Handboek workshop‘De druk van mantelzorgers verlagen door het inzetten van jongeren met

behulp van beeldbellen’

‘Kunnen jongeren beeldbellen inzetten om mantelzorgers te ontlasten in de zorg voor ouderen?’

Workshop over mantelzorgers, hun ervaren (over)belasting in de zorg aan ouderen en het inzetten van beeldbellen door jongeren om de mantelzorgers te ontlasten.

Door:

Christian HuijsmansMens & techniek

Studentnummer: 2100292

Damian ColijnSportkunde

Studentnummer:2130177

Kristel MansMens & Techniek

Studentnummer: 2086197

Marlou van BatenburgVerpleegkunde

Studentnummer: 2099497

Rianne SchröderSportkunde

Studentnummer: 2129744

Avans Hogeschool BredaMinor Active Ageing

GET- lab Avans HogeschoolBegeleidend en beoordelend docent: Inge Logghe

Schooljaar 2017/ 2018, periode 1: 28-08-2017 t/m 23-10-2017

2

Inhoud

1. Voorwoord................................................................................................................................................................................................... 5

2. Inleiding........................................................................................................................................................................................................ 6

2.1 Inleiding onderwerp........................................................................................................................................................................6

2.2 Doel van de workshop.................................................................................................................................................................... 6

2.3 Casus: beeldbellen en ouderen................................................................................................................................................... 7

2.4 Koppeling projecten........................................................................................................................................................................ 7

2.5 Koppeling minor Active Ageing..................................................................................................................................................8

3. Inhoud workshop..................................................................................................................................................................................... 9

3.1 Best practice........................................................................................................................................................................................ 9

3.1.1 Wat is een best practice?.........................................................................................................................................................9

3.1.2 Best practice beeldbellen: waardevolle aanvulling op het zorgproces.................................................................9

3.1.3 Best practice Surplus: “Logopedische behandeling via beeldbellen goed toepasbaar in de ouderenzorg”....................................................................................................................................................................................... 10

3.2 Literatuurstudie..............................................................................................................................................................................11

3.2.1 Mantelzorg................................................................................................................................................................................ 11

3.2.1.1 Wat is mantelzorg?.............................................................................................................................................................11

3.2.1.2(Over)belasting bij mantelzorgers.................................................................................................................................11

3.2.1.3 Mantelzorg en ouderen.....................................................................................................................................................11

3.2.1.4 Mantelzorg en jongeren....................................................................................................................................................12

3.2.2 Beeldbellen............................................................................................................................................................................... 14

3.2.2.1 Wat is beeldbellen?.............................................................................................................................................................14

3.2.2.2 Voor en nadelen van beeldbellen...................................................................................................................................14

3.2.2.3 Beeldbellen en mantelzorg..............................................................................................................................................16

4. Werkvorm workshop...........................................................................................................................................................................17

4.1 Beschrijving werkvorm...............................................................................................................................................................17

4.2 Programma workshop.................................................................................................................................................................17

4.3 Onderbouwing gebruik casus...................................................................................................................................................18

4.4 Onderbouwing discussie.............................................................................................................................................................19

4.4.1 Waarom is er gekozen voor een quiz/discussie?....................................................................................................19

4.4.2 Het begeleiden van een discussie...................................................................................................................................19

5. Bibliografie............................................................................................................................................................................................... 20

Best practice............................................................................................................................................................................................. 20

Literatuur.................................................................................................................................................................................................. 20

Bijlage I Plan van Aanpak........................................................................................................................................................................ 23

Groepsleden............................................................................................................................................................................................. 23

Persoonlijke leerdoelen......................................................................................................................................................................23

Onderwerp innovatie opdracht.......................................................................................................................................................24

3

Koppeling met de minor Active Ageing........................................................................................................................................24

Bijlage II Draaiboek workshop.............................................................................................................................................................26

Bijlage III Procesbeschrijving................................................................................................................................................................27

Samenwerking........................................................................................................................................................................................ 27

Taakverdeling..........................................................................................................................................................................................27

Planning..................................................................................................................................................................................................... 28

Persoonlijke leerdoelen......................................................................................................................................................................28

Bijlage IV Logboek en planning............................................................................................................................................................ 29

Bijlage V Instemmingsverklaring beeldmateriaal........................................................................................................................31

Bijlage VI Eindevaluatie........................................................................................................................................................................... 32

4

1. Voorwoord

Dit is het handboek wat is opgesteld als basis voor de workshop over mantelzorgers, hun ervaren (over)belasting in de zorg aan ouderen en het inzetten van beeldbellen door jongeren om de mantelzorgers te ontlasten. Dit handboek is gemaakt door 5 studenten van de Minor Active Ageing. De groep is samengesteld door studenten van drie verschillende opleidingen, namelijk Mens & techniek, Sportkunde en Verpleegkunde. De kracht van de groep ligt in de verscheidenheid in opleidingen. Er zijn verschillende visies en ervaringen uitgewisseld tijdens het opstellen van dit handboek. De workshopgroep bestaat uit: Damian Colijn, Kristel Mans, Christian Huijsmans, Marlou van Batenburg en Rianne Schröder.

Opbouw van het handboek

In het volgende hoofdstuk staat de inleiding beschreven. In de inleiding staat een beschrijving over het gekozen onderwerp en is er een koppeling gemaakt tussen de verschillende projecten en de Minor Active Ageing. Tevens is hierin de casus verwerkt die aansluit op het onderwerp van de workshop.

Om het onderwerp te onderbouwen vanuit de praktijk, zijn er 2 best practices uitgewerkt. Tevens vond er een literatuurstudie plaats omtrent het onderwerp, welke verwerkt staat in hoofdstuk 3.

In hoofdstuk 4 is de werkvorm van de workshop uitgewerkt. Hierin worden de keuzes voor de werkvorm van de workshop onderbouwt en staat er een programma weergegeven voor de workshop.

In de bijlagen staan verschillende documenten vermeld, waaronder: Het plan van aanpak, het draaiboek voor de workshop, de procesbeschrijving, logboek en planning, instemmingsverklaring beeldmateriaal en de eindevaluaties.

5

2. Inleiding

2.1 Inleiding onderwerp

Mantelzorg is een zeer breed begrip. Van het helpen en ondersteunen van je zieke buurvrouw door bijvoorbeeld een sigaret opsteken omdat dit haar niet meer lukt, tot intensieve zorg voor een familielid. De term mantelzorg wordt als volgt omschreven: "Mantelzorg is alle hulp aan een hulpbehoevende door iemand uit diens directe sociale omgeving.'' (Mezzo, 2017). Nederland telde in 2014 ruim 4 miljoen mantelzorgers. Van deze groep bestond 8% uit mantelzorgers in de leeftijdscategorie 18 tot 24 jaar. Uit onderzoek blijkt dat 10% van het totaal aantal mantelzorgers in 2014 in Nederland zich zwaar overbelast voelt, dit zijn ongeveer 400.000 mensen. (Expertisecentrum mantelzorg,, 2015)Veel ouderen zijn tegenwoordig afhankelijk van mantelzorg. Ouderen blijven veel langer thuis wonen, ook na het overlijden van hun partner. Het aantal alleenstaande ouderen (65-plussers) neemt tussen 2003 en 2030 sterk toe, van 0,7 miljoen in 2003 tot 1.3 miljoen in 2030. Door het wegvallen van hun partner komt de druk van de zorg op de schouders van de familie te liggen. Naast hun baan, school, hobby’s en sociale leven worden zij verantwoordelijk voor de zorg van hun dierbare. De zorg word vaak verleend uit liefde, wat ertoe kan lijden dat mantelzorgers zichzelf wegcijferen. (CBS, 2003)

De technologie die centraal staat bij de workshop is beeldbellen. Beeldbellen is een vorm van communiceren die voor veel mensen toegankelijk is. Beeldbellen is te gebruiken op de computer, laptop, tablets of smartphones. Beeldbellen geeft zoals de naam al beschrijft een beeld tijdens het bellen. Op deze manier is het contact veel persoonlijker en vertrouwelijker dan bij normaal bellen. Beeldbellen word steeds vaker ingezet in de zorg. Een voorbeeld van een zorginstelling die beeldbellen heeft geïmplementeerd is Zuid Oost Zorg. Deze organisatie heeft onderzoek gedaan naar de effecten van beeldbellen in de thuis zorg. Het onderzoek is in 2012 gestart en in 2016 geëvalueerd onder 84 zorgvragers, 111 medewerkers en 72 mantelzorgers. Uit het onderzoek bleek dat 61% van de zorgvragers een positieve ervaring had met beeldbellen. Bij de medewerkers was dat 47% en bij de mantelzorgers 51%. De medewerkers gaven aan dat het gebruik van beeldbellen erg efficiënt kan zijn. Op de vraag:Is beeldbellen volgens medewerkers een waardevolle aanvulling op de zorg, werd met 67% ja geantwoord. (ZuidOostZorg, 2017)

Uit dit onderzoek blijkt dat beeldbellen daadwerkelijk een waardevolle aanvulling kan zijn op de zorg. Mantelzorgers kunnen op deze manier snel contact hebben met hun naasten. Het is niet nodig om afspraken in te plannen. Beeldbellen kan namelijk altijd en overal.

De kernvraag die bij de workshop centraal staat luidt daarom dan ook:"Kunnen jongeren beeldbellen inzetten om mantelzorgers te ontlasten in de zorg voor ouderen?"

De hypothese is dat de ervaren overbelasting van mantelzorgers wordt terug gedrongen door het inzetten van jongeren en beeldbellen. Om deze reden is er gekozen om de workshop vooral te richten op jongeren tussen de 18 en 24 jaar en ouderen van 65 jaar en ouder die thuis wonen. Tevens is er gekozen voor beeldbellen omdat dit een onderwerp is kan leiden tot interne motivatie tot mantelzorg onder jongeren tussen de 18 en 24 jaar.

2.2 Doel van de workshop

Het doel is om jongeren te stimuleren tot het bijdragen aan mantelzorg doormiddel van technologie, om zo de werkdruk van de huidige mantelzorgers te verlagen. Door de groep deelnemers deze informatie te vergaren over dit onderwerp, zullen zij meer inzicht krijgen in dit onderwerp en een eigen mening kunnen vormen. Door middel van het voeren van een discussie tijdens de workshop, zullen zij kritisch kijken naar hun eigen mening en die van anderen.

6

2.3 Casus: beeldbellen en ouderen

Casus Meneer van DorstIn deze casus staat een situatie beschreven waarin beeldbellen een belangrijke rol kan spelen in de zorg voor ouderen. Meneer van Dorst is één van de ruim 0,7 miljoen alleenstaande ouderen.Deze casus is ook gebruikt voor het filmpje.

De familie van meneer van Dorst doet er alles aan om veel tijd met hem door te brengen om het gevoel van eenzaamheid tegen te gaan. Tegenwoordig is iedereen erg druk met werk, studie of andere verplichtingen. Op deze momenten ervaart meneer van Dorst een gevoel van eenzaamheid, met name als de periodes langer duren. Meneer van Dorst ziet deze situaties ook in zijn omgeving. Meneer hoort vaak verhalen van ouderen waarvan het contact met de familie in de loop van de jaren is verwaterd. Deze ouderen worden dan afhankelijk van zorginstellingen of vrienden om de benodigde zorg te verlenen. De projectgroep ziet beeldbellen als een oplossing voor dit probleem. Het verhelpen van eenzaamheid en depressies is een vorm van mantelzorg. Vaak wordt er bij het begrip mantelzorg gedacht aan intensieve zorg voor een chronisch ziek familielid. Psychische zorg wordt vaak onderschat. Het verlenen van mantelzorg door middel van beeldbellen is niet alleen bedoeld voor familieleden. Vooral de doelgroep jongeren kan een bijdrage leveren aan deze vorm van mantelzorg. Buitenom het feit dat jongeren deze vorm van communiceren tot in den top beheersen is het ook een manier om ze bewust te maken van de ernst van het probleem. Dit allemaal met het oog op de toekomst want ook de jongeren van nu worden ooit oud. Tegen die tijd zouden ze niet anders willen dat de jongere generatie klaar staat om hun deze vorm van zorg te bieden.

De bovenstaande casus is geschikt voor de doelgroep van de workshop. Het thema dat namelijk centraal staat bij deze workshop is: De druk van mantelzorgers verlagen door het inzetten van jongeren met behulp van beeldbellen. Beeldbellen kan je op veel verschillende manieren op vatten. Je kan hierbij denken aan Facetime, Skype, WhatsApp bellen, etc. Ook is het op verschillende apparaten te gebruiken.

2.4 Koppeling projecten

De groep is samengesteld uit 2 projectgroepen. Één groep doet onderzoek bij ANIMO in Oosterhout en de andere groep bij fotografe Ilse Wolf.

De ene groep doet onderzoek bij ANIMO. ANIMO is een organisatie die bestaat uit het Amphia, GGD West- Brabant, Zorroo huisartsengroep, Surplus Welzijn en gemeente Oosterhout, in maart- mei 2017 hebben zij onderzoek gedaan naar ‘Positieve gezondheid’ onder ouderen (65+) en chronisch zieken uit de gemeente Oosterhout. Een onderdeel van dit project zijn de onderzoeken van de GGD West- Brabant en de Gemeente Oosterhout. Zij gaan bij ouderen en chronisch zieken die thuis wonen op bezoek om interviews te houden over de positieve gezondheid. Na aanleiding van deze bezoeken kan er gekeken worden aan welke praktische hulp de ouderen en chronisch zieken behoefte hebben. Een ander onderdeel is het bezoeken van eenzame ouderen. Vaak ervaren zij veel problemen waardoor zij zing eenzaam gaan voelen, bijvoorbeeld door het niet meer naar buiten kunnen door een drempel bij de voordeur, of het hebben van geen tot weinig sociaal contact.

De andere groep doet onderzoek voor Ilse de Wolf. Ilse de Wolf is een fotografe en is bezig met het opzetten van een expositie. Deze expositie gaat over de mantelzorg. Doel van deze expositie is om door een interactieve beleving de bezoekers mee te nemen en hen meer bewust laten maken wat mantelzorg is en hoe het in het dagelijks leven er uitziet. Doel van het project van de studenten is dat er onderzoek gedaan wordt naar hoe studenten geïntegreerd kunnen worden binnen mantelzorg. Dit om de huidige mantelzorgers te ontlasten of simpelweg dat studenten weten wat er in het hedendaagse leven leeft onder de mantelzorgers. 

7

2.5 Koppeling minor Active Ageing

N. de Beer & L. van Doninck (2016) hebben in het kader van de Minor Active Ageing een drietal essentiële vragen opgesteld. Deze luiden als volgt:

1. ‘Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de ouder wordende mens zo lang mogelijk op een zelfstandige en/of onafhankelijke wijze thuis kan blijven wonen rekening houdend met al zijn leefgebieden en met een hoge kwaliteit van leven?’

2. ‘Hoe kunnen we meer gezonde levensverwachting creëren om dit lang thuisblijven mogelijk te maken ?’3. ‘Wat kan technologie daar bij betekenen? Technologie als middel en niet als doel.’

Om een koppeling te maken met de Minor Active Ageing en bovengenoemde essentiële vragen, vond er een literatuurstudie plaats. Hieronder staan de antwoorden weergegeven die aansluiten bij bovengenoemde essentiële vragen.

De doelgroep waar deze workshop zich op richt zijn de ouderen van 65 jaar en ouder die thuis wonen en mantelzorg ontvangen en jongeren in de leeftijdscategorie 18 tot 24 jaar. Momenteel zijn er in Nederland 2,9 miljoen mensen ouder dan 65 jaar, hiervan voelen 900.000 van de 65 plussers zich eenzaam, en zelfs 200.000 voelen zich extreem eenzaam en hebben maar één keer in de maand sociaal contact. Door deze vereenzaming is de kans op overlijden binnen 3 jaar bijna 2 tot 3 keer zo groot. (Nationaal ouderenfonds, 2017). Eenzaamheid kan een negatief gevolg hebben voor zowel de lichamelijke gezondheid als de geestelijke gezondheid. Ouderen die zich eenzaam voelen, hebben vaker last van een verminderende zelfacceptatie, een pessimistisch perspectief op de toekomst, angststoornissen en depressieve klachten. (Selda Eroglu, Z., 2013). Door het inzetten van beeldbellen met mantelzorgers en jongeren, zal de oudere meer sociaal contact hebben. Uit het onderzoek van Selda Eroglu (2013) blijkt namelijk dat 26% procent communicatie een groot voordeel vind van het gebruiken van internet en beeldbellen. Door het hebben van meer contact is er minder kans op vereenzaming, waardoor de oudere langer gezonder thuis kan blijven wonen, op zowel lichamelijk als geestelijk gebied Tevens maakte in 2012 60% van de ouderen tussen de 65 en 75 jaar gebruik van het internet, wat betekend dat meer dan de helft van de oudere tussen de 65 en 75 jaar in 2012 bekend waren met het gebruik van internet en technologie. (Selda Eroglu, Z., 2013). Al deze informatie maakt dus dat beeldbellen een technologische innovatie is die kan bijdragen aan een gezondere levensverwachting en het langer gezond thuis blijven wonen.

8

3. Inhoud workshop

3.1 Best practice

3.1.1 Wat is een best practice?

Er bestaan verschillende definities van best practice. De definities die het meest overeenkomen bij dit project zijn: “Een best practice is een elders succesvol gebleken zorgpraktijk en succesvolle veranderinterventie met een grote impact voor de patiënt.” (IGZ, 2005). en “Een samenhangend geheel van processen en activiteiten, dat past bij de uitgangspunten, theorieën en evidence van gezondheidsbevordering en dat rekening houdt met de omgeving, waarvan verwacht mag worden dat het in een bepaalde situatie leidt tot beoogde gezondheidsbevorderingsresultaten.” (Encyclo, 2017).Wat uit beide definities gehaald kan worden is dat het gaat om een activiteit die een positieve verandering heeft gebracht om de zorg te verhogen. Hieronder staan twee verschillende best practices beschreven die aansluiten op het project.

3.1.2 Best practice beeldbellen: waardevolle aanvulling op het zorgproces.

GGZ- instelling Yulius onderzocht of eHealth ondersteuning kan bieden voor cliënten. Yulius heeft drie doelen opgesteld voor de pilot beeldbellen, namelijk: (1) dezelfde of betere zorg, gezien vanuit het cliënt perspectief, (2) reductie van de kosten per behandeling, (3) eenvoudiger en efficiënter maken van het zorgproces.

Manon Verweij is een van de behandelaars die aan de pilot meewerkte. Zij heeft een positieve ervaring opgedaan met beeldschermzorg. Een voorbeeld hiervan is een meisje met flinke angststoornis. Zij was erg bang voor het intake gesprek en Manon heeft voorgesteld om de intake via beeldbellen te doen. Voor Manon maakte het niet zoveel verschil maar voor het meisje met angststoornis was deze manier heel prettig.

Een andere behandelaar is Kooijmans, zij zegt dat sommige cliënten een huisbezoek zien als grote inbraak op de privacy en om deze reden ook in sommige momenten de deur niet opendoen. Beeldbellen biedt voor deze mensen een alternatief die wel acceptabel is. Wel zegt ze dat er per cliënt gekeken moet worden of beeldbellen wel een goede oplossing is, sommige cliënten zijn psychotisch of achterdochtig waardoor beeldbellen geen uitkomst biedt.

Beeldbellen wordt als persoonlijker ervaren dan telefonisch contact. Je ziet hierbij ook of iemand zichzelf verzorgd of onrustig is. Ook de reistijd wordt hierdoor ingekort. Behandelaars hoeven niet meer naar elke cliënt toe te gaan, hierdoor kan er zelfs meerdere keren per dag contact opgenomen worden via beeldbellen.De pilot heeft niet goed aangetoond of het daadwerkelijk kostenbesparend is maar wel zijn de voordelen voor de cliënt en behandelaar duidelijk naar voren gekomen. Het is zo positief bevallen dat Yulius beeldbellen organisatie breed gaat invoeren. (In voor zorg, 2016).

9

3.1.3 Best practice Surplus: “Logopedische behandeling via beeldbellen goed toepasbaar in de ouderenzorg”.

Surplus heeft een antwoord gezocht voor de veranderende en groeiende zorgvraag in Nederland. Dit heeft Surplus onder andere gedaan met het project Zorg Dichtbij. Surplus heeft een pilot gedaan die onderzocht gedaan naar digitale logopedie als aanvulling op de bestaande behandeling. Het beeldbellen is aanvullend op de face- to- face afspraken en vervangt ongeveer de helft van de fysieke afspraken door beeldbellen.

Surplus heeft Ipads aan zowel de logopedist als de klant beschikbaar gesteld. Via Facetime wordt er gebruik gemaakt van het beeldbellen. Bij het uitzoeken van de klanten en medewerkers is gekeken naar de vorm en intensiteit van de zorg. Belangrijk hierbij was dat de klant zowel beeldbellen als reguliere zorg kreeg om op deze manier het verschil duidelijk naar voren te kunnen brengen.

In totaal bestond de pilot uit tien klanten en twee logopedisten. Gebleken is dat de kwaliteit van de behandeling gelijk blijft of zelfs verbeterde, dit komt omdat er geen inhoudelijke verandering plaatsvindt in de therapie. De logopedisten ervaarden zelf dat het gebruik van beeldbellen effectiever was. Het gebruik van een Ipad is anders maar wordt niet als vervelend ervaren. Het aantal klanten per medewerker is niet verhoogd, dit komt waarschijnlijk omdat het nog in kleine schaal is ingezet. Wel is gebleken dat met de inzet van beeldbellen de medewerkers drie en een half uur besparen op een werkweek van 20 uur.

De pilot heeft zoveel positieve ervaringen opgeleverd dat Surplus besloten heeft om beeldbellen een structureel onderdeel te maken van de logopedische behandeling. Doordat er op reiskosten en reistijd bespaard kan worden kan dezelfde kwaliteit gewaarborgd worden in de toekomst, waarbij organisaties met hetzelfde budget meer klanten geholpen moeten worden. (In voor zorg, 2015)

10

3.2 Literatuurstudie

3.2.1 Mantelzorg

3.2.1.1 Wat is mantelzorg?

Nederland telde in 2014 ruim 4 miljoen mantelzorgers (Expertisecentrum mantelzorg,, 2015)De term mantelzorg wordt omschreven als volgt: "Mantelzorg is alle hulp aan een hulpbehoevende door iemand uit diens directe sociale omgeving.'' (Mezzo, 2017). Een belangrijk aspect hiervan is dat mantelzorg wordt verleend door iemand uit de sociale omgeving van de hulp behoevende en niet in het kader van een hulpverlenend beroep. (Scholten & Peters, 2015). Onder de term mantelzorg vallen familieleden, vrienden of kennissen van de hulp behoevende oudere. (Mezzo, 2016). Dit maakt dat mantelzorg onder informele zorg valt. Door het bieden van deze informele zorg, wordt de kwaliteit van leven van de hulpbehoevende ouderen vergroot, kunnen mensen blijven participeren in de samenleving en wordt er tevens minder snel een beroep gedaan op de professionele zorg. (Mezzo, 2016). Tevens wordt mantelzorg vaak verward met vrijwilligerswerk. Voor vrijwilligerswerk wordt in de meeste gevallen gekozen, mantelzorg overkomt echter, dit maakt dat de betreffende personen geen keuze hebben om mantelzorger te worden en hier in veel gevallen ook niet mee kunnen stoppen. (Mezzo, 2017).

3.2.1.2(Over)belasting bij mantelzorgers

In Nederland bevinden zich 400.000 mantelzorgers van 18 jaar en ouder die zich zwaar belast voelen. (Mezzo, 2016). Er zijn verschillende factoren die leiden tot overbelasting bij mantelzorgers, onder andere de persoonskenmerken, de vaardigheden en hulpbronnen spelen en rol bij de overbelasting. Vaak ziet de mantelzorger zelf niet in dat de zorg zwaarder wordt, maar de omgeving wel. Het gevolg hiervan is dat de mantelzorger pas hulp wilt als het eigenlijk al te laat is. In het onderzoek van Mezzo (2015) wordt beschreven dat het inzetten van een zorg professional vaak leidt tot verstoring en energie verlies bij de mantelzorger. Het inzetten van een mede mantelzorger zorgt echter voor vreugde. Een rede hiervan is dat een mede mantelzorger vaak naast de mantelzorger staat, waar een zorg professional vaak er boven staat. Tevens blijkt uit het onderzoek van Mezzo (2015) dat 1273 mantelzorgers van de in totaal 1273 respondenten die een vorm van mantelzorg ondersteuning ontvingen, ook daadwerkelijk baat hadden bij deze ondersteuning, dit is een percentage van 100%. Vooral de emotionele ondersteuning, het gevoel hebben er niet alleen voor te staan en het krijgen van praktische en materiële ondersteuning kregen de hoogste scores. (Mezzo, 2015). Mantelzorgers kunnen bij overbelasting hulp vragen aan mensen in hun sociale netwerk om te helpen. Het voordeel hiervan is dat de mantelzorger een veilig gevoel krijgt, omdat anderen de zorg en steun altijd kunnen overnemen. (Mezzo, 2017).

3.2.1.3 Mantelzorg en ouderen

In Nederland is 2/3 van de aantal hulpbehoevenden die mantelzorg ontvangen ouder dan 65 jaar. (Expertisecentrum mantelzorg, z.d.). Momenteel zijn er in Nederland meer dan 4,1 miljoen mensen ouder dan 55 jaar en 2,9 miljoen mensen ouder dan 65 jaar. Meer dan 1 miljoen van de 55 plussers en bijna 900.000 van de 65 plussers voelt zich eenzaam, hiervan voelen zelfs 200.000 zich extreem eenzaam en hebben maar één keer in de maand sociaal contact. Door vereenzaming is de kans op overlijden binnen 3 jaar bijna 2 tot 3 keer zo groot. (Nationaal ouderenfonds, 2017)

11

Een veel voorkomend probleem bij ouderen is dus vereenzaming. Ouderen ervaren vaak dat er veel belangrijke personen in hun omgeving overlijden. Een gevolg hiervan is het gevoel van eenzaamheid, zowel emotionele als sociale eenzaamheid neemt toe. Eenzaamheid kan een negatief gevolg hebben voor zowel de lichamelijke gezondheid als de geestelijke gezondheid. Ouderen die zich eenzaam voelen, hebben vaker last van een verminderende zelfacceptatie, een pessimistisch perspectief op de toekomst, angststoornissen en depressieve klachten. Om de vereenzaming te reduceren wordt er steeds meer gebruik gemaakt van technologie. (Selda Eroglu, 2013). Selda Eroglu (2013) beschrijft in een kwalitatief onderzoek dat ouderen met de gemiddelde leeftijd van 62 jaar vooral het contact met familie en kennissen als positief ervaren bij het gebruik van een computer. Van deze deelnemers vond 26% procent communicatie een groot voordeel, 24% procent van de deelnemers vond vooral de privacy een nadeel.In 2012 maakten 60% van de ouderen tussen de 65 en 75 jaar gebruik van het internet. Echter omschrijft Schnitzer (2015) dat ouderen vaak een gemis ervaren tijdens het beeldbellen. Beeldbellen wordt gezien als oppervlakkig, er mist een persoon waar de ouderen 'echt' mee kunnen praten. Een van de respondenten gaf aan dat er niet veel diepgang zit in de beeldbel gesprekken. Een van de reacties was: “Ik begrijp het wel, ze hebben het druk…ik zou natuurlijk wel langer willen spreken met hen”.

3.2.1.4 Mantelzorg en jongeren

Elke doelgroep kan mantelzorg geven, dus ook jongeren, de doelgroep waar dit handboek om draait. Jongeren die mantelzorgers zijn, hebben een leeftijd tot en met 24 jaar. Van de mantelzorgers vallen 8% onder deze doelgroep dit blijkt uit een SCP-rapport ‘informele hulp: wie doet er wat?’. Deze jongeren groeien op of leven met een familielid of bekende die chronisch ziek is, een handicap heeft of een psychische aandoening heeft. (‘Jonge mantelzorgers ondersteunen’, z.j.) Het verzorgen van deze persoon heeft impact op het leven van deze jongere. De impact hiervan kan verschillen van groot tot klein en van positief tot negatief. In de afbeelding hieronder is af te lezen welke risicofactoren (negatief) en welke beschermende factoren (positief) mantelzorg door de jongere met zich mee brengt voor de jongere. (Geurts M.W. , Mantelzorgondersteuning Amsterdam, 2016)

Afbeelding 1: risicofactoren & beschermende factoren (Geurts M.W. , Mantelzorgondersteuning Amsterdam, 2016)

Het geven van mantelzorg mét en zonder zorgtaken door jongeren heeft ook gevolgen voor studenten op het verzuimgedrag op school. 56% van de jonge mantelzorgers mét zorgtaken verzuimen vaker dan niet mantelzorgers. Dit is 22% bij jongeren zonder zorgtaken. Het is daarom van belang dat deze jongeren in

12

beeld blijven om in te grijpen wanneer nodig. Studerende mantelzorgers kunnen naar een studieadviseur gaan als er problemen ontstaan, de studieadviseur gaat dan ondersteuning op maat bieden. Wanneer mantelzorg leidt tot een studievertraging kunnen studenten een beroep doen op het profileringsfonds van de onderwijsinstelling voor een financiële compensatie (‘Ondersteuning voor studerende jonge mantelzorgers’, 2017). Erasmusmagazine (2016) omschrijft ook dat het nadeel van het inzetten van jongeren in de mantelzorg is overbelasting en studievertraging. Uit onderzoek blijkt dat 49% van de studenten die mantelzorg bieden aan bekenden, kampt met psychische klachten zoals depressie, somberheid of angst, 20% overweegt om zelfs met de opleiding te stoppen. Echter kunnen jongeren ook ingezet worden om mantelzorgers te ondersteunen. Deze jongeren vallen dan onder de term 'vrijwilligerszorg'. Vrijwilligerszorg wordt als volgt omschreven: ''De persoonlijke zorg en ondersteuning die vrijwilligers geven aan mensen in kwetsbare situaties.''(Mezzo, 2017). Tot 2014 was het onderdeel 'maatschappelijke stage' in het voortgezet onderwijs verplicht. Gedurende de maatschappelijke stages zijn er leerlingen in de leeftijd van 12 tot en met 24 jaar ingezet als zorgvrijwilliger. (Mezzo, 2017). Uit het onderzoek van het 1V Jongerenpanel (2012) waar 1584 leerlingen in de leeftijd van 12 tot en met 24 jaar een deel namen, blijkt dat 21 % nog vrijwilligerswerk wil doen na de maatschappelijke stage, er staat echter niet beschreven wat de drijfveren zijn van de jongeren om vrijwilligerswerk te blijven doen. Door het inzetten van deze jongeren, komen er meer zorgvrijwilligers, hierdoor kunnen er meer mantelzorgers ondersteund worden. Tevens stimuleert dit de jongeren om later als vrijwilliger of als zorg professional te blijven werken.(Mezzo, 2017).

13

3.2.2 Beeldbellen

3.2.2.1 Wat is beeldbellen?

Beeldbellen is een technologische toepassing dat gebruikt wordt om te communiceren. Beeldbellen biedt de optie, in tegen stelling tot telefoneren, dat niet alleen de stem hoorbaar is van de telefonerende maar er ook beeld is. Dit beeld wordt weergegeven doordat het toestel waar mee gebeld wordt over een camera en internet verbinding beschikt. Hiervoor wordt meestal een smartphone, laptop of tablet gebruikt. Beeldbellen is uit te voeren door verschillende applicaties. De bekendste voorbeelden van deze applicaties zijn: Skype, Whatsapp, Facetime en Facebook. Deze applicaties zijn toegankelijk wanneer men over een smartphone, tablet of laptop beschikt. Er zijn ook speciale beeldbel applicaties, deze zijn ontworpen voor mensen met een beperking of ouderen, zodat beeldbellen ook in de zorg gebruikt kan worden. Een artikel van het EuregioProjekt beweert dat deze applicaties vaak beter zijn beveiligd dan de eerder genoemde voorbeelden door de beveiligde videoverbinding. (‘Info-demomarkt Beeldbellen voor mensen met een verstandelijke beperking’, z.d.)

Deze beeldbel applicaties zijn zodanig aangepast dat het eenvoudiger is gemaakt om te beeldbellen. Dit door bijvoorbeeld het gebruik van pictogrammen die zij herkennen en kleuren die voor hen het gebruik makkelijker maken. Voorbeelden van applicaties  die hier voor gebruikt worden zijn: Viedome en Carescreen. Een artikel uit de PDR schrijft dat Carescreen heeft in 2013 de Smart Homes Award gewonnen. Deze prijs is gewonnen omdat dit systeem een absolute innovatie wordt gevonden binnen de zorg en deze toepassing kan zowel intramuraal als extramuraal en voor de mantelzorger worden ingezet. (‘CareScreen wint samen met DWA nationale Smart Homes Award’, 2013)

Het is ook mogelijk om beeld te bellen met een toestel die daar voor ingericht is, een voorbeeld hiervan is de Compaan. De Compaan is een tablet die ontworpen is voor ouderen die niet met een laptop overweg kunnen. Met beeldbellen in de zorg is het mogelijk om dit te koppelen aan familie, de huisarts en overige zorgverleners zodat het bieden van zorg mogelijk is. Doordat de persoon in beeld komt en zichtbaar is voor de verzorgende wordt de gemoedstoestand en de omgeving waargenomen, waardoor er besloten wordt of er hulp nodig is. (Stunnenberg & Adriaansen, 2015). Naast fysieke hulp biedt beeldbellen mentale hulp zoals bij eenzaamheid dit beschrijft een artikel van E-hulp. Door het beeld dat weergegeven wordt voelen ouderen zich minder eenzaam en is beeldbellen dus een oplossing tegen de vereenzaming van ouderen wordt gesuggereerd. (‘Ruim helft van ouderen minder eenzaam door gebruik beeldtablet, 2013)  

3.2.2.2 Voor en nadelen van beeldbellen

Er zijn een aantal algemene voor- en nadelen die gebonden zijn aan beeldbellen.  Algemene voordelen van beeldbellen zijn: 

Beeldbellen is niet plaats afhankelijk, zolang het apparaat in de buurt is kan men beeldbellen. (mits internetverbinding en ontvanger)  Beeldbellen is er in verschillende vormen, voor jong en oud.  Beeldbellen kan op elk moment van de dag, er is geen afspraak voor nodig. De ontvanger ontvangt een oproep.  Beeldbellen biedt de mogelijkheid om zijn of haar omgeving te laten zien.  Beeldbellen bespaart tijd ten opzichte van een bezoek.  Beeldbellen kan de eenzaamheid verminderen. 

Algemene nadelen van beeldbellen zijn:  Het hebben van een internetverbinding en een toestel is noodzakelijk  Beeldbellen vereist technologische skills  Minder fysiek contact 

    

14

 Naast deze algemene voor- en nadelen zijn er aandachtspunten die specifiek op ouderen gericht zijn, wat beeldbellen betreft. Om gebruik te maken van beeldbellen moet men de technologie, die er achter schuil gaat, begrijpen. En naast deze kennis de eisen die waaraan voldaan moet worden voordat het beeldbellen tot stand komt. Zo is er een werkende internetverbinding nodig, beide toestellen dienen de applicatie geïnstalleerd te hebben en er moet een beller en een ontvanger zijn. Jongeren groeien op met de nieuwste technologie en ervaren daarom minder moeite met deze technologische vorm van communicatie dan ouderen. Beeldbellen is voor veel ouderen een (nog) onbekend begrip.  Ouderen moeten vóór gebruik van beeldbellen wel open staan voor deze technologie om de technologie te begrijpen. Hieronder wordt een model afgebeeld. Hierin staat aangegeven welke factoren er van invloed zijn op het gebruik en open staan van het gebruik van de technologie bij zelfstandig wonende ouderen. (Peek et al., 2015). 

Afbeelding 2: model ouderen & technologie (Peek et al., 2015).

Wat dit model aantoont is dat acceptatie te maken heeft met verschillende factoren. Ouderen gaan pas aan de slag met beeldbellen wanneer zij deze technologie accepteren. Deze verschillende factoren zijn: ‘ (1) Zaken die moeilijk worden naarmate men langer zelfstandig woont, en de hulp die ouderen tot hun beschikking hebben, zowel technologisch als niet-technologisch, (2) Hoe ouderen zelf denken over technologiegebruik, (3) De rol van mensen om de oudere heen en organisaties, en (4) Hoe technologie al dan niet past bij de fysieke omgeving’. (Peek, z.d.). Naast dat nog niet alle ouderen gebruik willen en kunnen maken van beeldbellen, is het van belang dat het beeldbellen veilig gebeurd. Webcamconsult beweert dat beeldbellen een technologie is dat het hardst groeit van de e-health (elektronische gezondheid), dit blijkt uit een onderzoek dat gehouden werd tijdens de beurs Zorg & ICT dit jaar. (‘Groei E-health met name te danken aan beeldbellen’, 2017). Wanneer men gebruik maakt van beeldbellen en er wordt gevoelige informatie gedeeld is het belangrijk dat men een juiste applicatie gebruikt voor het beeldbellen. Daarom moet het middel dat gebruikt wordt tijdens het beeldbellen zorgvuldig uitgekozen worden. Gaat het om gesprekken om de eenzaamheid te verlichten en waar geen gevoelige informatie in wordt gedeeld kan men kiezen voor het gebruik van Facebook-bellen . Maar deelt men informatie uit een patiëntendossier, dan is het verstandig om dit te doen met een goed beveiligde applicatie zoals de applicatie Viedome. (‘Groei E-health met name te danken aan beeldbellen’, 2017). 

15

3.2.2.3 Beeldbellen en mantelzorg

Zoals te lezen is in het hoofdstuk mantelzorg is vereenzaming een veel voorkomend probleem bij ouderen. Mantelzorgers kunnen dit probleem verhelpen door op bezoek te gaan bij deze ouderen en tijdens dit bezoek een gesprek aan te gaan met de oudere. Echter, eerder beschreven in hoofdstuk mantelzorg, ervaren veel mantelzorgers druk bij het uitvoeren van de zorg. Het beeldbellen is daarom mogelijk een technische oplossing om deze druk te verlagen. Onderzoek van Stunnenberg & Adriaansen (2015) wijst uit dat het merendeel (64,8,2% van de 268 onderzochte mantelzorgers) van de mantelzorgers niet beter hun taak kan vervullen door beeldbellen.Het merendeel (83,8 % van de 268 onderzochte mantelzorgers) zegt dat de mantelzorgtaken niet minder zwaar zijn geworden door beeldbellen. De cijfers zijn terug te vinden in de tabel hieronder, in deze tabel staat het onderzoek van het effect van beeldzorg door mantelzorgers afgebeeld. (Afbeelding 2). 

Afbeelding 3: Het effect van beeldzorg onder de mantelzorger s(Stunnenberg & Adriaansen, 2015)

Mantelzorgers zelf ervaren dus niet dat hun werk verlicht wordt door het gebruik van beeldbellen met de ouderen. En daarom wordt er verder gekeken naar het inzetten van beeldbellen om de druk van de mantelzorgers te verlichten.

Een idee om de jongeren hierbij te betrekken is een mogelijke oplossing. Door een jongere te koppelen aan een oudere die kampt met eenzaamheid. Deze oudere kan contact opnemen met deze jongere om bijvoorbeeld hun hart te luchten of juist alleen een verhaal te vertellen wat er die dag is gebeurd. Zoals eerder is vermeld in het hoofdstuk ‘mantelzorg en jongeren’ is te lezen dat er al jongeren zijn die mantelzorg uitvoeren. Hier wordt beschreven dat mantelzorg door jongeren kan leiden tot negatieve gevolgen onder deze jongeren. Het is dus van belang dat de jongeren, die reeds nog geen mantelzorgers zijn, maar door het beeldbellen wel mantelzorgers worden, niet het risico lopen op de negatieve gevolgen.

Jongeren worden vaker gekoppeld aan ouderen, in Nederland zijn er inmiddels meerdere verschillende instellingen, zoals bijvoorbeeld een instelling voor licht verstandelijk beperkten, die studenten inzetten om het leven van de ouderen aangenamer te maken. (Elings, 2017). Bij deze projecten worden jongeren en ouderen aan elkaar verbonden door ze samen te laten wonen. Jongeren moeten in ruil voor hun huur, klusjes doen samen of voor de ouderen. Een verschil met dit project en beeldbellen is dat de ouderen en jongeren fysiek contact met elkaar hebben. Het beeldbellen heeft als voordeel dat er snel contact kan worden gezocht met de jongere en de jongere niet direct naar de oudere hoeft te gaan bij een vraag om ‘hulp’. (Elings, 2017).  

16

4. Werkvorm workshop

4.1 Beschrijving werkvorm

De workshop zal gestart worden met het stellen van een vraag aan de groep deelnemers, namelijk:Wie doet er wel eens klusjes thuis zoals wassen, koken, schoonmaken, stofzuigen, etc.? Hieruit zal geconcludeerd kunnen worden dat heel veel mensen uit de groep aardig wat klusjes doen. Vervolgens wordt er door gevraagd of sommige deelnemers ook echt voor iemand zorgen thuis omdat die persoon niet meer in staat is om voor zichzelf te zorgen. Zo ja, dan kan deze deelnemer als mantelzorger gezien worden. Na deze start zal er een toelichting plaats vinden over de groep die de workshop verzorgt en over de beweegredenen voor dit onderwerp.

Er zal gedurende de workshop ingegaan worden op (eenzame) ouderen en de ervaren (over)belasting bij mantelzorgers. Deze onderwerpen kunnen zorgen voor bewustwording bij jongeren, waardoor zij zich gemotiveerd zullen voelen om mantelzorgers te ondersteunen om hun ervaren (over) belasting te reduceren. Daarna wordt er aan de groep deelnemers gevraagd wat zij allemaal weten over beeldbellen en of zij dit ook wel eens gebruiken. Dit zal gedaan worden door 5 gesprekken te voeren met de deelnemers. De gesprekken zullen de inhoud bevatten over waarom ze beeldbellen en wanneer ze dit gebruiken. Er wordt verwacht dat er na 5 gesprekken verschillende redenen naar boven komen en we verschillende antwoorden hebben met betrekking tot beeldbellen. Het onderwerp beeldbellen in de mantelzorg zal toegelicht worden. Tevens zal er verteld worden waar dit aan kan bijdragen en wat hier de kritiekpunten bij zijn.

Na deze uitleg zal er getoond worden hoe beeldbellen in de praktijk gebruikt kan worden door middel van het filmpje dat is opgenomen met meneer van Dorst. Door dit filmpje wordt er duidelijk gemaakt hoe een mantelzorger gebruik maakt van beeldbellen en wat zijn mening over het inzetten van beeldbellen is. Na het tonen van dit filmpje zal er ingegaan worden op de meningen van de groep deelnemers. Er wordt ook ingegaan op de gedachte van de groep deelnemers en of deze nu veranderd is qua beeldbellen en mantelzorgers.

Vooraf aan de workshop wordt er een quiz opgesteld via kahoot om met de deelnemers te delen. Zij kunnen op elke stelling reageren met ‘eens’ of ‘oneens’. Hierdoor vormt iedereen zijn mening en zal er na deze stellingen gestart met de discussie.

Tot slot vindt er een korte samenvatting/conclusie plaats over het onderwerp en is er de gelegenheid om vragen te stellen en het geven van op- of aanmerkingen.

4.2 Programma workshop

Totale duur van de workshop: 30 minutenInleiding ( 3 minuten)

In de inleiding wordt er door de groep die de workshop verzorgt een beeld geschetst over de groep deelnemers, door het stellen van vragen zoals hierboven genoemd staan.

De groep die de workshop verzorgt zal zichzelf voorstellen en de beweegredenen voor het onderwerp vertellen.

Informatieve gedeelte (5 minuten) Er vind een uitleg plaats over ouderen, mantelzorgers en jonge mantelzorgets door gebruik te maken

van de uitgewerkte literatuur.

Beeldbellen ( 5 minuten)

17

Er wordt aan de groep deelnemers gevraagd of wel eens beeldbellen. Er vindt een uitleg plaats over beeldbellen. De koppeling tussen beeldbellen en mantelzorgers zal gemaakt worden.

Filmpje( ongeveer 4 minuten) Er zal een filmpje worden afgespeeld waarbij meneer van Dorst is geïnterviewd over het gebruik van

beeldbellen. Daarnaast zal de mantelzorger zijn mening vertellen over het inzetten van beeldbellen bij ouderen.

Quiz en discussie ( 10 minuten) Met behulp kahoot zullen er ragen gesteld worden aan de groep deelnemers en zullen er

verschillende meningen naar voren komen wat leid tot een discussie.

Samenvatting/conclusie ( 3 minuten) Er zal kort worden toegelicht wat er allemaal besproken is. Er wordt aan de groep deelnemers

gevraagd of zij meer te weten zijn gekomen over mantelzorgers. Ook is er de mogelijkheid om vragen te stellen.

Afsluiting

4.3 Onderbouwing gebruik casus

De keuze om een casus te gebruiken bij dit onderwerp, is gemaakt omdat dit een beter beeld geeft over beeldbellen en mantelzorgers. Een casus is een concreet voorbeeld uit de praktijk. Hierdoor kan er een goed beeld gevormd worden over het toepassen van de technologie in de praktijk. Er wordt gehoopt dat de groep deelnemers een beter beeld kan vormen door de casus, wat leidt tot het slagen van het doel van de workshop.

Er is gekozen om een ouder iemand in beeld te brengen die thuis woont, namelijk meneer van Dorst.

Casus Meneer van DorstIn deze casus staat een situatie beschreven waarin beeldbellen een belangrijke rol kan spelen in de zorg voor ouderen. Meneer van Dorst is één van de ruim 0,7 miljoen alleenstaande ouderen.Deze casus is ook gebruikt voor het filmpje.

De familie van meneer van Dorst doet er alles aan om veel tijd met hem door te brengen om het gevoel van eenzaamheid tegen te gaan. Tegenwoordig is iedereen erg druk met werk, studie of andere verplichtingen. Op deze momenten ervaart meneer van Dorst een gevoel van eenzaamheid, met name als de periodes langer duren. Meneer van Dorst ziet deze situaties ook in zijn omgeving. Meneer hoort vaak verhalen van ouderen waarvan het contact met de familie in de loop van de jaren is verwaterd. Deze ouderen worden dan afhankelijk van zorginstellingen of vrienden om de benodigde zorg te verlenen. De projectgroep ziet beeldbellen als een oplossing voor dit probleem. Het verhelpen van eenzaamheid en depressies is een vorm van mantelzorg. Vaak wordt er bij het begrip mantelzorg gedacht aan intensieve zorg voor een chronisch ziek familielid. Psychische zorg wordt vaak onderschat. Het verlenen van mantelzorg door middel van beeldbellen is niet alleen bedoeld voor familieleden. Vooral de doelgroep jongeren kan een bijdrage leveren aan deze vorm van mantelzorg. Buitenom het feit dat jongeren deze vorm van communiceren tot in den top beheersen is het ook een manier om ze bewust te maken van de ernst van het probleem. Dit allemaal met het oog op de toekomst want ook de jongeren van nu worden ooit oud. Tegen die tijd zouden ze niet anders willen dat de jongere generatie klaar staat om hun deze vorm van zorg te bieden.

18

4.4 Onderbouwing discussie

4.4.1 Waarom is er gekozen voor een quiz/discussie?Een quiz/discussie zorgt er voor dat de groep deelnemers een actievere houding heeft dan wanneer er alleen maar wordt verteld over een bepaald onderwerp. Als dit het geval is kan de aandacht snel ergens anders naar toe gaan. Door een discussie te starten is dit minder snel het geval aangezien de deelnemers zelf mee moeten denken over bepaalde onderwerpen. Door eerst goed na te denken over wat zij ervan vinden ontstaan er verschillende gedachtes over het bepaalde onderwerp wat kan leiden tot gespreksstof. Door naar elkaar te luisteren en elkaars argumenten op te nemen is het mogelijk dat de meningen nog veranderd kunnen worden of juist andersom, nog meer zekerheid over de eigen mening.

Tijdens deze workshop is er daarom dus gekozen voor een quiz/discussie. Dit omdat er veel verschillende gedachtes zullen zijn over het gebruik van beeldbellen. Beeldbellen is een vorm van technologie. Aangezien er steeds meer technologie in de samenleving komt, is het belangrijk om hier genoeg aandacht aan te besteden. In de loop der jaren zal de technologie alleen nog maar toenemen. Om iedereen een mening te laten vormen over deze ontwikkeling, is er dus gekozen voor een discussie.

4.4.2 Het begeleiden van een discussieHet is belangrijk dat er tijdens een discussie een zelfverzekerd persoon de leiding heeft die duidelijk kan zijn en goed om kan gaan met de groep. Als dit niet het geval, is de kans zeer groot dat de discussieniet gestructureerd loopt. Er zal dus iemand gekozen worden die goed voor een groep kan staan en zelfverzekerd kan zijn.Ook is het belangrijk dat de gene die de leiding neemt en genoeg achtergrondkennis heeft over het besproken onderwerp. De deelnemers die meedoen aan de discussie kunnen diepere vragen bedenken waar een bepaald niveau van kennis over het onderwerp voor vereist is.

Beschrijven van het probleemVoordat er met de discussie gestart wordt, is er al informatie verteld over het onderwerp. Om punten te hebben om over te discussiëren zal er vooraf een quiz zijn. Zo zijn de deelnemers actief aan het voorbereiden voor de discussie aangezien zij al een mening moeten geven bij de quiz. Zo wordt er voordat de discussie begint al goed nagedacht door de deelnemers over hun mening.

Inventariseren van de meningenBij dit deel van de discussie komen de deelnemers vooral aan het woord. Het is de taak van de deelnemers om hun mening te uiten. De taak van de leider is om interesse te tonen naar de deelnemers toe zodat zij zich serieus genomen voelen. Als verschillende deelnemers hun meningen hebben geuit, zal de leider van de discussie kort nog even alle meningen samenvatten.

Discussiëren over elkaars meningenBij dit deel van de discussie mogen de deelnemers ingaan op de mening van een ander. Om te beginnen is het verstandig om een mening te kiezen waarmee begonnen wordt. Degene die hierop wilt reageren krijgt het woord. Hierna leidt de discussie vanzelf. Het belangrijk dat de leider goed de leiding neemt want in dit deel van de discussie zullen er veel meningen geuit worden, dit kan leiden tot veel reuring in de groep. Tevens is het belangrijk dat elke deelnemer respect heeft en elkaar laat uitpraten. Is de discussie ten einde, kan er gestart worden met een nieuwe mening.

Conclusie/samenvattingDe meningen en de tegenargumenten die zijn gegeven worden samengevat door de leider. Tot slot wordt iedereen bedankt voor zijn of haar deelname aan de discussie.

19

5. Bibliografie

Best practice

In voor zorg. (2015). Surplus: ‘Logopedische behandeling via beeldbellen goed toepasbaar in de ouderenzorg’. Geraadpleegd op 6 oktober, van http://www.invoorzorg.nl/ivz/praktijk-Surplus-Logopedische-behandeling-via-beeldbellen-goed-toepasbaar-in-de-ouderenzorg.html

In voor zorg. (2016). Beeldbellen: waardevolle aanvulling op het zorgproces. Geraadpleegd op 6 oktober, van http://www.invoorzorg.nl/ivz/interview-Beeldbellen-waardevolle-aanvulling-op-het-zorgproces_.html

Literatuur

1V Jongerenpanel. (2012) Onderzoek maatschappelijke stage. Geraadpleegd op 3 oktober 2017, van https://eenvandaag.avrotros.nl/fileadmin/editorial/docs/rapportmaatschappelijkestage.pdf

CBS. (2003). Eén miljoen alleenstaanden erbij tot 2030. Geraadpleegd op 6 oktober, van https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2003/30/een-miljoen-alleenstaanden-erbij-tot-2030

De Beer, N., Van Doninck, L. (2016). Minor Active Ageing: Inhoud.

de Klerk, M., de Boer, A., Plaisier, I., Schyns, P., Kooiker, S. (2015). Informele hulp: wie doet wat?. Geraadpleegd op 12 oktober 2017, van https://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2015/Informele_hulp_wie_doet_er_wat_Kerncijfers

E- hulp. (2013). Ruim helft van ouderen minder eenzaam door gebruik beeldtablet. Geraadpleegd op 5 oktober 2017, van http://www.e-hulp.nl/actueel/ruim-helft-van-ouderen-minder-eenzaam-door-gebruik-beeldtablet

Elings, M. (2017). Op kamers tussen de ouderen: ‘een win- winsituatie’. Geraadpleegd op 5 oktober 2017, van https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2152033-op-kamers-tussen-de-ouderen-een-win-winsituatie.html

Encyclo. (2017). Definitie best practice. Geraadpleegd op 6 oktober, van http://www.encyclo.nl/begrip/best%20practice

Erasmusmagazine. (2016). Mantelzorg stort studenten in problemen. Geraadpleegd op 11 oktober, van https://www.erasmusmagazine.nl/2016/10/04/mantelzorg-stort-studenten-in-problemen

EuregioProject. (z.d.) Info-demomarkt Beeldbellen voor mensen met een verstandelijke beperking. Geraadpleegd op 5 oktober 2017, van file:///C:/Users/Kristel/Downloads/090421_T6_aankondiging_infodemomarkt_v2%20(1).pdf

Expertisecentrum mantelzorg. (2015). Feiten en cijfers mantelzorg. Geraadpleegd op 2 oktober 2017, van http://www.expertisecentrummantelzorg.nl/em/over-mantelzorg-feiten-en-cijfers.html

Geurts M.W. , Mantelzorgondersteuning Amsterdam. (2016). Jonge mantelzorgers . geraadpleegd op 12 oktober 2017, van http://www.markant.org/assets/2016/05/Handboek-Training-Jonge-Mantelzorgers.pdf

IGZ. (2005). Patiëntveiligheid: definitielijst. pp: 12. 20

Mezzo. (2015) Rapport onderzoek 'Effectiviteit van mantelzorgondersteuning'. Geraadpleegd op 2 oktober 2017, van https://www.mezzo.nl/uploads/content/file/Rapport%20Effectiviteit%20van%20mantelzorgondersteuning.pdf

Mezzo. (2016). Mantelzorg in cijfers. Geraadpleegd op 2 oktober 2017, van https://www.mezzo.nl/uploads/content/file/Mantelzorg%20in%20cijfers%202016%20def%20juli.pdf

Mezzo. (2017). Dit is mantelzorg. Geraadpleegd op 2 oktober 2017, van https://www.mezzo.nl/pagina/voor-mantelzorgers/thema-s/dit-is-mantelzorg

Mezzo. (z.d.) Jonge mantelzorgers ondersteunen. Geraadpleegd op 12 oktober 2017, van https://www.mezzo.nl/pagina/voor-professionals/kennisbank/wat-is-mantelzorg/jonge-mantelzorgers-ondersteunen

Mezzo. (2017). Jonge vrijwilligers en maatschappelijke stage. Geraadpleegd op 3 oktober van, https://www.mezzo.nl/pagina/voor-professionals/thema-s/vrijwilligerszorg/jonge-zorgvrijwilligers-en-maatschappelijke-stage

Mezzo. (2017). Ondersteuning voor studerende jonge mantelzorgers. Geraadpleegd op 12 oktober 2017, van https://www.mezzo.nl/artikel/ondersteuning-voor-studerende-jonge-mantelzorgers

Mezzo. (2017). Steun uit uw omgeving. Geraadpleegd op 2 oktober 2017, van https://www.mezzo.nl/pagina/voor-mantelzorgers/thema-s/delen-van-de-zorg/steun-uit-uw-omgeving

Mezzo. (2017). Wat is vrijwilligerszorg? Geraadpleegd op 3 oktober 2017, van https://www.mezzo.nl/pagina/voor-professionals/thema-s/vrijwilligerszorg/wat-is-vrijwilligerszorg

Nationaal ouderenfonds. (2017). feiten en cijfers. Geraadpleegd op 3 oktober 2017, van https://www.ouderenfonds.nl/onze-organisatie/feiten-en-cijfers

PDR. (2013) CareScreen wint samen met DWA nationale Smart Homes Award. Geraadpleegd op 10 oktober 2017, van http://www.pdr.nl/documenten/CareScreen/CareScreen_wint_samen_met_DWA_nationale_Smart_Homes_Award.pdf

Peek et al., (2015). Older Adults’ Reasons for Using Technology while Aging in Place. Geraadpleegd op 10 oktober 2017, van https://www.karger.com/Article/Pdf/430949

Peek, S. (z.d.). Resultaten van onderzoek naar acceptatie van technologie door zelfstandig wonende ouderen. Geraadpleegd op 5 oktober 2017, van http://www.zorgvoorbeter.nl/docs/PVZ/Onderwijs/technologie-acceptatie-ouderen-samenvatting.pdf Schnitzer, J. (2015) Het kijkraam van de patiënt: Fenomenologisch onderzoek naar beeldbellen met ouderen en de betekenis voor goede zorg. Geraadpleegd op 3 oktober 2017, van http://repository.uvh.nl/bitstream/handle/11439/465/masterthesis%20Jaron%20Schnitzer%20definitieve%20versie.pdf?sequence=1

Scholten, C., & Peters, A. (2015). In voor mantelzorg: samen sterker in zorg en ondersteuning. Geraadpleegd op 2 oktober 2017, van http://www.invoormantelzorg.nl/Site_EM/In_voor_Mantelzorg/documenten/In-voor-mantelzorg-Eindrapportage.pdf

Selda Eroglu, Z. (2013) Verhalen over technologie: Een kwalitatief onderzoek naar de ervaringen en belevenissen van ouderen over internet en het gebruik ervan. Geraadpleegd op 3 oktober 2017, van http://essay.utwente.nl/63202/1/Eroglu%2C_Z.S._-__s1010638_%28verslag%29.pdf

21

Stunnenberg, L., & Adriaansen, M. (2015). Zorg op afstand: De oplossing in een kantelende zorgomgeving. Geraadpleegd op 5 oktober 2017, van https://www.han.nl/onderzoek/nieuws/beeldzorg-achterhoek-han/_attachments/zorg_op_afstand.pdf

Webcamconsult. (2017). Groei E- health met name te danken aan beeldbellen. Geraadpleegd op 5 oktober 2017, van https://www.webcamconsult.com/images/downloads/resultaten_onderzoek_zorgict2017.pdf

ZuidOostZorg. (2017). Beeldbellen: Zorg op afstand. Geraadpleegd op 6 oktober, van https://www.zuidoostzorg.nl/beeldbellen

22

Bijlage IPlan van Aanpak

GroepsledenGroepsleden Opleiding TaakverdelingKristen Mans Mens & Techniek Notulist

Christian Huijsmans Mens & Techniek Kwaliteitsbewaking

Marlou van Batenburg Verpleegkunde Contactpersoon

Damian Colijn Sportkunde Kwaliteitsbewaking

Rianne Schröder Sportkunde Tijdsbewaking

Persoonlijke leerdoelenIn de eerste week van de innovatie opdracht zijn de persoonlijke leerdoelen van iedereen opgesteld.

Kristel Mans:Handboek Het opstellen van het handboek gaat samen met de samenwerking door de overige studenten. Niet elke student volgt de zelfde opleiding. Het is dus belangrijk dat ieder een aandeel kan hebben in het handboek. Ik streef er naar om door multidisciplinaire samenwerking een handboek op te leveren waarin iedereen een aandeel heeft geleverd en waarin er van elke opleiding de kennis wordt gebruikt en hierin terug komt.WorkshopEen workshop vereist creativiteit. Een workshop moet alles behalve eenzijdig zijn. Het moet mensen aanzetten om iets te doen of om ergens over na te denken. De reden van een workshop is vaak het kennis laten maken met een onderwerp waardoor er bewustwording wordt gecreëerd. Om dit te bereiken moet een workshop aantrekkelijk worden en dit gebeurt door creativiteit.

Christian HuijsmansHandboekIk wil werken aan mijn Communicatie binnen de projectgroep, dit betekent dat ik projectleden op de hoogte houd waar ik mee bezig ben en de voortgang hiervan. Ik ga wekelijks alle projectgenoten bijpraten wat ik gedaan heb. Tussendoor zal ik via mail en app actief meepraten en helpen waar nodig. Achteraf zal ik feedback vragen aan mijn projectgenoten over mijn rol in de communicatie van de groep. Dit zal vooral betrekking hebben op het schrijven van het handboek.Workshop Projectmatig samenwerken in een multidisciplinair team, dit is iets waar ik nog geen ervaring mee heb en moet leren mee om te gaan. Ik ga in dit project vooral kijken naar de sterke punten en achtergronden van de verschillende projectgenoten en dat verwerken in het project. Tijdens de workshop zullen we als multidisciplinair team moeten samenwerken.

Marlou van Batenburg:HandboekTijdens het uitwerken van deze workshop wil ik leren om met verschillende disciplines samen te werken dit is goed voor de ontwikkeling van mijn multidisciplinaire integratie. Tijdens deze minor en het uitwerken en uitvoeren van de workshop wil ik leen om met verschillende disciplines amen te werken aan één product. Gedurende mijn opleiding tot verpleegkundige heb ik projecten altijd met andere verpleegkunde studenten uitgevoerd en niet multidisciplinair. Workshop

23

Tijdens het uitvoeren van de workshop wil ik leren om te presenteren dit verbeterd mijn Sociaal communicatieve bekwaamheid. Ik vind presenteren erg moeilijk en wil hier daarom in groeien. Dit wil ik doen door middel van het eindproduct te presenteren samen met mijn groepsgenoten. Aan mijn groepsgenoten vraag ik feedback en samen kijken we hoe ik kan groeien in dit leerdoel.

Rianne Schröder:Handboek In de periode dat wij aan het handboek werken, wil ik leren om op een zelfstandige manier aan de slag te kunnen gaan aan het deel dat van mij gevraagd wordt zonder te veel met andere te overleggen. Ik ga dit doen door zelf goed de opdracht door te nemen die van mij verwacht wordt en het zelf goed uit te zoeken. Ik zal niet bij het eerste moment vragen aan mijn medestudenten wat ermee bedoeld wordt als ik het niet snap. Ik ga het zelf uitzoeken. Achteraf ga ik aan mijn medestudenten vragen of mijn leerdoel gelukt is.  Workshop Tijdens de workshop wil ik zo overtuigend presenteren dat de kijkers het interessant vinden om naar mij te luisteren. Ik ga dit doen door de presentatie goed voor te bereiden zodat ik alles duidelijk en goed kan vertellen waardoor je minder goed hoeft na te denken tijdens de presentatie. Hierdoor kan je tijdens de presentatie meer letten op hoe je de informatie overbrengt. Achteraf ga ik aan de mensen doe onze workshop hebben gevolgd vragen of ik overtuigend heb gepresenteerd.  

Damian Colijn:HandboekNa de 10 weken wil ik kritisch informatie kunnen filteren om zo relevante en betrouwbare bronnen te kunnen vinden, die bruikbaar zijn voor de inhoud van het handboek. WorkshopTijdens de workshop wil ik een goede communicatie onderhouden tussen mij en de project leden. Ik zal dit toetsen door middel van evaluatie gesprekken over mijn manier van communiceren.

Onderwerp innovatie opdrachtIn de eerste 2 weken is er een definitief onderwerp gekozen: Het betrekken van studenten bij thuiswonende ouderen om de mantelzorg te ontlasten.

Het doel van de workshop en het handboek is dat er bewustwording wordt gecreëerd. De bewustwording over de mogelijkheden van het in contact brengen met jonge mantelzorgers en ouderen.

De kernvraag is daarom:Kunnen jongeren beeldbellen inzetten om mantelzorgers de ontlasten in de zorg voor ouderen?

Koppeling met de minor Active AgeingEr zijn verschillende opleidingen binnen de workshopgroepsleden:- Mens & Techniek - Verpleegkunde - Sportkunde.

De koppeling met de minor Active Ageing en de opleiding Mens & Techniek is:De opleiding mens en techniek slaat een brug tussen de gezondheid en welzijn van de mens en de technologie. Vraagstukken gericht op de gezondheid van de mens staan centraal, door het juist in zetten van de technologie kan men deze vraagstukken oplossen. Dit is toe te passen bij de mantelzorgers, zij verlenen hulp aan zorgbehoevende en krijgen dus ook te maken met de technologieën omtrent zorg.

24

De koppeling met de minor Active Ageing en de opleiding Verpleegkunde is:Als verpleegkundige krijg ik veel te maken met mantelzorgers, zowel in de thuissituatie, het ziekenhuis en het verpleeghuis. Bij eerdere stages heb ik samen gewerkt met mantelzorgers en hun informatie vergaard over het ziektebeeld en ondersteund bij taken.

De koppeling met de minor Active Ageing en de opleiding Sportkunde is:Sportkunde in relatie tot mantelzorg. Een Sportkundige kan een verbinden factor spelen in zorg en beweging. De kracht van beweging word vaak onderschat inde zorg. Voldoende beweging kan veel ziektes voorkomen. Ook speelt beweging een grote sociale rol inde maatschappij. Binnen het project word er gekeken welke bijdrage jongeren kunnen leveren aan de mantelzorg voor ouderen. Jongeren kunnen ouderen helpen bij hedendaagse activiteiten. Ook kunnen jongeren de ouderen aansporen tot meer dagelijkse beweging. Een voorbeeld hiervan zou een wandeling ineen park kunnen zijn. Deze kleine vormen van beweging halen de ouderen uit hun sociale isolement en verlichten zo de werkdruk van de echte mantelzorgers.

25

Bijlage IIDraaiboek workshop

Hulpmiddelen bij de workshop:

PowerPoint Kahoot

Tijd indelingTotale duur workshop: 30 minuten.

Gedeelte Tijd Activiteit Inleiding 3 minuten In de inleiding wordt er door de groep die de workshop

verzorgt een beeld geschetst over de groep deelnemers, door het stellen van vragen zoals hierboven genoemd staan.

De groep die de workshop verzorgt zal zichzelf voorstellen en de beweegredenen voor het onderwerp vertellen.

Informatieve gedeelte

5 minuten Er vind een uitleg plaats over ouderen, mantelzorgers en jonge mantelzorgets door gebruik te maken van de uitgewerkte literatuur.

Beeldbellen 5 minuten Er wordt aan de groep deelnemers gevraagd of wel eens beeldbellen.

Er vindt een uitleg plaats over beeldbellen. De koppeling tussen beeldbellen en mantelzorgers zal

gemaakt wordenFilmpje ongeveer 4

minuten Er zal een filmpje worden afgespeeld waarbij meneer van

Dorst is geïnterviewd over het gebruik van beeldbellen. Daarnaast zal de mantelzorger zijn mening vertellen over het inzetten van beeldbellen bij ouderen.

Quiz en discussie

10 minuten Met behulp kahoot zullen er ragen gesteld worden aan de groep deelnemers en zullen er verschillende meningen naar voren komen wat leid tot een discussie.

Samenvatting/conclusie

3 minuten Er zal kort worden toegelicht wat er allemaal besproken is. Er wordt aan de groep deelnemers gevraagd of zij meer te weten zijn gekomen over mantelzorgers. Ook is er de mogelijkheid om vragen te stellen.

Afsluiting

26

Bijlage IIIProcesbeschrijving 

Hieronder staat een beschrijving over het proces van het uitwerken en tot stand komen van het handboek en de workshop.

SamenwerkingHet project wordt uitgevoerd door vijf studenten die de minor Active Ageing volgen. De samenstelling uit deze groep bestaat uit twee studenten van de opleiding Mens en Techniek, twee studenten van de opleiding Sportkunde en één student van de opleiding verpleegkunde. De volgende afspraken zijn gemaakt om het proces te laten verlopen. Deze afspraken hebben als doel dat ieder groepslid en de projectbeoordelaar terug kan vallen op deze afspraken wanneer deze niet nageleefd worden. Vervolgens worden er, bij het niet naleven van deze regels, consequenties aan verbonden.

De groepsleden moeten aanwezig zijn bij afgesproken momenten; Woensdag en maandag zijn projectdagen, na de colleges is elk groepslid tot minimaal 17:00 uur

beschikbaar; Het afgesproken werk moet af zijn op de deadlines in correct Nederlands en moet kwalitatief goed

zijn; Ieder groepslid levert een even groot aandeel; Afwezigheid wordt door de projectgroep geoorloofd, niet door het afwezige groepslid; Bij afwezigheid toont de afwezige groepslid zelf verantwoordelijkheid om op de hoogte te zijn van

schoolactiviteiten/afspraken; Absentie wordt op tijd doorgegeven via de telefoon met een duidelijke reden; Als de bovenstaande regels na twee waarschuwingen nog niet worden nageleefd, volgt de

consequentie dat er een groepslid uit de projectgroep wordt gezet; Onaangepaste stukken worden in het rood getypt, daarna nagekeken met op- of aanmerkingen in het

document. Wanneer het stuk tekst definitief is, zal de tekst in het zwart worden gezet.

TaakverdelingEr zijn een aantal taken die uitgevoerd worden tijdens het project. Deze taken zorgen voor duidelijkheid binnen de groep. Bij elke afspraak wordt er een voorzitter, notulist en tijdsbewaker aangewezen. Buiten deze drie genoemde taken is er een kwaliteitsbewaker die de geschreven stukken controleert. Tijdens elke vergadering zorgt de voorzitter voor het leiden van het gesprek, de notulist dat er aantekeningen en de afspraken voor de volgende bijeenkomst genoteerd worden, en de tijdsbewaker houdt de doelen voor ogen en waarschuwt bij afwijken hiervan.

Groepsleden Opleiding TaakverdelingKristen Mans Mens & Techniek Notulist

Christian Huijsmans Mens & Techniek Kwaliteitsbewaking

Marlou van Batenburg Verpleegkunde Contactpersoon

Damian Colijn Sportkunde Kwaliteitsbewaking

Rianne Schröder Sportkunde Tijdsbewaking

27

PlanningWeek 2017 Activiteit Functie364 t/m 10 september

Onderwerp bestuderenBrainstormen over verschillende ideeën

Vooronderzoek

36 t/m 374 t/m 17 september

Hoofdvraag vaststellenLiteratuurstudie over de hoofdvraag

Vooronderzoek

37 t/m 3811 t/m 24 september

Plan van aanpak opstellenLiteratuur in APA zettenPersoonlijke leerdoelen verder uitwerken

Tussenproduct

39 t/m 4025 september t/m 8 oktober

Literatuuronderzoek verrichten

Onderzoek

40 2 t/m 8 oktober

Video ‘best practice’ opnemen

Onderzoek

402 t/m 8 oktober

Concept handboek opstellenFeedback toepassen

Tussenproduct

419 t/m 13 oktober

Handboek inleverenFeedback toepassen

Eindproduct

4323 oktober

Workshop geven Eindproduct

Persoonlijke leerdoelen In het plan van aanpak staat omschreven wat de persoonlijke leerdoelen zijn van de studenten. Elke student heeft twee leerdoelen voor zich zelf opgesteld. Na het voldoen van dit project beoordeeld de student samen met de overige projectleden in hoeverre dit is geslaagd. Voor deze leerdoelen wordt naar bijlage I verwezen.

28

Bijlage IVLogboek en planning

Week 2017 Activiteit Functie364 t/m 10 september

Onderwerp bestuderenBrainstormen over verschillende ideeën

Vooronderzoek

36 t/m 374 t/m 17 september

Hoofdvraag vaststellenLiteratuurstudie over de hoofdvraag

Vooronderzoek

37 t/m 3811 t/m 24 september

Plan van aanpak opstellenLiteratuur in APA zettenPersoonlijke leerdoelen verder uitwerken

Tussenproduct

39 t/m 4025 september t/m 8 oktober

Literatuuronderzoek verrichten

Onderzoek

40 2 t/m 8 oktober

Video ‘best practice’ opnemen

Onderzoek

402 t/m 8 oktober

Concept handboek opstellenFeedback toepassen

Tussenproduct

419 t/m 13 oktober

Handboek inleverenFeedback toepassen

Eindproduct

4323 oktober

Workshop geven Eindproduct

Week 36 ( 4 september t/m 10 september)

Er werd in de les gebrainstormd over een idee. Alle ideeën werden op een papier geschreven en daarbij werden alle persoonlijke kwaliteiten en leerdoelen van de groepsgenoten besproken. Er is afgesproken dat alle groepsleden literatuur over het onderwerp gingen opzoeken, iedereen twee stuks.

Afspraken:- Iedereen nadenken over definitief onderwerp.- -Iedereen zoekt twee wetenschappelijke bronnen op over het onderwerp- Iedereen denkt na over de technologie die toegepast gaat worden.

Week 37 (11 september t/m 17 september)

Iedereen heeft twee bronnen over het onderwerp opgezocht. Er word een PVA (plan van aanpak) opgesteld, met daarin de persoonlijke leer doelen en de bronnen in APA stijl.

Afspraken:

29

- Iedereen maakt een uitwerking van zijn/ haar persoonlijke leerdoelen- Iedereen zet zijn/ haar bronnen in APA.

De laatste die zijn/haar delen toevoegt in Dropbox, dient het document tijdig bij de docent in te leveren.

Week 38 ( 18 september t/m 24 september)

- In de les vond er een toelichting plaats over het GET- lab en het maken van een filmpje voor de workshop.

- Na de les werd er gebrainstormd over welke technologie er uitgewerkt gaat worden.

- Het plan van aanpak werd verder uitgewerkt.- Feedback van de docent werd toegepast in het plan van aanpak.

- De laatste die zijn/ haar delen toevoegt in dropbox, dient het document tijdig bij de docent in te leveren.

Week 39 (25 september t/m 1 oktober)

- Maandag 25 september: 14.15 tot 14.30 uur: voortgangsgesprek met Inge Logghe. - Er werd een definitieve keuze gemaakt over de technologie: beeldbellen. - Er werden taken verdeeld omtrent het handboek

o Damien gaat aan de slag met de casus en het filmpjeo Marlou werkt hoofdstuk 3 uit (toelichting onderwerp en koppeling projecten en Minor)o Rianne maakt het format van het handboek en de werkwijze van de workshopo Kristel werkt de procesbeschrijving uito Christian werkt de literatuur uito Christian stuurt het eerste concept handboek op naar Inge Logghe.

Week 40 (2 oktober t/m 8 oktober)

- Maandag 2 oktober: 13.40 tot 14.00 uur: voortgangsgesprek met Inge Logghe. - De verkregen feedback op het handboek wordt verwerkt.

o Kristel en Marlou verbeteren de literatuur. Kristel beeldbellen en Marlou mantelzorg.

o Rianne verbetert de werkwijze van de workshop.o Christian werkt 2 best practices uit.o Damien werkt de casus en de inleiding verder uit en maakt het filmpje.o Voor vrijdag 6 oktober 13 uur, heeft iedereen zijn stukken aangeleverd. o Marlou verzameld alle stukken van iedereen, verwerkt deze en koppelt deze aan elkaar in

het handboek en verbetert de opmaak van het handboek.o Marlou mailt voor maandag 9 oktober het tweede concept handboek naar Inge Logghe.

Week 41 (9 oktober t/m 15 oktober)

- Maandag 9 oktober: 13.00 tot 13.15 uur: voortgangsgesprek met Inge Logghe. - Iedereen past doe feedback aan bij zijn eigen deel.

30

Bijlage VInstemmingsverklaring beeldmateriaal

31

Bijlage VIEindevaluatie

Elk groepslid heeft een evaluatie geschreven over het project. Om te toetsen of ieder groepslid zijn/ haar leerdoelen heeft behaald, schrijft iedereen een reflectie over zijn/ haar eigen handelen en het handelen van elk groepslid. Een hulpmiddel die hierbij is gebruik is het format 'Voorbeeld reflectie peergroepleden' welke te vinden is op BlackBoard, onder het kopje innovatie- opdracht.

Christian Huijsmans

Algemene reflectie Het project was in het begin erg vaag. We wisten met z’n alle niet echt wat de bedoeling was en welke richting we op moesten denken. Na een aantal gesprekken en brainstorm sessies hebben we uiteindelijk een onderwerp gekozen. Hierna ging het project redelijk snel, iedereen heeft een taak op zich genomen en hieraan gewerkt. Na feedback te hebben gehad van Inge hebben we elkaars stuk verbeterd hierdoor is er uiteindelijk een goed verslag uitgekomen.

Reflectie leerdoel handboek

Ik wil werken aan mijn Communicatie binnen de projectgroep, dit betekent dat ik projectleden op de hoogte houd waar ik mee bezig ben en de voortgang hiervan. Ik ga wekelijks alle projectgenoten bijpraten wat ik gedaan heb. Tussendoor zal ik via mail en app actief meepraten en helpen waar nodig. Achteraf zal ik feedback vragen aan mijn projectgenoten over mijn rol in de communicatie van de groep. Dit zal vooral betrekking hebben op het schrijven van het handboek.

Vooral in het begin had ik moeite met iedereen op de hoogte te houden en taken op me te nemen aangezien we problemen hadden over wat we precies moesten doen. Nadat dit duidelijk was heb ik geprobeerd om taken op me te nemen en mensen via de app ook op de hoogte te houden over wat ik doe en hoe het daarmee gaat. Het op de hoogte houden is redelijk goed gelukt wat mij betreft alleen het feedback vragen hierover nog niet.

32

Feedback van Christian over de groepsleden:

Reflectie Marlou:

Tops:Probeert iedereen aan het werk te houdenNeemt initiatief om aan het handboek te werkenTips:Zou andere meer mogen aanspreken/feedback geven

Reflectie Rianne:

33

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijk

Checkt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar begrijpen

KRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijk

Checkt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar begrijpen

KRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Tops:Toont initiatiefZegt wat ze denktTips:Probeer soms

minder direct/bot over te komen en door te vragen

Reflectie Kristel:

34

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijk

Checkt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar begrijpen

KRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Tops:Werkt goed aan haar eigen stukken van het handboekDenk mee in de groepTips:Zou wat enthousiaster mogen zijn over de workshop

Reflectie Damian

35

Tops:

Heeft als enige aan het filmpje gewerkt van de workshopTips:Heb het gevoel dat je er een beetje bijhangt en niet geïnteresseerd bent in groepswerk. Probeer wat meer betrokken te raken bij de groep.

36

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijk

Checkt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar begrijpen

KRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Damian Colijn

Algemene reflectieDe samen werking tijdens het project verliep naar mijn mening goed. Er werden duidelijke afspraken gemaakt en iedereen voerde zijn taak uit. Als iemand problemen had werd er bijgesprongen om het allemaal tot een goed resultaat te laten komen. Persoonlijk had ik wat meer enthousiasme in het project kunnen tonen. Ik begaf mezelf op de achtergrond en toonde niet veel initiatief. Echter zorgde ik ervoor dat mijn taken met kwaliteit werden afgeleverd. 

Reflectie leerdoel handboek

Na de 10 weken wil ik kritisch informatie kunnen filteren om zo relevante en betrouwbare bronnen te kunnen vinden, die bruikbaar zijn voor de inhoud van het handboek.

Mijn leerdoel wat betreft het handboek was om gericht opzoek te gaan naar geschikte en betrouwbare bronnen. Voor het handboek heb ik mij vooral bezig gehouden met de inleiding. Ik ben erin geslaagd om een geschikte bron te vinden die aansluit op het onderwerp van het project. De bron beschreef een gedetailleerd  onderzoek over beeldbellen en zorg. Echter ben ik door de focus op het filmpje niet erin geslaagd om meerder bronnen te vinden en te verwerken in het handboek. 

37

Feedback van Damian over de groepsleden:

Reflectie Marlou:

Tops:Helpt anderen bij hun taakGeeft aan wat er gedaan moet worden Tips: Stelt veel open vragen maar vraagt niet Toont niet veel initiatief

38

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Reflectie Rianne:

Tops:

Neemt veel initiatiefNeemt taken op zich Neemt de rol van voorzitter aan

Tips:Mag meer taken uit handen geven

39

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Reflectie Kristel:

Tops: Neemt taken op zichHelpt andere bij hun taak Toont betrokkenheid bij het project

Tips:Open staan voor inbreng van anderen

40

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Reflectie Christiaan:

Tops: Staat open voor kritiek Legt goed uit wat hij bedoelt Komt met ideeën

Tips: Mag meer initiatief tonen Meer enthousiasme tonen voor het project

41

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Kristel Mans

Algemene reflectieHet project verliep op het begin erg stroef. Het was vanaf het begin af aan niet heel duidelijk wat de bedoeling was en wat wij precies met het onderwerp moesten gaan doen. Gaandeweg hebben we de draad opgepakt en zijn we aan de slag gegaan.

Reflectie leerdoel handboek

Het opstellen van het handboek gaat samen met de samenwerking door de overige studenten. Niet elke student volgt de zelfde opleiding. Het is dus belangrijk dat ieder een aandeel kan hebben in het handboek. Ik streef er naar om door multidisciplinaire samenwerking een handboek op te leveren waarin iedereen een aandeel heeft geleverd en waarin er van elke opleiding de kennis wordt gebruikt en hierin terug komt.

In het handboek zijn de taken verdeeld en heeft ieder zijn eigen inbreng gehad. Maar deze inbreng heeft verder niks te maken gehad met onze opleidingen, de taken zijn verdeeld en hier is geen rekening gehouden met of dat er steeds van elke opleiding iets in de stukken van terug komt.

42

Feedback van Kristel over de groepsleden:

Marlou Batenburg

43

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Top: Toont initiatief Helpt anderenProbeert voorzittersrol op zich te nemen

Tip Niet te snel in de stress schietenLaat een ander maar een keer zweten

44

Rianne SchröderBETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Top: Neemt initiatiefNo-nonsens, het werk doen wat gedaan moet worden

Tip: Meer open staan voor andere ideeën

45

Christian HuijsmansBETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Top: Staat open voor ideeën Staat open om te sparren/discussiëren, laat zich niet zomaar van z’n stuk brengenTip:Ben van Christian gewend dat hij meer initiatief toont, hij kan het zeker wel maar kwam er tijdens dit project

miminder uit

46

Damian ColijnBETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Top: Neemt zijn eigen taak op en maakt deze vervolgens afStaat open voor kritiek en gaat met kritiek aan de slagTiip:Laat nauwelijks van zich horenDenkt weinig met andere mee

47

Marlou van Batenburg

Algemene reflectie Ik vond het in het begin lastig om te komen tot één onderwerp. Dit kwam ook omdat de opdracht voor ons nog erg onduidelijk was. Toen er eenmaal meer duidelijkheid kwam, werd het ook duidelijker wat ons onderwerp werd. Toen de taken waren verdeeld hield ik overzicht om dit in het handboek te zetten. Ik vond dat dit goed verliep. Iedereen paste zijn eigen feedback toe en overlegde waar nodig.

Reflectie leerdoel handboek

Tijdens het uitwerken van deze workshop wil ik leren om met verschillende disciplines samen te werken, dit is goed voor de ontwikkeling van mijn multidisciplinaire integratie. Tijdens deze minor en het uitwerken en uitvoeren van de workshop wil ik leen om met verschillende disciplines amen te werken aan één product. Gedurende mijn opleiding tot verpleegkundige heb ik projecten altijd met andere verpleegkunde studenten uitgevoerd en niet multidisciplinair.

Dit was voor mij de eerste keer dat ik samen met studenten van andere opleidingen een project uitvoerde. Ik vond het fijn om de verschillende visies te horen. Ik heb veel geleerd van de andere groepsleden.

48

Feedback van Marlou over de groepsleden:

Reflectie Christian:

Tops:Heeft optijd zijn taken afGeeft het aan als het niet luktTips:Zou andere meer mogen aanspreken/feedback geven

Reflectie Rianne:

49

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijk

Checkt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar begrijpen

KRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijk

Checkt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar begrijpen

KRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Tops:Toont initiatiefNeemt ook een leidende

rol op zich Tips:Geef feedback door door te vragen.

Reflectie Kristel:

50

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijk

Checkt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar begrijpen

KRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Tops:Werkt goed aan haar eigen stukken van het handboekDenk mee in de groepTips:Zou wat enthousiaster mogen zijn over de workshop

Reflectie Damian

51

Tops:Was contact persoon met de ouderen voor het filmpje, heeft dit allemaal geregeld. Heeft als enige aan het filmpje gewerkt van de workshopTips:Probeer wat meer betrokken te raken bij de groep.Probeer wat enthousiaster te zijn over de workshop.

52

BETROKKENHEIDAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijk

Checkt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar begrijpen

KRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

Rianne Schröder

Algemene reflectie Tijdens deze cursus heb ik veel geleerd over het goed onderzoek doen naar literatuur. Zelf vond ik het zeer interessant om informatie op te zoeken over beeldbellen en mantelzorgers aangezien ik hier nog nooit in mijn studie mee te maken heb gehad. Daarom vond ik deze cursus zeer interessant. Wat mij persoonlijk op viel, is dat we aan het begin van de cursus lang bleven hangen op een gedeelte. Pas enkele weken voor het einde van de cursus liep het pas echt redelijk waardoor we goed onderzoek konden doen.

Reflectie leerdoel handboek

In de periode dat wij aan het handboek werken, wil ik leren om op een zelfstandige manier aan de slag te kunnen gaan aan het deel dat van mij gevraagd wordt zonder te veel met andere te overleggen. Ik ga dit doen door zelf goed de opdracht door te nemen die van mij verwacht wordt en het zelf goed uit te zoeken. Ik zal niet bij het eerste moment vragen aan mijn medestudenten wat ermee bedoeld wordt als ik het niet snap. Ik ga het zelf uitzoeken. Achteraf ga ik aan mijn medestudenten vragen of mijn leerdoel gelukt is.  

Ik vind dat dit leerdoel behaald is. Ik heb mijn opgedragen stukken goed zelfstandig gemaakt. Dit vinden ook mijn medestudenten. Doordat ik mij goed verdiept hebt in het onderwerp dat ik moest uitwerken had ik genoeg informatie om het te verwerken. Ja, je bent er wat langer mee bezig. Maar de kwaliteit is dan veel beter over het onderwerp. Na wat feedback van Inge ben ik het opnieuw zelfstandig gaan verbeteren .

Reflecties over andere groepsleden. Christian

Hij had onder andere als leerdoel om de communicatie binnen de groep beter te laten verlopen. Hij zou de medestudenten goed op de hoogte houden waar hij mee bezig was. Zelf vond ik dit redelijk goed. Natuurlijk is er een verschil tussen medestudenten en zeggen sommige zeer weinig en andere weer redelijk veel. Christian was een beetje de midden weg wat uit kwam tot voldoende communicatie.

DamianDamian heeft zijn onderwerp uit eindelijk goed uitgewerkt. Helaas loopt het begin wat stroef en heeft hij input van andere medestudenten nodig om een goed begin te maken.

KristelKristel haar leerdoel is zeker bereikt. Iedereen heeft zijn eigen deelname geleverd voor het handboek. Er is niet 1 iemand geweest die het gehele handboek in elkaar heeft gezet.

MarlouMarlou is een top persoon om mee samen te werken. Marlou zet zich volledig in om een goed product neer te zetten. Je kan rekenen op Marlou waar nodig is. De samenwerking met Marlou verloopt daarom zeer soepel. Ze reageert duidelijk als er vragen zijn en ze houdt goed in de gaten of alles goed verloopt.

53

Feedback van Rianne over de groepsleden:

Damian Colijn:

Kristel Mans:

Marlou van Batenburg:

54

BETROKKENHEID ChristianAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

BETROKKENHEID DamianAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

BETROKKENHEID KristelAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging

BETROKKENHEID MarlouAltijd aanwezig op teambijeenkomsten

5 4 3 2 1 Regelmatig afwezig of te laat

Zet zich in voor het teamresultaat 5 4 3 2 1 Meer gericht op eigen resultaatToont enthousiasme 5 4 3 2 1 Nauwelijks gemotiveerdHoudt zich aan afspraken 5 4 3 2 1 Komt vaak afspraken niet naACTIEVE INZETNeemt initiatieven 5 4 3 2 1 Wacht af (maakt zich afhankelijk)Zegt tijdig wat hij/zij wil 5 4 3 2 1 Laat alles over zich heen komen of

komt achteraf met kritiekNeemt voorzittersrol of ondersteunt de voorzitter

5 4 3 2 1 Houdt zich niet aan de vergader-procedures

Geeft steeds aan wat er gedaan moet worden

5 4 3 2 1 Gaat zijn/haar eigen gang

STEUN GEVENHelpt anderen bij hun taak 5 4 3 2 1 Doet alleen eigen deelDenkt met anderen mee 5 4 3 2 1 Drukt vooral eigen mening doorMaakt gebruik van de inbreng van anderen

5 4 3 2 1 Werkt alleen eigen ideeën uit

Laat waardering blijken 5 4 3 2 1 Toont geen waardering voor bijdragen van anderen

LUISTEREN EN BEGRIPStelt open vragen en vraagt door 5 4 3 2 1 Stelt geen vragen, geeft alleen

meningenVat samen en checkt interpretaties 5 4 3 2 1 Reageert direct met eigen meningLegt goed uit wat hij/zij bedoelt 5 4 3 2 1 Is onduidelijkCheckt of hij/zij begrepen wordt 5 4 3 2 1 Checkt niet of anderen hem/haar

begrijpenKRITIEK GEVEN EN ONTVANGENGeeft opbouwende kritiek: zegt vooral wat hij/zij wèl wil

5 4 3 2 1 Geeft afbrekende kritiek: blijft hangen in verwijten

Komt tijdig met zakelijke kritiek 5 4 3 2 1 Slikt kritiek in (tot hij/zij ‘ontploft’)Staat open voor kritiek 5 4 3 2 1 Sluit zich af voor kritiekGaat na, wat reëel is in ontvangen kritiek

5 4 3 2 1 Schiet gelijk in de verdediging