vietjack.com · web view2020. 11. 17. · nhiệt lượng này do dòng điện tạo ra và...

VietJack.com Facebook: Học Cùng VietJack

CHƯƠNG IV - SỰ BẢO TOÀN VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

Tiết 65:

BÀI 59: NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

I. Mục tiêu

1. Kiến thức:

- Hiểu được cơ năng và nhiệt năng dựa trên những dấu hiệu quan sát trực tiếp được.

- Hiểu được quang năng, hoá năng, điện năng nhờ chúng đã chuyển hoá thành cơ năng hay nhiệt năng.

- Hiểu được khả năng chuyển hoá qua lại giữa các dạng năng lượng, mọi sự biến đổi trong tự nhiên đều kèm theo sự biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác.

2. Kĩ năng:

- Hiểu được các dạng năng lượng trực tiếp hay gián tiếp.

3. Thái độ:

- Nghiêm túc, thận trọng.

4. Định hướng phát triển năng lực:

+ Năng lực chung: Năng lực sáng tạo, năng lực tự quản lí, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực tự học, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống, năng lực quan sát.

+ Năng lực chuyên biệt bộ môn: Năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực thực hành, thí nghiệm

II. Chuẩn bị:

* GV: SGK, tài liệu tham khảo.

* HS: Máy sấy tóc, nguồn điện, đèn.

III. Tiến trình dạy - học

2. Kiểm tra bài cũ:

(không kiểm tra) (2p)

3. Bài mới

Họat động của giáo viên

Họat động của học sinh

Nội dung

HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)

Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

=> Đặt vấn đề: Giới thiệu nội dung chính sẽ học trong chương IV.

HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức

Mục tiêu: - Hiểu được cơ năng và nhiệt năng dựa trên những dấu hiệu quan sát trực tiếp được.

- Hiểu được quang năng, hoá năng, điện năng nhờ chúng đã chuyển hoá thành cơ năng hay nhiệt năng.

- Hiểu được khả năng chuyển hoá qua lại giữa các dạng năng lượng, mọi sự biến đổi trong tự nhiên đều kèm theo sự biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác.



1: Ôn tập về sự Hiểu được cơ năng và nhiệt năng. (9p)

- Vào bài mới: SGK/154

- GV: Yêu cầu HS đọc và trả lời C1, C2.

- GV: Chuẩn hoá kiến thức.

- GV: Khi vào ta Hiểu được một vật có cơ năng, nhiệt năng?

- GV: Kết luận.

- HS: Trả lời C1, C2

- HS: Trả lời.

I. Năng lượng.

C1:- Tảng đá nằm trên mặt đất không có năng lượng vì không có khả năng sinh công.

- Tảng đá được năng lên khỏi mặt đất năng lượng ở dạng thế năng hấp dẫn.

- Chiếc thuyền chạy trên mặt nước có năng lượng ở dạng động năng.

C2:

- Làm cho vật nóng lên.

*Kết luận 1:

Ta Hiểu được một vật có cơ năng khi nó có khả năng thực hiện công, có nhiệt năng khi nó làm nóng các vật khác.

2: Tìm hiểu các dạng năng lượng và sự chuyển hoá năng lượng. (20p)

- GV: Cho máy sấy tóc làm việc.

Hỏi: Khi máy sấy tóc làm việc, đã có các dạng năng lượng nào? Có sự chuyển hoá giữa các dạng năng lượng hay không?

- GV: Kết luận

- GV: Yêu cầu HS quan sát bóng đèn điện đang hoạt động.

Hỏi: Có các dạng năng lượng nào? Có sự chuyển hoá giữa các dạng năng lượng hay không?

- GV: Yêu cầu HS hoạt động nhóm trả lời C3, C4.

- GV: Tổ chức thảo luận chung toàn lớp câu trả lời C3, C4.

-> GV chuẩn hoá kiến thức.

- Hỏi: Có thể Hiểu được các dạng năng lượng khi nào?

- GV: Kết luận.

- HS: Quan sát -> Trả lời.

- HS: Quan sát -> trả lời.

- HS: Thảo luận nhóm trả lời C3, C4.

- HS: Trả lời.

II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hoá giữa chúng

C3: Thiết bị A:

(1) Cơ năng thành điện năng

(2) Điện năng thành nhiệt năng

Thiết bị B:

(1) Điện năng thành cơ năng

(2) Động năng thành động năng

Thiết bị C:

(1) Hoá năng thành nhiệt năng

(2) Nhiệt năng thành cơ năng.

Thiết bị D:

(1) Hoá năng thành điện năng

(2) Điện năng thành nhiệt năng

Thiết bị E:

(1) Quang năng thành nhiệt năng

C4: - Hoá năng thành cơ năng trong thiết bị C

- Hoá năng thành nhiệt năng trong thiết bị D.

- Quang năng thành nhiệt năng trong thiết bị E.

- Điện năng thành cơ năng trong thiết bị B.

*Kết luận 2: Con người có thể Hiểu được các dạng năng lượng như hoá năng, quang năng khi chúng được biến đổi thành cơ năng hoặc nhiệt năng. Nói chung, mọi quá trình biến đổi trong tự nhiên đều có kèm theo sự biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác.

HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')

Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học



Câu 1: Có mấy dạng năng lượng?

A. 2

B. 4

C. 6

D. 8

Câu 2: Trường hợp nào dưới đây vật không có năng lượng?

A. Tảng đá nằm trên mặt đất.

B. Tảng đá được nâng lên khỏi mặt đất.

C. Chiếc thuyền chạy trên mặt nước.

D. Viên phấn rơi từ trên bàn xuống

Câu 3: Ta có thể Hiểu được các dạng năng lượng như hóa năng, quang năng, điện năng khi chúng được biến đổi thành

A. Cơ năng

B. Nhiệt năng

C. Năng lượng hạt nhân

D. A hoặc B

Câu 4: Thả một quả bóng bàn rơi từ một độ cao nhất định, sau khi chạm đất quả bóng không nảy lên đến độ cao ban đầu vì

A. quả bóng bị Trái Đất hút.

B. quả bóng đã thực hiện công.

C. thế năng của quả bóng đã chuyển thành động năng.

D. một phần cơ năng chuyển hóa thành nhiệt năng do ma sát với mặt đất và không khí.

Câu 5: Một ô tô đang chạy thì đột ngột tắt máy, xe chạy thêm một đoạn rồi mới dừng hẳn là do

A. thế năng xe luôn giảm dần

B. động năng xe luôn giảm dần

C. động năng xe đã chuyển hóa thành dạng năng lượng khác do ma sát.

D. động năng xe đã chuyển hóa thành thế năng.

Câu 6: Những trường hợp nào dưới đây là biểu hiện của nhiệt năng?

A. làm cho vật nóng lên

B. truyền được âm

C. phản chiếu được ánh sáng

D. làm cho vật chuyển động

Câu 7: Hãy chỉ ra năng lượng đã chuyển hóa từ dạng nào sang dạng nào qua các bộ phận (1) và (2) của xe đạp:

A. (1) cơ năng, (2) quang năng

B. (1) cơ năng, (2) cơ năng

C. (1) điện năng, (2) quang năng

D. (1) quang năng, (2) cơ năng

Câu 8: Ta Hiểu được trực tiếp được một vật có nhiệt năng khi nó có khả năng nào?

A. Làm tăng thể tích vật khác.

B. Làm nóng một vật khác.

C. Sinh ra lực đẩy làm vật khác chuyển động.

D. Nổi trên mặt nước.

Câu 9: Bằng các giác quan, căn cứ vào đâu mà ta Hiểu được là một vật có nhiệt năng?

A. Có thể kéo, đẩy các vật

B. Có thể làm biến dạng vật khác.

C. Có thể làm thay đổi nhiệt độ các vật.

D. Có thể làm thay đổi màu sắc các vật khác.

Câu 10: Trong nồi cơm điện, năng lượng nào đã được chuyển hóa thành nhiệt năng?

A. Cơ năng

B. Điện năng

C. Hóa năng

D. Quang năng

HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)

Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập



- GV: Yêu cầu HS hoạt động cá nhân giải C5.

- GV: Gọi 1 HS lên bảng trình bày C5.


- HS: Hoạt động cá nhân trả lời C5.

- HS: 1 HS trình bày bài trên bảng, HS khác theo dõi, nhận xét kết quả.

III.Vận dụng

C5:

V = 2l -> m = 2kg

t1 = 200C

t2 = 800C

Cn = 4200J/kg.K

Điện năng -> nhiệt năng?

Giải: Điện năng = Nhiệt năng

- Nhiệt lượng mà nước nhận được làm cho nước nóng lên:

Q = m.c (t2 -t1) =

= 2.4200.(80-20) =504 000 (J)

Nhiệt lượng này do dòng điện tạo ra và truyền cho nước, vậy có thể nói rằng dòng điện có năng lượng gọi là điện năng, chính điện năng này đã chuyển thành nhiệt năng làm nước nóng lên. áp dụng định luật bảo toàn năng lượng cho các hiện tượng nhiệt và điện, ta có thể nói phần điện năng mà dòng điện đã truyền cho nước là 504 000 J

HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học



Vẽ sơ đồ tư duy

4. Hướng dẫn về nhà:

- HS làm lại các câu C1 -> C5

- Làm các BT trong SBT. Đọc và chuẩn bị nội dung bài tiếp theo.

- Nhận xét giờ học.

* Rút kinh nghiệm:

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

Tiết 66:

BÀI 60: ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG

I. Mục tiêu:

1. Kiến thức:

- Qua TN, Hiểu được trong các thiết bị làm biến đổi năng lượng phần năng lượng thu được cuối cùng bao giờ cũng nhỏ hơn phần năng lượng cung cấp cho thiết bị lúc ban đầu, năng lượng không tự sinh ra.

- Phát hiện được sự xuất hiện 1 dạng năng lượng nào đó bị giảm đi, thừa nhận phần năng lượng bị giảm đi bằng phần năng lượng mới xuất hiện

- Phát biểu được định luật bảo toàn năng lượng và vận dụng được định luật để giải thích hoặc dự đoán sự biến đổi của 1 số hiện tượng.

2. Kĩ năng:

- Rèn kĩ năng khái quát hoá về sự biến đổi năng lượng để thấy được sự bảo toàn năng lượng.

- Rèn được kĩ năng phân tích được hiện tượng.

3. Thái độ:

- Nghiêm túc, hợp tác.




II. Chuẩn bị:

*GV: SGK, tài liệu tham khảo.

- Tranh vẽ hình 60.2 SGK.

- Bộ thí nghiệm hình 60.1 SGK

*HS: Xem trước bài 60 SGK.

III. Tiến trình dạy - học:

2. Kiểm tra bài cũ: (5p)

- Khi nào vật có năng lượng? Có những dạng năng lượng nào?

- Nhận biết: Hoá năng, quang năng, điện năng bằng cách nào? Lấy VD

3. Bài mới:



Nội dung






Mục tiêu: định luật bảo toàn năng lượng và vận dụng được định luật để giải thích hoặc dự đoán sự biến đổi của 1 số hiện tượng.



1: Tìm hiểu sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt điện.(15p)

=> Giới thiệu bài: SGK/157

- GV: Yêu cầu HS đọc SGK tìm thí nghiệm hình 60.1 SGK

+ Mục đích thí nghiệm?

+ Dụng cụ cần thiết?

+ Các bước tiến hành thí nghiệm?

- GV: Hướng dẫn cách tiến hành TN.

- GV: Gọi 2 HS lên bảng cùng làm TN.

- GV: Yêu cầu HS thảo luận theo nhóm câu C1, C2, C3.

+ Thời gian thảo luận: 5 phút.

- GV: ? Thế năng và động năng của viên bi biến đổi như thế nào khi đi từ A->B->C?

- GV: Kết luận.

- GV: ?So sánh độ cao h1; h2 -> Thế năng ban đầu tại A với thế năng ban đầu của viên bi tại B?

- GV: Yêu cầu HS nhóm 5, 6 trả lời C3.

- GV: Kết luận.

- GV: Yêu cầu HS rút ra kết luận.

- GV: ? Có bao giờ hòn bi chuyển động để hB > hA? Nếu có là do nguyên nhân nào? Lấy ví dụ chứng minh?


(hB>hA hay Wt đầu >Wt sau khi ta truyền thêm cho nó năng lượng)

- GV: Treo tranh vẽ hình 60.2 SGK

Giới thiệu qua cơ cấu và cách tiến hành thí nghiệm.

- GV: Yêu cầu HS nêu sự biến đổi năng lượng trong mỗi bộ phận.


? So sánh độ cao h1 và h2?

=> So sánh thế năng tại A và thế năng tại B?

- GV: Có kết luận gì về sự chuyển hoá năng lượng trong động cơ điện và máy phát điện?

- GV: Kết luận.

- HS: Tìm hiểu TN hình 60.1 SGK.

- HS: Quan sát, nhận xét sự chuyển động của viên bi tới hai vị trí A và B.

- HS: Thảo luận và trả lời C1, C2, C3 theo nhóm.

- HS: Đại diện nhóm 1 trả lời.

Đại diện nhóm 2 nhận xét.

- HS: Nhóm 3 trả lời.

Nhóm 4 nhận xét.

- HS: Trả lời.

- HS: Quan sát hình 60.2

- HS: Trả lời.

- HS: Trả lời.

- HS: Rút ra kết luận.

I. Sự chuyển hoá năng lượng trong các hiện tượng cơ, nhiệt điện

1. Biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại. Hao hụt cơ năng

a. Thí nghiệm

H 60.1 SGK

C1: +Từ A đến C: thế năng biến đổi thành động năng.

+Từ C đến B: Động năng biến đổi thành thế năng.

C2: Thế năng của viên bi ở A lớn hơn thế năng của viên bi ở B

C3: Viên bi không thể có thêm nhiều năng lượng hơn thế năng mà ta đã cung cấp cho nó lúc ban đầu, ngoài cơ năng còn có nhiệt năng xuất hiện do ma sát.

b, Kết luận: Trong các hiện tượng tự nhiên, thường có sự biến đổi giữa thế năng và động năng, cơ năng luôn luôn giảm. Phần cơ năng hao hụt đi đã chuyển hoá thành nhiệt năng.

2. Biến đổi cơ năng thành điện năng và ngược lại, Hao hụt cơ năng

Thí nghiệm hình 60.2 SGK

C4: - Trong máy phát điện: Cơ năng biến đổi thành điện năng.

- Trong động cơ điện: Điện năng biến đổi thành cơ năng.

C5: h1 > h2 => WtA > WtB

Sự hao hụt là do chuyển hoá thành nhiệt năng.

* Kết luận 2: Trong động cơ điện, phần lớn điện năng chuyển hoá thành cơ năng. Trong các máy phát điện, phần lớn cơ năng chuyển hoá thành điện năng. Phần năng lượng hữu ích thu được cuối cùng bao giờ cũng nhỏ hơn phần năng lượng ban đầu cung cấp cho máy. Phần năng lượng hao hụt đi đã biến đổi thành dạng năng lượng khác.

2: Định luật bảo toàn năng lượng. (5p)

- GV: Năng lượng có giữ nguyên dạng không?

Nếu giữ nguyên thì có biến đổi tự nhiên không?

Trong quá trình biến đổi tự nhiên thì năng lượng chuyển hoá có sự mất mát không? Nếu có thì nguyên nhân mất mát?

- GV: Nêu nội dung của định luật bảo toàn năng lượng?

- GV: Kết luận. Lấy ví dụ về sự chuyển hoá năng lượng trong tự nhiên.

- HS: Trả lời.

- HS: Trả lời.

II. Định luật bảo toàn năng lượng.

Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà chỉ chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác, hoặc truyền từ vật này sang vật khác





Câu 1: Trong quá trình biến đổi thế năng thành động năng và ngược lại trong các hiện tượng tự nhiên. Cơ năng luôn luôn giảm, phần cơ năng hao hụt đi đã chuyển hóa thành:

A. Nhiệt năng

B. Hóa năng

C. Quang năng

D. Năng lượng hạt nhân

Câu 2: Trong các hiện tượng tự nhiên, thường có biến đổi giữa

A. điện năng và thế năng

B. thế năng và động năng

C. quang năng và động năng

D. hóa năng và điện năng

Câu 3: Chọn phát biểu đúng

A. Trong động cơ điện, phần lớn điện năng chuyển hóa thành nhiệt năng.

B. Trong các máy phát điện, phần lớn cơ năng chuyển hóa thành hóa năng.

C. Phần năng lượng hữu ích thu được cuối cùng bao giờ cũng lớn hơn phần năng lượng ban đầu cung cấp cho máy.

D. Phần năng lượng hao hụt đi biến đổi thành dạng năng lượng khác.

Câu 4: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về định luật bảo toàn năng lượng

A. Năng lượng có thể tự sinh ra hoặc tự mất đi và chuyển từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền từ vật này sang vật khác.

B. Năng lượng không tự sinh ra và tự mất đi mà có thể truyền từ vật này sang vật khác.

C. Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà chỉ chuyển từ dạng này sang dạng khác hoặc truyền từ vật này sang vật khác.

D. Năng lượng không tự sinh ra hoặc tự mất đi mà chỉ chuyển từ dạng này sang dạng khác.

Câu 5: Trong động cơ điện, phần lớn điện năng chuyển hóa thành

A. Điện năng

B. Hóa năng

C. Quang năng

D. Cơ năng

Câu 6: Trong máy phát điện, điện năng thu được bao giờ cũng có giá trị nhỏ hơn cơ năng cung cấp cho máy. Vì sao?

A. Vì một đơn vị điện năng lớn hơn một đơn vị cơ năng.

B. Vì một phần cơ năng đã biến thành dạng năng lượng khác ngoài điện năng.

C. Vì một phần cơ năng đã tự biến mất.

D. Vì chất lượng điện năng cao hơn chất lượng cơ năng.

Câu 7: Trong các quá trình biến đổi từ động năng sang thế năng và ngược lại, điều gì luôn xảy ra với cơ năng?

A. Luôn được bảo toàn

B. Luôn tăng thêm

C. Luôn bị hao hụt

D. Khi thì tăng, khi thì giảm

Câu 8: Hiệu suất pin mặt trời là 10%. Điều này có nghĩa nếu pin nhận được

A. điện năng là 100J thì sẽ tạo ra quang năng là 10J.

B. năng lượng mặt trời là 100J thì sẽ tạo ra điện năng là 10J.

C. điện năng là 10J thì sẽ tạo ra quang năng là 100J.

D. năng lượng mặt trời là 10J thì sẽ tạo ra điện năng là 100J.

Câu 9: Nói hiệu suất động cơ điện là 97%. Điều này có nghĩa là 97% điện năng đã sử dụng được chuyển hóa thành

A. cơ năng

B. nhiệt năng

C. cơ năng và nhiệt năng

D. cơ năng và năng lượng khác

Câu 10: Hiện tượng nào dưới đây không tuân theo định luật bảo toàn năng lượng:

A. Bếp nguội đi khi tắt lửa.

B. Xe dừng lại khi tắt máy.

C. Bàn là nguội đi khi tắt điện.

D. Không có hiện tượng nào.





- GV: Có thể chế tạo được động cơ vĩnh cửu không? Vì sao?

- GV: Yêu cầu HS trả lời C7.

- GV: Kết luận.

- HS: Trả lời.

- HS: Trả lời C7.

C6: Động cơ vĩnh cửu không thể hoạt động được vì trái với định luật bảo toàn, động cơ hoạt động được là có cơ năng, cơ năng này không thể tự sinh ra, muốn có cơ năng này bắt buộc phải cung cấp cho máy 1 nănglượng ban đầu ( dùng năng lượng của nước hay đốt than củi, dầu...)

C7: Nhiệt năng do củi đốt cung cấp 1 phần vào nồi làm nóng nước, phần còn lại truyền cho môi trường xung quanh. Theo ĐL bảo toàn năng lượng, bếp cải tiến có vách cách nhiệt, giữ cho nhiệt năng ít bị truyền ra ngoài, tận dụng được nhiệt năng để đun 2 nồi nước





- GV: Cho HS đọc phần ghi nhơ và "có thể em chưa biết"


- Ôn lại bài máy phát điện.

- Học bài. Làm bài tập 60 SBT.

- Đọc và chuẩn bị nội dung bài tiếp theo.



..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

Tiết 67:

BÀI 61: SẢN XUẤT ĐIỆN NĂNG - NHIỆT ĐIỆN VÀ THUỶ ĐIỆN

I. Mục tiêu

1. Kiến thức:

- Hiểu được vai trò của điện năng trong đời sống và sản xuất ưu điểm của việc sử dụng điện năng so với các dạng năng lượng khác.

- Chỉ ra được các bộ phận chính trong nhà máy thuỷ điện và nhiệt điện.

- Chỉ ra được các quá trình biến đổi năng lượng trong nhà máy thuỷ điện và nhiệt điện.

2. Kĩ năng:

- Biết vận dụng các quá trình biến đổi năng lượng trong nhà máy thuỷ điện, nhiệ điện.

3. Thái độ:

- Hợp tác giữa các thành viên trong nhóm.

- Có ý thức bảo vệ môi trường.




II.Chuẩn bị của GV và HS

*GV: - SGK, tài liệu tham khảo.

- Giáo án.

*HS: Xem trước bài 61.

III. Các hoạt động trên lớp


(Không kiểm tra)

2.Bài mới:



Nội dung





Cho HS quan sát Hình ảnh một số nhà máy thủy điện:

Trong đời sống và kĩ thuật, điện năng có vai trò rất to lớn. Nguồn điện không có sẵn trong tự nhiên như là các nguồn năng lượng khác mà phải tạo ra nguồn năng lượng điện. Vậy phải làm thế nào để biến nguồn năng lượng khác thành năng lượng điện?


Mục tiêu: - Hiểu được vai trò của điện năng trong đời sống và sản xuất ưu điểm của việc sử dụng điện năng so với các dạng năng lượng khác.



1: Tìm hiểu vai trò của điện năng trong đời sống và sản xuất.

=> Đặt vấn đề:

- GV: Yêu cầu HS đọc và trả lời C1.

GV kết luận: Nếu không có điện thì đời sống con người sẽ không được nâng cao, kĩ thuật không phát triển.

- GV: Yêu cầu HS trả lời C2, C3.

- GV: Kết luận.

-> Chuyển ý: Sản xuất điện năng như thế nào?

- HS: Đưa ra các dự đoán


- HS: Trả lời C2, C3.

I. Vai trò của điện năng trong đời sống và sản xuất

C1:

- Trong đời sống: Thắp đèn, nấu cơm, quạt điện...

- Trong kĩ thuật: chạy máy cưa, máy bơm, máy khoan...

C2: - Quạt máy: điện năng chuyển hoá thành cơ năng.

- Bếp điện: Điện năng chuyển hoá thành nhiệt năng.

- Đèn ống: Điện năng chuyển hoá thành quang năng.

- Nạp ắc qui: Điện năng chuyển hoá thành hoá năng.

C3: Dùng dây dẫn: có thể đưa đến tận nơi sử dụng ở trong nhà, trong xưởng, không cần xe vận chuyển hay nhà kho, thùng chứa

2: Tìm hiểu hoạt động của nhà máy nhiệt điện và quá trình biến đổi năng lượng trong các bộ phận đó.

- GV: Giới thiệu về nhà máy nhiệt điện. Yêu cầu HS trả lời C4.

- GV: Kết luận

? Trong nhà máy nhiệt điện có sự biến đổi cơ bản nào?

- GV: Kết luận.

- HS: Quan sát, trả lời C4.

- HS: Thảo luận, trả lời.

II. Nhiệt điện.

C4: - Lò đốt than: hoá năng chuyển hoá thành nhiệt năng.

- Nồi hơi: Nhiệt năng chuyển hoá thành cơ năng của hơi.

- Tua bin: cơ năng của hơi chuyển hoá động năng của tua bin.

- Máy phát điện: Cơ năng chuyển hoá thành điện năng.

- Kết luận 1: Trong nhà máy nhiệt điện, nhiệt năng được biến đổi thành cơ năng, rồi thành điện năng.

3: Tìm hiểu hoạt động của nhà máy thuỷ điện.

- GV: Giới thiệu quy trình, các bộ phận chính của nhà máy thuỷ điện.

Yêu cầu HS quan sát hình 61.2, trả lời C5.

- GV: Kết luận.

? Tại sao về mùa khô công suất của nhà máy thuỷ điện lại ít đi?

- GV: ?ở nhà máy thuỷ điện, có sự biến đổi năng lượng cơ bản nào?

- GV: Kết luận.

- HS: Quan sát và trả lời.

- HS: Trả lời.

- HS: Trả lời.

III. Thuỷ điện.

C5: Nước trên hồ có dạng thế năng.

- ống dẫn nước: Thế năng của nước chuyển hoá thành động năng của nước.

- Tua bin: Động năng của nước chuyển hoá thành động năng của tuabin.

- Trong máy phát điện: Động năng chuyển hoá thành điện năng.

C6: Mùa khô nước ít -> mực nước trong hồ thấp -> Thế năng của nước ít -> Điện năng ít

+ Kết luận 2: Trong nhà máy thuỷ điện, thế năng của nước trong hồ chứa đã được chuyển hoá thành động năng, rồi thành điện năng.





Câu 1: Trong nhà máy nhiệt điện, tác nhân trực tiếp làm quay tuabin là:

A. nhiên liệu

B. nước

C. hơi nước

D. quạt gió

Câu 2: Ở nhà máy thủy điện

A. nhiệt năng biến thành cơ năng, rồi thành điện năng.

B. thế năng chuyển hóa thành động năng, rồi thành điện năng.

C. quang năng biến thành điện năng.

D. hóa năng biến thành điện năng.

Câu 3: Ở nhà máy nhiệt điện:

A. nhiệt năng biến thành cơ năng, rồi thành điện năng.

B. nhiệt năng biến thành điện năng, rồi thành cơ năng.

C. quang năng biến thành điện năng.

D. hóa năng biến thành điện năng.

Câu 4: Bộ phận trong nhà máy thủy điện có nhiệm vụ biến đổi năng lượng của nước thành điện năng là:

A. lò đốt than

B. nồi hơi

C. máy phát điện

D. tua bin

Câu 5: Ưu điểm nổi bật của nhà máy thủy điện là:

A. tránh được ô nhiễm môi trường.

B. việc xây dựng nhà máy là đơn giản.

C. tiền đầu tư không lớn.

D. có thể hoạt động tốt trong cả mùa mưa và mùa nắng.

Câu 6: Trong điều kiện nào sau đây, nhà máy thủy điện cho công suất phát điện lớn hơn?

A. Mùa khô, nước trong hồ chứa ít.

B. Mùa mưa hồ chứa đầy nước.

C. Độ cao mực nước của hồ chứa tính từ tua bin thấp.

D. Lượng nước chảy trong ống dẫn nhỏ.

Câu 7: Vì sao nhà máy thủy điện lại phải xây hồ chứa nước ở trên vùng núi cao?

A. để chứa được nhiều nước hơn.

B. để nước có thế năng hơn, chuyển hóa thành điện năng thì lợi hơn.

C. để có nhiều nước làm mát máy.

D. để tránh lũ lụt do xây nhà máy.

Câu 8: Trong nhà máy nhiệt điện và thủy điện có một bộ phận giống nhau là tuabin. Vậy tuabin có nhiệm vụ gì?

A. Biến đổi cơ năng thành điện năng.

B. Đưa nước hoặc hơi nước vào máy phát điện.

C. Tích lũy điện năng được tạo ra.

D. Biến đổi cơ năng của nước thành cơ năng của roto máy phát điện.

Câu 9: Trong nhà máy nhiệt điện và nhà máy thủy điện, năng lượng được biến đổi theo nhiều giai đoạn, dạng năng lượng cuối cùng trước khi được biến đổi thành điện năng là gì?

A. Nhiệt năng

B. Điện năng

C. Hóa năng

D. Cơ năng

Câu 10: Thế năng của một vật có trọng lượng P được nâng lên độ cao h bằng công mà vật đó sinh ra khi rơi xuống đến đất: A = P.h. Một lớp nước dày 1m trên mặt một hồ chứa nước có diện tích 1 km2 và độ cao 200m so với cửa tuabin của nhà máy thủy điện có thể cung cấp một năng lượng điện là bao nhiêu?

A. 2.1010J

B. 2.1012J

C. 4.1010J

D. 4.1012J





- GV: Gọi HS tóm tắt đề bài C7.

- GV gợi ý: Coi thế năng chuyển hoá hoàn toàn thành điện năng.

- GV: Yêu cầu 1 HS lên bảng trình bày lời giải.

- GV: Kết luận

- HS: Tóm tắt.

- HS: Giải C7.

- HS: Theo dõi, nhận xét.

C7:

Tóm tắt:

h1 = 1m

S = 1km2 = 106 m2

h2 = 200m = 2.102 m

d = 10 000N/m3

Điện năng?

Điện năng = A = P.h

= d . V. h = d.S.h1.h2

= 104.106.2.102

=21012 (J)

Công đó bằng thế năng của lớp nước, khi vào tua bin sẽ được chuyển hoá thành điện năng





Nghiên cứu sơ đồ các bộ phận chính của nhà máy thủy điện:

- Ống dẫn nước: Thế năng của nước chuyển hóa thành động năng của nước.

- Tuabin: Động năng của nước chuyển hóa thành động năng của tuabin.

- Máy phát điện: Động năng chuyển hóa thành điện năng.

⇒ Trong nhà máy thủy điện, thế năng của nước trong hồ chứa được chuyển hóa thành động năng, rồi thành điện năng.


- Yêu cầu HS về nhà học bài.

- Làm các bài tập trong SBT.

- Đọc và chuẩn bị nội dung bài tiếp theo.



..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................................................

Tiết 70:

BÀI 62: ĐIỆN GIÓ - ĐIỆN MẶT TRỜI - ĐIỆN HẠT NHÂN

I. Mục tiêu

1. Kiến thức:

- Hiểu được các bộ phận chính của 1 máy phát điện gió, pin mặt trời, nhà máy điện nguyên tử.

- Chỉ ra được sự biến đổi năng lượng trong các bộ phận chính của các máy điện.

- Hiểu được ưu điểm và nhược điểm của việc sản xuất và sử dụng điện gió, điện mặt trời, điện hạt nhân.

2. Kĩ năng:

- Rèn kĩ năng khái quát hoá sự biến đổi năng lượng.

- Rèn kĩ năng phân tích hiện tượng.

3. Thái độ:

- Nghiêm túc, hợp tác.

- Có ý thức bảo vệ môi trường.




II. Chuẩn bị:

*GV: - 1 máy phát điện gió ( quạt điện).

- 1 pin mặt trời, bóng đèn 220V – 100W.

- 1 động cơ điện nhỏ.

- 1 đèn LED có giá.

- 1 quạt điện.

*HS: SGK + vở ghi.

III. Tiến trình dạy – học:


(Không kiểm tra)

2.Bài mới:

HĐ của GV

HĐ của HS

Nội dung

Hoạt động 1: Đặt vấn đề. Tìm hiểu máy phát điện gió (10p)

=> Đặt vấn đề: SGK/162.

- GV: Gió có mang năng lượng không? Hãy chứng minh?

- GV: Năng lượng của gió là dạng năng lượng nào?

- GV: Động năng của gió (cơ năng) có thể chuyển hoá thành điện năng được không?

- GV: Yêu cầu HS quan sát hình 62.1 SGK, tìm hiểu cấu tạo của máy phát điện gió.

- GV: Kết luận. Thông báo thêm về lợi ích mà máy phát điện gió đem lại (Năng lượng sạch, gọn nhẹ, thuận tiện…). Nhược điểm của nó (gây tiếng ồn cho người dân xung quanh, nhiễu sóng phát thanh, chi phí bảo dưỡng cao…) Và các biện pháp làm sử dụng năng lượng gió (Xây dựng nhà máy phát điện gió ở xa khu dân cư: ngoài biển, sa mạc).

- HS: Nhớ lại các hiện tượng trong tự nhiên -> Trả lời.

- HS: Trả lời.

- HS: Trả lời.

- HS: Quan sát hình 62.1 sgk, kết hợp với máy phát điện gió trên bàn GV, chỉ ra những bộ phận chính của máy và sự biến đổi năng lượng qua các bộ phận đó.

I. Máy phát điện gió.

*Cấu tạo: Cánh quạt gắn tới trục quay của rôto của máy phát điện.

- Stato là các cuộn dây.

C1: Gió thổi cách quạt truyền cho cách quạt cơ năng.

- Cách quạt quay kéo theo: rôto

- Rôto và stato biến đổi cơ năng thành điện năng.

Hoạt động 2: Tìm hiểu hoạt động của pin mặt trời. (10p)

- GV: Thông báo qua cấu tạo của pin mặt trời: là những tấm phẳng làm bằng chất silíc.

- GV: Pin mặt trời: năng lượng ánh sáng mặt trời chuyển hoá như thế nào? Chuyển hoá trực tiếp hay gián tiếp?

- GV: Hiệu suất của pin mặt trời thấp (khoảng 10%) và hàng ngày Mặt Trời di chuyển từ Tây sang Đông. Vậy làm thế nào để có thể sử dụng được pin mặt trời một cách có hiệu quả?

- GV: Nguồn năng lượng ánh sáng mặt trời là vô tận, sạch. Có phải sử dụng pin mặt trời là hoàn toàn sạch với môi trường không?

- GV: Kết luận (Để chế tạo ra vật liệu làm pin mặt trời cần qua nhiều bước đòi hỏi nhiều năng lượng và thải ra môi trường nhiều chất độc hại, cần diện tích khổng lồ để xây dựng nhà máy điện mặt trời vì hiệu suất của pin mặt trời thấp chỉ khoảng 10%)

- GV: Giải pháp nào sử dụng pin mặt trời hiệu quả nhất? (Tìm các vật liệu mới, rẻ tiền, có hiệu suất cao để sản xuất pin mặt trời, lắp đặt trên sa mạc, lắp dặt trong các thiết bị bỏ túi…)

- GV: Gợi ý: công thức tính hiệu suất


- HS: Trả lời.

- HS: Đua ra các phương án (Làm pin mặt trời có kích thước đủ lớn, gắn nhiều pin mặt trời với nhau, gắn thêm ắc quy để có thể sử dụng điện một cách liên tục)

- HS: Trả lời.

- HS: Yêu cầu HS đọc và trả lời C4.

- HS: Hoạt động cá nhân giải C4.

II. Pin mặt trời.

* Cấu tạo: là những tấm silíc trắng hứng ánh sáng.

- Khi chiếu ánh sáng thì có sự khuếch tán của các e t ừ lớp kim loại khác tới hai cực của nguồn điện.

* Hoạt động: Năng lượng ánh sáng chuyển hoá thành năng lượng điện.

* Năng lượng điện lớn khi diện tích của tấm kim loại lớn.

* Sử dụng: Phải có ánh sáng chiếu vào nếu năng lượng lớn và phải sử dụng nhiều liên tục thì phải nạp điện vào ắc qui

C2: Giải:

Công thức tính hiệu suất:

=> Wđ .10 = Was

=> Pas = Pđ .10

Vậy, công suất sử dụng tổng cộng:

Pđ = 20.100 + 10.75 = 2750 (W)

Công suất của ánh sáng mặt trời cần cung cấp cho pin mặt trời:

2750 . 10 = 27 (500W)

Diện tích tấm pin mặt trời:

Hoạt động 3: Tìm hiểu nhà máy điện hạt nhân. (10p)

- GV: Yêu cầu HS đọc thông tin SGK.

- GV: Kết luận. Cho biết tường bảo vệ có vai trò gì?

- GV: Nhà máy điện hạt nhân có ưu điểm gì hơn so với nhà máy nhiệt điện khác?

- GV: Nhà máy điện hạt nhân có an toàn với môi trường không?

- HS: Nghiên cứu tài liệu cho biết các bộ phận chính của nhà máy sự chuyển hoá năng lượng.

- HS: Trả lời.

- HS: Trả lời (không tạo ra các khí thải gây hiệu ứng nhà kính, năng lượng hạt nhân dồi dào, có thể sử dụng được lâu dài.

- HS: Trả lời (Khi gặp sự cố sẽ để lại hậu quả rất nghiêm trọng, chất thải có tiềm tàng nguồn phóng xạ nguy hại và chúng tồn tại lâu dài. Nhiên liệu có thể bị lợi dụng dùng để chế tạo bom nguyên tử)

III. Nhà máy điện hạt nhân

Cấu tạo:

- Lò phản ứng

- Nồi hơi

- Tua bin

- Máy phát điện

- Tường bảo vệ

*Sự chuyển hoá năng lượng:

- Lò phản ứng: Năng lượng hạt nhân -> thành năng lượng nhiệt của chất lỏng.

- Nồi hơi: Nhiệt năng của chất lỏng -> nhiệt năng của nước -> động năng của tua bin.

- Máy phát điện: Động năng của tua bin

-> động năng của rôto -> Điện năng.

Hoạt động 4: Nghiên cứu sử dụng tiết kiệm điện năng. (10p)

- GV: Muốn sử dụng điện năng thì phải sử dụng như thế nào?

- GV: Kết luận.

- GV: Gọi HS đọc thông tin SGK.

- GV: Đặc điểm của năng lượng điện? Biện pháp tiết kiệm? Vì sao lại khuyến khích dùng điện ban đêm?

- GV: Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng tiết kiệm điện năng.

- HS: Trả lời.

- HS: Trả lời C3

- HS: Trả lời.


IV. Sử dụng tiết kiệm điện năng

C3:

- nồi cơm điện: điện năng chuyển hoá thành nhiệt năng.

- Quạt điện: điện năng chuyển hoá thành cơ năng.

- đèn LED, đèn bút thử điện: điện năng chuyển hoá thành quang năng.

C4: Hiệu suất lớn hơn ( đỡ hao phí)

3. Củng cố: (2p)

- GV: Củng cố nội dung chính đã học trong bài

- HS: Đọc phần ghi nhớ và “có thể em chưa biết”

4. Hướng dẫn về nhà: (1p)

- Hướng dẫn các em ôn tập kiến thức trong hè.

Tiết 68:

ÔN TẬP HỌC KỲ II

I. Mục tiêu

1. Kiến thức:

- Hệ thống các kiến thức đã học từ đầu kì II.

- Vận dụng được các kiến thức đã học để giải thích các hiện tượn và giải bài tập.

2. Kĩ năng:

- Kĩ năng hệ thống và khái quát kiến thức.

- Kĩ năng giải bài tập định lượng.

3. Thái độ:

- Nghiêm túc.




II. Chuẩn bị:

*GV: - SGK, tài liệu tham khảo.

- Giáo án.

* HS: Ôn tập các kiến thức đã học từ đầu kì II.

III. Tiến trình dạy – học:


(kết hợp trong giờ)

3. Bài mới:



Nội dung






Mục tiêu: - Xác định được có sự biến đổi (tăng hay giảm) của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây kín khi làm TN với nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện.

- Dựa vào quan sát TN, xác lập được mối quan hệ giữa sự xuất hiện dòng điện cảm ứng và sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín. Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan


Hoạt động 1: Đặt vấn đề. GV tổng kết (10p)

=> Đặt vấn đền: GV nêu mục đích của tiết ôn tập.

- GV: Từ đầu kì II, chúng ta đã học những nội dung chính nào?

- GV: Kết luận. Nhấn mạnh những kiến thức trọng tâm.

- HS: Hoạt động cá nhân trả lời.

I. Hệ thống lý thuyết.

*Điện từ học:

1. Dòng điện xoay chiều.

2. Truyền tải điện năng.

3. Máy biến thế.

*Quang học:

4. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng.

5. Thấu kính hội tụ.

6. Thấu kính phân kì.

7. Sự tạo ảnh trên phim.

8. Mắt – Mắt cận – Mắt lão.

9. Kính lúp.

10. ánh sáng trắng và ánh sáng màu.

11. Sự phân tích ánh sáng trắng.

12. Sự trộn các ánh sáng màu.

13. Màu sắc các vật.

14. Các tác dụng của ánh sáng.

15. ánh sáng đơn sắc và ánh sáng không đơn sắc.

*Sự bảo toàn và chuyển hoá năng lượng:

16. Định luật bảo toàn năng lượng.

17. Sản xuất điện năng – Nhiệt điện và thuỷ điện.

18. Điện gió - Điện mặt trời - Điện hạt nhân.

Hoạt động 2: Làm một số bài vận dụng. (30p)

- GV: Yêu cầu HS làm bài tập 22, 23, 25 SGK/ 152.

- GV: Gọi HS lên bảng trình bày.


- GV: Ghi bảng nội dung bài tập về truyền tải điện năng.

Bài tâp: Từ một nguồn điện có hiệu điện thế U1= 2 500V, điện năng được truyền bằng dây dẫn đến nơi tiêu thụ. Biết điện trở dây dẫn R = 10 và công suất của nguồn P = 100kW. Hãy tính:

a, Công suất hao phí trên đường dây.

b, Hiệu điện thế ở nơi tiêu thụ.

c, Khi đến nơi tiêu thụ người ta cần lắp đặt một trạm biến áp để giảm áp từ hiệu điện thế tính được ở trên xuống còn 220V. Tính số vòng dây của cuộn thứ cấp? Biết cuộn sơ cấp của máy biến áp có số vòng dây N1 = 24993 vòng.

- GV: Hướng dẫn.


- HS: Làm bài tập 22, 23, 25 SGK/ 152.

O

B’

A’

F

B

A

I

- HS: Theo dõi, nhận xét.

Bài 25: (SGK/152)

a, Nhìn một ngọn đèn dây tóc qua một kính lọc đỏ, ta thấy ánh sáng màu đỏ.

b, Nhìn ngọn đèn dây tóc qua tấm lọc màu lam, ta thấy ánh sáng màu lam.

c, Chập 2 kính lọc màu với nhau rồi nhìn ngọn đèn dây tóc nóng sáng, ta thấy ánh sáng có màu đỏ sẫm. Đó không phải là sự trộn ánh sáng đỏ với ánh sánh lam. Mà là ta thu được phần còn lại của chùm sáng trắng sau khi đã cản lại tất cả những ánh sáng mà mội kính lọc đỏ hoặc lam có thể cản được.

Ě

A

BB

F'

F

O

Ě

A'

B'

I

- HS: Giải bài tập trên.

Bài tập: Công suất hao phí trên đường dây:

Php = (W)(0,5 điểm)

b) Hiệu điện thế nơi tiêu thụ: (0,5 điểm)

+ Hiệu điện thế hao phí trên đường dây tải điện:

Uhp = (V)

+ Hiệu điện thế nơi tiêu thu:

U1’ = U1 - Uhp = 2500 - 400 = 2100 (V)

c) Số vòng dây của cuộn thứ cấp:

(vòng)

II. Vận dụng.

Bài 22: (SGK/152)

a,

b, A’B’ là ảnh ảo.

c, A F BO và AI là hai đường chéo của hình chữ nhật ABIO. B’ là giao điểm của hai đường chéo đó.

A’B’ là đường trung bình của ABO

OA’ = 1/2 OA = 10cm

Vậy ảnh nằm cách thấu kính 10cm.

Bài 23: (SGK/152)

a,

b, AB = 40cm; OA =120 cm;

OF = 8cm

ABO A'B'O

S

(1)

A'B'F' OIF'

S

Vì OI = AB nên:

Từ (1) và (2) suy ra:

Hay:

Thay số ta được:

Vậy ảnh cao 2,86cm

3. Củng cố: (2p)

- GV: Nhấn mạnh những nội dung trong tâm.

4. Hướng dẫn về nhà: (1p)

- Ôn tập toàn bộ các kiến thức đã học.

- Xem lại bài tập đã chữa để chuẩn bị cho bài kiểm tra cuối năm.


Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com Youtube: Học Cùng VietJack

%

100

.

tp

i

W

W

H

=

W

º

D

1600

2500

100000

10

2

2

2

2

=

=

U

P

R

400

1600

.

10

.

=

=

hp

P

R

2

1

2

1

'

N

N

U

U

=

Þ

2618

2100

24993

.

220

'

.

1

1

2

2

»

=

=

U

N

U

N

º

Þ

Þ

D

D

OA

OA

AB

B

A

'

'

'

=

Þ

'

'

.

'

B

A

AB

OA

OA

=

Þ

'

'

'

'

'

'

'

'

OF

OF

OA

OF

F

A

OI

B

A

-

=

=

1

'

'

'

'

'

'

'

-

=

-

=

OF

OA

OF

OF

OA

AB

B

A

Û

AB

B

A

OF

OA

'

'

1

'

'

+

=

÷

ø

ö

ç

è

æ

+

=

Û

AB

B

A

OF

OA

'

'

1

'.

'

÷

ø

ö

ç

è

æ

+

=

AB

B

A

OF

AB

B

A

OA

'

'

1

'

'

'

AB

B

A

AB

B

A

OF

OA

'

'

1

'

'

.

'

+

=

AB

B

A

AB

B

A

'

'

1

'

'

.

8

120

+

=

112

8

'

'

=

Û

AB

B

A

(

)

cm

AB

B

A

86

,

2

40

112

8

112

8

'

'

»

=

=

Û

vietjack.com · web view2020. 11. 17. · nhiệt lượng này do dòng điện tạo ra và...

Documents