wb activties report in tajik -...

Бонки Умумиљањонї

МУБОРИЗА БО КАМБИЗОАТЇ ДАР ТОЉИКИСТОН ФАЪОЛИЯТИ ГУРЎЊИ БОНКИ УМУМИЉАЊОНЇ

СОЛЊОИ 1994 – 2007

Феврали соли 2007

Феврали с. 2007____________Тољикистон: Њисобот дар бораи фаъолияти Гурўњи Бонки Умумиљањонї дар солњои 1994-2007

3

Гурўњи Бонки Умумиљањонї

Минтаќаи Аврупо ва Осиёи Марказї Њисобот дар бораи фаъолият дар Тољикистон

Бонки Умумиљањонї ба фањмиши маънии умумии ин калима "бонк" намебошад. Ин яке аз агентињои махсуси Миллали Муттањидест, ки аз 185 мамлакати иштирокчї иборат мебошад. Њамаи ин мамлакатњо барои маблаѓгузорї ва харољоти маблаѓњои муассисаи мазкур масъулияти муштарак доранд. Дар баробари дигар ташкилоту кишварњое, ки доир ба масъалаи рушд кор мекунанд, Бонки Умумиљањонї саъю кўшиши худро ба комёбшавии Њадафхои рушди њазорсола, ки мамлакатњои аъзои СММ соли 2000 ќабул карданд, равона намуда, он ба пасткунии босуботи сатњи камбизоатї дар тамоми љањон нигаронида шудааст. Бонки Умумиљањонї як навъи кооперативест, ки дар он 185 мамлакати иштирокчї сањмгузор мебошанд. Сањмгузоронро дар он Шўрои иљрокунандањо намояндагї карда, дар нињояти кор сиёсат ва роњи Бонки Умумиљањониро муайян месозад. Чун ќоида, вазирони молия ё вазирони рушди мамлакатњои иштирокчии Бонки Умумиљањонї роњбар мебошанд. Онњо соле як маротиба дар маљлисњои њарсолаи Шўрои роњбарони Гурўњи Бонки Умумиљањонї ва Хазинаи байналмилалии асъор вомехўранд. Азбаски роњбарон соле як маротиба вомехўранд, баъзе вазифањои худро ба дўши 24 Директороне вомегузоранд, ки ба таври доимї дар Бонки Умумиљањонї кор карда истодаанд. Панљ сањмгузори калонтарин Фаронса, Олмон, Љопон, Британияи Кабир ва Иёлоти Муттањидаи Амрико директорони худро таъин мекунанд, дигар

мамлакатњоро бошад 19 директорон намояндагї мекунанд. Президенти Бонки Умумиљањонї Пол Волфовис сарвари маљлиси Шўрои директорони иљрокунанда буда, барои роњбарии умумии Бонк масъул аст. Чун анъана Президенти Бонк шањрванди Амрико - сањмгузори калонтарини Бонк мебошад ва номзад њам ба мансаби мазкур аз њамин мамлакат аст. Президенти Бонкро Шўрои иљрокунандањо ба мўњлати панљсолаи дарозшаванда интихоб мекунанд. Таќрибан 10 000 кормандоне, ки намояндањои ќариб њар як мамлакати дунё мебошанд, дар ќароргоњи Бонки Умумиљањонї - Вашингтон, ва њамчунин дар зиёда аз 100 намояндагињои сар то сари љањон кор мекунанд. Гурўњи Бонки Умумиљањонї аз Бонки байналмилалии таљдид ва рушд (ББТР), Ассосиатсияи байналмилалии рушд (АБР), Корпоратсияи Байналмилалии молиявї (КБМ), Агентии бисёрљонибаи оид ба кафолатњои маблаѓгузорї, њамчунин Маркази байналмилалии оид ба танзими маблаѓгузорї (МБТМ) иборат буда, як њадафи умумї дорад: ёрї расонидан ба ќарзгирони худ дар кори паст кардани сатњи камбизоатї. ББТР ва АБР ба њукумати мамлакатњои ќарзгир барои лоињаю барномањо ќарзу заём медињанд, ва ин лоињаю барномањо тавассути баланд бардоштани њосилнокии иќтисодиёт ба пешрафти иќтисодиву иљтимої мусоидат намуда, одамон бењтар


4

зиндагї карда метавонанд. Дар баробари заём ва ќарз Бонки Умумиљањонї оид ба масъалањои сиёсати давлатии соњањои дахлдор машваратњо дода, ёрии техникї мерасонанд, њамчунин ба мамлакатњо дар бобати сафарбар кардани захирањои молиявї кўмак медињанд. ББТР соли 1944 ташкил ёфт. Алњол вай 185 мамлакати сањмгузорро дар бар гирифта, ба мамлакатњои сатњи даромадашон миёна ќарз медињад. АБР соли 1960 ташкил ёфта, алњол 166 мамлакат дар њайати он мебошанд. АБР бо мамлакатњои камбизоаттарини дунё, мамлакатњое, ки даромади њар як нафари ањолиашон дар соли 2005 аз 1025 доллари ИМА камтар буду, барои ќарзгирї аз ББТР имконият надоштанд, кредит људо мекунад. Њаштоду як мамлакати љахон, аз љумла Тољикистон, ба ин меъёрњо мувофиќат мекунанд. АБР бо шартњои имтиёзнок ќарз медињад, ки мувофиќи онњо мўњлати пардохт 40 сол аст, давраи имтиёзноки то оѓози пардохтњои аввалаи маблаѓи асосї бошад, дар сурати ставкаи фоизии сифрї 10 сол аст (танњо ставкаи начандон калони пардохти ќарз дар њаљми 0,75 % татбиќ мешавад). Ѓайр аз пешнињоди маблаѓгузорї барои маќсадњои рушд ба мамлакатњо, Бонки Умумиљањонї њамчунин оиди масъалањои рушди иљтимоиву иќтисодї манбаи донишњои амиќу васеъ мебошад. Кормандони Бонк дар як мамлакат аз нуќтаи назари самарабахшии сиёсати давлатї тањлили иќтисодиву соњавї мегузаронанд, ва чунин њисоботњо ба мисли: Меморандуми иќтисодии мамлакат, Шарњи бахши молия, Арзёбии њисоботи молиявии мамлакат, Арзёбии системаи харид дар мамлакат ва ѓайраро, вобаста ба хусусият ва талаботи

мамлакат, пешнињод мекунанд. Аксар ваќт, ин тањлил кори Бонкро дар мамлакат муайян мекунад. Интишори донишњои васеи доир ба масъалањои рушди иљтимоиву иќтисодї дар мамлакатњои иштирокчї яке аз роњњои афзалиятноки рисолати Бонки Умумиљањонї мебошад.

БОНКИ УМУМИЉАЊОНЇ ДАР ТОЉИКИСТОН

Рисолати Бонки Умумиљањонї дар Тољикистон ин рушди иќтисодиёт ва баланд бардоштани сатњи зиндагии ањолии мамлакат мебошад Љумњурии Тољикистон ба Бонки Умумиљањонї 4 июни соли 1993 њамроњ шуд. Намояндагии мањаллї маї нахустин бор моњи октябри соли 1996 барпо гардида, баъд моњи декабри соли 1998 ба намояндагии доимии мукаммал табдил дода шуд. Аз соли 1996 инљониб АБР бисту њашт лоињаи грантиро (љамъ чањор ќарзи иловагї) ба маблаѓи умумии ўњдадорињои молиявї дар њаљми 425 миллион доллари ИМА тасдиќ кардааст. Грантњо бештар аз 86 миллион доллари ин маблаѓро ташкил медињанд. Аз маблаѓи умумии ўњдадорињои молиявї аллакай амалан 334 миллион доллар аз худ карда шудааст. Ѓайр аз ин, зиёда аз 8 миллион доллар ба Тољикистон ройгон барои такмил додани идоракунии


5

иќтисодї, барќарор намудани инфрасохтор ва рушди сармояи инсонї бо роњи хазинањои трастие, ки Бонки Умумиљањонї идора мекард, људо карда шуда буд. Илова бар ин, аз љониби Корпоратсияи Байналмилалии молиявї (агентии Гурўњи Бонки Умумиљањонї, ки рушди бахши хусусиро маблаѓгузорї мекунад) ёздањ лоињаи инвеститсионї ба маблаѓи умумии ќариб 36 миллион доллари ИМА (дар шакли заём ва сармояи сањмгузорї) тасдиќ шуда буд. Њамчунин КБМ бо кўмаки молиявии донорњо ба маблаѓи зиёда аз 10 миллион доллари ИМА хизматњои машваратї пешнињод намуд. Маълумоти љамъбастї оиди фаъолияти Гурўњи Бонки Умумиљањонї дар Тољикистон, њамчунин тавсифи мухтасари лоињањо поёнтар, баъди фасли начандон калон дар бораи барномаи шарикї ба мамлакат оварда шудаанд. I. Стратегияи ёрирасонї ба мамлакат – Барномаи шарикї Стратегияи ёрирасонї ба мамлакат (СЁМ) аслан наќшаи кори Бонки Умумиљањонист, ки фаъолияти ўро дар мамлакат, аз љумла ќарзњо, кори тањлилгарї, инчунин кўмаки техникиро чун ќоида, ба мўњлати се сол муайян мекунад. Дар он тавсифи рушди иќтисодї ва иљтимоии мамлакат, вазифањои асоси он дар соњаи рушд, њамчунин самтњои умумии стратегияи њукумат дар соњаи рушди иљтимоиву иќтисодї оварда шудаанд. Се стратегияи пешинаи Бонки Умумиљањонї оиди расонидани ёрї ба Тољикистон ба фароњамоварии дастгирии мамлакат бо маќсади њалли вазифањои фавќулоддаи баъдиљангии дар назди мамлакат истода ва бар-

ќарор намудани иќтисодиёт равона карда шуда буданд. Ёрии Бонки Умумиљањонї ба мамлакат дар шакли ќарзњои боимтиёз барои барќарорсозии инфрасохторе, ки дар љанги шањрвандї хароб гардида буд, кўмак намуда, ислоњоти иќтисодиро дастгирї кард. Ин ислоњотњо ба Тољикистон дар баробари ањдномаи оиди сулњ, дар тараќќиёти иќтисодиёт ёрї расониданд. Бонки Умумиљањонї ањамияти кишоварзиро чун сарчашмаи зиндагонии аз нисф зиёди ањолї ба назар гирифта, ба љумњурї дар бобати дар сеяки заминњои киштбоб барќарор намудани хољагињои коллективона ёрї расонд. Лоињањои санљишии кам кардани мушкилињои камбизоатї њамчунин ба бењтар гардидани сифати зиндагонии бештар аз якуним миллион одамони минтаќањои камбизоаттарини Тољикистон мусоидат намуд, ба афзоиши давомоти мактаббачањо ва бењтар гардидани сифати хизматрасонии ёрии аввалаи тиббию санитарї дар ноњияњои интихобшудаи Тољикистон кўмак кард. Њамчунин маќомоти марказии њукумат дар бунёду таќвияти муассисаву корхонањои барои рушди дарозмўњлати мамлакат зарур дастгирї шуданд. Алњол Бонки Умумиљањонї лоињањоро дастгирї намуда, фаъолияти гайриќарзиро ба амал овард ва онњо ба ислоњоти сохторї, тараќќиёти кишоварзї ва дењот, инкишофи тандурустї, маориф, системаи њифзи иљтимої, энергетика, захирањои об, барќарор сохтани инфрасохтор, идоракунї дар мавриди рўй додани офатњои табиї ва ѓайра равона карда шудаанд.


6

Стратегияи њозираи шарикї бо љумњуриро, ки ба мўњлати чањор сол, аз соли 2006 то соли 2009 пешбинї шудааст, Шўрои Директорон 27 июли соли 2005 тасдиќ намуд. Њадафи стратегияи мазкур ин муваффаќ шудан ба натиљањои мушаххас дар дастгирии њукумат оиди паст кардани сатњи камбизоатї бо роњи мусоидат ба рушди иќтисодї ва тавассути бунёду фароњамоварии имкониятњои бештару васеътари иќтисодї, инкишофи сармояи нисбатан мукаммалтари инсонї аст. Чунончи, стратегияи мазкур ба анљоми чунин корњо равона карда шудааст: • Зиёд кардани имкониятњои соњаи соњибкории хусусї дар шањру дењот тавассути таќвият додани бахши молиявї, кам кардани харољоти пеш бурдани тиљорат, дастгирї намудани чорабинињое, ки ба бењтаршавии дастрасии заминхои кишоварзї ва кам шудани њаљми ситонидани пардохтњои ѓайрирасмии бахши пахтакорї нигаро-нида шудаанд. • Устувор гардонидан ва нигоњ доштани сифати сармояи инсонї. Бонки Умумиљањонї ба такмили системаи таќсими маблаѓњо дар соњаи маориф ва тандурустї, фароњам овардани шароитњои раванди самарабахштари таълимї ва баланд бардоштани сатњи давомоти талабањо дар синфњои ибтидої, васеътар кардани њаљми истифодаи хизматрасонии ёрии аввалаи тиббию санитарї ва бењтар гардонидани дастрасии оби нўшокии безарар дар минтаќањои интихобшудаи Тољикистон ёрдам мекунад. • Инкишофи нерўи гидроэнер-гетикии мамлакат. Бонки Умумиљањонї ният дорад, ки љидду љањди оиди афзун намудани самарабах-шии кори

бахши энергетикии љумњуриро тавассути худха-рољотбарорї дастгирї намояд ва ба Њукумат дар раванди љалб кардани маблаѓњои хориљї ба бахши гидроэнергетикии мамлакат кўмак кунад. Љињати дастгирии њадафњои дар боло зикршуда Бонки Умумиљањонї якљоя бо Њукумат оиди афзоиши нерўи институтсионалї ва самарабахшии фаъолият, њамчунин камтар кардани њаљми коррупсия кор мекунад. Айни замон ба тадбирњое диќќати махсус дода мешавад, ки шаффофияти истифодаи маблаѓњоро бештар мекунанд, тафтишњои бењад зиёди давлатиро камтар карда, ба иштироки истифодабарандањо дар фароњам овардани хизматњо ёрї мерасонанд.

Њаљми тахминии маблаѓгузорї барои 4 сол таќрибан 148 миллион доллари ИМА – ро ташкил медињад. Соли молиявии 2006 100 фоиз лоињањо дар асоси грантї маблаѓгузорї шуданд. Мўњлати Стратегияи њозираи шарикї бо мамлакат 30 июни соли 2009 ба анљом мерасад (ваќте, ки соли молиявии Бонки Умумиљањонї ба охир наздик мешавад). II. Фаъолияти ѓайриќарзї: диќќати махсус ба мубодилаи донишњо, инкишофи


7

институтсионалї, мутобиќ гардонидани кўмаки донорї ва дастгирї кардани љомеаи шањрвандї А. Кор дар бобати тањлили иќтисодї ва соњавї, њамчунин муколама дар атрофи чорабинињои сиёсат Дар атрофи мавзўи ислоњоти чорабинињои иќтисодї ва сиёсати соњавї муколама бо њукумат мунтазам ба амал меояд. Он дар асоси доимї њам тавассути њисоботњои тањлилї ва машваратие, ки Бонк пешнињод кардааст, ва њам рисолатњои Бонк, ки дар мамлакат мегузаранд, аз љумла ташрифњои намояндагони њукумат ба Вашингтон ва њам аз љониби кормандони Намояндагии доимии бонк дар мамлакат ба амал меояд. Бонки Умумиљањонї ба Њукумат дар бобати муваффаќ шудан ба њадафњои Стратегияи дуюми паст кардани сатњи камбизоатї дар давраи солњои 2007-2009 ёрї мерасонад, ки он дар наќшањои дарозмўњлати соњаи рушди мамлакат асоснок гардида, дар Стратегияи миллии рушд барои солњои 2005-2015 инъикос ёфтааст. Сониян, ба тартиби ањамиятнокиашон барои рушди мамлакат афзалиятњои асосии Стратегияи миллии рушд ва Стратегияи паст кардани сатњи камбизоатї оварда шудаанд, ки бояд рушди устувори иќтисодї ва комёбии њадафњои рушди њазорсоларо таъмин кунанд: 1) ислоњоти системаи идоракунии давлатї; 2) тараќќиёти бахши хусусї ва љалб намудани маблаѓгузорињо; 3) инкишофи нерўи инсонї. Бонки Умумиљањонї дар рафти тайёр кардани Стратегияи миллии рушд тавассути баёни мулоњизаву

пешнињодот оиди њуљљати мазкур њукуматро дастгирї намуд, њамчунин якљоя бо Бонки Осиёгии Рушд ва Барномаи Рушди СММ аъзои Кумитаи мутобиќат буд, ки ба он сарвазир роњбарї мекард. Президенти љумњурї ин кумитаро бо маќсади тайёр ва иљро намудани Стратегияи миллии рушд ва Стратегияи дуюми паст кардани сатњи камбизоатї бунёд карда буд. Аз лањзаи ба Бонки Умумиљањонї дохил шудани Тољикистон мутахассисонаш як ќатор њисоботњои иќтисодиву соњавие нашр намуданд, ки дар онњо тањлили вазъи љорї оварда шудааст. Инчунин ба њукумат дар бобати гузаронидани ислоњоти иќтисодиву соњавї дар асоси хулоса ва маълумоти васеи онњо, таљрибаи Бонк дар соњаи рушди иљтимоиву иќтисодї тавсияњо дода шудаанд. Дар зер њисоботњои тањлилию машваратии ба наздикї кардашу-да, ва тањлилу машваратњои минбаъда зикр ёфтаанд: Шарњи системаи харољоти маблаѓњои давлатї ва нерўи институтсионалї (ШСХМДНИ), ки моњи декабри соли 2005 омода шудааст, як навъ њисоботи нахустину мукаммали ташхисї оиди масалањои идоракунии буљет мебошад, ки онро дар Тољикистон Бонки Умумиљањонї тањия намудааст. Дар он тањлили тамоми системаи харољоти маблаѓњои давлатї дар Тољикистон, њамчунин самтњои умумии барномаи ислоњсозї бо маќсади такмили раванди буљетї њам дар сатњи мањаллї ва њам дар сатњи марказї оварда шудааст. Инчунин афзалиятњо муайян гашта, харољотњо дар мувофиќат ба Стратегияи паст кардани сатњи камбизоатї дар пешомади кўтоњ, миёна, дарозмўњлат нишон дода шудаанд.


8

Иљрои тавсияномањои њисоботи мазкур бо лоињањои љории Бонки Умумиљањонї дар соњаи дигаргунсозињои сохторї ва дигар лоињањои маблаѓгузорї дастгирї мешавад. Моњи декабри соли 2005 Бонк тањияи Њисобот дар бораи додани музди мењнати хизматчиёни давлатї ва кормандони соњаи буљетро анљом дод. Тадќиќоти мазкур як ќатор чорабинињои муњимеро муайян мекунад, ки њукумат бояд онњоро њангоми кор карда баромадани стратегияи миёнамўњлати соњаи додани музди мењнати кормандони соњаи буљетї дида барояд. Дар он гуфта мешавад, ки ислоњоти системаи додани музди мењнатро мувофиќи ќоида ва принсипњое кор карда баромадан лозим аст, ки онњо шаффофият, муносибати якхела ба хизматчиёни алоњидаи давлатию кормандони соњаи буљетї, вобаста кардани сатњи музди мењнат ва дараљаи мураккабию масъулияти кор, њамчунин истифодаи ба маќсад мувофиќи маблаѓњои мањдудро дар бар гиранд. • Атласи иљтимоиву иќтисодии Тољикистон моњи декабри соли 2005 дар натиљаи њамкории солонаи байни донишгоњи Саутгемптон ва Кумитаи давлатии омори Љумњурии Тољикистон тайёр карда шуд. Тањќиќоти мазкур, ки бо маблаѓи Бонки Умумиљањонї ва Агентии Британияи Кабир гузаронида шуд, таќсимоти љуѓрофии камбизоатї, инчунин дигар нишондињандањои некуањволии иљтимоиву иќтисодии ањолии сарзамини Тољикистонро намоиш медињад. Ба атлас маълумотњои оиди як ќатор нишондињандањои гуногуни некуањволии ањолї, аз љумла соњаи маориф, тандурустї, фаъолияти иќтисодї ва муњити атроф дохил шудаанд. Атлас њамчунин аз он љињат нодир аст, ки дар он оиди

камбаѓалии моддии сатњи љамоатњо маълумот оварда удааст. • Моњи июни соли 2005 Бонки Умумиљањонї тањияи Њисобот дар бораи арзёбии иќлими маблаѓгузории Тољикистонро анљом дод. Дар њисобот шарњи иќлими маблаѓгузорї дар контексти њосилнокии ширкатњои хусусї, аз љумла монеањои роњи амалигардонии фаъолияти соњибкорї ва масъалањои институтсионалии бо иќлими маблаѓгузорї дар Тољикистон алоќаманд оварда шудааст. Илова бар ин, дар њисобот тавсифњои умумии васеи иќтисодии љумњурї, њамчунин тавсияњои бењтар намудани иќлими маблаѓгузории љумњурї пешнињод шудаанд. Ѓайр аз ин, моњи июни соли 2005 Бонк шарњи ислоњсозии корхона-њои энергетикии Тољикистонро тайёр намуд. Дар он диќќати асосї ба тањлили зербахшњои таъминкунї бо ќувваи барќ, газ ва гармидињии мутамарказ дода шуда, инчунин љанбањои дахлдори институтсионалї зикр ёфтаанд. Њисобот асоси чорабинињои минбаъдаи љалби инвеститсия, муколамаи оиди чорабинињои сиёсати бахш, инчунин самтњои њамкории байни Бонки Умумиљањонї, дигар донорњои бисёртарафаю дутарафа, маблаѓгузарони хусусї ва Њукумати љумњуриро дар соњаи энергетика ифода мекунад. • Тањќиќоти ташхисї дар соњаи савдо, ки охири соли 2005 тањия шудааст, шароитњои иќтисодии соњаи савдо, монеањои ѓайритарифї, масъалањои вуруд ба љумњурї, њамчунин воридоту харољоти асъори хориљиро дар Тољикистон тавзењ медињад. Дар он масъалањои сиёсати савдо, интиќоли наќлиётии дохили љумњурї, шароитњои соњибкории хусусї, гумрук, боркашонии аз


9

љумњурї берун ва тартиботи раводид (иљозатномагирї), инчунин ёрирасонї ба љалбкунии маблаѓгузорињои мустаќими хориљї, дохилшавї ба СУС инъикос ёфтаанд. Ба ислоњоти бахши пахтакорї, бењтар намудани нишондињандањои кори бахши энергетикї ва алюминий диќќати махсус дода шудааст. Дар тањќиќот монеањои калони иќтисодии роњи рушди соњањои асосие таъкид гаштаанд, ки ба вазъи мураккаби сиёсиву иќтисодї алоќаманд буда, рушди иќтисодиро монеа мешаванд. Дар тањќиќот бо маќсади њалли мушкилоти асосї силсилаи тавсияњои пешомадњои кўтоњу миёнамўњлат оварда шудаанд. Њисобот асоси тањлилии дар атрофи чорабинињои сиёсати ин самтњо гузаронидани муколамаро нишон медињад. • Њисобот оиди бахши авиатсияи Тољикистон, ки тањияаш ибтидои соли 2006 анљом ёфт, сиёсати њозираи соњаи авиатсия ва навъњои ислоњотро тањлил менамояд. Ба љумњурии мисли Тољикистон, ки ба бањр баромад надорад, мављудияти роњњои вуруд ањамияти калон дорад. Ба ин муносибат, гузариши тадриљї ба сиёсати нисбатан кушод дар соњаи авиатсияи гражданї барои ба иќтисодиёт љалб кардани маблаѓгузорињои иловагї, вусъати туризм мусоидат мекунад. Дар њисобот навъњои мухталифи ислоњот бо маќсади бењтар гардонидани вазъи корњои соњаи авиатсия ва диќќати махсус додан ба афзоиши ќобилияти раќобатнокии авиаинтиќолкунан-дагони миллї муњокима мешаванд.

• Стратегияи рушди бахши кишоварзї моњи маи соли 2006 тањия шуда, тамоилњои рушд ва нишондињандањои кори соњаи кишоварзиро шарњ медињад, барои муњокимаи чорабинињои сиёсат ва дар зербахшњои муњими кишоварзї кор карда баромадани пешнињодоти амалї асоси стратегї мебошад. Њадафи асосии кори мазкур чунин аст: тањияи стратегияи пешќадами фаврї барои таъсиррасонии мусбат дар пешомади кўтоњ ва миёнамўњлат, афзоиши системаи њосилнокии соњаи кишоварзї, паст кардани сатњи камбизоатї дар дењот ва ривољ додани фаъолнокии бахши хусусї. Стратегияи рушди бахши кишоварзї натиљањои кори оиди чорабинињои сиёсати бахши мазкурро барои дастгирии муколамаи мунтазами Бонки Умумиљањонї нисбати тезонидани раванди азнавсозии сохтори хољагињои дењќонї якљоя мекунад. Њамчунин пешомадњои минбаъдаи инкишофи бахш аз нуќтаи назари нерўи баланд бардоштани њосилнокї ва самаранокии кори бахши кишоварзї арзёбї мешаванд. Дар њисобот асосан ба зербахшњои муњимтарини кишоварзї: пахтакорї, чорводорї ва мевапарварї диќќат дода шудааст. • Њисобот дар бораи пурзўр намудани таъсири интиќоли маблаѓи муњољирони мењнатї ба рушди Тољикистон моњи июни соли 2006 тањия шуда, ба фароњам овардани маълумоти бештар оиди њаљми интиќолњои


10

маблаѓи муњољирон, механизми интиќоли маблаѓ ва истифодаи онњо нигаронида шуда буд. Дар њисобот нисбати чорањои сиёсат бо маќсади пурзўр намудани таъсири интиќоли маблаѓ ба рушди иљтимоиву иќтисодии љумњурї пешнињод шудаанд. Тањлили раванди муњољират ва интиќоли пулї ба пурсиши моњи апрел ва майи соли 2005 гузаронидашудаи байни 1200 муњољир асос ёфта, барои тањќиќи ёрии муњољирати мењнатии байналмилалї дар Аврупо ва Осиёи Марказї дар соли 2005 ба рушди иќтисодї анљом дода шудааст. Дар он тањлили роњњои мухталифи интиќоли маблаѓ, арзиш, суръат ва монеањои равон кардани маблаѓ бо роњњои расмї барои муњољирони тољик оварда шудаанд.

• Њадафи Тањќиќоти ба наздикї гузаронидашудаи љињатњои иљтимоии фарќиятњои минтаќавї дар Тољикистон муайян кардани таъсири таќсимоти захирањо ба муттањидии иљтимоии байни чањор вилояти љумњурї, њамчунин фароњам овардани тавсияномањои оиди муколама дар атрофи чорањои сиёсати байни љонибњои асосии иштирокчї барои кори минбаъдаи Бонк мебошад. Дастаи муњаќќиќон кўшиш намуд то муносибати сохторњои ќавмию хешутаборї, њамчунин гурўњњои этникию диниро ба раванди таќсимоти захирањо ва ќабули ќарорњо, таъсири ин омилњои њалкунандаро ба имкониятњои мављуда, дастрасии ин гурўњњоро ба хизматњои љамъиятї, инфрасохтор ва захирањои табиї муайян кунад.

Моњи ноябри соли 2006 Бонки Умумиљањонї тањияи Њисобот дар бораи арзёбии нерўи молиявию хариди бахши маорифро анљом дод. Њадафи арзёбї дида баромадани механизмњои мављудаи идоракунии молиявї ва харид,

њамчунин нерўи дахлдори бахши маориф, омода сохтани ду наќшаи амали оиди зиёдкунии нерўи институтсионалї буд. Наќшаи аввал бояд нерўи Вазорати маорифро устувор мегардонид, то ин ки вазорат масъулияти иљрои чорабинињоро дар доираи гранти дуюм пурра ба дўши худ гирифта тавонад. Наќшаи дуюм ба вусъат додани нерўи молиявию хариди муассисањои соњаи хизматрасонї дар сатњи вилоят, ноњия ва љамоатњо нигаронида шудааст.

• Стратегияи рушди бахши хусусї, ки моњи марти соли 2007 анљом меёбад, натиљаи љидду љањди якљояи Њукумати Љумњурии Тољикистон ва Шўрои мутобиќсозии донорњо мебошад. Дар доираи марњалаи аввал Шўрои донорњо ва Њукумат асоси консептуалии стратегияи рушди бахши хусусии љумњуриро мутобиќ намуданд. Ба он муайян кардани афзалияти натанњо унсурњои мухталиф, балки амали мушаххас низ дар доираи њар як унсур дохил мешавад. Њамин тариќ, зарур аст, ки ин стратегия ба тартиби ањамиятнокиашон аз чањор унсур иборат бошад: (а) кам кардани таваккалу номуайянї барои маблаѓгузорон ва соњибкорони имконпазир; (б) бартараф намудани монеањое, ки воќеан воридшавии субъектњои навро ба бозор мамоният мекунанд; (в) кам кардани харољот ба пеш бурдани тиљорати хусусї


11

дар Тољикистон, кушодан ва ќатъ намудани тиљорати нав; (г) дастгирї кардани сармояи инсонии бахши хусусї бо маќсади ёрї расонидан ба рушди иќтисодї.

• Бонки Умумиљањонї њамчунин наќша дорад, ки моњи марти соли 2007 бахши молиявии Тољикистонро арзёбї кунад. Чунин шарњњоро Бонк аз соли 1999 инљониб гузаронида, онњо барои муайян кардани љонибњои сусти системањои молиявии худ, самтњои барои ислоњот зарур ёрї мерасонанд. Барнома барои дидабароии бахши инкишофёбан-даи молиявии љумњурї нигаронида мешавад, то ин ки монеањои роњи инкишофи системаи мукаммалтари ба наќши миёнарави байни унсурњои истењсолкунандаи иќтисодиёт ќобил муайян гарданд.

• Шарњи барномавии системаи харољотњои давлатї (ШБСХД): Бонки Умумиљањонї бо маќсади таъмини самарабахшии бештари системаи идораи харољотњои давлатї дар тамоми мамлакатњои АБР мунтазам тањќиќотњо мегузаронад. Ба ин муносибат, гузаронидани шарњи барномавии системаи харољотњои давлатї пешнињод мешавад, то ин ки оиди масъалањои сохтори институтсионалї, нерўи афзудани самарабахшии системаи харољоти маблаѓњои давлатї дар Тољикистон тањлил ва пешбинї гарданд. Шарњи пешнињодшаванда диќќати асосиро ба инњо медињад: (а) тайёр кардани буљет бо назардошти чорабинињои сиёсат ва барномаи миёнамўњлати буљетї (БМБ); (б) ривољ додани имкониятњои андозу буљет барои баланд ва паст кардани сатњи камбизоатї; (в) гузаронидани тањќиќот дар бобати назорати самаранокии бахши иљтимої ва харољоти давлатї; (г) арзёбии харољотњои давлатї ва њисоботдињии молиявї; аз љумла

(д) муносибатњои андозу буљетии байнињукуматї. Маълумот дар бораи њисоботњои пешинаи Бонки Умумиљањонї оиди Тољикистон дар фасли "Publications and Reports" – и сањифаи мо дар Интернет: www.worldbank.org\tj. Б. Вусъат додани нерўи институтсионалї ва рушд дар сурати иштироки ташаббускоронаи ањолї Фаъолияти таълимї ва интишори донишњо. Муассисаву ташкилотњои Бонки Умумиљањонї барои намоян-дагони њукумати Тољикистон, доирањои академї, љомеаи шањрвандї оиди мубодилаи донишњо, масъалањои дахлдори идораи самараноки давлатї, рушд дар сурати иштироки ташаббускоронаи гурўњњои мањаллї, паст кардани сатњи камбизоатї, ислоњсозии сиёсати соњаи иљтимої, тандурустї, кишоварзї, харид, молияи давлатї, сиёсати мубориза бо ќонунигардонии даромадњое, ки бо роњи ѓайриќонунї ба даст омадаанд, ислоњоти системаи нафаќа ва ѓайра мунтазам курсњои таълимї гузаронида, чорањо меандешанд. Бонки Умумиљањонї аз 1 то 3 феврали соли 2006 барои тањиягарони асосии сиёсати давлатии Тољикистон оиди масъалањои пешсафии стратегї ба њангоми раванди ислоњот семинари корї ташкил намуд. Семинар дар муассисаи муштараки ХБА ва Бонки Умумиљањонї дар Вена гузаронида шуд. Маќсади асосии семинари мазкур иборат аз он буд, ки таљрибаи байналмилалї ва намунањои бењтарини амалияи мансабдорони олирутбаи Русия, Аврупои Шарќї ва Назди Балтика оиди масъалањои пешсафї дар раванди пешравии


12

ислоњоти асосї ва тамоилњои рушд - ба мутахассисони тољик изњор карда шавад. Ѓайр аз ин, дар зер фаъолияти љорї дар чунин самтњо мухтасар тавсиф ёфтаанд: • Хазинаи рушди институт-сионалї (ХРИ) се грантро барои Тољикистон тасдиќ намуд: - Гранти ХРИ барои таќвият додани нерўи хадамоти давлатї ба маблаѓи 210 000 доллари ИМА 13 сентябри соли 2004 имзо шуда, моњи ноябри соли 2006 татбиќи он анљом ёфт. Вай ба њукумати Тољикистон дар вусъат додани нерўи институтсионалї ёрї расонида, пешравии хадамоти давлатии љумњуриро тавассути фароњамоварии машваратњову таълим, инчунин дастгирии нерўи институтсионалии Донишгоњи такмили ихтисос, хизматчиёни давлатї, кор карда баромадан ва озмудани барномањои таълимї барои њайати роњбарии њадамотњои давлатии њама гуна сатњњо мадад расонд. Аз љумла дар бобати кор карда баромадан ва иљрои сиёсати давлатї, идораи кадрњо, давлат, њамчунин идораи гурўњњои мањаллї дар шароитњои иќтисодиёти бозорї ёрдам кард. - Гранти ХРИ барои ислоњот ва таќвият додани системаи харидњои давлатї ба маблаѓи 220 000 доллари ИМА 27 сентябри соли 2004 тасдиќ гардид. Маќсади он: ёрї расондан ба њукумат дар бобати ислоњ кардан ва таќвият додани системаи харидњои давлатї тавассути фароњамоварии хизматњои машваратї ба њангоми тањияи лоињаи ќонуни соњаи харид, устуворгардонии нерўи Агентии давлатии харид ва дигар кўмакњои техникие, ки ба вусъатдињии нерўи соњаи харидњои давлатї нигаронида шудаанд.

- Гранти ХРИ барои рушди нерўи соњаи њисоботдињандагии бахши давлатї. Грант ба маблаѓи 295 000 доллари ИМА, ки 10 ноябри соли 2004 тасдиќ шуда буд, ба ќумитаи назорати давлатии молиявї дар инкишофи нерўи худ ва гузариш ба иљрои вазифањои маќомоти олии тафтишот, ки мувофиќи меъёрњои маќбули умум амалияи байналмилалї фаъолият мекунад, ба раванди баланд бардоштани сатњи њисоботдињии молиявї ба њангоми истифодаи маблаѓњои давлатї бояд кўмак мекард. Грант њамкории байни Кумитаи назорати давлатии молиявии Љумњурии Тољикистон ва маќомоти олии боэътимоди тафтишотии яке аз мамлакатњои Ѓарбро таъмин намуд, ки маќсади он ба меъёрњои байналмилалї мувофиќ кардани амалияи ин маќомот буд. • Грант дар њаљми 750 000 доллари ИМА барои татбиќи Лоињаи оид ба нигоњ доштани гуногунии њайвоноту нбототи парваришгоњи Даштиљум, ки Хазинаи экологии куллї пешнињод кардааст, моњи августи соли 2004 тасдиќ шуда буд. Маќсади асосии лоиња интишори амалияи идораи самарабахши захирањои табиї дар байни ањолї мебошад. Айни замон, маќсади асосии лоињаи мазкур иборат аз он аст, ки гуногунии њайвоноту набототи парваришгоњи Даштиљум дар шароити муњити табиии худ нигоњ дошта шавад ва ин ањамияти хеле калон дорад. Лоиња ба а) таќвияти нерўи мањаллї оиди њифзи гуногунии њайвоноту наботот ва захирањои табиї; б) дастгирии чорабинињои миќёсан хурди фароњам овардани шароитњои доимї барои зиндагонии одамон; в) озмоиши идораи љамоатии хољагии љангал; г) зиёд кардани огоњии ањолї аз масъалањои њифзи табиат; њамчунин д) мусоидат кардан ба


13

иштироки гурўњњои мањаллї ва ТЃЊ дар раванди ќабули ќарорњо ва кори њифзи табиат ёрї мерасонад. Лоињаро ташкилоти ѓайрињукуматии мањаллї: Ассосиатсиаи илмию экологии Љумњурии Тољикистон "Ноосфера" иљро менамояд. • 2 декабри соли 2005 Кумитаи стратегии хазинаи катализ дар доираи Ташаббуси босуръати маориф барои њама грантро дар њаљми 9,2 миллион доллари ИМА барои Љумњурии Тољикистон дар соли 2006 тасдиќ намуд. Грант ба андешидани чорањои фаврии пешгирї намудани таназзули минбаъдаи системаи маорифи умумии љумњурї равона шудааст. Аниќтараш, грант ба иљрои стратегияи миллии рушди маориф, ки моњи ноябри соли 2006 аз љониби иттињодияи донорон тасдиќ шуда буд, ёрї мерасонад. Гранти мазкур самтњои афзалиятдореро, ки дар стратегияи миллї муайян гаштаанд, аз љумла инфрасохтор, идора ва системаи иттилоотии соњаи маорифро фаро мегирад. Кумитаи стратегии хазинаи катализ вобаста ба татбиќи бомуваффаќияти гранти мазкур дар њаљми 9,2 миллион доллари ИМА људо карда шудани гранти дуюмро дар доираи Ташаббуси босуръати маориф барои њама дида мебарояд. Ќабули ќарори ќатъии нисбати људо карда шудани гранти дуюм тирамоњи соли 2007 дар назар дошта шудааст. • Пешнињоди лоињавии оиди Гранти ёрирасонї ба имкониятњои иљтимоиву иќтисодии љавонон дар њаљми 2 миллион доллари ИМА барои маблаѓгузорї ба Хазинаи баъдитазодї пешнињод шуда буд. Масъалаи тасдиќ гардидани он, чуноне ки дар назар дошта

шудааст, моњи апрели соли 2007 дида баромада мешавад. Маќсади лоињаи мазкур аз инњо иборат аст: а) бештар дастрас кардани иттилоот ва инкишофи малакањои њаётии љавонон; б) ёрї расонидан ба соњибкорї ва шуѓли љавонон; в) устувор гардонидани нерўи институтсионалии Кумитаи давлатии кор бо љавонон, туризм ва варзиш. Грант бояд ба гурўњи љавонон имконияти гирифтани таълим (бар иловаи маорифи расмии мактабї), њамчунин дастрасии иттилоот, њосил намудани малакањои муфид, ба даст овардани даромад, ривољи малакањои пешсафї ва иштирокро дар њаёти гурўњњои худ таъмин намояд. Грант ба гурўњи љавонони нисбатан хавфноке равона карда мешавад, ки дар шимол (вилояти Суѓд), шарќ (НТЉ) ва љануб (вилояти Хатлон) зиндагї мекунанд ва инњо минтаќањои камбизоаттарини љумњурї бо тамаркузи баланди љавонони гурўњи хавфнок мебошанд. Пешбинї мешавад, ки лоињаро Кумитаи давлатии кор бо љавонон, туризм ва варзиш татбиќ менамояд. В. Ёрї расонидан ба мутобиќсозии кўмаки хориљї – Вохўрии гурўњи машваратии донорњо Аз соли 1996 инљониб Бонки Умумиљањонї ба Њукумат дар ташкили чањор Вохўрии гурўњи машваратии донорњои Тољикистон, ки дар Токио, Париж ва Душанбе барпо гардидаанд, ёрї расонд.


14

Дар он донорњо аз рўи натиљањои вохўрии нахустин ба маблаѓи 185 миллион доллари ИМА ва дар вохўрии сеюм, ки моњи майи соли 2001 дар Токио барпо гардид, ба маблаѓи 430 миллион доллар ўњдадорињои молиявї пешнињод карданд. Дараљаи иљрои ўњдадорињои молиявии донорњо пешнињодкарда на њама ваќт ба як андоза ќаноатбахш буд.

Вохўрии чањоруми гурўњи машваратии донорњо дар Душанбе 2 -3 майи соли 2003 гузашт. Дар он намояндагони 11 мамлакати донор ва 15 ташкилотњое љамъ омадаанд, ки оиди масъалањои рушд кор мекарданд. Онњо дар њаљми 900 миллион доллари ИМА (ки 200 миллиони он дар шакли кўмаки башардўстона ваъда шуда буд) ба мўњлати се сол ўњдадорињои молиявї пешнињод намуданд. Ќариб аз се ду њиссаи маблаѓи умумї дар шакли грант пешнињод карда шуда буд. Иљрои амалии ўњдадорињои мазкур ба муайянкунии минбаъдаи афзалиятнокии маблаѓгузорињо, татбиќи босамари онњо ва натиљабахшии сиёсати пешгирифтаи давлат, ислоњоти соњаи идоракунї вобаста буд. Бо маќсади ёрирасонї ба раванди мазкур, њамчунин њавасманд гардонидани донорњою Њукумат оиди иљрои ўњдадорињои ба дўши худ гирифтаашон байни Њукумату донорњо бо дастгирии Бонки Умумиљањонї ва дигар донорњои дутарафа, аз љумла Британияи Кабир ва Швейтсария силсилаи машваратњо барпо гардид.

Мувофиќи баъзе њисобу китобњо бештар аз 750 миллион доллари ИМА аз маблаѓи умумии ўњдадорињои соли 2003 гирифтаи донорњо аслан пардохта шуд. 281 миллион ё 37 фоизи ин маблаѓ дар доираи иќтибосњои хориљї ва грантњои барномаи маблаѓ-гузорињои давлатї аз худ карда шуда буд. Вохўрии навбатии гурўњи машваратии донорњо дар моњи июни соли 2007 пешбинї шудааст. Г. Дастгирии љомеаи шањрвандї Барномаи грантњои хурди Бонки Умумиљањонї, ки иљрои онњоро Намояндагии доимии Бонк дар Тољикистон соли 2002 сар кард, бо маќсади ёрирасонї ба муколама ва дида баромадани иттилооти оид ба масъалањои рушди иљтимоиву иќтисодї, њамчунин таќвият додани шарикї бо љомеаи шањрвандї барпо шуда буд. Њадафи Барнома фаъол гардонидани мавќеъњои шањрвандии гурўњњои маргиналию камбизоати ањолї ва ба онњо додани њуќуќи овоз дар раванди рушди иљтимоиву иќтисодї мебошад. То ин лањза ТЃЊ дар доираи барномаи мазкур барои татбиќи як ќатор барномањое, ки ба фаъол гардонидани мавќеъњои шањрвандии табаќањои аз њама маргиналию камбизоати ањолї нигаронида шудаанд, ба маблаѓи умумии 156 њазор доллари ИМА грантњо гирифтанд. Моњи августи соли 2006 Бонки Умумиљањонї якљоя бо донорњои дигар барпо намудани Лагери тобистонаи љавонони Осиёи Марказиро дар мавзўи "Иштироки љавонон дар рушди љумњурї ва минтаќањои худ" дастгирї кард ва он дар шифохонаи кўњии "Той Самол" – и Љумњурии Ќазоќистон гузаронида шуд. Дар лагери љавонон бештар аз 120 намояндаи


15

созмонњои љавонони Ќазоќистон, Ќирѓизистон, Тољикистон, Туркманистон ва Ўзбекистон, њамчунин намояндањои маќомоти њукуматии оиди кор бо љавонон аз панљ љумњурї, мутахассисони Русия, Туркия ва Македония иштирок намуданд. Лагери тобистонаи љавонон аз љониби "Ассосиатсияи пешвоёни љавони Ќазоќистон" бо дастгирии Бонки Умумиљањонї, Хазинаи ќазоќистонии Евразия, Хазинаи тољикистонии Сорос, Барномаи рушди СММ ва ЮНИСЕФ дар Ўзбекистон, њамчунин ЮСАИД дар Туркманистон ташкил шуда буд. Ба љавонон фароњам овардани имкониятњои мубодилаи афкор ва муњокимаи роњу воситањои иштироки љавонон дар раванди рушду ќабули ќарорњо бо маќсади ноилшавї ба њадафњои рушди њазорсола дар мамлакатњои Осиёи Марказї њадафи асосии лагер буд. III. Фаъолияти кредитї: диќќати асосї ба паст кардани сатњи камбизоатї, инкишофи захирањои инсонї, идораи самараноки давлатї ва бардавомии иќтисодї А. Лоињањои анљомёфта (15) Аз соли 1996 сар карда, Бонки Умумиљањонї татбиќи 15 лоиња ва се кредити иловагиро ба анљом расонид, ки онњо ба Њукумат дар бобати бартараф намудани оќибатњои љанги шањрвандї ва таназзули умумии иќтисодї кўмак карданд. Ин лоињањо дар зер мухтасар тавсиф ёфтаанд: > Кредит барои барќарор намудани кишоварзї ва њифзи иљтимої ба маблаѓи 50 миллион доллари ИМА, ки моњи майи соли 1997 анљом ёфт, ба Њукумат бо

маќсади маблаѓгузории буљети давлатї ва диќќати махсус додан ба шабакаи њифзи иљтимоии ањолї пешнињод шуда буд. > Кредит барои барќароршавии баъдиљангї ба маблаѓи 10 миллион доллари ИМА моњи январи соли 1998 анљом ёфта, ба буљети давлатї барои дастгирии Њукумат дар пешбарии раванди сулњљўёнаи љумњурї равона карда шуд.

> Кредити кўмаки фавќулодда барои барќароршавии баъдиљангї ба маблаѓи 10 миллион доллари ИМА 31 январи соли 2001 анљом ёфта буд. Лоињаи мазкур ба маќсади асосии худ: дастгирї намудани равандњои барќарорсозї пас аз низоъњои шањрвандї расид. Вай дар Њукумат дар бобати барќарор кардани инфрасохтори табиї ва корхонаву иншоотњои муњими иќтисодии минтаќањое, ки аз амалиётњои љангї зарар диданд (алалхусус дар водии Ќаротегин) ёрї расонид. > Кредит барои дигаргунсозињои сохторї (КДС – 1) ба маблаѓи 50 миллион доллари ИМА моњи декабри соли 2000 пўшида шуд. Кредити мазкур барои татбиќи чорабинињои оиди такмили сиёсати иќтисодии давлат ва диќќати асосї додан ба масъалањои хусусигардонї, ислоњоти бахши бонкї, њамчунин дастгирии системаи њифзи иљтимоии ањолї људо шуда буд.


16

Ба замми кредити мазкур дар њаљми 5 миллион доллари ИМА КДС – 1 –и иловагї барои безарар гардонидани оќибатњои манфии бўњрони дар Русия сарзадаи иќтисодї људо шуда буд. Кредити иловагии мазкур моњи ноябри соли 2000 якљоя бо транши сеюми КДС-1 ба њаљми пуррааш дода шуд. > Кредити дуюм барои дигаргунсозињои сохторї (КДС – 2) дар њаљми 50 миллион доллари ИМА, ки 30 июни с. 2004 пўшида шуд, бо ду транш пардохт гардид. Маќсади асоси КДС – 2 чунин буд: дастгирии татбиќи унсурњои асосии Стратегияи Њукумат доир ба паст кардани сатњи камбизоатї, диќќати махсус додан ба идораи бахши давлатї, системаи хизматрасонї, ба- наќшагирї ва иљрои буљет, идоракунї ва инкишофи бахши молия, хусусигардонї ва ислоњсозии корхонањою инфрасохторњо. > Лоињаи ёрии техникї барои асосгузории институтсионалї дар њаљми 5 миллион доллари ИМА 31 декабри соли 2000 анљом ёфта, маќсади асосиаш ба Кумитаи моликияти давлатї, Вазорати кишоварзї, њамчунин ба бахши молиявии љумњурї дар раванди инкишофи нерўи умумии онњо ва дар сурати шароитњои таѓйирёбандаи иќтисодї ёрии техникї расонидан буд. > Кредити ёрии фавќулодда оиди барњам додани оќибатњои обхезї (КЁФБОО) дар њаљми 5 миллион доллари ИМА, њамчунин КЁФБОО-и иловагї, ки 31 декабри соли 2001 анљом ёфтанд, ба Њукумат дар пешгирии оќибатњои офатњои табиии дар љумњурї моњњои апрел ва майи соли 1998 рухдода, њамчунин офатњои табиии моњњои май ва июни соли 1999 (боришоти зиёди барфу боронњои сел, ки сабабгори

обхезї, ярљ ва ѓайра шуданд) ёрї расониданд. Лоиња барои дар минтаќањои аз обхезї зарардида барќарор намудани инфрасохтор (асосан роњу кўпрукњо) равона шуда буд. > Лоињаи озмоишии оид ба кам кардани мушкилоти камбизоатї дар њаљми 12 миллион доллари ИМА 30 июни соли 2002 анљом ёфта буд. Лоиња тавассути Хазинаи миллии иљтимоии инвеститсионии Тољикистон иљро гардида, дар амалигардонии маљмўи тадбирњое, ки аз 184 лоињањои хурд, њамчунин бунёди ташкилотњои гурўњњои мањаллї, ба мисли ассосиатсиаи истифода-барандагони об ва ташкилоти ѓайрињукуматии ќарздињии хурд (ба зиёда аз 3000 мизољи фаъол хизмат расонида мешавад) иборат буд, ба муваффаќиятњои калон ноил гашт. Лоиња ба баланд бардоштани сатњи зиндагии зиёда аз якуним миллион одам ёрї расонида, барои афзудани бенефисиарњои он имкониятњо фароњам овард. > Кредити таълимию инноватсионии оиди ислоњоти системаи маориф дар њаљми 5 миллион доллари ИМА 30 сентябри соли 2003 анљом ёфта, барои оѓози як ќатор ташаббусњои нав дар системаи маорифи Тољикистон ибтидо гузошт. Дар натиљаи лоињаи мазкур 20 мактаби озмоишии шањри Душанбе ва ноњияи Рўдакї (Ленин) таъмир ва таљњизонида шуданд, зиёда аз 900 муаллимон мувофиќи дастурњои нави дарсдињї таълим гирифтанд, њамчунин дар саросаи љумњурї 18 номгўи китобњои дарсии нав нашр ва таќсим карда шуданд. Дар њамаи 20 мактаби озмоишї ба сифати механизми рушди љомеавї Ассосиатсияи падару модарон ва муаллимон барпо шуда буданд.


17

> Лоињаи дуюми ёрии техникї барои асосгузории институтсионалї ба маблаѓи 6,7 миллион доллари ИМА 25 июни соли 2005 анљом ёфт. Маќсади он дар кори ислоњоти системаи идораи давлатї, такмили системаи идораи буљетї, хусусигардонии корхонањои миёнаву калон, инкишофи бахши хусусї, барпо намудан ва ривољ додани нерўи институтсионалии љумњурї буд. Дар доираи лоиња ба ислоњоти системаи идораи буљетї ва хусусигардонии корхонањои миёнаву калон ёрї расонида шуд, нисбати комёбшавии њадафњои лоињаи соњаи рушд пешравии мўътадил ба даст омад. Ѓайр аз ин, дар натиљаи лоиња баъзе монеањои маъмурї бартараф карда шуданд.

> Лоињаи оиди ислоњоти системаи ёрии аввалаи тиббию санитарї ба маблаѓи 5,4 миллион доллари ИМА 31 марти соли 2005 анљом ёфт. Њадафи лоиња санљиш ва тасдиќи навъњои хизматрасонї дар асоси системаи ёрии аввалаи тиббию санитарї, њамчунин таќсими сарикасии маблаѓ бо маќсади баланд бардоштани сифати хизмати тиббї дар Тољикистон буд. Дар доираи лоиња наќшаи рушди системаи тандурустї ва такмили хизматрасонии тиббї дар ду ноњияи озмоишї: Варзоб ва Данѓара тайёр ва татбиќ карда шуд. Дар натиљаи лоиња дастрасии анвои хизматњои бо кафолати

тиббї ба табаќањои камбизоати ањолї бењтар гардонида шуд. > Лоиња дар бораи дастгирї кардани хусусигардонии хољагињои дењќонї, ки 30 ноябри соли 2005 дар њаљми 20 миллион доллари ИМА анљом ёфта буд, чунин маќсадњо дошт: кор карда баромадани сохту тартиби институтсионалие, ки тањвили одилонаю баробарњуќуќонаи заминро ба дењќонон таъмин мекунад, њамчунин бунёди хољагињои хусусии оилавии мустањкам ва шароитњои мусоид барои фаъолияти мустаќилонаи онњо. Дар Тољикистон бори нахуст бо кўмаки Бонки Умумиљањонї дар доираи лоињаи мазкур хусусигардонии хољагињо гузаронида шуд. Айни замон 10 хољагии пахтакорї хусусї гардонида шуда, 5900 гектар ќитъаи замин дар байни дењќонони минтаќањои лоиња фарогирифта таќсим шуданд. Муњимаш он аст, ки дар доираи лоиња тартиби шаффофу одилонаи хусусигардонии хољагињои дењќонї ба роњ монда шуд, ки ба њамаи љонибњои иштирокчї ќобили ќабул буд ва он барои васеъ намудани њаљму миќёси хусусигардонии сарзаминњои кишоварзии тамоми сарзамини љумњурї чун асос хизмат мекунад. > Лоињаи дуюм оид ба кам кардани мушкилоти камбизоатї ба маблаѓи 13,8 миллион доллари ИМА 31 декабри соли 2006 анљом ёфт. Маќсади лоиња истифода ва афзун намудани таљрибаи Лоињаи санљишии оид оид ба кам кардани мушкилоти камбизоатї (ЛСККМК) ва минбаъд бењтар намудани сифати зиндагии табаќањои камбизоат-тарини ањолї тавассути иљрои лоињањои хурд, ва чорабинињои фаъол гардонидани гурўњњои мањаллї дар минтаќањои татбиќи лоиња буд. Аз рўи натиљањои


18

иљрои лоиња тафтишотии техникї гузаронида шуд. Он сифати корњо ва дигар љанбањои инкишофи гурўњњои мањаллиро арзёбї намуд. Натиљањои тафтишот аксаран мусбат баромаданд. Таќрибан 300 лоињањои хурде, ки ба табаќањои камбизоаттарини љамъият нигаронида шуда буданд, иљро гардиданд. Дар натиља онњоро бо як ќатор хизматњои муњим, мисли оби тоза, ќувваи барќ, њамчунин бењтар намудани дастрасии хизмати тиббї ва маориф таъмин карда тавонистан муяссар гардид. > Лоињаи оид ба кам кардани хавфи рахнашавии кўли Сарез ба маблаѓи 4,3 миллион доллари ИМА, ки 0,47 миллионаш аз љониби АБР људо шуда буд, 31 декабри соли 2006 анљом ёфт. Маќсади лоиња иборат аз огоњонидан ва таъмин намудани омодагии гурўњњои камбизоат дар мавриди рух додани фалокатњо аз рахнашавии кўли Сарез ва дигар офатњои табиии мунтазам буд. Тамоми чорабинињо дар доираи лоињаи мазкур то таърихи пўшидашавии он ба анљом расиданд. Кор бо гурўњњои мањаллї, ки дар доираи гранти Хазинаи љопонии рушди иљтимої гузаронида шуд, ба њалли масъалањои иљтимоии гурўњњои мањаллї сањми арзанда гузошт. Системаи огоњонии бармањал татбиќ гардида, њоло њам бомуваффаќият амал мекунад. Шўъбаи Усой бо маќсади таъмини амали доимии системаи огоњонии бармањал наќшаи истифода ва кори онро омода сохт. > Грант барои тайёр кардани чорабинињои сиёсати иќтисодї дар њаљми 10 миллион доллари ИМА 25 августи соли 2006 пардохта шуд. Грант бо як транш пардохта шуда, ба дастгирии

рушди иќтисодї ва такмили хизматрасони давлатї равона гардид. Чорабинињои асосии сиёсат дар доираи лоиња аз инњо иборат буд: а) такмил додани иќлими инвеститсионї тавассути ислоњоти институтсионалї ва меъёрию њуќуќї; б) баланд бардоштани њосилнокии корхонањои истењсолї ва агросаноатї; в) зиёд кардани самаранокии бахши энергетикї; г) такмилдињї дар бахшњои савдо ва наќлиёт. Б. Лоињањо дар марњалаи иљрошавї (13) > Лоињаи оид ба барќарор намудани инфрасохтори дењот (Кредити 33870) Маблаѓ: 20 миллион доллари ИМА Таърихи эътибор пайдо кардан: 14 декабри соли 2000 Таърихи анљом ёфтан: 31 августи соли 2007 Маќсади лоиња аз баланд бардоштани сатњи њосилнокии кишоварзї тавассути бењтар намудани дастрасии обњои ирригатсионї, њамчунин шоридани оби зањбурњо дар хољагињои интихобшудаи намоишї, бењтар кардани вазъи саломатии љомеа ва сифати зиндагї дар дењот дар ноњияњои санљишї тавассути баланд бардоштани сифати таъминкунї бо ќувваи барќ ва об, таќвият додани корхонаю муассисањо, афзун намудани пойдории хизмати обёрї ва энергетика, вусъат додани имкониятњои бо кор таъминкунї дар дењот тавассути њавасмандгардонии корњои сохтмонии љомеавї иборат мебошад. Маќсади лоиња бо роњи иљрои ќисматњои зерине иљро мегардад, ки бо додани хољагї ба дасти дењќонон тавассути Лоињаи оид


19

ба дастгирии хусусигардонии хољагињои дењќонї алоќаманданд: • Барќарор намудани системањои обёрї ва зањбурњо берун аз њудуди хољагињо, бењтар намудани кори система ва баланд бардоштани дараљаи обтаъминкунї, ки ба зиёд кардани њосилнокї имконият медињад; • Гузаронидани таљрибањо бо маќсади бењтар намудани сифат ва эътимоднокии системањои таъминкунї бо ќувваи барќ ва об дар дењот; • Таќвият додани имкониятњои институтсионалї дар соњаи обёрї ва таъминкунї бо об ва ќувваи барќи мањаллї. Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: Њадафњои лоиња дар соњаи рушд аксаран иљро мегарданд. Системањои аввалаи обёрї, ки 10 хољагии озмоишї, аз љумла системаи зањбурњоро дар масоњати ќариб 130 000 га бо об таъмин мекарданд, барќарор карда шуданд. Ѓайр аз ин, њосилнокии зироат дар ин заминњо, асосан ба туфайли бо об таъминкунии бо-эътимодтар ва интихоби нисбатан васеътари зироатњои хушсифат афзуд. Вазифаи ќабули ќонунгузории мукаммалтаре, ки кори ассосиатсияи истифодабарандагони обро ба танзим медароварда бошад, њанўз њам боќї мемонад, вале ќонунгузорї дар ин соња аллакай тайёр буда, дар доираи кор карда баромадани ќонун дар бораи захирањои об муњокима шуда истодааст. Бо вуљуди ин, ассосиатсияи истифодабарандагони об аллакай бомуваффаќият бо таќсими об ва принсипи пардохти истифодаи об машѓул аст. Њамин тариќ, љамъоварии маблаѓи истифодаи об то 90 фоизро ташкил медињад. Дар шањру дењоти лоиња фарогирифта Ташкилотњои обњои дењот барпо

гардида, системањои бо об таъминкунї барќарор шудаанд. > Лоињаи хољагии љамъиятии кишоварзї ва идораи обтаќсимкунакњо (Кредити 39280) Маблаѓ: 15,3 миллион доллари ИМА (5 миллион ќарзи АБР, 5,8 миллион гранти АБР, њамчунин 4,5 миллион гранти ХЭК) Таърихи эътибор пайдо кардан: 25 ноябри соли 2004 Таърихи анљом ёфтан: 30 апрели соли 2001 Лоиња аз љониби АБР ва хазинаи экологии куллї (ХЭК) маблаѓгузорї шуда, ба кўмак кардан ба иттињодияњои дењотии обтаќсимкунакњои Сурхоб, Зарафшон ва Тоњирсу дар бобати баланд бардоштани њосилнокии кишоварзию сатњи иќтисодиёти дењот, ва айни замон мамониат кардан ба таназзули заминњои ноустувор нигаронида шудааст. Системањои экологии кўњии дорои ањамияти калон тавассути татбиќи амалияи истифодаи мунтазами замин ва нигоњ доштани гуногунии њайвоноту наботот, ки бо тараќќиёти кишоварзї ва инвеститсияњои дењот алоќаманданд, дар доираи лоиња њифз мешаванд. Муносибати мазкур як навъест барои таќлидкорї дар минтаќањои муќоисашавандаи љумњурї. Лоиња дар чунин лањзањо кўмак мерасонад: • Дар ваќти татбиќи идораи босуботи захирањои табиї дар байни ањолии дењањои кўњистон бо маќсади баланд бардоштани њосилнокии заминњо, ва айни замон мубориза бурдан бо мушкилоти эрозияи замин, ки ба истифодаи нодурусти замин вобаста аст. • Дар ваќти инкишоф ёфтани нерўи ањолии мањаллї ва ёрї


20

расонидан ба онњо дар мавриди муайян ва иљро кардани фаъолият аз рўи лоиња. • Дар ваќти дастгирии рушди нерўи њукумат оиди пешнињоди ёрии техникї ба гурўњњои мањаллї ва ривољ додани наќши онњо ба сифати ќувваи мутањаррики ташаббускорињои мањаллї. Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: Азхудкунии маблаѓњои лоиња аз наќшаи лоиња андаке ќафо мемонад. Барои кор дар њар як обтаќсимкунак ташкилотњои ѓайрињукуматї киро карда шуда буданд. Бо маќсади баланд бардоштани боварии иттињодияњои обтаќсимкунакњои Сурхоб, Ванљ ва Зарафшон ба онњо инвеститсия људо шуда буд. Дар њудуди минтаќањои фарогирифтаи лоиња дар сатњи љамоат 29 кумитањои рушд ташкил ёфта, њоло онњо таълим гирифта истодаанд. Дар ќитъањои њар як обтаќсимкунак технологияњои мукаммалтарини кишоварзї намоиш дода мешаванд.

> Лоињаи оиди баќайдгирии замин ва системаи кадастр барои кишоварзии устувор (Гранти АБР Н1570) Маблаѓ: 10 миллион доллари ИМА Таърихи эътибор пайдо кардан: 11 октябри соли 2005 Таърихи анљом ёфтан: 20 июни соли 2011

Маќсади лоиња ривољ додани имкониятњои хусусигардонии хољагии дењќонї аст, то ин ки шумораи бештари ањолии дењот дењќонони мустаќил шаванд. Љавобан ба шароитњои илќокунандаи бозор тавассути пешнињоди сертификатњои кафолатноки ба онњо додашудаи оиди њуќуќи истифодаи замин, ки бо назардошти принсипњои шаффофияту адолат таќсим гардидаанд, ќарорњои маъмурї ќабул кунанд. Лоиња ба воситаи Маркази идоракунии лоиња дар Душанбе ва њамкории зич бо Кумитаи давлатии замин, Вазорати кишоварзї ба амал бароварда мешавад. Лоиња чањор ќисмати асосї дорад: • Ќисмати хусусигардонии хољагї ва баќайдгирии замин, ки дар доираи он хусусигардонї ва баќайдгирии заминњои кишоварзї дар њудуди системаи баќайдгирии њуќуќи истифодаи замин дар ќитъањои мушаххас гузаронида мешавад; • Ќисмати бохабар кардани дењќонон ва дастгирии ирригатсионї, ки ривољ додани њадамоти ахборот ва машваратдињиро ба дењќонон, ёрирасонї дар масъалањои обёрї ва идораи захирањои обї, њамчунин системаи якљояи мубориза бо њашароти зараррасони кишоварзиро дар бар мегирад; • Ќисмати ёрирасонї дар иљрои лоиња ба маблаѓгузории фаъолияти Маркази иљрои лоиња (МИЛ) нигаронида шудааст; • Дастгирї дар соњаи сиёсати давлатї њангоми кор карда баромадани масъалањои сиёсати миллие, ки ба вусъату ривољи њаљмњои хусусигардонии хољагињои дењќонї вобастаанд. Ќисмати мазкур имконият медињад, ки


21

шумораи бештари хољагињои дењќонї ба воситаи лоињаи минбаъда хусусї гардонида шаванд, ва ин дар навбати худ ба дењќони мустаќил табдил ёфтани ќисми зиёди ањолии дењот имконият медињад. Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: Бо сабаби баъзе таъхирњо иљрои куллии лоиња дар мањалњо то нимаи дуюми с.2007 оѓоз ёфта наметавонад. Чунки лоињаро бояд Шўрои директорони Бонки Умумиљањонї тасдиќ намояд. Ва њукумат то эътибор пайдо кардани он бояд дар назди Кумитаи давлатии заминсозї маркази нави амалигардонии лоињаро ташкил кунад. Бо вуљуди ин сохту тартиби нави иљрои лоиња аз љониби маркази назди Кумитаи давлатии заминсозї масъулияти онро барои лоиња таќвият дода, ба кори худи кумита якљоя шудани фаъолияти лоињаро таъмин месозад. Намоишдињии нахустини тухмии мукаммали пахта хеле муваффаќиятнок баромаданд ва яќинан ба афзудани њосилнокї мадад мерасонанд. Њамчунин дар доираи лоиња ќарзњои хољагињои пахтакор чун самти асосии ќисмати лоиња оиди дастгирии сиёсати давлат тањлил карда мешаванд. > Лоињаи оид ба идораи захирањои оби водии Фарѓона (Гранти АБР Н1790) Маблаѓ: 13 миллион доллари ИМА Таърихи эътибор пайдо кардан: 19 январи соли 2006 Таърихи анљом ёфтан: 31 майи соли 2011 Лоиња вилояти Суѓд, шимоли Тољикистон - ќисми шарќтарини водии сермиллати Фарѓонаро фаро гирифта, ба барќарорсозии системањои обёрию дренажи

минтаќаи мазкур нигаронида шудааст. Ин дар навбати худ ба афзудани њосилнокии хољагињои кишоварзии обёришаванда ва баланд бардоштани сатњи даромади ањолии дењот имконият медињад. Дар баробари ин ба таљдиди бехатарї ва ба роњ мондани кори босамари сарбанду обанбори Ќайроќќум кўмак мекунад, ва ба њамин тариќ на фаќат ба Тољикистон, балки љумњурињои њамсоя низ манфиат меорад. Лоиња аз чањор ќисмат иборат аст. Ќисмати аввал корњои оид ба барќарорсозии системаи обёрї ба воситаи насос ва худ ба худ љоришавии об, њамчунин системаи дренажро, ки дар ноњияњои Конибодом ва Бобољон Ѓафуров ќариб 30 000 га заминро обёрї мекунад, бо маблаѓ таъмин менамояд. Дар доираи ќисмати дуюм корњои алоќаманд ба барќарорсозии бандњои обанбори Ќайроќќум, ноњияњои Конибодом ва Бобољон Ѓафуров, њамчунин тањќиќотњои техникї, харидории таљњизот барои кофтани чуќурњо, ва ѓайра корњои начандон мураккаб маблаѓгузорї мешаванд, ки њадаф аз онњо ривољ додани имкониятњои амалкунї ва раванди идораи захирањои обии Ќайроќќум мебошад. Дар доираи ќисмати сеюм рушди нерўи институтсионалии оиди бунёди Ассосиатсияи истифодабарандагони об маблаѓгузорї мешавад, ки маќсади он баланд бардоштани њосилнокии соњаи кишоварзї, истифодаи боз њам самарабахштари захирањои об, њамчунин кам кардани таъсири экологии иншоотњои мазкур аст. Дар доираи ќисмати чорум маблаѓгузории дастгирї кардани Маркази асосии идораи лоиња ва маркази минтаќавии иљрои лоиња пешбинї шудааст.


22

Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: Лоиња охири моњи январ эътибор пайдо кард. Аз ин рў рафти иљрои онро арзёбї намудан њанўз барваќт аст. > Лоињаи тандурустии љамоавї ва асосї (Гранти АБР Н1950) Маблаѓ: 10 миллион доллари ИМА Таърихи эътибор пайдо кардан: 18 апрели соли 2006 Таърихи анљом ёфтан: 8 феврали соли 2010 Њадафи лоиња иборат аст аз зиёд кардани дастрасї, истифодабарї ва дараљаи ќаноатмандии ањолї аз хизматњои тандурустї дар минтаќањое, ки лоиња фаро гирифтааст, њамчунин афзун намудани нерў ва танзими кори босамар дар сатњи миллї, вилоятї ва ноњиявї бо иљрои навъњои хизматњои асосии бокафолат ва татбиќи ислоњоти системаи молиявии њадамоти ибтидоии тиббию санитарї. Ќисматњои асосии лоиња инњоро дар бар мегирад: • Таќвият додани чорабинињои сиёсат, банаќшагирї ва мутобиќсозии ёрии донорї дар дохили Вазорати тандурустї; • Иљро кардани ислоњоти ташкилию молиявї дар бахши тандурустї; • Таќвият додани хадамоти ибтидоии тиббию санитарї дар ноњияњои интихобшуда; ва њамчунин • Ќисмат оид ба иљрои лоиња.

Њадафњои асосии лоиња иборатанд аз: кам кардани фоизи хољагињои њавлигї дар минтаќањое, ки лоиња фаро гтрифтааст ва онњо дар ваќтњои барояшон зарур бинобар сабабњои дастнорасии молиявї ба муассисањои тиббї мурољиат намекунанд, њамчунин кам кардани њиссаи харољоти ањолї ба хизматњои тиббї, дастгирии таќсимоти одилонаи буљети тандурустї ба воситаи љорї намудани маблаѓдињии сарикасї ба ёрии аввалаи тиббию санитарї, бењтар намудани инфрасохтор ва хизматњои ёрии аввалаи тиббию санитарї дар ноњияњои интихобшудаи вилоятњои Суѓд ва Хатлон. Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: Лоиња моњи апрели соли 2006 эътибор пайдо кард ва рафти иљрои он то ин замон аз рўи наќша мегузашт. Дар вилояти Хатлон таълими духтурони оилавї оѓоз ёфт. Дар 9-10 ноњияи вилоятњои Суѓду Хатлон дар љараёни соли 2007 тайёрї ба таълими давраи аввали соњаи идоракунї ва гузориши системањои иттилоотї рафта истодааст. Соли 2005 барои муассисањои тандурустї меъёрњои нави техникие кор карда баромада шудаанд, ки алњол дар тайёркунии муассисањои аз љињати иќтисодї самараноки ёрии аввалаи тиббию санитарї истифода мешаванд.


23

> Лоињаи оид ба таъмин намудани омодагии Тољикистон ба зукоми паррандањо ва пандемияи инсонї (Гранти АБР Н2440) Маблаѓ: 5 миллион доллари ИМА дар шакли грант Таърихи эътибор пайдо кардан: 18 октябри соли 2006 Таърихи анљом ёфтан: 1 декабри соли 2009 Лоиња ба Њукумат дар бобати кам кардани хавфи пањншавии сирояти зукоми паррандањо ва дигар касалињое ёрї мерасонад, ки аз њайвон ба инсон гузашта, ба саломатии одамон ва истењсоли паррандањои хонагї дар Тољикистон тањдид карда метавонанд. Њадафи умумии лоиња иборат аст аз: ба њадди аќал расонидани хавфи зукоми паррандањо, њамчунин таъмини омодагї, назорат ва барњамдињии оќибатњои он дар мавриди пандемияи инсонии зукоми паррандањо ва дигар касалињои сирояткунанда. Лоиња дорои се самти асосї мебошад: а) таъмини омодагї ва банаќшагирї; б) љилавгирї ба воситаи огоњонии љомеа ва назорати санитарию эпидемиологї; ва њамчунин в) барњамдињии оќибатњо ва андешидани чорањое, ки пањншавии сироятро дар мавриди сар задани он нигоњ медоранд.

Ќисматњои асосии лоиња аз инњо иборатанд: а) ќисмати огоњї ва бохабарии ањли љомеа; б) ќисмати оид ба солимии њайвонот; в) ќисмати оиди саломатии инсонї; г) ќисмати оиди дастгирии иљрои лоиња. Арзиши умумии лоиња ба њаљми 5,3 миллион доллари ИМА арзёбї мешавад. ЮНИСЕФ ва Созмони умумиљањонии тандурустї барои ба ин лоиња маблаѓгузорї кардани 300 000 доллари ИМА омодаанд ва дар шарикии зич бо Бонки Умумиљањонї дар бобати иљрои он кор мекунанд. > Лоињаи оид ба нав кардани системаи маориф Маблаѓ: 20 миллион доллари ИМА (ки аз ин 13 миллион кредити АБР ва 7 миллион гранти АБР мебошад) Таърихи эътибор пайдо кардан: 26 сентябри соли 2006 Таърихи анљом ёфтан: 31 декабри соли 2008 Лоињаи мазкур кореро, ки дар доираи Лоињаи оид ба ислоњоти системаи маориф оѓоз ёфта буд, идома дода, њафт ноњияи љумњурї: (Кўлоб, Восеъ, Вањдат, Файзобод, Нуробод, Роѓун ва ноњияи Роњи оњан) - ро фаро мегирад. Маќсади лоиња боздоштани раванди пастшавии сифати системаи маориф ва бунёди тањкурсии такмили минбаъдаи он мебошад. Лоиња аз чањор ќисмат иборат аст: • Дастгирии ташаббусњои љомеавї. Дар доираи ќисмати мазкур ба мактабу шўъбањои ноњиявии маориф љињати бењтар гардонидани инфрасохтор ва сифати таълим грантњо дода шуда, ба бенефисиарњо кўмаки техникї расонида мешавад.


24

• Дастгирии пурзўр намудани нерў, ки инњоро дар бар м егирад: чорабинињои оиди ислоњоти наќшаи таълимї, тайёр кардани китобњои дарсии нав дар асоси наќшаи аз нав дида баромадашудаи наќшаи таълим, арзёбии донишњои мактаббачањо, таълими муаллимон, бењтар намудани системаи маблаѓгузорї ва идоракунї дар соњаи маориф, тайёр ва кор карда баромадани сохтусози мактабњои типи нав ва таќвият додани системаи идоракунї. • Таќвият додани системаи фароњам овардани хизматњои таълимие, ки ба иљрои таъмири мукаммали бинои мактабњо ва шўъбањои ноњиявии маориф, сохтмони ду мактаби типи нав, таљњизонидани мактабњои таъмиршуда, њамчунин бењтар гардонидани системаи таќсимоти китобњои дарсї (ба даст овардан, дубора нашр кардан) нигаронида шудааст. • Дастгирии иљрои лоиња. Дар доираи ќисмати мазкур ба маркази оид ба идоракунии лоиња, Вазорати маориф ва шўъбањои ноњиявии он оиди масъалањои идора ба иљрои лоиња ёрї расонида мешавад. 7 миллион доллари ИМА аз маблаѓи умумии лоиња аз љониби АБР ройгон дода мешавад. Маблаѓњои грант асосан барои дастгирии ду ќисмати аввал истифода мешаванд. Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: иљрои тарњи озмоишии маблаѓдињии сарикасї бомуваффаќият пеш рафта истодааст. Афзудани самарабахшии таќсимот ва истифодаи воситањои мактабњо яке аз натиљањои мусбати љорї карда шудани тарњи мазкур буда, дар зиёд шудани шумораи миёнаи талабањо дар синфњо инъикос ёфт. Дар сатњи мактабу ноњияњо

ба манфиати давомдињии тачрибаи озмоишии маблаѓдињии сарикасї дастгирии пурќуввате мављуд аст. Дар бештар аз 70 фоизи мактабњои доираи лоиња шўроњои мактабї фаъолона амал мекунанд. Дар натиља, сифати дархостњо ба гирифтани грантњои мавзўии мактабї бењтар гардид, шумораашон бошад, афзуда истодааст. Ѓайр аз ин раванди таќвиятдињї ва навкунии наќшаи таълимї бомуваффаќият идома дорад. Умуман барои анљом додани корњои васеи барќарорсозї 30 мактаб муќаррар шудааст. Дар 9-тои ин мактабњо корњои таъмирї аллакай ба охир расида, дар 10-тоаш корњо иљро шуда истодаанд. > Лоињаи оид ба рушди бахши энергетикии Помир (Кредити 36820) Маблаѓ: 10 миллион доллари ИМА Таърихи эътибор пайдо кардан: 31 марти соли 2003 Таърихи анљом ёфтан: 31 декабри соли 2007 Маќсади лоињаи мазкур иборат аз он аст, ки бо назардошти принсипњои устувории молявї, экологї ва иљтимої, њамчунин бо љалб намудани бахши хусусї дараљаи эътимоднокї ва њаљми таъминоти ќувваи барќ дар Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон (ВМКБ) баланд бардошта шавад. Лоињаи мазкурро АБР якљоя бо намояндагони бахши хусуси (КБМ ва Хазинаи Оѓохон оид ба рушди иќтисодї - АКФЕД) маблаѓгузорї мекунад. Њамчунин ба лоињаи мазкур гранти Њукумати Швейтсария људо карда шудааст. Ба ѓайр аз 5 миллион доллари ИМА, ки Њукумати Швейтсария ба сифати грант људо кардааст, арзиши умумии лоиња 26 миллион


25

доллари ИМА-ро ташкил медињад, ки 2 миллиони он фоизњои давраи сохтмон мебошад. Маблаѓгузории лоиња 45 фоизи сармояи сањњомии КБМ (3,5 миллион) ва АКФЭД (8,2 миллион), њамчунин 55 фоизи ќарзеро, ки КБМ (3,5 миллион) ва АБР (10 млн) додаанд, дар бар мегиранд. Дар доираи лоиња ба системаи истењсол, иктиќол ва таќсимоти ќувваи барќ дар ВМКБ тавассути маъракаи махсуси хусусї (Маъракаи энергетикии Помир-МЭП) тибќи муоњида ба мўњлати 25 сол имтиёз дода мешавад. Ѓайр аз ин, лоиња аз 14 мегаватт то ба 28 мегаватт зиёд кардани иќтидори НБО-и Помир-1 ва сохтмони ќисматњои иншоотеро дар назар дорад, ки аз Яшилкўл ба тарафи сароб љорї шудани дарёро ба танзим медарорад ва дар зимистон њаљми барои НБО кофии обро таъмин менамояд. Лоиња њамчунин барќарорсозии НБО-њои дигар (Хоруѓ, Ванљ, Намонгут), стансияњои фаръї ва хатњои интиќоли ќувваи барќро дар ВМКБ пешбинї мекунад. Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: Рафти комёбшавии њадафњои лоиња ќаноатбахш дониста шуд. Механизми имтиёзњо аллакай ду сол боз дар амал буда, њаљми коркарди ќувваи барќ афзуда истодааст. Пешбинї шудааст, ки пас аз анљоми лоиња њаљми коркард боз њам зиёдтар мешавад. Дар хусуси сифати тањвил бошад, пас ба туфайли бунёди базаи маълумотњои истеъмолкунандањо, татбиќи барномаи умумии оид ба аниќтар кардани андозаи истеъмол, њамчунин ба таври лозима пурра кардани њайат ва таълим додани кормандони истифодаю хизматрасони техникї ва шўъбаи тиљоратї теъдоди вайроншавї бо сабабњои техникї дар система

хеле камтар карда шуд. Тарифњо дар сатњи миёнаи мувофиќатшуда боќї монданд. Ѓайр аз ин, тайёр кардани наќшаи тиљоратии маърака ба мўњлати амали лоиња, њамчунин барпо намудани системаи муносиби идоракунии молия дар комёбшавии устувори молиявии лоиња мадад мерасонад. Иљрои наќшаи оид ба мониторинг ва идора, њамчунин тарњи инноватсионии њифзи иљтимоии ањолї бо суръати бобарор пеш рафта истодааст.

> Лоињаи оид ба кам кардани њаљми талафоти энергетикї (Кредити 40930 ва Гранти АБР Н1780) Маблаѓ: 18 миллион доллари ИМА Таърихи эътибор пайдо кардан: 7 декабри соли 2005 Таърихи анљом ёфтан: 30 июни соли 2012 Маќсади лоиња иборат аст аз: ёрї расонидан ба раванди камкунии њаљми талафоти тиљоратї дар бахши таъминот бо ќувваи барќ ва газ, њамчунин кўмак кардан дар ваќти бунёди асосњои бењтаргардонии вазъи молиявии корхонањои таъминкунандаи ќувваи барќу газ тавассути ќабулу иљрои сиёсати босамари нархгузории бахши энергетикї ва чорабинињои оид ба такмили системањои ченаккунї, пешнињоди суратњисоб ва љамъоварии маблаѓ аз истеъмолкунандањо.


26

Лоињаи мазкурро Бонки Умумиљањонї дар њаљми 18 миллион доллари ИМА маблаѓгузорї мекунад, ки 15 миллиони онро ќарзи АБР ва 3 миллионашро гранти АБР ташкил медињанд. Тахмин меравад, ки Њукумати Швейтсария тавассути котиботи оид ба њамкории иќтисодии худ барои иљрои лоињаи мазкур ба њаљми 8 миллион доллари ИМА дар шакли грант маблаѓгузории муштаракро пешнињод мекунад. Дар доираи Лоињаи оид ба кам кардани талафоти энергетикї тањвилу гузошта шудани њисобкунакњои ќувваи барќу газ анљом дода, лабораторияњои оиди санљишу назорати сифати хизматрасонињо барпо карда мешаванд. Лоиња тайёру барќарор кардани системаи компютерии пардохт ва њисобу китобро дастгирї менамояд. Ѓайр аз он, ривољдињии нерў дар доираи лоиња дастгирї шуда, ба корхонањои дахлдори соњаи энергетикї, њамчунин ба Њукумати марказї дар иљрои сиёсати давлатии соњаи тарифњои энергетикї ва њифзи иљтимоии ањолї ёрї расонида мешавад. Инчунин лоиња дар бобати ба роњ мондани њамкории самарабахштари байни истеъмолкунандагони ќувваи барќ ва сохторњои давлатие, ки бо танзими масъалањои таъмини ќувваи барќ машѓуданд, кўмак мекунад. Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: Лоиња бомуваффаќият иљро шуда истодааст: дар агентињои оид ба иљро гурўњњои махсуси иљрои лоиња ташкил шуда буданд. Раванди харидории дастгоњу таљњизоти газ љараён дорад.

> Лоињаи оид ба барќарор намудани системаи бо обтаъминкунии ш. Душанбе (Кредити 36640) + маблаѓгузории иловагии ЛБСОДТ Маблаѓ: 17 миллион доллари ИМА + 5 миллион доллари маблаѓгузории иловагї Таърихи эътибор пайдо кардан: 31 октябри соли 2002 Таърихи анљом ёфтан: 30 июни соли 2007

Лоињаи оиди бо обтаъминкунии ш. Душанбе ду маќсади асосї дорад: 1) баланд бардоштани сатњи бехатарї, эътимоднокї ва самарабахшии системаи обтаъминкунї бо роњи барќарорсозии таљњизоту дастгоњњои мављуда, њамчунин андешидани тадбирњои такмилдињии система; ва 2) ба корхонаи обу коррези шањри Душанбе мадад кардан дар ташаккулёбии он њамчун корхонаи мањаллии аз љињати молиявї самарабахштару худкифояи хизматрасони коммуналї. Барои ноилшавї ба њадафњои мазкур лоиња маблаѓгузории чунин тадбирњоро дар назар дорад: • Маблаѓгузории барќарор кардани системаи обтаъминкунї ва афзун намудани самаранокии он, аз љумла кам кардани њаљми оби истеъмолї ва истифодаи ифроткоронаи он, ба њисоб гирифтани њаљми истењсол ва истифодаи об, паст кардани


27

њаљми талафоти об дар ќубурњо, бењтар намудани системаи самарабахшии гидравликии обтаъминкунї, барќарор кардани системаи обсофкунї, барномаи сарфаи ќувваи барќ; њамчунин • Анљом додани шартномае, ки асоси онро сифати иљрои ўњдадорињо ташкил медињад. Ин шартнома байни Њукумат ва оператори байналмилалї љињати ба амал баровардани обтаъминкунї ва идоракунии молиявї, инчунин фаъолияти тиљоратии корхонаи ОКД ба имзо расидааст. Шартномаи мазкур мукофотпулии њавасмандкунандаеро пешбинї намудааст, ки дар мавриди бењтар гардидани сифати расонидани хизмат ба истеъмолкунанда ва фаъолияти молиявии корхонаи ОКД пардохта мешавад. Хазинаи љопонии рушди иљтимои ба лоињае, ки Бонки Умумиљањонї маблаѓгузорї мекунад, таври илова барои маблаѓгузории барќарор кардани системањои дохилии шањрии обтаъминкунї тавассути кор бурдан бо ањолии мањаллї грантро ба маблаѓи 2,6 миллион доллари ИМА тасдиќ намуд. Ѓайр аз ин, моњи декабри соли 2006 маблаѓгузории иловагї дар њаљми 5 миллион доллар барои Лоињаи барќарорсозии системаи обтаъминкунии шањри Душанбе тасдиќ гардид. Маблаѓњои иловагї ба харољоте сарф мешаванд, ки ба афзудани миќёси корњои љории доираи лоиња алоќаманданд ва њамин тариќ, ба пурзўршавии таъсиру самаранокии он мусоидат мекунанд. Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: Лоињаи мазкур дар роњи иљрои њадафњои худ, ки ба рушд нигаронида шудаанд, ба пешравии хеле калон комёб гардид. Ѓайр аз ин,

тамоми ўњдадорињои оиди ќарзи АБР ќариб як сол пеш аз наќша иљро гардидаанд. Дар љараёни иљрои лоиња, њамчунин дар сифати обе, ки ба истеъмолкунандагон тањвил мешавад, пас аз анљоми баъзе корњо дар доираи лоиња бењтаршавии назаррас мушоњида мешаванд. Алњол ќариб нисфи сокинони шањр бо оби хушсифат таъминанд, 20 фоизи ањолї бошад оби сифаташ бењтаршудаи (тибќи нишондињандаи тирагии об) манбаъњои рўизаминиро истифода мекунанд. Дар навбати худ нишондињандањои молиявии корхонаи обтаъминкунї ба андозаи дар назар дошташуда бењтар нагардид. > Лоиња оид ба инфрасохтори мањаллї (Гранти АБР – Н2000) Маблаѓ: 15 миллион доллари ИМА Таърихи эътибор пайдо кардан: 12 апрели соли 2006 Таърихи анљом ёфтан: 31 августи соли 2011 Маќсади лоиња иборат аз он аст, ки ба Њукумат дар бобати пешнињоди хизматњои дастрас, боэътимод ва хушсифати заруртарини мањаллї ба ањолии њашт шањрњои Тољикистон – иштирокчиёни лоиња ёрї расонида шавад. Таъмини дастрасии хизматњои заруртарини мањаллї худ аз худ омили муњими дастгирии болоравии иќтисодиёт ва паст


28

кардани сатњи камбизоатї дар мањалњо мебошад. Лоиња шањрњои зеринро фаро мегирад: Данѓара, Истаравшан, Конибодом, Кўлоб, Кўрѓонтеппа, Рашт, Вањдат ва Восеъ. Тамоми чорабинињои доираи лоиња ба њифозати ањолии шањрњои маскур аз њар гуна беморињо мусоидат мекунанд, ба Тољикистон дар роњи ноилшавї ба Њадафњои рушди њазорсола, нисфї кам кардани шумораи одамоне, ки оби нўшокии безарар ва хизматњои асоси ќубуру корезњо барояшон дастнорас аст, ёрии махсус хоњанд расонд. Лоињаи оид ба рушди инфрасохтори мањаллї се ќисмати асоси дорад. Ќисмати аввал барќарорсозї ва таъмири инфрасохтору иншоотњо, иваз кардани таљњизоти барои фароњамоварии хизматњои асосии мањаллї зарурро бо маблаѓ таъмин мекунад. Ќисмати дуюм ба дастгирии тањќиќотњои иловагии инженерию техникие равона мешавад, ки талаботро ба инвеститсияњо муайян карда нерўи институтсионалии корхонаи муштараки "Хољагии манзилию коммуналї"-ро таќвият медињанд. Ќисмати сеюм бояд дар раванди иљро ва идоракунии лоиња ба агентие ёрї расонад, ки он ба амалї гаштани лоињаи маскур масъул мебошад. Корхонаи давлатии муштараки "Хољагии манзилию коммуналї" муассисаи асоси давлатиест, ки ба идора ва иљрои лоиња љавобгар аст. Рафти ноилшавї ба њадафњои лоиња дар соњаи рушд: Лоиња моњи апрели соли 2006, ваќте ки иљрои он шурўъ шуд, эътибор пайдо кард. Барои дар њашт шањр барќарор намудани системањои обтаъминкунї шартномањо имзо шуданд.

> Лоиња оид ба ислоњоти бахши давлатї (Гранти АБР Н2450) Маблаѓ: 5 миллион доллари ИМА дар шакли грант Таърихи эътибор пайдо кардан: 8 сентябри соли 2006 Таърихи анљом ёфтан: 7 июли соли 2011 Лоиња ба дастгирии Њукумат дар иљрои Стратегияи ислоњоти системаи идоракунии давлатї тавассути таќвият додани раванди тањияи сиёсати давлатї ва системањои пешнињоди хизматрасонињои давлатї, њамчунин ба зиёд кардани шаффофияти идоракунии давлатї дар баъзе сохторњои асосии бахши давлатї нигаронида шудааст. Лоиња аз 3 ќисмат иборат аст, ки њар яки онњо бо афзалиятњои дар Стратегияи миллии рушд изњоршуда алоќаманданд, њамчунин тамоми ќисматњо бевосита бо њадафњое алоќаманданд, ки дар Стратегияи ислоњоти системаи давлатии идоракунї зикр гардидаанд ва дар барномаи миёнамўњлати Њукумат аниќ нишон дода шудаанд. Ќисмати аввал ислоњоти умумии система ва фаъолияти оиди рушди нерўи институтсионалї, њамчунин ислоњоти хадамоти давлатї ва чорањои оиди иљрои ислоњоти афзалиятноки маъмуриро дастгирї менамояд. Ќисмати дуюм ба дастгирии љањду талоши Њукумат оиди такмил додани системаи тайёрї ва иљрои буљет бо ќайди махсуси банаќшагирии миёнамўњлати буљетї ва таќсимоти самараноки маблаѓњои бахши иљтимої нигаронида шудааст. Тахмин меравад, ки љидду љањди Њукумат дар соњаи вусъати нерўи бунёди иќлими мусоиди корию инвеститсионї дар доираи лоиња мустаќиман дастгирї мешаванд. Лоињаи оид ба таќвият додани системаи миллии омор (Гранти АБР Н 2270) Маблаѓ: 5,07 миллион доллари ИМА, (ки 1 миллиони он гранти АБР аст)


29

Таърихи эътибор пайдо кардан: 26 июни соли 2006 Таърихи анчом ёфтан: 30 июни соли 2011 Арзиши умумии лоиња таќрибан 5,07 миллион доллари ИМА буда, 1 миллиони онро гранти АБР ташкил медињад. Сањми Њукумати Љумњурии Тољикистон тахмин 0,872 миллион доллар аст. Айни замон ўњдадорињои молиявии донорњои дигар, аз љумла Агентии рушди байналмилалии Британияи Кабир ва Агентии рушди байналмилалии Шветсия њамин лањза 3,2 миллион долларро ташкил медињад. Њар ду донор барои ба суръатњисоби хазинаи трастии лоињаи мазкур гузаронидани маблаѓњои људокардаашон розигї доданд ва ин хазина алакай ташкил ёфта, аз љониби Бонки Умумиљањонї идора мешавад. Маќсади умумии лоиња навкунии системаи миллии омор, баланд бардоштани самаранокии он љињати ба даст овардани маълумотњои муњим, сариваќт ва боэътимоде мебошад, ки бо маълумотњои аслї асоснок шуда, стратегияи давлатии паст кардани сатњи камбизоатию равандњои рушди иќтисодиро дастгирї мекунанд, ва дар ваќти ќабули карорњои давлатї истифода мешаванд. Системаи самарабахштар амалкунандаи омори давлатї, чуноне ки дар назар дошта шудааст, натиљаи асосии лоињаи мазкур мегардад. Ва ин система равандњои аз љониби Њукумат ќабул шудани ќарорњоро бо роњи таъмини маълумоти сариваќту аниќи оиди нишондињандањои иљтимоиву иќтисодї њамаљониба дастгирї мекунад. Ѓайр аз ин, лоиња ба Њукумат ёрї медињад, ки рафти комёбшавии њадафњои рушди миллї, аз љумла њадафњои Стратегияи паст кардани сатњи камбизоатї ва Њадафњои рушди њазорсоларо мушоњида кунанд. В. Лоињањое, ки дар марњалаи тайёршавї мебошанд (2)

Лоињаи дуюм барои кор карда баромадани чорабинињои сиёсати иќтисодї Маблаѓи эњтимолї: 10 миллион доллари ИМА дар шакли грант Таърихи тахминии тасдиќшавї: 18 июли соли 2007 Лоињаи пешнињодшавандаи дуюми кор карда баромадани тадбирњои сиёсати иќтисодї лоињаи дуюми барномавиест, ки маќсадаш дастгирии ислоњоти њукуматии дар Стратегияи паст кардани сатњи камбизоатї пешбинишуда мебошад. Бонки Умумиљањонї ният дорад, ки аз соли 2006-ум сар карда, њар сол ба буљети давлатї дар шакли грант 10 миллион доллари ИМА ёрї расонад. Лоињаи дуюм мисли лоињаи якуме, ки моњи июли соли 2006 аз љониби Шўрои Директорони Бонки Умумиљањонї тасдиќ шуда буд, ба дастгирии як ќатор ислоњоти стратегии соњаи рушди бахши хусусї, идораи бахши давлатї ва системаи пешнињоди хизматњои иљтимої нигаронида шудааст. Чорабинињои сиёсат дар доираи лоињаи мазкур ањамияти робитаи дутарафаи ислоњоти идоракуниро дар миёни бахшњои давлатию хусусї нигоњ медоранд. Њамчунин лоињаи мазкур бо барномаи инвеститсияњою кўмаки техникии Бонк ва дигар шарикони соњањои дахлдор зич алоќаманд аст. Барномаи пешнињодшаванда ба ду самт таќсим мешавад: • Ёрирасонї ба инкишофи бахши хусусї тавассути дастгирии устувории калони иќтисодї, такмил додани иќлими инвеститсионї, таъмин намудани дараљаи бештари шаффофияти раванди хусусигардонї, ёрирасонї ба раќобат дар бозор, њамчунин ислоњоти сохторњои танзим бо роњи аз вазифањои танзими соњањои асосии стратегї, мисли интиќоли авиатсионї, пахта ва энергетика људо кардани вазифањои оиди ќабули ќарорњо. • Такмилдињии системаи идораи бахшњои давлатї ва фароњам овардани хизматњои давлатї тавассути


30

навкунии сохторњои муассисањои давлатї, ислоњоти идораи хадамоти давлатї ва системаи пардохти музди мењнат, таќвият додани барномаи миёнамўњлати буљетї, такмил додани хизматрасонии иљтимої дар соњаи тандурустї ва маориф. Лоињаи пешнињодшаванда ба њукумат ёрї мерасонад, ки баъзе харољотњои асосии бо иљрои барномаи ислоњоти миёнамўњлат алоќамандро маблаѓгузорї намояд.

Лоињаи оид ба барќарор намудани бахши пахтакорї ва паст кардани сатњи камбизоатї Маблаѓи эњтимолї: 15 миллион доллари ИМА дар шакли кредит Таърихи тахминии тасдиќшавї: 24 майи соли 2007 Маќсади лоиња иборат аз он аст, ки сифати зиндагии дењќонони пахтакор бењтар гардида, барои афзоиши мунтазами истењсоли пахта дар баъзе минтаќањои интихобии камдаромади Тољикистон бо роњи њалли масъалаи ќарзњои хољагињои пахтакор шароитњои мусоид фароњам оварда, оиди ин масъала муњити нисбатан мукаммалтари сиёсї, раванди самарабахштари коркарди пахта ва бинобар ин нархи баландтари фурўши пахта, дастгирии пахтакорон муњайё карда шавад. Сохтори дар ин марњала пешбинишавандаи лоиња чањор самти фаъолият дошта, њамчунин маркази идоракунии лоињаро (МИЛ) дар бар мегирад.

• Њалли ќарзи соњаи пахтакорї. Маќсади ќисмати мазкур кор карда баромадани раванди њалли ќарз аст, ки он бояд барои истењсолкунандагон шаффоф, одилона ва фањмо бошад. Њамчунин вай ба вусъати имкониятњои истењсолкунандагони босамар кор кардаистода оиди афзун намудани истењсолот, даромад ва маблаггузории худ мусоидат мекунад. • Бадали ќарз. Бо маќсади истиснои ўњдадорињои оиди пардохти ќарз аз баланси хољагињои дењќонї механизми бадали ќарз истифода мешавад, то ин ки барои воситањою роњњои алтернативии маблаггузорию фурўши мањсулот роњ кушода шавад, ва ба њамин тариќ, вобастагии хољагињои дењќонї аз ќарзхоњони худ бекор карда шавад. Дуюм, сатњи њозираи даромаднокию вазъи молиявии ќисми зиёди хољагињои ќарздор ба назар гирифта шуда, ќарзњои љории мавсимии азтафтишотгузашта нав карда, ба ќарзњои нисбатан дарозмўњлат бадал карда мешаванд. • Иштироки дењќонон дар системаи муайянкунии арзиши пахта. Дар доираи лоиња бо иштироки дењќонон ва бунёди заводи коркарди пахта ё корхонаи кооперативии оид ба тањвили пахта системаи устувору бо кордонї ташаккулёфта љорї карда мешавад. Маќсади системаи мазкур бунёди алтернативаи одилонаю фаъоли ба системаи њозира муќобил мебошад, ки он дар бахши пахтакории љумњурї муќаррар шудааст. • Дастгирї дар ваќти кор карда баромадан ва иљрои сиёсати давлатї дар бахш ва тањлили таъсиррасонии онњо. Таъсиррасонии лоиња дар сатњи миллї аз бисёр љињат ба нерў ва омодагии Њукумат дар бобати фаъолияти ќатъии оиди масъалањои њалли ќарзњои соњаи пахтакорї, раќобат, истифодаи замин ва фаъолияти њукумати мањаллї вобаста мебошад. Оиди ин ќисмат тањлили њарсолаи таъсиррасонии ќарору


31

фаъолияти давлатї аз рўи лоиња ба њосилнокии хољагињо, даромад ва њиссаи онњо дар системаи муайян кардани нархи пахта гузаронида мешавад. Г. Лоињањои минтаќавї

Лоињаи минтаќавии Осиёи Марказї оид ба мубориза бо пањншавии ВИЧ/СПИД Лоињаи мазкур дар њаљми 25 миллион доллар 4 ноябри соли 2005 эътибор пайдо кард. Маќсади асосии он ба њадди аќал расонидани оќибатњои имконпазири манфии эпидемияи афзудаистодаи ВИЧ/СПИД барои ањолї ва иќтисодиётї Ќазоќистон, Љумњурии Ќирѓизистон, Тољикистон ва Ўзбекистон мебошад. Лоиња ба барномаю лоињањое, ки аз љониби Њукумат, Бонк ва дигар ташкилотњои шарик (ЮНЕЙДС, ГФАТМ, ЮНОДС, ДФИД, ЮСАИД ва Хазинаи Сорос) маблаѓгузорї мешаванд, дар сатњи мамлакатњо ёрї мерасонад. Лоиња дар соњаи рушд назди худ чунин маќсадњо гузоштааст: • Солњои 2005 – 2020 паст кардани афзоишии эпидемияи ВИЧ/СПИД дар Осиёи Марказї. • Дар Осиёи Марказї дар шакли Хазинаи минтаќавии мубориза бо СПИД таъсис додани механизми устуворе, ки он барои маблаѓгузории фаъолияти пешгирї ва мубориза бо пањншавии ВИЧ/СПИД дар минтаќа њангоми амал ва анљом ёфтани иљрои лоиња истифода мешавад. • Бењтар намудани њамкории минтаќавї дар Осиёи Марказї ва мутобиќсозии байнисоњавии боз њам самарабахштари миёни бахши давлатї, ташкилотњои ѓайрињукуматї (ТЃХ) ва бахши хусусї дар мубориза бо ВИЧ/СПИД дар ин минтаќа. Д. Корпоратсияи байналмилалии молиявї Корпоратсияи байналмиллалии молиявї (КБМ) љузву томи Гурўњи Бонки Умумиљањонї мебошад, ки

ваколати он ба дастгирии бахши хусусї равона карда шудааст. Алњол ба њайати КБМ 179 мамлакати иштирокчї дохиланд. КБМ соли 1956 бо маќсади дастгирии равандњои рушд тавассути ба бахшњои хусусии мамлакатњои тараќќиёбанда љалб кардани инвеститсияњо ташкил ёфтааст. Рисолати он иборат аст: бо маќсади паст кардани сатњи камбизоатї, бањри баланд бардоштани сатњи зиндагии одамон мунтазам љалб намудани инвеститсияњои хусусї ба иќтисодиёти мамлакатњои тараќќи-кардаистода. Тољикистон соли 1994 ба КБМ њамроњ шуда, 0,05 фоизи сармояи сањњомии онро дорад. То замони њозира, аз љониби КБМ дар Тољикистон 11 лоиња ба маблаѓи умумии ќариб 36 миллион доллари ИМА барои дастгирии як ќатор бахшњо: саноати истихрољи маъдан, корхонањои коммуналї, саноати бофандагї, кишоварзї, технологияњои иттилоотї, бахши молия, њамчунин рушди соњибкории хурд ва миёна тасдиќ шудаанд. Аз ин маблаѓ аллакай таќрибан 3,5 миллион доллар пардохта шудааст. КБМ дар доираи Барномаи шарикї бо бахши хусусї дар Аврупои Шарќї ва Осиёи Марказї љињати иљрои 8 барномаи ёрии машваратї ба маблаѓи зиёда аз 10 миллион доллар ўњдадорињои молиявї пешнињод кард. Лоињањои инвеститсионии анљомёфтаи КБМ

Лоињањо оид ба истихрољи тилло («Зерафшан Голд», «Нелсон Голд») Маблаѓ: 18,88 миллион доллари ИМА Таърихи ба имзо расидан: соли 1998 Таърихи пўшида шудан: соли 2003 Лоињаи мазкур корхонаи муштараки калонтаринест, ки аз љониби КБМ дар соњаи саноати истихрољи маъдан маблаѓгузорї мешавад. Иштироки молиявии КБМ дар додани заём, гузоштани маблаѓ ба сармояи сањњомї ва сармояи квазисањмии корхона ифода меёфт. Оѓози фаъолияти ширкат бо мушкилињо пайваст буд, лекин њозир он ба таври ќаноатбахш


32

фаъолият намуда, тилло содир мекунад. КБМ наќши худро дар лоиња анљомёфта њисобида, аз њайати корхонаи мазкур баромад. Баъзе лоињањои њозираи инвеститсионии КБМ дар Тољикистон

Лоињаи оид ба рушди бахши энергетикї дар Помир – соњаи хизматрасонии коммуналї Маблаѓ: 8 миллион доллари ИМА Таърихи ба имзо расидан: 3 июли соли 2002 Таърихи анљом ёфтан: бояд муайян карда шавад КБМ якљоя бо Хазинаи рушди иќтисодии Оѓохон ва АБР лоињаи оид ба истифода ва идораи системаи мављудаи коркард, интиќол ва таќсимоти ќувваи барќро дар ВМКБ дар доираи Муоњидаи имтиёзии мўњлаташ 25 сол маблаѓгузорї мекунанд. Њамчунин маблаѓњои КБМ барои анљомдињии сохтмони ГЭС-и Помир-1, ки ин лањза нисфи сохтмон иљро шудааст ва он дар баробари иќтидори лоињавии 28 Мвт њоло 14 Мвт ќувваи барќ истењсол мекунад, истифода мешаванд (маълумоти муфассалтар дар фасли Б «Лоињањое, ки дар марњалаи иљрошавианд») оварда шудааст.

Лоињаи оид ба фабрикаи бофандагии «Љавонї» - саноати бофандагї ва дузандагї Маблаѓ: 3 миллион доллари ИМА; Таърихи ба имзо расидан: 3 марти соли 2003

Таърихи пўшида шудан: бояд муайян карда шавад Лоињаи мазкур ба азнавсозии фабрикаи мављудаи истењсоли мањсулоти бофандагї нигаронида шудааст, ки дар шимоли Тољикистон, шањри Хўљанд љой гирифтааст. Дар доираи лоиња вусъат додани истењсолот тавассути гузориш ва танзими истењсоли матои љинс бо иќтидори истењсолии ќариб 1,3 миллион адад мањсулот дар як сол пешбинї шудааст.

Лоиња бо бонки «Эсхата» - молия ва суѓурта Маблаѓ: 1 миллион доллари ИМА; Таърихи ба имзо расидан: 23 августи соли 2005 Таърихи пўшида шудан: 23 августи соли 2010 Лоиња дар доираи Хазинаи КБМ –ии оид ба дастгирии корхонањои хурди Осиёи Марказї (якљоя бо Бонки Аврупоии азнавсозї ва рушд ва Котиботи Швейтсария оид ба њамкории иќтисодї ва рушд) маблаѓгузорї мешавад ва дар доираи он ба бонкњои алоњидаи минтаќа барои ќарздињии минбаъда ба корхонањои хурд роњу тарзњои ќарз пешнињод мешаванд. Лоињањои оид ба инкишофи корхонањои хурду миёна КБМ маблаѓгузории як ќатор лоињањои хурдро дар доираи Хазинаи инкишофи корхонањои хурд ва миёна маъќул донист. Тибќи барномаи мазкури маблаѓгузорї ба Супермаркети голландї 400 000 доллари ИМА, ба Тољиксодиротбонк 500 000 доллари ИМА, ба ширкати Телеком технолоджи 350 000 доллари ИМА, ба Лоињаи хољагии дењќонии намунавї 750 000 доллари ИМА ва ба Бонки хурди молиявии Тољикистон 850 000 доллари ИМА људо шуда буд. Барномаи ёрии машваратии КБМ дар Тољикистон


33

КБМ иљрои барномаи ёрии машваратию техникиро соли 1996 бо маќсади дастгирии рушди бахши хусусї оѓоз намуд. Корпоратсия ба воситаи Барномаи шарикї бо бахши хусусии худ (БШБХ), њамчунин бо ёрии мушовироне, ки аз тарафи хазинањои донории трастии КБМ маблаѓгузорї мешаванд, фаъолияти худро дар бахши молия (кори бонкї, лизинг ва маблаѓгузории хурд), соњаи кишоварзї ва хусусигардонии замин, аз љумла дар соњаи корхонањои хурду миёнаи Тољикистон ба амал мебарорад. Аз соли 2003 сар карда, ба маблаѓгузории барномањои ёрии машваратї дар доираи БШБХ ба маблаѓи зиёда аз 10 миллион доллари ИМА ўњдадорињо пешнињод шудаанд. Лоињањои њозираи ёрии машваратии КБМ:

Лоињаи оид ба инкишофи тиљоратии хурд ва миёна дар Тољикистон (БШБХ) Мўњлати лоиња: аз соли 2003 то замони њозира Донор: Котиботи давлатии Швейтсария оид ба иќтисодиёт (СЭКО) Маќсади лоињаи мазкур иборат аст: тавассути бењтар намудани иќлими кории љумњурї дастгирї кардани инкишофи тиљорати хурд ва миёна. Лоиња дар се самт амал мекунад: 1) Мониторинги муњити корї ба воситаи мунтазам гузаронидани тањќиќот дар соњаи соњибкории хурд ва миёна; 2) Ба Њукумат ёрии машваратї расонидан бо маќсади такмил додани ќонунгузорї ва асоси меъёрию њуќуќї дар соњаи тиљорат; 3) Гузаронидани таълим ва маъракањои љамъиятї дар хусуси зиёд кардани вокифии соњибкорон оид ба масъалањои њуќуќї. Њозир лоиња дар марњалаи сеюми иљро воќеъ буда, кори бобарори худро оиди ислоњоти ќонунгузорї идома дода, ба

агентињои давлатї дар раванди иљрои ќонун ва Низомномањои нав, њамчунин дар пешнињоди ёрии њуќуќї ба намояндагони тиљорати хурд ва миёна кўмак мерасонанд.

Лоињаи дастгирии техникї дар соњаи маблаѓгузории манзилї дар Осиёи Марказї (БШБХ) Мўњлати лоиња: аз соли 2005 то замони њозира Донор: Котиботи давлатии Швейтсария оид ба иќтисодиёт (СЭКО) Барномаи минтаќавии мазкур, ки аз ду марњала иборат мебошад, ба бунёди шароитњои мусоид барои вусъатдињии бозори ба шакли ќарз додани манзил дар Озарбойљон, Ќазоќистон, Тољикистон, Ќирѓизистон ва Ўзбекистон равона шудааст. Дар рафти иљрои марњалаи аввали лоиња камбудињои системаи љории маблаѓгузории манзилї дар њар як љумњурї ошкор гардида, тањлили монеањои меъёрию њуќуќие гузаронида мешавад, ки ба вусъати бозори манзилњои ќарзї мамониат мекунанд, њамчунин наќшаи чорабинињое кор карда баромада мешаванд, ки дар марњалаи дуюми лоиња иљро мегарданд.

Барномаи оид ба лизинг дар Озарбойљон ва Осиёи Марказї (БШБХ) Мўњлати лоиња: аз соли 2005 то замони њозира Донор:Котиботи давлатии Швейтсария оид ба иќтисодиёт (СЭКО) Маќсади лоињаи сесолаи мазкур иборат аз он аст, ки бозори лизинг дар Озарбойљон, Тољикистон, Ќирѓизистон ва Ўзбекистон ривољ дода шавад, дастрасии боз њам бештари гирифтани маблаѓ барои корхонањои хурду миёна пешнињод гардад. КБМ бо баъзе муассисањои молиявї барои таќвияти нерўи онњо дар соњаи лизинг алоњида кор мекунад. Њамчунин корпоратсия захираи


34

махсуси заёмро дар њаљми 30 миллион доллари ИМА муќаррар намуд, ки он фаъолияти машваратиро мукаммалтар мегардонад. Лоиња њамчунин ба такмили асоси меъёрию њуќуќии соњаи лизинги хар як љумхурї ёрї мерасонад.

Нахустин бонки хурди молиявии Тољикистон Мўњлати лоиња: аз соли 2004 то замони њозира Донор: Канада ва Бонки Рушди KFW Моњи июли соли 2004 Нахустин бонки хурди молиявии Тољикистон ба кор шурўъ намуд. Вай дар љумхурї нахустин бонки мукаммали хурди молиявї шуд. Бо маќсади ќонеъгардонии талаботи сохибкорони имрўза ва минбаъда, ки асоси иќтисодиёти тољикро ташкил медињанд, бонк вазифадор аст, то ба корхонањои хурд, алалхусус ба корхонањои хурди манотиќи дењотии љумхурї, ки занњо роњбарї мекунанду дастрасии маблаѓгузорї нињоят мањдуд аст, ќарзу хизматњои амонатгузориро пешнињод кунад.

Лоињаи хољагии дењќонии намунавї дар Тољикистон (БШБХ) Мўњлати лоиња: аз соли 2001 то замони њозира Донор: Котиботи давлатии Швейтсария оид ба иќтисодиёт (СЭКО) КБМ иљрои лоињаи мазкурро соли 2001 оѓоз намуд, то ин ки ба ташкили ширкати оид ба пешнињоди хизматњои тиљоратї СугдАгроСервис (САС) ёрї расонад. Дењќонони пахтакори

вилояти Суѓд аз ин хизматњо пурра истифода мебаранд. Дар доираи лоиња ба инкишофи САС чун корхонаи мустањками тиљоратї ёрї расонида мешавад, њамчунин таълими дењќонон оиди бењтар кардани сифати пахта ва тарзу усулњои пешбарии кишоварзї гузаронида мешавад.

Лоињаи оид ба тараќќиёти истењсолоти кишоварзї дар љануби Тољикистон (БШБХ) Мўњлати лоиња: аз соли 2006 Донор: Агентии Шветсия оид ба њамкорї дар соњаи рушди байналмилалї (СИДА) КБМ ба наздикї лоињаи оид ба дастгирии истењсолкунандагони мањсулоти помидорї ва шириро дар љануби Тољикистон бањри зиёд кардани истењсоли онњо оѓоз намуд. Дар лоиња корхонањои мањаллии коркардабарорї, хољагињои дењќонї ва бонкњо бо маќсади бењтар намудани тарзу усулњои истењсол ва ривољ додани системаи устувори ќарздињии кишоварзї истифода мешаванд. Њамчунин лоиња ба дењќонон дар бобати диверсификатсияи зироатњои кишоварзиашон бо роњи пешнињоди зироатњои дигар чун алтернативаи пахта кўмак мерасонад.

Лоињаи оид ба идораи корпоративї дар Осиёи Марказї (БШБХ) Мўњлати лоиња: аз миёнањои соли 2007 то соли 2009 Лоиња барномаи оид ба идораи корпоративиро, ки њоло дар Ќазоќистон ба амал бароварда мешавад, васеъ мекунад, ва ба бењтар кардани амалияи идораи корпоративии байни ширкату бонкњои Тољикистон ёрї мерасонад. Лоињањои анљомёфтаи ёрии машваратии КБМ:

Лоињаи оид ба инкишофи лизинг дар Осиёи Марказї (БШБХ)


35

Соли 2005 анљом ёфтааст Барои муайян намудани имкониятњои инвеститсияи бахши мазкур ва такмил додани асоси меъёрию ќонунгузорї дар соњаи лизинг аз љониби КБМ машваратњо дода шуданд. Пас аз анљоми лоињаи мазкур Лоињаи оид ба лизинг дар Осиёи Марказї дар доираи БШБХ бо Њукумати Љумњурии Тољикистон кор мекард ва маќсад дошт, ки дар бораи лизинг ќонуни муносибтар ќабул кунад (Ќонун моњи апрели соли 2003 ќабул шуда буд). Њамчунин ширкатњое, ки хоњиши бо лизинг машѓул шуданро доштанд, дар доираи лоиња таълим мегирифтанд.

Лоињаи оид ба тайёр кардани ќонунгузорї дар бораи маблаѓгузории хурд дар Осиёи Марказї (БШБХ) Соли 2004 анљом ёфт Лоињаи мазкур, ки аз љониби КБМ ва ЮСАИД маблаѓгузорї шуда буд, дар њамкории зич бо Бонки миллии Тољикистон оиди тайёр карда баромадани Ќонун дар бораи ташкилотњои хурди молиявї кор мекард ва њангоми кабулшавї онро дастгирї менамуд. Ѓайр аз ин, дар доираи лоиња барои таълими шахсони иштирокчї ва оиди ин ќонун хосил намудани њамфикрию ризоият њар гуна мизњои мудаввар ташкил карда мешуданд. Ќонуни Љумњурии Тољикистон дар бораи ташкилотњои хурди молиявї 27 майи соли 2004 аз љониби Президент имзо шуда буд.

Барномаи машваратї оид ба рушди Заводи алюминиї тољик Соли 2003 анљом ёфт КБМ вазъи иќтисодї ва навъњои намунаи кори Заводи алюминии тољикро (ЗАТ) њамаљониба омўхт. Заводи мазкур корхонаи калонтарини саноатии љумхурї буда, таќрибан 45 фоизи вуруди асъори хориљї ба њиссаи он рост меояд. Тахќиќоти мазкури КБМ, ки мушовирони ширкатњои «Electrowatt Engineering» ва «Hatch Associates» гузарониданд, бо

маблаѓњои худи КБМ ва Хазинаи трастии швейтсарии КБМ маблаѓгузорї шуда буд. Он тибќи хоњиши АБР ва Њукумати љумхурї бо маќсади муњокимаи сохтори ояндаи завод гузаронида шуд, ва ин яке аз шартњои асосии АБР барои дигаргунсозии сохтории љумхурї буд.

Лоиња дар соњаи туризм Соли 2002 анљом ёфт Њукумати Љумњурии Тољикистон ба КБМ бо хоњише мурољиат намуд, ки дар инкишофи умури мењмондорї дар љумхурї, аз љумла ба кушодани мењмонхонањои тиљоратї дар шањри Душанбе ёрї расонад, ва маќсад аз ин ба љумњурї љалб карда шудани шумораи бештари тољирону сайёњон мебошад. КБМ барои арзёбии талаботи бозор ва тайёр кардани љавоб ба изњори манфиатдории якчанд инвесторони хориљї, аз љумла ФАХЭР, бозори умури мењмондориро аз њисоби маблаѓи Хазинаи трастї тањќиќ намуд. Њадафи амали мазкур арзёбии инфрасохтори мављуда, њамчунин арзёбии талаботи њозира ва оянда ба мењмонхонањои дараљаи байналмилали дар ду шањри асосї ва минтаќањои туризм буд. Тањќиќот дар шакли аввалааш зарурати фаврии мењмонхонаи дараљаи байналмилалиро дар пойтахт инъикос мекард. КБМ натиљањои тањќиќотро ба Њукумат ва маблаѓгузорон пешнињод кард ва эшон манфиатдории худро ба он изњор намуданд. Е. Агентии бисёрљонибаи кафолатдињии маблаѓгузорї (ОБКМ) Тољикистон моњи декабри соли 2002 ба ОБКМ њамроњ шуда, аз рўи њисоб 160-ум мамлакат – аъзои он гардид. Тахмин меравад, ки агентии мазкур дар рушди бахши хусусии Тољикистон, алалхусус дар бобати љалб кардани маблаѓгузории мустаќими хориљї, њам тавассути фаъолияти ОБКМ оид ба инкишофи нерўи мањаллї ва њам


36

тавассути кафолатњои худ муќобили навъњои хавфу хатари ѓайритиљоратї ба маблаѓгузорони хориљї, наќши фаъол мебозад. Тољикистон њамчун љумњурии баъдитазодие, ки АБР дастгирї мекунад, барои амалї гардонидани фаъолияти ОБКМ яке аз мамлакатњои афзалиятнок мебошад. Моњи сентябри соли 2003 Њукумати Љумњурии Тољикистон ба ОБКМ ва Хадамоти машваратии оид ба маблаѓгузории хориљии (ХММХ) Бонки Умумиљањонї бо хоњиш мурољиат намуд, ки вариантњои лоињаи кўмаки техникиро якљоя баррасї намоянд. Чунки ин кўмак ба Њукумат дар бартарафкунии камбудињои иќлими инвеститсионии Тољикистон ёрї дода, ба бунёди асоси боз њам самарабахштари институтсионалї љињати пешравии маблаѓгузорињо мусоидат мекард. ХММХ ва ОБКМ бо ёрии молиявии гранти Њукумати Швейтсария, ва кўмаки техникии Котиботи Швейтсария оиди иќтисодиёт (СЭКО) дар бобати ёрирасонї ба инвеститсияњо якљоя тањќиќоти иќлим ва нерўи маблаѓгузорињоро анљом доданд. Дар назар дошта шудааст, ки тавсияномањои тањќиќоти мазкур њангоми кор карда баромадани барномаи ислоњоти самтњои афзалиятнок, ки дар ин тахќиќот муќаррар гаштаанд, ба эътибор гирифта мешаванд. ХММХ ва ОБКМ дар давоми ќариб ду сол бо намояндагони Њукумат, бахши хусусї, донорњо ва мушовирон барои муайянкунї ва арзёбии монеањои асосии роњи рушди бахши хусусї ва камбудињои механизми институтсионалии ба Тољикистон љалбкунии инвеститсияњо як катор рисолатњо, семинару вохурињо гузарониданд. Самтњои афзалиятноке, ки ХММХ ва ОБКМ барои амалиёти минбаъда муќаррар кардаанд, инњоро дар бар мегиранд: аниќии љанбахои њуќуќї, шаффофият ва самаранокї, литсензиядињї ва гирифтани дигар њуљљатњои иљозатномавї, дастрас

будани маблаѓгузорї, харидани замин ва биноњо, њамчунин масъалањои ободонии заминњо, идоракунии ќоидаву тартиботи содиротї, ёрї расонидан ба маблаѓгузорињо. Ж. Иљрои маљмўи азхудкунињои њуљљатњо дар Тољикистон Бонки Умумиљањонї бо маќсади таъмини истифодаи самараноки ёрии молиявї рафти иљрои лоињањоеро, ки дастгирї менамояд, бодиќќат муоина мекунад, (тавассути рисолатњои мунтазами муоинаи рафти иљрои лоињаю вохурињое, ки намояндаи доимии Бонки Умумиљањонї бо тамоми марказњои иљрои лоиња ва сохторњои дахлдори њукуматї мегузаронад), арзёбии миёнамўњлати иљрои лоињањо, инчунин баъди анљоми лоиња арзёбии дахлдорро мегузаронад. Илова бар ин, Бонк њар сол Шарњи маљмўи азхудкунињои њуљљатњоро мегузаронад, ки ин имконияти нодири њам Бонк ва њам њукумат аст дар бобати гузаронидани вазъи маљмўи азхудкунињо ва тайёр кардани наќшаи амал оиди њалли масъалањои умумї. Охирин маротиба чунин шарњ 10 октябри соли 2006 гузаронида шуд. Дар он Бонки Умумиљањонї ва Бонки Осиёгии Рушд, дафъаи сеюм, таъсиррасонии кўмаки худро ба рушди иљтимоиву иќтисодии Тољикистон дида баромад. Ду шарњи пешинаи лоиња солњои 2004 ва 2005 гузаронида шуда буданд.


37

Иштирокчиёни вохўрї шарњи лоињањои Бонки Умумиљањонї ва Бонки Осиёгии Рушдро дар Тољикистон гузарониданд, рафти иљрои Наќшаи амали дар вохўрии пешина ќабулшударо муњокима карданд, масъалањои умумиеро ба миён гузоштанд, ки њалли худро дар давоми соли оянда бо маќсади баландбардории сифат, суръати иљро, устувории натиљањо ва таъсири судбахши лоињањо металабиданд. Њамчунин Бонкњо варианти лоињавии Наќшаи амалро барои соли 2007 тартиб доданд. Маљмўи лоињањои њарду бонк дар Тољикистон аз 27 лоиња иборат аст, (аз он 16-тоашро Бонки Умумиљањонї ва 11-тоашро БОР маблаѓгузорї мекунанд). Ќисми асосии лоињањо ба рушди дењот (33%), бахши энергетика (17%), наќлиёт (17%), бахши иљтимої (16%), обтаъминкунї (9%) ва идораи давлатї (4%) рост меояд. Идоракунии босамари калони иќтисодї ва бахши молия мувофиќан 3 ва 1 фоизи маблаѓро мегиранд. Дар се соли охир, рафти иљрои маљмўи лоињањое, ки дар Тољикистон аз љониби Бонки Умумиљахонї маблаѓгузорї мешаванд, ќаноатбахш дониста шуд. Њамин тариќ, солњои 2005 – 2006 фоизи азхудкунии маблаѓњо 36 ва 29 фоизро ташкил дод, ки дар Осиёи Марказї нишондињандаи баландтарин мебошад. Њукумати Љумњурии Тољикистон тавассути Кумитаи давлатии оид ба маблаѓгузорињо ва идораи молу мулк, аз љумла Бонки Умумиљањонї ва Бонки Осиёгии Рушд рафти иљрои

маљмўи азхудкунињоро доимо муоина мекунанд, иљрои Наќшаи амалро тавассути дар як сол ду маротиба гузаронидани вохўрињои оиди шарњи мобайнии маљмўи азхудкунињо мониторинг менамоянд. Барои ба даст овардани иттилооти иловагї веб-сайти моро дида метавонед: www.worldbank.org/tj, ё бо намояндагони зерин алоќа намоед: Дар Намояндагии доимии Бонки Умумиљањонї дар ш. Душанбе: Джавдет Денизер, Намояндаи доимї; Диля Зоирова, Ассистент оид ба робита бо љомеа; Почтаи электронї: [email protected] Телефонњо: 992 (372) 221-07-56, 221-03-81, 221-15-18; Суроѓа: кўчаи Шевченко, 91-10; Душанбе, Тољикистон. Дар Корпоратсияи байналмилалии молиявї: Метю Скэндон, Мутахассис оид ба маблаѓгузорињо; Катерина Филлипова, Ассистенти барнома; Почтаи электронї: [email protected] Телефонњо: 992 (372) 221-07-56, 221-03-81, 221-15-18; Суроѓа: кўчаи Шевченко, 91-10; Душанбе, Тољикистон. Љаноби Андреа Далл Олио, Роњбари лоињаи БШБХ; Почтаи электронї: [email protected] Телефонњо: 992 (48) 701 14 40; www.ifc.org/centralasia Суроѓа: кўчаи Абдулло Командир, њ. 7; Душанбе, Тољикистон.


38

МАРКАЗЊОИ ИЉРОИ ЛОИЊАЊОЕ, КИ БОНКИ УМУМИЉАЊОНЇ МАБЛАЃГУЗОРЇ МЕКУНАД

Лоињаи оид ба барќарор намудани инфрасохтори дењот Лоињаи кишоварзии љамоавї ва идораи обтаќсимкунакњо Лоињаи оид ба таъмин намудани омодагии Тољикистон ба зукоми паррандањо ва пандемияи инсонии он Директор: Тоњир Остонаев Менељер: Светлана Балхова Суроѓа: хиёбони Рўдакї 44, бинои Вазорати кишоварзї Телефонњо: 221-85-66, 221-13-67, 227-66-41; Факс: 251-01-17; Почтаи электронї: [email protected], [email protected] Роњбари лоињаи ПВСИ: Усаид ал-Ханбали Роњбари лоињаи оид ба ПОСХУВ: Љессика Мотт Роњбари лоињаи оид ба зукоми паррандањо: Бобољон Ятимов Лоињаи оиди баќайдгирии замин ва системаи кадастр Директор: Виктор Болтов Суроѓа: кўчаи Гипрозем городок, б. 15, бинои Кумитаи давлатии заминсозї Телефонњо: 445-01-98, 441-01-95, 231-19-83; Факс: 445-01-97; Почтаи электронї: [email protected], Роњбари лоиња: Љессика Мотт Лоињаи оид ба идораи захирањои оби водии Фарѓона Директор: Абдулвоњид Шарифов Суроѓа: кўчаи Шамсї, б. 51, ошёнаи 9, бинои Вазорати обёрї ва хољагии об Телефонњо: 236-62-08, 998-81-11-85; Факс: 236-62-08; Почтаи электронї: [email protected], Роњбари лоиња: Усаид Ал-Ханбали Лоињаи тандурустии љамоавї ва асосї Директор: Мањбуба Шералиева Суроѓа: кўчаи Пулодї, њ. 41 Телефонњо: 221-33-46, 227-25-31; Факс: 227-68-22; Почтаи электронї: [email protected], [email protected] Роњбари лоиња: Энн Бакилана

Лоињаи оид ба нав кардани системаи маориф. Ташаббуси босуръати маориф барои њама Директор: Исроил Исмоилов Суроѓа: кўчаи Нисор 13А, б. 15, ошёнаи 4, бинои Вазорати маориф Телефонњо: 223-23-92, 223-45-83; Факс: 221-79-73; Почтаи электронї: [email protected], Суроѓа дар Интернет: http://www.piue.tojikiston.com Роњбари лоиња: Эрнесто Куадра Лоиња оиди ба кам кардани њаљми талафоти энергетикї Менељери оид ба ќисмати таъминот бо ќувваи барќ: Эњсон Мамадљонов Суроѓа: кўчаи И. Сомонї, б. 64, ошёнаи 3, утоќи 714, бинои «Барќи Тољик» Телефонњо: 29-56-58, 90-771-65-41, 93-507-38-60, 29-53-41; Факс: 235-86-92; Почтаи электронї: [email protected], Менељери оид ба таъминот бо газ: Ањмад Идиев Суроѓа: хиёбони Рудакї 6, бинои «Тољикгаз» Телефонњо: 227-44-33, 90-771-21-03, Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Рагувир Шарма Лоиња оиди ба рушди бахши энергетикии Помир Саридоракунандаи молиявї: Амин Лакали Суроѓа: кўчаи Гулмамадов, х. 75, ВМКБ, Хоруѓ Телефонњо: (992-35-222) 28-10, (992 835) 222-25-19; Телефон\ Факс: (992 35-222) 25-19 Факс: 235-86-92; Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Рагувир Шарма Лоињаи оид ба барќарор кардани системаи обтаъминкунии ш. Душанбе И.в. Директор: Хуршед Шукуров Суроѓа: кўчаи С. Айнї, б. 14А, ошёнаи 4, бинои корхонаи «Обу корези Душанбе» Телефонњо: 221-42-23, 221-45-62; Факс: 221-62-23; Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Љонатан Камквалала


39

Лоињаи оид ба рушди инфрасохтори мањаллї Директор: Љамшед Табаров Суроѓа: кўчаи Н. Ќаробоев, б. 56, бинои «Тољиккоммунсервис» Телефонњо: 233-57-63, 233-13-30; Факс: 233-88-25; Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Љонатан Камквалала Лоињаи оид ба ислоњоти бахши давлатї Директор: Фаррух Њамроалиев Суроѓа: хиёбони Рўдакї 27,ошёнаи 2, бинои «МАДАД» Телефонњо: 227-53-70, 221-73-61; Факс: 227-53-70; Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Светлана Проскуровска Лоињаи оид ба таќвият додани системаи миллии омор Директор: Мирганд Шањбозов Координатор: Савдар Раљаббеков Суроѓа: кўчаи Бохтар, б. 17, ошёнаи 3, утоќи 303, бинои Агентии давлатии оид ба омор Телефонњо: 227-58-51; Факс: 221-67-84; Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Мустафо Динч Хазинаи миллии иљтимоии инвеститсионии Тољикистон И.в. Директор: Саидањмад Мирзоев Суроѓа: кўчаи Бохтар, х. 25А Телефонњо: 221-24-78, 221-87-53, 221-60-23, 221-31-08, 221-68-44; Факс: 251-00-67; Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Боряна Готчева Гранти ХРИ барои рушди нерўи соњаи њисоботдињандагии бахши давлатї Координатор: Бахтиёр Низомиддинов Суроѓа: хиёбони Рудакї 78, ошёнаи 1, утоќњои 16 ва 19, бинои Агентии оид ба назорати давлатии молиявї ва мубориза бо коррупсия Телефонњо: 227-21-47, 93-506-03-00; Факс: 227-48-75; Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Љон Огалло

Лоињаи оид ба нигоњ доштани гуногунии њайвоноту набототи парваришгоњи Даштиљум Директор: Неъматулло Сафаров Суроѓа: кўчаи Шевченко, х. 47 Телефон: 221-89-78; Факс: 221-89-78; Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Бобољон Ятимов

Гранти ХРИ барои ислоњоти системаи харидњои давлатї Координатор: Хамдам Таѓоймуродов Суроѓа: кўчаи Ниссо Мухаммад, б. 10\17, бинои Агентии давлатии оид ба хариди мол, корњо ва хизмат Телефон: 227-05-00; Факс: 221-46-40; Почтаи электронї: [email protected] Роњбари лоиња: Навшод Хон

wb activties report in tajik -...

Documents