warszawa, 1 czerwca 1935 r. · warszawa, 1 czerwca 1935 r. rok v. nr. 11. i m m t m t u ą t i t y...
TRANSCRIPT
W A R S Z A W A , 1 C Z E R W C A 1935 R.
Rok V. N r. 11.
i M m t M t u ą t i t y d m
dwutygodnik poświęcony turystyce, komunikacji, uzdrowiskom, hotelarstwu i przemysłowi turyst.
N U M E R SP E C JA LN Y , P O Ś W IĘ C O N Y U Z D R O W IS K O M P O L S K IM
WOROCHTAU zd ro w is k o najw yżej położone w dolinie P rutu (750 m .) otoczone pasm am i gór i pokrytem i lasam i św ie rkow em i. N ajdogodn iejsza stacja turystyczna dla wszystkich niem al szczytów czarnohorskich z How erlą (2058 m .) na czele.
O środek spo rtów zim ow ych, posiadający tereny narciarskie, skocznię konkursow ą, to ry łyżw ia rsk ie .M ie jsce w ypoczynkow e d la rekonw alescentów I szukających ciszy I spokoju. Specjaln ie nadaje się do leczenia chorób
płucnych.S tac ja ko le jow a , apteka, lekarze na m iejscu. Sanatorja , pensjonaty, w ille , dom ki huculskie, m ieszczą ponad 4.000 osób po cenach b. przystępnych. Ś w ia tło e lektryczne na ulicach I we wszystkich pensjonatach. Plaże, ko rty tenisowe,
2 park i m iejskie.
Taksa klimatyczna zniżona. Zniżki dla urzędników państwowych, samorządowych i wojskowychoraz dla młodzieży akademickiej i szkół średnich.
Uzdrowisko czynne cały rok. Informacyj udziela K O M I S J A K L I M A T Y C Z N A .
ZAKOPANE n a jw iększe i jedyne w Polsce wysokogórskie uzdrowisko , położone na wysokości 850 do 1.000 m. u s tóp Tatr , pos iada jące klimat a lpe jsk i , leczy wszys tk ie schorzenia p łuc i d róg oddechow ych , mala rję , anem ję, neuras ten ję , chorobę Basedowa, czynnościowe zaburzen ia
m — i. i n a r z ą d ó w trawienia . Nadzwyczajne rezu l ta ty u dzieci wątłych i obciążonych dz iedz icznąskłonnośc ią do chorób płucnych.
Idealne miejsce wypoczynkowe dla przemęczonych pracą i szukających rozrywek.
Klimat zakop iańsk i cechują: niskie ciśnienie, mała wilgotność, silne nas łonecznienie , b rak w ia trów — szczególn ie zimnych — czystość pow ie trza nasyconego ozonem i bardzo rzadkie mgły.
Z a k o p a n e posiada wszystk ie nowoczesne urządzenia , jak wodociąg, światło e lektryczne , chodniki, parki k lim atyczne, pi jamę natu ra nych v\ód minera lnych ze wszystk ich polskich zdrojowisk, łazienki, w leśnym parku na wzgórzu Antołówka plażę s łoneczną z boiskiem gim nastycznem. tuszami c iepłemi i z imnemi, kąpie lami kaskadowemi i r. p., w Jaszczurówce basen p ływacki i kąp ie low y na tu ra lne j ciepl icy z plażą i boiskiem g im nastycznem, liczne ho te le i p e ns jona ty nowocześnie u rządzone , luksusowe kawiarnie z d a n cingami, kino dźwiękowe, sale tea tra lne i balowe, b ib l jo tek i i czy teln ie publiczna, wystawy sztuk p ięknych i t. p. Regjonalne „Muzeum T atrzańsk ie“. Sa le „Klubu Z akopiańsk iego“ są miejscem spo tkań świata poli tycznego, naukowego i l i te racko-a rtys tycznego. Liczne sana to rja i dom y zdrowia.
Tat r y, u któ rych stóp leży Zakopane są n iew yczerpaną skarbnicą wszelkich możliwości tu rys tycznych i wycieczkowych, a do któ rych dos tęp u ła tw ia ją linje au tobusowe.
Z a k o p a n e « posiadające wspania łe te reny narcia rsk ie i ba jeczne warunki zimowe, jest , , s t o l i c ą s p o r t ó w z i m o w y c h ” . Liczne zimowe imprezy sportowe, jak: zawody narc iarskie w biegach i skokacn, narc ia rskie b iegi z jazdowe i s la lomowe, zawody i pokazy w jeździe figurowej na łyżwach, mecze hokejowe, zawody saneczkowe i bobsle ighowe, zimowe zawody i wyścig i konne z to ta l iza to rem , zimowe i le tn ie wyścigi samochodowe i motocyklowe, tu rn ie je ten isowe, mecze piłki nożnej, zawody s t rzeleck ie i lekkoat le tyczne , sk łada ją się na n iezwykle urozmaicony i boga ty program, o poziomie międzynarodowym.
Zakopane połączone je s t specja lnemi pociągami i linją au tobusową ze wszystk iemi ważnie jszemi cśrodkami w kra iu i zagranicą .
Roczna frekwencja gości s ezonow ych wynosi ponad 50.000. a turys tów i wycieczkowiczów ponad 100.000 osób.
Wiceminister Opieki Społecznej, Dr. E. Piestrzyński■■■i o trudnościach w rozwoju uzdrowisk
S P E C JA L N Y W Y W IA D
mm mmmm
- ;
1
j f ;
Dr. E u g en ju sz P iestrzyń sk i. P odsekre ta rz S ta n u w M in isterstw ie
O pieki Społecznej.
D ebata budżetowa w Sejmie znowu zwróciła uwagę publiczną na sprawę uzdrowisk polskich i wy-
pobytu. Wślad za niemi idą m iejscowi kupcy, pragnący w czasie krótkiego sezonu zarobić tyle, ile zarabia kupiec w mieście w ciągu roku. S tąd też ceny pensjonatów oraz artykułów pierwszej potrzeby są w uzdrowiskach wysokie, a często i nieustalone. To własne czyni
j uzdrowiska w dzisiejszej chwili je- j szcze trudno dostępnemi dla szero- j kich m as kuracjuszów. Gdybyśmy ! jeszcze obniżyli ceny świadczeń zak ładow ych (co wogóle je s t w dzisiejszej chwili niemożliwe) ogólne koszty pobytów nie spadłyby wcale, gdyż „paniusie” uważałyby tak ą zniżkę za dokonaną na ich „bene- f is” i podniosłyby swoje ceny, rozumując, że skoro kuracjusz ma tańsze lecznictwo, to posiada więcej środków na przepłacanie ich świadczeń.
— Jak można walczyć z tego rodzaju ustosunkowaniem się?
— W alka je s t tu ta j trudna, nikt bowiem nie może zmusić żądnych łatwego zysku do zrozumienia, że w ten sposób godzą nietylko w in teresy społeczne, ale przedewszyst- kiem w swoje własne. Dopóki sfe-
W IADOM OŚCI T U R Y S T Y C Z N Y C H ”.i w innych miejscowo-
t 7 1 y u t i u i ł ’ a kj i v x J i 1 i. ' i • •sunęła jako aktualne zagadn ien ie ,1'^ 0 k to rych wspominam, nie na- kw estję uprzystępnienia szerokie-1 biorą sam e rozumu, dopóty nie moż- mu ogółowi możliwości korzystania z własnych uzdrowisk. W ogól nej tendencji zdemokratyzowania uzdrowisk polskich istn ieją jednak czynniki hamujące.
Jakie są one i dlaczego istn ieją? Oto pytania, na k tóre opinja oczeku je odpowiedzi. Aby je j udzielić, zwróciliśmy się do p. W icem inistra Piestrzyńskiego z prośbą o wypowiedzenie się na ten tem at. Korzystam y też z przychylnego ustosunkowania się p. W iceministra, a- by podzielić się z Czytelnikami cen- nemi informacjam i, jakich nam p. W icem inister udzielił.
— Czy uzdrowiska zam ierzają w nadchodzącym sezonie zastosować swój „kurs” w kierunku udostępnienia lecznictwa szerokim masom?
— Zasadniczo je s t to naszem dążeniem. Daliśmy mu wyraz już w obniżce cen za świadczenia w państwowych uzdrowiskach, za które- mi poszły, rozumie się, również pryw atne. Przeciętna sum a, jaką osiąga sam zarząd uzdrowiska od jednego kuracjusza nie przekracza 35 zł. Przyzna pan, że je s t to su-
liczyć na rozwój uzdrowisk.— Czy nie uważa Pan M inister,
że drogą inwestycyj możnaby jednak pociągnąć większe m asy ku racjuszów do uzdrowisk?
— Sprawa inwestycyj je s t rzeczą znaną. Rząd idzie stale po dro-
przyszłości ściach.
— Jakie są zamierzenia rządu w stosunku do Szkła i B urkutu ?
— Szkło posiada już wszystkie urządzenia potrzebne do lecznictwa. Nie posiada jednak jeszcze pryw atnych pensjonatów, sklepów etc. Gdyby pryw atna inicjatyw a zechciała współdziałać z rozwojem Szkła, stałby się on znacznie in ten sywniejszy. Weźmy np. kom unikację Szkła ze Lwowem. Obecnie jes t ona niedostateczna. Przy większym ruchu napewno z n a ła - ) złyby się sposoby ulepszenia je j.
Co się tyczy B urkutu, to m iejscowość ta, jako leżąca zbyt daleko od ważniejszych centrów komunikacyjnych, nie może spodziewać się zbyt intensywnego rozwoju Trzy la ta tem u jeszcze musiałem dostawać się tam pieszo. Ostatnio zapewniał mnie poseł Sanojca, że do B urkutu dojechał autem . Zresztą najw iększa a trak c ja B urkutu — jego wody — od dawna są w sprzedaży w całej Polsce.
— Uzdrowiska nasze należy bez przerw y propagować — mówi w dalszym ciągu p. m inister. Rozumiem doskonale rolę prasy w tej propagandzie, szczególnie zaś pisma takiego, jak „Wiadomości Turystyczne” . Nie m niejszą jednak propagandę powinni czynić lekarze, jako posiadający bezpośredni wpływ na pacjentów, w ym agających kuracji- Tak je s t zresztą na
Przyszłość niewątpliwie usunie powoli w szystkie te niekorzystne zjaw iska i pozwoli uzdrowiskom polskim zająć miejsce należne im, je s t więc obowiązkiem każdego z nas tak postępować, aby przyszłość ta nastąpiła jaknajprędzej.
Na tem kończymy rozmowę, składając p. m inistrowi serdeczne podziękowania za cenne i głębokie u jęcie najżyw otniej szych bolączek naszych uzdrowisk.
Bilety kolejowe
Kuracje ulgowe
W a g on s L i t s /C o o kWarszawa, Krakowskie Przedm. 42 o r a z w s z y s t k i e o d d z i a ł y
CIECHOCINEK-CIEPLICRRHDOCZ VI I I 1 E K I P I E L E S OL ANKOWE .Kąpiele borowinowe i kwasowęglowe. Elektro i hydroterapja.
Inhalatorjum -Em anatorjum radowe.
WSPAN IAŁA PŁYWALNIA SOLANKOWO - TERMALNA
Kąpiele morskie, plaża, dancing, gry i zabawy na wolnempowietrzu.
Najwybitniejsze zespoły muzyczne. Orkiestra Opery Poznańskiej w parku. T eatr Narodowy z Torunia, Kino dźwiękowe. Wzorowy ogródek Jordanowski, ćwiczenia, gry i zabawy
pod kierownictwem lekarza.
Wygodny dojazd kolejowy.Sezon trwa od 1 maja r. b.
Informacyj udziela:Dyrekcja Zdrojowiska i Komisja Zdrojowa.
K I M i i
dze m o d e rn iz a c ji i p o s tęp u . C hce- “ lym . . S e r w u j ę je d n a kv od wielu lat, ze nasi lekarze mem y doprowadzić do tego, żeby rze
czywiście wyzyskać wszystkie możliwości lecznictwa uzdrowiskowego, jakie Polska posiada. A posiada ich ona tak wiele, że wszelkie leczenia w zagranicznych uzdrowiskach są zbyteczne. Chodzi Więc tylko o wydobycie z nich m aximum praktycznego zastosowania. Wie pan przecież, jaką drogą kroczymy w Ciechocinku, Krynicy, D ruskienikach i Busku. Z punktu widzenia m odernizacji zrobiliśmy maximum i dalej, rok rocznie, będziemy robili to samo. Doszliśmy do tego, że naw et w niewielkich Druskienikach np. niem a już więcej nic do instalowania. W szystkie sposoby i system y lecznictwa u- zdrowiskowego już są zastosowane. Jak i je s t rezu lta t tego? Ten, że zarządy uzdrowisk ubiegły o
m a m inimalna, uwzględniając, żel wiele kom isje uzdrowiskowe orazmusi ona pokrywać nietylko koszty eksploatacji, ale również koszty inw estycyj, bez których żadne uzdrowisko nie może istnieć. Jeżeli jednak, pomimo tak małych opłat za samo lecznictwo, pobyt w uzdrowisku je s t jeszcze stosunkowo drogi i „szary człowiek” nie może z niego korzystać masowo, zawdzięczać to należy tylko wysokim opłatom pobocznym. W iadomo przecież, że niektóre nasze „paniusie”, właścicielki większości pensjonatów uzdrowiskowych, prowadząc swoje zakłady zupełnie niefachowo, prowadzą j ednocześnie system nieuzasadnionej drożyzny
gminy. Te ostatnie nie podążają za nami. Gdzież je s t oświetlenie elektryczne, bruki, kanalizacja, wodociągi? W Krynicy musieliśmy na własny rachunek przeprowadzić kanalizację i zbudować elektrownię, co należało do obowiązków gminy. W skutek tego musieliśmy naw et przerwać w łasną inwestycję — budowę hotelu zakładowego, gdyż trzeba było pieniądze wkładać w elektrownię. W Ciechocinku zarząd uzdrowiska wykonał za własne pieniądze szereg prac, k tórych przeprowadzenie należało do obowiązków gminy. Obawiam się, że to samo oczekuje nas w
zawsze zdają sobie spraw ę z możliwości naszych uzdrowisk. Słyszałem niedawno zapytanie ze stro ny jednego z lekarzy, w jak i sposób nasycam y wody krynickie kwasem węglowym, podczas gdy K rynica posiada tyle naturalnego kwasu węglowego, że możnaby nim nasycić nietylko wszystkie polskie uzdrowiska, ale wszystkie fabryki wody sodowej i lemoniady w całej Polsce. Ten charakterystyczny przykład dowodzi, że nasze uzdrowiska, o tak wszechstronnych możliwościach, wciąż jeszcze są zbyt mało popularne.
— Reasum ując zatem, należy stwierdzić...
— że po pierwsze: niefachowe właścicielki pensjonatów wprowadzają wraz z niejednokrotnie zbyt zachłannem kupiectwem element drożyzny w uzdrowiskach, którego zarządy, przy najlepszych chęciach nie są w stanie zwalczyć i to je s t właśnie przyczyną, dla k tórej „szary człowiek“ nie może w pełni korzystać z kuracji uzdrowiskowej, po drugie, że rząd idzie bezustannie po linj i inwestycyj i w p ra cy te j płaci często za to, do czego zobowiązane są gminy, po trzecie zaś, że wśród- społeczeństwa panuje jeszcze zbyt m ałe uświadomienie co do w szechstronnych możliwości naszych uzdrowisk. To są najw ażniejsze przyczyny, dla k tórych rozwój uzdrowisk posuwa się wolniej, niż należałoby oczekiwać.
ZAKŁAD ZDROJOWO-KĄPIELOWY
ŻEGIESTÓW-ZDRÓJZ d ro jo w is k o d la a n em iczn y ch , s c h o r z e ń k ob iecych i se rcow ych
N a js i ln ie jsza ze z n an y ch szczaw że la z is ty ch , m ag nez jo - w ych , i a lka l icznych .Z n a k o m i te k ąp ie le k w a s o w ę g l o w e i b o r o w i n o w e C e n y p o k o j ó w od 1 z ł . , p e n s j o n a t ó w o d 4 z ł .
Informacje: Zarząd Zdrojowy w Żegiestowie Zdroju, lub Z w iązek Uzdrow isk Polskich W a r s z a w a , ulica Boduena Nr. 2, te lefon Nr. 5.30-38.
RYCZAŁTY 3-tygodniowe od zł. 150.— do zł. 260.—
Z A L E S Z C Z Y K IU z d r o w is k o n a d D n i e s t r e m „POLSKI MERAN"I d e a l n a m i e j s c o w o ś ć d l a o z d r o w i e ń c ó w .L e c z ą : c h o r o b y n a r z ą d ó w o d d e c h o w y c h , c h o r o b y n e r e k , g r u ź l i c ę k o ś c i , s k a z y z o ł z o w e , c i e r p i e n i a r e u m a
t y c z n e , n e r w i c e .S ł o ń c e . K ą p i e l e r z e c z n e . O w o c e (m . i n . w i n o g r o n a i m o r e l e ) . W y c ie c z k i r ó w n ie ż d o R u m u n j l , s p o r t y , d a n c i n g i , f e s t y n y , r o z r y w k i . H o t e l e i p e n s j o n a t y . C e n y n i s k i e . B e z p o ś r e d n i e w a g o n y z W a r s z a w y , L w o w a , K r a k o w a , T a r n o
p o la .In fo rm a c je : K o m is ja U z d ro w is k o w a ,
B U S K PAŃSTWOWY ZAKŁAD ZDROJOWY W BUSKU-ZDROJU Ziemi Kieleckiejm ieści się o pó łto ra k ilom etra od m iasteczka te jże nazw y; dojad kolejowy posiada B usko-Zdrój od s tac ji Kielce, skąd jedzie się p ó łto re j godziny wygodnym autobusem po dobrej szosie.
Zakład Z dro jow y ma p iękny sty low y gmach kąp ie low y, po łożony w k ilkunastom orgow ym ładnie utrzym anym parku i posiada paw ilony dla kąpie li s ia rczano-so lankow ych, m ułow ych, ok ładów m ułowych i zakład p rzyrodo leczn iczy z u rzą dzeniam i dla w odo-e lek tro -św ia tto i m echanolecznictw a, oraz p ija ln ię d la siarczanej so lanki z t. zw.: źród ła M ich a lsk ie go.— Skład chem iczny wód buskich je s t następujący: s ia rkow odór, sk ładn ik i nieorganiczne, ch lo rek sodu, oraz ś lady w apnia i jodu. D zięki tem u szczęśliw em u połączeniu w ym ienionych sk ładn ików w ody buskie posiadają w yją tkow e w łasności lecznicze i ju ż w zaraniu swego istnienia zdo ła ły sobie uzyskać sławę cudownych wód. Jedną z najbardzie j licznych grup chorych stanow ią chorzy na cierp ien ia teum atyczne, czyli gośćcowe, a rtre tyzm , czyli chorzy na w ad liwą przem ianę m aterji, new ralg je z na jbardzie j rozpowszechnionym w śród nich ischiasem, chorzy na skazę w ysiękową, c zy li skro fu ły , oraz chorzy na cierp ien ia skórne ja k egzemy, pryszczyce i wszelkiego rodzaju lis za je .— Busko -Z d ró j posiada w ille i pensjonaty zaopatrzone we w szelk ie w ygody m ieszkan iow e.—W zdro jow isku ordynu je w czasie sezonu 12-tu leka rzy różnych specja lności.— Poczta, te legra f i apteka na miejscu.
SEZON KĄPIELOWY TRWA OD 1-go MAJA DO 30-go PAŹDZIERNIKA.W szelkich In form acyj i p rospek tów udziela niezwłocznie
Dyrekcja Państwowego Zakładu Zdrojowego w BUSKU ZDROJU województwa Kieleckiego.
P ijc ie zn a k o m ite
PIWA OKOCIMSKIEMożna je spożywać przy każdej kuracji
Str. 2 WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. 11
Dr. J A N A D A M S K ID yrek to r D epartam en tu S łu żb y Zdrow ia M in is terstw a O pieki Społecznej
Ministerstwo Opieki Społeczneja zdrojowiska i uzdrowiska
| lacyjnych, są to stałe prace inwe- j stycyjne, k tóre w niedalekiej przy-
I szłości postawią nasze zdrojowiska na poziomie w wielu przypadkach bezkonkurencyjnym .
] Również intensywnie, w m iarę możliwości finansowych, są prowa-
| dzcne prace naukowo-badawcze w laboratorjach, klinikach i szpita-
J lach przez wybitnych polskich uczo- i nych nad właściwościami i działaniem naszych wód m ineralnych —
I i rezu lta t znaczny tych naszych
wspólnych zabiegów już dzisiaj daje się zaznaczyć.
Gdy w 1932/33 r. było w uzdrowiskach państwowych i p ryw atnych o charakterze użyteczności publicznej 190,371 kuracjuszów, w 1933/34 r. frekw encja osiągnęła liczbę 200,471, a szukających pomocy leczniczej w ostatnim roku było z zagranicy przeszło 600 osób.
Naw et w zakresie propagandy pijalnych wód m ineralnych zaznacza się współdziałanie wzajemne.
Propaganda je s t prowadzona wspólnie, a sklep, prowadzony przez państwowe zakłady zdrojowe, ma w swej sprzedaży nietylko wody własne, lecz i zakładów pozostałych, o ile rzeczywiście wody te przedstaw iają w artość pod względem leczniczym.
U ?
O D R E D A K C J IN um er Niniejszy, jako całkowi- są w kolejności alfabetycznej,
cie poświęcony uzdrowiskom , nie Uzdrowiska śląskie wydzielone zo- zawiera m aterjału aktualnego. Zo- stały w oddzielną grupę, stanie on zamieszczony w następnym numerze.
Opisy uzdrow isk zamieszczone
Kolejność ogłoszeń uzdrowisk — również alfabetyczna, według nazw miejscowości.
B Y S T R A B I A Ł E JK O Ł OCAŁY ROK CZYNNE
U Z D R O W I S K O D -r a M a r ja n a S za re w s k ie g oK lim at idealnie łagodny. — Pokoje słoneczne. — Leżalnie k ry te . — E lektryczność, wodociąg, kanalizacja , ogrzew anie cen tra ln e wodne, kuchnia doskonała i bardzo obfita .
Ceny ry c za ł tow e , b. um iarkow ane. — P rospek ty na żądanie.
Co mówi Prezes Rajmund JaroszDr. J a n Adamski
Dyr. Dep. Służby Zdrowia M. O. S.
M inisterstw o Opieki Społecznej zaiteresow ane je s t nietylko w rozwoju uzdrowisk państwowych, lecz również w rozwoju samorządowych, społecznych i pryw atnych zdrojowisk, uzdrowisk, letnisk i kąpielisk morskich, m ając na widoku samowystarczalność k ra ju i w zakresie zdrój owo-leczniczym.
W tym celu M inisterstwo przez swego delegata i przez delegatów Państw owych Zakładów Zdrojowych bierze udział czynny w Polskim Związku Uzdrowisk. Przy Min istrze Opieki Społecznej, na mocy ustaw y o uzdrowiskach, powo-łana została Państw owa Rada do spraw uzdrowisk, w k tórej skład, poza przedstawicielami M inisterstw a O- pieki Społecznej i innych ministerstw , zainteresowanych w roz- ju zdrój ownictwa naszego, wchodzą przedstawiciele samorządowych, społecznych i pryw atnych zdrojowisk, delegaci Polskiego Związku Uzdrowisk oraz wybitni balneolodzy polscy. Poza tem Państw owa Naczelna Rada Zdrowia wyłoniła sekcję do spraw uzdrowisk, k tó ra co rok odbywa swe posiedzenia na m iejscu w zdrojach naprzem ian — raz w państwowem, drugi raz w pryw atnem — celem podkreślenia, że centralne władze Państwowej Służby Zdrowia w jednakiej mierze in te resu ją się zdrójownictwem państwowem, jak i niepaństwowem. W yniki tego wzajemnego oddziaływ ania państwowego zdrój ownictwa na samorządowe i p ryw atne i odw rotnie s ą bardzo dodatnie. Nieli- cujące z pow agą pewne cechy ko- kurencyjne zostały usunięte, pozos ta ją tylko dążenia poszczególnych zdrojowisk i uzdrowisk do zrównania się w poziomie urządzeń, porządku ogólnego i cen do zdrojowisk państwowych.
Najlepszym tego dowodem jest, że z roku na rok, po przeprowadzeniu stałych ulepszeń technicznych i kalkulacji gospodarczej zdroju, zarządy zdrojów, zarówno państw owych jak i samorządowych, stale obniżają ceny kąpieli i wszelkich zabiegów leczniczych, aby uprzystępnić korzystanie z nich jak najszerszym w arstw om społeczeństwa, t. j. zbliżają się z roku na rok do ideału,' do t. zw. zdemokratyzowania zdrojów. Doszliśmy dzisiaj wc wspólnej pracy ze Związkami Uzdrowisk Polskich do takiego stanu, że koszty zabiegów leczniczych nie mogą być um otywowaną przeszkodą w wyj eź- dzie na leczenie sio zdrojowe.
Jeśli przeciętna cena biletu kąpielowego wynosi 3 zi., jeśli w ciągu sezonu przeciętnie chory pobiera 15 kąpieli, to te 45 zł. na kurację dzisiaj nie m ogą już stać n a przeszkodzie. Jeżeli uwzględnić, że w arstw a m niej zamożna: urzędnicy]państwowi, komunalni, ubezpieczeni I w ubezpieczalniach społecznych, organizacje i in sty tucje społecznej ko rzysta ją z szerokich ulg w zdrojowiskach — można dzisiaj powie- j
dzieć, że k t o m u s i 1 e c z y ć, s i ę w z d r o j u , t e m u n a p e - j w n o c e n y z d r o j o w e n i e s t a n ą n a p r z e s z k o d z i e . I
M inisterstw o Opieki Społecznej j łącznie ze Związkiem Uzdrowisk Polskich czyni wszystko, aby Polska była sam ow ystarczalna pod wzlędem lecznictwa zdrojowego, oraz aby przyciągała do siebie kuracjuszów zagranicznych. W tym celu uwaga cała została zwrócona! na planowy rozwój uzdrowisk polskich : we wszystkich prawie zdrojowiskach, zarówno państwowych, jak i w pryw atnych, pomimo k ry zysu gospodarczego, poczynione zostały inw estycje w szerszym zakresie: ujm ow anie źródeł starych, |wiercenie nowych, budowa i rozbu-1 dowa łazienek i urządzeń leczni-j czych, zakładanie i rozszerzanie sieci wodociągowych i kanalizacyj- j
nych, elektrowni, wytw órni pro-J duktów m ineralnych, urządzenia ■ terenów i ustalanie planów regu-l
o obecnej sytuacji uzdrowisk?(S P E C J A L N Y W Y W IA D „W IADOM OŚCI T U R Y S T Y C Z N Y C H ”)
Prez. Rajmund Jarosz.macyj:
— Uzdrowiska polskie uregulowały już swoje ceny w latach o- statnich, gdyż kryzys nie je s t z jawiskiem nowem, w spraw ie zniżek zaś zaszły w ostatnich 2 latach już tak daleko, że dalsze zniżki ogólne uważam za niewykonalne, o ile uzdrowiska m ają się rozwijać, iść z postępem czasu, mo-j dernizować i śfrrostać ciężarom w postaci podatków i innych opłat publicznych. Nie ulega natom iast kw estji, że ulgi w opłatach uzdrowiskowych były dotychczas rozdzielane nienależycie. W znacznym stopniu otrzym ywali je ci, którym pa nich wcale nie zależało. To też zarówno M inister. Opieki Społ. jak i Związek Uzdrowisk Polskich poszli po lin ji przegrupow ania tych zniżek, a więc popraw ienia te go chaotycznego systemu. Bardzo znaczne ulgi, dochodzące do 50% taks kuracyjnych, postanowiono stosować w I i I II sezonach, a więc w m arcu, kw ietniu, do połowy m aja i na jesieni, od połowy września. Tak samo postanowiono czynić różnicę we wszelkich opłatach w sezonach zimowych, przyczem tylko w okresie św iąt Bożego N arodzenia i w styczniu ceny te sięgać będą zeszłorocznych, w pozostałych zaś będą niższe. Zestaw iając powyższą kalkulację rachunkową dochodzimy do tego, że uzdrowiska w sumie mogą zdobyć te same środki m aterja lne na opędzenie w łasnych potrzeb i w arunków istnienia, będąc jednocześnie dostęp- nemi dla wszystkich, chcących napraw dę leczyć się. Nieco wyższe opłaty będą natom iast ponosili ty lko ci, którzy oprócz leczenia szukają również rozrywek, oraz specjalnego doboru tow arzystw a i przyjeżdżają tylko w sezonach głównych, a więc najludniejszych.
Jeżeli chodzi o ostatnie 2 lata, to sezony pod względem frekw encji oraz zamożności kuracjuszów^ były gorsze od poprzednich. Zdro-* jow iska odczuły zwłaszcza spadek kąpielnictw a. Publiczność ograniczała swoje w ydatki na kąpiele, mało zw racając uwagi na zalecenia lekarzy. W brew własnemu interesowi czyniła też oszczędności na wiasnem zdrowiu.
Odnośnie do sezonów roku bieżącego również nie widzę różowych horoskopów. Ogólne zubożenie społeczeństwa je s t tak wielkie, że, zdaniem mojem, wielu napraw dę potrzebujących leczenia w
Na prośbę \ wencji w uzdrowiskach krajowych. Redakcji o o - ! Jest nim udzielenie odpowiednich świetlenie a k - 1 zniżek kolejowych, k tó re przez tualnej aytua- j szereg lat były udzielane przez Mi- cji uzdrowisk nisterstw o Kom unikacji kuracju- polskich, m ar- szom, pow racającym z uzdrowisk szalek Raj- krajowych. Nie są one jeszcze, nie- mund Ja ro sz .1 stety, w roku bieżącym dostatecz- zasłużonypre-! nie szerokie. Jest to tem mniej dla zes Związku | nas zrozumiałe, że równocześnie u- Uzdr. Pols-1 dzieła się bardzo dużo zniżkowych kich, udzielił i paszportów zagranicznych i twro- nam następu- rzy się specjalne pociągi, k tóre pod jących infor- pozorem turystyki i wzajemnego
krajoznaw stw a przewożą kuracju szów do zdrojów zagranicznych.
Dałoby się też wiele powiedzieć
0 wwozach turnusow ych do Karlo- vych Varów, M arjanskich Lazne1 innych zagranicznych uzdrowisk, podczas gdy dostać się np. z Poznania bezpośrednim wozem do Truskaw ca, M orsztyna, czy Zaleszczyk, należy do sztuk magicznych i zjawisk, występujących tylko w m arzeniach sennych.
Ale cóż robić — kończy m arsz. Jarosz— Związek Uzdrowisk Polskich może tylko prosić, kołatać i pukać. W tym też kierunku na- pewno niem a z naszej strony żadnego zaniedbania.
Reszta nie do nas należy.
DRUSKIENIKIPnnstu/ou/e zdrojowisko solanhou/o - z iemne i borou/inou/e.
L e c z ą s k u t e c z n i e : r e u m a ty z m , c h o ro b y p rz e m ia n y m a te r j i , ż o ł ą d k a , je l it , k o b ie c e , u k ł a d u n e rw o w e g o n ieży ty d ró g o d d e c h o w y c h , etc.P rz e p ię k n e p o ło ż e n i e n a d N i e m n e m w śró d la só w so s n o w y c h , w są s ied z tw ie w s p a n ia ły c h jez io r . Z a k ł a d k ą p i e l o w y z a o p a t r z o n y we w szystk ie u r z ą d z e n ia . K ąp ie le k a s k a d o w e w R o t n i c z a n c e i iz ec zn e w N i e m n i e. W ielka p laża . K o n c e r t y . W ycieczk i. S p o r ty . R ozry w k i.
Zakład Leczniczego S tosowania Słońca i Ruchu im. dr . Lewickiej.Jedyny n a tym poziomie zak ład kąpieli s łoneczno-pow ie trznych o 3-ch oddziałach: m ęsk im , kobiecym I dziecinnym.T a n i e p e n s j o n a t y o r a z m i e s z k a n i a .S ez o n le tn i d o 30 w rześn ia , z im o w y o d 15 g ru d n iad o 28 lu te g o .S ta c ja k o le jo w a , p o cz ta , te le g ra f , te le fo n na m iejscu .
Informacje: K o m i s j a Zdrojowa oraz Zarząd PaństwowegoZakładu.
H A L I N A M IN K IE W IC Z Ó W AD yr. Z w ią zku U zdrow isk Połskich
Jak pracował Zw iązek Uzdrowisk Polskich■ — ■■■ w ostatnim roku ?
Działalność Związku w ostatnim roku była intensywniejsza niż w latach ubiegłych. Nic dziwnego, gdyż w m iarę rozwoju naszego organizmu państwowego, poszczególne jego komórki również o- garniają coraz to
H. M inkiewićzowa większy zasięg dzia-Dyr. z. U. P. ła lności, a zw iązek
nasz, jak o re p re z e n ta c ja w ielk iego p rzem y słu uzd ro w iskow ego, s ta je ro k rocznie w o bec szerszych zadań .
W roku ubiegłym działalność nasza obejmowała nietylko zwiększone dziedziny; m usiała ona również obejmować walkę z kryzysem, zaostrzającym się z m iesiąca na miesiąc. M usieliśmy wytężać wszystkie siły, aby zapobiec gwałtownemu spadkowi frekw encji w uzdrowiskach, k tó ry i ¡tak osiągnął około 20% w stosunku do ubiegłych sezonów. że spadek ten, wbrew ogólnym przewidywaniom, nie był większy, należy to przypisać w wielkiej mierze wytężonej działalności Związku, intensywnie wspomaganej przez czynniki rządowe. W pracach swych znalazł bowiem Związek u czynników tych wielkie zrozumienie i dużą przychylność. U jawniła się ona w pierwszym rzędzie w całym szeregu przychylnych dla u- zdrowisk zarządzeń m in is te rs tw : Opieki Społecznej, Komunikacji, Skarbu, Przem ysłu i Handlu, Rolnictwa, Spraw W ewnętrznych i W ojskowych, oraz urzędów wojewódzkich, dyrekcyj kolejowych etc. Dzięki tem u mieliśmy możność pozytywnego załatw ienia wielu spraw podatkowych, celnych, drogowych i kom unikacyjnych, inwestycyjnych, kredytowych i innych.
Jeżeli chodzi o ważniejsze zdobycze Związku w omawianym okre-się, to wyliczyć należy m. in. u-
uzdrowiskach i zdrojowiskach, za- zyskanie zniżek kolejowych uzdrowiskowych, pozyskanie przedsta-niecha leczenia z powodów finan
sowych.Nie potrzebuję chyba dowodzić,
jak wielkiem złem je s t dla społeczeństwa tego rodzaju abstynencja kuracjuszów , gdyż zdrowie o- byw atela je s t nietylko jego pryw atną własnością. Należy ono również do społeczeństwa, a więc i do państwra.
Gdyby publiczność zechciała życzliwie rozpatrzeć nasze usiłowania, m ające na celu udostępnienie je j leczenia się i zastosowała się do norm , o których wyżej wspomniałem, byłaby wówczas w praw dzie m niej rozbawiona, ale naogół zdrowrsza.
Je s t jeszcze jeden bardzo ważny czynnik, k tó ry mógłby dodatnio wpłynąć na wzmożenie się frek-
wicielstw Związku w Izbach Prze- mysłow-Handlowych oraz w wojewódzkich kom isjach turytycznych etc.
Z zadań o charakterze zasadniczym Związek wykonał jedno z n a jważniejszych: wespół z Tow. Bal- neologfcznem przystąpił do organizacji Polsk. In sty tu tu Balneologicznego. Do działań w kierunku spraw zasadniczych należy również przystąpienie Związku do prac nad projektem nowelizacji ustaw y uzdrowiskowej z 1922 r., dziś już nieco przestarzałej. Poważną pracę zapoczątkowała również istn iejąca przy Związku Ispecjalna kom isja do spraw wód m ineralnych.
Do sukcesów Związku zaliczyć należy uzyskanie całego szeregu za
rządzeń, w yjaśniających niewłaściwą in terp re tac ję przez niektóre u- rzędy skarbowe, spraw, związanych z podatkiem hotelowym w miejscowościach, w których pobierane są taksy kuracyjne etc.
W dziedzinie kom unikacji współdziała Związek czynnie z władzami w sprawie projektu nowej linji kolejowej Kielce — Mędrzechów — Tarnów, oraz wyjednał dla Szczawnicy, Buska i Solca połaczenia autobusam i P. K. P. W tej dziedzinie czynione są obecnie dalsze kroki, m ające na celu uzyskanie komunikacji autobusowej z uzdrowiskami, położonemi zdała od linij kolejowych.
Związek brał w omawianym okresie żywy udział w wielu konferencjach i zjazdach, na których rozważane były spraw y związane z uzdrowiskami. M. in. w czasie zeszłorocznej konferencji tu ry stycznej w Jarem czu z ram ienia Związku wygłoszony został refe ra t p. t. „Rozwój uzdrowisk i letnisk w K arpatach W schodnich” . Z ważniejszych konferencyj w tej dziedzinie wymienić należy zebrania Związku M iast, Zw. Lekarzy, Tow. Balneologicznego oraz szereg konferencyj w insty tucjach o charak terze gospodarczym.
W spółdziałaliśmy również, w myśl postulatu wszystkich uzdrowisk, w sprawie przywrócenia dawnego term inu wakacyj szkolnych.
Jeżeli chodzi o spraw y w ew nętrzne, to rok ubiegły upłynął pod znakiem szczególnych oszczędności. Trzeba było utrzym ać się tylko ze składek członkowskich, które, jak kolwiek wpływały znacznie punktualniej niż w latach' ubiegłych, jednakowoż m usiały być w wielu przypadkach obniżane ze względu na gorsze możliwości płatnicze członków.
Na podkreślenie zasługuje in ten sywna działalność propagandowa Związku, k tó ry w porozumieniu z szeregiem wydawnictw perjodycz- nych oraz codziennych, prowadził ożywioną działalność. W dziedzinie tej na specjalne wymienienie zasługuje num er uzdrowiskowy „Wiadomości Turystycznych” , wydany z inicjatyw y Związku i za jego poparciem. Dostarczono również m ate rja łu do wydawnictw „Orbisu”. Z własnych wydawnictw należy zanotować prospekt uzdrowiskowy w jęz. francuskim , niemieckim i angielskim, k tó ry rozszedł się w nakładzie 14.000 egzemplarzy, a którego wydanie nastapiło przy pomocy M. O. S. ‘ i
Na wystawie „Polska i Polacy w Świecie” urządziliśmy własne stoisko, k tóre cieszyło się wielkiem zainteresowaniem. W spółdziałaliśmy też z M. O. S. w organizacji stoiska uzdrowiskowego na wystawie w Zagrzebiu. W zięliśmy udział w w ysta
wie Y. M. C. A. „Jak i gdzie spę -,raz napozór drobniejsze, jednako- dzić urlop zimowy”, oraz w tego- : woż w całości swojej spełniają one rocznych Targach Poznańskich. j ważne zadanie skoordynowanej ak-
W spółdziałaliśmy w organizacji I CJX-całego szeregu wycieczek do uzdro wisk polskich, m. in. w wycieczce Zw. Lekarzy P. P do Druskienik, w dziennikarskiej wycieczce do Ciechocinka, etc.
Działalność inform acyjna Związku w yraziła się w ilości 20.136 in- form acyj, udzielonych przez nasze biuro. Kolportowaliśmy też ulotki za pośrednictwem biur podróży. W okresie popowodziowym przeprowadziliśmy kam panję, p rostującą przesadne wieści o szkodach, wyrządzonych w uzdrowiskach.
W spółpraca Związku z członkami rozwija się coraz intensyw niej, mogę też stwierdzić, że dziś już konta k t w zajem ny je s t całkowity. Wyrazem jego je s t coraz to zwiększająca się liczba członków, których Związek liczy obecnie 45.
Tak przedstaw ia się tegoroczna działalność Związku, jeżeli chodzi o krótkie je j ujęcie. Nie wymieniłam tu oczywiście całego szeregu spraw, k tó re Związek w podziennej swej pracy załatwia. Są to spraw y nie-
A kcja nasza, muszę to przyznać, je s t w osta tn im roku znacznie ła twiejsza, jeżeli chodzi o s taran ia i interw encję u władz. Oceniły one bowiem, szczególnie zaś M inisterstwo Opieki Społecznej, naszą działalność pozytywnie i okazują nam zaufanie oraz niejednokrotną pomoc, co muszę z wdzięcznością podkreślić.
I N O W R O C Ł A W - Z D R Ó JK q p i e l e s o l a n k o w e , b o r o w i n o w e , k w a i o w ę g l o w e
Ź r ó d ł o s ł o n o g o r z k i e d o p i c i a
Z a l e c a n y w a r tr e ty z m ie , r e u m a ty z m ie , c h o ro b a ch s e r c a , k o b i e c y c h , d z i e c i i n e r w o w y c h .
Inhalatorium solankowe. Wielki zakład przyrodoleczniczyIn form uje Z a rz q d
Wgóry, w góry m iły bracie, ale... na rowerze
AŃSTWOWYCH IIYTWÓRNI UZBROJENIAB iu ro S p rzed aży R o w erów W a rsza w a , O s s o liń s k ic h 1
WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. 11. Str. 3
KURSU SnmOCHODOUJE -PRVLinSKI Jerozolirashie27F. M IL L E R .
W polskich zdrojach skarby zdrowia!
Kadca F. Miller.ń Wśród licznych
bogactw naturalnych Polski posiadamy pierwszorzędnej wartości leczniczej obfite i różnorodne zdroje mineralne.
Zdroje te, rozsiane po całym
obszarze T atr i na Podkarpaciu,
w Małopolsce, w malowniczych podgórskich dolinach, stanow ią cenny d a r przyrody, który, należycie wykorzystany, może mieć dla społeczeństwa, lecznictw a i gospodarstw a narodowego poważne znaczenie.
N iestety, doniosłość tego zagadnienia nie uzyskała dotychczas w społeczeństwie polskiem właściwej oceny.
Dość będzie rzucić kilka cyfr, aby przekonać się, jak rażąco odbiegliśmy pod względem spożycia wód m ineralnych od naszych zachodnich sąsiadów, Niemców.
Niemcy spożywają rocznie około 60 miljonów flaszek wód m ineralnych z własnych źródeł — Polacy około pół miljona. Uwzględniając stosunek liczebny ludności, spożywamy tych wód 60 r a z y m n i e j niz Niemcy.
Gorzej jeszcze wypadnie to porównanie w dziedzinie eksportu. Niemcy wywoziły w 1905 r. 12,5 miljonów flaszek wód mineralnych leczniczych i 108 miljonów wód mineralnych stołowych; po 8 zaś latach — w 1913 r. — 22,8 miljonów flaszek wód leczniczych i 190 miljonów flaszek wód stołowych. W artość tych wód, łącznie z produktami zdrojowemi, wywożonemi przez Niemców, wynosiła v/ tym roku 41 miljonów złotych m arek niemieckich.
Polska, poza kilkoma próbami, n i e e k s p o r t u j e dotychczas s w y c h w ó d ' z u j p e ł n i e; im portu je natom iast z zagranicy za kwotę przeszło 2 miljonów złotych
rocznie. To też spożycie krajowych j wód m ineralnych wynosi w Polsce i zaledwie % ogólnego spożycia.! Pozostawiając na uboczu analizę przyczyn tego stanu rzeczy, zgodzić się musimy, że stan ten nie powinien trw ać ¡nadal i każda uobywa- telniona i społecznie myśląca jednostka w dużej mierze przyczynić się może do zmiany na lepsze tych stosunków.
Szczególniej jednak dotyczyć to może świata lekarskiego, świata leczącego się i tych niezmordowanych działaczy społecznych, dla których każda sprawa społeczna je s t nowym bodźcem do dalszych wysiłków i pracy, do propagowania myśli, k tóre dzięki swej czystej intencji i szlachetnej form ie w czyn
j się wcielają.Je s t to zadanie tem wdzięczniej
sze, że istotnie posiadamy różnorodne zdroje o wysokich wartoś-
! ciach leczniczych, jak również zdro- j je, dające znakomite wody stołowe.
Posiadam y więc zdroje, słono-jo- j dowo - bromowe, takież szczawy, jak : Ciechocinek, Druskieniki,Iwonicz, Jastrzębie-Zdrój, Ryma-
I nów, Rabka, Truskawiec; zdroje siarczane, jak : Busko, Solec, Nie- mirów, Szkło, Lubień i inne ; zdroje alkaliczne, alkaliczno-słono-wap- niowe, szczawy wapniowo-żelaziste, jak : Szczawnica, Krościenko, K rynica, Żegiestów, Wysowa, Nałęczów, zdroje glauberskie (gorzkie), jak Morszyn.
Do rzędu popularniejszych wód stołowych należą: woda ciechocińska ze zdroju Nr. 8, nasycona kwasem węglowym, bardzo smaczna, lekko słona, słabo żelazista, zalecana dzięki tem u szczególnie przy anemji, krzywicy u dzieci, lub osobom, cierpiącym na brak dostatecznej ilości kwasów żąłądkowych; djetetyczna, lekko alkaliczna woda „Ostromecko” ; znakomita w sm aku „M orszynka” ze zdroju pod S tatuą w M orszynie; truskaw iecka szczawa alkaliczno-ziemna „Józia” , a ostatnio o wybornym smaku k ry nicka szczawa al. ze zdr. „K arola” .
Jeżeli zagadnienie popularyzacji polskich leczniczych wód m ineralnych je s t związane przedewszys- tkiem z poglądem i ustosunkowaniem się do tych wód, jako do czynnika leczniczego, św iata lekarskiego, to popularyzacja naturalnych wód stołowych leży całkowicie w rękach samego społeczeństwa, a prze- dewszystkiem polskiego tu rysty , którego spiritus movens — głębokie umiłowanie przyrody — nie powinno ograniczać się do sycenia oczu pięknem otaczających go k ra jobrazów, lecz i sycenia wielce częstokroć utrudzonego ciała najlepszym naturalnym napojem, polską m ineralną wodą stołową.
Podkreślić z głębokiem uznaniem należy, że na dziedzinę rozwoju eksploatacji polskich wód m ineralnych właściwe czynniki, z M inisterstwem Opieki Społecznej na czele, zwróciły w ostatnich czasach baczną uwagę.
W tym celu utworzono w Ministerstw ie Opieki Społecznej przy Wydziale Nadzoru nad lecznictwem specjalny re fe ra t dla spraw organizacji eksploatacji i obrotu wód mineralnych, oraz produktów zdrojowych i balneologicznych.
Kierownikom klinik uniw ersyteckich w W arszawie, Krakowie, Poznaniu i W ilnie powierzono szereg prac z zakresu działania wód m ineralnych Państwowych Zakładów Zdrojowych na ustrój.
W niektórych zakładach zdrojowych, jak Szczawnica, Krynica ujęto według najnowszych metod kilka starych źródeł z całym pietyzmem i techniczną skrupulatnością, nie licząc się z bardzo wyso- kiemi kosztami takiego ujęcia. Praca w państwowych i niektórych pryw atnych zakładach zdrojowych nad wprowadzeniem do obrotu nowych form produktów zdrojowych stale się rozwija i w niedługim czasie w postaci tych produtów będzie oddana do użytku publiczności.
Dążąc do potanienia polskich wód m ineralnych M inisterstwo
I W O N I C Z - Z D R O Jleczy artretyzm, reumatyzm, sklerozę, gruźlicę gruczołową, skórną i kostną, następstw a kiły, choroby nerwowe i kobiece
Szczawy słono-alkaliczne, jodo-bromowe, zdrój siarczany, zdrój żelazisty, kąpiele b o r o w i n o w e i k w a so w ę g l o w eSezon letni do 10 października
Opieki Społecznej norm alizuje opakowania dla tych wód i jak widzimy, np. Krynica wprowadziła j uż do obrotu wody swe w butelce nowego typu, zbliżonego do typu butelek z wodami zagranicznemi, tań szego i praktyczniejszego pod każdym wzlędem.
Celem propogandy polskich produktów zdrojowych i udogodnienia publiczności nabywania tych produktów, Państw owe Zakłady Zdrojowe (B urkut, Busko, Ciechocinek, Druskieniki, Krynica i Szkło) uruchomiły pierwszą w Polsce składnicę wyłącznie krajowych produktów zdrojov/ych p. n. B iura Sprzedaży Produktów Państw owych Zakładów Zdrojowych przy ul. Stokrzys- kiej 12 w W arszawie.
Biuro sprzedaży poza hurtow ą i detaliczną sprzedażą produktów zdrojowych i działem inform acyjnym o Państwowych Zakładach Zdrojowych oraz pijalnią wód, prowadzi szerszą propagandę w tym zakresie w czasopismach, przez rozsyłanie broszur i druków, oraz uczestnictwem w wystawach krajo wych i zagranicznych.
Byłoby bardzo pożądanem, aby hasło, umieszczone na stoisku Biura Sprzedaży na Międzynarodowych Targach Poznańskich: „W polskich zdrojach — skarby zdrow ia” dotarło do świadomości jak- najszerszych w arstw polskiego społeczeństwa.
Co nam dajq polskie uzdrowiska ?Odpowiedź na to pytanie je s t
k ró tka: wszystko, co znaleźć można w uzdrowiskach całej Europy, z w yjątkiem silnych kontrastów klimatycznych. Nie posiadamy mianowicie upałów Włoch ani mrozów Alp w najwyższych ich partjach .
Nie znaczy to jednak bynajm niej, aby leczenie w naszych uzdrowiskach miało być mniej skuteczne, gdyż tem peratura, sięgająca ponad pewne maksimum, lub znajdująca się poniżej pewnego minimum, nie odgrywa już żadnej roli w lecznictwie uzdrowiskowem, tem peratury zaś, znajdujące się w granicach potrzebnych, posiadamy w polskich uzdrowiskach.
Nic też absolutnie nie stoi już dzisiaj na przeszkodzie lecznictwu w polskich uzdrowiskach, a jeżeli tu i ówdzie pokutują jeszcze jakieś przesądy o większej skuteczności uzdrowisk zagranicznych, należy Je bezwzględnie odrzucić, jako Przestarzałe i oparte na wielolet- mej psychozie, sugest jonowanej całym pokoleniom przez rządy zaborcze.
Prawda, że urządzenia mieszkalne, a w niektórych przypadkach zewnętrzny kom fort polskich u- zdrowisk nieraz ustępują zagranicznym, ale nigdy nie sto ją poni- Zej przyzwyczajeń naszej publiczności uzdrowiskowej.
, Jeżeli chodzi o praktyczne wska Zowki, dotyczące lecznictwa w polskich uzdrowiskach, należy prze- dewszystkiem zdać sobie sprawę z | ego, co się gdzie leczy. Zapamiętajm y sobie też następujący podział:
Choroby serca i naczyń krwionośnych
Iwonicz, Bystra, Goczałkowice, Głuszyna, Rabka, Ciechocinek, Ja-
uzębię - Zdrój, Krynica, Nałę- Ti°Wi ^ zczawnica, Horyniec-Zdrój,
uskawiec, Druskieniki, Inowro- aw. Miłowody, Smukała.
Choroby narządów oddechowych
Lusko-Zdrój, Ju ra ta , Iwonicz,i'P?TSZyn’ t Otwock, B ystra, Ja ch Krościenko, Rabka, Su-T a ’ W orochta, Ciechocinek, Hel,
strzębie-Zdrój, Krynica, Rajcza, czawmca, Zakopane, Jaworze, •zeszowice, Rymanów-Zdrój, De-
?tyn, Hrebenów, Jordanów, Lu- neń Wielki, Tuchla, Druskieniki, nowrocław, Miłowody, Orłowo
* orskie, Smukała, U stroń, żegie-s to w - Z d r ó j .
Choroby żołądka i jelitIwonicz, Kosów k. Kołomyji,
Morszyn, Krościenko, Muszyna, Jastrzębie-Zdrój, Krynica, Nałęczów, Szczawnica, Horyniec-Zdrój, Rymanów - Zdrój, Truskawiec, Druskieniki, Żegiestów - Zdrój.
Choroby wątroby i dróg żółciowych
Busko - Zdrój, Iwonicz, Morszyn, Goczałkowice, Krościenko, Ciechocinek, Jastrzębie - Zdrój, Krynica, Szczawnica, Rymanów - Zdrój, Druskieniki, Truskawiec, I- nowrocław.
Choroby śledzionyIwonicz, Krynica, Szczawnica,
Rymanów - Zdrój, Truskawiec, Żegiestów - Zdrój.
Choroby nerek i pęchęrzaGoczałkowice, Krościenko, Mu
szyna, Ciechocinek, Jastrzębie - Zdrój, Krynica, Nałęczów, Szczawnica, Horyniec - Zdrój, Rym anów - Zdrój, Truskawiec, Zaleszczyki, Druskieniki, Inowrocław, Żegiestów - Zdrój.
Choroby nosa, gardła i krtani
Ju ra ta , Iwonicz, Otwock, Bystra , Jarem cze, Krościenko, Rabka, W orochta, Ciechocinek, Hel, Jastrzębie-Zdrój, Rajcza, Szczawnica, Zakopane, Jaworze, Krzeszowice, R ym anów -Z drój, T ruskawiec, Delatyn, Druskieniki, Inowrocław.
(. horoby kobieceBusko-Zdrój, Iwonicz, Morszyn,
Solec-Zdroj, Goczałkowice, Rabka, Ciechocinek, Jastrzębie-Zdrój, K rynica, Nałęczów, Horyniec-Zdrój, Ja worze, Krzeszowice, Niemirów, Rymanów-Zdrój, Truskawiec, Delatyn, Lubień Wielki, Druskieniki, Inowrocław, Ustroń, żegiestów- Zdrój.
Nerwice ogólne, choroby nerwowe z tłem anemicznem
Busko-Zdrój, Iwonicz, Kosów k. Kołomyji, Morszyn, Otwock, Solec- Zdrój, B ystra, Goczałkowice, J a remcze, Ciechocinek, Jastrzębie, Krynica, Nałęczów, Szczawnica, Zakopane, Jaworze, Rymanów-Zdrój. Truskawiec, Delatyn, Lubień Wielki, Druskieniki, Inowrocław, Miłowody, U stroń, żegiestów-Zdrój.
Choroby przemiany materjiBusko-Zdrój, Iwonicz, Kosów k.
Kołomyji, Morszyn, Otwock, Go- kowice, Rabka, Ciechcinek, Jastrzę- bie-Zdrój, Krynica, Nałęczów,
Choroby nerek i pęcherzaSzczawnica, Delatyn, Jordanów, Tuchla, Niemirów, Rymanów, Tru- skswiec, Krzeczowice, Druskieniki, Inowrocław, Miłowody, Ustroń, Żegiestów.
Choroby kości, mięśni i stawów i gośćcowe urazowe, również na tle gruźliczem
Busko-Zdrój, Iwonicz, Morszyn, Solec-Zdrój, Goczałkowice, Muszyna, Rabka, Ciechocinek, Jastrzębie- Zdrój, Krynica, Nałęczów, Horyniec, Krzeszowice, Niemirów, Ry- manów-Zdró.j, Truskawiec, Delatyn, Lubień Wielki, Tuchla, Zele- mianka, Druskieniki, Inowrocław, U stroń, żcgiestów-Zdrój.
Zołzy, kiła i choroby skóryBusko - Zdrój, Iwonicz - Zdrój,
Morszyn, Solec-Zdrój, Goczałkowice, Muszyna, Ciechocinek, Jastrzębie-Zdrój, Horyniec-Zdrój, K rzeszowice, Rymanów-Zdrój, T ruskawiec, Delatyn, Lubień Wielki, Druskieniki, Inowrocław.
Zatrucia morfinowe wyskokowe, nikotynowe i rtęciowe
Busko-Zdrój, Kosów k. Kołom yji, Solec-Zdrój, Goczałkowice, Nałęczów, Krzeszowice, Niemirów, Lubień Wielki, Milowody.
Gruźlica płucOtwock, Jaremcze, Krościenko,
Sucha, W orochta, Rajcza, Szczawnica, Zakopane, Jaworze, Zaleszczyki, Delatyn, Hrebenów, Tuchla.
Ozdrowiny po chorobach gorączkowych
Ju ra ta , Otwock, Jaremcze, Krościenko, Sucha, W orochta, Hel, Rajcza, Szczawnica, Zakopane, Jordanów, Zełemianka, Delatyn, Hrebenów, Tuchla, Orłowo Morskie, Smukała.
Jak widzimy, skala możliwości leczniczych naszych uzdrowisk jest przebogatt. Odpowiada jej również skala cen, ściśle zależna od położenia miejscowości, t. j. od możliwości zaopatryw ania w artykuły żywnościowe na m iejscu, co stanowi
m iernik wszystkich pozostałych cen.
Naogół można powiedzieć, że ceny w uzdrowiskach naszych są ba rdzo niskie. Z w yjątkiem kilku m iejscowości, przeciętna cena dobrego pensjonatu z całodziennem utrzymaniem w aha się od 4 do 10 zł. w głównym sezonie, od 3 do 7 zaś w pierwszym i trzecim. Ceny poszczególnych pokojów bez utrzym ania wahają się od 40 do 120 zl. miesię-
, cznie. Obiady w przeciętnej cenie 1,50 — 2,50 zł. z trzech dań. Produkty spożywcze, służące do opędzenia potrzeb codziennych dla nie- prowadzących kuchni w domu, jak pieczywo, masło, sery, wędliny etc. naogół niższe niż w W arszawie, z wyjątkiem miejscowości położonych w górach, gdzie dowóz jes t drogi. Ceny hoteli w miejscowościach o mniejszej frekwencji 2— 5 zł. za dobę, w więcej uczęszczanych 4— 1 0 zł„ zależnie od położenia hotelu i pokoju.
Ryczałty obejm ują przeważnie wszystko, t. j. kurację, całodzienne utrzym anie wraz z mieszkaniem, taksę zdrojową, porady lekarskie etc. Są one niezwykle tanie i posiadają tę zaletę, że pozwalają kuracjuszowi odrazu obliczyć koszty pobytu, co w dzisiejszych czasach odgrywa wielką rolę.
Na zakończenie, pragnę zaznaczyć, że pomimo kryzysu, bardzo silnie odczuwanego przez zarządy uzdrowisk, niema praw ie ani jednego z nich, k tóre nie czyniłoby stale inwestycji, z roku na rok ulepszając i modernizując swe urządzenia. Nie mówiąc już o uzdrowiskach państwowych (Busko-Zdrój, Ciechocinek, Krynica, Druskieniki, Szkło), większe zakłady prywatne, jak Rabka, Szczawnica, Morszyn, Truskawiec, Goczałkowice, Jastrzębie-Zdrój, Nałęczów, Iwonicz, Rymanów, Inowrocław, Żegiestów, etc., z roku na rok ulepszają swoje urządzenia, zarówno lecznicze, jak pozostałe.
Nie można nie zaznaczyć również, że służba zakładowa i pensjonatowa, z roku na rok zyskuje na doświadczeniu i uprzejmości i dziś prawie w każdym wypadku stoi na wysokości zadania.
Uzdrowiska nasi ę z roku na rok zyskują coraz większą frekwencję, pomimo minimalnej propagandy. Dowodzi to, że po pierwszem przełamaniu przesądów, o których wspomniałem na początku, publiczność nasza nabiex-a do nich coraz więcej zaufania, zupełnie zresztą słusznego. W. O.
JaremczeCJrocze letnisko górskie
w dolinie Prutu(525 m. n. poz. morza)
IDworki huculskie i komfortowe pensjonaty. Piękne w y c i e c z k i w y s o k o g ó r s k i e .
Ceny b. przystępne. S e z o n t r w a c a ł y r o k .
Informacje: Kom. Klimatyczna w J a r e m c z u . Stacja kol., poczta, telegraf i t e l e f o n n a m i e j s c u .
K O S Ó W K. KołomyjiUzdrowisko ka rpack ie na wys. 400 m., nad Rybnicą
Najcieplejszy k l i m a t .Obfitość tan ich ow oców.
W ycieczki do J a w o ro w a , Riczki, Żabiego, Burkutu, Kut. Rumunji I w zdłuż Czormoszów. W sezonie zimowym n arc ia rs tw o , ły ż w ia r s tw o , skocznia, to r saneczkow y.
K ą p i e l e rzeczne,słoneczne, s o l a n k o w e .
Jedyna miejscowość w Polsce, działa jąca skutecznie n a przew lekłe zapalenie gruczołów lim fatycznych u dzieci. Idealna miejscowość dla rekonw alescentów .Lekarze, ap tek i , p ensjona ty o u- m iarkow anych cenach, kaw iarn ie , r e s tau rac je , dancingi.Połączenie autobusam i P. K. P . ze w szystk iem i pociągam i osobowemi i pośpiesznem i.
Sezon letni do 1 lis topada
Polski GrafenbergChoroby serca , n e r w ó w ,iiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
B a s e d o w , o t y ł o ś ć , cu-
MMewiuroIftWOflZŁ
Od 15.111 do 15.V Ceny
ŚLĄSK CIESZYŃSKI T e l . 1
Radjoaktywne kąpiele solan- kowo - jodobromowe, borowinowe, k w a s o w ę g l o w e.
E l e k t r o i hydroterapja. I n h a l a c j e . P i j a l n i a .
Wskazania lecznicze:
Gościec (reumatyzm) stawów i mięśni, zapalenie nerwów (ischias), z o ł z y (skrofuroza), dna (artretyzm ), k r z y w i c a (rhachitis), choroby kobiece (stany pozapalne), rekonwalescencja po operacjach, stany wyczerpania umysłowego i fizycznego, niedomoga układu nerwowrego, miażdżyca tętnic i schorzenia mięśnia sercowe
go miernego stopnia.
N iezw ykle o b n iż o n e k u ra c je ry cz a ł to w e w o k r e s i e do 30-go
l i s to p a d a
Dworzec, poczta, telefon na miejscu. Bezpłatne prospekty na żądanie.
Wszelkich informacyj udziela Dyrekcja Z a k ł a d u K ą p i e l o w e g o .
k r z y c a . O d p o c z y n e k .
rsU Z D R O W I S K O N A H E L U
TANI SEZON 00 20-go CZERWCA I OD 1-go WRZEŚNIA - — DO 15-go PAŹDZIERNIKA
H o t e i L I DO. Wszystkie pokoje z bieżącą ciepłą i zimną wodą. Centralne ogrzewanie, elektryczność. Pierwszorzędna re s ta u ra c ja : Kierownictwo E . żelechowski i Bracia Sadowscy (firm a Langner z W arszaw y . Dancing, bridge.PENSJONATY. Inform acje: Pensjonat „JURATKA”
BUDOWA W ILLI na parcelowanych terenach.NOWE ŁAZIENKI z ciepłemi kąpielami morskiemi. Hydropatja, masaże. Stała opieka lekarska na miejscu.
NOWA KAW IARNIA I BAR nad otw artem morzem. Orkiestra, koncerty, dancing, kino.SPORTY I ROZRYWKI. Motorówki, wycieczki, tenis.
Poczta, telegraf, telefon na miejscu w JU RAC IE.
Str. U WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. U .
B u s k o - Z d r ó j „G ó rka I I Kolonja lecznicza dziecięca przy zdroju w Busku _ _
im. dr. med. rektora J. Brudzińskiego
Inż. Michał Byszewski, Dyrekto r Buska-Zdroju
Busko położone je s t w dolinie, otoczonej w zgórzam i, n a w zniesieniu 183 m. N ajb liższe s ta c je kolejow e są : K ielce na lin ji W arszaw a — D ęblin — S trzem ieszyce, oraz Szczucin n a lin ji T arnów — Szczucin. U rząd pocztow y, te leg ra ficzn y i te lefon iczny w m iejscu.
B usko posiada 13 źródeł a rtezy jsk ich . S ą to zd ro je siarczano-słone, z n a js iln iejszem i w odam i siarczanem i n iety lko w Polsce, lecz w całe j E urop ie . Z asad niczym sk ładnik iem wód m inera lnych busk ich s ą : siarkow odór, bezw odnik k w asu w ęglow ego i sól k u ch en n a ; poza te - m i głów nem i sk ładn ikam i z aw ie ra ją w ody buskie sól g lau b ersk ą , sól gorzką, jodek m agnezu i żelaza. W ody ze źród ła N r. 1 t . zw. M ichalskiego, używ a się do p icia , innych w yłącznie do kąp ieli. Ł azienki do kąp ie li s iarczanych m ieszczą się w głów nym stylow ym budynku. B udynek łazienek posiada ogółem 77 kabin d la dorosłych i 7 w anien I-ej k la sy d la dzieci. W szystkie w an n y w kl. I-ej są fa jan sow e.
rzow ego, nerw ice serca , nerw ice naczy- niow o-ruchow e i n e u ra s te n ja , niemoc płciow a, po rażen ia i niedow łady.
P rzeciw w skazan ia : O stre s tan y zapa lne z w ysoką ciepłotą, krw otok i płuc, m a cicy i innych o rganów z w y ją tk iem u- m iarkow anych krw otoków hem oroidal- nych, g ruź lica płuc, wysoki stop ień rozdęcia płuc, o rgan iczne w ady serca — niew yrów nane.
P rzy zakładzie joraz m iędzy zakładem a m iastem z n a jd u je się szereg w ill, pos iada jących kolo 1200 pokoi um eblow anych, z w szelkiem i u rządzen iam i m iesz- k a 'nem i, przeznaczonych w yłącznie dla kuracjuszów . P onad to m ogą kuracjusze zam ieszkiw ać tak że w pobliskiem m ieście, gdzie rok rocznie przygotow ane są pokoje lub m ieszkania z kuchniam i.
Z ak ład Z drojow y posiada duży i p ięk n ie u trzy m an y p a rk ze w span ia łem i g a zonam i, klom bam i i chodnikam i. P rzed głów nym paw ilonem łazienek zn a jd u je się obszerny dep tak z e s tra d ą , n a k tó re j dw a razy dziennie, t. j . od 8 — 10 i 16 — 19 k o n certu je o rk ies tra . W zdro jo w isku zn a jd u je się k ino zakładow e, W k tó rem odbyw ają się rów nież p rzed s ta w ien ia , oraz koncerty . W obszernej sali balow ej, m ieszczącej się w głów nym p a w ilonie zakładow ym , odbyw ają się co niedzielę reun iony , ba le i zeb ran ia to w arzyskie. Pokoje do g ry w karty ,' szachy i w arcab y ; czy te ln ia czasopism i dzienników ; rad jo .
O kres kąpielow y trw a od 1 m a ja do 31 październ ika.
D la osób p rzy jeżdżających od stro n y W arszaw y w skazanem je s t dojechać do s ta c ji Kielce, skąd dojazd sam ochodam i lub au tobusam i, osobom zaś p rzy jeżdżający m z M ałopolski i ze Ś ląska poleca
’ się dojechać do s ta c ji Szczucin (lin ja | T arnów — Szczucin) skąd 35 kim . koń
mi. M ożna też dojechać do s ta c ji Jęd rze jów (za K ie’cam i, w k ie ru n k u Sosnowca) skąd k o le jką w ąskotorow ą doC hm ieln ika, a s tąd 18 km. sam ochodem
Za głów nym budynkiem z n a jd u ją się n iew ielk ie łazienk i d ru g ie j i trzec ie j k la sy. Ł azienki I I k la sy sk ła d a ją się z 2 n iew ielk ich sa l z d rew nianem i p rzeg ród kam i, ,w k tó rych z n a jd u ją się w anny . K ażda z ty ch sa l posiada 6 w an ien , je d n e są przeznaczone d la mężczyzn, d ru g ie d la kobiet. Ł azienki III-c ie j k la sy sk ła d a ją się rów nież z ta k ic h 2 sal, a le ju ż bez przegródek , z k tó ry ch je d n a sa la posiada 8 w an ien przeznaczonych dla mężczyzn, d ru g a zaś 6 w an ien — d la k o biet. Z a łaz ienkam i I I i I I I k la sy z n a jd u je się paw ilon łazienek b ło tnych (m ułow ych). K ażda k ab in a do kąp ie li posiada po 2 w an n y i 2 poczekalnie. Je d n a w a n n a służy do k ąp ie li b ło tnej, d ru g a zaś z w odą ciep łą zw yczajną do obmycia się po kąp ie li b ło tnej. W anny do k ą p ie li b ło tnych są kam ionkow e i n ie ru chome, wobec czego k ąp ie l p rzy rząd za się n a m iejscu w łazience, w obecności k u rac ju sza . D wie poczekalnie u ła tw ia ją szybkość w ydaw an ia kąp ie li, k ied y bow iem jeden k u rac ju sz się kąp ie , d ru g i odpoczyw a po kąp ieli. Od w schodniej s tro n y tego paw ilonu zn a jd u je się oddzielny paw ilon d la okładów i k ąp ie li b ło tnych d la kończyn.
Obok łazienek bło tnych zn a jd u je się osobny paw ilon Z ak ładu P rzyrodoleczniczego, m ieszczący oddział do n a t r y sków i półkąp ieli, 8 oddzielnych kabin z em aljow anem i w an n am i do kąp ie li m inera ln y ch , sztucznych (kw asow ęglow ych, jodo - brom ow ych, igliw iow ych, so lankow ych i t . p .) , o raz h ig jen icznych , g a b in e t do e le k tro te ra p ji (ga lw an izac ja , fa ra d y z a c ja , p rą d y w ysokiego nap ięc ia , d ja te rm ja , g ab in e t do heljo - i fo to te- ra p j i , lam pa kw arcow a i lam p a Jes io n k a ) o raz sa lę g im nastyczną z a p a ra ta m i Z an d e ra i m etodą F re n k la ) .
W p a rk u zakładow ym z n a jd u ją się dw a place , w odległości 250 m. jeden od drug iego , przeznaczone do kąp ie li słonecznych i pow ietrznych. K ażdy z ty ch placów je s t szczelnie ogrodzony, posiad a po 10 kab inek do ro zb ie ran ia oraz n a try sk i ze słodką w odą d odpow iednią ilość leżaków.
S zp ita l Św. M ikołaja , sp e łn ia jący fa k tyczn ie zadan ie p en sjo n a tu d la n iezam ożnych chorych, obejm uje 3 paw ilony, w k tó ry ch m ieści się 105 łóżek. Pozostaje on pod k ie ru n k iem lek a rza z odpow iednim personelem pom ocniczym t . j . felczerem , sa n ita rju sz k a m i i służbą szp ita lną . N iezam ożni chorzy um ieszczan i są tu ta j z a n iew ielką o p ła tą , po od- pow iedniem w yleg itym ow aniu się p rzed Z arządem S zp ita la .
Leczenie ,w B usku je s t w skazane w n as tęp u jący ch chorobach: gościec ( re u m atyzm ) staw ow y i m ięśniow y, p ie rw o tn y i następow y w okresie przew lekłym ,zesztyw nienie staw ów pozapa’ne i pourazow e, gościec zn iekszta łca jący , podag ra , zołzy (sk ro fu ły ) i g ru ź lica c h iru r g iczna. C horoby skórne: chron iczna p ry - | szczycą, łuszczyca, św ierzbiączka, czy- raczność, tr ą d z ik zw yczajny i różycowy, i o studa p s tra , sw ędzenie skóry nerw ow e, ry b ia łu ska , g rzybice w szelkiego rodzaju . S ta re po zap a ln e w ysięki narządów j rodnych, otyłość, p rzew lekłe n ieży ty gór- , nych odcinków d ró g oddechowych, prze- ! w lekłe n ieży ty d ró g żółciowych, przew ie- | k łe n ieży ty i ich n a s tę p s tw a w drogach moczowych, p rzew lekłe zap a len ia naczyń i gruczołów chłonnych i ich n as tęp s tw a , choroby uk ładu nerw ow ego; rw a nerw u j kulszow ego i inne nerw obóle, przew lekłe zapa len ie nerw ów , w iąd rd zen ia p a c ie -1
lub au tobusem , k u rsu jący m z K ielc do B uska.
Z ak ład zdrojow y w B usku je s t w ła snością P a ń s tw a i zn a jd u je się pod zarządem D ep artam en tu S łużby Z drow ia M in iste rs tw a O pieki Społecznej. W szelkich in fo rm acy j udziela w czasie sezonów B iuro In fo rm acy jn e K om isji Z drojow ej w B usku, poza sezonam i zaś B iuro D yrekcji Z ak ładu Z drojow ego w B usku.
Pom im o k ryzysu Busko n ieu s tan n ie ro zw ija się. Z roku n a rok p rzy b y w ają now e inw estycje , coraz w ażniejsze i coraz bardzie j zb liżające uzdrow isko do ty p u p raw dziw ie eu ropejsk ie j m iejscowości k u ra c y jn e j, zak ro jone j n a szeroką skalę.
W roku bieżącym n a zanotow anie z a s łu g u ją : w ybudow anie poczekalni p rzy łazienkach m ułow ych, skanalizow anie w ill p rzy zak ładzie i zakończenie budow y w ielkiego ko lek to ra kanalizacy jnego , co pozwoliło n a ułożenie tro tu a ró w n a u licy zakładow ej (Ż w irki i W ig u ry ). W obecnej chw ili p row adzi się w ja k n a j- szybszem tem pie budow ę jezdn i a s fa lto wych. k o n ty n u u je się budow ę łazienek II i I I I k la sy oraz kąp ie li słonecznych, p row adzi się w dalszym ciągu budowę leżaln i i odpoczyw alni p rzy łazienkach I k lasy .
N ajw ażn ie jszym jed n ak e tapem w rozw oju B uska je s t rea lizow an ie p lan tf regu lacy jnego , świeżo zatw ierdzonego przez w ładze. Pozwoli on n a niezw łoczne p rzy stąp ien ie do rozp lanow an ia zdrojow iska, w ytyczenia ulic, stw orzen ia p a r celi budow lanych i p lanow ej zabudow y. Pow yższe pociąga za sobą rów nież u su nięcie szosy, przechodzącej przez sam środek zak ładu . Będzie ona od tąd s ta now iła ty lko w ew nętrzną a r te r ję kom un ik acy jn ą zak ładu , jak o a r t e r j a zaś objazdow a służyć będzie now a szosa, k tó re j budow a ju ż się rozpoczęła.
W ażnym krokiem w rozw oju B uska je s t rów nież u tw orzen ie kom ite tu d la budow y kolei K ielce — B usk — M ędrzechów. K om itet te n pow stał pod przew odn ictw em w ojew ody kieleckiego d -ra D ziadosza, i p rzy s tąp ił ju ż do w ykonyw ania ostatecznego p ro jek tu , co pobudziło m. in. gm inę B usk do poczynienia szeregu inw estycy j.
W B usku po w sta je now a w ie 'k a re s ta u ra c ja zakładow a. Z ostan ie ona w ykończona w c iągu 2 la t i będzie stano w iła o s ta tn ie słowo kom fortu .
N a w ykupyw anych obecnie g ru n tach pow stan ie w kró tce now y p iękny p a rk , k tó rego p ro je k t op racow uje dyr. D anielew ski, naczeln ik og rodnictw a m ie jsk ie go w W arszaw ie.
B ezustanny rozw ój B uska, n ad k tó ry m czuw a n ies tru d zo n y dyr. inż. Mich a ł Byszew ski, p rzynosi zaszczy t bal- neologji polsk iej.
Sanato rjum
W sie rpn iu 1918 r., w za ran iu od radzającej się wolności Polski, rzucona zos ta ła odezwa do społeczeństw a, in ic ju ją ca,w ydarcie dzieci polskich z nor i su te ren m iast, n a słońce, w dobre w arunk i klim atyczne, dar.ie dziecku opieki lek a rskiej, pow ietrza, odżyw iania. H asło to, rzucone w chwili gdy nędza, głód, choroby — w ynik w ojny św iatow ej, dziesią tkow ały najm łodsze pokolenie, zna la zło żywy odźwięk w społeczeństwie. P rzy szły wdowie, dziecięce, robotnicze grosze, pierw sze od młodzieży i robotników z Z agłębia, p rzyszła znaczniejsza o f ia ra od przem ysłow ca z Z agłębia inż. S t. K nothe- go, um ożliw iając rozpoczęcie rea lizac ji m yśli o budowie uzdrow iska dziecięcego. Zakupiono 10 m orgów pustego ugoru , na w zgórzu położonem tuż p rzy B usku-Z dro- ju . 31 g ru d n ia 1918 r. rozpoczęto już kopanie g liny do w yrobu cegły n a budowę przyszłego pałacu dziecięcego, w październiku 1919 r. utw orzono K om itet B udowy K olonji Leczniczej Dzięcięcej im. D r. R ek to ra J . B rudzińskiego, człowieka, k tó ry p ierw szy rozpoczął budowę szp ita li dziecięcych w Polsce. W lecie 1920 r. rozpoczęto kolonję sezonową dziecięcą dla
160-ga dzieci skrofulicznych z D ąbrow y G órniczej i jednocześnie rozpoczęto budowę sa n a to rju m dziecięcego. Z ain tereso w ano stow arzyszenia społeczne i h um an ita rn e , rząd , sejm iki, m a g is tra ty m iast, potem k a sy chory 'h , utw orzono stow arzyszenie pod obecną nazw ą i poprzez la ta niezw ykłego tru d u , o fia rn e j p racy , w ysiłków i ciężkiego znoju, doprow adzono do stw orzen ia w ielkiego uzdrow iska dziecięcego, k tó rego nie pow stydzi się Po lska przed zag ran icą , uzdrow iska jed nego z p ierw szych w P o lsce , urządzonego now ocześnie, zaopatrzonego w n a jnow sze zdobycze techniki.
S an a to rju m w ybudow ano w 1927 r. Dziś je s t ono już o pojem ności 200 chorych dzieci, d la leczenia całorocznego, z gab inetem R oen tgena, oddziałem orto- pedyczno - ch iru rg icznym , d ja te rm ią , lam pam i kw arcow em i, pracow nią k lin iczn ą , łaz ienkam i do kąp ie li siarczanych i hig jen icznych , n a try sk am i, cen tra lnem ogrzew aniem , w odociągam i i k an a liza cją, e lek trycznem ośw ietleniem , p ra ln ią m echaniczną i t. p. M ieści się ono w gm achu dw upiętrow ym , m urow anym , o k u b a tu rze 20,000 m tr. sz. z prześlicz- nem i w ielkiem i salam i, holam i, pełne św ia tła i słońca.
Obok san a to rju m , w odzielnych paw ilonach letnich, nazyw anych „szklanem i dom am i“ z m arzeń Ż erom skiego, m ieszczą się kolonje sezonowe dziecięce, przez k tó re w sezonach le tn ich p rzew ija się obecnie po 1,200 i w yżej dzieci rocznie, przebyw ających na k u rac ji po 6 tygodni. Dzieci kąp ią się w Państw ow ym Z ak ładzie Zdrojow ym , ko rzy s ta jąc p rzy tem ze w szystk ich u rządzeń san a to rju m s ta łe go. Znaczny, 40-m orgow y te re n pod o- g rodam i, park iem , boiskam i, placam i zabaw , laskiem brzozow ym i sosnowym , d aje dzieciom leczącym się możność pełnego ko rzy stan ia z w si, w znakom item , n ieom al o ch a rak te rze podgórskim , pow ie trzu i życiodajnem słońcu.
Całość s tw a rza ram y do jak b y ca łego sy s tem atu lecznictw a przyrodo - leczniczego, od kolonij wypoczynkowych do san a to rju m , z poszczególnem i ogniw am i: kolonją kąpielow ą w B usku, m orską, i p ro jek tow anem i leśną i rzeczną, oraz i- stn ie jącem już p ó łsana to rjum le tn iem , co um ożliw iłoby odpow iednie kw alifiko w anie dzieci do poszczególnych uzdro w isk, przenoszenie z jednych do drugich , dla pełnego w ykorzystan ia w łaściw ości leczniczych odnośnych uzdrow isk i p rz y stosow ania uzdrow isk do różnego ro d zaju schorzeń.
W san a to rju m czynna już je s t szkoła o p rog ram ie szkół pow szechnych. Po długim okresie prób i w ysiłków , zo rgan izo w ana obecnie szkoła m a niezw ykle w ielk ie znaczenie ogólno - w y ch o w aw cze i um ożliw ia dzieciom, k tó ry ch k u rac ja w ym ag a czasem 1 — 2 — 3 la t p rzeb y w an ia w san a to rju m ; w ykorzystan ie czasu na naukę, kształcen ie um ysłu i serca, dla p rzygo tow an ia zdrow ych fizy cznie i m oraln ie przyszłych członków społeczeństw a. N auka, w ychow anie i leczenie łączą się tu w ca łoksz ta łt opieki nad dzieckiem , dając już obecnie pod każdym w zględem bardzo dobre rezu l
ta ty . Podkreślić na leży w pływ rac jo n a lnego za jęcia dzieci na ich psychikę i na w yn ikający z tego dobry w pływ n a zdrowie fizyczne i leczenie.
Specjalną uw agę zw raca się też na możliwość fachow ego w ykształcen ia dzieci sana to ry jnych . W ty m celu p ro w adzone są przez specjalnych nauczycieli robo ty kobiece, in tro lig a to rs tw o i ko- szykarstw o. J e s t to zaczątk iem zam ierzonej szkoły rzem iosł i w arsz ta tó w p ra cy, w śród k tó rych w ażną część s tan o wić będą w a rsz ta ty ortopedyczne.
Do san a to rju m , p ó łsan a to rju m i kolon ij sezonowych, przy jm ow ane są dzieci od 4 do 14 la t, obojga płci, chore n a g ru źlicę pozapłucną, t. zw. ch iru rg iczną , kości, staw ów , gruczołów , skóry, krzyw icę, reum atyzm , anem ję, w adliw e p rzem iany m a te rji, p rzy m io t w rodzony, zn iekszta łcenie kośćca i inne przew lekłe choroby w ieku dziecięcego. Dzieci z chorobam i zakaźnem i i udzielającem i się nie są przyjm ow ane.
O kres leczenia w san a to rju m dzieci
do d ług iej k u rac ji (schorzen ia c ięższe): w p ó łsana to rjum 3 m iesiące, w kolonji sezonow ej m inim um 6 tygodni.
Leczenie kąp ie lam i siarczano - słone- m i, m ułowem i. okładam i, kąp ie lam i sło- necznem i, naśw ietlan iam i, w erandow aniem , rac jonalnem odżyw ianiem (syst. prof. P irą u e ta ) .
U lgi w op ła tach p rzy s łu g u ją dzieciom p rzysy łanym przez członków s tow arzy szenia posiadającym udziały w kosztach budow y uzdrow iska. Za dzieci pracow ników państw ow ych (za k a rta m i sk ierow an ia lekarzy urzędow ych) 75% płaci Skarb P aństw a.
D otychczas członkam i - udziałow cam i G órki są : Min. S p raw W ewn. Min. P ra cy i O pieki Społecznej, 7 sejm ików , 14 m ag is tra tó w , 14 k a s chorych , 8 in s ty tu - cyj społeczno-hum anitarnych i in. Kwoty w płacone dotychczas jako udziały w ynoszą zł. 1.712.000
T ak szybki rozw ój in s ty tu c ji, gdzie w ciągu 12 la t z pustego ug o ru polskiego
Zakład P rzy ro d o leczn iczy
D j s ą T A R N A W S K I E G Ow K O S O W I E K. K O Ł O M Y J I (H u cu lszczy zn a )
O t w a r t y od 1 m aja d o 1 l i s to p a d a
C ierpienia chroniczne, p rzem iany m a te rji, traw ien ia , nerw ow e, i t. p.N auka h ig jeny dla słabych i ozdrowieńcow
Południe P o l s k i P i ę k n a w iosna
zdołano stw orzyć w ielkie dziś uzdrow isko dziecięce, pokryć nag ie w zgórze, nad B uskiem - Z drojem położone, pięknem i m onum entalnem i budow lam i, paw ilonami, ogrodam i, laskiem brzozow o-sosnow ym i t. p. gdzie stw orzono uzdrow isko, i leczy Się dzis ia j pow yżej p ó łto ra ty siąca dzieci rocznie, w yrw anych z objęć choroby i nędzy, św iadczy o n iezw ykłej mocy w oli in icjatorów oraz o w ielkiej po trzeb ie tak iego uzdrow iska dziecięcego w k ra ju naszym , gdzie przecież k ilk a se t ty sięcy dzieci choru je n a g ru ź licę kostną , krzyw icę, reum atyzm , anem ię i in.
Zrozum ienie te j po trzeby i dążenie do je j zaspokojenia, do zabezpieczenia by tu i rozw oju in s ty tuc jom tak im , ja k G órka i Górce podobnym , je s t dziś niezw ykle w ażnem i p ilnem zagadnieniem , k tó re społeczeństw o nasze n iew ątp liw ie doceni.
Huculszczyzna
K u t y nad
CzeremoszemLetni sko o r a d o - a k t y w n y c h w ł a s n o ś c i a c h
S e z o n o d 1 m a j a do końca października
B i u r o I n f o r m a c y j n e czynneD o j a z d z K o ł o m y j i a u t o b u s a m i P. K. P.
K R Y M CAP A Ń S T W O W Y Z A K Ł A D Z D R O J O W Y
W BESKIDACH ZACHODNICH
15Z d r ó j „ Z u b e r a “
Dojazd pociągami pośpiesznemi przez Tarnów —Nowy Sącz. W A G O N Y S Y P I A L N E .
źródeł szczaw żelazisto - ziemnych, bogatych w bezwodnik węglowy.
n a j s i l n i e j s z a s z c z a w a P n I ^ k I P V I C H Va l k a l i c z n a E u r o p y r U I 5 l \ I C V 1 L 11 ?
Kąpiele m ineralne, kwasowęglowe i borow inow e. Suche k ą p ie l e gazowe. Zabiegi lecznicze I kąpie le słoneczno pow ietrzne.i i j . *• zaopatrzony w najnow sze przyrządy. Zarów no łazienki, ja k p ija l-
Z a k ł a d e l e K i r O I n e l l O t e r a p j l , nia wód zaopatrzone na zim ę i ogrzewane w ch łodnej porze.
D O M Z D R O J O W Y : poko je z wodą ciepłą i zimną, restauracja, dancing, czy te ln ia , radjo
T E A T R stały w sezonie głównym, koncerty, kino, sporty letnie i zimowre.
W s k a z a n ia lGCZniCZG*. Choroby serca i naczyń, choroby przemiany m aterji, choroby żołądka, jelit i dróg żółciowych, choroby dróg moczowych, choroby kobiece, niedokrwistość i wyczerpanie nerwowe
NA LETN IM )W DZIEŃ
Z A K Ł A D L E C Z N IC Z Y S I f l R C Z f l N O - B O R O W I N O W Y
LUBIEŃ —ZDRÓJob ok LWOWA
K ąpiele siarczane, tlenow e i e lektryczne. — Oddział zanderow ski — E m ana- to r ju m radow e. — E lek tro i te rm o te rap ja . — D ja te rm ja . — W ziew alnia. — L am pa kw arcowa- — Połączenie autobusow e ze Lwowem. Poczta, te le
g ra f i te lefon n a m iejscu.
KUCHENKA SPIRYTUSOWA - • - E M E S
, ni.. ■
PALNIK SPIRYTUSOWYR U 3 T I C U S
U Ż Y W A J C I E
POLSKICH WÓD I SOLI MINEiiilLNYCH NATURALNYCH
MORSZYN-ZDROJJEDYNE W P O L S C E ZDROJOWISKO W Ó D GORZKICH, NAJSILNIEJSZE N A Ś W IE C IE .
W SKAZANIA LECZNICZE: schorzenia żołądka, jelit, wątroby, otyłość, dna, kamica nerkowa, nieżyty oskrzelowe, schorzenia serca i naczyń krwionc śnych, zapalenia stawów, choroby układu nerwowego oraz choroby kobiece.
S E Z O N : M A J - P A Ź D Z I E R N I KS T A C J A K O L E J O W A : MORSZYN-ZDRÓJA D R E S : ZARZĄD ZDROJOWY MORSZYN-ZDAÓJ
P R O D U K T Y M O R S Z Y Ń S K I E :Sól gorzka krystaliczna naturalna ze źródła Bonifacego. Sól gorzka w proszku naturalna ze źródła Bonifacego, Woda gorzka naturalna ze źródła Bonifacego ,,Morszynka” dogazowana woda stołowa hipotoniczna ze źródła „pod Matką Boską” .Znakomita borowina morszyńska.
„ S a n a to “ B u s k oPensjonat d-rowej Ireny BudzyńskiejP o ł o ż o n y t u ż p r * y ł a z i e n k a c h , w n o w o c z e s n y m b u d y n k u h o t e l o w y m , p o l e c a p o k o j e z u t . z y m a n i e m , ś w i a t ł e m e l e k t r y c z n e m , w o d ą b i e ż ą c ą c i e p ł ą i z i m n ą .K u ch n ia d je te ty c z n a . .C eny p rz y s tę p n e .
Zamiast zagranicznych
o analogicznym
T*Rpenta, woda gorzka Hunyadi Janos I F ranciszka Józefa,KarlsbadS ó l gorzka KarlsbadzkaB orżomContrexeville
Em s-Kränchen
Franzensbad Kissingen Rakoczy
M arienbadNeuenarhr Sprudel i V ichyO bersalzbrunn-O berbrunnenSeifersV ichyW iesbaden-Kochbrunn Wildungen Helenenquelle U n ika t nieznany zagranicą
U ż y w a j c i e p o l s k i ch
składzie chemicznym.
T*
M orsz y n — „ B o n ifa c y “
S ó l g o rz k a M o rsz y ń sk a „ S ło t w i n k a “ K ryn icka T ru sk a w ie c : „ B r o n i s ł a w a “ i „ M a r ja ‘ K ryn ica : „ J a n “S zczaw nica : Jó z e f in a “K ro śc ie n k o : „ S te f a n “W ysow a „ Z d ró j S ł o n y “K rynica „ Z d ró j G łó w n y “ D ru sk ien ik i : S o la n k a C iech oc in ek : s o l a n k a 8, 10 ii 12 T ru sk a w ie c : „ M a r ja “ i „ Z o f ja“ T ru sk aw ie c „ B r o n i s ł a w a “K ry n ica „ Z u b e r“K ro śc ien k o „ S te f a n “j. w. o ra z S zczaw nica : „ J ó z e f in a “K rynicaT ru sk aw iec „Z o f ja “K ryn ica : „ J a n “T ru sk aw ie c : „ N a f tu s ia “
N A Ł Ę C Z Ó Wp i ę k n i e p o ł o ż o n y s k u t e c z n y w k u r a c j i
2 g . od W a r s z a w y , p ó ł g . od L u b l i n a
w s e z o n i e w i o s e n n y m
T A N I E P O B Y T Y R Y C Z A Ł T O W E
o d z ł . 210 — z a 3 - t y g o -d n i o w y p o b y ł ( u ł r z y m a n i e , p e ł n a k u r a c j a , e t c )
I N F O R M A C J E :Z a rz ą d w W a rs z a w ie , u l. K o sz y k o w a 39 te le f o n 8-09-50Zw U id ro w is k P o lsk ic h u l. B u d u e n a 2 t e le fo n 9-30-38A d m in is tra c ja „ W ia d . T u r y s ty c z n y c h “ u l . W ilcza 6 te l . 8-83-84.Z a k ła d w N a łęc z o w ie , N a łę c z ó w , te l . 2.
IP I W N I C Z N A - Z D R Ó J
n a d P o p r a d e m
Zdrojowisko i stacja klimatyczna
Kąpiele kwasowęglowo - żela- ziste, borowinowe i rzeczne.
Urocze p o ł o ż e n i e . Punkt wypadowy na piękne w y c i e c z k i w góry.
Tanie utrzymanie. Stacja kolejow a, telegraf i t e l e f o n n a m i e j s c u .
WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. 11. Str. 5
Ciechocinek wciqż się rozwija
W ieczna młodość s ta rego Ciechocinka poleg a na tem , że co roku, z nadejściem wiosny, przybyw a m u coś nowego. S tarem u dębow i co rok w y ra s ta ją nowe konary , s ta rem u Ciechocinkowi co rok
[w y ra s ta ją nowe inwe- fs ty c je i nowe udogodnienia. 1 w roku bieżą-
Radca St. Wiśniewski cym, pomimo ciężkich d y re k to r Ciechocinka w arunków , zarząd pod
kierow nictw em dyr. St. W iśniew skiego i d -ra Iwanowskiego, p rzy gotow ał k ilka pow ażnych inw estycyj.
D y rekc ja opow iada n am o n ich w n a s tępu jących słow ach:
— Paw ilon łazienek I k la sy p rzebu dow any zosta ł n iem al całkow icie, jeżeli chodzi o w nętrza . Pow iększone zostały znacznie kab iny , w k tó rych dokonano w ym iany s ta ry ch w an ien n a now e, f a jansow e. Ściany kab in pok ry te zostały g lazu rą , podłogi zaś szczelną m asą. W ten sposób o trzym ujem y w praw dzie ty l ko 56 kab in I k lasy , a le za to k ażd a z n ich w zupełności odpowie n a jw y b red n ie jszym w ym aganiom kuracjuszów . N a p a rte rz e um ieściliśm y piscyny (w anny w puszczone w podłogę) d la ciężej chorych , k tó rzy m ogą w jeżdżać w ózkam i w p ro st do kab in . N owe kom fortow e u- rządzen ie o trzy m u ją rów nież kąp iele B roscha oraz piankow e.
B udujem y rów nież in te re su ją c ą in sta lac ję dla zm yw ania w an ien po k ą p ielach borow inow ych. Będzie to w ielki basen betonow y, w k tó ry m każda w a n na» po opróżnieniu je j z borow iny, zos tan ie n a ty ch m ias t m echanicznie w yszorow ana i, idealn ie czysta , o trzym a n a stępną porc ję św ieżej borow iny d la n a stępnej kąp ieli. W ty m celu udoskonalone zosta ły przew ody k an a lizacy jn e , któ- rem i zuży ta borow ina odpływ a jako ściek. Jeżeli m ow a o borow inie, należy zaznaczyć, że w roku bieżącym zakończyliśm y in s ta lac ję , pozw alającą na trz y le tn ią gospodarkę borow inow ą. Posiadam y odpow iednie zbiorn ik i, w który ch w p ierw szym roku zwozi się borow inę, w d rug im p odda je się j ą fe rm en ta c j i i m ieszan iu , w trzec im zaś trzy m a się 33 już jako gotow ą do użytku.
— Co się robi w dziedzinie ogrodn ic tw a?
— Z adrzew iam y w dalszym ciągu P a rk Z drow ia i O gród Inh a lacy jn y . P rzed gm acham i łazienek zak ładam y now e p lan tac je , u jm ow ane w sposób t a r a sowy. Z yskam y przez to now y, w sp an ia ły kobierzec z kw iatów , ty ch kw iatów , k tó re są ta k w ielką ozdobą Ciechocinka.
— Czy szosa z R aciążka do W isły, o
Druskieniki sq gotowe
O R B I Su l. N ie szaw sk a 1,
Bilety kolejowe. Wycieczki. Informacje .
Kaj dla d / iec i . . .
k tó re j budow ie p isa liśm y ju ż w roku ubiegłym , zosta ła w ykończona?
— Oczywiście. P ow sta ła w sku tek tego p iękna a u to s tra d a , k tó ra z jed n e j s tro n y pozw oliła n a połączenie szosowe Ciechocinka z m a g is tra lą to ru ń sk ą , z d ru g iej zaś zbliżyła Ciechocinek do W isły. W zw iązku z tem p rzy s tań w iślana zos ta je p rzen iesiona znacznie bliżej uzdrow iska i obecnie znajdow ać się będzie_ w odległości około 1 km . od cen trum m ias ta , zam iast dotychczasow ych 2 % km.
—- Czy prow adzone były oprócz tego jeszcze jak ie ś p race inw estycyjne?
— Przeprow adzono ko lek to r k a n a lizacy jny długości 2 km. co um ożliw iło p o łączenie nowej % części C iechocinka z siecią k an a lizacy jn ą . W ten sposób m am y obecnie 70% obszaru uzdrow iska ju ż skanalizow anego i zaopatrzonego w wodociągi.
— Ja k i je s t p ro g ram rozryw kow y n a nadchodzący sezon?
— W p a rk u p rzyg ryw ać będzie w r. b. o rk ie s tra opery poznańsk iej pod t r a dycy jną d y rekc ją B ron isław a Szulca. Będziem y mieli te a t r z T o ru n ia pod dyr. p. B rackiego, 3 ra z y zaś w tygod n iu k ino dźwiękowe. Z im prez specja lnych p ro jek tow any je s t n a św. J a n a k ilkudniow y fe s tiv a l, w sk ład k tó rego w e jdą w iank i, zaw ody pływ ackie n a basenie, zaw ody tenisow e, konku rsy hipicz- ne, etc.
— J a k zapow iada się wogóle tegoroczny sezon ?
— N a to tru d n o odpowiedzieć. M y ze sw ej s tro n y uczyniliśm y w szystko, co do n a s należało. R eszta zależy od pogód i... k ryzysu , k tó ry n ie w szystk im p o trzebu jącym , naszej k u ra c ji pozw ala n a p rzy jazd do Ciechocinka, k tó ry , ja k p a n u w iadom o, w raz z innem i uzdrow iskami, zniżył w roku bieżącym znacznie ceny. N ie w ą tp ię jed n ak , że n a sza s ta r a tra d y c ja i n iebyw ała w p ro st skuteczność lecznictw a przezw yciężą naw et pon iekąd i k ry z y s !
D rusk ien ik i leżą w pow. Grodzień skim, w oj. B iałostockiego, w m alow niczej okolicy p ag ó rkow ate j, n a w ysokim b rzegu N iem na u u jśc ia R otniczanki, w pobliżu pięknego jez io ra D ruskonie, n a wysokości 103 m., w śród rozległych la sów sosnowych, k ry jący ch pełne czaru jez io ra . , i
S ta c ja ko’ejow a , D rusk ien ik i n a no- w oo tw arte j lin ji. U rząd pocztowy, te le g ra f i te lefon m iędzym iastow y n a m ie jscu.
K lim at D rusk ien ik je s t łagodny i u- m iarkow anie w ilgo tny , n ie w ykazu jący w iększych w ahań . Pow ietrze bardzo czyste, przepojone w onią żyw iczną o taczających lasów ig lastych , g leba sucha o głębokiej w ars tw ie przepuszczalnego p ia sku. W alo ry te p o zw ala ją zaliczyć D ru sk ienik i do rzędu n ajlep szych stacy j k lim atycznych.
D rusk ien ick ie wody m inera lne należą do g ru p y solanek ziem nych, z a w ie ra ją cych obok chlorku sodu tak że chlorek w apn ia . Solanki te , stosow ane leczniczo od 100 la t , po siad a ją rozm aite stężen ia i służą do kąp ie li i do p icia. Do uży tku w ew nętrznego stosow ana je s t so lanka ze źród ła „S o lanka D rusk ien icka” , zbliżona sw ym składem chem icznym do wód K issingen (R akoczy), w zm agająca czynności żo łądka i trz u s tk i. Do kąp ie li u- żyw ana je s t so lanka z szybu, p ięciokro tn ie siln iejsza od solanek używ anych poprzednio.
I we w ysięki i z rosty , pozostałości po sp raw ach zapa lnych skóry , zołzy i krzy-
| w ica, choroby p rzem ian y m a te rj i (dna, oty łość), choroby żo łądka i je lit , choroby kobiece, choroby uk ładu nerw ow ego organiczne i czynnościowe, n ieży ty nosa, g a rd ła i k r ta n i, przew lekłe n ieży ty o- skrzeli, początkow a rozedm a płuc, niedo- krew ność, choroby serca i naczyń , o ile m iażdżyca n ie je s t zby t daleko posunięta . Pozatem D rusk ien ik i są w skazano jak o s ta c ja k lim aty czn a d la dzieci sła bych, ozdrow ieńców i ludzi w ycieńczonych.
P rzec iw w sk azan ia : zapalen ie nerek , g ru ź lica p łuc, daleko posunięte niew y- rów nane schorzenia serca, choroby p sy chiczne.
W sezonie p ra k ty k u je około 40 lekarzy , w śród n ich p rofesorow ie U niw ersy te tu W ileńskiego, ponad to k ilku lekarzy dentystów . Liczne m asażystk i, p ie lęgn ia rk i, położne.
Codziennie k oncerty w p a rk u , d an cing i w cuk iern iach i w kasyn ie , w ystę py a rty s tó w i zespołów tea tra ln y ch , p rze jażdżk i po jeziorze, rybołóstw o, g rzybobran ie . W sp an ia ła p laża n a w yspie n a N iem nie. T enis i spo rty , w ycieczki w bliższe i da lsze okolice. W z im ie doskonałe te re n y n a rc ia rsk ie , to r saneczkow y i ślizgaw ka.
Sezon le tn i t r w a od 15 m a ja ¡do 30 w rześn ia , zim owy od 15 g ru d n ia do 28 lutego.
J
U Z D R O W I S K O O T W O C Kpierw szorzędna stac ja klim atyczna
Otwock. Dworzec ko le jowy
W ALORY LECZNICZE OTWOCKA:S B D o=D ® ifi)®§ff©DT]®<g§[n)i<gijT)5®
e i y s i g d ff®gi©<sliFi® p ® w i i t g f t F g ®D s ® in fa D e s in iv © s © in i
s ta c ja kolejow a i autobusow a, poczta, te leg ra f , te lefon na m iejscu
K U R A C J U S Z E W C I E C H O C I N K Uw e w łasnym in te resie lokują gotów kę
W K O M U N A L N E J KASIE O S Z C Z Ę D N O Ś C I M . C IE C H O C IN K A
ul. Z d r o jo w a N r . 2 (n o w e sk lepy), tel. 31, P. K. O . 6 8 5 8 6 .Wypła ty k ażd yc h sum w k ażd e j chwili.
Co nas leczy w Ciechocinku?ŹRÓDŁA.
Ciechocinek posiada kilkanaście źródeł solankowych o wielkiej wydajności wody mineralnej i rozmaitych stopniach naturalnego stężenia.
Znaczenie tych źródeł zmalało w o- statnich czasach wobec uruchomienia źródła termalnego, które od roku 1932 zaopatruje wszystkie gmachy kąpielowe
• w 6 % - w ą radoczynną o ciepłocie przyrodzonej 35°C.
P IJA L N IE ., . uży tku w ew nętrznego służą so lanki. N ależą one do ty p u wód słono-żela- zistych z bardzo znaczną zaw artośc ią że laza i są z korzyścią stosow ane w cierp ien iach spow odow anych złą p rze m ianą m a te rji, u osób z niedom ogą wy- dzielniczą żołądka, w stanach niedokrw istości, u dzieci z pow iększonem i gruczołam i, z g ruźlicą kości i stawów .
K Ą P IE L E SO LA NK OW E.Stosownie do wskazań lekarskich k ą
piele solankowe są przyrządzane z sola- nek 2 , 4 i 6-cio procentowych.
Kąpiele solankowe ze źródła termal- neK° dzięki swej naturalnej ciepłocie i wielkiej zawartości emanacji radowej, ® ają spotęgowane i niezawodne w skutkach działanie lecznicze.
K Ą P IE L E K W ASO W ĘG LOW E.Przyrządzane są z wody słodkiej lub
ze słabej solanki, nasyconej kwasem węglowym przy pomocy odpowiednich apar a t ó w saturacyjnych.
K Ą P IE L E BOROW INOW E.B orow ina ciechocińska należy do n a j
lepszych borow in krajow ych . Cechuje ją w ysoka zawTarto ść ciał o rganicznych i czynnych składników rozpuszczalnych.
.Z borow iny te j są p rzy rządzane k ą piele borow inow e całkowTite i częścio- ''®> okłady borow inow e zw ykłe i z z a b ija n ie m ,' okłady system em piszczań-
lrn i opakow ania borowinowe.
IN H A L A T O R IU M .W ziew ania ogólne solankow e i solan-
,ow ^"arom atyczne dla dorosłych i dzie- C1- W ziewania specjalne ap a ra ta m i typu w łasnego i tv o u Inhabad o rozpylan iu subtelnem i grubem . O ddychanie rozrze- dzonem pow ietrzem . P łuczkarn ie .
e m a n a t o r j u m r a d o w e .Wziewanie emanacji radowej w spe
cjalnej kabinie. Ilość emanacji radowej Jest dawkowana według wskazówek lekarza.
ODDZIAŁ W ODOLECZNICZY.Kąpiele i półkąpiele, natryski, bicze i
wachlarze, natryski szkockie, płaszcze wodne, natryski dolne, kąpiele faliste, szafki parowe, zawijania w koce.
Leczmy się w Polsce!Jakim uzdrowiskom zagranicznym
odpowiadajq polskie?U Z D R O W I S K A P O L S K I E
ODPOWIADAJĄZAGRANICZNYM W S K A Z A N I A L E C Z N I C Z E
i. Ź r ó d ł a s ł o n e i s ł o n o - j o d o b r o m o w e .C iechocinek-
C ieplica n W. Inow rocław D ruskienik i
nlN Iem nem G oczałkow ice Jastrzęb ie-Z dró j Rym anów Iwonicz Rabka
i inne.
46 m . n .p .m . 90
200
266300400410500
B aden-B aden . Kiss ingen, Kreuznach, Soden, Wiesbaden, Reichenhall , Rein- fe lden , Hall .Salies- de -B earne , flrch- ambault , Salsomag- gio re , Droitwich.
Gościec staw ow y 1 m ięśniow y.Zołzy i krzyw ica.W adliwa p rzem ian a m a te rji. P rzew lek łe zapalen ia o rg a ró w ko
biecych.Spraw y pozapalne, wysięki. N iedokrw istość, b łędnica.S chorzen ia górnych odcink . dróg
oddechow ych C horoby u k ład u nerw ow ego .
II. S zczaw y a lk a l ic z n e , a lk a l i c z n o - s łn n e , a lk - s ło n o g o r z k ie i ż e la z is to -w a p n io w e .
Przepiękny widok z druskiennickiego bulw aru na Niemen i brzeg litewski
P ływaln ia so lankow o-lerm alua
O D D Z I A Ł E L E K T R O L E C Z N I C Z Y .
K ąpiele e lek tro -św ietlne ogólne i częściowe, sollux, lam py kw arcow e i reflek- toryczne. D ia term ia . G alw anizacja, fa- rad y zac ja i frank lin izac ja .
ZA B IE G I S P E C JA L N E .P rzep łuk iw an ia kiszkow e system em
Broscha. K ąpiele piankow e.K Ą P IE L E B A SEN O W E.
Ciechocinek je s t jedynem w naszym k ra ju zdrojow iskiem , gdzie są stosow ane n a szeroką skalę ciepłe kąpiele so lankow e basenow e. Do tego celu służą trz y baseny , z k tó rych każdy je s t p rzezn a czony do innego rodzaju zabiegów leczniczych.
P ierw szy basen, w ybudow any n a zacisznym te ren ie m iędzy tężn iam i, posiada, na jw iększe w ym iary i nosi nazw ę „pływ alni so lankow o-term alnej“ . O lbrzym ie w ym iary teg o basenu i nowoczesne urządzen ia pozw alają zaliczyć go do najw span ia lszych inw estycyj tego ro dzaju.
D rug i basen nazw any cieplicą w spólną dzięki w ysokiej _ ciepłocie i koncentra c ji w ypełn iającej go solanki, je s t u- rządzeniem naw skros leczniczem i słu ży do stosow ania w dnie pogodne n o rm alnych kąp ie li solankowych.
Trzeci w reszcie , k ry ty basen może być czynny bez w zględu n a pogodę, k ą piel zaś w n im n ie ty lko nie w stępuje, lecz dzięki w ysokiej ciepłocie wody i pow ie trza , prom ieniom pozaf jołkow ym i n ieustann ie w ydziela jącej się em anacji radow ej — l~>-ze\vyższa kąpiele solankowe w łazienkach.
PRZYRODOLECZNICTWO.P laża o pow ierzchni 20.000 m e tr.2. K ą
piele słoneczne, pow ietrzne i piaskowe.G im nastyka i g ry ruchow e d la dzieci
we w zorow ym ogrodzie Jordanow skim .N a tu ra ln e inhalacje p rzy tężniach.
D alszem bogactw em D rusk ien ik są obfite pokłady doskonałej borowiny.
Specjalnością D rusk ien ik są słynne I kąp ie le kaskadow e w R otniczance i za k ład d la leczniczego stosow ania słońca, | pow ietrza i ruchu , za jm u jący trz y te reny . K ażdy z n ic h posiada specjaln ie w ykonane nachylone w zgórza piaskow e, ocienione ¡polanki, bieżnie, boiska i baseny.
S tosu je się ta m “połączone w u m ie ję t n y sposób bodźce k lim atyczne z ćw iczen iam i g im nastycznem i. Leczenie indy w idualne pod sta ły m nadzorem le k a rskim.
Z ak ład kąpielow y je s t zaopatrzony w u rządzen ia w en ty lacy jne i cen tra ln e o- g rzew an ie i z a jm u je około 140 sal i ła zienek. M ieszczą się w n im : oddziały k ą pieli solankow ych d la dorosłych (I i II — k la sy ), osobne d la dzieci o 12 w an nach z oddzielną odpoczyw alnią, dw a oddziały kąp ie li borow inow ych ze specjal- nem i kab inam i do rozb ie ran ia , umożliw ia j ącem i dłuższy w ypoczynek po kąp ie li j ew en tualne kocow anie. O kłady borow inow e w osobnych kab inach . Pozatem oddział kąp ie li kw asow ęglow ych n a solance n asy can e j przez duży s a tu ra - to r , kąp ie le tlenow e i p iankow e, gab inety do iry g a c ji so lanką, a p a ra ty t . zw. Douche en H am ac do iry g a c ji podczas kąp ie li w w annie , a p a ra ty B rosch’a do p rzep łuk iw an ia je lit , oddziały wodolecznicze, zaopatrzone w k a te d rę n a try sk o w ą W in te rn itza , w an n y do pó łkąp ieli i kab iny do kocow ania, sp ec ja ln a sa la n a try sk o w a system u d -ra Żniniewicza. O ddział elektro leczniczy p o siad a d ja te r - mię, p a n to s ta t, w annę elek tryczną, k ą piel czterokom orow ą, lam pę kw arcow ą, lam py L andeckera i M in ina, szafk i elektryczne. In h a la to r ju m posiada sa lę do w ziew ań ogólnych solankow ych suchych i w ilgo tnych , so lankow o-arom atycznych oraz inha lacy j indyw idualnych . W sezon ie czynna je s t zak ładow a p racow nia rozpoznaw czo-lekarska i d ru g a d la b a d a n ia produktów spożywczych.
P ija ln ia -w p a rk u n a d brzeg iem N iem n a zaopa trzona je s t w e w szelkiego ro d za ju wody m inera lne , u rząd zen ia do p odgrzew an ia w ody i t . p.
W skazan ia lecznicze w D rusk ien ikach : Gościec staw ow y i m ięśniow y, pourazo-
O R B I Su l. W ile ń s k a 1,
Bilety kolejowe. W ycieczki. Informacje.
Z n a k o m ityPensjonat—Hotel
L. K R Y Ń S K I E G OD ru s k ie n ik i , u l. P o z n a ń s k a 1S, te l . 16.
Z najdu je się w sam ym lesie. W ygodne, kom fortow e urządzone pokoje. W oda b i e ż ą c a zim na i gorąca w pokojach. T arasy słoneczne i balkony. Sala jad a ln a i pokoje tow arzyskie. K u c h n i a p ie rw szo rzędna, na żądanie d ie te ty czna .
C e n y od 5 zł.
S en ato r adw. A bram ow icz, k tó ry od chw ili p rze jęc ia zdro jow iska przez P a ń stw o, za rząd za niem , podnosząc je z ro ku n a ro k do coraz w iększej św ietności, udziela nam n astępu jących in fo rm acy j:
— Z akład posiada w szystk ie u rządzenia , jak ich od zdrojow iska m ożna w ym agać. W obecnej chw ili na leży sobie ty lko życzyć, aby i gm ina rów nież była w s tan ie spełnić co do n ie j należy. N ieste ty , z b rak u środków n ie je s t to m ożliwe i ty lko pomoc K om isji Z drojow ej pozw ala n a stopniow e w prow adzanie in w estycy j. Zapoczątkow ano też budowę w odociągów , k tó re w ykończone zostaną w ciągu 8 la t, uk ład a się b ruk i, jezdnie i chodniki.
Z kom isją w spó łp racu je gorliw ie Tow. | P rzy jac ió ł D rusk in ik , pod przew odnictwem g en e ra ła L itw inow icza, k tó re objęło dział a tra k c y j i rozrywrek.
Z in ic ja tyw y jego pow stało schronisko tu ry sty czn e , zaprow adzono kursow anie s ta tk u parow ego do G rodna, zbudowano m ost, łączący b rzeg z p lażą , założono k o rty tenisow e.
W roku bieżącym oddajem y do u ż y tku trzec i i o s ta tn i te re n Z akładu Leczniczego, stosow ania słońca, pow ietrza i r u chu im . dr. Lewickiej. J e s t to jedyny n a ty m poziom ie zak ład , w span ia le u- rządzony i w yposażony w najlepsze w arunki. Od r. 1930 dokonyw ano w nim stopniow ych inw estycyj, dziś też u rz ą dzony je s t już kom pletnie. O sta tn i e tap w jego rozw oju stanow i w łaśn ie dział, obecnie oddaw any do u ży tku . J e s t to dzieciniec, w k tó ry m dzieci, pod opieką odpow iednich sił fachow ych, będą m ogły spędzać czas n a kąp ielach słonecznych, g im nastyce i ruchu. Z chw ilą oddan ia tego te ren u do uży tk u , p ra c a in w esty cy jn a w dziale zakładow ym będz;e ukończona. P ozosta je nam ty lko dalsza s ta ła p ra c a nad u trzy m an iem w należyty m s tan ie teg o co ju ż posiadam y, oraz nad rozw ojem w ytw órczości naszych p rep a ra tó w igliw iow ych do kąp ieli, w y tw arzan y ch z prawdziwej?« o lejku sosnowego, d rzew a bowiem, ja k p an sam w idzi, n ie b rak nam !
P rag n iem y n a dokończenie p rzypom nieć Sz. C zytelnikom , że D rusk ien ik i pos iada ją obecnie doskonałą kom unikację kolejow ą, za pom ocą now ej lin ji, łączącej zdrojow isko z m a g is tra lą W arszaw a- W ilno. N ow a lin ja , a przedew szystk iem dworzec w D rusk ien ikach , w zbudzają praw dziw e uznan ie d la ich tw órców .
N ałęczów — 217 m . n .p .mT ruskaw iec — 400 ,.K rościenko
n D unajcem — 420Żegiestów
n Popradem - 486Szczaw nica — 500Krynica - 586IwonlccRym anów
i i n n e .
Neuenarh , Gleichenberg , Billin, W ildungen, Giess- höbel , Ems, Els ter, Nauheim , R e ichen hall, Tara«p, Spaa, Franzensbad , Mon- te ca t in i , Vichy, Ro- yat , Contrexeville , Essentuki , Borżom.
Nieżyty b łon śluzow ych w cierp ień , d róg oddechow ych; choroby p rzew odu traw ien n eg o (żo łąd k a z n a d - kw aśnoś. i w rzodem ).
C horob r krw i, b łędnica, n ied o k rw istość.
C horoby se rca i naczyń; cho r. p rze m iany m a te rji i gruczo łów do krew nych; choroby w ątroby , dróg żółciow ych i m oczow ych.
Dna, cukrzyca, otyłość I m iażdżyca.C horoby kobiece i nerw ow e.
111. Z d r o j o w i s k a s i a r c z a n e.
Solec — 160 m .In.p.m . Busko — 183 N iem irów — 220 ,, Szkło — 260 Lubień W ielki — 300 „ Krzeszow ice — 350 „ Horyniec T ruskaw iecSw oszow ice pod K rakow em
i inne.
Akwizgran, Lan- deck, Baden, Tren- czyn, Piszczany, Luhaczowice, ñix- les-Bains , Bagnéres du Luchon, H arrogate , Heluan, Piati-
gorsk.
W szystkie stany reu m atyczne Skaza m oczanow a P rzew lek łe z a tru c ia m e ta lam i. Pew ne c ierp ien ia p rzew odu p o k a r
m ow ego.Zm iany staw ow e.N erw obóle. Dna.Rwa kulszow a.O brzęki, zg ru b ien ia i n iedow łady
pouraz.C horoby sk ó rn e i w eneryczne. Nieżyty górnych d róg oddechow ych
IV. Z d r o j e g o r z k i e (g la u b e rs k ie )
Morszvn — 325 m . n.p m. Karlsbad, Marien- I . . . . . . ..bad. Brides-Salines | C ierp ienia w ątroby i je lit; o tyłość
V. K ą p i e l i s k a m o r s k i e .
Orłowo, K am ienna G óra, Gdyn ia, Hel, H allerow o, Ja s trz ę bia G óra, Ju ra ta , J a s ta rn ia
Cranz, Sopot , W este rp la t te , Kołobrzeg, Heringsdorf.
U odporn ien ie ustro ju ; zołzy;w pływ p odn iecający n a narządy
V. S t a c j e k l i m a t y c z n e .
ZAKŁAD FOTOGRAFICZNY
Ii. BARANOWSKIEGOW D R U S K I E N I K H C H
U L I C A 1 1 - g o L I S T O P H D f l Nr. 2(obok kościoła)
W Y K O N U J E WSZELKIE PRACE W ZHKRES F O T O - G R R F J I W C H O D Z Ą C E R Ó W N I E Ż I AMATORSKIE
NA S K Ł A D Z I E Z A W S Z E D U Ż Y W Y B Ó R PO CZTÓW EK Z WIDOKAMI D R U S K I E N I K i O K O L I C .
OtwockS an a to rju m R udkaZaleszczykiU strońJaw orzeKosówBystraOjców n P rądn ik iem D elatyn Wisła Czorsztyn
n D unajcem RajczaJa rem cz e n P ru te mŻabieIstebnaW orochtaZ akopaneB ukow ina
A nalogiczne wysokości posiadają: — 97 m . n .p .m
180 300 365 380 400 400 400 450 450
500-700- 500
525 700
- 750 750
- 900 1000
Schandau (117). Harzbuurg (270) Montreux (4C0). In te r laken (570). Meran (500).Ischl (475).Reinerz (570). Berchtesgad. (570). Garm isch-Parten-
kirchen (700). Smokovec (1000). Sem m ering (1000). ChamonixT(1050).
W pływ podniecający n a narządy: u o d p o rn ien ie ustro ju ; choroby p łu cn e .
Z D R O J O W I S K O G Ó R S K I E R A B K Aw Małopolsce zachodniej, wzniesione 560 m n. p. m. w zacisznem położeniu, chronione łańcucham i gór od północy, w schodu i zachodu. Jedyne w Polsce zdrojowisko dla d z i e c i , także dla d o r o s ł y c h .pierw szorzędny ośrodek leczniczy w lecie i w zimie. Znane ze skuteczności solanki jodo-bromowe. Nowocześnie urządzony zakład leczniczy obejm uje działy: kąpieli m ineralnych, gazowych, borowinowych, okłady borow inow e i m ułowe, zaw ijan ia mułowe, hydropatję , dział inhalacy jny i t . d. Silne n a słonecznienie, k lim at łagodny suchy, stanow iący obok źródeł leczniczych, najw iększy a tu t leczniczy zdrojow iska. F rek w en c ja roczna 22.000 osób. Doskonała komunikacja . W szelk ie udogodnienia.
K o m u n a l n a K a s a O s z c z ę d n o ś c i m. D ruskien ikul . O r z e s z k o w e j N r . 6 t e l . N r . 4 1 . P. K. O . N r . 8 1 . 0 2 6 .
D L R W YGODY P.P. K U R A C JU S ZÓ W w prow adzony został ob ró t przekazowy, będący najdogodniejszym , tanim i szybkim sposobem przekazyw ania pieniędzy do Druskienik.
K A ŻD Y K U R R C JU S Z wyjeżdżający do D rusk ien ik może w p łac ić pieniądze do P. K. O. na rachunek Kas> Nr. 81.026, ze wzm ianką na od . cinku o przeznaczeniu wpła ty. Po o trzym aniu zawiadomienia z P. K. O. Kasa natychmiast powiadam ia adresata o otrzym anej gotówce, k tó rą niezwłocznie wypłaca.
POW YŻSZY O B R Ó T wyklucza konieczność długiego wystawania przed ok ienkiem pocztowem . Interesantów załatw ia się szybko, sprawnie i bez u trudn ia jących fo rm a lnośc i
K A S A P R ZY JM U JE DO DEP O ZY TU i na przechowanie w a lo ry (papiery w a rtośc iow e1, gotów kę i kosztowności.
P O Z W E M KA SR z a ł a t w i a wszelkie czynności w zakres bankow ości wchodzące.
R Y M A N O W - Z D R O Jw ła s n o ś ć J a n a H r. P o to c k ie g o
N ajs i ln ie jsza szczaw a s ł o n o - a l k a l i c z n a , z a w ie ra j ą c a j o d i b r o m . W ła s n a b o ro w in a s ł y n n a z e s k u t e c z n o ś c i .
W s k a z a n ia : Zołzy, zajęcie g ruczo łów wnękowych, przew lekłe n ieżyty drógoddechowych i przewodu pokarm owego. Spraw y zapalne błon surowiczych kośc iiokostne j.reum atyzrr staw ow y m ięśniow y, ischias. Choroby przem iany m aterji, choroby kobiece. C horoby serca i naczyń, systemu nerwowego, anemje oraz stany rekonwalescencji.
Pora k ąp ie low a do 30 w rześn ia . Ceny us ta lone i umiarkow ane. Bezpośrednie w agony z W arszaw y , Lwowa. K rakow a i Poznania. Poczta , te leg ra f , t e l e fon na miejscu. Bliższych informacyj udziela Zarząd
R Y T R O Letnisko i Stacja Klimatyczna ;nad Popradem:
Miejscowość w ypoczynkow o-kuracyjna, p rzepięknie położona w dolinie w śród gór, idealnie nadająca się dla wypoczynku. K ąpiele w P opradzie, wycieczki, tan ie m ieszkania i u trzym anie, doskonała kom un ikacja kolejowa, poczta, te lefon , te le g ra f na m iejscu.
Sezon od 1 m a ja do 1 października. Informacje: Zarząd Gromady, Rytro.
Str. 6 WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. U .
HelH el leży w pow. M orskim , w oj. Po
m orskiego, p raw ie n a sam ym końcu półw yspu helskiego, w n a jszerszej jego części. M iejscowość położona je s t od strony zatoki.
S ta c ja kolejow a (zakończenie lin ji kolejow ej G dańsk — G dynia — Hel) je s t odległa o 1 km. od kąp ieliska. M ożna rów nież przybyć do H elu z iGdyni morzem .
K lim a t H elu je s t nadm orsk i, łagodzon y n aw et w czasie w ielkich upałów pow iew am i od m orza. Pow ietrze czyste. G leba p iaszczysta, p rzepuszczalna, okolica zalesiona.
Główne środki lecznicze w H elu s ta now ią kąpiele m orskie i słoneczne na obszernych p lażach, poza tem doskonałe świeże, w olne od k u rzu pow ietrze.
P osiada jąc ogrom ne reze rw u ary czystego i pozbaw ionego k u rzu pow ietrza, k tó rego dobroczynny w pływ n a organizm ludzki po tęgu je się przez pobliże lasów ig lastych , stanow i H el bardzo dobrą s ta c ję k lim atyczną d la chorych n a n ie - j
Inowrocław dla swoich i obcychP rezy d en t m. In o w ro c ła w ia , p. A p o lin a ry Jan kow ski, o ro zw o ju zd ro jo w is k a
U zdrow isko ,i m iasto zw iązane są ze i budow lany. Nowe w ille p o w sta ją wsobą organicznie. M iasto posiada w swem cennem uzdrow isku siłę a tra k c y jn ą , uzdrow isko zaś w m ieście silne zaplecze, pozw alające n a w iele udogodnień, k tó rych pozbaw ione są n ie ra z uzdrow iska , n ie zw iązane z żadną w iększą jed nostką.
D latego też rozw ój zarów no m iasta , ja k uzdrow iska, zw iązany je s t ze sobą n ierozerw aln ie .
P rezyden t Inow rocław ia, p. A po linary Jankow sk i, n ies tru d zo n y p ion ie r rozw oju zarów po uzdrow iska, ja k m ias ta , w rozm owie z przedstaw icielem „W iadom ości T u rystycznych” rzuca n a s tęp u jące u- w a g i:
— W obecnej chw ili p rzeprow adzam y u rb an izac ję uzdrow iska , k tó ra ostateczn ie zapew ni m u w szystk ie w ygody, z j a k ich k o rzy sta każde w ielk ie m iasto.
szybkiem tem pie. B udujem y też m onum en ta lny gm ach specjalnego kościoła zdrój owiskowego.
U zdrow isko nasze rozszerza z roku n a rok prom ień swego zasięgu. Obecnie posiadam y ju ż znaczną ilość k u ra c ju szów z zag ran icy , m ianow icie z p row in- cyj niem ieckich, leżących bliżej naszych g ran ic . F ra n k fu r t n /O d rą , P ru sy W schodnie oraz w. m. G dańsk coraz liczn ie j są rep rezen tow ane. P racu jem y o- becnie n ad rozszerzeniem ek sp an s ji na k ra je Skandynaw skie , a w pierw szej
s iada w szelkie cechy n a tu ra ln e g o rozw oju , gdyż s ta re szlaki kom unikacyjne i tu ry s ty czn e prow adzą trad y cy jn ie ze Szw ecji n a k o n ty n en t przez N iem cy, a pow stan ie G dyni n a d a je obecnie sz lakom tym bliższy i uproszczony k ie ru nek, s tw a rza jąc w aru n k i kom unikacyjne pierw szej k lasy .
Będziem y się rozw ija li w ięc — kończy p rezyden t Jankow sk i — n iety lko j a ko uzdrow isko d la Polaków , a le i d la cudzoziemców. N ie w ątp ię , że zadan iu tem u Inow rocław w zupełności podoła.
N a zakończenie rozm ow y prez. J a n -lin ji wchodzi tu w g rę Szw ecja, k tó re j | kow ski zap rasza naszych Czytelników ,obyw atele in te re su ją się bardzo P olską I k ie ru jąc do nich poniższy a u to g ra f:ze w zg.ędu n a in tensyw nie ro zw ija jące j się w o s ta tn ich czasach s tosunk i poi- j ^7 ^ sko-szwedżkie. Rozpoczęta przez n as I M j a » 1 ,, przed 2 la ty k a m p a n ja zaczyna w yda- W b l lw ać owoce. S fe ry lekarsk ie ro k u ją pod
P rag n iem y dać w te n sposób zdrojow i- | ty m w zględem doskonałe nadzie je , k u rac ju sze szwedzcy zaś w y k azu ją silne Iza in teresow an ie Inow rocław iem . Dopom ag a tu rów nież doskonała kom unika- | c ja ze Stockholm u do Inow rocław ia I przez G dynię, stosunkow o ta n ia , gdyż cena p rze jazd u w spom nianą ta r a s ą n ie I p rzek racza 120 zł. J a k o dowód za in te resow an ia się Szw ecji naszem zdro jow iskiem może służyć fa k t , że baw ił tu przez dłuższy czas szwedzki p ro feso r Hol- stróm , k tó ry w ydał d ruk iem k ilk a p rac ,
dom agania d róg oddechowych. P iaszczy- j sku ram y p a r excellence europejskie .ste , suche w ybrzeże półw yspu i w ygodne | Z adanie to b y na jm n ie j n ie je s t ła tw e,szerokie p laże um ożliw iają stosowanie- w J bo przecież sharm onizow anie uzdrow iskaszerokim zakresie kąp ie li słonecznych i z blisko 40.000-em m iastem w ym agapow ietrznych. Z tego pow odu je s t H el, | bardzo skom plikow anej p racy . N ależyw ym arzonem m iejscem w ytchn ien ia i p rzy tem zaznaczyc, że pom im o w szyst-w ypoczynku dla ozdrowieńców i ludzi I ko zdrojow isko będzie w dalszym ciągupo trzebu jących spokoju. stanow iło jednostkę sam odzielną, m ia-
P oby t w H elu je s t w skazany dla dzie- I s t? rów nież. Z achow anie odrębnościci zołzow atych, zw łaszcza z t. zw. od rę-i nila.s t a . 1 uzdrow iska, p rzy jednoczesne™ a • 1 / • „ i ' 11 ' ł „ i zurban izow an iu pierw szego stanow i jed-- w lekłem i^nteżyt am i dróg oddechowych, z naszych głów nych zadań . P race w ' dotyczących naszego zdrojow iska. (Jed-
r ■n fsc S84r»5ss^ w “J*łych, b a r zo czę _ . ‘ . 7hnc7pnia R ozw ija się rów nież w zdro jow isku ru ch R uch ze Szw ecji do Inow rocław ia po-1 d la kobiet z czynnosciowem i zboczenia-1 Jm i w zakresie n a rząd u płciowego.
P rzeciw w skazania tw orzą sp raw y re u m atyczne, g ruźlica , s ta n y n iespraw ności n a rz ą d u krążen ia .
C ała m ieiscow ość je s t ośw ietlona elektryczn ie .
H el posiada hotel oraz w iele dobrze,,l u „• •RA-nrm’o* Hr, cza ono swoj , s ta ły rozw oj, ch a rak te ry -urządzonych pensjonatow . Kowmez do- | m słl
e
f iH r m
4 )n jm h KHm
ff/l/lWf>W Inowrocławiu słały postęp
D r Sroczyński, naczelny lekarz zdrój o. J w iska, k tó rego w iedzy i p racy zawdzię-
m ach m iejscow ych rybaków . Czyste acz skrom nie u rządzone, są położone w m iasteczku i w now ej kolonji ryback ie j. A- p ro w izac ja dobra, w szystko m ożna n a być na m iejscu.
W H elu o rdy n u je s ta le lekarz , w sezonie przebyw a ich w ię c e j; ap tek a n a m iejscu.
P o b y t w H elu je s t bardzo urozm aicony . Poza kąn ie lam i m orskiem i i plażow aniem , k tó re są głów nem i a trak c jam i poby tu n ad m orzem , u p rzy jem n ia ją go wycieczki żaglow cam i i łodziam i rybac- kiem i, w iosłow anie, ten is, zabaw y taneczne, dancing i, k oncerty i p rzedstaw ien ia te a tra ln e .
Sezon trw a od 15 czerw ca do 15 w rześn ia .
K om unikacja kolejow a bardzo dobra, bezpośrednie w agony z W arszaw y, Poznania i K rakow a. S ta tk i żeglugi p rz y brzeżnej u trzy m u ją codzienną w ygodną kom unikację z G dańskiem , Sopotam i, G dynią i J a s ta rn ią .
In fo rm acy j o m ieszkaniach w wiosce zasięgać m ożna w Sołectwie G m iny Hel.
HoryniecZdrojow isko s iarczane w w oj. Lwow-
skiem , n a w ysokości 284 m. w okolicy p ag ó rkow ate j, o b fitu jące j w rozległe la sy ig laste . S ta c ja kol. na lin ji Ja ro sław - R aw a R uska w m iejscu. Poczta, te le g ra f i telefon w H oryńcu.
W. zdrojow isku zn a jd u ją się źródła siarczane , siarkow odorow e o wielkiej- w ydajności i bogate złoża borow iny o p ierw szorzędnej w artośc i leczniczej. W ody horynieck ie stosow ane są do kąpieli i do p icia , borow ina do kąp ie li i do okładów ta k w zdrojow isku, ja k i poza niem. K u ra c ja p rzy użyciu n a tu ra ln y ch środ ków leczniczych H oryńca Z d ro ju daje w yn ika nie gorsze od tych , jak ie osiąga się p rz y leczeniu w A kw izgran ie , B aden, W ieilbach, P iszczanach i Trenczynie.
Z ak ład Z drojow y rozporządza łazienk am i I i I I k la sy do kąpieli s iarczanych i borow inow ych, u rządzen iam i do hydro- te r a p ji , leża ln iam i, kąp ielam i słoneczne- m i i pow ietrznem i. B udynki zakładow e skanalizow ane; są w odociągi i św iatło elektryczne.
W sk azan ia : schorzen ia reum atyczne,p o d ag ra , otyłość, poozstałości po zapalen iach , choroby kobiece, choroby w ą tro - b y oraz n iek tó re choroby na rząd u k rą żenia.
P rzec iw skazan ia : g ruźlica , s ta n y gorączkow e bez w zględu n a pochodzenie, n iew yrów nane choroby serca, zapalenie nerek .
L ekarz zdrojow y, podręczna ap teka , m asażyści obojga płci n a m iejscu.
M ieszkania w p ensjona tach zakładow ych i p ryw atnych . O bfitość produktów
— N ieraz słyszy się ze s tro n y n ieuśw iadomionych, że zdrojow isko, zna jdu jące się w bliskiem sąsiedztw ie m iasta , posiada m niej w arunków zdrow otnych, niż in ne. J e s t to pogląd zupełnie niesłuszny, gdyż przedew szystk iem nasze zdrojow isko zn a jd u je się w odległości ok. 1 km od cen trum i oddzielone je s t od niego dzielnicą w illow ą, następn ie zaś zn a jd u jem y się w 200 m orgow ym p a rk u , pełnych sta ry ch drzew , zieleni, klombów i kw iatów .: N a bliskości m ia s ta zaś zyskujem y ogrom nie ze w zględu na możność ko rzy s tan ia z jego u rządzeń k u ltu ra lnych. Z resz tą zag ran icą najw iększe u- zdrow iska ulokowaife są w podobny sposób ku ogólnem u zadow oleniu zarów no m iast ja k i uzdrow isk.
— J a k ro zw ija ją się w o sta tn ich czasach inw estycje leczn'cze w Inow rocław iu?
— Chcąc odpowiedzieć na to py tan ie m uszę przedew szystk iem zaakcentow ać znaczenie źród ła p itnego. J e s t ono bardzo w ażne, gdyż Inow rocław daw niej leczył ty lko kąp ielam i. Solanka p itn a wzm ocniła siln ie znaczenie ich, s tw a rza jąc razem zespół środków , dostarczających o rgan iz mowi silnych bodźców, pobudzających go do w alk i z k o n sty tu c ją chorobow ą. K ą piele solankow e w zm acn ia ją siły o rg a nizm u i działalność ich zbliżona je s t do p ro te in o te rap ji, pobudzającej w ew nętrzne w ydzielanie i p rocesy dokrew ne w skórze, w yw ołujące przekrw ien ie w ogniskach chorobowych, szczególnie w s ta w ach, ak ty w u ją system nerw ow y w egeta ty w n y i w zm acn ia ją w y tw arzan ie ciał odpornościow ych. Dzięki tem u po siad a ją
Inowrocław Zakład
doskonałem i kąpielam i borow inow em i o- ra z licznemi środkam i pomocniczemi. W schorzeniach staw ów b. używ ane są m asaże i p rzegrzew an ia na poszczególne staw y, przyczem używ am y w iele prze- g rzew ań gorącem pow ietrzem p rzy pomocy ap a ra tó w d -ra T y rn au e ra , ja k to się p ra k ty k u je w W iesbadenie, K a rlsb a dzie, etc.
— J a k w yg ląda frekw encja cudzoziemców w Inow rocław iu?
— M ieliśm y ju ż spory kon tyngen t gości z N iem iec, k tó ry sta le w zrasta ł. N ieste ty , ogran iczen ia dewizowe ruch ten zaham ow ały. Z ain teresow anie jednak nie
r. 1901 ogłosił szereg pr&c, dotyczących zdrojow iska i gorąco zalecał budowę in h a la to r jum , k tó re obecnie już posiadam y. N ie m niej cenne prace z te j sam ej dziedziny ogłaszał dr. H irsch , k tó ry udowodnił, że wiele chorób staw ów p cs:ad a swe źródło w chorobach m igdałów i zalecał gorąco leczenie schorzeń reum atycznych za Bomoc? inhalac ji, tego w łaśnie typu , jak i posiada Inow rocław .
Oprócz Niemców silne zain teresow anie Inow rocław iem w ykazu ją rów nież Szwedzi. Ruch ten został zapoczątkow any w sezonie ubiegłym , n ie w ątp ię też że w o- becnym rozw inie się w dalszym ciągu.
— Czy pod względem organizacy jnym są jak ieś in te resu jące nowości?
— Sądzę, że czytelników „W iadomości T urystycznych“ za in te resu je wiadomość o naszej specja lnej szkole d jetetycznej. J e s t to in s ty tu c ja o 2% rocznym kursie , w k tó re j ksz ta łcą się w łaściciele pensjo- \ natów w specjalnej um iejętności d jete- tyki, tak w ażnej p rzy każdej ku rac ji. Absolwenci o trzy m u ją dyplom y. T w orzą oni coraz w iększy kon tyngen t dzielnych pomocników lecznictw a uzdrowiskowego.
— Co pan dok tó r p rzew iduje w n a jbliższej przyszłości dla Inow rocław ia?
— P racu jem y bez u stan k u ra d d a lszym rozw ojem zdrojow iska, trzym am y rękę n a pulsie i s ta ra m y się dotrzym ać kroku najnow szym badaniem i w ym aganiom zdrojow nictw a. Z daje się, że nam się to udaje , gdyż posiadam y z roku na rok coraz w iększą liczbę zwolenników naszej k u ra c ji“ .
Is to tn ie , p a trząc n a piękne i nowoczesne u rządzen ia Inow rocław ia, n a wzoro-
Biuro S p rze d a ży ProduktówPAŃSTW OW YCH ZAKŁADÓW
Z D R O JO W Y C HI P I J A L N I A W Ó D
W a r s z a w a , Ś - t o K r z y s k a 12, t e l . 2 - 6 9 - 6 8K o n t o c z e k o w e P. K. O. lir . 30.103.
P a ń s tw o w e Z a k ła d y Z d ro jo w e ( B u r k u t , B u s k o , C iech o c in ek , D r u s k i e n i k i , K r y n i c a i S z k ł o ) ce lem u d o g o d n ie n ia p u b liczno śc i n a b y w a n ia p o l s k i c h p ro d u k tó w z d ro jo w y c h u ru c h o m iły i p ro w a d z ą iv W arszaw ie , p rzy ul. Ś - to K rzysk ie j 12 „B iu ro S p r / e d a ż y ” w sze lk ich
p r o d u k t ó w zd ro jo w y ch i b a ln e o lo g ic z n y c h jak : w o dy m in e ra ln e , so le , s z la m y , łu g i , b o ro w in y i p r e p a r a ty ig liw iow e, z a ró w n o p ań s tw o w y ch ja k i p ry w a tn y c h z a k ła d ó w zd ro jo w y ch .
P o z a h u r to w ą i d e ta l ic z n ą s p r z e d a ż ą tych p r o d u k tó w b iu r o p ro w a d z i je d n o c z e ś n ie na m ie jscu p i ja ln ię w ó d m in e ra ln y c h , k tó r e w y d a je p ub liczn ośc i w t e m p e r a t u r a c h w e d łu g je j życzenia . B iu ro u d z ie l3 w y cze rpu jący ch in fo rm a c y j o P a ń s tw o w y c h Z a k ła d a c h Z d ro jo w y c h .
P r o s p e k ty , cenn ik i i d ru k i o w o d ach m in e ra ln y c h , b iu ro w y s y ła na k a ż d e ż ą d a n ie .
SOLEC-ZDRÓJPolskie Piszczany- Wody siarczono-słone
Sezon od 1.V do 30.IX.
Kąpiele mułowe i mineralne od 1 zł.P o b y t 3 t y g o d n i o w y z k u r a c j ą o d 1 4 5 . - z t . Urzędnicy państwowi i komunalni oraz Duchowieństwo korzystają
ze zniżekIn fo rm acy j udziela: Zarząd Zakładu S O L E C - Z D R Ó J woj. Kielce, Zw iązek U zdrow isk P o lsk ich, W arszawa, Boduena 2, tel. 5-30-38.
sów przedw ojennych posiada w Niem-_________________ \ p t _ _ czech doskonałą m arkę oraz liczne p ra -
one szerokie pole w skazań. 80% chorób j ce niem ieckich w ybitnych sił naukow ych, staw ów , ja k reum atyzm , dna, a rtre ty zm , | M. in. słynny pro f. B ergel, daw niejszy etc. leczą kąp iele solankowe, uzupełnione lekarz zdrojow y w Inow rocław iu , już w
u s ta je , Inow rocław bowiem jeszcze z cza- w y porządek i o rgan izację oraz n a bajeczną czystość w szystk ich gm achów , sal, urządzeń i in s ta lacy j, n ie tru d n o domyśleć się, że k u rac ju sz m usi tu ta j czuć się dobrze i że ła tw o asym ilu je dobrodziejstw a, w ypływ ające z k u rac ji.
S Z C Z A W N I C AZakład Zdro jow o - Kąp ie low y i stacja k lim atyczna z dogodną kom un i
kacją autobusam i ko le jow em i z Nowego Targu, ze Starego Sącza, względnie Nowego Sącza, oraz w p ros t z K rakow a
S zczawy a lka liczno-s łone, leczące najlep ie j i najskuteczniej ch o ro b y : dróg oddechowych, narządó w tra w ie n ia , narząd ów krą>em a. dróg moczowych, przemiany m ater j i . choroby k rw i i n e rw ów .
Siedem źródeł w ody k ruszco w e j: Józefina, S te fan, Magdalena, Wanda, W alerja , Szym on i Jan. K lim a t o charakterze podalpe jsk im (500 m. n. p. m.). Piękne w ycieczki w Pieniny.
Od l-go lipca zos ta je uruchomione n o w o w yb ud ow ane n a jn o w o cześ niejsze INHALAT0RJUM.
Sezon letn> od l-go m a ja do 30-go w rześn ia , z im owy od lF-go grudnia do l-go marca.
Co nam d a je In o w ro c ła w ?Zdrojow isko położone w zachodniej
Polsce na K ujaw ach , posiada k lim a t ła godny, zbliżony do m orsk iego bez w ielk ich w ahań ciep ło ty dobow ych i rocznych, dość słoneczny, odznaczający się p rzecię tn ie m ałą ilością opadów . M iasto Inow rocław liczy przeszło 30 ty s . m ieszkańców , posiada doskonałe w arunk i sa n ita rn e , w odociągi, k analizację , ośw ietlen ie e lek tr., gaz, d rog i asfa ltow e i b ru kow ane. D zielnica zdrojow iskow o-w illow a zna jdu je się na zachodniej stron ie m iasta . D ojazd ze s ta c ji Inow rocław (odległość 1 V2 km ) au todorożkam i, dorożkam i konnem i, tram w a jem i autobusem .
Z akłady zdrojow e położone są w b lisko 200 m orgow ym , s ta ra n n ie u trz y m a nym parku , odznaczającym się p ięknym drzew ostanem i k ilku rzadk iem i okazami p rzyrody .
Zdrojow isko położone n a skrzyżow a- w aniu licznych i w ażnych lin ij ko le jo w ych połączone je s t pociągam i osobowe- m i i pośpiesznem i z całą P o lską , a po ciągam i tranzy tow em i z R zeszą N iem iecką. N ow a m a g is tra la Śląsk - G dynia
spożywczych da je możność prow adzenia j sk raca odległość z w ojew ództw połud- w łasn e j kuchni. In fo rm acy j udziela Za- now ych i zachodnio - południow ych do rząd Z drojow y w H oryńcu, tel. N r. 1 1 Inow rocław ia o przeszło 100 km.
WARSZAWAPAŃSTWOWE WYTWORNIE UZBROJENIA-O SSO L IŃ S K IC H 1 BIURO SPRZEDAZY-
U rząd Pocztow o-T elegraficzny m ieści się w czasie głów nego sezonu w zak ładzie kąp ie li solankowych.
R ozw ój i znaczenie zdro jow iska d a tu je się od odkrycia bogatych żup solnych w 1835 r. Z ak ład kąpielow y z n a try sk a m i i kąp ie lam i parow em i is tn ia ł już w w iekach średnich. P ierw sze w iercen ia za źród łam i dokonano w 1869 r. S tudnie m iejsk ie zaw iera ły jednak zaw sze p rz e w ażnie wodę słono-m ineralną. D obrą w odę do picia uzyskano dopiero przez założenie now oczesnych w odociągów w 1905 r. wej w si T rzask i, 6 km . od In o w rocław ia. Rozbudowę zakładów zdrojow ych w w ielkim sty lu rozpoczęto po odzyskaniu niepodległości. Z akład kąpieli solankow ych i kw asow ęglow ych pow iększono W 1923 r. Lecznictw o kąpielam i i .zab ieg am i borow inow em i zaprow adzono w 1925 r. o p iera jąc się n a analizach , stw ierdza jących w ysoką w arto ść leczniczą borow iny inow rocław skiej.
W ielki zakład przyrodoleczniczy i w ziew alnię otw orzono w 1929 r. podczas V II. Pow szechnego Z jazdu H ig jen istów Polskich. W gm achu ty m zna jdu je się ta k ż e em an a to rju m radow e i oddziały wodolecznicze.
P odstaw ą leczenia kąp ie lam i solanko- w em i są solanki stężone t. zw. żoły lub surow ice solankow e o Wysokiem stężeniu 31% . Do słabszych kąp ie li używ a się w ody ze źród ła niskoprocentow ego, k tó re służy tak że do inhalacji. Solanki n iskoprocentow e, szczególnie nasycone bezw odnikiem w ęglow ym , używ a się do k ą pieli w schorzen iach serca i naczyń krw ionośnych. Ł ug pok rys ta liczny doprow adzony je s t do w szystk ich łazienek. Solanki i p łynny ług zaw ie ra ją liczne sole t. zw. uboczne: potasow e, m ag n ezowe, w apienne, brom , jod, lit i inne.
K ąpiele borow inow e dz ia ła ją przez sw e szczególne w łaściw ości fizyczne: w yższą gęstość, ciepłotę i c iężar w łaściw y oraz przez odm ienny sk ład chem iczny. K ąpiele te , stosow ane n a zm ianę z solankowem i, p rzy czy n ia ją się bardzo do w ch łan ian ia nacieków i w ysięków staw ow ych, okołostaw ow ych, pooperacyjnych i zapalnych w przew lekłych schorzen iach m acicy i p rzydatków . W ogóle borow ina należy do najw ażn ie jszych środków leczniczych ogólnych i m iejscowych w chorobach kobiecych.
Źródło solankow e do p icia doprow adzonej e s t do paw ilonu wód m in e ra lnych. Źródło to znacznie rozszerzyło i pogłębiło w skazan ia do leczenia w Inow rocław iu. Ź ródlaną wodę solankow ą inow rocław ską s tosu je się w n ieży tach żo łądka i k iszek , w przew lekłych sp ra w ach zapalnych , szczególnie dnaw ych (a r tre ty czn y ch ) i kobiecych, w niedom ogach gruczołów dokrew nych i anem ji;
w oda ta p rzyśp iesza p rzem ianę m a te r ji i pobudza gruczo ły dokrew ne. A naliza źród ła w ykazu je poza chlorkiem sodu, sole w apniow e, m agnezow e, jony p o ta su, litu , m agnezu , jodu , brom u, żelaza i inne.
W skazan ia : choroby p rzem iany m a te r ji . A rtre ty zm , p o dag ra , otyłość, cuk rzyca , p rzew lekłe schorzenia w ą tro b y i p rzew odu pokarm ow ego, n iedom ogagruczołów dokrew nych.
Gościec staw ów i m ięśni (reu m aty z m ), gościec zn iekszta łca jący , rw a kulszow a, (isch ias) i lum bago.
Choroby kobiece — przew lek łe s tan y zapalne narządów kobiecych, jajow odów , ja jn ik ó w i p rzym acicza , z ro sty , n iep łodność, niedorozw ój, zaburzen ia czynnościowe i okresu p rzekw itan ia .
Choroby dzieci, słaby rozw ój, skaza w ysiękow a, (lim fa tyczna) skrofuloza,krzyw ica.
Choroby se rca i naczyń krw ionośnych, sk leroza, p rzew lekłe zapa len ia żył.
Zachorzenia d róg oddechow ych: nosai jam bocznych nosa, g a rd ła , m igdałów , oskrzeli, dychaw ica oskrzelow a płuc, u - pośledzenie lub b rak pow onienia, o słabienie słuchu.
Pourazow e cierp ien ia kości i staw ów , s ta n y po operacjach.
Choroby nerw ow e, porażenia , nerw ice (tak że nerw ice se rca ), zapa len ia nerw ów i nerw obóle.
S tan y osłab ien ia i w yczerpan ia , n ie dokrw istość, rekonw alescencja.
P rzeciw w skazan ia : Choroby ostre , gorączkow e i zaraź liw e, g ruź lica ; n iew yrów nane w ady serca, m iażdżyca silnie zaaw ansow ana, szczególnie tę tn ic w ieńcowych, charłactw o.
Zdrojow isko je s t jak b y w ielkiem sana- to rjum . W szystko nastaw ione je s t dla w ygody k u rac ju sza i zapew nia m u jak najlepsze w arunk i lecznicze. O statn io uregulow ano ruch kołow y, aby zachować jak najw iększą ciszę w zdrojow isku.
Szpita l publiczny z oddziałam i spec- ja lnem i i domem izolacyjnym zapew nia w szelką pomoc w raz ie nag łego schorzen ia lub w ypadku.
H otele, pensjona ty , w ille i liczne poko je um eblow ane w dom ach p ryw atnych um ożliw iają dogodny i w ygodny pobyt
W i n t e r e s i e w ł a s n y m KURACJUSZÓW W INOWROCŁAWIU
# leży przechow yw anie przywiezionej g o t ó w k i oraz kierowanie w szelkich przesyłek p i e n i ę ż n y c h do
KOMUNALNEJ KASY OSZCZĘDNOŚCI M I A S T A I N O W R O C Ł A W I AW y p ł a t a na k a ż d e ż ą d a n i e d o w o l n y c h s um. R ynek Nr. 5 Tel. Nr. 516 i 446 P. K. O. 208995
Prow adzi się k u rsy d je te tyczne dla w łaścicielek pensjonatów .
W łaścicielki kuchni d je te tycznych posiad a ją odpow iednie zaśw iadczenia.
W ziew alnia inow rocław ska i inne u- rządzen ia n iżej w yszczególnione m ieszczą się w w ielkim Z akładzie P rzy ro doleczniczym. W ziew alnia sk łada się z 3 oddziałów, u rządzona je s t w edle n a jnow szych w ym agań technik i i h ig jeny , pozosta je pod opieką lek a rza spec ja listy .
E m an a to rju m radow e w Inow rocław iu należy do najs iln ie jszych w E u ro pie.
D w a obszerne oddziały w odolecznicze: s to su je się kąp iele zw ykłe, tlenow e, jo dłowe, piankow e, półkąpiele i kąpiele częściowe (nasiadow e i inne). N a try sk i parow e i szkockie, biczowe, w achlarzo- w ate , deszczowe, m glis te , g rzbietow e, płaszczow e, spadow e i w stępu jące (he- m oro idalne).
M asaże pod w odą i zw ykłe (tak że na innych oddz. kąpielow ych).
P rzep łuk iw an ia pochwowe
M edyko-m echaniczny in s ty tu t g im nastycznych Z andera w zakładzie U bezpie- czaln i K rajow ej.
W Inow rocław iu ordynu je blisko 30 lekarzy , k ilku den tystów , 4 ap tek i.
P o ra leczenia i sezony. K uracje całoroczne; sezon w iosenny od 1. IV. do 30. V., sezon głów ny od 1. VI. do 15. IX., sezon jes ienny od 16. IX. do końca p a ź dziernika.
W iosna i w czesna jes ień d a ją poza sezonem głów nym na jlepsze w arunk i do uzyskan ia dobrych w yników leczniczych. W sezonie głów nym panu je duże ożyw ienie i liczne a trak c je , szczególnie na w ysokim poziom ie u trzy m an e p rzed s ta w ienia te a t ru bydgoskiego.
Zdrojow isko służy n iety lko d la chorych lecz rów nież jako u stron ie dla zdrow ych i po trzebu jących w ypoczynku. Od czerw ca do w rześn ia te a t r zdrojow y o bogatym rep e r tu a rz e : d ram a t, kom ed- ja , operetka. K ilka kin. K oncerty o rk ie s try zdro jow ej; różne im prezy specja ln e i koncerty solowe. D ancingi i za-
T iczne n r /v r 7ad v nrzee-rzew aiace cał- baw y taneczne. Pokój tow arzysk i w Za- Liczne p rzy rząd y p rzeg rzew ające cal k}ad j Przyrodoleczniczym oraz klub kow ite oraz częściowe dla poszczegol-nych staw ów , szafy parow e, św ietlne i p rzeg rzew an ia gorącem pow ietrzem (a p a ra ty w edle dr. T y rn au e ra ) .
Sale do odpoczynku i kocowań.W oddziale e lek tro te rap ji zn a jd u ją się
z różnorodnością cen od droższych do ' kąp iele e lek tryczne całkow ite 1 4-komo- tan ich , zależnie od jakości i położenia, i r™ e ’ d ia te rm Je - d A rsonva la fa -
Goście ku racy jn i czu ją się doskonale 1 rad y zac ja , ga lw am zacja 1 m asaż w ibra-w środow isku europejsk iem jak iem je s t cyi n 'V' - • , .v J J Leczenie św ia tłem : lam py kw arcow e,Inow rocław.
O R B I Sul. Królowej Jadwig i 33.
Bilety kolejowe. Wycieczki. Informacje .
solux, in fra -ro u g e (prom ienie podczer. w one).
K ąpiele słoneczne i pow ietrzne z n a try sk am i n a dachu zakładu.
Leżakow anie n a obszernych tra w n ikach w p a rk u (zg łoszen ia na leżaki u dozorców lub w kan ce la rji zdrojow iskow ej).
tow arzysk i.W ycieczki do K ruszw icy, S trze lna ,
M ogilna (S zlak L echicki), do T orunia , B ydgoszczy, G niezna oraz innych ciekaw szych m iejscowości o rgan izu je Zarząd Z drojow iska oraz P . Tow. K ra jo znaw cze. W ycieczki po mieście.
D oskonałe k o rty tenisow e w p ark u , n a w ielk im staw ie o kaz ja do w iosłow an ia , konku rsy h ippiczne oraz liczn iejsze inne w ielkie im prezy sportow e. W lipcu k o nku rsy tenisow e o p u h a r zd ro jow iska. Pokazy g im nastyczne. W ielka S trze ln ica B rac tw a K urkow ego blisko p ark u . W ędkarstw o n a licznych jeziorach i rzekach (N o teć). S po rty i zaw ody lekkoatle tyczne, łucznictw o, A ero klub.
WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. 11.
Iwonicz kroczy naprzód JaremczeW Iw oniczu jesteśm y dosłownie w I
p ierw szym dniu sezonu wiosennego t. j. ja k w roku bieżącym, w czasie dotkliw ego zim na. Tem nie m niej zasta jem y ju ż spo rą liczbę kuracjuszów , zw abonych słynną skutecznością miejscowych, wód.
Iwonicz. Źródła
W k ró tk ie j pogaw ędce z n iestrudzonym kierow nikiem zdrojow iska i jego w spółw łaścicielem , Bohdanem h r. Z ałuskim , zapy tu jem y o szereg sp raw in te re su jących narzych C zytelnków .
D ow iadujem y się więc od naszego u- p rzejm ego in fo rm ato ra , że w Iwoniczu zaszedł w ciągu ostatn iego roku szereg pow ażnych zm ian.
Przedew szystkiem została zreorganizo- w anna K om isja Zdrojow a, w skład k tó re j w eszli ludzie, p o tra fią cy pozytyw nie pracow ać dla dobra uzdrow iska i, w neł- nej h a rm o n ji z w łaścicielam i, realizow ać dalszy jego rozwój.
N astępn ie opow iada nam nasz rozm ów, ca o szeregu inw estycyi dokonanych oraz rozpoczętych. T ak więc w yreparow ano g ru rto w n ie szosę, prow adzącą przez te- ry to r ju m zakładow e do „E xcelsioru“ na p rzes trzen i 2 km przez w :eś, ułożono w ielką ilość chodników betonowych z no- wozałożonej w łasnej w y tw órn i, uporządkow ano aleie spacerow e i zaopatrzono je w ław ki. U c:ążliwe podejścia pod góry zostały znw elow ane w ten spoosób. że pozw alają na ła tw y dostęp do w szystkich punktów .
Rzeczka Iw on'cz zosta ła uregulow ana, n a w ielkiej p rzes trzen i obw ałow ana, mos ty zaś n a n iej g run tow nie napraw ione, przyczem n a jednvm z nich dobudowano specjalne chodniki, rozszerzając go w tym celu.
P lan reg u lacy jn y zdrojow iska znajdu- ie się w opracow aniu Z dięcia są już u- kończone i obecnie u rb an iśc ' zajęci są o- p racow yw an:em szczegółów. W ykończenia należy spodziewać się p rzed N owym Rokiem.
„M ały O rzeł“ , p rzem iły hotel zarządu, o trzym ał in s ta lac ję w ody bieżącej zim nej, oraz gorącej, oraz gazowe ogrzew anie. To sam o ogrzew anie gazowe zostało zaprow adzone w w ielu zakładach, n a leżących do zarządu.
W dziale budow nictw a zakładowego na w ym ienienie zasługu je p lanow ana p rzebudow a Domu Z drojw ego na luksusow y hotel o cen tra lnem ogrzew aniu, wodzie bieżącej i innych zdobyczach w spółczesnego kom fortu hotelowego.
W dziale budow nictw a zdrojowego na p ierw szy p lan w ysuw a się zam ierzona budow a nowych łazienek.
W celu zw alczania k u rzu zakupiony zosta ł sk rap lacz samochodowy, k tó ry kilka razy dziennie polewa drogi i a le je zak ładowe.
W r. bież. p rzy g ry w a w Iw oniczu doskonała o rk iestra 56 pp. z K rotoszyna, w s:le 28 osób.
Jed n a z najw iększych bolączek naszych uzdrowisk— nagank i pośredników m ieszkaniowych na kuracjuszów , zdaje się być w Iw oniczu opanow ana. Zorganizow ało się tu bowiem T ow arzystw o W łaścicieli R ealności, k tó re , p rzy pomocy zarządu zdrojow iska, wszczęło o s trą kam pan ię przeciwko pladze pośredników . Sekcja m ieskaniow a nowego zw iązku sam a w yn a jm u je m ieszkan 'a i no rm uje ceny.
B udow a pięknego gm achu urzędu pocztowego je s t n a ukończeniu. Od lipca poczta będzie ju ż funkcjonow ała w nowym lokalu.
N a specja lną uw agę zasługu je działalność tu rystyczno-sportow a w Iwoniczu. Dzięki przychylnem u ustosunkow aniu sie zarządu , a w szczególności B ohdana h r. Załuskiego, rozw iia się tu dobrze koło PT T , w r. ubj zaś założono p rzy niem sekcję n a rc ia rsk ą . W zięła ona n a s :ebie, trad y cy jn y m wzorem P T T , obowiązek znakow ania ścieżek oraz organizow ania im prez i wycieczek. Członkowie kola odznaczyli się odrazu w pierw szym roku is tn ien ia o rgan izacji, za jm ując w m istrzostw ach okręgu P rzem yskiego szereg doskonałych m iejsc. T ak wiec w biegu o tw arc ia za ję l’ I I i IIT m iejsce, w sztafetow ym IT. w biperu pań I-e. w biegu jun iorów I I I , etc. Powodzenie ta k zachęciło Iw oniczan, że zaangażow ali specjalnego in s tru k to ra PZ N -u i noszą s :ę z m yślą pow iększenia skoczni do 50 m.
W szystko razem dowodzi w ielkiej żyw otności tego skutecznego i p ięknie po- łożoego uzdrow iska, obecny zaś zarząd roku je m u trw a ły rozwój i dalsze zasłu żone powodzenie.
Leczenie w IwoniczuIw onicz, nazw any przez prof. d ra D ie
t la księciem wód jodowych, leży r.a północnym stoku K a rp a t, spuszczającym się zwolna w dolir-; W isłoki. W zniesiony nad poziom m orza 410 m., otoczony je s t dookoła góram i, pokrytem i w ysokopiennym lasem ig lastym .
K lim at, p o sa d a ją c y cechy k l:m atu podalpejskiego, odznacza się nadzw yczajn ą czystością pow ietrza z powodu dużej ilości ozonu.
Z naczna zaw artość w pow ietrzu iwo- n :ckiem chlorku sodowego stw arza cechy charak te ry styczne k lim atów górskiego, ja k i m orskiego, spo tykane bardzo rzad ki.
Z akład zdrojow o-kąp:elowy połączony je s t ze s ta c ją Iwonicz, odległą o 11 kim szosą, n a k tó re j u trzym ane je s t stałe połączenie p rzy pomocy samochodów, taksów ek, autobusów , powozów i t p.
W czasie sezonu letniego s ta c ja Iw onicz posiada bezpośrednie połączenie kolejowe z W arszaw ą, G dańskiem , P oznaniem , K rakow em i Lwowem.
Środki lecznicze Iw onicza stanow ią:1. W oda pięciu zdrojów iw onickich:a) Zdrój K aro la : szczaw a alkaliczna
słono-jodo-brom owa.b) Z drój A m elji: szczaw a alkaliczna
ad a).Powyższe dw a zdroje należą do n a j
znakom itszych, jak ie w tym dziale bal- neologja p rzedstaw ia. Sławę sw oją zaw dzięczają głów nie odpow iedniem u sto sunkow i najg łów niejszych składników , k tó re tego rodzaju wody cechują. K w as węglow y w olny podnosi wielce sm ak wód iwonickich.
c) Z drój E m m y: szczaw a alkaliczna ja k ad a ).
d) Zdój Jó ze fa : żelazisty.e) Z drój sia rczany A dolfa.2. K ąpiele m inera lne całkow ite i czę
ściowo w dwóch oddzielnych zabudow aniach.
3. K ąpiele kwasowo-węglowe (sztuczn e). <!'
4. K ąpiele borowinowe ogólne i częściowe.
5. Zabiegi hydropatyczne, e lektryza- c ja , lam py kwarcowe.
6. K ąpiele słoneczno-pow ietrzne (solariu m ).
7. Sól i ług w yw arzane z wody iwo- nickiej służą do okładów i p rzestrzyk i- w ań.
8. M uł w ydobyw any z dna zbiorników używ any do okładów.
O gólnie powiedzieć można, że wody i- Wonickie, jedne z na js iln ie jszych pod względem zaw artości jodu, a słabe pod względem ilości soli, k tó ra to okoliczność pozw ala n a picie wód bez rozcieńczenia, m a ią działanie w ybitne p rzy regeneracji, czyli odnowie tkanek u s tro ju , uszkodzonych przez chorobę.
W ielkie znaczenie m a Iwonicz w leczen iu zaburzeń n a tle zw apnienia naczyń tak starczych jakoteż i następow ych, ja ko konsekw encje przebytego zakażenia syfilisem , po w ielu latach. W reszcie w chorobach kobiecych i wogóle tam , gdzie W skazaną je s t energiczna odbuw a tk a nek organ izm u i działanie moczopedne.
D la p rze jrzysto śc i u jm iem y w skazan ia w n astęp u jące g ru n y :
I. Choroby a p a ra tu lim fatycznego g ru czołów) n a tle przedew szystkiem ta k zw. scrophulo-tuberkulozy u dzieci i s t a r szych. a więc w obrzm ieniu gruczołów chłonnych, szyi. pach, śródp ers ia , około oskrzelowych, jam y brzusznej i r>achwin.
Choroby skóry i błon śluzowych na po- Wyższem tle pow stałe.
II . Choroby kości:a) rach itis (ang ielska choroba) ;b) n as tęp s tw a po urazach i w ypad
kach. ja k : z łam aniach, nad łam an iach , Pęknięc ach kości i m ięśni;
ci g ruźlica kości i staw ów :d) wszelkie c ierp ien ia okostny;e) w szelkie c ierp ien ia szpiku kostnego;f) w szelkie c ierp ien ia jako następstw a
daw no przeby te j kiły.III . C ierp ien ia narządów rodnych ko
biecych.
O R B I SKomisja Zdrojowa, teł. 4,
Bilety kolejowe. Wycieczki. Informacje.
Jaretrcze . Kąpielisko nad Prutem.
Podgórska s ta c ja k lim atyczna w pow. N adw órn 'ańsk im w oj. S tanisław ow skiego, położona n a wysokości 525 m. w głębokim ja rze malowniczego P ru tu , jedna z najp iękn iejszych m iejscowości M ałopolski W schodniej. W okół B eskidy pok ry te gęstym lasem. S tac ja kol. n a lin ji S tanisław ów -W oronienka w cen trum u- zdrow iska. W lecie połączenia autobusowe z N adw orną, S tanisław ow em i Kołom yją. Poczta, te le g ra f i telefon n a m iejscu.
W artość leczniczą Jarem cza stanow i jego k lim at podgórski jednak łagodny, pow ietrze przepojone żywicą lasów, k ą piele rzeczne i słoneczne n a p laży nad
O R B I SKiosk Polsk. Tow. Tatrz.
Bilety kolejowe. Wycieczki. Informacje.
P ru tem . Zim y słoneczne z g ru b ą pokry w ą śnieżną. M iejscowość odznacza się w ybitnym ruchem sportow o-tu rystycznym.
W skazan ia : choroby d róg oddechowych, błędnica, osłabienia nerw owe, w yrów nane w ady serca, ozdrow iny, k rzyw ica i powiększone gruczoły chłonne r dzieci.
N ie zaleca się w yjazdu chorym z nie- w yrów nanem i w adam i serca , z gruźlicą pluc.
M ieszkania w 40 pensjonatach i 2 hotelach, oraz zgórą 200 w illach i dw orkach huculsk 'ch . Ł atw ość aprow izacji sp rzy ja p row adzeniu w łasnego gospod a rs tw a domowego. M iejscowość posiada św iatło elektryczne, w odociągi i m ie jscową kanalizację w wielu w illach. W skazówek przyjezdnym udziela K om isja K lim atyczna w Jarem czu .
U zdrowisko czynne cały rok. Główne sezony: od l.V I. — 30.IX . i od 15.XII. — 15.III .
Jurata
a) miąższowe zapalenie m acicy (m etr i t is c h ro ń .) ;
b) w ysięki pozostałe po sp raw ach zapalnych okołomacicznych (peri e t p a ra - m e t r i t i s ) ;
c) d ługo trw ałe zapalenie w ew nątrz- maciczne (endom etritis c h ro n ic a );
d) zapalenie ja jn ików (oophoritis) i torb iele ja jn ik ó w (cy s to v a riu m );
e) w łókniaki m acicy (fib rom a u t e r i ) ;f) przew lekłe zapalenie su tek ;g) zaburzen ia w miesiączkowaniu.IV . Zadaw nione w ypociny zapalne,
zwłaszcza gośćcowe i daw ne (a rtre ty zm i reum atyzm ).
V. P rze ro sty gruczołu tarczykow ego (w ole). krokowego i sutek.
VI. W zmożona przem iana podstaw ow a w przebiegu długotrw ałych stanów tyreotoksycznych.
V II. N astęp stw a daw no p rzebytej k iły (syfilis) ta k zw. III-c i okres pod roz- m aitem i postaciam i chorobowemi w ystępujące , leczą się z doskonałym skutkiem , o ile leczenie zdrojowe je s t dopełnieniem leczenia specyficznego, k tó re kuracjusze bez skrępow ania b rać mogą.
V III . S tan y z upośledzoną czynnością w ydzielniczą żołądka, z upośledzonem w ydzielaniem trz u s tk i o raz w szystk ie te s ta n y gdzie chcem y . uzyskać działanie żółciopędne.
IX. Choroby system u nerw ow ego:a) chroniczne z a tru c ia (alkohol, niko
tyna) ;b) s tan y po ostrem zapaleniu nerwów,
n e u ra lg ja nerw ów kończyn górnych, dolnych, tw arzy i t . p.
c) isch ias (rw a k u lszo w a);d) porażen ia połowiczne po a takach
apoplektycznych n a tle sklerozy;e) ta b e s ;f) rozsiane stw ardn ien ia rdzen ia i
mózgu.X. W szelk:e choroby w przem ianie
m a te rji u dzieci i starszych , leczenie odtłuszczające.
X I. N ieżyty d róg oddechowych i przewodu pokarm owego.
X II. Choroby n arządu moczowego, k a m ica nerkow a, kam ea pęcherza moczowego. pow iększenie gruczołu krokowego (u ro s ta ta ) z następow em zapaleniem pe- cherza moczowego. Znaczenie w leczeniu tych chnrób m a s’ln'- działanie moczopędnej wodv iw onickiei.
Z ak ład posiada 28 domów m ieszkalnych o 1.032 łóżkach z kom nletna p o ś c i ła ;w tem 12 pięknych will, 3 hotele o 71 pokoiach. ja k i P ensjonaty Domy i p ia re cśw ietlonp są e lek try czn o śc i.
U rządzen ia dotyczące rozryw ek i u- p rzy ien n ren ia p rb y tu gości:
O rk iestra g ra iaca dw a razy dzienn:e podczas picia wód n a dep taku . Jazz-band g ra ją c y na dancingach, im prezy te a t ra lne oraz koncertow e, k o rty tenisowe- czyt e l n i gazet, klub tow arzyski. k rę g :elnia, rozległe spacery w p a rk u 800 morgów w ynoszącym , o taczającym dookoła cały zukład, wycieczki piesze, au tam i i powo-
Z przechadzek bliższych na ib a rd z ie j polecen;a n’odne: do Bełkotki. n a Glor- je tkę. do S taw u oraz do poblisk:ch wsi jak W ólka, których ludność tru d n i się robotą a rty styczn ie w ykonanych rzeźb z drzew a. W e w s; Iwonicz zw raca nw ace s ta ry kościół z X V I w ieku. Z akład SS. F e lx ja n e k , gdzie w y ra b ia ją ładne koronki.
Z dalszych przechadzek na jb a rd z ie j in- te re su ią c ą je s t do R ym anow a-Z droju , (6 km ) przez góry. z wycieczek na Cergowę (716 m nad poziom m orza) nad D uk 'a , z k tó re i w nogodne dni w ;dać T a trv . Kołowo do O drzykonia K rosna . D ukli, Brzozow a, kopalń na^ ty i pobliskich zakładów przem ysłow ych.
M iejscowość uzdrow iskowo - w ypoczynkow a na półw yspie H elu, położona od stro n y o tw artego m orza. W ielka p la ża o p iasku d robnoziarn istym , ciągnie się tu n a p rzes trzen i 3 km. od strony o tw artego m orza i n a tak ie j sam ej p rzestrzen i od s tro n y zatok i Puckiej. Las sosnowy, w ysokopienny.
J u r a ta je s t m iejscow ością naw skroś e- u rope jską , zabudow aną szeregiem kom fortow ych will. W ielki hotel „Lido“ , je s t na jkom fortow niejszym n a całem w ybrzeżu polskiem . W osta tn ich czasach zbudow any został w ielki gm ach „R odziny U- rzędniczej“ , n a 300 osób.
W rezu ltac ie konkursu , ogłoszonego w r. 1934 n a p ro jek t szkicowy budow li u- zdrow iskowych, w r. bież. n a s tąp i o- tw arcie p ierw szej z nich — frag m en tu łazienek z ciepłą w odą m orską, k aw iarn i i b aru nad morzem.
W dniu 15 czerw ca r. b. o tw a rta zostan ie szosa, łącząca Ju ra tę z m a g is tra lą gdyńską. Jednocześnie oddane zostają do uży tku te lefony autom atyczne. P ro jek tu je się rów nież o tw arcie p ie rw szej w Polsce telekomunikacji za pom ocą rad jo - apara tów .
K om unikację z G dynią u trzy m u ją w agony m otorow e, biegnące do Gdyni 1 godz. 20 min., m otorów ki do J a s ta rn i, o raz liczne pociągi.
W chwili obecnej w Ju rac ie czynnych je s t 5 pensjonatów , oprócz w spom nianego ho te lu „L ido“. K ończy się budow a w ielkiego basenu.
J u r a ta m a w yjątkow e w arunki do ro z w oju n a je j te ren ach s tac ji leczniczo- k lim atycznej. O krążona z obu stron m orzem , posiada w yjątkow o czyste pow ietrze , n ie zaw iera jące an i k u rzu , an i bak- te ry j. P o ro śn ię ta w ysokopiennym lasem sosnowym łączy w szystk ie za le ty m iejscowości nadm orsk ie j z za le tam i lasu
sosnowego i jego ożywczych wpływów. G run t n a te renach J u ra ty je s t p iaszczys ty , i ta k p rzepuszczalny, że po najw iększym deszczu w p a rę godzin je s t w J u rac ie zupełnie sucho. W Ju rac ie n iem a naw et kom arów pomimo, iż położona je s t ona w lesie. Do teg o dodać należy znaczne nasłonecznienie i w yjątkow e działanie n a u s tró j prom ieni słonecznych, w ielokrotn ie odbija jących się od pow ierzchni w odnej i a tm o sfe ry i dzięki tem u p rzejaw iających swe w pływ y lecznicze w ca łe j mocy.
W ielokrotne dośw iadczenie uczy, jak cenne są te w arunk i d la leczenia schorzeń wieku dziecinnego i młodzieńszego, w yrażających się w obrzm ieniach gruczołów, zm ianach chorobow ych kości o p rze b iegu przew lekłym i ca łokszta łtu z ja w isk, znanych pod nazw ą skrofułów . Od najm łodszego w ieku, aż do w ieku do jrzew an ia u s tró j ludzki znajdu je tu w yjątkow o sp rzy ja jące w arunk i dla zw alczan ia w spom nianych schorzeń. N iety lko podczas m iesięcy letn ich , ale w ciągu całego roku J u ra ta , dzięki osłonie od p a nujących w ia trów przez w ysokie w ydm y p iaszczyste i w ysokopienny las sosnowy, nadaje się najzuD elniej do leczenia k lim atycznego przew lekłych schorzeń g ru czołów i kości.
Dla osób w wieku dojrzałym i s t a r szym J u r a ta m a w szystk ie pow aby le tn iej rezydencji nadm orsk iej. Cudowne, szerokie p laże o nadzw yczajnie czystym p iasku s tw a rza ją w yjątkow e w arunk i do p lażow ania, a p iaszczyste dno m orskie u brzegów B ałtyku , zupełnie pozbaw ione kam ieni i ostrego żw iru , da je doskonałe w arunk i kąp ie li m orskich.
P oby t w Ju rac ie , spacery nad m orzem i w lesie sp rzy ja ją lepszej p rzem ianie m a te rji, pow odując zw iększenie się odporności u s tro ju n a szkodliw e w pływ y zew nętrzne.
S Z C Z A W N IC K IEL E C Z N I C Z E
W ODY K R U S ZC O W E
Choroby iolydk»i «lomitrna t «astilN.efft» łimfc.
N i e / y i * mitdm- tjek nerkowych
• OCCltCrt»
Cukrzyca
Podogr*
Pie na gorąco>
Zakład d-ra Tarnawskiegow K o sow ie k. K o łom yji
Z akład kosowski is tn ie je już la t 40 pod s ta łym k ierunkiem d-ra A polinarego T arnaw skiego, k tó ry je s t jego w łaścicielem i założycielem.
Środki h ig je- niczne, jak ie o- becnie w leczni-
Dr. ApoHnary Tarnawski, cy si<? stosu je , twórca systemu kosowskiego w y p ro w a d z o n o
z doświadczeń. W ten sposób pow stał zespół w szystkich środków przyrodoleczniczych w n a jp ro s tszej form ie, bez użycia lek arstw i sztucznych metod.
Lecznica położona jes t o 400 m nad poziomem m orza w południowo-wschodnich K a rp a tach , n a k resach , v/ sąsiedztw ie R um unji i m a w yjątkow o łagodny k lim at. W arunk i te sp rz y ja ją w egetacji ro ślinności, a Kosów słynie z owoców i j a rzyn, k tórych zakład posiada zapas do ja rsk ie j kuchni.
U rządzen ia lecznicy są celowe i dostosow ane do współczesnych w ym agań.
Środki stosow ane n a skórę w zm acniają organizm . W śród nich kąpielom po- w ietrznym i słonecznym należy się
| p ierw sze m iejsce. Potem idzie leczenie wodą, ograniczone do najp ro stszych i
I na jła tw ie jszych zabiegów. Środkiem pomocniczym je s t m asow anie ciała , a szczególnie m asow anie sam odzielne.
Aby w szystkie te środki były skuteczne staw ia się w aru n ek : n iem a leczenia przyrodniczego bez zw alczania złych n a łogów i przyzw yczajeń , ja k ty toń , alkohol i t. p. To ta k ja k w yplenienie chw astów przed zasiewem.
Głównym celem lecznicy je s t, aby chorzy popraw ili swe zdrowie n a stałe, co może nastąp ić , zw łaszcza w tedy, gdy hi- g jenę osobistą zaprow adzą w domu. O rganizm bowiem, jako żyw a m aszyna, sam odzielnie się ju ż potem nap raw ia .
Słowem lecznica je s t przedew szystkiem zakładem wychowawczym, rodzajem w a rsz ta tu do ćwiczenia się w h ig jen ie oso- b 's te j.
W szystkie te zagadn ien ia p o ru sza ją lekarze zakładow i wT pogadankach hi- gjenicznych.
Choroby, w k tórych m ożna spodziew ać się pom ocy w lecznicy są to w szelkie c ierp ien ia chroniczne, jeżeli o rga-
Gimnastyka poranna odbywa się pod kierownic twem samego d-ra Apolinarego Tarnawskiego
Kosów k. KołomyjiO R B I S
M agis tra t,Bilety kolejowe.
Wycieczki. Informacje.
Podgórska ciep ła s ta c ja k lim atyczna w wToj. S tanisław ow skiem . M iasteczko Kosów leży n a w zniesieniu 415 m. w p ięknej okolicy południowo-wschodnich K a rp a t, w śród bogatych lasów. S tacje kol. K ołom yja (32 km .) i Zabłotów (28 km .). Z K ołom yji połączenie au tobusowe oraz powozy i a u ta do w ynajęcia.
Jak o m iejscowość w ysun ię ta znaczni* na południe i osłonięta przez gó ry od w iatrów , Kosów m a k lim at w yjątkow o łagodny, dużo słońca, w czesną w iosnę i późniejszą, ciepłą i suchą jesień . Oprócz tych w artości k lim atycznych Kosów je s t siedzibą znanej w E urop ie Lecznicy dr. T arnaw skiego , położonej w przysió łku Sm odna, poza m iasteczkiem .
Kosów liczy około 9 tysięcy, a z w sia mi okolicznem i 15 ty s . m ieszkańców , je s t siedzibą w ładz pow iatow ych i cen trum handlow em Pokucia, posiada pocztę , te le g ra f , te lefon m iędzym iastow y, dw ie ap tek i, szp ita l, k ilku lekarzy , ko ściół i cerkiew gr. k a t., kino, b ib ljo te- kę publiczną Zw iązku S trzeleckiego, o- św ietlenie e lektryczne, ho tel K rakow ski, k ilka re s tau racy j i pensjonaty .
Is tn ie je tu Koło Polskiego T ow arzystw a T a trzańsk iego , oraz biuro in fo rm acyjne p rzy m ag istrac ie m. K osowa, i Tow. P rzy jac ió ł H uculszczyzny.
P rzep iękne w ycieczki do Jaw orow a, Riczki, pasm a „Sokulskiego“ , „P isanego K am ien ia“ , Żabiego, B u rku tu i wzdłuż C zarnego i B iałego Czerem oszu do K ut i R um unji.
K ąpiele rzeczne w R ybnicy, kąp iele solankow e, słoneczne.
Leczone tu są choroby sercowe, oddechowe i nerwowe.
D la reum atyczn ie chorych w ysokoprocentow e kąpiele solankowe.
D la rekonw alescentów idealne w aru n ki, dużo słońca, górsk ie pow ietrze, k ą piele rzeczne i obfitość owoców.
Jed y n a m iejscow ość w Polsce, k tó ra d zia ła korzystn ie n a przew lekłe zapalenie gruczołów^ lim fatycznych (u dzieci).
W doskonałych pensjona tach i dom ach, znajdzie każdy możność tan iego pobytu. Pokój z całkow item obfitem u- trzym an iem kosztu je w Kosowie od 4 do 8 zł. dziennie.
A oto k ró tk i zarys m etody zakładu i środków w nim stosow anych:
N a pierw szem m iejscu je s t leczenie świeżem pow ietrzem , d latego zaleca się, o ile możności, przebyw ać n a dworze i up raw iać g im nastykę oddechową.
D ru g ą podstaw ą zdrowego życia je s t um iarkow anie w jedzeniu, a przytem dje- ta ja r sk a , k tó rą uzupełn ia się p o k arm am i surow em i ze w zględu n a zaw artość w itam in , w zm acniających energ ję życiową. S tosu je się rów nież ku rac ję postem (głodów ka), zaw sze za zgodą chorych.
Trzecim w arunk iem zdrow ia je s t ruch. Życie to ruch , d latego obow iązuje ran n a g im nastyka , n a k tó rą n igdy nie je s t za- późno, póki jeszcze sił starczy._________
n :zm je s t jeszcze zdolny do odnowy. Dobre w yniki są w chorobach p rz e m a n y m ate rji, zw łaszcza dnie (a r tre ty ź m ie ), otyłości, lekkiej cukrzycy, schorzeniach nerek, w cierp ien iach nerw ow ych oraz chorobach przew odu pokarm ow ego i kobiecych, a nadto u rekonw alescentów i słabow itych, k tó rzy uczą się żyć h ig je- nicznie. G ruźlicy i chorób umysłowych zakład nie p rzy jm u je .
Sezon w zakładzie trw a od 1 m a ja do 1 listopada.
C eny dzienne w ynoszą w sezonie w iosennym i jesiennym od 11 zł. w sezonie le tn im 12 — 14 zł. za w szystko razem , t . j. za u trzym an ie w raz z całem leczeniem. Prócz tego stosow ane są zniżone oo ła ty ryczałtow e.
Kuły
Pensjonat „ N A SK ALE"Kosów, k . Kołomyji.
N ajp iękn ie j po łożony w K o s o w i e . Najlepsza kuchnia. Ceny um iarko wane. O t w a r t y od 15-go maja.
Prospekty na żądanie.
Turyści i letnicyp rzy by w ający do K O S O W Aznajdą najlepszy sposób za ła tw ian ia spraw bankowych i przekazo- wych przez
K O M U N A L N Ą K A S Ę OSZCZĘDNOŚCI
P o w ia tu K O S O W S K I E G OKosów k. Kołomyji,
ułica M onasterska, telefon 16.P. K. O. N r. 154.778.
W y p ła ta gotówki z rachunków bez ograniczenia wysokości.
Góra „Owidjusz“ . Na pierwszym planie pensjonat „Owidjusz“ .
K u ty są p ięknie położonem m iasteczkiem o 5.445 m ieszkańcach, i s tanow ią obecnie jed n ą całość z g ran iczącą w sią S ta re K u ty o 5.000 mieszk. M iasto położone o 10 kim od Kosowa, u stóp K a rp a t W sch., n a w ysokości 388 m., i tu ż n a d g ran icą ru m u ń sk ą , posiada b. ła godny k lim at, na jw ięcej w roku dni słonecznych, a n a jm n :ej dżdżystych i nosi nazw ę „polskiego M eran u ”. Jak o m ie jscowość le tn iskow a posiada szereg pensjonatów , w k tó rych ceny w,ah aj a się w obecnym sezonie od 4 do 7 zł. dziennie oraz w iele m ieszkań w dom kach p ry w a tnych, ta k , że razem m ieszczą obecnie K u ty do 5.000 letników. Ceny u trzy m a
n ia p rzy w łasnem gospodarstw ie nie p rzek racza ją 3 zł. dziennie.
A tra k c ję K u t stanow ią kąp ie le w Czerem oszu, rybołóstw o (p s trą g i) i liczne w ycieczki ta k w do’inę Czerem oszu, ja k n a okoliczne szczyty, do Kosowa, oraz dalszych m iejscowości ja k Żabie (u stóp C zarnoho ry ), Tudiów , U ścieryk i, P is ty ń oraz do W yżnicy, położonej po stron ie ru m u ń sk ie j, a połączonej z K u tam i p ięknym m ostem kolejow ym , w ykonanym w rekordow o szybkim czasie przez nasze oddziały wojskowe. K om unikacja z K utam i przez s tac ję Zabłotów lub Kołomyję, autobusam i P. K. P.
K u ty p o siad a ją szereg ciekaw ych w a rsztatów sztuk i hucu lsk ie j, m iędzy inne- m i słynną pracow nię ceram iczną B raci Broszkiewiczówr.
M iasto i okolica słynie z dobrych owoców. zna jd u jący ch się w w ielk iej ob fitości.
Pensjonat „ O W I D J U S Z ”M. Gockowej, KUTY
Pierw szorzędny p e n s j o n a t po łożony u stóp „Owidjusza” w pobliżu C z e r e m o s z u .
Radjo, b ib l jo tek s , ten is , s ia t- kó wka. Pokoje z pościelą. Ł azienka. W oda bieżąca, c iep ła i zimna. Ceny umiarkow ane.
Sir. 8 WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. 11.
W Krynicynowe inwestycje
K rynica leży w pow. now osądeckim, woj. k ra- kow skiem , w zachodniej części K arpat, 560 — 600 m nad poz m orza, w okolicy górzystej, odznaczającej się klim atem podalpej- skim, bogate j w lasy ig laste.
In t . Leon Nowotarski Sezon kąpie-. D yrek to r Państw Zakładu Iowy trw a przez
w Krynicy ^ r o k z wyją tk iem kw iet
nia.K rynica je s t jednem z n a js ta rszy ch
zdrojow isk Polsk i, a w ody je j znane już były w p ierw szej połowie X V III w. Zos ta ły one oddane n a uży tek publiczny p rzed la ty 136.
Ju ż p rzed w ojną św iatow ą K rynica w yb ija ła się na czoło zdrojow isk po lskich, o siągając w r. 1914 liczbę 9.820 kuracjuszów , w zrosła od r. 1919 w czw órnasób, o siągając przeszło 35 ty s ię cy rocznie. Równocześnie z rozrostem ilościowym podnosi się i poziom u rz ą dzeń, z k tó rych znaczna część już n iety lko dorów nyw a zagran icznym , ale n a w et je przew yższa.
Prócz górsk iego , nad er ożywczego k lim atu , posiada K rynica 6 s ta ry ch n a tu ra ln y ch źródeł i 9 w ierconych na w zór N auheim u. W iększość w śród jednych i d rug ich stanow ią szczaw y w apniowo- m agnezow o-sodow o-żelaziste, zaw ierające w ogrom nej ilości bezw odnik w ęglow y (n a tu ra ln e wody m usujące) uży w any zarów no do picia, jak i do k ą pieli m ineralnych. Do picia służą: Zdrój Główny na dep taku — dokoła k tórego k oncen tru je się życie zdro jow iska; Zdrój K aro la — p ro s ta szczaw a w apienna o średn ie j koncen trac ji — ty p wody sto łow ej; Z drój S łotw inka, zbliżony sk ła dem do Z droju Głównego, w yróżn ia się znaczniejszą ilością dw uw ęglanu sodowego oraz soli b a ru ; Zdroje Jó ze fa i J a n a — w p arku zakładow ym : pierw szy z nich obfitu je w żelazo, d rug i odznacza się m ałą koncen trac ją soli, co kw alifiku je go m iędzy innem i n a wodę sto łową. N ajg łębszy ze zdrojów 810 m.,w yw iercony w r. 1914 za w skazów kam i pro f, geologji R udolfa Zubera ze Lw ow a je s t un ikatem zarów no pośród wód krynickich , ja k i wogóle polskich i przez rozszerzenie w skazań leczniczych s ta ł się jedną z głów nych podw alin nowej K rynicy. Ku czci swego odkryw cy zos ta ł nazw any „Zdrojem Z ubera“ . W oda try sk a zeń okresowo sam orzu tn ie , w yrzucana w ybucham i m as gazu. J e s t to n a js iln ie jsza w E uropie szczaw a a lk a liczna, m ogąca z korzyścią zastąp ić słynne wody zagran iczne Vichy, Bilinu, N euenahry , częściowo i K arlsbadu. Zaw arto śc ią dw uw ęglanu sodowego (18% ) przew yższa trzy k ro tn ie zdroje w Vichy. Dzięki stosunkow o znacznej ilości ch lorku sodowego (pow yżej 1% ) należy zarazem do słabych wód solankow ych. Ponad to je s t „Z uber“ obok S alzsch lirf n a jsiln iejszą wodą litow ą na kantynencie (0 ,17% ), p rzew yższając znacznie wody z E ls te r , K issingen i F achingen , ta k cenione w leczeniu skazy moczanowej.
W m arcu 1931 r. geolog krakow ski, prof. dr. N ow ak n a tra f i ł w K rynicy na ślad solanki gazu jące j, ja k ą w całe j E- urop ie posiada ty lko niem ieckie uzdrow isko Bad N auheim . O dkrycie to m a olbrzym ie znaczenie d la K rynicy.
Ze w zględu n a n iezw ykłą obfitość czynników i środków leczniczych przy całorocznym n iem al sezonie w skazan ia są bardzo szerokie:
Choroby krw i i narządów krw io tw órczych. B łędnica u dziew cząt, n iedokrw istość w tó rn a z w yczerpaniem ogólnem i b rak iem łakn ien ia po chorobach obłożnych, zabiegach operacyjnych, przem ęczeniu fizycznem i um ysłow em .
Choroby serca i naczyń. W ady o rg a niczne (zastaw kow e) całkow icie lub p ra wie w yrów nane, n iedom oga m ięśnia se rcowego i w czesny okres zw yrodnienia n a tle p rzeby tych chorób zakaźnych, n iedokrw istości i o tłuszczenia, m iażdżyca (sk leroza) w okresach początkow ych, nerw ice serca, s tan y zapalne n a kończynach jako pow ikłanie żylaków.
Choroby p rzem iany m a te r ji i g ruczołów dokrew nych. D na (skaza m oczanow a, a r tre ty z m ), cukrzyca (d iab e te s ), krzyw ica ( ra c h itis ) , otyłość n iew ielkiego stopnia. Choroba Basedow a. Z atruc ia przew lekłe.
Choroby przew odu pokarm ow ego. K ata r żołądka przew lekły z nadkw aso tą , w rzody żo łądka i dw unastn icy (bez k rw otoków ), n ieży ty jelitow e ze skłonnością do b iegunek, w ysięki otrzew now e i z ro s ty je lit pooperacyjne, nerw ice ru chowe.
Choroby d róg żółciowych i w ątroby . K am ica w ątrobow a. O brzęki śledziony na tle zim nicy (m a la rji) .
Choroby d róg moczowych. N ieży t
kw aśny m iedniczek nerkow ych i pęcherza moczowego z kam icą nerkow ą i pęcherzow ą, p rzero st zapalny gruczołu krokow ego.
Choroby kobiece n a tle rozw ojow em i czynnościow em , zaburzen ia okresu po- kw itan ia u dziew cząt, niedorozw ój n a rządów płciowych i zw iązana z n im n iepłodność, zaburzen ia i dolegliw ości m iesiączkow ania, zaburzen ia okresu prze- kw itan ia (c lim ax ), choroby narządów kobiecych na tle zapalnem , zapalenia przew lekłe śluzów ki trzonu m acicy szy jk i i pochwy (b iałe u p ław y ), zm iany zapalne przew lekłe jajow odów i ja jn ików, nacieki zapalne w przym acicach, wysięki om acicza (p e rim e n tritis ) oraz z ro s ty zapalne, niepłodność na tle zm ian powyższych.
C horoby nerw owe. N erw obóle, półpa- siec, rw a kulszow a (isch ias), m igrena, porażen ia nerwóvr obwodowych, schorzen ia czynnościowe, n eu ras ten ja , h is te rja osłabienie płciowe.
Schorzenia reum atyczne przew lekłe i zm iany zapalne kości i staw ów mięśni. Zm iany pourazow e.
P rzeciw w skazania do picia wód i u ży w ania kąp ieli k ryn ick ich : N iew yrów na- ne w ady serca, posun ię ta m iażdżyca tę t nic, g ruźlica płuc, krw otok i płucne, now otw ory złośliwe, choroby umysłow e.
K rynica posiada następu jące środki i i u rządzen ia lecznicze:
P ija ln ia wód m ineralnych w k ry ty m dep taku , zim ą ogrzew anym , a zbudow anym nad Zdrojem Głównym, dokąd sprow adzono osobnem i ru ram i zdroje Zubera, S łotw inkę, K arola. O grzew anie wód p a rą w osobnym p rzyrządzie i w szklankach. W ydaw anie m ieszanek w ody Zubera z innem i, tudzież rozcieńczanie w edług p rzep isu lekarza.
P ija ln ia Zdrojów Jó ze fa i J a n a w p a r ku zakładowym .
P ija ln ia Słotw inki u źródła w p arku Słotw ińskim .
D ługotrw ałe , go rące p rzestrzyk iw an ia , kąp iele m ineralne, kw asow ęglow e, k ą piele borowinowe.
K ąpiele słoneczno-pow ietrzne z n a try sk am i. Z akład roentgenow ski, leczenie w zniesienne (terenow e) po ścieżkach parkow ych długości 1460 m., za k ład fizykalno-leczniczy, zaopatrzony we w szystk ie najnow sze u rządzen ia te go rodzaju ja k : wodolecznictw o, leczenie elektrycznością , kąp ie le e lek tryczne: kom orow e, św ietlne i w annowe, d ia te rm ia, lap a kw arcow a, m asaż ręczny, w ibracyjny.
W roku bieżącym , ja k zw ykle, dokonano w dalszym ciągu szeregu p rac, m a jących n a celu dalszy rozw ój zdrojow iska.
T ak więc Z drój K aro la , jako w ody sto łow ej, zosta ł u ję ty i w r. bież. rozpocznie się ek spo rt te j wody.
Przebudow ano g runtow nie łazienki borow inow e i zaopatrzono je w nowe leżalnie.
Koło nowego Domu Zdrojow ego w ykonano p lan tac je z odpowiednio szeroko zakrojonem w ejściem do parku . J e s t n a dzieja, że K rynica o trzym a pożyczkę na dokończenie Domu Zdrojow ego i w t a kim raz ie jeszcze w r. bież. w ykonane zostaną ins ta lac je w ew nętrzne.
R ozpoczynają się prace p rzy w ierceniu now ego źród ła na głębokości 600 m.
W szystk ie zakłady kąpielow e zostały g runtow nie odświeżone.
Sieć k analizacy jna rozbudow uje się w dalszym ciągu. R ów nolegle w tem postępuje dalsze asfa ltow an ie ulic.
U bieg ły sezon zim owy należał pod względem frekw encji do rekordow ych, K rynicę odwiedziło bowiem w tym okresie 6.000 osób. K ąpiele borowinowe czynne były do 15 m arca.
S ta ły rozw ój K rynicy , będący re z u lta tem n iestrudzone j p racy dyr. inż. L. N ow o tarsk iego , stanow i chlubę polskiego zdrojow nictw a.
O R B I SDeptak 252, tel. 150.Bilety kolejowe.
Wycieczki. Informacje .
DR. W IT O LD N O W IC K I, Lwów. P ro f. U n iw ersy te tu Jana K azim ierza ,
Morszyn rozwija się staleW śród nieznacznych i łagodnych
w zniesień Podkarpacia , obram ow any z ie len ią lasów szpilkow ych i liściastych z w idokiem na łańcuch Beskidów W schodnich, leży M orszyn, do n iedaw na jeszcze niedość znany i uznany polski K arlsbad, skarbiec - zdrój w śród zdrojow isk polskich.
k a się też T ow arzystw o z w ielkiemi trudnościam i, s ta ra ją c się koniecznie c u trzym an ie i bodaj powolne rozw ijanie M orszyna, co is to tn ie się dzieje.
N adchodzi rok 1914, a z nim wielka zaw ierucha w ojenna, k^óra nie oszczędza i jego urządzeń. To, czego doko- nr.no : tr .n ‘ n trą d e m w osta tn ich la-
Morszyn. P iM nia i ła zienki
B a r Ż y w i e c k iM . R ó ż a n k o w s k i
K R Y N IC A vwlla „T A T R Z A Ń S K A "( o b o k d e p t a k u )
WIELKI WYBÓRwin, koniaków,likierów i wódek k r a j o w y c h i zagranicznych
o az detaliczna sprzedaż spirytusu monopolowego dla celów leczniczo - domowych
W ykwintne, cod zienn ie ś w i e ż e ) p r z e k ą s k i
W ydaje sięśniadania, ob iady i kolacje
Lubień Wielki
M orszyn to jedyne zdrojow isko n a ziem iach polskich, posiadające wody g o rz kie, o k tó rem już daw niej pisano, że je s t un ikatem pom iędzy pokrew nem i zdrojow iskam i. N ieste ty , jeszcze do n iedaw n a nie budzi! on tego za in teresow ania, n a jak ie w pełni zasługuje. Dziś w iadomo, że ja s t to napraw dę cenna p e rła w w ieńcu n iety lko zdrojow isk polskich, ale że przew yższa on pod n ie jed nym w zględem podobno, copraw da n ieliczne, zdrojow iska na kontynencie eu ro pejskim .. D zieje M orszyna są bardzo dawne.
Ju ż za Z ygm unta S ta rego s ta ran o się u tw orzyć z solanki m orszyńsk iej salinę. W łaściciele dóbr m orszyńskich , B ranic- cy, o trzym ali \r roku 1538 pozwolenie królew skie n a urządzenie w arzeln i soli z źródeł słonych, głęboko sięgających. Te źród ła s ta ły się też podstaw ą dla późniejszych zdrojów , nazw anych źródłam i „B onifacego“ , „M agdaleny“ , „B ronisław a“ i „A dam a“ . D om ieszka innych soli, k tó rych w ielkiej w artośc i w ówczas n ie znano, by ła powodem niem ożności u- żyw ania m orszyńsk iej soli w arzonej, a tem sam em je j w arzen ia .
D opiero n iesp a ln a 60 la t tem u bo w r. 1875, B onifacy S tille r zdaje sobie dob rze spraw ę z w artośc i leczniczej M orszyna i zakłada we w spom nianym roku „górsk ie uzdrow isko k lim atyczne“ , bu du je zakład leczniczy, zastosow uje i u- w zględnia szerze j leczenie pow ietrzem i d je tą , żętycą, m lekiem , kum ysem , leczenie pneum atyczne i w ziew am i, zim ną wodą i kąp ielam i w szelkiego rodzaju. M orszynem zaczynają się in teresow ać sfery lekarsk ie , a naw et rządow e. N am iestnictw o lw owskie w ydaje n a podsta wie przeprow adzonych badań pozwolenie n a nazw ę uzdrow iska „Zdrojow isko so- lankow o-borow inow e“ , oraz na puszczenie w handel soli i borow iny m orszyńskiej. N iek tóre z tych przetw orów f ig u row ały w 1883 r. na w ystaw ie n ice jskiej. N astąp iło to w roku 1880, a więc pół w ieku tem u.
W roku 1881, B onifacy S tille r zeznaje n o ta r ja ln ie a k t darow izny zakładu zdrojow iskow ego i dóbr M orszyna Tow arzystw u L ekarzy G alicyjskich, jako fundację , z k tó re j dochody przeznacza n a w sparcie wdów i siero t po leka- zach. W ielkoduszny fu n d a to r, robiąc ten zapis, m iał n iew ątpliw ie na oku dobro zakładu założonego przez siebie i n a leży te w yzyskanie na tu ra lnych , a tak cennych jego dóbr m ineralnych. Jak i t a ki dalszy rozw ój zdrojow iska w ym agał znacznych w kładów i szeregu inw esty-
tach przedw ojennych, zostało doszczętnie zniszczone w tych nieszczęśliw ych la ta ch w ielk iej w ojny. K iedy ucichł szczęk oręża i huk a rm a t, T ow arzystw o, jako w łaściciel, wchodzi w r. 1921 w porozum ienie ze spółką akcy jną „Polskie Z droje“ i w ydzierżaw ia je j zdrojowisko oraz p raw o eksp loatac ji m orszyńskich produktów leczniczych, z a s trzeg a jąc w umowie w prow adzenie szeregu inw esty cyj.
N astępu je now a e ra pow ojenna. Zak ład zosta je doraźnie uporządkow any, a now y dzierżaw ca za jm uje się przede- w szystkiem : eksp loatac ją produktów m orszyńskich, jak k ry s ta liczn e j soli go rzk iej, m orszyńsk iej w ody gorzk iej i in nych. Sól k ry s ta liczn a zostaje po odpow iednich badaniach fachow ych znacznie u lepszona i, dzięki sw ym doskonałym w łasnościom leczniczym , w ypiera stop niowo podobne produk ty zagraniczne. Sam zakład z roku na rok coraz b a r dziej się ożywia. Równoczcśnio Rr.da Zr.-
zienki przez dobudowę nowych i pom nożenie ich w dw ójnasób, u rządza wzje- w alnię ( in h a la to rju m ), p ija ln ię i t. d. Zam ierzone je s t urządzenie basenu z p lażą piaskow ą n a kąpiele słoneczne. P iękny i rozległy p a rk zakładow y o trzy m uje nowe rozplanow anie i urządzenie kw ietników w edług p lanu naczelnego ogrodnika m ias ta Lwowa. U rządza się dep tak i d la kuracjuszów , k tó rzy m ogą
Z b y te czn y w y jazd za g ra n icę !Z b y te ?zne używ an ie
zag ran iczn ych w ód m ine ra ln ych i s o l i p rzeczyszcza jqcych !
LEPSZE M A M Y W K R A JU !
W O D A G O R Z K A M O R S Z Y Ń S K A i NATURALNA SÓL M O S Z Y Ń S K A
sq le k ie m w sch o rzen ia ch żo łqd ka ,je lit , w q tro b y i n a d m ie rn e j o ty ło śc i!
D o n a b y c ia w a p te k a c h i s k ła d a c h a p te c z n y c h .
SZKŁO-ZDRÓJw o i e w. Lwowski i
K ąpiele siarczane, siar-p o tasow o-u ltra fio letow e, borowinowe i elektroterapja.W o d a l e c z n i c z a d o p i c i a . S e z o n o d 15 m a j a d o k o ń c a w r z e ś n i a P rospekty na żądanie wysyła: ZA R Z Ą D ZD R O JU .
nadto k o rzystać ze spacerów po dobrze u trzym anych lasach m orszyńskich, w łasności T ow arzystw a. W ubiegłym sezonie zosta ła pośw ięcona p iękna kaplica zakładowa.
K uracjusze, dotknięci skazą m oczanow ą, o ty łością, cukrzycą, schorzeniam i żołądka i je lit , d róg żółciowych, p rzew lek łych gośćcem staw ow ym , chorobam i serca, k rw i, w reszcie chorobam i kobie- cemi, znajdu ją w M orszynie doskonałe środki lecznicze i jak n a jlep sze w arunki pobytu, p rzy jem ne ze w zględu na jego piękne j m alownicze położenie. Środki lecznicze M orszyna, to p rzedew szyst- kiem zdrój B onifacego, ze sw oją znakom itą , w ysoko stężoną solanką gorzką, odpow iadającą swoim składem solankom K arlsbadu i M arienbadu, a p rzew yższającą je stężeniem , kąpiele so lankowe, znana ze sw ej dobroci borowina, oraz inne kąpiele sztuczne, gbzowe, ig li- wiowe i zabiegi wodolecznicze.
Spokojniejsze w arunk i m iejscowe sp rzy ja ją w M orszynie lepiej, niż gdzieindziej, racjonalnem u i system atycznemu przeprow adzeniu leczenia.
W iększy napływ kuracjuszów w płynął na w zm ożenie się in ic ja tyw y p ryw atnej; k tó ra zaznaczyła się budowa szeregu v/il
Morszyn. Kuryta rz w łaz ienkach
w iadow cza T ow arzystw a i jego n ie s tru dzony prezes, prof. Rencki, doprow adza do porządku zru jnow any fo lw ark przez postaw ienie wzorowych budynków gospodarczych i w prow adzenie odpow iednich m eljoracyj.
W 1931 roku T ow arzystw o Polskich L ekarzy b. G alicji, bo ta k ono obecnie się nazyw a, św iadom e obow iązku dban ia o rozw ój te j boga te j w zasoby n a tu ra ln e spuścizny, z zaufaniem p rzek azanej mu przez Bonifacego S tille ra , b ierze sam o w sw oje ręce zarząd zd ro jo w iska i w prow adza znacznym kosztem szereg urządzeń. W prow adza więc ośw ietlen ie elek tryczne, zaopa tru je zdrojow isko w należy tą ilość dobrej sta le kontro low anej wody użytkow ej, przeprow a-
cyjj, na k tó re nie było funduszów . B ory-dza kanalizację , w reszcie rozszerza ła-
li i pensjonatów . Obecnie M orszyn rozporządza około tysiącem pokojów jedno i dwuosobowych w w illach i pensjonatach , w części z pełnym kom fortem u- rządzonych. D alszy rozw ój M orszyna postępuje w o sta tn ich dwóch la tach tak szybko, że zastęp kuracjuszów pow iększa się s ta le , a M orszyn zyskuje sobie ich uznanie d la swycli w artośc i leczni czych. i i | i
N ależy też go rącą sobie życzyć, aby to jedyne na ziem iach polskich zdrojow isko tego typu cieszyło się coraz więk- szem uznaniem i poparciem , tak , jak zyskały już pełne uznanie produk ty , w yp ie ra jąc z k ra ju podobne prolcukty zagraniczne.
N iech n ik t nie powie „cudze chw alicie, swego nie znacie...“ .
MuszynaM uszyna je s t jedną z najp iękniejszych
polskich m iejscowości kuracy jnych .Położona w śród pięknej, podkarpac
k ie j okolicy, w śród wiekow ych lasów, w zgórz i pól, nad b rzegam i trzech rzek : P op radu , M uszynki i Szczaw niczki, s ta nowi M uszyna praw dziw ą oazę zdrow ia i w ypoczynku, z jeżdżających tu ta k dla k u rac ji w odam i m ineralnem i (szczaw a że la z is ta ), jak d la kąp ieli borowinowych, rzecznych, słonecznych, etc. oraz dla pięknych spacerów , k tó rych najw iększą a tra k c ję stanow i jedyny w Polsce w ielk i las lipowy. Sąsiedztw o z K rynicą i Żegiestow em n ad a ją M uszynie życie i c h a ra k te r europejski.
Od r. 1929 w łasności lecznicze M uszyny podniesione zostały przez w yw iercenie nowego źródła oraz pobudow anie nowych łazienek borowinowych.
Pom ieszczenie w zdrojow isku znajdują p rzyjezdni w 20-kilku pensjonatach , w w illach i dom ach pryw atnych . K ilka
re s tau racy j d osta rcza kuracjuszom sm acznych i zdrow ych posiłków po u m ia rkow anych cenach.
Pomoc lekarską zapew nia p rak ty k a k ilku lekarzy w sezonie oraz s ta ła opieka lek arza M uszyny, d -ra S. M ściwujew- skiego, jednego z pionierów lecznictw a w M uszynie. A pteka, u rząd pocztowo- te leg raficzn y i inne urzędy zna jdu ją się na m iejscu. D oskonałe połączenia kolejowe z całą Po lską oraz cogodzinna kom unikacja autobusow a i kolejow a z K ry nicą i Żegiestow em u ła tw ia ją pobyt w M uszynie. ,
O R B I Sul. Marszałka Piłsudskiego,
Bilety kolejowe. Wycieczki. Informacje .
H is to rja L ubienia W ielkiego, leżącego w odległości 28 kim od Lwowa, sięga aż X I V w ieku. Ju ż w tedy zjeżdżali się do te j m iejscowości p rzedstaw iciele m ieszczaństw a lwowskiego oraz kupcy o rm iań scy i żydowscy. Ci p ierw otn i ku racjusze rozb ija li nam io ty i w przyw iezionych kotłach grza li wodę do kąpieli.
Ju ż z końcem X V I w ieku w łaściciele Lubienia, W ilczkowie, urządzili tu p ierw sze łazienki. W r. 1778 uczony H erz p isze obszerną rozpraw ę o Lubieniu, a in- r y k ron ikarz sw ierdza, że źród ła Lubien ia należą do jak n a jb a rd z ie j leczniczych i p o siad a ją znacznie więcej s ia rk i i soli od innych źródeł siarczanych.
Dopiero jed n ak obecni w łaściciele postaw ili Lubień W ielki n a w łaściw ym poziomie kom fortu , przez co napływ k u ra cjuszów w zra s ta z roku na rok. N iejednokro tn ie p rzybyw ają tu chorzy w stan ie niem al beznadziejnym i po przeby te j ku rac ji w ra c a ją uleczeni. W księdze p a m iątkow ej w Z arządzie Z drojow ym zna j- d u je r.i- w yrazy uznan ia od ty s iąca uleczonych w śród k tórych nie b ra k n a jw y b itn iejszych nazw isk.
W śród zdrojow isk polskich Lubień — Z drój należy do najcenniejszych , gdyż posiada szczególne w aru n k i leczn;cze, o-
raz doskonałe kw alifikacje o typ ie zdrojow isk europejskich . Ju ż sam o położenie, a więc bliskość Lwowa, łatw ość kom unikacji, (po 10 p a r pociągów dziennie) o- ra z połączenia autobusow e czynią Lubień ła tw o dostępnym .
N a tu ra ln em i środkam i leczniczemi L ubienia W ielkiego są wody siarczane, n a j silniejsze bodaj viody w E uropie , oraz borow ina doskonałej w artośc i i jakości leczniczej. O sile i skuteczności tych wód pisano ju ż bardzo wiele, a najw iększe pow agi lekarsk ie w obszernych na ten te m a t dziełach p rzy zn a ją wodom lubieńskim niezw ykłą skuteczność, staw ia jąc je n a czele wód tego rodzaju .
U rządzen ia zakładu kąpielowego, działów elek tro -term o i h e ljo te rap ji Z andera, in h a la to rju m , em an a to rju m radow ego i t. n, s to ją na wysokości współczesnych w ym agań , a opiekę nad kuracjuszam i roztacza naczelny lekarz zdrojow y, ja k rów nież liczny personel pomocniczy lekarsko san ita rn y .
D la up rzystępn ien ia p rzeprow adzania k u rac ji sferom niezam ożnym obniżył Z arząd Z drojow a w roku bieżącym ceny b iletów o 30% , — dla urzędników rządowych i w ojskow ych p rzyznał nad to 10% dalszego opustu.
NałęczówNałęczów położony je s t w pow. P u
ław skim , w oj. Lubelskiego, n a wyżynie 217 m. poprzecinanej m alowniczem i w ą wozami. S tac ja kol. Nałęczów n a lin ji W arszaw a — L ublin, odległa od zdro jow iska o 3 i pół km., skąd dojazd wy- godnem i powozami po dobrej szosie. Poczta, te le g ra f i telefon w m iejscu.
Dzięki otoczeniu lasów, osłaniających Nałęczów od w iatrów , ora? przepuszczalnem u podglebiu, k tó re w yklucza zb ieranie się wód opadowych, oraz zupełnem u brakow i ośrodków przem ysłow ych w o- kolicy, m a zdrojow isko bardzo dobre w arunk i klim atyczne. P onadto m iejscowość rozporządza źródłam i szczaw w ap- niow o-żelazistych, k tórych używ a się do picia i do kąpieli. Skład chemiczny wody m inera lnej nałęczow skiej zbliżony je s t do składu wody min. w Spaa. Borow ina tu te js z a zaw iera rów nież żelazo i używ ana je s t do kąpieli i wszelkich zabiegów borowinowych.
Z akład leczniczy, położony w pięknym p ark u , rozporządza nowoczesnemi u rz ą dzeniam i do h y d ro te rap ji z m asażam i podwodnemi i przem yw aniem grubej kiszki oraz w ydaje n a tu ra ln e kąpiele żelaziste i sztuczne solar.kowe, kw asowęglowe, igliw iowe, tlenowe i a ro m a
tyczne; posiada dalej u rządzenia do k ą pieli św ietlnych czterokom orow ych. do fran k lin izac ji, fa rad y zac ji, g a lw an :zacji, d‘arsonw alizacji, m asażu w ibracyjnego. L am pa B acha. D ja te rm ja . K ąpiele słoneczno-pow ietrzne. L ab o ra to rju m anali- tyczno-lekarskie.
W skazan ia : n eu ra s ten ja , h is te r ja , nerwice se rca i żołądka oraz kiszek, nerw obóle, ischias, astm a, początki tabesu i t. d .; cukrzyca, otyłość, choroba B asedowa, n iek tóre postacie artre ty zm u , kam icy żółciowej i n e rk o w ej; k a ta ry żołądka i kiszek, w ada serca, skleroza, choroby kobiece, s tan y pochorobowe, w yczerpanie i t .p.
N ie p rzy jm uje się do leczenia osób chorych umysłowo, gruźlików , chorych zakaźnie i narkom anów .
W Nałęczowie o rdynu je s ta le kilku lekarzy , na la to zjeżdża następnych k ilku, dwie den tystk i. N aczelnym lekarzem w Zakaldzie je s t dr. W . Szczepiński. Personel p ielęgn iarsk i do dyspozycji chorych. A p teka na m iejscu.
M ieszkania w 150 umeblowanych, słonecznych pokojach zakładowych, poza tem w kilku pensjonatach i k ilkudziesięciu w illach oraz w hotelu. Z akład
posiada wodociągi, kanalizację , św iatło elektryczne i cen tra lne ogrzew anie. Część pokojów zaopatrzona je s t w ciep łą i z m ną bieżącą wodę.
Z akład leczniczy o tw a rty cały rok. W zimie czynne są m ałe łazienki p rzy głów nym budynku zakładowym , połączone z jego czę ścą m ieszkalną ogrzew anem i k o ry ta rzam i. Część pensjonatów i H otel C en tra lny czynne są rów nież w zimie.
NiemirówZdrój
Z drojow isko siarczano-borow inow e w pow. R aw skim w oj. Lwowskiego leży pośród rozległych lasów ig lastych na w zniesieniu 220 m. n. p. m. N ajw ygodniejsze połączenie kolejowe z W arsza w ą, Lwowem, K rakow em i Kowlem przez R aw ę - R uską (21 k im .), gdzie p rzy w szystkich pociągach oczekują autobusy i dorożki. Połączenie autobusow e ze Lwowem (60 km .).
Poza doskonałem i w arunkam i klim a- tycznem i posiada zdrojow isko źródła siarczano-słono-alkaliczne, ob fitu jące w siarkow odór i kw as węglowy, z pomiędzy k tórych źródło „A leksand ra“ d o sta rcza wody leczniczej do picia, inne do kąpieli. W ody siarczane N iem irow a przypom inają sw ym składem chem. i działan em leczn czem zdroje w B aden, W eilbach, A kw izgranie, T renczynie i P iszczanach N iem irów m a w łasne, w prost niew yczerpane pokłady wysoko- w artościow ej borow iny, używ anej do k ą pieli i zabieo^ów n a m iejscu, ja k też do przygotow yw an a skutecznych i tan ich okładów borowinowych.
Z akład zdrojow o-kapielow y rozporządza łazienkam i do kąpieli siarczanych, borowinowych, kwasowęglowych, tlenowych, piankow ych oraz urządzeniam i do stosow ania h y d ro te rap ji. K ąpiele rzeczne z p lażą i słoneczno-pow ietrzne oraz g im nastyka leczn cza pod k :erunkiem lekarza . P icie wody ze źródła „A leksand ra “ .
W skazan ia : reum atyzm staw ów i m ięśni, dna, ischias, porażen ia , niedow łady, n astępstw a po złam aniach, przew lekłe choroby kobiece, n iek tóre choroby skórne. zołzy.
N ie leczy s ę g ruźl cy płuc i niewy- rów nanych chorób narządu k rążen ia .
K ;lku lekarzy i ap teka na miejscu.Sezon od 10.V. do 30.IX.
Piwniczna -ZdrójPiw niczna, p iękne m iasteczko, założo
ne jeszcze w X IV w. przez K ró la K azim ierza W ielkiego, położona je s t nad g ran icą czechosłowacką na poziomie ponad 400 m. w w ojew ództw ie K rakow - skiem, powiecie N owosądeckim , przy lin ji kolejow ej N owy Sącz — K ryn ica , n a lewym brzegu Popradu . M iasteczko otoczone je s t dokoła m alowniczym w ieńcem g ó r o znacznej wysokości, zw łaszcza od stro n y zachodniej i północnej ja k H eljaszów ka (1024 m .), W ielki Rogacz. (1182 m .), R adziejow a (1265 m .).
P op rad , p łynący obok m iasteczka w m alowniczych zakrę tach , tw orzy w śród m ajesta tycznych g ó r p rzep iękny p rzełom. W oda P o p rad u zaw iera w sobie w iek ie bogactw o części m ineralnych , d latego też i k ąp ie l w P opradzie m a specja lne w artośc i lecznicze.
K lim at Piw nicznej z pow odu osłony górsk ie j i w ielkiej ilości lasów w okolicy je s t bradzo łagodny ; w lecie powietrz e ochładzane w stęgą P op radu , w zimie silnie nasłonecznione.
N adzw yczajna taniość pokojów w dom- kach w iejsk ich i wszelkich produktów żywnościowych u ła tw ia ją n iezm iern ie pobyt n aw et m niej zam ożnym osobom. P rzy tem n iezam ącona niczem swoboda zapew nia ludziom, szukającym w ytchn ien ia , praw dziw y fizyczny i duchow y w ypoczynek, ko jący nerw y. A nad to zdrowe kąpiele P opradu , doskonałe plaże piaszczyste n ad b y s trą rzeką, rozgrzane silnem i prom ieniam i słońca, p rzykuw ają ludzi do siebie, ta k , -że przew ażnie rok rocznie p rzy jeżdża każdy, kto dośw iadczył tych błogosław ionych w arunków d la zdrow ia.
Ju ż sam a ta okoliczność, że w b ’i- skiem sąsiedztw ie Piw nicznej zn a jd u ja się ogrom ne bogactw a wód m inera lnych ja k Łom nica, Głębokie, oddalone o k ilka kilom etrów , ja k też dalszy nieco Żegiestów i p e rła polskich wód K ryn ica , n a suw ały geologom n iezbite dowody, że n a p e ry fe r ji gm iny Piw nicznej m usi sio znajdow ać rów nież podobne bogactw o wód. Dzięki n iestrudzone j en erg ji obecnego bu rm istrza J a n a M arciszew skiego podjęto poszukiw ania za źródłam i. W r . 1931 P ro f . U niw . Ja g . D r. J a n N ow ak, geolog, w skazał m iejsce do w ierceń , k tóre p rzeprow adzone w r. 1932, d a ły ju ż w głębokości 70 m. ob fity zbiór wody m in era ln e j, do kąp ieli i p icia. Po odk ryciu źróde! w ybudow ano gustow ne i schludne łazienki o k ilk u n astu w an nach , k tó re dać m ogą około 150 kąpieli ciepłych dziennie.
Rozbiór chem iczny wód piw niczań- skich w ykazuje n a s tęp u jące sk ła d n ik i: dw uw ęglan w apna (1.111), dw uw ęglan że’azow y (0.032), dw uw ęglan sodew;/ (0.371), w odny k w as w ęglow y (0 / 2) i inne. .
J e s t to szczaw a alkaliczno-żelazisto- w apniow o-sodow a.
W ody piw niczańskie z aw ie ra ją w bog a te j ilości sole żelaziste, ja k dw uw ęglan żelaza, sodu i w ap n a , przez co są w skazane jak o środki lecznicze w szelk ich rodzajów anem ji, leczenie stanów zapalnych , żolądkowo - jelitow ych (k a ta rów żołądka i k iszek), nadkw asoty , sp raw zw iązanych z nadm ierną czynro- ścią system u nerw ow ego, w yczerpan ia nerw ow ego, przepi-acow ania, n eu ras te - n ji, h is te rji, chcroby Basedowa.
N ad to leczyć mogą doskonale osłabien ie m ięśnia sercowego, zm iany po chorobach zakaźnych ja k g ry p a , szk a rla ty n a , w reszcie w skazane są te wody do leczenia w ad se rca i w adliw ej p rzem iany m a te rji.
Mogą być rów nież po'econe jako przedw skazan ia p rzed now otw oram i z!o- śliw em i i chorobam i zakaźnem i.
Od 15 czerw ca kąp iele borowinowe.W sam em m iasteczku zn a jd u je się
dość obszerny i p iękny kościół rzym .- k a t., położony prześlicznie od stro n y Pop rad u i to ru kolejowego, w k tó rym codziennie, a zw łaszcza w niedzielę i św ięta odbyw aią s5ę w nabożeństw a w dogodnej d la letników porze. W m iasteczku m ieszka s ta ły lekarz, a w najbliższym czasie będzie ich w ięcej, nad to zn a jd u je się s ta ła ap teka . J e s t rów nież wiele sklepów zaopatrzonych we w sze lk e potrzebne arty k u ły , są też kuchn :e. w ydające zdrowe obiady. W okolicy n ra s te rz - ka w dogodnych m iejscach je s t kilka w iększychh pensjonatów .
W arunk i m ieszkaniow e są doskonałe, ceny bardzo p rzystenne. O św ietlenie n- kolicy elektryczne. W sezonie le tn :m odb yw ają się często w p ięknej sali „ b o mu Ludowego” koncerty a rty stó w i chórów , p rzedstaw ien ia sceniczne i w ieczork i hum orystyczne.
D’a am ato rów rybołóstw a są p ierw szorzędne te reny . Potrzebne do tego le- g itym acie w ydaje za o p ła tą T ow arzystw o M iłośników S po rtu W ędkowego w Nowym Sączu. Również P oprad da je możność u p raw ian ia sp o rtu pływ ackiego i kajakow ego.
C ała okolica je s t doskonaleni m ie jscem do u rządzan ia bliższych i d a ’szych przechadzek. Prócz w spom nianych ju ż dalszych wycieczek tu rystycznych , możn a chodzić bez żadnego w ysiłku po specja lnych ścieżkach i dep takach p row adzonych w lekkich se rp en ty n ach po lesiste j górze K icarzu , tu ż n ad Piw nicz-
j ną, gdzie woń sm reków i jodeł, rozgrza- j nych w słońcu działa znakom icie n a plu- j ca i nerw y, a w idoki n a k az rę ty P opra- ‘ du są przepyszne.
WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. 11. Str. 9
Orłowo MorskieK ąpielisko położone n a te ren ie dóbr
K olibki, n ad zatoką G dańską, w pow. M orskim je s t n a jp ięk n ie jszą m iejscowością naszego w ybrzeża. O ddalone od g ra nicy w . m. 'G dańska zaledwie o 1 km., leży m iędzy Sopotam i a G dynią. S tac ja kol. Orłowo, n a lin ji G dańsk — Gdynia. P rzy s tan ek parow ców i autobusów krążących m iędzy G dynią, Sopotam i i G dańskiem . Poczta, te le g ra f i telefon w m iejscu.
Orłowo zawdzięcza pagórkow atem u u- ■kształtowaniu zarów no malowniczość k ra jo b razu ja k też łagodność k lim atu , gdyż w zgórza o słan ia ją kąpielisko od -w iatrów północnych. Jako miejscowość n iezasłon ięta przez półw ysep helski od w ielkiego m orza, Orłowo, m a wodę b a r dziej słoną niż inne nasze kąpieliska, f a lę siln iejszą niż w G dyni. P laża szeroka i czysta, wokół piękne lasy liściasto-ig la- s te . AVymienione w artośc i O rołw a jako
kąp ie ilska i le tn iska w połączeniu z ła tw ością ko rzy s tan ia przez jego gości z rozryw ek pobliskiej Gdyni i Sopotów u- sp raw ied liw ia ją liczną frekw encję p rzy jezdnych.
W skazania lecznicze: zołzy, n ieżyty górnych d róg oddechowych ,osłabienia nerw ow e, otyłość, skaza kw asu moczowego, skłonność do zaziębień u dzieci i młodzieży z k o n sty tuc ją ociężałą, n ie dokrw istość i błędnica.
N ie n ad a je się dla chorych z niew y- rów nanem i w adam i serca, g ruź licą płuc, zapaleniem nerek , reum atyzm em .
L ekarze i ap tek a w Gdyni.M ieszkania w 2 hotelach, pensjona
tach i co rok pow iększającej się liczbie w ill i dworków, w reszcie w licznych izbach rybackich. M iejscowość posiada św iatło elektryczne na ulicach i w w illach.
Rabka rozszerza urzqdzeniaR abka leży w pow. m akow skim , woj.
k rakow skiem w K arp a tach , n a słoneczne m p łaskow zgórzu, o w zniesieniu 520 — 540 m. nad poz. m orza. Położonapięknie w śród w ysokich g ó r i gęstych lasów ig lastych , posiada orzeźw iający k lim a t podgórski o suchem pow ietrzu, średnio w ilgotnem , zupełnie w olnem od kurzu.
Ł azienki rabaczańsk ie urządzone są w edług o s ta tn ich w ym agań i wzorów rac jonalnej balneologji. Podobnie też u- rządzony je s t i zakład e lek tro te rapeu - tyczny, zakład Z andera i in h a la to rja .
W skazania: Choroby konsty tucjonalne dzieci i m łodzieży, k rzyw ica, skaza w ysiękowa, skaza lim fatyczna i neurologiczna, niedorozw ój, niedokrw istość.
DR. M ED . P A W E Ł M A R T Y S Z E W S K I, Otwock.D yrek to r S a n a to r iu m Przeciw gruźliczego S e jm ik u W arszaw skiego w O tw ocku.
Otwockjako uzdrowisko
P rzed sześćdzięsięciu la ty dw aj lekarze niem ieccy B rehm er i D ettw eiler opracow ali szczegółowo klim atyczne leczenie suchot płucnych, w prow adzając, jako głów ny postu la t jaknajd łuższe przebyw anie chorych w m ożliw ie naj- czystszem i na jsuchszem pow ietrzu , w m iejscow ościach osłoniętych od w iatrów , w oddali od w iększych osiedli, w śród lasów ig lastych , n a pew nem w zniesieniu n ad poziom m orza. Od tego czasu zasad a leczenia k lim atycznego je s t n a całym św iecie stosow ana.
stanow ią ta k zaw sze pożądaną ochronę od w ia trów , szczególnie częstych _ na rów ninie m azow ieckiej. W ydzielająca się w dużej ilości żyw ica działa specyficznie w cierpieniach d róg oddechowych, szczególniej zaś w różnych s ta nach zapalnych oskrzeli, zm niejszając kaszel, d a je 'sp o k ó j ta k potrzebny chorym . Jakkolw iek je s t to ty lko m oje luźne, nie o p arte n a żadnych badaniach chem icznych przypuszczenie, być może jednak , że żyw ica sosen karłow atych , k tó re stanow ią olbrzym ią w iększość la-
Rabka. Leżalnia w Zakładzie
Zdrojow isko o tw arte cały rok. P rek - j w encja kuracjuszów dochodzi do 22.000 osób.
R abka zaw dzięcza swe w ybitne s ta nowisko u rzędzie zdrojow isk krajow ych dwu czynnikom leczniczym : źródłem so-
i lankow ym , jodobrom ow ym i górskiem u położeniu k lim atycznem u. Ten zespół dwu czynników , szczególnie w wieku dziecięcym , wyrobi! Rabce zasłużoną o- p in ję ideanlego zdrojow iska dla dzieci.
Źródeł m ineralnych, solanki, jod i brom zaw iara jących posiada R abka 12. Źródło „K azim ierz“ zaw iera lit. W s ą siedztw ie łazienek zna jdu ją się cz te ry zbiorniki podziem ne n a solankę, m ieszczące około 6.000 kąpieli zapasow ych.
Solanki m ineralne R abki zaw ierają najw iększą w E uropie zaw artość jodu i brom u.
W każdej kabince znajdu je się w ann a duża, średn ia i m ala, celem ew entualnego , rów noczesnego kąpan ia się ro dziny. Poza kąp ie lam i solankowem i is tnieje dla kąp ie li gazow anych sztucznie, kab in a dla kąp ieli solankowo - błotnych (borow inow ych), zakład hyd ropatyczny ,| g im n asty k a lecznicza.
zołzy: schorzenia błon śluzowych spojów ek, nosa, g a rd ła , tchaw icy, oskrzeli, gruczołów obwodowych i w ew nętrznych, staw ów , kości, błon surow iczych; n a stęp stw a chorób zapalnych ostrych : płuc, opłucnej, o trzew nej, staw ów , u k ła du nerw ow ego i t. p.
U dorosłych w skazan ia analogiczne, pozatem choroby p rzem iany m a te rji, a r- tre ty zm , otyłość, m iażdżyca m iernego stopn ia rekonw alescencja, w yczerpanie i t. p.; choroby kobiece: s tan y zapalne i powysiekowe.
Przeciw w skazania: G ruźlica płuc, choroby nerek , pow ażna w ada serca.
W r. bież. rozszerzono znacznie in- h a la to rju m , nada jąc m u przelo tność z 700 do 2% ty s iąca zabiegów dziennie.
R ozszerza się rów nież elek trow nia, a now y w ielki m otor dieslow ski pozwoli n aw et n a ośw ietlenie Chabówki i do- mÓYf, położonych po d rug ie j stron ie R aby.
Dokonano rów nież paw ażnych inwen- sty cy j na drogach , k tó re K om isja Zdro
jow a p rze ję ła od zarządu pow iatow ego i doprow adziła do dobrego stanu . W ykończono m. in. odcinek prow adzący do stac ji kolejow ej n a p rzes trzen i 2,5 km. i ułożono znaczną ilość nowych chodników.
W dziedzinie kanalizacji ułożono d a lsze 2 km. przew odów , tak , że pozostała już ty lko n iew ielka ilość do zupełnego skanalizow an ia całego uzdrow iska.
W ielka ilość now ych kw ietn ików i traw ników oraz w zorow a rabezańska czystość m ile u d e rza ją now oprzybyw a- cego.
O R B I Swilla „Trzy Róże“ ,Bilety kolejowe.
W ycieczki. Inform acje .
Z a k ła d d -ra J. O ls z e w s k ie g o
Je s t to jeden z najp iękn ie jszych ra b czańskich zakładów leczniczo-wychowawczych, w k tó rym p u n k t ciężkości położony je s t na lecznictw ie młodocianych uczniów, -'ednoczeniśe pobierających n a u kę w zakresie szkoły powszechnej.
W ielkie p rzes tronne sale szkolne, sy p ia ln ie i jada ln ie , piękne nowoczesne ubikacje łazienkowe, ja sn e i p rzestronne k u ry ta rz e — jednem słowem o sta tn i kom fort. Z akład nie przypom ina, pom imo w szystko, ani san a to rju m , an i szkoły. Raczej w ykw intny pen sjo n a t, to n ą cy w powodzi kw iatów i zbudow any na j p rzestrzen i, pozw alającej n a up raw ian ie ! g ie r i sportów .
Dzieci od la t 6 p rzebyw ają tu w ilości 40 do 50, lecząc się i pob iera jąc je d nocześnie naukę. W ten sposób został rozw iązany p rob lem at kszta łcen ia dzie- | ci, w ym agających jednoczesnego lecze- j nia.
D oskonała rodzicielska opieka w ła ściciela, zam iłow anego p e d ja try i peda- j goga, n iskie ceny, od 6 zł. za w szystkie św iadczenia, a nadew szystko doskonale re zu lta ty osiągane oddaw na, p o sta w iły zakład d -ra J . Olszewskiego na w ysokim poziomie, i n ad a ły m u zasłużoną m arkę.
Nowowybudowany, kom fortow y P E N S J O N A T
„ R I V I E R A “RABKA ■ ZDRÓJ. Tel 267:
TruskawiecZakład Kapielowo Zdrojowy i s t a c j a k l i m a t y c z n a
(w oj. L w o w sk ie )
KĄPIELEs o l a n k o w e ( s o le g lau - b e r s k ie ) s i a r c z a n e , b o ro w in o w e ( o k ł a d y b o r o w in o w e ) k ą p i e l e k w a s o w ę g l o w e ( i m p r e g n o w a n e ) . k ą p ie l e sz la -
W ODY MINERALNE, ,NRFTUSIfl“ s z c z a w a a lk a l ic z n o -z ie m n a , u n i k a t b a l n e o l o g ic z n y p o d w z g lą d e m s k ł a d u c h e m i c z n e g o i s z c z e g ó l n y c h w ł a ś c i w o ś c i f izy k a ln y c h„ Z O F J h “ z d ró j s ł o n o - g o rz k i (z im n y s p r u d e l ) „ M H R J f l“' zd ró j s ł o n o - g la u b e r s k o - ż e l a z i s ty „ B R O n lS Ł R W ri“ zd ró j s ło n o -z ie r r ny „ J Ó Z l f l “ s z c z a w a a lk a - l i c z n o - z i e m n a , s i ln ie p r o m ie n i o tw ó r c z a
Ma Pominrkacl iTruskau/ ieckichk ą p ie l e s ł o n e c z n e i z im n e b a s e n o w e s ia r - c z a n o - s o l a n k o w e ze s z t u c z n ą p la ż ą , n a t l e l a s ó w ig l a s ty c h .
Bezpośrednie w agon y ze w szystk ich stron P o l s k i .W s z e lk ic h in f o rm a c y j u d z ie la
Z f l R Z f l D Z D R O J O W Y
„NflFTU Slfl” i „ J Ó Z I A ” bute lk ow ane do nabycia w e wszystkich aptekach i d r o g e r j a c h
Otwock. Park przed Kasynem
Rymanów—Zdrój
Rozwinęła się ona szczególniej w m iejscow ościach w yżej nad poziom em m orza położonych t. zn. w podgórskichi górskich - stac jach klim atycznych. Poza góram i rozw inęło się lecznictw o w k lim acie łagodnym południowym . W ten sposób rozkw itły R iv iery , w ybrzeża D alm atyńsk ie , C apri, K rym , a dla ludzi bardzo zam ożnych rów nież E g ip t służy jako m iejscowość lecznicza chorób płucnych.
W m iarę rozpow szechniania się te j m etody leczniczej i zysk iw ania przez n ią coraz w iększej popularności napo tkano pew ne trudności w je j stosow aniu p rze- dew szystk iem n a tu ry finansow ej, a n a stępn ie i lekarsk ie j. W yjazdy w dalekie g ry , a szczególnie zaś nad jeszcze dal- s^e m orze, na południe dostępne "były ty lko d la ludzi w ięcej niż średnio zam ożnych. C ała o lbrzym ia m asa niezam ożnego odłam u społeczeństw a, będąca jedno cześnie głów nem siedliskiem cierpień p łucnych, a przedew szystk iem suchot, nie m ogła sobie n a tego rodzaju leczenie pozw olić; z biegiem la t i w z ra s ta ją cego dośw iadczenia lekarsk iego p rzeko nano się dosadnie, iż bynajm nie j nie w szystk ie postacie suchot płucnych i nie we w szystk ich okresach n ad a ją się do leczenia w ysokogórskiego i że leczenie południowym k lim atem ty lko wówczas je s t celow e, jeś li może odpowiednio d ługo trw ać , t. zn. jeśli n ie m ożna p rze c i ą g n ą ć nie na m iesiące, a na la ta ca- }e, bowiem w przeciw nym raz ie p o w ró t z południa do k ra ju dzięki gw ałtow nej zm ianie w arunków k lim atycznych pog a rsza s tan zdrow ia, pow odując n ieraz gw ałtow ny, niczem już n iepow strzym any rozw ój cierp ienia.
M usiano się więc zastanow ić nad tem , czy n ie dałoby sę leczyć skutecznie chorób płucnych, a w pierw szym rzędzie najczęstszego z ty ch cierp ień — g ru ź licy płuc w klim acie sw ojskim , n izin nym. D ośw iadczenie d ługoletn ie zarów no- nasze, jak i w innych k ra jach w yraźn ie w ykazało , iż w klim acie n izinn y m da ją się osiągnąć w odpowiednich w arunkach w yniki lecznicze niczem nie- ustępu jące tym , jak ie dotąd obserw ow ano P° leczeniu w ysokogórskiem i połud- niowem . W ysunięto naw et tezę „Lecz się we w łasnym klim acie“. W ychodząc z tego założenia lekarz w arszaw sk i, T eo d o r D unin, p rzed la ty trzy d z ies tu p rzy stąp ił do zb ieran ia funduszów na budowę san a to rju m pod W arszaw ą i dopro w adził do w ybudow ania zakładu leczniczego w Rudce pod M rozam i. W yniki o siągane na n izinach nie różniły się n iczem od górsk ich i południowych. T rzeba jednak w yraźn ie zaznaczyć, iż bynajm n ie j n ie każda m iejscowość n izinn a odpow iada w arunkom , jak ich w ym agam y d la leczenia k lim atycznego: położenie zdała od ośrodków w ielkich sk u pień ludzkich i fab ry k , n a dużej p rze strzen i gęste pokrycie lasem ig lastym , g r u n t ła tw o p rzepuszczalny d la opadów i zabezpieczenie p rzed w ia tram i. W szystk im ty m w arunkom idealnie odpow iada O twock i jego najb liższe okolice.
Położonym na praw ym brzegu W isły, w odległości 25 k ilom etrów od g ran ic stolicy, O twock je s t dość odległy od w ielkiego m iasta , by pow ietrze w nim n ie było zanieczyszczone kurzem m iejskim i dym em , a jednocześnie je s t dosta teczn ie blisko położony od W arsza w y, by kom unikacja z nim była ła tw a i tan ia . O lbrzym ie te ren y leśne, s ięgające setek km. kw. dookoła O tw ocka,
a w sam ym Otwocku n a 1100 hek tarów ogólnej pow ierzchni za jm ujące 1000 ha, sów otwockich, posiada szczególne w łaściwości, ko rzystn ie w pływ ające n a c ierp ienia d róg oddechowych.
Poza lasam i, d rug im czynnikiem , m ającym pierw szorzędne znaczenie d la leczenia k lim atycznego, je s t p rzepuszczalność gleby. K ażdy, k to był w O tw ocku przez czas jak iś , m usi ob jek tyw nie zupełnie stw ierdzić , że przesiąkalność g ru n tu je s t tu nadzw yczajna. Ju ż w k ilk a godzin po najw iększych ulew ach w ody nie w idać, a w 24 do 48 godzin po k ilku dniach sło ty ziem ia je s t już sucha. Pow yższe fa k ty będą zupełnie zrozum iałe, jeśli spo jrzym y na p rzek ró j geologiczny gleby otw ockiej, gdzie w idzim y olbrzym ie, sięgające 20 m tr. pok łady średnio i d robnoziarn istego p ia s ku , a poziom w ody je s t dopiero na g łębokości 9,6 m tr. W pow iecie W arszaw skim przew ażna, naogół obszar nizin podmokłych. Jedyn ie na p raw ym brzegu W isły m am y k ilka pasm w ydm p ia szczystych, należących do okresu końcowego, a pow stałych pod w pływ em silnych w ia trów zachodnich. N a jednej z k ich w ydm praw ego brzegu W isły, k tó ra dzięki zalesieniu n ie m a ch a rak te ru p iasków lotnych, położony je s t w łaśnie Otwock.
D la przyszłości O tw ocka, obok rac jo nalnej zabudow y i ochrony d rzew ostanu , sp raw ą niem niej w ażną je s t ochrona gleb;-, k tó ra przez zanieczyszczenie m oże u trac ić w przyszłości sw oje w łasności p rzepuszczalne, ta k nadzw yczajn ie cenne. W iąże się to z koniecznością na le żytego u jęc ia spraw y asen izacy jnej w uzdrow isku. Z agadnien ia te są n iepom iernej w ag i już n iety lko d la Otwocka sam ego, a le rów nież i d la obok położonej stolicy państw a , szczególniej potrzeb u jące j w pobliżu sw ojem m iejscowości k lim atycznej, a to z powodu w ielk ie j ilości chorych płucnych w śród je j ludności.
D la dobra więc ludności dużej połaci k ra ju ze stolicą n a czele je s t konieczne w ydzielenie w osobną jednostkę adm in istracy jno-gospodarczą w szystk ich m iejscowości, położonych na p raw ym brzegu W isły od Radości do Śródborow a w łącznie, m ających i m ogących mieć nadal c h a ra k te r w ybitn ie uzdrow iskow y i n a dan ie ty m m iejscow ościom ch a rak te ru specjalnego w rodzaju P a rk u N arodow ego o racjonalnym p lan ie rozbudow y, o- chronie drzew ostanu i gleby. Je ś li obecnie lub najb liższej p rzyszłości nie zostan ie to uczynione, p rzyszłe pokolenia zupełnie słusznie będą m ogły mieć żal do n as , żeśm y tego skarbu , jak im obd a rzy ła nas p rzy roda, da jąc w n a jb liż szej okolicy stolicy ta k w span ia łe uzdro w isko k lim atyczne, nie p o tra fili odpow iednio w ykorzystać i zachować w n a leży tym stan ie dla naszych następców .
N a zakończenie nie m ogę nie w spom nieć o tych lekarzach-obyw atelach , k tó rzy w swoim czasie ocenili w artości lecznicze O tw ocka i byli p ierw szym i pion ieram i O tw ocka jako s tac ji k lim atycznej. M am tu na m yśli działalność dr. Jó zefa G eislera, dr. W ładysław a W rońskiego i dr. W ładysław a Czaplickiego.
i Dziś sław ę O tw ocka, jako jedynej w I swoim rodzaju s tac ji k lim atycznej w
Polsce n iosą po k ra ju tysiączne rzesze chorych, k tó re odzyskały tu zdrow ie, lub osiągnęły dużą popraw ę zdrow ia w m ie jscowych zak ładach leczniczych.
Zdrojow isko w pow. Sanockim woj. Lw ow skiego, położone w dolinie rzeczki T aby, w śród K a rp a t, pokry tych lasam i ig lastem i. W zniesienie 399 m. S tac ja kol. R ym anów na lin ji S tróże — Nowy Z agórz, oddalona o 10 kim. od zd ro jo w iska. W ygodny dojazd autobusam i. Poczta, te le g ra f i te lefon w m iejscu.
K lim at R ym anow a Z droju podgórski i leśny m a dużą w artość leczniczą. Z drojow isko rozporządza źródłam i szczaw alkaliczno-słonych, zaw iera jących jod i brom . Główne zdroje rym anow skie to „T y tu s“ , „K laud ja“ i „C elestyna“. W ody tu te jsze stosow ane są do picia i do kąp ie li i d z ia ła ją nie gorzej od wód w Bad H all, H eilb runn i W ildegg. W ody ze zdrojów „K laud ja“ i „C elestyna“ odpowiednio m ieszane da ją wodę podobną do Vichy.
Z akład kąpielow y rym anow ski m a p iękne, now ocześnie urządzone łazienki o k ilkudziesięciu kab inach z w annam i d la dorosłych i dzieci. K ilka p ija ln i wód, bo iska d la g im nastyk i ortopedycznej i zw ykłej.
W skazan ia : zołzy i skazy zołzowa iw ysiękow a z pow stałem i n a tem tle nie-
ży tam i d róg oddechowych i chorobam i w o-rdzeniow ych, po chorobie H eine-M e- skóry , n ieży ty żołądka, je lit, d róg żół-1 d ina , n eu ra lg je , schorzenia kobiece.
N ie zaleca się k u rac ji w R ym anow ie Z droju p rzy przew lekłych zapaleniach
i nerek i g ruźlicy rozpadow ej płuc.M iejscowość m a k ilka sta łych lekarzy ,
w sezonie k ilkunastu . A p teka w m iejscu.M ieszkania są p rzedew szystk iem w
pensjona tach zakładow ych, k tó re ta k ja k i zabudow ania łazienne zakładu, rozplanow ane są w dużym p a rk u i lesie za kładow ym , w pobliżu źródeł. Pozatem liczne p en sjona ty p ryw atne , pokoje i m ieszkania w w illach i dw orkach.
W obecnym sezonie dokonano licznych rem ontów ta k w sam ym zakładzie, jak w w illach zakładow ych. Do n a jw ażn ie jszych z pośród nich należy p rzep row adzenie elektryczności, kanalizac ji i sieci wodociągow ej.
Do liczby will zakładow ych przeszedł w r. b. p iękny p ensjona t „G ozdaw a“ , naby ty ostanio przez Z arząd.
W r. ub. frekw encja R ym anow a w zrosła o 20% , co należy p rzypisać w p rze w ażnej m ierze doskonałem u działaniu m iejscow ej borow iny.
Rozwój R ym anow a trw a bez ustanku .
Ś l ą s k i e k ą p i e l e B O R O W I N O W EU S T R O Ń N A D W IS Ł Ą
w B e s k id a c h Ś lą sk ic h -3 5 3 m n . p . m^ z kazania lecznicze: Artretyzm,reumatyzm, choroby kobiece, ischias, anem ja, neurulogja eksudaty itp •Lekarz zakJ.i^owy dr. F. Śmigon.— Własne pokłady b o ro w in y . -M o d n e urządzenia . - Dom hote l kuracy jny .—Park. Kort tenisowy - Kino.— Codzienne koncer ty . —uanc ing i .— Śliczne i zdrowe położenie . — Umiarkowane ceny.
Sezon od 15. V. do 30. IX. W l*szym i os ta tnim sezonie zniżka cen kąpieli Infromacyj udzie la DYREKCJA KĄPIELI
Rymanów-Zdrój. Zakład
ciowych, przew lekły reum atyzm , zgru- b ienia po złam aniach i zapalen iach , pozostałości po zapalen iach opon mózgo-
H O T E L S A V O YW arsza w a , N o w y Ś w ic i 5 8
Te le fony: 5 4 8 -4 0 do 5 4 8 -4 5Pokoje kom fortow e z wei-a bieżącą
ciepłą i zim ną.Telefony w e w szystkich ] okojach
P O K O J E O I> 6 Z Ł
RyłroL etnisko — w pow. N owosądeckim ,
woj. krakow skiem . Leży m alowniczo nad Popradem i jego dopływ em R oztoką w śród g ó r, lasów ig lastych i liściastych n a w ysok. przeszło 340 m. nad poz. m orza. D otychczasow a frekw encja — około 2.000 osób w sezonie. R y tro je s t ulu- bionem m iejscem pod obozy. J e s t tu ta j źródło siarczano-zielaziste . L ekarz na m iejscu. A p tek a w P iw nicznej lub S ta rym Sączu. M ieszkania w pensjonatach o 220 pokojach razem , lub w dom ach w łościańskich. P a rk nad P opradem w lasku sosnowym , ten is, częściowe ośw ietlen ie e lektryczne. Poza kąp ie lam i w P opradzie okolica ob fitu je w godne
zw iedzenia m iejsca, ja k : G óra Zam kow a pan u jąca nad R y trem , posiada jąca na szczycie ciekaw e ru iny , — pozatem m alownicze doliny W ielkiej i M ałej Roztoki. W ycieczki na szczy ty górsk ie : W ielki Rogacz (1180 m .), M akowica (950 m .) i in., pozatem w P ien iny i w ycieczki do Nowego Sącza (zam ek król. z X IV w., s ta ro ży tn e kościoły w sty lu gotyckim ) i do innych zdrojow isk: K ry nicy, Ż egiestow a, Szczaw nicy, M uszyny, Piw nicznej i t. p.
Kościół, s ta c ja kolejow a i u rząd po- cztow o-telegraficzny na m iejscu. P osto je w szystk ich pociągów osobowych i po śpiesznych.
W i e n i e c - Z d r o j —Z D R O J O W I S K O S l f l R C Z f l N O - W A P I E N N E
w s o s n o w ych la sa ch p ań s tw o w y c h o 4 1 km. o d W ło c ł a w k a , s k ą d a u to b u s y o d c h o d z ą d o z d r o jo w iska co 2 g o d z in y (15 m in . d ro g i )W dworkach 150 pokojów do wynajęcia. P e n s j o n a t y i restauracje. Pokoje w maju, czerwcu i wrześniu od 30 zł., w lipcu i sierpniu od 60 zł. miesięcznie. Całodzienne utrzymanie od 3 zł.
Zakład wydaje d z ie n n ie po 150 w a n ie n . L e k a rz n a m iejscu . Z n a k o m i ta miej- scow osc k l im a ty c z n a . L as I p iasek . S ez o n y od 15 m a ja d o 15 p a ź d z ie rn ik a .
N o w a o rg a n iza c ja w yna jm u m ieszkań d la kurac juszów
SzczyrkW południowej części pow iatu B ialsk ie
go, w oj. K rakow skiego, w śród kotlin, w yrw i szczyrku rzeki Żylicy, dopływu Soły, n a stokach Beskidów Zachodnich rozsiad ła się m alownicza miejscowość,k tó ra od swego położenia p rzy b ra ła n a zwę „Szczyrk“ , i od k ilku la t uznana zos ta ła jako znakom ita miejscowość k lim atyczna i wypoczynkowa.
R ozciągając się w górę, wzdłuż rw ącej rzeki Żylicy, g ran iczy od południa z pow. Żywieckim, od zachodu z W isłą , zam knięty od północy szczytam i gó r M agóry (1000 m ), i K lim czoka (1100 m ), położony n a wysokości 500— 600 m. otoczony w zgórzam i i góram i Beskidów Zachodnich, o niezbyt o strym klim acie, ozdobiony zielenią i czarodziejską szachow nicą pól, o w ielkiej mocy słońca, w olny od nadm iernych opadów i nagłych zm ian a t m osferycznych, tw orzy ta k w lecie, jak zimowa p o rą przep iękną n a tu ra ln ą m iejscowość, odpow iadającą w szelkim w ym aganiom klim atyki.
Szczyrk je s t rów nież znakom itym punktem wycieczek n a okalające szczyty, ja k Beskid, Klimczok, S kalite i Skrzycz- ne (1250 m ), skąd ro ztaoczają się n iezapom niane w idoki n a B eskidy Śląskie ze sw ą królow ą, B a ra n ią G órą, na Pilsko, B abią Górę aż hen po T a try .
P o rą zimową p rzy jeżdżają prócz szukających odpoczynku, w znacznej części
sportow cy, u p raw ia jący n a rc ia rs tw o i sa neczkowanie. P rzez ca łą zimę są n a m ie jscu prow adzone szkoły n a rc ia rsk ie dla dzieci, początkujących i dla zaaw ansow anych Stoki okoliczne po siad a ją doskonale te ren y zjazdowe i n a d a ją się na jlep iej na rac jo n a ln e ćwiczenia i zjazdy.
W osta tn ich czasach n a grar.icy Szczyrk — W isła w ybudow ano schron isko „B ia ły K rzyż“ , w k tórem Polskie Tow. T a trzań sk ie otw orzyło w łasną s ta cję d la tu ry stów .
W K rakow ie pow stała osta tn io p la cówka .,IT U R “ B iuro d la sp raw tu ry styk i, zdrojow isk, uzdrow isk i letn isk , k tó re zorganizow ało ju ż na sezon bieżący wzorową karto tekę in fo rm acy jną i w ynajm u m ieszkań dla letników i k u ra cjuszów. A kcja ta polega n a tem , że we w szystk ich oddziałach „O rbisu“ w yłożone będą album y, zaw iera jące dokładny opis naszych zdrojow isk, uzdrow isk i le tn isk oraz opisy w raz z fo to g ra fjam i poszczególnych pensjonatów i m ieszkań letniskow ych. M ieszkańcy ty ch 17 m iast, w których wyłożone będą k a rto tek i, mogą bezp ła tn ie ko rzystać z całego m ate- r ja łu in fo rm acy jnego zaw artego w k a r totece, a za d robną o p ła tą m ogą dokonać efektyw nie w ynajęc ia , czy to pokoju w pensjonacie, czy też m ieszkania dla ro dziny.
A kcja ta posiada dużą w arto ść d la te
go, że isto tn ie p rzed sezonem le tn im biedzi się w iększość m ieszkańców m iast nad tem , dokąd w yjechać, ja k p rzep ro wadzić technicznie nietylko w ybór m iejscowości, a le w ybór sam ego objek tu m ieszkaniow ego łącznie z efektyw nem w ynajęciem .
Tej tro sce zapobiega w dużej m ierze akc ja k a rto tekow a „ IT U R U “ . N a sezon bieżący je s t ona, rozum ie się, zaczątk iem nie dającym jeszcze pełnego obrazu n a szych zdrojow isk, uzdrow isk i le tn isk , jednakże w przyszłości, po odpowied- niem rozw inięciu te j akcji, pow inno to zacieśnić luźny dotychczas k o n tak t is tn ie jący pomiędzy zdrojow iskam i, uzdro- w skam i i le tn iskam i, a m ieszkańcam i m iast p ragnących n a sezon w yjechać.
W yłożenie k a rto tek w „O rbisach“ na- s tap i dn. 1 czerw ca b. r.
( K . )
PEXs.i6x.vrP O I ) S K R Z Y C Z X E 31 S 2 C Z T R K właśc. Ś L I W A
P O I » K I E R O W N I C T W E M
R U D O L F A K O W A L C Z Y K AP O L E G A P O K O J E L E T X I EI Z I M O W E Z ( A ł , ( ) l ) Z I E \ - — N E M U T R Z Y M A N IE M . — P I E R W S Z O R Z Ę D N A K U C H N IA K R A K O W S K A 1 W I E D E Ń S K A .
C E N Y O l ) Z E . .> .50 . D L A W Y " C IE C Z E K 1 W I Ę K S Z Y C H G R I P S P E C . W A R U X K 1,
Garaż-Orkiestra - Rad joT E L E F O N * S R .
Własny wyrób wędlin.
W I S Ł ASiedziba le tn ia P. Prezydenta Rzplite j.
Przepiękne położenie u źródeł rz. W isły
W spaniałe w yc ieczk i do Zam eczku p.
Prezydenta, na Baran ią , Stożek, do
w odospadów W isetkk
O lb rzym i basen kąpielowy 5 0 x 5 0 m.
W spaniała plaża. — Doskonałe tereny
narciarskie.
O środek spo rtów zim owych na Śląsku.
Sezon letni i z im owy.
Str. 10 WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. U .
Solec-ZcJrój DR. ST A N . L A SK O W SK I.
Szczawnica otrzymuje nowe urzqdzenia
Solec-Zdrój. Łazienki
N a południow ym stoku w yżyny N idy, zdrow o i m alow niczo położona m iejscowość, zasłon ię ta od północnych w ia trów w zgórzam i porośn iętem i lasem , z k tó ry ch roz tacza się roz leg ły w idok n a dolinę W isły i T a try .
K lim a t suchy i leśny, g ru n t całkow icie przepuszczalny , s ta ra n n ie u trzy m an e i bogato zadrzew ione p a rk i oraz 300 m orgów la su sosnow ego w obrębie zak ładu czynią z Solca idealne m iejsce k u rac ji i w ypoczynku.
N iezw ykła skuteczność lecznicza Solca zn an a je s t w św iecie lekarsk im zgó rą od 100 la t i ch a rak te ry zu je ją p ro feso r D ie tl w sw ej rozp raw ie o ty m zdro ju z roku 1858-ego, k tó rą kończy tem i słow y : „W e w szystk ich ciężkich i uporczyw ych w ypadkach dowiódł Solec tak ie j skuteczności, iż pod ty m w zględem m ożem y się obejść bez każdego innego za gran icznego zd ro ju , a n aw et śm iało w yrzec nie w aham y się, iż czego Solec nie je s t w s tan ie dokazać, tego tem bardzie j n ie dokaże inne źródło“ .
N a js iln ie jsza w E u rop ie w oda m inera ln a siarczano-słona stosow ana do k ą pieli i p icia. Pod w zględem zaw artośc i soli kuchennej (N a C l) i siarkow odoru (H .S ) i ogólnej sum y sk ładników s ta łych g ó ru je ona nad w szystk iem i po- k rew nem i w odam i w E uropie .
K ąpiele m ułow e ogólne i częściowe w nowo skonstruow anych , w ygodnych f a sonach oraz okłady m ułow e w ilgo tne i suche, kąp ie le kw asow ęglow e, tlen o w e, igliw iow e, e lek tro i fo to te ra p ja , m a saże i g im n asty k a lecznicza.
P iękne żelazo-betonow e łaz ienk i, odbudow ane po pożarze w roku 1921 i ro z szerzone w bieżącym roku przez oddanie do uży tk u now ego sk rzyd ła d la kąp ie li m ułow ych, s taw ia ją Solec w szeregu now oczesnych uzdrow isk . U lepszony sy ste m czerpan ia w ody m in era ln e j o raz no w y sposób p rzy rząd zen ia kąp ie li m ułow ych zapew nia ją spraw ność w ydaw ania w szelkich zabiegów leczniczych.
D wa ra z y dziennie k oncert sym fonicz
nego zespołu p ierw szorzędnych m uzyków oraz w ieczorem rad jo w p a rk u zdrojow ym . D ancing i i reun iony , w ystę py te a tró w i k oncerty w obszernej sali balow ej i te a tra ln e j. C zy te ln ia g aze t i pism . W ypożyczalnia książek . B ridge. T enis. K rokiet. Z abaw y ogrodow e. Zbiorow e w ycieczki do h is to rycznych i ciekaw ych m iejscow ości (W iślica, Mości- ce i t . p .) ) . D alekie spacery w śród ła nów zboża i łąk lub w ycieczki „na ry by“ do W isły odległej o 5 km , podw ieczorki i zabaw y w lesie, p lażow anie w słońcu i t. d. stanow ią to , co może dać niczem nie sk rępow ana sw oboda w ie jska, jak że cenna d la m ieszkańców w ielk iego m iasta .
W skazan ia lecznicze s tanow ią:W szelkie postac ie chorób staw ów (re
u m aty zm staw ow y po d o stry i p rzew lek ły ) , reum atyzm m ięśniow y, zapalen ia nerw ów i new ra lg je (isch ia s ), w adliw a p rzem ian a m a te r ji (a r tre ty z m , otyłość, przew lek łe c ierp ien ia w ą tro b y ) , choroby dzieci (zołzy, k rzyw ica, sk aza lim fa- ty czn a i w ysiękow a), obrzęki i zg ru b ien ia po złam an iach i zw ichnięciach, s ta n y po zapalen iu żył, w rzody golenio- we i tabes , p rzew lekłe choroby kobiece, n iek tó re choroby skórne (łuszczyca, czy- raczność, egzem a, św iąd i inne).
P onad to dzięki sw ym w alo rom k lim atycznym je s t Solec św ietnem m iejscem w ypoczynkow em d la rekonw alescentów i ludzi zm ęczonych życiem m iejsk iem i całoroczną p racą.
Jak o p rzeciw skazan ia n a s tę p u ją :G ruźlica płuc, n iew yrów nane w ady
serca, silnie zaaw ansow ana skleroza, o stre gorączkow e choroby, skłonność do krw otoków , s ta n anem iczny w ysokiego s to p n ia i w yniszczen ia now otw orow e.
D ojazd przez s tac je kolejow e K ielce, Szczucin koło T am ow a i T arnów , skąd k u rsu ją au tobusy w p ro st do Zakładu. P rzy jechaw szy do Solca należy zgłosić się do k an to ru w y n ajm u m ieszkań w H o te lu Z akładow ym , gdzie m ożna za sięgnąć szczegółow ych inform acyj.
Szczawnica. Nowe in h a ^ to i ju m
Szkło-Zdrój
Szkło-Zdró j. Źródło s iarczane
W ieś w pow. Jaw orow skim , w oj. L w ow skiem , położona n a w ysokości 260 m. n ad poz. m orza w okolicy p iaszczys te j, nad rzeką Szkłem.
Pow ietrze zdrow e, suche przepojone żyw icą z n iedalekich lasów ig lastych . T eren suchy o g lebie p rzepuszczalnej, obficie zadrzew iony lipam i.
Środki lecznicze: kąp ie le s iarczane iborow inow e, sku teczne n a w szelk ie reu- m atyzm y , ta k staw ow e, ja k m ięśniow e,
podostre i p rzew lekłe, dna (a r tre ty z m ) , nerw obóle nerw u kulszow ego (isch ia s ), obrzęki i zg rub ien ia po złam an iach i zw ichnięciach, choroby kobiece, choroby skórne, po rażen ia , niedow łady, k iła w s tad ju m trzechrzędnem , z a tru c ia m e ta lam i, skrofuły .
W oda dwu źródeł siarczanych , zn a jd u jąca się n a te ren ie zdrojow iska, za w iera dużo siarko-w odoru i siarkanów po tasu , w apna i m agnu.
Źródło, stanow iące w łasność rządow ą, zaliczone je s t do n a job fitszych źródeł m inera lnych w E urop ie , gdyż w ydajność jego s ięga około 7.000.000 litrów n a dobę i posiada o lbrzym ią ilość składników m ineralnych . Oprócz źród ła posiada Szkło jezioro , w k tó rem od w ieków n a g rom adziła się duża ilość osadu s ia r kanów , i k tó re , jak o leczniczy m uł s ia rczany, p rzed s taw ia ją nieocenioną w a rtość.
Pozosta łe źródło stanow i w łasność K asy Chorych m. Lw ow a, k tó ra posiada w łasną lecznicę d la sw ych członków, p row adzoną przez lek a rzy specjalistów . Z u rządzeń te j lecznicy m oże każdy korzy s tać za o p ła tą po cenie w łasnych kosztów . L ekarz i ap te k a (zak ładow a) na m iejscu.
P rzeciw w skazan ia : P oby tu w Szklenie zaleca się chorym n a gruźlicę.
R ząd opracow ał p lan rozbudow y tego zd ro jow iska w ed ług w szelkich w ym agań technik i eu ropejsk ie j i p rzy s tąp ił do zrealizow an ia go. Szkło s tan ie w kró tce pod w zględem rozw oju i leczniczym w rzędzie najpow ażn ie jszych zdrojow isk.
Z drojow isko Szczaw nica, w sku tek f a ta ln e j gospodark i w ładz zaborczych, p rzed odzyskaniem niepodległości Polski, n ie mogło się należycie rozw ijać. U trzy m an ie się w ty ch w aru n k ach zd ro jow iska i jeg o rozkw it, należy raczej p rzyp isać jego nadzw yczajnym w alorom leczniczym. Ja sn o p rzed s taw ia się sp ra w a Szczaw nicy wobec p raw ie 10.000 rzeszy ku rac ju szów , k tó rzy p rz e w ija ją się przez sezon letn i.
D ziś Szczaw nica n ie zliczy ju ż w ielb icieli teg o z ak ą tk a w e w szystk ich s fe rach społeczeństw a i ty ch w szystk ich , k tó rych p rzy c iąg a n a sezon zarów no piękno k r a jo b razu P ien in , na jo ry g in a ln ie jszeg o w Polsce, ja k rów nież nadzw yczajne za le ty klim atyczne, o c h a n k te rze podalpej- skim , i terenow e, n ie m ów iąc o w y ją tkow ych w alo rach wodoleczniczych.
K lim atyczne w aru n k i Szczaw nicy p rzed s taw ia ją się nadzw yczaj k o rzy s tn ie. D olina zam kn ię ta z 4 s tro n łań cu cham i w zniesień dochodzących do 1000 m etrów , je s t doskonale osłon ięta od n ie pom yślnych w ia trów . W sku tek p rzy ro dzonych w arunków k lim a t w Szczaw nicy je s t znacznie cieplejszy n iż w innych m iejscow ościach P odhala , ś red n ia ciep ło ty je s t w yższa o 4 stopn ie n iż gdzieindziej, a ś red n ia w ah ań ciepłoty je s t o w iele m niej ru ch liw ą niż w innych m iejscow ościach. L asy p rzew ażnie ig la ste , są źródłem ozonu i sp rz y ja ją rów nom iernem u n asycen iu pow ie trza p a rą w odną. _ (
Szczaw nica zaw dzięcza sw ą sław ę zdro jow iska m nogości źródeł m in e ra lnych i w ielk iej rozm aitości ich sk ładu chem icznego, rzadko Spotykanego n aw et zag ran icą . D w utlenek w ęgla , w ydobyw ają c y s ię jz głębszych w a rs tw ziem i, k r ą żąc w w a rs tw ach d la siebie dogodnych, u ła tw ia w yługow anie z n ich składników , zn a jd u jący ch się w źródłach. Równocześn ie zachodzą liczne a m ało znane p ro cesy chem iczne, w a ru n k u jące odm ienność źródeł, b ijących n a pow ierzchni w n iedalek ie j od siebie odległości. O sta tn io p rzypuszcza się możliwość o trzym an ia w Szczaw nicy term , do k tó rych dostać się będzie m ożna, b ijąc głębsze o tw ory w iertn icze, k tó ry ch p ra c a je s t ju ż zapoczątkow ana.
Z dro je Szczaw nicy są niezw ykle bog a te w sk ładn ik i m inera lne . W ięc zn a j- j d u jem y w n ich isole p o tasu , sodu, litu , m agnu , b a ru , s tro n tu , w apn ia , g linu , żelaza, k rzem u i to w różnych połączen iach chem icznych. N ajw ażn ie jsze w ed ług p rzy ję teg o zap a try w a n ia są 3 sk ładn ik i, zn a jd u jące się we w szystk ich zd ro jach w rozm aitym procesie, a to : kw as w ęglow y, sole w ęglanow e w apn ia , sole żelazowe. D zia łan ie kw. węglowego w pływ a n a u k ład oddechowy, n a p rzem ianę tlenow ą, jia c iśnienie k rw i, działa m oczopędnie i w pływ a n a uk ład krw ionośny , przyczem w obecności in nych soli dz ia łan ie to je s t o w iele d łuższe, n iż czystego kw asu węglow ego, o- ra z energiczniejsze.
D zia łan ie w ęg lanu żelaza (w edług o- s ta tn ic h b ad ań ) sp row adza się do działa n ia zjonizow anych cząsteczek żelaza, zaw arteg o w zw iązku n ieorgan icznym , co je s t rów noznaczne z dzia łan iem o r gan icznych połączeń żelaza.
T rzeci sk ładn ik to dw uw ęglan w apn io w y, jego w pływ d a je się w ykazać zarów no n a żołądku w postac i pobudzenia , ja k rów nież n a dalsze odcinki przew odu pokarm ow ego w postac i zaham ow an ia w ydzie lan ia śluzu i w ysuszającego d z ia łan ia w w ypadkach ow rzodzeń i r o p ien ia w je lita ch . W ęglan w ap n ia je s t
Truskawiec rozwija się żywiołowo
rów nież środkiem kw asochłonnym . Po- za tem m a dzia łan ie ogólne w w ypadkach d em inera lizac ji u s tro ju , a z a tem w chorobach ta k ic h |jak krzyw ica.
Sole z a w a rte w w odach szczaw nickich m uszą działać pom yślnie w schorzeniach w ysiękow ych, gdzie sole w apniow e d a ją bardzo pom yślny w ynik leczenia. Obecność innych soli kw. w ęglow ego w zm ag a dzia łan ie k a ta lityczne .
O ile z początku w skazan ia do leczen ia w Szczaw nicy były ogran iczone do schorzeń d ró g ¡oddechowych, o ty le te raz w skazan ia pom nożyły się do dużej liczby. Dziś leczy się w Szczaw nicy astm ę, choroby a llerg iczne, s tan y bied- nicowe, d ługo trw ałe rekonw alescencje, choroby k rw i, choroby p rzem iany m ate r j i , cukrzycę, choroby przew lekłe żołąd k a , n ieży ty je lit , n ieżytow e zm iany d róg żółciowych, o raz zapalne i k a ta ra l- n e schorzen ia n a rz ą d u moczowego, k a m icę moczową, dnę, skazę m oczanow ą, n ie ży ty górnych dróg oddechowych, n ie ży ty p łuc w s ta d ja c h n ie posuniętych daleko.
Do najnow szych zdobyczy technik i i leczn ictw a zdrojow ego w Szczaw nicy należy obecnie sy s tem stosow an ia in h a lac ji, ta k p rzy astm ie ja k i p rzy schorzen iach górnych d róg oddechowych. L eczenie in h a lac jam i po lega n a tem , że za pom ocą a p a ra tó w i pow ietrza , pod zwięk- szonem ciśneniem , rozpylam y solankę, o lejk i a rom atyczne i inne lek a rs tw a n a drobne cząsteczki i [polecamy leczącem u się w dychać j ą razem z pow ietrzem . Te o s ta tn ie Wchodzą w ten sposób głęboko do nosa, g a rd ła , k r ta n i, tchaw icy , oskrzeli, a n a w e t p łu c i n a ca łe j pow ierzchni ty ch organów ro z w ija ją sw ą działalność leczniczą. Sposób ten u w ażam y za bardzo dobry, bo p rzy schorzen iach przew odu oddechowego an i sm arow aniem , an i pędzlow aniem an i innym sposobem n ie m ożem y do nosa , g a rd ła , k r ta n i i p łuc w prow adzić leków ta k g łęboko ja k w ziew aniam i. P rzy chorobach zaś o ch a rak te rze ogólnym (skrofuloza, skaza w ysiękow a, n iedokrw istość), solan k a d ro g ą in h a lac ji do sta je się przez śluzówkę w p ro st do k rw i, w te n sposób pom ijam y przew ód pokarm ow y, soki k tórego m ogą zm ieniać sk ład solanki czy lek a rs tw a .
Za pom ocą inhalacy j solankowych zw ilżam y drogi oddechowe, lub naodw rót, jeżeli c ierp ien ie teg o w ym aga, osuszam y je , s to su jąc in h a lac je arom atyczno- solankow e suche, gdzie chory w dycha olejki e teryczne i n a jd ro b n ie jsze k ry sz ta łk i soli. S o lanka zaś, zm ieszana z odpow iedniem i lekam i, dz ia ła też ściąga- jąco , zn ieczu lająco i o słan iająco .
W ziew aniam i solankow em i możem y leczyć na jsk u teczn ie j w szelkie postacie k a ta ra ln e schorzeń nosa , rop ien ie nosa i za tok obocznych nosa. Bóle głowy, zw iązane najczęśc ie j ¡z rop ien iam i zatok nosow ych z pow odu niedrożności k a n a łów, łączących n a s z za tokam i, u s tę p u ją po w ziew aniach.
O becnie zostało w ybudow ane now e in- h a la to rju m , k tó re oprócz w łaściw ej w ziew alni, m ieści w sobie k am ery pneum atyczne, k tó rych ta k b ra k było dotychczas w Polsce. Szczaw nica w y k ań cza te ra z w łaśn ie budow ę k am er p n eu m atycznych, jedynych 'w' Polsce.^
D zięki tem u in h a la to r ju m , k tó re swoją now oczesną koncepcja , kom fortem i celowością u rząd zen ia s taw ia Szczaw nicę w w ielu p rzy p ad k ach w yżej n iż w przew ażnej części zdro jow isk teg o ty p u zag ran icą , — słuszn ie m ożna ją zaliczyć do zdrojow isk p ierw szorzędnych w św iecie.
N iestrudzony ad m in is tra to r T ruska- wca, d r R m an J a rosz, naczelny dyrek to r zdrojowiska, udziela nam w inte resu jące j pogawędce n as tęp u ją cych szczegółów, dotyczących o s ta tn iej fazy rozwojow ej zdroju:
— D la czytelników , .Wiadomości T ury-
_ _ , stycznych“ na jbar-Dr. Roman Jarosz „ i „
Naczelny Dyr. Truskawca dziej bodaj i n t e r e s u j ą c ą w ia
domością będzie zapew ne w ieść, że w roku bieżącym rozpoczyna w T ruskaw cu ordynację p ro f. dr. P e lcza r z W ilna, jed n a ze sław europejsk ich , specjaln ie zw iązany z T ruskaw cem , jak o syn ś. p. n a czelnego lek arza naszego zdrojow iska. P oby t p ro f. P e lcza ra oznacza podkreślenie leczniczego znaczenia T ruskaw ca przez s fe ry naukow e.
Co się tyczy inw estycyj, to w r. ub. zm ieniliśm y system w ydaw ania „N a ftu - si“ , u sp raw n ia jąc pto znacznie, co było konieczne ze w zględu n a 16.000 szklanek, w ydaw anych dziennie. Jeżeli ju ż mówim y o cy frach , to m uszę zaznaczyć, że w roku ubiegłym obsługiw aliśm y ok. 1000 kuracjuszów dziennie w pierw szym i trzecim sezonie, do 3.000 zaś w drugim . Średnio w ydaw aliśm y po 2.200 zabiegów dziennie. W ciągu całego roku przew inęło się 15.000 kuracjuszów .
P rzy źródle „B ron isław a“ zaprow adziliśm y now ą in s ta lac ję d la p łukan ia g a rd ła . J a k corocznie, ¿obudow uje się nowe
T ruskaw iec-Z dró j leży w uroczem podgórzu karpack iem zwyż 400 m. ponad poziom m orza, w rozkosznej dolinie otoczonej zew sząd lesistem i w zgórzam i, k tó re go znakom icie ch ron ią od w ia trów i p rzeciągów , m a k lim at łagodny, średnio-w il- go tny , stanow i przeto sam przez się znakom itą s tac ję k lim atyczną.
Położony w środku na jboga tsze j w sk arb y ziem ne okolicy, obok salin S tebn ik a i D rohobycza, olbrzym ich obszarów naftow ych B orysław ia i T ustanow ic, kopaln i wosku ziem nego, g a lm anu i cynku, skąd ła tw a do zrozum ienia ogrom na obfitość i rozm aitość jego w ód leczniczych, ton ie T ruskaw iec w śród niezm iernej ilości drzew i sadów.
połączenia kanalizacy jne , w roku bieżącym zaś zap ro jek tow aliśm y budowę w ielk iego w odociągu, k tó ry za s tąp i lokalne in s ta lac je . N a przyszły rok oddam y go do uży tku .
N a zanotow anie zasługu je pow stan ie w ielkiego domu oficerskiego o 100 pokojach . J e s t to gm ach rów nież rep rezen ta cy jny i koncen tru jący , obok naszego k lu bu, życie tow arzysk ie T ruskaw ca. W p ro jekcie zn a jd u je się budow a nowego gm achu poczty, w sam em cen trum uzdrow iska. Również Z ak ład U bezpieczeń Społecznych p rzy s tęp u je w najb liższym czasie do budow y nowego gm achu d la swoich cz.łonków, leczących się w T ruskaw cu .
Co do naszych środków leczniczych, to są one zby t dobrze znane, aby trz eb a było o nich mówić obszernie. P ra g n ę ty lko zaznaczyć, że zgodnie z osta tn iem i b a dan iam i, nie tv lko „ N a ftu s ia “ uzn an a je s t za u n ik a t balneologiczny. R ów nież cenne są, w św ietle tych badań oraz dotychczasow ej skuteczności, nasze kąp ie le solankow e o nasycen iu 23% oraz zn akom ite n a tu ra ln e kąp ie le siarczane , z a w iera jące znacznie w ięcej siarkow odoru, ta k cennego w lecznictw ie, niż słynne źród ła piszczańskie.
Mogę p an u rów nież zakom unikow ać, że eksport wód truskaw ieck ich rozw ija się znakom icie i „ N a ftu s ia “ posiada ju ż dziś w yrobioną m arkę n iety lko w k ra ju , ale i zag ran icą . N a „Józię“ rów nież n ie mogę narzekać ..
D alszą rozmowę p rzery w a nam telefon z W arszaw y. Chodzi o usta len ie jeszcze osta tn ich szczegółów dotyczących pobytu w T ruskaw cu wysokiego gościa, p rezy den ta Łotw y, k tó rem u lekarze zalecili ku rac ję tru skaw iecką z pom iędzy w szystkich innych zdrojow isk E uropy...
i balsam iczne i solankow e, ciepłe i z im ne.
W skazan ia : niedokrew ność, o tyłość,dna, cukrzyca, zołzy, k iła , rozm iękczenie kości, reum atyzm staw ow y i m ięśniowy, n ieżyty przew odów oddechowych, rozedm a płuc, nerw ica serca, zapalen ia osierdzia, w sierdzia1 i m ięśn ia sercowego, m iażdżyca naczyń, dusznica bolesna, s ta n y po zapalen iach nerek , n ieży t m iedni- czek nerkow ych, n ieży ty pęcherza, kam yki nerkow e i pęcherzowe, p rze ro s t g ru czołu krokowego, n ieżyt żołądka, z a p a rcie sto lca, kam ien ica w ątrobow a, zasto iny brzuszne, o rgan iczne i funkcjonalne choroby nerw ow e, ja k : nerw obóle, rw a kulszow a (isch ia s ), choroba B asedow a,
Truskawiec. U góry kąpie lisko na Pomiarkach. U doiu źródło „ N af iu s i”
O R B I SBazar 6, tel. 24,
Bilety kolejowe. Wycieczki. Inform acje .
W ieniec-ZdrójW ieniec, położony w śród olbrzym ich
lasów państw ow ych w pow. W łocław skim , w oj. W arszaw sk iego i oddalony zaledw ie o 4 km . od m ia s ta W łocław ka, posiada w szystk ie w arunk i uzdrow iskow e i k lim atyczne.
S tac ja kolejow a W łocław ek n a lin ji W arszaw a — T oruń , od leg ła je s t od zdro jow iska o 4,5 km . i połączona z n iem dogodną kom unikacją autobusow ą.
L asy d a ją dobrą osłonę p rzed w ia tra mi. G leba p ia szczy sta , w a rs tw a p rzep u szczalnego p iasku dosięga 17 m ., sk u tkiem czego n aw et po u lew nym deszczu n iem a tu b ło ta.
N atu ra ln em i środkam i leczniczem i w zdrojow isku „W ieniec“ są wody sia r- czano-w apienne, podobne do wód Lubien ia o raz do zag ran icznych zdrojów w P iszczanach i T renczynie, n ad a jące się do kąp ieli, pozatem balsam iczne powietrz e lasów sosnow ych i bezw zględna, niczem n iezam ącona cisza.
Z akład w ydaje kępiele siarczano-w a-
p ienne z dużą zaw arto śc ią w olnego s ia rkow odoru. W skazan ia d la leczenia s ta now ią choroby m ięśni i staw ów n a podłożu reum atycznem i podagrycznem , new ra lg je , zw łaszcza rw a kulszow a (isch ia s ), zapalen ie żył, zapalen ie części I rodnych ui kob ie t, choroby skóry i ko -1 sm etyka skóry . C iepło ta kąp ieli, czas ] trw a n ia jako też ich częstość zależą od | s ta n u se rca i sił chorego, d la tego m uszą i być p rzep isane przez lekarza . C horzy n a | n e rk i i z w adam i se rca n ie m ogą leczyć i
się kąp ie lam i siarczano-w apiennem i.Z drojow isko „W ieniec“ je s t w s tan ie j
ciągłego rozw oju. W praw dzie ju ż p rzed w ojną ź ród ła w ienieckie by ły znane, ale nie było tu żadnego zorganizow anego zdrojow iska. D opiero w r . 1922 grono osób, p rzew ażn ie z in te ligenc ji w łocław sk iej, zaw iązało spółkę, k tó ra w ydzie rżaw iła te ren y od D yrekcji L asów P a ń stw ow ych i p rz y s tą p iła do stw orzen ia zd ro jow iska; od roku 1928 do Spółki na leży rów nież m iasto W łocław ek i Sejm ik Pow iatow y W łocław ski.
Zakład Leczniczy i Pens jona ty D - r a ] . K o ł ą c z M i i e g i i
S z c z a w n i c ate l. N r. 31
Pierwszorzędny p e n s j o n a t . Wykwintna kuchnia, na żądanie djete- tyczna. Stała opieka lekarska. Park prywatny. Ceny b. przystępne. Ryczałty . B i b l j o t e k a . r a d j o . Pensjonat o t w a r t y c a ł y r o k . Kanalizacja, wodociągi, elektryczność
„ R E N A T A "P i e r w s z o r z ę d n y P E N SJO N R T p r o w a d z o n y c a ł o r o c z n i e , k o m f o r t o w o u r z ą d z o n y , o ś w i e t l e n i e e l e k t r y c z n e .Ceny u miarkowane”
w o d o c i ą g i . Ł a z i e n k i .Kuchnia wykwin tna na żądanie d je te tyczna
C Z O R S Z T Y NF> ¡ e n ¡ r» y
H o t e l - P e n s j o n a t i Res tau rac ja „POD ZAMKIEM“w ł.Leopold Sperling
Pokoje słoneczne, balkony, kuchnia s łynna z dobroci, m iejsce spo tkan ia s fe r artystyczno-lite rack ich Polski.
G ó r k aK olonja Lecznicza Dziecięca im . dr. R ektora J B ru- dzińskego, p r zy Z dro ju w B usku wojew . Kieleckie
P r z y jm u je z g ł o s z e n i a d z :e c i n a k o l o n j e l e c z n i c z e s e z o n o w e , d la d z i e c i od l a t 4 d o 14, z k rz y w ic ą , a n e m j a , r e u m a t y z m e m , s k a zam i, u s t r o j o w e m i i in. l ż e j s z e m i w i e k u d z i e c i ę c e g o . s c h o r z e n i a mi. D z iec i z c h o r o b a m i z a k a ź n e m i n i e s ą p r z y j m o w a n e . I n f o r m a c j e : „GÓRKH p - t a BUSKO — ZD R Ó J. — O p ł a t y z n a c z n i e z n i ż o n e . — I n s t y t u c j a S p o ł e c z n a . — P r a c o w n i c y p a ń s t w o
wi za k a r t a m i s k i e r o w a n i a ł e k a r z y u r z ę lo w y c h o p ł a c a j ą t y l k o 2 5 % , p r a c o w n i c y k o l e j o w i 1 5 % c e n y n o r m a l n e j
N a czołowe m iejsce wód p itnych w ybij a się w T ruskaw cu słynna, bo nigdzie do tąd w E urop ie nie spo tykana „ N a f tu sia“ .
J e s t to szczaw a alkaliczno-ziem na, u- n ik a t balneologiczny pod względem sk ła du chemicznego i szczególnych w łaściw ości fizykalnych ; siln ie moczopędna, n iezrów nana w chorobach nerkow ych w c ierp ieniach d róg moczowych, p rzeroście p ro s ta ty , reum atyzm ie, dnie, zw apnieniu t ę t n ic i cukrzycy.
D alej są : zdrój „M a rja “ , słono-glau- bersk o -że laz is ty ; zdrój „Z o fja“ , słono- gorzki i zdrój „B ron isław a“ , słono-ziem- ny.
W szystk ie trz y stosow ane z doskonałym skutk iem p rzy zaburzen iach w t r a w ieniu n a tu ry nerw ow ej, p rzy nieżytach żołądka, p rzeb iegających z obniżeniem kw aso ty , p rzy n ieży tach jelitow ych, zasto in ie b rzusznej, p rzekrw ien iu w ątroby i śledziony oraz zap a rc iu stolca, p rzy zołzach i niedokrew ności, otyłości, jako też p rzy nieżycie oskrzelowym , w ysiękach o- płucnow ych. ,
Ponad to zdrój „B ronisław y“ działa w yborn ie jako p łu k an k a do g a rd ła i nosa oraz w okładach.
Z drój „Józ ia“ szczaw a alkaliczno- ziem na — siln ie p rom ieniotw órcza, n a jsiln ie jsza pod tym względem ze w szystk ich znanych do tąd w ód w Polsce.
W łazienkach w y d aje się: kąpiele solankow e, ze źródeł o Wysokiem nasycen iu (do 25% ) soli zw yczajnych z szybu „ F e rd y n an d “ , położonego w p a rk u zdrojow ym , oraz soli g laubersk ich i po taso w ych czyli kain itow ych , pochodzących ze słynnych szybów n a P om iarkach tr u s k a w ieckich; kąpiele s iarczane z szybu „ E d w a rd “ , położonego w p a rk u zdrojow ym i z szybów „E m anuel“ i „A n n a“ n a L ip kach tru sk aw ieck ich ; kąp iele i okłady borow inow e z borow iny pochodzącej z w łasnych te renów leśnych; kąpiele kw asowęglowe (im p reg n o w an e); kąpiele szlamowe, p rzyspasab iane ze szlam u szybowego siarczanego.
Zakładow a w ziew alnia solankow a (in h a la to r ju m ), pod k ierow nictw em lekarza- sp ec ja lis ty chorób nosa, g a rd ła , k r ta n i i uszu — w ydaje inchalac je specjalne
osłabienie płciowe (im p o ten c ja ), p o ra żenia , zapalen ia m acicy, około i p rzy - m aciczne, trąb ek i ja jn ików , pozostało ści po za łam an iach i zw ichnięciach i t. p.
N a P om iarkach T ruskaw ieckich is tn ie je kąpielisko siarczano-solankow e, n ad zw yczajne p ięknie położone w otoczeniu lasów Iglastych , kąpiele zim ne, basenowe, ze sz tuczną p lażą , kąp ie le słoneczne.
Odległość z T ru sk aw ca około 2500 m., p ięka przechadzka. D uża p ływ aln ia — g im n asty k a napow ie trzna — place te n isowe. N a staw ie łódki. Szatn ie . P rz y p laży bufe t.
Sezony kąpielow e le tn ie rozpoczynają się 1. kw ietn ia i t rw a ją do końca październ ika, dzieląc się n a : I od 1. kw ietn ia do 15. czerw ca, II od 16. czerw ca do 31. sie rp n ia i I I I od 1. w rześn ia do końca październ ika.
F rek w en c ja o s ta tn ich la t p rzekroczyła cy frę 15.000 kuracjuszów , a s ta ty s ty k a , prow adzona ściśle od przeszło 50 la t przez zarząd zdrojow iska, w ykazuje s ta ły p rzy ro st. To też T ruskaw iec - Z drój rozbudow uje się i rozw ija bardzo szybko
I i dąży z calem zrozum ieniem do zupełne- 1 go zeuropeizow ania się.
K lub m iejscow y (kasyno) k oncen tru je w sobie życie tow arzysk ie , a liczne zabaw y taneczne, te a t r , kino, lokale d an cingowe i koncerty , w reszcie dobrz.e zaopa trzona b ib ljo teka zakładow a, przyczyn ia ją się do up rzy jem n ien ia pobytu
Poza w szelkiem i budow lam i leży duży p a rk zakładow y z dobrze u trzym anem i a- le jkam i i d rogam i.
Od 1. m a ja do końca w rześn ia koncertu je w p a rk u dw a razy dziennie znakom ita o rk ie s tra zakładow a.
N a P om iarkach truskaw ieck ich zostało o tw arte reg jona lne m uzeum im ienia E m m y Jaroszow ej. M uzeum m ożna zwie- dzać codziennie przed i popołudniu.
O R B I SW i l l a „ ś w i a t o w i d “ .
Bilety kolejowe. Wycieczki. Informacje .
ę JŁ l l f R J I f A D C I I C I H M A T i n \ l ! V RESTAURACJA-DANCING KUCHNIA DIETETYCZNA K U C H N I A W Y B O R O W A POLSKO-FRANCUSKA5&L£AWNILA. itN̂ JUNU ! £U9lUJUWT B A R - C U K I E R N I A 8 R Ó Ż N Y C H D J E T P03 KIERUNKIEM SZEFA KUCHMISTRZA Z PARYŻA
WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. U . Str. 11
Worochta
Worochta Wiadukt
G órska s ta c ja k lim atyczna i letn isko w pow. N adw órn iańsk im woj. S tan is ła w ow skiego, leży n a w zniesieniu 750 m. n ad P ru tem w szerok iej ko tlin ie g ó rsk ie j pasm a C zarnohorskiego. S tac ja ko lejow a, u rząd pocztow o-telegraficzny i te le fo n w m iejscu.
W oroch ta posiada k lim a t w ybitn ie g ó rsk i o cechach k lim atu podalpejskie- g o , stosunkow o łagodny dzięki osłonie g ó rsk ie j od północnego-wschodu, z nie- jsnacznemi w ahan iam i tem p e ra tu ry . R ozleg łe la sy ig la s te s ięg a ją g ran ic osiedla. G ru n t p rzepuszczalny bez k u rzu i bło ta. Silne nasłonecznienie, jes ień i zim a specjaln ie piękne. Pow yższe w a rto śc i s taw ia ją W orochtę w rzędzie p ie rw szorzędnych s tacy j k lim atycznych, n ad a jących się do leczenia zarów no la tem ja k i zim ą. L a tem goście ko rzystać m ogą z rzeźw ych kąpieli rzecznych w P ru -
! cie i ze słonecznych jego plaż. W zim ie św ie tne te ren y n a rc ia rsk ie śc iąg a ją do W orochty rzesze sportow ców., W orochta s tan o w i cen trum tu ry s ty k i i sportów zim ow ych w K arp a tach W schodnich.
Is tn ie ją tu sa n a to rja i dom y zdrow ia ja k S an a to rju m K asy Chorych m. S ta nisław ow a i D rohobycza, S an a to rju m A kadem ików żydow skich, T ow arzystw a K apłanów , U rzędników Skarbow ych i N auczycieli ruskich .
W skazan ia : g ru ź lica gruczołow a i lże jsze postacie p łucnej, ozdrow iny po w ysiękach opłucnow ych i otrzew now ych, stan y w yczerpania.
P rzeciw w skazania stanow ią niew y- rów nane w ady serca i g ruź lica p łuc o- tw a rta .
S ta le o rdynu je w uzdrow isku 3 lek a rzy . A p teka w m iejscu.
M ieszkań kuracjuszom i le tn ikom poza san a to rja m i dosta rcza k ilkanaście pensjonatów , posiadających św iatło elek tryczne i m iejscow ą kanalizację . W licznych w illach i dw orkach huculskich liczne pokoje i m ieszkan ia do w y n a ję cia. Wskaz-ówek n a m iejscu udziela K om isja K lim atyczna w W orochcie.
U zdrow isko czynne cały rok. Główny sezon le tn i od l.V I. — 30.IX , głów ny sezon zim owy od 15.XII. — 15.111.
Zaleszczyki
Zaleszczyki. Plaża nad Dniestrem
C iepła s ta c ja k lim atyczna nad D nies tre m , w w oj. T arnopolskiem , położona n a sam ej g ran icy polsko-rum uńskiej. W zniesienie 172 m. S tac ja kolejow a na lin ji K ołom yja — Zaleszczyki w m ie jscu. U rząd pocztow y, te leg ra ficzn y i te lefoniczny czynny cały dzień.
K lim a t Zaleszczyk, zw anych polskim M eranem , je s t ciepły, dużo słońca, m a ło stosunkow o opadów atm osferycznych . W iosna rozpoczyna się tu o 2 — 3 ty g odn i w cześniej niż w reszcie k ra ju , zim y zazw yczaj są bardzo łagodne. B ogac tw o sadów owocowych z doskonałem i g a tu n k a m i jab łek , g ruszek , śliwek. U d ają się tu rów nież dobrze owoce południow e ja k m orele i w inogrona. K ąpiele rzeczne w D n iestrze i słoneczno - pow ietr z n e n a p lażach nadrzecznych, słoneczn e j i c ien istej.
Poby t w Z aleszczykach w skazany je s t d la leczenia następu jących chorób: w iosn ą i jes ien ią — ozdrow iny po cięższych chorobach , p rzepracow anie, początkow a g ru ź lica p łuc, opłucnej i k r ta n i (ty lko n ie p rą tk u ją c y ) , nerw ice przew odu pokarm ow ego, rozedm a płuc, n ieży ty o- skrzelow e n iegruźlicze, choroby nerek . W sezonie le tn im — dna (p o d a g ra ), lekk ie postacie gośćca staw ow ego i m ięśniow ego, lekkie choroby n e rek , lekka g ru ź lic a k o s tn a i gruczołow a, otyłość.
W m ieście m ieszka sta le i o rdynuje k ilku lekarzy oraz lekarz den ty s ta .
Z najdu je się tu szp ita l pow szechny, p rzychodnia p rzeciw gruźlicza i am bula- to r ju m K asy Chorych. N iek tó rzy lekarze posiadają lam py kw arcow e i a p a ra ty R oentgena. A p tek a i sk ład ap teczny n a m iejscu. M iasto m a w odociągi i o- św ietlenie elektryczne.
W sezonie le tn im czynnych je s t w Z aleszczykach 20 pensjonatów , z k tó rych dw a o tw arte s ą przez cały rok, pozatem znajdu je się tu H otel „H elenów ka“ i „H otel C en tra lny“ w R ynku i O ficerskie Domy W ypoczynkow e, prow adzone we w łasnym zarządzie . W D obrow lanach, gm in ie w ie jsk ie j, p rzy leg łe j do m iasta , m ożna w ynajm ow ać pokoje i m ieszkania w dom ach w iejskich. P raw ie w szystk ie p en sjo n a ty posiada ją św iatło e lek tryczne, n iek tó re m a ją rów nież w odociągi.
Sezon całoroczny.In fo rm acy j udziela K om isja U zdro
w iskow a w Zaleszczykach.
„PO DOLAN K A"w ł Michał Szponarski
C U K I E R N I A I R ES T A U R A C J AZaleszczyki, R y n e k 41.
Śniadania, obiady, kolacje. P unkt za trzym ania tu rys tów . I s t n i e j e od roku 1907.
Zakopane jako uzdrowisko i środowisko turystyczne
D zięki w yjątkow o ko rzystnem u położeniu w słonecznej ko tlin ie p o d ta trz a ń sk iej, w zniesionej wysoko, a jednak osłon iętej od w ia trów północnych g rzb ie tem Gubałów ki, k lim a t Z akopanego je s t bardzo zdrow y, stosunkow o ła godny i cieplejszy, niż np. k lim at n iżej położonego Nowego T argu . Średnia te m p e ra tu ra roczna Z akopanego w ynosi 4.8“C.
MniGh nad Morskiem Okiem
K lim at Z akopanego m a c h a ra k te r k o n ty n en ta ln y i górsk i. C echują go : znaczna różnica ciepłoty m iędzy latem a zim ą i te m p e ra tu ra naogół n iska (śred . roczna + 4,8° C., śred n ia tem p. m iesięczna n a jw yższa w lipcu + 5,1° C., n a jn iższa w styczn iu — 5,6° C .). W zim ie w ahań znaczniejszych n iem a; w iel- k iem rozy są rzadk ie i n ie dokuczilwe dzięki w zględnej suchości pow ietrza.
P ow ietrze oznacza się w ielką zaw artośc ią ozonu, czystością i p rze jrzy s to ścią oraz pew nem rozrzedzeniem w m ia rę w zn iesien ia rosnącem ; dzięki tem u u- w yda tn ia się silny w pływ (nasłonecznien ia ) , to też te m p e ra tu ra dochodzi w le- cie do 32° C., a W p iękne dni zimowe, p rzy w ielkich śn iegach , w słońcu do + 10° C. S tw arza to w każdej n iem al porze roku znakom ite w arunk i do u p ra w ianego pow szechnie p rzez gości i k u rac ju szy „opalan ia się“ i kąp ie li słonecznych. O pady atm osferyczne są dość obf i te lecz nie dokuczliwe. W lecie zdarz a ją się naw et kilkudniow e deszcze lub k ró tk ie burze. W zim ie opady śnieżne są, ob fite lecz rzadk ie i d a ją g ru b ą powłokę śnieżną w ciągu 120 — 140 dni. N ie m niej jed n ak zasłonecznienie je s t duże, (ok. 1600 godz. słonecznych w ro ku) ai naw et w zim ie, p rzy k ró tk im dniu w ypada jednak 90 — 100 godzin słoń-
zyczną, czy um ysłow ą p racą . Źle znoszą k lim at Z akopanego chorzy z ostrym przeb ieg iem gruźlicy , lub ze zm ianam i gruźliczem i rozw lekłem i, z pow ik łan iam i gruźliczem i bardzo w rażliw i, ludzie z w adam i serca, ze znacznem i zm ianam i w układzie naczyniow ym i znaczną ro zedm ą płuc“.
Prócz szukających po ra tow an ia zdrow ia, z jeżdżają do Z akopanego liczne rzesze tu ry s tó w i m iłośników przyrody
T akże cudzoziem cy, zw abieni rozg łosem T a tr i Z akopanego, p rzybyw ają tu coraz liczniej.
Będąc jedyną w iększą miejscowością po P o lsk ie j stron ie T a tr , skupia Zakopa ne cały ruch przy jezdnych tu ry s tó w O bfitość pom ieszczeń w szelk iego rodzaju , jako też jad łoda jn i i sklepów , pozw ala gościom urządzić sobie pobyt w Zakopanem wvsrodnie i zaspokoić w szelkie p o trzeby życiow e i ku ltu ra lne .
Ruch p rzy jezdnych dzielił się n iedaw no jeszcze n a 2 sezony: le tn i i zimowy. T a try zw iedzane były ty lko w lecie i sezon tu ry s ty czn y był z reg u ły ruchliw szy, w zim ie bowiem nap ływ p rze jezd nych ogran iczał się do k u rac ju szy — n a to m ia s t n a w iosnę i jes ien ią Z akopane zapadało w m artw ą ciszę. O becnie podział ten z a ta r ł się zupełnie. Rozwój tu ry s ty k i zim owej, oraz sp o rtu n a rc ia rskiego i saneczkow ego w Polsce, w la tach o s ta tn ich zw iększyły frekw encję gości, czyniąc Z akopane p ierw szorzędną s ta c ją sportów zimowych.
P rzed 50 la ty były T a try bezdrożną p u sty n ią ; w ycieczki w g łąb nich odbyw ano ty lko pod wodzą przew odników - góra li, trz e b a było nocować pod gołem niebem , a mimo szczególnego uroku jak i m iały tak ie w ypraw y , w ym agały one w iele w y trw ałości i h a rtu .
T u ry s ty k a polska rozw ija się jednak z żyw iołow ą siłą ; to też dzis ia j je s t in aczej a je s t to owocem d ługo le tn ie j p ra cy założonego w roku 1873 Polskiego T ow arzystw a T a trzańsk iego . Celem jego je s t p o p u la ry zac ja T a tr , rozw ój tu ry styk i i je j o rgan izac ja , u ła tw ian ie b a dań naukow ych g ó r naszych , ich u p rzy stępn ian ie oraz ochrona przed zniszczeniem . W iele zrobiło P. T. T. d la rozw oju Z akopanego — w T a tra ch zaś zbudowało dostateczn ie g ęs tą sieć ścieżek tu ry stycznych w iodących do w szystk ich dolin i n a w ażniejsze szczyty. Są one u trzym yw ane znacznym kosztem , a w niek tórych p a rtja c h skalnych zw iedzanych często lub służących jako w ażne p rze jśc ia — ubezpieczone k lam ram i i łańcucham i oraz w yznaczone koloram i d la o rjen tac ji tu ry stó w . D ostęp do w ażnych w ycieczkow ych punktów w yjśc ia — u ła tw ia ją d rog i jezdne i gościńce. We w n ętrzu T a tr u trzy m u je P . T. T. czynne przez cały rok duże sch ron iska w k tó rych m ożna przenocow ać w ygodnie i znaleść posiłek :, a to p rzy M orskiem Oku (1393 m ), n a H ali G ąsienicow ej (1500) m .) i p rzy P ięciu S taw ach P o lskich (1670 m .), oraz m niejsze schron isko w Roztoce i n a rc ia rsk ie na H ali
tem ik ó w ) Chm ielow skiego i d -ra Świerża i P rzew odnik d -ra Św ierża. Is tn ie je też o b fita l i te ra tu ra ta trz a ń s k a i sportow a. Osoby nie znające T a tr , a p rag n ące przedsięb rać tru d n ie jsze w ycieczki, w ynajm ow ać m ogą za pośredn ictw em b iu ra P . T. T. w Zakopanem kw alifikow anych g ó ra li - przew odników , pozostających pod nadzorem s ta ro s tw a oraz P . T. T., k tó rz y d a ją tu ry śc ie peł-
■
ŻegiestówZdrój
S k c c z n ia n a h ro icw i
ną gw aranc ję znajom ości T a tr i bezp ieczeństw a. W b iurze P . T. T. (ul. K ru pów ki 14, „Dworzec T a trz ań sk i“ ) m ożn a też zasiągnąć w szelkich in fo rm acy j tu ry stycznych co do p lanu w ycieczek zbiorowych, k tó re P. T. T. u rząd za w m iarę potrzeby.
O kres rozbudow y sieci ścieżek i schro- żać za skończony. D alsza działalność w ty m k ie ru n k u by łaby racze j szkodliw ą d la k ra jo b razu T a tr , k tó ry zachow ał się, m im o rozw oju tu ry s ty k i, w stan ie p ie rw otnej dzikości. D latego też p o d ję ta przez grono m iłośników przy rody m yśl ochrony p iękna T a tr i u tw orzen ia z c a łego ich obszaru P a rk u N arodow ego (na w zór am ery k ań sk i), zyskała uznanie i poparcie rządów polskiego i czeskosło- w ackiego i w chodzi w s tad jum re a liz a cji, d a jąc chlubne św iadectw o zrozum ien ia w obu sąsiednich państw ach słow iańskich te j w ielk iej i k u ltu ra ln e j idei. n isk wobec m ałego (w porów naniu do A lp) obszaru T a tr całych, m ożna uw a-
Z A K O P A N EP arcelo urzędnicze tel. 277
P e n s j o n a t „ A r j a n a ”N ow y, kom fortow y, w uroczem położeniu z p ięknym widokiem. Ciepła i z im n a woda w pokojach — centralne ogrzewanie — łazienki na każdem piętrze. K uchnia w y k w i n t n a . Poleca pokoje słoneczne, każdy z balkonem , ceny bardzo p rzystępne
Zakopane. Widok ogó lny
Wody SzczawnickieSzczaw nica m a n iep rzeb ran e sk a rb y i jed y n ą w śród szczaw alkaliczno-słonych,
w sw ojem położeniu i k lim acie oraz w źródłach m inera lnych , k tó re są u ję te w siedm iu źród łach : Józefina , M agdalena, S te fan , W anda, W a le r ja , J a n i Szymon. S ą to szczaw y alkaliczno-słone, oraz al- kaliczno-w apienno-słone.
W ody ze źródeł Jó ze fin a i S te fan m aj ą zastosow anie p rzedew szystk iem jako czynn ik w ykrztuśny . P rzez stosow anie ich o siąga się doskonałe e fek ty p rzy w szystk ich p raw ie schorzeniach dróg oddechow ych, a w ięc p rzy n ieży tach o- sk rze li, nosa, g a rd ła , k r ta n i i tchaw icy. Również leczone są w sze 'k ie sp raw y z a pa lne i pozapalne i naciekowe opłucnej. W w aru n k ach zarów no klim atycznych ja k i leczniczo - ź ród lanych “u leg a ją one iu t a j szybkiem u zlikw idow aniu.
W oda ze źród ła M agdaleny, n iesłuszn ie m niej osław iona od wody ze źródła Jó ze fin y , w sw ojej specjalności (jako polski K arlsbad ) je s t w ie’kim dobytkiem leczn iczym Szczaw nicy. Leczy ona z b a r dzo dobrym skutk iem w szelkie choroby n a rz ą d u pokarm ow ego, m ianow icie: choroby żołądka z nadm iernem w ydzielan iem kw asu solnego, n ieży t je lit , n ie ży t pęcherza żółciowego i przew odów żółciowych, kam icę żółciową, cukrzycę.
ta k k ra jow ych ja k i zag ran icznych , z zaw arto śc ią litu .
Szczawnica. Nowa pijalnia wód.
W oda ze źród ła W alerja , p o siada jąca z pow yższych na jw iększą zaw artość soli, stosow ana je s t do p łu k an ia g a rd ła i nosa.
W oda ze źród ła Szym ona , zaw ie ra jąca żelazo, m a zastosow anie w s tan ach ene- micznycli, rekonw alescencji i t . d.
i W oda ze źród ła Jana , o dużej ilości | bezw odnika w ęglowego i dw uw ęg’a że- I laza , m a zastosow anie p rzy kąp ielach
W oda ze źród ła W andy leczy kam icę kruszcow ych, n erkow ą, skazę moczanową, choroby żo- Cudowny k lim a t Szczaw nicy oraz łąd k a z nadm iernem w ydzielaniem kw a- J w arto ść iecznicza je j wód pow odują su solnego. W oda ze źród ła W andy j e s t ! zw iększenie frekw encji z roku n a rok.
ca m iesięcznie. Z powodu osłonięcia góram i, w ia try północne nie d a ją się w, Z akopanem odczuć. Cechą k lim atu zakop iańsk iego je s t t. zw. w ia tr ha lny , su chy i ciepły,, w ie jący zw ykle n a w iosnę i w jesien i, k tó ry z ogrom ną siłą p rzew a la się z południa przez T a try , szerząc spustoszen ia w lasach. Zbliżanie się jego poznać m ożna po zw ałach chm ur, kłębiących się nisko nad góram i, podczas gdy w dolinie trw a jeszcze p iękna pogoda.
B iorąc pod uw agę pow yżej sch a rak teryzow ane w łaściw ości k lim a tu zakopiańsk iego , a tak że n a podstaw ie d ługole tn ich spostrzeżeń lekarsk ich w Zakopanem stw ierdza się niezbicie, że podział roku n a sezony le tn i i zim owy może być rac jona lny jedyn ie z p u nk tu w idzenia sportu , n igdy zaś z leczniczego. K u r a cjusze, m ogą więc leczyć się tu w każdej porze roku z rów ną korzyścią d la zdrow ia, a b łąk a jąca się w opin ji publiczn e j up rzedzenia co do w arto śc i m iesięcy w iosennych i jesiennych są pozbaw ione naukow ej podstaw y.
K lim at zakopiański w yw iera n a u s tró j człow ieka w pływ n ad er dodatn i, h a r tu je o rgan izm i podnieca p rzem ianę m ate r ji , a pow ietrze gó rsk ie pow oduje wzm ożenie oddychania i akcji serca.
O w łaściw ościach leczniczych Z akopanego p isze b. lekarz s ta c ji k lim atycznej p. dr. J . Żychoń co n as tęp u je :
„P rzedew szystk iem w skazanym je s t pobyt w Zakopanem, w chorobach p łucnych: w skłonności do gruźlicy ,w je j początkach i w dalszych s tad jach te j choroby p rzy p rzeb iegu p rzew lekłym ; w n ieży tach nosa, g a rd ła , k r ta n i tchaw icy i oskrzeli, d la ozdrowieńców po zapalen iu płuc, opłucnej, po operacjach gruźliczych ognisk kostnych , skórnych gruczołów chłonnych i po p rze byciu w szelkich chorób ostrych . Pozatem n a d a ją się do leczenia w Z akopanem w szelkie nerw ice, niedom ogi n e r wowe, czyli n eu ra s ten je , choroba B asedow a, choroby narządów traw ien ia , w szczególności ze zboczeniam i czynno- ściowem i, zim nica, -choroby, ja k bez- k rw istość i błędnica, choroby przem iany m a te rji, ja k otyłość i t. p. J e s t to doskonała m iejscow ość d la poby tu dzieci słabo rozw in iętych lub skłonnych do chorób piersiow ych i idealne m iejsce w ypoczynku dla zm ęczonych, czy to fi-
Pysznej w Dolinie K ościeliskiej. N a P o lan ie Chochołow skiej znajdu je się w ielkie schronisko narc ia rsk ie , a prócz tego w ym ienić należy k ilka schronisk p ry w a tnych, ja k : n a Ł ysej Polan ie , n a H ali G ąsienicow ej, w Dolinie K ościelnej, na K alatów kach i k ilk a gospód tu ry s ty c z nych. W połączeniu z siecią schronisk oraz d róg i ścieżek tu ry stycznych po czeskosłow ackiej stron ie u ła tw ia to dziś n iezm iernie zw iedzenie T a tr i poby t w nich.
P rze jśc ie g ran icy czeskosłow ackiej je s t m iędzynarodow ą konw erencją tu ry s ty czn ą za w a rtą s ta ran ie m P. T. T., specjaln ie u łatw ione. D la członków w yd aje P. T. T. leg itym tc je całoroczne, zaś inni tu ry śc i za m in im alną o p ła tą o trzy m ują w Z arządzie U zdr. (K lim atyce) p rzep u stk i n a k ilk a lub k ilkanaście dni, up raw ia jące do p rze jśc ia g ran icy w do- w olnem m iejscu i pobytu w ta trz ań sk im pasie pogran icznym po czeskosłow ackiej stron ie . P rze jazd dozwolony je s t rów nież au tobusam i, lecz na sam ochody p ry w a tn e po trzebny je s t „ try p ty k “ zagran iczny .
D zięki ty m u łatw ien iom rozpow szechnił się ruch tu ry s ty czn y w śród społeczeństw a, a w ślad za tem zróżniczkow ał: oprócz specjalistów , k tó rzy , zdobyw ając tru d n e szczyty, w y tw orzy li ty p polskiego tu ry s ty w ysokogórskiego (zw any u n as „ ta te rn ik iem “ ) — w iększość p rzejezdnych u p raw ia tu ry s ty k ę , zadaw ala jąc się ogólnem poznaniem najp iękn ie jszych okolic T a tr i ła tw ie j- szem i chodząc drogam i, to też ludno i gw arno byw a niekiedy w górach.
P oznanie T a tr u ła tw ia ob fity w ybór przew odników tu ry sty czn y ch i m ap ; n a jpopu larn ie jsze z n ich : P rzew odnik po T a tra ch (całych) i Z akopanem , oraz m ap a T a tr Polskich T. Zwolińskiego (W ydaw nictw o K sięgarn i L. Zw olińskiego w Z akopanem ), — now a m ap a T a tr W ysokich i B ielskich T. Zw olińskiego, w podziałce 1:40,000 — 4-ro tom ow y P rz e w odnik po T a tra ch W ysokich (d la ta -
O R B I SK ru p ó w k i 28, te l . 377.
B ilety kolejowe. W ycieczki. In fo rm acje .
H O T E L - P E N S J O N A Ti i
i >BRISTOLZAKOPANE pod ANTAŁÓWKĄ
85 pokojów i a p a r ta m e n tó w z e lek tr . o św ie t le niem i w o dą bieżącą gorą c ą i zimną w każdym pokoju. W erandy . Łazienki. F e s ta u ra c ja i K aw iarnia. S a l a d a n c i n g o w a .
D a n c i n g na wolnem pow ietrzu .
Żegiestów - Zdrój. Widok na ,P o p rad
Z drojow isko w pow. N owosądeckim woj. K rakow skiego, leży nad Popradem n a w zniesieniu 411— 540 m. S tac ja kol. Żegiestów — Z drój na lin ji N owy-Sącz — K rynica. P oczta , te le g ra f i te lefon na m iejscu.
Żegiestów — Z drój, leżący w kotlin ie z trz ech stro n otoczonej gó ram i z lasem ig lastym , o tw arte j ku południow i, m a bardzo dobre w arunk i k lim atyczne, ale p rzedew szystk iem n a uw agę zasługu ją jego zdroje szczaw alkaliczno - żelazi-
| sto-ziem nych z dużą zaw arto śc ią wolnego bezw odnika węglow ego. W ody że- g iestow skie podobne są ze sk ładu i dzia-
j łan ia leczniczego do wód w C ontrexevil- * le, N auheim , P y rm o n t i Spaa. N a czele
zdrojów żegiestow skich należy w ym ienić zdroje „A ndrzeja“ i „A nny“ służące do kąp ie li i do picia. W ody tu te jsze , dzięki znacznej zaw artośc i soli m inera lnych, dz ia ła ją pobudzająco, a u ła tw ia jąc ruch robaczkow y je lit oraz proces traw ien ia , p rzyczyn ia ją się do ogólnej popraw y zdrow ia. S kładniki wód tych dz ia ła ją na zw iększenie się liczby czerw onych cia łek k rw i, a d uża zaw artość w nich w olnego bezw odnika w ęglow ego w yb itn ie w pływ a n a żyw szą p rzem ianę m a te rji. P oza źródłam i Żegiestów rozporządza złożam i doskonałej borow iny.
W Z akładzie K ąpielow ym w ydaw ane są kąp ie le Szczawne, kw asow ęglow e, borow inow e, stosow ane je s t wodolecznictw o, kąp iele słoneczne i pow ietrzne, m asaże. W sezonie le tn im czynna jest a p a ra tu ra elektrom edyczna.
W s k a z a n i a : błędnica, niedo-krew ność, przem ęczenie, ozdrow iny po uporczyw ej zim nicy; s tan y ogólnej n a tu ry osłab ien ia nerw ow ego, w yrów nane choroby serca, m ięśn ia sercow ego i n a czyń krw ionośnych, m iażdżyca tę tn ic ; choroby nosa, g a rd ła i d ró g oddechow ych, choroby n a tle zaburzeń gruczołów o w ydzielaniu w ew nętrznem ; choroby kobiece; choroby p rzem iany m ate r j i ; choroby żo łądka i je l it n a tle n e r- wowem.
N i e s ą p r z y j m o w a n i do leczenia chorzy na gruźlicę płuc, niew y- rów nane w ady serca, ze złośliw em i now otw oram i oraz chorzy zakaźnie.
3 lekarzy , a p tek a i pom ocniczy perso nel san ita rn o -lek a rsk i na m iejscu.
M ieszkania w Domu Zdrojow ym , w w illach zakładow ych, w pensjona tach , w reszcie w Żegiestow ie — W si. D alsza rozbudow a m ieszkaniow a zdrojow iska
I rozw ija się w k ie runku „Polsk iej Ło- | p a ty “. W re s ta u ra c ji Domu Zdrojow ego | doskonale i solidnie prow adzonej przez p. J . B łogow skiego (z uw zgl. kuchni j a r sk ie j) w yżyw ienie dzienne po cenie ry czałtow ej. W Żegiestow ie Z droju m ożna przeprow adzać k u rac je ryczałtow e. B udynki zakładow e m a ją św iatło e lek tryczne, w odociągi i są skanalizow ane. W skazówek przyjezdnym udziela Z arząd Z a k ładu Zdrojow o - K ąpielow ego i K om isja Zdrojow a w Żegiestowie.
„PAŁACE" ZAKOPANENajwytworn ie jszy HOTEL — PENSJONAT.Wszystkie pokoje s łoneczne, z balkonami i pięknym w i d o k i e m n a T f l T R Y .
A p a r t a m e n t y z ła z ie n k a m i .W o d a b ie ż ą c a w p o k o ja c h . C e n t r a l n e o g r z e w a n ie .
H a l le . S a lo n y . G a r a ż e . T e l e f o n Nr. 651.
O R B I SB IL ET Y K O L E JO W E .
W Y CIEC ZK I. IN FO R M A C JE .
SanatorjumLecznica ZwiązkowaK r a k ó w , Ga rnca rska 11
te l. 107-00 i 130-70 .-.
TO PRZESĄD,że można dotrzeć do klienteli prowincjonalnej nie ogłaszajqc się w dziennikach lokalnychP R O W I N C J Aposiada szereg wydawnictw, które łqczqc wiadomości ogólne z lokalnemi — stajq się nie- odzownq lekturq dla mieszkań
ców prowincji.T ak iem w y d a w n ic tw e m jest
„EXPRESS LUBELSKI I W O Ł Y Ń S K I"
wielki ilustrowany dziennik wy- chodzqcy w Lublinie od lat 1 2-tu.N A J W Y Ż S Z Y N A K Ł A Dna terenie Województw: Lu
belskiego i Wołyńskiego.B l i ł s z e i n f o r m a c j a , e g z e m p l a r z e o k a z o w e » p r o s p e k t y , k o s z t o r y s y o g ł o s z e ń , w y k a z y - i r e f e r e n c j e d o t y c h c z a s o w y c h k l i e n t ó w , o d w i e d z i n y a k w i z y t o r ó w — n a k a i d e ż ą d a n i e .
Adres wydawnictwa: Lublin, Kościuszki 8, tel- 23-60. I n f o r ma c j e w W a r s z a w i e
przez telef. 9 -2 8 -82 .
K E S f A U K A S J A
D K A W I A R N I A
D O N U Z D R O J O W E G OŻ E G I E S T Ó W - Z D R Ó J
pod zarządem
JÓZEFA BŁOGOWSKIEGO
§ ® p w w, s © p i <ą<s) ai ktoelhiFDDai
g®ll @ F0 @ W ®
F IV E O C L O C K ’1 T A N E C Z N E
C e n y u m i a r k o w a n e
5 ro czn ie kosztujq
„ W ia d . Turyst."
Tygodnik
J U Z E M SIRYISKU’
e j e d y n e c z a s o p i s m o polskie na Podkarpaciu S T R Y J — M ałopolska
P ren u m era ta
kw artaln ie: 1 zł. 50 g r.półrocznie: 3 „ — „rocznie: 5 „
Str. 12 WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. 11.
; t © D ö e a Ä e [h © d ] [n )D e lhB ielsko, jakkolw iek je s t ośrodkiem
przem ysłow ym św iatow ej sław y, tem nie m niej jednak było, je s t i będzie zaw sze ośrodkiem tu ry sty czn y m szczególnej w agi, a s ta c ja B ielsko je s t w ażnym w ęzłem kolejowym .
Położenie to nadaje m iastu szczególne cechy m iejsca w ypadow ego w góry.
K ilka c y fr udow odni to tw ierdzen ie :Czas p rze jazdu tram w a jem ze s tac ji
B ielsko do L asu C ygańsk iego — 24 min. a s tam tąd sz lakam i górsk iem i na szczyty d roga trw a 1V2 — 2 godz.
P rze jazd au tobusam i do B y stre j trw a 18 m inu t, do Szczyrku 40 m in., do W a- pienicy, doliny M arsza łka P iłsudskiego 20 m in., do Jaw o rza — 22 m in., a do S traconki (n a M agórkę) 23 min.
W dalekim prom ieniu n iem a m iejscowości, z k tó re j ta k szybko, tan io i w ygodnie m ożna się dostać do gór.
M iasto, zdaw na św ietn ie zagospodarow ane, posiada w łasny w odociąg, gazow nię, kanalizację , b ruku je ulice, zakłada
B y s t r aB y stra leży n a wysokości ,370 m. w
dolinie u stóp Beskidów, n a d rzeczką B iałka i je s t zasłon ię ta od s tro n y północnej B eskidam i. O kolica g ó rzy s ta i les is ta . K lim at górsk i, g ru n t przepuszczalny, pow ietrze czyste, o b fitu jące w ozon. Sezon trw a przez cały rok.
W skazania. B y s tra zapew nia skuteczn ą k u ra c ję d la p łucno chorych, d la p rzepracow anych , szukających w ypoczynku, lub d la rekonw alescentów . Poza leczeniem chorób d róg oddechowych, leczą się w B y stre j choroby k rw i, ogólne n e r w ice i p rzem iana m a te rji. Do u rządzeń należy now ow ybudow ane i nowocześnie u rządzone w span ia łe sa n a to rju m , będące w łasnością Zw iązku K as Chorych w W arszaw ie. S an a to r ju m otoczone je s t w ielkim park iem i posiada śliczne hale do leżakow ania i t . d.
B y s tra przez cały rok ściąga znaczną liczbę tu ry stów , na k tórych czeka tu w iele a tra k c y j w form ie w spaniałych w ycieczek przedew szystkiem w góry.
Z im ą licznie uczęszczane są doskonałe te re n y n a rc ia rsk ie , n a skoczniach odb y w ają się zaw ody n a rc ia rsk ie .
Poza w ycieczkam i n a szczyty górskie i poza rozryw kam i, ja k kąp iele rzeczne, ten n is i t. p., le tn icy i tu ry śc i m ogą dzięki w ygodnej kom unikacji kolejow ej ( 1 2 pociągów ) i au tobusow ej (co godzina), zwiedzać pobliskie m iasta B ia łą d B ielsko.
D ojazd do B y stre j je s t bardzo w ygodn y ; s ta c ja kolejow a ( lin ja W arszaw a— K atow ice — Żywiec i lin ja Lwów — K raków — Żyw iec), ja k rów nież poczta, te le g ra f i te lefon m iędzym iastow y n a m iejscu.
zieleńce, up rzy jem n ia w szelkim sposobem tu ry s to m pobyt. Posiada p ry w a tn ą elektrow nię i t. p. N a m iejscu są p ie rw szorzędne hotele, re s tau rac je , k aw ia rnie, te a t r , k ina, koncerty , organizow ane są zaw ody sportow e i t. p.
D obre połączenia kolejow e oraz au to busowe um ożliw iają zw iedzanie g ó r i po łożonych w okolicy m iejscow ości k lim atycznych, o raz uzdrow isk , co w płynęło na rozw ój fa b ry k ac ji w B ielsku sp rzętu i ekw ipunku tu ry stycznego i sportow ego, w yrab ianego w pierw szorzędnej ja kości.
W górach zn a jd u ją się schroniska p ierw szorzędne, całorocznie zagospodarow ane, szlaki tu ry sty czn e zaś są dobrze u trzym yw ane. N ajb liższa okolica m ias ta posiada nad m ia r św ietnych terenów narc iarsk ich . Z jazdow cy bielscy w yrobili sobie już znaną m arkę.
D la tu ry s ty k i n iedzielnej, szczególnie z G órnego ś lą sk a , Bielsko je s t n a jw y godniej położoną s ta c ją docelową. C zte
ry godziny dłużej n a słońcu baw ić m oże tu ry s ta , do jeżdżający do B ielska, za m iast do innych, dalej położonych sta- cyj, jak np. do Z w ardonia, oszczędza-
j jąc czas ten n a przejeździe.Gościom le tn im i zim owym dać może
Bielsko w szelkie w ygody m iasta zachodn io-europejskiego, tuż obok p iękna dziew iczych lasów i gór. G óry okoliczne są rów nież dosyć gęsto zabudow ane i z a m ieszkałe przez ludność bardzo u p rze jm ą i k u ltu ra ln ą . W szędzie, w każdym dom ku, m ożna przenocow ać, znaleść m ieszkanie tan ie i czyste na sezon le tn i, czy też zimowy. Ceny są um iarkow ane.
B ielsko je s t zatem , ta k pod w zględem swego położenia, ja k rozbudow y w szelkich urządzeń i inw estycy j sportow ych i tu ry stycznych w m ieście i okolicy, o- raz dzięki bardzo ułatw ionem u dostępow i do gór, w p ro st idealnym ośrodkiem tu rystycznym .
N iech więc k u racju sze , udający się do uzdrow isk śląskich nie zapom inają o B ielsku!
C Z T E R Y G O D Z I N Y D Ł U Ż E J N A S Ł O Ń C U
W T ^ E S K I D Z I E j f t I E L S K I M
D r o g a do ti^droioisk. i letnisk, u) B e s k id a c h Z ach odn ich
ty lk o p rzez. B ie l s k o !M IA S T O O N A J L E P S Z E J K O M U N IK A C J I K O L E JO W E J I A U T O B U S O W E J .
M IA S T O S Ł Y N N E Q O P R Z E M Y S Ł U W Ł Ó K IE N N IC Z E G O . S Ł Y N N E J W Y K W IN T N E J K O N F E K C JI. D O B R Y C H H O T E L I I R E S T A U R A C Y J
W B I E L S K U T U R Y S T A Z A O P A T R U J E S I Ę W P I E R W S Z O R Z Ę D N E I N A J T A Ń S Z E P R Z Y B O R Y
T U R Y S T Y C Z N E , R O S T J U M Y S P O R T O W E . N A R C I A R S K I E , W Y C I E C Z K O W E , E T C .
@ <ssaflk@ w8<£<a
„ W s g y s t k o d l© u s i u g k u r a c j u :( n n ] @ w D p 0 H y g j m u n n i t D w o r e i y k
d l y i p @ k t @ i r J a i s t r a ^ l b o a - I M r o j j u ]
Zdrojow isko solankow e w pow. Pszczyńsk im w oj. Ś ląskiego, położone na w ysokości 266 m., w p ag ó rkow ate j, lesis te j okolicy. S ta c ja kol. n a lin ji D ziedzice— K atow ice w m iejscu. U rząd poczto- w o-te leg raficzny i te le fon w G oczałkow icach.
Zdrojow isko m a dw a silne źród ła dające solankę jodowo - brom ow ą o zaw artości 3% soli. Solanka goczałkow icka u- żyw ana je s t zarów no do kąp ieli jak i do picia i z powodzeniem stosow ana byw a p rzy ku rac jach odpow iadających k u racjom w Bad H all, H eilb run i W ildegg.
Z akład Zdrojow o - K ąpielow y w Goczałkow icach rozporządza k ilkudziesięciu kab inam i do kąp ieli solankowo-jodo-
brom ow ych oraz im pregnow anych kw a- sow ęglow ych, żelazistych , tlenow ych, jo dłowych, u rządzen iam i do inha lacy j, hy- dro-elek tro- i h e ljo te rap ji oraz d ja te rm -ji.
W skazan ia : c ierp ien ia gośćcowe i dna- we, rw a kulszow a (isch ia s ), sp raw y po- zapalne, choroby se rca , m ięśnia sercowego, m iażdżyca tę tn ic i nerek , zołzy, k rzyw ica, choroby kobiece, otyłość cukrzyca , chroniczne choroby skóry , leczenie n as tęp s tw za tru c ia n iko tyną i ołowiem.
N ie p rzy jm u je się chorych na niew y- rów nane w ady serca, g ruźlicę płuc, choroby zakaźne i um ysłow e.
Sezon trw a od 15, 5. do 15. 10.
J a w o r ;
B ielsko -B ia lska S p ó łk a Elektryczna i Kolejowa S.A.
w BIELSKUutrzym uje ruch tram w ajow y na lin ji B ielsko dw orzec kolejowy. — Las C ygański oraz ru ch autobusow y na
licznych lin jach w okolicy B I E L S K A i B I A Ł E J
B E S K ID E N V E R E INBielsko, W z g ó rz e 14, p o l e c a letn ikom swe
S C H R O N I S K AM R G Ó R K R — 933 m tr . K L IM C Z O K — 1119 m tr . M f l G Ó R f l - I095 m tr . L IP O W S K R — I324 m tr .
C a ło d z ie n n e u trzym an ie w ra z z noc legam i t y l k o ZŁ.
Wytwórnia najlepszego OBUWIR SPORTOWEGO
P U S T E L N I KBielsko, Plac Smolki 4.
Jaworze. Zak ład im. d-ra Czopa
S ta c ja k lim atyczna podgórska w pow. Bielskim , w oj. Śląskiego, leży n a w ysokości 400 m., m alowniczo rozrzucona po w zgórzach B eskidu Śląskiego, pokry tych lasam i świerkowem i. S ta c ja kol. Jaw orze na lin ji Bielsko — Cieszyn, o 2 km. od uzdrow iska, dojazd au tam i i dorożkami. Z B ielska k u rs u ją au tobusy (p rzejazd 20 m in .). Poczta, te le g ra f i telefon w m iejscu.
Jaw orze m a dzięki swemu położeniu bardzo dodatn ie w aru n k i klim atyczne, silne nasłonecznienie, g ru n t p rzepu szczalny, pow ietrze przesycone żywicą pobliskich lasów.
Z n a jd u je się tu Z akład Leczniczy im. d -ra Czopa, położony w pięknym parku . Z ak ład s tosu je kąpiele i w szelkie zabiegi wodolecznicze, sztuczne • kąpiele kw asowęglowe, solankowe, jodo-brom ow e, tle nowe, siarczano-słone i arom atyczne. K om pletna e le k tro te ra p ja , d ja te rm ja , kąpiele i okłady borowinowe, g im n asty k a lecznicza z kąpielam i pow ietrznem i, w erandow anie. Leczenie d jetetyczne wed ług zasad p ro f. N ordena, zreform ow ana k u ra c ja schro ttow ska, d je ty indyw idualne.
W sk azan ia : choroby uk ładu nerw ow ego, przew odu pokarm ow ego, zła p rzem ian a m a te r ji, choroby serca (w yrów nane) i naczyń, w ątłość, n iedokrw istość, ozdro-
w iny, Poza Zakładem leczenie k lim atyczne.
Z akład nie p rzy jm u je chorych na gruźlicę, na choroby umysłowe, w eneryczne i zaraźliw e.
S ta le o rdynu je tu 2 lekarzy. A pteka n a m iejscu.
Pokoje w Zakładzie i w w illach zak ładowych, w pensjona tach , w illach i dw orkach w łościańskich. Jaw orze m a wodociąg z gór, kanalizację i elektryczność. In fo rm acy j n a m iejscu udziela K om isja K lim atyczna i Z arząd Z akładu Leczniczego im. d -ra Czopa.
Sezon le tn i od 15.V. do 31.X., zimowy od 15.X II. — 15.111. Z ak ład Leczniczy czynny cały rok.
W roku bieżącym w zakładzie d-ra Czopa w prow adzono d ja te rm ję , z reo rganizow ano dział leczenia d jetetycznego i dokonano grun tow nego rem on tu całego gm achu.
W sam em uzdrow isku w prow adzono szereg udogodnień n a tu ry kom unikacy jne j, jak połączenia autobusow e z Bielskiem 6 ra zy dziennie, z rozkładem przystosow anym do pociągów , etc. Pow ażne prace w ykonane zosta ły w dziedzinie drogow ej: d ro g a do doliny L udw iki o trzy m ała naw ierzchnię szosową, szosa, p row adząca do g łów nej szosy Bielslio — Skoczów o trzym ała n a w ierzchnię kostkow ą, w części zaś, p rze chodzącej przez uzdrow isko — a s fa ltow ą.
W dniu 15 czerw ca zostan ie oddany do u ży tk u basen kąpielow y.
In te resu jącem podkreśleniem p o p u la rności Jaw o rza je s t f a k t po w stan ia w W arszaw ie to w arzy stw a P rzy jació ł J a
w orza z prez. B ełżyńskim n a czele.
Polskie Biuro Podróży„ O R B I S “
CIESZYN, Rynek 9, te l . 13-06.B ilety kolejow e po cenach oryginalnych
O rganizacja podróży i wycieczek. I n f o r m a c j e .
Do wszystkich zakątków Polski w p r o w a d z i m y
wyroby PanówT y g o d n i k i :
„Rynek M etalowy i Masz y n o w y “ : : : : : : „D ro gerzy s ta“ : : : : „Kupiec — Ś w ia t Kupiecki” : : : : : : :
D w utygodniki:„Kupiec Kolonjalny, Spożyw czy i D e lika tesow y” „Malarz” : : : : : :
M iesięczniki:„ P a p i e r i G a l a n t e r j a ” „Złotnik i Z egarm is trz” „P rzeg ląd Cukierniczy” „ P r z e m y s ł S k ó r n y ” „Przeg ląd R es tau ra to rsk i i H o te la rsk i” : : : :
29 la t n ie p r z e rw a n e j d z i a ł a l n o ś c i — to n a sz k a p i t a ł z a u fa n ia . R E D A K C J A A D M IN IS T R A C JA
Centrala: „PRASA KUP1ECK0-PRZEMYSŁ0WA”P o z n a ń , W ie lk a 10.
ILUSTROWANY DZIENNIK ŚLĄSKI
P O L S K A Z A C H O D N I A
ł
(((((((((((N ajpoczytniejszy i na jtań szy dziennik n a Ś ląsku Górnym i C ieszyńskim . N ajsku teczn iejszy o rgan ogłoszeniowy. A bonam ent m iesięczny w raz z doręczaniem do domu w ynosi tylko zł- 2.50 pojedyńczy n u m e r g r . 10
Adres Redakcji: Katowice, Batorego 4. Nr. Nr. telefonów : 350-85 i 337-67. Administr.: Katowice, K ościuszki 15. Nr. Nr. telefonów : 308 78 i 304-26.
„W O Ł Y NN ajw iększy , nieza leżny tygodnik regjonalny dla całego spo łeczeń s tw a w ołyńskiego, poświęcony politycznym, gospodarczym i kultu ra lnym z a gadnieniom Wołynia. N ajw iększe w Polsce pismo tygodniowe, służące
sp raw om Kresów Wschodnich.CO DA J E „ W O Ł Y Ń ” ?Pierw szorzędne , szybkie in formacje z całego w o je w ó d z tw a , ak tu a ln e fo- to g ra f je w szy s tk ic h p rz e ja w ó w życia, te renu , znakom ite a r ty k u ły polityczn e i gospodarcze najlepszych w ołyńskich pub licys tów i ekonomistów, doskonałe fe l je tony i k ry ty k i te a t ra ln e , obszerny dział spor tu , kącik
szachow y, w szechs tro nn ą b o ga tą kronikę.„ W O Ł Y Ń ” P O S I A D A :w e w szy s tk ich za k ą tk a c h w o je w ó d z tw a sieć w łasnych korespondentów
oraz na jlepsze wiadomości gospodarcze.B O G A T Y I N I E Z A W O D N Y D Z I A Ł O G Ł O S Z E N I O W Y
P r e n u m e r a t a w y n o s i m ie s ię c z n ie 1 z ł , w ra z z p r z e s y łk ą p o c z to w ą . P r e n u m e r a ta ro c z n a — 10 z ł , p ó łro c z n a 5.50 z ł . — k w a r ta ln a — 3 z ł. N u m e r p o je d y n c z y — 25 g r .
A D M I N I S T R A C J A : Ł U C K , UL. P I Ł S U D S K I E G O 14.K o n to P . K. O. 61006 — — — — — — — . T e le fo n Nr. M3.
W Ja s trz ę b iu Z d ro ju jes teśm y w pierw szej potowie kw ietn ia . Do o tw a rcia sezonu jeszcze daleko, ale zdrojow isko je s t ju ż od d aw na gotow e n a p rzy jęcie gości. R em onty doroczne p rzep ro w adzone, kończy się u p rz ą ta n ie p rze pięknego p a rk u zakładow ego. W szędzie czystość i porządek , k tó re z re sz tą w J a strzęb iu p a n u ją tra d y c y jn ie n aw et w na jg o rę tszy ch m om entach.
D yrek to r D w orczyk, ja k zw ykle u- p rzejm ie, udziela n am poniższych in fo rm acyj :
— Jeżeli chodzi o to , co przybyło w Ja s trz ę b iu od zeszłego roku , to p rzedew szystk iem m uszę w ym ienić p iękną w illę d la dzieci, zbudow aną przez m iasto K atow ice. W łaśn ie zo sta ła ona w ykończona i posiada 50 m iejsc. N a w zór za g ran icznych san a to rjó w , w illa dziecięca posiada doprow adzoną solankę i będzie udzie la ła kąp ie li n a m iejscu. W szystkie pokoje w ychodzą n a balkony i po siad a ją słoneczną w ystaw ę. Pod względem u rz ą dzenia w ew nętrznego w illa zaopa trzona je s t w najnow sze zdobycze techniki.
N iebaw em rozpoczynam y budowę sta - d jonu sportow ego oraz dalszych nowych 4 kortów tenisow ych. Równocześnie pow stan ie olbrzym i basen kąpielow y, a w łaściw ie dw a baseny : d la dorosłych i dzieci. Budowę przedsiębierze nasza gm ina kosztem ok. 300.000 zł. W sam ym zakładzie odnowione zostało kasyno, popraw iono asfa lto w e drogi, a p a rk o trzy m ał now e rozp lanow anie i w ielką ilość kw iatów .
— Czy są jak ieś nowości z dziedziny o rgan izacy jne j
— W zm ocniona w spó łp raca ze zw iązkiem w łaścicieli hoteli i pensjonatów . J a k panu w iadom o, od chwili objęcia przeze m nie obecnego stanow iska , odra- zu zespoliłem ściśle działalność zw iązku z p o stu la tam i zak ładu . N adało to zdrojowi specyficzny ch a ra k te r , gdyż un iemożliwiło jakiko lw iek wyzysk. N aw et p rzy najw iększem przepełn ieniu uzdrow iska w głów nym sezonie n iem a w ygórow anych cen. Są one usta lone w porozum ieniu ze m ną i nie m ogą p rzekraczać 5 do 7 zł. Tego" ro d za ju stosunków niem a w żadnem uzdrow isku polskiem , jak ie p a n u ją u nas. D yrek to r, d la dobra zdroju i m iejscow ych ¡obywateli, u s ta la a u to ry ta ty w n ie ceny ju ż od 5 la t i n ik t n ie p rzek racza ich.
— A gdyby przekroczył?—• W ykluczone! W podobnym p rzy
padku żaden m ieszkaniec tak iego pen s jo n a tu n ie o trzym ałby od zak ładu k ą pieli an i żadnych innych św iadczeń. T a kiego w ypadku z resz tą jeszcze n ie było. W łaściciele pensjonatów ja s trzęb sk ich zdają sobie wogóle doskonale spraw ę, że gościa n ie w olno eksploatow ać do su chej n itk i. To też gość czuje u n a s , że zn a jd u je się w środow isku uczciwem . Oczywiście, w łaścicielom pensjonatów w olno zniżać ceny, i n a to p a trz ę b a r dzo przychylnem okiem , podw yższać ich n a to m ia s t w żadnym przypadku nie wolno.
— Czy in g e ren c ja p ań sk a polega w yłącznie n a ¿kontroli cen?
— Cóż znow u! T ak sam o k o n tro lu ję w arto ść św iadczeń pensjonatów . To też ry cza łty pensjonatow e p o s iad a ją w J a strzęb iu w yrobioną m arkę. Muszę z re sz tą dodać, że gości ko rzy s ta jący ch z ryczałtow ych pobytów tr a k tu je się u n as zupełn ie ta k sam o, ja k i n ie k o rzy s ta jących z n ich. Gości ryczałtow ych z re sz tą posiadam y coraz w ięcej. J e s t to zupełnie zrozum iałe, gdyż w dzisiejszych czasach każdy m usi ściśle uk ładać swój budżet, ry cza łty zaś u d o stęp n ia ją k u ra cję przedew szystk iem m niej zam ożnym w arstw om .
— Co obejm ują ryczałty?— T aksę k u racy jn ą , opiekę lekarską ,
w szelkie zabiegi lecznicze oraz kąp iele zaordynow ane przez lekarza zakładow ego bez ograniczeń, oddzielny^ pokój w najlepszych p en sjo n a tach z pościelą, b ielizną pościelow ą, u słu g ą , św iatłem i u trzym an iem . J e d n e m słowem — w szystko.
— J a k u sta lo n e zosta ły ceny ry cza łtów n a ro k bieżący?
— Za trzy tygodn iow y pobyt pobiera się w 1 i I I I sezonie, p rzy 3-krotnym posiłku zł. 185,50, p rzy p ięciokrotnym zł. 206,50. C zterotygodniow y pobyt kosz tu je 240 i 268 zł. W głów nym sezonie za trzyposiłkow y pobyt w ciągu 3 ty godni cena w ynosi 234 zł., p rzy pięciu posiłkach zaś 244 zł. 50 g r. To sam o za okres czterotygodniow y w ynosi 277 i 311 złotych.
— W zakresie lecznictw a w prow adził p an d y rek to r jak ieś zm iany w ro k u b ieżącym ?
— Do każdej z trzech łazienek p rzy dzielam jednego k an d y d a ta m edycyny d la stw orzen ia blisk iego k o n tak tu m iędzy d y rekc ją a ku racju szem . W zm acnia to opiekę i doskonale d zia ła n a psychikę p a c je n ta , k tó ry w ten sposób w ie, że pam ię tam y o n im w każdej chwili i za w sze je s teśm y gotow i usłużyć mu. Wrszelkie uw agi i zażalen ia może k u ra cjusz sk ładać dyrekcji o każdej porze
Jas trzęb ie - Zdrój
dn ia , a opiekunow ie codziennie sk ład a ją mi re lac je o s tan ie k u ra c ji swoich p a cjentów . (W ten sposób naw iązu ję s ta łą styczność z , pacjen tem , co uw ażam za niezw ykle doniosły m om ent psychologiczny, da jący , ja k w iadom o, doskonałe sku tk i w czasie k u rac ji. N ie należy bow iem zapom inać, że gdyby było p rzeciw nie, t . j. gdyby k u rac ju sz był n a s ta w iony negatyw n ie w stosunku do zak ła du, to stosunek ten byłby an ty to k sy n ą do dzia łań te j naszej ta k znanej ¡ze sku teczności solanki jodo - brom ow ej. P sy chologiczne dodatn ie n astaw ien ie pac jen ta ju ż sam o bodaj ¡stanowi 50% skuteczności leczenia.
'— J a k pacjenci re a g u ją n a to?— J a k n a jlep ie j. W iedzą oni bowiem
o dewizie, p rzyśw iecającej zarów no d y rekc ji, ja k i w łaścicielom pensjonatów , a g łoszącej, że w szyscy i wszystko jest do usług kuracjusza. Z daniem mojem dew iza t a w inna być stosow ana we w szystk ich uzdrow iskach, a p rzekonan ie to podyktow ało m i zarów no d ługo
le tn ie w łasne dośw iadczenie n a stanow isku d y rek to ra zdro jow iska, ja k i dośw iadczenie n ab y te w p racy społecznej n a stanow isku członka za rząd u Zw. U - zdrow isk Polskich. Jeżeli p rzejm iem y się w szyscy tą dew izą, zdrojow nictw o nasze pójdzie nap rzód m ilow em i k ro k a mi. I jeszcze jedno : na leży w ystrzegać się n ie is to tnych obietnic. N asz p ro spek t je s t w 100% dotrzym yw any. N ie leczym y bynajm nie j w szystkich chorób, ale te, k tó re leczymy— leczymy skutecznie.
— Jeszcze jedno py tan ie , dyrek torze. J a k rozw ija się budow nictw o w J a s trz ę biu?
— Od ubiegłego ro k u przybyło w iele w ill. Ja s trz ę b ie zabudow uje się wr tem pie praw dziw ie am erykańsk iem . . J e s t to typow e zdrojow isko przyszłości, gdyż ilość ku racju szów zw iększa się tu od 18 do 24% rocznie. W r. ub. frekw encja n asza przekroczy ła ¡5000 osób. W idzi pan więc, że is tn ie ją u n a s w szelkie w a ru n ki, u sp raw ied liw ia jące szybki rozw ój bu dow nictw a.
Jas trzębie - Zdrój
Zdrojow isko solankowo-jodo-bromowe w pow. R ybnickim woj. Śląskiego, położone na wysokości 300 m. w okolicy p a górkow ate j, częściowo zalesionej, z w idokiem n a Beskidy. S tac ja kol., u rząd pocztow o-telegraficzny i te lefon n a m ie jscu.
Z droje jas trzębsk ie słyną z bardzo silnej solanki rad joczynnej, zaw iera jącej jod i brom , i p rzypom inającej źród ła w B ad H all, K reuznach i W ildegg. B orow ina z w łasnych pokładów przyrządzona je s t do kąpieli i okładów n a solance.
Zakład zdrojow o-kąpielow y leży w pięknym , wzorowo u trzym anym p a rk u i posiada trz y budynki łazienne z oddziałam i dla e lek tro te rap ji z d ja te rm ją i a- a p a ra tem R oentgena, dla w odolecznictw ai inhalacy j, dw a oddziały kabin solankow ych dla dzieci, kąpiele słoneczne z( n a try skam i. Do Z arządu Zdrojow ego n a leży w zorowy zakład dla dzieci1 im. M arji o pojem ności 500 łóżek. Poza Z akładem is tn ie ją u rządzen ia elektrolecz- nicze w sa n a to rju m d la inw alidów , u- rządzonem kom fortow o, jak o też w g m achu Spółki B rack ie j w oj. Śląskiego, gdzie zn a jd u je się ponadto wzorowe in h a la to rju m .
W sk azan ia : choroby kobiece, choroby dzieci, skrofuloza, k rzyw ica, g ruźlica kości, skóry i staw ów ; rw a kulszow a; choroby serca i naczyń; n iedokrw istość; o- ty łość; cukrzyca; p o d ag ra ; a r tre ty z m ; lum bago; choroby w ą tro b y ; gościec, u- razow e schorzenia kości i staw ów ; choroby pęcherza; n ieży ty górnych d róg oddechow ych; rozedm a płuc, s tan y w yczerpan ia i ozdrow iny po operacjach.
P rzeciw w skazan ia : gruźlica płuc, s ta ny gorączkow e, choroby zakaźne.
Jas trzęb ie -Z d ró j je s t m iasteczkiem o zachodniej ku ltu rze , posiadającem liczne hotele, pensjonaty , w ille i dobrze u- rządzone dom y do w ynajęcia . Są tu wodociągi, k an a lizac ja i św iatło elek tryczne.
Sezon całoroczny.
Pensjonat i RestauracjaE. POSŁUSZNEGO, Jastrzęb ie-Zdró j
18 pokojów, 34 łóżek, z u trzym aniem lub bez; łazienka.
R ESTA U R A C JA —AUTO RADJO T E L E F O N Nr. 3 — T E N I S . Położony o 3 m inu ty od łazienek z d r o j o w y c h
W przejeździe przez Bielsko i na letn isku w Beskidach
ŻĄD AJCIE ZAW SZE
PIWA i SOKÓWorzeźw iających
BIELSKO-BIALSKIEGO BROWARU S. A.
BIELSKO, ul. C ieszyńska Nr. 80. Tel. 28-20 i 28-21
WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. U . Str. 13
U s t r o ń
Ustroń. Widok ogólny
U stro ń leży w śród Beskidów Zachodn ich ; 15 km . n a południe od C ieszyna. D obre połączenia kolejow e, doskonała a s fa lto w a szosa aż do K atow ic, oraz szereg- lin ij autobusow ych.
D olina uzdrow iska, p rzec ię ta w stęgą W isły , c iągn ie się n a w ysokości 365 — 450 m. nad poziom em m orza w śród niezw ykle m alow niczych g ó r zalesionych jo d łam i, sm rekam i i bukam i.
Sławę U stro n ia , stanow ią nadzw yczajne re z u lta ty lecznicze, jak ie osiągnięto w jego kąp ielach borow inow ych. U stroń p o siad a w łasne pokłady borow iny, p rze w yższa jącą jakością borow inę franzens- badzką.
B iorąc nod uw agę tę n iezw ykłą skuteczność kąp ie li borow inow ych, po tw ierdzoną dw ustu le tn ią chw alebną trad y c ją , idealne w arunk i k lim atyczne, nadzw ycza jn e bogactw o k ra job razów , w spaniałe te re n y sportow e, w iele pom ysłow ych in- w estycy j, m ożna przypuszczać, że U- s tro ń , polski F ranzensband , ju ż w n a jb liższym czasie będzie jednem z n a jle p ie j urządzonych uzdrow isk śląsk ich , będzie uzdrow iskiem modnem.
Z akład w ydaje w kom fortow o u rz ą dzonych łazienkach kąp iele borowinowe w edług p rzep isu lek a rza zakładow ego d ra F r . śn iegonia .
1. B orow inę do kąpieli całych i częściowych (nasiadow ych, nożnych, ręcznych) i do okładów. N iezaw odne działan ie borow iny u stro ń sk ie j polega na zaw arto śc i (w edług analizy dra . Ludw iga prof. In s t. C hem ji L ekarsk ie j w W iedn iu ) i tab e li porów naw czej z borow iną f ran zen sb ad zk ą : n a 1 0 0 0 części w yschn ię te j p rzy 100" borow iny 370.9 sk ładników organicznych, 129,1 sk ładn ików nieorganicznych.
B orow ina ta zaw iera w iele C 0 2 i lo tnych kw asów organicznych, szczególnie m rów kow ego. Znaczna zaw artość a łunu i sia rczanu w ap n ia w pływ a w ybitn ie śc iąg a jącą i p rzeciw zapalnie.
2. K ąpiele kw asow ęglow e, solankowe, siarkow e, jodobrom ow e, igliw ie, elektryczne czterokom órkow e (specjaln ie do leczenia k lim ak terjum , h ip e rto n ji, bezsenności, zapalen ia n. obwod.).
3. P icie wód rad joak tyw nych „Źródła Ż elazistego“ .
4. K ąpiele rzeczne (dzika p laża nad | W isłą , oraz now oczesna p ływ aln ia) i słoneczne.
5. Zabiegi hydropatyczne, e lek tryza- c ja , lam pa kw arcow a.
W skazan ia : choroby staw ów i kości:gościec, (reum atyzm staw ow y i m ięśniow y ), a r tre ty z m (po d ag ra dna, g ic h t) , n astęp stw a po u razach i złam aniach o- ra z nad łam an iach i zwichnięciach, pęknięciach kości i m ięśni, d) rach itis .
Choroby system u nerw ow ego: zap a le n ie m acicy, w ysięki po sp raw ach zapa lnych okołom acicznych, chroniczne zap alen ia w ew nątrzm aciczne, zapalen ie ja j ników , zapalen ie sutek , zboczenia w m iesiączkow aniu, niepłodność.
Choroby system u nerw ow ego: zapalenie nerw ów , ischias, n e u ra lg ja nerwów, kończyn i tw arzy , porażen ia i niedow łady po a tak a ch apoplekt.
Choroby p rzem iany m a te rji : otyłośća rtre ty czn a , kam ien ica nerkow a, moczow a, żółciowa, cukrzyca otyłych.
V a ria : anem ja , błędnica, nerw ica se rca i osłabienie m ięśnia sercow ego, p a ra liż, w ysięki pozapalne, leczenie ozdrowieńców.
Nie p rzy jm u je się: gruźlików , obłożn ie chorych, zakaźn ie i um ysłow o chorych.
Zakład kąpielow y posiada obok łaz ienek Dom Z akładow y kom fortow o u rz ą dzony, oraz H otel K u racy jny , położony w śród ślicznego p a rk u kuracy jnego . Pozatem is tn ie je cały szereg hoteli, pen sjonatów .
D om y, place, ulice ośw ietlone są elektrycznością. N a m iejscu kościół kato licki, ew angelicki i synagoga. P oczta , te le g ra f , te lefon , ap tek a , d ro g e rja , m asaży ści, zak ład den tystyczny . K ino, tak sów ki, au tobusy i dorożki. A prow izacja b. dobra, dw a razy w tygodn iu ta r g , ceny b. niskie ze w zględu n a w ielką podaż nab iału , ja rz y n i owoców przez czystych „gazdów “ i „gaździnk i“ śląskie.
Sezon trw a od 15 m a ja do 1 październ ika. Z w raca się uw agę n a sezon w iosenny ii jes ienny ze w zględu n a znaczną zniżkę cen, oraz piękno słonecznej jes ie n i i w iosny w górach.
Po 10 dniach pobytu w ciągu sezonu letn iego i zim owego p rzy słu g u je gościom zniżka pow rotnego b ile tu kolejow ego w w ysokości 30% . Szczegółowych in fo rm acy j udziela i pokoje rezerw uje Ś ląska K ąpiel Borow inow a i U rząd g m iny w U stron iu .
FREIE PRESSECŁ0WNY ORGAN MNIEJSZOŚCI NIEMIECKIEJ w POLSCE ŚRODKOWEJ
D zien n ik c z y ta n y i u lu b io n y w ś ró d w a r s tw ś r e d n ic h i b a rd z ie j z a m o ż n y c h s f e r lu d n o ś c i n ie ty lk o w Ł odzi le c z i w c a łe j P o ls c e ś ro d k o w e j.p rz e to
s k u t e c z n y o r g a n o g ło s z e n io w y .Administracja i Redakcja: Łódź, P io t ro w sk a 86, tel. 106-86,148-12.
F r a n c j o
D nia 29 m a ja w yruszy ł z H aw ru w sw oją p ierw szą podróż do Nowego Y orku najw iększy o k rę t św ia ta „N orm andie“ , należący do francusk iego tow arzy s tw a Com pagnie G énérale T ra n sa tlan tique .
W porów nan iu z k ilkom a najw iększe- m i dotychczas okrętam i transoceaniczne- m i, np . z niem ieckim „ E u ro p ą“ (około 51.000 to n n ) , lub angielskim „Qeen M ary “ (72.000 to n n ), ok rę t „N orm and ie“ ze swemi 79.000 to n n posiada wysoko w yśrubow any rekord wielkości i będzie m ógł zab rać n a pokład olbrzym ią liczbę 2170 pasażerów i 1320 osób załogi. R azem 3 i pół ty s iąca osób!
Kolos ten zbudow ano tak , by mógł zapew nić pasażerom jakna jw iększy sto pień w ygody i kom fortu , niezależnie od k lasy i pokładu. Is to tn ie u rządzen ia w ew nętrzne „N orm and ie“ p rzek racza ją w szystko, co dotychczas w te j dziedzinie m ożna było zobaczyć. N a okręcie z n a jdu je się te a t r , kino, p ływ alnie, sale do różnego ro d za ju sportów , g ie r spo rto w ych, sale balow e i t . d.
W szystkie kab iny m a ją wodę bieżącą c iep łą i zim ną, a w iększość z n ich posiad a w łasne łazienki. 187 k ucharzy p rzy gotow yw ać będzie posiłki n a „N orm and ie“ .
N iety lko z p u nk tu w idzenia wygody
pasażerów , ok rę t „N orm andie“ godny je s t podziwu. Poświęcono bowiem jeszcze w iele u w ag i zagadnieniom estetycznego rozw iązan ia w rę trz o rraz sp raw ie a r ty stycznego ich w ykończenia.
Czołowi arch itekci fran cu scy p ro jek tow ani niezliczone salony, jad a ln ie , sale balowe i inne w n ę trza „N orm and ie“ , a zdobili je n a jlep si a rty śc i dekoratorzy .
O kręt o ta k w ielkim tonażu , ja k „N o rm andie“ nie lęka się bu rz m orskich, gdyż posiada zbyt w ielką m asę i je s t zby t silny.
P rzed góram i lodowemi b ron i go specja lna służba in fo rm acy jna w ielkich tow arzystw okrętow ych a tlan tyck ich , ̂a a p rzed pożarem — przeszło 300 osob s tra ż y pożarnej, trzy m an e j w pogotow iu dniem i nocą.
„N orm andie“ je s t prócz tego najszyb szym okrętem pasażersk im św ia ta i p rzebyw ać będzie odległość 5700 km dzielących H aw r od Nowego Y orku w ciągu 4 dni, z p rzecię tną szybkością pięćdziesięciu k ilku k ilom etrów n a godzinę.
„P ływ ające m iasto“ — „N orm andie“ je s t dum ą przem ysłu i sz tuk i dekoracy jnej F ra n c ji. P rzyspo rzy on banderze fran cu sk ie j n iety lko now y zastęp p a s a żerów, ale przyczyni się rów nież do p ro pag an d y k u ltu ry francusk ie j.
! y w i@ S © w y r o ; W ń s fly
»SIPSo 0FD W © S
T U ^ Y i C f l S S So d 2 7 - g o m a j a d o 5 - g o l i p c a t r w a
„ Ś W I Ę T © P A R Y Ż A ”k tó ry przygotow ał na W asze przyjęcie szereg c iekaw ych imprez.
z n i ż k i _ w drodze p o w r o t n e jO V J / b P a r y ż a * * w . o na Kolejach F rancuskich
In fo rm acje : O FIC JA LN E B I U R O K O L E I FRANCUSKICH.
W a r s z a w a , O s s o l i ń s k i c h N r. 4, telefon 684-85 oraz b iu ra podróży.
U \n dBcsife < eu n r© p © ijsl& D w p © D sR S < g im i ^ d l F O j j o w D S k m i
Wista. Widok ogólny
— Jeżeli chodzi o inw enstycje dokonane w osta tn im roku, to p rzedew szystk iem zaznaczyć należy, że W isła o trzy m ała to r hokejow y, identyczny z k a to w ickim , najlepszym w Polsce. J e s t on położony obok basenu i o trzym ał elektryczne ośw ietlenie. W lecie na tem m iejscu zn a jd u ją się 3 k o rty tenisow e, rów nież ośw ietlone. D alej w ybudow ano obok basenu w ielką re s tau rac ję w edług planów a rch itek ta Tw orkow skiego. N ad W isłą p rzeprow adza się obecnie w ielką aleję spacerow ą.
W dziale adm in is tracy jnym zaznaczyć m uszę w ielkie usp raw nien ie czynności, m ające n a celu up rzystępn ien ie letn ikom m anipulacy j. Form alności meldunkowe są uproszczone, tak sę ku racy jn ą pobiera się p rzez inkasentów .
W dziedzinie kom unikacji au tobusow ej m ożem y rów nież zanotow ać postęp : w prow adzona zosta je s ta ła lin ja Głębce dw orzec -— B iała W isła. P ro jek tow ana je s t rów nież lin ja okrężna U stroń — R ów nica •— K ubalonka — W isła, jednocześnie w 2 k ierunkach.
W ielkie znaczenie będzie m iała budow a Domu K uracy jnego , k tó rą rozpoczynam y w roku bieżącym , zakończym y zaś w przyszłym . Gmach będzie posiadał pom ieszczenia dla urzędów państw ow ych, oraz zarządu gm innego, poza tem zaś będzie się tu znajdow ała sa la re-
W isła położona je s t w Beskidzie Śląskim na w ysokości 440 — 500 m. i stanow i pod w zględem tu ry stycznym pierw szorzędny punk t, zarów no dla sw oich u rządzeń zim owych i letn ich (doskonałe te ren y narc ia rsk ie , 2 skocznie, to r hockeyow y, łyżw iarsk i, basen kąp ie lowy) ja k d la doskonałego położenia, będącego punk tem w ypadow ym wycieczek n a Is tebną , K ubalonkę, B a ra n ią Górę z zam eczkiem p. P rezyden ta R zeczypospo lite j, do źródeł C zarnej i B iałej W isełki, a n aw et da le j, w Beskid Żywiecki.
N atu ra ln em i w arunkam i W isły są podgórskie czyste pow ietrze, silna opera c ja słońca, zim ą zaś w iele dni słonecznych i pogodnych, pozbaw ionych m gły. Jed n ą z sił a trak cy jn y ch m iejscowości są b lisk ie w ycieczki w doliny J a w ornika, D ziechcinki, Ł abajow a, B iałej W isełki, M alinki i Gościejowa, przyczem dolina B iałej W isełki i D ziechcinka p o siad a ją p iękne w odospady. Z wycieczek, oprócz w ym ienionych, cieszą się szcze- gólnem uznaniem p a r t je C zan to rji (995 m .), S tożka (1025 m .) , M alinow skiej S kały (1050 m .), K am iennego, B ukow ej, etc. W ycieczki te m ożna odbywać w ciągu połow y dnia, zaś n a K am ienny i Bukową naw et w c iągu k ilku godzin. W pobliżu M alinow skiej S kały znajdu je się jedyna n a Ś ląsku g ro ta , k tó ra , zgodnie z podaniem , m ia ła być k ry jów ką słynnego beskidzkiego zbójnika, On- draszka.
Oddzielną a rtra k c ję stanow i w ycieczk a do zam ku p. P rezy d en ta R eczypospo- lite j, p ięknie położonego u źródeł W isełki.
D zięki znacznym w zniesieniom s ta ła się W isła rów nież w osta tn ich la tach środow iskiem zimowem. W r. 1931 odbyły się tu ta j ogólnopolskie zaw ody n a r c iarsk ie , w r. 1932 i 1933 zaś ogólno-aka dem ickie, zaw ody okr. k rakow sko-ślą- skiego i inne.
Z le tn ich sportów w ym ienić należy p rzedew szystk iem m iędzynarodow e w yścig i m otocyklow e, co roku odbyw ane w W iśle pod nazw ą „T ouris t T rophy“ i śc iąga jące , ja k np. w r. ub. do 50.000 widzów.
W r. 1932 zakończona zosta ła budow a w spaniałego basenu kąpielow ego z p lażą o w ym iarach 50 X 50 m., koncen-
p rezen tacy jn a o w ym iarach 24 X 16 m., m ogąca pom ieścić 500 osób. Z n a jdzie tu rów nież pom ieszczenie kino, k a w iarn ia , sale klubow e, etc. K osztorys w ynosi 400.000 zł., a budow a pow staje dzięki poparciu p. wojew ody d -ra G rażyńskiego, k tó ry opiekuje się W isłą w w ybitny sposób. Pow stan ie tego gm achu będzie m iało w ielkie znaczenie, gdyż skoncen tru je on całe k u ltu ra ln e i to w arzysk ie życie W isły w jednym punk cie. Obok tego gm achu pow stan ie szere g innych, ja k poczty, etc.
U rząd W ojew ódzki buduje obecnie m u r oporow y n a skale betonow ej n a O szarpanej, długości % km ., co pozwoli n a u tw orzenie p ięknej a lei spacerow ej. W ykańcza się rów nież drog i do M alinki i Ł abajow a. O gółem w W isłę w kłada się obecnie ponad 600,000 zł. z funduszów U rzędu W ojew ódzkiego.
P ry w atn e budow nictw o rozw ija się rów nież in tensyw nie. P ow sta je szereg nowych w ill, rozsze rza ją się is tn iejące.
N a zakończenie p rag n ę dodać, że w szystk ie w ille i zakłady, przeznaczone d la publiczności, s ta le lu strow ane są przez kom isje san ita rn e , czuw ające nad h ig jen ą W isły.
W szystko to roku je nadzie je na dobrą przyszłość, k tó re j W isła je s t napraw dę w arta .
tru jąceg o w sezonie le tn im życie to w arzysk ie W isły. B udow a ta zo sta ła dokon an a przez gm inę W isłę p rzy w ydatnej pomocy Śląskiego U rzędu W ojew ódzkiego, k tó rego najw yższy przedstaw iciel, w ojew oda dr. M ichał G rażyński, szczególnie opiekuje się W isłą, i dzięki k tó rem u urocze to uzdrow isko otrzym ało doskonałe szosy, łączące je z C ieszynem , B ielskiem i K atow icam i, o raz p rzed łużenie lin ji kolejow ej, p ierw otn ie z U s tro n ia do W isły, obecnie zaś rów nież d a le j, do G łębca, dzięki k tó rem u rozw ój uzdrow iska je s t zapew niony.
W isła je s t jed n ą z najw iększych m iejscowości uzdrow iskow ych co do obszaru , za jm u je ona bowiem p rzes trzeń 111 km . kw. P rzy jezdn i znajdą tu ta j 2 hotele, 8 re s ta u ra c y j i około 30 pensjonatów przew ażnie pierw szorzędnych, a posiadających um iarkow ane ceny. O rjen- tac ję co ido n ich u ła tw ia biuro in fo rm acyjne, czynne n a dw orcu, a zorganizow ane przez Zw iązek W łaścicieli P ensjo natów .
K to zw iedza P olskę, a p rag n ie spę- dziś czas ku duchowem u i fizycznem u w ypoczynkowi, w śród p ięknej p rzy rody i ku ltu ra ln y ch w arunków , niech n ie zapom ina o W iśle.
„Siwa Woda*' — jezio ro s iarczane w Szkle-Zdroju. Jezior s iarczanychjn ie pos iada ż a d e n tk ra j j w Europ!*-
H I A P O A f O f f Z EWszystkie drogi prowadzą przezRzecznikiem interesów gospodarczego zaplecza PORTU GDYNI, jak również poszczególnych regjonów dzisiejszego województwa pomorskiego - *
jest
N o l ł b u t e c i n l e l i i « o r t f a n o tf» o * J te « i lo w u >C en tra la : B Y D G O SZ C Z — ulica P o z n a ń sk a 12-14.
„PRZEG LĄD R A D JO W Y , F ILM O W Y I TEATRALNY"
N ajs ta rsze i na jbardzie j poczytne czasopismo, poświęcone sp ra wom rad ja , film u i te a tru . B ogato ilu strow any dział filmowy zam ieszcza korespondencje ze w szystk ich stoli'* ̂film owych. Dział radjowy zam ieszcza p rogram y radjow e polskich i zag ra nicznych stacy j na cały tydzień zgóry, oraz popularn ie opracowane schem aty i porady radjotechniczne.
C ena e g z e m p la rz a 25 gr. N a k ła d 3 2 . 0 0 0 e g z e m p la r z y
Specjalne wydania dla poszczególnych miast Polski. Centrala Redakcji i Administracji: Lwów, ul. Sykstuska 25 .
K irom Sika,
RESTAURACJA — KAWIARNIA
„ O A Z A ”W i s ł a Ś 1.
Od 15 czerw ca codziennie DANCI NG TOWARZYSKIPierw szorzędna k u c h n ia
Nowy zarząd! Ceny zniżone!
LETNICY W WIŚLEw e w ła s n y m in te r e s ie lokują swą gotówkę
W B A N K U L U D O W Y Mskąd w każdej chwili m ogą podejm ować potrzebne im kw oty B A N K L U D O W Yzała tw ia w szelkie tranzakc je
bankowe.Te l. Nr 18 P. K O. N r 304 253
W roku bież. s ta re źródło u ję te zosta ło w nowe ru ry ,przez co osiągnięto znaczne zw iększenie jego w ydajności.
D okonano dorocznego rem ontu łazienek, posadzono w p a rk u k ilk a se t nowych drzew . W sezonie bieżącym w prow adzono stosow anie borow iny rów nież w postac i okładów i fasonów nożnych i ręcznych.
Od 1 m a ja w prow adzony został 5-krot- ny k u rs autobusów W ieniec— W łocławek.
Najdogodnie jsze połączenie autobusowe m iędzy
BIELSKIEM — C IE S Z Y N E M — USTRO NIEM — W IS Ł Ą - ISTEB NĄ t y l k o a u t o b u s a m i f i r m y
J | U I a | | P rzed s ięb io rs tw o Komu-■ 1 * 1 L a I I A I n ikacy jne w Cieszynie
B l i ż s z y c h i n f o r m a c y j udzielają biura:w C I E S Z Y N I E Plac Kr. Sobieskiego I
te lefon 1164
w B 1 E L S K U przy ulicy 3 Maja 13
te lefon 1593
Komunalna K a sa O sz cz ę d n o śc im i a s t a C I E S Z Y N A
w CIESZYNIE (Woj. Śl.)Telefony HOO i 1481. • Konto w P.K.O. 307.500
R achunki bieżące w B anku Polskim , Oddział w B ielsku (śl.) i w Banku G ospodarstw a K rajow ego, Oddział w B iałej (Małop.).
P rzy jm u je się w kłady na książeczki oszczędnościowe lub rachunki bieżące (czekowe) i w ykonuje się w szelkie zlecenia inkasow e i przekazow e.
W kłady oszczędności i salda kredytow e w rachunkach bieżących wynosiły 30-go kw ietn ia 1935 r. 6,100.000.— z ł , fundusz zasobowy i tp . 500.000 zł.
a p łynna gotów ka w kasie i bankach 580.000 zł.
N izinno-leśna s ta c ja k lim atyczna w pow. i w oj. W arszaw skiem , położona n a p iaskach w śród dużych obszarów lasów sosnowych. W zniesienie n a d p. m. 9 7 m. S tac ja kol. w m iejscu (lin ja autobusow a) oraz p rzy s tan ek kolejk i w aw ersk iej. Poczta, te le g ra f i te lefony w m iejscu.
D zięki p rzepuszczalnem u p iaszczystem u g ru n to w i o raz bogactw u lasów so snow ych, znaczne p rzes trzen ie okoliczne pokryw ających , m a Otwock pow ietrze suche, czyste, przepojone żyw icą, co p rzy silnem nasłoneczn ien iu i m ałej stosunkowo ilości opadów atm osferycznych s tw a rz a bardzo pom yślne w aru n k i leczenia k lim atycznego. N izinne położenie te j s ta c ji k lim atycznej w edług o s ta tn ich zdobyczy w iedzy lek arsk ie j n ie je s t byna jm n ie j je j b rak iem , a p ra k ty k a i spec ja ln ie prow adzone obserw acje w ykazują , że po p raw a zdrow ia, u zy sk an a przez chorych n a p łu ca po k u ra c j i w Otwocku je s t spec ja ln ie trw a łą .
O twock rozporządza k ilku sa n a to rja - mi, zaopatrzonem i w najnow sze u rządzen ia lecznicze, zakładem przyrodoleczniczym z g ab in e tam i roentgenologicznem i, a p a ra ta m i do d ja te rm ji , g a lw an izac ji, z oddziałem te r a p j i św ietlnej, zakładem kąpielow ym dla wszelkich zabiegów w odnych i kąp ie li m inera lnych . Poza p ry w atn em i is tn ie je tu w ielkie sanato - r ju m d la p iersiow o chorych *m. st. W a rszaw y, szp ita l pow iatow y i liczne za k ład y f i la n tro p ijn e d la gruźlików .
W sk azan ia : schorzen ia n a rz ą d u oddechowego, a więc g ru ź lica płuc, pozostałości po zapalen iach p łuc i opłucnej, n ieży ty d róg oddechowych, rozedm a płuc z m iażdżycą naczyń i przew lekłem i schorzeniam i serca, m ięśn ia sercowego. B ardzo dobre w ynik i d a je tu leczenie pobudliw ych dzieci zołzow atych i nerw ic ta k ogólnych ja k w egetatyw nych .
W uzdrow isku o rdynu je 30 lekarzy różnych specjalności. Do dyspozycji cho-
u z d r o w i s k o w ®ry ch w yszkolony personel p ie lęgn iarsk i. A p teka w m iejscu.
M ieszkania w san a to rja ch , w około 50 pensjona tach kom fortow ych z w odą b ieżącą go rącą i z im ną w pokojach.
^ I R©[§>[&0
W śród now ow ybudow anych w R abce pensjonatów , w yróżn ia się szczególnie pen sjo n a t „R iv ie ra“ , położony w p a rk u zakładow ym , p osiadający pełny nowoczesny kom fo rt. W szystk ie pokoje słoneczne z balkonam i. Osobne apa rtam en - ta z łaz ienkam i i te lefonam i.
D uży ogród, g a raże i au to do dyspozycji P . T. Gości.
O tw arty cały rok.
„„©FlfeDiSŁfl0’
N ie zw lekajcie z w yjazdem do uzdro w isk, lecz skorzysta jc ie z tan iego sezonu leczniczego i odpoczynkowego, zorganizow anego przez Polskie B iu ro Podróży O rb is w najlepszych naszych uzdrow iskach od 1 m a ja do 15 czerw ca.
Ciechocinek, D rusk ien ik i, Iwonicz, J a strzęb ie -Z dró j, K ry n ica , R abka, Szczawnica, T ruskaw iec i Żegiestów — d a ją 25 — 50% zniżki n a w szelkie św iadczen ia d la gości, posiadających k a rn e ty O rbisu.
flnfo r i n a c j a
r a s o w a
o l s k a
B i u r o w i a d o m o ś c i
z p r a s y w w y c i n k a c h
W a r s z a w a
ul. Bracka 5, telefon 941 - 53
Str. 14,Opłata pocztowa niszczona ryczałtem .
WIADOMOŚCI T U R Y S T Y C Z N E Nr. 11.
ia
LHÏ
l o ^ * i i edv,ab"ey. 1.50ul a d v “ - m atov /a • • ‘ Zł. 2.50
. p r a k łY « " « ■ Zł. 2 .75 " «v /c i/A “ - z podv/iQ^ ^ o -
Państwowa S zk o ła Przemysłu Drzewnego
Kształci uczniów w zawodzie stolarskim i rzeźby artystycznej. Nauka trwa 3 lata. Po ukończeniu szkoły otrzymują uczniowie świadectwa, upoważniające ich, po odbyciu praktyki zawodowej, do samodzielnej pracy. Przy szkole istnieje internat. Opłata miesięczna za internat 40.— zł.
w Jaw orow ie woj . Lwo ws k i e
T
Szkoła odznaczona złotym i srebrnym medalem, 2-ma bronzowemi medalami, 3-ma listami pochwal- nemi oraz listem pochwalnym Międzynarodowej Wystawy Komunikacji i Turystyki w Poznaniu w roku 1930. ilillllllllllllllliii!
SANATOR|UMw»Ho££!RUDKASTACIA M RO ZY
Z a 5 z ł . r o c z n i el u b 3 z ł .
p ó ł r o c z n i e
2 4 n u m e r y„ W I A D O M O Ś C I
KOMITET w WARSZAWIE OSSOLIŃSKICH A TURYSTYCZNYCH”
INSTYTUCIA SPOŁECZNA NIE ZAROBKOWA
O PfcATY OBNIŻONE
0 1 /■vujawoi/
PO L O N IA '
WYTWÓRNIAA r t y s t y c z n o & s ~ ~ s ^
asgg&aagC e r a m i c z n aB r a c i
B R O S Z K I E W I C Z Ó WH u t y
C eram ika huculska w spółczesna i starohuculska.
W azony — ta le rze — świeczniki. P rzedm ioty arty styczne oparte na
m otyw ach huculskich. W szystk ie w yroby w y k o n a n e
i rysow ane ręcznie.
Liczne n um e r y
specjalne. Arty
kuły najwybitniej
szych piór. Aktual
ne in formac je .
Podróże. Opisy.
oua*NFDR INDUSTRIE. H/.VDELCGEWEME
Organ dla handlu, przemysłu i rękodzieła. Najstarsza gazeta gospodarcza Polski w języku niemieckim. P a m i ę ć kupca. Doskonały organ ogłoszeniowy. Miejsce wydawnicze: C i e s z y n .
H O T E L E U R O P E J S K I AsKPć.W A R S Z A W A
Z a w ia d a m ia , ż e ju ż n a s t ą p i ło o tw a rc ie
O O I R O O U « R E S T A U R A C J Dn o w o c z e s n e e f e k t o w n e o ś w ie t l e n i e .
D a n c i n g n a o t w a r ł e m p o w i e t r z u .
Komunalna Kasa O szczędnościP o w ia t u K r a k o w s k i e g o
K R A K O W IE
ul. P ija rsk a 1, te l.101-03.115-97 131 47
Z a ł a t w i a w s z e l k i e t r a n z a k c j e
ifb a n k o w e
PRZESTROGI:NIE W YCHODŹ i NIE WYJEŻDŻAJ
na spo rty bez apteczki kieszonkow ej. Za 8 Zł. bogato w yposażoną apteczkę w ysyła:
o h e m X r m ..,P A R A M O ”BYDGOSZCZ
ż u r a w n oK o p a l n i e a l a b a s t r u i f a b r y k a w y r o b ó w
alabastrowych
rW O J E W Ó D Z T W O W A R S Z A W S K I E
N u m e r s p e c j a l n y „Wiadomości Turystycznych” wchodzący w skład „Encyklopedji Turystycznej Polski”
OSTATNIE EGZEMPLARZE SĄ JESZCZE DO NABYCIACena zł. 4.—
Ok. 100 stron fo rm atu album owego, barw na okładka, k ilkadziesiąt ilu stracy j. Szereg a rtyku łów ogólnych, a rty k u ły opisowe, dotyczące w szystk ich ; pow iatów i w iększych m iast — • w woj. W arszaw skiem .
N o w i a b o n e n c i , wpłacający roczną prenumeratą do 1 llpca r. b. otrzymują „Województwo Warszawskie”
b e z p ł a t n i e .
X X . K . C zar to r y s k ic kW Żurawnie, woj. Stanisław ow skie
ołtarze ambony, chrzcielnice, balustrady, kominki, wykładki ścienne, gzymsy, odrzwia i t. p. r o b o t y b u d o w l a n e , wchodzące w zakres urządzenia wnętrz, we d l e p r o j e k t ó w n a d e s ł a n y c h lub własnych.
P r o w a d z i
równolegle dział ar tys tyczny, w y k o nując wedle projektów wybitnych artys t ó w r z e ź b y f i g u r a l n e , ko ś c i e l ne i świeckie, na g r o d y s p o r t o w e i t. p.
Pow ierzone s o b ie p ra c e w y k o n u je s z y b k o , solidnie i po b a rd z o p r z y s tę p n y c h c e n a c h .
w celu porady
W przejeździe z Z akopanego w stąp do A N N Y C S I L A G ---------K r a k ó w , N a G r ó d k u 2zasiągnięcia bezp ła tnej
o pielęgnow aniu włosów.
ŁOWICZ CAFÉ POLONIAPierwszorzędna kuchnia
Dancing. Nowalje sezonowe
D y w a n yw s ty lu perskim ręcznie w i ą z a n e .
K i l i m yo r y g i n a l n e h u c u l s k i e i a r ty s ty c z n e , r ę c z n i e
W Y T W Ó R N I A D Y W A N Ó W i K I L I M Ó W w y k o n a n e .
A c H I L L N ÂK o s ó w k. K o ł o m y j i , Małopolska.S k ł a d w W a r s z a w i e , ulica Al. Je ro z o l im sk a Nr. 43-
Dywany i kilimy wykonywane są przez artystów — rzemieślników, tylko z prawdziwej wełny i barwione naturalnemi farbami. Dlatego zachowują one przez dziesiątki lat koloryt i trwałość Z w r a c a ć u w a g ę n a f i r m ę A. H I L L M A N , K o s ó w -
Hotele polecone w Warszawie
snHnTORiiiM mmmmZ akład w ypoczynkow o - leczn iczy
Piękne i suche p o ło żen ie wśród lasów.
W o d o -ś w ia t ło -e le k ro le c z -n ic tw o.
W e ra n d o w a n ie — G im n a styka leczn icza .
P raca w o g ro d z ie —Boisko sportow e.
K q p ie le p o w ie trz n o - słoneczne z natryskam i.
„ P R Z E S Z K O L E N IE Z D R O W O T N E - S IL Ą P R A C O W N IK A ’ U M Y S Ł O W E G O ”
H O T E L B R I S T O LSp. Akc.
W A R S Z A W A pierw szorzędny, now ocześnie urządzony. 250 pokoi, 80 pokoi z łazienkam i. B ieżąca woda zim na i gorąca o r a z te lefony we w szystk ich p o k o j a c h . C e n y o d 8 z ł o t y c h z a d o b ę . R E S TAU RAC JA i C O C K TA IL -B A R
pod w łasnym zarządem .
„ N A U C Z Y C IE L S K IP O R A D N I K
S A M O K S Z T A Ł C E N IO W O -B I B L J O G R A F I C Z N Y ”
m i e s i ę c z n i k w n a k ła d z ie 1 0 .0 0 0 e g * , u k a z u je s ię 1 -g o k a ż d e g o m ie s ią c a , w o b ję to ś c i 2 8 s t r . d ru k u . Z a w ie r a w s z e lk ie w s k a z ó w k i b ib l io g r a f ic z n e i s a m o k s z t a łc e n io w e , b o g a ty p rz e g lą d l i t e r a t u r y , z a g a d n ie ń , n o w o ś c i , e k łu a l i j d la s z k o ły i n a u c z y c ie ls t w a .
P re n u m . r o c z n a 3 z ł . , n - ry p o je d . 5 0 g r . A d r e s : K a t o w ic e I , u l . W a n d y 1 6 m . 1 .
Karo li NSANATORIUM tcl.WI A t m h .eu.-st OTREBUSM
...pracownik umysłowy, spaupery- zowany i zatroskany o swoje najistotniejsze p o t r z e b y m a t e r j a l n e i duchowe, zan iedba ł zasadniczych nakazów h i g j e n y f i z y c z n e j i psychicznej.
W wyniku — wyczerpanie, a naw et załam anie się ca łkow ite , jako zjawisko codzienne, jako k l ę s k a społeczna.
Powrotu do sił i rów now agi szukać należy w w y p o c z y n k u wśród pięknej przyrody i w przeszkoleniu zdrow otnem według współczesnych m etod lecznictwa i higjeny.
Wszystko to dać może i pow inien K A R O L I N , dźw ignięty wysiłkiem grona o fia rnego — przedewszystkiem in te ligencji pracujqcej.
OPI EKA 2 LEKARZ Y4 0 minut t ra m w a je m od centrum
stolicy.I n f o r m a c j e :
W a rs z a w a , ul. W ilc z a 46 m. 2 tel. 8 - I I -74
lub poczta B r w i n ó w , tel. 17
HOTEL EUROPEJSKISpółka Akcyjna
W A R S Z A W A 250 pokoi kom fortow o urządzonych. 100 pokoi z łazienkam i. 25 apa rtam en tów. Zim na i gorąca w oda bież. i te le
fon w każdym pokoju.C e n y o d 8 z ł o t y c h z a d o b ę .R E S T A U R A C J A , K A W I A R N I A B A R i P I W N I C E W I N
pod w łasnym zarządem
Hotele polecone w kraju
Hotel FrancuskiKRAKÓW, te l. 152-95 ■W s z e lk i n o w o c z e s n y k o m f o r tC e n y z n a c z n ie z n iż o n e j
H O T E L G E O R G EL w ów p l . M R R JR C K I 1.
90 pokoi. 32 apar tam . z łazienkami. Woda bież. z imna i gorąca i te le fony we w szys tkich pokojach . Restauracja i kawiarnia.
3 sale bankie towe. Sa le brydżowe. Zarząd: ST RN ISŁR W BO RO W SK I
HOTEL POLONIA PALACE
W A R S Z A W A
Jerozo lim ska 39, te l. 551-40.
HOTEL KRAKOWSKILw ów pl . BERNARDYŃSKI
pie rwszorzędny, komfor towo urządzony hote l. Pokoje z łaz ienkami oraz woda b ie żąca, z imna i gorąca. Telefony w każdym
pokoju.RESTAURACJA NA MIEJSCU.
Tel. 21 Z A K Ł A D Tel. 21 L e c z n ic z o - w y c h o w a w c z y
Dr. med.
J ó z e f a O l s z e w s k i e g oR A B K A, ul. Słowackiegoz nau k ą w zakresie szkoły powsz. z p raw am i szkół p a ń s t w o w y c h . P rzy jm u je dzieci od la t sześciu przez cały rok n a pobyt na jm nie j
czterotygodniow y.N auka m uzyki i języków obcych na m i e j s c u w z a k ł a d z i e .
R ESTA U R A C JA — W IN IA RN IA
„ P O D B U K I E T E M ”C e n t ra la : M a r s z a łk o w s k a 114, r. Z ło te j F ł l ja I — M a r s z a ł k o w s k a 90 F i l j a II — N o w y - Ś w ia t 5
W ybudowany w r. 1931
H O T E L P O L O N I AN O WY S Ą C Z ul. N aru tow icza 4
(naprzecjw Starostwa» te le f . 108 Bieżące c e p ł a i z imna woda w każdym pokoju. C en t ra lne o g rzew an ie . Łaz ienka.
Garaże.D la t u r y s t ó w c e n y z n i ż o n e
W ykwintna kuchnia i bufetRESTAURACJA „ŻYWIEC”
W. BOGUSZA Kraków, ul. Florjańska 19, te l 709-88
Restauracje poleconeRE STHCI RflCJH HOTELU
II P O L O N I A «i
W R R S Z H W f l DANCING i KABARET ARTYST.-L1TE-
RACKI w OGRODZIE.G abinety i sale bankietow e na 1 piętrze.
Egz. od 1825 r>SKŁAD WIN
WI NI ARNI A - R E S T A U RACJ A
SI MON i STECKIC E N T R A L A : Krak. Przed. 38
F I L J A „BACHUS”S S 5 2 S S 5 Widok 25 Winiarnia i R estauracja o r a z„Star o warszawski Handelek”
zim ny i g o r ą c y ) * * * * * *
Przybywającym do POZN ANÏ A 1
poleca się viprzejmie
Hotel C o n t in e n ta lCeny od 5 zł,
■ wszelki komfort
BACZNOŚĆ TURYŚCI!Smacznie, zdrowo i tan io zjeść można w K rakow ie u A . H A W E Ł K I
RYNEK GŁÓW NY
Zakłady Graficzne
DrukprasaSp. z o. o.
WYKONYWANIE WSZELKICH DRUKÓW
Specjalność: czasopism a ™ k s i ą ż k i , b r o s z u r y .
W a r s z a w ^ ,Nowy-Świat 54 T el. 615-56, 242-40
CENYKONKURENCYJNE
„ E X P R E S S S P O R T O W Y "
N ajlep iej z jesz, na jm ile j się zabaw iszW WINIARNI ZIEMIAŃSKIEJ
J a s n a 5 (gm ach F ilh a rm o n ji).
Najpoczytniejsze c z a s o p is m o sportowe na terenie Małopolski i Wołynia
Nakład 1 8 .0 0 0 egzemplarzy.C e n a n u m e r u 10 groszy
A d res R edakc ji i A d m in is trac ji: Lwów, ul. Sykstuska 25.
PR E N U M E R A T A ROCZNA zł. 5.— ; półroczna zł. 3.— . C EN Y OGŁOSZEŃ: w numerach specjalnych zł. 1.— , na I stronie zł. 1.50. za 1 m ilim etr jednoszpaltow y (na stronie 6 szpalt).Drobne 20 gr. za słowo. Od cen powyższych żadnych rabatów się n ie udziela. Za term inowy druk ogłoszeń W ydawnictwo nie odpowiada. Do bezpłatnego przedruku ogłoszeń W ydaw nictw o jest obowiązane tylko w razie zniekształcenia tekstu,
wynikłego z w iny W ydaw nictw a, a zm ieniającego sens ogłoszenia. F otografij ani rękopisów W ydawnictwo n ie zwraca. Przedruki dozwolone tylko za zgodą Redakcji. Copyright by „Wiadomości Turystyczne” W arszawa, 1935.R ed a k to r i w ydaw ca: S t . G a rs te c k i R ed a kc ja i A d m in is tra c ja : W arszaw a , ul. W ilcza N r. 6, tel. 8-83-8i. P . K . O. N r . 9389. Z akl. G ra f. „ D R U K P R A S A “ N o w y-Ś w ia t 5/t . T e l.: 615-56 i 2A2-Ą0.