wanem bible teachim - jw.orgdownload.jw.org/files/media_books/bh_sp.pdfwanem nao really samting

225
WANEM NAO Really Samting WEA BIBLE TEACHIM?

Upload: others

Post on 27-Sep-2019

16 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WANEM NAO

Really Samting

WEA BIBLE TEACHIM?W

AN

EM

BIB

LE

TE

AC

HIM

bh

-SP

Page 2: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WANEM NAOReally Samting

WEA BIBLE TEACHIM?

Photo Credits: ˛ Page 7: Courtesy American Bible Society ˛ Page 19:Earth: NASA photo ˛ Pages 24-5: WHO photo by Edouard Boubat ˛ Pages 88-9:Explosion: Based on USAF photo; child: Based on WHO photo by W. Cutting

� 2007Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

All Rights ReservedOLKETA WEA PABLISIM

Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.Brooklyn, New York, U.S.A.

Olketa printim long 2012

Mifala no salem disfala buk. Hem part bilong waka for teachimBible evriwea long world wea olketa donation sapotim.

Sapos mifala no markem difren, evri scripture hem kam fromNew World Translation of the Holy Scriptures—With References.

What Does the Bible Really Teach?Solomon Islands Pidgin ( bh-SP)

Made in JapanOlketa wakem long Japan

DISFALA BUK HEM BILONG

Page 3: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

CHAPTER PAGE

Waswe, Diswan Nao Plan Bilong God? � � � � � � � � � � � � � � � � � � 3

1. Wanem Nao Truth Abaotem God? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8

2. Bible—Wanfala Buk From God � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 18

3. Wanem Nao Plan Bilong God for Disfala Earth? � � � � � � � 27

4. Hu Nao Jesus Christ? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 37

5. Datfala Ransom—Nambawan Present From God � � � � � � � 47

6. Wea Nao Olketa wea Dae Finis? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 57

7. Hope for Olketa Famili Member and Fren wea Dae � � � � � 66

8. Wanem Nao Kingdom Bilong God? � � � � � � � � � � � � � � � � � 76

9. Waswe, Iumi Stap Long “Olketa Last Day”? � � � � � � � � � � � 86

10. Hao Nao Olketa Spirit Affectim Iumi? � � � � � � � � � � � � � � � 96

11. Why Nao God Letem Iumi for Safa? � � � � � � � � � � � � � � � � 106

12. Duim Olketa Samting wea Mekem God Hapi � � � � � � � � � 115

13. Garem Tingting Bilong God Abaotem Laef � � � � � � � � � � 125

14. Hao for Garem Hapi Famili � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 134

15. Worship wea God Acceptim � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 144

16. Strong for Followim Tru Worship � � � � � � � � � � � � � � � � � � 154

17. Fren Gud Witim God Thru Long Prea � � � � � � � � � � � � � � � 164

18. Baptism and Wei wea Iu Fren Witim God � � � � � � � � � � � � 174

19. Gohed for Kasem Love Bilong God � � � � � � � � � � � � � � � � 184

Appendix � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 194

INSAED

Page 4: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

SAPOS iu lukim wanfala niuspepa, baeiu lukim staka report abaotem terrorism,war, and crime. Tingim tu olketa hevi andwari wea iuseleva garem. Maet iu wari orbarava sorre fromwanfala famili memberor fren bilong iu hem sik or dae. Maet iugarem sem feeling olsem datfala gud manJob wea talem hao laef bilong hem “ful-ap witim wei for safa.”—Job 10:15.

Askem iuseleva:

ˇ Waswe, hem nao samting wea God

planim for mi and evri nara man?

ˇ Wea nao mi savve kasem help for

deal witim olketa problembilong mi?

ˇ Waswe, eni hope stap for iumi savve

lukim peace long earth enitaem?

Bible givim olketa gudfala ansa for ol-keta kwestin hia.

Waswe, Diswan Nao Plan Bilong God?

Page 5: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

BIBLE TEACHIM HAO GOD BAEMEKEM OLKETA SAMTING HIA

KAMAP LONG EARTH.

“Hem bae aotem kraefrom eye bilong olketa, and dae baenomoa, sorre and singaot and painbae nomoa tu.”—Revelation 21:4

“Man wea cripplebae klaemap olsem

wanfala deer.”—Isaiah 35:6

“Eye bilong olketawea blind bae

open.”—Isaiah 35:5

4

Page 6: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

“Evriwan long olketa grevwea God rememberim

bae . . . kamaot.”—John 5:28, 29

“No eniwan bae sei:‘Mi sik.’ ”

—Isaiah 33:24

“Staka kaikaibae stap long earth.”

—Psalm 72:16

Page 7: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

KASEM GUD SAMTING FROM OLKETA TEACHINGINSAED BIBLE

No kwiktaem for tingse hem baehard for olketa samting hia kamap.God promis for duim olketa samtinghia, and Bible explainim wei wea hembae duim diswan.

BatBible duimmoa samtingwinim datwan. Wei for fol-lowim Bible bae mekem iusavve barava enjoyim laefbilong iu distaem. Ting-im olketa hevi and trabolwea iu garem distaem.Maet iu garem poor liv-ing, olketa problem longfamili, sik, or wanfala fam-ili member or fren bilong iuhem dae. Bible savve helpemiu deal witim olketa problem dis-taem, and hem savve helpem iu tulong wei wea hem ansarem olketa kwestin olsem:

ˇ Why nao iumi safa?

ˇ Hao nao iumi savve deal witim olketa wari and hevi?

ˇ Hao nao iumi savve mekem famili moa hapi?

ˇ Wanem nao happen long iumi taem iumi dae?

ˇ Waswe, bae enitaem iumi lukim moa olketa familimember and fren wea dae finis?

ˇ Hao nao iumi savve sure God bae duim samtingwea hem promisim for future?

6 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 8: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Iu readim disfala buk bikos iu laek for savve long wan-em Bible hem teachim. Disfala buk bae helpem iu. Lukimhao long botom bilong each page hem olketa kwestin forolketa paragraf. Plande million pipol enjoyim kaen wei forstoryim Bible witim Olketa Jehovah’s Witness wea iusimolketa kwestin for kasem main point bilong olketa para-graf. Mifala hope iu bae enjoyim diswan tu. Jehovah baeblessim iu taem iu barava enjoyim wei for lanem reallysamting wea Bible teachim!

SAVVE GUD LONG BIBLE BILONG IU

BIBLE garem 66 buk insaed and olketa leta. Olketa buk andleta hia divaed long olketa chapter and verse wea mekemhem isi for faendem wanfala scripture. Taem olketa raetemwanfala scripture long disfala buk, first namba bihaen longnem bilong buk hem chapter bilong datwan, and mek-tunamba hem verse. Olsem example, “2 Timothy 3:16” hemminim mek-tu leta wea Paul raetem long Timothy, chap-ter 3, verse 16.

Kwiktaem nomoa iu bae savve long wea nao olketa Biblebuk sapos iu lukaotem olketa scripture long Bible wea stapinsaed disfala buk. And tu, bae hem gud sapos iu readim Bi-ble evri day. Sapos iu readim thri or maet faev chapter evriday, iu savve readim full Bible insaed wanfala year.

Waswe, Diswan Nao Plan Bilong God? 7

Page 9: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

IUMI savve hao hem wei bilong pikinini for askem staka kwes-tin. Plande start for askem olketa kwestin taem olketa startfor toktok. Olketa savve askem olketa kwestin olsem: Wea naosun hem go long naet? Wanem nao olketa laet long skae longnaet? Hu nao teachim olketa bird for flae? Maet iu trae hardfor givim ansa, bat plande taem hem no isi for ansarem kwes-tin bilong olketa. Nomata iu givim gudfala ansa,datwan savve mekem olketa for ask: Hao naoolsem?

2 Hem no olketa pikinini nomoa weasavve askem olketa kwestin. Taem iumigohed for grow, iumi askem olketa kwes-tin tu. Iumi duim diswan for savve longwea nao for go, wanem nao olketa dangeriumi need for stap klia long hem, and formekem iumi savve long samting wea iumiinterest long hem. Bat luk ol-sem plande pipol stop for askemolketa kwestin, especially olke-ta barava important kwestin, ormaet olketa stop for lukaotem olke-ta ansa tu.

1, 2. Why nao plande taem hem gud for ask-em olketa kwestin?

CHAPTER WAN

Wanem Nao TruthAbaotem God?

Waswe, God really lovem iu?

Wanem nao olketa fasin bilong God? Waswe,hem garem nem?

Waswe, man savve fren gud witim God?

Page 10: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

3 Ting raonem kwestin long kava bilong disfala buk, olketakwestin long introduction, or olketa kwestin long start bilongdisfala chapter. Olketa kwestin olsem, olketa moa importantwinim olketa nara kwestinwea iu savve askem. Nomata olsem,plande pipol givap for trae kasem ansa for olketa. Why nao ol-sem? Waswe, Bible garem olketa ansa hia? Samfala sei olketaansa long Bible hard tumas for minim. Olketa narawan warinogud wei for askem olketa kwestin bae mekem olketa feelshame. And samfala disaedem hao olketa leader and bigmanbilong church nao only wanwea savve ansarem olketa kwestinolsem. Hao nao tingting bilong iu?

4 For sure, iu bae interest for savve long ansa for olketa mainimportant kwestin wea man savve tingim. Maet samfala taemiu ting raonem olketa samting and laek for savve: ‘Why naoiumi laef? Waswe, hem for born, laef for lelebet taem, and thendae? Wanem nao olketa fasin bilong God?’ Hem gud for askemolketa kwestin olsem, and hem important for no givap for traefaendem ansa go kasem taem wea iu faendem ansa wea iu fitfor trustim and wea mekem iu satisfae. Datfala teacher wea sta-ka savve long hem, Jesus Christ, hem sei: “Gohed for ask, andiufala bae kasem; gohed for lukaotem, and iufala bae faendem;gohed for noknok, and bae hem open for iufala.”—Matthew7:7.

5 Sapos iu “gohed for lukaotem” ansa for olketa importantkwestin, iu bae faendem olketa ansa hia. (Proverbs 2:1-5) No-mata sapos olketa narawan talem iu hem iusles for lukaotemolketa ansa, olketa ansa stap, and iu savve faendem olketa in-saed long Bible. Olketa ansa no hard tumas for minim, andolketa savve mekem man hapi and givim hem hope. Olketasavve helpem iu for mekem laef bilong iu distaem hem sam-ting wea iu satisfae long hem. Firstaem, iumi storyim wanfalakwestin wea mekem staka pipol konfius.

3. Why nao plande pipol stop for trae faendem ansa for olketa kwes-tin wea barava important?4, 5. Wanem nao samfala kwestin for askem wea moa importantwinim olketa nara kwestin, and why nao iumi shud lukaotem ansafor olketa?

Wanem NaoTruth Abaotem God? 9

Page 11: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WASWE, GOD LOVEM IUMI?6 Long tingting bilong staka pipol, ansa hem nomoa. Olke-

ta sei: ‘Sapos God hem lovem iumi world bae no garem olketaproblem.’ Iumi lukim hao staka war, fasin for heit, and wei forsafa hem gohed long world distaem. Iumi wanwan savve sik,safa, or barava sorre from fren or famili member bilong iumihem dae. Dastawe plande savve talem olsem: ‘Sapos God hemlovem iumi and tingim olketa problem wea iumi garem, hembae no letem olketa samting olsem for happen!’

7 Samting wea barava nogud, hem hao samfala taem, ol-keta bigman bilong religion nao mekem pipol tingse Godno lovem iumi. Hao nao olsem? Taem seknomoa barava no-gud samting kasem pipol, olketa bigman hia sei datwan hemwill bilong God. So olketa blamem God nao for olketa no-gud samting wea happen. Waswe, samting olketa talem hemtru? Wanem nao really samting wea Bible teachim? James 1:13 hem sei: “Taem man hem kasem test, hem no fit for sei,‘God nao testim mi.’ From man no savve testim God witim no-gud samting and God tu no testim eniwan.” So no enitaem naoGod hem kosim olketa nogud samting wea iumi lukim longworld for happen. (Job 34:10-12) Hem tru, hem letem olketanogud samting for happen. Bat wei for letem samting happen,hem barava difren from wei for kosim datwan.

8 Olsem example, tingim wanfala wise and loving Dadi weason bilong hem wea big finis still stap long haos. Taem sonhem start for bighed and disaed for lusim famili, dadi no stop-em hem. Son bilong hem aftarem olketa nogud samting, andgogo, hem kasem trabol nao. Waswe, dadi nao kosim olketaproblem wea son kasem? Nomoa. (Luke 15:11-13) Long sem

6. Why nao plande pipol tingse God hem no lovem iumi?7. (a) Hao nao olketa bigman bilong religion mekem plande pipolfor tingse God no lovem pipol? (b) Wanem nao really samting weaBible hem teachim abaotem olketa hard taem wea iumi kasem?8, 9. (a) Wanem example nao hem showim hao wei for letem wick-ed fasin gohed hem difren from wei for kosim datwan? (b) Why naohem no stret for sei God hem rong for letem olketa man duim olke-ta nogud samting?

10 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 12: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

wei, God no stopem olketa man taem olketa chus for duim no-gud samting, bat hem no kosim olketa problem wea kamaotfrom datwan tu. So bae hem no stret for blamem God for tra-bol wea olketa man kasem.

9 God garem olketa gudfala reason for letem olketa manduim olketa nogud samting. From hem Creator bilong iumiwea wise and garem bigfala paoa, hem no need for explainimlong iumi olketa reason for why hem duim samting. Bat fromhem lovem iumi, hem explainim diswan. Bae iu lanem moasamting abaotem olketa reason hia long Chapter 11. Bat iumisavve trustim hao God no mekem iumi kasem olketa problemhia. Samting hem duim nao, hem givim iumi only hope weaiumi savve depend long hem for finisim olketa nogud samtinghia!—Isaiah 33:2.

10 Nara samting for tingim tu, hem wei wea God hem holy.(Isaiah 6:3) Diswan minim hem barava klin. Hem nating sav-ve duim or tingim samting wea nogud. So iumi savve baravatrustim hem. Bat iumi no savve trustim olketa man bikos sam-fala taem olketa duim samting wea no stret. Nomata man weagarem paoa hem savve barava honest, bat plande taem hemno garem paoa for stretem olketa nogud samting wea kamaotfrom wanem wicked pipol duim. Bat God garem moa paoawinim eniwan. Hem savve stretem bak olketa nogud samtingwea kamaot from wicked fasin. Taem God duim samting forstretem diswan, hem bae duim diswan long wei wea bae finis-im nogud samting for olowe!—Psalm 37:9-11.

HAO NAO TINGTING BILONG GOD ABAOTEMOLKETA SAMTING WEA NO STRET?

11 Go kasem datfala taem, hao nao tingting bilong Godabaotem samting wea gohed long world and long laef bilongiu? First samting, Bible teachim hao God hem “lovem justice.”

10. Why nao iumi savve sure God bae finisim evri samting wea kam-aot from nogud samting wea olketa man duim?11. (a) Hao nao tingting bilong God abaotem olketa samting wea nostret? (b) Hao nao tingting bilong hem abaotem olketa hard taem weaiu kasem?

Wanem NaoTruth Abaotem God? 11

Page 13: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

(Psalm 37:28) So hem barava ting strong long standard bilonghem saed long wanem hem stret and wanem hem no stret.Hem heitim evri wei wea no stret. Bible hem sei ‘heart bi-long God hem feel sorre’ taem world hem fulap witim pipolwea duim nogud samting bifor. (Genesis 6:5, 6) God hem nochange. (Malachi 3:6) Hem still barava no laek for lukim weiwea pipol long world distaem olketa safa. Bible hem sei: ‘Hemlovem iu.’—1 Peter 5:7.

12 Hao nao iumi savve sure God barava no laek for luk-im man safa? Tingim diswan. Bible teachim hao God wakemman long image bilong hem. (Genesis 1:26) So iumi garem ol-keta gudfala fasin bikos God hem garem olketa gudfala fasin.Olsem example, waswe, iu feel nogud taem iu lukim gudfala

pipol safa? Sapos iu feel nogud long ol-keta samting olsem wea no stret, iu savvesure hao God hem barava feel nogud.

13 Wanfala barava best samting abaot-em iumi olketa man, hem wei wea iumisavve showimaot love. Diswan tu show-imaot hao God wakem iumi long imagebilong hem. Bible teachim iumi hao“God hem love.” (1 John 4:8) Iumishowimaot love bikos God showimaotlove. Waswe, love bae muvim iu for finis-im wei for safa and olketa samting weano stret long disfala world sapos iu ga-rem paoa for duim datwan? For sure iubae duim datwan! Sapos olsem, iu savvesure tu hao God bae finisim wei for safaand olketa samting wea no stret. Olketapromis long introduction bilong disfala

12, 13. (a) Why nao iumi garem olketa gud-fala fasin olsem love, and diswan mekemiumi ting hao long samting wea happen longworld? (b) Why nao iu savve sure God bae ba-rava stretem olketa problem long world?

Taem iu laekemsamwan for savvelong iu, iu talemhem nem bilongiu. God talem iuminem bilong heminsaed Bible

12 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 14: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

buk, hem no olketa false hope nomoa. God bae duim samtingwea hem promis for duim! Bat for iu garem faith long olketapromis hia, iu need for savve long moa samting abaotem Godwea talem olketa promis olsem.

GOD LAEKEM IU FOR SAVVE LONG HEM14 Sapos iu laekem samwan for savve long iu, wanem nao

bae iu duim? Iu bae talem hem nem bilong iu. Waswe, Godgarem nem tu? Plande religion sei nem bilong hem “God” or“Lord,” bat datwan no nem bilong God. “Lord” and “God”hem olketa title, olsem “king” and “prime minister” hem

14. Hu nao nem bilong God, and why nao iumi shud iusim datwan?

Bible teachim hao Jehovahhem Creator bilong universe wea

showimaot love

Page 15: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

olketa title. Bible teachim iumi hao God garem plande ti-tle. “God” and “Lord” nao tufala long olketa title bilong hem.Bat Bible teachim tu hao God garem nem: Jehovah. Psalm 83:18 hem sei: “Iu, wea nem bilong iu Jehovah, iu nomoa MostHae ovarem full earth.” Sapos Bible bilong iu no garem datfalanem insaed, iu savve readim Appendix long page 195-7 bilongdisfala buk for lanem why nao datwan hem olsem. Tru sam-ting nao hem hao nem bilong God hem stap plande thousandtaem insaed olketa barava old copy bilong Bible. So Jehovahlaekem iu for savve long nem bilong hem and for iusim dat-wan. Hem iusim Bible for talem iumi abaotem hemseleva.

15 God givim hemseleva wanfala nem wea garem bigfalamining. Nem bilong hem, Jehovah, minim hem savve duimeni samting wea hem promis for duim or wea hem plan for

15. Wanem nao datfala nem Jehovah hem minim?

Love wea wanfalaDadi savve garem for

pikinini bilong hemshowimaot bigfala

love wea Dadi bilongiumi long hevengarem for iumi

14 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 16: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

duim.� No eni nara nem garem sem mining olsem nem bi-long hem. God nomoa fit for garem datfala nem. Long plandewei, Jehovah hem difren from evri narawan. Hao nao olsem?

16 Iumi lukim finis hao Psalm 83:18 sei olsem abaotem Je-hovah: “Iu nomoa Most Hae.” Olsem tu, Bible kolem Jehovahnomoa “datfala Olmaeti.” Revelation 15:3 hem sei: “JehovahGod, Olmaeti, olketa waka bilong iu barava nambawan. Olke-ta wei bilong iu raeteous and tru, King bilong olowe.” Datfalatitle “Olmaeti” teachim iumi hao no eniwan garem moa paoawinim Jehovah. And datfala title “King bilong olowe” remind-im iumi hao Jehovah hem spesol and difren long nara wei tu.Evri nara samting wea laef garem start, bat no Jehovah. Psalm90:2 hem sei: “From taem olowe go kasem taem olowe, iu naoGod.” Datwan hem barava mekem iumi tinghae long hem!

17 Nara samting wea mekem Jehovah hem difren, hem weiwea hem nomoa Creator. Revelation 4:11 hem sei: “Iu nao fit,Jehovah, God bilong mifala, for kasem glory and honor andpaoa, from iu creatim evri samting, and fromwill bilong iu naoevri samting hia stap and kamap.” Evri samting, olsem olketaangel long heven wea iumi no savve lukim, staka thousand starlong skae, olketa naes frut wea grow, and olketa fish long seaand olketa river, Jehovah nao Man wea creatim olketa!

WASWE, IU SAVVE FREN GUD WITIM JEHOVAH?18 Taem samfala read abaotem olketa nambawan fasin bi-

long Jehovah, hem mekem olketa no sure sapos olketa bae fitfor fren witim God. Bat waswe, tingting olsem hem stret? Bi-ble sei olsem abaotem Jehovah: “Hem no farawe from eniwanlong iumi.” (Acts 17:27) And tu, Bible hem sei: ‘Fren gud wit-im God, and hem bae fren gud witim iu.’—James 4:8.

� Nara information abaotem mining bilong nem bilong God andhao for talem datfala nem hem long Appendix long page 195-7.

16, 17. Wanem nao iumi lanem abaotem Jehovah from olketa titlehia: (a) “Olmaeti wan”? (b) “King bilong olowe”? (c) “Creator”?18. Why nao samfala pipol tingse olketa bae nating savve fren gudwitim God, bat wanem nao Bible hem sei?

Wanem NaoTruth Abaotem God? 15

Page 17: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

19 Hao nao iu savve fren gud witim God? Firstaem, gohedfor duim samting wea iu duim distaem, hem nao, for laneabaotem God. Jesus hem sei: “For kasem laef olowe, olke-ta mas kasem savve abaotem iu, datfala only tru God, andabaotem datwan wea iu sendem kam, Jesus Christ.” (John17:3) Tru nao, Bible teachim iumi hao wei for lane abaotemJehovah and Jesus savve mekem man kasem “laef olowe”!Olsem iumi storyim finis, “God hem love.” (1 John 4:16) Jehovah garem olketa nara barava naesfala fasin tu. Ol-sem example, Bible hem sei Jehovah hem “God weagarem mercy and kaenfala fasin, slow for kros, garem bigfa-la loving-kaeness, and barava tru evritaem.” (Exodus 34:6)Hem “gud and redi for forgive.” (Psalm 86:5) God hem pa-tient. (2 Peter 3:9) Hem loyal. (Revelation 15:4) Taem iuread go moa insaed Bible, bae iu lukim hao Jehovah show-imaot hem garem olketa fasin hia, and tu, plande nara fasinwea naes tumas.

20 Hem tru, iu no savve lukim God from hem wanfala spirit.(John 1:18; 4:24; 1 Timothy 1:17) Bat taem iu iusim Bible forlane abaotem hem, gogo bae iu savve gud long hem. Olsemdatfala man for raetem psalm hem sei, iu savve “lukim olke-ta naesfala samting abaotem Jehovah.” (Psalm 27:4; Romans 1:20) Taem iu gohed for lanem moa samting abaotem Jehovah,bae iu barava savve gud long hem, and garem plande reasonfor lovem and fren gud witim hem.

21 Iu bae isisi start for minim why Bible hem teachimiumi for ting long Jehovah olsem Dadi bilong iumi. (Mat-thew 6:9) Hem givim iumi laef, bat tu, olsem eni dadi, hemlaekem iumi for garem barava gudfala laef. (Psalm 36:9) Bi-

19. (a) Hao nao iumi savve start for fren gud witim Jehovah, andwanem gud samting nao bae iumi kasem from datwan? (b) Olketawanem fasin bilong God nao iu barava laekem?20-22. (a) Waswe, wei wea iumi no savve lukim God mekem hemhard for iumi fren gud witim hem? Explainim hao nao olsem.(b) Wanem nao maet olketa narawan sei iu no need for duim, batwanem nao iu shud duim?

16 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 18: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

ble teachim tu hao God savve ting long man olsem frenbilong hem. (James 2:23) Tingim datwan—iu savve kamapfren bilong Creator bilong universe!

22 Taem iu gohed for lanem moa samting from Bible,maet iu lukim hao samfala wea no savve long why hem im-portant for studyim Bible bae talem iu hao iu no need forduim datwan. Maet olketa wari nogud iu changem biliv bi-long iu. Bat no letem eniwan stopem iu for garem wei forfren witim God, wea datwan hem spesol winim eni nara weifor fren wea iu savve garem.

23 Hem tru, maet firstaem iu no minim samfala samtingwea iu studyim. Maet iu need for hambol and ask for help, batno hol bak from iu feel shame. Jesus sei hem gud for hambol,olsem wanfala pikinini. (Matthew 18:2-4) And iumi evriwansavve hao hem wei bilong pikinini for askem staka kwestin.God laekem iu for kasem olketa ansa. Bible hem praisem sam-fala wea barava interest for lane abaotem God. Olketa chekimgud olketa scripture for mek sure samting olketa lanem hemtru.—Acts 17:11.

24 Best wei for lane abaotem Jehovah hem for studyim gudBible. Hem difren from evri nara buk. Long wanem wei? Nextchapter bae storyim diswan.

23, 24. (a) Why nao iu shud gohed for askem olketa kwestin abaot-em samting wea iu lanem? (b) Wanem nao next chapter bae storyim?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ God hem lovem man wanwan.—1 Peter 5:7.

ˇ Nem bilong God hem Jehovah.—Psalm 83:18.

ˇ Jehovah invaetem iu for fren gud witimhem.—James 4:8.

ˇ Jehovah showimaot love, mercy, and hemkaen.—Exodus 34:6; 1 John 4:8, 16.

Wanem NaoTruth Abaotem God? 17

Page 19: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WASWE, iu savve rememberim taem wea fren bilong iu givimiu wanfala naes present? Datwan hem barava mekem iu hapi.Wei wea man givim present olsem showimaot hem laekem iu-tufala for mas gohed for fren. For sure iu talem hem hao iubarava tinghae long samting wea hem duim wea showimaothem tingim iu.

2 Bible hem wanfala present from God, and iumi shud bara-va tinghae long wei wea hem givim iumi diswan. Disfala bukhem spesol and hem talem iumi olketa samting wea no eninarafala buk savve talem. Olsem example, hem talem iumihao God creatim olketa star, earth, and first man and woman.Bible talem iumi olketa principle wea iumi savve trustim forhelpem iumi deal witim olketa problem and hevi wea iumi ga-rem. Hem explainim hao God bae fulfillim plan bilong hemand mekem living bilong iumi long earth kamap moabeta.Tru nao, Bible hem wanfala nambawan present!

3 Bible hem wanfala present wea barava muvim heart bi-

1, 2. Long olketa wanem wei nao Bible hem wanfala nambawan pres-ent from God?3. Wei wea Jehovah givim iumi Bible showimaot wanem samtingabaotem hem, and why nao diswan hem muvim heart bilong iumi?

CHAPTER TU

Bible—Wanfala Buk From God

Long olketa wanem wei nao Biblehem difren from evri nara buk?

Hao nao Bible savve helpem iu for dealwitim olketa problem?

Why nao iu fit for trustim olketaprofesi insaed Bible?

Page 20: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

long iumi tu, bikos hem showimaot important samting abaot-em Man wea givim datwan, Jehovah God. Wei wea hem givimdisfala buk pruvim hao hem laekem iumi for savve gud longhem. Tru nao, Bible savve helpem iu for fren gud witim Jeho-vah.

4 Staka pipol garem Bible. Olketa printim and givimaot fullBible or samfala part bilong hem long winim 2,300 languis,wea mekem winim 90 percent bilong pipol long world savvekasem datwan. Olketa givimaot winim wan million Bible evriweek! Olketa wakem plande billion Bible finis. Tru nao, no eninara buk hem olsem Bible.

5 Nara samting, “evri scripture kam from God.” (2 Timothy3:16) Hao nao olsem? Bible hem sei: “Holy spirit muvim ol-keta man for raetem toktok bilong God.” (2 Peter 1:21) Forminim diswan, tingim wei wea wanfala boss askem narawanlong office for raetem wanfala leta for hem. Insaed datfala letahem tingting and olketa instruction bilong datfala boss. Soreally, datwan hem leta bilong boss, no man wea raetem

4. Wanem samting abaotem wei wea olketa givimaot olketa Bible naoiu tinghae long hem?5. Long wanem wei nao Bible hem “kam from God”?

“New World Translation of the HolyScriptures” hem stap long plande languis

19

Page 21: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

datwan. Olsem tu, Bible garem wanfala message from God, nobilong olketa man wea raetem datwan. So full Bible hem bara-va “toktok bilong God.”—1 Thessalonians 2:13.

EVRI BUK AGREE WITIM EACH OTHER AND STRET6 Olketa start for raetem Bible long 1513 B.C.E., and olke-

ta finis for raetem 1,600 year bihaen. Olketa man wea raetemBible stap long olketa difren taem and garem difren living.Samfala olketa farmer, fisherman, and shepherd. Olketa na-rawan profet, judge, and king. Man wea raetem wanfala longolketa Gospel, Luke, hem wanfala doctor. Nomata olketa manwea raetem Bible garem difren living, evri buk insaed Bible ba-rava agree witim each other.

7 First buk insaed Bible talem iumi abaotem hao olketaproblem long world hem start. Last buk showimaot hao fullworld bae kamap wanfala paradaes. Each part insaed Biblehelpem iumi for minim gud plan bilong God and hao dat-wan bae fulfill. Wei wea evri part insaed Bible hem agreewitim olketa nara part hem barava mekem iumi tinghaelong hem. Bat datwan hem mas olsem, bikos hem wanfalabuk from God.

8 Bible talem stretfala samting saed long science tu. Hemtalem olketa samting wea olketa scientist just start for luksav-ve long hem no longtaem go nomoa. Olsem example, bukbilong Leviticus garem olketa law for olketa Israelite wea ol-keta nara nation nating savve or minim. Samfala long olketalaw hia hem for mekem man wea sik stap difren from ol-keta narawan, and saed long wei for klin long body. Longfalataem bifor, pipol garem plande rong idea abaotem sheip bi-long earth, bat long semtaem wea olketa idea hia stap, Biblesei earth hem wanfala circle, or ball. (Isaiah 40:22) Bible hemstret taem hem sei God “no hangem earth long eni samting.”

6, 7. Why nao wei wea olketa part bilong Bible agree witim eachother hem mekem iumi sapraes?8. Talem olketa example wea showim hao Bible hem talem stretfalasamting saed long science.

20 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 22: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

(Job 26:7) Hem tru, Bible no wanfala science buk. Bat taemhem storyim samting wea join witim science, samting hem ta-lem hem stret. Bat datwan hem mas olsem, bikos hem wanfalabuk from God.

9 Man fit for trustim tu information long Bible abaotemsamting wea happen bifor. Hem storyim olketa barava sam-ting wea happen. Hem no just talem nem bilong pipol, bathem talem tu famili laen bilong olketa.� Plande taem, hemwei bilong olketa man wea raet abaotem samting wea happenbifor for no raet abaotem taem wea kantri bilong olketa luslong faet. Bat olketa wea raetem Bible talem tru samting evri-taem, olketa talem tu olketa mistek bilong olketa seleva andbilong kantri bilong olketa. Olsem example, long buk bilongNumbers, Moses talem nogud mistek wea hem duim and big-fala panis wea hem kasem for datwan. (Numbers 20:2-12)Staka taem, olketa buk abaotem samting wea happen bifor nosavve talem tru samting, bat Bible hem no olsem, bikos hemkam from God.

WANFALA BUK WEA HELPEM MAN10 From Bible hem kam from God, hem ‘gud for teachim

man, for givim kaonsel, and for stretem evri samting.’ (2 Tim-othy 3:16) Tru nao, information insaed Bible savve baravahelpem man. Bible barava showimaot hao God minim gud ol-keta wei bilong man. Tru tumas, hem minim iumi gud bikoshem creatim iumi! Hem minim moa samting abaotem feelingbilong iumi, and hao iumi ting long samting winim iumisele-va. And tu, Jehovah savve long wanem iumi needim for hapi.Hem savve tu long wanem iumi mas stap klia long hem.

� Olsem example, lukim laen bilong Jesus long Luke 3:23-38.

9. (a) Long olketa wanem wei nao Bible showimaot hao informa-tion wea hem talem abaotem olketa samting wea happen bifor hemstret and man fit for trustim? (b) Wei wea olketa wea raetem Bible ta-lem tru samting showimaot wanem abaotem Bible?10. Why nao iumi no sapraes for savve hao Bible hem wanfala bukwea helpem man?

Bible—Wanfala Buk From God 21

Page 23: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

11 Tingim tok wea Jesus givim long Matthew chapter 5 gokasem 7, wea olketa kolem datwan Sermon long Maunten. Je-sus showimaot nambawan wei for teach taem hem storyimolketa subject olsem hao for garem trufala hapi, hao for finis-im olketa raoa, hao for prea, and hao for garem stretfala

11, 12. (a) Olketa wanem samting nao Jesus storyim long Sermonlong Maunten? (b) Wanem nao olketa nara samting for helpem manwea Bible storyim, and why nao kaonsel bilong hem barava fitimiumi distaem tu?

Isaiah, wea hemraetem wanfalabuk insaed Bible,talem haoBabylonbae finis

Page 24: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

tingting abaotem olketa material samting. Samting wea Jesustalem hem barava helpem iumi distaem tu.

12 Samfala Bible principle deal witim famili, hao for wakagud, and hao for stap gud witim olketa narawan. Olketaprinciple long Bible fitim evriwan, and kaonsel bilong hemevritaem helpem iumi. Samting wea God talem thru longIsaiah showimaot hao wisdom insaed Bible hem for help-em iumi. Hem sei: “Mi, Jehovah, mi nao God bilong iufala,Datwan wea teachim iufala for kasem gud samting for iufalaseleva.”—Isaiah 48:17.

BUK WEA TALEM OLKETA PROFESI13 Bible garem staka profesi, and plande profesi olketa fulfill

finis. Tingim wanfala example. Thru long profet Isaiah, Je-hovah talem hao Babylon bae finis. (Isaiah 13:19; 14:22, 23)Isaiah talem information abaotem hao army bilong olketaenemy bae tekovarem disfala taon. Olketa bae mekem wata in-saed main river long Babylon ran smol and olketa bae marchgo insaed datfala taon and no eniwan bae trae for stopem ol-keta. And tu, profesi bilong Isaiah talem nem bilong king weabae finisim Babylon—Cyrus.—Isaiah 44:27–45:2.

14 Samting olsem 200 year bihaen—long naet bilong Oc-tober 5, 539 B.C.E.—wanfala army hem camp klosap longBabylon. Hu nao komanda bilong army hia? Wanfala king bi-long Persia wea nem bilong hem Cyrus. Diswan mekem weifor wanfala barava interesting profesi savve fulfill. Bat waswe,army bilong Cyrus bae tekova long Babylon bat no need forfaetem olketa, olsem profesi talem?

15 Olketa long Babylon gohed long wanfala festival long dat-fala naet and olketa feel sef nomoa from olketa maeti wallbilong datfala taon wea stap raonem olketa. Cyrus showim-aot hem kleva tumas taem army bilong hem digim wanfala

13. Wanem information nao Jehovah muvim profet Isaiah for raet-em abaotem Babylon?14, 15. Hao nao samfala samting long profesi bilong Isaiah abaot-em Babylon hem fulfill?

Bible—Wanfala Buk From God 23

Page 25: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

drain for mekem wata long river wea ran thru long taon hemgo difren. No longtaem bihaen, wata hem ran smol and olke-ta soldia akrosim river. Bat hao nao army bilong Cyrus savvego thru long olketa door long wall? Bible no talem why, batlong datfala naet olketa security slak tumas and no satem ol-keta door long wall!

16 Bible hem sei olsem abaotem Babylon: “No eniwan baestap long hem moa, and bae hem no stap from generesongo kasem genereson. And long there Arab bae no putim tentbilong hem, and no eni shepherd bae letem sheepsheep bi-long olketa leidaon long there.” (Isaiah 13:20) Disfala profesino just talem nomoa hao Babylon bae finis. Hem showim haohem bae finis for olowe. Iu savve lukim pruv for samting weaIsaiah talem. Kam kasem distaem no eniwan stap long pleswea Babylon stap bifor, wea datwan hem samting olsem 80 ki-lometer south from Baghdad, long Iraq. Datwan pruvim haosamting wea Jehovah talem thru long Isaiah hem fulfill. Hemsei: “Mi bae swipim hem witim brum bilong wei for distroe.”—Isaiah 14:22, 23.

16. (a) Wanem nao Isaiah sei bae happen long Babylon? (b) Haonao profesi bilong Isaiah abaotem wei wea Babylon bae distroe andno eniwan bae stap moa long hem, hem fulfill?

24 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 26: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

17 Taem iumi tingim hao Bible hem talem olketa profesi ol-sem wea fulfill, datwan hem barava strongim faith bilong iumi!Sapos Jehovah God hem fulfillim olketa promis wea hem talembifor, iumi savve barava bilivim hao hem bae fulfillim promisbilong hem for mekem earth kamap wanfala paradaes. (Num-bers 23:19) Tru nao, iumi garem “hope for laef olowe, wea God,wea kanduit laea, promisim long taem biforkam.”—Titus 1:2.�

“TOKTOK BILONG GOD HEM LAEF”18 From samting iumi storyim long disfala chapter, hem

klia hao Bible hem barava difren from evri nara buk. Wei weaolketa buk bilong hem agree witim each other, wei wea hem

� Wei wea Babylon distroe hem wanfala example nomoa hao Bibleprofesi hem fulfill. Olketa nara example hem hao Bible sei Tyre andNineveh bae distroe. (Ezekiel 26:1-5; Zephaniah 2:13-15) And tu, pro-fesi bilong Daniel storyim olketa kantri wea bae garem bigfala paoabihaen Babylon hem finis. Tufala nao hem Media-Persia and Greece.(Daniel 8:5-7, 20-22) Appendix, page 200-1, storyim plande profesiabaotem Messiah wea fulfill long Jesus Christ.

17. Hao nao wei wea Bible profesi fulfill hem strongim faith bilongiumi?18. Wanem nao barava interesting samting wea aposol Paul talemabaotem “toktok bilong God”?

Babylon distaem

Bible—Wanfala Buk From God 25

Page 27: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

talem stretfala information abaotem science and samtingwea happen bifor, givim gudfala advaes, and talem olketaprofesi wea fulfill, hem savve helpem iumi, bat hem garemplande moa samting tu wea savve helpem iumi. Aposol Paulhem sei: “Toktok bilong God hem laef and garem paoa forduim samting and hem sharp winim eni tu-saed sword andhem savve kat go for divaedem soul and spirit, and olketajoin and bon, and hem fit for luksavve long tingting andsamting wea heart want for duim.”—Hebrews 4:12.

19 Wei for readim “toktok” bilong God long Bible, wea datwanhem message bilong hem, savve barava changem laef bilongiumi. Hem savve helpem iumi for barava lukluk gud long iumi-seleva. Maet iumi sei iumi lovem God, bat samting iumi duimtaem iumi lanem wanem Bible hem teachim nao bae showim-aot hao iumi ting long datwan, and barava samting wea heartbilong iumi laekem.

20 Tru nao, Bible hem wanfala buk from God. Hem buk weaiumi shud readim, studyim, and lovem. Showimaot iu tinghaelong disfala present bilong God long wei for gohed readim evri-taem. Taem iu duim datwan, bae iu barava minim gud planbilong God for olketa man. Next chapter bae storyim informa-tion abaotem wanem nao plan bilong God and hao nao datwanbae kamap.

19, 20. (a) Hao nao Bible savve helpem iu for lukluk gud long iu-seleva? (b) Hao nao iu savve showimaot iu tinghae long Bible, weahem wanfala spesol present from God?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Bible hem kam from God, so hem stret and mansavve depend long hem.—2 Timothy 3:16.

ˇ Information insaed Bible savve helpem man longevriday living bilong hem.—Isaiah 48:17.

ˇ Olketa promis bilong God insaed Bible bae fulfill.—Numbers 23:19.

26 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 28: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

PLAN bilong God for earth hem barava nambawan. Jeho-vah laekem full earth for garem pipol wea hapi and weahealthy. Bible talem hao “God wakem wanfala naes pleslong Eden” and hem “mekem grow . . . evri tree wea luknaes tumas and wea gud for kaikai.” Bihaen God creatimfirst man and woman, Adam and Eve, Hem givim datfalanaes ples for olketa stap, and hem sei: “Garem plande piki-nini and fulimap earth and lukaftarem.” (Genesis 1:28; 2:8, 9, 15) So hem plan bilong God for pipol garem pikininiand for isisi mekem full earth kamap olsem Eden, and forlukaftarem olketa animal.

2 Hao nao tingting bilong iu, bae plan bilong JehovahGod for pipol stap long paradaes kamap tru? God hemsei: “Mi talem finis; mi bae mekem hem kamap tru.” (Isa-iah 46:9-11; 55:11) Tru nao, God bae barava duim samtingwea hem plan for duim! Hem talem hao hem “no creatimearth for stap nating,” bat hem ‘wakem for pipol stap longhem.’ (Isaiah 45:18) Wanem kaen pipol nao God laekemfor stap long earth? And for hao long nao hem laekem ol-keta for stap? Bible hem sei: “Olketa wea raeteous bae

1. Wanem nao plan bilong God for disfala earth?2. (a) Hao nao iumi savve God bae duim samting wea hem planimfor disfala earth? (b) Bible hem sei olketa wanem kaen pipol nao baestap olowe long earth?

CHAPTER THRI

Wanem Nao Plan BilongGod for Disfala Earth?

Wanem nao plan bilong God for olketa man?

Long wanem wei nao Satan hem againstim God?

Laef long earth bae hao long future?

Page 29: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

kasem earth olsem present, and olketa bae stap for olowelong hem.”—Psalm 37:29; Revelation 21:3, 4.

3 Hem klia hao diswan no happen yet. Distaem, pipolsavve sik and dae, and olketa savve faetem and killim daenarawan tu. Samting hem happen wea mekem diswan ol-sem. Bat hem no plan bilong God for earth bae nogudolsem! Wanem nao happen? Why nao God no duim sam-ting wea hem plan for duim? No eni buk bilong manabaotem samting wea happen bifor savve explainim dis-wan bikos disfala problem hem start long heven.

WANFALA ENEMY KAMAP4 First buk insaed Bible storyim hao samwan wea against-

im God hem stap long Eden. Bible kolem hem “datfalasnek,” bat hem no really wanfala animal. Last buk insaedBible talem hao hem “datwan wea olketa kolem Devil andSatan, wea hem giamanim olketa man long full earth.” Bi-ble kolem hem tu “datfala snek bilong bifor kam.” (Genesis3:1; Revelation 12:9) Disfala strong angel iusim wanfalasnek for story long Eve. Hem duim diswan long wei formekem hem luk olsem voice bilong hem kam from datfalasnek. Masbi datfala angel stap taem God redyim earth forolketa man.—Job 38:4, 7.

5 Bat evri samting wea Jehovah wakem hem perfect, sohu nao creatim disfala “Devil,” wea nara nem bilong hem“Satan”? Samting wea happen nao, wanfala spirit son bi-long God mekem hemseleva for kamap datfala Devil. Haonao olsem? Samfala taem, man wea honest and wea garemgudfala fasin savve change and kamap man for steal. Wan-em nao mekem hem for change? Maet hem letem feelingfor laek duim nogud samting grow insaed heart bilong

3. Olketa wanem nogud samting nao gohed long earth distaem, anddiswan hem mekem olketa wanem kwestin kamap?4, 5. (a) Hu nao iusim wanfala snek for story long Eve? (b) Wanemnao samting wea savve mekem man wea honest and garem gudfalafasin, change and kamap man for steal?

28 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 30: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

hem. Sapos hem gohed for tingim datwan, feeling forlaek duim datwan savve barava strong tumas. Then saposchance kamap, maet hem go for steal nao.—James 1:13-15.

6 Hem nao samting wea happen long Satan. Masbi Satanherem God talem Adam and Eve for garem olketa pikininiand for fulimap earth witim pipol. (Genesis 1:27, 28) Lukolsem hem start for sei long hemseleva: ‘Pipol hia savveworshipim mi, no worshipim God!’ So feeling for laekemsamting wea rong hem kamap strong tumas long heart bi-long hem. Gogo, hem trikim Eve taem hem talem olketalaea samting abaotem God. (Genesis 3:1-5) From diswan,hem kamap wanfala “Devil,” wea minim “Man for tokspoelem man.” And long semtaem, hem kamap “Satan,”wea minim “Man for againstim man.”

7 Satan iusim olketa laea and wei for trikim man formekem Adam and Eve no obeyim God. (Genesis 2:17;3:6) From diswan, gogo tufala dae, wea hem nao God seibae happen sapos olketa no obey. (Genesis 3:17-19) FromAdam lusim wei for perfect taem hem sin, evri pikininibilong hem kasem sin tu. (Romans 5:12) Tingim exam-ple bilong wanfala tray for beikem bred. Sapos datfala trayhem bend, wanem nao bae happen long evri bred weaman beikem insaed datfala tray? Evri bred bae bend nao.Olsem tu, evri man kasem wei for no perfect from Adam.Hem nao why evri man kamap olo and dae.—Romans 3:23.

8 Satan leadim Adam and Eve for bighed againstim Godtaem hem kosim tufala for sin. Hem againstim wei wea Je-hovah hem rul. So from diswan, hem olsem Satan hemsei: ‘God hem wanfala nogud ruler. Hem laea and hem

6. Hao nao wanfala strong spirit son bilong God kamap Satan andDevil?7. (a) Why nao Adam and Eve dae? (b) Why nao iumi olketa pikini-ni bilong Adam kamap olo and dae?8, 9. (a) Satan hem kwestinim wanem samting abaotem Jehovah?(b) Why nao God no stretawe distroem olketa hia wea againstimhem?

Wanem Nao Plan Bilong God for Disfala Earth? 29

Page 31: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

holem bak olketa gud samting from olketa wea stap andalong hem. Olketa man no needim God for rulim olketa.Olketa savve disaedem seleva samting wea gud and sam-ting wea nogud. And olketa bae moa hapi sapos olketastap anda long rul bilong mi.’ Hao nao bae God deal wit-im nogud wei wea Satan kwestinim rul bilong hem? Longtingting bilong samfala, hem fitim for God killim dae thri-

Hard for Satan offerim evri kingdombilong world long Jesus sapos hem

no ownim olketa!

30 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 32: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

fala hia wea againstim hem. Bat waswe, datwan baeansarem olketa kwestin wea Satan hem mekem kamap?Waswe, datwan bae pruvim hao God hem rul long stretfa-la wei?

9 From Jehovah hem evritaem duim samting wea stret,hem kanduit for killim dae olketa hia stretawe. Hem luk-savve hao hem bae tek taem for ansarem olketa kwestinbilong Satan and for barava pruvim hao Devil hem laea.So God disaedem hao hem bae letem olketa man for rulimolketa seleva for longtaem lelebet anda long Satan. Chap-ter 11 long disfala buk bae storyim why Jehovah duimdatwan, and why hem weit for longfala taem bifor hemduim samting for stretem diswan. Bat iumi shud tingimdiswan: No enitaem Satan duim gudfala samting forAdam and Eve, so waswe, hem stret for tufala bilivim sam-ting wea hem talem? Jehovah givim tufala evri samtingwea olketa garem, so waswe, hem stret for olketa bilivimhao Jehovah no tingim olketa and hem laea long olketa?Sapos iu nao Adam or Eve, wanem nao bae tingting bi-long iu?

10 Hem gud for tingim olketa kwestin hia bikos iumiwanwan feisim olketa sem kwestin distaem tu. Tru nao,iu garem chance for helpem Jehovah pruvim hao Satanhem laea taem iu acceptim Jehovah olsem Ruler bilongiu. (Psalm 73:28; Proverbs 27:11) Sorre nao, no staka pipollong disfala world chus for duim datwan. Diswan mek-em wanfala important kwestin kamap, Waswe, Bible reallyteachim hao Satan nao man wea rulim world?

HU NAO RULIM WORLD?11 No enitaem Jesus daotem hao Satan hem rulim world.

10. Hao nao iu savve sapotim rul bilong Jehovah and pruvim hao Sa-tan hem laea?11, 12. (a) Hao nao wei wea Satan testim Jesus showimaot hem rul-er bilong world? (b) Wanem nao nara samting wea pruvim Satan hemrulim world?

Wanem Nao Plan Bilong God for Disfala Earth? 31

Page 33: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Satan duim wanfala mirakol for showim long Jesus “evrikingdom bilong world and glory bilong olketa.” Then Sa-tan hem promis olsem: “Evri samting hia mi bae givimlong iu sapos iu baodaon and worshipim mi.” (Matthew4:8, 9; Luke 4:5, 6) Tingim diswan. Sapos Satan no rulimolketa kingdom hia, waswe, hem savve offerim long Jesustu? Jesus no denyim wei wea olketa gavman hia bilong Sa-tan. For sure, Jesus bae duim datwan sapos Satan no reallyruler bilong olketa.

12 Hem tru, Jehovah nao Olmaeti God, Man wea creat-im evri samting. (Revelation 4:11) Nomata olsem, no eniscripture insaed Bible talem hao Jehovah God or JesusChrist rulim world. Bat Jesus talem stret hao Satan hem“ruler bilong disfala world.” (John 12:31; 14:30; 16:11)And tu, Bible talem hao Satan hem “god bilong disfalaworld.” (2 Corinthians 4:3, 4) Aposol John hem sei olsemabaotem Satan wea againstim Jehovah: “Full world hemstap anda long paoa bilong wicked wan.”—1 John 5:19.

HAO WORLD BILONG SATAN BAE FINIS13 Winim enitaem bifor, staka danger samting gohed

insaed world. Staka army faet long war, olketa bigmanbilong politik no honest, olketa wea lead long olketa re-ligion garem hypocrite fasin, and staka nogud criminalstap tu. Hard for eniwan mekem disfala world hem gudbak. Bible showimaot hao klosap nao God bae finisimdisfala wicked world long war bilong hem, Armageddon.Diswan bae mekem wei for wanfala raeteous niu worldhem kamap.—Revelation 16:14-16.

14 Jehovah God chusim Jesus Christ for kamap Ruler in-saed Kingdom bilong Hem long heven, wea datwan hemwanfala gavman. Long taem bifor kam, Bible hem sei:

13. Why nao iumi needim wanfala niu world?14. Hu nao God chusim for kamap Ruler insaed Kingdom bilongHem, and wanem nao Bible sei abaotem diswan?

32 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 34: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

“Wanfala pikinini hem born for iumi, iumi kasem wanfa-la son, and datfala gavman bae stap long shoulder bilonghem. And olketa bae kolem hem . . . Prince bilong Peace.Gavman bilong hem bae rul ovarem evri samting, andpeace bae gohed for olowe.” (Isaiah 9:6, 7, King James Ver-sion) Jesus teachim olketa follower bilong hem for preaolsem abaotem disfala gavman: “Mekem kingdom bilongiu kam. Mekem will bilong iu kamap long heven and longearth.” (Matthew 6:10) Long wanfala chapter bihaen, iumibae lanem hao klosap nao Kingdom bilong God bae aot-em olketa gavman bilong disfala world, and hem nao baerulim full world. (Daniel 2:44) Then Kingdom bilong Godbae mekem earth kamap paradaes.

WANFALA NIU WORLD HEM KLOSAP NAO!15 Bible hem promis olsem: “Iumi weitim wanfala niu

skae and wanfala niu earth wea hem promisim, wea evri-wan bae garem raeteous fasin.” (2 Peter 3:13; Isaiah65:17) Samfala taem, Bible iusim disfala word “earth” forminim pipol wea stap long earth. (Genesis 11:1) So dis-fala raeteous “niu earth” hem pipol wea God acceptimolketa.

16 Jesus promisim hao long niu world, olketa wea Godacceptim bae kasem datfala present bilong “laef olowe.”(Mark 10:30) Plis lukim John 3:16 and 17:3, and readimsamting wea Jesus sei iumi mas duim for kasem laef olo-we. Distaem, tingim olketa blessing wea Bible storyim forolketa wea fit for kasem datfala nambawan present fromGod insaed Paradaes wea bae kam.

17 Wicked fasin, war, crime, and raf fasin bae nomoa nao.

15. Wanem nao disfala “niu earth”?16. Wanem nao wanfala nambawan present from God for olketa weahem acceptim, and wanem nao iumi mas duim for kasem datwan?17, 18. Hao nao iumi savve sure evriwan long earth bae stap sef andgarem peace?

Wanem Nao Plan Bilong God for Disfala Earth? 33

Page 35: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

“Man wea wicked bae finis . . . Bat olketa wea garem kwaetfasin bae kasem earth olsem present.” (Psalm 37:10, 11)Peace bae gohed bikos ‘God bae finisim olketa war evriwealong earth.’ (Psalm 46:9; Isaiah 2:4) Then “man wearaeteous bae kamap, and bigfala peace bae gohed olowe ol-sem moon hem for olowe,” wea datwan hem minim peacebae gohed for olowe!—Psalm 72:7.

18 Olketa wea worshipim Jehovah bae stap sef. Taem ol-keta Israelite bifor obeyim God, olketa stap sef. (Leviticus25:18, 19) Bae hem nambawan for enjoyim wei for stap seftu insaed Paradaes!—Isaiah 32:18; Micah 4:4.

19 No eniwan bae short long kaikai. Man wea raetem olke-ta psalm hem sei: “Staka kaikai bae stap long earth; antaplong olketa maunten hem bae fulap witim kaikai.” (Psalm72:16) Jehovah bae blessim pipol bilong hem wea rae-teous, and “plande kaikai bae grow long earth.”—Psalm67:6.

20 Full earth bae wanfala paradaes. Bae pipol wakem ol-keta niu haos and garden long ples wea distaem olketa weasin spoelem. (Isaiah 65:21-24; Revelation 11:18) Isisi, olke-ta bae mekem full earth kamap wanfala paradaes wea luknaes tumas and wea evri samting hem grow gud olsemEden. And God bae no fail for ‘openem hand bilong hemand givim long evri samting wea laef evri samting wea ol-keta laekem.’—Psalm 145:16.

21 Bae olketa man and animal stap gud tugeta. Olketawild animal and olketa animal wea no wild bae kaikai tu-geta. And nomata smol pikinini tu bat bae hem no fraetlong olketa animal wea danger tumas distaem.—Isaiah 11:6-9; 65:25.

19. Hao nao iumi savve plande kaikai bae stap long niu world weaGod bae mekem kamap?20. Why nao iumi savve sure full earth bae kamap wanfala paradaes?21. Hao nao iumi savve olketa animal and man bae stap gud tugeta?

34 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 36: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting
Page 37: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

22 Sik bae finis. From Jesus hem Ruler insaed Kingdombilong God long heven, hem bae healim evriwan wea laef,no just samfala pipol, olsem hem duim taem hem staplong earth bifor. (Matthew 9:35; Mark 1:40-42; John 5:5-9)Long datfala taem “no eniwan bae sei: ‘Mi sik.’ ”—Isaiah33:24; 35:5, 6.

23 Olketa famili member and fren wea dae finis bae laefbak and garem chance for no dae moa. Evriwan wea dae fi-nis and wea God rememberim bae laef bak. Tru nao,“wanfala resurrection bae kamap for olketa wea raeteousand olketa wea no raeteous.”—Acts 24:15; John 5:28, 29.

24 Olketa wea chus for lane abaotem and servem Namba-wan Creator bilong iumi, Jehovah God, bae garem baravagudfala future! Jesus hem storyim datfala Paradaes wea baekam taem hem talem disfala promis long criminal wea daewitim hem: “Iu bae stap witim mi long Paradaes.” (Luke23:43) Hem barava important for lanem moa samtingabaotem Jesus Christ, bikos God iusim hem for mekemevri blessing hia kamap.

22. Wanem nao bae happen long wei for sik?23. Why nao resurrection bae barava mekem iumi hapi?24. Hao nao tingting bilong iu abaotem chance for laef insaed Para-daes long earth?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Plan bilong God for mekem earth kamapwanfala paradaes bae fulfill.—Isaiah 45:18;55:11.

ˇ Satan rulim world distaem.—John 12:31;1 John 5:19.

ˇ Long niu world wea bae kam, God bae givimstaka blessing long olketa wea obeyim hem.—Psalm 37:10, 11, 29.

36 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 38: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

STAKA pipol long world garem bignem. Samfala garem big-nem long community, taon, or kantri bilong olketa. Olketanarawan garem bignem bikos pipol evriwea long world sav-ve long olketa. Bat wei for just savve long nem bilongman no minim iumi savve gud long hem. Hem no minimiumi savve long evri samting abaotem hem and fasin bilonghem.

2 Evriwea long world pipol savve long Jesus Christ noma-ta hem laef samting olsem 2,000 year go finis. Bat plandeno really sure long hu nao hem. Samfala sei hem wanfa-la gud man nomoa. Olketa narawan sei hem wanfala profetnomoa. And samfala bilivim hao Jesus hem God and iumishud worshipim hem. Waswe, hem stret for iumi duim dat-wan?

3 Hem important for iu savve long truth abaotem Jesus.Why nao olsem? Bikos Bible hem sei: “For kasem laef olo-we, olketa mas kasem savve abaotem iu, datfala only truGod, and abaotem datwan wea iu sendem kam, Jesus Christ.”(John 17:3) Tru nao, wei for savve long truth abaotem Jeho-vah God and Jesus Christ savve lead go for man kasem laefolowe long paradaes. (John 14:6) And tu, Jesus showimaot

1, 2. (a) Why nao wei for savve long samwan wea garem bignem nominim iumi savve gud long hem? (b) Wanem nao tingting bilong pi-pol abaotem Jesus?3. Why nao hem important for iu savve long truth abaotem Jesus?

CHAPTER FOA

Hu Nao Jesus Christ?

Wanem nao spesol waka wea Jesus duim?

Wea nao hem kam from?

Wanem nao olketa fasin bilong hem?

Page 39: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

best example long wanem iumi shudduim long laef and hao for iumi deal wit-

im olketa narawan. (John 13:34, 35) Long firstchapter bilong disfala buk, hem storyim truth abaot-

em God. Long disfala chapter iumi bae lanem reallysamting wea Bible teachim abaotem Jesus Christ.

MESSIAH WEA GOD PROMIS FOR SENDEM KAM4 Longfala taem bifor Jesus hem born, Bible talem

hao God bae sendem kam datfala Messiah, wea hem naodatfala Christ. Olketa title “Messiah” (wea kam fromwanfala Hebrew word) and “Christ” (wea kam from

4. Wanem nao mining bilong olketa title “Messiah” and“Christ”?

Taem hem baptaes, Jesuskamap datfala Messiah, wea

hem nao Christ

Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 40: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

wanfala Greek word) minim “Datwan wea God anointim.”Datfala word “anointim” minim God markem hem for ga-rem spesol position. Long olketa nara chapter long disfalabuk iumi bae lanem moa samting abaotem important partwea Messiah duim for fulfillim olketa promis bilong God.Iumi bae lane abaotem olketa blessing wea iumi savve ka-sem from Jesus distaem tu. Bat bifor Jesus hem born, masbiplande pipol laek for savve, ‘Hu nao man wea bae kamapMessiah?’

5 Long first century C.E., olketa disaepol bilong Jesus,wea hem from Nazareth, barava bilivim hao hem nao dat-fala Messiah. (John 1:41) Wanfala disaepol hia, wea nembilong hem Simon Peter, no hol bak for sei olsem longJesus: “Iu nao datfala Christ.” (Matthew 16:16) Hao nao ol-keta disaepol hia, and iumi tu, savve sure Jesus hem reallydatfala Messiah?

6 Olketa profet bilong God wea laef bifor Jesus hem bornraetem staka information abaotem datfala Messiah. Infor-mation hia bae helpem olketa narawan for luksavve longhu nao hem. For minim diswan, tingim sapos samwan ask-em iu for go pikim wanfala man wea iu no savve longhem from wharf or airport. Sapos samwan talem iu samfa-la samting abaotem datfala man, datwan bae helpem iu forfaendem hem. Olsem tu, Jehovah iusim olketa profet forraetem plande information abaotem samting wea datfalaMessiah bae duim and samting wea bae happen long hem.Wei wea olketa profesi hia fulfill hem helpem olketa weafaithful for luksavve long hu nao datfala Messiah.

7 Tingim tufala example nomoa. First wan, winim700 year bifor Jesus hem born, profet Micah talem haoman wea God promis for sendem kam bae born long

5. Wanem nao olketa disaepol bilong Jesus bilivim abaotem hem?6. Wanem example nao helpem iumi for minim wei wea Jehovahhelpem olketa wea faithful for luksavve long Messiah?7. Wanem nao tufala profesi wea fulfill long Jesus?

Hu Nao Jesus Christ? 39

Page 41: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Bethlehem, wanfala smol taon long Judah. (Micah 5:2)So wea nao Jesus hem born? Hem born barava long dat-fala taon! (Matthew 2:1, 3-9) Mek-tu example, staka yearbifor datfala Messiah hem showim hemseleva, Daniel 9:25markem barava year wea hem bae duim datwan, hem nao,29 C.E.� Wei wea olketa profesi hia and olketa nara profesifulfill pruvim hao Jesus nao datfala Messiah.

8 Olketa nara samting wea pruvim Jesus hem datfa-la Messiah hem showaot klia klosap long end bilong year29 C.E. Datwan hem year wea Jesus go long John Bap-taesa for baptaesim hem long Jordan River. Jehovah promisfor givim John wanfala saen mekem hem fit for luksavvelong hu nao datfala Messiah. John lukim datfala saen taemJesus hem baptaes. Bible hem sei: “Bihaen hem baptaes, Je-sus kamaot from wata; and semtaem nomoa, heven hemopen, and hem lukim spirit bilong God kam daon longhem olsem wanfala kurukuru. And tu, wanfala voice fromheven hem sei: ‘Diswan nao Son bilong mi, wea mi lov-em, wea mi appruvim.’ ” (Matthew 3:16, 17) Bihaen Johnherem and lukim samting wea happen, hem barava feelsure hao Jesus nao datwan wea God sendem kam. (John 1:32-34) Long datfala taem wea God pourimaot spirit bilonghem long Jesus, hem kamap datfala Messiah, wea hem naoChrist, man wea God markem for kamap Leader and King.—Isaiah 55:4.

9 Olketa profesi long Bible wea fulfill and toktok bilongJehovah tu showimaot klia hao Jesus nao datfala Messiah.Bat Bible ansarem nara tufala kwestin abaotem Jesus Christtu: Wea nao hem kam from? And wanem nao olketa fasinbilong hem?

� Information abaotem wei wea profesi bilong Daniel hem fulfilllong Jesus hem stap long Appendix, page 198-9.

8, 9. Wanem samting wea pruvim Jesus hem Messiah nao hemshowaot klia taem hem baptaes?

40 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 42: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WEA NAO JESUS KAM FROM?10 Bible teachim hao Jesus stap long heven bifor hem kam

long earth. Micah talem profesi hao Messiah bae born longBethlehem, and hem talem tu hao hem “from taem biforkam.” (Micah 5:2) Plande taem, Jesus talem hao hem staplong heven bifor hem kam long earth. (John 3:13; 6:38, 62;17:4, 5) Hem wanfala spirit long heven, and hem garem spe-sol wei for fren witim Jehovah.

11 Jesus hem Son bilong Jehovah wea hem barava lovemwinim olketa narawan, and gudfala reason stap for diswan.Bible kolem hem “firstborn bilong evri creation,” bikoshem first samting wea God creatim.� (Colossians 1:15)Nara samting tu mekem disfala Son hem spesol. Hem nao‘only Son wea God seleva wakem.’ (John 3:16) Jesus hemonly wan tu wea God iusim for helpem hem taem hemcreatim evri nara samting. (Colossians 1:16) And tu, Biblekolem Jesus “datfala Word.” (John 1:14) Diswan showim-aot hao God iusim hem for talem olketa message andinstruction bilong hem long olketa nara spirit son bilonghem and olketa man.

12 Waswe, firstborn Son hem semsem witim God, ol-sem hao samfala bilivim? Bible no teachim datwan. Olsemiumi lukim long paragraf bifor diswan, God creatim Jesus.So hem klia hao hem garem start, bat Jehovah God no ga-rem start or end. (Psalm 90:2) No enitaem disfala only Sonwea Jehovah seleva creatim trae for semsem witim Dadi

� Bible kolem Jehovah wanfala Dadi bikos hem nao Creator. (Isa-iah 64:8) From God creatim Jesus, Bible kolem hem Son bilong God.For sem reason, Bible kolem olketa nara spirit and Adam tu, olketason bilong God.—Job 1:6; Luke 3:38.

10. Wanem nao Bible teachim abaotem laef bilong Jesus bifor hemkam long earth?11. Hao nao Bible showimaot Jesus hem Son bilong Jehovah weahem barava lovem winim olketa narawan?12. Hao nao iumi savve datfala firstborn Son hem no semsem wit-im God?

Hu Nao Jesus Christ? 41

Page 43: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

bilong hem. Bible showimaot klia hao Jehovah hem winimSon bilong hem. (John 14:28; 1 Corinthians 11:3) Jehovahnomoa hem “Olmaeti God.” (Genesis 17:1) So no eniwansemsem witim hem.�

13 Jehovah and firstborn Son bilong hem fren gud tugetafor plande billion year, longfala taem bifor Jehovah creatimolketa star and earth. Masbi tufala barava lovem each other!(John 3:35; 14:31) Disfala Son hem barava olsem Dadi bi-long hem. Hem nao why Bible sei datfala Son hem “imagebilong datfala God wea iumi no savve lukim.” (Colossians1:15) Tru nao, long sem wei wea wanfala son savve baravaolsem dadi bilong hem long samfala wei, disfala Son baravashowimaot olketa fasin bilong Dadi bilong hem tu.

14 Disfala only son wea God seleva wakem lusim hev-en and hem kamap wanfala man hia long earth. Bat maetiu laek for savve, ‘Hao nao wanfala spirit savve born olsemwanfala man?’ For duim diswan, Jehovah duim wanfala mi-rakol. Hem tekem laef bilong firstborn Son bilong hemlong heven and putim insaed bele bilong wanfala gele weahem Jew and wea nem bilong hem Mary. Jehovah no need-im eni dadi long earth for mekem Jesus grow insaed Mary.So from diswan, Mary bornem wanfala perfect son wea nembilong hem Jesus.—Luke 1:30-35.

JESUS GAREM OLKETA WANEM KAEN FASIN?15 Samting wea Jesus talem and duim taem hem long

earth helpem iumi for savve gud long hem. Winim datwan,samting wea Jesus talem and duim helpem iumi for savve

� For moa information wea pruvim datfala firstborn Son hem nosemsem witim God, lukim Appendix, page 201-4.

13. Wanem nao hem minim taem Bible hem sei Son hem “imagebilong datfala God wea iumi no savve lukim”?14. Hao nao datfala only son wea Jehovah seleva wakem hem bornolsem wanfala man?15. Hao nao samting wea Jesus talem and duim helpem iumi for sav-ve gud long Jehovah?

42 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 44: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

gud long Jehovah. Hao nao olsem? Remember hao disfalaSon showimaot olketa fasin bilong Dadi bilong hem longperfect wei. Hem nao why Jesus hem sei olsem long wan-fala disaepol bilong hem: “Man wea lukim mi hem lukimFather tu.” (John 14:9) Fofala Gospel buk long Bible—Mat-thew, Mark, Luke, and John—talem iumi staka samtingabaotem laef, waka, and olketa fasin bilong Jesus Christ.

16 Evriwan kolem Jesus “Teacher.” (John 1:38; 13:13)Wanem nao hem teachim? Main message bilong hem nao,hem “gud nius abaotem kingdom,” wea datwan hem King-dom bilong God, datfala gavman long heven wea bae rulovarem full earth and givim staka blessing long olketa manwea obey. (Matthew 4:23) Diswan hem message bilong hunao? Jesus hem sei: “Samting mi teachim hem no bilongmi, bat bilong datwan wea sendem mi kam,” wea hem naoJehovah. (John 7:16) Jesus savve hao Dadi bilong hem laek-em olketa man for herem gud nius abaotem Kingdom. LongChapter 8, bae iumi lanem moa samting abaotem Kingdombilong God and samting wea hem bae duim.

17 Long wea nao Jesus hem teach? Long evriwea wea hemlukim pipol—long bush, long olketa taon, vilij, market, andlong haos bilong pipol. Jesus no tingse pipol shud kam longhem. Hem nao go for story witim olketa. (Mark 6:56; Luke19:5, 6) Why nao Jesus hem barava evritaem preach andteachim pipol? Bikos wei for duim olsem hem will bilongDadi bilong hem. Jesus hem evritaem duim will bilongDadi bilong hem. (John 8:28, 29) Bat nara reason why hempreach, hem bikos hem feel sorre for pipol wea kam forlukim hem. (Matthew 9:35, 36) Olketa bigman bilong olke-ta Jew shud teachim truth long pipol, bat olketa no duimdatwan. Jesus savve hao pipol barava need for herem datfalaKingdom message.

16. Wanem nao main message bilong Jesus, and olketa teaching bi-long hem kam from wea nao?17. Wea nao Jesus hem teach, and why nao hem barava waka hardfor teachim olketa narawan?

Hu Nao Jesus Christ? 43

Page 45: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

18 Jesus hem barava kaen and hem tingim pipol. Dastawepipol feel free for kam long hem. Nomata olketa pikinini tubat no fraet long hem. (Mark 10:13-16) Jesus hem no tek-saed. Hem heitim raverave fasin and olketa samting pipolduim wea no stret. (Matthew 21:12, 13) Long datfala taem,olketa man barava no respectim olketa woman and olke-ta woman no garem olketa sem right olsem man, bat Jesustingim olketa and showimaot respect long olketa. (John 4:9, 27) Jesus hem barava hambol. Wantaem, hem wasim legbilong olketa aposol bilong hem, wea plande taem datwanhem samting wea wanfala slave nomoa bae duim.

19 Jesus hem luksavve long olketa need bilong pipol. Dis-wan hem barava showaot taem hem iusim spirit bilong Godfor healim pipol long mirakol wei. (Matthew 14:14) Olsemexample, wanfala man wea garem leprosy kam long Jesusand sei: “Sapos iu willing, iu savve mekem mi kamap klin.”

18. Olketa wanem fasin bilong Jesus nao iu barava laekem?19. Wanem example nao showimaot Jesus hem tingim olketa needbilong nara pipol?

Jesus hem preach long evri ples wea hem lukim pipol

Page 46: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Jesus barava minim wei wea disfala man hem safa and ga-rem pain. From hem feel sorre long hem, hem tasim datfalaman and sei: “Ia mi willing. Iu kamap klin.” And hem heal-im hem. (Mark 1:40-42) Tingim hapi bilong datfala manfrom Jesus healim hem!

FAITHFUL GO KASEM END20 Jesus showimaot best example bilong wei for loyal and

obeyim God. Hem gohed faithful long Dadi bilong hemlong heven nomata hem kasem olketa test, pipol against-im hem, and hem safa long bigfala wei. Jesus hem strongfor againstim olketa temptation bilong Satan and hem winlong datwan. (Matthew 4:1-11) Wantaem, samfala relativebilong Jesus no putim faith long hem, and olketa sei hem“kamap krangge nao.” (Mark 3:21) Bat Jesus no letem olketafor affectim hem; hem gohed nomoa for duim waka bi-long God. Nomata pipol tok spoelem and killim hem, Jesus

20, 21. Hao nao Jesus showimaot gudfala example bilong wei forloyal and obeyim God?

45

Page 47: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

gohed for kontrolem hemseleva, and hem no trae for peibak long olketa.—1 Peter 2:21-23.

21 Jesus hem faithful go kasem taem hem dae, nomata ol-keta enemy bilong hem barava raf and mekem hem kasembigfala pain. (Philippians 2:8) Tingim nogud samting weahappen long hem long last day bifor hem dae. Olketa kas-holem hem, olketa nogud judge iusim olketa witness wealaea for accusim hem, olketa raf sekson mekfani long hem,and olketa soldia whipim hem nogud. Olketa nilam hemlong wanfala post, and just bifor hem dae hem sei: “Hemfulfill nao!” (John 19:30) Nomata olsem, long mek-thri daybihaen Jesus hem dae, Dadi bilong hem long heven res-urrectim hem for kamap wanfala spirit moa. (1 Peter 3:18)Foti day bihaen, hem go bak long heven. Long there, hem“sidaon long raet saed bilong God” and weit for kasem paoaolsem king.—Hebrews 10:12, 13.

22 Wei wea Jesus hem faithful go kasem taem hemdae mekem wanem chance kamap? Dae bilong Jesus mek-em chance kamap for iumi savve kasem laef olowe longparadaes, wea datwan nao hem plan bilong Jehovah longfirstaem. Next chapter bae storyim why dae bilong Jesusmekem diswan savve kamap.

22. Wei wea Jesus faithful go kasem taem dae mekem wanem chancekamap for iumi?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Olketa profesi wea fulfill and samting weaGod talem pruvim hao Jesus nao Messiah,datfala Christ.—Matthew 16:16.

ˇ Jesus stap long heven olsem wanfala spiritbifor hem kam long earth.—John 3:13.

ˇ Jesus hem wanfala teacher, hem barava kaenand tingim pipol, and showimaot perfectwei for obeyim God.—Matthew 9:35, 36.

46 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 48: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WANEM nao best present wea iu kasem? Samting weamekem iumi tinghae long wanfala present hem no kostbilong hem. Iumi bae tinghae long present sapos dat-wan hem samting wea iumi barava needim or weamekem iumi hapi.

2 Iumi savve tingim staka present wea iumi laek forkasem, bat wanfala nao hem winim evri narawan. Hempresent wea God givim long olketa man. Jehovah giv-im iumi staka samting, bat barava best samting wea hemgivim long iumi hem datfala ransom sakrifaes bilongSon bilong hem, Jesus Christ. (Matthew 20:28) Disfalachapter hem showim hao datfala ransom hem best pres-ent wea iu savve kasem, bikos hem savve barava mekemiu hapi, and savve satisfaem olketa barava importantneed bilong iu. Ransom hem showimaot God lovem iuwinim eni nara samting wea showimaot love bilonghem.

1, 2. (a) Wanem kaen present nao iu barava tinghae long hem?(b) Why nao ransom hem best present wea iu savve kasem?

CHAPTER FAEV

Datfala Ransom—Nambawan Present From God

Wanem nao datfala ransom?

Hao nao God provaedem datwan?

Wanem gud samting nao iu savvekasem from datwan?

Hao nao iu savve showimaotiu tinghae long datwan?

Page 49: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WANEM NAO DATFALA RANSOM?3 Ransom hem samting wea Jehovah provaedem for sevem

olketa man from sin and dae. (Ephesians 1:7) For minim dis-fala Bible teaching, iumi need for ting go bak long samtingwea happen long garden bilong Eden. Wei for savve longsamting wea Adam lusim taem hem sin, bae helpem iumiminim why datfala ransom hem present wea iumi baravaneedim.

4 Taem Jehovah creatim Adam, hem givim hem samtingwea barava spesol, hem nao, perfect laef. From hem ga-rem perfect body and mind, Adam bae nating sik, olo, ordae. From hem perfect, hem garem spesol wei for fren wit-im Jehovah. Bible talem hao Adam hem wanfala “son bilongGod.” (Luke 3:38) So Adam hem fren gud witim JehovahGod, olsem wei wea wanfala son hem fren gud witim dadiwea lovem hem. Jehovah story witim disfala son bilong hemlong earth, and givim hem olketa naes waka for duim and ta-lem hem wanem hem laekem hem for duim.—Genesis 1:28-30; 2:16, 17.

5 God wakem Adam long “image bilong hem.” (Genesis 1:27) Datwan no minim Adam hem luk olsem God. Olsemiumi lanem finis long Chapter 1 bilong disfala buk, Jehovahhem wanfala spirit wea man no savve lukim. (John 4:24) SoJehovah no garem body olsem iumi. From God wakemAdam long image bilong hem, hem garem olketa sem fasinwea God hem garem, olsem love, wisdom, justice, and paoa.Adam hem olsem Dadi bilong hem long nara important weitu. Adam hem free for disaedem samting. So Adam hem noolsem olketa animal wea savve duim nomoa samting weaGod markem olketa for duim taem hem creatim olketa. Hemsavve disaedem samting, and hem savve chus for duim sam-

3. Wanem nao datfala ransom, and wanem nao iumi need for savvelong hem for minim why iumi barava needim disfala present?4. Wanem kaen laef nao Adam hem garem?5. Wanem nao Bible minim taem hem talem hao God wakem Adamlong “image bilong hem”?

48 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 50: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

ting wea stret or wea no stret. Sapos hem chus for obeyimGod, hem bae laef for olowe long Paradaes.

6 So hem klia hao taem Adam no obeyim God and kasemjudgment for dae, hem lusim staka samting. From hem sin,hem lusim wei for garem perfect laef and olketa gud samtingwea kamaot from datwan. (Genesis 3:17-19) Sorre nao, Adamlusim perfect laef, no for hemseleva nomoa, bat for olketa pi-kinini bilong hem tu. Word bilong God hem sei: “Thru longwanfala man [Adam] sin hem kam insaed long world anddae hem kam from sin, dastawe dae hem kasem evri manbikos evri man hem sin.” (Romans 5:12) Tru nao, iumi evri-wan kasem sin from Adam. Dastawe Bible talem hao hemmekem hemseleva and olketa pikinini bilong hem for kamapslave long sin and dae. (Romans 7:14) No eni hope stap forAdam and Eve bikos tufala min for no obeyim God. Bat was-we long olketa pikinini bilong olketa, wea minim iumi tu?

7 Jehovah sevem olketa man witim datfala ransom. Wan-em nao wanfala ransom? Tufala samting nao insaed diswan.First samting, ransom hem samting wea samwan peim formekem narawan kamap free, or for baem bak samting. Maetwanfala example hem taem samwan peim selen for mekemwanfala prisoner kamap free long taem bilong war. Mek-tusamting, ransom hem kost bilong samting. Hem olsem com-pensation wea man givim for samting wea hem spoelem.Olsem example, sapos pigpig bilong samwan spoelem gar-den bilong narawan, hem mas peim compensation wea fitimkost bilong samting wea pigpig hia spoelem.

8 Wanem nao bae price wea fitim for barava nogud sam-ting wea Adam duim long iumi and for mekem iumi kamapfree from sin and dae? Iumi bae storyim datfala ransom weaJehovah provaedem and gud samting wea iu savve kasemfrom datwan.

6. Taem Adam no obeyim God, wanem nao hem lusim, and hao naodiswan affectim olketa pikinini bilong hem?7, 8. Wanem nao tufala samting wea join witim ransom?

Datfala Ransom—Nambawan Present From God 49

Page 51: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

SAMTING JEHOVAH DUIMFOR PROVAEDEM DATFALA RANSOM

9 From wanfala perfect laef hem lus, laef bilong manwea no perfect no savve baem bak datwan. (Psalm 49:7, 8) Need hem stap for peim wanfala ransom wea sem-sem witim samting wea lus. Diswan hem fitim principlebilong perfect justice insaed Word bilong God, wea sei:“Soul mas changem soul.” (Deuteronomy 19:21) So wan-em nao bae compensation wea fitim for datfala perfectlaef bilong Adam wea lus? Ransom for changem perfectlaef wea Adam lusim mas narafala laef wea perfect tu.—1 Timothy 2:6.

10 Hao nao Jehovah provaedem datfala ransom? Hemsendem kam long earth wanfala perfect spirit son bilonghem. Bat Jehovah no just sendem eni spirit son nomoa.Hem sendem datfala only Son wea hemseleva wak-em, wea hem lovem winim evri nara son bilong hem.(1 John 4:9, 10) Disfala Son hem willing nomoa forlusim hom bilong hem long heven. (Philippians 2:7) Ol-sem iumi lanem finis long Chapter 4, Jehovah duimwanfala mirakol taem hem putim laef bilong Son bilonghem insaed bele bilong Mary. Thru long holy spirit bi-long God, Jesus hem born olsem wanfala perfect manwea no garem sin.—Luke 1:35.

11 Hao nao wanfala man savve kamap ransom forplande million pipol? For ansarem diswan, tingim narakwestin: Hao nao olketa man kamap olketa sinner firs-taem? Iumi lanem finis hao taem Adam hem sin hemlusim wei for garem perfect laef. So hem no savve givimperfect laef long olketa pikinini bilong hem nao. Onlysamting wea hem savve givim long olketa hem sin and

9. Wanem ransom nao bae fitim for changem bak samting weaAdam lusim?10. Hao nao Jehovah provaedem datfala ransom?11. Hao nao wanfala man savve kamap ransom for plande millionpipol?

50 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 52: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

dae. Bible kolem Jesus “datfala last Adam.” Hem garemlaef wea perfect and no enitaem hem sin. (1 Corinthians15:45) So hem olsem Jesus changem Adam for mekemhem savve sevem iumi. Taem hem obeyim God evri-bit and sakrifaesim perfect laef bilong hem, Jesus peimprice for sin bilong Adam. Long wei olsem, Jesus givimhope long iumi olketa pikinini bilong Adam.—Romans5:19; 1 Corinthians 15:21, 22.

12 Bible talem plande samting abaotem bigfala safaand pain wea kasem Jesus bifor hem dae. Olketa whipimhem nogud and nilam hem long wanfala post wea mek-em hem garem bigfala pain go kasem hem dae. (John19:1, 16-18, 30; Appendix, page 204-6) Why nao Jesusmas barava safa olsem? Long nara chapter insaed disfa-la buk, iumi bae lanem hao Satan hem kwestinim saposeni servant bilong Jehovah bae faithful long hem taemolketa kasem hard taem or test. Wei wea Jesus hemgohed for faithful nomata hem kasem bigfala wei forsafa givim barava best ansa for samting wea Satan kwes-tinim. Jesus pruvim hao wanfala perfect man wea freefor disaed savve showimaot perfect wei for faithful longGod nomata wanem nao Devil hem duim. Masbi Jeho-vah hem barava hapi for lukim Son bilong hem wea hemlovem tumas, hem faithful olsem!—Proverbs 27:11.

13 Hao nao Jesus peim datfala ransom? Long mek-14day long Nisan, wea hem nao wanfala month long ka-lenda bilong olketa Jew, long year 33 C.E., God letemolketa man for killim dae Son bilong hem wea per-fect and wea no sin. So Jesus sakrifaesim perfect laefbilong hem “wantaem for olowe.” (Hebrews 10:10)Long mek-thri day bihaen Jesus hem dae, Jehovah mek-em hem laef bak olsem wanfala spirit moa. Long heven,Jesus givim long God perfect laef wea hem sakrifaesim

12. Wei wea Jesus safa hem pruvim wanem samting?13. Hao nao Jesus peim datfala ransom?

Datfala Ransom—Nambawan Present From God 51

Page 53: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Jehovah givim only Sonwea hemseleva wakemolsem wanfala ransom

for iumi

Page 54: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

olsem ransom for baem bak olketa pikinini bilongAdam. (Hebrews 9:24) Jehovah acceptim sakrifaes bilongJesus olsem ransom wea hem mas peim for sevem olke-ta man from wei for slave long sin and dae.—Romans 3:23, 24.

GUD SAMTING IU SAVVE KASEM FROM RANSOM14 Nomata iumi olketa sinner, disfala ransom savve

mekem iumi kasem staka nambawan blessing. Wanemnao samfala gud samting wea iumi savve kasem distaemand long future from disfala nambawan present fromGod?

15 Forgiveness for olketa sin. From iumi kasem wei forno perfect from Adam, iumi barava stragol for duimsamting wea stret. Iumi evriwan sin long samting iumitalem and duim. Bat ransom sakrifaes bilong Jesus mek-em wei for iumi savve kasem “forgiveness for olketa sinbilong iumi.” (Colossians 1:13, 14) Bat for kasem for-giveness, iumi mas barava repent. And tu, Jehovah baeforgivim iumi sapos iumi askem hem long hambol weifor hem duim datwan, and sapos iumi showimaot faithlong ransom sakrifaes bilong Jesus.—1 John 1:8, 9.

16 Garem klin conscience front long God. Sapos man ga-rem guilty conscience, datwan savve mekem hem feelolsem hem iusles and no garem eni hope. Bat from iumisavve kasem forgiveness thru long ransom, Jehovahmekem wei for iumi savve worshipim hem witim klinconscience nomata iumi no perfect. (Hebrews 9:13, 14)Diswan mekem wei for iumi savve feel free for story wit-im Jehovah long prea. (Hebrews 4:14-16) Wei for keepimconscience bilong iumi klin bae givim iumi peace longmind, iumi bae feel gud from iumi duim stret samting,and iumi bae hapi.

14, 15. Wanem nao iumi mas duim for kasem “forgiveness for olke-ta sin bilong iumi”?16. Wanem nao mekem iumi fit for worshipim God witim klin con-science, and why nao hem gud for garem conscience olsem?

Datfala Ransom—Nambawan Present From God 53

Page 55: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

17 Hope for laef olowe long paradaes. Long Romans 6:23 hem sei: “Pei bilong sin hem dae.” Bat datfala sem versehem sei: “Bat present wea God givim hem laef olowe thrulong Lord bilong iumi, Christ Jesus.” Long Chapter 3 bilongdisfala buk, iumi storyim finis olketa blessing wea iumi baekasem long datfala Paradaes. (Revelation 21:3, 4) Dae bilongJesus mekem wei for iumi savve kasem evri blessing hia longfuture, wea wanfala nao hem perfect health and laef olowe.For kasem olketa blessing hia, iumi need for showimaot iumitinghae long disfala present from God, wea hem nao datfalaransom.

HAO NAO IU SAVVE SHOWIMAOT IU TINGHAE?18 Why nao iumi shud barava thankiu long Jehovah for

datfala ransom? Tingim diswan: Samting wea mekem iumitinghae long wanfala present hem sapos man wea givim dat-wan hem iusim taem bilong hem, hem waka hard, or hemspendem selen for givim iumi datwan. Hem barava muvimheart bilong iumi taem iumi lukim hao wanfala present hemshowimaot bigfala love wea man garem for iumi. Datfala ran-

17. Dae bilong Jesus mekem wei for iumi savve kasem olketa wanemblessing?18. Why nao iumi shud thankiu long Jehovah for wei wea hem pro-vaedem datfala ransom?

Wei for kasemmoa savve abaotem

Jehovah hemwanfala wei wea iu

savve showimaotiu tinghae long

ransom

Page 56: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

som hem present wea winim eni narafala present, bikos Godmekem barava bigfala sakrifaes for provaedem datwan. LongJohn 3:16 hem sei: “God lovem world tumas dastawe hemgivim only Son wea hemseleva nao wakem.” Ransom hembarava pruvim winim eni nara samting hao Jehovah lovemiumi. Hem pruvim tu hao Jesus lovem iumi, bikos hem will-ing for givim laef bilong hem for iumi. (John 15:13) Sodisfala ransom shud barava mekem iumi sure hao Jehovahand Son bilong hem lovem iumi wanwan.—Galatians 2:20.

19 Hao nao iu savve showimaot iu tinghae long disfalapresent from God? First samting, iu mas savve gud long dis-fala Nambawan man for givim samting, Jehovah. (John 17:3)Wei for iusim disfala buk for studyim Bible bae helpem iuduim datwan. Taem iu kasem moa savve abaotem Jehovah,love wea iu garem for hem bae kamap moa big, wea datwanbae muvim iu for laek mekem hem hapi.—1 John 5:3.

20 Showimaot faith long ransom sakrifaes bilong Jesus. Bi-ble hem sei olsem abaotem Jesus: “Man wea showimaot faithlong Son bae laef olowe.” (John 3:36) Hao nao iumi savveshowimaot faith long Jesus? Iumi no savve showimaot faiththru long samting wea iumi talem nomoa. Long James 2:26hem sei: “Faith wea no muvim man for duim samting hemdae finis.” Tru nao, iumi showimaot tru faith thru long weifor “duim samting.” Wanfala wei for showimaot iumi garemfaith long Jesus hem for duim best bilong iumi for followimexample bilong hem, no just long samting iumi talem no-moa, bat long samting iumi duim tu.—John 13:15.

21 Attendim celebration bilong Evening Kaikai Bilong Lordwea kamap evri year. Long naet bilong Nisan 14, 33 C.E., Je-sus startim wanfala spesol celebration wea Bible kolem“evening kaikai bilong Lord.” (1 Corinthians 11:20; Matthew

19, 20. Long olketa wanem wei nao iu savve showimaot iu tinghaelong ransom wea God givim olsem present?21, 22. (a) Why nao iumi shud attendim celebration bilong Eve-ning Kaikai Bilong Lord wea kamap evri year? (b) Chapter 6 and 7bae explainim wanem samting?

Datfala Ransom—Nambawan Present From God 55

Page 57: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

26:26-28) Nara nem for disfala celebration hem Memori-al bilong dae bilong Christ. Jesus startim diswan for helpemolketa aposol bilong hem and evri tru Christian wea kam-ap bihaen for tingim olowe hao hem givim laef bilong hemolsem wanfala ransom taem hem dae olsem wanfala per-fect man. Jesus talem disfala komand abaotem celebrationhia: “Gohed for duim olsem for rememberim mi.” (Luke 22:19) Wei for celebratem Memorial hem remindim iumi longbigfala love wea Jehovah and Jesus showim long iumi. Iumisavve showimaot iumi tinghae long ransom taem iumi cele-bratem Memorial bilong dae bilong Jesus evri year.�

22 Tru nao, disfala ransom wea Jehovah provaedem hemwanfala nambawan present. (2 Corinthians 9:14, 15) Disfa-la nambawan present savve helpem tu olketa wea dae finis.Chapter 6 and 7 bae explainim hao nao olsem.

� For moa information abaotem mining bilong Evening Kaikai Bi-long Lord, lukim Appendix, page 206-8.

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Jehovah provaedem ransom for sevem olketaman from sin and dae.—Ephesians 1:7.

ˇ Jehovah provaedem ransom taem hem sendemonly Son wea hemseleva wakem for dae foriumi.—1 John 4:9, 10.

ˇ Ransom mekem wei for iumi kasem forgive-ness for olketa sin, garem klin conscience, andgarem hope for laef olowe.—1 John 1:8, 9.

ˇ Iumi showimaot iumi tinghae long ransomtaem iumi kasem moa savve abaotem Jehovah,showimaot faith long ransom sakrifaes bilongJesus, and attendim Evening Kaikai BilongLord.—John 3:16.

56 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 58: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

PIPOL ting raonem olketa kwestin hia for plande thousandyear finis. Olketa kwestin hia important tumas. From iumievriwan dae, iumi evriwan interest long olketa ansa.

2 Long Chapter 5, iumi storyim hao ransom sakrifaes bi-long Jesus Christ hem mekem wei for iumi savve kasem laefolowe. Iumi lanem tu hao Bible storyim wanfala taem longfuture wea “dae bae nomoa.” (Revelation 21:4) Bat long dis-taem olketa man gohed for dae. King Solomon wea wisetumas hem sei: “Olketa wea laef savve olketa bae dae.” (Ec-clesiastes 9:5) Iumi evriwan laek for laef longtaem. Nomataolsem, iumi laek for savve long wanem bae happen longiumi taem iumi dae.

3 Taem olketa fren and famili member dae, iumi baravasorre. And maet iumi ask olsem: ‘Wanem nao happen longolketa? Waswe, olketa gohed for safa? Waswe, olketa pro-tectim iumi? Waswe, iumi savve helpem olketa? Waswe,enitaem bae iumi lukim olketa moa?’ Olketa religion longworld talem olketa difren ansa for olketa kwestin hia. Sam-fala teachim hao sapos iu duim gud samting taem iu laef,iu bae go long heven, bat sapos iu duim nogud samting, iubae bone long ples for safa. Olketa nara religion talem haotaem man hem dae, hem go long ples bilong olketa spirit for

1-3. Pipol askem olketa wanem kwestin abaotem dae, and wanem naosamfala ansa wea olketa religion talem?

CHAPTER SIX

Wea Nao Olketa wea Dae Finis?

Wanem nao happen long iumi taem iumi dae?

Why nao iumi dae?

Sapos iumi savve long truth abaotem dae,waswe, bae datwan comfortim iumi?

Page 59: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

stap witim olketa laen dadi bilong hem. Samfala religion seiolketa wea dae kasem judgment and then olketa born moalong difren body.

4 Evri teaching hia talem sem samting, olketa talem haotaem man hem dae, body hem dae, bat wanfala part bilongman gohed for laef. Samting wea klosap evri religion long bi-for and long distaem teachim, hem hao iumi gohed for laefolowe bihaen body hem dae. Iumi savve lukluk, herehere, andgarem tingting. Bat hao nao datwan savve olsem? For man sav-ve lukluk, herehere, and garem tingting, hem needim wanfalabrain. Bat taem iumi dae, brain hem dae tu. Wei for savve re-member, lukluk, herem samting, and garem tingting, hem nosavve gohed. Olketa samting hia finis taem man hem dae.

WANEM NAO REALLYHAPPEN TAEM IUMI DAE?

5 Jehovah, wea hem nao creatim brain, savve long wanemhem happen taem man hem dae. Hem savve long samtingwea tru, and insaed Word bilong hem, Bible, hem explainimsamting wea happen taem man hem dae. Kliafala teaching bi-long Bible hem olsem: Taem samwan hem dae, hem finis nao.Dae hem opposite long laef. Olketa wea dae finis no savvelukim samting, herehere, or garem tingting. No eni part bi-long iumi wea man no savve lukim hem gohed for laef bihaenbody hem dae. Iumi no garem spirit or soul wea no savvedae.�

6 Bihaen Solomon talem hao olketa wea laef savve olketabae dae, hem sei: “Bat olketa wea dae finis nating savve longeni samting.” Then hem explainim diswan go moa taem hemsei olketa wea dae no savve showimaot love or heit and ‘no eniwaka or plan or savve or wisdom stap long grev.’ (Ecclesiastes

� For moa information abaotem datfala word “soul” and datfalaword “spirit,” plis lukim Appendix, page 208-12.

4. Wanem nao main teaching bilong plande religion abaotem dae?5, 6. Wanem nao Bible teachim abaotem olketa wea dae finis?

58 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 60: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

9:5, 6, 10) Olsem tu, Psalm 146:4 talem haotaem man hem dae, “tingting bilong hem fi-nis evribit.” Iumi no difren from body, iumidae taem body hem dae. Laef bilong iumihem olsem fire long wanfala kandol. Taemdatfala fire hem dae, hem no go eniwea. Hemno stap nao.

SAMTING JESUSTALEM ABAOTEM DAE

7 Jesus Christ storyim samting wea happentaem man hem dae. Hem storyim diswantaem hem storyim wanfala man wea dae, Laz-arus, wea hem savve gud long hem. Jesus seiolsem long olketa disaepol bilong hem: “Frenbilong iumi Lazarus hem go for rest.” FromJesus talem datwan, olketa disaepol tingseLazarus hem sleep nomoa, mekem datfala sikhem finis from hem rest gud. Bat olketa nominim samting Jesus talem. Jesus hem sei: “Lazarus hem dae.”(John 11:11-14) Lukim hao Jesus markem dae witim rest andsleep. Lazarus hem no long heven and hem no bone long hell.Hem no stap witim olketa angel or olketa laen dadi. Lazarushem no born moa olsem difren man. Hem rest long dae no-moa, olsem hem deepim sleep bat hem no garem olketadream. Olketa nara scripture markem dae witim sleep tu. Ol-sem example, taem olketa sutim datfala disaepol Stephenwitim olketa ston and hem dae, Bible sei hem “sleep.” (Acts 7:60) Olsem tu, aposol Paul hem storyim samfala long taem bi-long hem wea “sleep” long dae.—1 Corinthians 15:6.

8 Waswe, hem plan bilong God firstaem for pipol savve dae?Nomoa nao! Jehovah wakem olketa man for laef olowe longearth. Olsem iumi lanem finis long disfala buk, God putim

7. Jesus sei dae hem olsem wanem?8. Hao nao iumi savve hem no plan bilong God firstaem for pipol masdae?

Wea nao firehem go?

Wea Nao Olketa wea Dae Finis?

Page 61: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

first man and woman long wanfala barava naes paradaes. Hemgivim perfect body long tufala, and olketa nating sik. Jehovahlaekem tufala for garem gud samting. Waswe, bae eni mami ordadi wea lovem pikinini bilong olketa hapi for pikinini kamapolo, safa, and dae? Barava nomoa nao! Jehovah lovem olketapikinini bilong hem and laekem olketa for hapi for olowe longearth. Bible hem sei olsem abaotem olketa man: “[Jehovah]putim feeling for laek laef olowe insaed heart bilong olketa.”(Ecclesiastes 3:11) God creatim iumi witim feeling for laek laefolowe. And hem mekem wei for iumi savve kasem datwan.

Jehovah wakem olketa manfor laef olowe long earth

60 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 62: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WHY OLKETA MAN DAE9 So, why nao olketa man dae? For kasem ansa, iumi mas

tingim samting wea happen taem wanfala man and womannomoa stap long earth. Bible hem sei: “Jehovah God mekemgrow long graon evri tree wea luk naes tumas and wea gudfor kaikai.” (Genesis 2:9) Nomata olsem, hem tambuim wan-fala samting nomoa. Jehovah hem sei long Adam: “From evritree bilong garden iu savve kaikai gogo iu satisfae. Bat iu masno kaikai from datfala tree bilong savve long samting wea gudand samting wea nogud, bikos long day wea iu kaikaim bae iudae.” (Genesis 2:16, 17) Hem no hard for Adam and Eve obey-im datfala komand. Staka nara tree stap for tufala savve kaikailong hem. Bat disfala komand givim tufala spesol chance forshowimaot olketa thankiu long God for wei wea hem givimevri samting long olketa, and perfect laef tu. Wei wea tufalaobey bae showimaot tu hao olketa respectim paoa wea Dadibilong olketa long heven garem, and hao tufala laekem tumasdirectionwea hem givim from hem lovem olketa.

10 Sorre nao, firstfala man and woman chus for no obeyim Je-hovah. Satan iusimwanfala snek for story long Eve, and hem sei:“Waswe, hem really tru God talem iu for no kaikai from evri treebilong garden?” Eve hem sei: “Mifala savve kaikaim frut bilongolketa tree long garden. Bat saed long wei forkaikaim frut bilongtreewea stap long midol bilong garden, God hem sei, ‘Iu mas nokaikaim, tru nao, iu mas no tasim, mekem iu no dae.’”—Genesis3:1-3.

11 Satan hem sei: “Iu bae nating dae. From God hem savve haolong day wea iu kaikaim datwan, eye bilong iu bae open and iubae kamap olsem God long wei for savve long gud samting andnogud samting.” (Genesis 3:4, 5) Satan laekem Eve for bilivimhao sapos hem kaikaim datfala frut wea God tambuim, hem bae

9. Wanem tambu nao Jehovah putim for Adam, and why nao hem nohard for hem obeyim disfala komand?10, 11. (a) Wanem nao mekem first man and woman for no obeyimGod? (b) Why nao wei wea Adam and Eve no obey hem serious sam-ting?

Wea Nao Olketa wea Dae Finis? 61

Page 63: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

kasem gud samting. Hem laekem hem for bilivim tu hao hemsavve disaedem seleva samting wea stret and samting wea nostret, and for bilivim hao hem savve duim eni samting wea hemlaekem. Satan talem tu hao Jehovah hem laea abaotem samtingwea bae kasem tufala sapos olketa kaikaim datfala frut. Eve bi-livim Satan. So hem tekem samfala frut and kaikaim. Then hemgivim samfala frut long hasband bilong hem, and hem tu kai-kaim datwan. Olketa savve long wanem olketa duim. Olketasavve hao olketa barava duim samting wea God talem olketa forno duim. Taem olketa kaikaim datfala frut, olketa barava min forno obeyim wanfala komand wea no hard for obeyim and weabae no putim hevi long olketa. Olketa showimaot hao olketa na-ting respectim Dadi bilong olketa long heven and paoa bilong

Adam hem kam from dust,and hem go bak long dust

62 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 64: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

hem. No eni excuse forkaenwei olsem for nating respectim Cre-ator bilong olketa!

12 Tingim disfala example: Hao nao bae feeling bilong iu sa-pos son or dota wea iu lukaftarem for staka year no obeyimiu, and hem duim datwan long wei wea showimaot hem na-ting respectim or lovem iu? Datwan bae mekem iu barava feelsorre. So masbi Jehovah hem barava feel sorre tumas tu taemAdam and Eve duim samting wea againstim hem.

13 Jehovah no garem eni reason for letem Adam and Eve weano obey for gohed laef olowe. Tufala dae, olsem hem talem fi-nis bae happen long olketa. Adam and Eve finis nao. Olketa nogohed for laef olsem olketa spirit samwea. Iumi savve long dis-wan bikos long samting wea Jehovah talem long Adam bihaenhem no obey. God hem sei: “Iu [bae] go bak long graon, bi-kos iu kamaot from graon. Iu dust nomoa and iu bae go baklong dust.” (Genesis 3:19) God hem wakem Adam from dustbilong graon. (Genesis 2:7) Bifor long datwan, Adam no stap.So, taem Jehovah sei Adam bae go bak long dust, Hem minimAdam bae nomoa nao. Adam bae no garem laef, olsem datfaladust wea God iusim for wakem hem no garem laef tu.

14 From Adam and Eve chus for no obeyim God, wea datwanhem sin, tufala dae; sapos nomoa tufala bae laef yet. Iumi daebikos Adam pasim sin and dae go long olketa pikinini bilonghem. (Romans 5:12) Datfala sin hem olsem wanfala nogud sikwea nating savve finis wea man hem kasem from mami ordadi bilong hem. Samting wea kamaot from datwan, wea hemnao dae, hem barava nogud tumas. Dae hem wanfala enemy,no wanfala fren. (1 Corinthians 15:26) Iumi barava thankiulong Jehovah for wei wea hem provaedem datfala ransom forsevem iumi from disfala nogud enemy!

12. Wanem example nao hem helpem iumi for minim feeling bilongJehovah taem Adam and Eve duim samting wea againstim hem?13. Wanem nao Jehovah sei bae happen long Adam taem hem dae,and wanem nao diswan hem minim?14. Why nao iumi dae?

Wea Nao Olketa wea Dae Finis? 63

Page 65: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

TRUTH ABAOTEM DAE HEM HELPEM IUMI15 Samting wea Bible teaching abaotem olketa wea dae finis

hem comfortim iumi. Iumi lanem hao olketa wea dae finis nosafa long pain or sorre. No eni reason stap for fraet long olke-ta bikos olketa no savve spoelem iumi. Olketa no needim iumifor helpem olketa, and olketa no savve helpem iumi. Iumino savve story long olketa, and olketa no savve story long iumi.Plande bigman bilong religion rong for talem pipol hao olketasavve helpem olketa wea dae finis, and pipol wea bilivim olke-ta bigman hia givim selen long olketa. Bat for savve long truthabaotem dae bae protectim iumi from wei wea olketa wea teach-im olketa laea olsem trae for giamanim iumi.

16 Waswe, religion bilong iu agree witim samting wea Bibleteachim abaotem dae? Staka religion no agree witim Bible. Whynao olsem? Bikos Satan nao bihaenem olketa teaching bilongolketa. Hem iusim false religion nao for mekem pipol bilivimhao olketa bae gohed for laefolsem spirit bihaen body bilong ol-keta hem dae. Diswan hem wanfala laea wea Satan hem joinimwitim olketa nara laea for mekempipol no interest long JehovahGod. Hao nao olsem?

17 Olsem iumi storyim finis, samfala religion teachim hao pi-pol wea duim olketa nogud samting taem olketa laef bae golong ples wea fire bae bonem olketa for olowe taem olketa dae.Disfala teaching hem no honorim God. Jehovah hem God weashowimaot love and hem bae nating mekem pipol safa long weiolsem. (1 John 4:8) Hao nao tingting bilong iu sapos wanfalaman hem putim hand bilong wanfala pikinini wea no obey in-saed fire for panisim hem? Waswe, bae iu respectim man olsem?Waswe, bae iu laek for fren witim hem? Barava nomoa nao! Baeiu sei datfala man hem barava raf and spoelem datfala pikini-

15. Why nao hem comfortim iumi for savve long really samting weaBible teachim abaotem dae?16. Hu nao bihaenem olketa teaching bilong plande religion, and longwanem wei?17. Why nao datfala teaching abaotem wei wea pipol bone for olowehem no honorim Jehovah?

64 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 66: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

ni. Bat Satan laekem iumi for tingse Jehovah hem spoelempipolwitim fire for olowe!

18 Satan iusim samfala religion for teachim tu hao bihaen pi-pol dae olketa kamap olketa spirit wea olketa wea laef yet masrespectim and honorim. Olketa teachim hao olketa spirit bi-long pipol wea dae savve kamap olketa fren wea garem bigfalapaoa, or olketa nogud enemy. Plande pipol bilivim disfala laea.Olketa fraet long olketa wea dae finis and honorim and wor-shipim olketa. Bat Bible teachim hao olketa wea dae finis, olketasleep nomoa, and hao iumi shud worshipim tru God, Jehovahnomoa, wea hem nao Creator and Man wea provaed for iumi.—Revelation 4:11.

19 Wei for savve long truth abaotem olketa wea dae hem pro-tectim iu from olketa laea bilong religion. Hem helpem iu forminim tu olketa nara Bible teaching. Olsem example, taem iuluksavve hao pipol wea dae no kamap olketa spirit, datfalapromis abaotem laef olowe long paradaes long earth bae baravaencouragem iu.

20 Longfala taem bifor, datfala raeteous man Job hem ask ol-sem: “Sapos wanfala man hem dae, waswe, hem savve laefmoa?” (Job 14:14) Waswe, man wea sleep long dae savve laefbak? Samting wea Bible teachim abaotem diswan hem baravacomfortim iumi, olsem next chapter bae showim.

18. Wei for worshipim olketa wea dae finis hem kamaot from wanemlaea teaching bilong religion?19. For savve long samting wea Bible teachim abaotem dae bae help-em iumi for minim wanem nara teaching insaed Bible?20. Wanem kwestin nao bae iumi storyim long next chapter?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Olketawea dae finis no savve lukluk, herehere,or garem tingting.—Ecclesiastes 9:5.

ˇ Olketawea dae finis olketa rest, olketa no safa.—John 11:11.

ˇ Iumi dae bikos iumi kasem sin from Adam.—Romans 5:12.

Wea Nao Olketa wea Dae Finis? 65

Page 67: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

TINGIM sapos iu ranawe from wanfala enemy wea raf tu-mas. Hem barava strong and fast winim iu. Iu savve hao hemraf fogud bikos iu lukim hem killim dae samfala fren bilongiu finis. Nomata iu traem best for ranawe from hem, man hiahem ran fast tumas and iu hard nao. Luk olsem iu no garemeni hope nao. Bat seknomoa, wanfala man ran kam long iufor sevem iu. Hem barava moa strong winim enemy bilong iuand hem promis for helpem iu. Iu barava hapi nao!

2 For tok stret, wanfala enemy olsem nao hem aftarem iu.Hem aftarem iumi evriwan. Long chapter six, iumi lanem haoBible kolem dae wanfala enemy. No eniwan long iumi savveranawe from disfala enemy. Klosap iumi evriwan lukim fi-nis wei wea disfala enemy hem finisim laef bilong pipol weaiumi lovem. Bat Jehovah hem barava garem moa paoa winimdae. Hem nao datfala man wea love muvim hem for sevemiumi, wea showimaot finis hao hem savve winim disfala en-emy. And hem promis for distroem for olowe disfala enemy,dae. Bible hem sei: “Dae, wea hem nao datfala last enemy, baefinis evribit.” (1 Corinthians 15:26) Datwan hem barava gud-fala nius!

1-3. Wanem enemy nao hem aftarem iumi evriwan, and hao nao weifor story raonem samting wea Bible teachim savve comfortim iumi?

CHAPTER SEVEN

Hope for Olketa FamiliMember and Fren wea Dae

Hao nao iumi savve sure pipol bae resurrect?

Wanem nao showimaot Jehovah hem barava laekfor resurrectim olketa wea dae finis?

Hu nao bae resurrect?

Page 68: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

3 Firstaem, bae iumi storyim feeling bilong iumi taem wan-fala fren or famili member hem dae. Diswan bae helpem iumifor minim wanfala promis wea bae mekem iumi hapi, weadatwan nao hem promis bilong Jehovah for olketa wea dae fi-nis bae laef bak. (Isaiah 26:19) Jehovah nao bae mekem olketalaef bak. So hope hem stap for olketa wea dae bae laef bak bi-kos Jehovah hem promis for resurrectim olketa.

TAEM WANFALAFAMILI MEMBER OR FREN DAE

4 Waswe, enitaem wanfala famili member or fren bilongiu hem dae? Bigfala feeling for sorre and nogud feeling weaiumi kasem from iumi no savve changem datwan savve ba-rava hard for deal witim. Long olketa taem olsem, iumi needfor kasem comfort from Word bilong God. (2 Corinthians1:3, 4) Bible helpem iumi for minim feeling bilong Jehovahand Jesus abaotem dae. Jesus hem evritaem showimaot olketafasin bilong Dadi bilong hem long perfect wei, and wanfalastory long Bible showim hao Jesus hem sorre fogud taem frenbilong hem dae. (John 14:9) Long olketa taem wea Jesus golong Jerusalem, hem savve visitim Lazarus and olketa sista bi-long hem, Mary and Martha, wea stap long Bethany, wanfalataon klosap long Jerusalem. Olketa barava fren gud. Bible hemsei: “Jesus lovem Martha and sista bilong hem and Lazarus.”(John 11:5) Bat olsem iumi lanem finis long chapter six, Laza-rus hem dae.

5 Hao nao feeling bilong Jesus taem fren bilong hem dae?Jesus go for lukim olketa relative and fren bilong Lazarus weagohed for krae and feel sorre. Bible talem hao taem hem luk-im olketa hem “barava sorre tumas” and “hem krae.” (John11:33, 35) Waswe, wei wea Jesus sorre minim hem no garem

4. (a) Why nao samting wea Jesus duim taem Lazarus dae teachimiumi abaotem Jehovah? (b) Jesus hem fren gud witim hu nao?5, 6. (a) Hao nao feeling bilong Jesus taem hem stap witim familiand olketa fren bilong Lazarus wea sorre and krae? (b) Why nao weiwea Jesus hem krae and feel sorre hem encouragem iumi?

Hope for Olketa Famili Member and Fren wea Dae 67

Page 69: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

eni hope nao? Nomoa, hem barava garem hope. For tok stret,Jesus savve hao wanfala barava spesol samting hem klosap forhappen. (John 11:3, 4) Nomata olsem, hem feelim tumas sor-re wea man kasem taem narawan hem dae.

6 Taem iumi ting raonem sorre wea Jesus feelim, really, dat-wan savve encouragem iumi. Hao nao olsem? Hem showimiumi hao Jesus and Dadi bilong hem, Jehovah, heitim dae. BatJehovah hem fit for faetem and win againstim datfala enemy!Tingim samting wea God mekem Jesus fit for duim long datfa-la taem.

“LAZARUS, KAMAOT!”7 Olketa berem Lazarus insaed wanfala cave, and Jesus ask-

em olketa for aotem bigfala ston wea satem datfala cave.Martha hem wari bikos hem tingim hao masbi body bilongLazarus hem start for rotten finis. (John 11:39) Luk olsem noeni hope nao.

8 Olketa aotem datfala ston, and Jesus singaot olsem witimlaod voice: “Lazarus, kamaot!” Wanem nao happen? “Datfa-la man wea dae finis hem kamaot.” (John 11:43, 44) Tingimbigfala hapi bilong pipol long there! Evriwan hia, nomata ol-keta sista, relative, fren, or neiba bilong hem, olketa savve haohem dae. Nomata olsem, datfala man wea olketa lovem hemstandap midolwan long olketa moa. Masbi olketa barava sa-praes long datwan. For sure, olketa hapi tumas. Datwan hemwei for barava win againstim dae!

9 Jesus no sei hem duim disfala mirakol from paoa bilonghemseleva nomoa. Long prea bilong hem bifor hem singaotgo long Lazarus, hem showimaot klia hao Jehovah nao res-urrectim hem. (John 11:41, 42) Hem no Lazarus nomoa weaJehovah iusim paoa bilong hem for resurrectim. Bible storyim

7, 8. Why nao maet olketa wea savve long Lazarus no garem enihope for lukim hem moa, bat wanem nao Jesus duim?9, 10. (a) Wanem nao Jesus duim wea showimaot, really, God naoresurrectim Lazarus? (b) Wanem nao samfala gud samting iumi ka-sem taem iumi read abaotem olketa resurrection long Bible?

68 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 70: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Elijah resurrectim son bilongwanfala widow woman.

—1 Kings 17:17-24

Aposol Peter resurrectimdatfala Christian woman

Dorcas.—Acts 9:36-42

Evriwan barava hapi fogudtaem Lazarus hem resurrect.

—John 11:38-44

Page 71: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

nara eitfala resurrection olsem.� Hem barava interesting forread abaotem and studyim olketa resurrection hia. Olketateachim iumi hao God no favorim eniwan, bikos hem resur-rectim olketa wea young, olo, man, woman, Israelite, and manwea no Israelite tu. And wei wea hem duim datwan hem bara-va mekem pipol hapi! Olsem example, taem Jesus resurrectimwanfala young gele, parents bilong hem “barava hapi tumas.”(Mark 5:42) Tru nao, Jehovah givim olketa hia reason for hapiwea olketa bae nating forgetim.

10 Hem tru, olketa wea Jesus resurrectim gogo olketa daemoa. Waswe, datwan minim hem iusles nomoa for Jesusresurrectim olketa? Nomoa nao. Olketa resurrection hia show-imaot hao olketa nara samting wea Bible talem abaotem daehem tru and givim iumi hope.

LANE FROM OLKETA RESURRECTION LONG BIBLE11 Bible teachim hao olketa wea dae finis “no savve long eni

samting.” Olketa no laef and olketa no stap long eni nara ples.Resurrection bilong Lazarus showimaot hao diswan hem tru.Bihaen Lazarus hem laef bak, waswe, hem storyim olketa sam-ting abaotem heven? Or waswe, hem mekem evriwan fraetfogud taem hem storyim olketa nogud samting wea happenlong hell wea bone? Nomoa. Lazarus no talem eni samting ol-sem. Long fofala day wea hem no laef, hem “no savve long enisamting.” (Ecclesiastes 9:5) Lazarus hem sleep long dae no-moa.—John 11:11.

12 Disfala story abaotem Lazarus teachim iumi tu hao res-urrection hem wanfala really samting no wanfala kastom storynomoa. Taem Jesus resurrectim Lazarus, staka pipol lukim dat-wan. Nomata olketa bigman bilong religion wea heitim Jesus

� Olketa nara resurrection hem long 1 Kings 17:17-24; 2 Kings 4:32-37; 13:20, 21; Matthew 28:5-7; Luke 7:11-17; 8:40-56; Acts 9:36-42; and 20:7-12.

11. Hao nao story abaotem resurrection bilong Lazarus showimaothao samting wea Ecclesiastes 9:5 talem hem tru?12. Hao nao iumi savve sure Jesus hem really resurrectim Lazarus?

70 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 72: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

tu bat no trae for denyim datwan. Olketa sei: “Wanem nao baeiumi duim, disfala man [Jesus] hem duim staka mirakol?” (John11:47) Plande pipol go for lukim Lazarus wea resurrect. From dis-wan, staka moa pipol garem faith long Jesus. Olketa luksavve haosamting wea happen long Lazarus hem pruvim hao God naosendem kam Jesus. Hard foreniwan denyim disfala pruv, dastawesamfala bigman bilong olketa Jew wea garem wicked heart planforkillim dae Jesus and Lazarus.—John 11:53; 12:9-11.

13 Waswe, hem mek sense for biliv long resurrection? Ia, bi-kos Jesus teachim hao wanday “evriwan long olketa grev weaGod rememberim” bae resurrect. (John 5:28) Jehovah hemcreatim evri samting wea laef, so hem no hard for bilivimhao hem savve creatim bak wanfala man. Diswan bae baravadepend long memory bilong Jehovah. Waswe, hem savve re-memberim olketa famili member or fren bilong iumi wea daefinis? Universe hem garem staka million star, nomata olsem,God hem nemim evri star! (Isaiah 40:26) So Jehovah savve re-memberim evri samting abaotem olketa wea dae, and hem fitfor mekem olketa laef bak.

14 Wanem nao showimaot Jehovah barava laek for resurrect-im olketa wea dae finis? Bible teachim hao hem barava laekfor mekem pipol laef bak. Datfala faithful man Job hem ask:“Sapos wanfala man hem dae, waswe, hem savve laef moa?”Job hem story abaotem wei for weit long grev go kasem taemwea God bae rememberim hem. Hem sei long Jehovah: “Iubae kolem mi, and mi bae ansarem iu. Iu bae tingim tumassamting wea hand bilong iu wakem.”—Job 14:13-15.

15 Tingim datwan! Jehovah hem barava laek for resurrectimolketa wea dae finis. Hem barava muvim heart bilong iumi forsavve Jehovah garem feeling olsem! Bat waswe long disfala resur-rection wea bae kamap long future? Hu nao bae resurrect, andlong wea nao?

13. Wanem reason nao iumi garem for bilivim hao Jehovah savvereally resurrectim olketa wea dae finis?14, 15. Olsem toktok bilong Job hem showimaot, hao nao iumi sav-ve Jehovah hem barava laek for mekem olketa wea dae finis laef bak?

Hope for Olketa Famili Member and Fren wea Dae 71

Page 73: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

“EVRIWAN LONG OLKETA GREV”16 Olketa resurrection wea happen insaed Bible teachim

iumi plande samting abaotem resurrection wea bae kamaplong future. Pipol wea laef bak long earth bifor, olketa stapbak witim famili and olketa fren. Resurrection wea bae kamaplong future bae olsem tu—bat hem bae moabeta. Olsem iumilanem finis long Chapter 3, plan bilong God hem for fullearth kamap wanfala paradaes. So olketa wea resurrect bae nolaef bak insaed world wea fulap witim war, fasin for brekemlaw, and sik. Olketa bae garem chance for laef olowe long dis-fala earth witim peace and hapi.

17 Hu nao bae resurrect? Jesus hem sei “evriwan long olke-ta grev wea God rememberim bae herem voice bilong hem[Jesus] and kamaot.” (John 5:28, 29) Olsem tu, Revelation 20:13 hem sei: “Sea givim kam olketa wea dae insaed long hem,and dae and Hades givim kam olketa wea dae insaed longolketa.” “Hades” hem grev bilong olketa man. (Lukim Appen-dix, page 212-13.) Olketa grev bae kamap emti. Staka millionpipol wea rest long there bae laef bak. Aposol Paul hem sei:“Wanfala resurrection bae kamap for olketa wea raeteous andolketa wea no raeteous.” (Acts 24:15) Wanem nao diswan hemminim?

18 Samfala long “olketa wea raeteous” hem pipol wea iumiread abaotem long Bible wea laef bifor Jesus hem kam longearth. Maet iu savve tingim Noah, Abraham, Sarah, Moses,Ruth, Esther, and staka moa. Hebrews chapter 11 storyim sam-fala long olketa man and woman hia wea garem strongfalafaith long God. Bat olketa narawan wea “raeteous” tu hem ol-keta servant bilong Jehovah wea dae long taem bilong iumi.From iumi garem hope long disfala resurrection, iumi no fraetfor dae.—Hebrews 2:15.

16. Olketa wea resurrect bae laef bak insaed wanem kaen world?17. Hu nao olketa wea bae laef bak?18. Hu nao olketa wea “raeteous” wea bae resurrect, and hao nao dis-fala hope savve affectim iu?

72 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 74: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

19 Waswe long pipol wea no servem or obeyim Jehovah bi-kos olketa nating savve long hem taem olketa laef? Jehovahbae no forgetim staka million pipol hia wea “no raeteous.” Ol-keta tu bae resurrect and bae garem inaf taem for laneabaotem tru God and servem hem. Insaed wan thousandyear, olketa wea dae finis bae laef bak and kasem chance forjoin witim olketa narawan long earth wea faithful for servemJehovah. Datwan bae wanfala barava nambawan taem. Biblekolem datfala wan thousand year, Judgment Day.�

20 Waswe, diswan hem minim evriwan wea dae bae resurrect?Nomoa. Bible talem hao samfala stap long “Gehenna.” (Luke12:5) Gehenna hem wanfala ples aotsaed long Jerusalem bi-for wea olketa torowem olketa rabis. Olketa bonem rabis longthere and olketa body bilong pipol wea dae. Olketa Jew sei olke-ta wicked criminal wea olketa torowem body bilong olketa longthere no fit for eniwan berem olketa or for kasem resurrection.So Gehenna hem piksarem wei for finis for olowe. Jehovah naodatfala nambawan judge. Hem bae no resurrectim olketa weawicked and wea no willing for change.

RESURRECTION FOR GO LONG HEVEN21 Bible storyim tu nara resurrection, hem nao wei for laef

bak olsem wanfala spirit long heven. Only example bilong dis-wan insaed Bible hem resurrection bilong Jesus Christ.

22 Bihaen olketa killim dae Jesus, Jehovah no letem faithfulSon bilong Hem for stap olowe insaed grev. (Psalm 16:10; Acts13:34, 35) God resurrectim hem, bat no olsem wanfala man.Aposol Peter hem sei olsem abaotem Christ: “Wei wea hemman hem finis taem olketa killim hem dae, bat God mekem

� For moa information abaotem Judgment Day, plis lukim Appen-dix, page 213-15.

19. Hu nao olketa wea “no raeteous,” and from Jehovah hem kaentumas, wanem chance nao hem givim long olketa?20. Wanem nao Gehenna, and hu nao go long there?21, 22. (a) Wanem nao nara resurrection wea Bible storyim? (b) Hunao first man wea resurrect olsem wanfala spirit?

Hope for Olketa Famili Member and Fren wea Dae 73

Page 75: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

hem laef moa olsem wanfala spirit.” (1 Peter 3:18) Diswanhem wanfala barava nambawan mirakol. Jesus hem laef moaolsem wanfala maeti spirit! (1 Corinthians 15:3-6) Jesus hembarava first man for kasem kaen resurrection olsem. (John 3:13) Bat plande moa kasem semkaen resurrection bihaen.

23 From Jesus savve hem klosap for go bak long heven,hem talem olketa faithful follower bilong hem hao hem bae“redyim wanfala ples” for olketa long there. (John 14:2) Jesuskolem olketa wea bae go long heven “smolfala sekson bilongsheep” bilong hem. (Luke 12:32) Haomas man nao bae insaeddisfala smol grup bilong olketa faithful Christian? Long Reve-lation 14:1, aposol John hem sei: “Samting mi lukim nao hemdatfala Pikinini Sheep [Jesus Christ] hem standap antap longMaunt Zion, and wan handred and foti-foa thousand stap wit-im hem wea olketa raetem nem bilong hem and nem bilongDadi bilong hem long forhed bilong olketa.”

24 Wan handred and foti-foa thousand Christian hia, weainsaed diswan hem olketa aposol bilong Jesus wea faithful,olketa tu resurrect go long heven. Wanem taem nao olketa res-urrect? Aposol Paul talem hao datwan bae kamap insaed taemwea Jesus rul olsem king. (1 Corinthians 15:23) Olsem Chap-ter 9 bae storyim, iumi insaed long datfala taem. So olketalast wan bilong datfala 144,000 wea laef yet bae stretawe resur-rect go long heven taem olketa dae. (1 Corinthians 15:51-55)Bat long future, barava bigfala haf bilong olketa man garemchance for laef bak long Paradaes long earth.

25 Tru nao, Jehovah bae win againstim disfala enemy bilongiumi, dae, and hem bae finis for olowe! (Isaiah 25:8) Bat maetiu laek for savve, ‘Wanem nao olketa wea go long heven baeduim long there?’ Olketa bae kamap part bilong wanfala nam-bawan Kingdom gavman long heven. Iumi bae lanem moasamting abaotem datfala gavman long next chapter.

23, 24. Hu nao olketa wea insaed “smolfala sekson bilong sheep”bilong Jesus, and olketa haomas?25. Wanem nao bae iumi storyim long next chapter?

74 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 76: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Olketa resurrection insaed Bible givimiumi hope wea iumi savve trustim.—John11:39-44.

ˇ Jehovah hem barava want for mekem olketawea dae finis for laef bak.—Job 14:13-15.

ˇ Evriwan long olketa grev wea God remem-berim bae resurrect.—John 5:28, 29.

Long Paradaes, olketa wea dae finis bae laefbak and stap moa witim famili and olketa fren

Hope for Olketa Famili Member and Fren wea Dae 75

Page 77: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

PLANDE million pipol evriwea long world savve long preawea staka kolem Lord’s Prea. Diswan hem wanfala exampleprea wea Jesus Christ givim. Hem wanfala prea wea talem ol-keta important samting, and wei for story raonem first thrifalasamting wea Jesus talem long datfala prea bae helpem iu lan-em moa samting abaotem wanem Bible hem really teachim.

2 Long start bilong disfala prea, Jesus hem sei olsem long ol-keta wea lisin long hem: “Iufala mas prea olsem: ‘Dadi bilongmifala wea stap long heven, mifala laekem for evriwan masting long nem bilong iu olsem hem holy. Mekem kingdombilong iu kam. Mekem will bilong iu kamap long heven andlong earth.’” (Matthew 6:9-13) Why nao thrifala samting foraskem hia hem important?

3 Iumi lanem finis plande samting abaotem nem bilongGod, Jehovah. And iumi storyim tu will bilong God—samtinghem duim finis, and samting wea hem bae duim for olketaman. Bat wanem nao Jesus hem minim taem hem talem iumi

1. Wanem prea wea staka pipol savve long hem nao bae iumi storyraonem distaem?2. Wanem nao thrifala samting wea Jesus teachim olketa disaepol bi-long hem for askem long prea?3. Iumi need for savve long wanem samting abaotem Kingdom bi-long God?

CHAPTER EIT

Wanem NaoKingdom Bilong God?

Wanem nao Bible teachim iumi abaotemKingdom bilong God?

Wanem nao Kingdom bilong God bae duim?

Wanem taem nao Kingdom bae mekem willbilong God kamap long earth?

Page 78: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

for prea olsem: “Mekem kingdom bilong iu kam”? Wanemnao Kingdom bilong God? Taem Kingdom hem kam hao naobae datwan mekem pipol ting long nem bilong God olsemhem holy? And hao nao wei for Kingdom hem kam hem joinwitim wei for duim will bilong God?

WANEM NAO KINGDOM BILONG GOD?4 Kingdom bilong God hem wanfala gavman wea God hem

startim wea garem King wea hem chusim. Hu nao King longKingdom bilong God? Jesus Christ. Jesus hem King wea win-im evri nara ruler and Bible kolem hem “King bilong olketawea rul olsem king and Lord bilong olketa wea rul olsemlord.” (1 Timothy 6:15) Hem garem paoa for duim barava moasamting for helpem olketa man winim eni nara ruler, nomataolketa best ruler tu.

5 Kingdom bilong God bae rul from wea nao? Iumi lanemfinis hao olketa killim dae Jesus long wanfala post, and thenhem resurrect. No longtaem bihaen, hem go long heven.(Acts 2:33) So heven nao ples wea Kingdom bilong God hemstap. Hem nao why Bible kolem hem “Kingdom bilong hev-en.” (2 Timothy 4:18) Nomata Kingdom bilong God hem staplong heven, hem bae rul ovarem earth.—Revelation 11:15.

6 Wanem nao mekem Jesus hem wanfala nambawan King?Wanfala samting wea mekem hem nambawan hem wei weahem bae nating dae. Bible markem Jesus witim olketa manwea king and sei “hem nomoa garem wei for kanduit dae, weahem stap long barava braet laet.” (1 Timothy 6:16) Diswanminim evri gud samting wea Jesus duim bae no finis. Andiumi barava trustim hao hem bae duim staka gud samting forhelpem pipol.

7 Tingim disfala profesi long Bible abaotem Jesus: “Spirit bi-long Jehovah mas stap long hem, spirit bilong wisdom and

4. Wanem nao Kingdom bilong God, and hu nao King bilong hem?5. From wea nao Kingdom bilong God hem rul, and hem rul ova-rem wanem?6, 7. Wanem nao mekem Jesus hem wanfala nambawan King?

Wanem Nao Kingdom Bilong God? 77

Page 79: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

bilong wei for minim samting, spirit bilong kaonsel and bi-long bigfala paoa, spirit bilong savve and wei for fraet longJehovah; and hem bae hapi from hem fraet long Jehovah. Andhem bae no judge followim samting wea eye bilong hem luk-im, or givim kaonsel followim samting wea ear bilonghem herem. And hem mas judgem hambol pipol witim rae-teous fasin, and hem mas givim kaonsel witim stretfala fasinfor helpem hambol pipol bilong earth.” (Isaiah 11:2-4) Olketatoktok hia showimaot hao Jesus bae wanfala King wea rae-teous and kaenfala. Waswe, bae iu laek for garem ruler olsem?

8 Nara tru samting abaotem Kingdom bilong God hem weiwea Jesus bae no rul seleva. Olketa narawan bae rul wit-im hem. Olsem example, aposol Paul talem Timothy: “Saposiumi gohed and no givap, iumi bae rul tugeta olsem olketaking.” (2 Timothy 2:12) Tru nao, God chusim Paul, Timo-thy, and olketa narawan wea faithful for rul tugeta witim Jesuslong Kingdom long heven. Haomas man nao bae garem dat-fala privilege?

9 Iumi lukim finis long Chapter 7 bilong disfala buk haoaposol John hem kasem wanfala vision. Hem lukim “datfalaPikinini Sheep [Jesus Christ] hem standap antap long MauntZion [wea hem nao position bilong hem long heven olsemking], and wan handred and foti-foa thousand stap witim hemwea olketa raetem nem bilong hem and nem bilong Dadi bi-long hem long forhed bilong olketa.” Hu nao 144,000 hia?John hem sei: “Olketa nao olketa wea followim datfala Pikini-ni Sheep long evri ples wea hem go long hem. God baemolketa from midolwan long olketa man olsem olketa firstfrutfor God and for datfala Pikinini Sheep.” (Revelation 14:1, 4)Tru nao, olketa hia olketa faithful follower bilong Jesus Christwea God chusim olketa for rul long heven witim Jesus. Bihaenolketa resurrect go long heven, “olketa bae rul olsem olketaking ovarem earth” witim Jesus. (Revelation 5:10) Start kam

8. Hu nao bae rul witim Jesus?9. Haomas man nao bae rul witim Jesus, and wanem taem nao Godstart for chusim olketa?

78 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 80: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

long taem bilong olketa aposol, God hem gohed for chusimolketa faithful Christian for mekem namba bilong olketa weahem chusim kasem 144,000.

10 Wei wea God markem Jesus and 144,000 for rul hemshowimaot love bilong hem. Hao nao olsem? Jesus stap olsemman bifor, so hem savve long olketa samting iumi mas dealwitim and wei for safa. Paul talem hao Jesus hem “no manwea no minim olketa wik point bilong iumi, bat hem manwea kasem test long evri samting olsem iumi, bat wea no ga-rem sin.” (Hebrews 4:15; 5:8) Olketa wea rul witim hem tukasem hard taem and safa taem olketa stap long earth. And tu,olketa stragol witim wei for no perfect and deal witim olketadifren kaen sik. For sure olketa hia bae minim olketa problemwea olketa man feisim!

WANEM NAO KINGDOM BILONGGOD BAE DUIM?

11 Taem Jesus hem sei olketa disaepol shud prea for King-dom bilong God for kam, hem sei tu hao olketa shud preafor will bilong God kamap “long heven and long earth.” Godhem long heven, and olketa faithful angel olowe duim will bi-long hem long there. Bat long Chapter 3 bilong disfala buk,iumi lanem hao wanfala wicked angel stop for duim will bi-long God and hem kosim Adam and Eve for sin. LongChapter 10, iumi bae lanem moa samting from Bible abaotemdatfala wicked angel, wea nem bilong hem Satan. God letemSatan and olketa angel wea chus for followim hem, wea Bi-ble kolem olketa demon, for stap long heven for lelebet taem.So no evriwan long heven long datfala taem duim will bilongGod. Datwan hem change taem Kingdom bilong God hemstart for rul. Datfala niu King, Jesus Christ, hem faet againstimSatan.—Revelation 12:7-9.

10. Why nao wei for Jesus and datfala 144,000 rul ovarem olketaman hem wanfala arrangement wea showimaot love?11. Why nao Jesus hem sei olketa disaepol bilong hem shud prea forwill bilong God mas kamap long heven?

Wanem Nao Kingdom Bilong God? 79

Page 81: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

12 Olketa profesi toktok wea kam bihaen storyim samtingwea happen: “Mi herem wanfala laod voice long heven hemsei: ‘Salvation and paoa and kingdom bilong God bilong iumiand paoa bilong Christ bilong hem, hem kamap nao, fromolketa torowem go daon datwan wea accusim olketa brata bi-long iumi, wea accusim olketa day and naet front long Godbilong iumi!’” (Revelation 12:10) Waswe, iu lukim tufala ba-rava important samting wea happen long datfala scripture?First wan, Kingdom bilong God wea Jesus Christ rulim hemstart for rul. Mek-tu, Jesus aotem Satan from heven and toro-wem hem kam daon long earth.

13 Wanem nao kamaot from tufala samting hia? Revelationhem sei olsem abaotem samting wea happen long heven: “Soiufala hapi nao, heven and iufala wea stap long there!” (Rev-elation 12:12) Tru nao, olketa angel long heven wea faithfulhapi bikos Satan and olketa demon bilong hem no stap longheven nao. Olketa garem peace and wan mind wea gohed olo-we long there. Distaem, will bilong God gohed long heven.

14 Bat waswe long earth? Bible hem sei: “Trabol for earthand for sea, bikos Devil hem kam daon long iufala and hemkros tumas from hem savve hem garem shortfala taem no-moa.” (Revelation 12:12) Satan hem kros from Jesus aotemhem from heven and from hem garem shortfala taem no-moa. From hem kros hem kosim trabol long earth. Bae iumilanem moa samting abaotem datfala “trabol” long next chap-ter. Bat taem iumi tingim hao Jesus torowem Satan kam daonlong earth, iumi laek for savve, Hao nao Kingdom savve mek-em will bilong God for kamap long earth?

15 Waswe, iu rememberim wanem nao will bilong God for

12. Revelation 12:10 storyim wanem tufala important samting weahappen?13. Wanem nao kamaot from wei wea Jesus aotem Satan fromheven?14. Wanem nao happen long earth from Jesus torowem Satan kamdaon?15. Wanem nao will bilong God for disfala earth?

80 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 82: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

earth? Iu lane abaotem datwan finis long Chapter 3. LongEden, God showim hao hem will bilong hem for earth baewanfala paradaes wea evriwan raeteous and no dae. Satan kos-im Adam and Eve for sin, and datwan hem affectim wei weawill bilong God for earth hem fulfill, bat God no changemwill bilong hem. Hem still plan bilong God for ‘olketa wea rae-teous kasem earth olsem present, and stap olowe long hem.’(Psalm 37:29) And Kingdom bilong God nao bae duim dat-wan. Long wanem wei?

16 Tingim datfala profesi long Daniel 2:44. Long there hemsei: “Long taem bilong olketa king hia God bilong heven baestartim wanfala kingdom wea bae nating savve finis. And baeno eni nara pipol tekova long datfala kingdom. Diswan baesmasem and finisim evri kingdom hia, and hem nomoabae stap for olowe.” Wanem nao diswan hem helpem iumi forminim abaotem Kingdom bilong God?

17 First samting, Kingdom bae start “long taem bilong olke-ta king hia,” wea minim taem olketa nara kingdom stap yet.Mek-tu, Kingdom bilong God bae gohed for olowe. No eninara gavman bae finisim or changem hem. Mek-thri, war baekamap midolwan Kingdom bilong God and olketa kingdombilong disfala world. Kingdom bilong God nao bae win. Gogo,Kingdom nao bae only gavman wea rulim olketa man. Longdatfala taem, olketa man bae stap gud anda long disfala gav-man wea winim eni nara gavman wea olketa stap anda bifor.

18 Bible talem staka samting abaotem datfala war midolwanKingdom bilong God and olketa gavman bilong disfala world.Olsem example, hem teachim iumi hao taem end hem kakamklosap, olketa wicked spirit bae talem olketa laea for trikim“olketa king bilong full earth.” Why nao olsem? “For hipimapolketa [olketa king hia] for war bilong bigfala day bilong GodOlmaeti.” Olketa king bilong earth bae hipap “long ples wea

16, 17. Wanem nao Daniel 2:44 talem iumi abaotem Kingdom bi-long God?18. Wanem nao nem bilong datfala war midolwan Kingdom bilongGod and olketa gavman bilong disfala world?

Wanem Nao Kingdom Bilong God? 81

Page 83: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

olketa kolem Armageddon long Hebrew languis.” (Revelation16:14, 16) From samting wea tufala verse hia talem, nem bi-long datfala last faet midolwan olketa gavman bilong manand Kingdom bilong God hem Armageddon.

19 Armageddon bae mekem wei for Kingdom bilong Godduim wanem samting? Tingim moa will bilong God for dis-fala earth. Hem plan bilong Jehovah God for earth mas fulapwitim pipol wea raeteous and perfect and wea servem hemlong Paradaes. Wanem nao stopem datwan for kamap dis-taem? First samting, iumi olketa sinner, and iumi savve sikand dae. Bat iumi lanem finis long Chapter 5 hao Jesus dae foriumi mekem iumi savve laef for olowe. Maet iu rememberimdatfala toktok long Gospel buk bilong John wea sei: “God lov-em world tumas dastawe hem givim only Son wea hemselevanao wakem, mekem evriwan wea showimaot faith long hemno need for dae bat kasem laef olowe.”—John 3:16.

20 Nara problem, hem wei wea staka pipol duim olketa wick-ed samting. Olketa laea, ravem narawan, and duim dirty fasin.Olketa no laek for duim will bilong God. Pipol wea duim ol-keta wicked samting bae finis long datfala war bilong God,Armageddon. (Psalm 37:10) Nara reason why will bilong Godhem no kamap long earth hem bikos olketa gavman no en-couragem pipol for duim datwan. Plande gavman no fit forhelpem pipol, olketa raf, and olketa raverave. Bible hem tokstret taem hem sei: “Taem man rulim narawan hem spoelemhem.”—Ecclesiastes 8:9.

21 Bihaen Armageddon, olketa man bae stap anda long wan-fala gavman nomoa, Kingdom bilong God. Datfala Kingdombae duim will bilong God and mekem olketa man for kasemolketa nambawan blessing. Olsem example, hem bae aotemSatan and olketa demon from earth. (Revelation 20:1-3) Sak-rifaes bilong Jesus bae mekem wei for olketa wea faithful bae

19, 20. Wanem nao stopem will bilong God for kamap long earthdistaem?21. Hao nao Kingdom bae mekem will bilong God for kamap longearth?

82 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 84: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Wei wea Jesus aotem Satan andolketa demon from heven mekem

trabol kamap long earth.Klosap nao trabol hia bae finis

Page 85: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

no sik or dae. Anda long Kingdom olketa savve laef for olo-we. (Revelation 22:1-3) Earth bae kamap wanfala paradaes. Sodisfala Kingdom bae mekem will bilong God for kamap longearth, and bae mekem kamap wei wea evriwan ting long nembilong God olsem hem holy. Wanem nao diswan hem min-im? Hem minim, gogo, evriwan wea stap anda long Kingdombilong God bae honorim nem bilong Jehovah.

WANEM TAEM NAOKINGDOM BAE DUIM DISWAN?

22 Taem Jesus talem olketa follower bilong hem for preafor ‘Kingdom bilong God for kam,’ hem klia hao Kingdomno kam yet long datfala taem. Waswe, hem kam taem Je-sus go bak long heven? Nomoa, bikos Paul and Peter talemhao bihaen Jesus hem resurrect, datfala profesi long Psalm110:1 hem fulfill, wea sei: “Toktok bilong Jehovah for Lordbilong mi, hem olsem: ‘Sidaon long raet saed bilong mi gokasem taem mi putim olketa enemy bilong iu olsem stulfor putim leg bilong iu.’” (Acts 2:32-35; Hebrews 10:12, 13)Jesus mas weit firstaem.

23 Hao long nao hem mas weit? Long last part bi-long mek-19 century and first part bilong mek-20 century,olketa Bible student start for luksavve disfala taem wea Je-sus mas weit bae finis long 1914. (For moa information

22. Hao nao iumi savve Kingdom bilong God hem no kam taem Je-sus hem long earth or stretawe bihaen hem resurrect?23. (a) Wanem taem nao Kingdom bilong God hem start for rul?(b) Wanem nao bae iumi storyim long next chapter?

Anda long rul bilong Kingdom, will bilong God baekamap long earth olsem hem kamap long heven

84 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 86: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

abaotem disfala date, lukim Appendix, page 216-18.) Ol-keta samting wea start for happen long world long 1914showimaot hao samting wea olketa talem hem stret. Weiwea olketa profesi insaed Bible fulfill showimaot haolong 1914, Christ kamap King and Kingdom bilong Godlong heven hem start for rul. So diswan minim iumistap insaed datfala ‘short taem’ wea Satan garem. (Rev-elation 12:12; Psalm 110:2) Iumi savve sure tu hao klosapnao Kingdom bilong God bae duim will bilong God longearth. Waswe, diswan hem here gud long iu? Waswe, iubilivim diswan? Next chapter bae helpem iu for lukim haoBible hem really teachim olketa samting hia.

SAMTING WEA BIBLE TEACHIMˇ Kingdom bilong God hem wanfala gavman

long heven wea Jesus Christ hem King bilonghem, and God tekem 144,000 from earth forrul witim hem.—Revelation 14:1, 4.

ˇ Kingdom hem start for rul long 1914. Longdatfala taem Jesus aotem Satan from hevenand torowem hem kam daon long earth, weahem gohed for stap kam kasem distaem.—Rev-elation 12:9.

ˇ Klosap nao Kingdom bilong God bae distroemolketa gavman bilong man, and earth bae kam-ap wanfala paradaes.—Revelation 16:14, 16.

Wanem Nao Kingdom Bilong God? 85

Page 87: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WASWE, enitaem iu herem nius long radio and barava wariabaotem future? Olketa barava nogud samting savve sekno-moa happen, wea mekem hem hard for savve long wanemnao bae happen tumoro. (James 4:14) Nomata olsem, Jeho-vah savve long wanem bae happen long future. (Isaiah46:10) Longfala taem bifor, Word bilong hem, Bible, talemhao olketa nogud samting bae happen long taem bilongiumi, bat hem talem hao olketa nambawan samting baehappen tu.

2 Jesus Christ story abaotem Kingdom bilong God weabae finisim olketa wicked samting and mekem earth kam-ap wanfala paradaes. (Luke 4:43) Pipol laek for savvelong wanem taem nao Kingdom bae kam. Olketa disaepolbilong Jesus askem hem: “Wanem nao bae saen for show-imaot iu stap moa and wea showimaot olketa samting weahappen long world distaem bae finis?” (Matthew 24:3) Je-sus talem olketa hao Jehovah God nomoa savve long barava

1. Long wea nao iumi savve lane abaotem future?2, 3. Wanem nao olketa disaepol askem Jesus, and wanem nao hemsei?

CHAPTER NAEN

Waswe, Iumi Stap Long“Olketa Last Day”?

Olketa wanem samting nao Bible sei bae happen longtaem bilong iumi?

Bible sei pipol long “olketa last day” bae garemwanem kaen fasin?

Wanem nao olketa gudfala samting wea Bible sei baehappen long “olketa last day”?

Page 88: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

taem wea disfala world bae finis. (Matthew 24:36) NomataJesus no talem olketa disaepol barava taemwea end bae kam,hem storyim olketa samting wea bae kamap long earth biforKingdom hem mekem olketa man for garem tru peace andsef living. Samting wea hem storyim hem gohed distaem!

3 Bae iumi lukluk long pruv wea showimaot iumi stap in-saed taem wea ‘world bae finis,’ bat firstaem, iumi tingimwanfala war wea no eni man lukim. Hem kamap long heven,and samting wea kamaot from datwan hem affectim iumi.

WANFALA WAR LONG HEVEN4 Long Chapter 8, hem explainim hao Jesus Christ kamap

King long heven long year 1914. (Daniel 7:13, 14) No long-taem bihaen hem kamap King, Jesus hem duim samting.Bible hem sei, “War hem start long heven. Michael [wea dat-wan hem nara nem for Jesus] and olketa angel bilong hemfaet againstim datfala big snek [wea hem nao Satan], anddatfala big snek and olketa angel bilong hem faet bak.”� Sa-tan and olketa wicked angel bilong hem, olketa demon, luslong datfala faet and Jesus torowem olketa kam daon longearth. Olketa faithful angel bilong God hapi from wei weaSatan and olketa demon bilong hem no stap long there nao.Bat olketa man bae no garem hapi olsem, bikos Bible hemsei: “Trabol for earth . . . bikos Devil hem kam daon long iu-fala, and hem kros tumas, from hem savve hem garemshortfala taem nomoa.”—Revelation 12:7, 9, 12.

5 Lukim samting wea kamaot from datfala war long hev-en. From Satan hem kros tumas, hem mekem bigfala trabolkamap for olketa long earth. Bae iu lanem hao distaem, iumistap long datfala taem bilong trabol. Bat datwan bae gohed

� For information wea showimaot Michael hem nara nem for Je-sus Christ, lukim Appendix, page 218-19.

4, 5. (a) Wanem nao happen long heven no longtaem bihaen Jesushem kamap King? (b) Wanem nao Revelation 12:12 sei bae kamaotfrom datfala war long heven?

Waswe, Iumi Stap Long Olketa Last Day? 87

Page 89: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

for “shortfala taem nomoa.” NomataSatan tu bat luksavve long datwan. Dis-fala short taem wea Bible storyim, hem“olketa last day.” (2 Timothy 3:1) Iumisavve barava hapi hao klosap nao Godbae finisim wei wea Devil hem mek tra-bol hia long earth! Bae iumi storyimsamfala samting wea happen distaem,wea hem nao olketa samting wea Bi-ble talem bae happen. Olketa samtinghia pruvim hao iumi insaed olketa lastday and hao klosap nao Kingdom bi-long God bae mekem evriwan wealovem Jehovah for kasem olketa bless-ing wea bae gohed for olowe. Firstaem,iumi storyim fofala samting insaed dat-fala saenwea Jesus sei bae showaot longtaem bilong iumi.

OLKETA BIGFALA SAMTING WEAKAMAP LONG OLKETA LAST DAY

6 “Nation bae againstim nation andkingdom bae againstim kingdom.” (Mat-thew 24:7) Staka million pipol dae longolketa war wea kamap insaed 100 yearwea go pas. Wanfala savveman long En-gland hem sei: “Staka pipol dae fromolketa war long mek-20 century winimenitaem bifor. . . . For klosap fullwan handred year hia, war hem gohedlong earth.” Report from wanfala or-ganization wea studyim olketa samtingwea gohed long world, hem sei: “Long

6, 7. Hao nao samting wea Jesus talemabaotem war and wei wea kaikai bae shorthem fulfill distaem?

88

Page 90: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

[mek-20] century, war spoelem thritaems moa pipol winim namba bilongpipol wea evri war wea kamap insaed1,900 year bifor datwan hem spoelem.”Start kam long 1914, winim 100 mil-lion pipol dae from olketa war. Stakamillion pipol safa and feel sorre tumasbikos olketa relative and fren bilongolketa dae long war. Maet wanfala rela-tive bilong iu tu dae long war.

7 “Kaikai bae short.” (Matthew 24:7)Olketa wea duim research talem hao in-saed 30 year wea go pas, olketa kantrigrowim staka moa kaikai winim bifor.Nomata olsem, pipol no garem inaf sel-en for baem kaikai or for baem landfor wakem garden. Winim wan billionpipol safa from olketa barava hangre fo-gud. World Health Organization talemhao wei for no garem inaf kaikai hemwanfala main samting wea kosim win-im faev million pikinini each year fordae.

8 “Olketa bigfala earthquake bae kam-ap.” (Luke 21:11) Olketa savveman seiolketa expectim samting olsem 19 big-fala earthquake evri year. Olketa baespoelem samfala building and mekemgraon garem olketa big krak. And klos-ap evri year, olketa earthquake happenwea big tumas and wea barava pisisimnao olketa building. Olketa record

8, 9. Wanem nao showimaot olketa profesibilong Jesus abaotem olketa earthquake andsik hem fulfill?

89

Page 91: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

showimaot, start kam long 1900 olketaearthquake killim dae winim tu mil-lion pipol. Wanfala buk hem sei:“Nomata olketa niu technology kamapdistaem, staka pipol still dae long olke-ta earthquake.”

9 “Olketa . . . nogud sik bae kamap.”(Luke 21:11) Nomata distaem olketadoctor garem staka medicine and olke-ta niu teknik for treatim man, olketa sikwea stap for longfala taem finis and ol-keta niu sik wea kamap spoelem olketaman. Wanfala report talem hao 20-falasik wea staka pipol savve long olketa—wea samfala nao hem tuberculosis,malaria, and cholera—kamap moa biginsaed 20 year wea go pas and hemkamap moa hard for finisim samfalasik witim medicine. Winim 30 niu sikhem kamap distaem. No eni medicinefitim samfala sik hia and olketa savvekillim man dae.

FASIN BILONG PIPOL LONGOLKETA LAST DAY

10 Bible talem tu hao long olketa lastday pipol bae change. Aposol Paul sto-ryim fasin bilong pipol long taembilong iumi. Long 2 Timothy 3:1-5,hem sei: “Nogud taem wea hard fordeal witim bae gohed insaed long ol-keta last day.” Paul talem hao pipol bae

10. Olketa wanem fasin bilong pipol wea2 Timothy 3:1-5 storyim nao iu lukim dis-taem?

90

Page 92: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

ˇ lovem seleva

ˇ lovem selen

ˇ no obeyim dadi and mami

ˇ no loyal

ˇ no garem love for narawan insaedfamili

ˇ no savve kontrolem seleva

ˇ raf tumas

ˇ lovem hapitaem winim wei forlovem God

ˇ olketa luk olsem olketa worshipimGod bat olketa nating followim hem

11 Waswe, pipol long community bi-long iu garem fasin olsem tu? Masbiolsem. Evriwea long world pipol garemolketa nogud fasin. Diswan showimaothao klosap nao God bae duim samting,from Bible hem sei: “Taem olketa weawicked kamap olsem olketa plant, andpipol wea spoelem narawan kamap sta-ka, datwan hem for olketa mas finis forolowe.”—Psalm 92:7.

GUD SAMTING WEA KAMAP!12 Tru nao, olsem Bible talem, olketa

last day fulap witim trabol. Nomata ol-sem, samfala gud samting hem kamapmidolwan olketa wea worshipim Jeho-vah.

11. Hao nao Psalm 92:7 storyim samtingwea bae happen long olketa wea wicked?12, 13. Hao nao datfala “tru savve” hem kam-ap staka long disfala “taem bilong end”?

91

Page 93: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

13 “Datfala tru savve bae kamap staka.” Diswan nao sam-ting wea Bible buk bilong Daniel talem bae happen. Longwanem taem nao datwan bae happen? Long “taem bilongend.” (Daniel 12:4) Diswan hem barava olsem start kamlong 1914. Start long datfala year, Jehovah helpem olketawea really laek for servem hem for minim plande moa sam-ting insaed long Bible. Olketa gohed for minim plande moasamting abaotem nem and plan bilong God, ransom sakri-faes bilong Jesus Christ, samting wea happen long pipol weadae, and datfala resurrection. And tu, olketa wea worshipimJehovah lane hao for garem living wea mekem olketa ka-sem gud samting and wea praisem God. Olketa minim longwei wea moa klia tu samting wea Kingdom bilong God hemduim and hao hem bae stretem olketa problem long earth.Wanem nao olketa duim witim disfala savve? Datfala kwes-tin hem mekem iumi tingim narafala profesi wea hemgohed for fulfill long olketa last day hia.

14 “Olketa bae preachim disfala gud nius bilong kingdomevriwea long earth.” Jesus talem diswan insaed profesi bi-long hem abaotem end bilong world bilong Satan. (Matthew24:3, 14) Olketa preachim disfala gud nius bilong King-dom long winim 230 kantri, and long winim 400 languis.Disfala gud nius explainim wanem nao Kingdom, samtingwea hem bae duim, and hao iumi savve kasem olketa bless-ing from hem. Plande million Jehovah’s Witness strong forpreachim disfala gud nius abaotem Kingdom. Olketa kamfrom “evri nation and tribe and pipol and languis.” (Reve-lation 7:9) Olketa Jehovah’s Witness conductim olketa freeBible study witim plande million pipol wea laek for savvelong really samting wea Bible hem teachim. Wei wea disfalaprofesi hem fulfill olsem hem barava nambawan, especiallytaem iumi tingim hao Jesus sei “pipol bae heitim” olketa truChristian!—Luke 21:17.

14. Hao big nao disfala waka for preachim gud nius abaotem King-dom distaem, and hu nao olketa wea preachim datwan?

92 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 94: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

“Olketa bae preachimdisfala gud nius abaotemkingdom evriwea longearth.”—Matthew 24:14

Page 95: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WANEM NAO IU BAE DUIM?15 From staka Bible profesi fulfill distaem, waswe, iu agree

hao iumi stap insaed olketa last day? Waka for preachim gudnius bae gohed go kasem taem wea Jehovah sei hem inafnao, then “end” bae kam. (Matthew 24:14) “End” hem min-im taem wea God bae distroem olketa wea wicked. Jehovahbae iusim Jesus and olketa strongfala angel for distroem ol-keta wea againstim hem. (2 Thessalonians 1:6-9) Satan andolketa demon bilong hem bae no stap for leadim olke-ta nation go rong. Bihaen datwan, Kingdom bilong God baegivim staka blessing long olketa wea stap anda long raeteousrul bilong hem.—Revelation 20:1-3; 21:3-5.

16 From end bilong disfala world bilong Satan hem klos-ap, iumi shud garem tingting olsem, ‘Wanem nao mi shudduim?’ Iumi bae wise sapos iumi gohed for lanem moa sam-ting abaotem Jehovah and abaotem olketa samting wea hemlaekem iumi for duim. (John 17:3) Studyim gud Bible. Mek-em hem kamap wei bilong iu for kaban evritaem witimolketa narawan wea laek for duim will bilong Jehovah. (He-brews 10:24, 25) Kasem gud samting from staka savvewea Jehovah provaedem for pipol evriwea long world, andchangem olketa samting wea iu need for changem for mek-em God hapi long iu.—James 4:8.

17 Jesus talem hao staka pipol bae ting nating long pruvwea showimaot iumi stap insaed olketa last day. Jehovah baeseknomoa distroem wicked pipol. Pipol bae seke long dis-wan long sem wei wea olketa bae seke taem wanfala mankam long naet for stealim haos bilong olketa. (1 Thes-salonians 5:2) Jesus talem disfala warning: “Taem wea Son

15. (a) Waswe, iu bilivim hao iumi stap insaed olketa last day, andwhy nao iu bilivim datwan? (b) Taem “end” hem kam, wanem naobae happen long olketa wea againstim Jehovah, and waswe long ol-keta wea stap anda long rul bilong Kingdom bilong God?16. Wanem nao bae wise samting for iu duim?17. Why nao staka pipol bae seke taem Jehovah distroem olketa weawicked?

94 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 96: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

bilong man stap moa bae olsem taem bilong Noah. Biforlong flood, olketa kaikai and drink, olketa man marit andgivim olketa gele for marit, go kasem taemwea Noah hem goinsaed long ark; and olketa nating lisin go kasem taem floodhem kam and swipim olketa go. Bae hem olsem tu longtaem wea Son bilong man stap moa.”—Matthew 24:37-39.

18 So dastawe Jesus sei olsem long olketa wea lisin longhem: “Lukluk gud long iufala seleva, nogud heart bilong iu-fala kamap hevi from iufala ova tumas for kaikai and drinkand from wari bilong living, and from datwan, datfala dayhem seknomoa kasem iufala olsem wanfala trap. From baehem kasem evriwan wea stap long earth. So gohed for wekapand prea evritaem mekem iufala savve win for missim evrisamting hia wea mas happen, and mekem iufala savve stand-ap [wea minim God acceptim olketa] front long Son bilongman.” (Luke 21:34-36) Iumi wise sapos iumi ting strong longsamting wea Jesus talem. Why nao olsem? Bikos olketa weaJehovah God and datfala “Son bilong man,” Jesus Christ ac-ceptim, garem chance for sev taem world bilong Satan hemfinis and for laef olowe insaed datfala nambawan niu worldwea barava klosap nao!—John 3:16; 2 Peter 3:13.

18. Iumi shud ting strong long wanem warning wea Jesus talem?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Olketa war, wei wea kaikai hem short, olketaearthquake, and olketa nogud sik, showim-aot iumi stap insaed olketa last day.—Matthew24:7; Luke 21:11.

ˇ Long olketa last day, plande lovem seleva, andolketa lovem selen and hapitaem, bat olketano lovem God.—2 Timothy 3:1-5.

ˇ Long olketa last day hia, olketa preachim gudnius abaotem Kingdom evriwea long world.—Matthew 24:14.

Waswe, Iumi Stap Long Olketa Last Day? 95

Page 97: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

PLANDE taem, wei for savve long famili bilong wanfala manbae helpem iumi for savve gud long hem. Olsem tu, samtingwea bae helpem iumi for savve long Jehovah God hem wei forsavve gud long olketa angel bikos olketa nao famili bilong Godlong heven. Bible kolem olketa angel hia “olketa son bilongGod.” (Job 38:7) So wanem waka nao olketa duim for fulfillimplan bilong God? Waswe, olketa affectim samting wea olketaman duim bifor and kam kasem distaem? Waswe, olketa angelaffectim laef bilong iu? Hao nao olsem?

2 Plande handred taem nao Bible storyim olketa angel. Baeiumi storyim tu-thri example hia mekem iumi savve lanemmoa samting abaotem olketa angel. Hu nao creatim olketa an-gel? Colossians 1:16 hem sei: “Thru long hem [Jesus Christ]evri narafala samting kamap long heven and long earth.” SoJehovah God creatim evri angel wanwan thru long firstbornSon bilong hem. Haomas angel nao stap? Bible showimaothao God creatim plande million angel, and evri angel garembigfala paoa.—Psalm 103:20, Revelation 5:11.

3 Word bilong God, Bible, talem iumi hao taem God creatimearth, “evri son bilong God start for singaot for givim praise.”

1. Why nao iumi shud laek for savve abaotem olketa angel?2. Hu nao creatim olketa angel, and haomas angel nao stap?3. Wanem nao Job 38:4-7 talem iumi abaotem olketa angel?

CHAPTER TEN

Hao Nao OlketaSpirit Affectim Iumi?

Waswe, olketa angel helpem pipol?

Hao nao olketa wicked spirit affectim olketa man?

Waswe, fitim for iumi fraetem olketa wicked spirit?

Page 98: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

(Job 38:4-7) So God creatim olketa angel longfala taem biforhem creatim earth and olketa man. Disfala scripture long Bibleshowimaot hao olketa angel garem feeling, bikos hem sei olke-ta “singaot tugeta witim hapi.” Disfala scripture hem sei “evrison bilong God” hapi tugeta. Long datfala taem, evri angel ol-keta member bilong famili bilong Jehovah God wea wan mindfor servem hem.

SAPOT AND PROTECTION FROM OLKETA ANGEL4 Start kam long taem wea olketa faithful angel lukim God

creatim Adam and Eve, olketa barava interest long olketa manand long wei wea plan bilong God hem gohed for fulfill. (Prov-erbs 8:30, 31; 1 Peter 1:11, 12) Bat gogo, olketa angel lukimhao bigfala haf bilong olketa man lusim wei for servem lovingCreator bilong olketa. Masbi diswan mekem olketa angel feelsorre. Long narasaed, taemwanfala man hem kam bak long Je-hovah, “olketa angel bilong God hapi.” (Luke 15:10) Fromolketa angel barava tingim olketa wea servem God, iumi sav-ve minim why Jehovah hem plande taem iusim olketa angelfor strongim and protectim olketa faithful servant bilong hemlong earth. (Hebrews 1:7,14) Tingim samfala example.

5 Tufala angel leadim datfala raeteous man Lot and olke-ta dota bilong hem go aot from tufala wicked taon, Sodomand Gomorrah, taem God distroem olketa. (Genesis 19:15, 16)Plande handred year bihaen, olketa enemy bilong profet Dan-iel torowem hem go insaed long hol witim olketa lion, batolketa lion no kaikaim hem. Daniel hem sei: “God bilong misendem kam angel bilong hem and satem mouth bilong olke-ta lion.” (Daniel 6:22) Long taem bilong olketa aposol,wanfala angel aotem Peter from prison. (Acts 12:6-11) Andtu, olketa angel sapotim Jesus long start bilong ministry bi-long hem long earth. (Mark 1:13) And no longtaem bifor hem

4. Hao nao Bible showimaot olketa faithful angel interest long sam-ting wea olketa man duim?5. Wanem nao samfala example insaed Bible wea olketa angel givimsapot long olketa wea faithful?

Hao Nao Olketa Spirit Affectim Iumi? 97

Page 99: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

dae, wanfala angel kam long Jesus and “strongim hem.” (Luke22:43) Masbi datwan hem really comfortim Jesus long olketabarava important taem long laef bilong hem olsem!

6 Distaem, olketa angel no showim olketa seleva long pipolbilong God long earth. Nomata iumi no savve lukim olke-ta, olketa strongfala angel bilong God gohed yet for protectimpipol bilong hem, especially from olketa samting wea savvespoelem spiritual saed bilong olketa. Bible hem sei: “Angel bi-long Jehovah hem stap raonem evriwan wea fraet long hem,and hem sevem olketa.” (Psalm 34:7) Why nao toktok hiashud barava comfortim iumi? Bikos olketa wicked spirit stapwea laek for finisim iumi! Hu nao olketa? Wea nao olketa kamfrom? Hao nao olketa trae for spoelem iumi? For kasem ansa,bae iumi storyim samting wea happen bifor kam.

OLKETA SPIRIT WEA ENEMY BILONG IUMI7 Iumi lanem finis long Chapter 3 hao wanfala angel garem

feeling for laek rul ovarem olketa narawan, and from diswan,hem againstim God. Bihaen, Bible kolem disfala angel, Satan.(Revelation 12:9) Insaed 1,600 year bihaen Satan hem trikimEve, hem win for mekem klosap evriwan no obeyim God. Tu-thri man nomoa faithful, olsem Abel, Enoch, Noah, andsamfala moa.—Hebrews 11:4, 5, 7.

8 Long taem bilong Noah, olketa nara angel bighed against-im Jehovah tu. Olketa lusim famili bilong God long heven,kam daon long earth, and mekem olketa seleva for garembody bilong olketa man. Why nao olsem? Genesis 6:2 hem sei:“Olketa son bilong tru God start for lukluk long olketa dotabilong man and tingim hao olketa luk naes tumas; and olke-

6. (a) Hao nao olketa angel protectim pipol bilong God distaem?(b) Bae iumi kasem ansa for olketa wanem kwestin?7. Wanem nao showimaot Satan hem win for mekem pipol no obey-im God?8. (a) Hao nao samfala angel kamap olketa demon? (b) For mekemolketa no dae long Flood long taem bilong Noah, wanem nao olke-ta demon duim?

98 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 100: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

ta start for tekem samfala olsem waef for olketa seleva, evri-wan wea olketa chusim.” Bat Jehovah God no letem samtingwea olketa angel hia duim, and wei wea diswan spoelem ol-keta man, for gohed. Hem mekem datfala big Flood kamapwea distroem olketa wea wicked and hem sevem nomoa olketafaithful servant bilong hem. (Genesis 7:17, 23) So diswan forc-em olketa bighed angel hia, wea Bible kolem olketa demon, forgo aot from body bilong olketa and go bak long heven. Olketasaedem Devil, and from diswan, hem kamap “ruler bilong ol-keta demon.”—Matthew 9:34.

“God bilong mi sendem kam angel bilong hemand satem mouth bilong olketa lion.”

—Daniel 6:22

Hao Nao Olketa Spirit Affectim Iumi? 99

Page 101: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

9 Taem olketa bighed angel hia kasem bak long heven, olke-ta no savve part long famili bilong God nao, olsem ruler bilongolketa, Satan. (2 Peter 2:4) Nomata God stopem olketa for ga-rem body bilong olketa man moa, olketa gohed yet for affectimolketa man long nogud wei. Tru nao, olketa demon hia helpemSatan for “giamanim olketa man long full earth.” (Revelation12:9; 1 John 5:19) Hao nao olsem? Olketa demon iusim olketadifren wei for savve trikim pipol. (2 Corinthians 2:11) Iumi baestoryim samfala wei wea olketa iusim hia for trikim pipol.

WEI WEA OLKETA DEMON TRIKIM PIPOL10 Olketa demon iusim spiritism for trikim pipol. Spiritism

hem wei for story witim olketa spirit. Maet man duim diswanseleva, or hem savve iusim wanfala kastom man for duim dat-wan for hem. Bible hem againstim spiritism, and hem warnimiumi for stap klia longeni samting wea joinwitim datwan. (Ga-latians 5:19-21) Olketa demon iusim spiritism long sem weiwea wanfala fisherman iusim bait. Fisherman savve iusim ol-keta difren kaen bait for kasem olketa difren kaen fish. Olsemtu, olketa wicked spirit iusim olketa difren kaen wei for duimspiritism for mekem olketa difren kaen pipol stap anda longpaoa bilong olketa.

11 Wanfala bait wea olketa demon iusim hem divination.Wanem nao divination? Hem wei for trae savve long wan-em bae happen long future, or for faendaot abaotem samting.Samfala wei for duim divination nao hem for go lukim wanfa-la kastom man, iusim olketa card, and for lukaotem olketa saeninsaed dream. Nomata plande pipol tingse diswan hem gudnomoa and no savve spoelem man, Bible showimaot hao ol-keta wea duim diswan waka tugeta witim olketa demon. Olsem

9. (a) Wanem nao happen long olketa demon taem olketa go baklong heven? (b) Wanem nao bae iumi storyim saed long olketa de-mon?10. Wanem nao spiritism?11. Wanem nao divination, and why nao iumi shud stap klia longhem?

100 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 102: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

example, Acts 16:16-18 storyim “wanfala demon bilong divina-tion” wea givim paoa long wanfala gele for hem savve “talemwanem bae happen long future.” Bat taem aposol Paul aotemdatfala demon from gele hia, hem no savve duim datwan nao.

12 Narafala wei wea olketa demon savve trikim man hem weiwea olketa encouragem pipol for laek story witim olketa weadae finis. Plande taem, pipol wea sorre from wanfala familimember or fren hem dae, bilivim samting wea no stret abaot-em olketa wea dae finis. Maet wanfala kastom man givimolketa spesol information abaotem man wea dae finis or storylong voice wea here olsem voice bilong datfala man. From dis-wan, plande pipol barava bilivim hao nomata man hem daefinis, really hem gohed for laef samwea, and wei for trae sto-ry witim man olsem bae helpem olketa wea laef for deal witimbigfala sorre wea olketa feelim. Bat really, datwan hem no trucomfort, and hem danger tumas. Why nao olsem? Bikos ol-keta demon savve copyim voice bilong man wea dae finis and

12. Why nao hem danger tumas for trae story witim olketa wea daefinis?

Olketa demon iusim olketa difren wei for trikim pipol

Page 103: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

HAO FORAGAINSTIM OLKETA

WICKED SPIRIT

ˇ Torowem olketasamting wea joinwitim spiritism

ˇ Studyim Bible

ˇ Prea long God

Page 104: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

givimwanfala kastom man information abaotem samwanweadae. (1 Samuel 28:3-19) And tu, iumi lanem finis long Chap-ter 6 hao olketa wea dae finis barava no laef nao. (Psalm115:17) So “eniwan wea laek story witim olketa wea dae finis,”hem samwan wea olketa wicked spirit trikim, and hem duimsamting wea againstim will bilong God. (Deuteronomy 18:10,11; Isaiah 8:19) So iumi mas barava rejectim disfala bait wea ol-keta demon iusim and wea danger tumas.

13 Olketa wicked spirit trae for mekem pipol fraet tu. Dis-taem, Satan and olketa demon bilong hem savve olketa garem“shortfala taem nomoa” bifor Jesus putim olketa long datfalahol wea deep tumas, and olketa moa raf distaem winim eni-taem bifor. (Revelation 12:12, 17) Nomata olsem, plandethousand pipol wea evri day olketa wari nogud olketa wickedspirit bae spoelem olketa, distaem olketa no fraet nao. Hao naoolketa lusim wei for fraet olsem? Wanem nao man savve duimnomata sapos hem barava insaed spiritism finis?

HAO FOR AGAINSTIM OLKETA WICKED SPIRIT14 Bible talem hao iumi savve againstim olketa wicked spirit,

and tu, hao man wea evritaem story witim olketa savve kamapfree from olketa. Tingim example bilong olketa Christian longEphesus long taem bilong olketa aposol. Samfala duim spirit-ism bifor olketa kamap Christian. Taem olketa disaed for lusimwei for duim spiritism, wanem nao olketa duim? Bible hemsei: “Plande long olketa wea duim magic hipimap olketa bukbilong olketa and bonem front long evriwan.” (Acts 19:19)Wei for olketa niu Christian hia bonem olketa buk abaotemmagic showimaot gudfala example for olketa wea laek against-im olketa wicked spirit distaem tu. Pipol wea laek for servemJehovah need for torowem eni samting wea join witim spir-itism. Insaed diswan hem olketa buk, magasin, movie, piksa,

13. Wanem nao staka pipol wea bifor olketa fraetem olketa demonwin for duim?14. Olsem olketa Christian long Ephesus bifor, hao nao man savvekamap free from olketa wicked spirit?

Hao Nao Olketa Spirit Affectim Iumi? 103

Page 105: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

and kaset wea mekhae long spiritism and wea mekem mantingse datwan hem gud nomoa. Insaed diswan tu hem olketakastom samting wea man werem or karem for protectim hemfrom samting wea nogud.—1 Corinthians 10:21.

15 Plande year bihaen olketa Christian long Ephesus distroemolketa buk abaotem magic, aposol Paul hem sei olsem long ol-keta: ‘Iumi insaed wanfala faet againstim olketa wicked spirit.’(Ephesians 6:12) Olketa demon no givap for trae mekem olketastap anda long olketa. So wanem moa olketa Christian hia needfor duim? Paul hem sei: “Winim evri samting, karem bigfalashield bilong faith mekem iufala savve stopem olketa arrow bi-long fire bilong wicked wan [wea hem nao Satan].” (Ephesians6:16) Taem shield bilong faith bilong iumi hem strong, iumisavve againstim olketa wicked spirit.—Matthew 17:20.

16 So hao nao iumi savve strongim faith bilong iumi? Longwei for studyim Bible. Wanfala wall for protectim samting baestrong only sapos faondeson bilong datfala wall hem strong tu.Olsem tu, faith bilong iumi bae strong only sapos faondesonbilong hem strong, wea datwan nao hem stretfala savve fromWord bilong God, Bible. Sapos iumi readim and studyim Bibleevriday, faith bilong iumi bae kamap strong. Kaen faith olsembae olsem wanfala strong wall wea protectim iumi from olketawicked spirit.—1 John 5:5.

17 Wanem nao nara samting wea olketa Christian long Ephe-sus need for duim? Olketa needim moa protection bikos olketastap long taon wea pipol interest tumas for duim spiritism. SoPaul talem olketa for ‘prea strong from heart and gohed forprea evritaem thru long paoa bilong spirit.’ (Ephesians 6:18)From iumi tu stap insaed world wea staka pipol duim spiritism,hem important tumas for barava askem Jehovah for protectimiumi taem iumi gohed for againstim olketa wicked spirit. Iumi

15. For againstim olketa wicked spirit, wanem nao iumi need forduim?16. Hao nao iumi savve strongim faith bilong iumi?17. Wanem nao iumi mas duim mekem iumi savve againstim olketawicked spirit?

104 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 106: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

need for iusim tu nem bilong Jehovah taem iumi prea. (Prov-erbs 18:10) So iumi shud gohed for prea long God for “sevemiumi from datwan wea wicked,” Satan. (Matthew 6:13) Jeho-vah bae ansarem olketa prea olsem wea iumi talem from heart.—Psalm 145:19.

18 Olketa wicked spirit danger tumas, bat iumi no need forfraet long olketa sapos iumi againstim Devil and fren gud wit-im God long wei for duim will bilong Hem. (James 4:7, 8) Paoabilong olketa wicked spirit hem garem spialaen. God panisimolketa long taem bilong Noah, and long future, olketa bae ba-rava kasem judgment. (Jude 6) Tingim tu hao olketa strongfalaangel bilong God protectim iumi. (2 Kings 6:15-17) Olketa an-gel hia barava laekem iumi for win againstim olketa wickedspirit. Olketa raeteous angel stap for encouragem and sapotimiumi. So iumi mas gohed for kasem strong and help from Je-hovah and olketa angel bilong hemwea faithful. Iumi mas stapklia tu long evrikaen wei for duim spiritism and evritaem fol-lowim kaonsel insaed Word bilong God. (1 Peter 5:6, 7; 2 Peter2:9) Sapos iumi duim olsem, iumi savve win for againstim olke-ta wicked spirit.

19 Bat why nao God letem olketawicked spirit and wicked fas-in for gohed spoelem pipol olsem? Next chapter bae ansaremdatfala kwestin.

18, 19. (a) Why nao iumi savve sure iumi savve win for againstim ol-keta wicked spirit? (b) Next chapter bae ansarem wanem kwestin?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Olketa angel helpem olketa wea servem Jeho-vah.—Hebrews 1:7, 14.

ˇ Satan and olketa demon bilong hem trikim pi-pol and mekem olketa for no obeyim God.—Revelation 12:9.

ˇ Sapos iu duim will bilong God and againstimDevil, hem bae ranawe from iu.—James 4:7, 8.

Hao Nao Olketa Spirit Affectim Iumi? 105

Page 107: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

BIHAEN barava nogud faet long wanfala kantri, olketaberem plande thousand woman and pikinini wea dae longdatfala faet insaed wanfala barava big hol. Bihaen olketa ka-varem bak witim graon, olketa putim olketa smolfala crosslong graon for markem ples wea datfala grev hem stap.Olketa raetem “Why?” long evri cross hia. Pipol savve ask-em kwestin olsem bikos samfala taem man hem dae natingand olketa fren and famili barava feel nogud and sorre longdatwan. Pipol savve askem diswan taem war, disaster, sik, orwanfala crime mekem famili member or fren for dae, di-stroem haos bilong olketa, or mekem olketa barava safa.Olketa laek for savve why olketa nogud samting olsem hemkasem olketa.

2 Why nao God letem pipol for safa? Sapos Jehovah Godhem garem bigfala paoa, love, and wisdom, and hem evri-taem duim samting wea stret, why nao staka pipol duimsamting wea no stret and garem fasin for heit? Waswe, eni-taem iu ting raonem olketa samting hia tu?

1, 2. Pipol feisim wanem kaen wei for safa distaem, and diswan mek-em olketa wanem kwestin nao kamap?

CHAPTER ELEVEN

Why Nao GodLetem Iumi for Safa?

Waswe, God nao kosim wei wea pipol safa?

Wanem nao problem wea kamaplong garden bilong Eden?

Hao nao God bae stretem bak olketa nogudsamting wea kamaot from wei wea iumi safa?

Page 108: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

3 Waswe, hem rong for iumi laek savve long why nao Godletem pipol for safa? Samfala man wari nogud wei for ask-em olketa kwestin olsem hem showimaot faith bilong olketahem wik, or showimaot olketa no respectim God. Bat taemiu readim Bible, bae iu lukim hao pipol wea faithful and weafraet long God bifor garem olketa kwestin olsem tu. Wanfalaexample hem profet Habakkuk, wea hem ask olsem long Je-hovah: “Why nao iu mekem mi for lukim samting weaspoelem man, and iu gohed for lukluk long trabol? And whynao wei for barava spoelem samting and raf fasin hem stapfront long mi, and why nao wei for argue hem kamap, andraoa hem gohed?”—Habakkuk 1:3.

4 Waswe, Jehovah hotem datfala faithful profet Habakkukfrom wei wea hem askem olketa kwestin olsem? Nomoa.God putim olketa honest toktok bilong Habakkuk hia insaedBible. God helpem hem tu for minim diswan long wei weamoa klia and for garem faith wea moa strong. Jehovah laekfor helpem iu long sem wei tu. No forgetim hao Bible ta-lem hao “hem kea for iu.” (1 Peter 5:7) Hem tru, iumiheitimwicked fasin and bigfala wei for safa wea kamaot from

3, 4. (a) Wanem nao showimaot hem no rong for laek savve longwhy nao God letem wei for safa hem gohed? (b) Hao nao tingting bi-long Jehovah abaotem wicked fasin and wei for safa?

Jehovah bae finisim evri wei for safa

107

Page 109: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

datwan, bat God hem barava heitim datwan winim iumi.(Isaiah 55:8, 9) So why nao staka pipol long world safa?

WHY NAO STAKA PIPOL SAFA?5 Pipol long olketa difren religion askem olketa bigman bi-

long olketa for explainim why wei for safa hem gohed. Plandetaem olketa bigman talem hao hem will bilong God for pipolsafa, and hao hem markem firstaem evri samting wea bae hap-pen, nomata olketa nogud samting tu. Olketa talem tu hao Godnao mekempipol dae—nomata olketa pikinini tu—mekem olke-ta savve stap witim hem long heven, and hao iumi no savveminim olketa wei bilong hem. Bat iu lanem finis hao no eni-taem God kosim olketa wicked samting for happen. Bible hemsei: “Hem hard for datfala tru God duim samting wea wicked,and fordatfala Olmaeti duim samting wea no stret!”—Job 34:10.

6 Waswe, iu savve long why nao pipol blamem God for weiwea staka pipol long world safa? Plande taem, olketa blamemOlmaeti God bikos olketa tingse hem nao really ruler bilongworld. Olketa no savve long wanfala tru samting wea Bibleteachim wea barava important. Iu lanem datwan finis longChapter 3. Really ruler bilong disfala world hem Satan.

7 Bible hem talem klia: “Full world hem stap anda long paoabilong datfala wicked wan.” (1 John 5:19) Taem iumi tingraonem datwan lelebet, iumi lukim hao hem mas olsem. Dis-fala world hem showimaot fasin bilong datfala spirit wea“giamanim olketa man long full earth.” (Revelation 12:9) Sa-tan hem garem fasin for heit, hem laek trikim pipol, and hemraf fogud. So dastawe world wea hem kontrolem tu hem ful-ap witim heit, wei for trikim pipol, and hem raf fogud. Diswannao hem wanfala reason why staka pipol safa.

5. Wanem nao olketa bigman bilong religion savve talem pipolabaotem reason for why nao olketa man safa, bat wanem nao Bibleteachim?6. Why nao plande pipol blamem God for wei wea pipol safa?7, 8. (a) Hao nao world hem showimaot fasin bilong man wea rul-im hem? (b) Hao nao wei for no perfect and “taem and samting weaiumi no expectim” hem mekem pipol for safa?

108 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 110: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

8 Chapter 3 storyim nara reason why iumi lukim staka pipolsafa. Start kam long taem wea Adam and Eve bighed againstimJehovah long Eden, olketa man no perfect and sin. Hem wei bi-long olketa man wea sin for trae garem moa paoa winim olketanarawan, wea datwan mekem olketa war, wei for daonem pipol,and bigfala wei for safa kamap. (Ecclesiastes 4:1; 8:9) Mek-thrireason for wei wea pipol safa, hem wei wea “taem and samtingwea iumi no expectim,” hem kasem iumi evriwan. (Ecclesiastes9:11) Jehovah hem no Ruler bilong disfala world and hem nogivim protection, so plande pipol safa from nogud samting weaseknomoa kasem olketa.

9 From iumi savve hao God no kosimwei for safa, datwan hemcomfortim iumi. Hem no kosim olketa war, crime, and wei weapipol daonem olketa narawan, and hem no kosim tu olketa natu-ral disaster wea mekem pipol for safa. Nomata olsem, iumi needfor savve, Why nao Jehovah hem letem pipol for safa? Sapos hemOlmaeti God, hem savve iusim bigfala paoa bilong hem for stop-em datwan. So why nao hem no duim datwan? Masbi disfalaGod wea garem bigfala love garem gudfala reason.—1 John 4:8.

WANFALA SERIOUS PROBLEM HEM KAMAP10 For savve long why God letem wei for safa hem gohed, iumi

need for ting go bak long taem wea diswan hem start. TaemSatan leadim Adam and Eve for againstim Jehovah, wanfala im-portant kwestin hem kamap. Satan no kwestinim paoa bilongJehovah. Nomata Satan tu bat savve hao paoa bilong Jehovah nogarem eni spialaen. Samting wea Satan kwestinim nao, hem sa-pos Jehovah garem right for rul. Taem Satan talem hao Godhem man for laea wea holem bak tu olketa gud samting from ol-keta wea hem rulim, hem laekem pipol for tingse Jehovah hemwanfala nogud ruler. (Genesis 3:2-5) Long tingting bilong Satan,olketa man bae moa hapi and stap gud sapos God no rulim olke-ta. Diswan hem barava wei for againstim haefala rul bilongJehovah, wea minim right bilong hem for rul.

9. Why nao iumi savve sure Jehovah garem gudfala reason for letempipol for safa?10. Wanem nao Satan kwestinim, and hao nao hem duim datwan?

Why Nao God Letem Iumi for Safa? 109

Page 111: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

11 Adam and Eve bighed againstim Jehovah. Hem olsem olketasei: ‘Mifala no laekem Jehovah for rulim mifala. Mifala savve di-saedem seleva samting wea stret and samting wea no stret.’ Haonao Jehovah bae stretem diswan? Hao nao hem savve teachim ol-keta wea hem creatim hao olketa hia wea bighed, olketa rong,and wei bilong hem for rul nao hem best wan? Maet long ting-ting bilong samfala, God shud distroem olketa hia wea bighedand creatim wanfala niu man and woman. Bat Jehovah hem ta-lem finis plan bilong hem for fulimap earth witim olketa pikininibilong Adam and Eve, and hem laekem olketa for mas stap longParadaes. (Genesis 1:28) Jehovah hem evritaem fulfillim olketaplan bilong hem. (Isaiah 55:10, 11) And tingim tu hao sapos Je-hovah distroem olketa wea bighed long Eden, datwan bae noansarem kwestinwea kamap abaotem right bilong hem for rul.

12 Wanfala tokpiksa bae help for minim diswan. Tingim sa-pos wanfala teacher talem olketa student hao for faendem ansafor wanfala problem. Wanfala student wea kleva bat wea big-hed tu, talem hao ansa bilong teacher for datfala problem hem

11. Why nao Jehovah no distroem olketa wea bighed long Eden?12, 13. Talem wanfala tokpiksa wea showim why Jehovah letem Sa-tan for kamap ruler bilong disfala world, and why God letem olketaman for rulim olketa seleva.

Waswe, student garem moa savve winim teacher?

Page 112: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

rong. For mekem olketa student tingse teacher no fit for talemansa for datfala problem, disfala bighed student talem stronghao hem savve long wanfala ansa for datfala problem wea hembarava moabeta. Samfala student tingse samting hem talemhem stret, and olketa kamap bighed tu. Wanem nao teachershud duim? Wanem nao bae tingting bilong olketa nara stu-dent sapos hem aotem olketa bighed student hia from class?Maet olketa tingse datfala student and olketa wea joinim hemtalem tru samting. Maet olketa no respectim teacher and tingsehem fraet nogud student hia pruvim hao hem rong. Bat waswesapos teacher hem letem datfala bighed student for explainimlong class ansa bilong hem for datfala problem?

13 Jehovah hem duim sem samting wea datfala teacher hemduim. Remember hao staka angel tu lukim samting wea hap-pen long Eden. (Job 38:7; Daniel 7:10) Gogo, wei wea Jehovahhem deal witim disfala wei for bighed againstim hem bae bara-va affectim evriwan wea hem creatim. So wanem nao Jehovahhem duim? Hem letem Satan for trae pruvim hao wei bilonghem for rul bae moabeta. And tu, God letem olketa man forrulim olketa seleva anda long paoa bilong Satan.

14 Teacher long disfala tokpiksa savve hao datfala bighed stu-dent and olketa nara student wea saedem hem, olketa rong. Bathem savve tu hao sapos hem givim olketa chance for trae pruv-im point bilong olketa, datwan bae helpem full class. Taemolketa bighed student hia fail, olketa nara student bae lukim haoteacher nomoa fit for leadim datfala class. Then sapos datfalateacher aotem eni bighed student from class bihaen, bae olketaminim why hem duim datwan. Olsem tu, Jehovah savve haotaem olketa man and angel wea garem gudfala heart savve lukimhao Satan and olketa wea saedem hem olketa fail, and hao olketaman no savve rulim olketa seleva, datwan bae helpem olketa.Olsem Jeremiah bifor, olketa savve lanem disfala barava impor-tant truth: “Mi barava savve, O Jehovah, hao olketa wei bilongman hem no for hemseleva chusim. Man wea wakabaot no ga-rem right for chusim seleva gogo bilong hem.”—Jeremiah 10:23.

14. Wanem gud samting nao bae kamaot from wei wea Jehovah let-em olketa man for rulim olketa seleva?

Why Nao God Letem Iumi for Safa? 111

Page 113: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WHY NAO JEHOVAH LETEM DISWANGOHED FOR LONGFALA TAEM?

15 Bat why nao Jehovah letem wei wea olketa man safagohed for longfala taem? And why nao hem no stopem olketanogud samting for happen? For ansarem diswan, tingim tufalasamting wea datfala teacher long tokpiksa hem bae no duim.First samting, hem bae no stopem datfala bighed student forexplainim ansa bilong hem for datfala problem. Mek-tu,teacher bae no helpem datfala bighed student for trae pruvimpoint bilong hem. Olsem tu, tingim tufala samting wea Jeho-vah hem barava disaed strong for no duim. First samting, hemno stopem Satan and olketa wea saedem hem for trae pruvimhao samting olketa talem hem stret. So dastawe Jehovah noduim samting kwiktaem for stretem diswan. For plande thou-sand year Jehovah letem olketa man for traem evri difren kaenwei for rulim olketa seleva. Olketa man kasem bigfala savvesaed long science and olketa nara samting, bat olketa samtingwea no stret, poor living, crime, and war barava worse winimenitaem bifor. Hem showaot klia distaem hao man fail for rul-im hemseleva long gudfala wei.

16 Mek-tu samting, Jehovah no helpem Satan for rulim dis-fala world. Olsem example, sapos Jehovah trae for stopemolketa nogud samting wea happen, really, wei for duim dat-wan bae sapotim samting wea Satan talem. Datwan baemekem pipol bilivim hao maet olketa man savve rulim olke-ta seleva and no eni nogud samting bae kamaot from datwan.Sapos Jehovah hem duim datwan hem bae join insaed wei forlaea long pipol. Bat “God kanduit for laea.”—Hebrews 6:18.

17 Bat waswe long barava nogud wei wea diswan spoelem pi-pol for plande thousand year finis? Iumi mas no forgetim haoJehovah hem garem barava bigfala paoa. So hem savve stretembak olketa nogud samting wea kamaot from wei wea olketa mansafa. Iumi lanem finis hao Jehovah bae stretem bak wei wea ol-

15, 16. (a) Why nao Jehovah letem wei for safa gohed for longfalataem? (b) Why nao Jehovah no stopem olketa man for duim olketabarava nogud samting?17, 18. Hao nao Jehovah bae stretem bak olketa nogud samting weakamaot from wei wea olketa man rul anda long Satan?

112 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 114: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

keta man spoelem disfala earth taem hem mekem earth kamapParadaes. Wei for showimaot faith long ransom sakrifaes bilongJesus bae finisim olketa samting wea kamaot from sin, and Godbae stretem bak wei wea dae spoelem pipol taem hem resurrect-im olketa wea dae finis. So long wei olsem, God bae iusim Jesusfor “finisim olketa samting wea Devil duim.” (1 John 3:8) Jeho-vah bae mekem diswan kamap long barava taem for hem. Iumihapi Jehovah no stretem diswan finis, bikos wei wea hem patientgivim iumi chance for lanem truth and for servem hem. (2 Peter3:9, 10) Go kasem taem wea hem bae stretem evri samting, hemlukaotem olketa worshiper wea garem gudfala heart and hemhelpem olketa for no givap taem eni samting mekem olketasafa and garem hard taem long disfala nogud world.—John 4:23;1 Corinthians 10:13.

18 Maet long tingting bilong samfala, sapos God creatimAdam and Eve long wei wea hem hard for tufala savve bighed,datwan savve stopem evri wei for safa hia. So why nao hem noduim datwan? For ansarem datfala kwestin, iu mas no forgetimwanfala nambawan present wea Jehovah givim long iu.

HAO NAO BAE IU IUSIMDISFALA PRESENT FROM GOD?

19 Long Chapter 5 iumi lanem hao God creatim olketa man wit-im freedom for chusimwanem olketa laekem. Waswe, iuluksavve hao datwan hem wanfala nambawan pres-ent from God? God wakem staka thousand animal,and olketa savve duim nomoa samting God hemcreatim olketa for duim. (Proverbs 30:24) Waswe,bae iumi hapi sapos God wakem iumi long semwei tu? Nomoa, iumi hapi for garem freedom forchusimwanem fasin nao iumi bae garem, samting

19. Wanem nambawan presentnao Jehovah givim long iumi,and why nao iumi shudtinghae long datwan?

God bae helpem iu fordeal witim wei for safa

Why Nao God Letem Iumi for Safa? 113

Page 115: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

iumi bae duim long laef bilong iumi, hu iumi bae fren witim,and olketa nara samting olsem. Iumi laekem tumas freedom bilongiumi forchus, and God laekemiumi forgaremdatwantu.

20 Jehovah no laekem man for worshipim hem bikos sam-wan forcem hem for duim datwan. (2 Corinthians 9:7)Olsem example: Waswe, parents bae laekem pikinini for ta-lem olketa hem tinghae long olketa bikos samwan forcemhem for talem datwan, or bikos hem nao really samting weahem feelim long heart bilong hem? So important samtingfor tingim nao hem, Hao nao iu bae iusim freedom for chuswea Jehovah givim long iu? Satan, and Adam and Eve bara-va iusim freedom bilong olketa for chus long rongfala wei.Olketa rejectim Jehovah God. Wanem nao bae iu duim?

21 Iu garem chance for iusim disfala freedom for chus weaJehovah givim long iu long best wei. Iu savve joinim plandemillion narawan wea chus for saedem Jehovah. Olketa mek-em Jehovah hapi bikos olketa duim part bilong olketa forpruvim hao Satan hem laea and hem wanfala ruler wea ba-rava fail. (Proverbs 27:11) Iu savve duim datwan tu taem iuchus for duim stret samting long laef bilong iu. Next chapterbae explainim diswan.

20, 21. Hao nao iumi savve iusim freedom bilong iumi for chus longbest wei, and why nao iumi shud want for duim datwan?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ God no kosim olketa nogud samting wea gohedlong world.—Job 34:10.

ˇ Satan kwestinim right bilong Jehovah for rul taemhem sei God hem laea and hem holem bak olketagud samting from olketa wea hem rulim.—Genesis3:2-5.

ˇ Jehovah bae iusim Son bilong hem, wea hem naoRuler bilong datfala Kingdom bilong Messiah, forfinisim wei for safa and stretem bak olketa nogudsamting wea kamaot from datwan.—1 John 3:8.

114 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 116: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WANEM kaen man nao iu bae laek for fren witim? Forsure, iu bae laek for kaban witim samwan wea interest longolketa sem samting wea iu interest long hem, and garemsem tingting and live followim sem standard. And iu baeinterest for fren witim samwan wea garem olketa gudfalafasin, olsem honest fasin and kaenfala fasin.

2 Start from taem bifor kam, God chusim samfala manfor kamap olketa gudfala fren bilong hem. Olsem exam-ple, Jehovah kolem Abraham fren bilong hem. (Isaiah 41:8;James 2:23) God hem sei David hem “wanfala man weaheart bilong mi hapi long hem” bikos hem kaen man weaJehovah lovem. (Acts 13:22) And Jehovah ting long profetDaniel olsem “samwan wea barava spesol” long hem.—Daniel 9:23.

3 Why nao Jehovah ting long Abraham, David, and Daniel ol-sem olketa fren bilong hem? For ansarem datwan, tingimsamting hem sei long Abraham: “Iu nao lisin long voice bilongmi.” (Genesis 22:18) So Jehovah hem fren gud witim olketawea hambol and wea duim samting wea hem laekem olketa forduim. Hem sei olsem long olketa Israelite: “Obeyim voice

1, 2. Hu nao samfala man wea Jehovah ting long olketa olsem ol-keta gudfala fren bilong hem?3. Why nao Jehovah chusim samfala for kamap olketa fren bilonghem?

CHAPTER TWELV

Duim Olketa Samting weaMekem God Hapi

Hao nao iu savve kamap fren bilong God?

Hao nao wei wea Satan kwestinim right bilongJehovah for rul hem affectim iu?

Olketa wanem fasin nao God no laekem?

Hao nao iu savve mekem God hapi?

Page 117: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

bilong mi, and mi bae kamap God bilong iufala, and iufala baekamap pipol bilong mi.” (Jeremiah 7:23) Sapos iu obeyim Jeho-vah, iu tu savve kamap fren bilong hem!

JEHOVAH STRONGIM OLKETA FREN BILONG HEM4 Tingim gudfala samting wea man kasem taem hem fren

witim God. Bible talem hao Jehovah hem lukaotem olketachance “for showimaot strong bilong hem for olketa wea lov-em hem witim full heart.” (2 Chronicles 16:9) Hao nao Jehovahsavve showimaot strong bilong hem for iu? Psalm 32:8 talemwanfala wei. Hem sei: “Mi [Jehovah] bae mekem iu for garemfasin for luksavve and teachim iu wei wea iu mas followim. Mibae givim advaes long iu and gohed for lukaftarem iu.”

5 Datwan hem barava showimaot Jehovah hem kea for iumi!Hem bae givim direction wea iu needim, and protectim iu taemiu gohed for followim datwan. God laek for helpem iu deal wit-im olketa hard taem and test wea kasem iu. (Psalm 55:22) Sosapos iu servem Jehovah witim full heart bilong iu, iu savve feelsure olsem datfala man for raetem psalm, wea sei: “Mi putim Je-hovah front long mi evritaem. From hem stap long raet saedbilong mi, mi bae no seksek.” (Psalm 16:8; 63:8) Tru nao, Jeho-vah savve helpem iu for duim olketa samting wea mekem hemhapi. Bat iu savve finis hao wanfala enemy bilong God laekstopem iu for duim datwan.

SAMTING WEA SATAN KWESTINIM6 Chapter 11 long disfala buk explainim hao Satan hem kwes-

tinim rul bilong God. Satan accusim God taem hem sei hemlaea, and from samting hem talem, hem givim idea hao Jeho-vah hem strict tumas taem hem no letem Adam and Eve fordisaedem seleva samting wea stret and samting wea no stret. Bi-haen Adam and Eve sin and earth hem start for fulap witimolketa pikinini bilong olketa, Satan hem kwestinim nao samtingwea muvim olketa man for lovem God. Long tingting bilong Sa-

4, 5. Hao nao Jehovah showimaot strong bilong hem for pipol bi-long hem?6. Wanem nao tingting bilong Satan abaotem reason why olketaman servem God?

116 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 118: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

tan, hem no love for God naowea muvim pipol for servem God.Hem tingse hem savve mekem eniwan for againstim God. Iumisavve Satan hem garem tingting olsem bikos long samting weahem talem abaotem Job. Hu nao Job, and hao nao samting weaSatan talem hem affectim Job?

7 Job hem laef samting olsem 3,600 year bifor. Iumi savvehem wanfala gud man, bikos Jehovah hem sei: ‘No eniwanolsem hem stap long earth. Hem man wea no garem blameand garem stretfala fasin, hem fraet long God and no duimnogud samting.’ (Job 1:8) Job hem mekem God hapi.

8 Satan kwestinim reason for why nao Job servem God.Devil hem sei long Jehovah: “Iu nao protectim [Job] andhaos bilong hem and evri samting wea hem garem. Evrisamting wea hem duim iu blessim, and olketa animal bi-long hem staka tumas long earth. Bat, plis, iu spoelem evrisamting wea hem garem, and lukim hao hem bae baravatok nogud long iu.”—Job 1:10, 11.

9 So long tingting bilong Satan, only reason why Job serv-em Jehovah hem bikos hem laek for kasem gud samtingbak from Jehovah. Devil talem tu hao sapos Job kasem test,hem bae againstim God. Wanem nao Jehovah duim taemSatan talem datwan? From Satan kwestinim love bilong Jobfor God, Jehovah letem Satan for testim Job. Diswan baeshowimaot klia sapos Job hem really lovem God or nomoa.

JOB KASEM TEST10 Satan testim Job long samfala difren wei. Pipol stealim sam-

fala animal bilong Job and killim dae olketa narawan. Pipolkillim dae klosap evri servant bilong hem. Diswan mekem Jobfor kasem hard taem saed long selen. Then, wanfala big windkillim dae evri pikinini bilong Job. Bat nomata long olketa

7, 8. (a) Wanem nao mekem Job hem barava difren from olketa na-rawan long taem bilong hem? (b) Wanem nao Satan talem weashowimaot hem kwestinim reason for why nao Job servem God?9. Wanem nao Jehovah duim taem Satan kwestinim Job, and whynao olsem?10. Olketa wanem hard samting nao kasem Job, and wanem naohem duim?

Duim Olketa Samting wea Mekem God Hapi 117

Page 119: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Job kasem reward from weiwea hem faithful

Page 120: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

barava nogud samting hia, “Job hem no sin or talem eni nogudsamting abaotem God.”—Job 1:22.

11 Satan no givap. Maet long tingting bilong hem, noma-ta Job savve deal witim wei wea hem lusim olketa materialsamting, olketa servant, and olketa pikinini, hem baeagainstim God sapos hem kasem wanfala sik. Jehovah letemSatan for mekem Job kasem wanfala barava nogud sik, weamekem hem garem bigfala pain. Bat nomata olsem, datwanno mekem Job lusim faith bilong hem long God. Hem seiolsem: “Bae mi no lusim faithful fasin bilong mi go kasemtaem mi dae!”—Job 27:5.

12 Job no savve hao Satan nao mekem hem for kasem olketatrabol hia. From hem no savve hao Satan kwestinim right bi-long Jehovah for rul, Job hemwari nogud God nao mekem hemkasem olketa trabol hia. (Job 6:4; 16:11-14) Nomata olsem, hemgohed for faithful long Jehovah. Satan talem hao Job servemGod from olketa selfish reason, bat wei wea Job gohed faithfulpruvim hao samting wea Satan talem hem barava no tru!

13 Faithful fasin bilong Job mekem Jehovah fit for baravaansarem nao samting wea Satan kwestinim. Job hem wan-fala tru fren bilong Jehovah, and God rewardim hem forfaithful fasin bilong hem.—Job 42:12-17.

LONG WANEM WEI NAO IU INSAED DISWAN?14 Hem no Job nomoa wea Satan kwestinim faithful fasin

bilong hem. Hem kwestinim faithful fasin bilong iu tu. Dis-wan hem showaot klia long Proverbs 27:11 wea sei: “Kamapwise, son bilong mi, and mekem heart bilong mi hapi,mekem mi savve givim ansa long datwan wea tok daon-em mi.” Toktok hia, wea Solomon raetem plande yearbihaen Job hem dae, showimaot hao Satan still gohed for

11. (a) Wanem nao nara samting wea Satan accusim long Job, andwanem nao Jehovah duim? (b) Wanem nao Job no duim taem hemkasem datfala nogud sik?12. Hao nao Job pruvim samting wea Devil talem hem no tru?13. Wanem nao kamaot from wei wea Job hem faithful long God?14, 15. Why nao iumi fit for sei Satan no kwestinim Job nomoa, bathem kwestinim evri man?

Duim Olketa Samting wea Mekem God Hapi 119

Page 121: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

tok daonem God and accusim olketa servant bilong Hem.Taem iumi duim olketa samting wea mekem Jehovah hapi,iumi help for givim ansa for samting wea Satan talem, anddatwan hem mekem heart bilong God hapi. Hao nao ting-ting bilong iu abaotem datwan? Waswe, iu agree hao hembae nambawan for savve share for pruvim hao samting weaSatan talem hem no tru, nomata sapos datwan minim iumas changem samfala samting long laef bilong iu?

15 Tingim hao Satan hem sei: “Evri samting wea man garemhem bae givim for sevem soul bilong hem.” (Job 2:4) Taemhem sei “man,” Satan showimaot klia hao hem no kwestin-im Job nomoa, bat hem kwestinim evri man. Datwan hembarava important point. Satan hem kwestinim faithful fasinbilong iu. Devil bae laekem iu for no obeyim God and forno duim samting wea raeteous taem olketa hard samting hemkamap. Hao nao maet Satan hem trae for duim diswan?

16 Chapter 10 storyim finis olketa wei wea Satan iusim for traemekem pipol no obeyim God. Hem attakim iumi “olsem wan-fala lion wea singaot strong and lukaotem samwan for kaikaim.”(1 Peter 5:8) So maet Satan iusim olketa fren, relative, or olketanarawan for trae stopem wei wea iu studyim and followim Bi-ble.� (John 15:19, 20) Long narasaed, Satan “gohed for changemhemseleva for kamap wanfala angel bilong laet.” (2 Corinthians11:14) Devil savve iusim olketa wei wea haed for trikim iu andstopem iu for duim olketa samting wea mekem God hapi. Hemsavve trae tu for mekem iu wikdaon, maet long wei for mek-em iu feel olsem iu no fit for mekem God hapi. (Proverbs 24:10)Nomata sapos Satan hem act olsem wanfala “lion wea singaot”or “wanfala angel bilong laet,” tingting bilong hem no change:Hem tingse iu bae stop for servem God sapos iu feisim olketa

� Diswan no minim Satan hem kontrolem olketa wea againstim iu.Bat Satan hem god bilong disfala world, and full world stap anda longpaoa bilong hem. (2 Corinthians 4:4; 1 John 5:19) So iu shud no sa-praes sapos samfala man no laekem iu for duim olketa samting weamekem God hapi, or maet againstim iu.

16. (a) Wanem nao samfala wei wea Satan trae for mekem pipol noobeyim God? (b) Hao nao maet Devil iusim olketa wei hia for mek-em iu no faithful?

120 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 122: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

hard taem or temptation. Hao nao iu savve givim ansa for dis-wan and pruvim iu faithful long God, olsem Job hem duim?

OBEYIM OLKETA KOMANDMENT BILONG JEHOVAH17 Iu savve givim ansa for samting Satan talem taem iu

duim olketa samting wea mekem God hapi. Hao nao iu sav-ve duim datwan? Bible hem sei: “Iu mas lovem God bilongiu Jehovah witim full heart bilong iu and full soul bilong iuand full strong bilong iu.” (Deuteronomy 6:5) Taem love bi-long iu for Jehovah hem kamap strong, iu bae barava laekfor duim samting wea hem askem iu for duim. Aposol Johnhem sei olsem: “Samting wea showimaot iumi lovem Godnao hem wei wea iumi obeyim olketa komandment bilonghem.” Sapos iu lovem Jehovah witim full heart bilong iu,bae iu lukim hao “hem no wanfala hevi for obeyim olketakomandment bilong hem.”—1 John 5:3.

18 Wanem nao olketa komandment bilong Jehovah? Samfa-la nao hem olketa samting wea iumi shud stap klia longhem. Olsem example, lukim box long page 122, wea garemtitle “Rejectim Samting wea Jehovah Heitim.” Bae iu lukimlong there list bilong olketa samting wea Bible barava against-im. Maet firstaem iu tingse samfala samting long list hemno barava nogud. Bat bihaen iu ting raonem olketa scrip-ture long there, datwan bae helpem iu for savve hao olketalaw bilong Jehovah olketa wise. Maet samting wea hard win-im eni nara samting iu feisim bifor, hem wei for iu changemsamfala fasin bilong iu. Nomata olsem, wei for duim olketasamting wea mekem God hapi bae barava mekem iumi hapiand feel gud. (Isaiah 48:17, 18) And hem samting wea iu sav-ve duim. Hao nao iumi savve sure long datwan?

19 Jehovah nating askem iumi for duim samting wea iumino fit for duim. (Deuteronomy 30:11-14) Hem savve wanemiumi fit for duim, and wanem iumi no fit for duim, winim

17. Wanem nao main reason for obeyim olketa komandment bilongJehovah?18, 19. (a) Wanem nao samfala komandment bilong Jehovah?(Lukim box long page 122.) (b) Hao nao iumi savve God no askemiumi for duim samting wea iumi no fit for duim?

Duim Olketa Samting wea Mekem God Hapi 121

Page 123: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

iumi. (Psalm 103:14) And tu, Jehovah savve givim iumistrong wea iumi needim for obeyim hem. Aposol Paul hemsei: ‘God hem faithful, and hem bae no letem eni tempta-tion kasem iu wea iu no fit for winim, bat witim datfalatemptation hem bae mekem wei for iu savve gohed and nogivap.’ (1 Corinthians 10:13) For helpem iu gohed and nogivap, Jehovah savve givim iu “paoa wea winim wanemiumi garem.” (2 Corinthians 4:7) Bihaen hem gohed strongthru long plande hard taem, Paul hem fit for sei: “Mi ka-sem strong for duim evri samting from datwan wea givimpaoa long mi.”—Philippians 4:13.

REJECTIM SAMTING WEA JEHOVAH HEITIM

Wei for killim man dae.—Exodus 20:13; 21:22, 23.

Dirty fasin.—Leviticus 20:10, 13, 15, 16;

Romans 1:24, 26, 27, 32;

1 Corinthians 6:9, 10.

Spiritism.—Deuteronomy 18:

9-13; 1 Corinthians 10:21, 22;

Galatians 5:20.

Worshipim idol.—1 Corinthians 10:14.

Drunk.—1 Corinthians 5:11.

Steal.—Leviticus 6:2, 4;

Ephesians 4:28.

Laea.—Proverbs 6:16, 19;

Colossians 3:9; Revelation 22:15.

Greedy fasin.—1 Corinthians

5:11.

Raf fasin.—Psalm 11:5;

Proverbs 22:24, 25; Malachi 2:16;

Galatians 5:20, 21.

Toktok wea no fitim.—Leviticus 19:16; Ephesians 5:4;

Colossians 3:8.

Iusim blood long rong wei.—Genesis 9:4; Acts 15:20, 28, 29.

No willing for provaedemneed bilong famili.—1 Timothy 5:8.

Join insaed war and olketaraoa saed long politik.—Isaiah 2:4; John 6:15; 17:16.

Iusim tobacco and olketanogud drug.—Mark 15:23;

2 Corinthians 7:1.

122 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 124: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

GAREM OLKETA FASIN WEA MEKEM GOD HAPI20 Moa samting hem insaed wei for mekem Jehovah hapi

winim for just stap klia long olketa samting wea hem heit-im nomoa. Iu mas lovem tu samting wea hem lovem. (Romans12:9) Iumi laek for fren witim pipol wea interest and tinghaelong olketa sem samting wea iumi interest and tinghae longhem. Jehovah hem olsem tu. So lane for lovem olketa sem sam-ting wea hem lovem. Psalm 15:1-5 storyim samfala samting hiawea God lovem. Disfala scripture story abaotem olketa wea God

20. Olketa wanem fasin wea God lovem nao iu shud garem, and whynao olketa fasin hia hem important?

Duim Olketa Samting wea Mekem God Hapi 123

Page 125: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

ting long olketa olsem fren bilong hem. Olketa fren bilongJehovah showimaot samting wea Bible kolem “olketa frut bi-long spirit.” Insaed diswan hem olketa fasin olsem “love,hapi, peace, long-safaring, kaenfala fasin, gudfala fasin, faith,kwaet fasin, fasin for kontrolem seleva.”—Galatians 5:22, 23.

21 Wei for readim and studyim Bible evritaem bae helpemiu for garem olketa fasin wea Jehovah lovem. And taem iulanem olketa samting wea God laekem iu for duim, dat-wan bae helpem iu for mekem tingting bilong iu hemsemsem olsem tingting bilong God. (Isaiah 30:20, 21) Taemiu strongim go moa love bilong iu for Jehovah, iu bae bara-va laek for duim olketa samting wea mekem God hapi.

22 Iumi mas waka hard for trae duim olketa samting weamekem Jehovah hapi. Bible hem sei, for changem laef bi-long iumi, iumi mas aotem oldfala fasin bilong iumi olsemwei for aotem wanfala kaleko, and werem wanfala niu kale-ko, wea minim niufala fasin. (Colossians 3:9, 10) Bat saedlong olketa komandment bilong Jehovah, man wea raetemolketa psalm hem sei: “Wei for obeyim olketa bae givimbigfala reward.” (Psalm 19:11) Bae iu tu lukim hao wei forduim olketa samting wea mekem God hapi bae mekem iubarava hapi and kasem gudfala samting. Taem iu duim dat-wan, iu givim ansa for samting wea Satan hem kwestinimand iu mekem heart bilong Jehovah hapi!

21. Wanem nao bae helpem iu for garem olketa fasin wea Godlovem?22. Sapos iu duim olketa samting wea mekem God hapi, wanem naobae kamaot from datwan?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIMˇ Iu savve kamap fren bilong God sapos iu obeyim

hem.—James 2:23.ˇ Satan hem kwestinim faithful fasin bilong evri man.

—Job 1:8, 10, 11; 2:4; Proverbs 27:11.ˇ Iumi mas rejectim olketa samting wea God

heitim.—1 Corinthians 6:9, 10.ˇ Iumi savve mekem Jehovah hapi taem iumi heitim

samting hem heitim and lovem samting hem lovem.—Romans 12:9.

124 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 126: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

PROFET Jeremiah hem sei: “Tru nao, Jehovah hem God. Hemnao datfala God wea laef.” (Jeremiah 10:10) And tu, Jehovah Godhem Creator bilong evri samting wea laef. Olketa long heven seilong hem: “Iu creatim evri samting, and from will bilong iu naoevri samting hia stap and kamap.” (Revelation 4:11) King Davidhem sei olsem taem hem singim praise long God: “Iu nao manwea givim laef.” (Psalm 36:9) So laef hem wanfala present fromGod.

2 Jehovah hem keepim iumi laef tu. (Acts 17:28) Hem provaed-em kaikai, wata, air, and hem provaedem graon for iumi staplong hem. (Acts 14:15-17) Jehovah duim diswan long wei weamekem iumi enjoyim laef bilong iumi. Bat for barava enjoyimlaef, iumi need for lanem and obeyim olketa law bilong God.—Isaiah 48:17,18.

SHOWIMAOT RESPECT FOR LAEF3 God laekem iumi for respectim laef bilong iumiseleva, and

bilong narawan. Olsem example, long taem bilong Adam andEve, son bilong tufala, Cain, barava kros long brata bilong hemAbel. Jehovah talem Cain hao sapos hem no kontrolem kros bi-long hem, datwan savve mekem hem duim bigfala sin. Cain nolaek for herem datwan. Hem “hitim brata bilong hem Abel and

1. Hu nao creatim evri samting wea laef ?2. Wanem nao God hem provaedem for keepim iumi laef ?3. Hao nao tingting bilong Jehovah abaotem wei wea Cain killim daeAbel?

CHAPTER THIRTIN

Garem Tingting BilongGod Abaotem Laef

Wanem nao tingting bilong God abaotem laef?

Wanem nao tingting bilong God abaotem wei forkillim dae baby insaed bele bilong mami?

Hao nao iumi savve showimaot respect for laef?

Page 127: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

IUMI SHOWIMAOT RESPECT FOR LAEF

ˇ long wei for no killim dae

baby wea no born yet

ˇ taem iumi lusim olketasamting wea mekembody dirty

ˇ long wei for

aotem from

heart bilong

iumi fasin for

heitim narawan

Page 128: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

killim hem dae.” (Genesis 4:3-8) From Cain killim dae brata bi-long hem, Jehovah panisim hem.—Genesis 4:9-11.

4 Samting olsem 2,400 year bihaen, Jehovah givim pipol longIsrael olketa law forhelpem olketa servem hemlong wei wea hemacceptim. From Jehovah givim olketa law hia thru long profetMoses, samfala taem olketa kolem olketa law hia datfala Law bi-long Moses. Wanfala part bilong datfala Law bilong Moses hemsei: “Iu mas no killim man dae.” (Deuteronomy 5:17) Diswanshowim olketa Israelite hao God hem tinghae long laef bilongman and hao pipol mas tinghae long laef bilong olketa narawan.

5 Waswe long laef bilong pikinini wea stap yet insaed bele bi-long mami? Law bilong Moses talem hao hem rong for kosimbaby insaed bele bilong wanfala woman for dae. Tru nao, laef bi-long wanfala baby wea no born yet hem barava important longJehovah. (Exodus 21:22, 23; Psalm 127:3) Diswan showimaothem rong forkillim dae baby wea no bornyet.

6 Narafala wei wea iumi showimaot respect for laef hem forgarem stretfala tingting abaotem olketa narawan. Bible hem sei:“Eniwan wea heitim brata bilong hem, hem man for killim mandae, and iufala savve hao man for killim man dae hem no savvekasem laef olowe.” (1 John 3:15) Sapos iumi laek for laef olo-we, iumi mas aotem from heart bilong iumi fasin for heitimnarawan, bikos hem nao samting wea mekem pipol spoelem na-rawan. (1 John 3:11, 12) Hem barava important for iumi maslovem olketa narawan.

7 Waswe for showimaot respect for laef bilong iumiseleva?Hem tru, man no laek for dae, bat samfala pipol barava laekemsamting wea savve danger tumas and wea isi nomoa for killimman dae. Olsem example, samfala kaikaim betel nut, smokemtobacco, or iusim olketa drug olsem marijuana. Olketa samting

4. Long datfala Law bilong Moses, hao nao God mekhae long stret-fala wei for ting long laef ?5. Hao nao iumi shud ting long wei for killim dae baby wea no bornyet?6. Why nao iumi shud no heitim narawan?7. Wanem nao samfala samting wea man savve duim wea no show-imaot respect for laef ?

Garem Tingting Bilong God Abaotem Laef 127

Page 129: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

olsem savve spoelem body and plande taem killim man dae.Man wea evritaem iusim olketa samting olsem hem no ting longlaef olsem samting wea holy. Long tingting bilong God, olketasamting olsem hem no klin. (Romans 6:19; 12:1; 2 Corinthi-ans 7:1) For servem God long wei wea hem acceptim, iumi maslusim olketa samting olsem. Nomata wei for duim diswan savvehard lelebet, Jehovah savve helpem iumi. And hem tinghae longwei wea iumi duim best for showimaot iumi ting long laef bilongiumi olsemwanfala nambawanpresent from hem.

8 Sapos iumi garem respect for laef, bae iumi tingim evritaemneed for protectim laef bilong iumi. Bae iumi no putim laef bi-long iumi long danger just for hapitaem nomoa. Bae iumi nospeed tumas long wanfala trak and bae iumi stap klia long olke-ta sports wea raf and danger tumas. (Psalm 11:5) Law bilong Godfor Israel bifor hem olsem: “Sapos iu buildim wanfala niu haos[wea garem flat ruf], iu mas mekem smolfala wall for ruf bilongiu, mekem haos bilong iu no guilty long blood from wei weasamwan foldaon from hem.” (Deuteronomy 22:8) So iumi savvefollowim datfala principle taem iumi chekim for mek sure olketasamting olsem floor and ladder long haos hem no rotten, nogudman hem foldaon and kasem bigfala kill. Sapos iu garem trak,mek sure hem sef for draevem. No letem haos or trak bilong iukamap danger samting long iu or olketa narawan.

9 Waswe long laef bilong wanfala animal? Creator ting longdatwan tu olsem samting wea holy. God letem man forkillim daeanimal sapos hem bae kaikaim datwan or sapos hem duim dat-wan for protectim pipol from danger. (Genesis 3:21; 9:3; Exodus21:28) Bat wei for raf long olketa animal, no keepim olketa gud,or killim olketa dae nating hem rong and datwan hem barava noshowimaot respect for wei wea laef hem holy.—Proverbs 12:10.

SHOWIMAOT RESPECT FOR BLOOD10 Bihaen Cain killim dae brata bilong hem Abel, Jehovah sei

8. Why nao iumi shud tingim evritaem need for protectim laef ?9. Sapos iumi respectim laef, wanem nao iumi bae no duim long ol-keta animal?10. Hao nao Jehovah showimaot laef and blood hem semsem no-moa long hem?

128 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 130: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

olsem long hem: “Blood bilong brata bilong iu hem singaot kamlong mi from graon.” (Genesis 4:10) Taem God storyim blood bi-long Abel, really samting hem storyim nao hem laef bilong hem.Cain hem endim laef bilong Abel, so Jehovah mas panisim Cain.Hem olsem blood bilong Abel, wea datwan hem laef bilong hem,singaot go long Jehovah for hem mas stretem datwan. Wei weablood minim laef hem showaot moa bihaen long Flood longtaem bilong Noah. Bifor long Flood, olketa man kaikaim nomoaolketa frut, grain, nat, and olketa nara samting olketa growimlong garden. Bihaen long Flood, Jehovah talem Noah and ol-keta son bilong hem: “Iufala savve kaikaim evri animal wea laef.Mi givim finis olketa plant for kaikaim, and distaem mi givimevri samting long iufala.” Nomata olsem, Jehovah putim wanfa-la tambu, hem sei: “Bat iufala mas no kaikaim meat wea soul [orlaef] bilong hem stap insaed long hem yet, wea datwan nao hemblood bilong hem.” (Genesis 1:29; 9:3, 4) So hem showaot kliahao Jehovah ting long laef and blood olsem sem samting.

11 Iumi showimaot respect for blood long wei for no kaikaimdatwan. Long datfala Law wea Jehovah givim for olketa Israelite,hem talem disfala komand: “Eni man . . . wea taem hem go hunt-ing hem kasem wanfala wild animal or wanfala bird wea fitimforkaikaim, hem mas pourimaot blood bilong hem and kavaremwitim graon. . . . Mi talem olsem long olketa son bilong Israel:‘Iufala mas no kaikaim blood bilong enikaen animal.’” (Leviti-cus 17:13, 14) Long datfala taem, olketa Israelite mas still obeyimdatfala komand for no kaikaim blood bilong olketa animal weaGod givim long Noah 800 year bifor. Tingting bilong Jehovahhem klia, olketa servant bilong Hem savve kaikaim meat bilonganimal bat no blood bilong hem. Olketa mas pourimaot datfalablood long graon, wea datwan hem olsem wei for givim laef bi-long datfala animal go bak long God.

12 Olketa Christian mas obeyim wanfala komand olsem tu. Ol-keta aposol and olketa narawan wea lead long first century hipap

11. Wanem wei for iusim blood nao God tambuim start kam longtaem bilong Noah?12. Holy spirit muvim olketa aposol long first century for talem wan-em komand wea still fitim for olketa Christian obeyim distaem tu?

Garem Tingting Bilong God Abaotem Laef 129

Page 131: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

for disaedem wanem nao olketa komand wea evriwan insaedChristian kongregeson mas obeyim. Olketa disaed olsem: “Holyspirit and mifala tu tingse hem gud for no putim samfala moahevi long iufala, bat only olketa important samting hia, olsemwei for gohed for stap klia from olketa samting wea pipol sakri-faesim long olketa idol and from blood and from olketa animalwea olketa skwisim nek bilong olketa [wea minim blood still stapinsaed long meat] and from fornication.” (Acts 15:28, 29; 21:25)So iumi mas ‘gohed for stap klia long blood.’ Long tingting bi-long God, hem barava important for duim datwan long sem weiwea hem barava important for no worshipim idol, and no duimdirty fasin.

13 Waswe, datfala komand for stap klia long blood hem tam-buim olketa blood transfusion tu? Ia. For minim diswan, tingimsapos wanfala doctor talem iu for stap klia long alcohol. Waswe,bae iu tingse hem gud for putim alcohol stret go insaed body bi-long iu long sem wei wea doctor savve givim bag wata long manwea sik? Nomoa nao! Olsem tu, wei for stap klia long blood min-im iumi bae no iusim eni wei moa for putim blood insaed bodybilong iumi. So datfala komandment for stap klia long bloodminim iumi shud no letem eniwan givim iumi wanfala bloodtransfusion.

14 Waswe sapos wanfala Christian hem garekil nogud or hemneedim wanfala big operation? Maet olketa doctor sei sapos hemno acceptim wanfala blood transfusion hem bae dae. DatfalaChristian no laek for dae. From hem ting long laef bilong hemolsem wanfala nambawan present from God, hem bae acceptimolketa nara treatment wea no iusim blood long rongfalawei.

15 Waswe, Christian bae brekem law bilong God mekem hemsavve gohed laef for samfala year moa insaed disfala world? Jesushem sei: “Eniwan wea laek for sevem soul [wea minim laef] bi-long hem bae lusim datwan; bat manwea lusim soul bilong hemfrom hem obeyim mi bae kasem bak soul bilong hem.” (Mat-

13. Talem example wea showimaot hao komand for stap klia longblood hem minim tu for stap klia long olketa blood transfusion.14, 15. Sapos olketa talem wanfala Christian hem mas acceptimblood transfusion, wanem nao bae hem duim, and why nao olsem?

130 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 132: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

thew 16:25) Iumi no laek for dae. Bat saposiumi brekem law bilong God from iumitrae for sevem laef bilong iumi, maet dat-wan mekem iumi no kasem laef olowe nao.So iumi wise sapos iumi trustim hao law bi-long God hem stret, and trustim hao saposiumi dae, God wea givim laef bae remem-berim iumi taem hem resurrectim olketawea dae finis and givim long iumi moa dat-fala nambawan present, laef.—John 5:28,29; Hebrews 11:6.

16 Distaem, olketa faithful servant bilongGod barava disaed strong for followim sam-ting wea hem talem abaotem blood. Olketabae no kaikaim eni samting wea garemblood insaed. And olketa bae no accept-im eni treatment wea iusim blood.� Olketafeel sure hao God, wea creatim blood, sav-ve long wanem nao best samting for olketa.Waswe, iu bilivim datwan tu?

WANFALA STRET WEI NOMOAFOR IUSIM BLOOD

17 Law bilong Moses mekhae long onlywei for iusim blood wea stret. Jehovah giv-im wanfala komand long olketa Israeliteabaotem worship wea hem markem for olketa. Hem sei: “Soul[wea minim laef] bilong animal hem insaed long blood bi-long hem, and miseleva nao putim antap long altar for iufala

� For information abaotem olketa treatment wea no iusim blood,lukim page 13-17 long brochure How Can Blood Save Your Life? weaOlketa Jehovah’s Witness pablisim.

16. Saed long blood, wanem nao olketa servant bilong God disaedstrong for duim?17. Long Israel bifor, wanem nao only wei for iusim blood wea Je-hovah God acceptim?

Sapos doctor talem iufor stap klia long

alcohol, waswe, bae iuputim alcohol stret go

insaed long iu olsem haodoctor givim bag wata

long man wea sik?

Garem Tingting Bilong God Abaotem Laef

Page 133: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

for kavarem sin bilong soul bilong iufala, bikos blood nao hemkavarem sin.” (Leviticus 17:11) Taem olketa Israelite sin, olketasavve kasem forgiveness taem olketa sakrifaesim wanfala animaland pourimaot samfala blood bilong hem long altar long taber-nacle, and then bihaen olketa buildim temple, olketa pourimaotlong altar bilong temple. Only stretfala wei for iusim blood naohem long olketa sakrifaes olsem.

18 Olketa tru Christian no anda long Law bilong Moses, dasta-we olketa no sakrifaesim olketa animal and putim blood bilongolketa long wanfala altar. (Hebrews 10:1) Nomata olsem, wei weaolketa iusim blood long altar long Israel bifor hem piksarem dat-fala sakrifaes wea barava spesol tumas, hem nao, sakrifaes bilongSon bilong God, Jesus Christ. Long Chapter 5 long disfala buk,iumi lanem hao Jesus givim laef bilong hem for iumi taem hemletem olketa pourimaot blood bilong hem olsem wanfala sakri-

18. Olketa wanem gud samting and blessing nao iumi savve kasemfrom blood bilong Jesus?

Hao nao iu savve showimaot respect for laef and blood?

132 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 134: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

faes. Then hem go long heven and givim laef bilong hem wan-taem for olowe long God wea bae iusim datwan for sevem olketaman. (Hebrews 9:11, 12) Datwan mekem wei for iumi savve ka-sem forgiveness for olketa sin bilong iumi and garem chancefor laef olowe. (Matthew 20:28; John 3:16) Samting wea kamaotfrom diswan showimaot hao datfala wei wea God iusim bloodhem barava important! (1 Peter 1:18, 19) Only wei for kasem sal-vation nao hem for showimaot faith long samting wea bloodbilong Jesus savve duim for iumi.

19 Iumi savve barava thankiu long Jehovah God for laef weahemwanfala nambawan present! And datwan shud muvim iumifor talem olketa narawan hao wei for garem faith long sakrifaesbilong Jesus bae mekem olketa garem chance for laefolowe. Sam-ting wea bae muvim iumi for duim disfala waka witim stronghem sapos iumi garem sem wei for tingim laef bilong pipol ol-sem Jehovah. (Ezekiel 3:17-21) Sapos iumi strong forduim disfalaresponsibility, iumi bae fit for talem sem samting olsem Paul weasei: “Mi no guilty long blood bilong eni man, bikos mi no holbak for talem iufala evri kaonsel bilong God.” (Acts 20:26, 27)Nambawanwei for showimaot iumi barava tinghae long laef andblood hem for talempipol abaotem God and plan bilong hem.

19. Wanem nao iumi mas duim for mekem iumi “no guilty longblood bilong eni man”?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Laef hem wanfala present from God.—Psalm36:9; Revelation 4:11.

ˇ Hem rong for killim dae baby wea no born yetbikos laef bilong datfala baby hem barava impor-tant long God.—Exodus 21:22, 23; Psalm 127:3.

ˇ Iumi showimaot respect for laef taem iumino mekem laef bilong iumi stap long danger andno kaikaim blood.—Deuteronomy 5:17; Acts 15:28, 29.

Garem Tingting Bilong God Abaotem Laef 133

Page 135: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

JEHOVAH GOD laekem famili bilong iu for hapi. Word bi-long hem, Bible, givim instruction abaotem responsibility weaGod markem for each member bilong famili. Taem olketa familimember duim responsibility bilong olketa long wei wea follow-im kaonsel bilong God, gud samting nao kamaot from datwan.Jesus hem sei: “Hapi nao olketa wea herem word bilong God andfollowim!”—Luke 11:28.

2 For garem hapi famili evriwan mas luksavve hao Jehovahnao startim famili arrangement. Jesus kolem Jehovah, ‘Dadi bi-long iumi.’ (Matthew 6:9) From God startim famili arrangementhem barava savve long wanem nao mekem famili hem hapi.(Ephesians 3:14, 15) So wanem nao Bible hem teachim abaotemresponsibility wea each member bilong famili mas duim?

GOD STARTIM FAMILI ARRANGEMENT3 Jehovah creatim first man and woman, Adam and Eve, and

mekem tufala kamap hasband and waef. Hem putim olketa longdatfala Paradaes long Eden and talem olketa for garem olketa pi-kinini. Jehovah hem sei: “Garem plande pikinini and fulimapearth.” (Genesis 1:26-28; 2:18, 21-24) Diswan no wanfala kastomstory, bikos Jesus showim hao samting wea Genesis talem abaot-

1. Wanem nao main samting wea bae mekem famili hapi?2. For mekem famili hapi, iumi mas luksavve long wanem samting?3. Wanem nao Bible hem sei abaotem start bilong famili arrange-ment, and hao nao iumi savve samting hem talem hem tru?

CHAPTER FOTIN

Hao for Garem Hapi Famili

Hao nao man savve kamap gudfala hasband?

Hao nao woman savve kamap gudfala waef ?

Hao nao iu savve kamap gudfala mami or dadi?

Hao nao olketa pikinini savve helpfor mekem famili hapi?

Page 136: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

emwei wea famili hem start, hem tru. (Matthew 19:4, 5) Nomataiumi feisim staka problem and laef bilong iumi hem difren fromwanem God markem for iumi firstaem, bae iumi lukim hao iumistill savve garem famili wea hapi.

4 Each member bilong famili savve help for mekem fami-li hapi taem olketa followim example bilong God for showimaotlove. (Ephesians 5:1, 2) Bat iumi no savve lukim God, so hao naoiumi savve followim example bilong hem? Iumi savve lanem ol-keta wei bilong Jehovah bikos hem sendem kam firstborn Sonbilong hem long earth. (John 1:14, 18) Taem hem long earth,disfala Son, Jesus Christ, barava followim example bilong Dadibilong hem long heven. From diswan, wei for lukluk and lisinlong Jesus hem barava olsem man hem stap witim Jehovah andlisin long Hem. (John 14:9) So taem iumi lane abaotem love weaJesus showimaot and followim example bilong hem, iumi eachmember bilong famili savve barava help for mekem famili hapi.

EXAMPLE FOR OLKETA HASBAND5 Bible talem hao olketa hasband shud deal witim waef long

sem wei wea Jesus deal witim olketa disaepol bilong hem. Ting-im disfala kaonsel from Bible: “Olketa hasband, gohed for lovemwaef bilong iufala, olsem Christ tu hem lovem kongregeson andgivim laef bilong hem for datwan . . . Long disfala wei olketa has-band mas lovem waef bilong olketa olsem olketa seleva. Manwea lovem waef bilong hem lovem hemseleva, from no eni manheitim body bilong hemseleva; bat hem feedim and lukaftarem,olsem Christhem duim long kongregeson.”—Ephesians 5:23, 25-29.

6 Love bilong Jesus for kongregeson hem perfect example forolketa hasband followim. Jesus “lovem olketa go kasem end”long wei wea hem sakrifaesim laef bilong hem for olketa, no-mata olketa no perfect. (John 13:1; 15:13) Olsem tu, Bible barava

4. (a) Hao nao each member bilong famili savve help for mekemfamili hapi? (b) Why nao wei for studyim laef bilong Jesus savve ba-rava help for mekem famili hapi?5, 6. (a) Hao nao wei wea Jesus deal witim kongregeson hem gud-fala example for olketa hasband followim? (b) Wanem nao iumi masduim for kasem forgiveness for olketa sin?

Hao for Garem Hapi Famili 135

Page 137: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

encouragem olketa hasband for “gohed for lovemwaef bilong [ol-keta] and no kros tumas long olketa.” (Colossians 3:19) Wanemnao bae helpem hasband for followim kaonsel olsem, especiallysapos samfala taemwaef bilong hem duim samting wea no wise?Hem shud remember hao hem tu savve duim olketa mistek, andtu, hem shud tingim samting wea hem mas duim for kasemforgiveness from God. Wanem nao datwan? Hem mas forgiv-im olketa wea sin againstim hem, wea minim hem mas forgivimwaef tu. Waef tu mas duim sem samting. (Matthew 6:12, 14, 15)Waswe, iu minim nao why samfala sei marit wea win hem maritwea tufala evriwan, hasband and waef, willing for forgivim eachother?

7 Olketa hasband shud tingim tu hao Jesus evritaem ting-im and luksavve long olketa disaepol bilong hem. Hem luksavvelong wanem olketa no savve duim and long physical need bilongolketa. Olsem example, long wanfala taem wea olketa taed, hemsei: “Kam, iufala seleva nomoa, iumi go long wanfala kwaet plesand rest lelebet.” (Mark 6:30-32) Fitim tu for hasband garem semwei for tingim waef. Bible talem hao waef hem “no strong olsemman,” and hao God komandim olketa hasband for “honorim ol-keta.” Why nao olsem? Bikos tufala evriwan, hasband and waef,“bae kasem laef wea man no fit for kasem.” (1 Peter 3:7) Olke-ta hasband shud no forgetim hao samting wea mekem Jehovahtinghae long samwan nao, hem wei wea hem faithful long hem,no sapos hem wanfala man or wanfala woman nomoa.—Psalm101:6.

8 Bible hem sei hasband “wea lovem waef bilong hem, hemlovem hemseleva.” Olsem Jesus hem talem, diswan hem bikosbihaen tufala marit olketa “no tufala body, bat wanfala body no-moa.” (Matthew 19:6) So olketa mas no duim sex witimdifren man. (Proverbs 5:15-21; Hebrews 13:4) Olketa savve faith-ful long each other sapos olketa tingim need bilong each other,

7. Wanem nao Jesus luksavve long hem, wea datwan showimaotwanem example for olketa hasband?8. (a) Long wanem wei nao hasband “wea lovem waef” hem “lov-em hemseleva”? (b) Long wanem wei nao hasband and waef olsemwanfala body nomoa?

136 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 138: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

no need bilong olketa seleva. (1 Corinthians 7:3-5) Tingim disfa-la important toktok long Bible: “No eni man heitim body bilonghemseleva; bat hem feedim and lukaftarem.” Hasband mas lovemwaef long sem wei wea hem lovem hemseleva, and no forgetimhao sapos hem no duim datwan, hem mas givim ansa long hedbilong hem, Jesus Christ.—Ephesians 5:29; 1 Corinthians 11:3.

9 Aposol Paul storyim ‘feeling and love wea Christ Jesus hemgarem.’ (Philippians 1:8) Love bilong Jesus hem samting weastrongim olketa narawan, and olketawomanwea kamap disaepolbilong hem barava tinghae long datwan. (John 20:1, 11-13, 16)And olketawaef barava needim hasband for lovem olketa.

EXAMPLE FOR OLKETA WAEF10 Famili hem needim wanfala hed for mekem evri samting

gohed gud. Nomata Jesus tu bat garem wanfala hed wea hemstap anda long hem. “God hem hed bilong Christ,” and “manhem hed bilong woman.” (1 Corinthians 11:3) Wei wea Jesusstap anda long God hem wanfala gud example, bikos iumi evri-wan mas stap anda long samwanwea hem hed bilong iumi.

11 Olketa man savve isi tumas for duim olketa mistek and ol-keta hard for kamap hed wea perfect. So, wanem nao waef shudduim? Hem shud no tok daonem samting wea hasband duim ortrae for bossim hem and famili. Waef shud no forgetim hao Godhem barava tinghae long kwaet fasin and hambol fasin. (1 Pe-ter 3:4) Taem hem showimaot olketa fasin olsem, bae hem moaisi for hem stap anda long hasband long wei wea God markem,nomata long olketa taem wea datwan hem no isi tu. And tu, Bi-ble hem sei: “Waef mas garem bigfala respect for hasband bilonghem.” (Ephesians 5:33) Bat waswe sapos hasband no acceptimChrist olsem Hed bilong hem? Bible hem barava encouragem ol-keta waef olsem: “Stap anda long hasband bilong iufala, mekem

9. Philippians 1:8 storyim wanem fasin bilong Jesus, and why naoolketa hasband shud showimaot datfala fasin long waef bilong ol-keta?10. Long wanem wei nao Jesus showimaot example for olketa waef?11. Hao nao waef shud ting long hasband bilong hem, and hao naofasin bilong hem savve affectim hasband?

Hao for Garem Hapi Famili 137

Page 139: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

sapos hasband no obeyim toktok bilong God, maet gogo hemlaek for obey, no from samting iufala talem, bat bikos long fasinbilong iufala, from olketa lukim klinfala fasin bilong iufala andwei wea iufala showimaot bigfala respect.”—1 Peter 3:1, 2.

12 Nomata sapos hasband bilong hem worshipim God or no-moa, waef savve talem tingting bilong hem long wei wea tingimfeeling bilong hasband and showimaot respect long hem. Maettingting bilong waef nao stret, and full famili bae kasem gudsamting sapos hasband lisin long samting wea waef talem. Wan-taem, Sarah talem wanfala idea long Abraham abaotem hao forstretem problem wea kamap insaed famili bilong tufala, and no-mata Abraham no agree witim samting wea Sarah talem, Godsei olsem long hem: “Lisin long voice bilong hem.” (Genesis 21:9-12) Nomata olsem, taem hasband mekem wanfala disison weano againstim law bilong God, waef bilong hem bae showimaothem stap anda long hasband taem hem sapotim datfala disison.—Acts 5:29; Ephesians 5:24.

13 Waef savve fulfillim responsibility bilong hem for kea forfamili long plande difren wei. Olsem example, Bible showim-aot hao olketa woman ‘mas lovem hasband bilong olketa, lovempikinini bilong olketa, garem stretfala tingting, klin long fasin,duim waka long haos, gudfala, and stap anda long hasband bi-long olketa.’ (Titus 2:4, 5) Evriwan long famili bae lovem andrespectim waef and mami wea olsem. (Proverbs 31:10, 28) Batfrom marit hem joinim man and woman tugeta wea no perfect,maet bigfala problem savve kamap wea gogo mekem tufala sepa-rate or divorce. Bible letemwei for separate, bat diswan hem fitimnomoa taem wea samfala nogud samting hem happen. Nomataolsem, wei for separate hem wanfala serious samting, from Biblehem sei: “Waef shud no lusim hasband bilong hem; . . . and has-band shud no lusim waef bilong hem.” (1 Corinthians 7:10, 11)And only reason for divorce wea Bible letem nao hem taem has-band or waef duim adultery.—Matthew 19:9.

12. Why nao hem no rong for waef savve talem tingting bilong hemlong wei wea showimaot respect?13. (a) Wanem nao Titus 2:4, 5 barava encouragem olketa womanfor duim? (b) Wanem nao Bible talem abaotem wei for separate anddivorce?

138 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 140: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

PERFECT EXAMPLE FOR PARENTS14 Jesus showimaot perfect example for parents long wei wea

hem deal witim olketa pikinini. Taem olketa narawan trae stop-em olketa pikinini for kam long Jesus, hem sei: “Letem olketasmol pikinini kam long mi; no trae for stopem olketa.” Bible ta-lem hao “hem holem olketa pikinini hia insaed arm bilong hemand start for blessim olketa, long wei for putim hand bilonghem long olketa.” (Mark 10:13-16) Jesus spendem taem witimolketa pikinini, wea diswan hem strongim wei wea parents shudduim sem samting witim olketa son and dota bilong olketa. Ol-keta needim iu for spendem staka taem witim olketa. Iu need forgarem inaf taem for teachim olketa, bikos hem nao wanem Jeho-vah talemparents for duim.—Deuteronomy 6:4-9.

15 World hem barava kamap moa wicked. From diswan, par-ents mas protectim olketa pikinini from pipol wea trae forspoelem olketa saed long sex. Tingim wei wea Jesus protectim ol-keta disaepol bilong hem, wea hem kolem olketa, “olketa smolpikinini.” Taem olketa soldia kam for tekem Jesus bikos hemklosap taem forhem dae, hem mekem arrangement for olketa di-saepol savve ranawe. (John 13:33; 18:7-9) Sapos iu wanfala mami

14. Hao nao Jesus deal witim olketa pikinini, and wanem nao olke-ta pikinini needim from parents?15. Wanem nao parents savve duim for protectim olketa pikinini?

Wanem gudfala example nao Sarah showimaot for olketa waef ?

Page 141: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

or dadi, iu need for luksavve long olketa wei wea Devil trae forspoelem pikinini bilong iu. Iu need for warnim olketa firstaem.�(1 Peter 5:8) Distaem, winim enitaem bifor, plande samting stapwea savve spoelem olketa pikinini long physical wei and spiritualwei, and saed long fasin.

16 Long naet bifor Jesus hem dae, olketa disaepol bilong hemraoa abaotem hu nao hem nambawan. Winim wei for kroslong olketa, Jesus gohed for showimaot love taem hem trae forhelpem olketa thru long samting hem talem and example bi-

� Iu savve kasem help for protectim pikinini long chapter 32 bi-long buk Lane From Datfala Nambawan Teacher, wea Olketa Jeho-vah’s Witness pablisim.

16. Wanem nao parents savve lanem from wei wea Jesus deal witimolketa wik point bilong olketa disaepol?

Wanem nao parents savve lanem from weiwea Jesus deal witim olketa pikinini?

140 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 142: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

long hem. (Luke 22:24-27; John 13:3-8) Sapos iu wanfala mamior dadi, waswe, iu lukim wei wea iu savve followim exam-ple bilong Jesus taem iu need for stretem olketa pikinini bilongiu? Hem tru, iu bae need for panisim pikinini samfala taem, batdatfala panis shud no ova tumas, hem shud fitim nao rong weapikinini duim. And tu, iu shud no givim datfala panis witim weifor barava kros. Iu mas tingting gud firstaem, mekem samtingiu talem hem no “olsem sword wea katem man.” (Jeremiah 30:11; Proverbs 12:18) Sapos iu panisim pikinini long stretfala wei,hem bae fit for luksavve bihaen hao datfala panis hem barava fit-im.—Ephesians 6:4; Hebrews 12:9-11.

EXAMPLE FOR OLKETA PIKININI17 Waswe, olketa pikinini savve lane from Jesus tu? Ia! Exam-

ple bilong Jesus taem hem young showimaot nao wei wea olketapikinini shud obeyim parents bilong olketa. Jesus hem sei: “Mitalemaot nomoa olketa samting wea Father hem teachim longmi.” Then hem sei: “Mi evritaem duim olketa samting wea mek-em hem hapi.” (John 8:28, 29) Jesus obeyim Dadi bilong hemlong heven, and Bible talem olketa pikinini for obeyim parentsbilong olketa tu. (Ephesians 6:1-3) Jesus hem wanfala perfect pi-kinini, bat hem obeyim parents bilong hem, Joseph and Mary,nomata tufala no perfect. Masbi datwan hem barava help formekem olketa nara member long famili bilong hem hapi!—Luke2:4, 5, 51, 52.

18 Waswe, olketa pikinini savve lukim samfala wei wea olketasavve kamap moabeta long hao olketa followim example bilongJesus, wea datwan bae mekem parents bilong olketa hapi? Hemtru, samfala taem olketa pikinini savve faendem hem hard lele-bet for obeyim parents, bat hem nao wanem God laekem olketapikinini for duim. (Proverbs 1:8; 6:20) Jesus hem evritaem obey-im Dadi bilong hem long heven, nomata long taem wea hem

17. Long olketa wanem wei nao Jesus showimaot perfect example forolketa pikinini?18. Why nao Jesus hem evritaem obeyim Dadi bilong hem long hev-en, and hu nao savve hapi taem olketa pikinini obeyim parentsbilong olketa?

Hao for Garem Hapi Famili 141

Page 143: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

no isi for duim datwan tu. Wanfala taem, hem will bilong Godfor Jesus duim samting wea bae barava no isi for duim. Jesus hemsei: “Tek aotem disfala kap [samting wea God askem] from mi.”Nomata olsem, Jesus duim samting wea God askem, bikos hemluksavve hao Dadi bilong hem savve long best samting for hemduim. (Luke 22:42) Taem olketa pikinini lane for obey, olketamekem parents bilong olketa and Dadi bilong olketa long hevenbarava hapi.�—Proverbs 23:22-25.

19 Devil hem testim Jesus, and iumi savve sure hem bae trae forswitim olketayoung wan forduim samting wea rong tu. (Matthew4:1-10) Satan savve iusim hevi from olketa nara young wan, weadatwan savve barava hard for deal witim. Dastawe hem barava im-portant for olketa pikinini mas no kaban witim olketa wea duimnogud samting! (1 Corinthians 15:33) Dota bilong Jacob, Dinah,kaban witim olketa wea no worshipim Jehovah, and gogo, dat-wan mekem bigfala trabol kamap. (Genesis 34:1, 2) Sapos wanfalamember long famili duim dirty fasin, tingim wei wea datwan sav-ve affectim hapi bilong full famili!—Proverbs 17:21, 25.

� Only long taem wea mami or dadi askem pikinini for duim sam-ting wea brekem law bilong God nao bae hem stret

for pikinini no obeyim olketa.—Acts 5:29.

19. (a) Long wanem wei naoSatan hem testim olketa piki-nini? (b) Sapos pikinini duimnogud samting, hao nao dat-wan savve affectim parentsbilong hem?

Wanem nao olketa youngpipol shud tingim taem

olketa kasemtemptation?

142 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 144: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

MAIN SAMTING WEA MEKEM FAMILI HAPI20 Hem moa isi for deal witim olketa problem long famili sapos

iumi followim kaonsel insaed long Bible. Tru nao, wei for duimdatwan hem main samting wea bae mekem famili hapi. So olke-ta hasband, lovem waef bilong iu, and deal witim hem long semwei wea Jesus deal witim kongregeson. Olketawaef, stap anda longhasband bilong iu and followim example bilong datfala gud waefwea Proverbs 31:10-31 storyim. Parents, trainim olketa pikinini bi-long iu. (Proverbs 22:6) Olketa dadi, ‘leadim famili bilong iu longgudfala wei.’ (1 Timothy 3:4, 5; 5:8) And olketa pikinini, obeyimparents bilong iu. (Colossians 3:20) No eniwan insaed famili hemperfect, evriwan savve duim olketa mistek. So iumi mas hambol,and askem narawan for forgivim iumi.

21 Tru nao, Bible garem staka gudfala kaonsel and instructionfor help mekem famili hem hapi. And tu, hem teachim iumiabaotem niu world bilong God and wanfala paradaes long earthwea bae fulap witim pipol wea worshipim Jehovah. (Revelation21:3, 4) Olketa nambawan samting bae kamap long future! Batnomata distaem tu, iumi savve garem hapi famili taem iumi fol-lowim olketa instruction bilong God insaed Word bilong hem,Bible.

20. For mekem famili hapi, wanem nao each member bilong fami-li mas duim?21. Olketa wanem nambawan samting bae kamap long future, andhao nao iumi savve garem hapi famili distaem?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Hasband mas lovem waef long sem wei wea hemlovem body bilong hemseleva.—Ephesians 5:25-29.

ˇ Olketa waef shud lovem famili bilong olketa andrespectim hasband.—Titus 2:4, 5.

ˇ Parents mas lovem, teachim, and protectim pikini-ni bilong olketa.—Deuteronomy 6:4-9.

ˇ Olketa pikinini mas obeyim parents bilong olketa.—Ephesians 6:1-3.

Hao for Garem Hapi Famili 143

Page 145: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

JEHOVAH GOD barava tingim iumi and hem laekem iumifor kasem gud samting from loving direction bilong hem. Sa-pos iumi worshipim hem long stretfala wei, iumi bae hapi andbae missim plande problem. Bae iumi garem tu blessing andhelp bilong hem. (Isaiah 48:17) Bat plande handred religiontalem hao olketa teachim tru samting abaotem God. Nomataolsem, each religion teachim difren samting abaotem hu naoGod and wanem hem laekem iumi for duim.

2 Hao nao bae iu fit for savve long stretfala wei for worship-im Jehovah? Iu no need for studyim olketa teaching bilongevri religion and then trae for savve long which teaching naohem stret. Only samting iu need for duim hem for lanemreally samting wea Bible hem teachim abaotem tru worship.Olsem example: Long plande kantri, pipol for raverave mek-em olketa laea selen. Sapos wanfala bank givim iu waka forlukluk long evri selen and trae for faendem olketa laea wan,hao bae iu duim datwan? Waswe, bae iu trae for remember-im lukluk bilong evri difren kaen laea selen wea pipol wakem?Nomoa. Bae hem moabeta sapos iu lukluk gud long olketareally selen and savve gud long lukluk bilong olketa. Bihaeniu barava savve long lukluk bilong really selen, bae iu fit for

1. Wanem gud samting nao iumi bae kasem sapos iumi worshipimGod long stretfala wei?2. Hao nao iumi savve lanem stretfala wei for worshipim Jehovah,and wanem example nao helpem iumi for minim diswan?

CHAPTER FIFTIN

Worship wea God Acceptim

Waswe, God acceptim evri religion?

Hao nao iumi fit for luksavve long tru religion?

Hu nao olketa tru worshiper bilong Godlong earth distaem?

Page 146: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

luksavve long laea selen. Olsem tu, taem iumi lane hao forluksavve long religion wea tru, bae iumi luksavve tu long ol-keta religion wea false.

3 Hem important for iumi worshipim Jehovah long wei weahem acceptim. Long tingting bilong plande pipol, God ac-ceptim evri religion, bat Bible no teachim datwan. Hem noinaf tu for just sei iumi wanfala Christian. Jesus hem sei: “Noevriwanwea sei long mi, ‘Lord, Lord,’ bae go insaed long king-dom bilong heven, bat man wea duim will bilong Dadi bilongmi long heven nao bae go insaed.” So for mekem God ac-ceptim iumi, iumi mas lanem wanem nao God laekem iumifor duim, and then duim datwan. Jesus kolem olketa wea noduim will bilong God, ‘pipol for brekem law.’ (Matthew 7:21-23) False religion hem olsem laea selen bikos hem no savvegivim eni gud samting long iumi. For tok stret, religion olsemhem spoelem man.

4 Jehovah givim evriwan long earth chance for kasem laefolowe. Bat for kasem laef olowe long Paradaes, iumi mas wor-shipim God long stretfala wei and duim olketa samting weamekem hem hapi. Sorre tumas, staka no willing for duim dat-wan. Hem nao why Jesus hem sei: “Go insaed long gate weano waed; bikos road wea lead go long dae hem big tumas andwaed, and plande pipol nao go insaed long hem; bat samfalanomoa faendem datfala gate and road wea lead go long laef,bikos datfala gate hem no waed, and datfala road hem no isifor wakabaot long hem.” (Matthew 7:13, 14) Tru religion lead-im pipol go long laef olowe. False religion leadim pipol golong wei for finis evribit. Jehovah no laekem eniwan for dae,dastawe hem givim evriwan chance for lane abaotem hem.(2 Peter 3:9) So wei wea iumi worshipim God hem importantbikos sapos God acceptim worship bilong iumi bae iumi laef,bat sapos nomoa, bae iumi dae.

3. Olsem Jesus talem, wanem nao iumi mas duim sapos iumi laek-em God for acceptim iumi?4. Samting Jesus talem abaotem tufala road hem minim wanem, andtufala road hia lead go long wea nao?

Worship wea God Acceptim 145

Page 147: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

HAO FOR LUKSAVVE LONG TRU RELIGION5 Hao nao iumi savve faendem ‘datfala road wea lead go

long laef’? Jesus talem hao samting wea pipol duim nao baeshowimaot olketa followim religion wea tru. Hem sei: “Fromfrut bilong olketa iufala bae luksavve long olketa.” Hem seitu: “Evri gudfala tree hem garem gudfala frut.” (Matthew 7:16,17) So pipol bae luksavve long olketa bilong tru religion fromolketa biliv and fasin bilong olketa. Nomata olketa no perfect,and olketa savve duim olketa mistek, olketa tru worshiper laekfor duim will bilong God. Bae iumi lukim sixfala samting weabae helpem iumi for luksavve long hu nao followim tru reli-gion.

6 Olketa servant bilong God teachim nomoa samting wea Bi-ble talem. Bible hem sei: “Evri scripture hem kam from Godand hem gud for teachim man, for givim kaonsel, for stret-em evri samting, and for givim discipline long raeteous wei,mekem man [or woman] bilong God hem fit evribit, baravaredi for duim evri gudfala waka.” (2 Timothy 3:16, 17) AposolPaul hem sei olsem long olketa nara Christian: “Taem iufalakasem toktok bilong God, wea iufala herem from mifala, iufa-la acceptim datwan, no olsem toktok bilong man, bat, olsemtoktok bilong God.” (1 Thessalonians 2:13) So olketa biliv bi-long olketa long tru religion no followim tingting or kastombilong olketa man. Samting olketa bilivim hem kam fromWord bilong God, Bible.

7 Jesus Christ showimaot stretfala example bikos evri teach-ing bilong hem kam from Word bilong God. Hem prealong Dadi bilong hem long heven and sei: “Word bi-long iu nao truth.” (John 17:17) Jesus bilivim Word bilongGod, and evri samting hem teachim barava followim samtingwea Bible talem. Plande taem, Jesus hem sei: “Olketa raet-em finis.” (Matthew 4:4, 7, 10) Then Jesus bae talem toktok

5. Hao nao iumi fit for luksavve long olketa wea followim tru reli-gion?6, 7. Hao nao olketa servant bilong God ting long Bible, and wan-em nao Jesus duim wea showimaot hem garem sem tingting?

146 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 148: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

OLKETA WEA WORSHIPIM TRU GOD

ˇ teachim nomoa samting wea Bible talemˇ worshipim Jehovah nomoa and talem pipol abaotem

nem bilong hemˇ showimaot love long each other wea truˇ acceptimwei wea God iusim Jesus Christ for sevem iumiˇ no part bilong worldˇ talemaot hao Kingdom bilong God nao hem only hope

for olketa man

Page 149: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

bilong wanfala scripture. Olsem tu, pipol bilong God distaemno teachim tingting bilong olketa seleva. Olketa bilivim haoBible hem Word bilong God, and olketa teachim nomoa sam-ting wea Bible talem.

8 Olketa wea followim tru religion worshipim Jehovah nomoaand talem pipol abaotem nem bilong hem. Jesus hem sei: “Iumas worshipim God bilong iu, Jehovah, and iu mas servemhem nomoa.” (Matthew 4:10) So olketa servant bilong Godworshipim Jehovah nomoa, no eni nara God. Insaed dis-wan hem for talem pipol abaotem nem bilong tru God andolketa fasin bilong hem. Psalm 83:18 hem sei: “Iu, wea nembilong iu Jehovah, iu nomoa Most Hae ovarem full earth.” Je-sus showimaot example bilong wei for helpem olketa narawansavve long God, taem hem sei olsem long prea: “Mi mekemolketa man wea iu givim mi from disfala world savve longnem bilong iu.” (John 17:6) Olsem tu, olketa tru worshiperdistaem teachim olketa narawan abaotem nem bilong God,olketa plan bilong hem, and olketa fasin bilong hem.

9 Pipol bilong God showimaot love long each other wea truand wea no selfish. Jesus hem sei: “Sapos iufala lovem eachother, evriwan bae savve iufala nao olketa disaepol bilongmi.” (John 13:35) Olketa first Christian garem love olsemfor each other. Pipol wea showimaot love wea followim olke-ta Bible principle no letem wei wea olketa narawan kam fromdifren tribe, living, or kantri, for spoelem wei wea olketa stapgud witim olketa. Kaen love olsem hem mekem pipol for ba-rava garem wan mind and stap gud tugeta. (Colossians 3:14)Olketa bilong false religion no garem wan mind and love foreach other olsem. Hao nao iumi savve long datwan? Olketakillim dae olketa bilong sem religion bat wea kam from dif-ren tribe or kantri. Olketa tru Christian no killim dae olketaChristian brata bilong olketa, or eni narawan. Bible hem sei:“Olketa pikinini bilong God and olketa pikinini bilong Devil

8. Wanem nao insaed wei for worshipim Jehovah?9, 10. Long olketa wanem wei nao olketa tru Christian showimaotlove long each other?

148 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 150: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

showaot long disfala samting: Olketa wea no gohed for duimraeteous fasin, and wea no lovem brata bilong hem, no kamfrom God. . . . Iumi mas garem love for each other; no olsemCain, wea hem kam from datfala wicked wan and wea kill-im dae brata bilong hem.”—1 John 3:10-12; 4:20, 21.

10 Bat moa samting hem insaed wei for showimaot love. Ol-keta tru Christian willing for iusim taem, strong, and samtingolketa garem for helpem and encouragem each other. (He-brews 10:24, 25) Olketa helpem each other for deal witimolketa problem, and olketa honest long each other. Tru nao,olketa followim datfala kaonsel long Bible for “duim gud sam-ting long evriwan.”—Galatians 6:10.

11 Olketa tru Christian acceptim Jesus Christ nao olsem manwea God iusim for sevem iumi. Bible hem sei: “Salvation nokam thru long eni narawan, from no eni nem moa anda longheven midolwan olketa man wea savve mekem wei for iumisev.” (Acts 4:12) Long Chapter 5, iumi lanem hao Jesus givimlaef bilong hem olsem wanfala sakrifaes for pipol wea obey.(Matthew 20:28) And tu, Jesus hem King wea God markem forKingdom long heven wea bae rulim full earth. And for kasemlaef olowe, God laekem iumi for obeyim Jesus and follow-im olketa teaching bilong hem. Hem nao why Bible hem sei:“Man wea showimaot faith long Son bae laef olowe; man weano obeyim Son bae no laef.”—John 3:36.

12 Olketa tru worshiper no part bilong world. Jesus hem seiolsem long Pilate, datfala bigman bilong Rome: “Kingdombilong mi hem no part bilong disfala world.” (John 18:36)Nomata wanem kantri nao olketa stap long hem, olketa trufollower bilong Jesus stap anda long Kingdom bilong hemlong heven and barava no saedem eni sekson bilong poli-tik. Olketa no join insaed olketa war and faet. Bat olketaworshiper bilong Jehovah no trae for stopem nara pipol wea

11. Why nao hem important for acceptim Jesus Christ olsem manwea God iusim for sevem iumi?12. Wanem wei nao olketa tru worshiper no part bilong world?

Worship wea God Acceptim 149

Page 151: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

laek for joinim wanfala sekson bilong politik, kamap wanfalaminister insaed gavman, or vote. Olketa tru worshiper bi-long God obeyim law tu. Why nao olsem? Bikos Word bilongGod komandim olketa for “stap anda long olketa gavman.”(Romans 13:1) Taem gavman askem pipol for duim samtingwea againstim samting wea God talem iumi for duim, olke-ta tru worshiper followim example bilong olketa aposol, weasei: “Mifala mas obeyim God olsem ruler winim olketa man.”—Acts 5:29; Mark 12:17.

Taem iu servem Jehovah witim pipol bilong hem iu kasemstaka moa samting winim wanem iu lusim

150 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 152: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

13 Olketa tru follower bilong Jesus talemaot hao Kingdom bi-long God nao hem only hope for olketa man. Jesus hem sei:“Olketa bae preachim disfala gud nius bilong kingdom evri-wea long earth for givim witness long evri nation; and thenend bae kam.” (Matthew 24:14) Olketa tru follower bilong Je-sus Christ no encouragem pipol for depend long olketa gavmanfor stretem olketa problem bilong olketa, bat olketa talemaothao Kingdom bilong God long heven nao hem only hope weaolketa man garem. (Psalm 146:3) Jesus teachim iumi for preafor datfala perfect gavman taem hem sei: “Mekem Kingdombilong iu kam. Mekem will bilong iu kamap long heven andlong earth.” (Matthew 6:10) Word bilong God talem hao datfa-la Kingdom long heven “bae smasem and finisim evri kingdomhia [wea hem nao olketa kingdom distaem], and hem nomoabae stap for olowe.”—Daniel 2:44.

14 Taem iu tingim evri samting hia, askem iuseleva: ‘Wanemreligion nao hem teachim nomoa samting wea Bible teach-im and talem pipol abaotem nem bilong Jehovah? Wanemreligion nao hem showimaot kaen love wea God talem olketaChristian for garem, showimaot faith long Jesus, no part bi-long world, and talemaot hao Kingdom bilong God nao hemonly hope for olketa man? Taem iumi tingim evri religionlong world, which wan nao hem duim evri samting hia?’ Hemklia hao datfala religion hem Olketa Jehovah’s Witness.—Isaiah43:10-12.

WANEM NAO BAE IU DUIM?15 For mekem God hapi, hem no inaf for biliv long God no-

moa. Nomata olketa demon tu bat bilivim hao God hem stap.(James 2:19) Bat hem klia hao olketa no duim will bilongGod, and tu, God no acceptim olketa. For God acceptim iumi,iumi mas biliv long hem, and tu, iumi mas duim will bilong

13. Hao nao tingting bilong olketa tru follower bilong Jesus abaot-em Kingdom bilong God, and from diswan, wanem nao olketa duim?14. Long tingting bilong iu, wanem religion nao hem showimaot ol-keta mark bilong tru worship?15. Wanem moa God laekem iumi for duim?

Worship wea God Acceptim 151

Page 153: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

hem. Iumi mas separatem iumiseleva tu from false worship andstrong for followim tru worship.

16 Aposol Paul showimaot hao iumi mas no tekpart insaedfalse worship. Hem sei: “So dastawe Jehovah hem sei: ‘Sapos iu-fala go aot from midolwan long olketa, and separatem iufalaseleva, and no tasim samting wea no klin, mi bae acceptim iufa-la.’” (2 Corinthians 6:17; Isaiah 52:11) So olketa tru Christianno duim eni samting wea join witim false worship.

17 Bible showimaot hao olketa difren kaen false religion hempart bilong “Bigfala Babylon.”� (Revelation 17:5) Datfala nemmekem iumi tingim datfala taon bilong Babylon bifor, weahem nao ples wea false religion hem start bihaen long Floodlong taem bilong Noah. Plande teaching bilong olketa falsereligion distaem kam from Babylon bifor. Olsem example, ol-keta long Babylon bifor worshipim olketa trinity god. Distaem,main teaching bilong plande religion hem Trinity. Bat Bible ta-lemaot klia hao only wanfala tru God hem stap, Jehovah, andJesus Christ hem Son bilong hem. (John 17:3) Olketa long Bab-ylon bifor bilivim tu hao olketa man garem wanfala soul weano savve dae and wea lusim body bihaen hem dae, and sav-ve stap long ples for safa. Distaem, klosap evri religion teachimhao soul, wea samfala kolem datwan spirit, no savve dae andhem savve safa long hellfire.

18 From worship long Babylon bifor hem spred go long evriples long earth, hem stret for sei Bigfala Babylon distaem hemstand for evri false religion long world. And God talem finishao olketa false religion hia bae seknomoa finis. (Revelation18:8) Waswe, iu minim nao why hem important for separat-em iuseleva from evri part bilong Bigfala Babylon? Jehovah

� For moa information abaotem why Bigfala Babylon piksarem evrifalse religion long world, lukim Appendix, page 219-21.

16. Sapos iumi tekpart insaed false religion, wanem nao iumi shudduim?17, 18. Wanem nao “Bigfala Babylon,” and why nao iumi mas nodelay for “go aot from hem”?

152 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 154: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

God laekem iu for “go aot from hem” kwiktaem, bifor hem tuleit.—Revelation 18:4.

19 From iu disaed for no followim false religion, maet samfalano laek for kaban witim iu. Bat nomata maet iu lusim olketafren and olketa nara samting from wei wea iu servem Jeho-vah witim pipol bilong hem, bae iu kasem staka moa samtingwinim wanem iu lusim. Olsem olketa disaepol bilong Jesus bi-for wea lusim olketa samting for mekem olketa savve followimhem, gogo bae iu garem staka spiritual brata and sista. Iu baepart bilong wanfala big famili bilong plande million tru Chris-tian evriwea long world wea showimaot tru Christian love. Andiu bae garem datfala nambawan hope for kasem laef olowe“long niu world wea bae kam.” (Mark 10:28-30) Maet gogo, ol-keta wea lusim iu bikos long biliv bilong iu bae interest longsamting Bible hem teachim and kamap olketa worshiper bilongJehovah.

20 Bible teachim hao klosap nao God bae finisim disfala wick-ed world and changem witim wanfala raeteous niu world andalong Kingdom bilong hem. (2 Peter 3:9,13) Datwan bae wanfalanambawanworld! And long datfala raeteous niu world, wanfalareligion nomoa bae stap. Datwan bae worship wea stret. Iu baewise sapos iu duim wanem iu need for duim for mekem iu sav-ve kaban and worship witim olketa tru worshiper distaem.

19. Wanem gud samting nao iu bae kasem from wei for servem Je-hovah?20. Olketa wea followim tru religion bae kasem wanem samting longfuture?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Wanfala tru religion nomoa hem stap.—Matthew7:13,14.

ˇ Iumi fit for luksavve long tru religion from samtinghem teachim and duim.—Matthew 7:16,17.

ˇ Olketa Jehovah’s Witness worshipim God long weiwea hem acceptim.—Isaiah 43:10.

Worship wea God Acceptim 153

Page 155: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

TINGIM sapos iu faendemaot hao samwan poisonim olketaples wea iu go for tekemwata, and from iu drinkim datfala wata,laef bilong iu stap long danger. So wanem nao bae iu duim?Maet iu go stap long difren ples sapos iu savve duim datwan.Bat nomata iu duim datwan, iu mas tingim wanfala importantkwestin, ‘Waswe, poison hia hem spoelem mi finis?’

2 Hem olsem tu saed long false religion. Bible teachim haokaen false worship olsem hem fulap witim olketa teaching andsamting wea no klin and wea savve spoelem man. (2 Corinthi-ans 6:17) Dastawe hem important for iu go aot from “BigfalaBabylon,” wea hem nao evri false religion long world. (Revela-tion 18:2, 4) Waswe, iu duim diswan finis? Sapos olsem,datwan hem gud tumas. Bat for lusim wanfala false religion iumas duim moa samting winim for talem olketa nomoa hao iuno laek for member bilong datfala religion nao. Bihaen, iu masaskem iuseleva, ‘Waswe, eni samting bilong false worship hemgohed for affectim mi yet?’ Tingim samfala example.

1, 2. Bihaen iu lusim false religion, wanem kwestin nao iu mas ask-em iuseleva, and long tingting bilong iu, why nao datwan hemimportant?

CHAPTER SIXTIN

Strong for FollowimTru Worship

Wanem nao Bible hem sei abaotem wei for iusimolketa idol and worshipim olketa laen dadi?

Hao nao tingting bilong olketa Christian abaotemolketa celebration bilong religion?

Hao nao iu savve explainim long narawan biliv bilongiu long wei wea no mekem hem feel nogud?

Page 156: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

OLKETA IDOL AND WEIFOR WORSHIPIM OLKETA LAEN DADI

3 Maet samfala garem olketa idol long haos bilong olketa forplande year finis. Waswe, iu garem olketa idol tu? Sapos olsem,maet long tingting bilong iu, wei for no iusim olketa samtinghia for prea long God hem rong. Maet olketa samting hia hembarava important long iu. Bat God nao talem iumi hao for wor-shipim hem, and Bible teachim iumi hao hem no laekem iumifor iusim olketa idol. (Exodus 20:4, 5; Psalm 115:4-8; Isaiah 42:8;1 John 5:21) So iu savve showimaot iu strong for followim truworship taem iu torowem eni samting wea join witim false wor-ship. Jehovah hem “barava heitim” olketa samting hia, andhem important for iu garem sem tingting abaotem olketa tu.—Deuteronomy 27:15.

4 Wei for worshipim olketa laen dadi hem samting wea pipol

3. (a) Wanem nao Bible hem sei abaotem wei for iusim olketa idol,and why nao hem savve hard for samfala acceptim tingting bilongGod abaotem olketa idol? (b) Wanem nao iu shud duim sapos iu ga-rem eni samting wea join witim false worship?4. (a) Hao nao iu savve wei for worshipim olketa laen dadi hemiusles? (b) Why nao Jehovah tambuim olketa Israelite for duim spir-itism?

155

Page 157: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

long plande religion duim. Bifor samfala lanem truth from Bi-ble, olketa bilivim hao olketa wea dae go stap long wanfala plesand olketa savve helpem or spoelem olketa wea laef yet. Maet bi-for, iu barava traem best bilong iu for mekem olketa laen dadibilong iu hapi. Bat iu lanem finis long Chapter 6 bilong disfalabuk hao olketa wea dae no gohed for laef long eni ples. So hemiusles for trae story witim olketa. Maet hem luk olsem wanfalamessage hem kam fromwanfala relative wea dae finis, bat really,datwan kam from olketa demon. Dastawe Jehovah tambuim ol-keta Israelite for trae story witim olketa wea dae finis or for joininsaed eni wei for duim spiritism.—Deuteronomy 18:10-12.

5 Sapos iu worshipim olketa laen dadi or olketa idol bifor,wanem nao iu savve duim? Readim and ting raonem olketa partbilong Bible wea showimaot tingting bilong Jehovah abaotemolketa samting hia. Talem Jehovah evriday hao iu laek forstrong for tru worship, and askem hem for helpem iu garemsem tingting olsem hem.—Isaiah 55:9.

OLKETA FIRST CHRISTIAN NOCELEBRATEM CHRISTMAS

6 Wanfala wei wea false religion savve mekem worship bilongiumi dirty hem saed long samfala celebration wea olketa mark-em. Olsem example, tingim Christmas. Olketa sei Christmas hemfor celebratem birthday bilong Jesus Christ, and klosap evri reli-gion wea sei olketa Christian celebratem datwan. Bat no eni pruvstap for sei olketa disaepol long taem bilong Jesus celebratem dat-wan.Datfalabuk SacredOrigins of ProfoundThings hem sei: “For tuhandred year bihaen Christ hem born, no eniwan savve, and onlytu-thri pipol nomoa interest long barava day wea hem born.”

7 Nomata sapos olketa disaepol bilong Jesus savve long baravaday wea hem born, olketa bae hard for celebratem datwan. Why

5. Wanem nao iu savve duim sapos iu iusim olketa idol or worship-im olketa laen dadi bifor?6, 7. (a) Pipol sei Christmas hem for celebratem wanem, and was-we, olketa follower bilong Jesus long taem bilong hem celebratemdatwan? (b) Long taem bilong olketa disaepol bilong Jesus, olketabirthday celebration join witim olketa wanem samting?

156 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 158: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

nao olsem? Bikos olsem The World Book Encyclopedia hem ta-lem, olketa first Christian “ting long wei for celebratem birthdaybilong samwan olsem wanfala kastom bilong olketa heathen.”Bible storyim samfala wea celebratem birthday bilong olketa,bat olketa hia olketa ruler wea no worshipim Jehovah. (Genesis40:20; Mark 6:21) Olketa celebratem olketa birthday for honor-im olketa heathen god tu. Olsem example, long May 24 olketabilong Rome celebratem birthday bilong datfala woman godDiana. Long next day, olketa celebratem birthday bilong Apollo,wea hem nao sun-god bilong olketa. So olketa birthday celebra-tion join witim olketa heathen kastom, no witim Christian Wei.

8 Narafala reason hem stap for why olketa Christian long taembilong Jesus no celebratem birthday bilong hem. Masbi olke-ta disaepol bilong hem savve hao olketa birthday celebration joinwitim olketa kastom samting. Olsem example, plande pipol longGreece and Rome bifor bilivim hao wanfala spirit stap taem eachmanhemborn and datfala spirit protectimhemfor full laef bilonghem. Olketa wea no Christian long datfala taem celebratem olketabirthday bikos olketa tingse wei for duim olsem bae mekem olketagod bilong olketa protectim man wea olketa celebratem birthdaybilong hem. Hard for Jehovah hapi witim eni celebrationwea join-im Jesus witim olketa kastom samting. (Isaiah 65:11, 12) So whynao staka pipol celebratem Christmas?

HAO CHRISTMAS HEM START9 Pipol start for celebratem Christmas plande handred year bi-

haen Jesus hem laef long earth. Olketa celebratem datwan longDecember 25. Bat datwan hem no day wea Jesus born. So why naoolketa chusim December 25? Luk olsem samfala wea bihaen olke-ta sei olketa Christian “laekem for datfala date mas long semtaemolsem datfala heathen festival bilong Roman pipol bifor, wea hemfor celebratem ‘birthday bilong sun.’” (The New Encyclopædia

8. Explainim wei wea olketa birthday celebration join witim olketakastom samting.9. Why nao olketa markem December 25 olsem day for celebratemwei wea Jesus hem born?

Strong for Followim Tru Worship 157

Page 159: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Britannica) Long cold season olketa heathen long olketa kantrilong Europe and Middle East garem olketa celebration for mekemlaet and hot bilong sun hemstrong bak. Olketa duim diswan bikosolketa lukim gogo bilong sun long skae hem isisi change and muvawe from olketa and olketa laekem hem for kam bak. Long ting-ting bilong olketa, December 25 hem day wea sun hem start formuv kam bak long ples long skae wea hem stap long hot season.For mekem olketa heathen hia willing for kamap Christian, olke-ta bigman bilong church mekem datfala heathen idea kamap partbilong worship, and olketa trae for mekem hem lukolsem datwanhemwanfala “Christian” celebration.�

10 For longfala taem finis, pipol savve hao Christmas hem kamfromolketa heathen celebration. FromChristmas no kam from Bi-ble, olketa tambuim datwan long England and samfala colonylong America long mek-17 century. Olketa strict tumas long dis-wan, dastawe nomata sapos man hem juststap long haos and no waka long Christ-mas day, hem mas peim compensation.Bat no longtaembihaen, olketa start for fol-lowim moa olketa samting wea join witimChristmas, andtu, samfalaniu samting weaolketa addim go long datfala celebration.Gogo, Christmas kamap wanfala baravaimportant celebration, and kam kasem dis-taem, hem barava big samting yet longplande kantri. Bat from Christmas hem

� Nara reason why olketa chusim Decem-ber 25, hem from festival bilong Saturnalia.Saturnalia hem wanfala celebration for hon-orim datfala Roman god bilong agriculture,and olketa celebratem datwan from Decem-ber 17 go kasem 24. For celebratem datwanolketa garem olketa feast, bigfala hapitaem,and givim olketa present long each other.

10. Long bifor kam, why nao samfala pipolno celebratem Christmas?

Waswe, bae iukaikaim wanfala loli

sapos iu faendeminsaed wanfala

drain?

158 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 160: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

join witim false religion, olketa wea laek for mekem God hapi nocelebratem datwan or eni nara celebration wea kam from worshipbilong olketa heathen bifor.�

WASWE, WEI WEA HEM START HEM IMPORTANT?11 Samfala agree hao olketa celebration olsem Christmas kam

from olketa heathen samting, nomata olsem, long tingting bilongolketa hem no rong for celebratem olketa. Tru nao, klosap evri-wan wea celebratem olketa samting hia no tingim hao datwanhem joinwitim false worship. And tu, olketa celebration hia givimchance forolketa member bilong famili hipap and enjoyim lelebethapitaem tugeta. Waswe, hem nao wei wea iu ting long diswan?Sapos olsem, maet samting wea mekem hem hard for lusim olketacelebration hia and followim tru worship, hem wei wea iu lovemtumas famili bilong iu, no wei for lovem false religion. Jehovahnao startim famili arrangement and iu savve sure hao hem laekemiu for stap gud witim olketa relative bilong iu. (Ephesians 3:14, 15)Bat iu savve strongim wei wea iu fren gud witim olketa familimember long olketa wei wea God acceptim. Paul storyim samtingwea shud moa important long iumi winim eni nara samting taemhem sei: “Gohed for mek sure long samting wea Lord hem accept-im.”—Ephesians 5:10.

12 Maet long tingting bilong iu, reason why olketa startimwanfala celebration bifor hem difren from reason why pipol cele-bratemdatwan distaem. Waswe, reasonwhyolketa startimwanfalacelebration firstaem hem important? Ia! Tingim sapos iu lukimwanfala loli long drain. Waswe, bae iu aotem from drain and kai-kaim? Barava nomoa nao! Datfala loli hem dirty. Olsem datfala

� For moa information abaotem wei wea olketa tru Christianting long olketa celebration bilong false religion, lukim Appendix,page 223.

11. Why nao samfala pipol celebratem olketa samting olsem Christ-mas, bat wanem nao shud moa important long iumi winim eni narasamting?12. Givim example wea helpem iumi minim why iumi shud stap klialong olketa kastom and celebration wea kam from olketa samtingwea no klin.

Strong for Followim Tru Worship 159

Page 161: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

loli, maet hem luk olsem olketa celebration bilong world olketaswit and naes, bat really, olketa kam from olketa samting wea noklin. For kamap strong for tru worship, iumi need for garem semtingting olsemprofet Isaiah, wea sei olsemlong olketa tru worship-er: “Notasim eni samting wea no klin.”—Isaiah 52:11.

GAREM FASIN FOR LUKSAVVETAEM IU DEAL WITIM NARAWAN

13 Maet iu feisim samfala hard samting taem iu chus for nojoin insaed samfala celebration. Olsem example, taem olketa longples wea iu waka lukim hao iu no joinim olketa long samfala cel-ebration, maet olketa konfius. Waswe sapos olketa laek givim iuwanfala Christmas present? Waswe, hem rong for acceptim dat-wan? Waswe sapos marit partner bilong iu no garem olketa sembiliv olsem iu? Hao nao iu savve mek sure olketa pikinini bilongiu no feel olsem olketamissim gud samting from olketano join in-saed olketa celebration olsem?

14 Fasin for luksavve bae helpem iu savve long best wei for dealwitim olketa samting wea kamap. Sapos hem wei bilong pipol forsei “Hapi Christmas,” or olketa nara toktok olsem, maet iu sav-ve talem thankiu nomoa long olketa. Bat waswe sapos iu mas dealwitim samwan wea iu lukim or waka witim evritaem? Maet iu di-saed for talem moa samting long hem. Evritaem, iumi mas tingimfeeling bilong man. Bible talem disfala advaes: “Toktok bilong iu-fala mas kaenfala evritaem, garem salt, mekem iufala savve hao forgivim ansa long each wan.” (Colossians 4:6) Careful for no talemsamting wea mekemman tingse iu no respectimhem. Bat explain-im why iu no duim datwan. Explainim long kliafala wei hao iuno againstim wei for enjoyim hapitaem and wei for givim present,bat iu disaed forduim olketa samting hia long olketa narataem, nolong datfala day.

15 Waswe sapos samwan laek for givim wanfala present long iu?Diswan bae depend long wanem nao happen. Maet datfala man

13. Wanem nao maet samfala hard samting wea kamap taem iu nojoin insaed samfala celebration?14, 15. Wanem nao iu savve duim sapos samwan talem “HapiChristmas” long iu or hem laek givim wanfala present long iu?

160 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 162: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

hem sei: “Mi savve iu no celebratem diswan. Nomata olsem, milaek for givim iu disfala present.” Maet iu disaedem hao wei for ac-ceptim datfala present hem no olsem wei for tekpart long datfalacelebration. Sapos datfala man no savve gud long why iu no tek-part, maet iu savve explainim datwan long hem. For duim olsembae helpem hem minim why iu no givim wanfala present longhem. Long narasaed, hem bae no wise for acceptim wanfala pres-ent sapos hem klia hao man givim datwan bikos hem laek pruvimiu no strong for followimsamting iu bilivim, and hao iu bae isi no-moa for brekem faith bilong iu forkasem material samting.

WASWE LONG OLKETA FAMILI MEMBER?16 Waswe sapos olketa long famili no garem sem biliv olsem iu?

Iu mas isisi witim olketa. Iu no need for argue abaotem evri sam-ting wea olketa relative bilong iu laek for celebratem. Iu laekemolketa for respectim tingting and biliv bilong iu, so iu mas respect-im tingting and biliv bilong olketa tu. (Matthew 7:12) Stap klialong eni samting wea bae mekem iu join insaed datfala celebra-tion. Nomata olsem, trae for balance saed long olketa samting weano really part bilong wanfala celebration. Bat no duim eni samtingwea bae spoelem conscience bilong iu.—1 Timothy 1:18,19.

17 Wanem nao iu savve duim sapos olketa pikinini bilong iu feelolsem olketa missim gud samting from wei wea iufala no join in-saed olketa celebration hia? Diswan bae barava depend longwanem iu duim long olketa narataem insaed year. Samfala parentsmarkem olketa narafala taem for givim present long olketa pikini-ni.Wanfalabest present wea iu savvegivimlong pikinini bilong iu,hem love and taem bilong iu.

FOLLOWIM TRU WORSHIP18 For mekem God hapi, iu mas rejectim false worship and

16. Hao nao iu savve tingim feeling bilong pipol saed long olketa cel-ebration bilong false religion?17. Hao nao iu savve helpem pikinini bilong iu for no feel olsemhem missim gud samting taem hem lukim olketa narawan join in-saed samfala celebration?18. Hao nao wei for attendim olketa Christian meeting savve help-em iu for strong for followim tru worship?

Strong for Followim Tru Worship 161

Page 163: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

strong for followim tru worship. Hao nao iu savve duim diswan?Bible hem sei: “Iumi mas tingim and muvim each other for show-imaot love and duim gudfala waka, no lusim wei for hipap tugeta,olsem fasin bilong samfala, bat encouragem each other, and duimlong wei wea moa big taem iufala lukim hao datfala day hem ka-kam moa klos.” (Hebrews 10:24, 25) Iu bae hapi taem iu attendimolketa Christian meeting wea givim iu chance for worshipim Godlong wei wea hem acceptim. (Psalm 22:22; 122:1) Long olketameeting olsem, olketa faithful Christian savve “encouragem eachother.”—Romans 1:12.

19 Narafala wei wea iu savve showimaot iu strong for tru wor-ship hem for story long olketa narawan abaotem olketa samtingiu lanem from wei wea iu studyim Bible witim Olketa Jehovah’sWitness. Tru nao, staka pipol “feel nogud and krae” bikos longolketa wicked samting wea gohed long world distaem. (Ezekiel9:4) Maet iu savve long samfala pipol olsem. Hao sapos iu traefor story long olketa abaotem Bible hope bilong iu for future?Taem iu kaban witim olketa tru Christian and story witim ol-keta narawan abaotem olketa nambawan samting wea iu lanemfrom Bible, bae iu faendem hao eni feeling bilong iu for laek fol-lowim yet olketa samting bilong false worship bae isisi aot fromheart bilong iu. Sapos iu strong for followim tru worship, bae iubarava hapi and kasem staka blessing.—Malachi 3:10.

19. Why nao hem important for story witim olketa narawan abaot-em olketa samting iu lanem from Bible?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Pipol wea followim tru worship barava no iusimolketa idol or worshipim olketa laen dadi.—Exodus20:4, 5; Deuteronomy 18:10-12.

ˇ Hem rong for tekpart long olketa celebration weajoinwitim heathenworship bifor.—Ephesians 5:10.

ˇ Olketa tru Christian shud tingim feeling bilong pi-pol taem olketa explainim biliv bilong olketa.—Colossians 4:6.

162 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 164: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Wei for followim tru worshipbarava mekem man hapi

Page 165: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

TAEM iumi markem earth witim universe, earth hem baravasmol. Tru nao, long Jehovah, “wea hem nao wakem skae andearth,” olketa nation bilong olketa man olsem wanfala smoldrop wata from wanfala baket nomoa. (Psalm 115:15; Isaiah40:15) Nomata olsem, Bible hem sei: “Jehovah stap klosaplong evriwan wea singaot long hem, hem nao, evriwan weaduim stret samting. Hem bae duim samting wea olketa weafraet long hem laekem, and hem bae herem singaot bilongolketa for help.” (Psalm 145:18, 19) Tingim datwan! Datfa-la Olmaeti hem klosap long iumi and bae herem iumi saposiumi man wea “duim stret samting.” Hem nambawan privi-lege for iumi savve prea long God!

2 Bat sapos iumi laekem Jehovah for herem prea bilongiumi, iumi mas prea long hem long wei wea hem acceptim.Hem hard for iumi savve duim datwan sapos iumi no savvelong wanem Bible hem teachim abaotem prea. Hem baravaimportant for savve long wanem Bible talem abaotem dis-wan, bikos prea helpem iumi for fren gud witim Jehovah.

1, 2. Why nao iumi shud ting long prea olsem wanfala nambawanprivilege, and why nao iumi need for savve long wanem Bible hemteachim abaotem diswan?

CHAPTER SEVENTIN

Fren Gud Witim GodThru Long Prea

Why nao iumi shud prea long God?

Wanem nao iumi mas duim for mekem Godherem prea bilong iumi?

Hao nao God ansarem prea bilong iumi?

Page 166: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

WHY NAO IUMI SHUD PREA LONG JEHOVAH?3 Wanfala important reason why iumi shud prea long Je-

hovah hem bikos hem encouragem iumi for duim datwan.Word bilong hem sei olsem: “Iufala no wari long eni samting,bat iufala prea and story long God from heart bilong iufalaabaotem evri samting and askem God for olketa samting weaiufala needim witim wei for talem thankiu; taem iufala duimdatwan, peace wea God givim wea winim evri tingting bilongman bae protectim heart and tingting bilong iufala thru longChrist Jesus.” (Philippians 4:6, 7) Iumi no laek for ting smollong kaenfala arrangement hia wea Barava Haefala Ruler bi-long universe hem mekem for iumi!

4 Narafala reason for prea hem bikos wei for prea evritaemlong Jehovah bae strongim wei wea iumi fren witim hem.Olketa tru fren story long each other evritaem, no just longtaem wea olketa needim samting. Olketa interest long eachother, and wei wea olketa fren tugeta kamap moa strongtaem olketa talem long each other tingting, wari, and feeling

3. Wanem nao wanfala important reason why iumi shud prea longJehovah?4. Hao nao wei for prea evritaem long Jehovah hem strongim wei weaiumi fren witim hem?

Creator bilong skae andearth hem willing forherem olketa preabilong iumi

165

Page 167: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

bilong olketa. Wei wea iumi fren witim Jehovah God savve ol-sem tu. Disfala buk helpem iu for lanem plande samting fromBible finis abaotem fasin bilong Jehovah, and olketa plan bi-long hem. Iu lanem finis hao hem samwan wea iu savve frenwitim hem. Prea givim iu chance for story long Dadi bilongiu long heven abaotem olketa samting wea barava importantlong iu. Wei for duim datwan bae mekem iu fren gud witimJehovah.—James 4:8.

WANEM NAO IUMI MAS DUIM?5 Waswe, Jehovah herem evri prea? Tingim samting wea

hem talem long olketa Israelite wea no obey long taem bilongdatfala profet Isaiah. Hem sei: “Nomata iufala talem plandeprea, mi no lisin bikos hand bilong iufala fulap witim bloodbilong pipol wea iufala killim dae.” (Isaiah 1:15) So samfalasamting wea man duim savve stopem God for herem prea bi-long hem. Dastawe, for God heremprea bilong iumi, iumi masduim samfala samting.

6 Wanfala main samting nao hem for showimaot faith.(Mark 11:24) Aposol Paul hem sei: “Sapos man no garem faithhem hard nao for mekem [God] hapi, bikos man wea kamlong God mas bilivim hao hem stap and hem kamap dat-wan for givim reward long olketa wea barava lukaotem hem.”(Hebrews 11:6) Moa samting hem insaed tru faith winim forsavve God hem stap and hem herem and ansarem olketa preanomoa. Samting iumi duim nao showimaot iumi garem faith.Olketa samting iumi duim evriday shud showimaot klia haoiumi garem faith.—James 2:26.

7 Jehovah laekem tu for olketa wea prea long hem mas ham-bol and prea from heart bilong olketa. Iumi garem plande

5. Wanem nao showimaot Jehovah no herem evri prea?6. For God herem olketa prea bilong iumi, wanem nao wanfala mainsamting iumi mas duim, and hao nao iumi savve duim datwan?7. (a) Why nao iumi shud showimaot respect taem iumi prea longJehovah? (b) Taem iumi prea long God, hao nao iumi savve showim-aot iumi hambol and prea from heart?

166 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 168: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

gudfala reason for hambol taem iumi story long Jehovah.Taem pipol garem chance for story witim wanfala king orprime minister, olketa showimaot respect and luksavve longhaefala positionwea datfala man garem. Sapos iumi bae show-imaot respect long wanfala man, iumi shud barava showimaotrespect taem iumi prea long Jehovah! (Psalm 138:6) Tru nao,hem “Olmaeti God.” (Genesis 17:1) Taem iumi prea longGod, wei wea iumi duim datwan shud showimaot iumi ham-bol front long hem and luksavve long haefala position bilonghem. Kaenwei for hambol olsem bae muvim iumi tu for no ta-lem olketa sem toktokevritaem, bat for prea from heart bilongiumi.—Matthew 6:7, 8.

8 Nara samting iumi mas duim for mekem God herem preabilong iumi, hem for duim samting followim wanem iumiprea abaotem. Jehovah laekem iumi for duim wanem iumi fitfor duim for followim samting wea iumi prea abaotem. Olsemexample, sapos iumi askem God for ‘givim iumi kaikai for tu-day,’ iumi mas duim part bilong iumi for waka hard longgarden or long wanfala waka for selen. (Matthew 6:11; 2 Thes-salonians 3:10) Sapos iumi prea for God helpem iumi aotemfrom mind and heart feeling for laek duim samting wea rong,iumi shud stap klia longeni samting wea savve switim iumi forduim datfala rong. (Colossians 3:5) So iumi mas duim olketamain samting hia sapos iumi laekem God for herem prea bi-long iumi, and iumi need for kasem ansa for samfala kwestinabaotem prea.

ANSA FOR SAMFALA KWESTIN ABAOTEM PREA9 Iumi shud prea long hu nao? Jesus teachim olketa follower

bilong hem for prea long “Dadi bilong [olketa] wea stap longheven.” (Matthew 6:9) So iumi shud prea long Jehovah Godnomoa. Bat Jehovah laekem iumi for luksavve long positionbilong datfala only Son bilong hem wea hemseleva wakem,

8. Hao nao iu savve duim samting followim wanem iu prea abaotem?9. Hu nao iumi shud prea long hem, and iumi shud duim datwanthru long hu nao?

Fren Gud Witim God Thru Long Prea 167

Page 169: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Jesus Christ. Iumi lanem long Chapter 5 hao God sendemJesus kam long earth for kamap wanfala ransom for sevemiumi from sin and dae. (John 3:16; Romans 5:12) Hem naodatfala Hae Priest and Judge wea God appointim. (John 5:22;Hebrews 6:20) So Bible talem iumi for prea thru long Jesus. Je-sus hem sei: “Mi nao datfala wei and truth and laef. Only weifor kam long Father hem thru long mi.” (John 14:6) So for Je-hovah herem prea bilong iumi, iumi mas prea long Jehovahnomoa and duim datwan thru long nem bilong Son bilonghem.

10 Waswe, eni spesol wei for standap or sidaon taem iumi prea?Nomoa. Jehovah no talem eni spesol wei for sidaon, stand-ap, or hao for putim hand taem iumi prea. Bible teachimhao iumi savve sidaon, baodaon, nildaon, standap, and sam-fala wei moa. (1 Chronicles 17:16; Nehemiah 8:6; Daniel 6:10;Mark 11:25) Samting wea barava important nao, hem for ga-rem stretfala feeling long heart. Enitaem insaed day or maettaem iumi feisim wanfala emergency, nomata wea nao iumistap, iumi savve prea long Jehovah. Nomata maet no eniwanluksavve iumi prea, Jehovah bae herem olketa prea olsem.—Nehemiah 2:1-6.

11 Wanem nao iumi savve prea abaotem? Bible hem sei: “Sa-pos iumi askem eni samting wea fitim will bilong hem, bae[Jehovah] herem iumi.” (1 John 5:14) So iumi savve prea foreni samting wea fitim will bilong God. Waswe, hem will bi-long hem for iumi savve prea abaotem olketa hevi and waribilong iumi? Barava nao! Wei for prea long Jehovah savveolsem wei for story long wanfala gud fren. Iumi shud feel freefor barava storyim long God evri wari and hevi bilong iumi.(Psalm 62:8) Hem fitim for iumi prea for holy spirit, bikos dat-wan bae helpem iumi for duim samting wea stret. (Luke 11:13)Iumi savve askem tu for Jehovah helpem iumi mekem olketa

10. Why nao iumi no need for sidaon or standap long spesol wei taemiumi prea?11. Wanem nao samfala samting wea hem fitim for iumi preaabaotem?

168 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 170: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

disison wea wise and for givim iumi strong wea iumi needimfor deal witim olketa hard samting. (James 1:5) Taem iumi sin,iumi shud askem God for forgivim iumi long faondeson bi-long sakrifaes bilong Christ. (Ephesians 1:3, 7) Bat iumi shudprea for nara pipol, no just iumiseleva nomoa. Maet iumi sav-ve prea for olketa famili member and olketa narawan weaworshipim God.—Acts 12:5; Colossians 4:12.

12 Main samting for prea abaotem nao hem olketa samtingwea join witim Jehovah God. Iumi garem gudfala reason fortalem thankiu long hem for olketa gudfala samting wea hemduim for iumi. (1 Chronicles 29:10-13) Jesus givim iumi datfa-la example prea long Matthew 6:9-13. Long datfala prea hemteachim iumi for prea for evriwan mas ting long nem bilongGod olsem hem holy. Next samting hem talem, hem for King-dom bilong God mas kam and for hem duim will bilong hemlong heven and long earth. Then Jesus storyim samting weaman seleva needim, bat hem ask for datwan bihaen hem preafor olketa important samting hia firstaem. Olsem tu, taemnem bilong God, kingdom bilong hem, and olketa nara sam-ting olsem hem main samting iumi prea abaotem, iumishowimaot hao iumi no just tingim iumiseleva nomoa.

13 Hao long nao shud prea bilong iumi? Bible no talem enisamting abaotem hao long nao shud prea bilong man selevaor prea wea man talem long pablik. Prea savve short, olsemlong taem for kaikai, or maet hem long lelebet from iumi bara-va talemaot feeling bilong iumi long Jehovah. (1 Samuel 1:12,15) Nomata olsem, Jesus judgem olketa man wea talem olketaprea wea long tumas, and wea olketa talem for show-off longpipol. (Luke 20:46, 47) Jehovah no tinghae long olketa prea ol-sem. Samting wea important nao hem for iumi prea fromheart bilong iumi. So maet prea hem savve long or short, weadatwan bae depend long need and samting wea kamap.

12. Hao nao iumi savve mekem olketa samting wea join witim Dadibilong iumi long heven kamap olketa main samting wea iumi preaabaotem?13. Wanem nao Bible showimaot abaotem hao long nao olketa preawea God acceptim?

Fren Gud Witim God Thru Long Prea 169

Page 171: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

14 Haomas taem insaed day nao iumi savve prea? Bible en-couragem iumi for “prea evritaem,” “gohed for prea,” and“prea olowe.” (Matthew 26:41; Romans 12:12; 1 Thessalo-nians 5:17) Bat diswan no minim iumi prea long Jehovahevri minute insaed day. Bible hem barava encouragem iumi forevritaem talem thankiu long Jehovah for olketa gud samtinghem duim for iumi, and evritaem depend long hem for direc-tion, comfort, and strong. Hem comfortim iumi for savve haoJehovah no putim eni spialaen long hao long or haomas taeminsaed day iumi savve story witim hem. Sapos iumi baravatinghae long privilege wea iumi garem for prea, bae iumi luk-aotem eni chance for prea long Dadi bilong iumi long heven.

15 Why nao iumi shud sei “Amen” long end bilong wanfalaprea? Datfala word “amen” hem minim “barava nao.” Ol-keta example insaed Bible showimaot hao hem fitim for sei“Amen” long end bilong prea bilong iumiseleva or prea weanara man talem. (1 Chronicles 16:36; Psalm 41:13) Taem iumisei “Amen” long end bilong prea bilong iumi, datwan show-imaot iumi barava laekem God for ansarem prea bilong iumi.Taem iumi sei “Amen” long end bilong prea wea samwan ta-lem for olketa narawan wea stap, iumi savve talem datwanlong heart bilong iumi or iumi savve talem datwan big. Weifor sei “Amen” olsem showimaot iumi agree witim samtingwea datfala man talem.—1 Corinthians 14:16.

WEI WEA GOD ANSAREM OLKETA PREA16 Waswe, Jehovah really ansarem olketa prea? Barava nao!

Iumi savve sure hao Jehovah, wea hem nao “Datwan wea he-rem prea,” hem ansarem olketa prea wea plande million pipoltalem from heart bilong olketa. (Psalm 65:2) Jehovah savveansarem olketa prea bilong iumi long plande difren wei.

14. Wanem nao Bible hem minim taem hem encouragem iumi for“prea evritaem,” and why nao datwan hem comfortim iumi?15. Why nao iumi shud sei “Amen” long end bilong prea bilong iumi-seleva, and prea wea narawan talem?16. Saed long prea, iumi savve feel sure long wanem samting?

170 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 172: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

17 Jehovah iusim olketa angel and olketa servant bilonghem long earth for ansarem olketa prea. (Hebrews 1:13, 14)Staka taem man hem prea for God helpem hem minim Bi-ble, and then no longtaem bihaen, Olketa Jehovah’s Witnesskam long haos bilong hem. Olketa experience olsem show-imaot hao olketa angel directim waka for preachim Kingdom.(Revelation 14:6) Taem iumi kasem bigfala hevi and prea longJehovah, samfala taem Hem savve muvim narafala Christian

17. Why nao iumi fit for sei God iusim olketa angel and olketa ser-vant bilong hem long earth for ansarem prea bilong iumi?

Jehovah savve herem preabilong iu enitaem

Fren Gud Witim God Thru Long Prea 171

Page 173: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

for helpem iumi.—Prov-erbs 12:25; James 2:16.

18 Jehovah God iusim tuholy spirit and Word bi-long hem, Bible, foransarem prea bilong olketaservant bilong hem. Taemiumi kasem hard taem,hem savve ansarem preabilong iumi for help longwei for iusim holy spirit bi-long hem for givim iumidirection and strong. (2 Corinthians 4:7) Taem iumi askemJehovah for direction, plande taem iumi kasem datwan fromBible. Long there nao Jehovah helpem iumi for mekem olke-ta wise disison. Iumi savve faendem olketa scripture wea reallyhelp taem iumi studyim Bible and readim olketa Christian bukolsem diswan. Maet iumi herem olketa important point weaiumi need for ting raonem long wanfala Christian meetingor from wanfala elder long kongregeson wea laek for helpemiumi.—Galatians 6:1.

19 Sapos hem luk olsem Jehovah no kwiktaem for ansaremprea bilong iumi, datwan no minim hem no fit for ansarem dat-wan. Iumi mas no forgetim hao Jehovah ansarem olketa prealong wei wea followim will bilong hem, and long taem wea hemmarkem. Hem savve long wanem iumi needim, and hem savvelong best wei for provaedem olketa need hia. Plande taem hemletem iumi for ‘gohed for ask, gohed for lukaotem, and gohed fornoknok.’ (Luke 11:5-10) Wei for gohed prea olsem and no givap

18. Hao nao Jehovah iusim holy spirit and Word bilong hem for ansa-rem prea bilong olketa servant bilong hem?19. Wanem nao iumi shud no forgetim sapos samfala taem hem lukolsem God no ansarem prea bilong iumi?

Jehovah savve ansarem preabilong iumi long wei formuvim narafala Christianfor helpem iumi

Page 174: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

showimaot long God hao iumi barava laekemfor hem ansarem prea, and hao faith bilongiumi hem strong. And tu, Jehovah savve ansa-rem prea bilong iumi long wei wea maet iumino luksavve. Olsem example, maet hem ansa-rem prea bilong iumi abaotem hard samtingwea kasem iumi, no long wei for finisim dat-fala hard samting, bat long wei for givim iumistrong wea iumi needim for deal witim dat-wan.—Philippians 4:13.

20 Iumi barava hapi hao Creator bilonguniverse hem no farawe from olketa wea prealong hem long wei wea fitim! (Psalm 145:18)Iumi shud prea evritaem long Jehovah bikoshem wanfala spesol privilege for iumi savveduim datwan. Datwan givim iumi namba-

wan chance for barava fren gud witim Jehovah, wea hem naoDatwan wea herem prea.

20. Why nao iumi shud mekius long spesol privilege wea iumi ga-rem for prea?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Wei for prea evritaem long Jehovah helpem iumifor fren gud witim hem.—James 4:8.

ˇ For mekem God herem prea bilong iumi, iumimas garem faith, prea from heart, and hambol.—Mark 11:24.

ˇ Iumi mas prea long Jehovah nomoa, thru longSon bilong hem.—Matthew 6:9; John 14:6.

ˇ Jehovah, wea hem nao “Datwan wea heremprea,” iusim olketa angel, olketa servant bilonghem long earth, and Word bilong hem for ansa-rem olketa prea.—Psalm 65:2.

173

Page 175: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

“LUKIM! Wanfala pool wata long hia; waswe, eni samtingstopem mi for baptaes?” Hem nao samting wea wanfa-la bigman bilong Ethiopia askem long first century. WanfalaChristian wea nem bilong hem Philip pruvim long hem hao

1. Why nao wanfala bigman fromEthiopia ask for baptaes?

CHAPTER EITIN

Baptism andWei wea Iu Fren Witim God

Wanem nao stretfala wei for baptaesim man wealaek for kamap Christian?

For kasem mark for baptaes, wanem nao iuneed for duim?

Wanem nao man mas duim for dedicatemhemseleva long God?

Wanem nao spesol reason for man baptaes?

Page 176: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Jesus nao datfala Messiah wea God promis for sendem kam.Samting wea datfala man from Ethiopia lanem from Biblemuvim heart bilong hem for duim samting. Hem showimaothao hem laek for baptaes!—Acts 8:26-36.

2 Sapos iu studyim disfala buk kam kasem disfala chapterwitim wanfala Jehovah’s Witness, maet iu redi for ask olsem,‘Waswe, eni samting stopem mi for baptaes?’ Iu lanem finispromis long Bible for laef olowe long Paradaes. (Luke 23:43; Revelation 21:3, 4) Iu lanem tu truth abaotem samtingwea happen long olketa wea dae finis, and abaotem datfalaresurrection hope. (Ecclesiastes 9:5; John 5:28, 29) Maet dis-taem iu kaban witim Olketa Jehovah’s Witness long olketakongregeson meeting bilong olketa and iu lukim hao olketaworship long stretfala wei. (John 13:35) Bat barava impor-tant samting nao, maet iu start finis for fren gud witimJehovah God.

3 Hao nao iu savve showimaot iu laek for servem God? Je-sus hem sei olsem long olketa follower bilong hem: “Go andmekem pipol long evri nation for kamap disaepol bilong mi,baptaesim olketa.” (Matthew 28:19) Jesus nao showimaot ex-ample long diswan taem hem baptaes long wata. Olketa nojust kapsaetem lelebet wata long hem, and olketa no pour-imaot wata long hed bilong hem tu. (Matthew 3:16) Datfalaword “baptaes” kam from wanfala Greek word wea minim forputim andanit long wata. So Christian wei for baptaesim manhem for barava putim hem andanit long wata.

4 Evriwan wea laek for fren witim Jehovah God mas baptaeslong wata. Wei for baptaes showimaot long pablik hao iu laekfor servem God. Hem showimaot hao iu barava hapi for duimwill bilong Jehovah. (Psalm 40:7, 8) Bat for kasem mark forbaptaes iu mas duim olketa important samting firstaem.

2. Why nao iu shud tingting strong abaotem wei for iu savve baptaes?3. (a) Wanem komand nao Jesus givim olketa follower bilong hem?(b) Wanem nao stretfala wei for baptaesim wanfala man?4. Wanem nao wei for baptaes long wata hem showimaot?

Baptism and Wei wea Iu Fren Witim God 175

Page 177: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

NEEDIM SAVVE AND FAITH5 Iu start for duim first samting finis taem iu kasem sav-

ve abaotem Jehovah God and Jesus Christ, maet from wei forstudyim Bible evri week. (John 17:3) Bat iu need for lanemplande moa samting. Olketa Christian mas “fulap witim stret-fala savve abaotem will bilong [God].” (Colossians 1:9) Weifor attendim olketa meeting bilong Olketa Jehovah’s Witnessbae barava helpem iu for duim datwan. Hem important forattendim olketa meeting hia. (Hebrews 10:24, 25) Wei forevritaem attendim olketa meeting bae helpem iu for kasemmoa savve abaotem God.

6 Iu no need for savve long evri samting insaed Bible biforiu fit for baptaes. Datfala bigman from Ethiopia garem lele-bet savve, bat hem needim help for minim samfala scripture.(Acts 8:30, 31) Olsem tu, iu garem plande samting for lanemyet. For tok stret, iu bae nating finis for lane abaotem God.(Ecclesiastes 3:11) Bat bifor iu savve baptaes, iu need for sav-ve and acceptim samfala main teaching long Bible. (Hebrews5:12) Samfala long olketa teaching hia hem truth abaotemwanem hem happen long olketa wea dae finis, and olketareason why nem bilong God and Kingdom bilong hem im-portant.

7 Bat hem no inaf for garem savve nomoa, bikos “saposman no garem faith, hem hard nao for mekem [God] hapi.”(Hebrews 11:6) Bible talem iumi hao taem samfala long taonbilong Corinth bifor herem datfala Christian message, ol-keta “start for biliv and baptaes.” (Acts 18:8) Olsem tu, weifor studyim Bible shud mekem iu garem faith hao hem naoWord bilong God. Wei for studyim Bible shud helpem iu ga-rem faith hao olketa promis bilong God bae fulfill, and hao

5. (a) Wanem nao first samting wea man mas duim for kasem markfor baptaes? (b) Why nao olketa Christian meeting hem important?6. Haomas savve abaotem Bible nao iu mas garem bifor iu bae fit forbaptaes?7. Wei for studyim Bible shud affectim iu long wanem wei?

176 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 178: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

sakrifaes bilong Jesus savve sevem iu.—Joshua 23:14; Acts 4:12; 2 Timothy 3:16, 17.

TALEM TRUTH INSAED BIBLE LONG NARAWAN8 Taem faith hem kamap strong insaed heart bilong iu, bae

iu laekem tumas for talem olketa narawan abaotem samtingwea iu lanem. (Jeremiah 20:9) Diswan bae barava muvim iufor story abaotem God and olketa plan bilong hem long olke-ta narawan.—2 Corinthians 4:13.

9 Maet firstaem, iu savve start for isisi storyim truth long Bi-ble witim olketa relative, fren, neiba, and pipol wea iu wakawitim. Gogo, bae iu laek for joinim preaching waka wea kon-gregeson arrangem. Long datfala taem, feel free for storyimdiswan witim Witness wea teachim Bible long iu. Sapos hemluk olsem iu fit for join insaed preaching waka, bae olketa ar-range for iu and pablisa wea study witim iu for meet witimtufala elder long kongregeson.

10 Diswan bae helpem iu for savve long samfala elder weashepherdim olketa sheepsheep bilong God. (Acts 20:28; 1 Pe-ter 5:2, 3) Sapos olketa elder hia lukim hao iu minim andbilivim olketa main teaching insaed Bible, iu live followimolketa principle wea God givim, and iu barava want for kam-ap wanfala Jehovah’s Witness, olketa bae talem iu hao iu fitfor share long preaching waka olsem wanfala anbaptaes pab-lisa.

11 Long narasaed, maet iu need for changem samfala weibilong iu mekem iu fit for duim preaching waka witim kon-gregeson. Maet insaed diswan, hem for lusim wei for duimsamfala samting wea iu haedem from olketa narawan bifor.

8. Wanem nao bae muvim iu for talem olketa narawan abaotem sam-ting wea iu lanem?9, 10. (a) Maet hu nao olketa first wan wea iu savve storyim Bibletruth long olketa? (b) Wanem nao iu shud duim sapos iu laek forjoinim kongregeson for duim preaching waka?11. For mekem iu fit for duim preaching waka witim kongregeson,wanem nao maet samfala change wea iu need for duim firstaem?

Baptism and Wei wea Iu Fren Witim God 177

Page 179: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

So, bifor iu ask for kamap wanfala anbaptaes pablisa, iu needfor finis for duim olketa bigfala rong, olsem dirty fasin, fasinfor drunk, and iusim olketa nogud drug.—1 Corinthians 6:9,10; Galatians 5:19-21.

REPENT AND TAN RAON12 Iu mas duim olketa nara samting bifor iu savve fit for

baptaes. Aposol Peter hem sei: “Repent, and tan raon mekemiufala kasem forgiveness for olketa sin bilong iufala.” (Acts 3:19) For repent hem minim for barava sorre long samting weaiu duim. Hem barava fitim for man repent sapos long biforhem duim olketa bigfala rong olsem dirty fasin, bat nomatasapos hem no duim olketa samting olsem, bae fitim for hemrepent. Why nao olsem? Bikos iumi evriwan sin and needimGod for forgivim iumi. (Romans 3:23; 5:12) Bifor iu studyimBible, iu no savve wanem nao will bilong God. From diswan,iu no savve barava duim will bilong hem. Dastawe, iu mas re-pent.

13 Bihaen iu repent, iu mas tan raon. Iu need for duim moasamting winim for sorre nomoa long samting iu duim bifor.Iu need for rejectim olketa wei bilong iu bifor and barava di-saed strong for duim stret samting. Bifor iu savve baptaes, iumas repent and tan raon.

DEDICATEM IUSELEVA14 Bifor iu savve baptaes, iu mas duim nara important

samting. Iu mas dedicatem iuseleva long Jehovah God (weaminim iu givim iuseleva long Jehovah God).

15 Iu dedicatem iuseleva long Jehovah taem iu talem heminsaed wanfala spesol prea hao iu promis for worshipim hemnomoa for olowe. (Deuteronomy 6:15) Bat why nao man bae

12. Why nao iu mas repent?13. Wanem nao hem minim for tan raon?14. Wanem important samting nao iu mas duim bifor iu baptaes?15, 16. Hao nao iu savve dedicatem iuseleva long God, and wanemnao muvim man for duim diswan?

178 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 180: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

laek for duim datwan? For ansarem datwan, tingim saposwanfala boy laek for frenim wanfala gele. Taem hem start forsavve gud long hem and lukim olketa nambawan fasin bi-long hem, datwan bae mekem hem barava laekem datfalagele. Gogo hem bae laekem tumas for maritim hem. Hemtru, wei for maritim datfala gele bae mekem hem garem olke-ta bigfala responsibility. Bat wei wea hem lovem datfala gelebae muvim hem for duim datwan.

16 Taem iu savve gud long Jehovah and lovem hem, dat-wan bae muvim iu for servem hem witim full heart bilongiu, no long wei for hafhaf nomoa. Eniwan wea laek for fol-lowim Son bilong God, Jesus Christ, mas “rejectim wei fortingim nomoa wanem hemseleva laekem.” (Mark 8:34) Iumiduim diswan taem iumi mek sure olketa goal bilong iumiand samting wea iumi laekem no stopem iumi for obeyimGod evribit. So bifor iu savve baptaes, wei for duim will bi-long Jehovah God mas kamap main samting long laef bilongiu.—1 Peter 4:2.

NO FRAETEM WEI FOR MAET FAIL17 Samfala hol bak for dedicate long Jehovah bikos olketa

fraet for duim datfala barava important samting. Maet olketafraetem wei wea olketa Christian wea dedicate mas ansa longGod for wanem olketa duim. From olketa fraet nogud olketafail and mekem Jehovah no hapi, olketa disaedem hao hemmoabeta for no dedicate long hem.

18 Taem love bilong iu for Jehovah hem kamap moa big,datwan bae muvim iu for dedicate long hem and duim bestbilong iu for live followim datwan. (Ecclesiastes 5:4) Bihaeniu dedicate long hem, for sure iu bae laek for “wakabaot fitimJehovah witim goal for mekem hem hapi evribit.” (Colos-sians 1:10) From iu lovem God, bae iu no tingse hem hard

17. Why nao maet samfala hol bak for dedicate long God?18. Wanem nao savve muvim iu for dedicatem iuseleva long Jeho-vah?

Baptism and Wei wea Iu Fren Witim God 179

Page 181: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

tumas for duim will bilonghem. Bae iu agree witim apos-ol John wea sei: “Samting wea showimaot iumi lovem Godnao hem wei wea iumi obeyim olketa komandment bilonghem; bat hem no wanfala hevi for obeyim olketa komand-ment bilong hem.”—1 John 5:3.

19 Iu no need for perfect bifor iu dedicate long God. Je-hovah savve long wanem iu no savve duim and hem noexpectim iu for duim datwan. (Psalm 103:14) Hem laekem iufor win and hem bae sapotim and helpem iu. (Isaiah 41:10)Iu savve sure hao sapos iu trust long Jehovah witim full heartbilong iu, hem “bae mekem olketa wei wea iu followim stret.”—Proverbs 3:5, 6.

19. Why nao iu shud no fraet for dedicatem iuseleva long God?

For kasem mark for baptaes,important samting for duim naohem for kasem savve abaotem

Word bilong God

Faith shud muvim iu forstoryim samting iu bilivim

witim olketa narawan

Page 182: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

SHOWIMAOT IU DEDICATE LONGWEI FOR BAPTAES

20 Wei for ting raonem olketa samting wea iumi storyimhia savve helpem iu for prea long Jehovah for dedicatem iuse-leva long hem. Evriwan wea really lovem God mas ‘talemaotfaith bilong hem long pablik’ tu, ‘mekem hem savve kasemsalvation.’ (Romans 10:10) Hao nao iu savve duim datwan?

20. Why nao iumi mas showimaot long nara pipol hao iumi dedi-cate long Jehovah?

Waswe, iu prea longGod for dedicatemiuseleva long hem?

Wei for baptaes minimfor dae long tokpiksa wei,wea minim iumi finis for

duim olketa old weibilong iumi and then iumi

laef moa for duim willbilong God

Baptism and Wei wea Iu Fren Witim God 181

Page 183: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

21 Talem chairman bilong olketa elder long kongregesonbilong iu hao iu laek for baptaes. Hem bae arrange for sam-fala elder reviewim witim iu olketa kwestin abaotem olketamain teaching insaed Bible. Sapos olketa elder hia agree iufit for baptaes, olketa bae talem iu hao iu savve baptaeslong next assembly or convention.� Plande taem olketa giv-im wanfala tok long olketa assembly and convention hia forreviewim mining bilong baptism. Then datfala speaker ask-em olketa wea bae baptaes for ansarem tufala simpol kwestin,wea datwan hem wanfala wei for olketa ‘talemaot faith bilongolketa long pablik.’

22 Wei for baptaes hem showimaot long pablik hao iu ded-icatem iuseleva long God, and hao start long datfala taemiu wanfala Jehovah’s Witness. Olketa putim olketa wea baebaptaes andanit long wata for showimaot long evriwan haoolketa hia dedicatem olketa seleva long Jehovah.

MINING BILONG BAPTISM BILONG IU23 Jesus talem hao olketa disaepol bilong hem bae baptaes

“long nem bilong Father and bilong Son and bilong holyspirit.” (Matthew 28:19) Diswan minim man wea baptaes luk-savve long position and paoa bilong Jehovah God and JesusChrist. (Psalm 83:18; Matthew 28:18) Hem luksavve tu longolketa wei wea God iusim holy spirit bilong hem, wea datwannao hem paoa bilong hem.—Galatians 5:22, 23; 2 Peter 1:21.

24 Bat baptism hem no just wei for go insaed wata nomoa.Diswan piksarem samting wea barava important. Wei for goandanit long wata hem olsem iu dae long tokpiksa wei, wea

� Olketa baptism kamap long olketa assembly and convention bi-long Olketa Jehovah’s Witness evri year.

21, 22. Hao nao iu savve ‘talemaot faith bilong iu long pablik’?23. Wanem nao hem minim for baptaes “long nem bilong Father andbilong Son and bilong holy spirit”?24, 25. (a) Wanem nao wei for baptaes hem piksarem? (b) Wanemkwestin nao iumi need for ansarem?

182 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 184: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

minim iu finis for duim olketa old wei bilong iu bifor. Taemiu kamaot from wata datwan piksarem hao iu startim wanfa-la niu laef for duim will bilong God. No forgetim tu, hao iudedicatem iuseleva long Jehovah God, no long wanfala waka,no long olketa man, and no long wanfala organization. Weiwea iu dedicate and baptaes hem start bilong wei for baravafren gud witim God.—Psalm 25:14.

25 Wei for baptaes no minim iu sev nao. Aposol Paul hemsei: “Gohed waka hard for kasem salvation, and duim dis-wan witim wei for fraet and seksek.” (Philippians 2:12) Weifor baptaes hem samting iu duim long start bilong Christianlaef bilong iu. Bat wanem nao iu mas duim for mekem iugohed for kasem love bilong God? Last chapter bilong iumibae ansarem datwan.

SAMTING WEA BIBLE TEACHIM

ˇ Christian wei for baptaes hem for putimman andanit long wata, no just for kapsaet-em lelebet wata long hem.—Matthew 3:16.

ˇ Bifor man hem baptaes, hem mas kasemsavve, showimaot faith, repent, tan raon,and then dedicatem hemseleva long God.—John 17:3; Acts 3:19; 18:8.

ˇ For dedicate long Jehovah, iu mas rejectimwei for tingim nomoa wanem iuseleva laek-em, olsem pipol duim long taem bilongJesus for mekem olketa savve followim hem.—Mark 8:34.

ˇ Baptism hem piksarem wei wea man daelong tokpiksa wei, wea minim hem finis forfollowim olketa old wei bilong hem andthen hem laef moa for duim will bilongGod.—1 Peter 4:2.

Baptism and Wei wea Iu Fren Witim God 183

Page 185: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

TINGIM sapos iu wakabaot long road and fromlukluk bilong skae iu savve hem klosap for rainand big wind. Skae hem dark tumas. Hem startfor thunder, and then, hem barava rain big. Iuran and lukaotem eni ples for iu haed from rainhia. Then iu lukim wanfala resthaos long saedroad, and iu ran go insaed. Datfala resthaos hemdrae insaed and iu barava hapi iu faendem dat-wan nao. Hem barava sef ples for haed!

2 Olketa nogud samting wea gohed longworld distaem hem olsem wanfala big rain andwind. Olketa nogud samting hia kamap worsenao. Bat wanfala ples for iumi ran go insaedhem stap, wanfala sef ples wea savve protectimiumi from samting wea savve spoelem iumi forolowe. Wanem nao datwan? Tingim samtingwea Bible hem teachim long disfala scripture:“Mi bae sei long Jehovah: ‘Iu nao sef ples bi-long mi, God bilong mi, wea mi trustim.’”—Psalm 91:2.

3 Tingim datwan! Jehovah, wea hem nao Cre-

1, 2. Wea nao iumi savve faendem wanfala sefples distaem?3. Hao nao iumi savve mekem Jehovah kamap sefples bilong iumi?

CHAPTER NAENTIN

Gohed for Kasem LoveBilong God

Hao nao iumi savve showimaot iumi lovem God?

Wanem nao iumi mas duim for gohedfor kasem love bilong God?

Jehovah bae givim wanem reward long olketa weagohed duim samting for kasem love bilong hem?

Waswe, bae iumekem Jehovahkamap sef plesbilong iu longolketa nogud

taem wea iumiinsaed distaem?

Page 186: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

ator and Haefala Ruler bilong universe, savve kamap sef ples foriumi. Hem savve duim diswan bikos hem garem moa paoa winimeniwan or eni samting wea savve spoelem iumi. Nomata samtinghem spoelem iumi, Jehovah savve stretem bak datwan tu. Haonao iumi savve mekem Jehovah kamap sef ples bilong iumi? Iumineed for trustim hem. And tu, Word bilong God encouragemiumi for ‘gohed duim samting wea mekem iumi kasem love bi-long God.’ (Jude 21) Tru nao, iumi need for mek sure iumi gohedfor kasem love bilong God, wea insaed diswan hem for keepimgudfala wei for fren witim Dadi bilong iumi long heven. Sapos ol-sem, iumi savve sure hem kamap sef ples bilong iumi. Bat haonao iumi savve fren gud witim God olsem?

LUKSAVVE LONG LOVE BILONG GODAND SHOWIMAOT IU TINGHAE LONG DATWAN

4 For mek sure iumi gohed for kasem love bilong God, iumineed for minim olketa wei wea Jehovah showimaot love longiumi. Tingim samfala Bible teaching wea iu lanem insaed dis-fala buk. From hem Creator, Jehovah givim earth olsem homfor iumi. Hem mekem earth for garem staka kaikai and wata,olketa samting man savve iusim, olketa naes animal, and olketaples wea luk naes fogud. God givim kam Bible, and insaed longdatwan hem showimaot long iumi nem and olketa fasin bilonghem. And tu, Word bilong hem showimaot hao hem sendemSon bilong hem Jesus long earth and letem hem for safa anddae for iumi. (John 3:16) Hao nao datfala present savve helpemiumi? Hem givim iumi hope for kasem olketa nambawan sam-ting long future.

5 Disfala hope bilong iumi depend tu long nara samting weaGod duim. Jehovah startim wanfala gavman long heven, weahem nao datfala Kingdom bilong Messiah. Klosap nao, datfa-la gavman bae finisim wei wea pipol safa and bae mekemearth kamap wanfala paradaes. Tingim datwan! Iumi savve ga-rem peace and hapi for olowe. (Psalm 37:29) Bat nomata distaemtu, God helpem iumi for savve long hao iumi savve barava hapi.

4, 5. Wanem nao samfala wei wea Jehovah showimaot love foriumi?

Gohed for Kasem Love Bilong God 185

Page 187: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Nara present wea hem givim iumihem prea, wea mekem iumi savvestory witim hem enitaem and longeni ples. Olketa samting hia tu-thriexample nomoa long wei wea Jeho-

vah showimaot love for olketa man,and for iu tu.

6 Barava important kwestin for iuting raonem nao, hem: Hao nao bae mi showimaot mi ting-hae long love bilong Jehovah? Staka bae sei, “Mi mas lovemJehovah nao.” Waswe, iu garem tingting olsem tu? Jesus talemkomand wea winim evri nara komand taem hem sei: “Iu maslovem God bilong iu Jehovah witim full heart bilong iu andwitim full soul bilong iu and witim full mind bilong iu.” (Mat-thew 22:37) Tru nao, iu garem staka reason for lovem JehovahGod. Bat waswe, only samting iu mas duim for lovem Jehovahwitim full heart, soul, and mind bilong iu, hem for feelim lovefor hem nomoa?

7 Bible showimaot hao moa samting hem insaed wei for lov-em God winim for just feelim love for God nomoa. Tru nao,nomata hem barava important for feelim love for Jehovah, dat-wan hem just start nomoa bilong really wei for lovem hem.Olsem example, for garem wanfala apple tree, iu mas garemseed bilong apple firstaem. Bat sapos iu laekem wanfala ap-ple nomoa, waswe, bae iu hapi sapos samwan givim iu wanfalaseed bilong apple? Barava nomoa nao! Olsem tu, for feel-im love for Jehovah God, datwan hem start nomoa. Bible hemsei: “Samting wea showimaot iumi lovem God nao, hem weiwea iumi obeyim olketa komandment bilong hem; bat hemno wanfala hevi for obeyim olketa komandment bilong hem.”(1 John 5:3) Samting wea showimaot man hem really lovemGod, hem wei wea datfala love muvim hem for duim samting.—Matthew 7:16-20.

6. Hao nao iu savve showimaot iu tinghae long love wea Jehovahshowimaot long iu?7. Waswe, moa samting hem insaed wei for lovem God winim forjust feelim love for hem nomoa? Explainim diswan.

Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 188: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

8 Iumi showimaot love for God taem iumi obeyim olketa kom-andment bilong hem and followim olketa principle bilong hem.Datwan hem no hard tumas for duim. Olketa law bilong Jehovahno wanfala hevi for iumi karem. Olketa law hia hem for helpemiumi garem laef wea mekem iumi hapi and satisfae. (Isaiah 48:17, 18) Taem iumi live followim samting wea Jehovah talem,iumi showimaot long Dadi bilong iumi long heven hao iumi ba-rava tinghae long evri samting wea hem duim for iumi. Bat sorrenao, no staka pipol long world distaem showimaot fasin for ting-hae olsem. Iumi no laek for olsem samfala pipol long taembilong Jesus wea no tinghae long samting hem duim. Jesus heal-im tenfala man wea garem sik leprosy, bat wanfala nomoa hemtalem thankiu long hem. (Luke 17:12-17) Iumi laek for olsem dat-wan wea talem thankiu, no olsem naenfala narawan hia!

9 So wanem nao olketa komandment bilong Jehovah wea iumineed for obeyim? Iumi storyim staka long disfala buk finis, batdistaem, bae iumi reviewim tu-thri long olketa. Wei for obeyimolketa komandment bilong God bae helpem iumi for gohed ka-sem love bilong God.

8, 9. Hao nao iumi savve showimaot iumi lovemand tinghae long God?

Olsem fire needim firewood, iu needim savveabaotem Jehovah for mekem love bilong iufor hem gohed strong

Gohed for Kasem Love Bilong God 187

Page 189: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

FREN GUD GO MOA WITIM JEHOVAH10 Barava important samting wea bae helpem iumi fren gud wit-

im Jehovah nao hem for lane abaotem hem. Hem samting weaiumi shud gohed duim olowe. Sapos iu sidaon klosap long firelong wanfala barava cold naet, waswe, bae iu letem datfala fire forisisi go daon, gogo, hem dae nao? Nomoa. Bae iu putim samfalafirewood moa long hem for mekem datfala fire hem hot and laetgud. Sapos nomoa, maet iu barava cold tumas and laef bilong iustap long danger! Long sem wei wea firewood mekem fire hembone gud and strong, “datfala barava savve bilong God” bae mek-em love bilong iumi for Jehovah hem gohed strong tu.—Proverbs2:1-5.

11 Jesus laekem olketa follower bilong hem for mas mekem lovebilong olketa for Jehovah and datfala nambawan Word bilongHem strong and hem samting wea muvim olketa. Bihaen hemresurrect, Jesus teachim tufala disaepol bilong hem abaotem sam-fala profesi long olketa Hebrew Scripture wea fulfill long hem.Hao nao datwan affectim olketa? Bihaen, olketa sei: “Samtingwea hem storyim long iumi long road taem hem explainim gudolketa scripture, hem barava muvim tumas heart bilong iumi, ia-man!”—Luke 24:32.

12 Long firstaem wea iu lanem really samting wea Bible hemteachim, waswe, datwan barava mekem iu hapi and muvim heartbilong iu for lovem God and laek servem hem witim strong? Masolsem nao. Staka garem sem feeling olsem iu. Bat samting weabae no isi for duim nao, hem for mekem love bilong iu gohed forkamap moa strong. Iumi no laek followim nomoa pipol longworld distaem. Jesus hem sei: “Love bilong plande pipol bae gogodaon.” (Matthew 24:12) Hao nao iu savve stopem love bilong iufor Jehovah and olketa tru samting insaed Bible for gogo daon?

13 Gohed for kasem savve abaotem Jehovah God and Jesus

10. Why nao hem important for gohed kasem moa savve abaotemJehovah God?11. Hao nao teaching bilong Jesus hem affectim olketa follower bi-long hem?12, 13. (a) Hao nao feeling bilong plande pipol distaem abaotemGod and Word bilong hem? (b) Hao nao iumi savve stopem love bi-long iumi for gogo daon?

188 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 190: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Christ. (John 17:3) Ting raonem samting wea iu lanem from Wordbilong God, and askem iuseleva: ‘Wanem nao diswan hem teach-im mi abaotem Jehovah God? Diswan givim mi olketa wanemreason moa for lovem hem witim full heart, mind, and soul bi-long mi?’ (1 Timothy 4:15) Kaen wei olsem for ting raonemsamting iu lanem bae mekem love bilong iu for Jehovah hemgohed for strong.

14 Narafala wei for mekem love bilong iu for Jehovah hemgohed strong hem for prea evritaem. (1 Thessalonians 5:17) Iumilanem long Chapter 17 hao prea hem wanfala spesol present fromGod. Wei for story gud evritaem witim pipol iumi laekem hemmekem iumi fren gud witim olketa, olsem tu, wei for prea evri-taem bae mekem iumi savve gohed for fren witim Jehovah. Hembarava important for no letem olketa prea bilong iumi kamapsemsem evritaem. Iumi need for story long Jehovah long sem weiwea wanfala pikinini hem story witim dadi bilong hem wea hemlovem. Iumi shud story long wei wea showimaot respect, bat longsemtaem, iumi shud no hol bak for storyim barava samting longheart bilong iumi. (Psalm 62:8) Tru nao, wei for studyim Bible wit-im wei for prea from heart hem olketa barava important samtinginsaed worship bilong iumi, and olketa bae helpem iumi for meksure iumi gohed for kasem love bilong God.

KASEM HAPI FROM WORSHIP BILONG IU15 Wei for studyim Bible and for prea, hem kaen wei for worship

wea iumi savve duim seleva. Bat tingim wanfala part bilong wor-ship wea iumi duim long pablik, hem nao, wei for storyim bilivbilong iumi long olketa narawan. Waswe, enitaem iu storyim sam-fala truth from Bible witim olketa narawan? Sapos olsem, iuenjoyim wanfala nambawan privilege. (Luke 1:74) Taem iumi sto-ryim long narawan olketa samting iumi lanem abaotem JehovahGod, iumi duim wanfala barava important assignment wea evritru Christian kasem, hem nao, for preachim datfala gud niusabaotem Kingdom bilong God.—Matthew 24:14; 28:19, 20.

14. Hao nao prea savve helpem iumi for keepim love bilong iumi forJehovah hem strong?15, 16. Why nao hem stret for ting long waka for preachim King-dom olsem wanfala privilege and wanfala riches?

Gohed for Kasem Love Bilong God 189

Page 191: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

16 From aposol Paul hem barava tinghae long ministry bilonghem, hem kolem datwan wanfala riches. (2 Corinthians 4:7) Weifor story long pipol abaotem Jehovah God and olketa plan bilonghem, hem best waka wea iu savve duim. Why nao olsem? Bikosno eniwan wea iumi savve waka for hem savve winim Masta bilongiumi, and gud samting iumi kasem from dat-fala waka hem winim nao eni samting weaeni man savve givim long iumi. Taem iubusy for duim disfala waka, iu helpem pi-

Jehovahlaekem iu forenjoyim“datfalareally laef.”Waswe, baeiu kasemdatwan?

190 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 192: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

pol wea garem gudfala heart for fren witim Dadi bilong iumi longheven and for start for wakabaot long road wea lead go long laefolowe! No eni narafala waka bae mekem iumi feel satisfae ol-sem! And tu, wei for witness abaotem Jehovah and Word bilonghem bae mekem faith bilong iu and wei wea iu lovem hem kamapmoa big. And Jehovah hem barava tinghae long wei wea iu wakahard for duim datwan. (Hebrews 6:10) Wei for gohed busy long ol-keta waka olsem bae helpem iu for gohed kasem love bilong God.—1 Corinthians 15:58.

17 Hem important for no forgetim hao iumi mas busy for preachabaotem Kingdom. Bible hem sei: “Preachim word, and hariap forduim datwan.” (2 Timothy 4:2) Why nao olsem? Word bilong Godhem sei: “Bigfala day bilong Jehovah hem klosap. Hem klosap nao,and hem hariap tumas.” (Zephaniah 1:14) Tru tumas, klosap naoJehovah bae finisim disfala world. Iumi mas warnim pipol! Olketaneed for savve hao olketa mas no delay for chusim Jehovah olsemRuler bilong olketa. Datfala end “bae no leit.”—Habakkuk 2:3.

18 Jehovah laekem iumi for worshipim hem witim olketa naratru Christian. Hem nao why Word bilong hem sei: “Iumi mas ting-im and muvim each other for showimaot love and duim gudfalawaka, no lusim wei for hipap tugeta, olsem fasin bilong samfala,bat encouragem each other, and duim long wei wea moa big taemiufala lukim hao datfala day hem kakam moa klos.” (Hebrews 10:24, 25) Taem iumi hipap witim olketa narawan long olketaChristian meeting, iumi garem barava naesfala chance for prais-em and worshipim God bilong iumi wea iumi lovem. And tu, iumibuildimap and encouragem each other.

19 Taem iumi kaban witim olketa nara worshiper bilong Jehovah,iumi strongim wei wea evriwan garem love for narawan and stapgud tugeta. Hem important for tingim nomoa olketa gud point bi-long olketa narawan, olsem wei wea Jehovah lukaotem olketa gudpoint bilong iumi. No laekem for olketa narawan mas perfect. No

17. Why nao hem important tumas for duim Christian ministry dis-taem?18. Why nao iumi shud joinim olketa nara tru Christian for worship-im Jehovah?19. Hao nao iumi savve help for strongim wei wea olketa long Chris-tian kongregeson garem love for each other?

Gohed for Kasem Love Bilong God 191

Page 193: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

forgetim hao samfala no barava strong long spiritual wei bikos ol-keta servem Jehovah for tu-thri year nomoa, and tu, iumi evriwansavve duim mistek. (Colossians 3:13) Sapos iu trae for garemgudfala wei for fren witim olketa wea barava lovem Jehovah, bae iulukim hao datwan hem helpem iu for kamap strong long spiritualwei. Tru nao, wei for worshipim Jehovah witim olketa spiritual bra-ta and sista bae helpem iu for gohed for kasem love bilong God.Long wanem wei nao Jehovah rewardim olketa wea worshipimhem long faithful wei, wea datwan nao mekem olketa gohed forkasem love bilong hem?

AFTAREM “DATFALA REALLY LAEF”20 Reward wea Jehovah givim olketa faithful servant bilong hem,

hem laef, bat wanem kaen laef nao datwan? For ansarem datwan,tingim narafala kwestin: Waswe, iumi really laef distaem? Maet iuno minim why nao iumi askem datfala kwestin. Iumi evriwangohed for brith, kaikai, and drink. So ansa hem, ia, iumi laef dis-taem. And taem iumi barava hapi, maet iumi sei, “Iumi baravaenjoyim laef nao!” Nomata olsem, Bible showimaot hao long wan-fala important wei, no eniwan distaem really garem laef.

21 Word bilong God barava encouragem iumi for “hol stronglong datfala really laef.” (1 Timothy 6:19) Toktok hia showimaothao “datfala really laef” hem samting wea iumi hope for kasemlong future. Tru nao, taem iumi perfect, iumi bae barava ga-rem datfala really laef wea iumi shud garem firstaem, bat weaAdam hem spoelem. Taem iumi stap long paradaes and garemperfect health, peace, and hapi, datfala taem nao iumi bae enjoy-im “datfala really laef,” wea hem nao laef olowe. (1 Timothy 6:12)Datwan hem wanfala barava nambawan hope!

22 Hao nao iumi savve “hol strong long datfala really laef”? TaemPaul storyim “datfala really laef,” hem barava encouragem olketaChristian tu “for duim gudfala samting” and “for duim staka gud-fala waka.” (1 Timothy 6:18) So for kasem “datfala really laef” iumimas followim olketa samting iumi lanem from Bible. Bat waswe,samting wea Paul talem showimaot hao wei for duim olketa gudfa-

20, 21. Wanem nao “datfala really laef,” and why nao datwan hemwanfala nambawan hope?22. Hao nao iu savve “hol strong long datfala really laef”?

192 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 194: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

la samting nao bae mekem iumi fit for kasem “datfala really laef”?Nomoa, bikos only wei wea man savve kasem olketa nambawansamting olsem, hem from ‘kaenfala fasin bilong God wea man nofit for kasem.’ (Romans 5:15) Nomata olsem, Jehovah hem baravahapi for rewardim olketa wea servem hem long faithful wei. Hemlaekem iu for garem “datfala really laef.” Olketa wea gohed forduim samting wea mekem olketa kasem love bilong God savve ka-sem datfala laef wea olketa bae garem peace and hapi for olowe.

23 Iumi wanwan shud askem iumiseleva, ‘Waswe, mi worshipimGod long wei wea hem markem insaed Bible?’ Sapos evriday iumimek sure iumi worshipim God long wei olsem, iumi savve baravaluk forward for kasem “datfala really laef.” Iumi savve sure Jehovahhem sef ples bilong iumi. Hem bae keepim olketa faithful servantbilong hem sef insaed olketa last day bilong disfala world wea ful-ap witim trabol. And tu, klosap nao Jehovah bae tekem iumi goinsaed datfala nambawan niu world. Iumi bae hapi tumas for luk-im datwan hem kamap! And iumi bae barava hapi tumas fromwei wea iumi chusim olketa wise samting insaed olketa last dayhia! Sapos iu chusim olketa samting olsem distaem, iu bae enjoy-im “datfala really laef,” wea hem nao laef wea Jehovah God laekemiumi for garem firstaem, and iumi bae enjoyim datwan for olowe!

23. Why nao hem barava important for gohed duim samting weamekem iumi kasem love bilong God?

SAMTING WEA BIBLE TEACHIMˇ Iumi showimaot iumi really lovem God taem iumi

obeyim olketa komandment bilong hem andfollowim olketa principle bilong hem.—1 John 5:3.

ˇ Wei for studyim Word bilong God, prea long Je-hovah from heart, teachim olketa narawan abaotemhem, and worshipim hem long olketa Christianmeeting bae helpem iumi for gohed kasem lovebilong God.—Matthew 24:14; 28:19, 20; John 17:3;1 Thessalonians 5:17; Hebrews 10:24, 25.

ˇ Olketa wea gohed duim samting wea mekem olketakasem love bilong God garem hope for enjoyim“datfala really laef.”—1 Timothy 6:12, 19; Jude 21.

Gohed for Kasem Love Bilong God 193

Page 195: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

TOPIC PAGE

Mining Bilong Nem Bilong God and Wei for IusimDatwan � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 195

Wei wea Profesi Bilong Daniel Markem Taemwea Messiah Bae Arrive � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 198

Jesus Christ—Messiah wea God Promis for Sendem Kam � 200

Truth Abaotem Father, Son, and Holy Spirit � � � � � � � � � � � 201

Why Olketa Tru Christian No Iusim CrossLong Worship � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 204

Evening Kaikai Bilong Lord—Wanfala Celebration wea Honorim God � � � � � � � � � � � � � 206

Wanem Nao Really Mining Bilong “Soul” and “Spirit”? � � 208

Wanem Nao Sheol and Hades? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 212

Wanem Nao Judgment Day? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 213

1914—Wanfala Important Year Long Bible Profesi � � � � � � � 216

Hu Nao Michael, Datfala Chief Angel? � � � � � � � � � � � � � � � � 218

Wanem Nao “Bigfala Babylon”? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 219

Waswe, Jesus Hem Born Long December? � � � � � � � � � � � � � 221

Waswe, Fitim for Iumi Insaed Olketa CelebrationBilong World? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 223

APPENDIX

Page 196: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

LONG Bible bilong iu, wanem nao Psalm 83:18 hem sei? LongNew World Translation of the Holy Scriptures hem sei: “Mekempipol savve hao iu, wea nem bilong iu Jehovah, iu nomoa MostHae ovarem full earth.” Plande nara Bible talem sem samtingtu. Nomata olsem, plande Bible no garem datfala nem Jeho-vah. Olketa changem datwan witim olketa title olsem “Lord” or“Eternal.” Wanem nao shud stap long disfala verse, wanfala titleor datfala nem Jehovah?

Disfala verse hem story abaotem wanfala nem. Long Hebrewlanguis wea olketa iusim for raetem bigfalahaf bilong Bible, wanfala spesol nem hemstap long verse hia. Spelling bilong datwanlong Hebrew raeting hem ˘˙˘˝ (YHWH).Long English, wei for raetem datfala nemwea staka iusim hem “Jehovah.” Waswe,wanfala verse insaed Bible nomoa garemdatfala nem? Nomoa. Hem stap klosap7,000 taem long olketa Hebrew Scripturewea olketa raetem firstaem!

Waswe, nem bilong God hem important? Tingim datfala ex-ample prea wea Jesus givim. Hem start olsem: “Dadi bilongmifala wea stap long heven, mifala laekem for evriwan mas tinglong nem bilong iu olsem hem holy.” (Matthew 6:9) Bihaen,Jesus hem sei olsem long God: “Dadi, mekem nem bilong iu ka-sem glory.” God ansa kam from heven and sei: “Mi mekem hemkasem glory finis and mi bae mekem hem kasem glory moa.”(John 12:28) So hem klia, nem bilong God hem barava impor-tant. Sapos olsem, why nao samfala Bible changem nem bilongGod witim olketa title?

Luk olsem diswan hem from tufala main reason. First reason,staka pipol sei iumi shud no talem datfala nem bikos no eniwandistaem savve long barava stretfala wei for talem datfala nem.Hebrew languis wea olketa iusim for raetem Bible bifor no ga-rem eni vowel saond. Dastawe no eniwan distaem barava savve

Mining Bilong Nem Bilong God andWei for Iusim Datwan

˘˙˘˝Nem bilong God

long Hebrewraeting

195

Page 197: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

long hao pipol bifor kam talem datfala YHWH. Nomata ol-sem, waswe, diswan hem gudfala reason for no iusim nembilong God? Long taem wea olketa raetem Bible, maet olke-ta talem nem bilong Jesus olsem Yeshua or maet Yehoshua, batno eniwan really sure long hao olketa barava talem datfala nem.Nomata olsem, pipol evriwea long world distaem iusim olketadifren wei for raetem and talem nem bilong Jesus wea follow-im languis bilong olketa. Maet olketa no barava savve hao pipollong taem bilong Jesus talem nem bilong hem, bat datwan nostopem olketa for iusim datfala nem. Olsem tu, sapos iu go longnara kantri, maet wei wea pipol long there talem nem bilong iuhem barava here difren from hao pipol long hom bilong iu ta-lem datwan. So, maet iumi no barava savve long stretfala wei fortalem nem bilong God, bat datwan hem no gudfala reason forno iusim datwan.

Mek-tu reason wea plande taem pipol talem for wei wea olke-ta aotem nem bilong God from Bible hem bikos long wanfalakastom bilong olketa Jew wea start longtaem kam finis. Stakabilivim hao no eniwan shud talem nem bilong God. Luk ol-sem olketa bilivim diswan bikos long wei wea olketa minimrong wanfala law long Bible wea sei: “Iu mas no iusim nem bi-long God bilong iu, Jehovah, long nogud wei, bikos Jehovah baepanisim man wea iusim nem bilong hem long nogud wei.”—Ex-odus 20:7.

Disfala law tambuim wei for iusim nem bilong God long no-gud wei. Bat waswe, datwan hem tambuim man for iusimdatfala nem long wei wea showimaot respect? Nomoa nao. Olke-ta man wea raetem olketa Hebrew Scripture (datfala “OldTestament”) olketa faithful and live followim datfala Law weaGod givim long olketa Israelite bifor. Nomata olsem, olketa ius-im nem bilong God staka taem. Olsem example, olketa putimdatfala nem insaed plande psalm wea staka worshiper wea hipapsavve singim. Jehovah God givim instruction long olketa wor-shiper bilong hem tu for olketa mas singaot go long nem bilonghem, and olketa wea faithful obeyim komand for duim datwan.(Joel 2:32; Acts 2:21) So from diswan, olketa Christian distaemno hol bak for iusim nem bilong God long wei wea showimaotrespect, olsem Jesus hem duim.—John 17:26.

196 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 198: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Hem wanfala serious mistek for changem nem bilong Godwitim olketa title. Diswan mekem pipol feel olsem God hemwanfala paoa nomoa and hem farawe from iumi, bat datwanhem nogud bikos Bible encouragem olketa man for garem weifor “fren gud witim Jehovah.” (Psalm 25:14) Tingim wanfala ba-rava gud fren bilong iu. Waswe, bae iu savve fren gud witim hemsapos iu no savve long nem bilong hem? Olsem tu, sapos pipolno savve long nem bilong God, Jehovah, hao nao olketa savvebarava fren gud witim hem? And tu, taem pipol no iusim nembilong God, olketa no savve long nambawan mining bilonghem. Wanem nao nem bilong God hem minim?

God nao explainim mining bilong nem bilong hem longfaithful servant bilong hem Moses. Taem Moses hem ask abaot-em nem bilong God, Jehovah hem sei: “Mi bae kamap wanemmi bae kamap.” (Exodus 3:14) Datfala Rotherham Bible hem sei:“Mi Bae Kamap eni samting wea mi laek for kamap.” So Jehovahsavve kamap eni samting wea hem need for kamap for fulfillimolketa plan bilong hem.

Tingim sapos iu savve kamap eni samting wea iu laek forkamap. Wanem nao bae iu duim for helpem olketa fren bi-long iu? Sapos wanfala hem barava sik, iu savve kamap wanfaladoctor and healim hem. Sapos narawan hem lusim staka selen,iu savve kamap wanfala rich man and givim selen long hem. Battru samting nao, iu no savve duim datwan. Iumi evriwan olsem.Taem iu gohed for studyim Bible, bae iu sapraes for lukim haoJehovah savve kamap eni samting wea hem need for kamap forfulfillim olketa promis bilong hem. And hem mekem hem hapifor iusim paoa bilong hem for helpem olketa wea lovem hem.(2 Chronicles 16:9) Pipol wea no savve long nem bilong hem noluksavve long olketa barava naesfala fasin bilong Jehovah olsem.

So hem klia hao datfala nem Jehovah shud stap insaed Bible.Wei for savve long mining bilong datfala nem and iusim datwanevritaem long worship bilong iumi savve barava helpem iumifor fren gud witim Dadi bilong iumi long heven, Jehovah.�

� For kasem moa information abaotem nem bilong God, mining bi-long datwan, and olketa reason for why iumi shud iusim datwan longworship bilong iumi, lukim datfala brochure The Divine Name That WillEndure Forever, wea Olketa Jehovah’s Witness pablisim.

Appendix 197

Page 199: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

“SEVENTI WEEK”

490 year

7 week(49 year)

62 week(434 year)

1 week(7 year)

455 406 & B.C.E. C.E. ) 29 33 36

“Komand hem goaot for buildimmoa Jerusalem”

Buildim moaJerusalem

Messiahhem arrive

Olketa “killimdae” Messiah

End bilong“seventiweek”

DATFALA profet Daniel hem laef winim 500 year bifor Jesushem born. Nomata olsem, Jehovah givim long Daniel in-formation wea bae mekem iumi fit for savve long year weaJehovah appointim Jesus olsem Messiah, wea minim Christ.Wanfala angel hem sei olsem long Daniel: “Iu mas savve andminim hao start from taem wea komand hem go aot forbuildim moa Jerusalem go kasem Messiah datfala Leader, baehem sevenfala week, and tu, sixti-tu week.”—Daniel 9:25.

Wei wea Profesi Bilong Daniel MarkemTaem wea Messiah Bae Arrive

198

Page 200: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 199

For savve long taem wea Messiah hem arrive, firstaem, iumineed for savve long wanem year nao datfala sekson bilongtaem wea lead go long Messiah hem start. Disfala profesi ta-lem hao datwan hem “start from taem wea komand hem goaot for buildim moa Jerusalem.” Wanem year nao “datfalakomand hem go aot”? Nehemiah, wea hem raetem wanfalabuk insaed Bible, talem hao datfala komand for buildim moaolketa wall raonem Jerusalem hem go aot “long mek-twentiyear bilong King Artaxerxes.” (Nehemiah 2:1, 5-8) Olketa sav-veman agree hao datfala year 474 B.C.E. hem first full yearwea hem rul. So mek-20 year wea hem rul, hem 455 B.C.E. Sodatfala sekson bilong taem long profesi bilong Daniel abaot-em Messiah, hem start long 455 B.C.E.

Daniel talem haomas year nao datfala sekson bilong taemwea lead go long taem wea “Messiah wea Leader” bae arrive.Datfala profesi talem “sevenfala week, and tu, sixti-tu week,”wea datwan hem 69 week. So haomas year nao datwan? Sam-fala Bible showimaot hao diswan hem no olketa week weagarem sevenfala day, bat olketa week bilong sevenfala year. Soeach week hem minim sevenfala year. Olketa Jew bifor sav-ve gud long disfala wei for tingim olketa week bilong olketayear, wea minim olketa sekson bilong sevenfala year. Olsemexample, olketa garem Sabbath year long evri mek-seven year.(Exodus 23:10, 11) So, 69 week hia hem 69 taems 7-fala year,wea datwan hem 483 year.

Sapos iumi kaontem 483 year from 455 B.C.E., iumi ka-sem year 29 C.E. Datwan nao hem barava year wea Jesus hembaptaes and kamap Messiah!� (Luke 3:1, 2, 21, 22) Wei weadisfala profesi hem fulfill olsem hem barava mekem iumi sa-praes and hem strongim faith bilong iumi!

� From 455 B.C.E. go kasem 1 B.C.E. hem 454 year. From 1 B.C.E. golong 1 C.E. hem wanfala year (no eni year hem zero year). And from1 C.E. go kasem 29 C.E. hem 28 year. Sapos iumi addim tugeta olketa yearhia, hem 483 year. Jesus hem dae long 33 C.E., wea datwan hem insaedlong mek-70 week bilong olketa year. (Daniel 9:24, 26) Lukim buk Ting-ting Strong Long Profesi Bilong Daniel! chapter 11, and Insight on the Scrip-tures, Volume 2, page 899-901. Olketa Jehovah’s Witness pablisim tufa-la buk hia.

Page 201: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

FOR helpem iumi luksavve long hu nao datfala Messiah weaJehovah God sendem kam for sevem olketa man, Hem muvim ol-keta profet long Bible for provaedem information abaotem weiwea hem born, ministry bilong hem, and dae bilong hem. EvriBible profesi hia fulfill long Jesus Christ. Olketa profesi hia barava

Jesus Christ—Messiah wea God Promisfor Sendem Kam

OLKETA PROFESI ABAOTEM MESSIAH

SAMTING WEA HAPPEN PROFESI WEI WEA HEMFULFILL

Born long tribe bilong Judah Genesis 49:10 Luke 3:23-33

Wanfala gele bornem hem Isaiah 7:14 Matthew 1:18-25

Born long laen bilong King David Isaiah 9:7 Matthew 1:1, 6-17

Jehovah talem hao Jesus hem Sonbilong hem Psalm 2:7 Matthew 3:17

Staka pipol no bilivim hao hem datfalaMessiah Isaiah 53:1 John 12:37, 38

Go insaed Jerusalem antap long wanfaladonkey Zechariah 9:9 Matthew 21:1-9

Wanfala disaepol bilong hem givimhem go long enemy Psalm 41:9 John 13:18, 21-30

Enemy peim datfala disaepol 30 silverselen for tekem olketa go long Jesus Zechariah 11:12 Matthew 26:14-16

Hem no talem eni samting taem olketakotem hem Isaiah 53:7 Matthew 27:11-14

Olketa plei dice for kaleko bilong hem Psalm 22:18 Matthew 27:35

Olketa tok spoelem hem taem hemhange long post Psalm 22:7, 8 Matthew 27:39-43

No eni bon bilong hem brek Psalm 34:20 John 19:33, 36

Olketa berem hem long beregraonbilong rich pipol Isaiah 53:9 Matthew 27:57-60

Resurrect bifor body bilong hem rotten Psalm 16:10 Acts 2:24, 27

Sidaon long raet saed bilong God Psalm 110:1 Acts 7:56

200

Page 202: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 201

fulfill evribit and givim staka information abaotem wei wea olketabae fulfill. Olsem example, tingim tu-thri profesi wea storyim ol-keta samting wea join witim taem wea Messiah hem born andolketa year wea hem growap.

Profet Isaiah talem hao datfala Messiah bae born long laenbilong King David. (Isaiah 9:7) Samting wea Isaiah talem hem ba-rava fulfill.—Matthew 1:1, 6-17.

Nara profet bilong God, Micah, talem hao disfala pikinini baekamap wanfala ruler and hao hem bae born long “BethlehemEphrathah.” (Micah 5:2) Long taem wea Jesus hem born, tufalataon long Israel garem nem Bethlehem. Wanfala hem klosap longNazareth long north part bilong kantri, and narawan hem klosaplong Jerusalem long Judah. Firstaem, datfala Bethlehem wea stapklosap long Jerusalem garem nem Ephrathah. Datwan nao taonwea Jesus hem born long hem, barava olsem profesi hem talem!—Matthew 2:1.

Nara profesi long Bible talem hao God bae kolem kamaot datfa-la Son bilong hem “from Egypt.” Taem hem pikinini yet, olketatekem Jesus go long Egypt. Datfala profesi fulfill taem olketa lus-im Egypt bihaen Herod hem dae.—Hosea 11:1; Matthew 2:15.

Long chart long page 200, olketa scripture anda long heding“Profesi” talem information abaotem datfala Messiah. Plis markemolketa hia witim olketa scripture anda long heding “Wei wea HemFulfill.” Wei for duim olsem bae strongim go moa wei wea iutrustim samting wea Bible talem.

Taem iu readim olketa scripture hia, tingim hao samfala scrip-ture hia olketa profesi wea olketa raetem plande handred yearbifor Jesus hem born. Jesus hem sei: “Evri samting wea olke-ta raetem insaed long law bilong Moses and insaed long olketaProfet and olketa Psalm abaotem mi mas fulfill.” (Luke 24:44) SoBible barava showimaot klia hao olketa profesi hia fulfill evribit!

PIPOL wea biliv long Trinity teaching talem hao God hem thri-fala man—datfala Father, Son, and Holy Spirit. Olketa sei thrifalaevriwan garem sem paoa, and thrifala evriwan olmaeti and no

Truth Abaotem Father, Son,and Holy Spirit

Page 203: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

202 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

garem start. So long disfala Trinity teaching, Father hem God,Son hem God, and Holy Spirit hem God, bat wanfala God no-moa hem stap.

Staka wea bilivim Trinity talem hao olketa no savve explainimdisfala teaching. Nomata olsem, long tingting bilong olketa, hemwanfala Bible teaching. Hem important for savve hao datfalaword “Trinity” no stap insaed Bible. Bat waswe, samting wea Bi-ble talem showimaot hao God hem wanfala Trinity? For ansaremdisfala kwestin iumi lukluk long wanfala scripture wea olketa weabiliv long Trinity savve iusim for pruvim datwan.

“DATFALA WORD HEM GOD”John 1:1 hem sei: “Long firstaem, datfala Word hem stap, and

datfala Word hem stap witim God, and datfala Word hem God.”(King James Version) Long sem chapter, aposol John talem kliahao “datfala Word” hem Jesus. (John 1:14) Bat from verse hiakolem datfala Word, God, long tingting bilong samfala, datfalaSon and Father mas part bilong sem God.

Important samting for tingim hia, hem wei wea olketa raetemdisfala part bilong Bible long Greek languis. Bihaen, olketa mek-em olketa copy bilong Bible long olketa nara languis. Bat longplande Bible hia, olketa no iusim datfala toktok “datfala Wordhem God.” Why nao olsem? Taem olketa lukluk gud long Greeklanguis wea olketa man iusim for raetem Bible firstaem, olke-ta luksavve hao datfala toktok “datfala Word hem God” hem nobarava stret followim samting wea aposol John raetem firstaem.So wanem toktok nao olketa iusim? Tingim tu-thri example hia:“Datfala Logos [Word] hem olsem God.” (A New Translation ofthe Bible) “Datfala Word hem wanfala god.” (The New Testamentin an Improved Version) “Datfala Word hem stap witim God andhem olsem God.” (The Translator’s New Testament) Long olketaBible hia, datfala Word hem no God.� Bat from hem garem hae-fala position midolwan olketa angel and man, olketa Bible hiakolem datfala Word “wanfala god.” Long hia, “god” hem minim“maeti wan.”

� Sapos iu laek savve long samfala samting moa abaotem John 1:1, luk-im page 26-27 long January-March, 2009, Wastaoa, wea Olketa Jehovah’sWitness pablisim.

Page 204: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 203

KASEM MOA INFORMATION

Staka pipol no savve long Greek languis wea olketa iusim forraetem Bible. So hao nao iu savve minim samting wea John hemtalem? Tingim disfala example: Wanfala skul teacher explain-im wanfala subject long olketa student. Bihaen, olketa student noagree long hao for minim samting wea teacher explainim. Haonao olketa student savve mek sure olketa minim samting weateacher talem? Olketa savve askem teacher for moa information.Wei for kasem samfala moa information savve helpem olketaminim go moa datfala subject. Olsem tu, for minim John 1:1, iusavve lukluk insaed Gospel bilong John for kasem moa informa-tion abaotem position bilong Jesus. Wei for kasem samfala moainformation abaotem disfala subject bae helpem iu for kasemstretfala wei for minim diswan.

Olsem example, tingim samting wea John talem long chap-ter 1, verse 18: “No eni man lukim [Olmaeti] God long enitaem.”Bat olketa man lukim Jesus, datfala Son, bikos John hem sei:“Datfala Word [Jesus] hem kamap man and stap midolwan longmifala, and mifala lukim glory bilong hem.” (John 1:14, KJ) Sohao nao datfala Son savve kamap part bilong Olmaeti God? Johntalem tu hao datfala Word hem stap “witim God.” Bat hao naoman savve stap witim nara man and long semtaem hem tu datfa-la man? And tu, long John 17:3, Jesus barava showimaot klia haohem and datfala Father long heven, tufala difren man. Hem kol-em Father bilong hem “datfala only tru God.” And klosap longend bilong Gospel bilong hem, John hem sei: “Olketa raetemsamting hia mekem iufala savve bilivim hao Jesus nao hemChrist, Son bilong God.” (John 20:31) Lukim hao John no kol-em Jesus God, bat Son bilong God. Information hia long Gospelbilong John helpem iumi for kasem stretfala mining bilong John1:1. Jesus, datfala Word, hem “wanfala god” from hem garemhaefala position, bat datfala position hem no semsem witim posi-tion bilong Olmaeti God.

MEK SURE DATWAN HEM STRET

Tingim moa example bilong datfala teacher and olketa stu-dent. Tingim sapos samfala student still garem daot, nomataolketa kasem samfala information moa from teacher. Wanem

Page 205: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

204 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

PLANDE million pipol lovem and respectim cross. The En-cyclopædia Britannica talem hao cross “hem main saen bilongChristian religion.” Nomata olsem, olketa tru Christian no ius-im cross long worship bilong olketa. Why nao olsem?

Wanfala important reason hem bikos Jesus Christ no daelong wanfala cross. Greek word wea plande taem olketa raet-em olsem “cross” long English, hem stau·ros�. Disfala word hemminim “wanfala post wea standap.” The Companion Bible ta-lem: “No enitaem [Stau·ros�] hem minim tufala pis timba wea

Why Olketa Tru Christian No IusimCross Long Worship

nao olketa savve duim? Olketa savve askem nara teacher for moainformation abaotem datfala sem subject. Sapos samting weanara teacher hia talem hem agree witim first teacher, bae stakastudent no garem eni daot nao. Olsem tu, sapos iu no sure longsamting wea John talem long Gospel bilong hem abaotem Jesusand Olmaeti God, iu savve kasem moa information from narafalaman wea raetem Bible. Olsem example, long buk bilong Mat-thew, Jesus storyim end bilong world and hem sei: “No eniwansavve long datfala day and hour, nomata olketa angel long hev-en or Son tu, bat Father nomoa savve.” (Matthew 24:36) Hao naodiswan showimaot Jesus hem no Olmaeti God?

Jesus talem hao datfala Father hem savve long moa samtingwinim datfala Son. Bat sapos Jesus hem part bilong Olmaeti God,hem bae savve long olketa sem samting wea Father bilong hemsavve. So from diswan, hem hard for datfala Son and Father sem-sem. Bat, bae samfala sei: ‘Jesus hem God and Son, so taem hemtalem datwan, hem wanfala man yet.’ Bat nomata sapos datwanhem tru, waswe long datfala holy spirit? Sapos hem part bilongsem God olsem datfala Father, why nao Jesus no sei hem savvelong sem samting wea datfala Father hem savve?

Taem iu gohed for studyim Bible, bae iu lukim staka narascripture wea join witim disfala subject. Olketa showimaot truthabaotem Father, Son, and holy spirit.—Psalm 90:2; Acts 7:55; Co-lossians 1:15.

Page 206: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 205

olketa mekem for luk olsem wanfala cross . . . No eni samtinglong Greek languis bilong [Niu Testament] hem showimaot dis-wan hem tufala pis timba.”

Long samfala scripture, olketa man wea raetem Bible ius-im nara word for samting olketa killim Jesus dae long hem.Olketa iusim datfala Greek word xy�lon. (Acts 5:30; 10:39; 13:29; Galatians 3:13; 1 Peter 2:24) Disfala word minim “timba” or“wanfala stik, or wanfala tree.”

Datfala buk bilong Hermann Fulda, Das Kreuz und die Kreuzi-gung (The Cross and the Crucifixion), storyim why olketa iusimwanfala post for killim dae man long hem, and hem sei: “Noevritaem olketa tree stap long ples wea olketa markem for killimman dae long pablik. So olketa digim hol and standimap wan-fala post insaed. Olketa savve apim tufala hand bilong man andtaemap tufala tugeta or nilam olketa, and plande taem olketasavve taemap and nilam leg long sem wei tu.”

Bat best pruv hem kam from Word bilong God. Aposol Paulhem sei: “From Christ baem iumi, hem mekem iumi free fromdatfala curse bilong Law taem hemseleva kamap wanfala curseand no iumi, from olketa raetem finis: ‘Evri man wea hangefrom wanfala post [“wanfala tree,” King James Version] hem ka-sem curse.’” (Galatians 3:13) Long hia, Paul talem toktok fromDeuteronomy 21:22, 23, wea barava storyim wanfala post, nowanfala cross. From kaen wei for killim man dae olsem mekemman “kamap wanfala curse,” hem bae no stret for olketa Chris-tian putim long haos olketa karving or piksa wea showim taemolketa nilam Christ for killim hem dae.

Long first 300 year bihaen Christ hem dae, no eni samtingshowimaot hao olketa wea sei olketa Christian iusim cross longworship bilong olketa. Bat long mek-foa century, datfala hea-then ruler, Emperor Constantine, start for followim nao falseChristian wei and mekem cross for kamap main saen bilongdatwan. Nomata long wanem reason hem disaedem datwan,datfala cross nating join long eni wei witim Jesus Christ. Trusamting nao, cross hem part bilong heathen worship bifor. Dat-fala New Catholic Encyclopedia hem sei: “Hem wei bilong pipolwea laef bifor long taem bilong Jesus, and pipol wea no Chris-tian tu, for mekhae long cross.” Plande nara savveman talem tu

Page 207: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

hao cross hem insaed wei for worshipim nature, and insaed sexworship bilong olketa heathen.

So why nao Constantine markem cross for kamap saen forfalse Christian worship? Luk olsem diswan hem for mekemhem moa isi for olketa heathen kamap olketa kaen Chris-tian olsem. Nomata olsem, Bible hem barava tok againstim weifor iusim wanfala heathen samting olsem for worshipim God.(2 Corinthians 6:14-18) Bible hem tambuim tu evrikaen wei forworshipim idol. (Exodus 20:4, 5; 1 Corinthians 10:14) So olketaChristian garem barava gudfala reason for no iusim cross longworship bilong olketa.�

� For moa information abaotem cross, lukim page 89-93 insaed datfa-la buk Reasoning From the Scriptures, wea Olketa Jehovah’s Witness pab-lisim.

206 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

OLKETA Christian kasem komand for celebratem Memorialbilong dae bilong Christ. Olketa kolem diswan tu datfala “eve-ning kaikai bilong Lord.” (1 Corinthians 11:20) Whynao diswan hem important? Hao nao for celebrat-em diswan, and long wanem taem?

Jesus Christ startim disfala celebration long naetbilong Passover bilong olketa Jew long 33 C.E. Ol-keta celebratem Passover wanfala taem evri year,long mek-14 day bilong Nisan, wea hem nao nembilong datfala month long kalenda bilong olketaJew. Datfala month Nisan hem start taem olke-ta savve lukim niu moon wea kamap bihaen longfirst week bilong March. Then long mek-14 day bihaendatwan olketa celebratem Passover, bihaen sun hem godaon.

Jesus celebratem Passoverwitim olketa aposol bilonghem, talem Judas Iscariot forgo aot, and then startim datfalaEvening Kaikai bilong Lord. Diswan

Evening Kaikai Bilong Lord—WanfalaCelebration wea Honorim God

Page 208: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 207

hem changem datfala Passover bilong olketa Jew, so dastaweiumi shud celebratem datwan wanfala taem nomoa evri year.

Gospel bilong Matthew hem sei: “Jesus tekem wanfala bredand, bihaen hem prea for talem thankiu, hem brekem and,taem hem givim long olketa disaepol hem sei: ‘Tekem andkaikaim. Diswan minim body bilong mi.’ And tu, hem tekemwanfala kap and, bihaen hem prea for talem thankiu, hem giv-im long olketa and sei: ‘Drink from diswan, iufala evriwan;from diswan minim “blood bilong covenant,” wea datwanhem blood bilong mi, wea mi bae pourimaot for plande pipolfor forgivim olketa sin.’ ”—Matthew 26:26-28.

Long biliv bilong samfala, Jesus mekem datfala bred forkamap really body bilong hem, and datfala wine for kam-ap really blood bilong hem. Bat Jesus hem laef yet taem hemgivim datfala bred long olketa disaepol. Waswe, olketa apos-ol bilong Jesus really kaikaim body bilong hem and drinkimblood bilong hem? Nomoa, bikos wei for kaikaim man hemagainstim law bilong God. (Genesis 9:3, 4; Leviticus 17:10)Long Luke 22:20, Jesus hem sei: “Disfala kap minim niu cove-nant wea kamap from blood bilong mi, wea mi bae pourimaotfor iufala.” Waswe, datfala kap nao hem datfala “niu cove-nant”? Nomoa nao, bikos covenant hem wanfala agreement,no samting wea man savve holem long hand bilong hem.

So datfala bred and wine hem piksarem samting. Bred hem pik-sarem perfect body bilong Christ. Jesus iusim wanfala bred wealeftova from datfala Passover. No eni yeast insaed datfala bred.(Exodus 12:8) Plande taem Bible iusim yeast for piksarem sin. Sodatfala bred piksarem perfect body wea Jesus sakrifaesim. No enisin stap long hem.—Matthew 16:11, 12; 1 Corinthians 5:6, 7; 1 Pe-ter 2:22; 1 John 2:1, 2.

Datfala wine piksarem blood bilong Jesus. Blood bilong hemmekem niu covenant hem stret saed long law. Jesus talem haohem pourimaot blood bilong hem “for forgivim olketa sin.”So olketa man savve kamap klin front long God, and go in-saed datfala niu covenant witim Jehovah. (Hebrews 9:14; 10:16,17) Disfala covenant, wea hem olsem wanfala kontrak, givimchance for 144,000 Christian wea faithful savve go long hev-en. Long there olketa bae kamap olketa king and priest for

Page 209: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

208 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

blessim olketa man.—Genesis 22:18; Jeremiah 31:31-33; 1 Peter2:9; Revelation 5:9, 10; 14:1-3.

Hu nao shud kaikaim datfala bred and drinkim datfala winelong Memorial? Hem klia hao only olketa wea insaed datfala niucovenant, wea hem nao olketa wea garem hope for go long hev-en, shud kaikaim datfala bred and drinkim datfala wine. Holyspirit bilong God showimaot klia long olketa hao hem chusimolketa for kamap olketa king long heven. (Romans 8:16) Olketainsaed datfala Kingdom covenant witim Jesus tu.—Luke 22:29.

Waswe long olketa wea garem hope for laef olowe longParadaes long earth? Olketa obeyim komand bilong Jesus for at-tendim datfala Evening Kaikai bilong Lord, bat olketa attend forlukluk long disfala celebration witim respect. Wanfala taem evriyear bihaen sun hem go daon long Nisan 14, Olketa Jehovah’sWitness celebratem datfala Evening Kaikai bilong Lord. Nomatatu-thri thousand long world nomoa talem hao olketa garem hopefor go long heven, disfala celebration hem barava spesol tumaslong evri Christian. Hem wanfala hipap wea evriwan savve tingraonem nambawan love bilong Jehovah God and Jesus Christ.—John 3:16.

TAEM iu herem tufala word hia “soul” and “spirit,” wanemnao iu tingim? Plande pipol bilivim hao olketa word hia min-im samting wea man no savve lukim wea stap insaed iumi andwea kanduit dae. Olketa tingse disfala part bilong man hemlusim body taem hem dae, and hem gohed for laef. From dis-wan hem wanfala main biliv bilong pipol evriwea long world,staka sapraes tumas taem olketa lanem hao hem barava nowanfala Bible teaching. Sapos olsem, wanem nao Word bilongGod teachim abaotem soul and spirit?

MINING BILONG “SOUL” INSAED BIBLE

Firstaem, tingim soul. Maet iu remember hao tufala mainlanguis wea olketa man wea raetem Bible iusim hem Hebrewand Greek. Taem olketa raet abaotem soul, olketa wea raet-

Wanem Nao ReallyMining Bilong “Soul” and “Spirit”?

Page 210: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 209

em Bible iusim datfala Hebrew word ne�phesh or datfalaGreek word psy·khe�. Tufala word hia kamap winim 800 taeminsaed Bible, and evritaem, datfala New World Translation ius-im English word “soul” for tufala. Taem iumi lukluk gud longwei wea Bible iusim disfala word “soul” or “olketa soul,” hemshowaot klia hao word hia savve minim (1) pipol, (2) olketaanimal, or (3) laef bilong man or animal. Bae hem gud foriumi storyim samfala scripture wea showimaot thrifala min-ing hia.

Pipol. “Long taem bilong Noah . . . tu-thri pipol nomoa, hemnao eitfala soul, stap sef long datfala big wata.” (1 Peter 3:20)Long hia, hem klia hao datfala toktok “olketa soul” hem min-im pipol—Noah, waef bilong hem, thrifala son bilong hem, andolketa waef bilong olketa. Long Exodus 16:16 hem storyim in-struction wea olketa Israelite kasem long hao for kolektemmanna from graon. God sei long olketa: “Tekem wanem iufalaneedim . . . fitim namba bilong olketa soul wea each wan long iu-fala garem long tent bilong hem.” So olketa savve tekem mannafor fitim namba bilong pipol long each famili. Samfala nara ex-ample bilong wei wea Bible iusim “soul” or “olketa soul” forstoryim pipol stap long Genesis 46:18; Joshua 11:11; Acts 27:37;and Romans 13:1.

Olketa animal. Long story insaed Bible abaotem creation, hemsei: “God hem sei moa: ‘Wata mas fulap witim olketa soul wealaef, and olketa animal wea flae mas flae long skae antap longearth.’And God hem sei moa: ‘Earth mas garem olketa difren kaensoul wea laef, olketa difren kaen animal wea man savve keepim,wea muv, and wea wild.’ And hem kamap olsem.” (Genesis 1:20,24) Long disfala scripture, hem iusim datfala sem toktok “olketasoul” for olketa fish and olketa animal wea man savve keepim andolketa wild animal tu. Bible iusim “soul” for olketa bird and naraanimal tu long Genesis 9:10; Leviticus 11:46; and Numbers 31:28.

Laef bilong man. Samfala taem, datfala word “soul” min-im laef bilong man tu. Jehovah hem sei olsem long Moses:“Evri man wea laek killim dae soul bilong iu, olketa daefinis.” (Exodus 4:19) Olketa enemy bilong Moses laek for kill-im dae wanem? Olketa laek for killim dae Moses. Taem Rachel

Page 211: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

210 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

hem bornem son bilong hem Benjamin, “soul bilong hem goaot (bikos hem dae).” (Genesis 35:16-19) Long datfala taem,laef bilong Rachel finis nao. Tingim tu disfala toktok bilongJesus: “Mi nao datfala gud shepherd; datfala gud shepherd giv-im soul bilong hem for olketa sheepsheep.” (John 10:11) Jesusgivim soul bilong hem, wea minim laef bilong hem, for sevemolketa man. So hem klia hao long olketa scripture hia, datfalaword “soul” minim laef bilong man. Iu savve faendem olketanara example bilong diswan long 1 Kings 17:17-23; Matthew10:39; John 15:13; and Acts 20:10.

Sapos iu lukluk gud insaed Word bilong God bae iu lukim haono eni scripture insaed Bible hem joinim datfala toktok “kanduitdae” or “olowe” witim datfala word “soul.” Bible talem hao soulsavve dae. (Ezekiel 18:4, 20) Dastawe, Bible kolem samwan weadae wanfala “soul wea dae finis.”—Leviticus 21:11.

MINING BILONG “SPIRIT”

Tingim wei wea Bible iusim datfala word “spirit.” Long ting-ting bilong samfala pipol, “spirit” hem minim sem samting olsem“soul.” Bat datwan hem no olsem. Bible showimaot klia hao “spir-it” and “soul” minim tufala difren samting. Long wanem wei naotufala difren?

Olketa man wea raetem Bible iusim datfala Hebrew word ru�achor datfala Greek word pneu�ma taem olketa raet abaotem “spirit.”Bible nao showimaot mining bilong olketa word hia. Olsem ex-ample, Psalm 104:29 hem sei: “Sapos iu [Jehovah] tekaotem spirit[ru�ach] bilong olketa, olketa dae, and olketa kamap dust moa.”Andlong James 2:26 hem talem hao “body wea no garem spirit [pneu�-ma] hem dae.” So long olketa verse hia, “spirit” minim samtingwea mekem body garem laef. Sapos no eni spirit, body no ga-rem laef. Dastawe, long Bible, olketa raetem datfala word “spirit,”and tu, “paoa,” or paoa bilong laef, long ples wea datfala Hebrewword ru�ach hem stap. Olsem example, God hem sei olsem abaot-em Flood long taem bilong Noah: “Bae mi mekem wanfala floodkamap long earth for finisim evri samting anda long skae wea ga-rem datfala paoa [ru�ach] bilong laef insaed long olketa.” (Genesis6:17; 7:15, 22) So “spirit” hem wanfala paoa wea man no savve luk-imwea mekem olketa animal and man savve laef.

Page 212: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 211

Soul and spirit no semsem. For garem laef, body needim spiritlong sem wei wea wanfala radio needim paoa from olketa battery.Taem iu putim olketa battery insaed wanfala radio and onem,paoa long olketa battery hia mekem datfala radio krae nao, weadatwan hem olsem hem garem laef. Bat sapos iu aotem olketabattery, radio hem dae nao. Hem olsem tu witim olketa narakaenradio taem paoa hem off. Long sem wei, datfala spirit hem paoawea mekem body bilong iumi garem laef. And olsem paoa bi-long battery, spirit no garem eni feeling and no garem tingtingtu. Hem wanfala paoa nomoa. Bat olsem datfala man for raetempsalm hem talem, sapos no eni spirit long body bilong iumi, weahem nao datfala paoa bilong laef, body bilong iumi bae dae andgo bak long dust.

Ecclesiastes 12:7 sei olsem abaotem taem wea man dae: “Dust[wea hem body bilong hem] hem go bak long graon olsem longfirstaem and datfala spirit hem go bak long tru God wea giv-im datwan.” Taem datfala spirit, wea hem nao datfala paoa bilonglaef, hem go aot from body, body hem dae and go bak long dustbikos God iusim dust firstaem for wakem man. Olsem tu, datfalapaoa bilong laef go bak long God, bikos hem nao givim datwanfirstaem. (Job 34:14, 15; Psalm 36:9) Diswan no minim datfalapaoa bilong laef hem barava travel go bak long heven, bat hemminim Jehovah God nomoa savve mekem man hem laef moalong future. Only wei for man savve kasem bak datfala paoa bi-long laef, wea hem nao datfala spirit, and garem laef moa, hemsapos God iusim paoa bilong hem for duim datwan.

Hem barava comfortim iumi for savve hao datwan nao hemsamting wea God bae duimfor evriwan wea stap insaed“olketa grev”! (John 5:28, 29)Long taem wea Jehovah resur-rectim man, hem bae mekemwanfala niu body for hem andmekem datfala body garemlaef taem hem putim spirit in-saed datwan, wea hem nao

Page 213: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

LONG firstaem wea olketa raetem Bible, olketa iusim datfalaHebrew word she�ohl� and Greek word wea garem sem min-ing, hai�des, winim 70 taem. Tufala word evriwan abaotemtaem man hem dae. Samfala English Bible iusim olketa wordolsem “grev,” “hell,” or “hol.” Bat klosap evri languis no ga-rem eni word wea garem barava sem mining olsem Hebrewand Greek word hia. So dastawe New World Translation hemiusim “Sheol” and “Hades.” Wanem nao really mining bilongtufala word hia? Bae iumi lukim wei wea olketa man for raet-em Bible iusim olketa word hia long olketa difren scripture.

Ecclesiastes 9:10 hem sei: “Nomoa eni waka or plan or sav-ve or wisdom stap long Sheol, wea hem nao ples wea iubae go long hem.” Waswe, diswan minim Sheol hem wanfalaples wea maet iumi berem finis samwan iumi lovem? Nomoa.Taem Bible storyim wanfala ples wea pipol berem samwan,hem iusim olketa nara Hebrew and Greek word, no she�ohl�and hai�des. (Genesis 23:7-9; Matthew 28:1) And tu, Bible noiusim datfala word “Sheol” for wanfala grev wea olketa beremtu-thri man tugeta, olsem wanfala area for berem full fami-li or kaen bigfala grev for berem staka pipol wea dae.—Genesis49:30, 31.

So sapos olsem, “Sheol” hem wanem kaen ples? Wordbilong God showimaot hao “Sheol,” or “Hades,” hem min-im moa samting winim wanfala barava bigfala grev for stakaman wea dae. Olsem example, Isaiah 5:14 talem hao Sheolhem “garem staka spes, and hem openem mouth bilonghem waed winim olketa spialaen.” Long tokpiksa wei, Sheol

Wanem Nao Sheol and Hades?

datfala paoa bilong laef. Bae iumi evriwan hapi narawe taem Je-hovah resurrectim olketa wea dae finis!

Sapos iu laek for lanem moa samting abaotem “soul” and“spirit” wea Bible storyim, bae iu faendem gudfala informationlong datfala brochure Wanem Nao Happen Long Iumi TaemIumi Dae? and long page 375-84 long buk Reasoning From theScriptures, wea Olketa Jehovah’s Witness pablisim.

212 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

Page 214: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 213

hem swallowim finis staka million pipol, nomata olsem,hem hangre for staka moa. (Proverbs 30:15, 16) Wanfala real-ly beregraon savve fulap and nomoa eni spes for berem mannao, bat ‘Sheol no savve satisfae.’ (Proverbs 27:20) Diswanhem minim, no enitaem Sheol hem full. Hem no garem enispialaen. So Sheol or Hades hem no wanfala ples long earthwea man savve go lukim. Hem minim nomoa, grev bilong ol-keta man, wea hem wanfala tokpiksa ples wea klosap evriman wea dae stap long there.

Samting wea Bible teachim abaotem resurrection helpemiumi for minim moa samting abaotem “Sheol” and “Hades.”Bible showimaot hao Sheol and Hades hem ples for olketawea dae and wea garem hope for savve resurrect bihaen.� (Job14:13; Acts 2:31; Revelation 20:13) Word bilong God showim-aot tu hao hem no just olketa wea servem Jehovah biforolketa dae nomoa wea stap insaed Sheol or Hades, bat plandewea no servem hem tu stap long there. (Genesis 37:35; Psalm55:15) Dastawe Bible teachim iumi “hao wanfala resurrectionbae kamap for olketa wea raeteous and olketa wea no rae-teous.”—Acts 24:15.

� Long narasaed, olketa wea bae no kasem resurrection stap “long Ge-henna” no Sheol and Hades. (Matthew 5:30; 10:28; 23:33) Olsem Sheoland Hades, Gehenna hem no wanfala really ples.

LONG tingting bilong iu, wanem nao Judgment Day? Long ting-ting bilong plande pipol, staka billion pipol bae standap longwanfala big laen and God bae kolem kam long throne bilonghem each man wanwan and bae hem judgem olketa. Samfa-la bae kasem reward for stap long heven and garem bigfala hapi,olketa narawan bae kasem judgment for safa for olowe. Bat sam-ting wea Bible talem abaotem datfala taem hem barava difren.Word bilong God no storyim diswan olsem taem wea fitim forman barava fraetem, bat olsem wanfala taem bilong hope andwei for gud bak moa.

Long Revelation 20:11, 12, aposol John storyim JudgmentDay and hem sei: “Mi lukim wanfala white throne wea big

Wanem Nao Judgment Day?

Page 215: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

214 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

tumas, and tu, man wea sidaon long hem. Earth and skae ran-awe from hem, and olketa no faendem moa ples for olketa stap.And mi lukim olketa wea dae finis, olketa bigman and olketaman nating, olketa standap front long throne, and olketa scrollhem open. Bat narafala scroll hem open; hem nao scroll bilonglaef. And olketa wea dae finis kasem judgment followim samtingolketa scroll talem, fitim samting olketa duim.” Hu nao Judgewea scripture hia storyim?

Jehovah God nao barava haefala Judge bilong olketa man.Nomata olsem, hem markem narawan nao for duim datfa-la waka for judge. Long Acts 17:31, aposol Paul talem hao God“markem wanfala day wea hem bae iusim wanfala man weahem appointim for judgem evriwan long earth long raeteouswei.” Disfala Judge wea hem markem hem Jesus Christ wea res-urrect. (John 5:22) Bat wanem taem nao Judgment Day hemstart? For hao long nao datwan bae gohed?

Buk bilong Revelation showimaot hao Judgment Day hemstart bihaen datfala war wea Bible kolem Armageddon, weahem nao taem wea world bilong Satan bae distroe.� (Revelation16:14, 16; 19:19–20:3) Bihaen Armageddon, Satan and olketa de-mon bilong hem bae insaed datfala tokpiksa hol wea deeptumas wea kamap olsem prison bilong olketa for wan thousandyear. Insaed datfala taem, datfala 144,000 bae duim waka forjudge and rul “olsem olketa king witim Christ for wan thou-sand year.” (Revelation 14:1-3; 20:1-4; Romans 8:17) JudgmentDay hem no samting wea happen insaed 24 hour nomoa. Hembae gohed for wan thousand year.

Insaed datfala wan thousand year, Jesus Christ bae “judgemolketa wea laef and olketa wea dae finis.” (2 Timothy 4:1) “Ol-keta wea laef” bae datfala “bigfala sekson” wea no dae longArmageddon. (Revelation 7:9-17) Aposol John lukim tu “olketawea dae finis . . . olketa standap front long throne” bilongjudgment. Jesus talem promis hao “olketa long olketa grev baeherem voice bilong [Christ] and kamaot” long wei for resurrect.(John 5:28, 29; Acts 24:15) Christ bae judgem evriwan follow-im wanem samting?

� Saed long Armageddon, plis lukim Insight on the Scriptures, Vol-ume 1, page 594-5, 1037-8, and chapter 20 long buk Worshipim DatfalaOnly Tru God, wea Olketa Jehovah’s Witness pablisim.

Page 216: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 215

Long vision bilong aposol John, “olketa scroll hem open,” and“olketa wea dae finis kasem judgment followim samting olke-ta scroll talem, fitim samting olketa duim.” Waswe, olketa scrollhia talem nomoa evri samting wea man duim bifor hem dae?Nomoa, pipol bae no kasem judgment for samting olketa duimbifor olketa dae. Hao nao iumi savve long datwan? Bible hem sei:“Man wea dae no guilty nao for sin bilong hem.” (Romans 6:7)So taem olketa wea dae finis laef bak, olketa stap klin front longGod, from hem no tingim sin bilong olketa nao. Dastawe, masbiolketa scroll hia talem olketa nara samting wea God laekem pipolfor duim. For kasem laef olowe, olketa wea no dae long Armaged-don and olketa wea resurrect mas obeyim olketa komandmentbilong God, wea insaed diswan hem olketa samting wea hemlaekem olketa for duim insaed datfala wan thousand year. Soman wanwan bae kasem judgment followim samting hem duiminsaed datfala Judgment Day.

Judgment Day bae givim plande billion pipol first chance weaolketa kasem for lanem will bilong God and duim datwan. Dis-wan minim wanfala big waka for teachim pipol bae kamap. Trunao, “raeteous fasin nao samting wea pipol long datfala gud landbae barava lanem.” (Isaiah 26:9) Nomata olsem, no evriwan baewilling for duim will bilong God. Isaiah 26:10 hem sei: “Nomataman wea wicked kasem gudfala samting, hem bae nating lanemraeteous fasin. Hem bae duim samting wea no stret long land bi-long stretfala fasin and bae hem no lukim haefala position bilongJehovah.” Wicked pipol hia bae kasem panis for dae for olowe in-saed datfala Judgment Day.—Isaiah 65:20.

Kasem end bilong Judgment Day, olketa man wea laef yet bae“garem laef” evribit bikos olketa bae perfect. (Revelation 20:5) Soinsaed Judgment Day, olketa man bae kasem bak wei for perfectolsem long firstaem. (1 Corinthians 15:24-28) Then wanfala lasttest bae kamap. Jesus bae letem Satan go aot from prison bilonghem and letem hem for trae pullim olketa man awe from God,wea diswan bae last taem for hem savve duim datwan. (Revela-tion 20:3, 7-10) Olketa wea no letem hem for pullim olketa baeenjoyim nao wei wea datfala Bible promis hem fulfill evribit, weasei: “Olketa wea raeteous bae kasem earth olsem present, andolketa bae stap for olowe long hem.” (Psalm 37:29) Tru nao, Judg-ment Day bae wanfala blessing for evriwan wea faithful!

Page 217: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

“SEVENFALA TAEM”

2,520 year

606 year and 3 monthOctober 607 B.C.E. go kasem

December 31, 1 B.C.E.

1,913 year and 9 monthJanuary 1, 1 C.E. go kasem

October 1914

607 & B.C.E. C.E. ) 1914

“Olketa nationbae purubutimJerusalem”

“Man wea garem rightsaed long law hem kam”

FOR klosap foti year bifor long year 1914, olketa Bible stu-dent gohed for talemaot hao olketa bigfala samting bae kamaplong datfala year. Wanem nao olketa samting hia, and wanem naopruvim hao 1914 hem wanfala barava important year?

Long Luke 21:24, Jesus hem sei: “Olketa nation bae gohed forpurubutim Jerusalem, go kasem datfala sekson bilong taem weaGod markem for olketa nation hem finis.” Long bifor, Jerusa-lem hem kapitol taon bilong nation bilong olketa Jew, and tu,hem ples wea olketa king long laen bilong King David olketa rul.(Psalm 48:1, 2) Bat olketa king hia difren from olketa king bilongolketa nara nation. Olketa sidaon long “throne bilong Jehovah”wea datwan showimaot olketa rul anda long hem. (1 Chronicles29:23) So Jerusalem hem piksarem rul bilong Jehovah.

1914—WanfalaImportant Year Long Bible Profesi

216

Page 218: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Appendix 217

Bat ‘olketa nation start for purubutim’ rul bilong God longwanem taem, and hao nao olketa duim datwan? Diswan hemhappen long 607 B.C.E. taem olketa bilong Babylon tekovaremJerusalem. No eniwan sidaon long “throne bilong Jehovah” nao,and wei for wanfala king rul from laen bilong David hem finisgo kasem wanfala taem long future. (2 Kings 25:1-26) Waswe, dis-fala wei for ‘purubutim’ Jerusalem bae gohed for olowe? Nomoa,bikos profesi bilong Ezekiel sei olsem abaotem Zedekiah, weahem nao lastfala king wea rul long Jerusalem: “Aotem turban,and tekaotem crown. . . . Bae no eniwan werem diswan go kasemtaem wea man wea garem raet saed long law hem kam, and mimas givim long hem.” (Ezekiel 21:26, 27) Man wea “garem rightsaed long law” for garem datfala crown bilong David hem ChristJesus. (Luke 1:32, 33) So wei wea olketa nation ‘purubutim Jeru-salem’ bae finis taem Jesus kamap King.

Wanem taem nao datfala barava important samting bae hap-pen? Jesus showimaot hao olketa Gentile bae rul for wanfalasekson bilong taem wea God markem. Daniel chapter 4 helpemiumi savve long haomas year nao datwan. Hem storyim wanfalaprofesi dream bilong Nebuchadnezzar, wea hem king bilong Bab-ylon. Hem lukim wanfala mamaeti tree wea olketa katem daon.Smol haf wea stap yet no savve grow moa bikos olketa putimiron and copper raonem hem. And wanfala angel hem sei: “Hemmas stap olsem for sevenfala taem.”—Daniel 4:10-16.

Samfala taem long Bible, tree savve piksarem rul bilong wanfa-la kantri. (Ezekiel 17:22-24; 31:2-5) So wei for katem daon datfalatokpiksa tree hem piksarem wei wea rul bilong God, wea show-aot thru long olketa king long Jerusalem, hem finis long datfalataem. Nomata olsem, datfala vision showimaot hao olketa nationbae no ‘purubutim Jerusalem’ for olowe, datwan bae gohed for“sevenfala taem” nomoa. Haomas year nao datwan?

Revelation 12:6, 14 showimaot hao thri and haf taem, hem“wan thousand tu handred and sixti day.” So “sevenfala taem”hem tu-taems 1,260 day, wea datwan hem 2,520 day. Bat olketanation bilong olketa Gentile no finis for ‘purubutim’ rul bilongGod 2,520 day bihaen Jerusalem hem distroe. So luk olsem dis-fala profesi storyim wanfala sekson bilong taem wea barava moalong winim datwan. Taem iumi tingim hao Numbers 14:34 andEzekiel 4:6 sei “wanfala day for wanfala year,” “sevenfala taem”bae hem 2,520 year.

Page 219: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

218 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

NO STAKA taem nao Bible storyim datfala angel wea garem nemMichael. Bat taem hem storyim hem, evritaem Michael hemduim samting. Long buk bilong Daniel, Michael hem faetem ol-keta wicked angel; long leta bilong Jude, hem raoa witimSatan, and long Revelation, hem war againstim Devil and olke-ta demon bilong hem. Wei wea Michael defendim rul bilongJehovah and faetem olketa enemy bilong God, hem fitim min-ing bilong nem bilong hem, wea datwan hem, “Hu Nao OlsemGod?” Bat hu nao Michael?

Samfala taem, pipol savve iusim tufala nem for sem man. Ol-sem example, long Bible, nara nem bilong Jacob hem Israel, andnara nem bilong aposol Peter hem Simon. (Genesis 49:1, 2; Mat-thew 10:2) Olsem tu, Bible showimaot hao Michael hem naranem for Jesus Christ, bifor and bihaen hem stap long earth.Iumi tingim samfala reason from Bible for why iumi savve talemdatwan.

Hu Nao Michael, Datfala Chief Angel?

Datfala 2,520 year start long October 607 B.C.E., wea hemnao taem wea olketa bilong Babylon tekova long Jerusalemand aotem from throne bilong hem datfala king from laen bi-long David. Datfala 2,520 year hem end long October 1914.Long datfala taem, “sekson bilong taem wea God markem forolketa nation” hem end, and Jesus Christ kamap King bilongGod long heven.�—Psalm 2:1-6; Daniel 7:13, 14.

Olsem Jesus hem talem, olketa barava bigfala samting ol-sem olketa war, bigfala hangre, olketa earthquake, and olketabigfala sik, bae gohed taem hem “stap moa” olsem King longheven. (Matthew 24:3-8; Luke 21:11) Olketa samting hia bara-va pruvim hao 1914 hem year wea Kingdom bilong God longheven hem start for rul and hem year wea “olketa last day”bilong disfala wicked world hem start.—2 Timothy 3:1-5.

� From October 607 B.C.E. go kasem October 1 B.C.E. hem 606 year.No eni year zero, so from October 1 B.C.E. go kasem October 1914 C.E.hem 1,914 year. Taem iumi addim tugeta 606 year and 1,914 year, dat-wan hem 2,520 year. For information abaotem wei wea Jerusalem hemdistroe long 607 B.C.E., lukim datfala article “Chronology” long buk In-sight on the Scriptures, wea Olketa Jehovah’s Witness pablisim.

Page 220: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Chief Angel. Word bilong God storyim Michael “datfala chiefangel.” (Jude 9) Lukim wei wea Bible kolem hem datfala chiefangel. Diswan showimaot hao only wanfala angel olsem hemstap. Tru nao, no enitaem Bible talem datfala toktok “chief an-gel” long wei wea mekem man tingse olketa narafala chief angelstap tu. And tu, Bible storyim wei wea Jesus garem position ol-sem chief angel. Long 1 Thessalonians 4:16 hem sei olsemabaotem Lord Jesus Christ wea resurrect: “Lord bae kam daonfrom heven witim wanfala strong singaot, witim voice bilongchief angel.” So Bible talem hao voice bilong Jesus hem voice bi-long chief angel. So disfala scripture showimaot hao Jesus naoMichael, datfala chief angel.

Leader Bilong Army. Bible talem hao “Michael and olketa an-gel bilong hem faet againstim datfala big snek . . . and olketaangel bilong hem.” (Revelation 12:7) So Michael hem Leader bi-long wanfala army bilong olketa angel wea faithful. Revelationstoryim tu wei wea Jesus hem Leader bilong wanfala army bi-long olketa angel wea faithful. (Revelation 19:14-16) And aposolPaul storyim “datfala Lord Jesus” and “olketa strongfala angel bi-long hem.” (2 Thessalonians 1:7) So Bible storyim Michael and“olketa angel bilong hem,” and tu, Jesus and “olketa angel bi-long hem.” (Matthew 13:41;16:27; 24:31; 1 Peter 3:22) Taemiumi tingim hao no eniwea insaed Bible hem showimaot hao tu-fala army bilong olketa angel wea faithful stap long heven—wanfala army wea Michael leadim, and wanfala army wea Je-sus leadim—hem stret for iumi talem hao Michael hem JesusChrist long heven.�

� Moa information wea showimaot hao Michael hem Son bilong Godhem stap long Volume 2, page 393-4, long buk Insight on the Scriptures,wea Olketa Jehovah’s Witness pablisim.

DATFALA buk Revelation garem olketa toktok wea garemtokpiksa mining. (Revelation 1:1) Olsem example, hem sto-ryim wanfala woman wea garem nem “Bigfala Babylon” longhed bilong hem. Hem talem hao disfala woman hem sidaon

Wanem Nao “Bigfala Babylon”?

Appendix 219

Page 221: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

220 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

antap long “olketa crowd and nation.” (Revelation 17:1, 5,15) From no eni really woman savve duim datwan, masbi Big-fala Babylon hem piksarem samting. So wanem nao disfalatokpiksa jury woman hem piksarem?

Long Revelation 17:18, hem storyim datfala sem tokpiksawoman and storyim hao hem “datfala big taon wea garemwanfala kingdom ovarem olketa king bilong earth.” Datfalaword “taon” showimaot hem wanfala grup pipol wea orga-nize. From disfala “big taon” hem kontrolem “olketa kingbilong earth,” masbi datfala woman wea garem nem BigfalaBabylon hem wanfala organization evriwea long world weagarem paoa. Disfala organization hem saed long religion, nobisnis or politik. Lukim wei wea samfala nara scripture longRevelation hem showimaot klia diswan.

Disfala woman wea nem bilong hem Bigfala Babylon hemno samting saed long politik bikos Word bilong God talemhao “olketa king bilong earth,” wea minim olketa sam-ting wea join witim politik, “duim fornication” witim hem.Disfala fornication hem wei wea hem laek frenim tumas andgarem agreement witim olketa ruler bilong disfala earth, andhem helpem iumi minim why Bible kolem hem “datfala jurywoman wea garem bigfala paoa.”—Revelation 17:1, 2; James4:4.

Hard for Bigfala Babylon hem samting saed long bisnis bi-kos olketa “bisnisman long earth” bae sorre tumas taem hemdistroe. Tru nao, Bible storyim wei wea olketa king and olketabisnisman lukluk kam long Bigfala Babylon from “farawe.”(Revelation 18:3, 9, 10, 15-17) So hem showaot klia hao Bigfa-la Babylon hem no samting saed long politik or bisnis, bathem samting saed long religion.

Nara samting wea showimaot Bigfala Babylon hem sam-ting saed long religion, hem wei wea hem iusim “spiritism”for trikim olketa nation. (Revelation 18:23) From evri wei forduim spiritism hem join witim olketa religion and demon,iumi no sapraes hao Bible kolem Bigfala Babylon “ples weaolketa demon stap.” (Revelation 18:2; Deuteronomy 18:10-

Page 222: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

BIBLE no talem iumi wanem taem Jesus hem born. Noma-ta olsem, hem givim iumi gudfala reason for sei hem no bornlong December.

Tingim weather long December long Bethlehem, taon weaJesus hem born. Datfala month long kalenda bilong olke-ta Jew wea olketa kolem Chislev (November/December) hembarava taem bilong rain and cold. Month bihaen datwan

Waswe, Jesus Hem Born Long December?

Taem Jesus hem born, olketashepherd and olketa sheepsheep

stap aotsaed long naet

12) Bible storyim tu wei wea hem barava againstim tru re-ligion, and hem persecutim “olketa profet” and “olketa weaholy.” (Revelation 18:24) Tru nao, wei wea Bigfala Babylonbarava heitim tru religion mekem hem persecutim “olke-ta witness bilong Jesus” long raf wei, and killim olketa dae.(Revelation 17:6) So hem klia hao disfala woman wea garemnem Bigfala Babylon hem evri false religion long world, weaminim evri religion wea againstim Jehovah God.

Appendix 221

Page 223: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

222 Wanem Nao Really Samting wea Bible Teachim?

hem Tebeth (December/January). Datfala month hem coldwinim eni nara month bilong year, and samfala taem hemsnow long olketa hill. Tingim samting wea Bible talem abaot-em weather long datfala ples.

Man wea raetem samfala buk insaed Bible, Ezra, showimhao Chislev hem barava month wea cold tumas and hem sav-ve rain olowe. Bihaen Ezra talem hao olketa pipol hipap longJerusalem “long mek-naen month [Chislev] long mek-twentiday bilong month,” hem talem hao olketa pipol “barava coldtumas . . . bikos long staka rain.” Olketa pipol wea hipap longthere sei olsem abaotem weather long datfala taem: “Hem wetseason, and mifala no savve standap aotsaed.” (Ezra 10:9, 13;Jeremiah 36:22) Dastawe, long December, olketa shepherdlong olketa area raonem Bethlehem mek sure olketa and olke-ta animal bilong olketa no stap aotsaed long naet!

Bat Bible talem hao long naet wea Jesus hem born, olke-ta shepherd stap aotsaed witim olketa sheepsheep. Tru nao,narawan wea raetem samfala buk insaed Bible, Luke, talemhao long datfala taem, olketa shepherd klosap long Bethlehem“stap aotsaed long naet and lukaftarem sheepsheep bilong ol-keta.” (Luke 2:8-12) Lukim hao masbi weather hem gud bikosolketa shepherd no really needim wanfala haos, from scripturehem sei olketa stap aotsaed. Sheepsheep bilong olketa stap aot-saed long naet tu. Samting wea Bible talem hia hem difrenfrom weather long Bethlehem long December! So olketa sam-ting wea Bible talem abaotem taem wea Jesus hem bornshowimaot hem no born long December.�

Word bilong God talem iumi barava taem wea Jesus hemdae, bat hem no talem staka samting abaotem wanem taemnao hem born. Diswan mekem iumi tingim toktok bilongKing Solomon, wea sei: “Gudfala nem hem moabeta winimgudfala oil, and day wea man dae hem winim day wea hemborn.” (Ecclesiastes 7:1) Dastawe iumi no sapraes for savve haoBible talem staka samting abaotem ministry and dae bilong Je-sus, bat no staka samting abaotem taem wea hem born.

� For moa information, lukim page 176-9 long buk Reasoning From theScriptures, wea Olketa Jehovah’s Witness pablisim.

Page 224: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

STAKA samting wea pipol celebratem long plande pleslong world hem no kam from Bible. So hao nao olketacelebration olsem hem start? Sapos iu savve go long wanfa-la library, bae iu interest for savve long wanem olketareference buk talem abaotem olketa samting wea pipol cele-bratem long kantri bilong iu. Tingim tufala example.

Easter. The Encyclopædia Britannica hem sei: “No eniweainsaed New Testament pipol celebratem datfala Easter festi-val.” Hao nao Easter hem start? Hem kam from worshipbilong olketa heathen. Olketa sei diswan hem for celebratemresurrection bilong Jesus, bat olketa samting wea join witimEaster hem no Christian.

New Year Celebration. Plande kantri no semsem saed longdate wea olketa markem for celebratem New Year, and hao forcelebratem datwan. The World Book Encyclopedia sei olsemabaotem hao disfala celebration hem start: “Datfala ruler bi-long Rome, Julius Caesar, markem January 1, 46 B.C., olsemfirst day bilong New Year. Olketa bilong Rome dedicatem dis-fala day long Janus, wea hem nao god bilong olketa gate,door, and start bilong samting. Olketa nemim January fol-lowim Janus, wea garem tufala feis—wanfala hem luk go longfront and narawan luk go bihaen.” So olketa celebration forNew Year hem kam from olketa heathen kastom.

Olketa Nara Celebration. Iumi kanduit storyim evri cele-bration wea pipol long world duim. Nomata olsem, Jehovahno acceptim olketa celebration wea apim olketa man, or weaapim olketa organization bilong man. (Jeremiah 17:5-7; Acts10:25, 26) No forgetim tu hao samting wea mekem God hapiwitim olketa celebration bilong religion or nomoa, hem haoolketa celebration hia hem start long firstaem. (Isaiah 52:11;Revelation 18:4) Olketa Bible principle long Chapter 16 bi-long disfala buk bae helpem iu for savve long tingting bilongGod abaotem wei for join insaed olketa celebration bilongworld.

Waswe, Fitim for Iumi Insaed OlketaCelebration Bilong World?

223

Page 225: WANEM BIBLE TEACHIM - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/bh_SP.pdfWANEM NAO Really Samting

Waswe, iu laekem moa information?Iu savve contactim Olketa Jehovah’s Witnesses long www.jw.org.