vidhorf framhaldsskolanemenda til tolvustudds nams

Viðhorf nemenda í framhaldsskóla til tölvustudds náms

Rannsókn unnin í Menntaskólanum í Kópavogi haustið 2006

Höfundar:Sigurbjörg Jóhannesdóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir og Greta Freydís Kaldalóns

Baksvið

rannsóknarinnar

• Tölvur sífellt meira notaðar í skólum

• Vantar rannsóknir á viðhorfum nemenda til

tölvustudds náms

• Menntaskólinn í Kópavogi býður upp á

tölvustutt nám

• Nemendur eigi fartölvur eða hafi aðgang

að nettengdri tölvu heima

• Kennarar hvattir til að sækja

tölvunámskeið

• Stefna skólans að kennarar noti tölvur á

sem fjölbreyttastan hátt við kennsluna

• Rannsókninni ætlað að kanna tölvunotkun

og viðhorf í skóla þar sem tölvur eru mikið

notaðar

Hversvegna þessi rannsókn?Tölvustutt nám er nám þar sem tölvan er hjálpartæki fyrir nemendur og kennara. Skipulag miðast við að tölvan sé notuð í kennslu og í heimanámi.

Menntaskólinn í Kópavogi (2001). Stefna Menntaskólans í Kópavogi í fartölvuvæðingu.

Úrvinnsla

gagna

FramkvæmdMælitæki

Þátttakendur

Baksvið rannsóknarinnar

• Í Aðalnámskrá framhaldsskóla er gert

ráð fyrir notkun tölvu- og

upplýsingatækni í öllu skólastarfi

• Nemendur eiga að nýta hugbúnað til

að koma hugmyndum í framkvæmd

og fá þjálfun í að nýta sér

upplýsingatæknina í fjölbreyttum

verkefnum.

• Tölvan verði verkfæri í hverri grein og

eðlilegur þáttur í öllu námi

• Áhersla á inntak greinarinnar en ekki

sjálft verkfærið

• Tölvan tækið sem aðstoðar nemendur

til að ná betri tökum á inntaki námsins

Baksvið

rannsóknarinnar

Tölvunotkun í skólastarfi

Menntamálaráðuneytið. (1999). Aðalnámskrá framhaldsskóla. Upplýsinga- og tæknimennt.

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Baksvið rannsóknarinnarStefnumótun MK í fartölvuvæðingu

• Árið 2001, mótuðu stefnu skólans í

fartölvuvæðingu

• Allir bóknámsnemar með fartölvur árið

2004 og verknámsnemar árið 2005

• Bóknámskennarar 2002-3 og

verknámskennarar 2003-4

• Vinnuumhverfi: Veraldarvefurinn og

námsumhverfið WebCT og Inna

• Námskeið fyrir kennara skólans

• Netstjóri, fagstjóri í tölvufræði og tveir

fartölvuleiðtogar

• Hver námsgrein átti að marka faglega

stefnu í tengslum við tölvuvæðinguna

• Stefnan var endurskoðuð árið 2003 og

aftur haustið 2006

Baksvið

rannsóknarinnarStefnumótun MK í fartölvuvæðingu

Menntaskólinn í Kópavogi. (2001). Stefna

Menntaskólans í Kópavogi í fartölvuvæðingu.

Menntaskólinn í Kópavogi. (2006). Stefna menntaskólans í

Kópavogi í upplýsingatækni - 2006-2010.

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Baksvið rannsóknarinnarBreytingar og þróun í

menntastofnunum

Baksvið

rannsóknarinnarBreytingar og þróun í menntastofnunum

Fullan, Michael. (2001). The new meaning of Educational Change (3 ed.)

• Michael Fullan er áhugasamur um

breytingarferlið sem á sér stað samhliða

skólaþróun og hvað þurfi til svo breyting nái

að festa sig í sessi

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur



menntastofnunum

Baksvið


Ingvar Sigurgeirsson. (2003). Kennaramenntun og skólaþróun.Í Netla - Veftímarit um uppeldi og menntun.

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur



menntastofnunum

• Bestur árangur næst þegar vel menntað

starfsfólk sem er opið fyrir nauðsynlegri

nýbreytni í kennsluháttum leggur sig

fram um að koma breytingunum á.

Baksvið


Palestini, R.H. (2001). Ten steps to educational reform. Making change happen.

• Þegar unnið er að því að festa breytingar í

sessi mega nemendur og forráðamenn

þeirra ekki gleymast því breytingarnar bera

ekki tilætlaðan árangur nema þær hafi

mikla þýðingu fyrir nemendur

Dalin, P., Rolff, H.G., og í samvinnu við Kleekamp, B. (1993). School Development. Changing the School Culture.

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Baksvið rannsóknarinnarBreytingar og þróun í menntastofnunum

• Í Aðalnámskrá framhaldsskóla segir að

þó sömu markmið séu fyrir alla skólana

eigi hver skóli að finna eigin leiðir til að

ná þeim

• Skólinn getur valið sér leiðir eftir þeim

mannauði sem hann býr að,

tækjabúnaði, tæknimálum, grunnfærni

nemenda, sérstöðu og markmiðum

einstakra áfanga

Baksvið


Menntamálaráðuneytið. (1999). Aðalnámskrá

framhaldsskóla. Upplýsinga- og tæknimennt.

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Baksvið rannsóknarinnarNiðurstöður rannsókna á tölvunotkun í skólastarfi

• 1999-2001 Þróunarskólar í upplýsingatækni– Menntaskólinn á Akureyri– Fjölbrautarskólinn við Ármúla– Fjölbrautarskóli Suðurlands

• 2003 Lára Stefánsdóttir– Menntaskólinn á Akureyri

• 2005 Ásrún Matthíasdóttir, Dal og Lefever– Margir framhaldsskólar

• 2001-2005 NámUST– Öll skólastig

Baksvið

rannsóknarinnar

Rannsóknir á tölvunotkun í skólastarfi

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur



• Nemendur almennt jákvæðir í viðhorfum til netnotkunar í námi• 82% sagði auðvelt að nota Netið• 70% sammála að skipulag kennslunnar hafi breyst við aukna notkun tölvu• Tæplega 50% taldi sig sjálfstæðari og virkari í náminu með notkun upplýsingatækni, hún hjálpaði við að skipuleggja námið• Yfir 80% sagði gott að sækja námsefni, leiðbeiningar og/eða verkefni frá kennurum á Netið• 2/3 töldu einfaldara að vinna skólaverkefni með aðstoð upplýsingatækni• Rúmlega 70% sagði auðvelt að finna ítarefni á Netinu

Baksvið

rannsóknarinnar

Niðurstöður rannsókna á tölvunotkun í skólastarfi

“Notkun á upplýsinga- og samskiptatækni

virðist vera orðin almenn í námi og kennslu í

framhaldsskólum, bæði kennarar og

nemendur eru jákvæðir í afstöðu sinni og

telja að breytingar hafi orðið sem megi rekja

til notkunar á tækninni.”Ásrún Matthíasdóttir, Dal, M., og Lefever, S. (2005).

Upplýsinga- og samskiptatækni í framhaldsskólum árið

2002.

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur



• 81% sögðu tölvufærni sína hafa aukist eftir að þeir fengu fartölvu• 26% sögðust vera sammála því að þeir fylgdust betur með í kennslustund með fartölvur en án þeirra• 64% sögðust vera sammála því að þeir gerðu oft eitthvað annað en þeir ættu að gera• 77% sögðust vera sammála því að fartölvan gerði það að verkum að það væri skemmtilegra í skólanum• 46% töldu námsárangur sinn hafa batnað• 58% töldu sig skipuleggja nám sitt betur

Baksvið

rannsóknarinnar

Niðurstöður rannsókna á tölvunotkun í skólastarfi

Lára Stefánsdóttir. (2003). Fartölvur í námi og kennslu í

Menntaskólanum á Akureyri 1999-2002.

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Baksvið rannsóknarinnarNýtt verkfæri

Baksvið

rannsóknarinnar

Nýtt verkfæri

Gerður G. Óskarsdóttir. (2003). Skólastarf á nýrri öld.

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Baksvið rannsóknarinnarNýtt verkfæri

• Fartölvan

• Breytingarferli sem þarf að eiga sér stað

þegar nýtt verkfæri er tekið inn í skólann

• Hvernig hefur til tekist í MK?

• 2004 gerði Jóna Björg Sætran rannsókn á

kennurum MK

• Ör tækniþróun síðastliðin ár

• Vantar að fá að vita skoðanir og viðhorf

nemenda um notkun fartölvu í námi

• Hvað finnst nemendum um að stunda nám í

skóla þar sem eiga að vera með fartölvu?

• Samanburður við eldri rannsóknir varðandi

tölvueign, tölvunotkun nemenda í skóla og

heima og viðhorf til fartölvunnar í námi sínu

• Í fyrri rannsóknum lítið fjallað um áhrif

frumbreyta, sbr. kyn, aldur, námsbraut,

tímalengd í námi og hve mikið tölvan er

notuð

Baksvið

rannsóknarinnar

Nýtt verkfæri

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur



Nýtt verkfæri

• Í MK – Hefðbundnar stúdentsprófsbrautir

– Hótel- og matvælaskólinn

• Nemendur með ólíkan bakgrunn, á

mismunandi aldri

• Ákveðið að skoða hvort mældist

munur á viðhorfum og tölvunotkun

karla og kvenna, hvort munur kæmi

fram á nemendum bóknáms og

verknáms, hvort aldur hefði áhrif á

viðhorf og notkun.

Baksvið

rannsóknarinnar

Nýtt verkfæri

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Markmið

Markmið

Að kanna viðhorf nemenda í framhaldsskóla til

tölvustudds náms

Að skoða hve mikið tölvan er

notuð í nám og til annars en

náms.

Að athuga hvort munur mælist á viðhorfum eftir aldri, kyni eða námsbraut nemenda sem eru í tölvustuddu námi

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Rannsóknarspurning

ar

Hvernig og hve mikið nota nemendur í

tölvustuddu námi tölvur í tengslum við

námið og til annars en náms?

Hver eru viðhorf nemenda Menntaskólans í Kópavogi til tölvustudds náms og hvaða þættir hafa áhrif á þau?

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Aðferð

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


• Í úrtaki voru 178 nemendur í Menntaskólanum í Kópavogi og tóku þeir allir þátt í rannsókninni. Svarhlutfall var því 100%. Kynjaskipting var nokkuð jöfn eða 95 karlar 53% og 83 konur 47%.

Þátttakendur

Aðferð

178

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


AðferðÞátttakendur

Þátttakendur

Aðferð

Aldur Fjöldi Aldurshlutfall

16 15 8 %

17 ára 31 17 %

18 ára 49 28 %

19 ára 39 22 %

20 - 25 ára 33 19 %

26-61 árs 11 6 %

Samtals 178 100%

Aldur þátttakenda í rannsókninni

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Þátttakendur

Aðferð

Þátttakendur

Á fyrsta ári í námi

62 35%

Á öðru ári í námi 39 22%

Á þriðja ári í námi

43 24%

Á fjórða ári í námi

33 19%

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Aðferð

Þátttakendur

23

Úrvinnsla

gagna

Framkvæmd

Mælitæki

Þátttakendur

Nemendur í verknámi16-61 árs

Aðferð

Þátttakendur

Nemendur í bóknámi

16-24 ára

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


• Spurningalisti

– Bakgrunnsupplýsingar

– Hvernig tölvan er notuð

– Hve mikið tölvan er notuð

– Viðhorf

Dæmi um spurningu:

Hversu sammála eða ósammála ert þú eftirfarandi fullyrðingu um notkun tölvu í skólanum:

Aðferð

Mælitæki

Mjö

g sa

mm

ála

Fre

kar

sam

mál

a

Fre

kar

ósam

mál

a

Mjö

g ós

amm

ála

Á e

kki v

ið

Ég næ betri árangri í náminu

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Aðferð

FramkvæmdVettvangur

TímiLeyfi hjá stjórnendum

Margrét Friðriksdóttir, skólameistari

Helgi Kristjánsson, aðstoðarskólameistari

Gengið í bekki, rannsókn

kynnt

og spurningalistar lagðir

fyrir. Gögn slegin inn í SPSS

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


http://www.mk.is/

http://www.mk.is/default/folk/?id=130461&t=s000101s

http://www.mk.is/default/folk/?id=200957&t=s000101s

Úrvinnsla gagna

Tengsl bakgrunnsbreyta (kyn, aldur,

námsbraut) við notkun á tölvu og viðhorf.

– Pearson r

– Spearman rho

– Krosstafla

Aðferð

Lýsing á gögnum

Miðsækni og dreifing aldurs þátttakenda–Meðaltal–Staðalfrávik–Spönn

Marktektarpróf. Er hægt að alhæfa um þýðið(nemendur í Menntaskólanum í Kópavogi)?

–t-próf tveggja óháðra úrtaka–dreifigreining / Anova–kí-kvaðrat Umræða

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Helstu niðurstöður

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Tölvuaðgengi

Helstu

niðurstöður

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Tölvunotkun

Hve oft í viku tölvan er notuð að jafnaði í skólanum í

tengslum við námið

Helstu

niðurstöður

86% nota tölvuna í hverri viku í skólanum til náms86%

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Tölvunotkun

Hvað oft í viku tölvan er notuð að jafnaði heima í tengslum við námið

Helstu

niðurstöður

86% sem nota tölvuna í hverri viku heima við nám92%

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Tölvunotkun

Hvað oft í viku tölvan er notuð að jafnaði í tengslum við annað en nám

Helstu

niðurstöður

86% sem nota tölvuna í hverri viku í annað en nám93%

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Í hvað margar klukkustundir á dag tölvan er notuð

að jafnaði í tengslum við námið

Tölvunotkun

Helstu

niðurstöður

86% nota tölvuna að jafnaði í 1-7 klst. til náms á dag88%

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Í hvað margar klukkustundir á dag tölvan er notuð að jafnaði í tengslum við annað en nám

Tölvunotkun

Helstu

niðurstöður

86% sem nota tölvuna í 1-7 klst. á dag í annað en nám86%

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Tölvunotkun

Hvaða hugbúnað nemendur nota einu sinni í viku eða oftar í tengslum við námið

Helstu

niðurstöður

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Tölvunotkun

Hvað nemendur nota tölvuna til að gera einu sinni í viku eða oftar í tengslum við námið.

Helstu

niðurstöður

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Viðhorf

Helstu

niðurstöðurJákvæðar staðhæfingar

Jákvæðast

Neikvæðast

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Viðhorf

Helstu

niðurstöðurNeikvæðar staðhæfingar

Jákvæðas

t

Neikvæðast

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Viðhorf

Lítill munur mældist milli kynja nema að hærra hlutfall kvenna en karla er þeirrar

skoðunar að það sé þungt að bera fartölvuna í skólann (82% á móti 42% kk). X2

(1, N=156) = 26,127 p = 0,000

Stelpur vilja frekar glósa á pappír en tölvu (49% á móti 27% kk). X2 (1, N=156) =7,959

p = 0,005

Helstu

niðurstöður

Marktækt

Strákarnir myndu vilja nota tölvurnar meira í náminu (57% á móti 41% kvk). X2 (1, N=166) = 4,126 p=0,042

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Marktækt

Helstu niðurstöðurViðhorf

– Ég næ betri árangri í náminu (73% /Bóknám: 49%)– Ég fylgist betur með í kennslustundum (49% /Bóknám: 30%)– Ég myndi vilja nota tölvuna meira í náminu (62% /Bóknám: 45%)– Ég nota fleiri forrit en ég hefði annars gert (82% /Bóknám: 64%)– Mér finnst auðvelt að nota WebCT (83% /Bóknám: 64%)

MarktæktVerknámsnemar eru alltaf jákvæðari en

bóknámsnemar

Viðhorf

Helstu

niðurstöður

–Mér finnst þungt að bera tölvuna í skólann (43% /Bóknám: 67%)

–Ég er hrædd(ur) um að fartölvunni minni verði stolið (64% /Bóknám:

35%)

Marktækt

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Helstu niðurstöðurTengls milli þess hversu mikið tölvan er notuð og

viðhorfa

• Fylgni milli viðhorfa og fjölda klukkustunda sem tölvan er notuð til náms– Ég næ betri árangri í náminu– Ég fylgist betur með í kennslustund– Mér finnst auðveldara að skipuleggja námið– Ég nota fleiri forrit en ég hefði annars gert– Mér finnst frábært þegar kennarar gera ráð

fyrir notkun tölvunnar í tímum– Ég myndi vilja nota tölvuna meira í náminu– Ég er hrædd(ur) um að fartölvunni minni sé

stolið• Fylgni milli viðhorfa og fjölda klukkustunda

sem tölvan er notuð í annað en nám– Ég kann mjög vel á tölvuna– Ég vildi eiga öflugri tölvu– Ég myndi vilja nota tölvuna meira í náminu

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Tengsl milli þess hversu mikið

tölvan er notuð og viðhorfa

Helstu

niðurstöður

Marktækt

Marktækt

Spearman rho. P<0,05

Helstu niðurstöðurMunur á notkun

tölvunnar eftir aldri

• 17 ára nemendur nota Innu að jafnaði

oftar en 16 ára nemendur og einnig

oftar en nemendur sem eru 26-61 árs

og 20-25 ára. Ekki reyndist marktækur

munur á 18 og 19 ára nemendum. (Tukey

próf:F(5,170)=4,875, p=0,000)

• Fólk á aldrinum 26-61 árs notar tölvuna

marktækt sjaldnar til að undirbúa

fyrirlestra en nemendur á aldrinum 16-

19 ára. Ekki er marktækur munur milli

20-25 ára nemenda og annarra

varðandi það hve oft þeir nota tölvuna

til að undirbúa fyrirlestra. (Tukey próf:

F(5,167)=4,636, p=0,001)

Munur á notkun tölvunnar eftir

aldri

Helstu

niðurstöður

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Marktækt

Helstu niðurstöður Munur á notkun tölvunnar

eftir námsbrautum

Aðeins í einu tilviki reyndist marktækur munur, þe. hversu mikið tölvan er notuð til að undirbúa fyrirlestra.

• Nemendur á Félagsfræðabraut nota tölvuna marktækt oftar en nemendur á Almennri braut 3 og nemendur í iðn- og starfsnámi til að undirbúa fyrirlestra.

• Nemendur í iðn- og starfsnámi nota tölvuna marktækt sjaldnar til að undirbúa fyrirlestra en nemendur á Almennri braut 2, Málabraut og Félagsfræðabraut.

(Tukey próf: F(5,167)=43,225, p=0,000)

Munur á notkun tölvunnar eftir

námsbrautum

Helstu

niðurstöður

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Marktækt

Samantekt

(1)

• Mjög mismunandi aldursdreifing er í verknámi og bóknámi í skólanum. Dreifing í aldri verknámsnemanna var miklu meiri og meðalaldur þeirra var líka hærri en bóknámsnemanna.

• Nær allir nemendur MK eiga fartölvu og hafa aðgang að Internetinu.

• Tölvurnar eru mikið notaðar til náms og einnig til annars en náms.

• Námsumhverfið WebCT og skólaforritið Inna eru mest notuðu forritin auk ritvinnslu.

• Tölvan er mikið notuð til að skoða vefsíður auk þess sem nemendur nota hana þegar þeir skrifa ritgerðir og verkefni.

Helstu

niðurstöður

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Samantekt (2)

• Jákvæð afstaða til notkunar tölvu er ráðandi í svörum þátttakenda.

• Lítill munur reyndist á því hvernig mismunandi aldurshópar, karlar og konur, verknáms- og bóknámsnemar nota tölvuna og hversu mikið þeir nota hana.

• Nokkur munur kom fram á viðhorfum þeirra sem nota tölvuna mikið til náms og hinna sem nota hana mikið til annars en náms.

• Lítill munur kom fram á viðhorfum kynjanna eða viðhorfum eftir aldri.

• Verulegur munur mældist á viðhorfum verknáms- og bóknámsnema til notkunar tölvu í náminu og voru verknámsnemar mun jákvæðari.

Úrvinnsla

gagna


Þátttakendur


Samantekt

(2)

Helstu

niðurstöður

Helstu niðurstöðurSamanburður

• Fartölvueign nemenda– MK 2006 - 91%– MA 2001 - 27%– FSU 2001 - 29%

• Notkun tölvunnar daglega í tengslum við námið– MK 2006 - 62%– FSU 2001 - 10%

• Notkun tölvunnar 1x viku eða oftar í tengslum við námið– MK 2006 - 86%– FSU 2001 - 66%

Samanburður

(1)

Helstu

niðurstöður

Úrvinnsla

gagna

Framkvæmd

Mælitæki

Þátttakendur



• Viðhorf nemenda til þess að nota tölvur í námi sínu– Nemendur framhaldsskólanna eru

almennt jákvæðir í afstöðu sinni til upplýsingatækninnar

Ásrún Matthíasdóttur, Dal og Lefever (2005)Lára Stefánsdóttir (2003)

Sigurbjörg Jóh, Ingibjörg Har., og Greta Kaldalóns (2006)

Samanburður

(2)

Helstu

niðurstöður

Úrvinnsla

gagna

Framkvæmd

Mælitæki

Þátttakendur



• Greinilegur áherslumunur á viðhorfum þeirra sem nota tölvuna mikið til náms og hinna sem segjast nota hana mikið til annars en náms. – Einhverjir nemendur eru í báðum hópunum– Þeir nemendur sem nota tölvuna mikið til náms

hafa mótaðar skoðanir á því til hvers hún nýtist þeim í náminu og skoðanir þeirra eru mjög jákvæðar

– Ákveðin hliðstæða í rannsókn Láru Stefánsdóttur 2003.

– Viðhorf þeirra sem nota tölvuna mikið til annars en náms, eru ólík, tengjast minna náminu sjálfu, vilja öflugri tölvu. Þessi hópur einnig mun öruggari um tölvufærni sína og er líklegri að svara því að hann kunni mjög vel á tölvuna.

– Báðir hóparnir segjast þó vilja nota tölvuna meira í náminu

Samanburður

(3)

Helstu

niðurstöður

Úrvinnsla

gagna

Framkvæmd

Mælitæki

Þátttakendur
