veterinary integrative...

Vet Integr Sci Ananya Pongpradit et al. Vet Integr Sci. 2018; 16(3): 183-196

Veterinary Integrative Sciences

183

Veterinary Integrative Science 2018; 16(3): 183-196

Vet Integr Sci

Veterinary Integrative SciencesISSN; 2629-9968 (online)

Website; www.vet.cmu.ac.th/cmvj

Research article

Outcome treatment of canine brain tumors at Kasetsart University Veterinary Teaching Hospital

Ananya Pongpradit1, Wutthiwong Theerapan2 and Waraporn Aumarm2,*

1Diagnostic Imaging and radiation therapy unit, Kasetsart University Veterinary Teaching Hospital, Bangkok 10900, Thailand2Department of companion animal clinical sciences, Faculty of Veterinary Medicine, Kasetsart University, Bangkok 10900, Thailand

AbstractThe treatment outcomes in 48 dogs with brain tumors that were diagnosed by Magnetic Resonance Imaging (MRI) and underwent surgery, radiation therapy and palliative treatment at Kasetsart University Veterinary Teaching Hospital were studies by survival analysis. The Kaplan-Meier curve was used to estimate overall survival probabilities. Log rank test and Cox regression analysis were used to assess factor related to treatment outcome. Six dogs underwent surgery, 12 dogs re-ceived radiation therapy and 30 dogs received palliative treatment. The median survival time for all dogs was 91 days. Median survival time of dogs receiving: 1) surgery, 2) radiation therapy and 3) palliative treatment were 166, 161 and 35 days, respectively. Median survival time of radiation group was significantly higher than symptomatic management group (P < 0.05). No significant difference in survival time was found between dogs with surgically treatment and radiation treat-ment. MR feature as necrosis show significance as prognostic variable in this study.

Keywords: : Brain tumor, Magnetic Resonance Imaging, Radiation, Surgery, Survival

*Corresponding author: Waraporn Aumarm, Department of companion animal clinical sciences, Faculty of Veterinary Medicine, Kasetsart University, Bangkok 10900, Thailand Tel (+66) 87 3304068 E-mail: [email protected]

Article history; received manuscript: received manuscript: 29 April 2018, revised manuscript: 27 June 2018, accepted manuscript: 6 August 2018, published online: 5 August 2018Academic editor: Korakot Nganvongpanit



184

บทน�ำ

เนองอกในสมองสนขมอตราการเกดอยท14.5ตวตอ100,000ตว(Vandevelde 1984)พบ

ในสนขอาย 5 ปขนไป คามธยฐานของอายทเกดคอ 9 ป เนองอกสมองชนดทพบบอยคอ เมนงจโอมา

(Meningioma)และไกลโอมา(Glioma)(Snyderetal.,2006;Sturgesetal.,2008)แตสามารถพบ

ชนดอนไดเชนเนองอกคอรอยดเพลกซส(Choroidplexustumor)ลมโฟมา(Lymphoma)ฮแมงจโอ

ซารโคมา (Hemangiosarcoma) เนองอกตอมใตสมอง (Pituitary tumor)และเนองอกของเยอหมเสน

ประสาท (Nerve sheath tumor) เนองอกเมนงจโอมามกพบบอยในสนขพนธทมกะโหลกศรษะยาว

(dolichocephalicbreeds) เชนโกลเดนรทรฟเวอร (GoldenRetriever)และมเนยเจอรชเนาเซอร

(Miniature Schnauzer) เนองอกไกลโอมามกพบในสนขพนธกะโหลกศรษะสน (brachycephalic

breeds)เชนบอกเซอร(Boxer)บอสตนเทอรเรย(BostonTerrier)และบลดอก(Bulldog)เนองอกคอ

รอยดเพลกซสมกพบในพนธโกลเดนรทรฟเวอรและพบวาเพศไมใชปจจยเสยง (Sturgesetal.,2008;

Westworthetal.,2008)ต�าแหนงของสมองทมกพบเนองอกมากทสดคอออลแฟกทอรบลบ(olfacto-

rybulb)และสมองสวนฟรอนทล(frontallobe)(Koestneretal.,2002)อาการทพบมกสมพนธกบ

ต�าแหนงขนาดและความเรวในการเจรญของเนองอกแตไมจ�าเพาะกบชนดของเนองอก(Bagleyetal.,

1998) ซงอาการชก (seizure) และพฤตกรรมเปลยนแปลง (behavioral change) เปนอาการทมกพบ

มากทสด (Snyder et al., 2006) และอาจพบอาการอน เชน เดนวน (circling) ตาบอด (blindness)

อมพฤกษ(paresis)เดนเซ(ataxia)เสนประสาทสมองท�างานผดปกต(cranialnervedeficit)หวเอยง

(headtiltorheadturn)หวสน(headshaking)หมดสต(stupororcoma)และเสยชวตได

การตรวจคลนแมเหลกไฟฟา(MagneticResonanceImaging;MRI)เปนวธทมความแมนย�า

สงในการตรวจและประเมนขอบเขตของเนองอกและสนนษฐานถงชนดและความรนแรงของเนองอกได

โดยอาศยจากลกษณะภาพทไดเชนต�าแหนง(locationandaxialorigin)สญญาณภาพ(signalinten-

sity)ลกษณะการตดสารเพมความชดภาพ (contrastenhancementpattern)การพบเนอตาย (ne-

crosis)ถงน�า(cyst)และเลอดออก(hemorrhage)(Thomasetal.,1996;Kraftetal.,1997)เชน

เมนงจโอมามกพบภายนอกเนอสมอง (extra-axial) มฐานกวาง และตดสารเพมความชดภาพแบบ

สม�าเสมอทงกอน มขอบเขตชดเจน มกพบการหนาตวของเยอดรา (dural tail) และถงน�าหรอหนปน

ภายในกอน(Sturgesetal.,2008)ไกลโอมามกพบทต�าแหนงภายในเนอสมอง(intra-axial)มกมการ

บวมน�ารอบกอนมาก บางครงเนองอกโตเรวท�าใหขาดเลอดไปเลยงในบางบรเวณท�าใหการกระจายของ

สารเพมความชดภาพไมสม�าเสมอ ลกษณะขอบทขรขระและหนามกเปนเนองอกทมความรนแรง บาง

กรณอาจพบลกษณะของเนองอกทแตกตางไปจากนไดเชนกนมการศกษาในมนษยทใชภาพจากการตรวจ

คลนแมเหลกไฟฟา เปนปจจยพยากรณระยะเวลาการรอดชวตในผปวยทเปนเนองอกในสมอง พบวาผ

ปวยเนองอกในสมองทมเนอตายขนาดเลก มการบวมน�าโดยรอบนอย มถงน�าขนาดใหญ และมเนองอก

เพยงต�าแหนงเดยวนนมชวตไดยนยาวกวา(Pitaknitinanetal.,2015)อาจเนองมาจากเนองอกไกลโอบ

ลาสโตมาทพบถงน�า (Cystic glioblastomas) นนมพฤตกรรมการแทรกซม (infiltration) เขาเนอเยอ

สมองขางเคยงไดนอยกวา เมอเทยบกบชนดทไมมถงน�า (Utsuki et al., 2006) สวนเนองอกทมความ

รนแรงมกพบเนอตายบรเวณกวางและมการบวมน�าโดยรอบมาก มการกดเบยดสมองนอยเพราะมกพบ

การแพรกระจาย(infiltration)ไปในเนอเยอสมองขางเคยงมากกวาท�าใหยากตอการผาตดออกไดหมด



185

การรกษาเนองอกในสมองสนขท�าไดโดยการผาตด (surgicalexcision) รงสรกษา (radiation

therapy)เคมบ�าบด(chemotherapy)และการรกษาแบบบรรเทาอาการ(palliativetreatment)ซง

อาจใชเพยงวธเดยวหรอหลายวธรวมกนขนกบชนดและความรนแรงต�าแหนงของเนองอกและการตดสน

ใจของเจาของสตวการผาตดนยมท�าในกรณทเนองอกอยในต�าแหนงทสามารถผาตดเอาออกไดการรกษา

เมนงจโอมาดวยการผาตดท�าใหสนขมมธยฐานระยะเวลาการรอดชวต 4.5-7 เดอน ในตางประเทศรงส

รกษาเปนวธทไดผลด มธยฐานระยะเวลาการรอดชวตของสนขทไดรบรงสรกษาคอ 5-24 เดอน ส�าหรบ

สนขทรกษาดวยวธผาตดรวมกบรงสรกษานนอยท 16.5-30 เดอน (Axlund et al., 2002) ในป 2000

Spugnini และคณะ พบวาสนขทไดรบรงสรกษารวมกบยาคอรตโคสเตยรอยด (corticosteroid) ม

มธยฐานระยะเวลาการรอดชวต8 เดอนสวนสนขทไดรบการรกษาแบบบรรเทาอาการดวยยาเพยงอยาง

เดยวมมธยฐานระยะเวลาการรอดชวตเพยง0.2-2.5เดอน(Heidneretal.,1991)การรกษาดวยเคม

บ�าบดในสนขนนไมคอยประสบความส�าเรจและขอมลการรกษามจ�านวนนอย ปจจบนในประเทศไทยได

เรมมการใชเครองฉายรงสรกษาชนดเรงอนภาค (Linear Accelerator; LINAC) รวมกบโปรแกรม

คอมพวเตอรในการวางแผนและก�าหนดขอบเขตการรกษา ซงยงอยในขนตอนการศกษาและพฒนา

เทคนคเพอใหสามารถน�ามาปรบใชกบสตวปวยทมารบการรกษาไดอยางเหมาะสม แตยงไมมการศกษา

ขอมลเกยวกบระยะเวลาการรอดชวตของสนขทเปนเนองอกในสมองหลงจากทไดรบการรกษาดวยวธท

แตกตางกนโดยเฉพาะรงสรกษาซงเปนวธการใหมทเรมมการใชมาเปนระยะเวลาไมนาน

การศกษานจงมวตถประสงคเพอประเมนผลการรกษาในดานอตราการรอดชวตของสนขทพบ

วามเนองอกในสมองและเขารบการรกษาดวยวธการผาตด การใชรงสรกษา และการรกษาแบบบรรเทา

อาการทโรงพยาบาลสตวเพอการเรยนการสอนมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน ตงแตเดอน

กรกฎาคมพ.ศ.2556ถงเดอนกรกฎาคมพ.ศ.2558รวมถงปจจยทมผลตอการรกษาผลจากการศกษา

ครงนจะเปนขอมลเพอใหสตวแพทยน�ามาใชในการพยากรณโรคและเปนขอมลแกเจาของสตวในการตดสน

ใจเลอกแนวทางการรกษา

อปกรณและวธกำร

การศกษานเปนการศกษายอนหลงโดยเกบขอมลรวบรวมจากเวชระเบยนและระบบคอมพวเตอร

ของโรงพยาบาลในระหวางเดอนกรกฎาคมพ.ศ. 2556 ถงเดอนกรกฎาคมพ.ศ. 2558 สนขทกตวทเขารบ

การศกษาไดรบการวนจฉยวาเปนเนองอกในสมองดวยเอมการตรวจคลนแมเหลกไฟฟา (1.5 Tesla scan-

ner, Siemens Magnetom Essenza, Germany) โดยสตวแพทยประจ�าหนวยรงสวนจฉยและรงสรกษา

รวมกบสตวแพทยผเชยวชาญดานระบบประสาทซงมประสบการณมากกวา5ปขอมลทบนทกประกอบดวย

อาย เพศพนธอาการผดปกตทางระบบประสาทระยะเวลาทเรมแสดงอาการผลตรวจทางพยาธวทยาวธ

การรกษาทสนขไดรบ รวมถงผลขางเคยงจากการรกษา และมการบนทกลกษณะเดนของเนองอกจากการ

ตรวจคลนแมเหลกไฟฟาประกอบดวยต�าแหนง(locationandorigin)สญญาณภาพของเนองอก(signal

intensity) การกดเบยดเนอสมอง (mass effect) การเกดเนอตาย (necrosis) การบวมน�ารอบรอยโรค

(edema) การเกดเลอดออก (hemorrhage) ลกษณะการตดสารเพมความชดภาพ (contrast enhance-

ment)โดยก�าหนดระดบเปนเกรด0,1และ2(Table1)การเกดเนอตายในภาพเอมอารไอจะพบบรเวณท

มสญญาณต�า(hypointensity)ภายในกอนเนองอกทมสญญาณสง(hyperintensity)เนองจากตดสารเพม

ความชดภาพในpostcontrast-T1WI(T1weightedimages)(Figure1)



186

Table 1 MagneticResonanceImaging(MRI)scoringcriteria

MRI Characteristics Imaging features

Necrosis Grade0=nonecrosisGradeI=amountofnecrosisislessthan50%ofthetumorvolume,GradeII=amountofnecrosisismorethan50%ofthetumorvolume.

Edema Grade0=noedemaGradeI=edemaislessthanthetumorvolume,GradeII=edemaismorethanthetumorvolume

MassEffect Grade0=nomasseffectGradeI=midlineshift<5mmGradeII=midlineshift>5mm

Enhancementmargin Grade0=poor-definedGradeI=well-defined

Hemorrhage Grade0=nohemorrhageGradeI=hemorrhage

การบวมน�ารอบเนองอกจะพบบรเวณทมสญญาณสงในT2WI(T2weightedimages)อยรอบ

บรเวณทตดสารเพมความชดภาพใน post contrast-T1WI (Figure 2) การกดเบยดเนอสมองจะพบวา

แนวกลางของสมองเคลอนไปจากเดม(midlineshift)ในภาพpostcontrast-T1WI(Figure3)การตด

สารเพมความชดภาพในการตรวจคลนแมเหลกไฟฟา จะพบบรเวณทมสญญาณสงเมอเทยบกบบรเวณ

อนรอบ กอนทมสญญาณต�าใน post contrast-T1WI (Figure 4) และกรณทมเลอดออกในเนองอกจะ

เหนเปนบรเวณทมสญญาณต�าในภาพGradient-echoimages(Figure5)

Figure 1 Grade0,gradeIandgradeIIofnecrosisonpostcontrastT1-weightedimages.



187

Figure 2 Grade0,gradeIandgradeIIofedemaonT2-weightedimages.

Figure 3 Grade0,gradeIandgradeIIofmasseffectonpostcontrastT1weightedimages.

Figure 4 Grade0andgradeIofenhancementmarginonpostcontrastT1-weightedimages.



188

ส�าหรบสนขทขาดประวตการตดตามรกษาไดมการโทรศพทตดตามอาการเพอสอบถามภาวะ

ของโรคและสถานภาพการมชวตอย จากนนสนขจะถกแบงออกเปน 3 กลมตามวธการรกษาทเจาของ

ยนยอม ไดแกกลมท 1 รกษาดวยการผาตด โดยใชเทคนคTransfrontalและRostrotentorial cra-

niectomyกลมท2ใชรงสรกษาโดยสนขจะไดรบปรมาณรงสรวม30-54Graysภายในระยะเวลา1-4

สปดาหดวยเครองฉายรงส6-MVLinearAccelerator(Clinac2100CD,VarianMedicalSystems,

PaloAlto,CA)และกลมท 3 รกษาแบบบรรเทาอาการโดยใชยากลมระงบชกฟโนบารบทาล (pheno-

barbital)และคอรตโคสเตยรอยดเปนหลก

กำรวเครำะหทำงสถต ขอมลทไดถกน�ามาวเคราะหขอมลทางสถตเชงพรรณนา(descriptivestatistic)และวเคราะห

ระยะเวลาการรอดชวตของสนขในแตละกลมโดยใช Kaplan-Meier curve และ log rank test เพอ

เปรยบเทยบระยะเวลาการรอดชวตของกลมทแตกตางกน โดยใชโปรแกรม NCSS 11® (NCSS, LLC.,

Utah, USA) ในการประเมนวา ผลการรกษาเนองอกในสมองสนขทง 3 วธ มความแตกตางกนอยางไร

และใช Cox regression analysis เพอศกษาความสมพนธของลกษณะเดนของเนองอกจากการตรวจ

คลนแมเหลกไฟฟา (Table 1) กบระยะเวลาการรอดชวตของสนขทง 3 กลม โดยการทดสอบทางสถต

ทงหมดจะถอคาP<0.05วามนยส�าคญทางสถตรวมกบHazardratioทระดบความเชอมนรอยละ95

สนขทไมสามารถตดตามขอมลการรกษาและอาการได สนขทเสยชวตจากสาเหตอนทไมเกยวของกบเนอ

งอกในสมองและสนขทยงมชวตอยหลงจากสนสดเวลาการศกษาจะถกคดออก(censored)

ผลกำรศกษำ

สนขปวยทไดรบการวนจฉยวาเปนเนองอกในสมองทเขารบการรกษาทโรงพยาบาลสตว

มหาวทยาลยเกษตรศาสตรวทยาเขตบางเขนตงแตเดอนกรกฎาคมพ.ศ.2556ถงเดอนกรกฎาคมพ.ศ.

2558มจ�านวนทงหมด48ตวแบงเปนเพศผ32ตว(66.7%)เพศเมย16ตว(33.3%)อายตงแต2ถง

16ปคามธยฐานอายของสนขคอ10.25ปเปนสนขพนธผสม(Crossbreed)17ตวโกลเดนรทรฟเวอร

(GoldenRetriever)14ตวพเดล(Poodle)5ตวชส(ShihTzu)4ตวเฟรนชบลดอก(FrenchBull-

dog)3ตวไทยบางแกว(ThaiBangkaew)2ตวลาบราดอรรทรฟเวอร(LabradorRetriever)2ตว

Figure 5 Grade0andgradeIofhemorrhageonGradient-echoImages.



189

และปกกง(Pekingese)1ตวตามล�าดบ(Table2)

อาการทางประสาททพบมากทสดคออาการชก(seizure)จ�านวน30ตว(62.5%)เดนวน(cir-

cling)19ตว(39.6%)มนงงสบสน(disoriented)7ตว(14.6%)หวเอยง(headtilt)10ตว(20.9%)

ซม(depress)5ตว(10.4%)พฤตกรรมเปลยน(behavioralchange)5ตว(10.4%)ออนแรง(weak-

ness)5ตว(10.4%)ตาบอด(blindness)3ตว(6.2%)อมพฤกษ(paresis)7ตว(14.5%)รองโหยหวน

(vocalization)2ตว(4.2%)temporalmuscleatrophy3ตว(6.2%)facialparalysis2ตว(4.2%)

stuporหรอcoma3ตว(6.2%)dysmetriaและataxia6ตว(12.5%)

ต�าแหนงทพบเนองอกมากทสดคอซรบรม(cerebrum)จ�านวน34ตว(70.8%)รองลงมาคอ

สมองสวนกลาง(midbrain)จ�านวน5ตว(10.4%)กานสมอง(brainstem)4ตว(8.3%)สนขอก5ตว

พบวามเนองอกอย2ต�าแหนงคอกานสมองและซรเบลลม(cerebellum)จ�านวน1ตว(2.1%)สมอง

สวนกลางและกานสมองจ�านวน1ตว(2.1%)ซรบรมและซรเบลลมจ�านวน3ตว(6.25%)สนขมเนองอก

ทซกซายของสมองจ�านวน24ตว(50%)ซกขวาของสมอง17ตว(35.4%)บรเวณกงกลาง3ตว(6.25%)

และมเนองอกทงสองซกของสมองจ�านวน4ตว(8.33%)

Patient Breed Age(y) Sex Treatment Survival time

(d)

1 GoldenRetriever 8 M Transfrontalcraniectomy 132

2 GoldenRetriever 10 M Rostrotentorialcraniectomy 154

3 Poodle 12 M Rostrotentorialcraniectomy 166

4 GoldenRetriever 9 F Rostrotentorialcraniectomy 167

5 Crossbreed 12 F Rostrotentorialcraniectomy 248

6 Poodle 5 M Rostrotentorialcraniectomy 640

7 GoldenRetriever 11 M NormalfractionationRT 38


9 GoldenRetriever 9 F NormalfractionationRT 80

10 Crossbreed 13 M NormalfractionationRT 85


12 Poodle 15 F StereotacticRT 161

13 FrenchBulldog 4 F NormalfractionationRT 162

14 Poodle 16 M NormalfractionationRT 187

15 FrenchBulldog 9 F StereotacticRT 207

16 Crossbreed 13 M StereotacticRT 302

17 Crossbreed 2 Y NormalfractionationRT 607

18 Crossbreed 14 M NormalfractionationRT 683

19 FrenchBulldog 7 M Palliativetreatment 1

Table 2 Treatmentandsurvivaltimeofdogs.



190

Patient Breed Age(y) Sex Treatment Survival time

(d)

20 Crossbreed 9 M Palliativetreatment 1


22 GoldenRetriever 12 M Palliativetreatment 3

23 ShihTzu 14 F Palliativetreatment 7


25 GoldenRetriever 7 F Palliativetreatment 12

26 ThaiBangkaew 7 M Palliativetreatment 16

27 LabradorRetriever 11 M Palliativetreatment 16


29 LabradorRetriever 10 F Palliativetreatment 20

30 Pekingese 13 M Palliativetreatment 23


32 ShihTzu 12 M Palliativetreatment 34

33 Crossbreed 15 F Palliativetreatment 35








41 ThaiBangkaew 13 M Palliativetreatment 168


43 GoldenRetriever 11 F Palliativetreatment 212


45 Poodle 11 M Palliativetreatment 221

46 ShihTzu 9 F Palliativetreatment 361

47 ShihTzu 14 M Palliativetreatment 506


Table 2 Treatmentandsurvivaltimeofdogs(cont.).



191

กอนเนองอกพบลกษณะเนอตายจ�านวน40ตว(83%)ไมพบเนอตาย8ตว(17%)พบเลอด

ออกในกอนเนองอก19ตว(39.6%)ไมพบเลอดออก29ตว(60.4%)พบการบวมน�ารอบเนองอก42ตว

(87.5%)ไมพบการบวมน�า6ตว(12.5%)พบการกดเบยดเนอสมอง43ตว(89.6%)ไมพบการกดเบยด

5ตว (10.4%)ลกษณะการตดสารเพมความชดภาพแบบชดเจน20ตว (41.7%)และไมชดเจน28ตว

(58.3%)(Table3)

สนขทง48ตวไดรบการรกษาดวยวธใดวธหนงคอการผาตดรงสรกษาหรอรกษาทางยาขน

กบการตดสนใจของเจาของสตวปวย สนขจ�านวน6ตว (12.5%) ไดรบการรกษาโดยการผาตด โดยวธ

Rostrotentorialcraniectomy5ตวและวธUnilateraltransfrontalcraniectomy1ตวพบวาม

สนข1ตวแสดงอาการชกและrighthemiparesisหลงผาตดสนข1ตวมfacialnerveparalysisและ

มสนขทเกดภาวะแผลผาตดตดเชอ 1 ตว สนขสวนใหญจะยงแสดงอาการทางประสาทอยบาง แตลด

ความรนแรงลงสวนอาการชกจะหายไปมสนข1ตวเมอท�าการตรวจซ�าดวยเอมอารไอแลวพบเนองอก

เกดขนใหมหลงจากการผาตดเปนเวลา 3 เดอน และเรมแสดงอาการชกอกครงหลงจากการผาตดเปน

เวลา 4.5 เดอน ผลการตรวจชนเนอทไดจากการผาตดพบวาเปนเนองอกเมนงจโอมา ชนด atypical

(Atypicalmeningioma)3ตวเนองอกโอลโกเดนโดรไกลโอมาชนดanaplastic(Anaplasticoligo-

dendroglioma)1ตวเนองอกแกรนลารเซลล(Granularcelltumor)1ตวและฮแมงจโอมา(He-

mangioma) 1 ตว คามธยฐานของระยะเวลาการรอดชวตของสนขทไดรบการรกษาดวยวธผาตดคอ

166±7.9(150.4–181.6)วน

MRI characteristics Number (Percentage)

Anatomical site

CerebrumMidbrainBrainstemBrainstemandcerebellumMidbrainandbrainstemCerebrumandcerebellumNecrosisGrade0GradeIGradeIIEdemaGrade0GradeIGradeIIMass effectGrade0GradeIGradeIIContrast enhance marginGrade0GradeIHemorrhageGrade0GradeI

34(70.8%)5(10.4%)4(8.3%)1(2.1%)1(2.1%)3(6.25%)

8(16.7%)17(35.4%)23(47.9%)

6(12.5%)10(20.8%)32(66.7%)

5(10.4%)23(47.9%)20(41.7%)

28(58.3%)20(41.7%)

29(60.4%)19(39.6%)

Table 3 MRIcharacteristicsofcaninebraintumors.



192

สนขในกลมทไดรบรงสรกษามจ�านวน12ตว(25%)สนข9ตวไดรบการฉายรงสโดยใชเทคนค

Normalfractionationคอการใหรงสครงละ2.7Graysสปดาหละ3-5วนเปนระยะเวลา3-4สปดาห

และมสนข 3 ตวไดรบการฉายรงสโดยใชเทคนคฉายรงสรวมพกด (Stereotactic radiotherapy; SRT)

โดยใหรงสครงละ10Graysจ�านวน3ครงระหวางท�าการรกษาพบวาสนข11ตว(91.7%)มอาการดขน

และอาการชกมความถลดลงมสนข1ตว(8.3%)เทานนทยงแสดงอาการชกไมแตกตางจากกอนรกษาม

สนข1ตวพบผลขางเคยงแบบเฉยบพลนไดแกภาวะเยอบตาขาวอกเสบ(conjunctivitis)และเยอบชอง

ปากอกเสบ(mucositis)สนขจ�านวน2ตวกลบมาแสดงอาการชกอกหลงสนสดการรกษาได2.5และ4

เดอน สนขในกลมนมเพยง 3 ตวทไดรบการชนสตรซาก โดยพบวาเปนเนองอกเมนงจโอมาชนด transi-

tional(Transitionalmeningioma)เนองอกแอสโทรไซโทมาชนดgemistocytic(Gemistocyticas-

trocytoma)และเนองอกของเยอหมเสนประสาทรอบนอก(Peripheralnervesheathtumor)ตาม

ล�าดบคามธยฐานระยะเวลาการรอดชวตของสนขในกลมนคอ161±39.8(82.9-239.0)วน

สนขอก30ตว(62.5%)ไดรบการรกษาตามอาการโดยสนขจะไดรบยาเพรดนโซโลน(predni-

solone)0.5มลลกรมตอกโลกรมหรอเดกซาเมธาโซน (dexamethasone)0.05มลลกรมตอกโลกรม

เพอลดการบวมและแรงกดจากเนองอก และยาระงบประสาทชนดฟโนบารบทาล 2-6 มลลกรมตอ

กโลกรมทก12ชวโมงหรอรวมกบโพแทสเซยมโบรไมด(potassiumbromide),ลวไทราซแทม(leveti-

racetam;Keppra20มลลกรมตอกโลกรมทก8ชวโมง)และกาบาเพนตน(gabapentin;Neurontin

100-300มลลกรมตอตวทก8ชวโมง)เพอลดความถและความรนแรงของการชกและยาอนๆเพอชวย

ประคองอาการ สนขจ�านวน 5 ตวไมตอบสนองตอยาทรกษา พบอาการขางเคยงหลงจากทสนขไดรบยา

ไดแก มความหวเพม (polyphagia) จ�านวน 8 ตว (26.7%) มอาการปสสาวะมาก (polyuria) 4 ตว

(13.3%)มอาการกนน�ามาก(polydipsia)5ตว(16.7%)และหายใจหอบ(panting)1ตว(3.3%)คา

มธยฐานระยะเวลาการรอดชวตของสนขทไดรบการรกษาทางยาคอ35±30.8(1-95.3)วน

คามธยฐานระยะเวลาการรอดชวตของสนขทง48ตวคอ91วนสนขกลมทไดรบรงสรกษามคา

มธยฐานระยะเวลาการรอดชวต 161 ± 39.8 (82.9-239.0) วนซงมากกวากลมทไดรบการรกษาแบบ

บรรเทาอาการอยางมนยส�าคญ (P=0.048)คอ 35±30.8 (1-95.3) วน ไมพบความแตกตางของคา

มธยฐานระยะเวลาการรอดชวตระหวางกลมทรกษาดวยการผาตดและกลมทรกษาแบบบรรเทาอาการ (P

=0.075)และระหวางกลมทไดรบรงสรกษากบกลมทไดรบการผาตด(P=0.819)(Figure6)เมอพจารณา

คา Hazard ratio พบวา สนขกลมทรกษาแบบบรรเทาอาการมอตราการเสยชวตเปน 2.0995 เทาของ

สนขทไดรบรงสรกษา(95%CI:4.2907-1.0273)สนขทไดรบการผาตดมอตราการเสยชวตเปน0.9282

เทาของกลมทไดรบรงสรกษา (95%CI: 2.5195 – 0.3419) และเปน 0.4421 เทาของกลมทรกษาแบบ

บรรเทาอาการ(95%CI:1.0927–0.1789)ลกษณะภาพเอมอารไอถกน�ามาวเคราะหหาความเกยวของ

ระหวางปจจยพยากรณกบระยะเวลาการรอดชวตของสนขทงสามกลมโดยใช log rank test และ Cox

regression พบวา มเพยงลกษณะการเกดเนอตายเทานนทมความเกยวของอยางมนยส�าคญกบระยะ

เวลาการรอดชวตของสนข เมอเทยบระหวางกลมทพบเนอตายในกอนมากกวารอยละ 50 (เกรด 2) กบ

กลมทไมพบเนอตายจากภาพเอมอารไอ(เกรด0)(95%CI:5.6737–1.0758,P=0.033)(Figure7)



193

Figure 6 Survivalbytreatmentgroup.Dogsreceivingradiationtherapylivesignificantly

longerthandogsreceivingpalliativetreatment(P=0.048).

Figure 7 Survivalanalysisindogswithvariousgradingoftumornecrosis.Dogswith

gradeIIofnecrosislivesignificantlylongerthandogswithgrade0ofnecrosis.

วจำรณและสรปผล

สนขทพบเนองอกในสมองในการศกษานอยในชวงอายกลางถงอายมากโดยคามธยฐานอยท10.2

ปพนธสนขทพบมากทสดไดแกพนธผสมและพนธโกลเดน รทรฟเวอรซงมจ�านวนใกลเคยงกนสอดคลอง

กบงานวจยในตางประเทศ ตางกนเพยงลกษณะการแพรกระจายพนธและความนยมในการเลยงสนขใน

ประเทศไทยเทานนอาการของสนขทพบมากทสดไดแกอาการชกและเดนวนซงขนกบต�าแหนงของสมอง

ทไดรบผลกระทบ ซงสนขในการศกษานสวนใหญจะพบเนองอกทสมองสวนซรบรม มจ�านวนนอยทพบ

บรเวณสมองสวนกลาง กานสมอง และซรเบลลม การตรวจคลนแมเหลกไฟฟา ถอเปนเครองมอทมความ

แมนย�าในการวนจฉยเนองอกในสมองโดยขณะทสตวยงมชวตอย โดยสามารถระบต�าแหนง ขอบเขตและ

ลกษณะของเนองอก และน�ามาใชในการวนจฉยเบองตนถงชนดของเนองอกได (Brearley et al., 1999)



194

จากการศกษานภาพเอมอารไอของเนองอกสวนใหญมความคลายคลงกบเนองอกเมนงจโอมาไดแกต�าแหนง

อยภายนอกเนอสมอง มฐานกวาง ตดสารเพมความชดภาพแบบสม�าเสมอทงกอน มขอบเขตชดเจน ไมพบ

ลกษณะการแทรกซมเขาเนอสมองขางเคยง และพบการหนาตวของเยอดรา และเนองอกไกลโอมา ไดแก

ต�าแหนงอยภายในเนอสมอง ตดสารเพมความชดภาพแบบไมสม�าเสมอ และขอบเขตไมชดเจนเนองจากม

การแทรกซมเขาเนอเยอสมองขางเคยง มขอบหนาและขรขระ ซงสอดคลองกบผลการชนสตรชนดของเนอ

งอกและสอดคลองกบงานวจยในอดตการศกษาครงนไดวเคราะหภาพทไดจากการตรวจคลนแมเหลกไฟฟา

5ลกษณะไดแกการกดเบยดเนอสมองการเกดเนอตายการบวมน�าการเกดเลอดออกและลกษณะการ

ตดสารเพมความชดภาพ(Pitaknitinanetal.,2015)ขอมลเหลานถกน�ามาวเคราะหหาความเกยวของกบ

ระยะเวลาการรอดชวตของสนข ผลการศกษาพบวามเพยงลกษณะเนอตายเทานนทมความเกยวของอยาง

มนยส�าคญกบระยะเวลาการรอดชวตของสนขเมอพจารณาKaplan-Meiercurveของระดบการพบเนอ

ตายพบวาคาPโดยรวมคอ0.08(Figure7)แตเมอใชCoxregressionเปรยบเทยบเฉพาะกลมพบวา

สนขกลมทไมพบเนอตายจากภาพเอมอารไอ (เกรด0)มอตราการตายเปน2.4705 เทาของสนขในกลมท

พบเนอตายมากกวารอยละ50(เกรด2)(95%CI:5.6737–1.0758,P=0.033)ซงผลของการศกษานม

ความแตกตางจากการศกษาในอดต สนนษฐานวาอาจมปจจยอนทมผลตอระยะเวลาการรอดชวต

มาเกยวของดวย เชน ต�าแหนงของเนองอกทมความเสยงตอการเสยชวตสง และความรนแรงของอาการ

ทางประสาททแตกตางกนของสนขในแตละกลม ปกตรางกายจะมกลไกการเกดการตายแบบตงโปรแกรม

(apoptosis)เพอท�าลายเซลลมะเรงซงถกเหนยวน�าโดยtumornecrosisfactorหนงในกลไกทท�าใหเกด

เนอตายอาจเกดจากการทเซลลเนองอกสรางtumornecrosisfactorเพมขนแตมกลไกprocoagulation

และantiapoptoticmechanismมาปองกนไมให tumornecrosis factorสามารถเหนยวน�าการเกด

การตายแบบตงโปรแกรมโดยท�าใหเกดเนอตายซงเปนกระบวนการสดทายกอนเซลลตายไดสมบรณ ดง

สมมตฐานทอธบายความสมพนธของระยะเวลาการรอดชวตทแปรผกผนกบระดบความรนแรงของการเกด

เนอตายในผปวยดวยมะเรงไกลโอบลาสโตมา (Glioblastoma multiforme) ซงกลไก procoagulation

ท�าใหเกดภาวะขาดออกซเจนไปเลยง ท�าใหเนองอกมความรนแรงมากขนและมความทนตอการเหนยวน�า

ใหเกดapoptosisมากขน(Razaetal.,2002)

การผาตดเหมาะกบเนองอกชนดไมรายแรงและไมรกรานเขาเนอสมอง เชน เมนงจโอมา ในการ

ศกษานพบวาคามธยฐานระยะเวลาการรอดชวตของสนขในกลมทรกษาดวยการผาตดสนกวาในงานวจยใน

อดตอาจเปนเพราะสนขในกลมนมจ�านวนเพยง6ตวเทานนเนองจากเจาของสวนใหญไมขอเลอกวธผาตด

ดวยเหตผลหลายประการ อกเหตผลหนงอาจเกดจากไมสามารถน�าเนองอกออกไดหมดอยางสมบรณ การ

ผาตดเปนวธการทตองใชบคลากรทมความช�านาญ และไมนยมในกรณเนองอกอยลกเขาถงไดยากหรอม

หลายต�าแหนง สภาพของสตวไมพรอม และกรณทเปนการแพรกระจายมาจากอวยวะอน การฉายรงส

รกษาเปนวธทไดผลด ในการศกษานมสนขจ�านวน 12 ตวทไดรบการฉายรงส และมคามธยฐานระยะเวลา

การรอดชวต161วนซงสอดคลองกบงานวจยในอดตทระยะเวลาการรอดชวตอยในชวง139ถงมากกวา

900 วน อยางไรกตาม คามธยฐานระยะเวลาการรอดชวตของสนขกลมนมความแตกตางจากกลมทรกษา

แบบบรรเทาอาการอยางมนยส�าคญ สนขทไดรบรงสรกษาจะมอาการทางประสาทเดนขนหลงไดรบการ

รกษาในชวง 1-2 สปดาหแรกและเมอผานไประยะหนงอาการจะดขน อาจเนองมาจากผลของรงสรกษาท

ท�าใหเกดการบวมของเซลลเนอเยอสมอง โดยไมพบวามผลขางเคยงแบบทเกดขนภายหลง ไดแก การเกด

เนอตายทสมอง(brainnecrosis)และleukoencephalopathyเนองจากเครองฉายรงสชนดเรงอนภาค

รนใหมสามารถจ�ากดล�าแสงใหเลกลงเฉพาะจดรวมกบใชเทคนคสรางภาพสามมต ท�าใหสามารถฉายรงสได

ตรงต�าแหนงเนองอกมากขนและสมองสวนปกตไดรบปรมาณรงสนอยลงมาก ท�าใหความส�าเรจในการ

รกษาเพมขน

ขอจ�ากดของการศกษานคอ ขาดขอมลทจ�าเปนเกยวกบชนดของเนองอก เนองจากเจาของสวน

ใหญไมตองการทจะสงชนสตรซากสนขทเสยชวตแลวอยางไรกตามในการศกษานสามารถเกบตวอยางเนอ



195

งอกไดจากการผาตด และชนสตรซากสนขทไดรบการฉายรงส จ�านวน9ตว ซงเนองอกเมนงจโอมาเปน

ชนดทพบมากทสดสอดคลองกบงานวจยในอดตนอกจากนยงพบเนองอกชนดทพบไมบอยเชนเนองอก

คอรอยดเพลกซส และเนองอกแกรนลารเซลลดวย ขอจ�ากดอกประการคอ จ�านวนสนขในแตละกลมม

ความแตกตางกนพอสมควรเนองจากเปนการศกษาแบบยอนหลงและเจาของเปนผตดสนใจเลอกวธการ

รกษาใหแกสตวเลยงรวมกบค�าแนะน�าของสตวแพทยซงขนอยกบวาลกษณะของเนองอกในสนขตวนนม

ทางเลอกในการรกษา และมความเสยงมากนอยเพยงใด ผลจากการศกษานแสดงใหเหนวาสนขทไดรบ

การรกษาเนองอกในสมองดวยรงสรกษาสามารถมชวตอยไดยาวนานขนเมอเทยบกบการรกษาแบบ

บรรเทาอาการ ซงรงสรกษาเพยงวธเดยวสามารถใชรกษาเนองอกสมองในกรณทไมสามารถผาตดออกได

หรอการผาตดมความเสยงสง การรกษาดวยการผาตดสามารถชวยบรรเทาอาการในภาวะทเสยงตอการ

เสยชวตได และสามารถใชรวมกบรงสรกษาในกรณทไมสามารถผาตดเนองอกออกไดหมด อยางไรกตาม

วธการรกษาเหลานมกไมสามารถท�าใหสนขหายขาดจากโรคได แตมจดมงหมายเพอบรรเทาความรนแรง

ของอาการทางประสาทและเพอใหสนขสามารถมชวตไดยาวนานขนโดยมคณภาพชวตทด การศกษาน

เปนเพยงการศกษาเบองตนเพอใหเปนขอมลส�าหรบสตวแพทยในการตดสนใจเลอกหรอเสนอทางรกษา

ใหแกเจาของ และถงแมโรคนจะไมสามารถรกษาใหหายขาดได แตกสามารถเพมระยะเวลาการรอดชวต

และเพมคณภาพชวตของสตวใหดขน

CONFLICTS of INTEREST

Theauthorshavenoconflictsofinteresttodeclare.

REFERENCES

Axlund,T.W.,McGlasson,M.L.,Smith,A.N.,2002.Surgeryaloneorincombinationwith

radiationtherapyfortreatmentofintracranialmeningiomaindogs:31cases.

J.Amer.Vet.Med.Assoc.221,1597-1600.

Bagley,R.S.,Gavin,P.R.,1998.Seizureasacomplicationofbraintumorsindogs.

Clin.Tech.Small.Anim.Pract.13,179-184.

Brearley,M.J.,Jefferey,N.D.,Phillips,S.M.,Dennis,R.,1999.Hypofractionatedradiation

therapyofbrainmassesindogs:Aretrospectiveanalysisofsurvivalof83cases

(1991-1996).J.Vet.Intern.Med.13,408-412.

Heidner,G.L.,Kornegay,J.N.,Page,R.L.,Dodge,R.K.,Thrall,D.E.,1991.Analysisofsurvival

inaretrospectivestudyof86dogswithbraintumors.J.Vet.Intern.Med.5,

219-226.

Koestner,A.,Higgins,R.J.,2002.Tumorsofthenervoussystem.In:Meuten,D.J.(Ed.),

TumorsinDomesticAnimals.4Edition.IowaStateUniversityPress:Ames,

Iowa.pp.697-738.

Kraft,S.L.,Gavin,P.R.,DeHaan,C.,Moore,M.,Wendling,L.R.,Leathers,C.W.,1997.

Retrospectivereviewof50canineintracranialtumorsevaluatedbymagnetic

resonanceimaging.J.Vet.Intern.Med.11,218-225.

Pitaknitinan,N.,Veerasarn,V.,Chawalparit,O.,2015.MRIpredictorsofsurvivalinpatients

withglioblastomas.Siriraj.Med.J.67,46-52.



196

Raza,S.M.,Lang,F.F.,Aggarwal,B.B.,Fuller,G.N.,Wildrick,D.M.,Sawaya,R.,2002.Necrosis

andglioblastoma:afriendorafoe?Areviewandahypothesis.Neurosurgery.

51,2-12.

Snyder,J.M.,Shofer,F.S.,VanWinkle,T.J.,Massicotte,C.,2006.Canineintracranial

primaryneoplasia:173cases(1986-2003).J.Vet..Med.20,669-675.

Spugnini,E.P.,Thrall,D.E.,Price,G.S.,Sharp,N.J.,Munana,K.,Page,R.L.,2000.Primary

irradiationofcanineintracranialmasses.Vet.Radiol.Ultrasound.41,377-380.

Sturges,B.K.,Dickinson,P.J.,Bollen,A.W.,Koblik,P.D.,Kass,P.H.,Kortz,G.D.,Vernau,K.M.,

Knipe,M.F.,LeCouteur,R.A.,Higgins.R.J.,2008.Magneticresonanceimagingand

histologicalclassificationofintracranialmeningiomasin112dogs.J.Vet.Intern.

Med.22,586-595.

Thomas,W.B.,Wheeler,S.J.,Kramer,R.,Kornegay,J.N.,1996.Magneticresonanceimaging

featuresofprimarybraintumorsindogs.Vet.Radiol.Ultrasound.37,20-27.

Vandevelde,M.,1984.Braintumorsindomesticanimals:Anoverview.In:Proceedings,

ConferenceonBrainTumorsinManandAnimals.ResearchTrianglePark,North

Carolina.

Westworth,D.R.,Dickinson,P.J.,Vernau,W.,Johnson,E.G.,Bollen,A.W.,Kass,P.H.,Sturges,

B.K.,Vernau,K.M.,LeCouteur,R.A.,Higgins,R.J.,2008.Choroidplexustumorsin56

dogs(1985-2007).J.Vet.Intern.Med.22,1157-1165.

How to cite this article;

AnanyaPongpradit,WutthiwongTheerapanandWarapornAumarm.Outcometreatmentof

caninebraintumorsatKasetsartUniversityVeterinaryTeachingHospital.VeterinaryIntegra-

tiveSciences.2018;16(3):183-196

veterinary integrative...

Documents