GenelYayın:2829

MODERNKLASİKLERDİZİSİ

FRANZKAFKADÖNÜŞÜM

ÖZGÜNADIDIEVERWANDLUNG

ÇEVİRENGÜLPERİSERT

©TÜRKİYEİŞBANKASIKÜLTÜRYAYINLARI,2008SertifikaNo:29619

EDİTÖRRÜKENKIZILER

GÖRSELYÖNETMENBİROLBAYRAM

REDAKSİYONSELİNDİNGİLOĞLU

GRAFİKTASARIMVEUYGULAMATÜRKİYEİŞBANKASIKÜLTÜRYAYINLARI

I.BASIMEYLÜL2013,İSTANBULII.BASIMMAYIS2014,İSTANBUL

ISBN978-605-360-932-2(KARTONKAPAKLI)

BASKIYAYLACIKMATBAACILIK

LitrosYoluFatihSanayiSitesiNo:12/197-203Topkapı-İstanbul(0212)6125860SertifikaNo:11931

Bukitabıntümyayınhaklarısaklıdır.Tanıtımamacıyla,kaynakgöstermekşartıylayapılacakkısaalıntılardışındagerekmetin,gerekgörselmalzemeyayınevindenizin

alınmadanhiçbiryollaçoğaltılamaz,yayımlanamazvedağıtılamaz.

TÜRKİYEİŞBANKASIKÜLTÜRYAYINLARIİstiklalCaddesi,MeşelikSokakNo:2/4Beyoğlu34433İstanbul

Tel.(0212)2523991Fax.(0212)2523995www.iskultur.com.tr

ModernKlasiklerDizisi-26

FranzKafka

DönüşümAlmancaaslındançeviren:

GülperiSert

I

GregorSamsabirsabahhuzursuzdüşlerindenuyandığındakendiniyatağındakocamanbirböceğedönüşmüşbuldu.Panzergibisertsırtınınüzerindeyatıyorduve başını biraz kaldırdığında tepesinde, yorganın neredeyse kaymak üzereolduğu kubbe gibi yuvarlak, kahverengi, yay biçiminde sert çizgilerle boğumboğumolmuşkarnınıgördü.Genişgövdesineoranlapekcılızgörünenbirsürübacağıgözlerininönündeçaresizceçırpınıyordu.“Bananeoldu?”diyegeçirdiiçinden.Düşdeğildigördüğü.Birazküçükancak

içinde bir insanın yaşayabileceği, duvarları tanıdık gelen odası hiçbir şeyolmamış gibi duruyordu. Kumaş parçalarından oluşan koleksiyonun yayılıolduğu–Samsabirpazarlamacıydı–masanınüzerinde,kısabirsüreönceresimlibir dergiden kesip hoş, altın yaldızlı bir çerçeveye koyduğu resim asılıydı.Resimde kürk şapkalı ve kürk atkılı bir kadın dimdik oturmuş, kollarınıdirseklerine kadar saran kalın kürk manşonunu kendisine bakana doğrukaldırmıştı.Gregor’un bakışları bu kez pencereye yöneldi ve dışarıdaki kasvetli, kapalı

hava–pencereninçinkopervazınavuranyağmurdamlalarınınsesiduyuluyordu–onu hepten hüzünlendirmişti. “Biraz daha uyusam ve tüm bu saçmalıklarıunutsamnasıloluracaba,”diyegeçirdiiçinden,fakatbukesinlikleolanaksızdı,çünkü sağ tarafına yatıp uyumaya alışkındı, oysa şimdiki haliyle sağınadönemiyordu. Sağa dönmek için ne kadar uğraşırsa uğraşsın, her defasındasırtının üzerine gerisin geri yuvarlanıyordu. Aynı şeyi yüzlerce kez denedi,çırpınanbacaklarınıgörmemekiçingözlerinikapattıveancaksağtarafındadahaöncehiçfarkınavarmadığıhafif,garipbirağrıduymayabaşladığındaaçtı.“Ah Tanrım,” dedi içinden, “nasıl da güç bir meslek seçmişim kendime!

Hemen her gün yoldayım. Bütün bunlar bürodaki asıl işlerden daha yorucu,üstelik bunlar yetmiyormuş gibi bir de yolculuğun çilesi, aktarma trenlerininstresi, düzensiz, kötü yemekler, sürekli değişen, hiç kalıcı ve samimi olmayaninsan ilişkileri. Şeytan görsün hepsinin yüzünü!” Derken yukarıda, karnınınüzerinde hafif bir kaşıntı hissetti; başını daha iyi kaldırabilmek için sırtüstüyavaşça yatağın başına doğru kaydı; ne olduklarını anlayamadığı küçük beyaznoktalarla dolukaşınanyeri gördü; bir ayağıylaoyeredokunmak istediysedeayağınıhemengeriçekti;çünküdokunurdokunmazheryanınıtitremesarmıştı.Tekrareskiyerinekaydı.“Şusabahlarıerkenkalkmakyokmu,”diyegeçirdi

içinden,“insanıtamamenaptallaştırıyor.Oysainsanuykusunualabilmeli.Diğerpazarlamacılar harem kadınları gibi yaşıyorlar. Örneğin ben öğleden önceleriistenilen sözleşmeleri hazırlamak için kafeteryaya gittiğimde o beyefendilerhenüzkalkmışoluyorlar.Bunubenimpatronumayapsamanındakapınındışındabulurumkendimi(Amakimbilir,belkidebenimiçinhiçfenaolmaz).Annemvebabam için kendimi tutmak zorunda olmasam, çoktan istifa ederdim;patronumunönünedikilir,içimdenevarsadökerdim.Kürsüsündenyeredüşerdiherhalde!Zatençokgaripbirşey,zemindenyükseltilmişkürsügibibirmasayakurulup çalışanlarla öyle tepeden bakarak konuşmak, üstelik ağır işittiği içinkürsüyeiyiceyaklaşmakzorundakalmak.Neysekiümidimitamamenkaybetmişdeğilim,annevebabamınonaolanborcunukapatacakparayıbiriktirdimmi–budaenfazlabeşyadaaltıyıldahasürer–,hemenistifaedeceğim.İşteozamanbüyük bir olay olacak. Ama şimdi yataktan çıkmalıyım, trenim saat beştekalkacak.”Derkenkomodininüzerindekiçalarsaatebaktı.“YüceTanrım!”dedi.Saataltı

buçuktu ve yelkovan sessizce ilerliyordu, hatta buçuğu bile geçmişti, altı kırkbeşolmaküzereydi.Saatçalmamışmıydı?Yataktanbakıldığındasaatigerektiğişekilde dörde kurduğu görülüyordu; kuşkusuz çalmıştı da. Fakat saatinmobilyalarıbiletitretensesiniduymayıpuyuyakalmışolmasımümkünmüydü?Gerçi pek rahat uyumamıştı ama belli ki derin uyumuştu. Peki şimdi neyapacaktı?Bir sonraki trensaatyedideydi;onayetişmek içindelilergibiaceleetmesigerekiyordu,koleksiyonhenüzpaketlenmemişti;kendinidepekzindevecanlı hissetmiyordu. Ve trene yetişse bile, patronunun hışmından kurtulmasımümkün olmayacaktı, çünkü onu beş trenine bekleyen büro hizmetlisi, trenikaçırdığını çoktan patrona bildirmiş olmalıydı. O, patronun bir piyonuydu,kişiliksiz ve akılsız biriydi. Peki ya hasta olduğunu bildirse? Fakat bu kendisiiçinutançvericiolurduvekuşkuyaratırdı,çünküGregorbeşyıllıkişyaşamındabir kez olsun hastalanmamıştı. Kuşkusuz o zaman patronu sigorta doktoruylaçıkagelir,annevebabasını tembeloğullarındandolayısuçlarve tüminsanlarınaslında sağlıklı olduğunu, sadece işten kaytarmak isteyenlerin hastalandığınıiddia eden sigorta doktorunun sözlerini tekrarlayarak yapılan hiçbir itirazıdinlemezdi.PekiGregor’unşuankidurumundahaklıdasayılmazmıydı?ÇünküGregor uzun süre uyumaktan kaynaklanan keyfi uyku sersemliğinin dışındakendinigayetiyihissediyordu.Henüz yataktan çıkmaya karar verememiş bir halde tüm bunları aceleyle

aklındangeçiriyorken–tamosıradasaataltıkırkbeşigösteriyordu–,yatağınınbaşucundaki kapıya dikkatlice vuruldu. “Gregor,” diye seslenildi –annesiydi–,“saatyediyeçeyrekvar.Gitmeyecekmiydin?”Okadifeses!Gregoryanıtveren

sesini duyuncakorktu, gerçi kendi eski sesiydi, ancakbuna adeta alttangelen,bastırılmasımümkünolmayan acı bir ıslık karışıyorduvebu ıslık, sözcüklerinanlamınıilkandakoruyor,fakatkarşıtarafınkulağınagittiğindeduyanın,doğrumuişittimdiyeceğikadarbozuyordu.Gregorayrıntılıcevapvermekveherşeyiaçıklamakistedi,fakatiçindebulunduğudurumnedeniyleşunudemekleyetindi:“Evetevet,teşekkürleranne,kalkıyorumişte.”AhşapkapınedeniyleGregor’unsesindeki değişiklik dışarıdan fark edilmemişti herhalde, çünkü annesiuzaklaşmıştı.Fakat bukısakonuşmaailenindiğer üyelerinindikkatini çekmiş,Gregor’unbekleneninaksinehâlâevdeolduğunufarketmelerinenedenolmuştuve aradan pek bir süre geçmeden babası bitişikteki kapıyı tıklattı, hafif fakatyumruklarıyla.“Gregor,Gregor,”diyeseslendibabası,“neyinvar?”Vekısabirsüre sonra daha derin bir ses tonuyla tekrar uyardı: “Gregor! Gregor!” Diğerbitişiktekikapıyıdakızkardeşivurmayabaşladı:“Gregor?İyideğilmisin?Birşeyeihtiyacınvarmı?”Gregorherikiyanadacevapverdi.“Hazırlandımbile,”ve bunu söylerken telaffuzuna olabildiğince dikkat ederek, sözcükler arasındauzun süre susarak sesindeki başkalığı belli etmemeye çalıştı. Babası dakahvaltısınadöndü,kızkardeşi ise fisıldamayadevametti:“Gregor,yalvarırımaç kapıyı.” Gregor ise kapıyı açmayı aklından bile geçirmiyordu, aksineseyahatteolduğuzamanlaryaptığıgibievdedetümkapılarıgeceleyinkilitlemealışkanlığınıövüyordu.Öncesakinsakinverahatsızedilmedenkalkmakvegiyinmekistiyorduveher

şeydenöncedekahvaltıyapmak;ancakondansonraneyapacağınıdüşünecekti,çünkü yatakta düşünmeye devam ederek akılcı bir çözüme ulaşamayacağınıkendisi de fark etmişti. Çok defa yatakta ters yatmaktan ağrılar hissettiğini,ancakayağakalktığındabununsadecebirkuruntuolduğunuyaşadığınıanımsadıve şimdi de bu kuruntulardan nasıl kurtulacağını merak ediyordu. Sesindekideğişikliğin pazarlamacıların meslek hastalığı olan sert bir soğuk algınlığınınbelirtisiolduğundanenufakbirkuşkuduymuyordu.Yorganıüzerindenatmakçokkolayoldu;birazcıkkendinişişirmesiyettibile,

kendiliğinden kayıverdi. Fakat ondan sonrası bedeni çok geniş olduğu içinzordu.Ayağakalkabilmekiçinellerevekollaraihtiyacıvardı;onunisesüreklioyana bu yana sallanan ve üstelik kontrol edemediği bir sürü bacağı vardı.Bacaklarından birini bükmeye kalktığında bacak önce dümdüz geriliyordu; obacağı bükmeyi başardığında ise diğer tüm bacakları iplerini koparmışçasınamüthişveacı içindebir telaşlahareketediyorlardı.“Yeterkiyataktahiçbirşeyyapmadankalmayayım,”dediGregoriçinden.Öncebedenininaltkısmınıyataktançıkarmayaçalıştı,fakatoanakadarhenüz

görmediği ve nasıl olduğunu bilmediği bedeninin alt kısmı çok güç hareket

ediyordu;öyleyavaşgidiyorduki sonundaçıldırmışbir şekildebütüngücüylehiçbirşeyealdırışetmedenkendiniönedoğruatıverdi,yanlışyönüseçtiğindenyatağın ayakucundaki demire şiddetli bir şekilde çarptı, duyduğu yakıcı ağrı,bedenininaltkısmınınoanbelkideennazikyerolduğunugösterdi.Bu nedenle önce bedeninin üst kısmını yataktan çıkarmaya çalıştı ve başını

dikkatle yatağın kenarına doğru çevirdi. Bunu kolayca başardı da ve o kadargenişve ağırolmasına rağmenbedeniyavaşyavaşbaşınınyönündedönebildi.Fakatsonundabaşınıyataktankurtarıpserbestbıraktığındabuşekildeilerlemeyedevam etmekten korktu, çünkü böyle devam ederek yataktan çıkmayakalktığındabaşınıyaralamamasıbirmucizeolurdu.Vebilinciniözellikleşimdihiçbirşekildekaybetmemeliydi;eniyisiyataktakalmalıydı.Ama o kadar çabadan sonra daha önce olduğu gibi sızlanarak yine yatakta

kalakaldığında ve ayaklarının daha da kızgın bir şekilde birbirine çarptığını,başına buyruk hareket ettiğini gördüğünde ve onları sakinleştirmenin, kontrolaltına almanın olanaksız olduğunu anladığında, yatakta kalmaya devamedemeyeceğini, yataktan çıkması için küçücük bir umut ışığı bile olsa, bunugöze almanın en akıllıca şey olduğunu geçirdi aklından. Fakat aynı zamandasakin, olabildiğince sakin düşünmenin çaresizce karar vermekten çok daha iyiolduğunu arada bir düşünmeyi de ihmal etmiyordu. Böyle anlarda gözlerinidikkatlepencereyeçeviriyordu,ancakneyazıkkidar sokağınkarşı tarafınıdakaplayan sabah sisinin görünümü, güven ve neşe uyandırmaktan uzaktı. “Yedioldubile,”diyedüşündüsaatinyenidenvurduğunugördüğünde,“yedioldubilevehâlâbukadarsisvar.”Vekısabirsüresakinvezayıfbirşekildenefesalaraköylecekaldı,sankioheryanıkaplayansessizliğingerçeğigerigetirmesiniveherşeyinnormaledönmesinibeklergibiydi.Sonra ise kendine şöyle dedi: “Saat yediyi çeyrek geçmeden tamamen

yataktan çıkmış olmalıyım. Zaten o zamana kadar bürodan biri beni sormayagelir,çünkübürosaatyedideaçılıyor.”Vebuaradabedeninintümünüaynıandayataktan aşağı sarkıtmaya çalışıyordu. Bu şekilde kendini bıraktığı takdirdedüşerken başını iyice kaldıracağından muhtemelen yaralanmayacaktı. Sırtısertleşmişebenziyordu;halınınüzerinedüştüğündesırtınabir şeyolmayacaktı.Onu en çok kaygılandıran şey ise, düşerken çıkacak büyük gürültü ve bugürültünün kapalı kapıların ardında korku değilse de endişe yaratacağıdüşüncesiydi.Fakatbunugözealmakgerekiyordu.Gregor bedeninin yarısını yataktan sarkıtırken –bu yeni yöntem yorucu

olmaktan çok bir oyundu, yapması gereken tek şey sürekli olarak kesik kesiksallanmaktı–,birisikendisineyardımetse,herşeyinnekadardakolayolacağını

düşündü. İki güçlü insan –babasını ve hizmetçi kızı geçirdi aklından– yeterdi;yapmaları gereken tek şey kollarını Gregor’un kubbemsi sırtına dolayıp onuyataktan öylece çıkarmak, onunla birlikte yere eğilmek ve onu dikkatlice yerebırakarakdönmesinivebacaklarınınüzerindedurabilmesinisabırlabeklemekti.Peki ya kapılar kilitli olmasa, o zaman gerçekten yardım ister miydi? Tümçaresizliğinerağmenbufikiraklınageldiğindegülümsemesineengelolamadı.Derkendahadahızlasallanmaktandengesinikoruyamazhalegelmiştiveçok

çabuk karar vermesi gerekiyordu, çünkü beş dakika sonra saat yediyi çeyrekgeçiyorolacaktı–tambusıradaevinkapısıçalındı.“Firmadanbirigeldi,”dedikendi kendine ve adeta donup kaldı, küçücük ayakları ise daha bir telaşlatitremeyebaşladı.Biranherşeysessizleşti.“Kapıyıaçmıyorlar,”dedianlamsızbir ümide kapılarak. Fakat sonra her zaman olduğu gibi hizmetçi kız sertadımlarla gidip kapıyı açtı. Gelen kişinin selam sözcüğünü duyar duymazGregor kim olduğunu anladı –firmanın temsilcisiydi.Neden sadeceGregor enufak bir gecikmesinden bile kuşku duyulan bir firmada çalışmaya mahkûmedilmiştiacaba?Çalışanlarınhepsiserserimiydi,içlerindesabahleyinbirkaçsaatde olsa firmasına yararlı olamadı diye vicdan azabından çılgına dönen veyataktançıkamayacakhalegelensadık,işinebağlıbiriyokmuydu?Neolduğunusormakiçin–eğergerçektenböylebirşeyisormakgerekliise–gençbirstajyerigöndermek yeterli olmaz mıydı gerçekten, bizzat firmanın temsilcisinin migelmesigerekirdivekuşkuuyandıranböylebirdurumunsoruşturmasınıancakfirmatemsilcisininyapabileceğinimasumailebireylerinegöstermekşartmıydı?Gregordoğrubirkararınsonucundadeğilde,budüşünceleryüzündenkapıldığıheyecannedeniylebütüngücünütoplayarakkendiniyataktandışarıattı.Patdiyebirsesduyuldu,amabüyükbirgürültüolmadı.Düşmeninsesihalınedeniyleazçıkmıştı, Gregor’un sırtı da düşündüğünden daha elastikti, bu nedenle dikkatçekecek kadar boğuk bir yankı yapmadı. Sadece kafasını yeterince diktutamamışveçarpmıştı;başınıçevirdi,öfkeveacıdanhalıyasürttü.“İçeridebirşeydüştü,”dedisoldakiodadabulunanfirmatemsilcisi.Gregor,

bugün kendi başına gelen şeyin günün birinde firma temsilcisinin de başınagelebileceğini hayal etmeye çalıştı; böyle bir olasılığın varlığını kabul etmekgerekirdi.Ancakbusoruyasertbiryanıtverircesineyanodadakifirmatemsilcisicilalıçizmelerinigıcırdatarakbirileribirgeriyürüyordu.SağdakibitişikodadankızkardeşiGregor’uhaberdaretmek için şöyle fısıldıyordu:“Gregor, firmanıntemsilcisi geldi.” “Biliyorum,” diye yanıt verdiGregor kendi kendine konuşurgibi; fakat sesini kız kardeşinin duyabileceği kadar yükseltmeye cesaretedememişti.“Gregor,”diye seslendi babası soldaki odadan, “firmanın temsilcisi geldi ve

niçin sabah treniyle yola çıkmadığını bilmek istiyor. Ona ne diyeceğimizibilemiyoruz. Ayrıca kendisi seninle konuşmak istiyor. Haydi aç lütfen kapıyıartık. Odanın dağınıklığını hoş görecektir mutlaka.” “Günaydın Bay Samsa,”diyesamimibirşekildeseslenerekarayagirdifirmanıntemsilcisi.“Oiyideğil,”dedi annesi temsilciye, kocası kapının önünde konuşmaya devam ederken, “ogerçekten iyideğil, inanınbanasayın temsilci.YoksahiçkaçırırmıydıGregortreni? Oğlanın kafasında işten başka bir şey yok. Akşamları hiç dışarıçıkmamasına neredeyse kızıyorum; son olarak sekiz gün kentteydi, fakat birakşambiledışarıçıkmadı.Bizlebirliktemasadaoturur,sessizcegazetesiniokuryadatrentarifeleriniinceler.Oymatesteresiylebirşeyleryapmakbileeğlendirironu.Örneğin ikiüçakşamçalışıpbir çerçeveyaptı;nehoşoldu,birgörseniz,şaşarsınız;içeridekiduvardaasılı;birazdanGregorkapıyıaçtığındagörürsünüz.Ayrıca buraya gelmenize sevindim sayın temsilci, biz açtıramazdık Gregor’akapıyı;okadarinatçıdır;sabahleyinaksinisöylemişolmasınarağmenkendisinikesinlikle iyi hissetmiyordu.” “Hemen geliyorum,” dedi Gregor ağır ağır vedikkatle, konuşmanın tek kelimesini kaçırmamak için yerinden kımıldamadı.“Başka türlü olduğunu ben de sanmıyorum hanımefendi,” dedi temsilci,“umarımciddibirşeydeğildir.Öteyandanitirafetmeliyimkibizpazarlamacılar–isteriyideyin,isterkötü–işimiznedeniylesıksıkbutürküçükrahatsızlıklarınüstesinden gelmek zorundayız.” “Sayın temsilci içeri girebilir mi artık?” diyesordubabasıvekapıyıtekrartıklattı.“Hayır,”dediGregor.Soldakiodadagaripbirsessizlikhakimolmuştu,sağdakiodadaisekızkardeşihıçkırmayabaşlamıştı.Kız kardeşi niçin diğerlerinin yanına gitmiyorduki?Herhalde yataktanyeni

kalkmış ve henüz giyinmemişti. Peki şimdi niçin ağlıyordu? Gregor yataktankalkıpfirmatemsilcisiniiçerialmadığıiçinmi,işinikaybetmetehlikesiylekarşıkarşıyaolduğuiçinmi,yoksapatronuherzamankigibialacağındandolayıbaskıyapacağı için mi? Ancak bunlar şimdilik yersiz endişelerdi. Gregor henüzburadaydı ve ailesini terk etmeyi aklından bile geçirmiyordu. Şu an halınınüzerindeydivebudurumunugörenhiçkimseondan firmanın temsilcisini içerialmasını bekleyemezdi. Fakat kuşkusuz ileride nedenini açıklayabileceği buküçük nezaketsizliğinden dolayı Gregor’un işine son verilmezdi herhalde. VeGregordışarıdakilerinağlayıpsızlanarakonurahatsızetmekyerinekendihalinebırakmalarının daha akıllıca olduğunu düşünüyordu. Fakat dışarıdakilerihuzursuzedenvebuşekildedavranmalarınanedenolanşey,belirsizlikti.“BaySamsa,”diyeseslendi firmanın temsilcisi, sesinibirazyükselterek,“ne

oluyor? Kendinizi odanıza kapatmışsınız, evet ya da hayırdan başka yanıtvermiyorsunuz,annevebabanızıbüyükveyersizendişeleresokuyorsunuz,ve–gerçi yeri değil ama– işinize olan sorumluluğunuzu size hiç yakışmayacak bir

biçimde ihmal ediyorsunuz. Sizinle anne ve babanızın ve patronunuzun adınakonuşuyorumburadavesizdenkısavenetbiraçıklamayapmanızıönemlericaediyorum.Doğrusu şaşırmışbir haldeyim, çok şaşırmış.Sizi sakinvemantıklıbiriolarakbilirdim,oysaşimdiçokgaripdavranışlarsergiliyorsunuz.Gerçibusabahpatronsizinnedenişegelmediğinizleilgilibirşeyimaettietmesinede–kısabir süreöncesizeemanetedilensenet tahsilatınıkastediyordu–, fakatbenböylebir iddianınasladoğruolmayacağıkonusundaneredeyseşerefimüzerineyemin ettim. Fakat şimdi burada, sizin bu anlamsız inadınızı gördükten sonraiçimde sizi savunmak için en ufak bir isteğin bile kalmadığını itiraf etmekzorundayım. İşteki konumunuzun da pek sağlam olmadığını belirtmeliyim.Aslındabütünbunları sizeyalnızkensöylemeyidüşünmüştüm, fakat zamanımıboşa harcadığınız için anne ve babanızın da bunları duymasında bir sakıncagörmüyorum.Sonzamanlardakiçalışmalarınızmemnuniyetvericideğildi,gerçibu mevsimde iyi iş yapmak biraz zor, bunu kabul ediyoruz; fakat hiç işyapamayacağınızbirmevsimyokBaySamsa,olmamalı.”“Fakat sayın temsilci,” diye bağırdı Gregor kendini kaybederek ve

heyecandan her şeyi unuttu, “hemen açıyorum kapıyı, hemen şimdi. Ufak birrahatsızlık, bir baş dönmesi yataktan çıkmama engel oldu. Henüz hâlâyataktayım. Fakat şimdi kendimi zinde hissediyorum. İşte yataktan çıkıyorum.Yalnızca bir dakika sabredin! Düşündüğüm gibi kolay olmuyor. Fakat beniyiyim.Böyleşeylernasıldaanidenbastırıyor!Dahadünakşamgayetiyiydim,annemler biliyorlar, ya da şimdikinden daha iyiydim, dün akşam bunlarınolacağınıbirazsezmiştim.Yüzümebakananlardı.Keşkeişyerinebildirseydim!Fakat insanyatmadandabirhastalığınüstesindengelebileceğinisanıyor.Sayıntemsilci!Annemle babamı üzmeyin! Biraz önce şahsımla ilgili yaptığınız tümsuçlamalarınız yersiz; şimdiye kadar hiç kimse bana bu konuda tek kelimeetmedi. Gönderdiğim son sözleşmeleri herhalde okumadınız. Ayrıca sekiztreniyle yola çıkacağım, bir iki saatlik dinlenme beni kendime getirdi. Buradaoyalanmanızagerekyoksayıntemsilci;birazdanbüroyageleceğim,lütfenbunupatronasöyleyinvesaygılarımıiletin!”VeGregorbütünbunları telaşla söylediğindenedediğinibilmiyordubileve

bunlar olurken, yatakta yaptığı egzersizler sonucu kolayca komodinin yanınayaklaşmıştı bile ve şimdi de ona dayanarak ayağa kalkmaya çalışıyordu.Gerçekten de kapıyı açmak, kendini göstermek ve firmanın temsilcisiylekonuşmak istiyordu; ısrarla dışarı çıkmasını isteyenlerin onu gördüklerinde nediyeceklerinipekmerakediyordu.ŞayetirkilirlerseGregor’unyapacağıbirşeykalmayacak ve içi rahatlayacaktı. Ancak her şeyi sakince kabullenirlerse, ozaman daGregor’un telaşlanması için bir neden kalmayacaktı ve acele ederse

gerçektendesaatsekizdeistasyondaolabilirdi.Komodincilalıolduğuiçinöncebirkaç kez kaydı ama sonunda son bir hamle yapıp dimdik dikilmeyi başardı;çokacıvermesinerağmenkarnınınaltındakiağrılaraaldırmıyorduartık.Derkenyakınındaki sandalyenin arkasına dayanarak kendini bıraktı, minik ayaklarıylasandalyenin kenarlarına sıkıca tutundu. Böylece bedenini kontrol edebiliyorduveöylekaldı,işteşimditemsilcininsöyledikleriniduyabilirdi.“Birkelimeolsunanlayabildinizmi?”diyesordutemsilciGregor’unanneve

babasına, “bizimle alay etmiyor herhalde?” “Tanrı korusun,” diye haykırdıannesi hıçkırıklar içinde, “belli ki çok ağır hasta ve biz burada ona işkenceediyoruz. Grete! Grete!” diye bağırdı. “Anne sen misin?” diye seslendiGregor’unkızkardeşiöbürodadan.Gregor’unodasıannevebabasınınodasıylakız kardeşinin odası arasındaydı. “Hemen doktora koş. Gregor hasta. Çabukdoktor getir. Biraz önce Gregor’u duydun mu?” “Bir hayvanın sesiydi,” deditemsilci annenin bağırarak konuşmasına karşın dikkat çekecek kadar alçak birsesle. “Anna! Anna!” diye seslendi babası antredenmutfağa doğru ve ellerinibirbirinevurarak,“derhalbirçilingirçağırın!”diyebağırdı.Bunuduyarduymaziki genç kız eteklerini hışırdatarak antreye koşmuşlar –kız kardeşi nasıl da okadar çabuk giyinebilmişti?– ve evden çıkmışlardı. Dış kapının kapandığıduyulmamıştı;herhaldeaçıkbırakmışlardı,büyükbirfelaketinyaşandığıevlerdebırakıldığıgibi.Gregor ise iyice sakinleşmişti. Anlaşılan insanlar onun ne dediğini

anlamıyorlardı artık, oysa o, sesinin anlaşılır olduğunu sanmıştı, öncekindendaha anlaşılır, belki de kulakları kendi sesine alışmıştı. Ne olursa olsundışarıdakiler onun pek iyi olmadığını düşünüyorlardı ve yardım etmeyehazırdılar. İlk tepkilerde gösterilen kararlılık ve güven umutlandırdı onu.Kendinitekrarinsanlararasındahissediyorveherikisinden,hemdoktordanhemçilingirden aralarında doğru dürüst bir ayrım yapmaksızın büyük vemucizevişeylerümitediyordu.Yaklaşangörüşmedeolabildiğincenetbirsesçıkarabilmekiçinbirazöksürdü,ancakgürültüçıkarmamayagayretetti;çünküöksürüğününde bir insan öksürüğü olup olmadığını fark edemeyeceğinden korkuyordu. Buaradayanodadaherşeymutlakbirsessizliğebürünmüştü.Belkiannevebabasıfirmanın temsilcisi ile birlikte masada oturuyor ve fısıldaşıyorlardı, belki dehepsikulağınıGregor’unkapısınadayamışbirşeylerduymayaçalışıyorlardı.Gregor sandalyenin yardımıyla kendini yavaşça kapıya doğru sürükledi,

sandalyeyi bırakıp kendini kapıya doğru attı ve ona tutunup dikeldi, –küçükayaklarınıntabanlarındanyapışkanbirsıvıgeliyordu–okadarharekettensonraolduğu yerde biraz soluklanıp dinlendi. Sonra ağzıyla kilitteki anahtarıçevirmeyeçalıştı.Anlaşılankendidişleriyoktu,–neyletutacaktıanahtarı?–ama

dişleriyoksadaçenesiçokgüçlüydü;gerçektendeçenesininyardımıylaanahtarıhareketettirmeyibaşardı,buaradakendisinebirşeyolmasınaaldırışetmiyordu,işte ağzındankahverengi bir sıvı anahtarın üzerine akıyor veyere damlıyordu.“Dinleyin bakın,” dedi firma temsilcisi yan odadan, “anahtarı çeviriyor.” Busözler Gregor’u iyice yüreklendirdi; fakat hepsinin ona seslenmesi gerekirdi,babasınında, annesininde. “GayretGregor,”diye seslenmeliydiler, “haydi tut,sıkıca tut kilidi!” Ve Gregor çabasının büyük bir merak uyandırdığını hayalederekvargücüylekendindengeçmişbirhaldeçenesinintümgücüyleanahtarabastırdı.Anahtardöndükçeodakilidinçevresindedansedercesinedönüyordu;işteşimdiağzıkilideyapışmışdimdiksarkıyordu,vedurumagöreyaanahtaraasılıyor ya da bedeninin tüm gücüyle anahtarı aşağıya doğru bastırıyordu;sonundaaçılankilidinçıkardığısesGregor’ukendisinegetirdi.Derinbirnefesalarak kendi kendine, “Çilingire ihtiyacım olmadı işte,” dedi ve kapıyı iyiceaçmakiçinbaşınıkapınınkolunadayadı.Kapıyı böyle açmak zorunda kaldığı için kapı ardına kadar açılmıştı

açılmasına, fakat kendisi iki kanatlı kapının arkasında, kapı kolunun üzerindeolduğundanhenüzgörülmüyordu.Önceçiftkanatlıkapınınkanatlarındanbirininetrafında dolanması gerekiyordu ve bunu yaparken odanın girişinde anidensırtüstü düşmemek için çok dikkat etmesi gerekiyordu. Bu hareketi henüzyapmaya başlamıştı ve başka bir şeye dikkat edecek zamanı yoktu ki birdentemsilcinin,“Ooo!”diyebirçığlıkattığınıduydu–şiddetlibirrüzgâruğuldamıştısanki– ve işte Gregor da kapıya en yakın olan, eliyle açık ağzını kapatarakgörünmezvegittikçeşiddetiartanbirgüçtarafındanitiliyormuşçasınaağırağırgerigidentemsilciyigördü.Firmanıntemsilcisini,yataktankalktığıgibidağınıkve kabarık saçlarla karşılamış olan annesi ise ellerini öylece kavuşturmuşkocasınabaktıönce,sonraGregor’adoğruikiadımilerlediveyereyığıldı,genişve bol eteğinin içine gömüldü, başı, yüzü görülmeyecek şekilde göğsününüzerine düştü. Babası yüzünde düşmanca bir ifade ile Gregor’u odasına geriitmek istercesine yumruklarını sıktı, ne yapacağını bilmeden etrafına bakındı,sonra elleriyle gözlerini kapattı ve güçlü omuzları sarsıla sarsıla ağlamayabaşladı.Gregorodayagirmeyeçalışmadı,içeridensıkıcasürgülenmişkanadınkoluna

dayandı, böylece sadece bedeninin yarısı ile içeridekilere bakmak için yanaeğdiği başı görülüyordu. Bu arada ortalık iyice aydınlanmıştı; caddenin karşıtarafında sonsuza uzanan gri siyah binanın –bu bir hastaneydi– bir kesiti,cephesinisertçizgilerlekesenmuntazampencereleriylenetolarakgörülüyordu;yağmur devam ediyordu, fakat sadece büyük, tek tek seçilebilen ve sankiyukarıdantoprağaatılandamlalarhalindeyağanbiryağmurdubu.Masanınüzeri

kahvaltılıklarladoluydu,çünküçeşitligazeteleriokuyaraksaatlercesürdürdüğükahvaltı,Gregor’unbabasıiçingününenönemliöğünüydü.Kahvaltımasasınınkarşısındaki duvarda Gregor’un askerdeyken çektirdiği bir fotoğrafı asılıydı,fotoğrafta teğmen üniforması içindeki Gregor elinde kılıcıyla duruşuna veüniformasına saygı bekleyen biri gibi tasasızca gülümsüyordu. Antreye açılankapı açıktı ve dış kapı da açık olduğu için dışarıdaki sahanlık ve aşağıya inenmerdivenlergörülüyordu.“Pekâlâ,” dedi Gregor ve soğukkanlılığını kaybetmeyen tek kişinin kendisi

olduğunun bilincinde, “derhal giyineceğim, koleksiyonumu toplayıp yolaçıkacağım. Gittiğimi görmek istiyor musunuz, istiyor musunuz? Gördüğünüzgibisayıntemsilcibeninatçıbirideğilimveçalışmayıseviyorum;seyahatetmekgüç, fakat seyahat etmeden yaşayamam ben. Nereye gidiyorsunuz sayıntemsilci?Büroyamı?Evetmi?Herşeyiolduğugibianlatacakmısınız?Angelirinsan çalışamayacak durumda olur, fakat işte o an, o insanın geçmiştekibaşarılarınıhatırlamakveilerideengellerortadankalktığındadahabirgayretle,dahaçokçalışacağınıdüşünmekiçinenuygunandır.Sayınpatronumaçokşeyborçluyum,bunusizdeçokiyibilirsiniz.Öteyandanannemin,babamınvekızkardeşimin sorumluluğu benim üzerimde. Bir çıkmazın içindeyim, ama buçıkmazdan kurtulacağım. Fakat zaten zor olan durumumu daha dazorlaştırmayın.İşyerindebendenyanaolun!Pazarlamacılarsevilmezler,bilirim.Dünyanın parasını kazandıkları ve çok güzel bir yaşam sürdükleri sanılır. Buönyargının nedenleri üzerinde düşünülmez. Oysa siz sayın temsilci, sizpazarlamacıların durumlarını diğer personelden daha iyi bilirsiniz, hattaaramızdakalsınama işverenolarakkolaycayanılıpçalışanınınaleyhindekararveren sayın patronumuzdan da daha iyi bilirsiniz. Siz de bilirsiniz ki hemenhemen bütün yıl büro dışında çalışan bir pazarlamacı, savunmasınıyapamayacağı bir sürüdedikodunun, rastlantınınveyersiz suçlamanınkurbanıolur,çünkübunlarınbirçoğundanyahiçhaberiolmazyadaancakbirseyahattenyorgun argındönüpdeneredenkaynaklandığı artık bilinmeyenbu tür şeylerinkötü sonuçlarından etkilendiğinde öğrenir. Lütfen sayın temsilci, bana birazolsunhakverdiğinizigösterenbirçiftsözetmedengitmeyin!”Fakat temsilci Gregor’un ağzından daha ilk sözcükler çıktığında sırtını

dönmüştü bile ve sadece omuzlarını silkerken dudaklarını aralayıp şöyle birgeriye, Gregor’a baktı. Gregor konuşurken bir an bile rahat olamamış, aksinegözleriniGregor’dan ayırmadan kapıya doğru ilerlemeye başlamıştı, fakat çokağırbirşekilde,sankiodadançıkmasınıengelleyengizlibiryasakvarmışgibi.İşteantredeydivesonadımınıanibirhareketleodadandışarıyaöylebirattıkionu gören tabanlarının yandığını sandı. Antrede ise sağ elini olabildiğince

ileriye,merdivenin tırabzanına uzattı, sanki orada onu olağanüstü bir kurtuluşbekliyordu.Gregor, temsilcinin bu ruh haliyle çekip gitmesine izin verdiği takdirde

firmadaki işini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalacağını biliyordu.Annesiylebabasıtümbuolanlardanpekbirşeyanlayamamışlardı;aradangeçenyıllar içinde Gregor’un hayatı boyunca bu işte çalışacağından çok emindiler,şimdiisemevcutsıkıntıylaokadarmeşgullerdikibaşkabirsorunufarketmeleriolanaksızdı.AmaGregorolacaklarıtahminedebiliyordu.Temsilciningitmesineizin verilmemeliydi, onu sakinleştirmek, ikna etmek ve kazanmak gerekirdi;Gregor’unveailesiningeleceğibunabağlıydı!Keşkekızkardeşiburadaolsaydı!Oakıllıydı;Gregorsakinsakinsırtüstüuzanıyorkenbileağlamıştı.Kuşkusuzo,kadınlaradayanamayan firma temsilcisini iknaedebilirdi; dışkapıyıkapatırveantredeonuendişelerininyersizolduğukonusundaiknaederdi.Fakatkızkardeşiorada değildi, Gregor’un kendisinin bir şeyler yapması gerekiyordu. Şu ankidurumunda nasıl hareket edeceğinden, neler yapabileceğinden tam emindeğilken,söyleyeceklerininmuhtemelen,dahadoğrusubüyükbirihtimalleyineanlaşılmayacağını unutup kapının kolundan ayrıldı; aralanmış kapıdan dışarıçıktı;antredekitırabzanaikieliylekomikbirşekildesıkısıkıtutunantemsilcininyanınagitmeyeçalıştı;fakattutunacakbirdestekararkenzayıfbirçığlıkatarakaniden minik bacaklarının üzerine düşüverdi. Düşer düşmez de bu sabahbedenen kendisini ilk kez iyi hissettiğini fark etti; bacakları zemine sağlambasıyordu;bacaklarınıkontroledebildiğinigörüncesevindi;hattabacaklarıonuistediğiyeregötürmeyeçalışıyordu;vebirden tümacılarınınsonaermeküzereolduğunainanmayabaşladı.Fakattamoandasallanasallanaannesineyaklaşmışve onun hemen karşısında, yerde yatarken, hâlâ baygın gibi görünen annesibirdenbire yerinden fırlayıverdi, kollarını ve ellerini açarak bağırmaya başladı:“İmdat, Tanrı aşkına imdat!” SankiGregor’u daha iyi görmek istiyormuş gibibaşınıeğdi, sonrabununaksiniyaparakanlamsızbir şekildegerisingerikaçtı;arkasında kahvaltı masasının olduğunu unutmuştu; masaya yanaştığında neyaptığınıbilmedenaceleylemasayaoturdu;yanındakibüyükkahveliğindevrilipbütünkahveninhalınınüzerinedöküldüğünüfarketmemişebenziyordu.“Anne,anne,”dediGregoralçakseslevebaşınıkaldırıpannesinebaktı.Biran

için firmanın temsilcisini tamamen aklından çıkarmıştı;masadan akankahveyibirkaçkezçenesiniaçarakiçmeyeçalışmaktankendinialamadı.Bununüzerineannesi tekrar çığlık atarak masadan uzaklaşmaya çalıştı ve kendisine doğrukoşan kocasının kollarına yığılıverdi. FakatGregor’un şimdi anne ve babasınıdüşünecekzamanıyoktu;temsilcimerdivenleriçıkmayabaşlamıştıbile;çenesinitırabzanadayayaraksonbirkezgeriyebaktı.Gregoronayetişmekiçinbirhamle

yaptı;temsilciolacaklarıanlamışgibiydi;çünkübirkaçbasamağıbirdenatlayıpçığlıkatarakgözdenkayboldu;buarada,“Tanrım,”diyebağırıyordu,çığlığıtümmerdivensahanlığındaçınladı.Neyazıkki temsilcininbuşekildekaçışı,oanakadar diğerlerine oranla soğukkanlılığını koruyan babasını da şaşırtmışabenziyordu, çünkü babası temsilcinin arkasından koşmak ya da en azındanGregor’un onu takip etmesini engellemek yerine, sağ eliyle temsilcinin birsandalyeninüzerindeunuttuğubastonunu, şapkasını vepardösüsünü, sol eliylemasadakibüyükgazeteyikaptıveayaklarıylayerevurarakbastonuvegazeteyisallayarak Gregor’u odasına sokmaya çalıştı. Gregor’un yalvarmaları faydaetmedi,yalvarıpyakarmalarıanlaşılmadıbileveGregoracındırırcasınaboynunubüktükçe babası da sert bir şekilde ayaklarıyla yere vuruyordu. Karşı taraftadikilmişannesi,serinhavayarağmenpencereyisonunakadaraçmış,başınıdışarısarkıtıpikieliyleyüzünükapatmıştı.Sokaklamerdivensahanlığıarasındarüzgârşiddetle esmeye başlamıştı, perdeler uçuşuyor, masanın üzerindeki gazetelerhışırdıyor, sayfaları yere saçılıyordu. Babası acımasızca sıkıştırıyor, vahşi birigibitıslıyordu.AncakGregorgerigerigitmeyehenüzalışkındeğildi;gerçektençok ağır gidiyordu. Bir önüne dönebilse çabucak odasında olabilecekti, fakatdönmesi zaman alacağından babasının sabrını taşırmak istemiyordu ve her anbabasının elindeki bastonla sırtına ya da başına ölümcül bir darbe yiyebilirdi.Fakatsonundadönmektenbaşkabirçaresikalmamıştı,çünkügerigerigitmeyeçalışırken yönünü bile şaşırdığını dehşetle fark etmişti; ve böylece korku dolugözlerleyandanbabasınabakabakaelindengeldiğincehızlı, fakat aslında çokyavaş dönmeye çalıştı. Babası onun bu iyi niyetini anlamış olacak ki onakarışmıyor,sadeceuzaktanbastonununucuylanetarafagideceğinigösteriyordu.Bir de babasının o tahammül edilmez tıslaması olmasa! Bunu duyuncaGregor’un kafası karışıyordu. Tam önüne dönmek üzereydi ki sürekli butıslamaya itaat etmeye çalıştığı için şaşırmış ve tekrar bir parça aksi yönedönmüştü. Sonunda nihayet odasının aralık olan kapısının önüne vardığında,bedenininyardımolmaksızıniçeriyegiremeyecekkadargenişolduğunufarketti.BabasıiçindebulunduğuruhhalinedeniyleGregor’unrahatçaiçerigirebilmesiiçin kapının diğer kanadını açmayı aklının ucundan bile geçirmiyordu.Kafasındaki tek düşünce, Gregor’un mümkün olduğu kadar çabuk odasınagirmesiydi. Gregor’un toparlanmasına ve bu şekilde kapıdan girebilmesi içinihtiyacı olan bir sürü hazırlığa izin vermeye ise hiçmi hiç niyeti yoktu. Tamaksine,sankiGregor’unodaracıkaralıktangeçebilmesiiçinhiçbirengelyokmuşgibi onubüyükgürültüyle içeri sokmaya çalıştı;Gregor’un arkasında çınlayanbu ses sanki sadece babasının değil de birçok kişinin sesiydi; ve Gregor –neolursa olsun–kapıdangirmeye çalıştı.Bedeninin bir bölümüyükseldi, kapınınağzına yan dönmüş bir şekilde sıkıştı, böğrünün bir kısmı yara bere içinde

kalmıştı,beyazkapıda iğrenç lekeleroluşmuştu,derken tamamensıkıştıve tekbaşına hareket etmesi olanaksız hale geldi, bacaklarının birkaçı havadaçırpınıyordu, birkaçı da ağır bedeniyle zemin arasına sıkışmış, acı içindekıvranıyordu–tamosıradababasıarkasındanöylebirkuvvetlevurdukiGregorsıkıştığıyerdenkurtulupkanlar içindeodasının içineadetauçtu.Üstünebirdebastonlakapıkapatıldıktansonraiçerisiderinbirsessizliğegömüldü.

II

Gregor baygınlığa benzer ağır uykusundan ancak akşam hava kararmayabaşladığında uyandı. Rahatsız edilmeseydi de kısa bir süre sonra zatenkendiliğinden uyanacaktı, çünkü kendisini yeterince dinlenmiş ve uykusunualmış hissediyordu, ancak ona öyle geliyordu ki hafif ayak seslerinden veantreye açılan kapının anahtarının dikkatle çevrilmesinden uyanmıştı. Sokaklambasının ince ışığı odanın tavanının orasını burasını aydınlatıyor vemobilyaların üst kısımlarına vuruyordu, fakat aşağısı, Gregor’un olduğu yerkaranlıktı.Ne işe yaradığını henüz öğrendiği duyargalarıyla etrafı beceriksizceyoklayaraknelerolduğunugörmekiçinyavaşyavaşkapıyadoğrusüründü.Soltarafında sanki kocaman ve kötü bir yara vardı ve sızlıyordu ve iki taraftakibacaklarının üzerinde de adamakıllı aksayarak ilerleyebiliyordu. Ayrıca birbacağıöğledenöncekiolaylardaağırşekildeyaralanmıştı–sadecebirbacağınınyaralanmasıneredeysebirmucizeydi–vehiçbirşeyhissetmedensürükleniyordu.Ancak kapıya yanaştığında kendisini oraya çekenin ne olduğunu anladı;

yiyecekbirşeylerinkokusuydubu.Oradakiufakbirkapta,içindeküçükekmekparçalarınınyüzdüğüşekerlisütbulunuyordu.Neredeysesevinççığlığıatacaktı,çünkü sabahkinden daha büyük bir açlık duyuyordu ve başını neredeysegözlerinekadarkabıniçinesoktu.Fakathayalkırıklığınauğrayarakhemengeriçekti;sadeceyaralıolansolyanınedeniyleyemesigüçleştiğiiçindeğil–çünküancakbütünbedenisoluksoluğahareketederseyiyebiliyordu–ayrıcaherzamanensevdiğiiçecekolanvekızkardeşininkuşkusuzbunedenlehazırlamışolduğusütü de bu şekilde hiç beğenmemişti, evet neredeyse tiksintiyle başını kaptançıkarıpsürünesürüneodasınınortasınaçekildi.Gregor’un kapı aralığından gördüğü kadarıyla antrede gaz lambaları

yanıyordu, normal zamanlarda babası öğleden sonra çıkan gazeteyi günün busaatinde karısına bazen de kızına yüksek sesle okurken, şimdi çıt çıkmıyordu.Kimbilirbelkidekızkardeşininkendisineanlattığıvemektuplarındayazdığıbuokuma alışkanlığından son zamanlarda vazgeçilmişti. Fakat kuşkusuz ev boşolmamasınarağmenetrafyinedeçoksessizdi.“Ailemnasıldasessizbiryaşamsürüyormuş,” dedi Gregor kendi kendine ve gözlerini önündeki karanlığadikerken anne ve babasıyla kız kardeşine böyle güzel bir evde bir yaşamsağlayabildiğiiçingururlandığınıhissetti.Fakatyaşimdibütünbuhuzur,bütünbu rahatlık ve memnuniyet korkunç bir şekilde sona erecek olursa? Bu tür

düşünceler içinde kendini kaybetmemek için harekete geçti ve odada bir aşağıbiryukarısürünmeyebaşladı.Bir defasında bütün akşam boyunca kapının önce bir kanadı, sonra diğer

kanadı küçük bir aralık olacak şekilde açıldı ve tekrar hızla kapandı; herhaldebiri içeriye girme ihtiyacı duymuş, ama endişelenerek vazgeçmişti. Bununüzerine Gregor kapının yanına gidip tereddüt eden ziyaretçiyi ne yapıp edipiçeriyesokmayayadaenazındankimolduğunuöğrenmeyekararlıbir şekildekapınınyanınagidipbeklemeyebaşladı;fakatkapıbirdahaaçılmadıveGregorboşyerebekledi.Sabahleyinbütünkapılarkilitliyken,hepsionunyanınagelmekistemişti,şimdiiseGregorkapılardanbiriniaçtığıvegörünenokidiğerkapılardagündüzaçıldığıhaldeartıkkimseyanınagelmiyorduvekapılarınanahtarlarıdadışarıdankilidesokulmuştu.Oturma odasındaki ışık ancak gece geç bir vakitte söndürüldü ve Gregor

annesinin, babasının ve kız kardeşinin onca zamandır uyumadıklarını anladı,çünküşimdiüçünündeparmaklarınınucunabasabasaçekildikleriniduyuyordu.ArtıksabahakadarkimseGregor’unodasınagelmezdi;budurumdaGregor’unbundan sonraki yaşamını nasıl düzenleyeceğini rahatsız edilmeden düşünecekçokzamanıvardı.Fakatdöşemesindekarnınınüzerineuzanmakzorundakaldığıbuyüksek tavanlıoda,beşyıldır içindeyaşadığıkendiodasıolmasına rağmenona anlamını çözemediği bir korku veriyordu, tam o sırada farkında olmadanyaptığı bir dönüşle ve biraz da utanarak kanepenin altına koştu, sırtının birazezilmesine ve başını artık dik tutamamasına rağmen birden kendini çok daharahat hissetmeye başlamıştı, sadece bedeni çok geniş olduğu için kanepeninaltınatamyerleşemediğineüzülüyordu.OradabütüngecekalanGregorgeceyikahaçlığınverdiğiürküntüyleuyuyup

uyanarak, kah endişeye ya da anlamsız umutlara kapılarak geçirirken, herhalükârda şimdilik sessiz kalmaya, şu anki durumu nedeniyle ailesinin başınaaçtığısıkıntılıdurumuonlarasabırvesaygıgöstererekkatlanılırhalegetirmeyekararverdi.Sabahın çok erken saatlerinde, neredeyse henüz ortalık aydınlanmamışken,

Gregor biraz önce verdiği kararların gücünü sınama fırsatı buldu, çünküneredeyse tepeden tırnağa giyinip kuşanmış olan kız kardeşi kapıyı açtı vemerakla içeriye baktı. Gregor’u hemen göremedi, fakat kanepenin altındaolduğunufarkedince–Tanrım,buralardabiryerdeolmalı,uçmadıya–okadarçok korktu ki kendini tutamayıp kapıyı dışarıdan kapattı. Fakat davranışındanpişmanlıkduymuşgibikapıyıtekraraçtıvesankiağırbirhastanınyadayabancıbirininyanınagiriyormuşgibiparmakuçlarınabasabasa içerisüzüldü.Gregor

kafasınıneredeysekanepeninkenarınakadarçıkarmış,onuizliyordu.Acabakızkardeşi süte hiç dokunmadığını, karnı aç olmadığı için değil de, beğenmediğiiçinyemediğinifarkedecekveGregor’unsevdiğibaşkaşeylergetirecekmiydi?İçinden,kanepeninaltındançıkıpdoğrudürüstyiyecekbirşeylergetirmesiiçinkızkardeşininayaklarınakapanmayıgeçirsede,kızkardeşikendiliğinden farketmediği takdirde onun dikkatini bu noktaya çekmektense açlıktan ölmeyekararlıydı.Fakatkızkardeşiiçindekisütünbirazetrafasaçıldığıdolukabıhemengördüveşaşırdı,derhalkaldırdı,amaçıplakelleriyledokunmadı,birparçabezletutupdışarıgötürdü.Gregorkızkardeşinin,sütünyerinenegetireceğinimeraklabeklemeye başladı, kafasından bir sürü şey geçiriyordu. Fakat iyi niyetli kızkardeşinin aslında ne getireceğini tahmin edemezdi. Kız kardeşi onun neistediğini öğrenebilmek için eski bir gazetenin üzerine bir sürü yiyecekkoymuştu. Bunlar beklemekten yarı yarıya çürümüş sebzelerdi; akşamyemeğindenkalma,üzerindekibeyazsosunsertleştiğikemikler;birkaçüzümvebadem; iki gün önceGregor’un artık yenilmez bu dediği bir parça peynir; birdilim kurumuş ekmek, bir dilim tereyağı sürülmüş ekmek ve bir dilim detereyağı sürülmüş tuzlanmışekmek.Ayrıcabütünbunlarınyanınabirde içi sudolubirkapkoydu.VeGregor’un,kendisininyanındayemeyeceğinidüşündüğüiçin büyük bir incelik göstererek çabucak oradan uzaklaştı ve hatta Gregor’acanının istediğigibidavranabileceğinigöstermekiçinkapıyıdışarıdankilitledi.Yemek zamanı geldiği için Gregor’un bacakları titremeye başlamıştı bile.Yaralarına gelince, çoktan hepsi iyileşmiş olmalıydı, çünkü hiç ağrıhissetmiyordu, buna şaşırmıştı, bir aydan daha uzun bir süre önce bıçaklaparmağınıhafifkestiğinivebuyaranındahadünekadaracıverdiğinianımsadı.“Şimdi daha mı az duyarlı olmaya başladım acaba?” diye düşündü ve bütünyiyeceklerin arasından canının en çok istediği peyniri çekip iştahla emmeyebaşladı; derken art arda peyniri, sebzeleri ve sosu silip süpürdü, zevktengözlerinden yaşlar geliyordu; taze yiyeceklerden ise hiç hoşlanmamıştı,kokularına bile tahammülü yoktu ve yemek istediklerini bir kenara çekti.Hepsiniyiyipbitirmişti,kızkardeşigeldiğinihabervermek içinanahtarıyavaşyavaş çevirdiğinde Gregor olduğu yerde tembel tembel uzanıyordu. Kilidinsesiyleürktüvedinleniyorolmasına rağmenyinede çabucakkanepenin altınakoştu.Fakatkızkardeşininodadabulunduğukısasüreiçindebile,yediğiokadarçokyemekten şişmişkarnıylakanepenin altında, o sıkışıkyerdenefes almaktagüçlük çekti. Hafiften boğulma tehlikesi atlattıktan sonra biraz dışarı fırlamışgözlerle, hiçbir şeyin farkına varmayan kız kardeşinin bir süpürgeyle sadeceartıklarıdeğil,Gregor’unhiçelsürmediklerinidahisankiartıkyenilemezlermişgibi topladığını, aceleylebirkovayadoldurduğunuveüzerini tahtabirkapaklakapatıp dışarıya taşıdığını gördü. Kız kardeşi sırtını döner dönmez Gregor

kanepeninaltındanfırladı,gerinipgazçıkardı.YemeğihergünbuşekildegetirildiGregor’un,birinciöğünüsabahlarıannesi,

babasıvehizmetçikızhenüzuyurlarken, ikinciöğünüöğleyemeğindensonra,çünküozamandaannevebabasıbirazkestiriyorvehizmetçikızıdakızkardeşibirşeyalmakiçindışarıyagönderiyordu.KuşkusuzonlardaGregor’unaçlıktanölmesini istemezdi, fakat onun yemek yediğini bilmekle yetinmek istiyorlardı,belkidekızkardeşionlarınacısınıazaltmayaçalışıyordu,çünkügerçektençokfazlaacıçekiyorlardı.OsabahdoktorunveçilingirinnetürbahanelerlegerigönderildikleriniGregor

öğrenemedi, kendisinin söyledikleri anlaşılmadığından kız kardeşi dahil hiçkimse Gregor’un, başkalarının konuştuklarını anladığını düşünmüyordu ve bunedenle Gregor, kız kardeşi odaya girdiğinde onun iç çekmelerini ve azizleresessizceduaetmesinidinlemekleyetinmekzorundaydı.Ancakbirsüresonrakızkardeşiherşeyikanıksamayabaşladığında–fakatbuherşeye tamamenalıştığıanlamına gelmiyordu– Gregor arada bir kız kardeşinin içten, ya da öyleyorumlanabilecek davranışlarını yakalıyordu. Gregor yemeğinin tümünü silipsüpürdüğünde,“Bugünküyemekpekhoşunagitmiş,”diyordu,gittikçedahasıkkarşılaştığı tersi durumlarda ise üzgün üzgün, “Bugün yine hiçbir şeye elsürmemiş,”diyordu.Gregorhiçbirgelişmeyidoğrudanöğrenemiyordubelki,amabazenyanodada

konuşulanları dinliyordu ve nereden bir ses gelse hemen o odanın kapısınagidiyor vebütünbedeniyle kapıyayapışıyordu.Özellikle ilk zamanlar gizli deolsa öyle ya da böyle Gregor’un adının geçmediği tek bir konuşma dahiolmuyordu.İkigünboyuncabütünyemeklerdebundanböylenasıldavranılmasıgerektiği konusu tartışıldı; fakat öğünler arasında da hep aynı konukonuşuluyordu, çünkü kimse evde yalnız kalmak ya da evi tümden yalnızbırakmakistemediğiiçinevdeenazikiaileüyesioluyordu.Hattahizmetçikızbiledahailkgün–olaydannederecehaberdarolduğubilinmiyordu–Gregor’unannesinin dizlerine kapanıp işten çıkarılması için yalvarmış ve on beş dakikasonraevdenayrılırkensankikendisinebüyükbiriyilikyapılmışgibigözyaşlarıiçindeiştençıkarıldığıiçinteşekküretmişvekendisinetembihedilmediğihaldeevdeolanlardanhiç kimseye enufakbir şekildebahsetmeyeceğinedair büyükyeminleretmişti.Ogündensonrakızkardeşiannesiilebirlikteyemekdepişirmekzorundaydı;

gerçi çok fazla işleri olmuyordu, çünkü kimse hemen hemen hiçbir şeyyemiyordu. Gregor, sürekli birinin diğerini ısrarla yemeğe zorladığını, fakat,“Teşekkürederim,yeterinceyedim,”yadabenzeriyanıtdışındabaşkabiryanıt

gelmediğiniduyuyordu.Hattabelkihiçbirşeyiçmiyorlardıda.Çoğuzamankızkardeşi, babasına bira isteyip istemediğini soruyor ve gidip alabileceğinisöylüyordu, babası sesini çıkarmayınca endişelenmemesi için isterse kapıcıkadını gönderebileceğini söylüyordu, işte o zaman babası net bir “Hayır”lakarşılıkveriyorduveböylecekonukapanıyordu.Daha ilk günün ilerleyen saatlerinde babası ailenin tüm para durumunu ve

olasılıklarıkarısınavekızınaaçıklamıştı.İkidebirmasadankalkıpbeşyılönceiflas ettiğinde kurtarabildiği Wertheim marka kasasından bir belge ya da birdefter getiriyordu.Açılması güç kilidi açıp, aradığını çıkarttıktan sonra kasayıkapattığıduyuluyordu.BabasınınbuaçıklamalarıGregor’unesaretindenbuyanaduyduğuyegânesevindiricişeydi.Gregorbabasınıniflasındansonrahiçbirşeyinkalmadığınısanıyordu,enazındanbabasıaksiyöndebiraçıklamayapmamıştıveGregordaonabukonudabirşeysormamıştı.OtarihlerdeGregoriçinenönemlişey,ailenintümfertleriniderinbirumutsuzluğagötüreniflasıolabildiğincekısabir sürede unutturmaktı. Ve böylece Gregor o tarihlerde büyük bir şevkleçalışmayabaşlamışveçokkısabirsüredeküçükbirkâtipkendoğalolarakparakazanmanın çeşitli olanaklarına sahip olan, başarılı çalışmaları paraylaödüllendirilen ve bu parayı evde hem şaşkın hem de mutlu ailesinin önünekoyabilen bir pazarlamacı olmuştu. Güzel günlerdi onlar. Sonraları Gregorailesinin tüm yükünü kaldırabilecek kadar çok para kazanmasına ve bu yükütaşımasına rağmen o ilk güzel günler, en azından aynı güzellikte bir dahatekrarlanmamıştı. Çünkü her iki taraf da duruma alışmıştı, hem ailesi hem deGregor; ailesi şükranla parayı alıyor, Gregor memnuniyetle parayı veriyordu,fakatartıkaralarındaözel, sıcakbir ilişkikurulamıyordu.Yalnızcakızkardeşi,Gregor’aolanyakınlığınıkaybetmemiştiveGregorgizlidengizliye,kendisininaksinemüziğisevenveçokgüzelkemançalabilenkardeşini,masraflarınekadaryüksek olursa olsun, para bir şekilde bulunurdu, gelecek yıl konservatuvaragöndermeyi planlıyordu. Kentte kaldığı kısa sürelerde kız kardeşiyle yaptığısohbetlerdekonservatuvardanbahsederlerdi,amagerçekleşmesiolanaksızgüzelbir düş olarak, anne ve babası ise bu masum konuşmaları dinlemeye biletahammül edemiyorlardı; fakat Gregor kesin kararlıydı ve Noel akşamı buniyetiniaçıklamayıdüşünüyordu.Kapıya iyice yapışmış içeriyi dinlerken şimdiki durumuna hiçbir yararı

olmayacak bu tür düşünceler geçiyordu aklından. Bazen konuşulanlarıdinleyemeyecekkadaryorgunoluyordu,işteozamanbaşınıkapıyaçarpıyoramahemenyine toparlanıyordu, çünkübaşının çıkardığı bu küçük gürültü bile yanodadan duyuluyor ve içeridekilerin dikkat kesilmesine neden oluyordu. “Yineneler karıştırıyor,” diyordu babası, belli ki o anda kapıya dönerek ve ancak

ondansonrayarıdakestiklerikonuşmalarınayavaşyavaşdevamediyorlardı.Gregor artık yeterince şey öğrenmişti –çünkü babası yaptığı açıklamaları

kısmenkendisidebukonularlauzunsüreilgilenmediğiiçin,kısmendekarısıilkaçıklamada anlamadığı için sık sık tekrar ediyordu– bütün felaketlere rağmeneskigünlerdenküçükdeolsabirservetkaldığınıvebuservetin,dokunulmayanfaiz geliri sayesinde, geçen süre içinde biraz olsun arttığını duymuştu. AyrıcaGregor’un her ay eve getirdiği paranın –Gregor kendine sadece birkaç florinbırakırdı– tümü harcanmamış ve küçük bir sermaye birikmişti. Kapınınarkasındaki Gregor, ailesinin bu beklenmedik tedbirini ve tutumluluğunuheyecan ve sevinçle karşılıyordu. Aslına bakılırsa bu ek parayla babasınınpatronaolanborcununbirkısmınıdahaödemişve işibırakacağıgünedahadayaklaşmışolabilirdi,fakatbugündenbakıncababasınınböyledavranmışolmasıkuşkusuzdahaiyiydi.Fakat bu para ailenin faiz geliriyle geçinmesine kesinlikle yetmezdi; belki

aileninbiryılyadaençokikiyılayaktakalmasınayeterdi,dahafazlasınadeğil.Yani dokunulmaması, zor günler için ayrılması gereken bir meblağdı vegeçinmek için gerekli olan para, çalışarak kazanılmalıydı. Gerçi babasısıhhatliydi,fakatbeşyıldırçalışmayanveçalışmakonusundadakendisinefazlagüvenemeyen yaşlı bir adamdı; yorucu, ancak başarısız geçen yaşamınınardından ilk tatiliolanbubeşyılboyunca iyicegöbekbağlamışvebunedenlepekhantallaşmıştı.Annesinegelince,astımhastasıolan,eviniçindedolaşmaktanbile yorulan ve gün aşırı solunum yetmezliği nedeniyle açık pencereninönündeki divana yığılan annesi çalışabilecek miydi? Peki ya henüz on yediyaşında bir çocuk olan ve bugüne kadar bütün yaşamı güzel giyinmek, uzunuzunuyumak,evişlerineyardımetmektenibaretolan,aradabirsadeeğlencelerekatılan, özellikle keman çalmaktan hoşlanan kız kardeşi mi çalışacaktı?Konuşmalarda para kazanmanın zorunluluğu konu olduğunda Gregor herdefasındakapıdanayrılıpkendinikapınınyanındakiserindivanaatıyordu,çünküutançtanveüzüntüdenheryanınıadetaateşbasıyordu.Çoğu kez uzun geceyi tamamen orada geçiriyor, bir saniye bile gözünü

kırpmıyorve saatlercederiüzerindedönüpduruyordu.Yadabir sürüzahmetekatlanarak koltuğun birini pencerenin yanına itiyor, sonra üzerine çıkıppencereye yaslanıyordu, kuşkusuz böylece eskiden olduğu gibi penceredenbaktığında hissettiği o özgür olma duygusunu anımsamak istiyordu. Çünkügerçekten her geçen gün uzaktaki şeyleri seçmesi biraz daha güçleşiyordu;geçmişte her gün görmekten bıktığı koca hastane binasını bile bugün artıkseçemez olmuştu ve eğer o sessiz, fakat tümüyle kentsel bir görünümü olanCharlotte Caddesi’nde oturduğundan o kadar emin olmasa, pencereden dışarı

baktığındagördüğüşeyi,grigökyüzüvegritoprağınbirbirindenayrılamayacakşekilde iç içe girdiği bir çöl sanabilirdi. Dikkatli biri olan kız kardeşi ikikeresinde koltuğun pencereye yanaştırıldığını fark etmiş, bu nedenle de odayıher topladığında koltuğu tampencerenin altına getirmiş ve hatta pencerenin içkanatlarınıaçıkbırakmıştı.KeşkeGregorkızkardeşiylekonuşabilse,onaher şey için teşekküredebilse

ve kendisi için ne yapması gerektiğini ona söyleyebilseydi, o zaman kızkardeşinin kendisi için yaptıklarının altında bu kadar ezilmezdi; oysa şimdibunları söyleyemediği için kendini ezik hissediyordu. Kız kardeşi bütün buüzücühavanınizlerinisilmeyeçalışıyorduvedoğalolarakhergeçengünbunudahaiyiyapabiliyordu,fakatGregordazamanlaherşeyidahaiyigözlemlemeyebaşlamıştı.Kızkardeşininodayagirmesibilekorkunçbir şeydionun için.Kızkardeşiiçerigirergirmez,eskidendiğerlerininGregor’ugörmeleriniengellemekiçin o kadar dikkat etmesine rağmen artık kapıyı kapatmaya bile zamanayırmadanpencereninönünekoşuyorvesankinefesalmaktagüçlükçekiyormuşgibi çabucak pencereyi sonuna kadar açıyor, hava soğuk bile olsa bir sürepencerenin önünde duruyor ve derin derin nefes alıyordu. Kız kardeşi böylekoşuşturupgürültüçıkararakgündeikikezGregor’uürkütüyordu;geçenbusüreiçindekanepeninaltındakiGregortirtirtitriyordu,fakatkızkardeşi,Gregor’unolduğubir odadapencereler kapalıykenkalabilse asla böyle bir şeyyapmazdı,Gregorbunuçokiyibiliyordu.Bir defasında, Gregor’un dönüşümünün üzerinden bir ay geçmiş ve kız

kardeşi için artık Gregor’un görünümünün şaşırtıcı bir yanı kalmamışken, kızkardeşi her zamankinden biraz erken gelmiş veGregor’u hareketsiz ve insanıürkütecek şekilde dimdik pencereden dışarıya bakarken bulmuştu. KızkardeşininiçeriyegirmemesiGregoriçinbeklenmedikbirdurumdeğildi,çünküGregor pencerenin önündeyken onun pencereyi açması olanaksızdı, fakat kızkardeşi içeri girmediği ve ona yanaşmadığı gibi hemen geri dönüp arkasındankapıyı kilitledi; yabancı biri bunu görse Gregor’un, kız kardeşinin üzerineatlayıp onu ısırmak istediğini düşünebilirdi. Gregor doğal olarak hemenkanepenin altına girdi, ancak kız kardeşinin tekrar gelmesi öğleni buldu,geldiğinde ise her zamankinden daha tedirgin görünüyordu. Gregor, kızkardeşinin onu görmeye katlanamadığını ve katlanamayacağını seziyordu vekanepeninaltındanbedenininküçücükbirbölümüdahiçıksakızkardeşininbunugördüğündekaçıpgitmemekiçinkendisini tutmakzorundakaldığınıanlıyordu.Onun bu manzaraya maruz kalmasını önlemek için bir gün yatak çarşafınısırtında taşıyıp –bunu yapmak onun dört saatini aldı– kanepenin üzerine öyleyaydı ki kanepenin altındaki bedeninin hiçbir tarafı gözükmüyordu artık, kız

kardeşi eğilse bile onu görmesi imkânsızdı. Kız kardeşi bu çarşafı gereksizbulmuş olsa kaldırırdı, çünkü Gregor’un keyfinden böyle saklanmayaçalışmadığınıanlamasızordeğildi,fakatkızkardeşiçarşafıolduğuyerdebıraktıvehattaGregorbiraraonunbuyeniuygulamayınasılbulduğunuanlamakiçinçarşafıdikkatlebirazcıkkaldırıpbaşınıçıkardığındakızkardeşininbakışlarıylakendisineadetateşekkürettiğinihissetti.İlk on dört gün anne ve babası dayanamayacaklarını düşündükleri için

Gregor’unodasınagelmedilerveGregor,onlarınogünekadar işeyaramazbirkız olarak gördükleri ve bu nedenle çok öfkelendikleri kız kardeşini şimdiyaptığıiştendolayısıksıktakdirettikleriniduyuyordu.Artıkçoğukezherikisi,babası ve annesi, kız kardeşi odayı toplarken Gregor’un odasının önündebekliyorlar ve kız kardeşi dışarı çıkar çıkmaz odanın ne durumda olduğunu,Gregor’unneyediğini,budefanasıldavrandığını,küçükdeolsadurumundabiriyileşme olup olmadığını en ince ayrıntılarına kadar anlatmasını istiyorlardı.Annesine kalsaGregor’u en yakın zamanda görmek istiyordu, fakat babası ilekızkardeşi,Gregor’undadikkatledinleyiptümüylekatıldığımantıklınedenlerleonuengelliyorlardı.Fakatbirsüresonraonututmakiçingüçkullanmakzorundakaldılar ve annesi, “Bırakın beni Gregor’un yanına gideyim, benim talihsizevladım o! Onun yanına gitmek zorundayım, anlamıyor musunuz?” diyebağırdığındaozamanGregorannesininyanınagelmesininbelkideiyiolacağınıdüşündü, tabii her gün değil ama belki haftada bir kez; kuşkusuz annesi, çokcesurdaolsahenüzdahabirçocukolanvebelkideçocuksubirkaygısızlıklabukadar güç bir görevi yüklenmiş olan kız kardeşinden çok daha iyi bilirdi neyapmasıgerektiğini.Gregor’unannesinigörmearzusukısabirsüresonragerçekleşti.Gregorgün

boyuncaailesineduyduğusaygısındanpenceredengörünmemeyedikkatediyor,birkaç metrekarelik zemin üzerinde de pek dolaşamıyordu, hareket etmedenyatmakiseartıkgeceleribilezorgeliyordu,birsüresonrayemekyemekdeenufakbirzevkvermemeyebaşladıveböyleceoyalanmakiçinduvarlaravetavanasürünme ve tırmanma alışkanlığı edindi. Özellikle tavana asılı kalmaktan pekhoşlanıyordu; bu yerde uzanmaktan çok farklı bir şeydi; daha rahat nefesalıyordu; hafif bir sallanma bütün bedenini sarıyordu ve bazen yukarıdakendisinibumutluluğakaptırmışkenfarkındaolmadankendiniaşağıyabıraktığıve yere düştüğü oluyordu. Fakat şimdi bedenini eskisinden farklı bir şekildekontroledebildiğindenböylebirdüşmeylebileherhangibiryeriniincitmiyordu.Kız kardeşi, Gregor’un kendisi için bulduğu bu yeni eğlenceyi hemen farketmişti–çünküGregororayaburaya tırmanırkenarkasındaoyapışkansıvısınıbırakıyordu ve işte o zaman Gregor’un istediği gibi sürünüp tırmanmasını

kolaylaştırmakiçinbunaengelolabilecekmobilyaları,öncelikledekomodiniveyazımasasınıodadançıkartmayıkafasınakoydu.Fakatbunuyalnızyapamazdı;babasını yardıma çağırmaya ise cesaret edemezdi; hizmetçi kız ona kesinlikleyardım edemezdi, çünkü tahminen on altı yaşındaki bu genç kız her ne kadaraşçı kadın ayrıldıktan sonra cesurca orada kalmayı kabul etmişse de, mutfakkapısının sürekli kapalı olmasını, sadece gerekli olduğu zamanlarda açılmasınıricaetmişti,bunedenlekızkardeşiiçinbabasınınolmadığıbirzamandaannesiniyardıma çağırmaktan başka bir seçenek kalmamıştı. Annesi sevinç çığlıklarıatarak koşmuş, ancak Gregor’un kapısının önüne geldiğinde sesi kesilmişti.Tabii ki kız kardeşi önce başını içeri uzatıp odada her şeyin normal olupolmadığını kontrol etmişti; sonra da annesini içeri almıştı. Gregor da aceleyleçarşafıdahaaşağıyaçekmişvekatkatyapmıştı,buşekildegerçektendesankiöylesine kanepenin üzerine atılmış bir örtü gibi duruyordu. Gregor bu defaçarşafınaltındangizliceseyretmeyeçalışmadı,annesinibugelişindegörmektendevazgeçti,annesininodasınagelmişolmasınasevinmekleyetindi.“Gelhaydi,oortalardayok,”dedi,anlaşılankızkardeşiannesininelindentutuyordu.Gregorbu iki zayıf kadının o ağır, eski komodini nasıl yerinden oynattıklarını, kızkardeşininonunbiryeriniincitmesindenkorkanannesinintümuyarılarınakarşınağırlığınhepsiniyüklendiğiniduyuyordu.Yaptıklarıişçokuzunsürdü.Yaklaşıkonbeşdakikauğraştıktan sonra annesikomodiniyerinekoymalarınındaha iyiolacağınısöyledi,çünkübirincisikomodinçokağırdıvekocasıgelmedentaşımaişini bitiremeyeceklerdi, odanın ortasında öylece bıraktıkları takdirde iseGregor’unodaiçindekihareketiengellenecekti,ikincinedeniseeşyalarıodadançıkartmaları acaba Gregor’un hoşuna gidecek miydi? Anlaşılan annesi tamtersini düşünüyordu; boş duvarların görünümü yüreğini acıtmıştı; peki yaGregor,odaaynışeyihissetmeyecekmiydi,çünkünedeolsaoodadakieşyalaraçoktan alışmıştı ve bu nedenle bomboş bir odada kendini terk edilmişhissedecekti. “Öyle değil mi,” diye, odanın içinde nerede olduğunu kesinbilmediği Gregor’a sesini bile duyurmamaya çalışarak –çünkü Gregor’unsöylenenlerianlamadığındanemindi–adetafısıldargibialçakseslekonuşmasınadevam etti annesi, “öyle değilmi, böylemobilyaları buradan götürmekle ona,iyileşeceğine dair umudumuzu kaybettiğimizi ve hiç düşünmeden onuçaresizliğine terk ettiğimizi göstermiş olmuyor muyuz? Sanırım odayı eskihaliyle bırakmamız en iyisi, böylelikle Gregor günün birinde tekrar aramızadöndüğündehiçbirşeyindeğişmemişolduğunugörürvearadangeçenzamanıdadahakolayunutur.”Gregorannesininbusözleriniduyduğundakendikendinegeçmişteaileiçinde

sürdürdüğümonotonyaşamına,geçenbuikiayboyuncahiçkimseninkendisiyle

konuşmamasıdaekleninceaklınınkarışmışolabileceğinidüşündü,çünküciddiciddiodasınınboşaltılmasınıistemesinibaşkanasılaçıklayabilirdi?GerçektendeGregorailedenmiraskalmışmobilyalarlarahatdöşenmişbusıcakodayı,içindeoradan oraya rahatça sürünebileceği bir mağaraya dönüştürmeyi ve insangeçmişinideaynıhızlaunutmayı istemişmiydi?Neredeysebirzamanlar insanolduğunu unutmak üzereydi ve annesinin uzun zamandır duymadığı sesi onukendisinegetirmişti.Odadanhiçbirşeyçıkarılmamalıydı;herşeyolduğuyerdekalmalıydı;mobilyalarınonunşimdikidurumuüzerindeyaptığıolumluetkidenvazgeçemezdi ve eğermobilyalar anlamsızca oradan oraya sürünmesine engelolacaksabuzararınadeğil,yararınaolacaktı.Fakat ne yazık ki kız kardeşi aynı fikirde değildi; –kuşkusuz pek haksız da

sayılmazdı, annevebabasınakarşıözellikleGregor’la ilgilikonulardabilirkişigibi davranmaya alışkındı ve şimdi başlangıçta sadece komodini ve yazımasasını çıkartmayı düşünmüşken, annesinin sözleri çok gerekli olan kanepedışında tümeşyalarındışarı çıkartılmasıkonusunda ısraretmesi içinyeterlibirneden oluşturdu.Kuşkusuz bu talebinin nedeni, sadece çocuksu bir inat ya dason zamanlarda beklenmedik bir şekilde ve zor elde ettiği özgüven değildi;aksine Gregor’un gerçekten de sürünmek için geniş alana ihtiyacı olduğunu,mobilyalarıisegörüldüğükadarıylahiçbirşekildekullanmadığınıgözlemlemişti.Belkideyaşınınverdiğiveherfırsattatatminolmayıamaçlayancoşkusunundabunda büyük bir rolü vardı ve bu duygu onuGregor konusunda o güne kadarolduğundandahafazlaşeyyapabilmekiçinGregor’undurumunudahakorkunçgöstermeye itiyordu. Çünkü bomboş duvarlarına Gregor’un tek başınahükmedeceğibirodaya,Gretedışındahiçkimsegirmeyecesaretedemeyecekti.Ve böylece kız kardeşi, bu odada bile sıkıntıdan tedirgin görünen, bir süre

sonraysa sesini çıkarmayan ve komodinin taşınmasında gücünün yettiği kadarkendisine yardım eden annesinin, kararına müdahale etmesine izin vermedi.Gregorisekomodininyokluğuna,çıkarılmasıçokgerekliysekatlanabilirdi,amayazımasasıkalmalıydı.Kadınlarzarzorkomodinihenüzdışarıyaçıkarmışlardıki Gregor dikkatle ve kimseyi üzmeden olaya nasıl müdahale edebileceğinigörmekiçinbaşınıkanepeninaltındançıkardı.Fakattalihsizlikbuya,odayailkgeridönenannesiolmuştu,Greteiseosıradayanodadakomodiniyalnızbaşınaorayaburayasürüklemeyeçalışıyor,fakatdoğalolarakyerindenoynatamıyordu.Annesi Gregor’un görünümüne alışkın değildi, onu görünce kendindengeçebilirdi,iştebunedenleGregorkorkuylaçabucakgerigerigiderekkanepenintaöbürucunaçekildi,ancakkanepeninüzerindekiçarşafınöntarafınınbirazcıkoynamasını engelleyemedi. Bu da annesinin dikkatini çekmeye yetti. Annesibirden durakladı, bir an sessizce olduğu yerde kalakaldı ve sonra Grete’nin

yanınagitti.Gregor sürekli olağanüstü bir şey olmadığını, sadece birkaç mobilyanın

yerinindeğiştirildiğinikendikendine telkinetsede,yinedekısabirsüresonrakadınların oraya buraya koşuşturmalarının, birbirlerine seslenmelerinin,mobilyalarındöşemeninüzerindeçıkarttığı cızırtılarınherbiri, dörtbiryandanüstüne üstüne gelen büyük bir kargaşa hissi yarattı ve bu nedenle başını vebacaklarını kasarak kendine doğru çekerek ve bedenini zemine iyiceyapıştırarak, bu duruma daha fazla dayanamayacağını düşündü. Annesiyle kızkardeşiodasınıboşaltıyorlardı;sevdiğiherşeyigötürüyorlardı;içindetesterevediğer aletlerin olduğu komodini götürmüşlerdi bile; şimdi de zemine monteedilmiş, ticaret akademisindeyken, lisedeyken, hatta ilkokuldayken üzerindeödevlerini hazırladığı çalışma masasının vidalarını gevşetiyorlardı –Gregor’unartık annesiyle kız kardeşinin iyi niyetlerini sınayacak zamanı yoktu; onlarınorada olduğunu neredeyse unutmuştu bile, çünkü iki kadın da yorgunluktansessizce çalışıyorlardı ve sadece ayaklarının döşemede çıkardığı ağır seslerduyuluyordu.VeGregor kanepenin altından dışarı çıkıverdi –o sırada kadınlar yan odada

biraz soluklanmak için çalışma masasına yaslanmışlardı–, dört kez yönünüdeğiştirdi; gerçekten de önce neyi kurtarması gerektiğini bilemiyordu, tam osıradaboşalmışduvardakürkler içindekikadının resmininasılıolduğuçerçevedikkatiniçekti,çabucakduvaratırmandıveçerçevenincamınayapıştı,camhemgövdesini tutuyor hem de sıcak karnına iyi geliyordu. En azından, bedeniyletümünü kapattığı bu resmi kimse alamayacaktı. Kadınların geri dönüşünügözlemekiçinbaşınıoturmaodasınınkapısınadoğruçevirdi.Annesiylekızkardeşifazladinlenmedengerigeldiler;Gretekolunuannesinin

belinedolamış,neredeyseonutaşıyordu.“Pekâlâ,şimdineyigötürüyoruz?”dediGrete ve etrafına bakındı. Tam o sırada bakışları duvardaki Gregor’unbakışlarıyla karşılaştı. Ancak annesi yanında olduğu için şaşkınlığını gizledi,annesininonugörmesiniengellemekiçinbaşınıannesinedoğrueğdi,titreyerekve fazladüşünmeden: “Gelbirkaçdakikadahaoturmaodasınagidelim,”dedi.Gregor, Grete’nin amacını anlamıştı, annesini içeri götürdükten sonra gelipGregor’u duvardan indirecekti. Pekâlâ, bir denesin bakalım! Gregor resminüzerinde oturmuştu ve onu vermeyecekti. Grete’nin yüzüne atlamayı tercihederdi.Fakat Grete’nin sözleri annesini daha çok huzursuz etmişti; kenara çekildi,

çiçekliduvarkâğıdınınüzerindekikocamankahverengilekeyifarketti,gördüğüşeyin Gregor olduğunu anlamadan boğuk ve çığlık çığlığa bir sesle bağırdı:

“AmanTanrım,amanTanrım!”vesankiherşeydenvazgeçiyormuşgibikollarınıaçarak kanepenin üzerine yığıldı ve öylece kaldı. Kız kardeşi yumruklarınıkaldırıp tehditkâr bakışlarla, “Gregor, sen!” diye bağırdı. Bu Gregor’undönüşümündenbuyanakızkardeşininonadirektolaraksöylediğiilksözcüktü.Kız kardeşi, bayılan annesini ayıltacak bir kolonya getirmek için yan odayakoştu; Gregor da yardım etmek istiyordu –resmi kurtarmak için daha vaktivardı–; fakat çerçevenin camına iyice yapışmıştı ve kurtulmak için çabaharcaması gerekti, sonra sanki eskiden olduğu gibi kız kardeşine bir öneridebulunabilirmiş gibi o da yan odaya koştu; fakat hiçbir şey yapmadan onunarkasında durdu; kız kardeşi bir sürü şişeyi karıştırırken arkasını döndüğündekorktu; şişelerden biri yere düşüp kırıldı; bir cam parçası Gregor’un yüzünüyaraladı, yakıcı bir ilaç çevresine yayıldı; Grete ise daha fazla oyalanmadantaşıyabildiği kadar şişeyi kapıp annesinin yanına koştu; kapıyı ayağıylaarkasından kapattı. Böylece Gregor hatasıyla neredeyse ölümüne yol açacağıannesinden ayrılmış oldu; annesinin yanında kalması gereken kardeşiniürkütmekistemiyorsakapıyıaçmamalıydı;şimdilikbeklemektenbaşkayapacakbir şey kalmamıştı; kendi kendini suçlayarak, endişe içinde kıvrana kıvranadolanmaya başladı, duvarların, mobilyaların, örtülerin, her şeyin üzerindegezinirkenbütünodanındönmeyebaşladığınıhissetti,sonundaümitsizlikiçindemasanınüzerinedüştü.Kısa bir süre geçtiğinde Gregor hâlâ olduğu yerde hareketsiz yatıyordu,

etrafındaçıtçıkmıyordu,belkidebuiyiyeişaretti.Tamoandakapınınziliçaldı.Hizmetçi kız her zamanki gibi mutfakta kilitliydi ve Grete’nin gidip kapıyıaçmasıgerekiyordu.Babasıgelmişti.“Neoldu?”ağzındançıkanilksözcüklerdi;Grete’ningörünümündenherşeyianlamıştı.Greteboğukbirseslecevapverdi,anlaşılanbaşınıbabasınınomzunayaslamıştı:“Annembayıldı,amaşimdidahaiyi. Gregor odasından çıktı.” “Bunu bekliyordum,” dedi babası, “size hepsöyledim, fakat siz kadınlar bunu duymak istemediniz.” Gregor babasınınGrete’nin kısa açıklamasını yanlış yorumladığını ve kendisinin güç kullanarakbirhatayaptığınıdüşündüğünüanlamıştı.Bunedenleşimdibabasınıyatıştırmasıgerekiyordu, çünkü ona açıklama yapacak ne zamanı, ne de olanağı vardı.Bunedenlebabasıantreyegirerkenodasınınkapısınadoğrukoştuvekapıyaabandı,böylece kötü bir niyeti olmadığını, sadece odasına girmeye çalıştığını, onuodasına kovalamak yerine sadece kapısını açmanın yeterli olacağını ve hemengözdenkaybolacağınıgöstermekistiyordu.Fakat babası bu tür incelikleri fark edecek durumda değildi; içeri girerken

adeta hem öfkeli hem de sevinçli bir ses tonuyla, “Aaah ah!” diye bağırmayabaşladı. Gregor başını kapıdan çekti ve babasına çevirdi. Karşısında dikilen

babasını gözünde hiç böyle canlandırmamıştı; gerçi son zamanlardadönüşümünün getirdiği alışkanlıkla oradan oraya sürünmekten evin içindeolanlarla eskisi gibi ilgilenememişti, ancak gelişen değişikliklere hazırlıklıolmasıgerekirdi.Bunarağmenyinedekarşısındadimdikduranbuadam,babasımıydı? Bir zamanlar Gregor iş seyahatine çıkarken yorgun argın yatağınagömülüpkalan,Gregorevedöndüğündeisekendisiniropdöşambrı içinderahatkoltuğundakarşılayan;sevincinigöstermekiçinayağakalkmaktanbileacizolanvesadecekollarınıaçabilen,yıldabirkaçpazargünüveçokçoktatilgünlerindenadiren beraber çıktıkları gezintilerde ağır ağır yürüyen, karısı ile Gregor’unortasındaeskipaltosunasarınmış,elindedikkatlekullandığıbastonuylaonlardandaha ağır giden ve bir şey söylemek istediğinde hemen her defasında durupdiğerlerininyanınagelmesinibekleyenbabasımıydıbukarşısındaduranadam?Şimdi karşısında gayet iyi görünüyordu; üzerinde banka hizmetlileriningiydiğinebenzersarıdüğmelimavibirüniformavardı;ceketininyüksekvedikyakasının üzerinde geniş bir gerdan oluşmuştu, gür kaşlarının altındaki siyahgözlerinincanlıvedikkatlibakışlarıfarkediliyordu;eskidendağınıkolanbeyazsaçları düzgün bir şekilde ortadan ayrılıp dümdüz taranmıştı. Üzerindemuhtemelen bir bankaya ait armanın bulunduğu şapkasını odanın içinde adetabir kavis çizdirerek kanepenin üzerine fırlattı, uzun ceketini geriye atıp elleripantolonunun cebinde, kızgın bir yüz ifadesi ile Gregor’a doğru yaklaştı.Aklından ne geçtiğini kendisi de bilmiyordu; yürürken ayaklarını alışılmadıkbiçimde kaldırıyordu ve Gregor babasının çizmelerinin yüksek tabanlarınahayretlebakıyordu.Ancakbunlaradalıpolduğuyerdekalmadı, çünkübuyeniyaşamının daha ilk gününden itibaren babasının kendisine karşı sadece sertdavranılmasından yana olduğunun bilincindeydi. Ve bu nedenle babasınınönündenkaçmayaçalıştı,babasıdurduğundaodaduruyor,babasıkıpırdadığındahemenhızlıhızlıkaçmayadevamediyordu.Buşekildekaydadeğerherhangibirşey vuku bulmadan ve Gregor ağır hareket ettiği için de bir kovalamacagörüntüsü vermeden odanın içinde birkaç defa dolandılar.HattaGregor bir anolduğu yerde kaldı, çünkü duvara ya da tavana kaçmasını babasının kötüyeyormasındankorkuyordu.Ancakbukoşuşturmayadahafazladayanamayacağınıbiliyordu;çünkübabasıbiradımattığındaGregor’unbir sürühareketyapmasıgerekiyordu.Gençlik yıllarından beri ciğerleri pek sağlam olmadığı için soluksoluğa kalmaya başladığını hissediyordu. Gregor koşmak üzere tüm gücünütoplamak için yalpalaya yalpalaya giderken gözlerini bile açacak takatikalmadığında,içindebulunduğudurumnedeniylekoşmaktanbaşkabirkurtuluşyoludüşünemezhalegeldiğindevegüzel,inceoymalımobilyalarınköşelerivesivriuçlarıyolunukapatsadaduvarlarıkullanabileceğinineredeyseunuttuğubiranda –birden yanından bir şey havada uçtu, hafifçe dönerek kendisini sıyırıp

yeredüştüveönüneyuvarlandı.Birelmaydıbu;derkenarkadanikincisigeldi;Gregor korkudan olduğu yerde kalakaldı, koşmaya devam etmesi boşunaydı,çünkübabasıonubombardımanatutmayakararlıydı.Dolabınüzerindekimeyvetabağındanaldığıelmalarıceplerinedoldurmuşrastgeleatıyor,elmalarbirbirinikovalıyordu. Bu küçük kırmızı elmalar elektriklenmiş gibi döşeme üzerindeyuvarlanıyor ve birbirine çarpıyordu. Hafifçe fırlatılan bir elma Gregor’unsırtına çarptıysa da ona zarar vermeden yere düştü. Hemen onun arkasındangelen ise Gregor’un tam sırtına gömüldü; Gregor sanki yerini değiştirirse bubeklenmedikveinanılmazacıgeçecekmişgibibulunduğuyerdensürünesürüneuzaklaşmaya çalıştı; ancak olduğu yere çakılmış gibiydi ve bütün duygularınıbüyük bir şaşkınlık kaplamıştı. Gözlerini son defa araladığında odasınınkapısınınaçıldığınıveçığlıklaratankızkardeşininönündenannesinin,üstündesadece iç çamaşırıyla fırlayıp –baygınken rahat nefes alması için kız kardeşiannesinin belden yukarısını soymuştu– kocasına doğru koştuğunu ve koşarkende bağları çözülen etekliklerinin birbiri ardına belinden kayıp yere düştüğünü,onların üzerinden sendeleyerek kocasının kollarına atladığını, ona sımsıkısarıldığını, adeta tek vücut olduğunu –ancak burada Gregor’un görme yetisizayıflamaya başlamıştı–, elleriyle kocasının boynuna sarılarak Gregor’unhayatınıbağışlamasıiçinyalvardığınıgördü.

III

Gregor’un bir aydan daha uzun bir süre acısını çektiği ağır yarası –hiçkimsenin cesaret edip çıkaramadığı elma o günün bir anısı olarak sırtındagömülü kalmıştı–, o acınacak ve iğrenç görünümüne rağmen babasına bileGregor’unaileninbirbireyiolduğunuhatırlatmışabenziyordu.Onabirdüşmangibi davranılmamalıydı, aksine aile sorumluluğunun gereği olarak ona karşıduyulannefretbirkenarabırakılıpsabredilmeliydi,yalnızcasabredilmeliydi.Gregoryarasınedeniylehareketkabiliyetinitümüylekaybettiysede,odasında

dolaşmak için yaşlı bir gazi gibi uzun zamana ihtiyaç duysa da –yukarılaratırmanması artık söz konusu değildi–, bu kötü durumu kendisine unutturacakbaşka bir şey kazanmıştı, o da akşamları iki saat öncesinden gözlerini diktiğioturma odasının kapısının açılmasıydı, böylece Gregor odasının karanlığındaotururken, diğerlerine kendisini fark ettirmeden tüm ailesini ışığın aydınlattığımasadaotururken izleyebiliyorve şüphesizeskidenolduğununaksinehepsininonayıylakonuşulanlarıdinleyebiliyordu.Kuşkusuzbukonuşmalar,Gregor’unbirzamanlarküçükotelodalarınınnemli

yataklarında yorgun ve bitkin bir halde yatmak zorunda olduğunda özleminiçektiği o canlı sohbetlere hiç benzemiyordu. Şimdilerde çoğu kez büyük birsessizlik oluyordu. Babası akşam yemeğinden kısa bir süre sonra koltuğundauyumaya başlıyor; annesi ile kız kardeşi sessiz olmaları için birbirleriniuyarıyorlardı; annesi lambanınaltında ikibüklümolmuşbirhaldebirmodaeviiçinzarif iç çamaşırlarıdikiyordu; satış elemanıolarakçalışmayabaşlayankızkardeşiileridedahaiyibirişbulabilmekumuduylaakşamlarıstenoveFransızcaöğreniyordu. Babası bazen gözlerini açıyor ve sanki ne kadar uyuduğunubilmiyormuşgibikarısına,“Bugünyinenekadarçokdikişdiktin!”diyor,karısıilekızıbirbirlerineyorgunargıngülümserlerkentekraruykuyadalıyordu.Babasıbirtürinatçılıklaevdeykendeüniformasınıçıkarmayayanaşmıyordu;

ropdöşambrı işe yaramaz bir şekilde askıda dururken sanki her an görevegidecekmiş de amirinin direktifini bekliyormuş gibi tepeden tırnağa giyinik,olduğu yerde uyukluyordu. Bu nedenle başlangıçta da pek yeni olmayanüniforma annesinin ve kız kardeşinin gösterdikleri tüm özene rağmenkirlenmeyebaşlamıştıveGregorçoğukezbütünakşamboyuncayaşlıbabasınıniçinde hiç rahat edemediği, ancakmışıl mışıl uyuduğu, lekelerle dolu, süreklisilinmektenyaldızlıdüğmeleripırılpırılparlayanüniformasınabakıyordu.

Saatin gongu onu vurur vurmaz annesi alçak sesle babasını uyandırmayaçalışıyordu,çünküburadadoğrudürüstuyumakolanaksızdıvesabahsaataltıdaişbaşıyapmakzorundaolanbabasınıniyibiruykuyaihtiyacıvardı.Fakatbabasıher gece uyuyup kalmasına rağmen, işe girdiğinden beri edindiği inatçılıklabirazcıkdahamasadaoturmakiçinısrarediyorvekoltuğundankalkıpyatağınagidinceyekadar insanları epeyuğraştırıyordu.Gregor’unannesivekızkardeşiküçük uyarılarla ne kadar üstüne giderlerse gitsinler on beş dakika boyuncayavaşça başını sallıyor, gözlerini açmıyor ve yerinden kalkmıyordu. Annesikolundantutupsarsıyor,kulağınatatlısözcüklerfısıldıyor,kızkardeşiannesineyardımetmekiçinödevinibırakıyordu,fakatbabasıbunlarıduymuyor,gittikçekoltuğunadahaçokgömülüyordu.Ancak ikikadın,herbiribiryandankolunagirip onu kaldırmaya çalıştıklarında gözlerini açıyor, bir karısına, bir kızınabakıp,“Budayaşamakmı,yaşlıgünlerimdegöreceğimhuzurbumuolacaktı?”diyordu.Veikikadınayaslanarakvesankikendisinizortaşıyormuşgibiağırağırkalkıyor, kadınların onu yatak odasının kapısına kadar götürmelerine izinveriyor,kapıdaonlaragitmelerini,yalnızbaşınadevamedeceğinisöylüyor,amakısabirsüresonraannesidikişini,kızkardeşikaleminiçabucakbırakıyorveonayardımetmekiçinarkasındankoşuyorlardı.Çalışmaktan bitmiş, yorgunluktan tükenmiş bu ailede kimin Gregor ile

gereğindenfazla ilgilenecekvaktivardıki?Evinmasraflarıhergünbirazdahakısıtlanıyordu;hizmetçikızayolverilmişti; iriyarı,gür,beyazsaçlıgündelikçibirkadınsabahlarıveakşamlarıgüçişlerigörmekiçingeliyordu;gerikalantümişleribirsürüdikişininyanındaannesiyapıyordu.HattabirakşamGregor,satışfiyatları üzerine sohbet ederlerken annesi ve kız kardeşinin özel günlerde vebayramlardabüyükbirmutlulukla taktıkları,ailedenkalmamücevherlerinibilesattıklarını öğrendi. Fakat en büyük sıkıntıları, içinde bulundukları koşullarnedeniyle artık kendilerine çok büyük gelen evden taşınamamalarıydı, çünküGregor’unasılgötüreceklerinibilmiyorlardı.FakatGregor,ailesinintaşınmamanedeninin sadece kendisi olmadığını seziyordu, çünkü ailesi Gregor’u birkaçhava deliği olan bir kutuya koyup pekâlâ kolayca taşıyabilirdi; ailesinitaşınmaktan alıkoyan asıl neden, duyduklarımüthiş çaresizlik ve bütün akrabave dost çevresinde hiç kimsenin başına gelmeyen büyük bir felaketeuğradıklarını düşünmeleriydi. Ailesi, dünyanın fakir insanlardan beklediği herşeyiyerinegetiriyordu,babasıbankadakiküçükmemurlarakahvaltıgötürüyor,annesi dışarıya dikiş dikeceğim diye durup dinlenmeden çalışıyor, kız kardeşimüşterilerin arzularını yerine getirmek için tezgâhın arkasında oradan orayakoşuşturuyordu, fakat ailesinin gücü bundan fazlasına yetmiyordu. Ve Gregorannesiyle kız kardeşinin babasını yatağa götürüp geldiklerinde, işlerini bırakıp

iyicebirbirlerinesokularakneredeyseyanakyanağaoturduklarınıgördüğündeveannesiGregor’unodasınıişaretederek,“OradakikapıyıkapatGrete,”dediğinde,annesi ile kız kardeşinin gözyaşları birbirine karışırken ya da donuk gözlerlemasaya bakıp dururlarken, Gregor yine karanlıkta kalıyor ve sırtındaki yarahenüztazeymişgibisızlıyordu.GecelervegünlerboyuGregor’ungözüneneredeysehiçuykugirmedi.Bazen

kapınınbirsonrakiaçılışındaailenintümişlerinieskidenolduğugibiüstlenmeyigeçiriyorduaklından;aradançokuzunbirzamangeçtiktensonradüşüncelerindepatron, firmanın temsilcisi, yardımcılar, stajyerler, anlayışı kıt olan o hizmetli,diğermağazalardaçalışan ikiüçarkadaşı,kasabadabiroteldekiodahizmetçisive onunla ilgili hayalmeyal hatırladığı sevimli bir anı, bir şapkamağazasındaçalışanveGregor’unciddiyetlefakatpekbirağırdanalarakkuryaptığıkasiyerkız–hepsiyabancıyadaunutulmuşyüzlerlebirbirinekarışıyor,kendisineyadaailesine yardım etmek yerine, hepsi ulaşılmaz oluyordu ve Gregor onlarınkaybolupgitmelerine seviniyordu.Sonrayinebir angeliyor, ailesi içinbir şeyyapmakistemiyor,kendisiyleilgilenilmediği içiniçiöfkedoluyorduvecanınınne çektiğini bilmemesine rağmen kilere inmeyi, şimdi aç olmasa da payınadüşeni almayı kuruyordu kafasında. Kız kardeşi artık Gregor’un neydenhoşlanacağınıhiçdüşünmedensabahlarıveöğlenleriişegitmedenöncealelacelerasgelebiryemeğiayağıylaGregor’unodasınaitiyor,akşamlarıdaistersadecetadına bakılmış olsun, ister çoğu kez olduğu gibi el sürülmemiş olsun,aldırmayarak süpürgenin sapıyla çekip alıyordu. Artık sadece akşamlarıyapmaya başladığı Gregor’un odasını toplama işini de göz açıp kapayıncayakadarhallediyordu.Bütünduvarlarpislikiçindeydi,oradaburadayumakyumaktozlar ve dışkılar göze çarpıyordu. İlk zamanlar Gregor, kız kardeşi içeriyegirdiğindeözellikleodanınenpisköşesinekoşuyorveonubupisliktendolayısuçladığınıgöstermeyeçalışıyordu.OysaGregororadaöylehaftalarcadakalsakızkardeşinindeğişeceğiyoktu.EtraftakipisliğiGregorkadarodagörüyordu,ancak hiçbir şeye dokunmamaya karar vermişti bir kere. Öte yandan ailesine,Gregor’un odasının temizlenmesinin kendi işi olduğunu hassasiyetlehissettirmişti.BirdefasındaannesisadecebirkaçkovasuharcayarakGregor’unodasınıbirgüzeltemizlemişti–oysaokadarfazlanemGregor’uhastaetmişveGregor kızgın ve hareketsiz bir şekilde kanepenin üzerine uzanmıştı–, ancakannesi yaptığı işten dolayı cezasız kalmamıştı. Çünkü kız kardeşi Gregor’unodasındaki değişikliği fark eder etmez, hakarete uğramış gibi oturma odasınakoşmuş, ellerini kaldırarak yalvaran annesine aldırmadan ağlama krizinetutulmuştu, annesi ve tabii ki koltuğundan korkuyla fırlayan babası önceşaşkınlıkveçaresizliklebakakalmışlardı;sonraonlardabirbirlerinegirmişlerdi;

babasısağadönüpGregor’unodasınıntemizlenmeişinikızınabırakmadığıiçinkarısını suçlamış, sola dönüp kızına bir daha asla Gregor’un odasınıtemizlememesini söylemiş, annesi ise öfkeden gözü kendisini bile görmeyenkocasını yatak odasına sürüklemeye çalışmıştı; kız kardeşi hıçkırıklar içindeküçücük yumruklarıyla masaya vurmuştu. Gregor ise kimsenin aklına kapıyıkapatmakgelmediğiveonunbumanzarayıgörmesini,bugürültüyüduymasınıengellemediğiiçinöfkedenyükseksesletıslamıştı.Fakat işindeneveyorgunvebitkindönenkızkardeşibıktığı içinartıkeskisi

gibi Gregor’a bakmak istemiyorsa da annesinin onun yerine geçmesi ya daGregor’un ihmal edilmesi gerekmezdi. Çünkü artık evde bir gündelikçi kadınvardı. Uzun yaşamı boyunca güçlü kemik yapısıyla en büyük zorluklarınüstesindengeldiğianlaşılanbuyaşlı,dulkadınınGregor’danpeköyleiğrendiğide yoktu. Bir defasında öyle meraktan falan değil, tesadüfen Gregor’un odakapısını açtığında, şaşkınlıktan ne yapacağını bilmeden ve kendini kovalayanolmadığı haldeodanın içindeoradanorayakaçanGregor’u ellerini kavuşturuphayretle izlemişti.O günden sonra da sabah akşam sürekliGregor’un kapısınışöylebiraçıpiçeriyebakmaktankendinialamamıştı.HattabaşlangıçtaGregor’a,“Gelyanıma senigidibokböceği seni!”yada“Bakınhele şubokböceğine!”gibikendince sevimlibulduğu sözlerle seslenmişti.Gregor isekendisineböyleseslenilmesinehiçbir şekildecevapvermemiş, aksine sankikapıhiçaçılmamışgibi hareket etmeden olduğuyerde durmuştu.Keşke biri bu gündelikçi kadınacanı istediğinde Gregor’u boş yere rahatsız etmek yerine, odasını her güntemizlemeyi emretse! Bir gün sabahın erken saatlerinde –belki de baharınmüjdesiolanşiddetlibiryağmurcamavuruyordu–,gündelikçikadınyinebildiksözlerinebaşladığındaGregoröylekızdıkiadetasaldıracakmışgibi, fakatağırağır ve güçsüz bir şekilde kadına döndü. Kadın ise korkacağına kapınınyakınındaki bir sandalyeyi kapıp havaya kaldırdı, ağzını bir karış açmış oradaöylecedururkenniyetibelliydi,sandalyeyiGregor’unsırtınaindirmedenağzınıkapatmayacaktı. Gregor tekrar sırtını döndüğünde, “Hepsi bu kadar mıydı?”diyereksandalyeyiyavaşçayerinegerikoydu.Gregor artık hemen hiçbir şey yemiyordu. Sadece önüne konan yemeğin

yanındangeçerkenoyunolsundiyeağzınabirlokmaatıyorvesaatlerceağzındatuttuktan sonra çoğu kez onu da tükürüyordu. Önceleri yemek yemeyişininnedenininodasınındurumunaduyduğuüzüntüdenkaynaklandığınıdüşünmüştü,fakat odasındaki değişikliğe çok çabuk alışmıştı. Evdekiler hiçbir yereyerleştirilemeyeneşyalarıonunodasınakoymayıalışkanlıkhalinegetirmişlerdive evin bir odası üç beye kiralandığı için evde bu tür eşyalar çoktu. Bu üçağırbaşlı bey –üçünün de sakallı olduğunu Gregor bir ara kapı aralandığında

görmüştü– sadece odalarının değil, tüm evin, özellikle demutfağın derli topluolmasıkonusundapektitizleniyorlardı.Birişeyaramayanyadatemizolmayaneşyalara tahammül edemiyorlardı. Ayrıca odalarındaki eşyalarının çoğunukendilerigetirmişti.Bunedenleatsanatılmaz,satsansatılmazbirsürüeşya işeyaramazhalegelmişti.BütünbueşyalarGregor’unodasınakondu.Aynışekildemutfaktaki kül tenekesi ile çöp tenekesi de. Her zaman pek aceleci olangündelikçi kadın o an işe yaramaz gördüğü her şeyi Gregor’un odasınakoyuyordu; Allahtan Gregor çoğu kez sadece içeriye getirilen eşyayı ve onututan eli görüyordu. Belki de gündelikçi kadın yeri ve zamanı geldikçe gerigötürmeyiyadahepsinitoptanatmayıdüşünüyordu;gerçekteyse,eğerkiGregorbu eşya yığınının arasından kıvrılarak ilerleyip onları yerinden oynatmadıysa,hepsi ilkgünkonulduğuyerdeduruyordu;bunuyapmaköncelerionun içinbirzorunluluktu,ziraaksitakdirdedolaşmasıiçinyerkalmıyordu,fakatsonralarıbukısa gezintilerin sonunda ölesiye yorulmasına ve saatlerce yerindenkıpırdayamadığınaüzülmesinerağmenbundangittikçezevkalmayabaşladı.Kiracı beyler bazen akşamyemeklerini evde oturmaodasında yediklerinden

oturma odasının kapısı kapalı oluyordu, fakat Gregor kapının kapalı olmasınapekaldırmıyordu,kapınınaçıkolduğubazıakşamlarisebunudeğerlendirmiyor,aksine kimseye görünmeden odasının en kuytu köşesine çekilip uzanıyordu.Fakat bir defasında gündelikçi kadın oturma odasına açılan kapıyı açıkbırakmıştıvekiracıbeylerakşamleyingelipışığıyaktıklarındakapıhâlâaçıktı.Adamlar bir zamanlar babasının, annesinin ve Gregor’un oturduğu başköşeyeyerleştiler, peçeteleri açıp, çatal bıçağı ellerine aldılar. Tam o sırada kapıda,elinde çukur bir tabağın içinde etle annesi belirdi, onun hemen arkasından içipatates dolu bir tabakla kız kardeşi geliyordu. Yemekten dumanlar çıkıyordu.Kiracılar yemeğe başlamadan önce kontrol etmek istercesine önlerine konanyemekdolukaplarınüzerlerineeğildilerveaslındadiğer ikisininotoriteolarakgördüğü ortada oturan kiracı, yeterince pişmiş mi yoksa mutfağa geri migönderilmeli, anlamak için tabaktaki etten bir parça kesti. Hoşuna gitmişti veböylece merakla bekleyen annesiyle kız kardeşi de rahat bir nefes alarakgülümsediler.Aile mutfakta yiyordu. Buna rağmen babası mutfağa gitmeden önce odaya

geldi; şapkası elinde, eğilerek selam verdi ve masanın çevresini şöyle birdolandı. Kiracı beylerin hepsi ayağa kalktılar, sakallarının altından bir şeylermırıldandılar.Yalnızkaldıklarındaneredeysehiçkonuşmadanyemeğebaşladılar.Sofradaki onca gürültünün arasında kiracıların yemeği öğüten dişlerininçıkardığı seslerin duyulması Gregor’a garip geldi, sanki bununla ona yemekyemek için dişlere sahip olmak gerektiğini ve diş olmadıktan sonra en güzel

çeneyle bile yemek yenemeyeceğini göstermek istiyorlardı. “Benim de canımistiyoristemesine,”dediGregorkendikendinesıkıntıyla,“amabuşeylerideğil.Adamlarnedegüzelyiyorlar,oysabenöleceğim!”İşte tam o akşam –Gregor ne zamandır evde keman çalınmadığını

hatırlamıyordu– mutfaktan keman sesi duyuldu. Kiracı beyler yemekleriniyemişler, ortada oturan eline bir gazete almış, diğer ikisine de birer sayfasınıvermişti ve şimdi arkalarına yaslanmış gazetelerini okuyor ve sigaralarınıiçiyorlardı. Keman sesini duyduklarında dikkat kesildiler, ayağa kalkıpparmaklarınınucundaantreyeyürüdülerveüçübirdenkapınınönündedurdular.Onlarıngeldiklerimutfaktanduyulmuşolmalıkibabasışöyleseslendi:“Beylerkemanın sesinden rahatsızmı oldular acaba? Rahatsız olduysanız kesebiliriz.”“Aksine,” dedi ortadaki bey, “acaba küçük hanım gelip burada çalmaz mı?Burasıçokdaharahat,çokdahauygun.”“Ahtabiimemnuniyetle,”dedibabası,sankikemanıoçalıyormuşgibi.Beylerodayadönüpbeklemeyebaşladılar.Kısabirsüresonrababasınotasehpasıyla,annesinotalarla,kızkardeşidekemanıylageldi. Kız kardeşi sessizce hazırlığını yapmaya başladı; daha önce hiç odakiralamamış olan anne ve babası kiracılara gösterdikleri nezaket konusundaabartıya kaçıyorlar, kendi koltuklarına oturmaya cesaret edemiyorlardı; babasısağ eli üniformasının iki düğmesi arasında, kapıya yaslandı; annesi beylerdenbirininuzattığı,odanınköşesinerastgelekoyduğubirkoltuğailişti.Kızkardeşiçalmayabaşlamıştı;babasıveannesibulunduklarıyerdendikkatle

kızlarının elhareketlerini izliyorlardı.Kemanın sesinekendinikaptıranGregorbiraz öne doğru ilerleyeyim derken başını oturma odasına sokmuştu bile. Sonzamanlarda diğerlerine pek aldırmayışına şaşırdığı söylenemezdi; eskidenbaşkalarınagösterdiğisaygıylagururduyardı.Üstelik,şimdikendinibaşkalarınagöstermemek için çok daha fazla nedeni vardı, çünkü odasının her köşesindebulunan tozlar küçük bir hareketle oraya buraya uçuştuğundan üstü başı toziçindekalmıştı;sırtınaveheryanınabulaşaniplikler,kıllarveyemekartıklarınıberaberinde sürüklüyordu; her şeye karşı öyle umursamaz olmuştu ki eskidenolduğu gibi sırtüstü yatıp halıda kendini temizlemeyi bile bırakmıştı artık. Bukadar kirli olmasına rağmen oturma odasının tertemiz döşemesi üzerindeilerlemektehiçbirsakıncagörmedi.İşinaslı,hiçkimseonufarketmemişti.Ailekendinitamamenkemanınsesine

kaptırmıştı; kiracı beylere gelince, onlar başta elleri pantolonlarının cebinde,notaları görebilmek için kız kardeşinin nota sehpasının hemen arkasındadurmuşlardı ve hiç kuşkusuz bu, kız kardeşini rahatsız etmişti, ancak bir süresonra kendi aralarında hafif yüksek sesle konuşarak ve başlarını eğerekpencerenin yanına çekilmişler ve babasının kaygılı bakışları altında orada

kalmışlardı. Hoş ve eğlendirici bir müzik dinlemeyi uman kiracıların hayalkırıklığına uğradıkları, bütün bu gösteriden sıkıldıkları ve sadece nezakettenrahatlarınınkaçmasınaizinverdikleriçokaçıkgörülüyordu.Özellikleüçünündesigarasınındumanınıağızlarındanveburunlarındanhavayaüflemelerinekadarsinirlendiklerini gösteriyordu. Oysa kız kardeşi ne kadar da güzel çalıyordu.Başınıyanaeğmişhüzünlübakışlarlanotalarıtakipediyordu.Gregorbirazdahaöneçıktıvekızkardeşiylegözgözegelebilmekiçinbaşınıiyiceyereyanaştırdı.Müzikten böylesine etkilendiğine göre, bir hayvan olabilir miydi? Sankiözlediği, o bilinmeyen gıdaya giden yol karşısına çıkıvermişti. Kız kardeşininyanınakadar sokuluponu eteğinden çekerekkemanıylaodasınagelmesini imaetmeye kararlıydı, çünkü burada hiç kimse onun çaldığımüziği kendisi kadartakdir edemiyordu. Kız kardeşinin bundan böyle yanından ayrılmasına izinvermeyecekti,enazındanyaşadığısürece;korkunçgörünümübirkezolsunişeyaramalıydı;odasının tümkapılarınaaynı andakoşacakve içeri zorlagirmeyeçalışan olursa geri püskürtecekti; fakat kız kardeşini gelmesi içinzorlamayacaktı,okendiisteğiyleyanındakalmalıydı;kızkardeşionunyanındakanepede oturacak, kulağını ona yanaştıracak, o da kız kardeşine, kendisinikonservatuara göndermeye kesin kararlı olduğunu ve başına bu felaketgelmeseydi geçen Noel’de –Noel geçmişti herhalde, değil mi?– hiç kimseninitirazınaaldırışetmedenbunuherkeseaçıklamayıdüşündüğünüsöyleyecekti,kızkardeşi bunu duyunca duygulanacak ve gözyaşlarını tutamayacaktı;Gregor daonunomuzlarınakadaruzanacakveişebaşladığındanberihiçbirkurdeleyadayakatakmadığıçıplakboynundanöpecekti.“BaySamsa!”diyeseslendiortadakikiracıbabasınavebaşkabirşeydemeden

parmağıylayavaşyavaşönedoğru ilerleyenGregor’u işaretetti.Kemansustu,ortadakiadambaşınısallayarakarkadaşlarınagülümsediönce,sonrabaşınıyineGregor’a çevirdi. Babasına gelince, onun için önce kiracıları sakinleştirmek,Gregor’ukovalamaktandahaönemliymişgibiydi,adamlar isehiçdeheyecanlıgörünmüyorlardı, aksine Gregor onları kemandan daha çok eğlendirmişebenziyordu. Babası adamların yanına koşup iki yana açtığı kollarıyla onlarıodalarına sokmaya ve bedeniyle Gregor’u görmelerine engel olmaya çalıştı.Adamlar yavaş yavaş öfkelenmeye başlamışlardı, ancak babasının davranışınamıyoksaGregorgibibirodakomşularıolduğunugördüklerinemikızmışlardı,belli değildi. Adamlar babasından bir açıklama bekliyorlar, ellerini kollarınıhavayakaldırıyorlarvesinirlisinirlisakallarınıkaşıyorlardı,derkenyavaşyavaşodalarına doğru yürümeye başladılar. Bu arada kız kardeşi müziği anidenkesmekzorundakalmasınınşaşkınlığınıüzerindenatmış,birsüresankiçalmayadevam ediyormuş gibi bir elinde keman, diğer elinde yay, notalara bakmaya

devam ederken birden toparlanıp kemanı sandalyede oturan ve nefes darlığınedeniyle göğsü bir inip çıkan annesinin kucağına bırakıp babasının zoruylaacele acele odalarına doğru giden kiracılardan önce yan odaya koştu. Kızkardeşininbuişlerealışkınolanelleriyleyorganveyastıklarınasıldaçarçabukkabartıp düzelttiği görülüyordu. Adamlar daha odalarına girmeden yataklarıdüzeltip dışarıya çıkmıştı bile. Babasına gelince, yine inadı tutmuştu vekiracılarına göstermesi gereken saygıyı unutmuş görünüyordu. Adamlarıodalarınaitipduruyordu,takiortadakiadamsinirleayağınıyerevurupkendisinidurduruncaya kadar. “Sözüm o ki,” diye başladı kiracı ve elini kaldırdı vegözleriyle Gregor’un kız kardeşini ve annesini aradı, “bu evdeki ve ailedekiiğrenç koşulları göz önünde bulundurarak,” –sözünün burasında kararlı birşekildeyeretükürdü–“şuandanitibarenkirasözleşmesinifeshediyorum.Doğalolarakburadaoturduğumgünler içintekkuruşbileödemeyeceğim,tamtersinesize karşı –inanın bana– çok da rahat bir şekilde sıralayacağım nedenlerleherhangi bir tazminat davası açıp açmamayı bile düşüneceğim.” Bunlarısöylediktensonrasustuvesankibirşeybekliyormuşgibiönünebaktı.Gerçektende diğer iki arkadaşı hemen: “Biz de derhal gidiyoruz,” dedi. Bunun üzerineortadaki kiracı, kapının tokmağına asılıp açtı ve kapı büyük bir gürültüylekapandı.Babasıelleriylesağasolatutunarakkoltuğununyanınageldiveüzerineyığılıp

kaldı; her zamanki akşam uykusuna uzanmak için hazırlanıyormuş gibiydi,ancak başını hızlı hızlı sallamasına bakılırsa hiç de uyumadığı anlaşılıyordu.Gregor ise bütün bunlar olurken kiracıların kendisini fark ettiği yerde sessizceduruyordu.Planınınbaşarısızlığauğramasındanduyduğuhayalkırıklığıveuzunzamandır yemek yememesinden kaynaklanan güçsüzlük, hareket etmesiniengelliyordu. Birkaç dakika içinde bütün ailenin üzerine geleceğinden emin,korkuyla bekliyordu. Annesinin titreyen parmakları arasındaki kemanınkucağındanyeredüşüpkorkunçbiryankıyapansesibilekorkutmadıkendisini.“Sevgili anneciğim, sevgili babacığım,” diyen kız kardeşi söze başladığını

göstermek için masaya vurdu, “bu böyle devam edemez. Belki siz farkındadeğilsinizamabenfarkındayım.Şuyaratığınönündeağabeyiminadını telaffuzetmek istemiyorum,bunedenle tekbir şeydiyeceğim:bundankurtulmanınbiryolunu bulmalıyız. Biz insan olarak ona bakmak, ona tahammül etmekkonusunda elimizden geleni yaptık, sanırım kimse bizi bu konuda en ufak birşekildesuçlayamaz.”“Binkerehaklı,”dedibabasıkendikendine.Hâlâyeterince soluk alamayan

annesi elini ağzına götürüp gözlerinde garip bir ifadeyle boğuk boğuköksürmeyebaşladı.

Kız kardeşi annesinin yanına koşup alnını tuttu. Kız kardeşinin sözleri,babasının kafasında belli düşünceler uyandırmışa benziyordu, oturduğu yerdedoğruldu,kiracıların akşamyemeğiniyedikleri vehenüz toplanmamışmasada,tabakların arasında duran şapkasıyla oynuyor ve bu arada sessizce duranGregor’abakıyordu.“Ondan kurtulmaya çalışmamız lazım,” dedi kız kardeşi babasına dönüp,

çünkü annesi öksürmekten hiçbir şey duymuyordu, “bu ikinizin de ölümüneneden olacak, olacakları şimdiden görüyorum. İnsan bizim gibi bu kadar çokçalıştıktansonraevegeldiğindebirdeböylebirişkenceyekatlanamazdoğrusu.Ben katlanamıyorum artık.” Ve öyle hıçkıra hıçkıra ağlamaya başladı kigözyaşları annesinin yüzüne düşüyor, annesi de bilinçsiz hareketlerle yüzünüsiliyordu.“Peki ama yavrum,” dedi babası dokunaklı bir sesle ve gözle görülür bir

yumuşaklıkla,“neyapmamızgerekiyor?”Biraz önceki kararlılığının yerini alan, ağlarken kapıldığı çaresizlik

duygusunugöstermekisteyenkızkardeşiomuzlarınısilkmekleyetindi.“Bizi anlayabilse,” dedi babası soran bakışlarla; kız kardeşi ağlamasını

kesmeden,eliyleböylebirşeyinmümkünolmadığınıişaretetti.“Bizi anlayabilseydi,” diye tekrarladı babası ve gözlerini kapayarak bunun

asla mümkün olmayacağını söyleyen kızının sözlerine tümüyle katıldığınıgöstermeyeçalıştı,“ozamanonunlabiranlaşmaolabilirdi.Amaböyle...”“Gitmekzorunda,”diyebağırdıkızkardeşi,“tekçıkaryolbubaba.Yapmak

zorundaolduğuntekşey,onunGregorolduğunuaklındançıkarman.Bizimasıltalihsizliğimiz bu kadar uzun bir süre buna inanmış olmamız. Fakat o nasılGregorolabilirki?EğeroGregorolsaydı,insanlarınböylebirhayvanlabiraradayaşayamayacaklarını çoktan anlar ve kendi isteğiyle çekip giderdi. O zamanonsuzkalırdık,amayaşamımızadevamederveonunanısınıgururlakorurduk.Fakatböyle,buhayvanpeşimizibırakmıyor,kiracılarıkaçırıyor,bellikibütünevielegeçirmekistiyor,bizidesokağaatmak.Bakbaba,bak,”diyebağırmayabaşladı ansızın, “yine başlıyor!” Ve Gregor’un hiç anlam veremediği birkorkuylaannesininyanındanayrıldı.Gregor’unyakınındaolmaktansaannesinifedaetmek istergibi, annesininkoltuğunukendindenuzaklaştırdıvebabasınınarkasınakoştu,kızınındavranışlarındantelaşlananbabasıiseayağakalktıveonukorumakistercesineönünegeçipkollarınıhavayakaldırdı.FakatGregorherhangibirini,helekikızkardeşinikorkutmayı aklındanbile

geçirmiyordu. Sadece odasına gitmek için geri dönmeye başlamıştı, ancak acı

çektiği için zor dönüşlerde başını kaldırıp güç almak zorundaydı ve şimdi debaşınıbirkaçkezkaldırıpyerevurduğundaninsanıürkütenbirmanzaraçıkmıştıortaya.Durupetrafınabakındı.Kötübirniyetiolmadığı anlaşılmışgibiydi;biran için korkuya kapılmışlardı. Şimdi ise hepsi suskun ve acıyarak onabakıyorlardı. Annesi bacakları gergin ve birbirine yapışmış bir vaziyettekoltuğundaoturuyor,gözleriyorgunluktanneredeysekapanıyordu;babasıvekızkardeşiyanyanaoturuyorlardı,kızkardeşikolunubabasınınboynunadolamıştı.“Belki şimdi artık dönebilirim,” diye geçirdi aklından Gregor ve tekrar işe

koyuldu. Zorlandığı için sesli sesli solumasını engelleyemiyor, ikide birdinlenmekzorundakalıyordu.Ayrıcakimsedeonusıkıştırmıyordu,kendihalinebırakılmıştı. Dönmeyi tamamlayınca hemen dosdoğru odasına yöneldi.Odasındannekadaruzaklaşmışolduğunahayretettiveokadargüçsüzolmasınarağmen aynı yolu kısa bir süre önce farkında olmadan nasıl geldiğinianlayamadı. Odasına gitmekten başka bir şey düşünmediğinden ailesininkendisini rahatsız edecek tek bir kelime etmediğine ve seslenmediğine dikkatetmedibile.Ancakodasınınkapısınageldiğindeboynukasıldığıiçinbaşınıbirazçevirdi ve arkasında hiçbir şeyin değişmediğini gördü, sadece kız kardeşikalkmıştı.Sonolarakbakışlarıartıkçoktanuyumuşolanannesinetakıldı.Odasına henüz girmişti ki kapısı arkadan aceleyle kapatıldı, sürgülendi ve

kilitlendi. Gregor arkasından gelen büyük gürültüden öyle korktu ki bacaklarıbüküldü. O kadar acele davranan kişi, kız kardeşiydi. Orada hazır durmuş vebeklemişti,Gregoronungeldiğiniduymamıştı,anahtarıkilidiniçindeçevirirkenannevebabasınadönüp,“Nihayet!”diyebağırmıştı.“Peki şimdi ne olacak?” diye sordu Gregor kendi kendine ve karanlıkta

etrafına bakındı. Çok geçmeden artık hiç hareket edemediğini fark etti. Bunaşaşmadı, daha çok şimdiye kadar bu zayıf bacaklarıyla hareket edebilmesişaşırtıcıydı.Üstelik şimdi kendisini her zamankinden daha rahat hissediyordu.Gerçibütünbedeniağrıyordu,ancakbuağrılargittikçeazalıyormuşvesonundatamamen geçecekmiş gibiydi. Sırtındaki çürümüş elmayı ve yumuşak tozlarlakaplanmış iltihaplı çevresini neredeyse artık hissetmiyordu bile. Ailesinidüşündüğündeiçisevgiyledoluyorveduygulanıyordu.Kızkardeşindendahadakararlı bir şekilde, yok olması gerektiğine inanıyordu. Kulenin saati sabahınüçünüvuruncayakadarböyleboşvehuzuriçindedüşüncelerlegeçirdizamanını.Penceredenortalığınağarmayabaşladığınıdagördü.Derkenbaşıkendiliğindendüştüveburundeliklerindensonnefesiniverdi.Sabahın erken saatinde gündelikçi kadın geldiğinde –bütün enerjisi ve

aceleciliğiyle birçok defa kendisine tembih edilmesine rağmen kapıları öyle

çarpardı ki onun gelişiyle uyumakmümkün olmazdı–, ve her gün olduğu gibiGregor’un odasına kısa bir ziyaret yaptığında önce olağandışı bir şey farketmedi. Kendi kendine Gregor’un orada öyle kasten hareketsiz yattığını vekırılmış rolü oynadığını düşündü; çünkü onun aklından her şeyi beklerdi. Osırada elinde olan uzun süpürgeyle Gregor’u gıdıklamaya çalıştı. Bunda dabaşarılı olamayınca öfkelendi ve Gregor’u dürtmeye başladı, ancak hiçbirdirenmeyle karşılaşmadan onu yerinden oynatabildiğinde dikkat kesildi. Çokgeçmeden durumu kavrayınca gözleri fal taşı gibi açıldı, kendi kendine ıslıkçaldı, fakat fazla oyalanmadı, yatak odasının kapısını açtı ve karanlığın içinedoğruyüksekseslebağırdı.“Bakınşunagebermiş;işteoradayatıyor, tamamengebermiş!”Samsa çifti yataklarında doğrulup oturdular ve gündelikçi kadının ne

söylediğini anlamadan önce onun yarattığı korkuyu yenmeye çalıştılar.Sonrasında ise Bay ve Bayan Samsa her biri kendi yattığı taraftan aceleylefırladı,BaySamsabattaniyeyiomzunaaldı,BayanSamsa isegeceliğiyleçıktı;bu şekildeGregor’unodasınageldiler.BuaradakiracılarıngelişindenbuyanaGrete’ninuyuduğuoturmaodasınınkapısıdaaçılmıştı;Gretetamamengiyinikti,sankihiçuyumamıştı,solgunyüzüdebunukanıtlıyorgibiydi.“Öldümü?”dediBayanSamsavesorangözlerlegündelikçikadınabaktı,oysakendisideherşeyikontroledebilirvehattaetmedendeanlayabilirdi.“Öyleolduğunusanıyorum,”dedigündelikçikadınvekanıtlamakiçinGregor’unölübedeninisüpürgeylebirparçayanaitti.BayanSamsasüpürgeyitutmakistiyormuşgibibirhareketyaptıfakattutmadı.“Şimdi,”dediBaySamsa,“Tanrıyaşükredebilirizartık.”İstavrozçıkardı, üç kadın da aynısını yaptı. Gözünü bir an bile Gregor’un ölüsündenayırmayan Grete: “Bakın, ne kadar da zayıflamış. Uzun zamandır hiçbir şeyyemiyordu. Yemekler önüne koyulduğu gibi geri alınıyordu.” Gerçekten debedeni dümdüz ve kupkuru olmuştu, bacaklarının üzerinde durmadığından veinsanın dikkatini çekecek başka bir şey kalmadığından bu durum açıkçagörülüyordu.“Gel Grete, birazcık bizim yanımıza,” dedi Bayan Samsa hüzünlü bir

gülümsemeyle ve Grete geri dönüp Gregor’un ölüsüne bakarak anne vebabasının ardından yatak odasına gitti. Gündelikçi kadın kapıyı kapatıppencereyi sonunakadaraçtı.Sabahınerkensaatiolmasına rağmen, temizhavabirazılımanlaşmıştı.HenüzMartayınınsonuydu.Üçkiracıbeyodalarındançıkmışlar,şaşkınlıklaetraflarınabakıpkahvaltılarını

arıyorlardı; onları düşünen olmamıştı. “Kahvaltı nerede kaldı?” diye sorduortadaki kiracı asık bir suratla gündelikçi kadına. Kadın ise parmağınıdudaklarına götürerek susmalarını işaret etti, sessizce ve çabucak Gregor’un

odasına gelmelerini söyledi. Adamlar geldiler de, elleri biraz aşınmışceketlerinin cebinde, artık iyice aydınlanmış odada Gregor’un ölüsü etrafındadikildiler.Tam o anda yatak odasının kapısı açıldı; üzerinde üniforması, Bay Samsa

göründü,birkolundaeşi,diğerkolundakızıvardı.Üçüdebirazağlamışgibiydi;Gretearadabiryüzünübabasınınkolunayaslıyordu.“Derhalevimiterkedin!”dediBaySamsa,kadınlarıkolundanbırakmadanve

kapıyı gösterdi. “Ne demek istiyorsunuz?” diye sordu ortadaki kiracı, birazşaşkın ve tatlı bir şekilde gülümseyerek. Diğer iki kiracı onun arkasındakendilerinin lehine sonuçlanacak bir kavgayı sevinç içinde beklercesinedurmadan ellerini ovuşturuyorlardı. “Ne diyorsam onu kastediyorum,” diyecevap verdi Bay Samsa ve karısı ile kızı kolunda, dosdoğru kiracının üzerinedoğru yürüdü. Kiracı ise sesini çıkarmadan orada öylece duruyor ve her şeyikafasındayenidentoparlıyormuşgibiyerebakıyordu.“Ohaldebizdegideriz,”dedi ve birdenbire takındığı alçakgönüllü bir tavırla Bay Samsa’dan kararınıyenidenonaylamasınıbekliyormuşgibibaşınıkaldırıponabaktı.BaySamsaisesadece kocaman gözlerini birkaç defa evet anlamında kırptı. Bunun üzerinekiracı hemen büyük adımlarla oturma odasına geçti; diğer arkadaşları ise birsüredir ellerini ovuşturmaktan vazgeçip sakince onları dinliyorlardı ve BaySamsa onlardan önce gelip liderleriyle aralarına girer endişesiyle acele acelearkadaşlarının arkasından gittiler. Adamlar oturma odasındaki askıdanşapkalarını aldılar, bastonluktan bastonlarını çıkardılar, sessizce selam veripevdenayrıldılar.BaySamsayersizolduğubellibirkuşkuylakarısıvekızınıalıpkapı önüne çıktı; parmaklıklara yaslanarak üç kiracının ağır ağır amaduraklamadanuzunmerdivenlerdeninmelerini,herkattamerdivensahanlığındakaybolup birkaç dakika sonra yine ortaya çıkmalarını izledi; onlar gözdenkayboldukça Samsa ailesinin ilgisi de azalıyordu ve bir kasap çırağı, başındasepeti,gururlubiredaylakiracılarınyanındangeçipyukarıçıkarkenBaySamsadaeşivekızıylabirlikteparmaklıktanayrıldıvehepsibirdenhafiflemişbirhaldeevlerinedöndüler.Samsaailesibugünüdinlenerekvegezintiyeçıkarakgeçirmeyekararverdi;

işlerine bu şekilde ara vermeyi hak ettikleri gibi, buna şiddetle ihtiyaçları davardı. Ve üçü de masaya oturup birer özür mektubu yazmaya başladılar, BaySamsamüdürüne,BayanSamsa işverenine,Gretedepatronuna.Onlarbununlameşgul iken gündelikçi kadın gideceğini haber vermek için içeri girdi, çünküsabah işini bitirmişti. Üçü de oldukları yerden kadına bakmadan başlarınısallamaklayetindi,amakadıngitmeyinceöfkeylebaşlarınıkaldırdılar.“Nevar?”diye sordu Bay Samsa. Gündelikçi kadın sanki müjde verecekmiş de iyice

sorulmasını bekliyormuş gibi gülümseyerek kapıda bekliyordu. ŞapkasınınüzerindeneredeysedimdikduranveişegirdiğindenberiBaySamsa’nınsinirinedokunan devekuşu tüyü her bir yöne sallanıyordu. “Bir şeymi diyecektiniz?”diye sordu, gündelikçi kadının evde en çok saygı duyduğu kişi olan BayanSamsa. “Evet,” diye cevap verdi kadın ve neşeli bir şekilde gülmektenkonuşmasına devam edemedi önce, “içerideki şeyden nasıl kurtulacağınızıdüşünmenize gerek yok. Ben hallettim bile,” dedi. Bayan Samsa ve Greteyazmaya devam etmek ister gibi mektuplarının üzerine eğildiler; gündelikçikadının her şeyi ayrıntısıyla anlatmaya başlayacağını sezen Bay Samsa elinikararlı bir şekilde uzatarak bunu engelledi. Uzatmaması gerektiğini anlayankadın, birden acelesi olduğunu anımsadı, kırıldığını belli ederek, “Herkese iyigünler,”dedi,sertbirşekildedöndüvekapıyıhızlaçarparakçıkıpgitti.“Akşamleyinişinesonverilecek,”dediBaySamsa,ancaknekarısındannede

kızından bir cevap geldi, çünkü henüz elde ettikleri huzuru gündelikçi kadınkaçırmışa benziyordu. Ayağa kalkıp pencerenin yanına gittiler ve birbirlerinesarılaraköylece durdular.BaySamsaoturduğuyerdenkoltuğunuonlara doğruçevirdi ve bir süre sessizce onları seyretti. Sonra şöyle seslendi: “Haydi gelinburaya.Olanlarıunutun,benimleilgilenin.”Bununüzerinekadınlarhemenonunyanınakoştular,onasarıldılarveçabucakmektuplarınıbitirdiler.Daha sonra aylardan beri ilk kez üçü birlikte evden çıkıp tramvayla kent

dışınagittiler.Sadeceüçününolduğuvagonuniçinegüneşinsıcaklığıdolmuştu.Oturdukları yerde arkalarına yaslanarak gelecekleriyle ilgili planlarındankonuştularvekonuştukçadageleceklerininhiçdekötügörünmediğinianladılar,çünküüçünündeogünekadarbirbirinesormadığıişlerigayetiyiydiveözellikledegelecekiçinçokşeyvaatediyordu.Kuşkusuzşuandurumlarınıdüzeltmeninenkolayyoluevlerinideğiştirmekti;dahaküçük,dahaucuz, fakatdaha iyibirsemtte ve bir zamanlar Gregor’un seçtiği ve şimdi oturduklarından dahakullanışlıbireve taşınabilirlerdi.KendiaralarındaböylesohbetederlerkenBayveBayanSamsa, ikisidehemenhemenaynıanda,gittikçecanlanankızlarınınsonzamanlardayaşananveyanaklarınısolduranoncaüzüntüyerağmennasıldagüzelleşip serpildiğini fark ettiler. Daha da sessizleşerek, neredeyse farkındaolmadan bakışlarıyla konuşarak, kızları için iyi bir eş bulmanın zamanınıngeldiğinidüşündüler.VesondurağagelinceherkestenönceGreteayağakalkıpkörpe bedeniyle gerindiğinde, yeni düşlerinin ve güzel planlarınıngerçekleşeceğindenemindiler.