VISOKA ŠKOLA ZA POSLOVNU EKONOMIJU I PREDUZETNIŠTVO

BEOGRAD

SEMINARSKI RAD

Predmet: FISKALNA EKONOMIJA

UPRAVLJANJE POREZIMA

Mentor: Student:Prof. dr Milan Beslać Marko Jakovljević Broj indeksa 200-018-08

Beograd, novembar, 2008. godina.

Sadržaj

UVOD 2

POREZ - OSNOVNI POJMOVI

1.1. Definicija poreza 3

1.2. Tipovi poreza 3

2. PORESKO UPRAVLJANJE 5

2.1. Upravljanje porezima 5

2.2. Poreski menadžer 6

2.3. Poreski obveznici i drugi poreski dužnici 7

2.4. Poreska kontrola 8

2.5. Otkrivanje poreskih krivičnih dela 10

2.6. Poreska krivična dela 11

2.7. Poreski prekršaji 12

3. ZAKLJUČAK 13

14

4. LITERATURA

1

UVOD

Od kada postoji država postoji i potreba da se ona finansira. Način njenog finansiranja

se veoma menjao tokom vremena. U starija vremena (antika i srednji vek), porezi su bili

manje važni nego danas, a država i vladalac više su se oslanjali na prihode od krunske zemlje i

rudnika plemenitih metala, koji su se nalazili u vladaočevoj svojini. Vladalac je, kao vlasnik

svega postojećeg, koristio i rad podanika za svoje i državne potrebe, a bez oporezivanja.

Snažnije države naplaćivale su tribut od pokorenih država.

Ipak, i tada su postojali izvesni porezi, odnosno dažbine. U Egiptu se pominju porez na

ulje za kuvanje i glavarina, u Grčkoj carina i glavarina na robove i strance, u Rimu glavarina u

ranijem periodu, a kasnije porez na nasleđe i na promet (žito, so), kao i carina.

I u srednjem veku prihodi od krunskih domena ostaju važan izvor prihoda vladaoca i

države, ali se šire porezi u obliku glavarine, poreza na zemlju i nasleđe i raznih drugih

dažbina. Deo poreza plaća se u naturi, kao deo žetve ili u stoci. Crkva stiče velike prihode kroz

razne dažbine.

Pojava i rast mnogih poreza čvrsto je vezana za ratove i potrebu koju oni donose da se

u kratkom roku znatno poveća državni prihod. Tako je prvi porez na dohodak građana uveden

u Engleskoj 1799. godine kako bi se finansirao rat sa Napoleonom. I kasnije su skokovi u

oporezivanju rezultat ratova (na primer, I i II svetskog), posle kojih poreski teret nije u

potpunosti vraćan na pređašnji nivo.

Progresivan porez na dohodak uveden je prvi put u Pruskoj 1853, a zatim u drugim

zemljama (Britanija 1907, SAD 1913, Francuska 1917).

U Engleskoj je u srednjem veku naplaćivan porez i za svaki prozor na zgradi. Poreski

obveznici su zato zaziđivali prozore da bi plaćali manji porez. Posledica takve poreske politike

se i danas može videti na nekim zgradama u Londonu. Tokom ropstva pod Turcima, Turci su

naplaćivali čak i porez koji se zvao "žvakalica". U ovom radu bi’e detaljnije obja[njeno [ta su

to poreyi i kako se upravlja sa njima.

2

1. POREZ - OSNOVNI POJMOVI

1.1. Definicija poreza

Porez je nedobrovoljno plaćanje državi koje nije praćeno protivuslugom koju bi od nje

primio platilac poreza.

Osnovna svrha ubiranja poreza je finansiranje budžeta i propisanih nadležnosti države i

njenih jedinica. Porezi su najvažniji izvor budžeta i bez njih država ne bi mogla da funkcioniše

i finansira javna dobra i zajedničke potrebe, kao što su odbrana, zaštita svojine i prava

građana, javni red i mir, obrazovanje, zdravstvo, infrastruktura i slično.

Pored ovog glavnom cilja, drugi ciljevi oporezivanja su: a) redustribucija dohotka ili

imovine, gde se neki građani opterećuju porezom više, a drugi manje, b) destimulisanje

neželjenog ponašanja, kao potrošnje duvana i alkohola kroz visoke akcize, i/ili v) ugradnja

stabilizatora ukupnog dohotka zemlje kroz progresivno oporezivanje, kako veruju neki

ekonomisti.

Važna osobina pojedinih poreza je vrsta poreske stope. Ona može biti proporcionalna,

kada stopa ostaje ista bez obzira na rast dohotka, progresivna, kada stopa raste sa povećanjem

doohotka, i regresivna, kada se stopa smanjuje sa povećanjem dohotka.

1.2. Tipovi poreza

Osnovna podela poreza je na neposredne i posredne. Neposredni porezi su oni koje

plaćaju poreski obveznici koji ih i snose (porezi na dohodak građana, dobit preduzeća i

slično), dok se kod posrednih poreza (porezi na promet, carine i slično) unapred zna da će ih

poreski obveznih (trgovinsko preduzeće ili uvoznik) prebaciti na nekog drugog (potrošača).

Podela je ipak nepotpuna i nejasna, budući da postoji prevaljivanje i neposrednih poreza, pa

nije uvek jasno ko ih snosi. Osnovni porezi su:

Porez na dohodak građana, koji pokušava da obuhvati sve prihode jednog građanina

(ili ponekada porodice). Pogodan je za redistribuciju i obično progresivan, kako bi se jače

zahvatili dohoci najbogatijih. Znatna progresivanost iz prvih decenija posle II svetskog rata

3

(marginalna poreska stopa i do 70%) napuštena je u većini zemalja, jer se pokazala negativno

sa stanovišta produktivnog rada, investiranja i odliva kapitala iz zemlje. Sada je progresija

obično umerena, ili je čak nema. Od ukupnog prihoda obično se odbijaju neke stavke da bi se

doobio oporezivi dohodak, kao što su izdržavanje članova porodice, zdravstveni troškovi,

donacije i slično. Naplatu poreza olakšava tehnika zvana oporezivanje po odbitku, gde

akontaciju poreza ne uplaćuje sam obveznik, već onaj ko njemu uplaćuje prihod/dohodak, kao

što je poslodavac za porez na platu ili isplatilac autorskog honorara.

Porez na dobit preduzeća, koji plaćaju preduzeća na profit koji ostvare u jednoj godini.

Dobit se tretira kao razlika između ukupnih prihoda i troškova poslovanja. Moguća su i

dodatna umanjenja, na primer za izvršene investicije, ubrzanu amortizaciju i slično. Stopa je

uvek proporcionalna. U Srbiji je 2004-2006. godine 10%

Porez na promet je monofazni porez koji se naplaćuje u maloprodaji. I dalje postoji u

SAD. Porez na dodatu vrednost je porez na promet koji se naplaćuje u svakoj fazi prometa.

Ideja je da se uzajamnom kontrolom platilaca poreza, a u sopstvenom interesu, smanji stepen

izbegavanja plaćanja poreza. Prvi put primenjen u Francuskoj, a danas ga koristi velika većina

zemanja u svetu. Srbija gaje uvela 1. januara 2005. godine.

Akciza je dodatan i visok porez na promet koji se obično naplaćuje na robu sa niskom

elastičnošću tražnje, kao što su alkohol, duvan, kafa i nafta i derivati.1

Ideja sa porezom na nasleđeje da se makar povremeno, u trenutku smrti vlasnika,

oporezuje ukupan kapital pojedica ili porodice. U Srbiji su nasledstva najbližih rođaka izuzeta

od poreza.

Porez na kapitalne dobitke je porez koji se plaća u trenutku prodaje neke imovine

(nekretnine, vrednosni papiri itd) na njenu uvećanu vrednost od trenutka nabavke.

1 Porez na imovinu je porez kojim se obično obuhvataju nepokretna imovina i, ponekad, vrednosni papiri. Obično

pripada lokalnim vlastima.

4

2. PORESKO UPRAVLJANJE

2.1. Upravljanje porezima

Upravljanje porezima jeste važan segment integralnog fiskalnog menadžmenta i

poreskog konsaltinga.) U EZ se tzv. poreskom upravljanju poklanja izuzetna pažnja, naročito

od 1977. godine. Komisija EZ je u »prvoj fazi« nastojala da usmerava nacionalne poreske

sisteme ka zajedničkim ciljevima. Tadašnje smernice su, prema sporazumu, postavljale samo

pravne okvire, koji su, za zakonodavstvo članica EZ, kao cilj, bili obavezni da se uključe u

svaki nacionalni poreski sistem, ponaosob bez izuzetka. Nove poreske smernice Komisije EZ

je nedavno izradila da bi načinila zaokret i insistirala na »takmičenju poreskih sistema«, koji

treba da oslobode snage za poresko-pravno zbližavanje.2

Zakon o poreskom postupku i poreskoj administraciji uređuju se postupak

utvrđivanja, naplate i kontrole javnih prihoda na koje se ovaj zakon primenjuje, prava i

obaveze poreskih obveznika, registracija poreskih obveznika i poreska krivična dela i

prekršaji. Ovim zakonom obrazuje se Poreska uprava, kao organ uprave u sastavu Ministarstva

finansija i uređuju njena nadležnost i organizacija.

Kod utvrđivanja, naplate i kontrole poreza i sporednih poreskih davanja poreski

menadžer iz jedinice lokalne samouprave ima prava i obaveze koje po zakonu ima Poreska

uprava, osim prava i obaveza koje se odnose na3:

1) identifikaciju i registraciju poreskih obveznika;

2) procenu poreske osnovice metodom parifikacije i metodom unakrsne procene;

3) otkrivanje poreskih krivičnih dela;

4) Rešavanje u drugom stepenu u poreskim i poreskoprekršajnim stvarima;

5) pravnu pomoć u poreskim stvarima;

6) ostala prava i obaveze Poreske uprave.

 Poreska uprava je dužna da ostvaruje sva prava i obaveze iz poreskopravnog odnosa u

skladu sa zakonom. U slučajevima kada je Poreska uprava ovlašćena da deluje na osnovu

2 Grupa autora: Ristić Žarko i drugi, Fiskalna ekonomija, VPŠ, Čačak, 2007, str 353.

3 Isto, str 355

5

diskrecionih ovlašćenja, dužna je da deluje u skladu sa svrhom tih ovlašćenja i u okviru

zakona. Poreska uprava je dužna da utvrđuje sve činjenice koje su bitne za donošenje zakonite

i pravilne odluke, posvećujući jednaku pažnju činjenicama koje idu u prilog i na štetu

poreskom obvezniku.

Poreskopravni odnos je odnos javnog prava koji obuhvata prava i obaveze u poreskom

postupku Poreske uprave s jedne i fizičkog, odnosno pravnog lica, s druge strane, kojim se

uređuje:

1) obaveza plaćanja poreza, obaveza obezbeđenja poreske obaveze i obaveza plaćanja

sporednih poreskih davanja od strane fizičkog, odnosno pravnog lica i pravo Poreske uprave

da zahteva ispunjenje ovih obaveza;

2) obaveza fizičkog, odnosno pravnog lica da, u skladu sa zakonom, utvrdi porez,

odnosno, po odbitku, naplati porez u ime poreskog obveznika, vodi propisano knjigovodstvo,

podnosi poreske prijave, dostavlja

2.2. Poreski menadžer

Poreski menadžeri reprezentuju resurs razvoja javnog sektora, koji planira, organizuje i

kontroliše javne i poslovne aktivnosti. Oni su, doduše, fiskalni eksperti za upravljanje

porezima i za efikasnu alokaciju budžetskih resursa. Oni dobro poznaju poresko upravljanje,

javni marketing i budžetski inženjering. Fiskalni menadžer jeste državni lider, koji koristi

znanje, iskustvo, vlast, moć i autoritet u strukturiranoj javnoj organizaciji modeme države.

Poreski menadžer koordinira javne funkcije države i donosi poreske odluke. On uspešno

komunicira sa fizičkim i pravnim licima, kao poreskim obveznicima. Fiskalni menadžer je

inovator poreske strukture i kanalizator finansijskog planiranja države. Poreski menadžer je

»poslovni alokator« fiskalnih resursa državnog budžeta i kreator biznis alijanse izmedu

privrede i države.4

Poreskoj upravi traženu dokumentaciju i podatke, ne obavlja plaćanja na način drukčiji

od propisanog, dozvoli pregled svog poslovanja službenom licu Poreske uprave i druge

zakonom utvrđene obaveze činjenja, nečinjenja ili trpljenja, u cilju blagovremenog i pravilnog

4 Grupa autora: Ristić Žarko i drugi, Fiskalna ekonomija, VPŠ, Čačak, 2007, str 355

6

plaćanja poreza, kao i pravo Poreske uprave da zahteva ispunjenje ovih obaveza. U

poreskopravnom odnosu, fizičko, odnosno pravno lice ima pravo:5

1) na povraćaj više ili pogrešno naplaćenog poreza, odnosno sporednih poreskih davanja,

kao i na povraćaj poreza kada je to drugim poreskim zakonom predviđeno;

2) na poresku refakciju;

3) da koristi poreski kredit u odnosu na poresku obavezu, odnosno obavezu po osnovu

sporednih poreskih davanja.

Ako se lice opredeli za povraćaj više ili pogrešno naplaćenog poreza, odnosno

sporednih poreskih davanja, kao i za refakciju poreza,

Poreska uprava obavlja poslove državne uprave koji se odnose na vođenje

prvostepenog i drugostepenog poreskog postupka, vođenje jedinstvenog registra poreskih

obveznika i poresko knjigovodstvo, otkrivanje poreskih krivičnih dela i prekršaja i njihovih

izvršilaca, pokretanje i vođenje poreskog prekršajnog postupka, kao i druge poslove određene

ovim zakonom. Taj posao rade poreski menadžer

Poreska uprava samostalno izvršava poslove iz stava 1. ovog člana na celokupnoj

teritoriji Republike Srbije (u daljem tekstu: Republika) i organizuje se tako da obezbeđuje

funkcionalno jedinstvo u sprovođenju poreskih propisa.

2.3. Poreski obveznici i drugi poreski dužnici

Poreski dužnik je fizičko ili pravno lice koje duguje određenu radnju iz

poreskopravnog odnosa. Poreski obveznik je poreski dužnik koji je obavezan da plati porez,

odnosno sporedno poresko davanje. Utvrđivanje poreza je delatnost Poreske uprave, odnosno

poreskog obveznika, koja se sastoji u izdavanju upravnih akata, odnosno u preduzimanju

zakonom propisanih radnji, kojima se ustanovljava postojanje pojedinačne poreske obaveze i

određuju poreski obveznik, poreska osnovica i iznos poreske obaveze. Utvrđivanje poreza

obavlja:6

1) sam poreski obveznik (samooporezivanje);

2) Poreska uprava, donošenjem poreskog rešenja, i to:

5 Grupa autora: Ristić Žarko i drugi, Fiskalna ekonomija, VPŠ, Čačak, 2007, 356

6 Grupa autora: Ristić Žarko i drugi, Fiskalna ekonomija, VPŠ, Čačak, 2007, str 357

7

u postupku poreske kontrole - ako poreski obveznik, suprotno zakonu, ne obavi

utvrđivanje poreske obaveze ili ga izvrši netačno ili nepotpuno;

u slučajevima kada je zakonom propisano da se ne sprovodi samooporezivanje ili kada

je zakonom propisano da se, uprkos samooporezivanju, poresko rešenje mora doneti.

Poresko rešenje o utvrđivanju poreza, pored elemenata uređenih zakonom, sadrži nalog

poreskom obvezniku da porez plati u propisanom roku na propisane uplatne račune javnih

prihoda.

2.4. Poreska kontrola

Poreska kontrola je instrument države i menadžmenta preduzeća i pomaže u

blagovremenom otkrivanju slabih mesta u funkcionisanju internih kontrolnih sistema,

sprečavanju zloupotreba i protivpravnog prisvajanja i istovremeno predlaže mere i aktivnosti

na otklanjanju otkrivenih slabosti u organizaciji i funkcionisanju internih kontrolnih sistema.

Poreska kontrola je veoma bitna za vođenje računovodstvenih i finansijskih evidencija

organizacije, ona je isto tako, veoma važna za upravljanje preduzećem. Iz tog razloga su svi,

od spoljnih revizora do uprave, borda direktora, akcionara velikih javnih kompanija do države,

zainteresovani za poresku kontrolu.

Poreska kontrola je postupak provere i utvrđivanja zakonitosti i pravilnosti

ispunjavanja poreske obaveze, koji vrši Poreska uprava, u skladu sa zakonom. Ako se u

poreskoj kontroli utvrde nepravilnosti ili propusti u izvršavanju obaveza iz poreskopravnog

odnosa, poreskom obvezniku se nalaže da ih otkloni. U postupku poreske kontrole Poreska

uprava, u skladu sa zakonom, obavlja:

1) kancelarijsku kontrolu;

2) terensku kontrolu;

3) radnje u cilju otkrivanja poreskih krivičnih dela.

Plan poreske kontrole

Poreska kontrola vrši se na osnovu godišnjeg plana, odnosno vanrednog plana, koji

donosi direktor Poreske uprave, a koji je zasnovan na oceni poreskog značaja i poreskog rizika

poreskog obveznika.

8

Pri utvrđivanju plana, obavezno se ima u vidu i procena uticaja poreske kontrole na

efikasnost naplate poreza u određenim delatnostima.

U slučajevima kad je došlo do poremećaja u prometu na tržištu ili postoji indicija da je

povećan obim nelegalne trgovine, poreska kontrola vrši se na osnovu vanrednog plana

kontrole koji donosi ministar.

Kancelarijska kontrola predstavlja skup radnji kojima Poreska uprava proverava

tačnost, potpunost i usklađenost sa zakonom, odnosno drugim propisom podataka iskazanih u

poreskoj prijavi, kao i poreskom bilansu, računovodstvenim izveštajima i drugim

evidencijama (u daljem tekstu: drugi izveštaji) poreskog obveznika, upoređivanjem sa

podacima iz poreskog knjigovodstva i drugih službenih evidencija koje vodi, odnosno kojima

raspolaže Poreska uprava.

Kancelarijsku kontrolu vrši, u prostorijama Poreske uprave, poreski inspektor, osim

radnji kontrole prijema i obrade poreske prijave i drugih izveštaja, koje vrše službenici

Poreske uprave određeni za te poslove.

U postupku kancelarijske kontrole prijema i obrade, proverava se matematička tačnost,

formalna ispravnost i potpunost poreske prijave i drugih izveštaja, koje poreski obveznik, u

skladu sa zakonom, dostavlja Poreskoj upravi.

Ako se u postupku obrade poreske prijave i drugih izveštaja utvrdi da postoji

matematička greška, Poreska uprava će doneti rešenje kojim se poreskom obvezniku nalaže da

plati razliku ili utvrđuje iznos povraćaja poreza. Ako se u postupku obrade poreske prijave i

drugih izveštaja utvrdi da su formalno neispravni, pogrešno popunjeni ili nepotpuni, poreski

inspektor će zaključkom naložiti poreskom obvezniku da, u roku od tri dana, otkloni greške,

odnosno dopuni prijavu ili druge izveštaje. Ako poreski obveznik ne postupi po zaključku,

smatraće se da poreska prijava, odnosno drugi izveštaj nisu podneti Poreskoj upravi.

Poreski obveznik dužan je da, na poziv Poreske uprave, neposredno ili preko poreskog

punomoćnika, učestvuje u daljem postupku kancelarijske kontrole i da pruži tražena

objašnjenja i dokumentaciju u roku koji odredi Poreska uprava.

Ako se u postupku kancelarijske kontrole utvrdi postojanje nepravilnosti u pogledu

podataka od značaja za utvrđivanje visine poreske obaveze, poreski inspektor je dužan da

sačini zapisnik o kontroli. Poreski obveznik ima pravo da u roku od tri dana od dana prijema

zapisnika o kancelarijskoj kontroli podnese primedbe na taj zapisnik.

9

Terenska kontrola predstavlja skup radnji kojima Poreska uprava proverava zakonitost

u radu i pravilnost ispunjavanja poreskih obaveza od strane poreskih obveznika. Terensku

kontrolu obavlja poreski inspektor na osnovu naloga za kontrolu. Nalog za terensku kontrolu

Poreska uprava dostavlja poreskom obvezniku neposredno pre početka kontrole. Pre početka

terenske kontrole, poreski inspektor je dužan da pokaže službenu legitimaciju poreskom

obvezniku. Poreska uprava može da odloži početak sprovođenja terenske kontrole ako poreski

obveznik podnese usmeni prigovor odmah po prijemu naloga, navodeći razloge za odlaganje

kontrole, s tim što je u roku od 24 časa od prijema naloga dužan da dostavi prigovor u

pismenom obliku Poreskoj upravi.

Ako poreski inspektor oceni da je usmeni prigovor izjavljen da bi se ometala terenska

kontrola, otpočeće postupak kontrole i navesti u zapisniku razloge na osnovu kojih je doneo

takvu odluku.

2.5. Otkrivanje poreskih krivičnih dela

Otkrivanje poreskih krivičnih dela i njihovih izvršilaca obavlja Poreska policija.

Poreska krivična dela su krivična dela utvrđena ovim i drugim zakonom, koja kao moguću

posledicu imaju potpuno ili delimično izbegavanje plaćanja poreza, sačinjavanje ili

podnošenje falsifikovanog dokumenta od značaja za oporezivanje, ugrožavanje naplate poreza

i poreske kontrole, nedozvoljen promet akciznih proizvoda i druge nazakonite radnje koje su u

vezi sa izbegavanjem i pomaganjem u izbegavanju plaćanja poreza.

Radi otkrivanja poreskih krivičnih dela i njihovih izvršilaca Poreska policija u

predkrivičnom postupku postupa kao organ unutrašnjih poslova i ovlašćena je da, u skladu sa

zakonom, preduzima sve potražene radnje, izuzev ograničenja kretanja. Poreska policija, u

skladu sa odredbama zakona kojim se uređuje krivični postupak, može pozivati i saslušavati

osumnjičenog uključujući i njegovo prinudno dovođenje, pre pokretanja krivičnog postupka

izvršiti pretresanje stana, poslovnih ili drugih prostorija, prevoznih sredstava i lica kada

postoje osnovi sumnje da je izvršeno poresko krivično delo i izvršiti prinudno oduzimanje

predmeta koji mogu poslužiti kao dokaz u krivičnom postupku za poreska krivična dela.

Pretresanje stana i drugih prostorija može se vršiti samo na osnovu odluke suda i uz prisustvo

dva svedoka.

10

Ako poreski inspektor u postupku poreske kontrole utvrdi da činjenice i okolnosti

ukazuju na postojanje osnova sumnje da je izvršeno poresko krivično delo, dužan je da o tome

sastavi izveštaj i da ga, zajedno sa pribavljenim dokazima, odmah dostavi nadležnom

rukovodiocu Poreske uprave.

Ako poreski inspektor u postupku poreske kontrole utvrdi da činjenice i okolnosti

ukazuju na postojanje osnova sumnje da je izvršeno krivično delo iz drugih oblasti, ili prekršaj

za koji Poreska uprava nije nadležna, Poreska uprava podnosi krivičnu, odnosno prekršajnu

prijavu nadležnom državnom organu.

Na osnovu prikupljenih obaveštenja Poreska policija sastavlja krivičnu prijavu, u kojoj

navodi dokaze za koje je saznala prilikom prikupljanja obaveštenja i podnosi je državnom

tužiocu. Uz krivičnu prijavu dostavljaju se i dokumentacija, pribavljeni izveštaji, izjave i drugi

materijali koji su relevantni za uspešno vođenje postupka. Ako Poreska policija, posle

podnošenja krivične prijave, sazna za nove činjenice, dokaze ili tragove krivičnog dela, dužna

je da prikupi potrebna obaveštenja i izveštaj o tome, kao dopunu krivične prijave, dostavi

državnom tužiocu. Poreska policija dužna je da u krivičnom postupku sarađuje sa sudom i

tužilaštvom.

2.6. Poreska krivična dela

Odgovorno lice u pravnom licu - poreskom placu, kao i preduzetnik - poreski platac

koji, u nameri da ne plati porez, ne uplati na propisani uplatni račun javnih prihoda iznos koji

je obračunat na ime poreza po odbitku, kazniće se zatvorom do tri godine i novčanom kaznom.

Ko u nameri da ugrozi naplatu poreza koji nije dospeo za naplatu ili koji nije utvrđen,

ali je pokrenut postupak utvrđivanja ili kontrole, odnosno poreza koji je utvrđen njemu ili

drugom licu, po ustanovljavanju privremene mere za obezbeđenje naplate poreza u skladu sa

zakonom, odnosno u postupku prinudne naplate ili poreske kontrole otuđi, sakrije, ošteti,

uništi ili učini neupotrebljivom stvar na kojoj je ustanovljena privremena mera za obezbeđenje

naplate, odnosno stvar koja je predmet prinudne naplate poreza ili poreske kontrole, kazniće se

zatvorom do jedne godine i novčanom kaznom.

Kaznom zatvora kazniće se i ko daje lažne podatke o činjenicama koje su od značaja

za sprovođenje prinudne naplate poreza, odnosno poreske kontrole.

11

Ko stavlja u promet, odnosno prodaje proizvode koji nisu posebno obeleženi

propisanim kontrolnim akciznim markicama, u skladu sa zakonom, kazniće se zatvorom od

šest meseci do pet godina.

Preduzetnik, odnosno odgovorno lice u pravnom licu koje se bavi proizvodnjom ili

uvozom proizvoda koji, u skladu sa zakonom, moraju biti posebno obeleženi kontrolnim

akciznim markicama, a ne preduzme mere da ovi proizvodi pre stavljanja u promet budu

obeležni kontrolnim akciznim markicama, kazniće se zatvorom od šest meseci do tri godine.

2.7. Poreski prekršaji

Poreski prekršaji su prekršaji propisani ovim zakonom i drugim poreskim propisima.

1) Poreski prekršaji poreskih obveznika - pravnih lica i preduzetnika. oreski obveznik –

pravno lice ili preduzetnik koji ne podnese poresku prijavu propisanu poreskim zakonom, ne

obračuna i ne plati porez u zakonom propisanom roku, kazniće se za prekršaj novčanom

kaznom u visini od 15% do 20% iznosa poreza utvrđenog u postupku poreske kontrole.

Poreski obveznik – pravno lice ili preduzetnik koji ne podnese poresku prijavu a

obračuna ali ne plati porez u zakonom propisanom roku, kazniće se za prekršaj novčanom

kaznom u visini od 10% do 15% iznosa poreza utvrđenog u poreskoj kontroli.

Poreski obveznik – pravno lice ili preduzetnik koji podnese poresku prijavu iz stava 1.

ovog člana, a obračuna ali ne plati porez u zakonom propisanom roku, kazniće se za prekršaj

novčanom kaznom u visini od 5% do 10% iznosa poreza utvrđenog u poreskoj kontroli.

Poreski obveznik – pravno lice ili preduzetnik koji ne podnese poresku prijavu, ali

obračuna i plati porez u zakonom propisanom roku, kazniće se za prekršaj novčanom kaznom

u visini od 1% do 5% iznosa poreza utvrđenog u poreskoj kontroli.

12

3. ZAKLJUČAK

Opšte je poznato da poslovno upravljanje nužno uključuje i upravljanje poreznim

rizicima. Posebno je to izraženo u uslovima efektivno visoke porezne opterećenosti

poslovanja. Poslovno upravljanje u funkciji je dugoročnog optimiziranja sigurnosti i učinka

stvaranjem određenih ekonomskih, tržišnih i finansijskih učinaka. Budući da finansijski profit

(uspeh) posledično povećava profit i to kroz maksimalizaciju čistih novčanih tokova nakon

oporezivanja, nužno se pojavljuje potreba identifikovanja poreznih rizika, njihovog značaja i

upravljanja mogućim poreznim učincima radi maksimalizacije čistih novčanih tokova kao

funkcije cilja.

Porezne obveze značajan su segment ukupnih obveza i novčanih izdataka svakog

društva. Njihova vrednost i dinamika determinisani su ne samo poslovnim aktivnostima nego i

samim propisima, njihovom promenom i primenom. Svako odlaganje plaćanja poreza

(namerno ili nenamerno) u pravilu stvara rizik vidljivog smanjenja uspešnosti i to kroz pojavu

dodatnih rashoda (zatezne kamate, novčane kazne i sl.), ali i posredno kroz propisani najviši

stepen prioriteta njihovog ispunjavanja u uslovima insolventnosti.

Ovaj prioritet, učestala razdoblja nastanka poreznih obveza i njihov vrednosni značaj

često i kratkotrajna razdoblja finansijske nestabilnosti pretvaraju u trajniju nelikvidnost i

poslovnu stagnaciju. Propusti i greške kod poreza u pravilu imaju za posledicu ili veliko

smanjenje ili sprečeno povećanje poslovnog uspeha. To dodatno opravdava ulaganje u

ogranizovano upravljanje poreskim rizicima.

Interes menadžmenta za upravljanje poreskim rizicima nije samo zbog toga da se

otkloni kazna za prekršaje, nego i da se u sklopu zakonskih mogućnosti plati najmanji mogući

porez i da se što je više moguće odloži plaćanje poreza.

Organizovano upravljanje porezima znači sistemski i kontinuirano praćenje poslovanja

u delu koji se odnosi na pravovremenostt i tačnost u obračunavanju i plaćanju svih oblika

poreza. Zapravo to znači dugoročno i na pouzdani način osigurati pravilnu primenu poreskih

propisa.

13

4. LITERATURA

1. Grupa autora: Ristić Žarko i drugi, Fiskalna ekonomija, VPŠ, Čačak, 2007

2. Fabinc Ivo: Zaštitna politika u međunarodnim ekonomskim odnosima, Informator,

Zagreb, 1970.

3. Mencinger Jože: Efektivna carinska zaštita Jugoslavije, privredna kretanja Jugoslavije,

EIPF, Ljubljana, 1972.

4. Stojiljković Dragoljub: Tržište i cene, Ekonomika, Niš, 1983.

5. Stanković Miodrag: Carinski sistemi i carinske politike, Naša knjiga, Beograd, 1987.

6. Todorović Tomislav: Uticaj carinskog sistema na formiranje proizvođačkih cena,

Savremena administracija, Beograd, 1980.

7. Todorović Tomislav i grupa autora: Porezi, carine i druge dažbine, PROINKOM,

Beograd, 1995.

8. www.megatrend/literatura.co.yu

14