univerzitet crne gore fakultet za sport i...

UNIVERZITET CRNE GORE FAKULTET ZA SPORT I FIZIČKO VASPITANJE

Odsjek sportski treneri

Popović Igor

ANALIZA POZICIONOG NAPADA U KOŠARCI

- Završni rad -

Nikšić, 2016.

UNIVERSITY OF MONTENEGRO FACULTY OF SPORT AND PHYSICAL EDUCATION

Department of Sports coach

Popović Igor

ANALYSIS OF POSITIONAL ATTACK IN BASKETBALL

- Final work -

Nikšić, 2016.

UNIVERZITET CRNE GORE FAKULTET ZA SPORT I FIZIČKO VASPITANJE

Odsjek sportski treneri

ANALIZA POZICIONOG NAPADA U KOŠARCI

- Završni rad -

Mentor: prof.dr Rašid Hadžić Student: Popović Igor Broj indeksa: 1621/14 Članovi komisije: Datum prijave: _____________ ___________________________ Datum odbrane: ____________ ___________________________

Nikšić, 2016.godine

SAŽETAK

U ovom radu je opisana taktika u košarci i nivoi taktike. Pod taktikom

podrazumijevamo primjenu sveukupnih individualnih, grupnih i ekipnih

dejstava u cilju postizanja maksimalnog rezultata. Postoje tri nivoa taktike:

individualna, grupna i kolektivna.

Glavni cilj rada je bio da se obuhvati i analizira pozicioni napad u košarci i

saradnja igrača u pozicionom napadu. Pozicioni napad je napad kada tim u

posjedu lopte nema brojčanu i prostornu prednost u zoni šuta.

Opisan je pozicioni napad sa osnovnim karakteristikama, kao i značaj

timske igre i komunikacije među igračima. Osnovne karakteristike pozicionog

napada su: prepoznavanje odbrane protivnika, racionalno korišćenje prostora,

opterećenje lijeve i desne strane odbrane i skok u napadu.

Takođe u radu su opisani principi i način izvođenja pozicionog napada.

Jedan od najvažnijih principa u pozicionom napadu je ravnoteža broja napadača u

odnosu na prostor i poziciju lopte.

Može se zaključiti da se pozicioni napad igra protiv snažne i jako

organizovane odbrane i da traje do 24 sekunde. Saradnja igrača u napadu

označava znanje igrača u igri 1:1 i 2:2.

SUMMARY

In this work i'm describing tactics and levels of tactics. Under tactics we are

telling about total individual, group and team work in order to achieve maximum

results. There is a three levels of tactics and they are: individual, group and team

tactics.

The main fact was to analyze positional attack in basketball and

cooperation between players in positional attack. Positional attack is a type no

numerical and spatial advantage in the area of cross.

Here is also described positional attack with it's main details, as well the

team play, and communications between players. The main characteristics of the

positional attack are: recognizing the defense of the opposite team, rational use of

the court, load left and right side of defense, and jump attack. Also in the work are

described the principles and methods of positional attack.

One of the most important principals in positional attack is the balance of

the number of attacker in relation to space and position on the ball.

We can conclude that the positional attack is played against strong and well

organized defense and it lost twenty four seconds. Cooperation between the

players in the attack signifies knowledge players in the game of 1:1 and 2:2.

SADRŽAJ

1. UVOD ...............................................................................................................................1

1.1. Značaj timske igre i komunikacije među igračima.............................................4

1.2. Definisanje problema istraživanja.........................................................................5

2. TEORIJSKO-METODOLOŠKA OSNOVA RADA .................................................7

2.1. Definicija osnovnih pojmova .................................................................................7

3. TAKTIKA U KOŠARCI ................................................................................................9

3.1. Grupna taktika ........................................................................................................10

3.2. Kolektivna taktika napada ....................................................................................12

4. POZICIONI NAPAD ...................................................................................................14

4.1. Osnovne karakteristike pozicionog napada .......................................................15

4.2. Način izvođenja i stvaranje preduslova kod pozicionog napada ..............16

4.3. Saradnja igrača u pozicionom napadu ...............................................................17

4.3.1 Saradnja bez blokada ...................................................................................... 18

4.3.2 Saradnja sa blokadama ................................................................................... 20

4.3.3 Saradnja tri napadača u igri 5:5 ..................................................................... 27

5. ZAKLJUČAK .................................................................................................................37

6. LITERATURA ..............................................................................................................39

ZZaavvrrššnnii rraadd AAnnaalliizzaa ppoozziicciioonnoogg nnaappaaddaa uu kkooššaarrccii

11

1. UVOD

Košarku je kreirao dr Džejms Nejsmit (slika br.1) (Dr James Naismith

1861—1939) krajem 1891. godine. On je u to vrijeme bio instruktor za fizičko

vaspitanje na međunarodnoj Y.M.C.A. školi (International Y.M.C.A Training

school) u Springfildu, u državi Masačusetes. U vrijeme njegovog dolaska u

Springfild, u školi je postojao veliki problem u nastavi fizičkog vaspitanja,

koji je tražio brzo rešenje. Bio je to problem nastave fizičkog vaspitanja u zimskim

mjesecima, kada se nastava morala održavati u zatvorenim prostorijama. Shodno

tim vremenima, to je podrazumijevalo strogo određeno vježbanje na

gimnastičkim spravama, razne marševske vježbe i sl. Takav program nije bio

prihvatljiv i privlačan za studente koji su voljeli sportove kao što su: ragbi,

bejzbol, atletika i lakros, koji su im dopuštali mnogo slobodnije i dinamičnije

ponašanje. Tako su studenti počeli da izbjegavaju časove fizičkog vaspitanja, što

je bio zaista veliki problem (http://www.kss.rs/).

Slika br.1

Tadašnji direktor škole dr Galik bio je svjestan da se mora promijeniti

sadržaj časa i da mora da nosi elemente igre. Problem je bio što je moralo da se


22

zadovolji nekoliko zahtijeva: da se igra zimi u zatvorenom prostoru i pod

vještačkim svijetlom, da igra bude interesantna i laka za učenje. Tako je

kombinacijom elemenata iz drugih sportova (kombinacija igrača iz lakrosa,

uvođenje lopte iz ragbija i okrugle lopte iz fudbala) kreirao košarku. Pritom da bi

izbjegao grubu igru i gužvu, shvatio je da mora da podigne cilj i to je podigao

na balkon sale, koji je bio visok 10 stopa, tj 3.05 m, što je današnja visina koša. I

tako neposredno pred čas, Nejsmit je na oglasnoj tabli kod ulaza okačio

originalnih 13 pravila igre. Sve je bilo spremno za rođenje košarke (slika br.2).

Slika br.2

U prvom uputstvu za košarku Dr Nejsmit je pokazao dva osnovna

rasporeda igrača, odnosno raspored sa pet igrača i sa devet igrača u igri. Tim sa

pet igrača je bio sastavljen od: jednog centra, dva krila i dva beka. Tim sa devet

igrača bio je sastavljen od tri igrača u blizini protivničkog koša, tri igrača u

sredini i tri igrača u odbrani. Broj igrača je ujednačen na pet.

1987. godine. Bekovi su imali isključivu ulogu da brane sopstveni koš, da

hvataju odbijene lopte i da ih prosleđuju do preostala tri igrača koji su bili

napadači. Međutim brzo se došlo na to, da jedan od bekova kreće naprijed i

pomaže u poentiranju. To je međutim prinudilo igrače koji su igrali samo u

napadu da se vrate i pomognu bekovima u odbrambenim zadacima. Ubrzo

je svih pet igrača učestvovalo u napadu i odbrani. Ovakva formacija odbrane je

otežavala napad, te su igrači polako zauzimali pozicije u napadu, poslije čega se


33

došlo do pozicionog napada. Prije ovoga je igrana najčešće neka vrsta

neorganizovanog kontranapada. Onda kada je jedan sistem u odbrani

dominirao nad napadom, javljali su se novi napadački sistemi, koji su mu se

suprostavljali i suprotno, kada je neki napadački sistem dominirao.

Dr James Naismith nije ni sanjao te 1891.godine, da će igra koju je

prezentovao studentima International Y.M.C.A. training school (Škola

međunarodnog hrišćanskog udruženja za obuku mladića) u Springfildu postati

jedan od najpopularnijih i najrasprostranjenijih sportova u svijetu. Sve je počelo

kada je Naismith, tada profesor fizičkog vaspitanja, osmislio zanimljivu igru u

zatvorenom prostoru za studente tokom zimskog perioda. Kombinujući elemente

fudbala, lakrosa, bejzbola i dečije igre „patak na steni“ došlo se do jedne nove,

veoma zanimljive tvorevine koja je kasnije dobijala svoj oblik i pravila.

Na samom početku svog osnivanja košarka, kao nova igra se zasnivala na

ukupno trinaest pravila. Tih originalnih trinaest pravila se i danas koriste u

modernoj košarci, naravno uz neke izmjene.

Prva zvanična utakmica odigrana je između profesora i studenata

međunarodne Y.M.C.A. škole u Springfildu (http://www.kss.rs/).

Ekspanzija košarke bila je nezamisliva kako na sjevernoameričkom, tako i

na ostalim kontinentima. Već 1893.godine košarka je stigla u Evropu, tačnije u

Francusku, nešto kasnije i u Australiju i Aziju. Godine 1896. i Južna Amerika je

vidjela košarku u Brazilu.

Na Olimpijskim igrama košarka se pojavila kao demonstracioni sport već u

Sent Luisu 1904.godine, a zvaničan olimpijski sport je od 1936.godine i OI u

Berlinu (SAD pobjednik).

Evropski šampionat u muškoj konkurenciji se igra od 1935. godine

(domaćin Švajcarska, pobjednik Letonija), a u ženskoj od 1938.godine (domaćin

Rim, pobednik Italija).


44

Prvo svjetsko prvenstvo za košarkaše odigrano je u Buenos Airesu

1950.godine (šampion Argentina), a za košarkašice 1953. godine u Santjago de

Čileu (šampion SAD).

Svetska košarkaška federacija FIBA danas ima 213 članica i oko 450 miliona

registrovanih igrača.

Košarka je danas jedan svjetski fenomen i kao takva postaje predmet

izučavanja iz više aspekata. Brzina, snaga, dinamika, intenzitet.... neki su od

pojmova koji bi mogli da odgovaraju današnjem poimanju košarke.

1.1. Značaj timske igre i komunikacije među igračima

Košarka je kolektivna, timska igra koja podrazumijeva saradnju igrača

jednog tima, kako u fazi napada, tako i u fazi odbrane. Način saradnje uči se

vremenom i bazira se na osnovnim pravilima koje igrači treba da znaju i kojih

treba da se pridržavaju.Igrači treba da nauče da saradnja nije samo pomoć koju

sami očekuju kada nijesu u stanju da završe akciju, već da je ona potrebna svakom

igraču kako bi cijeli tim bio uspješniji, ali i sam igrač.

U cilju postizanja što boljeg timskog uspjeha treba poštovati princip da

napad treba da završi igrač u najpovoljnijoj poziciji. U košarci treba da postoji

osjećaj kolektivnosti koji je karakterističan za kolektivne sportove i koji je često

odlučujući faktor uspjeha tima.

Dakle, košarka je kolektivna igra u kojoj 5 (10 ili 12) igrača treba da

funkcioniše sinhronizovano, da dopunjuju jedan drugoga i da se uključuju

pravovremeno u različite akcije. Igrači međusobno komuniciraju i stvaraju

mogućnost da svaki od njih djeluje efikasno.

U toku igre emocije postižu kulminaciju, a igrači ih moraju sputavati

svojom voljom, ne samo zbog pravila, već i zbog odgovornosti prema kolektivu.


55

Ovo ih navikava da se pridržavaju određenih društvenih normi, pa se kasnije

lakše uključuju u društvenu zajednicu i postaju njeni korisni članovi.

Košarka zahtijeva kolektivnu igru, u kojoj svi članovi ekipe moraju

podrediti lične interese, interesima ekipe, ali ih istovremeno ne sputava da korisno

upotrijebe svoje pozitivne individualne odlike (Sokolai, 1972 )

Prijateljstvo igrača,njihova odanost košarci, sve je to nerazdvojivo povezano

sa uspjesima ekipe. Ako u kolektivu nema uzajamnog razumijevanja, ako igrači ne

pomažu jedan drugom, kako u toku igre, tako i u životu, ako ne priskaču u pomoć

u teškoj situaciji, ako ne nastoje da budu bliski – onda u ekipi neće biti istinskog

drugarstva, prijateljstva pa takva ekipa neće imati uspjeha. Kod ujedinjene, složne

ekipe uvijek postoje veći izgledi za uspjeh, ali se i neuspjesi lakše podnose.

1.2. Definisanje problema istraživanja

Pod taktikom u košarci podrazumijevamo primjenu sveukupnih

individualnih, grupnih i ekipnih dejstava u postizanju maksimalnog sportskog

rezultata (Karalejić i Jakovljević, 2001). U odnosu na broj igrača koji učestvuju u

taktičkim dejstvima postoje tri nivoa taktike igre:

� Individualna taktika napada i odbrane,

� Grupna taktika napada i odbrane,

� Kolektivna taktika napada i odbrane, (Karalejić i Jakovljević, 2001).

Taktika košarke je izuzetno bogata, trener ima na raspolaganju veliki broj

različitih taktičkih sredstava u sva tri niova. Osnova igre u košarci je saradnja

igrača jednog tima. Grupnu taktiku predstavlja saradnja 2,3 i 4 igrača istog tima,

čije saradnje predstavljaju djelove kolektivne taktike jednog tima, koji se

odigravaju na jednom dijelu terena ili koji najčešće započinju kao tipične igrovne

situacije. Da bi grupna taktika, odnosno saradnja 2 i 3 igrača bila uspešna, igrači

moraju posjedovati visok nivo tehničke obučenosti, da poseduju širok izbor


66

elemenata košarkaške tehnike, da imaju dobra individualna taktička znanja, da

pravovremeno i dobro rješavaju novonastale situacije na terenu, da njihove akcije

budu usklađene prostorno i vremenski, i da poseduju dobar pregled igre koji je

jako bitan faktor u uspješnosti same igre. Grupnu taktiku pozicionog napada

možemo podijeliti na:

� Saradnju dva igrača u pozicionom napadu

� Saradnju tri igrača u pozicionom napadu, (Karalejić i Jakovljević, 2008)

Dakle, problem ovog istraživanja, odnosi se na analizu različitih modela

pozicionog napada koji su zastupljeni u savremenoj košarci.


77

2. TEORIJSKO-METODOLOŠKA OSNOVA RADA

2.1. Definicija osnovnih pojmova

Za bolje i lakše razumijevanje ovog rada neophodno je adekvatno definisati

i obrazložiti osnovne pojmove. Termini će se u daljem toku rada dosledno koristiti

kako su definisani.

Košarka je veoma popularan ekipni sport, prije svega zbog izražene

dinamike, promjenljivosti i nepredvidljivosti događanja na terenu tokom trajanja

igre. To je izrazito složena igra, sa veoma složenim strukturnim i funkcionalnim

osobinama (Trninić, 1996).

Taktika u košarci se može definisati kao primjena sveukupnih


rezultata. (Karalejić i Jakovljević, 2001).

Timska taktika se sastoji od taktičkih sistema, koji su određeni u odnosu na

tok košarkaške igre (Trninić, 1996).

Pod tehnikom košarke se podrazumijeva niz specifičnih stavova, položaja,

radnji i kretanja koje su neophodne za odvijanje ove sportske igre. (Karalejić, i

Jakovljević, 2008).

Prevaljeni ili pozicioni napad predstavlja igru pet na pet kada su

odbrambeni igrači zauzeli formaciju i na taj način onemogućili napadu da ima

brojčanu ili prostornu prednost. ( Jovović, 2013) .

Improvizovani napad se zasniva na isključivo brzim individualnim

rešenjima nezavisno od prethodno određenih linija kretanja. ( Jovović, 2013).

Šematski napad je igra po šablonu i predstavlja model u kome se slijedi

unapređeni obrazac kretanja. (Jovović, 2013).

Vođenje je aktivnost košarkaša u posjedu lopte koji se, dok njome

manipuliše kreće najkraćom putanjom, tj. linijom prodora i brzinom približno

maksimalnoj ka protivničkom košu (Rubin, 2004).


88

Dribling predstavlja aktivnost košarkaša koji manipuliše loptom, krećući se

više horizontalno po terenu jer se igrač odbrane nalazi na njegovoj liniji prodora.

(Rubin, 2004).


99

3. TAKTIKA U KOŠARCI

Pod taktikom u košarci podrazumijevamo primjenu sveukupnih


rezultata. Dva su osnovna cilja svake taktike:

1. dovesti protivničku ekipu, našom taktikom, u inferioran položaj;

2. nametnuti protivničkoj ekipi našu superiornost u nekoj sposobnosti.

U košarci ne postoji dobra i loša taktika, postoji samo dobar ili loš izbor.

Zato je najvažnija stvar u taktici igre, izbor taktike za konkretnu utakmicu ili

takmičenje. Pri izboru taktike trener mora da vodi računa o:

� Sposobnostima i karakteristikama vlastitog tima;

� Sposobnostima i karakteristikama protivničkog tima;

� Stepen uigranosti, odnosno o tome koliko je dugo tim zajedno;

� Starosnoj strukturi tima;

� Sistemu takmičenja;

� Strukturi tima koji čine igrači po pozicijama;

� Uzrasnim karakteristikama.

U odnosu na broj igrača koji učestvuju u taktičkim dejstvima postoje tri

nivoa taktike:

� individualna taktika napada i odbrane, koja podrazumijeva sve što

košarkaš izvodi bez direktne pomoći nekog od saigrača, i koji

primjenom svojih tehničko-taktičkih znanja rješava određene

tipične i atipične situacije u igri;


1100

� grupna taktika napada i odbrane koja podrazumijeva učešće dva ili

tri igrača iste ekipe koji uzajamnim dejstvom koristeći svoja

tehničko-taktička znanja rješavaju situaciju igre;

� kolektivna taktika napada i odbrane, koja podrazumijeva taktičke

sisteme u napadu i odbrani u kojima učestvuje svih pet igrača na

osnovu određenog rasporeda i principa kretanja.

3.1. Grupna taktika

Osnova igre u košarci je saradnja igrača jednog tima. Svi individualni

kvaliteti neupotrebljivi su i nevažni ukoliko nisu stavljeni u funkciju saradnje sa

saigračima. Košarka je kolektivna kompleksna igra u kojoj pet (10 ili 12) igrača

treba da funkcionišu sinhronizovano, da dopunjavaju jedan drugog i da se

uključuju pravovremeno u različite akcije. Igrači se međusobno pomažu i stvaraju

mogućnosti da svaki od njih deluje efikasno.

Grupna taktika se odnosi na saradnju 2, 3 i 4 igrača, mada je najčešći slučaj

saradnja 2 i 3 igrača u napadu i u odbrani i osnova je za timsku igru. To su

jednostavno rečeno, samo delovi igre 5 : 5, koji se mogu uočiti na određenom djelu

terena i najčešće počinju kao tipične situacije iz igre.

Da bi saradnja 2 ili 3 igrača bila uspešna, učesnici u njoj treba da ispune 4

osnovna uslova :

1. tehnička obučenost – igrači moraju da budu tehnički obučeni i da

posjeduju širok repertoar elemenata takmičarske košarkaške tehnike;

2. individualna taktička znanja – igrači moraju da posjeduju dobra

individualna taktička znanja da bi bili sposobni da dobro procenjuju

novonastale situacije i odgovaraju na njih;

3. usklađenost akcija igrača – što podrazumijeva pravovremene kretnje

i akcije, i


1111

4. pregled igre – igrači neprekidno moraju u vidnom polju da imaju i

igrače koji ne učestvuju neposredno u duelu, saigrače i protivničke

igrače.

Grupna taktika napada se analizira kroz saradnju 2 i 3 igrača u situacijama

kontranapada, brzog napada i pozicionog napada.

Kontranapad je najbrži napad u košarci (traje od 3 do 5 sekundi) i

podrazumijeva u svojoj završnici, stvaranje brojčane prednosti napadača u odnosu

na odbrambene igrače. Ta saradnja može da bude i u prenošenju lopte u polje

napada.

Brzi napad podrazumijeva brojčanu izjednačenost igrača napada i odbrane,

ali tako da svi odbrambeni igrači još nisu uspostavili kontrolu nad napadačima.

Pozicionim napadom se smatra napad kada tim u posjedu lopte nema

brojčanu i prostornu prednost u zoni šuta. Postoji pozicioni napad užem i

pozicioni napad širem smislu. U ovom radu biće obrađivan pozicioni napad u

užem smislu, što znači da će se isključivo govoriti o grupnoj taktici u zoni šuta.

Grupna taktika u pozicionom napadu je osnovno sredstvo kolektivne

taktike napada.

Jedan od najvažnijih principa u pozicionom napadu je ravnoteža broja

napadača u odnosu na prostor i poziciju lopte. Na terenu se, u odnosu na uzdužnu

osu terena, mogu razlikovati dvije strane: strana na kojoj se nalazi lopta (jaka

strana ili strana lopte) i strana bez lopte (slaba strana ili strana pomoći). Na strani

akcije najčešće napadaju dva ili tri igrača, jer je prostor isuviše mali za četiri ili svih

pet igrača istovremeno. To znači da opasnost po koš protivnika najprije dolazi od

te „grupe“ napadača. Prva namjera „grupe“ je da postigne pogodak, ali i da

svojom aktivnošću, u okviru kolektivne taktike, pripreme akciju za saigrače koji su

na suprotnoj strani terena. To dovoljno govori o značaju grupne saradnje u

napadu.


1122

3.2. Kolektivna taktika napada

U odnosu na izbor varijanti u napadu, razlikuju se dva mišljenja

(dvije škole). Prvo mišljenje predstavljaju treneri sa određenim sistemom koji

uvijek koriste iste sisteme u napadu. Neki ih malo koriguju zavisno od igrača

koje imaju, a neki ne koriguju, nego se igrači uklapaju u njihov sistem. Ovaj

pravac ima svoje prednosti. Samo novi igrači moraju se adaptirati, a treneri koji

godinama koriste iste napade mogu da vrše manje korekcije u samom napadu,

nadograđujući ga. Loše je ako se svake godine mijenja ekipa ili trener ne može da

dovede igrače koji se uklapaju u taj napad.

Drugo mišljenje predstavljaju treneri bez određenog sistema koji prvo

sagledaju potencijal pojedinca, pa onda grade napade zavisno od njih. Dakle, sam

napad je maksimalno prilagođen određenim igračima u timu, čime se povećava

njihova efikasnost, a i efikasnost cijele ekipe. Ovaj pravac je karakterističan za

trenere koji često mijenjaju ekipe ili unutar ekipe imaju veliki broj promjena u

igračkom kadru.

Prema organizaciji postavljenog napada razlikujemo improvizovanu,

šablonsku i organizovanu igru.

� Šablonska (šematska igra) predstavlja model u kome se slijedi

unapređen obrazac kretanja bez obzira na poziciju i kretanje

odbrane. Predstavlja prevaziđen model igre.

� Improvizovana igra se zasniva isključivo na brzim individualnim

rješenjima nezavisno od prethodno određenih linija kretanja.

Obiljležava je sloboda izbora u igri i pomanjkanje individualne

odgovornosti. Trenerova uloga je primarno u obuci igrača, a

smanjena je mogućnost kontrolisanja tokom utakmice.

� Organizovana igra u pozicionom napadu je aktivnost u kojoj

učestvuju svih 5 igrača u pripremi i realizaciji akcije.

Podrazumijeva precizno određene rasporede igrača, ulaze u akciju,


1133

primarne linije kretanja sa rešenjima pojedinih situacija tokom igre,

realizaciju akcije, pokrivanje skoka u napadu.

Vrste kolektivnog napada: slobodan napad, kontinuirani napad,

organizovan napad, kratak napad i napad na zonu.

U odnosu na trajanje u košarci se razlikuju tri tipa napada: kontranapad,

brzi napad i pozicioni napad.

Taktika igre u napadu

Individualna taktika Grupna taktika Kolektivna taktika

Dejstva igrača bez lopte

� demarkiranje � utrčavanje � tehnika

postavljanja blokade � tehnika izlaska iz

blokade � tehnika skoka u

napadu Dejstva igrača sa loptom

� osnovni stav u napadu � pivotiranje � hvatanje i dodavanje � finte � dribling � tehnika ulaska na koš � šutevi

Saradnja 2 i 3 igrača u kontranapadu

� 2:0|2:1|3:0|3:1|3:2|4:3 Saradnja 2 i 3 igrača u polukontri

� 2:2|3:3|4:4| Saradnja 2 i 3 igrača u pozicionom napadu

� dupli pas � utrčavanje iza leđa

(back door) � utrčavanje ispred

(front door) � dodaj i utrči (give and

go) � klasična blokada � pick and roll � kontrablokada � blokada navođenjem � dupla blokada � uzastopne blokade � UCLA cut � shuffle cut

Kontranapad

� poslije skoka u odbrani � poslije slobodnog

bacanja � poslije primljenog koša � iz podbacivanja � poslije oduzete lopte Brzi napad

� sa spoljnim igračem � sa prvim trailerom � sa drugim trailerom Pozicioni napad

� protiv odbrane “čovjek na čovjeka”

� protiv zonske odbrane � protiv presinga � protiv zonskog

presinga � protiv kombinovanih

odbrana � kombinacija iz auta


1144

4. POZICIONI NAPAD

Pozicioni napad podrazumijeva igru 5:5. Nakon neuspjelog kontranapada i

brzog napada ekipa prelazi u pozicioni napad. Timovi naravno mogu da igraju

samo pozicioni napad, uopšte se ne upuštajući u kontranapad i brzi napad.

Pozicioni napad podrazumijeva određeni raspored igrača u odnosu na vrstu

odbrane koju igra protivnički tim. Ti rasporedi se označavaju brojem igrača u

pojedinim linijama napada (Trunić, 2007). Gledajući prema košu, ti rasporedi

mogu biti u dvije linije kao što su 1-4 visoko i nisko i 2:3 i u tri linije kao što su: 1-

3-1, 1-2-2, 2-1-2. Koji će raspored tim zauzeti, zavisi od kvaliteta i sposobnosti

napadača i od sposobnosti odbrambenih igrača i vrste odbrane koju oni igraju.

Igrači dobijaju specifična zaduženja i linije kretanja tokom napada. Cilj

napadača je da u toku vremena preostalog za završetak napada, a to je najčešće

između 16 i 20 sekundi, pripreme poziciju za “udoban” neometan šut. Sva

kretanja i akcije napadača se planiraju tako da se neprestano stvaraju te pozicije da

u trenutku kada odbrana zakasni ili ne odigra dobro, napadači šutiraju. To znači

da napad treba da ima više “izlaza”. Pozicioni napad zato mora da ima

kontinuitet, odnosno da se akcije napadača (prilike za šut) pretvaraju jedna u

drugu bez posebnog namještanja i remećenja rasporeda igrača. Ovakav napad

može da se organizuje tako da se svim igračima pruža podjednaka mogućnost da

budu realizatori ili tako da se situacije za poentiranje češće pripremaju za dvojicu

ili trojicu napadača koji su dobri strijelci. Ovo zavisi od napadačkih kvaliteta

igrača jednog tima. Pozicioni napad, koji pruža priliku svim igračima da budu

podjednako opasni u granicama njihovih sposobnosti, biće jači, jer sprečava

odbranu da se koncentriše na najbolje napadače i da pomažu jedni drugima

i pokreće lako sve napadače da ispunjavaju zadatak (Karalejić i Jakovljević 2001).


1155

4.1. Osnovne karakteristike pozicionog napada

Potrebne karakteristike pozicionog napada su:

� Prepoznavanje sistema odbrane protivnik;

� Racionalno korišćenje prostora;

� Naizmjenicno opterećenje lijeve i desne strane odbrane;

� Prikrivanje pravih namjera;

� Ponovni dolazak u posjed lopte (skok u napadu).

U pozicijskom stanju igre prevaljeni put težišta sistema (igrač + lopta) u

smjeru vertikale (smjer kos – koš) je zanemarljiv u odnosu na prevaljeni put u

tranzicijskom stanju. S druge strane za kretanje po horizontali može vrijediti i

obratan odnos. (Jovović, 2013)

Prevaljeni ili pozicioni napad predstavlja igru pet na pet kada su

odbrambeni igrači zauzeli formaciju i na taj način onemogućili napadu da ima

brojčanu ili prostornu prednost.

Podfaze pozicionog (postavljenog napada) su:

� Pripremna faza;

� Akcije u sklopu organizovanog napada;

� Rješavanje situacija (završetak ili zaključivanje akcija);

� Odbrambena ravnoteža o pokrivanje skoka u napadu.

Teorijski razlikujemo tri modela postavljenog napada i to: improvizovani,

organizovani i šematski.


1166

4.2. Način izvođenja i stvaranje preduslova kod pozicionog napada

Pozicioni napad može biti primaran napad ekipe koja koristi veliki broj

dodavanja, gdje napad započinje sa sredine terena, nakon čega slijedi pas na

stranu. Napad se svodi na mnogo kretanja i na kruženje lopte oko kapice gdje

svaki igrač dođe u kontakt sa loptom bar jednom, pri čemu se čeka greška

odbrane, nakon čega slijedi šut ili prodor do koša. Pozicioni napad koji se izvodi

preko sredine terena se mijenja u trenutku kad se izvrši pritisak na igraču koji

prenosi loptu, pa je igrač primoran da izvrši napad sa strane (Trunić, 2007).

Pozicioni napad može se bazirati da omogući postizanje lakih poena preko

visokih igrača. Postoje dva poziciona napada: sa centrom i bez centra.

Napad uz pomoć centra. Centri svojom visinom i kretanjem predstavljaju

najveću opasnost za koš i najmanja neopreznost posljedica je primanja koša. Traži

se od centra da igraju licem prema košu jer su tada najopasniji. Od centra se traži

da stalno mijenja mjesto paralelnim kretanjem, a to je sa vrha slobodnog bacanja.

Osnovna uloga centra je da postavlja blokade.

Napad bez centra. Ekipa koja nema visoke igrače mora koristiti nedostatke

kod centara kao spora mobilnost i mora imati brze i eksplozivne igrače. Igrači

moraju brzo pratiti akcije svog plejmejkera.

Pozicioni napad ekipe koja igra bez visokog igrača na poziciji centra

organizuje pozicione napade tako što svi igrači igraju spolja i nakon dodavanja

slijedi šut ili prodor. Cilj je da se šutevima za tri poena izvuku visoki igrači iz

reketa, nakon toga slijedi igra 1 na 1 tj.probijanje spoljnih igrača.

Svaki pozicioni napad započinje istom postavkom osim u situacijama kada

zbog presinga i udvajanja dolazi do poremećaja, čime se smanjuje efikasnost

napada.


1177

4.3. Saradnja igrača u pozicionom napadu

Saradnja tri igrača u napadu zahtijeva visok stepen sinhronizacije akcije

igrača i pretpostavlja znanje igrača u igri 1:1 i 2:2. Jedan napadač ima kod sebe

loptu, a dvojica su bez lopte. Oni saradjuju dodavanjima na principu „dodaj i

utrči“ i blokadama za igrača bez lopte. U pozicionom napadu jedan od najvažnijih

principa je ravnoteža broja napadača u odnosu na prostor i poziciju lopte.

Poznavanje osnovnih elemenata individualnih taktika značajan je faktor u

pripremi svake ekipe. Često se mnogo vremena potroši na bezuspješno

uvježbavanje složenih taktičkih varijanti napada, jer su igrači nedovoljno usvojili

taktičke elemente. Složene metode treninga zahtijevaju veliko znanje igrača, dok

visok nivo igre, kakav se danas primjenjuje, iziskuje potpuno poznavanje

individualnih, tehničkih i taktičkih vrijednosti košarkaša. Bez ovih osobina

nemoguće je postizati maksimalne rezultate. Individualne sposobnosti igrača

dolaze do potpunog izražaja prilikom saradnje tri igrača u pozicionom napadu.

Kod ovakvih napada nije dovoljno poznavati sve mogućnosti napada, već je

potrebno imati vlastita iskustva i samoinicijativu. U napadu sa tri igrača potrebno

je primijeniti određene elemente tehnike u najpovoljnijem momentu. Efikasnost

napada, pored ostalog, zavisi i od brzine izvođena napada i od međusobnog

sporazumijevanja igrača.

Karakteristični napadi sa tri igrača su: napad izmjenom mjesta, napad

trouglom, napad osmicom, ukrštanje, kontrablokade, duple blokade.

Ovi napadi su odavno poznati, ali se neki od njih rijetko primjenjuju u

savremenoj košarci.


1188

4.3.1 Saradnja bez blokada

Napad izmjenom mjesta često se viđa u savremenoj košarci, naročito u

završnici neke akcije, kada individualne sposobnosti, nadahnuće i inteligencija

igrača dolaze do izražaja. Ovakve akcije podrazumijevaju sinhronizovano kretanje

napadača. Brzina akcije i pronicljivost u pronalaženju racionalnih rješenja glavne

su karakteristike ovakvog napada koji ne sadrži nikakve šablone, jer se izmjenom

mjesta, igrači slobodno kreću po terenu u zavisnosti od postavljanja odbrambenih

igrača. Za uspješnost napada potrebna je odlučnost i stalno kretanje igrača, kako

ne bi poklekli pod nasrtajima odbrane. Prvi kriterijum u tom kretanju je pozicija

lopte, odnosno igrača u posjedu lopte, a drugi kriterijum je kretanje napadača koji

se nalazi blizu lopte.

Na dijagramima 1a, 1b i 1c, prikazan je jednostavan primjer saradnje tri

igrača na spoljnim pozicijama izmjenom mjesta (po principu „dodaj i utrči“). Igrač

na centralnoj poziciji (1) dodaje loptu igraču na boku (2) i utrčava ka košu. U

trenutku kada je igrač 2 primio loptu, igrač 3 se pomjera na centralnu poziciju, dok

igrač 1 nastavlja kretanje ka boku (suprotnom od strane na kojoj se nalazi lopta).

Napadač (2) otvara pas prema igraču 3 i protrčava na suprotnu stranu terena, a

igrač 1 se pomjera na centralnu poziciju, dok igrač 3 driblingom odvodi loptu na

bočnu poziciju. Napadač (3) sada dodaje loptu do igrača 1 i opet utrčava ka košu.

Napadači stalno treba da vode računa o međusobnom rastojanju (minimum 4

metra), da imaju dobar uvid u dešavanja na terenu i da se pridržavaju pomenutih

kriterijuma. Tako na primjer napadač koji je na strani pomoći (3) ne treba da

utrčava ka lopti dok napadač koji utrčava ka košu sa centralne pozicije ne prođe

nivo lopte. Pogrešno je istovremeno utrčavanje dvojice igrača u isti prostor. Dobre

i usklađene kretnje su preduslov za uspješnu realizaciju napada.


1199

Dijagram 1a.

Dijagram 1b.


2200

Dijagram 1c.

4.3.2 Saradnja sa blokadama

Saradnja tri igrača primjenom blokada u pozicionom napadu

podrazumijeva dodavača (napadača u posjedu lopte), igrača koji postavlja

blokadu i igrača koji koristi blokadu. To znači da blokada može da se postavi i

igraču u posjedu lopte, i igraču koji je bez lopte. Ovo saradnja se može izvoditi na

cijeloj širini terena, a i samo na strani akcije.

Osnovne blokade su: kontrablokada, blokada ka lopti, horizontalna

(poprečna) blokada, donja i leđna blokada.

Leđna blokada (eng. back screen) podrazumijeva da napadač sa unutrašnje

poziciji postavlja blokadu za napadača koji je na spoljnoj poziciji. Ovom blokadom

igrač daje dobre mogućnosti za realizaciju i saigraču i sebi. Napadač koji koristi

blokadu može da primi loptu za šut ili za prodor. Kao kod svake blokade, valja

sačekati da se blokada korektno postavi i da se vidi kako odbrana reaguje. Ako

odbrana preuzima, napadač koji je postavio blokadu treba da se otvori od koša da

bi primio loptu u dobroj poziciji za skok-šut. U situaciji kada napadač koji koristi


2211

blok fintira utrčavanje prema košu, pa se otvori na spoljnu poziciju, igrač koji je

postavio blok utrčaće ka košu.

Na dijagramu 2 prikazana je jedna od varijanti leđne blokade. Igrač 2 koji

postavlja blok, otvara se prema igraču u posjedu lopte, a igrač 4, kome je blok

postavljen utrčava prema košu, dok se 2 otvara na spoljnoj poziciji prema lopti.

Dijagram 2.

Horizontalna blokada (eng. crross screen) karakteristična je za igrače koji

igraju na unutrašnjim pozicijama. To je blokada kod koje napadač koji je na

poziciji blizu koša, postavlja blokadu igraču koji se takodje nalazi blizu koša, ali na

suprotnoj strani. Igrač koji postavlja blokadu trebalo bi da „čita“ odbranu i da vidi

pravac utrčavanja saigrača kome postavlja blok. Odbrana uglavnom reaguje

preuzimanjem ili pomaganjem.


2222

Na dijagramu 3 napadač 3 ima loptu na bočnoj poziciji. Napadači 4 i 5

nalaze se na niskim pozicijama. Napadač 4 spreman je da primi loptu. Pošto je nije

primio, odlazi u blokadu saigraču 5, koji se nalazi na suprotnoj strani, nakon čega

5 utrčava ka košu dok se 4 otvara od koša.

U slučaju da igrač 5 nakon blokade utrči na liniju za slobodna bacanja,

napadač 4 koji je postavio blok, vraća se na početnu poziciju što se vidi na

dijagramu 4.

Dijagram 3.


2233

Dijagram 4.

Donja blokada (eng. down screen) podrazumijeva da napadač sa spoljne

pozicije postavlja blokadu za igrača na unutrašnjoj poziciji ili bliže osnovnoj liniji.

Prilikom postavljana blokade važno je da igrači budu strpljivi. Treba sačekati da se

blokada postavi i vidjeti kako reaguje odbrana. Ukoliko je blokada dobro

postavljena i ako je utrčavanje iz blokade pravilno, odbrana će najčešće reagovati

preuzimanjem ili pomaganjem. Ako napadač koji koristi blokadu utrčava ka

spoljnoj poziciji, onda igrač koji je postavio blokadu treba da se otvori ka košu, a

ako se blokada koristi za utrčavanje ka košu, onda se igrač koji je postavio blokadu

otvara ka spoljnoj poziciji.

Na dijagramu 5 prikazana je varijanta donje blokade u kojoj igrač koji

koristi blok (2) istrčava na spoljnu poziciju, a igrač koji postavlja blok (4) utrčava

ka košu. Igrač u posjedu lopte ima dvije opcije za asistenciju. Igrač koji koristi

blokadu može utrčati ka lopti, iza leđa odbrambenog igrača, ili otići od lopte.

Ukoliko je blokada dobro iskorišćena, a otvaranje igrača koji je postavio blokadu

uspješno, igrač u posjedu lopte ima veći izbor za proigravanje.


2244

Dijagram 5.

Kontrablokada (eng. screen away) dobila je naziv po tome što igrač

postavlja blokadu na suprotnu stranu od one na koju je izvršeno dodavanje.

Najčešće to rade spoljni igrači, iako mogu da učestvuju i unutrašnji. Predstavlja

saradnju tri igrača po principu „dodaj i bježi“ i sračunata je na pravljenje blokade

za igrača na strani pomoći, kako bi se oslobodio protivnika, najčešće radi primanja

lopte ili radi potpomaganja za izvođenje skok-šuta sa polu-distance. Obično se

izvodi u nivou linije slobodnih bacanja. (Dijagram 6) Napadač sa loptom (1)

dodaje loptu do igrača 2 i nakon finte kretnji ka lopti, mijenja pravac kretanja i

odlazi na suprotnu stranu terena ka napadaču 3 i postavlja blokadu. Napadač 3 za

to vrijeme izvodi fintu kretanja ka košu, i neposredno pre nego što napadač 1

postavi blokadu mijenja pravac i kreće ka lopti, prolazi uz saigrača i tako navodi

odbrambenog igrača na blokadu.

Ako napadač 3 nije uspio da utrči ka košu jer ga je odbrana (preuzimanjem)

usmjerila ka lopti napadač 1 se otvara ka košu da bi mogao da primi direktno

loptu od napadača 2 (dijagram 7) ili od napadača 3 ako ovaj ipak primi loptu

(dijagram 8).


2255

Taktički bolja varijanta kada sarađuju dva niža (spoljna) jedan visoki

(unutrašnji) igrač i to kada se blokada postavlja za visokog igrača. Odbrana tada

najčešće mora da reaguje pomaganjem ili preuzimanjem. Nakon blokade visoki

igrač utrčava ka košu, a spoljni igrač koji je postavio blokadu se otvara od koša.

Tako oba igrača dolaze u pozicije sa kojih najbolje igraju.

Dijagram 6.

Dijagram 7.


2266

Dijagram 8.

Blokada ka lopti (eng. flare screen) takođe se izvodi po principu „dodaj i

bježi“, s tim da su sada izmijenjene uloge u odnosu na kontrablokadu i da sada

blokadu postavlja igrač na strani pomoći.

Na dijagramu 9 igrač na centralnoj poziciji (1) dodaje loptu igraču sa strane

2. Igrač koji se nalazi na strani pomoći 3 nakon dodavanja kreće u blokadu igraču

1 koji je na centralnoj poziciji. Igrač 1 koristi blokadu odlazeći od lopte i

pokušavajući da ostvari dobru poziciju za prijem lopte i šut iz neposredne blizine.

Napadač (3) se otvara ka lopti.


2277

Dijagram 9.

4.3.3 Saradnja tri napadača u igri 5:5

Saradnja tri napadača u igri 5:5 je veoma česta u pozicionom napadu, jer

skoro nikad svih pet igrača ne učestvuju direktno u napadu. Oni sarađuju

koristeći blokade u nizu i u različitim kombinacijama, koje se prepoznaju u

košarkaškoj praksi kao karakteristične. To su npr. UCLA cut, saradnja ukrštanjem

tri igrača, rogovi, itd...

UCLA cut predstavlja klasičnu saradnju blokadama trojice napadača na

strani akcije. To je dio napada UCLA univerziteta, čuvenog trenera Džona

Vudena, koji je sedamdesetih godina osvojio dvanaest titula NCAA šampiona.

Ova akcija je i danas veoma popularna.


2288

Dijagram 10.

Dijagram 11.


2299

Dijagram 12.

Napadači su u rasporedu kao u dijagramu 10. Napadač 1 dodaje loptu do 2

i utrčava stranom lopte ka košu, dok napadač 5 pojačava to utrčavanje

postavljanjem leđne blokade za napadača 1. Napadač 1 može da primi loptu i da

šutira. Ako napadač 1 nije primo loptu, napadač 2 dodaje loptu do napadača 5,

koji se otvorio poslije blokade (dijagram 11). Napadač 1 postavlja leđnu blokadu

za napadača 2 (ili napadač 2 postavlja donju blokadu za napadača 1), koji utrčava

ka košu, i ako primi loptu lako realizuje napad. Ako napadač 2 ne primi loptu,

napadač 5 dodaje loptu do 1 koji se otvorio poslije blokade, i utrčava ka košu

koristeći leđnu blokadu koju za njega postavlja napadač 2 (dijagram 12). Ako

napadač 5 primi loptu on realizuje napad, ili se akcija ponovo nastavlja ili se ulazi

u neku drugu akciju. Za to vrijeme napadači 3 i 4 na strani pomoći imaju lažne

kretnje, postavljaju jedan drugom blokade trudeći se da svoje čuvare vežu za sebe

kako bi akcija neometano tekla.

Saradnja tri igrača ukrštanjem zadržala se u savremenoj košarci bilo da se

izvodi sa ili bez lopte. Može se reći da ukrštanje predstavlja pokretne blokade.


3300

Napadači svojim ukrštanjem često dovode do međusobnih sudaranja protivničkih

igrača i na taj način ih prisiljavaju da se na trenutak zaustave, što napadačima daje

prednost za utrčavanje prema košu. Suština ukrštanja je u tome da se protivnik

navede na saigrača koji se za kratko vrijeme zaustavio u blok, što daje dovoljnu

prednost napadu nad odbranom. Ova vrsta saradnje odvija se po određenim

pravilima. Napad se izvodi kretanjem dvojice igrača oko trećeg. Ukrštanje se

obično izvodi na liniji za slobodno bacanje ili na bočnim linijama slobodnog

bacanja, zavisno od toga da li ga izvode pivot igrač i dva spoljna igrača, ili pivot,

spoljni i krilni igrač. Napad ukrštanjem izvode dva igrača kretanjem oko trećeg tj.

dva „pokretna“ izvode ukrštanje oko trećeg „fiksiranog“, koji je zapravo osnovna

poluga oko koje se izvodi čitava akcija.

Da bi ukrštanje bilo uspješno, potrebno je da igrač ispuni sledeće zadatke:

da zauzme dobar stav, da uspešno štiti loptu od napada protivnika i omogući

nesmetan prolaz saigračima. Igrači koji ukrštaju moraju proći tik uz pivot igrača.

Najčešće prvi kreće igrač koji dodaje loptu pivotu. Od uspješnosti ukrštanja zavisi

da li će pivot igrač nekom uručiti loptu ili će se odlučiti da sam završi napad.

Opasnost ukrštanja je u tome što protivnik u odbrani igra agresivno, pa

postoji mogućnost da se lopta izbije iz ruku igrača oko kog se vrši ukrštanje, što

može da dovede do lakih poena iz kontri. Zbog toga se danas češće viđa ukrštanje

bez lopte, odnosno ukrštanje na suprotnoj strani od lopte.

Jedna od varijanti saradnje tri napadača, pre svega na spoljnim pozicijama

je ukrštanjem driblingom sa uručenjem lopte. Ukrštanje trojice igrača prikazano je

na dijagramu 13.


3311

Dijagram 13.

Napadač 1 dribla ka igraču 2 koji za to vrijeme izvodi fintu kretanja ka košu

mijenja pravac i vraća se ka lopti, koju mu uručuje napadač 1. Nakon preuzimanja

lopte, napadač 2, vrši dribling ka napadaču 3 i uručuje mu je. Napadač 3

driblingom napada koš.

Saradnja tri igrača na strani lopte (trougao) spada u starije formacije

napada. Ovaj napad sličan je napadu sa izmjenom mjesta s tim što podrazumijeva

određena pravila: igrač u posjedu lopte formira vrh trougla, dalje je od koša u

odnosu na svoja dva saigrača, organizator je napada i u odnosu na njega saigrači

protrčavaju napred ugrožavajući protivnički koš. Trougao se može formirati

statički, tako da igrači međusobnim brzim dodavanjem nastoje zbuniti protivnika.

Ovaj vid saradnje najčešće se izvodi u pokretu, tako da se sa nekoliko dodavanja

može postići nekoliko položaja u trouglu. Napad iz trougla naročito je uspješan

kada postoji brojčana prednost i kada je dobro ukomponovan kao napad protiv

zonske odbrane, a može biti uspješan i u završnici napada. Saradnja na ovakav

način pruža veliki broj mogućnosti i vrlo je primjenjiva u igri. Igrači se mogu


3322

postaviti u različite rasporede i samim tim koristiti sve oblike. Smanjen prostor za

manervisanje, odnosno povećana gustina odbrane zahtijeva visok nivo

komunikacije i dobro poznavanje principa kretanja i saradnje. Na dijagramu

14 prikazana je saradnja tri spoljna igrača, na dijagramu 15 saradnja dva

igrača spolja i jednog koji igra na mjestu visokog, a na dijagramu 16 prikazana je

saradnja dva spoljna i jednog igrača na poziciji niskog posta.

Dijagram 14.

Dijagram 15.


3333

Dijagram 16.

Rogovi ili A-Set su jedan od tipičnih ulazaka u napad prilikom saradnje tri

napadača u igri 5:5. Rogovi se primjenjuju uspješno i u igri protiv odbrane čovjek

na čovjeka i protiv zonskih odbrana. Dijagram 17 prikazuje visoki pick and roll.

Igrači 4 i 5 prave blokadu za igrača 1. Igrač 1 dribla oko igrača 5 obično do visine

linije slobodnih bacanja, sa mogućnošću da samostalno završi akciju. Igrač 5 se

otvara iz blokade i može da ide u realizaciju ako dobije loptu od igrača 1. Druga

solucija je da igrač 1 doda loptu do igrača 3 koji može da šutira za tri poena ako je

njegov čuvar pošao unutra da pomogne.

Ako ni jedan od ovih pick and roll ili kick out opcija nije ostvarena igrač

jedan dodaje loptu nazad igraču 4 (Dijagram 18). Ako je on dobar strijelac može da

šutira za tri poena. Igrači 4 i 5 mogu da izvedu Hi-Lo akciju, što obično i čine ako

ne postoji pomoć od strane odbrane kada je lopta na vrhu. Ako ovo nije ostvareno

igrač 4 dodaje loptu igraču 2.

Na dijagramu 19 igrači 2 i 4 igraju pick and roll. Igrač 2 dribla oko blokade i

ima veći broj mogućnosti: da doda igraču 5 na niskom postu, igračima 1 i 3 za šut

za 3 poena ili igraču 4 koji se otvorio iz blokade.


3344

Dijagram 17.

Dijagram 18.


3355

Dijagram 19.

Najčešće greške koje se javljaju prilikom metodike učenja i usavršavanja

saradnje tri igrača u pozicionom napadu su:

1. Igrači nemaju dobar „spejsing“, odnosno premalo međusobno

rastojanje;

2. Igrači koji utrčavaju ne izvode uvjerljivo fintu kretanja;

3. Igrač koji utrčava nema vizuelnu kontrolu lopte;

4. Igrač sa loptom ne dodaje loptu pravovremeno;

5. Kod saradnje tri napadača neki igrači ne koriguju pravilno i

pravovremeno svoju poziciju u odnosu na akciju igrača koji utrčava;

6. Kod saradnji blokadama postavlja se „slaba“ blokada, ili se napadač

koji je postavlja prerano otvara;

7. Kod saradnji blokadama napadač koji je postavlja kasno se otvara;

8. Napadač koji koristi blokadu ne navodi odbrambenog igrača na

blokadu;

9. Igrači koji sarađuju blokadama ne čitaju odbranu


3366

Načini korekcije navedenih greški su:

1. Igrači treba da imaju potrebno međusobno rastojanje (4-6 metara);

2. Igrači treba korektno da izvedu fintu kretanja prije utrčavanja ka

košu;

3. Igrač mora sve vrijeme da ima loptu u vidnom polju;

4. Igrač mora da gleda saigrača i odbrambene igrače kao i da pripremi i

izvede pravovremeno dodavanje;

5. Igrači treba da gledaju akciju saigrača koji utrčava i da na osnovu

njegovih kretnji pravovremeno poprave svoju poziciju;

6. Blokada treba da bude „čvrsta“, što znači da igrač koji postavlja

blokadu treba da izdrži udar odbrambenog igrača, a ne da prije

vremena beži u otvaranje;

7. Igrač treba da se pravovremeno otvori iz blokade;

8. Igrač mora, pre nego što iskoristi blokadu, da svrsishodnom

kretnjom navede odbrambenog igrača na blokadu;

9. Igrači moraju da čitaju odbranu jer samo tako mogu da kazne greške

odbrane.


3377

5. ZAKLJUČAK

Pozicioni napad traje do 24 sekunde. Organizuje se protiv snažne i jako

organizovane odbrane protivnika.

Saradnja tri igrača u pozicionom napadu spada u grupnu taktiku igre u

košarci i osnova je za timsku igru. Košarka je kolektivna igra i podrazumijeva da

igrači jednog tima sarađuju. Njihovi individualni kvaliteti su neupotrebljivi i

nevažni, ukoliko nisu podređeni saradnji sa saigračima. Košarka je kolektivna

kompleksna igra u kojoj 5 (10 ili 12) igrača treba da funkcionišu sinhronizovano,

da dopunjavaju jedan drugog i da se uključuju pravovremeno u različite akcije.

Igrači se međusobno pomažu i stvaraju mogućnost da svaki od njih djeluje

efikasno.

Saradnja tri igrača jednostavno rečeno predstavlja samo dijelove igre 5:5,

koji se mogu uočiti na određenom dijelu terena i najčešće počinju kao tipične

situacije iz igre, a nastavljaju se saradnjom koja može da bude manje ili više

tipična ili atipična.

Da bi saradnja tri igrača bila uspješna oni moraju da ispune četiri osnovna

uslova:

� Tehnička obučenost;

� Individualna taktička znanja;

� Usklađenost akcija igrača;

� Pregled igre.

Saradnja tri igrača u pozicionom napadu u košarci je veoma zastupljen vid

saradnje jer skoro nikad svih pet igrača ne učestvuju u direktnom napadu. Ova

saradnja zahtijeva visok stepen sinhronizacije akcija igrača i pretpostavlja znanje


3388

igrača u igri 1:1 i 2:2. Oni sarađuju dodavanjem na principu „dodaj i utrči“ i

blokadama na principu „dodaj i bježi“.

Jedan od najvažnijih principa u pozicionom napadu je ravnoteža broja

napadača u odnosu na prostor i poziciju lopte. Na terenu se mogu razlikovati

dvije strane. Strana na kojoj se nalazi lopta (jaka strana ili strana lopte) i strana bez

lopte (slaba strana ili strana pomoći).

Jedan napadač kod sebe ima loptu a dvojica su bez lopte i oni se obično

nalaze na strani akcije. Preostala dva napadača se nalaze na strani pomoći i nastoje

da lažnim kretnjama zadrže svoje direktne čuvare vezane za sebe, tako da oni ne

mogu pomagati svojim saigračima.


3399

6. LITERATURA

1. Jovović, V. (2013): Košarka taktika (izvodi iz predavanja), Nikšić.

2. Rubin, P. (2004): Košarka: Metodika i tehnika, Novi Sad: Fakultet fizičke

kulture.

3. Sajt košarkaškog saveza Srbije. http://www.kss.rs/

4. Sokolai, L. (1972): Košarka, Novi Sad: Viša pedagoška škola.

5. Trninić, S. (1996): Analiza i učenje košarkaške igre. Pula: Vikta.

6. Trunić, N., (2007). Trening mladih košarkaša različitih uzrasnih kategorija.

Beograd: Visoka škola za sport.

7. Karalejić, M., Jakovljević, S., (2001). Osnove košarke. Beograd: Fakultet sporta

i fizičkog vaspitanja.

8. Karalejić, M., Jakovljević, S., (2008). Teorija i metodika košarke. Beograd:

Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja.

BIOGRAFIJA

Igor Popović je rođen u Nikšiću, gdje je završio osnovnu školu i srednju

Ekonomsko – ugostiteljsku školu. Upisan je na Fakultet za sport i fizičko

vaspitanje ( studijski program - sportski trener – košarka ) 2014 godine. Radno je

angažovan kao saradnik u školi sporta za djecu od septembra 2015 godine.

univerzitet crne gore fakultet za sport i...

Documents