universiteti “aleksander moisiu” durres · page 6 1.1.1 ndarja e periudhave post-operatore 1)...

Kujdesi Infermieror Post-Operator

Udheheqesi: Punoi:

Prof. Violeta Zanaj Irma Tarja

Universiteti “Aleksander Moisiu” Durres

Fakulteti I Studimeve Profesionale

Departamenti Mjekesi

Dega Infermjeri e Pergjithshme

Teme Diplome

PERMBAJTJA E TEMES

I.Permbajtja e temes............................................................................................1

II.Abstrakti……………………………………………………………………...2

III.Fjalet kyce…………………………………………………………………...3

IV.Hyrja………………………………………………………………………....4

1. Kujdesi post-operator

1.1 Te dhena te pergjithshme per kujdesin post-operator....................................5

1.2Transferimi i pacientit ne reanimacion……………………………………..6

1.3Vlersimi i menjehershem post-operator……………………………………7

1.4Vlersimi baze i menjehershem……………………………………………..12

1.5Vlersimi i menjehershem post-anestezik…………………………………..17

1.6Vleresimi i funksionit respirator…………………………………………...17

1.7 Trajtimi i pengeses hypofaringeale …………………………………….…18

1.8Vleresimi funksionit kardiovaskular………………………………………19

1.9Eleminimi i urines…………………………………………………………21

1.10Kujdesi per gojen……………………………………………………….. 22

1.11Rregullimi I eleminimit nga zorret………………………………………23

1.12Temperatura trupore……………………………………………………..24

1.13Nauzet dhe te vjellat……………………………………………………..25

1.14Shmangja e infeksionit dhe ruajtja e integritetit te lekures……………...28

2.Studime statistikore………………………………………………………...30

ABSTRAKTI

Shendeti i cdo pacienti ne spitalet qofshin ato publike apo private eshte gjeja primare qe cdo

infermier duhet te tregoje kujdes te vecant. Une si nje studente e deges se infermierise deshiroj qe ta

trajtoj kete ceshtje sa te bukur po aq edhe delikate per te zgjeruar njohurite e mia si dhe tu tregoj se

cilat duhet te jene parimet baze qe cdo infermier duhet ti permbushi. Ky trajtim i imtesishem na

nxjerr ne pahe disa pika kyce ku duhet te fokusohemi ne si infermier te ardhshem per tu treguar sa

me te kujdesshem. Cdo jete njerezore eshte e rendesishme dhe eshte shume ceshtje jetike per te

treguar nje kujdes sa strikt por edhe steril per mbarvajtjen e punes tone si dhe per imazhin qe i

krijojme vetes. Vlen per tu permendur fakti se spitalet ne shqiperi kane ende shume pune per te bere

ne lidhje me perkujdesin infermieron.

FJALET KYCE

Observim

Shenja vitale

Kujdes infermieror

Asepsi

Medikamente

Reflekse

Koshience

Dhimbje

Vlersime baze

Infuzione

Diagnose

Temperature

Hyrja

Ky studim u moreper mbrojtjen e Diplomes se Universitetit te Infermierise per tu njohur me mire

dhe per ti vene theksin trajtimit nga ana e personelit infermier tek te semuret kirurgjikal ne

periudhen post-operator. Ky studim perqendrohet me shume ne oret dhe ditet e para te periudhes

pas operatore qe eshte periudha vendimtare ne prevenimin e komplikacioneve .

Mendoj se ky vendim do te sherbej per te gjith personelin infermerior .per ngritjet e tyre tekniko –

profesionale.

Kapitulli I

1. Kujdesi post-operator

1.1 Te dhena te pergjithshme per kujdesin post-operator

Faza post-operatore eshte faza e trete dhe finale e experiences kirurgjikale. Ajo fillon me pranimin

e pacientit ne dhomen e zgjimit ose ne reaminacion dhe mbaron me nje vlersimndjekje ne klinike

ose ne shtepi.

Hapesira e veprimit te kujdesit eshte e gjere duke perfshire edhe vleresimin e gjendjespost-

operatore te pacientit ne termat e efekteve te agjenteve dhe teperpjekjeve per ruajtjen e imazhit

trupor.

1.1.1 Ndarja e periudhave post-operatore

1) Faza e pare: kjo eshte periudha e menjehershme post-operatore kjo eshte periudha e oreve te

para mbas operacionit, ku pacienti eshte I mbuluar nga efektet e anestezise.

2) Faza e dyte ose faza post-operatore e vonshme eshte koha persherimin dhe parandalimin e

komplikacioneve. Kjo periudhe mund te zgjase disa dite,jave apo muaj pas operacionit. Kjo faze

sigurisht qe mund te permbysete dyja keto faza.

1.1.2 Qellimet e procesit te kujdesit post-operator

Rivendosjen e ekuilibrit psikik te pacientit.

Parandalimin e komplikacioneve dhe dhimbjeve.

Kthimin e pacientit ne funksione normale.

Kujdesi infermieror per pacientin post-operator renditet e dyta per nga rendesia,

sikunderse eshte rendesia e operacionit.

1.2 Transferimi i pacientit ne Reaminacion / Pavion:

Mbasi ka mbaruar operacioni, pacienti levizet ngadale nga tavolina operatore dhe vendoset ne

shtratin e tij, ose ne karrocen perkatese transportuese.

Rendesi te vecante duhet ti kushtohet gjate levizjes, incizarit kirurgjikal.Shume plage mbyllen ne

nje tension te konsiderueshem, pra cdo perpjekje behet per te parandaluar shtrengimet e metejshme

ne sutura. P.sh pacientet me nefroktami nuk lejohet qe pacientite qendroje mbeshtetur ne shtrat ne

krahun e operuar, kjo per shkak te drenave qe vendosen ne pjesen e plages.

Gjithashtu levizja e pacientit ne pozicione te ndryshme mbas narkozes mund te shkaktoje nje

hypotension arterial serioz.

Per transferimin me komod te pacientit nga salla e operacionit per ne reaminacionapo klinike eshte

pergjegjesia e mjekut anestezist dhe infermieres se salles apo te personave qe jane caktuar per kete,

pergjithesisht reaminacioni ose dhoma e zgjimit jane te vendosura brenda ne sallen e operacionit

ose prane saj. Pacientet qe ndodhen akoma nen efektin e anestezise vendosen ne reaminacion ku

ndiqen nen kujdesin e vazhdueshem te infermiereve te specializuara qe bejne pergatitjen e

menjehershme te pacientit post-operator. Anestezisteve dhe kirurgeve, monitoreve, pajisjeve te

vecanta dhe medikamenteve.

1.2.1 Qellimi i detyres se infermiereve te reaminacionit

Te ruajne mjaftueshem funksione jetesore te parandalojme heret komplikacionet kirurgjikale, te

sigurojme komfortin e pacientit.Infermierja e reaminacionit /klinikes merr nje informacion te

detyuar nga infermierja e salles, per gjendjen e pacientit. Sapo pacienti mberrin ne reaminacion/

klinike, infermierja ben vleresimin fillestar si dhe vleresimet e menjehershme te kujdesit.

Zakonisht, pyetjet e thjeshta si: “si ndiheni? A keni dhimbje? “etj, jane tregues qe vleresojne

shqetesimet e pacientit po aq mire sa dhe ndryshimin e nivelit te tij mendor. Shpesh, zhvendosja

fizike si dhe ndikimi I anestezise dhe medikamentevete tjera shkakton disa shqetesime te

perkohshme ne formen e nauzeve apo te te vjellave.

1.3 Vleresimet e menjehershme post-operatore

Nje nga pergjegjesite kryesore te infermieres eshte kryerja e vleresimeve fillestare e te

menjehershme per nje pacient post-operator. Keto vleresime do te kryhen menjehere si ne

reaminacion / dhome rizgjimi ashtu dhe ne pavion.

Kujdesi infermieror post-operator ne njesine e kujdesit post-anestezik (NJ.K.P.A).Periudha e

menjehershme post-anestezike eshte nje bote antike per pacientin,observimi I shpeshte eshte I

rendesishem. Funksionet jetesore psikologjike duhet te ndihmohen derisa efektet e anestezise te

kene mbaruar.Deri atehere pacienti eshte ne varesi te dikujt, sepse ai eshte I pergjumur dhe I paafte

per te kerkuar ndihme. Ne (NJ.K.P.A) infermieret e vleresojne pacientin gjatekohes se mbulimit te

tij nga efektet e operacionit dhe kryejne nderhyrjet e nevojshme. Qellimi I veprimeve te infermieres

post-anestezike eshte: te ndihmoje pacientin ne kthimin e nje niveli te sigurte fiziologjik mbas nje

anestezie, permes perdorimit te njohurive, sigurise, kujdesjeve infermierore te individualizuara

sipas pacienteve dhe familjareve te tyre ne fazen e menjehershme post-anestetike.

1.3.1 Pranimi ne njesine e kujdesit post-anestezik:

Infermieri/a ne (NJ.K.P.A) ka nje arsim te vecante per kujdesin e pacientit gjate mbulimit te

efekteve te operacionit. Perpara arritjes se cdo pacienti nga salla e operacionit, infermieri/a duhet te

kontrolloje qe pajisjet dhe mjetet e meposhtme te funksionojne dhe te jene gati per perdorim.

)1Sfigmomanometri ose monitori automatik i presionit te gjakut

2)Stetoskopin per te degjuar zhurmat e frymemarjes dhe presionin e gjakut

3) Monitorin kardiak dhe elektrodat

4) Pajisjet intravenoze te tilla si likidet, tubat, kanjulat etj…

5) Pajisjet per aspirim si kateteret, solucione dhe doreza sterile

6) Pajisje/mjete per te ndihmuar respiracionin te tilla si: per te siguruar nje

rruge artificiale te frymemarrjes, oksigjen, spatula, tub oksigjeni me mask

ose me kanjula, pajisje intubimi dhe nje aparat anestezie.

7) Medikamente te tilla si: narkotiket, hypnotiket, antihipertensivet dhe

relaksantet muskulor.

8) Pajisje per klizem urinaret, uturaket, dhe materialet per fshirjen e gojes

9)Termometer per matje orale/rektale/aksilare, batanije te ngrohta ose

pajisjengrohese elektrike per te ruajtur temperature trupore.

10)Komplet urgjencete tilla si medikamente te urgjences kardiotonike, vazotoniket dhe respiratoret,

pajisje trakeostomie, tuba endotrakeale defribilatorin ventilator, pajisje per aspirim gastrik dhe per

futjene tubave ne kraheror.

Nje pozicion i pershtatshem per nje pacient te pavetedijshem ose gjysem te vetedijshem, siguron

mbarevajtjen e rrugeve te frymemarjes .

Koka e nje pacientite rritur mbahet e kthyer anash dhe mjekrra e tij te jete e shtrire perpara, mund te

jete e nevojshme terheqja e qafes dhe shtyrja e nofulles perpara. Pozicioni Sims lateral lejon qe

gjuha e pacientit te qendroje perpara, keshtu qe mukusi apo te vjellat mundte drenohen.

Ndonjehere per arsye kirurgjikale apo anatomike, pacienti mund te mbahet pas operacionit i shtrire

me kurriz. Ne kete rast do te monitorizohet ne menyre shume te kujdesshme gjendja e tij respiratore

dhe per cdo moment aspiratori duhet te jete gati per te aspiruar te vjellat apo sekrecionet orale.

1.4 Vleresimi baze i menjehershem

Vlereson lirimin e rrugeve te frymemarrjes dhe ndihmon nese eshte e nevojshme.

Ajo vlereson per pranine e ngjirjes se zerit, bllokim te rrugeve te frymemarrjes frymemarrje

fishkellyese apo gulcuese dhe per pakesimin e zhurmave te frymemarrjes.

Aplikon oksigjen te lageshtuar duke perdorur kanjule nazale apo maske.

-Mban shenim shenjat jetesore (presionin e gjakut, ritmin e zemres, fortesine dhe

rregullueshmerine, thellesine dhe ritmin respirator,oksigjenimin,ngjyren e lekure dhe

temperaturen).

Vlereson nivelin e vetedijes se pacientit, fortesine e muskujve dhe mundesite per tendjekur

ate qe I thuhet.

Observon infuzionet intravenoze, garzat e plages, drenat dhe pajisjet e vecanta…

Qendron prane shtratit te pacientit duke vazhduar te observoje per cdo moment gjendjen e

tij.

Mbasi pacienti pozicionohet ne menyre te kujdesshme dhe I jane matur shenjat vitale, infermierja

mer nje raport verbal nga personeli I salles 10 se operacionit dhe nje raport te detajuar nga personeli

I anestezise per cdo gje qe mund te kete ndodhur gjate operacionit. Pyetjet e meposhtme duhet ti

jepen pergjigje gjate raportit:

1- Cfare lloj operacioni eshte kryer?

2- Sa kane qene parametrat e shenjave jetesore te pacientit ne sallen e operacionit?

3- Sa ka qene sasia e pergjithshme e humbjes se gjakut, apo lengjeve apo te gjakut te dhene dhe

eleminimit te urines se pacientit?

4- Cila eshte gjendja e pergjithshme e pacientit, historia perminente mjekesore dhe medikamentet e

perditshme te tij?

5- Cfare lloje preparatesh anestezike, narkotike, relaksante muskujsh antibiotike dhe steroide I

janeperdorur pacientit

6- A ka kaluar pacienti ndonje komplikacion gjate operacionit

7- Cfare nderhyrjesh I jane bere dhe cfare rezultati ka pasur.

8- Cfare rregullimesh patologjike jane vene re gjate operacionit?

9- A eshte zbuluar kancer apo dicka tjeter e papritur

10- Kur mund ti tregohet pacientit per pranine e kancerit?

11- A jane observuar simptoma apo komplikacione?

12- Cfare simptomash duhen raportuar menjehere?

13- A ka ndonje urdher te mjekut qe duhet te zbatohet menjehere?

Ne prani te anestezistit infermierja e NJKPA rishikon shenimet mbi pacientin shenimet specifike

(a) shenime te anestezistit per medikamentet intravenoze dhe gjakut te marre gjate operacionit dhe

(b) kohezgjatjen e operacionit tek pacienti.

Duke ndjekur vleresimet baze te kujdesit infermieror, rishikimin e shenimeve te pacientit dhe

raportin verbal post-operator, infermierja vlereson dhe dokumenton observimet rutine.

Observimet per tu dokumentuar

1- Kohen e pranimit ne NJ.K.P.A

2- Mungesen e refleksevete tilla si refleksin faringeal. Pacientet e pranuar ne NJKPApa refleksin

faringeal do te vendosen ne pozicionin anash. Infermierja do te qendroje prane shtratit te tij deri sa

refleksi gag te rikthehet.

3- Nivelin e koshiences- si eshte reagimi I pacientit ndaj stimulit te tille si ndaj drites

apo prekjes. A sjell ndonje reagim tek pacienti nese I thirret ne emer apo I jep njeurdher tethjeshte.

A leviz ai vullnetarisht apo kryen levizje te pavullnetshme.

4- Temperaturen dhe shenjat jetesore- monitorohen shenjat jetesore cdo 15 minderi sa ato te

stabilizohen ose monitorimi I tyre behet me shpesh nese do te jete e nevojshme.

5- Ngjyren dhe thatesine e lekures:

Nje lekure e zbehte apo e mavijosur, e ftohte, e lagesht, eshte nje shenje e rendesishme qe tregon

shenjat e nje shoku por kuptohet duke pasur parasysh dhe presionin e gjakut. Gjithashtu observohet

percianoze dhe zbehtesi te buzeve dhe thonjve te pacientit.

6- Kushtet e garzave te plages… a jane te thara, te ndotura, apo te paprekura? Nese atodo te jene te

ndotura apo te lagura, atehere do te shenohet ngjyra, lloji dhe sasia e rrjedhjes.

7- Tubat e drenimit- te tille si tubi T, tubi gastrik, kateteri urinar ose drenat e plages.A eshte tubi T

(tubi KEHR) I paterhequr dhe I bashkuar me nje system drenimi?A eshte tubi gastrik, I kraherorit

apo intestinal, I bashkuar me tubat e aspirimitsipas urdhrit te mjekut? Sigurohet qe tubat e drenimit

te kene nje rrjedhje te lire te mos kete asnje perdredhje dhe pacienti te mos jete I shtrire siper tyre.

Shenohet volumi dhe ngjyra e drenimit. Gjithashtu shenohet cdo paraqitje jo normale e ngjyres se

urines.

8- Infuzionet intravenoze

shenohet lloji I infuzioneve intravenoze qe do te mari I semuri. Kontrollohet sasia e solucioneve

intravenoze te shishes qe do te jepet dhe ritmi I infuzionit. Skuqja, dhimbja apo enjtja rreth vendit

ku eshte vendosur kanjula/agia tregojne se solucionet kane dale nga rruga venoze dhe depertojne

jashte ne inde. Gjithashtu shenohen dhe te gjitha medikamentet qe mund te hidhen ne solucionet

intravenoze.

9-Infuzionet e komponenteve te gjakut…

kontrollohet ritmi I dhenies se tyre dheobservohet me kujdes per shenja te nje reaksioni te

mundshem.

10- Ruajtjen e sigurise dhe komfortit te pacientit.

Ngrihen larte pjeset anesore te shtratit. Ndryshohet here pas here pozicioni ne shtrat sidomos kur ai

eshte I pavetedijshem.

11- Dhimbjet– observohet dhe pyetet pacienti nese ka dhimbje.

Fillohet dhenia e analgjezikeve pasi te jeni konsultuar me mjekun anestezist.Mbasi I ka kryer

plotesisht keto veprime infermierja ben nje vleresim qe lidhetme procedure kirurgjikale specifike.

Ne shume klinima te kujdesit shendetsor,infermierja dhe stafi tjeter mjekesor, bejne rregjstrimin e

te gjitha observimevene nje formular te posacem per periudhen post anestetike. Perfundimisht,

infermierjaI rishikon me kujdes fleten e urdherave te mjekut per medikamenteapo instruktimet e

tjera te bera prej tij.

Vleresimet dhe nderhyrjet per komplikacionet e menjehershme post-

anestetike

Nerhyrjet infermierore gjate periudhes post-operatore, perqendrohen ne kryerjen e nderhyrjeve per

te parandaluarkomplikacionet ose per ti trajtuar ato. Komplikacionet e menjehershme post-

operatore qe ndodhin me shpesh jane atokomplikacione qe lidhen me anestezine spinale dhe ato qe

ndikojne ne sistemin respirator, kardiovaskular, renal dhe ne ekuilibrin e lengjeve dhe elektroliteve.

1.5 Vleresimet e menjehershem post- anestezike

1- Diagnoza mjekesore dhe tipi I operacionit te kryer.

2- Mosha e pacientit dhe gjendja e pergjithshme e tij.

3- Problemet qe kane ndodhur gjate operacionit (shok, hemoragji, al Test Kardiak)

4- Anestetiket dhe medikamentet e perdorura, narkotiket, relaksantet e muskujve, Antibiotiket

etj…

5- Patologji te ndeshura (malinje)

6- Likide te dhena, gjak I humbur dhe zevendesimi I tij.

7- Tubat,drenat, kateteret dhe ndihma te tjera perkatese.

8- Informacion specific rreth te cilit kirurgu apo anestezisti deshirojne qe te shenohen.

1.6 Vleresimet e funksionit respirator

Nje infermiere duhet te vleresoje ritmin, thellesine dhe cilesine respiratore po aqmire sa dhe levizjet

e kraherorit te pacientit. Nese respiracionet shfaqen shume te dobesuara (te ceketa apo

siperfaqesore) e vetmja rruge e sigurt per tu siguruar qe nje pacient merr fryme apo jo, eshte

vendosja e dores mbi gojen dhe hunden e pacientit, ne menyre qe te ndihet shkembimi I ajrit, afshi

apo avulli I frymes.

Eshte shume e rendesishme per infermieren te njohe dhe te vleresoje pacientin per shenjat e

pengeses respiratore.

Pengesa respiratore mund te ndodhe si pasoje e: relaksimit te muskujve tefaringsit ; bllokimit te

rrugeve te frymemarrjes nga renia e gjuhes poshte;spazmave apo edemave te rrugeve te

frymemarrjes; grumbullimit te sekrecioneve ne rruget e frymemarrjes (pamundesia e individit per ti

nxjerre ato);aspirimit te te vjellave.

Shenjat e pengeses respiratore perfshijne: shqetesimi (shenja e pare); puls I dobet dhe I

parregullt; respiracion I zhurmshem dhe I parregullt; perdorim I muskujve ndjesore per

frymemarrjen (psh, muskujt e abdomenit dhe te qafes) dhe ngushtim intercostal; frike ose ankth;

perpjekje per tu ngritur; zbehtesi apo cianoze (shenje e vonshme)

1.7Trajtimi i pengeses hypofaringeale

Behet duke ngritur pjerret pjesen e pasme te kokes dhe duke shtypurperpara mbi kendin e nofulles

se poshtme. Kjo menyre sjell terheqjen e gjuhes perpara dhe liron rruget e

frymemarrjes.Ndonjehere nevojitet kapja dhe terheqja e gjuhes me anen e nje garze. Trajtimi I

pengeses hypofaringeale do te vazhdoje deri sa pacienti te rifitoje refleksin e mjaftueshem te

funksionit te respiracionit normal.

Ne rast se ndodhin te vjellat, koka e pacientit do te kthehet anash dhe te vjellat do te mblidhen ne

nje ene te posacme. Mukusi dhe pengesat gjate te vjellave ne larings dhe trake, do te aspirohen me

kateter ose me sonde. Mbas cdo akti aspirimi,kateteri futet dhe pastrohet ne nje ene ose shishe me

uje ose solucion fiziologjik.

Shpesh ndodh qe pacienti te vije ne reaminacion I intubuar (intubim endotrakeal).Tubi I intubimit

nuk do te hiqet deri sa te rikthehen shenjat e refleksit.

Infermierja do te asistoje ne pergatitjen respiratore dhe ne procedure e ekstubimit.

1.8 Vleresimet e funksionit kardiovaskular

Komplikacionet me te shpeshta kardiake perfshijne aritmine kardiake, hipertensionin dhe

hypotensionin. Kur infermierja ben vleresimin per komplikacionet kardiovaskulare duhet te kete

parasysh qe nje shtim I lehte I ritmit te zemres se pacientit pas operacionit mund te jete normale.

Megjithate nje shtim apo pakesim I ritmit te zemres apo zhvillimi I nje disaritmie preoperatore

kerkon nje observim tte shpeshte te pacientit.

Shkaqet e disaritmise post-operatore te pacientit perfshijne

Hypovolemine, dhimbjen,crregullimin e lengjeve dhe elektroliteve, hypoksemine dhe acidozen.

Kur zhvillohet acidoza infermierja monitoron presionin e gjakut,oksigjenimin dhe ventilimin e

pacientit. Nese gjendjarespiratore e pacientit eshte e pamjaftueshme apo jo e kenaqshme,

infermierja fillon menjehere trajtimin e rrugeve te frymemarrjes.

Hypotensioni post-operator mund te shkaktohet nga shkaqe te ndryshme dhe te shumta si: ventilim

I pamjaftueshem, efektet e agenteve anestezike ose I medikamenteve pre-operatore, ndryshim I

shpejte I pozicionit, dhimbja, humbjae gjakut dhe e lengjeve, pakesim I gjakut periferik mbas

anestezise regionale.

Nje ulje e lehte e presionit te gjakut, ne krahasim me periudhen preoperatore,eshte e shpeshte mbas

operacionit. Megjithate renie e konsiderueshme e presionit te gjakut e shoqeruar me rritje apo ulje

te ritmit te zemres jane indikatore te hemoragjise, pamjaftueshmerise se qarkullimit apo ndryshimit

ne perfuzione.

Pervec hypotensionit, simptomat e shokut perfshijne nje puls te shpejte dhe te dobet, lekure te laget,

te ftohte,te zbehte apo cianotike, frike dhe shqetesim te shtuar.

Kur pacienti paraqet shenjat e nje shoku infermierja aplikon oksigjenim ose shton sasine e tij, e

vendos pacientin ne pozicion tredelenburg (nese pozicioni nuk kundraindikon procedure e

operacionit) ose ngre kembet e pacientit me lart niveli I zemres shton ritmin e likideve intravenoze,

njofton mjeku anestezist dhe kirurg,medikamente ose likide shtese sipas urdherit te mjekut,

vazhdon vleresimin me kujdeste shenjave jetesore.

Nje tjeter fenomen qe haset te pacientet post-operator eshte dhe hipertensioni. Pacientet e moshuar

me nje histori hipertensioni mund te paraqesin episode te tij si pasoje e stresit te operacionit. Nese

ndodh hipertensioni tek nje pacient, infermierja duhet te konsultohet me anestezistin ose kirurgun,

dhe jep sipas porosise se tyre medikamentet antihypertensive.

Konsiderimi baze per vleresimin e funksionit kardiovaskular eshte shfaqja e shenjave te shokut dhe

hemoragjise tek pacienti.Shoku mund te vije si pasoje e nje hemoragjie massive, mbyllje vaskulare

periferike dhe insuficenses kardiake. Hemoragjia mund te ndodhe si pasoje e moslidhjes se eneve

tegjakut, pengesave respiratore, insuficenses kardiake, disekuilibrit te lengjeve dhe elektroliteve

dhe ndikimit apo veprimitte anestezise.

Megjithate infermierja duhet te dije qe drejtimet kryesore ne vleresimet e funksionit kardiovaskular

jane: aparenca e pacientit, percaktimi I pulsit, respiracionit,presionit te gjakut, presionit venoz

qendror (PVC), gazeve ne gjak dhe temperatures trupore te pacientit.

Si rregull pulsi, respiracioni dhe presioni I gjakut duhet te vleresohen dhe te shenohen ne nje

interval kohe per cdo 15 min.ose dhe me shpesh- kjo per dy oret e para mbas operaconit, dhe cdo

30 min ne dy oret e tjera derisa keto parametra te stabilizohen.

Pergjithesisht, pulsi eshte I dobet dhe I shpejt mbas operacionit, porn je puls rreth 110 rrahje/min

apo nen 60 rrahje/min, duhet te raportohet tek mjeku. Vleresimet e tjera tepergjithshme perfshijne

edhe vleresimet mbi gjendjen apo paraqitjen e lekures, nese ajo eshte e mire apo cianotike, e ftohte

dhe e lagesht, e ngrohte dhe e lagesht.

1.9 Eleminimi i urines

Shpesh mbas operacionit te semuret per shkak te pozicionit shtrire dhe jo te zakonshem per te

urinuar, dhe dhimbjeve te muskujve te abdomenit (kur ata shtrengojne barkun) nuk arrijne dot te

urinojne. Gjithashtu anestetiket kane aftesine te ulin tonet muskulare te fshikezes se urines. Kthimi

I tonit muskular ndodh mbas 6-8 ore mbas operacionit. Mos urinimi mund te ndodhe dhe per

shkaqe me serioze si pasoje e demtimit te parenkimes se veshkave qe pasqyrohet nga anuria, rritja e

azotemise ne gjak dhe nga simptoma te tjera klinike.

Ne rast se mbas operacionit kane kaluar me shume se 12-18 ore qe I semuri nuk ka urinuar, dhe

nese vihet re nje tensionim I fshikezes se urines, si primare eshte dhenia e mundesise se semurit per

te urinuar vete. Kjo mund te arrihet npm ngritjes se semurit ne pozicion gjysem ndenjur (fowler),

dhe vendosjes se borsave me uje te ngrohte.

Nese keto menyra nuk funksionojne dhe I semuri nuk arrin te urinoje,behetkateterizimi urinar duke

respektuar te gjitha rregullat e asepsise kirurgjikale.

Per te vleresuar eleminimin, infermierja ben matjen e marrjeve dhe nxjerrjen e lengjeve(bilancin

hidrik) te pakten 2 here ne dite, derisa pacienti te kete nje ekuiliber te lengjeve pa vendosjen e

kateterit.

1.10 Kujdesi per gojen

Goja e pacientit mbas operacionit duhet te mbahet paster. Kjo eshte e rendesishme vecanerisht per

at ate semure qe nuk marrin asgje nga goja. Goja duhet te shpelahet me bikarbonat natriumi, ndersa

buzet lyhen me glycerine te holluar.

;

1.11 Rregullimi i eleminimit nga zorret

Pergatitja e zorreve ne fazen pre-operatore, palevizshmeria, perdorimi intestinalgjate operacionit si

dhe pakesimi I marrjeve orale, jane faktore qe mund te ndikojne ne funksionimin e zorreve.

Shtimi I marrjeve te likideve mund te ndihmoje ne kthimin e peristaltikes dhe zhurmave te zorreve.

Ne zhurmat e zorreve apo peristaltika, jane te pranishme atehere dieta e pacientit do te shtohet

gradualisht. Mos shfaqja e peristaltikes dhe rifillimit te zhurmave te zorreve sjell pasoja apo

probleme per te semurin.

Ileusi paralitik: eshte pakalueshmeria e zorres qe shkaktohet nga frenimi apo mungesa e

peristaltikes se zorreve dhe jo nga pengesat mekanike. Frenimi I peristaltikes ndodh nga paraliza e

pleksuseve nervore qe ndodhen ne muret e zorreve. Nese mbas 48 oreve mbas operacionit nuk do te

kemi fillimin e peristaltikes, mungesa e saj do te sjelle fryrje te barkut,te vjella te cilat mund te jene

dhe te shoqeruara dhe me permbajtje fekale.

Ne raste te tilla te semurit I vendoset nje sonde nazogastrike, me ane te se ciles behet vazhdimisht

thithja e sekrecioneve te stomakut.

Gjithashtu vendoset dhe nje sonde rektale, dhe trajtohet I semuri me likide ne rruge parenterale

1.12 Temperatura trupore

Pacienti post-operatore mund te perjetoje nje temperature te ulet pas operacionit.Kjo temperature e

ulet shkaktohet nga sistemi nervor qendror (SNQ), shtypja hipotalamike dhe nga disa

vazokonstruksione periferike. Megjithate ditet e para pas operacionit, vecanerisht ne rastet e

operacioneve te medha, temperature mund te arrije dhe deri ne 38 gr C.Kjo mund te mos perbeje

ndonje rendesi te vecante sepse ndodh si pasoje e thithjes se gjakut ne limfe prej plages operatore.

Nese temperatura do te vazhdoje per shume dite dhe do te arrije deri ne 39 gr C ose me shume,

atehere behet fjale per nje infeksion te plages ose nje infeksion te pergjithshem.

Zakonisht temperatura mbas operacionit do te matet ne mengjes dhe ne darke.Ne raste te vecanta

mund te matet dhe me shpesh.

1.13 Nauzet dhe te vjellat

Nauzete dhe te vjellat jane fenomene post-operatore qe shfaqen si pasoje e veprimit te agjenteve

anestezike. Gjithashtu ato mund te shkaktohen nga akumulimi I lengjeve ne stomak, nga kalimi I

ushqimit dhe lengjeve ne stomak perpara ri fillimit te peristaltikes, nga distensioni I stomakut dhe

nga faktore psikologjik.

Kur te vjellat jane te shumta, I semuri mund te humbase shume lengje dhe elektrolite te cilat cojne

ne dehidratim dhe crregullim te elektroliteve dhe lengjeve.

Ne rast se te vjellat jane te vazhdueshme dhe nuk ndalojne, I semuri do te trajtohet me likide I/V, I

injektohet 25 mg klorpromazine ose primperan dhe I vendoset nje sonde nazo-gastrike per drenimin

e lengjeve te stomakut. Duhet te kihet kujdes sepse te vjellat mund te shkaktojne tek I semuri post-

operator aspirrimin e permbajtjes se tyre si dhe hapjen e incizionit te plages.

Eshte kirurgu ai qe percakton llojin e dietes se pacientit post-operator. Ne lidhje me ushqimin,

trajtimi I pacienteve post-operator eshte ne varesi te shkalles, se llojit te operacionit, dhe organeve

qe perfshihen ne te.

Disa paciente mund te trajtohen vetem me likide I/V per disa dite me rradhe,ndersa te tjere mund te

trajtohen me nje diete te percaktuar nga mjeku.

Normalisht ushqimi tek pacientet post-operator, fillon gradualisht me lengje te lehta si caj, lengje

frutash etj…

si faze e dyte ne diete te lehte dhe gradualisht ne diete te rregullt.

Infermierja duhet te kontrolloje me kujdes porosite e mjekut kirurg. Nese perdoret anestezi e

pergjithshme, dhenia nga goja e lengjeve kufizohet per 12-24 oret e para pas operacionit, por

gjithmone ne varesi te llojit dhe shkalles se operacionit. Te semureve I rifillohet ushqimi nga goja

ne diten e dyte ose te trete mbas operacionit me perjashtim te rasteve kur eshte perfshire trakti

gastrointestinal si ne ileuse etj…

Rregulli i arte: dhenia e ushqimit dhe e lengjeve ne pacientet post-operatore fillon kur te rifilloje

peristaltika dhe zhurma aktive e zorreve, te kete mungese te distensionit abdominal, te eleminoje

gazrat.

1.14 Shmangia e infeksionit dhe ruajtja e integritetit te lekures

Zakonisht infeksionet spitalore ( nozokomiale) prekin 10-15% te pacienteve kirurgjikale. Keto

prekin me shpesh plaget kirurgjikale, aparatin urinar, respirator dhe sistemin e qarkullimit. Infeksionet

ndodhin per shkaqe te shumta:

Se pari: cenimi I lekures dhe mukoza nga kontakti me tubat,kateteret,procesiI semundjes dhe

operacioni.

Se dyti: mjedisi qe rrethon pacientin duke perfshire personat e tjere me komplikacione dhe

probleme kronike mjekesore, pra si rrjedhoje ky pacient eshte ekspozuar ndaj infeksionit.

Se treti:Organizmat qe gjenden ne infeksionet spitalore te tilla si: Escherichia coli,pseudomonas

auregenose etj.

Se katerti: Duat e palara dhe ulja e teknikes se kujdesjeve ndaj pacientit. Kur ndodh infeksioni

post-operator, sherimi I pacientit behet me I ngadalte,permiresimi zgjat, mbrojtja funksionale mund

te demtohet dhe si rrjedhim do te ndodhe vdekja. Keto komplikacione imponojne nje rendim mbi

gjendjen e pacientit,familjes, personelit mjekesor dhe shoqerise…

29%

27%

21%

2%

3% 18%

Sales

646 Apendesit 613 hernie 613 kolecistit

59 Prostaktomi 67 Sem. Urologjike 397 Semundje te ndryshme

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

nr I pac

%

Column1

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

Nr pac te hyre Nr pac te dale Nr pac te vdekur

1374

2411

3785

VITI 2013

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

Nr pac te hyre Nr pac te dal Nr pac te vdekur

1228

2120

3348

viti 2012

Nr. I pacienteve te cilet kane kryer operacionin e apendesitit.

Mosha 0 – 1 1 – 4 5 – 14 15 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 65 +

Meshkuj 0 0 76 128 102 28 6 0 0

Femra 0 1 61 114 76 40 16 0 0

Nr. I pacienteve te cilet kane kryer operacionin e Hernies.

Mosha 0 - 1 1 - 4 5 - 14 15 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 65+

Meshkuj 0 3 2 2 16 24 78 94

Femra 0 1 15

Nr. I pacienteve te operuar me kolecistit.

Mosha 0 - 1 1 – 4 5 - 14 15 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 65+

Meshkuj 0 0 0 0 1 16 34 44 18

Femra 0 0 0 0 8 42 113 125 68

Nr. I pacienteve te operuar me prostaktomi.

Mosha 0 - 1 1 - 4 5 - 14 15 -24 25 - 34 35 - 44 45 -54 55 -64 65+

Meshkuj 0 0 0 0 0 1 18 27 23

Femra 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Nr. I pacienteve te operuar me sem.urologjike

Mosha 0 - 1 1 - 4 5 - 14 15 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 65+

Meshkuj 0 0 1 1 6 4 6 8 2

Femra 0 0 1 1 4 4 8 16 5

Nr. I pacienteve te operuar me raste te ndryshme.

Mosha 0 - 1 1 - 4 5 - 14 15 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 65+

Meshkuj 0 0 15 19 18 21 41 54 40

Femra 0 0 6 18 18 23 46 28 28

universiteti “aleksander moisiu” durres · page 6 1.1.1 ndarja e periudhave post-operatore 1)...

Documents