UNIDADE 2UNIDADE 2

ARTE GREGA 2: A ESCULTURA CLÁSICAARTE GREGA 2: A ESCULTURA CLÁSICA

1. INTRODUCIÓN1. INTRODUCIÓN

Hoxe en día conservamos moi poucas obras orixinais gregas. A maioría das Hoxe en día conservamos moi poucas obras orixinais gregas. A maioría das existentes son copias romanas realizadas en mármore ou en bronce.existentes son copias romanas realizadas en mármore ou en bronce.

A escultura grega ten moito en común coa arquitectura:A escultura grega ten moito en común coa arquitectura:

Þ Þ FunciónFunción: : relacionadas cos templos como estatuas de culto.relacionadas cos templos como estatuas de culto.

ÞÞ Criterios artísticosCriterios artísticos: proporción, canon, simetría, beleza…: proporción, canon, simetría, beleza… Tema predominante: corpo humano idealizado (sen defectos) Tema predominante: corpo humano idealizado (sen defectos) Tipoloxías: atleta Tipoloxías: atleta

novo, home maduro vigoroso, muller xove… cada vez + perfectas.novo, home maduro vigoroso, muller xove… cada vez + perfectas.

2.FIGURACIÓN ARCAICA (S. VIII-VI)2.FIGURACIÓN ARCAICA (S. VIII-VI)

- Asimilación influencias orientais (Exipto e Asia Menor, S. VIII-VII):- Asimilación influencias orientais (Exipto e Asia Menor, S. VIII-VII):

Templo en pedra.Templo en pedra.

Escultura monumental.Escultura monumental.

- 2 tipoloxías na escultura: - 2 tipoloxías na escultura:

a)Nú masculino (kurós).a)Nú masculino (kurós).

b) figura vestida feminina (koré).b) figura vestida feminina (koré).

- Función de ambas relixiosa - Función de ambas relixiosa imaxes de culto (deuses ou héroes) ou votivas imaxes de culto (deuses ou héroes) ou votivas ou conmemorativas (representación doante) para inmortalizar victorias ou conmemorativas (representación doante) para inmortalizar victorias atléticas ou guerreiras atléticas ou guerreiras obedecen ao ideal heroico da aristocracia. obedecen ao ideal heroico da aristocracia.

- Modelo da estatua-bloque = a peza era tallada - Modelo da estatua-bloque = a peza era tallada ríxida e frontalríxida e frontal dende as 4 dende as 4 caras do bloque de pedra.caras do bloque de pedra.

- Lenta evolución: de figura convencional, ríxida, estilizada, con modelado - Lenta evolución: de figura convencional, ríxida, estilizada, con modelado anatómico plano e esquemático anatómico plano e esquemático a outra de modelado volumétrico a outra de modelado volumétrico (músculos) ata conquista orgánica da figura.(músculos) ata conquista orgánica da figura.

- Lentitude por pervivencia de convencionalismos xa que suxiren carácter - Lentitude por pervivencia de convencionalismos xa que suxiren carácter sagrado da figura.sagrado da figura.

3. CLASICISMO DO S. V: 3. CLASICISMO DO S. V: Conquista da belezaConquista da beleza

Ruptura no S. V a.C Ruptura no S. V a.C eliminación dos eliminación dos convencionalismos arcaicos convencionalismos arcaicos inicio clasicismo.inicio clasicismo.

Inicio co Inicio co estilo severoestilo severo ( (Auriga de Auriga de Delfos, DiscóboloDelfos, Discóbolo…). Trazos:…). Trazos:

Severidade: expresión contida, Severidade: expresión contida, introspectiva, segura de si mesma.introspectiva, segura de si mesma.

Modelado que supera os Modelado que supera os arcaismos (mirada intensa, beizos arcaismos (mirada intensa, beizos cheos, forte anatomía), ainda que cheos, forte anatomía), ainda que con simplicidade anatómica.con simplicidade anatómica.

Conquista o movemento Conquista o movemento (Discóbolo), captando o intre que (Discóbolo), captando o intre que resume e sintetiza a acción.resume e sintetiza a acción.

Clasicismo culmina con Policleto e Fidias Clasicismo culmina con Policleto e Fidias clasicismo idealizante: clasicismo idealizante: Policleto: Policleto:

- Teórico que escribe o Canon = obra onde fixa un sistema de - Teórico que escribe o Canon = obra onde fixa un sistema de proporcións ideais entre as partes do corpo (1 corpo = 7 cabezas).proporcións ideais entre as partes do corpo (1 corpo = 7 cabezas).

- Exemplifica este canon no - Exemplifica este canon no Doríforo Doríforo (copia romana) = nu en (copia romana) = nu en posición de avance, captado en postura que sintetiza movemento e posición de avance, captado en postura que sintetiza movemento e equilibrio equilibrio contraposto (1 parte tensa e outra relaxada contraposto (1 parte tensa e outra relaxada Doríforo Doríforo

= modelo ideal.= modelo ideal.

Fidias:Fidias:- Supervisor da construción da Acrópole e director escultórico do - Supervisor da construción da Acrópole e director escultórico do Partenón Partenón 3 grandes obras: 3 grandes obras:a) a) Friso internoFriso interno: procesión de Panateneas.: procesión de Panateneas.b) b) FrontónsFrontóns: esculturas que narran mitos en espazos triangulares : esculturas que narran mitos en espazos triangulares

(loita (loita Atenea e Poseidón no W, e nacemento Atenea no E).Atenea e Poseidón no W, e nacemento Atenea no E).c) Metopas: escenas bélicas (centauros vs. Lapitas, caida de Troia, c) Metopas: escenas bélicas (centauros vs. Lapitas, caida de Troia,

loita deuses vs xigantes e amazonas vs atenienses) = victoria intelecto loita deuses vs xigantes e amazonas vs atenienses) = victoria intelecto contra forza bruta (gregos vs persas).contra forza bruta (gregos vs persas).

4. A ESCULTURA “PERSOAL” DO S. IV:4. A ESCULTURA “PERSOAL” DO S. IV: A finais S. V a Guerra do Peloponeso A finais S. V a Guerra do Peloponeso

debilitamento e crise das poleis debilitamento e crise das poleis clásicas clásicas conquista por Filipo II de conquista por Filipo II de Macedonia (med. S. IV).Macedonia (med. S. IV).

Escultura Escultura individualidade por crise individualidade por crise dos valores políticos. A atención dos valores políticos. A atención céntrase no individuo. Idealización céntrase no individuo. Idealización cede paso á atención individual, e cede paso á atención individual, e representación sentimentos e representación sentimentos e emocións. Varias aportacións:emocións. Varias aportacións:

Praxiteles:Praxiteles:

- Beleza hedonista.- Beleza hedonista.

- Composición figuras en S - Composición figuras en S (curva praxiteliana).(curva praxiteliana).

- Deuses xa non son heroes - Deuses xa non son heroes míticos senón xoves graciosos e belos míticos senón xoves graciosos e belos ((HermesHermes).).

- Principal obra: - Principal obra: Venus de CnidoVenus de Cnido = 1º nú feminino na arte grega.= 1º nú feminino na arte grega.

ScopasScopas: :

- - Esculturas + humanas que Esculturas + humanas que divinas. Figuras atormentadas de divinas. Figuras atormentadas de movementos nerviosos e ropas movementos nerviosos e ropas axitadas axitadas violencia nas accións violencia nas accións desaparición serenidade desaparición serenidade olímpica.olímpica.

- Principais obras: - Principais obras: DémeterDémeter de de CnidoCnido e e Ménade.Ménade.

LisipoLisipo: :

- Último grande da escultura - Último grande da escultura grega.grega.

- Novo ideal de heroe, con - Novo ideal de heroe, con expresión segura pero mov tenso.expresión segura pero mov tenso.

- Estira o canon de Policleto.- Estira o canon de Policleto.

- Cultiva o retrato (- Cultiva o retrato (Alexandre Alexandre MagnoMagno).).

- Principal obra: - Principal obra: Apoxiomenos Apoxiomenos = = atleta que se limpa o suor atleta que se limpa o suor extensión brazos extensión brazos conquista do conquista do espacio diante del.espacio diante del.

2. Koré arcaica2. Koré arcaica

Koré de Antenor.Koré de Antenor. Mármore. 255 cm.Mármore. 255 cm. Orixinal grego. Atenas. C. 525 a.C.Orixinal grego. Atenas. C. 525 a.C. Orixe: excavacións Acrópole.Orixe: excavacións Acrópole. Autor: ¿Antenor?Autor: ¿Antenor? Tipoloxía: Koré= estatua votiva, con perna esquerda adiantada, Tipoloxía: Koré= estatua votiva, con perna esquerda adiantada,

man estendida con ofrenda, vestida con chitón (longa túnica) e man estendida con ofrenda, vestida con chitón (longa túnica) e himatión (manto ó hombro).himatión (manto ó hombro).

A escultura graga toma a Koré dos seus veciños asiáticos. A escultura graga toma a Koré dos seus veciños asiáticos. Vestidas e de pé, de tamaño natural ou maior. Son encargos da Vestidas e de pé, de tamaño natural ou maior. Son encargos da

aristocracia como ofrendas votivas ou imaxes funerarias.aristocracia como ofrendas votivas ou imaxes funerarias. Pezas de pedra talladas según técnica estatua bloque = a partir dun Pezas de pedra talladas según técnica estatua bloque = a partir dun

bloque rectangular debuxábase fronte, dorso e perfís e tallábase bloque rectangular debuxábase fronte, dorso e perfís e tallábase dende os catro lados dende os catro lados figura ríxida e frontal. figura ríxida e frontal.

Evolución: desde formas sumarias e planas primitivas ás imaxes Evolución: desde formas sumarias e planas primitivas ás imaxes brillentes e decorativas finais.brillentes e decorativas finais.

A pesar desto conserva A pesar desto conserva convencionalismos: ollos convencionalismos: ollos amendoados, sorriso arcaico amendoados, sorriso arcaico (inexpresividade), pelo en (inexpresividade), pelo en contas, frontalidade, rixidez, contas, frontalidade, rixidez, simetría, hieratismo, perna simetría, hieratismo, perna esquerda adiantada, man esquerda adiantada, man estendida con ofrenda.estendida con ofrenda.

Mínimo movemento = man Mínimo movemento = man suxetando vestido ou suxetando vestido ou estendida con ofrenda estendida con ofrenda diálogo coa divinidade ou co diálogo coa divinidade ou co espectador.espectador.

A túnica proporciona ao artista A túnica proporciona ao artista un campo ideal para compoñer un campo ideal para compoñer un xogo de curvas e pregues un xogo de curvas e pregues con certa insinuación do con certa insinuación do corpo, pero mentendo corpo, pero mentendo convencionalismos.convencionalismos.

3. Kurós arcaico3. Kurós arcaico Kurós de Anavyssos.Kurós de Anavyssos.

Marmore. 194 cm.Marmore. 194 cm.

Orixinal Grego. Atenas Orixinal Grego. Atenas c530 a.C.c530 a.C.

Tipoloxía: Kurós = nú Tipoloxía: Kurós = nú frontal, con perna frontal, con perna esquerda adiantada, esquerda adiantada, brazos caidos e pegados brazos caidos e pegados ao corpo.ao corpo.

Os gregos importan dende Os gregos importan dende Exipto os elementos principais Exipto os elementos principais do Kurós = figura núa do Kurós = figura núa (carácter heroico), con perna (carácter heroico), con perna adiantada e brazos pegados adiantada e brazos pegados ao corpo.ao corpo.

Tamaño heroico (c. 2m), Tamaño heroico (c. 2m), atopados nos santuarios con atopados nos santuarios con función votivas e función votivas e conmemorativas de orgullosos conmemorativas de orgullosos aristoi ou de deuses aristoi ou de deuses representan ideal heroico da representan ideal heroico da nobreza helénica.nobreza helénica.

Ó igual que as korai, os kuroi Ó igual que as korai, os kuroi seguen técnica de estatua seguen técnica de estatua bloque bloque figuras ríxidas e figuras ríxidas e frontais, nunha dimensión frontais, nunha dimensión temporal allea ao espacio temporal allea ao espacio físico do espectador, físico do espectador, ignorándoo.ignorándoo.

Anatomía esquemática e simetría lateral e horizontal.Anatomía esquemática e simetría lateral e horizontal. Cheo de convencionalismos: ollos amendoados, sorriso arcaico, Cheo de convencionalismos: ollos amendoados, sorriso arcaico,

cabelo en contas, hieratismo, frontalidade, perna adiantada…cabelo en contas, hieratismo, frontalidade, perna adiantada… Xa que 1 cualidade dun perfecto aristócrata era o vigor físico non é Xa que 1 cualidade dun perfecto aristócrata era o vigor físico non é

estraño que os escultores gregos estudiaran anatomía estraño que os escultores gregos estudiaran anatomía representación cada vez + exacta do corpo.representación cada vez + exacta do corpo.

Así, formas estilizadas Así, formas estilizadas detalles naturalistas. Modelado plano e detalles naturalistas. Modelado plano e esquemático esquemático volumétrico e tridimensional (Kuros Anavyssos: volumétrico e tridimensional (Kuros Anavyssos: robusto e cheo de vitalidade).robusto e cheo de vitalidade).

Sen embargo persisten arcaismos (ollos inexpresivos, sorriso e pelo Sen embargo persisten arcaismos (ollos inexpresivos, sorriso e pelo artificial) artificial) a figura está viva pero ríxida. Problemas resoltos no a figura está viva pero ríxida. Problemas resoltos no clasicismo.clasicismo.

4. 4. DiscóboloDiscóboloMirónMirón

Copia romana en mármore. Copia romana en mármore. 153 cm.153 cm.

Orixinal grego en bronce Orixinal grego en bronce perdido. c. 470 a.C.perdido. c. 470 a.C.

Tipoloxía: estatua de atleta Tipoloxía: estatua de atleta lanzando disco.lanzando disco.

Invento técnica baleirado en bronce abriu aos escultores gregos 1 Invento técnica baleirado en bronce abriu aos escultores gregos 1 campo de experimentación do momevento campo de experimentación do momevento Discóbolo = 1 dos Discóbolo = 1 dos seus primeiros logros.seus primeiros logros.

Héroe ou atleta, o verdadeiro tema é a representación do Héroe ou atleta, o verdadeiro tema é a representación do movemento, mediante o chamado concepto grego de ritmo = o movemento, mediante o chamado concepto grego de ritmo = o escultor descompoñe a acción nunha serie de posturas escultor descompoñe a acción nunha serie de posturas consecutivas consecutivas elección da + significativa que expresa o elección da + significativa que expresa o movemento movemento o espectador percibe o intre anterior e posterior á o espectador percibe o intre anterior e posterior á acción representada.acción representada.

O Discóbolo racha coa O Discóbolo racha coa frontalidade do kurós frontalidade do kurós cruce de cruce de 2 arcos simultáneos e 2 arcos simultáneos e contrapostos.contrapostos.

Sen embargo continua algún Sen embargo continua algún arcaismo: cada parte do corpo arcaismo: cada parte do corpo aparece representada dende o aparece representada dende o punto de vista máis claro (típico punto de vista máis claro (típico exipcio) exipcio) torso e brazos de torso e brazos de fronte, pernas de perfil.fronte, pernas de perfil.

A figura só ten eficacia expresiva A figura só ten eficacia expresiva de fronte, no resto de puntos de de fronte, no resto de puntos de vista reina a confusión de liñas.vista reina a confusión de liñas.

Modelado leve e certa Modelado leve e certa inexpresividade chocante coa inexpresividade chocante coa tensión da acción (estilo severo). tensión da acción (estilo severo). Desaparecen convencionalismos Desaparecen convencionalismos volume nos músculos, beizos volume nos músculos, beizos cheos, ollos rasgados…cheos, ollos rasgados…

Obra moi famosa no mundo antigo Obra moi famosa no mundo antigo multitude de copias romanas en multitude de copias romanas en mármore (+ económico que o bronce). A estatua de mármore en esta mármore (+ económico que o bronce). A estatua de mármore en esta postura precisaba un apoio para equilibrala e non rachar postura precisaba un apoio para equilibrala e non rachar tronco detrás tronco detrás do atleta.do atleta.

5. 5. O Doríforo O Doríforo PolicletoPolicleto

Copia romana en mármore. Copia romana en mármore. 212 cm.212 cm.

Orixinal grego en bronce, Orixinal grego en bronce, perdido. C. 430 a.C.perdido. C. 430 a.C.

Función descoñecida.Función descoñecida. Técnica baleirado en bronce.Técnica baleirado en bronce. Tipoloxía: estatua de atleta-Tipoloxía: estatua de atleta-

xove portando lanza xove portando lanza (Doríforo).(Doríforo).

Policleto = broncista + destacado Policleto = broncista + destacado da escultura clásica. da escultura clásica.

Pretende recrear un modelo ideal Pretende recrear un modelo ideal da realidade sen imperfeccións da realidade sen imperfeccións escribe escribe CanonCanon = tratado sobre as = tratado sobre as relacións numéricas das relacións numéricas das proporcións proporcións exemplificación no exemplificación no DoríforoDoríforo (bronce), reproducida en (bronce), reproducida en numerosas copias romanas de numerosas copias romanas de mármore.mármore.

Composición, a partir do Composición, a partir do contrapposto contrapposto (alternancia (alternancia membros distendidos e membros distendidos e contraidos) contraidos) na esquerda, o na esquerda, o brazo dobrado terma da lanza brazo dobrado terma da lanza tenso, mentres a perna relaxase e tenso, mentres a perna relaxase e cadeira caida cadeira caida a metade a metade esquerda espállase.esquerda espállase.

Mentres na metade dereita, o Mentres na metade dereita, o brazo relaxado co hombro caido, e brazo relaxado co hombro caido, e perna apoia peso do corpo no perna apoia peso do corpo no chan que levanta a cadeira chan que levanta a cadeira metade dereita contraida. metade dereita contraida. Contrapposto Contrapposto vitalidade. vitalidade.

Algúns ven no Doríforo, ademáis de modelo perfecto, o ideal de Algúns ven no Doríforo, ademáis de modelo perfecto, o ideal de héroe aristocrático. héroe aristocrático.

Modelado volumétrico natural.Modelado volumétrico natural. Cabeza sen arcaismos mostra beleza ideal, representando non a Cabeza sen arcaismos mostra beleza ideal, representando non a

aguén determinado senón 1 modelo.aguén determinado senón 1 modelo.

6. 6. Esculturas do Partenón Esculturas do Partenón FidiasFidias

Mármore, Relevos nas metopas e friso. Figuras exentas nos Mármore, Relevos nas metopas e friso. Figuras exentas nos frontóns.frontóns.

Museo Británico de Londres. C 447-438 a.C.Museo Británico de Londres. C 447-438 a.C. Orixinais gregos da decoración plástica do PartenónOrixinais gregos da decoración plástica do Partenón

As esculturas do Partenón = As esculturas do Partenón = conxunto + numeroso e apreciado conxunto + numeroso e apreciado de orixinais gregos conservados, de orixinais gregos conservados, eso si, bastante deteriorados.eso si, bastante deteriorados.

Proxecto + importante da Proxecto + importante da clasicismo pola cantidade e clasicismo pola cantidade e tamaño das imaxes, relizadas en tamaño das imaxes, relizadas en pouco tempo.pouco tempo.

Ainda que os textos antigos Ainda que os textos antigos atribúen a Fidias todo atribúen a Fidias todo protagonismo, debemos pensar protagonismo, debemos pensar en moitos autores diferentes, en moitos autores diferentes, dirixidos por el mismo dirixidos por el mismo “Estilo “Estilo Fidias”.Fidias”.

A arquitectura e escultura do A arquitectura e escultura do Partenón integran un programa Partenón integran un programa político, a iniciativa de Pericles, político, a iniciativa de Pericles, que daba forma a conciencia que daba forma a conciencia colectiva da democracia colectiva da democracia ateniense, loubando os méritos e ateniense, loubando os méritos e triunfos de toda a comunidade.triunfos de toda a comunidade.

Os traballos principiaron polas 92 metopas que rodeaban o edificio Os traballos principiaron polas 92 metopas que rodeaban o edificio e recollían escenas de catro mitos onde a civilización vence a e recollían escenas de catro mitos onde a civilización vence a barbarie (alusión gregos vs persas). Os centauros vs lapitas son as barbarie (alusión gregos vs persas). Os centauros vs lapitas son as únicas conservadas.únicas conservadas.

Altorrelevos (case bulto redondo), que estarían pintadas e de Altorrelevos (case bulto redondo), que estarían pintadas e de calidade moi desigual (varias mans) calidade moi desigual (varias mans) algunhas lineais e indecisas algunhas lineais e indecisas e outras máis logradas.e outras máis logradas.

A continuación realizouse o friso interior (160 m) ao peristilo A continuación realizouse o friso interior (160 m) ao peristilo procesión das Panateneas que subía á Acrópole para ofrecer procesión das Panateneas que subía á Acrópole para ofrecer vestido sagrado a xoanon de Atenea. Xinetes e carros prparan o vestido sagrado a xoanon de Atenea. Xinetes e carros prparan o desfile no lado W, éste discurre polos lados maiores ata a fachada desfile no lado W, éste discurre polos lados maiores ata a fachada oriental onde agradan os deuses.oriental onde agradan os deuses.

Amósanos o mellor estilo Fidias, homoxéneo a pesar da Amósanos o mellor estilo Fidias, homoxéneo a pesar da participación de moitas mans; con ritmo sereno que evita a participación de moitas mans; con ritmo sereno que evita a monotonía e recrea ilusión de tridimensionalidade polo bulto case monotonía e recrea ilusión de tridimensionalidade polo bulto case enteiro das imaxes.enteiro das imaxes.

Remate do conxunto polos frontóns Remate do conxunto polos frontóns episodios míticos alusivos á episodios míticos alusivos á cidade: Nacemento de Atenea (E) e disputa Poseidón e Atenea na cidade: Nacemento de Atenea (E) e disputa Poseidón e Atenea na orixe da polis.orixe da polis.

Só conservamos fragmentos Só conservamos fragmentos hipóteses sobre a súa colocación. hipóteses sobre a súa colocación. Figuras de excepcional calidade. Percibimos a estructura orgánica Figuras de excepcional calidade. Percibimos a estructura orgánica

dos corpos a través de unha tea finísima que se pega ao corpo dos corpos a través de unha tea finísima que se pega ao corpo ((técnica de paños mollados)técnica de paños mollados)..

O marco triangular O marco triangular adaptación dos personaxes deitándose, adaptación dos personaxes deitándose, sentándose, erguéndose cun hábil ritmo compositivosentándose, erguéndose cun hábil ritmo compositivo

7. 7. Hermes de OlimpiaHermes de Olimpia PraxítelesPraxíteles

Orixinal grego ou copia Orixinal grego ou copia romana do S. I a.C.romana do S. I a.C.

Mármore. 213 cm.Mármore. 213 cm.

Olimpia (Grecia) 2ª½ S.IV a.C.Olimpia (Grecia) 2ª½ S.IV a.C.

Iconografía (Tema): Hermes Iconografía (Tema): Hermes leva a Dioniso e xoga cun leva a Dioniso e xoga cun acio.acio.

Atopado nas ruinas de Olimpia no S. Atopado nas ruinas de Olimpia no S. XIX foi identificado coma orixinal de XIX foi identificado coma orixinal de Praxíteles, pero hoxe dubidamos Praxíteles, pero hoxe dubidamos desto, porque certos detalles (ropa desto, porque certos detalles (ropa enrugada, árbore…) apuntarían a enrugada, árbore…) apuntarían a unha posible copia de época unha posible copia de época helenística.helenística.

Iconografía: a obra trata con humor un Iconografía: a obra trata con humor un vello mito: Hermes (deus mensaxeiro) vello mito: Hermes (deus mensaxeiro) debe esconder a Dioniso (producto debe esconder a Dioniso (producto das “aventuras” de Zeus) en Creta. No das “aventuras” de Zeus) en Creta. No camiño, fai un alto e xoga co neno camiño, fai un alto e xoga co neno (futuro deus do viño) cun racimo de (futuro deus do viño) cun racimo de uvas.uvas.

Centro de interés = relación entre as 2 Centro de interés = relación entre as 2 figuras, recreándose o artista nos figuras, recreándose o artista nos aspectos máis emotivos e humanos do aspectos máis emotivos e humanos do mito: a tenrura e o humor (pouco mito: a tenrura e o humor (pouco tratados en escultura grega), xa que tratados en escultura grega), xa que cando o rapaz , revela a súa futura cando o rapaz , revela a súa futura vocación, Hermes esboza un sútil vocación, Hermes esboza un sútil sorriso.sorriso.

Existe contraste marcado entre as 2 Existe contraste marcado entre as 2 figuras: así Hermes ten un tratamento figuras: así Hermes ten un tratamento naturalista e proporcionada, en tanto naturalista e proporcionada, en tanto Dioniso semella, + que un bebe, un Dioniso semella, + que un bebe, un home en miniatura home en miniatura forma non cadra forma non cadra con tamaño. con tamaño.

Composición: parte do Composición: parte do contrapposto contrapposto esaxeración esaxeración “curva praxiteliana” = ritmo en S “curva praxiteliana” = ritmo en S do corpo que se acentúa nas do corpo que se acentúa nas cadeiras.cadeiras.

Lado esquerdo de Hermes está Lado esquerdo de Hermes está relaxado e apoiado no tronco, relaxado e apoiado no tronco, mentres o dereito se contrae e mentres o dereito se contrae e levanta a cadeira levanta a cadeira “curva “curva praxiteliana”.praxiteliana”.

Vemos contraste entre o Vemos contraste entre o modelado brando e suave da pel modelado brando e suave da pel (músculos naturais) e enrugas do (músculos naturais) e enrugas do manto. Modelado con xogos de manto. Modelado con xogos de luces e sombras que deixan luces e sombras que deixan esvarar a luz polo corpo.esvarar a luz polo corpo.

Caracterízase esta obra polo Caracterízase esta obra polo hedonismo (busqueda pracer e hedonismo (busqueda pracer e beleza) beleza) deuses e heroes deuses e heroes vólvense familiares, sentimentais vólvense familiares, sentimentais e amables.e amables.

8. 8. Afrodita de Cnido Afrodita de Cnido PraxítelesPraxíteles

Copia romana en mármore. Copia romana en mármore. 205cm.205cm.

Orixinal grego en mármore, Orixinal grego en mármore, perdido. C.360 a.C.perdido. C.360 a.C.

Museos Vaticanos.Museos Vaticanos. Encargo rexeitado e adquirido Encargo rexeitado e adquirido

por Cnido.por Cnido. Obra máis famosa da Obra máis famosa da

Antiguidade.Antiguidade. Iconografía: Afrodita Iconografía: Afrodita

sorprendida no baño.sorprendida no baño.

Estatua + famosa da Antiguidade. Estatua + famosa da Antiguidade. Só dispoñemos de copias Só dispoñemos de copias romanas.romanas.

Obra escandalosa xa que Obra escandalosa xa que Praxíteles esculpe o 1º nu Praxíteles esculpe o 1º nu feminino, a tamaño natural. feminino, a tamaño natural. Audacia maior por ser imaxe de Audacia maior por ser imaxe de deusa e destinada ao culto deusa e destinada ao culto inaugura un xénero com ampla inaugura un xénero com ampla profusión na arte occidental.profusión na arte occidental.

Rexeitada polo santuario de Cos, Rexeitada polo santuario de Cos, foi adquirida pola cidade de Cnido. foi adquirida pola cidade de Cnido. O escándalo e a súa beleza O escándalo e a súa beleza cambio de función, de culto a cambio de función, de culto a contemplación estética.contemplación estética.

Situada no centro dun tholos Situada no centro dun tholos (templo circular) para que os (templo circular) para que os visitantes a contemplaran dende visitantes a contemplaran dende todos os puntos de vista, ainda todos os puntos de vista, ainda que fora concebida para ser vista que fora concebida para ser vista frontalmente. frontalmente.

Composición: contrapposto de Policleto adoptado maxistralmente á Composición: contrapposto de Policleto adoptado maxistralmente á forma feminina forma feminina sensualidade por modelado suave, sutileza de sensualidade por modelado suave, sutileza de curvas e proporcións.curvas e proporcións.

O impacto da imaxe O impacto da imaxe ca pose e o xesto. A deusa, sorprendida ca pose e o xesto. A deusa, sorprendida polo espectador (voayeur), leva a man dereita á pube (fonte do seu polo espectador (voayeur), leva a man dereita á pube (fonte do seu poder) e coa outra colle 1 toalla poder) e coa outra colle 1 toalla ambigüedade ambigüedade combinación combinación sagrado (relixión) con profano (naturalismo e sensualidade, por leve sagrado (relixión) con profano (naturalismo e sensualidade, por leve sorriso).sorriso).

A postura en mármore precisaba soporte exterior A postura en mármore precisaba soporte exterior xarra de auga, xarra de auga, integrada no tema pola tea que colle a deusa para cubrirse.integrada no tema pola tea que colle a deusa para cubrirse.

9. 9. MénadeMénadeScopasScopas

Copia romana en mármore. 45 cm.Copia romana en mármore. 45 cm. Orixinal grego en mármore, perdido. Mediados S. IV.Orixinal grego en mármore, perdido. Mediados S. IV. Tipoloxía: Ménade en éxtase.Tipoloxía: Ménade en éxtase.

Scopas representa no século IV a expresión do “pathos” (dimensión Scopas representa no século IV a expresión do “pathos” (dimensión emotiva e irracional do ser humano) emotiva e irracional do ser humano) anguria, crenza irracional e anguria, crenza irracional e sentimento relixioso.sentimento relixioso.

Escultor e arquitecto, Scopas participou na decoración do Mausoleo de Escultor e arquitecto, Scopas participou na decoración do Mausoleo de Halicarnaso Halicarnaso fama por dramatismo e tensión psicolóxica dos personaxes fama por dramatismo e tensión psicolóxica dos personaxes cabezas reviradas, beizos entreabertos e posturas forzadas. cabezas reviradas, beizos entreabertos e posturas forzadas.

Dioniso (Baco romano) = deus da festa e a fertilidade (viño), representa a Dioniso (Baco romano) = deus da festa e a fertilidade (viño), representa a irracionalidade e emocións irracionalidade e emocións culto en forma de touro ou chivo con orxías culto en forma de touro ou chivo con orxías desenfrenadas desenfrenadas éxtase na que o crente sentía air de si mesmo e vivir éxtase na que o crente sentía air de si mesmo e vivir outra dimensión, liberándose da realidade.outra dimensión, liberándose da realidade.

Culto dionisíaco Culto dionisíaco fascinación fascinación entre as mulleres, tan marxinadas entre as mulleres, tan marxinadas en outros aspectos en outros aspectos ménades = ménades = devotas de Dioniso, no culto tocan devotas de Dioniso, no culto tocan pandeiro e danzan frenéticamente pandeiro e danzan frenéticamente ata caer extasiadas. Aparecen así ata caer extasiadas. Aparecen así en pintura e escultura pintadas en pintura e escultura pintadas con ropaxes revoltas en plena con ropaxes revoltas en plena danza.danza.

Copia romana moi estragada, Copia romana moi estragada, conserva nembargantes a forza conserva nembargantes a forza do orixinal. Representada en do orixinal. Representada en plena éxtase, liberada das súas plena éxtase, liberada das súas ataduras (que simboliza a roupa ataduras (que simboliza a roupa entreaberta).entreaberta).

Composición concentra o Composición concentra o dramatismo no violento xiro do dramatismo no violento xiro do corpo corpo movemento en espiral movemento en espiral que tensa e curva o tronco e que tensa e curva o tronco e culmina na cabeza culmina na cabeza mirada ao mirada ao ceo.ceo.

A imaxe racha co equilibrio e a armonía da escultura clásica A imaxe racha co equilibrio e a armonía da escultura clásica composición dramática que continuará o helenismo (composición dramática que continuará o helenismo (LaoconteLaoconte))

10. 10. ApoxiomenoApoxiomenoLisipoLisipo

Copia romana en mármore. 205 Copia romana en mármore. 205 cm.cm.

Museos Vaticanos.Museos Vaticanos.

Orixinal grego en bronce, perdido. Orixinal grego en bronce, perdido.

2ª metade S. IV a.C.2ª metade S. IV a.C.

Función descoñecida.Función descoñecida.

Tipoloxía: atleta quitándose o Tipoloxía: atleta quitándose o aceite(Apoxiomeno)aceite(Apoxiomeno)

Lisipo marca fin escultura clásica Lisipo marca fin escultura clásica e abre campo de experiencias que e abre campo de experiencias que desenrolará o helenismo. desenrolará o helenismo. Interésase por problemas e Interésase por problemas e motivos do século pasado, pero motivos do século pasado, pero aportando innovacións radicais.aportando innovacións radicais.

No Apoxiomeno retoma a figura No Apoxiomeno retoma a figura do atleta, pero sorprndido nun do atleta, pero sorprndido nun intre intrascendente, quitándose o intre intrascendente, quitándose o aceite e suor cunha paleta tras 1 aceite e suor cunha paleta tras 1 competición.competición.

Experimenta cuestións formais de Experimenta cuestións formais de canon, composición, espacio e canon, composición, espacio e movemento movemento solucións inéditas. solucións inéditas. O orixinal en bronce, colocado O orixinal en bronce, colocado nunha praza romana por Tiberio, nunha praza romana por Tiberio, perdeuse, polo que só perdeuse, polo que só conservamos copias romanas en conservamos copias romanas en mármore.mármore.

Aquí, Lisipo, alonga o canon de Aquí, Lisipo, alonga o canon de Policleto Policleto exrtremidades longas exrtremidades longas e cabeza pequena e cabeza pequena figuras máis figuras máis esveltas, estilizadas e elegantes.esveltas, estilizadas e elegantes.

Movemento efímero e inestable. A Movemento efímero e inestable. A composición parte do composición parte do contrapposto de Policleto, pero contrapposto de Policleto, pero esaxerado esaxerado torsión do tronco + torsión do tronco + atrevida que racha co repouso atrevida que racha co repouso tanto frontal coma lateral tanto frontal coma lateral separa as pernas para equilibrar a separa as pernas para equilibrar a postura postura sensación de abaneo sensación de abaneo que suxire movemento que suxire movemento instantáneo.instantáneo.

Modelado natural: músculos Modelado natural: músculos tensos e novos elementos: ollos tensos e novos elementos: ollos xuntos e pequenos, beizos xuntos e pequenos, beizos apretados.apretados.

Audaz é a invasión do espacio do Audaz é a invasión do espacio do espectador pola figura (brazos espectador pola figura (brazos estirados) estirados) estorbo frontal que estorbo frontal que nos obriga a xirar ó redor da figura nos obriga a xirar ó redor da figura descubrindo os diferentes puntos descubrindo os diferentes puntos de vista de vista Lisipo crea a 1ª figura Lisipo crea a 1ª figura tridimensional, que conquista o tridimensional, que conquista o espacio físico do espectador = espacio físico do espectador = novidade que desenrolará o novidade que desenrolará o helenismo.helenismo.