1

NG DNG EXCEL TRONG QUN L TI CHNH

Mt trong nhng ng dng cao cp ca Excel trong qun tr doanh nghip

l nhm cc hm ti chnh. Mi hm gii quyt mt bi ton ti chnh thng

gp trong doanh nghip. Trong Exxcel cc hm ti chnh c chia lm 3 nhm

c bn l: cc hm khu hao ti sn c nh, cc hm nh gi hiu qu vn u

t v cc hm tnh gi tr u t chng khon.

3.1 CC HM KHU HAO TI SN C NH

3.1.1 Nhc li kin thc v ti sn c nh

3.1.1.1 Khi nim

Tu theo quy m gi tr v thi gian s dng ngi ta chia ti sn ca

doanh nghip ra lm hai loi l: ti sn c nh (TSC) v ti sn lu ng

(TSL).

TSC trong cc doanh nghip l nhng ti sn c gi tr ln v d tnh

em li li ch kinh t lu di cho doanh nghip. iu cng c ngha l n

phi m bo 4 tiu chun sau:

- Chc chn thu c li ch kinh t trong tng lai t vic s dng ti sn

.

- Gi tr ban u ca ti sn c xc nh mt cch tin cy.

- C gi tr hu dng t 1 nm tr ln.

- C gi tr t 1.000.000 ng ( mi triu ng) tr ln.

to iu kin thun li cho cng tc qun l v hch ton TSC m ta

c cc tiu thc phn chia TSC khc nhau nh: theo hnh thi biu hin, theo

quyn s hu, theo tnh hnh s dng TSC

Theo hnh thi biu hin TSC c chia lm 2 loi:

- TSC h hnh (TSC HH) l nhng TSC c hnh thi vt cht bao

gm: nh ca, vt kin trc; my mc, thit b; phng tin vn ti, thit b

truyn dn; thit b, dng c qun l; vn cy lu nm ; cc TSC khc.

2

- TSC v hnh (TSC VH) l nhng TSC khng c hnh thi vt cht,

th hin mt lng gi tr c u t (t tiu chun gi tr TSC) em li

li ch kinh t lu da cho doanh nghip (trn 1 nm).

Theo quyn s hu TSC c chia lm 2 loi:

- TSC ca doanh nghip l nhng TSC c xy dng, mua sm hoc

ch to bng ngun vn ch s hu doanh nghip hoc bng ngun vn vay.

- TSC thu ngoi l nhng TSC m doanh nghip c ch ti sn

nhng quyn s dng trong khong thi gian nht nh ghi trn hp ng gm

2 loi: thu hot ng v thu ti chnh.

Theo theo mc ch v tnh hnh s dng TSC gm 4 loi:

- TSC dng cho kinh doanh

- TSC hnh chnh s nghip

- TSC dng cho mc ch phc li

- TSC ch x l

Xut pht t nguyn tc qun l TSC, khi tnh gi tr TSC k ton phi

xc nh c 3 ch tiu l : nguyn gi, gi tr hao mn v gi tr cn li.

Nguyn gi (NG) ca TSC l gi tr thc t ca TSC khi a vo

s dng ti doanh nghip vi cc nguyn tc ch yu sau:

- Thi im xc nh NG l thi im a ti sn v trng thi sn sng

s dng (i vi TSC HH) hoc thi im a ti sn vo s dng theo d

tnh (i vi TSC VH).

- Gi thc t ca TSC phi c xc nh da trn nhng cn c

khch quan c th kim sot c (phi c chng t hp php, hp l).

- Gi thc t ca TSC phi c xc nh da trn cc khon chi tiu

hp l c dn tch trong qu trnh hnh thnh TSC.

- Cc khon chi tiu pht sinh sau khi a TSC vo s dng c tnh

vo NG nu nh chng lm tng thm gi tr hu ch ca TSC.

3

Gi tr hao mn (GTHM) ca TSC l s gim dn gi tr v gi tr

s dng ca TSC khi tham gia vo qu trnh kinh doanh. C hai loi hao mn

TSC l hao mn hu hnh v hao mn v hnh.

- Hao mn hu hnh l loi hao mn do nguyn nhn vt l nh lc c

hc (ma st, va p) v do mi trng. Loi hao mn ny s cng ln nu doanh

nghip s dng cng nhiu hoc trong mi trng c s n mn ho hc hay

in ho hc.

- Hao mn v hnh l loi hao mn xy ra do tin b k thut v qun l,

lm cho TSC b gim gi hoc b li thi.

V TSC b hao mn nn m bo cho qu trnh ti sn xut TSC

yu cu trong mi chu k sn xut doanh nghip phi tnh ton v phn b mt

cch c h thng gi tr ca TSC vo chi ph kinh doanh trong tng k hch

ton v gi l khu hao TSC.

Gi tr cn li (GTCL) ca TSC l gi thc t ca TSC ti mt

thi im nht nh. Ngi ta ch xc nh c chnh xc GTCL ca TSC khi

bn chng trn th trng. V phng din k ton, GTCL ca TSC c xc

nh bng hiu s gia NG TSC v GTHM (s khu hao lu k tnh n thi

im xc nh).

Mi quan h gia 3 ch tiu gi ca TSC c th hin bng cng thc

sau:

NG TSC = GTCL TSC + GTHM TSC

3.1.1.2 Cc phng php tnh khu hao TSC

Khu hao TSC l vic chuyn dch phn gi tr hao mn ca TSC

trong qu trnh s dng vo gi tr sn phm sn xut ra theo cc phng php

tnh ton ph hp. T c th thu hi li vn u t vo TSC ng ra ban

u thc hin ti sn xut gin n cng nh ti sn xut m rng TSC ca

doanh nghip.

Khi tnh khu hao TSC phi m bo ph hp vi mc hao mn ca

TSC v m bo thu hi y gi tr vn u t ban u. Tc l, tng s tin

4

khu hao TSC trong k phi bng vi tng gi tr hao mn ca TSC. Khi

tun th ng theo nguyn tc ny s m bo tnh chnh xc gi thnh sn

phm v hn ch nh hng ca hao mn v hnh.

C nhiu phng php tnh khu hao TSC. Chn phng php tnh khu

hao no l tu thuc vo tng TSC, quy nh ca Nh nc v ch qun l

ti chnh i vi doanh nghip v yu cu qun l ca doanh nghip.

Theo ch ti chnh hin hnh, cc doanh nghip c th tnh khu hao

theo 3 phng php l: phng php khu hao u, phng php khu hao

nhanh v phng php khu hao theo s lng sn phm. Trong phm vi

chng ny s cp n 2 phng php khu hao u tin.

a. Phng php khu hao u (khu hao tuyn tnh)

Phng php ny cn c gi l phng php khu hao bnh qun,

phng php khu hao ng thng hay phng php khu hao c nh. y l

phng php khu hao n gin nht v c s dng kh ph bin cho vic

tnh khu hao cc loi TSC. Theo phng php ny th lng trch khu hao

hng nm l nh nhau hay mc khu hao v t l khu hao hng nm ca TSC

c tnh l khng i trong sut thi gian s dng ca TSC.

* Lng trch khu hao hng nm

T

KKC dtbdkh

Trong :

+ Kbd l nguyn gi ca TSC

+Kdt l gi tr o thi ca TSC (gi tr thi hi c tnh hay gi tr cn

li c tnh ca TSC sau khi tnh khu hao)

+T l thi gian s dng d kin ca TSC vo hot ng sn xut kinh

doanh trong iu kin ph hp vi cc thng s kinh t k thut ca TSC v

cc yu t khc c lin quan n s hot ng ca TSC.

* Gi tr cn li nm th i:

5

i

tkhtbdcli CKK

1

V d 3.1: Mt TSC u t mi c nguyn gi (tnh c chi ph lp t

chy th) l 120 000 000 ng a vo s dng nm 2000 vi thi gian s dng

d tnh l 5 nm, gi tr thi hi c tnh l 35 000 000 ng. Hy tnh lng

trch khu hao cho tng nm trong sut vng i ca TSC .

Bi gii: p dng cng thc ta c:

Nguyn gi Kbd 120,000,000

Gi tr cn li Kdt 35,000,000

Thi gian s dng T 5

Lng trch khu hao hng nm:

Cikh = (120 000 000 35 000 000)/5 = 17 000 000

Gi tr cn li nm u:

Kcl1 = 120 000 000 17 000 000 = 103 000 000

Nm Lng trch KH GTCL

2000 17,000,000 103,000,000

2001 17,000,000 86,000,000

2002 17,000,000 69,000,000

2003 17,000,000 52,000,000

2004 17,000,000 35,000,000

Phng php ny n gin, d hiu, mc khu hao phn b vo gi thnh

sn phm hng nm l n nh nn thun li cho vic lp k hoch gi thnh sn

phm, thch hp cho doanh nghip va v nh. Tuy nhin, n khng phn nh

c chnh xc mc hao mn thc t ca TSC vo gi thnh sn phm

trong cc k s dng TSC khc nhau, kh nng thu hi vn u t chm nn

kh trnh khi mt vn do hao mn v hnh gy ra. Do i vi cc doanh

nghip ln, c c s vt cht hin i d b tc ng bi tin b khoa hc k

thut ngi ta thng p dng phng php khu hao nhanh.

6

b. Phng php khu hao nhanh (khu hao gim dn)

Theo phng php ny th mc khu hao TSC s c y nhanh trong

nhng nm u s dng v gim dn theo thi gian s dng. T c th nhanh

chng thu hi li vn u t ban u i mi TSC. Trong phm vi bi ging

ny trnh by ba cch mc khu hao hng nm: khu hao theo tng s nm s

dng, khu hao theo s d gim dn v khu hao theo s d gim dn vi t l

tu chn.

Phng php khu hao theo tng s nm s dng

Theo phng php ny mc khu hao hng nm c xc nh da vo t

l khu hao gim dn qua cc nm s dng v nguyn gi TSC. T l khu hao

ny c xc nh bng cch ly s nm s dng cn li chia cho tng s th t

nm s dng. Cc cng thc nh sau:

khidtbdikh TKKC * 1

12

TT

iTTkhi

Trong : Tkh l t l khu hao theo nm s dng

T l thi gian d kin s dng TSC

i l th t nm tnh khu hao

V d 3.2: Vn vi d kin nh v d 3.1 khi p dng cng thc tnh

khu hao theo phng php tng s nm s dng ta lm nh sau:

Nguyn gi Kbd 120,000,000

Gi tr cn li Kdt 35,000,000

Thi gian s dng T 5

T l khu hao nm u tin

Tkh1 = (2 * (5 1 + 1)) / (5 * (5 + 1)) = 1/3 = 0.33

Lng trch khu hao nm u tin

C1kh = (120 000 000 35 000 000) * 1/3 =

Gi tr cn li nm u tin

7

Kcl1 = 120 000 000 439 68 = 119 999 560.32

Nm T l khu hao Lng trch khu hao GTCL

Tkhi Cikh Kcli = Kbd Cikh2000 0.333 28,333,333 91,666,667

2001 0.267 22,666,667 69,000,000

2002 0.200 17,000,000 52,000,000

2003 0.133 11,333,333 40,666,667

2004 0.067 5,666,667 35,000,000

Phng php khu hao theo s d gim dn

Theo phng php ny s tin khu hao hng nm ikhC c tnh bng

cch ly gi tr cn li ca TSC theo thi hn s dng nhn vi t l khu hao

khng i.

rCKCi

ttkhbdikh *

1

xc nh t l khu hao hng nm theo phng php s d gim dn

sao cho n nm cui thu hi vn u t ban u mua sm TSC th doanh

nghip phi cn c vo nhiu nhn t. Trong :

- Cng thc xc nh t l khu hao:

T

bd

dt

K

Kr

1

1

- Lng trch khu hao nm th nht c tnh theo cng thc:

12/**1 mrKC bd

vi m l s thng ca nm s dng u tin.

- Lng trch khu hao cng v sau cng gim v nm cui cng c

tnh theo cng thc:

12/12**1

1

mrCKCT

ttkhbdkh

8

V d 3.3: Vn vi d kin nh v d 3.1 nhng khi p dng cng thc

tnh lng trch khu hao cho TSC theo phng php s d gim dn khi

a TSC vo s dng t thng 06/2000 (m = 7 thng) ta lm nh sau:

Nguyn gi Kbd 120,000,000

Gi tr cn li Kdt 35,000,000

Thi gian s dng T 5

S thng nm u tin s dng m 7

T l khu hao

r = 1 - (35 000 000/ 120 000 000)^(1/5) = 0.22

Lng trch khu hao nm u tin

C1kh = 120 000 000 * 0.22 * 7/ 12 = 15 288 905.91

Gi tr cn li nm u tin

Kcl1 = 120 000 000 15 588 905.91 = 104 711 094.09

Lng trch khu hao nm th hai

C2kh=(120 000 000 - 15 288 9