ubuntu 11.04 linux os အေျခခံအသံုးျပုနည္း · getting to grips...

http://so25stars.wordpress.com

Ubuntu 11.04 Linux OSအေျခခံအသံုး ျပုနည္း

ိိ္ိိ

Ubuntu Desktop Guide

Written By: ရန္နိုင္ထြန္း (UCSM)

Designed by:( YNT (SLRD ) )

Ubuntu Desktop Guide @ http://so25stars.wordpress.com

Content

# What is Ubuntu?# Advantages of Ubuntu# Disadvantages of Ubuntu# History of Ubuntu# Getting to grips with the Ubuntu Desktop

-Customizing your Desktop-User Accounts and Group-Changing login Screen with command-Seeking and Deleting Virus from your removable drives

# Users and File System-Root user-Paths-Files and Folders name-Key locations in the Ubuntu File system-File Compression

# Hands-on at the Command-line# Software Installation

-(tar.gz) package installation-Synaptic Package Manager-APT (Advanced Packaging Tool) Package Management System-Deb (Debian) Package-Convert RPM (RedHat Package Manager) packages to Deb packages-Installing Myanmar Fonts in Ubuntu

# Adding, Removing and Updating Applications# Troubleshooting in Ubuntu

- Stop Running Process in Ubuntu-Remembering password in Ubuntu-Backup in Ubuntu


What is Ubuntu?Ubuntu သည္ Microsoft မွ ထုတ္လုပ္ေသာ Windows Series က့ဲသ့ုိ Operating

System တစ္ခုျဖစ္သည္။ သ့ုိေသာ္Ubuntu သည္ Microsoft က့ဲသ့ုိေငြေျကးဖက္သ့ုိ ဦးမတည္၊အခမ့ဲရရွိနုိင္ေသာos တစ္ခုျဖစ္သည္။ထ့ုိအျပင္Open Source OS တစ္ခုျဖစ္သည္။

ဆုိလုိသည္မွာ Ubuntu သည္ Linux OS တစ္ခုျဖစ္ျပီး ယင္း OS အားေရးသားထားေသာ Linux Programming Coding(C programming language)မ်ားကုိOnline ေပဿဿါ္တြင္Free

တင္ေပးထားသည္။ နုိင္ငံတကာ Linux Programming တတ္ကြ် မ္းသူမ်ားမွယင္းOs ကုိ ပုိေကာင္းေအာင္ေရးသားျပင္ဆင္ ခြင့္ရျကျပီးUser မ်ားဘက္မွလည္းမိမိျကိုက္နွစ္သက္ရာ

Ubuntu Version ကိုေရြးခ်ယ္အသုံးျပုခြင့္ရျကသည္။

Advantages of UbuntuUbuntu သည္ Windows, Macintosh OSX တ့ုိက့ဲသ့ုိ OS မ်ားကုိ Support လုပ္

နုိင္ျပီး Security ျမင့္မားသည္။ အထူးသျဖင့္ ၎၏ root Folder(Windows တြင္ System 32 က့ဲသ့ုိFolder)တြင္Super User၏Access မွလြဲ၍ က်န္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကုိပိတ္ထား

ျပီး EXE File မ်ားအလုပ္လုပ္ခြင့္မရွိေသာေျကာင့္ Virus ေတာ္ေတာ္မ်ား၏တုိက္ခုိက္မု့္ကုိ ေရွာင္လြဲနုိင္သည္။ ထ့ုိျပင္ Microsoft Windows ထက္ပုိမုိေကာင္းမြန္စြာပင္ Office

Application မ်ားနွင့္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ေသာ Application မ်ားကုိ Os တင္ျပီးကတည္းမွစတင္ အသုံးျပုနုိင္သည္။ ဥပမာ - Adobe, Foxit Reader က့ဲသ့ုိ pdf file မ်ားကုိ ဖတ္ရု့္နုိင္ေသာ

Document Viewer, Microsoft Office က့ဲသ့ုိ Libre Office Series မ်ားပါရွိသည္။ ေနာက္ ထပ္ မိမိလုိအပ္ခ်က္အရ ထပ္မံအသုံးျပုလုိေသာ Application မ်ားနွင့္ Game မ်ားပါ

Ubuntu Software Center မွတစ္ဆင့္ Categories အလုိက္ ယင္း OS ၏ Server ထံမွ Download ဆြဲရယူနုိင္သည္။

Disadvantages of UbuntuUbuntu သည္ Command Based Os Linux ကိုအေျခခံထားေသာေျကာင့္ ယခင္

Dos os အေတြ့အျကံု (သ့ုိ) Windows ၏ Command prompt အေတြ့အျကံုလုိအပ္သည္ ထ့ုိျပင္ Windows မွာက့ဲသ့ုိ Application မ်ားကုိ အလြယ္တကူ Setup File ကုိ Double

Click ျပီး Install လုပ္၍မရ။ သက္ဆုိင္ရာ Package မ်ားကို Command မ်ားနွင့္ ေျဖခ်၍ Install လုပ္ရသည္။ ယင္းနွင့္ပက္သက္၍ Software Installation ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပေပးမည္။


History of UbuntuUbuntu ရဲ့ သမုိင္းေျကာင္းကိုမရွင္းမီ သူအေျခခံထားတ့ဲ Linux အေျကာင္းကိုသိဖ့ုိလုိ ပါမယ္။ ကြန္ပ်ူတာေတြစေပါ္ကာစ လြန္ခ့ဲတ့ဲနွစ္ေပါင္း (၄၀) ေက်ာ္ေလာက္က ကြန္ပ်ူတာ

ေတဿြရဲ့ အရြယ္အစားေတြဟာ အိမ္ေတြ၊ ေဘာလုံးကြင္းေတြေလာက္ ျကီးမားျပီး ကြန္ပ်ူတာ တုိင္းမွာ သုံးထားတ့ဲ Operating System ေတြဟာလည္းအမ်ိုးမ်ိုးပါ။အ့ဲဒီမွာတင္ Customi-

zed ေရးဆြဲထားျကတ့ဲSoftware ေတြန့ဲ OS ေတြ Compatible မျဖစ္တ့ဲျပသနာေတြ ျကံုေတြ့လာရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လ့ုိလည္းဆုိေတာ့ OS ေတြအတြက္ အေျခခံသတ္မွတ္ခ်က္

မရွိပဲေရး ခ်င္သလုိေရးထားျကျပီး ေရးျကတ့ဲ Software ေတြကလည္း စ ေရးတ့ဲ OS ေပါ္မွာပဲRun နုိင္ ျကလ့ုိပါ။ဒီလ့ုိန့ဲ ဆယ္စုနွစ္တစ္ခုအျကာ ၁၉၆၉ခုနွစ္မွာ အေမရိကန္နုိင္ငံ Bell Labs laborat-ories က Developer မ်ားဟာ Software တုိင္န့ဲကိုက္ညီနုိင္မယ့္ Os

တစ္ခုကို ယခင္သုံးေန က် Assembly Code ေတြအစား C programming language န့ဲေရးသားခ့ဲျကျပီး သူတ့ုိရဲ့ Project ကို "Unix” လ့ုိ အမည္ေပးခ့ဲျကပါတယ္။တကယ္ေတာ့ C

programming langu-age ဟာSoftware ေရးသားသူေတြအတြက္ပါအလ်င္အျမန္ Adapt လုပ္ေရးသားနုိင္ဖ့ုိန့ဲUnix န့ဲသ့ူ Kernel ထဲကOther Function ေတြတည္ေဆာက္နုိင္ဖ့ုိအ

တြက္ပါအ့ဲဒီအခ်ိန္ ေရာက္မွ စထြင္ခ့ဲတ့ဲ High Level Programming language တစ္ခုျဖစ္ပါ တယ္။ အ့ဲဒီေနာက္မွာတာ့ Unix OS ဟာ စတင္ဖြံ့ျဖိုးလာခ့ဲျပီး Hardware န့ဲ Software

ထုတ္လုပ္သူေတြဟာလည္းသူတ့ုိရဲ့Products ေတြကုိUnix န့ဲကိုက္ညီေအာင္ ထုတ္လုပ္ လာျကပါတယ္။သ့ုိေပမယ့္Unix မွာလုိအပ္ခ်က္ေတြရွိေနဆဲပါ။ ၁၉၉၀ခုနွစ္အစမွာေတာ့ ဖင္လန္နုိင္ငံHelsinki University က Linus Torvalds အမည္ရွိComputer Science

ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ဟာUnix ရဲ့အားနည္းခ်က္ေတြကုိျပင္ဆင္ျပီး သူ၏နာမည္အစ "Linus”န့ဲ"Unix” ကိုေပါင္းစပ္ျပီး "Linux” Os ကိုစတင္ေရးသားခ့ဲပါတယ္။အ့ဲဒီေနာက္ ၁၉၉၄မွာVersion1.0 ကိုစတင္ထုတ္လုပ္ခ့ဲပါတယ္။သူေရးသားခ့ဲတ့ဲ Linux ဟာအားနည္းခ်က္ မရွိေလာက္ေအာင္ေကာင္းမြန္ျပီးလူျကိုက္လည္းမ်ားလာတာေျကာင့္Linux Developers မ်ား

ေနရာအန့ံွေပါ္ေပါက္လာျကျပီး ပုိမုိေကာင္းမြန္ေအာင္ဝုိင္းဝန္းေရးသားျကရာမွ ကြ် မ္းက်င္သူ မည္သူမဆုိဝင္ေရာက္ျပင္ဆင္ခြင့္ရွိတ့ဲOpenSource Environment တစ္ခုျဖစ္လာခ့ဲပါ တယ္။

Features of LinuxMultitasking : ေျမာက္ျမားစြာေသာProgram ေတြကို တူညီတ့ဲအခ်ိန္တစ္ခုအတြင္းမွာ Run

နုိင္ပါတယ္။

Multiuser : ေျမာက္ျမားစြာေသာUser မ်ားကိုတူညီတ့ဲစက္တစ္လုံးတည္းမွာပင္တစ္ခ်ိန္တည္းအသုံးျပုနုိင္ခြင့္ေပးထားပါတယ္။

Multiplatform : Windows လုိ Intel architecture ပါတ့ဲ CPU ေပါ္မွRun နုိင္တာမဟုတ္ပါ


ဘူး။မည္သည့္ CPU (platform) ေပါ္တြင္မဆုိအလုပ္လုပ္နိုင္ပါတယ္။Multithreading : Linux Kernel ဟာတစ္စုံတစ္ခုေသာ Process အတြင္းက မ်ားလွစြာ

ေသာ Control Thread ေတြကိုSupport လုပ္ေပးနုိင္ပါတယ္။

Difference between Linux and other Operating SystemLinux မွာသ့ူရဲ့ Source code ေတြကို access လုပ္ခြင့္အျပည့္ေပးထားျပီး ဒ့ီျပင္ OS

မ်ားလုိ private License agreement မရွိဘဲ public License agreement န့ဲပါ။ Linux Kernel တစ္ခုလုံးကိုလြတ္လပ္စြာယူသုံးခြင့္ရွိသလုိ မိမိစြမ္းရင္စြမ္းသေလာက္ ျပန္္လည္ျပင္

ဆင္ေရးသားျပီး ေရာင္းခ်ပုိင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ Microsoft productေတြမွာေတာ့ဒီလုိအခြင့္အေရး ေတြေပးမထားပါဘူး။ OS တစ္ခုအေနန့ဲ Run နုိင္တ့ဲ Platform ပမာဏကိုျကည့္မယ္ဆုိ

လည္း Linux က Any Platform ပါ။ Windows မွာေတာ့ Intel architecture platform ကိုအားကိုးေနရပါတယ္။

Getting to grips with the Ubuntu Desktop

Ubuntu OS စတက္တက္ခ်င္း ျမင္ေတြ့ရမည့္ျမင္ကြင္းျဖစ္ပါတယ္။ OS တင္က တည္းက Password ေပးခ့ဲရင္ေတာ့Login Screen ကိုအရင္ျမင္ေတြ့ရမွာပါ။ ျမင္ေတြ့ေနရ

တ့ဲ Themes ေတြကေတာ့ Version အလုိက္တစ္ေယာက္န့ဲတစ္ေယာက္တူခ်င္မွ တူပါလိမ့္ မယ္။


Customizing your Desktop သင္ရဲ့ Desktop ေနာက္ခံပုံကုိChange ဖ့ုိ Desktop ေပါ္ Right Click =>Change

Desktop Background ကိုသြားပါ။ ျပီးေနာက္ Add ကုိနွိပ္ျပီးသင့္စိတ္ျကိုက္ပုံကိုေရြးခ်ယ္နုိင္ ပါတယ္။ဒါမွမဟုတ္ သင့္ရဲ့ ပုံကို Scroll-wheel န့ဲ Desktop ေပါ္ Drag ဆြဲျပီး Desktop

Background ကုိChange နုိင္ ပါ တယ္။ Ubuntu ရဲ့ Themes ေတြ စိတ္ျကိုက္ထားနုိင္ဖ့ုိေတာ့Theme ဆုိတ့ဲ tab မွာ စိတ္ ျကိက္ဝင္ျပင္နုိင္ပါတယ္။ သူရဲ့ Default Themes ေတြကုိ Customized လုပ္ျပီးမိမိစိတ္ ျကိုက္ထပ္မံအသုံးျပုနုိင္သလုိ Install ဆုိတ့ဲ Button ကိုနွိပ္ျပီး မိမိစိတ္ျကိုက္ Internet က ေန Download ခ်လာတ့ဲ Themes package ေတြကုိ အသုံးျပုနုိင္ပါတယ္။ဒါေပမယ့္ Install ွ လုပ္ျပီးရင္ ကိုယ့္ Computer ထဲမွာ က်န္ေနဖ့ုိ Save as နွိပ္ဖ့ုိလုိပါလိမ့္မယ္။

Desktop ေပါ္က Ubuntu Logo ေလးကေတာ့Windows logo န့ဲအတူတူပါပဲ။ သ့ူ ကို Keyboard က window Key ကိုနွိပ္ျပီးအသုံးျပုနုိင္သလုိ သူထဲမွာ Microsoft Windows

ကလုိပဲ Application မ်ား၊ Recent Documents မ်ားပါဝင္ပါတယ္။ အ့ဲဒီ Logo ေလးရဲ့ ညာ

ဘက္အစြန္မွာ ေတာ့ Power

Button

ေလးပါ ပါတယ္။power button ရဲ့ Sub menu မွာ ပါဝင္တ့ဲ System Settings ကေတာ့

Microsoft Windows ရဲ့ Control Panel အတုိင္းပါပဲ။

သ့ူကုိနွိပ္လုိက္ရင္ ေအာက္ပါ အတုိင္း Window တစ္ခုေပါ္လာပါမယ္။


သူေပးထားတ့ဲ Categories ေတြကအရမ္းမ်ားလ့ုိမ်က္စိရု္ပ္ျပီးကိုယ္ရွာခ်င္တာကို ေတြ့ဖ့ုိခက္ခဲေနရင္ Filter search box ထဲမွာ ကိုယ္ရွာခ်င္တ့ဲ Categories ကိုရုိက္ထည့္ျပီး

ရွာနိုင္ပါတယ္။ Desktop ရဲ့ Left Panel က Ubuntu Software Center ဆုိတာကေတာ့ မိမိအေနန့ဲ ထပ္မံအသုံးျပုလုိတ့ဲ Application ေတြကုိ Categories အလုိက္ရွာေဖြ Install

လုပ္ေပးတ့ဲေနရာပါ။ ဒါေပမယ့္ Internet Connection ရွိေနဖ့ုိေတာ့လုိပါလိမ့္မယ္။

Ubuntu Software Center ရဲ့ေအာက္နားမွာေတာ့ Workspace Switcher ရွိေနပါတယ္။ သူက

သင့္ကို Desktop ေလးခုန့ဲအသုံးျပုနုိင္ဖ့ိုိကူညီေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ Click ျကည့္ပါ။ သင္သုံးခ်င္တ့ဲ Workspace ကို Double click ရုံပါပဲ။

Ubuntu က သင္ Mail စစ္ခ်င္တ့ဲအခါ mail.google.com Website ကိုရွည္ ရွည္ေဝးေဝး ဝင္စရာမလုိဘဲ သ့ူ Application န့ဲအဆင္ေျပေျပစစ္နုိင္ေအာင္ ကူညီေပးထားပါ


တယ္။ အ့ဲဒီအတြက္ စာအိတ္ပုံေလးကေနတဆင့္ Setup Mail ထဲကိုဝင္ရုံပါ။ သင့္ရဲ့ Gmail လိပ္စာထည့္ေပးျပီး ေနာက္တစ္ခါ ထပ္ဝင္တ့ဲအခါ သင့္ရဲ့ Mail Box ထဲကုိတန္းေရာက္သြားပါ

လိမ့္မယ္။

User accounts and GroupsSystem Settings => User and Groups => User Settings မွာ Account

အသစ္တုိးတာ ဖ်က္တာေတြလုပ္လ့ုိရပါတယ္။ Manage Groups မွာေတာ့ Groups အသစ္ တုိးတာ/ Group ID ေတြကို Manage လုပ္လ့ုိရပါတယ္။ Windows မွာထက္ Ubuntu မွာ

တစ္ခုပုိလာတာကလဲ Group ပဲျဖစ္ပါတယ္။ဘာလ့ုိလဲဆုိေတာ့ Ubuntu ရဲ့ File Permission ေတြကို Group Access, Owner Access, Other Access ဆုိျပီး Permission ေကာင္း

ေကာင္းေပးထားလ့ုိပါ။ Advanced Settings မွာေတာ့ Contact Information ၊ User Privileges ေတြအျပင္Advanced tab မွာ ကိုယ့္ရဲ့ Home Folder direction ကိုပါ Change လ့ုိရပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ဒါေတြအားလုံးဟာ Admin Task ေတဿြျဖစ္ေနလ့ုိ Authenticate Password ေတြ ခဏခဏေတာင္းပါလိမ့္မယ္။Command န့ဲ Account

တည္ေဆာက္နည္းကိုေတာ့ Command-line အခန္းမွာေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။

Changing Log-in Screen with command-linesCommand-line အခန္းမွာေဖာ္ျပဖ့ုိ သင့္ေပမယ့္ Desktop ကို Customized လုပ္

တာန့ဲ ပုိသက္ဆုိင္လ့ုိ ဒီအခန္းမွာပဲျကိုရွင္းထားပါမယ္။ Command နည္းနည္းသုံးရမယ္ ဆုိေတာ့ Terminal ကိုဖြင့္ရပါမယ္။ Terminal ကိုဖြင့္ဖ့ုိ Ctrl+Alt+T ကိုနွိပ္ပါ။

ေအာက္ပါအတုိင္းCommand-line မ်ားရုိက္ပါ။(ဖြင့္ထားေသာApplication မ်ားကိုပိတ္ထား ပါ။)Enterေခါက္ပါ။Password တာင္းလာပါလိမ့္မယ္။Password ေတာင္းရျခင္းအေျကာင္း ကိုသက္ဆုိင္ရာအခန္းမွာေဖာ္ျပပါမယ္။


“ sudo cp usr/share/applications/gnome-apperance-properties.desktop /usr/sh are/gdm/autostart/LoginWindow ”Terminal ကထြက္ပါ။ (Close Button

“ကိုနွိပ္လ့ုိရသလုိ exit” command ကို လည္းသုံးနုိင္ပါတယ္။) ထ့ိုေနာက္ "Log out” လုပ္လုိက္ပါ။ မိမိေရြးခ်ယ္ထားလုိတ့ဲပုံကိုေရြးဖ့ုိ အတြက္ Window တစ္ခု Log in

ျပန္လုပ္တ့ဲအခါ ေပါ္လာပါလ္ိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အ့ဲဒီ Window ဟာ Log in လုပ္တုိင္းေပါ္ေနမွာပါ။ အဲဒီလုိမေပါ္ဖ့ုိအတြက္ Terminal မွာေအာက္ ပါ Command

မ်ားရုိက္ပါ။“sudo unlink /usr/share/gdm/autostart/LoginWindow/gnome-appearance-properties.desktop” လ့ုိရုိက္ျပီး Enter ေခါက္ပါ။ Password ထည့္ပါ။ ပုံမွန္ Log in Scre en ပဲတက္လာပါလိမ့္မယ္။

Seeking and Deleting Virus From your removable driveLinux မွာ ဿ file permission ရွိတ့ဲအျပင္ EXE File ေတြကိုအလုပ္လုပ္ခြင့္မေပးတာ ေျကာင့္ Virus File ေတြကို အတုိင္းသားျမင္ရနုိင္ျပီး Shift + Delete န့ဲပဲ ဖ်က္ထုတ္ပစ္နိုင္ပါ တယ္။ ပထမဦးစြာ သင့္ Stick ကို တပ္ပါ။သင့္ Stick တြင္ Virus ကင္းစင္ပါက Autorun စနစ္ျဖင့္ Stick တြင္းရွိ Data မ်ားကိုဖြင့္ျပပါလိမ့္မယ္။ Virus ရွိေနရင္ေတာ့ Autorun မတက္

ပဲ Desktop ေပါ္မွာသင့္ရဲ့ Drive ကို စာရြက္ပုံစံျဖင့္ျပေနပါလိမ့္မယ္။ထ့ိုသ့ုိျပေနလွ်င္ Double Click နွိပ္ျပီးဖြင့္လုိက္ပါ။ Virus ဟုသံသယရွိေသာ File မ်ားကို ဖ်က္ထုတ္ပစ္ယုံပါ

ပဲ။ တကယ့္ကို Anitvirus ေတြထက္သာလြန္တ့ဲအခ်က္ျဖစ္ျပီး Update လုပ္စရာလည္းမလ့ုိ တ့ဲ Performance ျမင့္ Linux ပဲျဖစ္ပါတယ္။

User and File System Ubuntu ရဲ့ File system ဟာအေျခခံအားျဖင့္ Windows ရဲ့ File system န့ဲတူေန ေပမယ့္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါအခ်က္ေတြမွာ ကြဲလဲဿြေနေျကာင္းေတြ့ရပါမယ္။


Root UserUbuntu ကိုတင္ျပီးတာန့ဲ သင့္အတြက္ Ubuntu ကိုဝင္ေရာက္အသုံးျပုနုိင္မယ့္ User

account တစ္ခုရရွိျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Ubuntu မွာ Linux os အမ်ားစုမွာရွိေနျကအ တုိင္း Installation လုပ္ျပီးတာန့ဲ Login လုပ္နုိင္မယ့္ account ၂ခုရွိေနျပီးျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ

account ေတြကေတာ့ ကြ် န္ေတာ္အခုပဲရွင္းခ့ဲတ့ဲStandard user (သာမန္User) န့ဲ Root User account ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။Root user ဆုိတာက Admin privileges အျပည့္အဝရရွိ

ထားျပီး သ့ူကို (/) န့ဲကိုယ္စားျပုပါတယ္။ Root Folder ေအာက္မွ File မ်ားတည္ေဆာက္ ျခင္း၊ ဖ်က္ျခင္း၊ Software မ်ား Install လုပ္ျခင္းစတ့ဲ Admin ပုိင္းဆုိင္ရာအလုပ္ေတြကို

Root အေနန့ဲအသုံးျပုမွသာလုပ္ခြင့္ရွိပါတယ္။အ့ဲလုိသုံးနုိင္ဖ့ုိTerminal မွာ ကိုယ္လုပ္ခ်င္တ့ဲအ လုပ္ေတြကို Root အေနန့ဲလုပ္မယ္ဆုိတ့ဲအေျကာင္း ကိုယ္ေပးမယ့္ Command ေရွ့မွာ sudo

(Super User Do) (သ့ုိ) Su (Super User)ဆုိျပီးထည့္ေပးဖ့ုိလုိအပ္ပါလိမ့္မယ္။Comman

d အခန္းမွာဆက္ရွင္းေပးပါမယ္။Paths

Ubuntu မွာ Windows လုိ Drive Letter မရွိပါဘူး။ Windows မွာFile လမ္း ေျကာင္းကို Back Slash(\) န့ဲေဖာ္ျပေပမယ့္ Ubuntu မွာေတာ့ Forward Slash (/)န့ဲပဲေဖာ္ ျပပါတယ္။ ေနာက္ျပီး Windows မွာ Os ရဲ့ Installation File ေတြဟာ C:\Windows

ေအာက္မွာရွိျပီး ထပ္ျပီး Install လုပ္တ့ဲ Application ေတြရဲ့ Installation File ေတြဟာ C:\ Program Files ေအာက္မွာရွိေနေပမယ့္ Ubuntu မွာေတာ့ Forward Slash န့ဲကိုယ္စားျပု

တ့ဲ Root Directories ေအာက္မွာပဲရွိေနပါတယ္။တင္စားျပီးရွင္းရရင္ Ubuntu ရဲ့File System ဟာ Tree-Like Structure File System ပါ။ ဘာလ့ုိလဲဆုိေတာ့ Ubuntu မွာ ဿ file

အားလုံးဟာ အေျခခံက်တ့ဲ Root Folder ေအာက္ပါမွာပဲအသီးသီးျဖာထြက္တည္ရွိေနပါတယ္

Files and Folders nameFiles န့ဲ Folder name ေတြမွာ Windows မွာလုိပဲ Space ပါခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒါေပ

မယ့္ စာလုံးအျကီး/ အေသး (Upper Case and Lower Case) ဟာ Ubuntu မွာအေရးျကီး ပါတယ္။ဆုိလုိတာက ဿ directory တစ္ခုေအာက္မွာ office.doc , oFFice.doc , Office.doc

, OFFICE.doc ဆုိျပီး Save လ့ုိရေပမယ့္ Windows မွာေတာ့ အ့ဲဒီလုိသြားသိမ္းရင္ "Canno t rename New Microsoft Document : A file with the name you specified already exist. Specify a different file name.” ဆုိျပီး Error တက္လာပါလိမ့္မယ္။

Hidden files and folders

Windows မွာ File ရဲ့Hidden Attribute ကိုဝင္ျပင္လုိက္ရင္ အဲဒီ File ကို Hidden လုပ္နုိင္ပါျပီ။Ubuntu မွာေတာ့ File ကို hidden လုပ္ဖ့ုိဆုိရင္ Filename ရဲ့ေရွ့မွာ ".” ထည့္


file:///C:/Windowsfile:///C:/

ေပးရုံပါပဲ။Example: “report.doc” => “.report.doc” ။ ျပီးေနာက္ Refresh လုပ္လုိက္ပါ။ Hidden ျဖစ္သြားပါျပီ။ျပန္ေဖာ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ View=>Show Hidden File ။ အ့ဲဒီေနာက္ Refresh လုပ္ျပီး File name က ".” ကိုျပန္ျဖုတ္လုိက္ပါ။

Key locations in the Ubuntu File System

Location Details

/bin

/boot

/dev

/etc

/home

/lib

/media

/proc

/root

/sbin

/tmp

-Ubuntu System Run ဖ့ုိအတြက္လုိအပ္တ့ဲ File မ်ားသိမ္းဆည္းထားရာေနရာျဖစ္ပါတယ္

-GRUB boot loader အပါအဝင္ Ubuntu ကို Boot လုပ္နုိင္ဖ့ုိလုိအပ္တ့ဲ File ေတြသိမ္း ဆည္းရာေနရာျဖစ္ပါတယ္။

-Hardware Device ေတြကိုကိုယ္စားျပုတ့ဲ Virtual Files မ်ားသိမ္းဆည္းရာေနရာျဖစ္ပါ တယ္။

-System Configuration Files မ်ားသိမ္း ဆည္းရာေနရာျဖစ္ပါတယ္။

-User အတြက္ Personal Folders မ်ားတည္ ရွိရာေနရာျဖစ္ပါတယ္။

- အသုံးျပုေနတ့ဲ Application ေတြအတြက္ လုိအပ္တ့ဲ Files ေတြကို Support လုပ္ေပးတ့ဲ

Folder ျဖစ္ပါတယ္။-Stick,CD တ့ုိ က့ဲသ့ုိ Removable Drive

ေတြကို အသုံးျပုနုိင္ဖ့ို Mount လုပ္ေပးနုိင္တ့ဲ Sub Folder မ်ားတည္ရွိရာ Folder ပါ။-Ubuntu အတဿြက္လုိအပ္တ့ဲ Setting File

မ်ားပါဝင္တ့ဲ Virtual Folder မ်ားသိမ္းဆည္း ရာေနရာျဖစ္ပါတယ္။

-root user အတြက္ personal Folder မ်ား သိမ္းဆည္းရာေနရာျဖစ္ပါတယ္။

-System Maintenance အတြက္လုိအပ္တ့ဲ Software မ်ားကိုသိမ္းထားရာေနရာပါ။ယင္း Software မ်ားကို Root user အေနန့ဲသာသုံး ခြင့္ရွိပါတယ္။


/usr

/var

-Temporary Files မ်ားပါ။

-System Libraries န့ဲ Documentation ေတြ အပါအဝင္ System အတြက္ အမ်ားဆုံး အသုံးျပုတ့ဲ Software မ်ားသိမ္းဆည္းရာေန

ရာျဖစ္ပါတယ္။

-System တစ္ခုလုံးလည္ပတ္နုိင္ဖ့ုိ အဓိကလုိ အပ္တ့ဲအျပင္ အျမဲ Update လုပ္ဖ့ုိလုိအပ္တ့ဲ

Data မ်ားသိမ္းဆည္းရာေနရာ ျဖစ္ပါတယ္။

*** အားလုံးဟာ Root Folder ေအာက္မွာပဲရွိပါတယ္။

File CompressionFile Compression ဆုိတာကေတာ့ အားလုံးသိထားတ့ဲအတုိင္း File ေတြရဲ့ Size

ကိုေလ်ွ ာ့ခ် ျပီး Zip File ျပုလုပ္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။Zip File ျပုလုပ္ျခင္းရဲ့အက်ိုးဆက္ကေတာ့ မိမိစက္မွာ File မ်ားမ်ားသိမ္းနုိင္ျပီး Online ကေန Share လုပ္က်တ့ဲေနရာမွာလည္း ျမန္ဆန္

ထိေရာက္တ့ဲ အက်ိုးရလဒ္ကိုရရွိလာမွာျဖစ္ပါတယ္။ Windows အသုံးျပုတ့ဲ user အမ်ားစုက ေတာ့ Zip File Format ကိုအသုံးမ်ားျပီး အ့ဲဒီ Format ကို Ubuntu မွာ အျပည့္အဝေထာက္

ပ့ံေပးထားပါတယ္။ဒါ့အျပင္ Ubuntu မွာ Tape Archive လ့ုိေခါ္တ့ဲ Tar File ေတြကိုလည္း Support လုပ္ေပးပါေသးတယ္။ အ့ဲဒီ Tar File ဆုိတာက လည္း Zip File လုိပါပဲ။ဒါေပမယ့္ File ေတြကို Tar File ျဖစ္ေအာင္ bzip2 န့ဲ gzip တ့ုိလုိ Add-in Programs ေတြလုိအပ္ပါ

တယ္။ Ubuntu မွာလူသုံးမ်ားလွတ့ဲ Compressed File Format ေတြကေတာ့----Archive File Extension Details

.tar

.tar.gz

.tar.bz2

-Tape Archive File ျဖစ္ျပီးသ့ူကိုျဖည္နုိင္တ့ဲ Command ကေတာ့ tar command ပဲျဖစ္ပါ

တယ္။-Tar File ကိုမွ gzip Software န့ဲထပ္မံComp ress လုပ္ထားတ့ဲ File ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါ

တစ္ရံ .tar.gz File Extension အစား .tgz လ့ုိ သုံးပါတယ္။

- သူကလည္း Tar File ကို bzip2 Software န့ဲ Compress လုပ္ထားတ့ဲ Fileျဖစ္ပါတယ္။

ဒ့ီျပင္ Zip File ေတဿြထက္စာရင္ သ့ူရဲ့ File size ကအေသးဆုံးပျဲဖစ္ပါတယ္။ သ့ူရဲ့ File Extension ကို .tbz ဆုိျပီးသုံးပါတယ္။


Hands-on at the Command-line

Linux အေျခခံတ့ဲ Ubuntu မွာေလ့လာစရာ Command ေတြဟာ မကုန္နုိင္ေလာက္ ေအာင္မ်ားလြန္းလွပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ညစ္စရာေတာ့မရွိပါဘူး။ ဘာလ့ုိလဲဆုိေတာ့ Linux

ရဲ့ Command ေတြဟာရုိးရွင္းျပီးေလ့လာရလြယ္ကူလ့ုိပါ။ ပထမဆုံးအေနန့ဲ command ေတြ အလုပ္လုပ္ဖိ့ုကိုေတာ့ Terminal ေပါ္မွာေရးရပါမယ္။Terminal ဖြင့္ဖ့ုိ Ctrl+Alt+T ကိုနွိပ္ပါ။

Linux command မ်ားေရးတ့ဲအခါမွာ command မ်ားရဲ့ထုံးစံအတုိင္း Case-sensitive ျဖစ္တ့ဲအတြက္ စာလုံးအျကီးအေသး / space (သ့ုိ) Under Score (သ့ုိ) Dash ပါ/ မပါ အစရဿိွ

သျဖင့္ သ့ူရဲ့သတ္မွတ္ထားတ့ဲ Format အတုိင္းတစ္လုံးမက်န္ အတိအက်လုိက္ေရးဖ့ုိလုိပါ လိမ့္မယ္။ သုံးျပီးသား command မ်ားကို ထပ္မရ္ုိက္ခ်င္ေတာ့လ့ုိ ရုိက္ျပီးသား အေဟာင္း ကို

ပဲျပန္သုံးခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ Windows က Command prompt မွာလုိပဲ Down Arrow (သ့ုိ) Up Arrow ကိုအဆင္ေျပသလုိသုံးလ့ုိရပါတယ္။ကဲ...... Terminal စဖြင့္လုိက္ရေအာင္။

Terminal စပြင့္ပြင့္ခ်င္းေပါ္ေနတာကေတာ့ User name @ name ျဖစ္ျပီး (~) န့ဲကိုယ္စားျပု တ့ဲHome Folder ေအာက္က သင့္Account Foder မွာေရာက္ရွိေနတာျဖစ္ပါတယ္။' $ ' ေလး ကေတာ့OrdinaryUser အေန န့ဲအသုံးျပုေနေျကာင္းေဖာ္ျပေပးေနပါတယ္။အလွျကိုက္သူမ်ား

မိမိသုံးမယ့္ Terminal ကိုစိတ္ ျကိုက္ျခယ္မု္န္းမယ္ဆုိရင္ေတာ့ Terminal ေပါ္ Right Click =>Profiles ကေနမွ Profiles preference ကိုသြားပါ။ အ့ဲဒီထဲမွာသင့္ရဲ့Terminal ကို

စိတ္ျကိုက္ျပင္ဆင္နုိင္ပါလိမ့္မယ္။အသုံးမ်ားတ့ဲ Command ေတြစေလ့လာရေအာင္......။

Present Working Directory (pwd)

အေပါ္ပုိဒ္မွာ ကြ် န္ေတာ္ ရွင္းခ့ဲတာကိုမယုံရင္ေတာ့ လက္ရွိေရာက္ေနတ့ဲDirectory


ကိုျပေပးနိုင္မယ့္ 'pwd' ဆုိတ့ဲ Command ကို Terminal မွာရုိက္ျပီး Enter ေခါက္ျကည့္ပါ။

Lists (ls)

လက္ရွိေရာက္ေနတ့ဲ Directory ေအာက္မွာဘယ္Folderေတြထပ္ပါေနေသးသလဲဆုိ တာသိနုိင္ဖ့ုိကူညီေပးမွာကေတာ့လက္ရွိ Directory ေအာက္က Content ေတြကိုျပေပးနုိင္တ့ဲ

'ls' ဆုိတ့ဲ command ပဲျဖစ္ပါတယ္။သ့ုူကိုသုံးျပီးရင္ေတာ့ ေအာက္ကပုံမွာျပထားတ့ဲအတုိင္း လက္ရွိသုံးခ့ဲတ့ဲ Desktop Folder ကိုHigh Light လုပ္ျပီးလက္ရွိDirectoryေအာက္ကရွိရွိသ

မွ် Folder ေတြကိုျပေပးေနပါလိမ့္မယ္။ Ls command မွာတြဲသုံးလ့ုိရမယ့္ options ေတြရွိပါ ေသးတယ္။အ့ဲဒါေတြကေတာ့

ls -l => လက္ရွိ Directory ေအာက္မွာရွိရွိသမွ်Folder ေတြရဲ့ name,owner န့ဲ permission ေတြကိုျပေပးပါတယ္။ls -S => လက္ရွိ Directory ေအာက္က Data ေတြကို File Size ျကီးစဥ္ငယ္လုိက္ စီစဥ္ျပီး ျပေပးပါတယ္။

ls -R => လက္ရွိ Directory ေအာက္မွာရွိရွိသမွ် Files အားလုံး(Sub Directories) ကိုျပ ေပးနုိင္ပါတယ္။

ls -r => မည္သည့္ Sort command ကိုမဆုိဆန့္က်င္ဘက္ အေျဖထြက္ေစမွာပါ။ ဥပမာ - ls -rS ဆုိFile Size ျကီးစဥ္ငယ္လုိက္မဟုတ္ဘဲငယ္စဥ္ျကီးလုိက္ စီစဥ္ျပီးျပေပးမွာပါ။ls -t => ေနာက္ဆုံးအျကိမ္ အသုံးျပုခ့ဲတ့ဲ Data ကိုအရင္ျပေပးမွာပါ။ls -x => File Extension အလုိက္ ျကီးစဥ္ငယ္လုိက္ စဥ္ျပီး ျပေပးမွာပါ။

Manual Page (man)


မိမိသိလုိတ့ဲ command ရဲ့အေျကာင္း (Manual Page) ကိုျပေပးနုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ - ' man ls ' ဆုိရင္ command ' ls ' န့ဲပက္သက္တ့ဲ အေျကာင္းအရာေတြေဖာ္ျပေပးလာနုိင္ မွာပါ။

ျပေပးေနတ့ဲ Manual Page ကိုမျကည့္ခ်င္ေတာ့ရင္ေတာ့ Key Board မွ 'q' ကိုနွိပ္လုိက္ပါ။

Change Directory (cd)

လက္ရွိေရာက္ေနတ့ဲ Directory ကေန ဒ့ီျပင္ Directory ကိုေရာက္ခ်င္တ့ဲအခါသုံးပါ တယ္။ဥပမာ - ကြ် န္ေတာ္တ့ုိ Terminal ဖဿြင့္ဖြင့္ခ်င္းေရာက္ေနတာက Home Folder ပါ။ အ့ဲ

ဒီ Home Folder ေအာက္က Desktop ပဲျပျဖစ္ျဖစ္ ၊ Documents ပဲျဖစ္ျဖစ္သြားခ်င္ရင္ cd ~/Desktop (or) cd ~/Documents ပါ။

– ' cd .. ' ဆုိတ့ဲ Command ကေတာ့ လက္ရွိ ေရာက္ေနတ့ဲ Directory မွတစ္ဆင့္ ေရွ့ကို Level တစ္ဆင့္ျပန္ထြက္တာပါ။ ဥပမာ - cd ~/Desktop ဆုိျပီးဝင္ထားျပီးမွ

Home Folder ကို ျပန္ထြက္မယ္ဆုိ cd .. ကိုရုိက္ျပီး Enter ေခါက္လုိက္ပါ။


Clear

command ေတြသုံးပါမ်ားျပီးမိမိရဲ့Terminal ျကီးဟာ ျကည့္မေကာင္းေလာက္ေအာင္ ရု္ပ္ေထြးေနျပီဆုိရင္ေတာ့ ' Clear ' ဆုိတ့ဲ command ကသင့္ရဲ့ Terminal ကိုရွင္းလင္းသြား

ေအာင္ကူညီေပးပါလိမ့္မယ္။

Make Directory (mkdir)

command န့ဲ Folder တစ္ခုတည္ေဆာက္နိုင္ဖ့ုိ ' mkdir Folder name ' ဆုိျပီးရုိက္ ျကည့္ပါ။ သင္လက္ရွိေရာက္ေနတ့ဲ Directory ေအာက္မွာ Folder အသစ္တစ္ခုေပါ္လာပါ လိမ့္မယ္။ ဒ့ီျပင္ Directory ေအာက္မွာေဆာက္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ mkdir ~/Desktop/Ne

w လ့ုိရုိက္ျကည့္ပါ။ လက္ရွိ Home Folder ထဲကေန သ့ူေအာက္က Desktop ေပါ္မွာ New ဆုိတ့ဲ Folder တစ္ခုေဆာက္လုိက္တာပါ။

Copy (cp)

File ေတြ ၊ Folder ေတြကို Copy ကူးခ်င္ရင္ေတာ့ ' cp ' ဆုိတ့ဲ command ကိုသုံးပါ တယ္။သ့ူရဲ့ command Format က------

' cp [location and name of the file to be copied] [Destination] ' ပါ။

ဥပမာ - cp ~/Desktop/report.doc ~/Documents/Desktop ေပါ္က report.doc က Documents ထဲကို copy ကူးျပီးေရာက္ရွိေနပါမယ္။

ဒါေပမယ့္ ' cp ~/Desktop/report.doc ~/Document ' ဆုိရင္ေတာ့ home Folder


ေအာက္မွာ Desktop ေပါ္က 'report.doc' ကို 'Document' နာမည္န့ဲ copy ကူးျပီးေရာက္ရွိ ေနမွာျဖစ္ပါတယ္။

Move (mv)

File ေတြေဆာက္ျပီး၊Copy ကူးတာေတဿြျပီးရင္ ဒီတစ္ခါေတာ့ File ေတြကိုေရြ့ပါမယ္။Windows မွာေတာ့ Cut(Ctrl+X) လုပ္တာေပါ့။သ့ူရဲ့ command Format ကလည္းcopy လုပ္တာန့ဲတူတူပါပဲ။' mv [location and name of the file to be moved] [Destinaton] '

ဥပမာ - mv ~/Desktop/test.txt ~/Documents/ ဆုိDesktop ေပါ္က Text File က Document Folder ေအာက္ကေရြ့သြားပါလိမ့္မယ္။

Remove (rm)

တည္ေဆာက္ျပီးသား File တစ္ခုကိုဖ်က္ခ်င္ရင္ "rm” command ကိုသုံးပါတယ္။

' rm ~/Desktop/test.txt ' ဆုိ Desktop ေပါ္က Text File ပ်က္သြားပါလိမ့္မယ္။ rm မွာ လည္း ' -i ' ဆိုတ့ဲ option ရွိပါေသးတယ္။ ' rm -i ~/Desktop/test.txt ' ဆုိပုံမွာျပထားတ့ဲ အတုိင္း ဖ်က္/ မဖ်က္ေမးျပီး 'y' လ့ုိရုိက္ျပီး Enter ေခါက္မွဖ်က္ေပးပါလိမ့္မယ္။ 'n' ဆုိရင္ မ

ဖ်က္ေပးပါဘူး။

Folder ေတြကိုဖ်က္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ 'rm' န့ဲတင္မရေတာ့ပါဘူး။ " rm -rf [location and file name to be deleted] ” နဲ့မွဖ်က္လ့ုိရပါမယ္။


Complex File name

File ေတြကို Copy လုပ္တာ ၊ Delete လုပ္တာအစရွိသျဖင့္ File ေတြကို Access လုပ္ရာမွာ၎File name ေတဿြမွာ"Space”ပါခြင့္မရွိပါဘူး။Space ပါတ့ဲFile တြကို Access လုပ္မိရင္ေအာက္ပါျပထားတ့ဲပုံထဲကအတုိင္းError တက္လာပါလိမ့္မယ္။ ဘာလ့ုိလဲဆုိေတာ့ command ေတြရဲ့ option ေတြ ၊ argument ေတဿြန့ဲေရာေထြးသြားလ့ုိပါ။ဥပမာ - “test copy.txt” လ့ုိေခါ္တ့ဲ File ကိုေရြ့မယ္ဆုိရင္ "test copy.txt” လုိ File မ်ိုးကုိ စက္က test

ကတစ္ဖုိင္ ၊ copy.txt ကတစ္ဖုိင္လ့ုိယူဆျပီး test ဆုိတ့ဲ File ေရာ၊ copy.txt ဆုိတ့ဲ File ကို ေရာမရွိပါဘူးဆုိျပီး Error တက္လာပါလိမ့္မယ္။

ဒါေျကာင့္ command န့ဲ File ေတြကို Access လုပ္ရာမွာ မိမိ Access လုပ္မယ့္ File name ေတြမွာ "space” မပါေအာင္ေတာ့သတိျပုရပါမယ္။

Finding File (find and locate)

Ubuntu မွာသ့ူရဲ့ Home Folder ေအာက္က File ေတြကိုပဲရွာေဖြေပးနုိင္ပါတယ္။File ေတြကိုရွာေဖြဖ့ုိ "find -name [filename]” ပါ။File name မသိတ့ဲအခါမွာေတာ့ ကိုယ္

သိတ့ဲ File Extension န့ဲလည္းရွာလ့ုိရပါတယ္။command ကေတာ့ "find -name *.[file Extension]” ပါ။ဥပမာ- text File ေတြကိုရွာမယ္ဆုိရင္ - “ find -name *.txt ” ပါ။အ့ဲဒီအ

ခါ Home Folder ထဲမွာရွိရွိသမ်ွ Text File ေတြကို Location န့ဲတကြ File name ေတြကိုပါ ျပေပးပါလိမ့္မယ္။ ' locate ' ဆုိတ့ဲ command န့ဲလည္းရွာေဖြနုိင္ပါတယ္။ သူကေတာ့ မိမိရွာ

ေဖြတ့ဲ File န့ဲ ေနာက္ထပ္ဆက္စပ္ေနတ့ဲ File ေတြကိုပါရွာေဖြေပးနုိင္ပါတယ္။ဿ find န့ဲ locate အတူတ့ဲအခ်က္ကို ေအာက္မွာျပထားတ့ဲပုံမွာေတြ့နုိင္ပါတယ္။ "Ubuntu.odt” ဆုိတ့ဲ Word

File ကိုရွာမယ္ဆုိပါစ့ုိ။


Find command ကေတာ့ ကြ် န္ေတာ္ရွာတ့ဲ Ubuntu.odt file ရဲ့ location ကိုပဲျပေပးပါ တယ္။ Locate ဆုိတ့ဲ command ကေတာ့ Ubutu.odt ကလက္ရွိဖြင့္ထားတ့ဲ File ျဖစ္တ့ဲအ

တြက္ျဖစ္ေပါ္ေနတ့ဲ temporary file ကိုပါ ".~lock.Ubuntu.odt#” ဆိုျပီးျပေပးေနပါတယ္။

Graphical Text Editor (gedit)Windows က notepad လုိ Text Editor လုိမ်ိုး ၊ Ubuntu မွာလည္းရရွိနုိင္ပါတယ္။

gedit ဆုိတ့ဲ text editor ကိုClick ရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ Terminal မွာ ' gedit ' ဆုိျပီးရုိက္ရင္ပဲျဖစ္ ျဖစ္ gedit program ပြင့္လာပါလိမ့္မယ္။

' gedit file1.txt & ' ဆုိတ့ဲ command ကို သုံးရင္ေတာ့file1.txt ဆုိျပီး လက္ရွိ ေရာက္ေနတ့ဲ Directory ေအာက္မွာtext file တစ္ခုေဆာက္ျပီး မိမိရုိက္သမ်ွ စာေတြကို save

ေပးပါလိမ့္မယ္။

Vi Text Editor (vi) သူကေတာ့ Terminal ေပါ္မွာပဲအသုံးျပုရတ့ဲ Text Editor ျဖစ္လ့ုိ User Friendly

သိပ္မျဖစ္ပါဘူး။ သုံးရနည္းနည္းခက္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စမ္းသုံးျကည့္ျကတာေပါ့။ "vi” (သ့ုိ)"vim" လ့ုိရုိက္ျကည့္ပါ။ Vi Text Editor ကုိ Terminal ေပါ္မွာျပေပးလာပါလိမ့္မယ္။ ' vi test.txt ' ဆုိရင္ လက္ရွိေရာက္ေနတ့ဲ Directory မွာ 'test.txt' file ရွိေနရင္ေတာ့ ရွိေနတ့ဲ File ကို Vi editor န့ဲဖြင့္ေပးလာမွာျဖစ္ျပီး မရွိရင္ေတာ့ "test.txt” file ကိုအသစ္ေဆာက္ျပီး

ဖဿြင့္ေပးလာမွာျဖစ္ပါတယ္။ Vi Text Editor မွာ mode ၂ခုရွိပါတယ္။ command mode န့ဲ input mode ပါ။ Editor စပြင့္ပြင့္ခ်င္းဝင္ေနတာက command mode ပါ။ command mode မွာသုံးရမယ့္ command ေတြက ----


- “ZZ” (သ့ုိ) “:wq” ဆုိတ့ဲcommand က Editor ကေန File ကို save ျပီးထြက္တာပါ။- “:w” ဆုိတ့ဲ command ကေတာ့ File ကို save ရုံပဲ save တာပါ။- “:q!” ဆုိတ့ဲ command ကေတာ့ File ကိုမသိမ္းပဲ Editor ကေနထြက္လုိက္တာပါ။

– command mode ကေန input mode ကူးျပီး စာေတြရုိက္ထည့္ခ်င္ရင္ေတာ့ Key Board မွ ' a ' (add) နွိပ္လုိက္ပါ။ ' i ' ကေေတာ့ insert လုပ္တာပါ။

File ထဲက သိခ်င္တ့ဲစာလုံးေတြကိုရွာခ်င္ရင္ေတာ့ command mode ကေန ' / ေနာက္မွာရွာ မယ့္စာကိုရုိက္ပါမယ္ ' Adobe Reader န့ဲ Word,Excel application ေတြမွာ ' Ctrl+f ' နွိပ္

ျပီးရွာသလုိေပါ့။

Command History (history) သုံးခ့ဲတ့ဲ command ေတြကိုျပန္သုံးဖ့ုိျကည့္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ "history” ဆုိတ့ဲ

command ကိုအသုံးျပုနုိင္ပါတယ္။

Date (date)

Terminal သုံးေနရင္းန့ဲ ဒီေန့ Date ကိုသိခ်င္လာရင္ေတာ့ Terminal မွာ 'date' လ့ုိ သာရုိက္ျပီး enter ေခါက္လုိက္ပါ။

whoami

Terminal သုံးေနရင္းန့ဲ မိမိလက္ရွိသုံးေနတ့ဲ Account name ကိုသိခ်င္ရင္ေတာ့ 'whoami' ဆုိတ့ဲ command ကိုသုံးလုိက္ပါ။


Super User and Super User Do (su and sudo)

su န့ဲ sudo ကို root power tasks (root file က့ဲသ့ုိ Admin ပုိင္းဆုိင္ရာအလုပ္မ်ား ) မ်ားကုိလုပ္ေဆာင္ရာမွာသုံးပါတယ္။ ဘယ္လုိ root power tasks ေတြလဲဆုိေတာ့- Software Installation လုပ္ဖ့ုိသက္ဆုိင္ရာ package ေတြကိုေခါ္သုံးဖိ့ုိလုိလာတ့ဲအခါ၊

ကိုယ္ပုိင္ PHP web application ေတြစမ္းသပ္ေရးသားဖ့ုိxampp လုိမ ိ်ုး server အေသးစား ေလးေတြကိုstart လုပ္ဖ့ုိလုိလာတ့ဲအခါ၊root folderေအာက္မွာမျဖစ္မေန File မ်ားေဆာက္ဖ့ုိ

လုိလာတ့ဲအခါမ်ိုးေတြပါ။ Super User(su) န့ဲ Super User Do (sudo) ဆုိျပီးcommand နွစ္ခုရွိတ့ဲအထဲမွာမွ Super User (su) ကို Normal Account ကေန Root Account ကို

လွမ္းသုံးနုိင္ဖ့ုိရည္ရြယ္ျပီး Super User Do (sudo) ကိုေတာ့ Root power ယူသုံးတ့ဲအေနန့ဲ ေရးထားတ့ဲ command ေရွ့မွာထားျပီးသုံးပါတယ္။ဥပမာအေနန့ဲရွင္းျပရရင္ Root Folder (/) ေအာက္မွာ User ကိုယ္တုိင္ command န့ဲေစခုိင္းတ့ဲအလုပ္မဟုတ္ရင္ မည္သည့္ File ၊ မည္

သည့္ Program မွဝင္ေရာက္အလုပ္ခြင့္မရွိပါဘူး။ Graphical User Interface(GUI) မွတစ္ ဆင့္လည္းေစခုိင္းလ့ုိမရနိုင္ပါဘူး။Root Folder ေအာက္မွာ Right Click နွိပ္ျပီးျကည့္ျကည့္ပါ။ Pop-up menu က Create Folder / Create Document / Paste အစရွိတ့ဲ

စာသားေတြဟာ Disable ျဖစ္ေနေျကာင္းေတြ့ ရပါလိမ့္မယ္။ Terminal မွာလည္း su န့ဲ sudo တစ္ခုခုမပါဘဲ Root Folder ေအာက္ကိုဝင္ျပီး Folder တစ္ခုေဆာက္ျကည့္ပါ။ ေအာက္ကပုံ

အတုိင္း Error တက္လာပါလိမ့္မယ္။

ဒါေပမယ့္ command ေရွ့မွာ sudo သုံးျပီးလုပ္ျကည့္ပါ။။သင့္ Account ရဲ့ password ကိုေတာင္းျပီး root folder ေအာက္မွာသင္ေဆာက္တ့ဲ Folder ေပါ္လာပါလိမ့္မယ္။


Super User (su) ကေတာ့ sudo န့ဲကြဲပါတယ္။ သူက Root account ထဲကိုဝင္သုံးပါတယ္။'sudo passwd root' လ့ုိရုိက္ျပီးEnter ေခါက္ပါ။ password ေပးပါ။ေနာက္တစ္ခါသုံးတ့ဲအ ခါရုိက္ထည့္ဖ့ုိပါ။

password ေပးျပီးရင္ေတာ့' su ' ရုိက္ပါ။Enter ေခါက္ပါ။password ရုိက္ပါ။ Root accoun t ထဲကိုသင္ဝင္ေရာက္သြားနုိင္ပါျပီ။ သုံးခ်င္တ့ဲ command ကို 'sudo' command မပါပဲသုံး နိင္ပါျပီ။


Shutdown (shutdown)

shutdown command ကိုသုံးဖ့ုိ sudo သ့ုိ su တစ္ခုခုေတာ့လုိပါလိမ့္မယ္။ shutdown ဆုိတ့ဲ command ေနာက္မွာေတာ့ '-h' ဆိုတ့ဲ option တစ္ခုပါျပီး အခ်ိန္ (min te) ကိုကိုယ္စားျပုပါတယ္။ အ့ဲဒီေနာက္မွာမွ ကိုယ္ေပးခ်င္တ့ဲ Time Limit (minute)ပမာဏ

ကိုေပးနိုင္ပါတယ္။ဥပမာ - 'sudo shutdown -h 3' ဆိုရင္ 3 minute အျကာမွာ သင့္ computer ပိတ္သြားမွာျဖစ္ျပီး 'sudo shutdown -h now' ဆုိရင္ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းပဲပိတ္သြား

ပါလိမ့္မယ္။ Time Limit ေပးထားတုန္း စိတ္ေျပျပီး မပိတ္ေစခ်င္ရင္ေတာ့ cancel လုပ္နုိင္ဖ့ုိ Key Board မွ Ctrl+c ကိုနွိပ္လုုိက္ပါ။

Restart (reboot)

restart က်ဖ့ုိေတာ့ 'reboot' command ေလးကိုပဲသုံးလုိက္ပါ။

Software Instal lation

(tar.gz) package installation

tar.gz package file ဟာ Ubuntu အတြက္လာတ့ဲ software package ေတြထဲမွာ သုံးရအလြယ္ကူဆုံး package ပဲျဖစ္ပါတယ္။ သ့ူကို " sudo tar -xvzf package

name.tar.gz ” ဆုိတ့ဲ command န့ဲ ျဖည္ခ်ျပီးအသုံးျပုရုံပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အ့ဲဒီလုိအသုံးျပုတ့ဲ ေနရာမွာ software တစ္ခုန့ဲ တစ္ခုကြဲျပဿားျခဿားနားတ့ဲအခ်က္ေတြရွိနုိင္ပါတယ္။ ဒီလုိ ျခဿားနား

ခ်က္ေတြရွိေနတ့ဲ package ေတြအေျကာင္းကိုျမင္သာေအာင္၊ ေနာက္ျပီး c,php, java အစရွိ တ့ဲ open source ဘက္လုိက္ေနျကသူမ်ားလည္း သူတ့ုိရဲ့ open source language

ေတြကို Ubuntu လုိ open source os ေပါ္မွာေရးသားနုိင္ေအာင္ lampp န့ဲ eclipse IDE package ေတြကို ေအာက္မွာ install လုပ္ျပေပးထားပါတယ္။

lampp package

lampp package ဟာ local မွာ CMS web site တစ္ခုေရးဖ့ုိအတြက္ linux, apache, mysql, php အစရွိတာေတြကို support လုပ္ေပးထားတ့ဲ server တစ္ခုပါ။ သ့ူကို

အသုံးျပုဖ့ုိဆုိ ပထမဆုံး lampp (or) xampp tar.gz package ကို အရင္ဆုံး Internet မွာ ရွာေဖြျပီး Download ခ်ပါ။ ေနာက္ျပီး sudo tar -xvzf package name.tar.gz န့ဲ ျဖည္ပါ။

ျဖည္ခ်ျပီးတ့ဲ folder ကို sudo mv command န့ဲ /opt/ ေအာက္ကို ေရြ့ပါ။ အ့ဲဒီေနာက္


terminal ကေန "sudo /opt/lampp/lampp start” ဆုိတ့ဲ command န့ဲ server ကို start လုပ္ပါ။ ေအာက္ပါအတုိင္း သ့ူမွာပါဝင္တ့ဲ service မ်ားကို start လုပ္ေနျပီျဖစ္တ့ဲအေျကာင္း

information ေပးတ့ဲ စာသားမ်ားန့ဲ စတင္အလုပ္လုပ္ေနပါလိမ့္မယ္။

lampp ကေပးတ့ဲ service ေတြစတင္ အလုပ္လုပ္ေနျပီဆုိရင္ေတာ့ MySQL Database သက္သက္ပဲ SQL query ေတြ run ,run ၊ဒါမွမဟုတ္ MySQL န့ဲခ်ိတ္ဆက္

အသုံးျပုထားတ့ဲ php web application ေတြပဲေရးေရး ေရးလ့ုိရပါျပီ။MySQL ကို GUI (Graphical User Interface) ေတြန့ဲတုိက္ရုိက္ကိုင္တြယ္ စီမံနုိင္ဖ့ုိ သင့္ရဲ့ Browser ကိုဖြင့္

ျပီး Address Bar မွာ ''http://localhost/phpmyadmin” ဆုိျပီးရုိက္ထည့္ျကည့္ပါ။ေအာက္ ပါအတ္ိုင္း MySQL ရဲ့ control center home page တက္လာပါလိမ့္မယ္။


php run ဖ့ုိအတြက္ မိမိသားထားတ့ဲ php file မ်ားကို '/opt/lampp/htdocs/' ေအက္မွာ မိမိျကိုက္နွစ္သက္ရာ folder တည္ေဆာက္ျပီး save ရပါမယ္။ေနာက္ျပီး browser

ေပါ္ကို အ့ဲဒီ file ေခါ္တင္ဖ့ုိအတြက္address bar မွာ 'http://localhost/folder name/file name.php' ဆုိျပီး မိမိရဲ့ php projects ေတြ၊ file ေတြကုိ ေခါ္ယူအသုံးျပုနုိင္ျပီျဖစ္ပါတယ္။

lampp ကေပးတ့ဲ service ေတြကိုအသုံးမျပုေတာ့တ့ဲအခ်ိန္မွာေတာ့ stop လုပ္ထားဖ့ုိ လုိအပ္ပါတယ္။ အ့ဲဒီအတြက္ 'sudo /opt/lampp/lampp stop' ဆုိတ့ဲ command ကိုသုံး

ရပါမယ္။

ecl ipse package

eclipse package ကို softpedia site မွာအလြယ္တကူရနုိင္ပါတယ္။ အ့ဲဒီ site ကေန download ခ်လာတ့ဲ tar.gz package ကို /opt/ ေအာက္မွာျဖည္ခ်ပါ။desktop ေပါ္

တင္ျဖည္ခ်ျပီး အသုံးျပုရင္လည္းရပါတယ္။ အ့ဲဒီလုိျဖည္ခ်ျပီးတ့ဲအခါ eclipse IDE (Integrated Development Environment) အလုပ္လုပ္နုိင္ဖ့ုိ JRE (Java Runtime Environment) သ့ုိ JVM (Java Virtual Machine) တစ္ခုထပ္ျပီးလုိအပ္ပါတယ္။

အ့ဲဒီအတြက္ JDK tar.gz package တစ္ခု download ခ်ျပီးျဖည္ခ်ရပါမယ္။ ဒီလုိျဖည္ခ်ျပီး တ့ဲအခါ jdk folder ထဲကေန jre file ကိုကူးယူပါ။ eclipse folder ထံကို paste ခ်ပါ။ အ့ဲဒီ

ေနာက္မွာေတာ့ eclipse folder ထဲက eclipse Linux executable file ေလးကိုဖြင့္ျပီး အသုံးျပုရုံပါပဲ။

Synaptic Package Manager

package ေတြကို install လုပ္ဖ့ုိ GUI အသုံးျပုေနာက္ထပ္ package manager တစ္ခုပါ။ package ေတြကို ubuntu server ကေန installation ျပုလုပ္ဖ့ုိ system setting

ကေန Synaptic package manager ကိုဖြင့္ပါ။ ေပးထားတ့ဲ list box မွာအလုိရွိရာ package ကိုေရြးခ်ယ္ပါ။ ေရြးျပီးတ့ဲ package ေပါ္ကို right click နွိပ္ျပီး mark for installation ကိုေရြးပါ။ေပါ္လာတ့ဲ window ကေန mark button ကိုနွိပ္ျပီး button bar

ေပါ္က apply button ကိုနွိပ္လုိက္ပါ။ Ubuntu server ကေန download ခ်ျပီး install လုပ္ေပးပါလိမ့္မယ္။

APT (Advanced Packaging Tool) Package Management System

Package ေတြကို install, uninstall, remove, update, upgrade အစရွိသျဖင့္ စီမံေပးတ့ဲ system တစ္ခုပါ။ apt command န့ဲ package ေတြကို management လုပ္နုိင္

ဖ့ုိ အသုံးဝင္မယ့္ command အခ်ို့ကို ေအာက္မွာေဖာ္ျပေပးထားပါတယ္။


Instal l Package'sudo apt-get install package name'

Remove Package'sudo apt-get remove package name'

Update Package'sudo apt-get update'

Upgrade Package'sudo apt-get upgrade'

List further commands and options'apt-get help'

** အထက္ပါ command ေတြအလုပ္လုပ္ဖ့ုိ internet connection ရွိေနဖ့ုိေတာ့ လုိအပ္ပါ တယ္။

Deb (Debian) Package

Debian package ဟာ exe file လုိပါပဲ။ ျဖည္ခ်ရုံန့ဲမရပါဘူး။ install လုပ္ေပးရ ပါတယ္။ .deb package ကို install လုပ္တ့ဲ command ကေတာ့ 'sudo dpkg -i packa

ge name.deb' ျဖစ္ျပီး remove လုပ္ဖ့ုိကေတာ့ 'sudo dpkg -r package name.deb' ျဖစ္ ပါတယ္။

Convert RPM (RedHat Package Manager) packages to Deb packages

RPM ဆုိတ့ဲ package ဟာ ubuntu လုိ ေနာက္ထပ္ Linux မူကြဲ OS တစ္ခုျဖစ္တ့ဲ Red Hat Linux အတြက္လာတ့ဲ package ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အ့ဲဒီ package ကို Ubuntu မွာ

သုံးလ့ုိရတ့ဲ Deb Package ကိုေအာက္ပါ command ကိုအသုံးျပုျပီး ေျပဿာင္းနုိင္ပါတယ္။'sudo alien package name.rpm'


Instal l ing Myanmar Fonts in Ubuntu

Ubuntu မွာ ျကိုက္နွစ္သက္ရာျမန္မာ Font ကိုinstall လုပ္လ့ုိရပါတယ္။ ဥပမာအ ေနန့ဲ Zawgyi Font ကို install လုပ္ျပပါမယ္။ Zawgyi Font ကို install လုပ္နည္းအတုိင္းဒ့ီ

ျပင္ myanmar fonts မ်ားကိုလည္း စမ္းသပ္ျပီး Install လုပ္ျကည့္ပါ။ အရင္ဆုံး Zawgyi Font package ကို http://code.google.com/zawgyi-

keyboards/downloads/list သ့ိုသြားေရာက္ျပီး ျကိုက္နွစ္သက္ရာ Zawgyi tar.gz file တစ္ခုကို Downloads ဆြဲခ့ဲပါ။ tar.gz file ရခ့ဲျပီဆုိရင္ Ubuntu ရဲ့ home folder ေအာက္

ျကိုက္နွစ္သက္ရာတစ္ေနေနရာမွာ သိမ္းပါ။ ကြ် န္ေတာ္ကေတာ့ အလြယ္တကူ Desktop ေပါ္ မွာပဲ ခဏတင္ထားေလ့ရွိပါတယ္။

ကဲ သိမ္းျပီးျပီဆုိရင္ေတာ့ ကြ် န္ေတာ္တ့ုိ command ေတြကို Computer ဆီပ့ုိေပး မယ့္ ကုိယ္စားလွယ္ျကီးကို Ctrl+Alt+T နွိပ္ျပီးေခါ္လုိက္ျကရေအာင္။ျပီးေတာ့ zawgyi ရွိတ့ဲ

Desktop ေအာက္ကို cd ~/Desktop ဆုိတ့ဲ command န့ဲဝင္လုိက္ပါ။အ့ဲဒီေနာက္ zawgyi tar file ကုိျဖည္ဖ့ုိ 'tar xzf zawgyi [file name.tar.gz]' command န့ဲျဖည္ပါ။ xzf ဆုိတ့ဲ option command အေျကာင္းသိခ်င္ရင္ေတာ့ Terminal မွာပဲ 'tar help' – န့ဲျကည့္ပါ။Zip

ကိုျဖည္ျပီးရင္ေတာ့ Zawgyi နာမည္န့ဲ Folder တစ္ခု Desktop ေပါ္မွာေပါ္လာပါလိမ့္မယ္။cd န့ဲ အ့ဲဒီ Folder ေအာက္ဝင္လုိက္ပါ။ ls command န့ဲ သ့ူထဲမွာပါတ့ဲ File ေတြကိုျကည့္

ျကည့္ပါ။ အ့ဲဒီေနာက္ Zawgyi_keyboard.py ဆုိတ့ဲ Python programming န့ဲေရးထားတ့ဲ File ေလးကို 'sudo python Zawgyi-keyboard.py' command န့ဲ Run ပါ။ install လုပ္

တ့ဲ Process အတြက္စာေတြတက္လာပါလိမ့္မယ္။ အ့ဲဒီေနာက္ install လုပ္ဖ့ုိအတြက္ keyboard မွ 'i' ကိုနွိပ္ျပီး Enter ေခါက္ပါ။Python script ကေန Zawgyi font ကိုသက္Stop Running Process in Ubuntu ဆုိင္ရာေနရာဆီ 'copy' ကူးျပီး Install လုပ္ေပးပါလိမ့္မယ္။

ျပန္ျပီး Remove လုပ္ဖ့ုိကေတာ့ install လုပ္ခ့ဲတ့ဲ process အတုိင္းျပန္လုပ္ပါ။ remove လုပ္မလားေမးလာတ့ဲအခါမွသာ keyboard မွ 'r' ကိုနွိပ္လုိက္ပါ။ စာစီစာရုိက္လုပ္

တ့ဲအခါအသုံးျပုနိင္ဖ့ုိေတာ့ zawgyi font ထုံးစံအတုိင္း ctrl+shift နွိပ္ျပီးသုံးရုံပါပဲ။

Troubleshooting in Ubuntu

Stop Running Process in Ubuntu

ကြ် န္ေတာ္တ့ုိ Windows မွာတုန္းက application တစ္ခုအသုံးျပုရင္း hang သြားတ့ဲ အခါျဖစ္ျဖစ္၊ Virus လုိေနာက္ကြယ္မွာ run ေနတ့ဲ process ေတဿြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ run ေနတ့ဲ

process ေတြကို terminate (End Process) လုပ္တ့ဲအခါ Ctrl+Alt+Delete န့ဲေခါ္ယူအ သုံးျပုေလ့ရွိတ့ဲ Task Manager ကို ubuntu မွာလည္းေခါ္ယူအသုံးျပုနုိင္ပါတယ္။ အ့ဲဒီ


အတြက္ Terminal မွာ 'gnome-system-monitor' လ့ုိသာရုိက္လုိက္ပါ။ Windows မွာ တုန္းကလုိပဲ Task Manager တစ္ခုက်လာပါလိမ့္မယ္။ Ubuntu အသုံးအနု္ံးအရေတာ့

System Monitor ေပါ့။

Remembering Password in Ubuntu

Windows မွာ Password ေမ့သြားရင္ Ctrl+Alt+Delete န့ဲေက်ာ္တာမ်ိုး၊ Password Remover န့ဲ Password ျပန္ေျပဿာင္းတာမ်ိုး၊ Safe mode န့ဲျပန္ဝင္တာမ်ိုးလုပ္

လ့ုိရေပမယ့္ Ubuntu မွာအ့ဲဒီလုိလုပ္လ့ုိမရနုိင္ပါဘူး။ အ့ဲဒီအတြက္ နည္းလမ္းတစ္ခုကို ကြ် န္ေတာ့္ရဲ့ Ubuntu စာအုပ္ေလးျပည့္စုံသြားေအာင္ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။

ပထမဆုံးအေနန့ဲ သင့္ computer boot အတက္မွာ Ubuntu OS ဆီတုိက္ရိုက္မ ဝင္ေသးဘဲ သ့ူေအာက္နားမွာရွိေနတ့ဲ recovery mode ကိုဝင္လုိက္ပါ။

အ့ဲဒီ Mode ထဲေရာက္ျပီဆုိတာန့ဲ Hardware ေတြကို scan စတင္ဖတ္ေနပါလိမ့္ မယ္။ ခဏေတာ့ေစာင့္လုိက္ပါ။အ့ဲဒီေနာက္ passwd လ့ုိရုိက္ space ျခဿားျပီး username

ထပ္ရုိက္ျပီး enter ေခါက္လုိက္ပါ။ Password အသစ္ျပန္ေတာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ password အသစ္ထည့္လုိက္ပါ။ retype ဆုိျပီးျပန္ေတာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ ျပန္ရုိက္ေပး

လုိက္ပါ။ password updated successfully ဆုိျပီးစာေျကာင္းတစ္ေျကာင္းေပါ္လာပါလိမ့္ မယ္။ဒါဆုိရင္ေတာ့ သင့္ရဲ့ Password အသစ္န့ဲ Ubuntu OS ကိုျပန္လည္အသုံးျပုလ့ုိရပါျပီ။


restart ခ်ဖ့ုိအတြက္ 'sync' လ့ုိရုိက္၊ enter ေခါက္ျပီး 'restart -f' လ့ုိထပ္ရုိက္ျပီး enter ေခါက္လုိက္ပါ။ restart က်သြားပါလိမ့္မယ္။

Backup in Ubuntu

အေျကာင္းအမ်ိုးမ်ိုးေျကာင့္ သင့္ Ubuntu OS စနစ္တစ္ခုလုံး ခ်ို့ယြင္းခ်က္ျဖစ္လာတ့ဲ အခါ ယခင္ေကာင္းမြန္တ့ဲ အေနထားအတုိင္းျပန္လည္ေရာက္ရွိေစဖ့ုိ သင့္ Ubuntu System

တစ္ခုလုံးကို backup လုပ္ထားရပါမယ္။ အ့ဲဒီအတြက္ Terminal ကိုဖြင့္ပါ။ Terminal မွာ root Access ရရွိနုိင္ဖ့ုိ 'sudo su' လ့ုိရုိက္ပါ။ အ့ဲဒီေနာက္ 'cd /' လ့ုိရုိက္ျပီး ေအာက္ပါ command ကိုသုံးပါ။

' tar cvpzf backup.tgz exclude=/proc exclude=/lost+found – – –exclude=/backup.tgz exclude=/mnt exclude=/sys / – – '

အ့ဲဒီ command ျပီးရင္ေတာ့ Backup လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအားလုံးသ့ူဘာသာ ဆက္လုပ္ေနပါလိမ့္မယ္။ အ့ဲဒီေနာက္မွာေတာ့ Ubuntu OS တစ္ခုလုံးကို Backup လုပ္ထား

တ့ဲ Tar file တစ္ခုကို root folder ေအာက္မွာသိမ္းထားပါလိမ့္မယ္။System မွာ error တက္တ့ဲအခါ အ့ဲဒီ backup file ကိုျပန္ restore လုပ္ေတာ့မယ္

ဆုိရင္ေတာ့ေအာက္ပါ command ကိုဆက္သုံးရပါမယ္။

' tar xvpfz backup.tgz -C / '

ဒီ command သံုးျပီးေနာက္မွာေတာ့ သင့္ system တစ္ခုလံုးကုိ restore လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ျပီးဆံုးပါျပီ။ အေျကာင္းအမ်ိုးမ်ိုးေျကာင့္ ယိုယြင္းသြားတဲ့ သင့္ system တစ္ခု လံုးကုိ အေကာင္းပကတိတိုင္း ျပန္လည္အသံုးျပုလို့ရပါျပီ။ ။


ကဲ......ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ Ubuntu အေျခခံအသံုးျပုနည္း စာအုပ္ေလးလည္းေတာ္ေတာ္စံု ေလာက္ပါျပီ။ ဒီစာအုပ္ေလးကုိ ကြ်န္ေတာ့္ စာအုပ္မ်က္နွာဖံုးမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ Keir Thomas ေရးတဲ့ Ubuntu Pocket Guide and Reference စာအုပ္ကုိ ေက်ာရိုးထားျပီး ကြ်န္ေတာ္ Ubuntu သံုးရင္းသူငယ္ခ်င္းေတြဆီက မွ်ေဝခ်က္၊ ကြ်န္ေတာ့္ အေတြ့ အျကံု ေတြကုိ ေပါင္းစပ္ျပီး အခုမွ Ubuntu ကုိစသံုးမယ့္ Ubuntu User ေတြအတြက္ အပင္ပန္းခံေရးသား ထားတာပါ။ ဒီစာအုပ္ေလးဖတ္ျပီး Ubuntu OS နဲ့ ရင္းနွီးကြ်မ္းဝင္မ္ု့ရိွသြားဖို့ေမ်ွာ္လင့္ပါ တယ္။ ။

## တတ္သည့္ပညာ နွင့္ ေရာက္သည့္ေနရာတြင္ အမ်ားအက်ိုးကိုေဆာင္ရြက္နိုင္ျကပါေစ။

ရန္နိုင္ထြန္းUCSM
