turquÍa
DESCRIPTION
Datos do paísTRANSCRIPT
4º A
2
ÍNDICE
Datos --------------------------------------------------------------------------------------- 3
Sistema monetario ---------------------------------------------------------------------- 5
Traxes típicos ---------------------------------------------------------------------------- 7
A celebración do Nadal ---------------------------------------------------------------- 9
A orixe de Santa Claus está nun pobo de Turquía ---------------------------- 11
Monumentos de Turquía ------------------------------------------------------------- 14
Deportistas turcos --------------------------------------------------------------------- 20
Fauna e flora de Turquía ------------------------------------------------------------ 27
Noticias de Turquía ------------------------------------------------------------------- 32
O ollo turco ------------------------------------------------------------------------------ 42
Música ----------------------------------------------------------------------------------- 45
Relación de colaboradores ---------------------------------------------------------- 47
3
DATOS:
País (nome oficial) República de Turquía
Capital Ankara
Superficie 780.580 km2
Poboación 72.752.325 (ano 2010) Linguas Turco (lingua oficial), Kurdo, Árabe, Armenio, Grego
Alfabetismo 87’4% total; 95’3% homes; 79’6% mulleres (ano 2004)
Relixións Musulmáns 99,8% (na súa maioría, Sunni), Cristiáns e Xudeus
Expectativa de vida Homes: 70’61 anos; mulleres: 74’49 anos (ano 2011)
Goberno Democracia parlamentaria republicana
Moeda Lira Turca (TL) = 100 kurus (theoretical) (1 TL = 0’42753 €)
Produto nacional bruto (per cápita 2010) $9.880 (7.600 €)
Industria
Teas e tecidos, industria de alimentos; automóbiles, minaría (carbón, cromo, cobre,
borato); aceiro cru, refinación de petróleo, industria de construción, madeira terzada,
papel.
Agricultura
Tabaco, algodón, grans, olivas, remolachas azucreiras, legumes centeo, froitas cítricas,
gando de varios tipos.
Tierras de Labrantío 32%
Minerais e Recursos
Antimonio, carbón, cromo, mercurio, cobre, borato, xofre, mineral de ferro, terra de
labradío, hidroelectricidade.
4
A República de Turquía, ou simplemente Turquía (Türkiye en idioma turco), está situada
entre Asia (97% do seu territorio) e Europa (3% do seu territorio), oficialmente é
recoñecida como un Estado europeo, principalmente pola súa futura posible incorporación á
Unión Europea. A península de Anatolia entre o Mar Negro e o Mediterráneo forma o
«corazón» do país. Limita ao nordés con Xeorxia, ao leste con Armenia e a República
autónoma de Naxçiván (pertencente a Acerbaixán), ao sueste con Irán, ao norte co mar
Negro, ao oeste con Grecia, o mar Exeo e Bulgaria, e ao sur con Iraq, Sirya e o mar
Mediterráneo.
Turquía é unha república democrática, secular e constitucional, cuxo sistema político foi
establecido en 1923. Turquía así mesmo é un estado membro das Nacións Unidas,
OTAN, OSCE, OCDE, OIC, e o Consello de Europa. Debido á súa posición estratéxica,
situándose a medio camiño entre Europa e Asia así como tres mares, Turquía foi unha
encrucillada histórica entre as culturas e civilizacións orientais e occidentais. Foi o fogar
de varias grandes civilizacións e o lugar no que moitas batallas entre estas tiveron lugar ao
longo da historia.
Turquía (en turco: Türkiye), coñecida oficialmente como a República de Turquía (Türkiye
Cumhuriyeti, é un país euroasiático que se estende en toda a península de Anatolia no oeste
de Asia e Tracia (Rumelia) na rexión dos Balcáns do sueste de Europa. Turquía é un dos seis
estados independentes turcos.
Turquía está rodeada por oito países: Bulgaria, ao noroeste, Grecia, ao oeste; ao nordés de
Xeorxia, Armenia, Acerbaixán (o enclave de Najicheván) e Irán ao leste, e o Iraq e Sirya,
ao sueste. O mar Mediterráneo e Chipre cara ao sur, o Mar Exeo, ao oeste e o Mar Negro
encóntrase ao norte.
O Mar de Mármara, o Bósforo e os Dardanelos (que en conxunto forman os estreitos de
Turquía) delimitan a fronteira entre o Leste de Tracia e Anatolia, senón que tamén separan
a Europa e Asia. Os turcos comezaron a emigrar cara á área que agora se chama Turquía
("terra dos turcos") no século XI. O proceso acelerouse en boa medida pola
vitoria selyúcidas no Imperio Bizantino na batalla de Manzikert. Varios beyliks pequenas
e selyúcidas do Sultanato de Rüm gobernou Anatolia, ata a invasión do Imperio Mongol.
A partir do século XIII, o beylik Otomano unidos Anatolia e creou un imperio que abranguía
gran parte do sueste de Europa, Asia occidental e África do Norte. Despois de que o
Imperio Otomán se derrubou despois da súa derrota na Primeira Guerra Mundial, partes
dela foron ocupadas polos aliados vitoriosos. Un grupo de mozos oficiais do exército,
liderado por Mustafa Kemal Atatürk, organizou unha exitosa resistencia aos aliados, en
1923, que establecería a moderna República de Turquía, con Atatürk como o seu primeiro
presidente. O lugar de Turquía na encrucillada de Europa e Asia fai que sexa un país de
importancia xeoestratéxica importante. A relixión predominante é o Islam, con pequenas
minorías da cristiandade e o xudaísmo. O idioma oficial do país é o turco, mentres que os
curdos e os idiomas son falados por Zazaki curdos e Zazas que comprenden o 18% da
población. Turquía é un Estado democrático, laico, república unitaria, constitucional, cun
antigo patrimonio cultural.
Turquía converteuse cada vez máis integrada con Occidente a través da pertenza a
organizacións como o Consello de Europa, a OTAN, a OCDE, a OSCE e o G-20 principais
economías. Turquía comezou as negociacións coa plena adhesión á Unión Europea en 2005,
5
despois de ser membro asociado da Comunidade Económica Europea dende 1963 e alcanzar
un acordo de unión aduaneira en 1995.
Turquía tamén fomentou estreitas relacións culturais, políticas, económicas e relacións
laborais co Oriente Medio, os estados turcos de Asia Central e os países africanos a través
da pertenza a organizacións como a Organización da Conferencia Islámica e a Organización
de Cooperación Económica. Dada a súa estratéxica situación, grande economía e o exército,
Turquía está clasificada como unha potencia rexional.
Sistema monetario
A moeda oficial en Turquía, dende o ano 2009, é a Lira Turca, TL(Turk Lirasi). Unha Lira é
dividida en 100 Kuru (kurush), os céntimos.
Actualmente en Turquía circulan billetes de 5, 10, 20, 50, 100 e 200 Liras Turcas. E
moedas de 1 Lira e de 50, 25, 10, 5 e 1 Kuru.
Nos billetes, que se poden contemplar nas imaxes, no seu anverso e reverso se poden
apreciar as seguintes novidades, como a inclusión de recoñecidos literatos, científicos e
artistas turcos:
Anverso
*Billetes de 5 e 10 liras cunha fotografía de Atatürk realizada en 1927
*Billetes de 20 e 50 liras cunha fotografía de Atatürk tomada en Gazi Çiftlii e que
data de 1931
6
*Billetes de 100 e 200 liras cunha fotografía de Atatürk tomada na residencia
presidencial de Cankaya, Ankara
Reverso
*5 TL: Profesor Aydn Sayl, Historiador da Ciencia
*10 TL: Profesor Cahit Arf, Matemático
*20 TL: Kemaleddin, Arquitecto
*50 TL: Fatma Aliye Hanm, a primeira novelista turca
*100 TL: Buhurizade Mustafa Efendi, precursor da música clásica turca
*200 TL: Yunus Emre, Poeta e místico así como dervixe sufí, un dos literatos máis
célebres de Turquía
Tanto o euro coma o dólar son aceptados nas compras, pero para os gastos menores é
mellor levar Liras Turcas. O cambio aproximado é de algo máis 2 Liras Turcas por euro e de
1,5 Liras por dólar.
Para realizar o cambio de moeda o máis aconsellable é facelo en casas de cambio privadas
que non cobran comisión. Os bancos teñen un tipo de cambio máis favorable pero cobran
comisións, os hoteis realizan o cambio pero cotizan mal. A Lira Turca é unha moeda
bastante estable, polo que non hai grandes diferenzas.
As tarxetas de crédito internacionais son aceptadas na maioría dos comercios e con elas
podes acceder ás túas contas bancarias, dende os caixeiros dos bancos turcos, retirando
efectivo na moeda local. Hai bancos internacionais que entregan euros ou dólares nalgúns
caixeiros. O Banco Garanti ten o menú de caixeiro automático en castelán. O horario dos
bancos é de luns a venres de 9 a 17:30 horas.
7
TRAXES TÍPICOS
8
Traxe das tecedoras
Un dos traxes mais típicos de Turquía é o das tecedoras, que consta dunha faldra moi longa
e ancha con franxas negras e vermellas, un camisón negro de mangas moi amplas e unha tea
branca suxeita á cabeza cunha fita grosa de tea ou que ao igual que o veo cae ata o colo.
Danza da devoción
Cos brazos estendidos e as túnicas brancas danzando ao vento, os
dervixes Mawlawiyah xiran inmersos nun estado hipnótico, buscando a unidade espiritual
con Deus. As danzas rituais da éxtase xogan un papel fundamental nas crenzas desta
sociedade relixiosa musulmásufí. A principal orde dervixe fundouse no século XII e influíu
historicamente en todo o mundo islámico. Aínda que ao principio os dervixes Mawlawiyah,
fundados un século despois, foron proscritos na nova Turquía independente, na actualidade
permíteselles actuar en público de novo.
Rexión de Anatolia
Os traxes e os vestidos usados pola xente de Anatolia regularmente ata épocas recentes
varían da rexión á rexión. O vestido principal dunha muller indica xeralmente a súa posición
social. Do arranxo do vestido principal, é posible dicir con velo se son solteiras, casadas,
viúvas ou ten nenos e o xeito en que usan a roupa tamén ten tal significación. Despois do
establecemento da república e das condicións que cambiaban, os traxes masculinos
experimentaron unha transformación máis rápida, pois se moveron ás cidades que buscaban
traballos. Por outra parte as mulleres, deixadas detrás das áreas rurais perseguindo as
súas maneiras da vida tradicionais, poderían soster ou preservar os seus traxes
tradicionais. O traxe masculino e os traxes femininos tamén indican diferenzas locais. Os
traxes, que se producen xeralmente de teas localmente tecidas, consisten en xeralmente
os pantalóns folgados, camisa (mintan), tres faldras e delme en certas rexións para as
mulleres, e dos pantalóns outra vez folgados, camisa colares e un chaleco ou unha chaqueta
curta coas mangas rachadas (cepken) para os homes.
9
A CELEBRACIÓN DO NADAL
Todos sabemos que o Nadal en Turquía non é algo moi estendido, aínda que pouco a pouco se
van decorando as rúas das principais cidades e respectando os costumes dos cristiáns de
Turquía. Estas familias cristiás celebran o seu nadal como en moitos outros países, debido á
grande influencia de países na cultura turca con respecto ao Nadal.
É salientable que as familias fan unha cea
especial o día 24 para celebrar a chegada de
Xesús e poder comer todos xuntos, que é
algo que sempre gusta. Os cristiáns turcos
poñen na súa mesa os mellores alimentos
para poder degustalos todos xuntos.
É unha data onde as familias gozan moito do
ambiente festivo, das luces do Nadal, da
comida especial para estas datas e dos
regalos. Non debemos pensar que en Turquía
existen tradicións do Nadal moi diferentes,
xa que se foron adaptando a estes novos
tempos. Hoxe en día podemos ver Istanbul
coa decoración típica de Nadal.
Aínda que para os musulmáns, estas festas
sexan indiferentes, o certo é que se adaptan moi ben e pouco a pouco hai máis tolerancia
neste sentido. É bo que cada cultura celebre as súas propias festas e cada relixión
respecte os costumes da outra.
Para os Musulmáns, 24 de Decembro non é unha data en que se conmemora o nacemento
de Jesus. Os musulmáns teñen Xesús no seu Koran (libro santo deles) pero a figura sobre
todo importante na súa relixión é o profeta Maoma.
No final do ano, Istanbul é adornado con luces nas rúas principais, pero ésto faise para
conmemorar o Ano Novo.
Cousas interesantes podem ser vistas en Decembro en Istanbul: Papá Noel dando doces aos
nenos nas rúas ou árbores de Nadal adornando os centros comerciais e nalgunhas casas
Turcas.
Esta é unha mostra que a mentalidade do occidente veu a Turquía.
Outro feito interesante é que non se dan regalos na noite do 24 pero si o 31 de Decembro.
Gallego Bo Nadal e Feliz AniNovo. Bo Nadal e Prospero AniNovo.
Turco Noeliniz Ve Yeni Yiliniz Kutlu Olsun.
10
Árbore de nadal fronte a un centro comercial
de Istanbul - Reuters Osman Orsal
11
A orixe de Santa Claus está nun pobo de Turquía
O fogar do home que inspirou a lenda de Santa Claus está moi lonxe da neve e das luces
árticas do Polo Norte.
A lenda de San Nicolás provén dun lugar que raramente venieve: un pobo de palmeiras e
laranxais no Mar Mediterráneo, no que hoxe é Turquía. Nicolás, patrón e santo dos
mariñeiros e dos nenos, viviu e morreu aí hai case 18 séculos.
A lenda do bispo do século IV que daba regalos aos pobres esparexeuse dende os primeiros
días do cristianismo. Eventualmente evolucionou de ser o home con barba mostrado
en íconos ortodoxos, vestido con longas túnicas vermellas e cargando unha Biblia, para ser o
personaxe redondo e secular sempre alegre.
Aínda que Santa Claus está inexplicablemente ligado ao Nadal, poucos residentes da
provincia de San Nicolás celebran a devandita festividade. Demre é un pobo
predominantemente musulmán, onde o chamado ao rezo sae das torres das mesquitas para
resoar nas pedras branquexadas polo sol das capelas e dos anfiteatros romanos, que foron
construídos mesmo antes da época de San Nicolás.
O Museo de San Nicolás, construído no século VIII para o santo do mesmo nome.
Crese que o home detrás da lenda morreu en Demre no ano 343 da nosa era, cando a
cidade, entón coñecida como Myra, falaba grego antigo.
"Nicolás é un home real. Viviu e morreu aquí, e falaba de cristiandade nunha zona moi
extensa", di Nevzat Cevik, arqueólogo turco que desenterra a historia dunha das
civilizacións cristiás máis antigas do mundo.
Cevik di que Nicolás de Myra foi un bispo cristián, mostrado nos gravados antigos cortando
unha árbore, símbolo pagán da relixión romana nesa rexión. "Destruíu templos pagáns",
di Cevik en referencia ao Templo de Artemisa, que se cree foi erguido no terreo da orde
de Nicolás. "Destruíron os edificios pagáns e usaron os seus materiais para crear as súas
igrexas".
12
Como evidencia, Cevik apunta cara a unha capela bizantina do século XII que o seu equipo
descubriu recentemente enterrada xunto á casa dun ancián turco chamado Ahmet Gezer,
cuxa barba branca e mesta se asemella á de Santa.
Parte do piso da capela está feito coas pedras saqueadas dos sarcófagos dos pagáns
antigos.
Tras a súa morte, foi canonizado e a súa figura fíxose popular no mundo cristián da época.
Cevik di que a súa lenda comezou a crecer despois de ser contada por outro sacerdote
cristián chamado Nicolás de Sion, quen viviu na zona máis de 100 anos despois da morte
de San Nicolás.
Cevik cre que os crentes cristiáns comezaron a combinar as historias dos dous homes
chamados Nicolás. "Despois do século VI da nosa era, hai dous Nicolás nunha figura",
di Cevik. "Veñen xuntos e só coñecemos un San Nicolás".
Nos séculos seguintes, a tumba de San Nicolás converteuse nun sitio de peregrinación para
os cristiáns que viaxaban polo Mar Mediterráneo. Gradualmente, outras culturas europeas
adoptaron o popular santo, e sumaron os seus propios arranxos á súa imaxe.
Logo de que a súa rexión caeu en mans dos árabes, hai 900 anos os seus restos foron
retirados por mariñeiros italianos e levados a Bari, Italia, lugar no que repousan
actualmente nun santuario.
Agora, o arqueólogo turco encargado de coidar o patrimonio de antigüidades de Myra,
hoxe Demre, está empeñado nunha campaña para que se esixa a devolución dos ósos do
santo. Di contar cun argumento de peso: que San Nicolás manifestou en vida que quería ser
enterrado na súa cidade natal.
O Santa Claus que vemos hoxe parece ter evolucionado da versión escandinava do santo,
quen despois foi popularizado por escritores estadounidenses do século XIX e por
compañías como Coca Cola, que usaron a imaxe de Santa para promover os seus produtos.
13
No século XVII, emigrantes holandeses, que fundaron a cidade de Nova Holanda, máis
tarde denominada Nova York ao pasar a mans inglesas, levaban ao seu San
Nicolás (Sinterklaas) e de aí Santa Claus. Pero a súa imaxe popularizouse cunha caricatura
creada porThomas Nast en 1863, creando unha imaxe de papá Noel vestido de vermello, con
gorro e botas brancas. En Europa, os nenos holandeses esperan a San Nicolás que chegaba
cabalgando no seu cabalo branco procedente de España, se pola contra os nenos se
portaban mal, viría o Duque de Alba.
14
MONUMENTOS DE TURQUÍA
Santa Sofía
Santa Sofía é o monumento máis esplendoroso da arte bizantina. Inicialmente foi catedral
cristiá, logo mesquita durante cinco séculos e, dende 1935, converteuse en museo. No seu
interior son admirables os seus mosaicos feitos a base de vidros de cores ou transparentes
sobre follas de ouro, coas que se representaban antigamente escenas bíblicas. Encóntrase
aberto de martes a domingo de 9 a 16 horas. Os luns está pechado.
A Mesquita Azul
A Mesquita Azul é a mesquita máis famosa e a máis visitada de todo Istambul. O seu nome
débese á cor azul dos mosaicos que decoran as súas cúpulas. A súa construción comezou no
ano 1603 e ata 1617 non foi finalizada. Ten unha peculiaridade que a fai distinta as demais
e é que posúe 6 minaretes en lugar dos 4 tradicionais. Pódese visitar cada día e a entrada é
gratuíta.
15
Pazo de Topkapi
O Palacio Topkapi foi a residencia dos Sultáns do Imperio Otomán de 1465 a 1853. Foi
construído baixo mandato do Sultán Mehmet II a partir de 1459, seis anos máis tarde da
conquista de Constantinopla. A partir de 1923, co establecemento da República Turca, o
pazo renovouse e transformouse en museo.
Actualmente dentro do Pazo localízanse distintos museos como o Museo do Antigo Oriente,
o de Arte Turca e Islámica, o de Cerámica Turca, así como o de Santa Irene.
Actualmente é un dos monumentos máis visitados de Istanbul. Pódese visitar todos os días
de 9:30 a 17:00, agás os martes que permanece pechado.
O Gran Bazar de Istanbul
O Gran Bazar é unha das atraccións máis importantes para moitos que visitan a cidade. É un
dos bazares máis grandes do mundo, cunha área de 80 rúas e 4.000 tendas, bares,
cafetarías e restaurantes, onde se pode comprar, dende roupa, xoias, alfombras... ata todo
tipo de recordos. Se estima entre 250.000 e 400.000 os visitantes que recibe diariamente.
Parece un labirinto xa que ten tendas de todo tipo. Máis de 30.000 persoas traballan nel. O
que chegou aos nosos días é unha reconstrución de época de Sollimán el Magnífico. Na súa
época era o maior mercado de Oriente. O tellado simula unha inmensa colmea con centos de
pequenas cúpulas aliñadas simetricamente.
Ten a peculiaridade que o nome de cada rúa corresponde ao antigo gremio de artesáns, co
cal é doado encontrar o que buscas. A arte do regateo é unha obriga e tradición ao mesmo
tempo. É doado comunicarse xa que a maioría de vendedores chapurrean o necesario en
distintas linguas. O Gran Bazar garda aínda o nostálxico perfume das antigas marabillas que
un día fixeron desta cidade a capital do mundo...
O Gran Bazar está aberto todos os días, agás os domingos, de 8:30 a 18:30.
16
A Torre Gálata
A Torre de Gálata encóntrase ao norte do Corno de Ouro. Un dos lugares máis rechamantes
da cidade, domina o horizonte de Gálata. A torre ten unha altura de 66,9 metros e consta
de nove plantas.
Unha actividade moi recomendable cando viaxas a
Istanbul é gozar das impresionantes vistas da cidade
dende a Torre Gálata, situada enriba do outeiro
de Gálata, outeiro que domina o Bósforo, o Mar
deMármara e o Corno de Ouro.
A torre actual foi construída en 1348 polos
xenoveses como elemento de protección fronte aos
posibles ataques dos bizantinos. Durante a época
otomá foi utilizada como lugar para encarcerar os
prisioneiros de guerra e, tras o final da época, como
atalaia de vixilancia contra incendios.
Hoxe en día converteuse nun dos puntos máis
visitados da cidade polas vistas panorámicas que
ofrece de Istanbul, converténdose nun lugar ideal
para realizar fotos da cidade.
Ademais, as dúas últimas plantas da torre están destinadas a un restaurante e a un club
nocturno con música en vivo.
Está aberto todos os días de 9:00 a 18:00 horas.
17
SAFRANBOLU, CIDADE DO PATRIMONIO EN TURQUÍA
Esta xoia de cidade sitúase a 100
km ao norte de Ankara e a 100 km
da costa do Mar Negro. Na súa
antigüidade enriqueceuse polo
cultivo de azafrán, o nome da
cidade provén etimoloxicamente
do cultivo do leste. Como
curiosidade aconséllovos que
compredes a colonia de azafrán
cunha fragrancia moi particular e
suave.
Safranbolu, ata a chegada do
ferrocarril a principios do século
XX, era paso obrigado das
caravanas que se desprazaban
pola principal ruta comercial
terrestre entre Oriente e
Occidente. Aínda hoxe se pode
apreciar que Safranbolu foi unha
parada obrigada na famosa ruta e
nada mellor que aloxarse no
Hotel Cinci Han, un "caravansery"
(como unha casa de postas para os
mercadores e os seus camelos) de
máis de 400 anos e cun inmenso patio. O hotel situado o centro do bazar histórico posúe
unha beleza extravagante, exótica e autentica onde os muros dos cuartos teñen un grosor
de máis de medio metro e se aboveda. O luxo material está ausente neste hotel pero para
min foi un lugar máxico, só tiña que pechar os ollos para imaxinarme o bulicio dos
comerciantes co seu camelos transportando sedas e especias.
As rúas son estrelas e empedradas
decoradas con flores e coa
arquitectura que a fai tan especial.
Unha cidade deserta de turistas idílica
para viaxeiros. Dende o hotel pódese
ir callejeando dirección costa arriba
ata chegar á madraza de Solimán
Pachá dende onde se pode apreciar a
disposición das casas e unha
espectacular panorámica urbana. De
camiño á madraza recoméndovos que
visitedes a casa "Kaymakamlar Evi" que
é un museo que nos mostra a forma de
vida e a distribución nas antigas casas; ao finalizar a visita podedes facer un parón e gozar
dun bo café ou té turcos no patio desta casa-museo con máis de 240 anos de antigüidade.
18
A gastronomía, cociña caseira tradicional, é moi boa e podedes comer en calquera dos
restaurantes a pé de rúa da cidade. Hai moitos artesáns e unha boa oferta de cousas
interesantes para comprar xeralmente cada artesán ten a súa tenda.
Outros sitios de interese son a vella mesquita e os antigos baños públicos que tamén datan
do 1322 ao igual que a madraza.
A arquitectura de Safranbolu tivo unha gran repercusión influenciando as obras urbanas de
gran parte do Imperio Otomán durante o seu período de apoxeo no século XVII.
Monumentos de Ataturk
Este home foi o primeiro presidente da República de Turquía, polo que moitos o consideran
como o fundador da nación. Mesmo, o nome del tradúcese ao español como "pai dos turcos".
Se ben xa hai varios anos dende que faleceu, aínda a súa imaxe segue latente para os
paisanos. Son uns 1000 os monumentos que se lle dedicaron en todo o país. Mesmo, o que se
atreva a flaxelalos poderá ser encarcerado.
19
Pazo de Dolmabahce
Aos pés de Taksim, de camiño a Besiktas, deixando o estadio de fútbol á dereita,
álzase elpalacio de Dolmabahçe. Os sultáns abandonaron o pazo de Topkapi a mediados do
século XIX. Para algúns o encumbramiento do mal gusto, a antiga residencia real garda
tesouros procedentes de todas as partes do mundo. Os sultáns foron presos do espírito
viaxeiro dos decimonónicos e cuarto por cuarto encóntranse cornos de elefantes,
cornamentas de cervos, porcelanas chinesas, alfombras máis grandes que piscinas,
lámpadas, escalinatas e doseis por todas... Unha curiosidade.
Na segunda planta e tras unha nube silenciosa de turcos
gardando obediencia, encontraredes a cama onde morreu en
1938 o fundador da República de Turquía, Mustafá Kemal
Ataturk, cuberta coa bandeira nacional. O reloxo situado
fronte á cama marca a hora do seu deceso: as 9.12 minutos.
Ademais dos dous pazos que subliñamos, Istanbul, que durante
varios séculos foi capital imperial, conta con outras
residencias da familia real e pazos das clases nobres. Entre
eles, destacan o pazo de Yildiz e de Çiragan.
O Templo de Artemisa
Se hai un templo considerado por Antípatro de Sidón como unha das
sete marabillas do mundo antigo, é o Templo de Artemisa, o cal se
sitúa na cidade de Éfeso. Dedicouse á deusa Artemisa e a súa
construción comezouna o rei Creso de Lidia, a cal tardou 120 anos.
Na antigüidade, este templo conformábano moitos edificios, que
foron identificados con letras. O máis antigo de todos era o D. Este
templo foi destruído por un incendio no ano 356 antes de cristo.
Este templo estaba situado en Éfeso, unha cidade antiga, a 50 quilómetros de Esmimalzmir,
no val, que está aos pés da montaña deAyasoluk.
Neste templo rendíaselle culto á deusa Artemisa, a cal era irmá deApolo, por medio dun
ritual do tipo pre-helenístico onde se buscaba representar a fertilidade e non tanto a
virxindade. A esta deusa represéntaselle cunha coroa amurallada, a cal é un símbolo de
Cibeles, e lle servían un grupo de escravas coñecidas comomegabyzae.
O deseño deste templo foi obra do arquitecto grego Querisifrón, construíuse no ano
550 a.C grazas a Creso, considerado o rei máis poderoso de Lidia. Este templo remátoo o
arquitecto Metágenes, quen era fillo de Quesifrón, recibindo para este fin a axuda
deTeodoro, quen se desempeñaba como arquitecto do Hereo de Santos. O terreo que se
elixiu para a súa construción é rochoso, como unha forma de asegurar a súa estrutura ante
eventuais terremotos. Dende esa época foi usado como atracción turística, razón pola que o
frecuentaban viaxeiros, reis e mercadores.
20
Beşiktaş
Fenerbahçe
Galatasaray
ISTAMBUL PARK
DEPORTES O deporte que conta cun maior seguimento en Turquía é o fútbol, destacando a nivel
nacional e internacional os equipos:
O maior éxito do fútbol turco foi o terceiro lugar acadado no Mundial 2002
celebrado en Corea do Sur e Xapón.
Na actualidade o baloncesto está a vivir unha gran expansión e conta con xogadores
na NBA como Mehmet Okur e Hedo Türkoğlu
Dende hai poucos anos conta cun circuito de Fórmula 1 (o primeiro Gran Premio de
Turquía celebrouse en 2005), situado na parte asiática de Istambul.
Nos Xogos Olímpicos Turquía destaca en halterofilia, loita libre e loita greco-
romana.
21
Os éxitos olímpicos turcos en loita non son fortuítos. Débense ao gran arraigo que
hai no país aos deportes de loita, sendo un dos deportes nacionais o Yağlı güreş, una loita co
corpo impregnado en aceite.
DEPORTISTAS TURCOS
Mehmet Okur
Mehemt Okur, naceu en maio de 1979 na cidade de Yalova, localizada ao
noroeste de Turquía, capital da provincia homónima.
É un destacado xogador de baloncesto profesional, membro do Nacional
Basketball Association (NBA), de Estados Unidos.
Durante a súa adolescencia, este xogador dos Utah Jazz, tivo a Toni
Kukoc como o seu xogador favorito.
Os seus primeiros pasos dentro do basketball profesional deunos no seu equipo local,
o Oyak Renault, onde só participou na tempada 1997-98.
Nese momento foi transferido ao criadeiro do Tofas Bursa, un coñecido pero pouco
afortunado equipo da liga de basketball de Turquía. A súa estadía neste equipo estendeuse
ata o 2000, cando foi vendido ao Efes Pilsen.
Nos seus inicios, contribúo a levar ao equipo turco sub 22 deBasketball, ao 6to posto, no
mundial de Basketball que se desenvolvemento en Turquía, en 1997.
Na tempada 2001-2002, gañou a liga co Efes Pilsen e na súa última campaña en Turquía
alcanzou 13.5 puntos por partido.
Ese mesmo ano foi ingresado no Draft da NBA para probar a súa sorte e ver se podía
contarse entre os xogadores capaces de ser elixidos por unha franquía dos Estados Unidos.
A sorte quixo que os Detroit Pistons o elixisen durante a segunda rolda, na 38ª posición.
Talvez este non fose o máis grato dos recibimentos, pero sen dúbida ningunha abriulle as
portas aobasketball máis competitivo do mundo.
Na súa tempada como novato, 2002-03, apareceu nun total de 72 encontros, dos cales foi
titular só en nove. Alcanzou unha media de 6.9 puntos e 4.7 rebotes atrapados por partido.
Xa despois de acostumarse ao ritmo de xogo da NBA, na campaña 2003-04 xogou 71
partidos e foi titular en 33 deles. Xogou unha media de 20 minutos por encontro, nos cales
sumou 9.6 puntos anotados, 5.9 rebotes atrapados e unha asistencia.
22
Durante o mesmo período alcanzou dúas veces un máximo de 18 rebotes nun só encontro, o
7 de Novembro do 2003 contra osMilwaukee Bucks e o 23 do mesmo mes contra New
Orleáns.
En Xuño do 2004 os Pistons consagráronse campións do NBA, sendo Okur o primeiro
xogador turco da historia en ter un anel de campionato da NBA.
Debido a limitacións de salario, os Pistons non renovaron a Okur e asinou un contrato de 50
millóns de dólares a razón de 6 anos con Utah Jazz.
Con 2 metros e 11 cm, e 119,3 kg, xoga nas posicións de center e center forward, usando
xeralmente a camiseta numero 13. Son considerables os seus lanzamentos en salto e os
seus tiros libres alcanzando unha porcentaxe de 80,7.
Na tempada 2006-07, Okur converteuse no rostro principal da franquía dos Jazz. Os seus
tiros de tres puntos incrementáronse ata ser o mellor tirador da historia do equipo. Nesta
tempada, continúa sendo un xogador principal dentro do equipo.
Foi chamado para ser parte do All star Team, para o xogo da NBA All Star Game, do 2007.
Neste, reemplazò ao xogador Allen Iverson, quen se encontraba lesionado, sendo o primeiro
da súa nacionalidade en conseguir esta honra.
Na súa vida persoal, encóntrase casado coa modelo Yeliz Caliskan, e ambos os dous teñen
unha filla, chamada Melisa.
Ersan Ilyasova
Ersan Ilyasova é un xogador de basketball de orixe turca, coñecida pola
súa actual participación dentro dos Milwaukee Bucks da NBA.
Ersan Ilyasova naceu o 5 de Maio de 1987 na cidade de Eskisehir, ao
noroeste da provincia homónima, dentro de Turquía.
Desempéñase como Small Forward e alcanza unha estatura máxima de 2.06 metros, cun
peso aproximado de 94 quilogramos.
Comezou a xogar ao basketball á idade de 15 anos, a pesar de participar en carreiras de
400 metros e outras distancias curtas, ademais da natación.
Dentro de Turquía o seu equipo foi o Ulker Spor Kulubu Istanbul, o que logo de ingresar o
cedeu en préstamo ao Yesilyurt Istanbuldurante a tempada 2003-04.
Como este era un equipo da segunda división de Turquía non se posúen moitos datos do seu
desempeño, polo menos non estatísticos, pero si sabemos que foron o suficientemente bos
como para levalo de novo ao Ulker durante a tempada 2004-05.
Neste tempo converteuse nun dos xogadores máis importantes dentro do criadeiro, levando
o equipo a gañar a copa nacional de Turquía.
23
Pouco tempo despois foi seleccionado polos Milwaukee Bucks nodraft da NBA do ano 2005,
facéndoo asinar un contrato de 2 anos de permanencia.
Así foi que dende o 23 de Agosto do 2005 pasou a xogar en Estados Unidos, aínda que non
precisamente cos Bucks, senón coa súa filial da división D, os Tulsa 66ers.
Este movemento é típico dentro dos equipos da NBA, sobre todo con estranxeiros. Búscase
darlle ao xogador máis experiencia dentro dos campos de xogo americanos, polo que llo leva
a participar con ligas menores.
Así durante a tempada 2005-06 xogou un total de 46 encontros cos 66ers, dos cales foi
titular de 19 deles, levándose unha mención pola maior cantidade de rebotes do torneo.
A súa media dentro da liga mantívose en 12.5 puntos, 7 rebotes e 1 asistencia por partido.
De non ter sido chamado pola súa selección quizais terían sido maiores.
O 23 de Xullo do 2006 foi elixido como o Xogador Más Valioso del Campeonato de
Basketball Europeo Sub20, logo de levar o seu equipo a gañar a medalla prateada.
Actualmente está á espera dunha maior participación xunto ao equipo, adquirindo toda a
experiencia posible de xogadores comoDavid Noel, Damir Markota, Michael Redd, Charlie
Bell, Andrew Bogut, Dan Gadzuric, Earl Boykins e Ruben Patterson, entre outros.
Fóra do basketball fixo declaracións de ser un extremo fanático da música clásica e os
xogos de Playstation 2, por contrario que isto poida soar.
Ademais, viullo en moitos restaurantes italianos, a pesar de que afirma que a súa comida
preferida é a tradicional turca do seu vello e querido avó.
Hakan Şükür
Hakan ükür (Adapazari, Sakarya, Turquía, 1 de setembro de
1971), futbolista turco de ascendencia albanesa. Xoga de
dianteiro no Galatasaray Spor Kulübü de Istanbul, da Turkcell
Süper Lig de Turquía.
Debutou no Sakaryaspor turco en 1987 para pasar
ao Bursaspor de Bursa en 1990. En 1992 foi contratado
polo Galatasaray SK, club no que xogou en tre etapas distintas
da súa carreira. En 1995 probou sorte no Torino italiano. Non
obstante volveu ese mesmo ano aoGalatasaray, equipo no que
xogou ata o ano 2000, cando foi contratado polo Inter de
Milán. En 2002 xogou no Parma italiano e no Blackburn
Rovers inglés. En 2003 regresou de novo ao Galatasaray.
Hakan ükür debutou coa selección de fútbol de Turquía en
1993.Hakan ükür tivo unha destacada participación na Copa Mundial de Fútbol de 2002
celebrada en Xapón e Corea do Sur. Turquía alcanzou as semifinais, onde foron vencidos
por Brasil por 1-0. Nese mesmo Mundial, anotou o que naquel momento era o gol máis rápido
na historia do fútbol internacional, marcado aos 11 segundos fronte á selección de fútbol
24
de Corea do Sur, na disputa polo terceiro e cuarto posto que rematou gañando a selección
de fútbol de Turquía por 3 goles a 2.
Despois dese Mundial, volveu xogar coa selección turca un par de oportunidades,
regresando para o partido de clasificiación para a Copa Mundial de Fútbol de 2006 de
Alemaña, onde non puido evitar a derrota da súa selección, aínda que contribuíu cun gol no
partido de volta.
Nuri Şahin
Sahin naceu en 1988 en Lüdenscheid, unha cidade próxima aDortmund. A
súa carreira comezou ao fichar por un pequeno club, o RSV Meinerzhagen;
pero ao pouco tempo foi descuberto polo Borussia Dortmund.
Sahin debutou na Bundesliga o 6 de agosto de 2005 contra oWolfsburg. Tiña 16 anos e 335
días e converteuse polo tanto no xogador máis novo en debutar na liga alemá. Ao pouco
tempo, ahininstaurou un novo récord ao converterse no xogador máis novo en marcar
na Bundesliga, o 26 de novembro, tres meses despois de xogar o seu partido debut.
O 30 de abril do 2011 o Borussia Dortmund proclamouse campión daBundesliga
Alemana gañando 2-0 ante o seu rival o Núrenbergcombinándose coa derrota tamén por 1-0
do Bayer Leverkusen ante o Koln deste xeito gana o seu primeiro título de liga co Borussia
Dortmund a falta de dúas datas para pechar o campionato no que non puido seguir
participando a causa dunha lesión. Este ano 2011Nuri foi proclamado o xogador mais
prometedor segundo a UEFA co 57% das votacións.
O 5 de xullo de 2007, Sahin foi transferido ao Feyenoord nun acordo a préstamo por un
ano, onde se volveu encontrar con Bert vanMarwijk, o seu ex adestrador no Borussia
Dortmund. Tivo 34 aparicións, 6 goles e 5 asistencias na Eredivisie e Copa de Holanda.
Logo de estar lesionado durante seis meses, volve aos terreos de xogo para debutar fronte
ao Osasuna nun partido que remataría 7-1 en favor dos brancos.
Anotou o seu primeiro gol como xogador branco o 20 de decembro do 2011 nun partido da
Copa do Rei ante a Ponferradina no Santiago Bernabeú.
En maio de 2005 liderara a Turquía para converterse na vencedora do Campionato de
Europa sub-17 da UEFA.
Turquía mostrara a súa fortaleza na clasificación ao eliminar á entón campioa Francia, e o
seu adestrador Abdullah Avci declarou antes da fase de grupos: "Podo dicir que o meu
equipo é mellor que o resto". Turquía non tivo sorte no seu primeiro partido e perdeu ante
Italia tras fallar un gran número de ocasións de gol, pero pronto mostrou o seu estado de
forma, vencendo a Inglaterra, Belorrusia, Croacia e Holanda para alcanzar o título europeo.
Despois alcanzou tamén as semifinais da Copa Mundial de Fútbol sub-17 para completar
unha grande actuación.
O seu equipo estaba cheo de talento, especialmente na dianteira, pero o home clave
foi Nuri, un ano máis novo que a maioría dos xogadores da fase final. Era o pivote
no mediocentro, o home ao que os defensas buscaban dar o balón sempre que era posible, e
25
o xogador respondía creando ocasións para os homes de arriba Tevfik Köse, Deniz
Yilmaz, Özgürcan Özcan e Caner Erkin.
Pero tamén podía finalizar, e así demostrouno no seu segundo partido do grupo ante
Inglaterra. Tras desperdiciar unha vantaxe de 2-0, a clasificación de Turquía estaba en
perigo, pero Nuri tomou posesión do balón o bordo da área, e o seu forte disparou bateu ao
porteiro inglés David Button. Tres días despois Nuri foi a sensación ante Belorrusia. Tevfik
Köse e Deniz Yilmaz marcaron os goles, pero case todo o mundo destacou a Nuri.
Mesmo nesta fase o observador técnico da UEFA Timo Liekoskienchíase de eloxios cara
a Nuri, e o confiado centrocampista miraba ao futuro nunha entrevista. "Este torneo é moi
importante para min xa que podo mostrar a miña habilidade aos olladores e adestradores. A
miña ambición é xogar no primeiro equipo do Borussia Dortmund, e despois o meu gran sono
é xogar en Inglaterra. Non me importa que club, pero encantaríame xogar alí nos seus
grandes estadios".
Pero antes tiña un trofeo que gañar. Nas semifinais ante Croacia, unha falta lanzada
por Nuri e cabeceada por Murat Duerer asegurou a vitoria por 3-1, xusto cando parecía que
a vantaxe de Turquía era fráxil. E por suposto, foi Nuri quen creou o primeiro gol na final,
elevando o balón por enriba de Deniz Yilmaz para acabar gañando por 2-0.
Pronto foi demostrando as súas habilidades tamén a nivel absoluto, un espectacular éxito
para a política de ollar xogadores desenvolvida en Turquía. Cando falou no Campionato sub-
17, Nuri sinalou a Cristián Ronaldo como o seu futbolista favorito e dixo: "Ten unha gran
técnica e a min tamén". Pero Ronaldo era moito máis maior queNuri cando fixo se debut
absoluto con 18 anos. Con confianza en si mesmo e habilidade, calquera cousa é posible
para Nuri.
Foi internacional coa Selección de fútbol de Turquía, xogou 15 partidos e anotou 1
gol. Nuri Sahin é alemán e turco pero o elixiu a selección turca ao contrario do seu
compañeiro no Real Madrid Mesut Özil.
Gulsah Kuscu
Nacida o 15/09/1980, foi integrante da Selección Turca
durante 15 anos de taekwondo.
Gulsah Kuscu Alonso, foi Campioa de Europa en Suecia e
medallista no Mundial Universitario de Grecia, á parte dunha
morea de títulos en competencias europeas Clase A. Casou con
outro grande atleta como o é o español Rosendo Alonso e a
partir do ano 2009 decidiu dedicarse ao oficio de adestradora.
Oriúnda de Izmir (cidade de excelencia deportiva no que ao Taekwondo se refire) onde
sempre defendeu as cores do seu Club, Izmir Büyükehir Belediyesi, que dirixe o
adestrador Suat Hastürk.
Naim Suleymanoglu
(Ptichar, 1967) Halterófilo turco, considerado unha lenda e un auténtico heroe nacional en
Turquía. Conta no seu palmarés con vinte e dous títulos mundiais, foi sete veces campión do
mundo e tres veces campión olímpico, en tres edicións consecutivas dos Xogos.
26
A súa carreira deportiva comezou á idade de dez anos, cando
ingresou na escola deportiva de Bulgaria. Cinco anos despois
bateu o seu primeiro récord do mundo, e ao ano seguinte
converteuse no segundo home da historia que logrou levantar o
equivalente ao seu peso corporal multiplicado por tres. O
boicot dos países do Leste aos Xogos de Los Ángeles fíxoo
esperar catro anos para debutar nuns Xogos Olímpicos. Este
pequeno halterófilo -mide pouco máis de metro e medio e peso
sesenta e sete quilos- consagrouse definitivamente nos Xogos
de Seúl 88, onde bateu catro récords mundiais -dous en
arrancada e outros dous en dous tempos-, con marcas que aínda
non foron igualadas.
Dous anos antes destas olimpíadas protagonizou un incidente
diplomático de certa envergadura cando desertou do equipo
búlgaro mentres participaba no Campionato Mundial de Melbourne. Pediu asilo político en
Turquía e tivo que cambiar o seu auténtico nome (Naum Shalamanov) polo de Naim
Suleymanoglu.
En Turquía, ademais dos deportes e os deportistas aos que vimos de referirnos, hai
xogos de nenos, moi semellantes aos nosos, como o exemplo que se expón:
Nome: "Raposo e galiña"
Idade: 8-12 anos
Descrición
Elixen un xogador que fai de raposo e marcan un cadrado que servirá de gorida. Outro
xogador será a galiña, e o resto do grupo, os pitos que se collerán á galiña polos ombros. O
raposo achégase á galiña e pregunta o nome do último da fila, e a galiña rexéitao. Esta
intenta evitar que o raposo colla o último pito. Cando isto acontece, lévao á súa gorida e
volve para capturar o pito seguinte. Mentres tanto, a galiña pode salvar os pitos
capturados, pasando pola gorida e tocándoos. Estes deben permanecer dentro do tobo
pero poden estirar os brazos para facilitar o traballo á galiña. Unha vez que son salvados,
corren a unirse á fila dos pitos. O xogo remata cando o raposo capturou a todos
os pitos, ou cando a galiña ten un sópito e recupéraos a todos dunha vez.
Non se precisa material. Xógase no exterior, cunha
duración de 10 a 15 minutos e a partires de 8
xogadores.
27
FAUNA E FLORA DE TURQUÍA
A fauna do país garda similitudes coa dos Balcáns: osos, linces, xabarís, lobos, cervos,
rebezos, londras, raposos, camelos, búfalos, e algúns leopardos (cada vez máis escasos).
Aínda que será máis doado que te cruzamentos con cabalos, cabras e ovellas custodiadas
por un can pastor moi corpulento, o kangal. Trátase dunha raza controlada e debe obterse
unha licenza para a súa exportación. Igual sucede co famoso gato Van, coa pelaxe dun
branco puro e os ollos de diferente cor (un azul e outro verde).
En Turquía habitan diversas especies de serpes (poucas víboras), de lagartos e de píntegas.
O cadro ornitolóxico presenta unha riqueza excepcional, e nel destaca un gran número de
rapazas, incluíndo maxestosas aguias e voitres. As especies migratorias sobrevoan
Anatolia dúas veces ao ano: grúas comúns, cegoñas, e multitude de rapazas (miñato negro,
voitres, gabiáns e aguias). O sueste deAnatolia (Birecik-Sanli Urfa) é o único lugar do
mundo onde aínda viven os últimos ibis (kelaynak) como os que podemos apreciar nos
vestixios do antigo Exipto.
Algunhas especies da fauna acuática como a foca
mediterránea ou a Caretta caretta (tartaruga mariña)
encontraron un refuxio nas limpas augas do Mediterráneo
e o Exeo. Ao estar rodeada por catro mares (o Negro, o
de Mármara, o Exeo e o Mediterráneo), Turquía goza
dunha impresionante variedade de peixes. Nas súas augas
nadan varias especies de douradas, robalizas (lüfer),
salmonetes, e outras especies mediterráneas. Sen que se
nos esquece o hamsi(unha especie de bocarte) que se
pesca no mar Negro, e que constitúe un dos pratos máis apreciados polos turcos. Na rexión
do mar Negro, dise que mesmo fan marmelada de hamsi... Por outra parte, existen
importantes centros de acuicultura, tanto de especies mariñas coma de augas doce, que
producen róubaos, douradas e troitas.
OSO MARRÓN LINCE
CERVO MARAL RAPOSO VERMELLO
28
O país, de clima morno, ten unha variedade infinita de paisaxes que abrangue dende as
planicies costeiras ata os pastos de alta montaña, dende os bosques de cedros ás estepas
de infinitos horizontes. A súa diversidade botánica é unha das máis ricas do mundo,
albergando máis de 10.000 especies de plantas, das que 3.500 son endémicas de Turquía
mentres o número de endémicas é 2.750 no continente Europa. Dentro delas, as compostas
representan 431 especies endémicas, as leguminosas 400 e as labiadas 310. As especies
endémicas de totais de Europa incluíndo Turquía, constitúen o 2% dos endemismos vexetais
do mundo. No conxunto de Europa actualmente hai por exemplo 11.500 especies. Existen
máis especies na rexión de Istanbul que no conxunto da Gran Bretaña.
O 54% dos bosques son coníferos e o 46% latexei foliado. O piñeiro, abeto, cedro, as
piceas, teñas, o ameneiro, carballo, castaña e o carpe son algunhas das especies máis
importantes nos bosques. Segundo os criterios da UICN (a Unión Internacional para a
Conservación da Natureza), 4.600 especies de plantas (endémica e non endémica) de
Turquía encóntranse son rexistradas no Libro Vermello das Plantas de Turquía.
En canto a vertebrados, destacan os peixes por existir en Turquía 472 especies. A esta
súmanse as aves con 426 especies, os réptiles con 130, os mamíferos con 120 e os anfibios
con 22. Soamente 16 especies de aves, anfibios e peixes son endémicas. A UICN rexistrou
un total 81 especies e subespecies de vertebrados ameazadas en Turquía.
LOBO GRIS LONDRA
CORVO MARIÑO
CERVO DE BOLU
29
Turquía ofrece fermosos contrastes na súa flora e fauna de acordo ás diferentes zonas do
país.
Costas
As costas de Turquía, sobre todo as do Mar Negro, son a parte máis fértil do país e tamén
na que se encontra unha abundante vexetación moi variada. As costas, recortadas, adoitan
estar poboadas de bosques de fronde con abundantes fentos e coníferas, sendo o piñeiro
calabrés (ou de Aleppo) o seu máximo expoñente. Na costa occidental abundan as oliveiras,
laranxeiras, limoeiros, figueiras, granados, viñas e campos cultivados con cereais, algodón e
plátanos.
Nas costas turcas pódense considerar preto de 400 especies de aves ao longo de todo o
ano xa que Turquía é un paso habitual para as aves migratorias. Destacan entre estas
as pardelas de Manx, oscorys, aves zancudas e as gaivotas mediterráneas. Tamén se poden
encontrar outras especies tan rechamantes como osos, chacais, hienas raiadas, xabarís,
porcos espiños, os peculiares geckos turcos (especie de lagartas) e, cun pouco de sorte,
leopardos. No delta do Göksu e na praia de Patara aínda hoxe pódense contemplar
desovaderos de tartaruga boba, unha especie protexida.
O Bósforo
O Bósforo é verdadeiro paraíso ornitolóxico. Durante a primavera e o outono pódense
encontrar aves de numerosas especies aniñando en lugares de incomparable beleza.
Reflectidos na auga desta canle pódense ver doadamente birrios alpinos, pombas, miñatos
negros, gabiáns, pardelas levantinas, falcóns de pata vermella, aguias rateiras, lagarteiros,
picanzos e cegoñas brancas e negras. Todo un
espectáculo.
Zonas de Montaña
Nas zonas de montaña os animais habituais son
osos pardos, voitres, aguias douradas, labercas,
quebraosos, cervos, voitres,grifones,
xabarís, chukars (parecida á perdiz), tordos azuis
e de rocha e lobos.
Os bosques de Turquía adoitan estar formados
por carballos, nogueiras, teñas, piñeiros, abetos e
freixos, entre outras variedades. En canto á fauna distínguense as numerosas e belas
bolboretas Cleopatras, reiseñores, merlos, vichelocregos, aguias rateiras do mel, cervos,
osos, lobos e xabarís.
30
A Campiña Turca
En todo o país durante a primavera os campos se enchen de preciosas flores como
caléndulas, flores do espiño e papoulas entre as que voan sen parar bolboretas multicolores
de gran beleza. As cabras adoitan aparecer tamén neste ámbito no que as oliveiras
centenarias son os reis da paisaxe. É nesta zona onde habitan réptiles de distinta especie
como lagartas e preciosas tartarugas mouras ou de terra que producen moito ruído ao
moverse entre a vexetación. Por suposto, tamén existe unha gran variedade de aves como
escribáns de cabeza negra, collalbas, aguias rateiras e canarios de cabeza escura con crista
vermella propios de Asia, entre outras especies.
Turquía, unha ponte de terra natural que une Europa e Asia, historicamente foi e é o fogar
dunha miríade de especies mamíferas, mesmo un gran número de carnívoros depredadores
tales como o León asiático (Panthera leo persica), o Tigre do Caspio (Panthera tigris
virgata), o Lobo gris (Canis lupus), a Hiena raiada (Hyaenahyaena), o Oso pardo (Ursus
arctos), o Leopardo de Anatolia(Panthera pardus tulliana), o Lince euroasiático (Lynx lynx),
o Caracal (Felis caracal), a Londra Euroasiática (Lutra lutra), o Chacal dourado (Canis
aureus), Raposo vermello (Vulpes vulpes), o Gato montés europeo (Felis silvestris
caucasica), a Denociña alpina (Martes martes), e outras especies de mustélidos máis
pequenas. A maior parte dos carnívoros de maior tamaño
foron exterminados mentres que os demais se achan en
incipiente proceso de extinción. Entre os que están
criticamente en perigo ou posiblemente extinguidos son
a Foca Monxe (Akdeniz Hoku ) do Mediterráneo, a Ra
de Taurus (Touros Kurbaas en turco) e a Avetarda (en
turco á súa vez Toy kuu). Así como o Leopardo
de Anatolia (Anadoluleopard).
O Leopardo de Anatolia (Panthera pardus tulliana), é un dos últimos membros desta
subespecie de Leopardo. A lonxitude do Leopardo Anatolio alcanza ata os 200-250 cm. as
femias pesan entre 35-50 quilogramos e os machos 45-70 quilogramos. A súa vida alcanza
aproximadamente os 20 anos. O Leopardo de Anatolia é un animal forte e áxil, cunha pelaxe
amarela pálida e puntos marrons escuros que cobren o lombo do seu corpo mentres a parte
oculta é branca e que se alimenta de ungulados salvaxes, como a baeta, cervos, así como
xabarís e aves. Os Leopardos de Anatolia habitaron amplas rexións boscosas, vales
profundamente arborados, e montañas moi escarpadas no Exeo, Mediterráneo occidental,
Mediterráneo occidental e este de Anatolia. A escaseza das presas conduciunos ás áreas
poboadas, polo que, en xeral, moitos deles foron cazados.
O último rexistro oficial acerca do Leopardo de Anatolia data do 17 de xaneiro de 1974.
Este rexistro era sobre a morte dun LeopardoAnatolio debido ao ataque deste a unha
muller no pobo de Baözü, a uns 5 quilómetros de Beypazar. A maior parte das vistas están a
punto de morrer, pero suxírese que hai aínda 10 ou 15 exemplares de Leopardo Anatolio en
Turquía. En 2001 foi visto nos arredores da rexión de Dandi, en Mediterráneo Oriental de
Turquía, arredor de Regueiro de Müsikli ao leste do Mar Negro; en 2004, na Meseta
Pokut na rexión de oriental turca do Mar Negro. Os traballos de voluntarios e biólogos
aínda seguen demostrando que existen poboacións de Leopardos Anatolios e ten como fin
protexelos.
Turquía conta con extensos bosques que cobren Anatolia oriental e as costas do mar Negro,
así como o litoral mediterráneo. Aquí crecen numerosas árbores froiteiras: palmeiras
31
datileiras, albaricoqueiros, cerdeiras, maceiras. Tamén produce plátanos, cítricos,
remolacha, xirasoles, tabaco e vides. O país é un dos principais produtores de abelás do
mundo, e tamén se cultivan noces, pistachos e algodón. Turquía, ao longo do seu amplo
territorio, mostra unha gran riqueza en diferentes tipos de vexetación, segundo a rexión.
A costa do mar Negro, moito máis chuviosa, está cuberta por densos bosques,
entrecortados por plantacións de árbores froiteiras e abeleiras. Máis ao leste, cultívase té
e, nalgúns lugares, arroz (tosya).
A meseta anatolia (celeiro de cereais do país), cun clima continental, posúe unha
vexetación esteparia (gramíneas, plantas bulbosas, chopos, asente e artemisa). A
vexetación varía en función da altura. Existen grandes bosques de piñeiros, de carballos, de
abetos...
Na parte mediterránea, poderás descubrir a densidade do monte baixo, os bosques dos
Montes Tauro, onde se superpoñen carballos, piñeiros, teixos e cedros.
FAiA Fagus Orientalis-Fagaceae
CEDRO DO LIBANO-
Cedrus Libani-Pinaceae
MIRTO
Myrtus Comunis-Mirtaceae MARMELEIRO
(Ayva Cicegi)-Cydonia Vulgaris-Rosaceae
32
NOTICIAS DE TURQUÍA
Turquía advirte a Sirya que non permanecerá pasiva ante o drama humano
Istanbul, 26 abril (EFE).-
O ministro de Exteriores turco, Ahmet
Davutoglu, declarou hoxe que Turquía non
permanecerá pasiva ante o "drama humano" en
Sirya e achacou ao réxime de Damasco a
responsabilidade do que poida acontecer no
país árabe.
Davutoglu fixo esta advertencia nun longo e
apaixonado discurso ante o Parlamento turco,
transmitido en directo pola emisora
públicaTRT, no que subliñou que Turquía
"liderará a onda de cambios no medio
Oriente".
“Non poderemos abrazar aos réximes ditatoriais en lugar de aos pobos irmáns de Oriente
Medio", advertiu o ministro nun discurso cheo de duras palabras contra o goberno
de Bachar Asad, ao que acusou de "converter as cidades sirias en prisións ao aire libre".
"Para frear o drama humano en Sirya buscaremos baixo as pedras, empregaremos calquera
método diplomático, buscaremos todo remedio posible, faremos calquera esforzo", dixo o
ministro.
Prometeu que Turquía se situaría "no lado correcto no curso da Historia" escoitando "a voz
da conciencia humana" e preguntou "cantos miles de persoas máis deben ser encarceradas
en Sirya e deben morrer".
"Turquía non se quedará observando quieta dende a marxe", asegurou, pero sen anunciar
medidas concretas contra o goberno do país veciño, aínda que lamentou que os esforzos
para encontrar "unha solución pacífica" non levasen a nada.
"Fun a Damasco, falamos horas, días, semanas, meses, pero en lugar de implantar reformas,
o réxime de Asad segue coa súa política de bágoas e represión, bombardeando mesquitas e
aplicando castigos colectivos", denunciou.
"Ao combater contra o seu propio pobo, o réxime sirio estase a converter nun perigo para a
estabilidade, a paz e a seguridade na rexión; ao non atender ás demandas do pobos está a
arrastrar a toda a zona ao caos e a guerra", advertiu Davutoglu.
Nunha alusión directa á oposición socialdemócrata, sempre oposta a unha intervención turca
contra o réxime de Asad, engadiu que "non" é estraño que os que defendan golpes de
Estado defendan tamén o dominio dunha minoría", en referencia ás familias alauíes que se
reparten o poder en Sirya.
A prensa turca recorda hoxe que o primeiro ministro, Recep Tayyip Erdogan, tamén dera un
paso máis cara a unha confrontación nunha entrevista coa emisora catarí Al Jazeera a
semana pasada.
"Se Sirya volve violar as nosas fronteiras, Turquía cambiará de actitude e tomará as
medidas axeitadas, e como país membro da OTAN invocará o artigo 5, que interpreta un
ataque como unha agresión dirixida contra todos", advertiu Erdogan entón, aínda que
expresou a súa esperanza de que as cousas non chegasen a tal punto. EFE
33
Turquía presenta candidatura para a Euro de 2020
Yildirim Demiroren, xefe da federación turca, dixo que o goberno tamén avalou proxectos a
construción de estadios
ANKARA, TURQUÍA (17/ABRIL/2012)
Turquía presentou a súa candidatura para organizar a Eurocopa de 2020, anunciou o martes
o xefe da federación nacional de futbol.
Turquía tamén quere organizar os Xogos Olímpicos de 2020 en Istanbul. O presidente
da UEFA, Michel Platini, dixo que avalaría ao país como sede da Euro só se perde a súa
candidatura olímpica.
O COI elixirá a sede dos Xogos de 2020 en setembro de 2013, antes que a UEFA tome a
súa decisión a fins de 2013 ou principios de 2014.
Francia superou a Turquía hai dous anos na votación para a sede da Euro de 2016.
Algúns sectores en Turquía están preocupados de que buscar a sede da Euro de 2020
podería poñer en perigo as posibilidades do país de conseguir os Xogos Olímpicos, pero os
encargados da candidatura de Istanbul para a olimpíada de 2020 dixeron que contan co
respaldo do goberno.
O grupo encargado da candidatura olímpica dixo que o plan de buscar a Euro "non afecta
para nada nosa candidatura".
"O primeiro ministro de Turquía, todos os niveis do goberno e todos os partidos están
unidos coa candidatura, ese respaldo inequívoco está garantido en todo o proceso da
candidatura", sinalou o comité nun comunicado. "Turquía xa garantiu que se Istanbul gaña a
sede dos Xogos Olímpicos de 2020 en setembro de 2013, non se realizará ningún outro
evento importante nacional ou internacional en Istanbul ou os seus arredores durante os
Xogos".
Yildirim Demiroren, xefe da federación turca, dixo que o goberno tamén respaldo
proxectos para acelerar a construción de estadios en varias cidades, e para mellorar a
infraestrutura de transporte entre as cidades.
34
Turquía aproba lei para frear violencia contra a muller Elimináronse cuestións que esixían un investimento do goberno
A normativa sufriu varios cambios durante a súa tramitación que a converteron en
insuficiente
ISTANBUL, TURQUÍA (08/MAR/2012).-
O Parlamento turco aprobou hoxe unha lei para combater
o grave problema da violencia contra as mulleres neste
país eurasiático, unha norma que xerara moitas
expectativas, pero cuxo contido final foi criticado como
insuficiente por varias ONG.
A aprobación desta lei, xusto no Día da Muller, ten unha
enorme carga simbólica nun país no que unhas 250 mulleres morreron en 2011 ás mans de
parellas ou familiares e onde a violencia machista motiva dende o ano pasado un gran
debate público.
Non obstante, o valor práctico da normativa viuse limitado debido aos grandes cambios que
sufriu durante a tramitación.
Cambiaron o título de "Violencia contra a muller" a "Protección da Familia"; cambiaron toda
a linguaxe: de súpeto, nesta lei, as mulleres xa non aparecían en ningunha parte, lamentou
en declaracións Karin Ronge, membro da organización de mulleres turcaKIHP.
Esta asociación é unha das 237 que forman unha plataforma de mulleres turcas que xa
antes da votación emitiu un comunicado asegurando que está "extremadamente preocupada"
pola redacción final do texto.
A lei deixou fóra as suxestións elaboradas polo Ministerio de Familia e Asuntos Sociais,
encabezado por Fatma Sahin, a única ministra turca, e pola sociedade civil.
"Nos últimos dous días, unha comisión traballou contra reloxo para recuperar gran parte do
contido desbotado", matizou Ronge, "de maneira que a nova lei será, en todo caso, un paso
cara a adiante, aínda que lonxe de ser satisfactoria".
"Nalgúns puntos si é peor que a lei antiga, pero noutros esténdese máis e hai que recoñecer
o histórico paso de que un ministerio conservador pedise a opinión e colaboración da
sociedade civil", puntualizou.
Ronge explicou que os colectivos de mulleres traballaron para que a lei turca se inspire na
lexislación española e que mesmo se repartiron copias do texto español entre os
parlamentarios.
"Tras os cambios do borrador, a lei turca prioriza agora a protección da familia, e un xuíz
podería enviar a unha muller vítima da violencia de volta á casa se cre que é mellor para a
familia", advertiu a activista. "Todo dependerá das normas legais que se desenvolvan
agora".
35
Unha das reivindicacións principais -estender a protección legal a mulleres non casadas
oficialmente (hai moitas parellas que se casaron relixioso pero sen inscribirse no registro)-,
foi atendida só de forma pouco clara.
"Antes, a lei só se refería a mulleres casadas. Agora queda sen definirse. Ao tratarse
dunha aproximación moi conservadora baseada en 'a familia', non se introduciron
referencias aos posibles modelos de convivencia, lamentou Ronge.
A nova normativa prevé a creación de máis casas de acollida, un paso celebrado pola ONG
internacional Human Rights Watch, pero non establece un marco temporal para as melloras.
Ronge explicou que "se eliminaron todas as innovacións que esixirían investimentos do
Goberno, todo o que custa diñeiro,".
36
Médicos realizan primeiro transplante cuádruplo de extremidades
Foron ao redor de 50 médicos os que intervinerion no transplante de extremidades.
A operación tivo unha duración de 20 horas
O xefe de medicina colocou un mozo dous brazos e dúas pernas
ANKARA, TURQUÍA (25/FEB/2012).-
O xefe de medicina dun hospital en Turquía dixo que o seu equipo levou a cabo o primeiro
transplante cuádruplo de extremidades no mundo ao colocalo dous brazos e dúas pernas a
un mozo.
Murat Tuncer pediu o sábado doadores de sangue para poder enfrontar posibles
complicacións logo dunha operación de 20 horas realizada por máis de 50 médicos no
Hospital da Universidade deHacettepe na capital turca. Non ofreceu maior información
respecto do paciente.
A operación realizouse logo de intento falido de transplante de tres extremidades hai dous
meses na cidade sureña de Antalya. Os médicos alá víronse forzados a retirar unha perna
dun paciente por incompatibilidade de tecidos. O mesmo paciente recibiu dous brazos.
Tuncer dixo que o seu equipo tamén realizou un transplante de cara o venres, a segunda
operación dese tipo en Turquía este ano.
37
NO LESTE DE TURQUÍA
Morren seis milicianos curdos en enfrontamentos coas forzas de seguridade turcas
DIYARBAKIR (TURQUÍA), 26 Abril (Reuters/EP) –
Seis milicianos do Partido dos Traballadores do Kurdistán (PKK) morreron este xoves en
enfrontamentos coas forzas de seguridade turcas na provincia de Bingol, no leste do país,
segundo informou o Goberno provincial.
A oficina do gobernador de Bingol engadiu nun comunicado que outro miliciano foi capturado
con vida. Dous soldados turcos faleceron nos combates do mércores no distrito de Genc, na
mesma provincia, segundo unha páxina web do PKK, un grupo armado separatista. O martes
morreron outros tres militares e tres membros do PKK.
As conversacións entre Turquía e o grupo separatista para poñer fin á violencia fracasaron
e o ano pasado continuáronse os enfrontamentos. Dende entón morreron decenas de
milicianos, soldados e civís, e centos de persoas foron detidas por apoiar supostamente
o PKK.
Este mes de abril, o grupo armado matou dous soldados e feriu outros tres xunto á
fronteira con Iraq. En marzo, as forzas de seguridade mataron quince milicianas do PKK na
provincia suroriental de Bitlis, mentres que os rebeldes acabaron coa vida de cinco
membros das forzas especiais da Policía na provincia de Sirnak.
38
ISTANBUL SHOPPING FESTIVAL Istanbul, a cidade que une continentes, civilizacións, culturas e crenzas prepárase para ser
a capital de compras. Entre o 9 e 29 de xuño de 2012 terá lugar en Istanbul, unha das
cidades máis dinámicas do Mundo, o Istanbul Shopping Fest.
No festival de compras de Istanbul a cidade converterase nun centro de entretemento,
ocio e cultura. Ao longo do festival de compras de Istanbul, as avenidas e as rúas da cidade
adornaranse con luces e deseños especiais para que este evento sexa unha experiencia
máis colorida, apaixonante e atractiva.
39
40
41
42
O OLLO TURCO
Case en todas epocas da historia humana, o home buscou a axuda dos obxectos máxicos
chamados como talismans para desafiar malas forzas. Os Talismans con cartas, números ou
signos abstractos sobreviviron ata este día. Aínda as relixións modernas con só Deus teñen
os seus propios símbolos. Un destes símbolos encontramos en case cada cultura e fe hai
miles de anos... Isto é a figura de ollo...
A crenza no mal de ollo é a máis forte no Oriente Medio, África do Leste e de Oeste, Asia
do Sur, Asia Central, e Europa, especialmente na rexión de Mediterráneo. Os mal de ollos
de cristal son levados, na forma da xoiaría de malo de ollo; colgante de malo de ollo de ouro
ou de prata, pulseira de malo de ollo, pendente de malo de ollo, anel de malo de ollo,
tradicional, feitizo de malo de ollo, colgante de malo de ollo, os amuletos de ollo azul turco,
xoiaría de malo de ollo grega, feitizo de boa sorte, man de fatima ou pendente de hamsa ou
pulseira de hamsa e vermello kabbalah pulseira de corda e protectores de bebé de malo de
ollo de Oro, Gemstonepulseira de ollo afortunada e abelorio de malo de ollo turco.
Nazar Boncuğu, Amuleto Contra Malo de Ollo
É un Influxo maléfico que se atribúe supersticiosamente á mirada dalgunhas persoas. É
unha crenza moi antiga pero non se coñecen con certeza as súas raíces; Sábese que
en Babilonia, o antigo Exipto, os sumerios e os hititas xa crían nel. Segundo eles, os malos
sentimentos que están dentro de ser humano saen fóra a través dos ollos pois estes son a
parte máis expresiva do corpo.
Para evitar ou repeler este poder, utilízase unha especie de talismán con forma de ollo azul.
Algunhas fontes din que a orixe do ollo se remonta á invasión dos nórdicos, xa que estes
tiñan ollos azuis e os pobos de Anatolia pensaban que lles botaban o mal de ollo, por iso,
para contrarrestalo crearon este talismán chamado Nazar Boncuğu.
Que é o Ollo Turco? Amuletos co ollo turco da boa sorte.
As referencias escritas máis temperás ao "mal de ollo" acontecen nas táboas sumerias de
arxila que datan ao terceiro milenio a.C Os grans de ágata de calidade excepcional, usados
para protexer o portador contra a influencia do mal de ollo, tamén foron descubertos en
sepulcros sumerios reais en Ur. En Turquía e Grecia, a través das repúblicas de Asia
43
central, e todas as rexións de Turkic de Chinaoccidental - os seus efectos son
verdadeiramente cridos, e xenuinamente temidos. O encanto de Nazar Boncuk ou o amuleto
contra o mal de ollo, é un "ollo" sobre un fondo azul que mira fixamente ao mundo para
gardalo de todo malo. É un dos artigos máis comúns da decoración en calquera fogar turco,
en calquera coche, ou usado como complemento en calquera persoa. Vostede pode ver o
encanto do amuleto colgado sobre albores, colgando dos bonecos de mulleres novas, ou
posto á dereita na fachada de edificios de oficinas. E sempre, sempre, vostede o verá nas
roupas de bebés acabados de nacer.
Que significan as cores?
En Turquía e países circundantes, a cor malvada máis popular do mal do ollo é azul. Turquía
está nunha parte seca do mundo, onde a auga é moi prezada con ela hai vida e a súa ausencia
fai que toda forma de vida murche e morra. A cor azul recorda á xente a auga fresca.
Na fe xudía, a cor vermella asóciase a miúdo a sorte e a boa fortuna, así que o vermello é
tamén unha cor popular. A idea é protexer a súa casa, oficina ou persoas ás que ama. Se
vostede desexa usar o amuleto, o máis común seria un pequeno que se poida colgar no seu
bolso. Vostede tamén pode usar pulseiras, pendentes ou colares en diversas formas. Os
turcos cren que co amuleto contra o mal de ollo estará protexido de toda negatividade e
malas vibracións que serán dirixidas ao amuleto. Ningunha enerxía negativa o alcanzará
posto que vostede está protexido co amuleto.
44
Como se bota "Nazar"
Ten un coche novo e o veciño di que: "Que coche tan bo". Máis tarde o coche pasa unha
avaría ou un accidente. Entón el botou un "nazar" porque cando o dixo tiña envexa ou mal
sentimento e quería ocultalo. Para evitar estas situacións hai que poñerse un "ollo turco".
Iso pode pasar a calquera, mesmo a animais. Por iso despois de dicir "Que coche tan bo"
tamén hai que dicir " Mashallah, nazardemesin" - Non o pegue mal de ollo.
Tome un ortodoxo de Grecia, un católico de México, un xudeu de Israel, ou un musulmán de
Turquía, Irán, ou dondequiera no Oriente Medio. Que teñen todos en común? Todos cren no
mal de ollo, e todos usan algún tipo de amuleto para ser protexidos.
45
MÚSICA
DANZAS TRADICIONAIS:
HORON: baile do Mar Negro, efectuado normalmente por homes.
KASIK OYUNU: “A danza da culler” ( bailan homes e mulleres)
KILIC KACKAN: representa a conquista otomana.
ZEYBEK: típica do Egeo turco.
46
INSTRUMENTOS:
BAGLAMA QANUN
BAZUQ
KAVAL ZURNA
TULUM DAVUL
47
TRABALLO REALIZADO POR ALUMNS E ALUMNAS DE 4º A
ANO ACADÉMICO 2011 / 2012
Tamén queremos amosar o nos agradecemento a:
PATRICIA, profe de Música.
CARLOS, profe de Educación Física
Abegue Mbomio Nzang, Isahac
Alonso Reyes, Juan Alberto
Álvarez Nieves, Uxía
Cruz Matas, Noelia
Domínguez Diéguez, Xabier
Dos Santos Cuadrado, Carlos
Estévez Pulido, Alexander
Fernández Correia, Jenifer
Gabarri Suárez, Rubén
García Recio, David
Gómez García, Rubén
Gonçalves Alves, Daniel A.
Jiménez Gabarri, Eleazar
Jiménez Jiménez, Antonio
Jiménez Jiménez, María Luz
Jiménez Montoya, Talía
Karim, Ossama
Menéndez Alonso, Laura
Rato Fidalgo, Ángel
Romero Lourenço, Rufino
Romero Romero, Alba
Urrestilla Pires, María
Vázquez Alves, David