TRKYEDE KLM ELEMANLARI

TRKYEDE KLM ELEMANLARI

Trkiye kliminde Etkili Faktrler 1)Matematik konumu: Trkiye bulunduu konumdan dolay kn kutuplardan gelen souk hava ktlelerinin , yazn da Tropikal kuaktan gelen scak hava ktlelerinin etkisindedir. Ayrca gne nlarnn dme asnda yl boyunca byk farklar vardr. Bunun sonucu olarak yllk scaklk fark da fazladr. 2)Yer ekilleri (Ykselti ,dalarn uzan durultusu ve bak) Yurdumuzun kuzeyinde ve gneyinde dalar kyya paralel uzandndan ky ile i kesim arasnda buralarda iklim farkll fazladr. Ege blgesinde ise dalar kyya dik uzandndan farkllk azdr. Ykseltinin etkisiyle scaklk Trkiyede batdan douya doru azalr.

Bak etkisinden dolay dalarmzn gneye bakan yamalar btn yl kuzey yamalarna gre daha scaktr. Not: Trkiyede ayn tarihlerde farkl mevsim zellikleri yaanabilmektedir. Bunun sebebi; yer ekillerinin eitlilik gstermesidir. 3)Denize gre konum: Ky blgelerde nem fazla olduunda buralarda klar lk , yalar fazla ve scaklk farklar azdr. 4)Rzgarlarn esme yn:Trkiyeye kuzeyden gelen rzgarlar scakl drrken, gneyden gelenler scakl artrr (enlem etkisinden dolay). 5) Basn merkezleri: Trkiye etrafnda oluan basn merkezleri de rzgar ve ya rejimi zerinde etkili olmaktadr. Yaz mevsiminde Atlas Okyanusu zerinde oluup genileyen yksek basn ve Basra Krfezi zerinde oluan alak basn etkisi altna giren lkede, yksek basn etkisinde iken scaklklar dmekte, alak basn etkisinde iken ar scaklklar olumaktadr. K mevsiminde ise, kuzeyden gelen souk hava, Akdeniz zerinden gelen lk ve nemli havann etkisine girmektedir. Bu iki hava ktlesinin karlamas ile cepheler olumakta ve kylarda ounlukla yamur, Trakya, i ve yksek kesimlerde kar yana neden olmaktadr.

SICAKLIK Trkiye Yllk Scaklk Dal

Trkiye'de gzlem yaplan istasyonlardaki uzun yllar ortalamalarna gre, yllk ortalama scaklklar 4-20 C arasnda deimektedir. Ky kesimler i kesimlerden daha scaktr (deniz etkisinden dolay). Gney kylarmzdan kuzey kylarmza doru enlemin etkisiyle scaklk azalr. lkenin en scak kesimleri Gneydou Anadolu'nun gneyi ile Akdeniz ky kuadr. Buralarda yllk ortalama scaklk 18 C'nin zerindedir.Erzurum ve Kars platolarnn yksek kesimlerinde 4 C'nin altna der. Sebepleri : Ykseltisinin fazla olmas, karasallktr. Trkiye Ocak Ay Scaklk Dal En yksek scaklklar Akdeniz blgesinin ky kesiminde grlr. Sebepleri : enlem , deniz etkisi ve Toros kvrm dalarnn kuzeyden gelen souk hava ktlelerini engellemesidir. En dk scaklklar Dou Anadoluda Erzurum-Kars blmnde grlr. Sebepleri : Ykseltinin fazla olmas, karasallk ,kuzeyden gelen souk rzgarlardr. Ky ile i kesim arasndaki scaklk fark fazladr. Trkiye Temmuz Ay Scaklk Dal Ky ile i kesim arasnda scaklk fark azalmtr.En yksek scaklklar Gney Dou Anadoluda grlr. Sebepleri : Karasallk ve Gneyden gelen scak rzgarlarn etkisidir. En dk scaklklar bu dnemde de Erzurum-Kars Blmnde grlr. Sebebi ,ykseltisinin fazla olmasdr. BASINLAR

YKSEK BASINLAR 1)Sibirya Termik Y.B : 60 enlemlerinde olumutur. Trkiyede kn etkilidir. Etkili olduu dnemlerde klar ok souk ve kar yal geer. Trkiyeye Kuzeydoudan sokulur. 2)Asor Dinamik Y.B : 30 enlemlerinden kaynan alr. Trkiyede btn yl etkilidir. En fazla yazn etkilidir. Etkili olduu yaz mevsiminin kurak olmasnn balca sebebidir (Alalc hava hareketinden dolay). Bu basncn etkisiyle Ege Kylar boyunca kuzeyden esen Etezyen rzgar oluur. Yurdumuza kuzeybatdan sokulur. ALAK BASINLAR 1)zlanda Dinamik A.B : 60 enleminde kaynan alr. Trkiyede kn etkilidir. Etkili olduu dnemde klar lk ve yal geer. Kuzeybatdan sokulur. 2)Basra Termik A.B: (30 Kuzey) Trkiyede yazn ekilidir. Yurdumuza Gney Dou Anadolu Blgesinden itibaren sokulur ve scakl artrr. RZGARLAR Trkiye bat rzgarlar kuanda olmasna ramen daha ok yerel rzgarlarn etkisindedir. Sebebi yer ekilleridir.

NEMLLK VE YAI

Ky blgelerinin nemlilii i kesimlerden daha yksektir. Bundan dolay ky kesimlerde yalar fazla ve scaklk farklar azdr. Bal nem en yksek Dou Karadeniz Blmndedir. En dk Gney Dou Anadoludadr. En fazla ya alan blge Karadeniz ,Blm Dou Karadeniz, il Rizedir (2400 mm) .Rizenin ok ya almasnda; gneyindeki yksek dalarn hakim rzgar ynne dik olmas etkilidir. En az ya alan blgemiz Anadolu Blgesidir. Sebebi ; etrafnn dalarla evrili olmasdr. En az ya alan il Konya dr (330 mm). NOT: En az ya alan blge Anadolu Blgesi olmasna ramen en kurak blge Gney Dou Anadolu Blgesidir. Sebebi ; buharlamann fazla olmasdr. Karasal iklim blgelerinde kn grlen yalar genellikle kar eklindedir. Trkiyede karla rtl gn saysnn en fazla olduu blge Dou Anadolu Blgesidir. Trkiyede kar rtlerinin yerde kalma sresi batdan douya doru artar. Kar ya ve don

olaynn en az grld blgemiz Akdeniz Blgesidir. Trkiyede kn grlen yalar genelde cephesel kkenlidir. Bu tr ya oluumu en fazla Akdeniz Blgesinde grlr. lkbahar ve yazn grlen yalar genelde Konveksiyon ya eklindedir. En fazla Anadolu Blgesinde grlr. Ororafik (yama) yalar genelde Karadeniz ve Akdeniz Blgelerinde grlr. Fakat en fazla Karadeniz Blgesinde grlr