türkiye ve dünya bitki örtüsü genel sunu

8/3/2019 Trkiye ve dnya bitki rts GENEL SUNU

1/354

Bitki Corafyas 1

Uak niversitesi Corafya Blm


2/354

Konular

DnyaGiri

klim BilgisiHaritalar

Not: erie ulaabilmek iin konu balklarnatklaynz.

Koray KOR.

IKI


3/354

Konular

DnyaGiri



Koray KOR.

IKI


4/354

H a r i t a l a r

Trkiyenin Bitki rts1

2

3

4

Yeryznn Bitki rts

Yeryznn Bitki rts 2

K Mevsimi ort. Yags hrt. (tr)9

10

11

12

lk bahar otr. Yags haritas (tr)

Yaz mevsimi ort. yags haritas(tr)

Trkiyenin orman yzdeleri5

6

7

8

Trkiyenin daglar

Yeryznn Bitki yogunlugu

Trkiyenin iklim blgeleri13

14

15

16

Yllk ortalama bulutluluk (tr)

Yllk ortalama kuraklk indisi (tr)

Kresel Biyoeitlilik

Yllk ort. Scaklk haritas (tr.)

Sonbahar ort. Yags haritas (tr)

Trkiye Bitki cografyas blgeleri

www.cografiboyut.tr.gg

Ana Sayfa


5/354

1 2 3

4 5 6

T r k i y e ' n i n B i t k i r t s

Yaknlastrmak iin paftalaratklaynz

Ana Sayfa

Harita

lar

IKI

Trkiyede klim eitleri


6/354

1a 1b

1c 1d

Ana Sayfa

Geri

1 2 3

IKI


7/354

2a 2b

2c 2d

Ana Sayfa

Geri

1 2 3

IKI


8/354

3a 3b

c 3d

Ana Sayfa

Geri

1 2 3

IKI

IKI


9/354

a 4b

c 4d

Ana Sayfa

Geri

1 2 3

IKI


10/354

a 5b

5c 5d

Ana Sayfa

Geri

1 2 3

IKI


11/354

6a 6b

c 6d

Ana Sayfa

Geri

1 2 3

IKI


12/354

1a

Ana Sayfa

Geri 1a 1bIKI

Trkiyede klim eitl

Trkiyenin daglar


13/354

1b

Ana Sayfa

Geri

1a 1b

1c 1d

IKI


Trkiyenin daglar


14/354

c

Ana Sa faGeri

1a 1bIKITrkiyede klim eitleri

Trkiyenin daglar


15/354

1

Ana Sa faGeri

1a 1b

IKITrkiyede klim eitleri

Trkiyenin daglar


16/354

2a

Ana Sayfa

Geri

2a 2b

IKI

Trkiyede klim eitl

Trkiyenin daglar


17/354

2b

Ana Sayfa

Geri

2a 2b

2c 2d

IKI


Trkiyenin daglar


18/354

2c

Ana Sayfa

Geri 2a 2bIKI

Trkiyede klim eitlTrkiyenin daglar


19/354

2d

Ana Sayfa

Geri 2a 2bIKI

rkiyede klim eitleri

Trkiyenin daglar

IKI


20/354

3a

Ana Sayfa

Geri

3a 3b

IKI

rkiyede klim eitleriTrkiyenin daglar

IKI


21/354

3b

Ana Sayfa

Geri

3a 3b

IKI



22/354

3c

Ana Sayfa

Geri

3a 3b IKI

rkiyede klim eitleri

Trkiyenin daglar

IKI


23/354

3d

Ana Sayfa

Geri 3a 3b

IKI



24/354

4a

Ana Sayfa

Geri4a 4b

IKIklim eitleri

Trkiyenin daglar


25/354

4b

Ana Sayfa

Geri 4a 4bIKIklim eitleri

Trkiyenin daglar


26/354

4c

Ana Sayfa

Geri

a 4b

c 4dIKIklim eitleri

Trkiyenin daglar


27/354

4d

Ana Sayfa

Geri4a 4b

klim eitleri Trkiyenin daglar


28/354

5a

Ana Sayfa

Geri 5a 5bIKIklim eitleri

Trkiyenin daglar


29/354

5b

Ana Sayfa

Geri5a 5b

IKIklim eitleriTrkiyenin daglar


30/354

5c

Ana Sayfa

Geri5a 5b



31/354

5d

Ana Sayfa

Geri5a 5b



32/354

6a

Ana Sayfa

Geri6a 6b

IKIklim eitleri

Trkiyenin daglar


33/354

6b

Ana Sayfa

Geri 6a 6bIKI

klim e itleri Trkiyenin daglar

IKI


34/354

6c

Ana Sayfa

Geri

6a 6b

6c 6dklim eitleri

Trkiyenin daglar

IKI


35/354

6d

Ana Sayfa

Geri

6a 6b

6c 6dklim eitleri

Trkiyenin daglar


36/354

ejant

Yeryznn Bitki rtsPaftalara Tklay

Ana Sayfa Haritalar

Reat ZBIRAK


37/354

Paftalara Tklaynz

Ana Sayfa

Haritalar

1 2 3

4 5 6

IKI

klim eitleriTrkiyenin daglar


38/354

ejant Ana Sayfa

Haritalar

IKI


39/354

Lejant

Ana Sayfa

Haritalar


40/354

Lejant

Ana Sayfa

Haritalar


41/354

Paftalara TklaynzAna Sa faHaritalar


42/354

Lejant

Paftalara T

Ana Sayfa

Haritalar


43/354

Lejant

Paftalara T

Ana SayfaHaritalar


44/354

1 2 3Ana Sa faHaritalar


45/354



46/354

1 2 3Ana Sa fa

Haritalar

klim eitleri


47/354

1 2 3


klim e itleri


48/354


klim eitleri


49/354


klim eitleri


50/354

1 2 3Ana Sa fa

Haritalar

klim eitleri


51/354

1 2 3

Ana Sa fa

Haritalar

klim eitleri


52/354

1 2 3Ana Sa fa

Haritalar

klim eitleri


53/354


klim eitleri


54/354


klim eitleri


55/354


klim eitleri


56/354


klim eitleri


57/354

Ana Sayfa

Haritalar

Sonraki


58/354

Ana Sa fa

Haritalar

klim eitleri


59/354

Bitki rts

Relief Bitki rts ilikisi

Ana Sayfa

Haritalar

Ayrntl bilgiler

Konular


60/354

Konular

DnyaGiri



Koray KOR.

IKI

Sonraki

S f

Haritalar


61/354

Bitki rtsBir yerde, doal olarak yetien bitkilerin oluturduu

toplulua bitki rts denir.

ORMAN MAK

BOZKIR YKSEK DA

(ALPN)

Ana Sayfa

Sonraki

A S f

Haritalar


62/354

lkemiz, bitki rts bakmndan olduka zengindir.9.000 e yakn bitki tr vardr.

Bunun sebepleri: klim (En nemli faktr):Scaklk, ya, rzgar, gnelenme sresi, Toprak, Yzey ekilleri, nsan.

Not: lkemizdeki doal bitki rtsnn eitli temelnedeni, lkemizde farkl iklimlerin grlmesidir.

lkemizin, bitki rts bakmndan zenginolmasnn sebebi

Ana Sayfa

Sonraki

A S f

Haritalar


63/354

Bitkiler alemi halen yaamakta olan yaklak 400.000trden meydana gelmitir:

Blnr bitkiler 3 600 tr Suyosunlar, algler 33 000 tr Mantarlar 56 000 tr Likenler 20 000 tr Karayosunlar 26 000 tr Ereltiler 12 000 tr Tohumlu bitkiler 230 000 tr

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

A S f

Haritalar


64/354

Tohumlu bitkiler

Aktohumlular 800 tr Kapaltohumlular 230 000 tr

Birenekliler 55 000 tr kienekliler 175 000 tr

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sa fa

Haritalar


65/354

Bitkilerin birbirine benzeyen yada farkl olan zellikleri

Benzer zelliklerC Yetitikleri ortamC Kkleri olmasC Gvdeleri olmasC Yapraklar olmasC iekleri olmasC Meyveleri olmas

Farkl zelliklerC Bulunduklar corafi

ortamC Yetitikleri yerC BiimleriC KkleriC GvdeleriC YapraklarC RenkleriC KokularC levleri

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


66/354

Yeryznde Bitki rtsnn Daln Etkileyen Faktrler

klimin Etkisi

Yer ekillerinin Etkisi

Toprak Faktr

Canl Etkisi

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


67/354

klimin Etkisi

a)Ya FaktrYal blgelerde gr bitki topluluklar grlrken kurakblgelerde bitki rts seyrekleir,llerde kurakl veseyrek baz otlara ve allara rastlanr

b)Scaklk faktrScak orta kuakta her tr bitki yetime alan bulabilirkensouk kutup blgelerinde ve ykseklerde bitkilererastlanmaz

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


68/354

vHer bitki trnn ideal artlarda geliebilecei veya uyum salayabileceibir scaklk ortamna ihtiya vardr bunun dna kldnda bitki trlerideierek yerini dier trlere brakr buna bitkilerin don olayna dayanklolup olmamalar da nemli etkidir.vDoal bitki rtsnn ekvator ile kutuplar arasnda geni ve ine

yaprakllar eklinde kuaklar oluturmalar (enlemin scakla etkisi) ve birda yamac zerinde ayn tr basamaklar oluturmalar (ykseltininscakla etkisi) rnektir.vYine belli bir ykseltiden (bitki rts st snr) ve belli enlemlerde (enlemsnr) sonra btn bitkilerin ortadan kalkmas da scakln bitki rtsnndalna etkisidir.

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


69/354

vBtn (ykselti) st snrlar scaklk, orman alt snrlar ise ya tarafndanbelirlenir.v ve Dou Anadolu blgelerinde ormanlarn belli bir ykseltiden sonrabalamas ykseltiye bal olarak yan artmasndan kaynaklanr.vBitki trlerinin geni yada ine yaprakl (reineli) olmalar scaklk artlarnabaldr. Ayrca geni yaprakl bitkilerin suyun donduu dnemlerde (fizyolojik

kuraklk) ve yalarn azald kurak dnemlerde yapraklarn dkmesi deya kadar scaklkla da etkilidir.vDalarn gnee bakan yamalarnda bitkilerin olgunlama sreleri dahaksadr orman ve aacn yetime snrda ykseltidir.(bak)vYeryznde bol scaklk ve nem artlarnn grld ekvatoral blgede enksa srede en gr bitkiler yetimektedir.

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


70/354

Bitkilerin hayatlarn srdrebilmeleri su ihtiyalarn

karlamalaryla ilikilidir. Yan dzenli olduu iklim kuaklarnda(ekvatoral,lman okyanus, Karadeniz iklimi) gr orman rtsnngelitii gzlenir.

Yalarn belli mevsimlerde topland yln baz

mevsimlerindeki kurakln belirgin olduu iklimkuaklarnda ise otsu bitkiler yada kurakl aalaryaygnlar.

Yalarn tesadfi olduu veya yllk ya toplamnn250mm nin altnda indii alanlarda(llerde) yzey ya

tamamen plak yada kurakla ar derecede dayanklbitkiler kakts ve allklarla kapldr.

YAI

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


71/354

Scakln btn yl 0 derecenin altnda kald ve bitkilerin topraktan sualma miktarnn olmad yerlerde souk buz lleri ise hibir bitki

grlmez.Kurakln belirgin olduu yerlerde daha fazla su kazanmak ve terlemeyiazaltmak iin u zellikleri gelimitir.Bitkilerin kk sistemleri gelimitirGvde bodur dallar ksadrYaprak yzeyleri kadife gibi tylerle kapldrYaprak zarlar kalndrBitkinin gvde dal yada yapraklar dikenlidir.rnein Akdeniz blgesinde yetien otsu bitkilerin bir ounun yzeyikadife gibi tylerle kapldr. Bu durum bitkilerin blge koullarna uymaabasnn bir sonucudur.

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


72/354

Rzgarlarn bitkilerin fiziki zellikleri zerinde nemli bir

etkisi olduu gzlenir. Bunun yannda bitki tohumlarnnsrklenerek farkl blgelere tanmasnda ve bitkilere aitiek tozlarnn birbiriyle birleerek dllenmesinde de rzgarlarnemli bir etkiye sahiptir.

RZGAR

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


73/354

Bitkilerin fotosentez yapabilmeleri iin a gnena ihtiyac vardr. Bu nedenle gnelenme sresininuzun olduu alanlarda bitkilerin daha ksa srede

olgunlap gelitii grlr. rnein yaz aylarnda ayn tr tarm rnlerinin 50-60

enlemleri arasnda lkemizden daha ksa zamandaolgunlatklar grlr.

IIK

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


74/354

Toprak Faktr

a) Topran yapsTopran yaps, zerinde yetien bitki trn belirleyebilir...

b) Topran dokusu

Topran sk yada gevek oluu bitki oluumunu etkiler

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


75/354

Yer ekillerinin Etkisi

a) Dalarn uzan bitki rtsnn yayln etkiler

a) Ykseklere kldka bitki rts deiir

a) Eimli yamalarda gr bitki rts grlr

a) Bak bitki rtsnn yaylnda en nemli faktrlerdenbirisidir

klim eitleri

Ana Sayfa

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


76/354

BAKI

klim eitleri

a Say a

C l Etki i

Sonr

aki

Ana Sayfa

Haritalar


77/354

Canl Etkisi

nsanlar, eitli alardan bitki rts zerinde etkili

olmutur..

a.Olumsuz etkiler

*Savalar*Tarm alan ama*Yakacak ihtiyac*Orman yangnlar*Hayvan otlatma

*Orman alanlarn imara ama*Yol yapm*Sanayileme

y

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


78/354

b)Olumlu Etkiler*Bitki trlerinin yaylmas

*Bitki trlerinin korunmas*Bitki trlerinin gelitirilmesi

klim eitleri

y

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


79/354

Hayvanlarn bitkilerin geliiminde katklar eitli hayvan trleri bitkilerin farkl yrelere tanmas

sayesinde bitki yaylna etkide bulunur. Bitkilerin dllenmesinde katklar vardr.

(Meyve bahelerinde ar bulundurulmas)Ayrca hayvanlara ait dk ve lelerin topraa

kararak bakteriyel, ve bcek faaliyetleriyle bitkiler iinuygun forma gemesi ve bylece gerek besinleringerekse de eitli kimyasallarn (azot, fosfor vs.)dngsel bir hareket gstermesi hayati nem tar.

klim eitleri1.Bu kimyasallarn

dngleri daha ok iklimolaylarna baldr.

y

Balca Orman Trleri

Ne

Ne

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


80/354

Kriterlere gre

mli

ormanlar

mli

ormanlar

-Ya ihtiyalarna gre

-Yaprak biimine

gre

-Ormanclk

sistematiine gre

Yayvan Yaprakllar

ne Yaprakllar

Karma Ormanl

KoruBozukBaltalk

BozukKoru Baltalk

y


81/354

Sonraki

klim eitleri Ana SayfaHaritalar

Kalnt (Relik) BitkilerSonraki


82/354

4.Jeolojik Zamanda iklim deiikliklerisrasnda farkl alanlarda oluan bitki topluluklar da

vardr. lkemizdeki bitkilerin 1/3 gnmziklim artlarndan nce oluan kalnt (relik) bitkilerdir. Bu yzden bitki rts haritalarna baktmzda relik bitkilerin dal dikkatekmektedir. Bu dal incelerken relief zelliklerini

dikkate almak gerekir; nk eitli olumsuzetkilerden korunan baz relik bitkilerin bulunduualanlar mikro klima zellikler arz etmektedir.

Karadeniz Blgesinde yetien kzlam sandalve sedir aalar aslnda Akdeniz bitkileridir.

klim eitleriAna Sayfa

Haritalar

Sonr

aki

Ana Sayfa

Haritalar


83/354

Kozmopolit Bitkiler : Yeryznde geni alanlara yayl gsteren bitkilere

kozmopolit bitkilerdenir.

rnek: Zeytin Aac

klim eitleri

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


84/354

Endemik Bitkiler Sadece dar bir blgede yayl gsteren bitkilere

endemik bitkilerdenir. rnek: Sla Aac (Kyceiz Gl evresi), Data

Hurmas (Data ve Teke Yarmadas), KazdaKknar (Kazda), spir Meesi (Kastamonu veYozgat), Kasnak Meesi (Gller Yresi)

rnek: Sla Aacklim eitleri

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


85/354

Koru Orman ve Baltalk Orman

Ormanclk sistematiine gre ormanlar koru vebaltalk olmak zere iki ana gruba ayrlr.

Koru ormanlar tohumdan veya dikim yoluyla oluanormanlardr,

Baltalk ormanlar ise srgnden gelien ormanlardr.Baltalk ormanlarda genel olarak yakacak odun venadiren sanayi odunu retilir. Bu ormanlar younolarak Dou ve Gney Dou Anadolu blgesindebulunurlar; ana aa tr ise Meedir.

klim eitleri

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


86/354

Ekolojik olarak ok hassas bir konumda bulunan

ormanlarmz iklim ve toprak yapsndaki eitliliktenkaynaklanan bir biyolojik zenginlie sahiptir.

Ormanlarmzda toplam 9000 bitki tr olup bunlarnyaklak 3000 tanesi endemik yani sadeceormanlarmzda yaayan trdr. Bu trlerden 1700

kadar nadir grlmekte, 200 kadar ise yok olmatehlikesi ile kar karya bulunmaktadr.

Ayrca 120 bin omurgasz, 426 ku, 8 kaplumbaa, 49kertenkele, 36 ylan, 20 kurbaa ve 120 memeli hayvantr de ormanlarmzda yaamaktadr.

klim eitleri

Ant AaSonraki

Ana Sayfa

Haritalar


87/354

Koruma altndaki byk ve yal aalara ant aa denir.

amlyayladan kuzeye doru yaklak20 km. kadar gidildiinde Bolkar Dalareteinde ve Kadnck vadisinin kuzeyindeAna Arda ularz. Ana Ard gerekten bir tabiat ant.Bugn 1107 yanda, 22

metre boyunda ve 3,5 metre apnda biraa; Ana ard. Malazgirt zaferini yaam olan bu aacmzn bulunduuyerden kadnck vadisi nin harika yeil vesarp manzarasn izlemek gerekten birhaz.Aacn nne on kii rahatlkladoland halde gvdeyi kapatamyor.

klim eitleri

ll

ne

ne

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


88/354

l

l

Yaprakl

A

alar

Yaprakl

A

alar

klim eitleri

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


89/354

Scaklk belirler

Ya belirler

Orman st snrn scaklk belirler. lkemizdeorman st snrnn en fazla olduu blge 2800m ile Dou Anadolu Blgesidir. AnadoluBlgesi 2500m, Karadeniz ve Akdeniz Blgeleri

2000-2100 mdir.

Dou Anadolu Blgesi (2800 m)

Anadolu Blgesi (2500 m)

Akdeniz Blgesi (2100 m)

Karadeniz Blgesi (2000 m)

Karadeniz Blgesi (0 m)

klim eitleri

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


90/354

Karadenizin ky kesiminde, ormanlarn arasnda eitliaak ve allardan oluan bitki topluluuna orman altbitki rts denir.

Bunlar:

orman gl, obanpskl, fndk, vez, imir,kocayemi ve kzlck tr.

zellikle orman gl alt ksmlarda daha ok kaynaalarnn eitli sebeplerle tahrip edildii alanlardaortaya kar.

Orman Alt Bitki rts

klim eitleri

ORMAN GL

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


91/354

klim eitleri

OBAN PSKLSonraki

Ana Sayfa

Haritalar


92/354

FINDIKSonraki

Ana Sayfa

Haritalar


93/354

VEZ

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


94/354

klim eitleri

MRSonraki

Ana Sayfa

Haritalar


95/354

KOCAYEMSonraki


96/354

Ana Sayfa

Haritalar

KIZILCIKSonraki

klim eitleri


97/354

Ana Sayfa

Haritalar

Ormanlarn Faydalar

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


98/354

Ormanlarn Faydalar

-Ormanlar; aalarla birlikte dier bitkiler, hayvanlar,mikroorganizmalar gibi canl varlklarla toprak hava, su , k ve scaklk gibifiziksel evre faktrlerinin birlikte oluturduklar karlkl ilikiler dokusunusimgeleyen ekosistemler olup, dnya yaam iin vazgeilmezdirler...

- Ormanlar yaantmzn her safhasnda ihtiya duyduumuz yapacak veyakacak hammadde kaynadr. Bunun yan sra bitkisel nitelikli tohum,iek, kozalak vb. ile mineral nitelikli akl, kum vb. hammadde

kaynaklarnn bir ksm da ormanlardan elde edilmektedir.- Ormanlar, bitkiler ve hayvanlar iin doal bir su kaynadr. Kar ve yamurbiimindeki ya yaprakl, dallar, gvdesi ve kkleri ve tutarak sellerin vetaknlarn olumasn nler. Ayrca yer alt sularnn olumasna yardmeder.

- Ormanlar erozyonu nler. Ormanlar rzgarn hzn azaltr, topra kkleriile tutarak yalarn ve akarsularn topra tamasn nler.

klim eitleri

Sonraki


99/354

- Ormanlar, yaban hayat ve av kaynaklarn korur. Neslitkenmekte olan hayvanlarn retimi, korunmas ve barnmasndakoruma alanlar oluturur. Bu sahalar milyonlarca canlnn yuvasdr.

- Ormanlar bitki rts ve toprak ierisinde byk miktarda karbondepoladklarndan, ikim zerinde olumlu etkiler yapar. Ar scaklklardzenler, bir s tamponu gibi grev yapar. Sca souu dengeler, yazscakln azaltrken, k scakln artrr, radyasyonu nler.

- Su buharn younlatrarak yamur haline gelmesini salar. Rzgar

hzn azaltarak toprak ve kar savurmalarn ve rzgarn kurutucuetkisini yok eder. Bu nedenle ak alanlara oranla ormanlarda gndzlerserin geceler ise scaktr.

- Ormanlar, eelenme, dinlenme ve bo zamanlar deerlendirmeimkan salar. Havas, suyu, doal grnmleri ve sakin ortam ilezellikle ehirlerde yaayan insanlar kendisine eker. Bu ynyle

insanlarn beden ve ruh sal zerinde olumlu rol oynar.


Haritalar


100/354

- Yerleim alanlar evresindeki hava kirliliini ve grlty nlemesi ileinsan sal bakmndan byk nem tar. Ormanlarn insan sal

zerindeki btn bu olumlu yararlar nedeniyle byk kentlerin evresindeormanlar yetitirilmekte, dinlenme yerleri kurulmaktadr.

- Ormanlar, orman iinde ve dnda yaayan insanlara eitli i alanlarsalar, isizlii nlemede etkin rol oynar, bylece kyden kente g azaltr.

- Ormanlar, ulusal savunma ve gvenlik bakmndan da ok nemlidir.

Askeri birliklerin sava tesisleri ile ara ve gerelerinin gizlenmesinde, savaekonomisi bakmndan deer tayan reine, katran ve tanenli maddelerinelde edilmesini salar,

- Ayrca ormanlar barajlarn ekonomik mrn uzatr, doal afetleri nler,lke turizmine katkda bulunur,

- Ormanlar, doal gzellikleri ve saylmayacak kadar ok faydalaryla iyibaktmz takdirde tkenmez bir doal kaynaktr.


Haritalar

AYRINTILI BLGLER Ana SayfaHaritalar


101/354

GR

BTK EKOLOJS

NEM VE YAI

KLM FAKTR SU STEKLERNE GRE BTKLER

SICAKLIK

VEJETASYON

EVAPORASYONRANSPRASYON

IIK

SICAKLIK STEKLERNE GRE BTKLER

IIK STEKLERNE GRE BTKLER

RZGAR

JEOMORFOLOJ

TOPRAK

ETKLEMLER

JEOLOJK

JEOMORFOLOJ

YAYILMA VE G

SKSESYONADAPTASYON

TERMLER

BTK ALANLARI

ETKLEMLER

Sonraki


102/354

RLYEF-BTKRTS LKS

YKSELT ETKS

BAKI ETKS

EM ETKS

VAD VE DEPRESYONLARIN BTK RTSDAILIINA ETKS

Ana Sa fa

Haritalarklim eitleri

Sonraki


103/354

RLYEFN ETKS

Ykselti B

ak

E

im

Vadilerin ve

Ana Sa faHaritalar

Sonraki


104/354

YKSELTNN ETKLER

Ykselti arttka: 1)Scaklk der. 2)Nispi nem ve su buhar azalr. 3)Ya, k ve buharlama artar. 4)Rzgr hz artar, gnlk scaklk farklar oalr. 5)Ykseldike scakln dmesi, topraktan su teminini

azaltr ve bitkilerde vejetasyon devresini (sresini)ksaltr.

6)Ykselti dorudan deil de bitki yetimesine etki edeniklim faktrlerine etki etmek suretiyle etkiler.(Yaniyukardaki artlara)

Ana Sayfa

Haritalar

7) Dalk sahalarda orman snrnn en yksek olduu yerler Ekvatorall l d

Sonraki


105/354

alanlardr.

Ana Sa faHaritalar

8)Dalarda ykseldike deien iklim koullarnn balcasonularndan biri, ykselti ile deien bitki topluluu katlarnn

Sonraki


106/354

sonularndan biri, ykselti ile deien bitki topluluu katlarnnmeydana gelmi ve st ste sralanm olmalardr.

Ana SayfaHaritalar

10)lkemizde de orman snr farkl ykseltidedirf kl bi l t i l

Sonraki


107/354

ve farkl bir sralan gsterirler.

Ana Sa faHaritalar

12) Herhangi bir blgede ykseklere kldka bitki rtski k t l kl l ibi d i ikli

Sonraki


108/354

sanki kutuplara yaklalyormu gibi deiiklie urar.

Ana Sa faHaritalar

13)Da yamalarndan ykseklere kldka scaklk der.Sonraki


109/354

Ana Sa fa Haritalar

14)Ykseklere doru ktka kurakla uyum salambitkil tl K l H b

Sonraki


110/354

bitkilere rastlanr.Kzlam, Hu vb.

Ana SayfaHaritalar

BAKININ ETKLER

Sonraki


111/354

Bak: Dalk alanlarn kuzey ve gneye bakan yamalararasnda gneten gelen radyasyon fark ve ya getirennemli rzgarlar alp almamas durumudur.

BAKININ ETKLER

1- Kuzey yarm krede dalarn gney yamalar gnenlarn daha fazla alr.

2- Gney yarm krede de dalarn kuzey yamalar gnenlarn daha fazla alr.

3- Her iki yarm krede de dalarn nemli rzgarlara kar

olan yamalar daha fazla ya alr.Buna bal olarak buyamalardaki bitki rts dier yamaca gre daha gr veeitlidir.

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


112/354

3-Eim Etkisi

Ana Sa faHaritalar

Sonraki


113/354

4-VAD VE DEPRESYONLARIN BTK RTS

DAILIINA ETKS

1-Vadilerin Etkisi

Vadi: ki ykselti arasnda uzanan alakta kalmgeitlerdir.

Vadiler ekilleri ve dorultularyla bitki dal zerindeetki yapmaktadr.

En nemli etkisi iklim yoluyla olur.

Ana Sayfa

Haritalar

Olu

Olu

Sonraki


114/354

Scaklk bakmndan dalaragre daha fazla elverilidurumdadr

Nemli rzgarlarn i kesimleresokulmasn salar

Vadi tabanlarnda kaln veverimli topraklar vardr

Yer alt suyu daha elverilidurumdadr.

Akarsu takn,Sel gibi olaylarsonucunda bitkiler zarargrebilir

Rzgarlar bitkilere zararverebilir(Aalarneilmesi,dallarnn krlmas gibi)

,Heyelan gibi olaylardan

olumsuz ekilde etkilenirler

l

i

l

i

ml

uEtkiler

i

ms

uz

Etkile

ri

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


115/354

Ana Sa faHaritalar

Sonraki


116/354

Ana Sa faHaritalar

Ana SayfaHaritalarSonraki


117/354

Sonraki


118/354

4-VAD VE DEPRESYONLARIN BTK RTS

DAILIINA ETKS2-Depresyonlarn etkisi

Depresyon:evresine gre alak bir alanda bulunan

yerlerdir.

Genellikle Ya ve Scaklk bakmndan etkilidir

Ana SayfaHaritalar

Olum

Olum

Sonraki


119/354

Havzas ak olan yerlerde iseBitki rts geliebilir

Baz depresyonlar yer alt suyubakmndan olduka verimlidurumdadr

Mikro klima etkisi sayesindeekonomik adan zengin tarm

rnleri yetitirilebilir(Idrdapamuk yetitirilmesi gibi)

Kapal havza durumundakiyerlerde ar kuraklk nedeniylebitki yetimesi zorlar

Yer alt suyu bakmndan fakirsahalarda l,bataklk,tuzlugller oluma ihtimali vardr

mlu

Etkil

eri

mlu

Etkil

eri

Ana SayfaHaritalar


120/354

Ana Sayfa

Haritalar


121/354

klim bilgisi ve Dnyann iklimi

Trkiyenin klimi

Ana Sayfa

Haritalar

Ana SayfaHaritalar Sonraki


122/354

klimler

Sonraki


123/354

lgili Balklar

klim nedir ? klim ve hava durumu arasndaki fark ? klimi kontrol eden parametreler nelerdir ? klim deiebilir mi ? klimin yer sistemi ierisindeki rol

nedir ?

Ana Sayfa

Haritalar

klim Nedir?

Sonraki


124/354

klim Nedir?

klim ve hava durumu arasndaki fark ?

- klim, bir yerdeki hava koullarnn geni bir zaman ve blgezerinde ortalamas olarak ifade edilir.

-

Hava durumu, uzun dnem yani iklimsel deiimler deilatmosferdeki ksa dnemde (gnlk, haftalk vs.) olabilecekdeiimleri ifade eder.

Hava durumu meteoroloji bilimi tarafndan incelenir, 07.00,14.00 ve 21.00 saatlerinde yaplan sinoptik (gnlk)

gzlemlerle ortaya karlr. klim ise klimatoloji bilimitarafndan incelenir ve en az otuz be yllk ortalama verilerile ortaya konabilir.

Ana Sayfa

Haritalar

klim

Sonraki


125/354

Dnya kliminin sonular ve dinamizmi birok parametre arasndaki etkileim sonucu

ortaya kmtr.

- Gne radyasyonu ve yrnge geometrisi- Yerekimi gc ve eksen eikliinin oran-

Atmosferin bileenleri, sirklasyonu ve hidrolojik evrim- Okyanuslarn zellikleri sirklasyonu- Yeryznn hidrolojik, biyolojik ve jeokimyasal zellikleri- Ktalarn, buzullarn, da sralarnn ve okyanuslarn

corafik zellikleri-

Dier faktrler?

Ana Sayfa

Haritalar

Gne Radyasyonu

Sonraki


126/354

Gne Radyasyonu

Scaklk enerjisinin dalgalar halinde ve asli bir

maddenin iletimine ihtiya duymadan yaylmasnifade eder. rnein bir odadaki ocakta yanan atein,uzanda durduumuz halde elimizi stmas, yaydradyasyon enerjisi sayesinde olur.

Dnya zerinde scaklk ve zellikle iklimbakmndan mevcut farklar da, ayn ekilde, gneenerjisinin dnya zerinde zamana ve mekana grefarkl dalmas nedeniyledir. Yalnz rzgarlar,buharlama ve scaklk iin deil, durmadan devam

eden muazzam atmosfer ve okyanus sirklasyonlariin gerekli olan enerjiyi de gne radyasyonu temineder.

Ana Sayfa

Haritalar

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


127/354

Gneten Gelen Inlarn DurumuGne nlarnn % 65i refleksiyon (yansma),difzyon (yaylma) ve absorbsiyon (emilme) yoluylakayba urar. Bu nlarn % 35i ise ma (gne

radyasyonu), kondksiyon (iletim) ve konveksiyon(tama) yoluyla yeryzn str.

Ksa-Dalga RadyasyonuSonraki


128/354

Uzun-Dalga

Radyasyonu

Net Radyasyon

Ana Sayfa

Haritalar

TERMOSFER10060

400 kmAtmosfer n K s mlari

Son

raki


129/354

Mezopoz

90

80

70

60

50 30

40

50

40

2030

20

-90

10

-100

10

-80 -70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0 10 20 30C

-140 -120 -100 -80 -60 -40 -20 0 20 40 60 80 F

32

MEZOSFER

Stratopoz

STRATOSFER

Tropopoz

TROPOSFER

Ykseklik(km)

Ykseklik(mil)

HETEROSFER

HOMOSFER

YON

OSFER

Radyo

dalgalar

yans mas

nn

OZONTABAKASI

-70C

-0C

-83CAtmosferDnyann evresinisaran, ierisindeeitli gazlarbulunan ve iklimolaylarnn

grlmesinisalayan havakreye atmosferdenir. Atmosfer;scaklklar,

younluklar vekalnlar farkl eitlikatmanlardanmeydana gelmitir.

Ana Sayfa

Haritalar

ATMOSFERN LK 80 KM LK KISMINDA BULUNANGAZLARIN ADLARI VE YZDELER

Sonraki


130/354

AZOT% 78

OKSJ EN

% 21

ARGON% 1 KARBON DOKSTve derler

ATMOSFERDEK GAZLARIN ORANSAL HACIMLARI

GAZLARIN ADLARI VE YZDELER

Ana Sayfa

Haritalar

Sonraki


131/354

Atmosferin Genel zellikleri

Miktar deimeyen Azot ve Oksijen sayesinde canl yaamgerekleir.

Ozonosfer ve yonosfer gibi atmosfer katmanlar sayesindeGneten gelen zararl nlarn tutulmasn salar.

Troposfer ve Ozonosfer katmanlar sayesinde yeryznnar snmasn ve soumasn engeller. yonosferde bulunan yapay uydular sayesinde kablosuz

telekominikasyon ilemleri salanr. Troposfer iersinde su buharnn varolmas rzgar, ya

gibi meteorolojik olaylarn grlmesini salar.

Ana Sayfa

Haritalar

kli

Sonraki


132/354

klim

klim Elamanlar

- Scaklk- Basn-

Rzgar- Nemlilik- Ya

Ana Sayfa

Haritalar

klim

Sonraki

A S f

Haritalar


133/354

Scaklk

Gne, yeryznde s meydana getirir. Isnn younlukcinsinden deerine scaklk denir. Scaklk yeryzndehomojen bir ekilde dalmamtr. Bu duruma etki eden birok faktr vardr.

Bu faktrleri;

- Gne nlarnn geli (dme) as

- Gne nlarnn atmosferde ald yol- Karasallk, denizellik ve nemliliin etkisi- Yerekilleri (konumlar, uzanmlar vb.)- Hava ktleleri ve rzgarlarn etkisi- Aydnlanma sresi- Okyanus akntlarnn etkisi gibi sralayabiliriz.

Ana Sayfa

Hava Scakl

Sonraki


134/354

Ana Sayfa

Haritalar

Gne Inlarnngeli as veAtmosferde Aldyol


135/354

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

EimDurumu

Sonraki


136/354

Eim

Fazla

EimAz

21 HazirandaAna SayfaHaritalar

Sonraki


137/354

Kuzey

Gney

BAKI

Ana Sayfa

Haritalar

Su buhar azATMOSFER


138/354

Su buhar

Fazla

Her200

md

e1

derec

eazalr

YKSEL

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Denizellik ve Karasallk


139/354

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


140/354

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Scaklk


141/354

Hava Ktleleri

-Scaklk ve nem bakmndan ayn zellii gsterenatmosferin geni paralar hava ktleleri olaraktanmlanr.

-Scak ve souk hava ktleleri olmak zere ikiye ayrlr.Hava ktlelerinin olumasnda enlem, karasallk vedenizellik faktr etkilidir.

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Scaklk Ana SayfaHaritalar


142/354

Okyanus Akntlar

-Okyanus akntlar scak ve souk okyanus akntlarolmak zere ikiye ayrlr.

-Scak su akntlarnn kayna ekvator ve evresidir. Etkiliolduklar yerlerde hava scakln ykseltirken kaynankutuplar ve evresinden alan souk su akntlar havascakln drr.

-Scak su akntlarnn ilk hareketinde alizeler etkili olurkensouk su akntlarnn ilk hareketinde kutup rzgarlaretkili olur.

Sonraki

ScaklkSonraki

Ana Sayfa

Haritalar


143/354

Okyanus Akntlar

Scaklk

Sonraki


144/354

Aydnlanma (Gnelenme)Sresi

-Gnein domas ile batmas arasnda geensreye aydnlanma sresi denir.

-Aydnlanma sresi arttka yeryz s depoedecei iin scaklk artar.

Scaklk

Ana Sayfa

Haritalar

Basn ve RzgarlarSonraki

Ana Sayfa

Haritalar


145/354

Atmosfer Basnc

-Dnyay evreleyen atmosfer eitli gazlardanolumaktadr. Bu gazlarn yerekiminin etkisiyle

yeryzne uygulada arla atmosfer basnc(hava basnc) denir.

*Dnya zerinde 45 derece enlemlerde denizseviyesinde 15 C derece scaklkta 1013 mb eit

olan basnca normal basn denir. 1013 mbninzerindeki basnlar yksek altndaki deerlerise alak basn olarak adlandrlr.

Basn ve Rzgarlar

Basn ve Rzgarlar


146/354

Basnc Etkileyen Faktrler

-Younluk-

Scaklk-Ykselti-Yerekimi-Dinamik Etkenler

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Basn ve Rzgarlar


147/354

Oluumlarna Gre Basnlar

-Termik Basnlar : Dnya zerinde snma vesoumaya bal oluan basnlardr.

-Dinamik Basnlar : Dnyann gnlk (eksen)hareketiyle oluan basnlardr.

Basn ve Rzgarlar

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Basn ve Rzgarlar


148/354

Rzgarlar

-Yksek basntan (youn havadan) alak

basnca (az youn havaya) doru yatayynde meydana gelen hava hareketinerzgar denir. Oluumunun temel sebebibasn farkdr.

Basn ve Rzgarlar

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


149/354

Rzgarlarn Genel zellikleri

-Rzgarlar geldikleri yerlerin scaklk koullarn gittikleriyerlere tarlar-Ekvator evresinden gelenler scaklk, kutuplarevresinden gelenler ise souma getirir ve scaklazaltr.-Yazn karadan esen rzgarlar scak ve kuru, kn karadan

esenler ise souk ve kuru hava getirir.-Yazn denizden esen rzgarlar serin ve nemli, kndenizden esen rzgarlar ise lk ve nemlilik getirir.

Basn ve Rzgarlar

R itl i

Basn ve Rzgarlar

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


150/354

Rzgar eitleri

Rzgarlar

SrekliRzgarlar

MevsimlikRzgarlar

Yerel Rzgarlar

Alizeler

Bat Rzgarlar

KutupRzgarlar

Muson Rzgarlar

Yaz Musonlar

K Musonlar

Scak Yerel

Rzgarlar

Souk Yerel

Rzgarlar

Meltem

Rzgarlar

Denizel Tropikal

RzgarlarSamyeliKble

Lodos

Hamsin

Sirokko

Fhn

Karayel

Yldz

Poyraz

Mistral

Bora

Krivetz

Etezyen

Deniz Meltemi

Kara Meltemi

Da Meltemi

Vadi Meltemi

Kasrga

Tayfun

Tornado

Hurakan

Nem ve YaSon

raki

Ana Sayfa

Haritalar


151/354

Nem-Atmosferdeki su buharnn artmas, okyanuslarda,denizlerde ve gllerde meydana gelen buharlamasonucunda gerekleir.-Buharlama, atmosferin yeryzndeki su ktlelerinden su

buhar (nem) almas olaydr.-Yeryznde meydana gelen buharlama basncnazalmasyla, scakln ve rzgar hznn artmas ile artgsterir.-Suyun yeryzyle atmosfer arasnda yer deitirmesiolayna hidrolojik evrim veya su dolam denir.

MutlakNem

MaksimumNemBal Nem = X 100

Hid l jik D

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


152/354

Kresel Su Dolam

Hidrolojik Dng

Hidrolojik Dng SonrakiAna Sayfa

Haritalar


153/354

Dnya Su BilanosuSu rezervuar Yzdelik Oran (%)

Okyanuslar 97

Buzullar ve Buzulapkalar

2.2

Yeraltsular 0.7

Gller ve Akarsular 0.013

Toprak nemi 0.013

Atmosfer 0.0009

Dn a S Bilanos

Hidrolojik Dng


154/354

Dnya Su Bilanosu

37.300.000 km3tatl suyun,

% 2.04 Buzullarda% 0.61i Yeraltnda% 0.009u Gllerde

% 0.005i Toprak Nemi% 0.001i Atmosferde% 0.0001i Akarsularda

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Hidrolojik DngKATI Elektrostatik ekim

kuvvetinden dolayatomlar birbirnedeecek durumda


155/354

YOUNLAMA (-)

BUHARLAMA (+)

GAZ

Sv iindeki atomve molokllerbiribirinden hayliuzaklam

SIVI

Sv iindeki atom vemolokller birbirineyaklam

Su

Buz

deecek durumdayakn

DONMA(-)GAZ

DURU

MUN

A

SBLMASYO

N(+)

KATI

DURU

MA

SBLMASYO

N(-)

Buu

SUYUN HAL

ERGME(+)

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Hidrolojik Dng


156/354

Ya Herhangi bir alana kar, yamur, dolu, kra ve

halinde den suya denir. Meteorolojik olarakbir blgeye den ya miktar milimetre olarak

ifade edilir.1 m2lik bir alana isabet eden 1 milimetreyksekliindeki suyun hacmi 1 litredir.

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


157/354

Hidrolojik Dng

Ya

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


158/354

Hidrolojik Dng

Buharlama

Serbest su ktlesinden ya da zemindenbuharlama birbirinden farkldr. Denizler, gller,rezervuarlar, akarsular gibi yerlerde buharlamadaha iddetli olur

Hidrolojik Dng

Terleme


159/354

Terleme

Bitkiler kkleriyle topraktan aldklar suyu kullandktansonra yapraklar vastasyla su buhar halindeatmosfere veriler. Bitkilerin bu fonksiyonuna terleme(transpiresyon) denir. Terleme, k iddeti, scaklk,rzgar hz, vejetasyon dnemi ve bitki trne gredeiir.

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Hidrolojik DngTerleme


160/354

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Hidrolojik Dng

Alkonma (ntersepsiyon)


161/354

Atmosferden denyan bir ksmbitkilerin yapraklar vegvdeleri zerindetutulur. Bu durum

mevsime, yaa,aalara bal olarakdeiir. Bazenormanlarda alkonma% 40a kadar kabilir.

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


162/354

Ya Ya-Buharlama


163/354

Ak ve Su Fazlas Toprak Nemi

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Ya


164/354

Ya

Ya Tipleri

-Konveksiyonel Ya-

Cephe (Depresyon) yalar-Orografik (Yama) Yalar

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Ya

Dnya Yllk Ya Ortalamas (1959-1997)

Ana SayfaHaritalar


165/354

Dnya Yllk Ya Ortalamas (1959 1997)

Ya

Sonraki

Makro klimlerBitki rts Dalm

Sonraki


166/354

Ana Sayfa

Haritalar

Makro klimlerTropikal Ormanlar

Sonraki


167/354

-Her mevsimi yal, yalar konveksiyonel ve2000 mmnin stndedir.

-Scaklk farknn en az olduu makro iklimdir(1-2 C derece)

-Bitki rts uzun boylu, srekli yeil kalangeni yaprakl tropikal ormanlardr.

-Srekli Termik Alak Basn alandr.

Ana Sayfa

Haritalar

Makro klimler

Savan

Sonraki


168/354

-Yalar konveksiyonel ve 1500-2000 mmarasndadr.

-Scaklk fark 4-5 C dereceyi gemez

-Bitki rts uzun boylu savanlardr.

-Laterit topraklar yaygndr.

Ana Sayfa

Haritalar


169/354

Makro klimlerl

-Yalar ok az ve belirsizdir.

-Scaklk fark ok fazladr.

-Bitki rts ok seyrek ve kaktslerdenoluur.

-Toprakta tuz ve kire oran ok fazladr.

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Makro klimler

Akdeniz


170/354

z

-Yazlar uzun scak vekuraktr, klar ksa veyaldr.

-Yalar kn cepheeklindedir.

-Kar ya ve don olaynaender rastlanr

-Bitki rts makitopluluklardr.

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Makro klimlerStep SonrakiAna Sayfa

Haritalar


171/354

-Yazlar scak ve kurak, klar ise souk ve karyaldr.

-Yalar az ve kn kar yalar uzun sre yerde kalrYa miktar 300-500 mm arasndadr.

-Bitki rts ilkbaharda yalarla yeeren yaznkuruyup sararan ot topluluklardr.

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar


172/354

Makro klimler

Ilman Okyanusal klim ve KarkOrmanlar

-Bu iklimin oluumunda bat rzgarlar ve scakokyanus akntlar etkilidir.

-Klar lk, yazlar serin ve her mevsim yalbir iklimdir.

-Bitki rts ine ve geni yapraklardanoluan kark ormanlardr

-Kahverengi orman topraklar yaygndr.

Makro klimlerKarasal klim ve neYaprakl Ormanlar


173/354

-Klar uzun srelidir. Gei mevsimleriolan ilkbahar ve sonbahar ksa, yazlarise yaldr ve ksadr.

-K ya az ve kar eklindedir.Yalarn ortalamas 500-600 mmcivarndadr.

-Bitki rts ine yaprakl taygaormanlar dalk kesimlerde daayrlardr.

-Humusa zengin siyah renkli ernozyomtopraklar hakimdir.

Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Makro klimler

Tundra klimi ve Tundralar (Alpin ve


174/354

Tundra klimi ve Tundralar (Alpin veArktik)

-Yazlar ksa (1-2 ay) en scak ay +10 Cderecyi gemez. Kn scaklk -40a kadariner.

-Topraklar genelde donmutur. Ksa yazdneminde zlen topraklar bataklk halinegelir. Bu alanlarda tundra otlar geliir.

-Bu iklimde yalar yaklak 250 mmdir.Sonraki

Ana Sayfa

Haritalar

Makro klimlerKutup ve Yksek Da Buzullar


175/354

Sonraki Ana SayfaHaritalar


176/354

SonrakiAna Sayfa

Haritalar


177/354

Sonraki Ana Sayfa

Haritalar


178/354

Sonraki Ana Sayfa

Haritalar


179/354

Sonraki Ana Sayfa

Haritalar


180/354


181/354

Ana Sayfa

Haritalar


182/354

TRKYENN KLM

Sonraki


183/354

TRKYENN KLMNETKLEYEN FAKTRLER

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


184/354

Trkiye, ok eitli iklimlerin bulunduu lkelerdendir.

Bu duruma yol aan balca etmenler unlardr

Ana SayfaHaritalar

1-Matematik Konumun Etkileri

Sonraki


185/354

Trkiye 36 - 42 kuzey paralelleri arasnda bulunur. Bunedenle genel olarak subtropikal kuakta yer alr.

Gne nlarnn yazla k arasnda yaklak 46 lik afarkyla gelmesi

Yllk scaklk farklarnn yksek olmas,

Drt mevsiminin belirgin olarak yaanmas

Kuzeye gidildike scakln azalmas

Ana SayfaHaritalar

Ilman iklim koullarnn etkili olmas

Sonraki


186/354

Ilman iklim koullarnn etkili olmas

Tropikal ve kutupsal hava ktlelerinin etkili olmasTemmuz aynda yaz, Ocak aynda k yaanmas

Bak faktrne gre dalarn gney yamalarndagnelenme sresi daha uzun, scakln daha yksekolmas.

Gne nlarn hibir zaman dik almaz

Bat Rzgarlarnn etkisinde olmas.

Ana SayfaHaritalar

2-zel Konumun EtkileriSonraki


187/354

Trkiye Akdeniz ikliminin etkisi altnda olduu halde, farkiklim tipleri ortaya kmtr.

Bu durum zel konum koullaryla ilgilidir.

Ana SayfaHaritalar

a)evresindeki denizlerSonraki


188/354

Kylarla i kesimler arasnda scaklk ve nemlilik fark okbelirgindir.

Ayrca zellikle k mevsiminde enlem etkesine ters

durumlar ortaya kmaktadr.

Kylarmzda scaklk fark azdr

Ana SayfaHaritalar

Kylarmzda yllk scaklk ortalamas i kesimlere greyksektir

Sonraki


189/354

yksektir

Kylarmzda ya i blgelerden daha fazladr

lkemizde yllk scaklk fark, scaklk dal, ya rejimi,ya miktar, daimi kar snr, donlu gn says, karrtsnn yerde kalma sresi, nemlilik, bulutluluk ile denizegre konum arasnda sk bir iliki vardr.

Ana SayfaHaritalar

b) Etrafndaki kara ktlelerinin etkileri

Sonraki


190/354

Kn Sibirya zerinde oluan souk hava ktleleri,lkemizde klarn souk ve sert olmasna neden olur

Yazn Afrika ve Arabistann ok snmasyla oluan scakhava ktleleri, scaklklarn olduka ykselmesine nedenolur.

Kn Avrupa ile Balkanlarda oluan souk hava ktlelerilkemizde scaklklarn dmesine neden olur

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


191/354

Kara ktleleri yurdumuzun denizlerden uzak i kesimlerindekarasall artrr

lkemizin etrafnda yer alan geni kara paralar zerindeoluan deiik hava ktleleri yurdumuzun iklim zelliklerizerinde etkili olur.

Ana SayfaHaritalar

c) Etrafndaki Basn Merkezlerinin Etkisi

Sibirya YB Dou Anadolu bata olmak zere lkemizde kn iddetlisouklarn grlmesine neden olur

Sonr

aki


192/354

souklarn grlmesine neden olur

zlanda YB K mevsiminin lk ve yal gemesine neden olur

Basra AB yazn zellikle Gneydou Anadoluda ar scaklarn

grlmesine neden olur

lkemiz kuzeydeki souk hava ktleleri ile gneydeki scak havaktlelerinin karlama alndr.

Yazn yurdumuz tropikal hava ktlesinin etkisinde olduundanKaradeniz hari ya pek grlmez.

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


193/354

Ana Sayfa Haritalar

). Yeryz ekillerinin Etkisi

Sonraki


194/354

Ykselti:

Trkiye ortalama ykseltisi fazla olan, dalk bir lkedir. Bunedenle scaklk genel olarak dktr.

Ykseltinin douya gidildike art-mas, scakln da douya

gidildike dmesine neden olmaktadr. Bu durum blgelerarasnda iklim farkllklarna yol amaktadr.

Dou Anadolu'nun Anadolu'dan daha fazla ya almasda ykseltinin etkisiyle aklanr.

Ana SayfaHaritalar

Yzey ekilleri:

Trkiye yzey ekilleri bakmndan eitlilik gsterir

Sonraki


195/354

Trkiye yzey ekilleri bakmndan eitlilik gsterir.

Trkiye'nin bu zellii, dar alanlarda etkili olan mikroklimaiklimlerin olumasna yol amtr. Yani iklimieitlendirmitir. Idr ve Rize buna rnektir.

Genel olarak evresine gre yksek yerler daha fazla yaalrken, depresyon alanlar yazn kurak ve scak olmaktadr.

Ana SayfaHaritalar

Dalarn uzan:

Kuzey ve gneyde kyya paralel uzanan dalar deniz ikliminin

Sonraki


196/354

Kuzey ve gneyde kyya paralel uzanan dalar deniz ikliminin

etki alann snrlandrr. Bu nedenle nemli hava ktleleri yksekdalar ap i kesimlere ulaamaz.

Kylar bol yal ve l-manken i kesimlerde ya az scaklkdk, yllk scaklk fark fazladr. nk yksek dala-r aaraki blgelere gelen hava ktleleri snarak kuraklamtr. rnein Anadoludaki kurakln en nemli nedenlerinden biri budur.

Dalarn denize bakan yamalar Trkiye'nin en ok ya alan

yerleridir.

Ana SayfaHaritalar

Bat Anadolu dalar, Ege Denizi'ne dik uza-nr. Bu nedenledeniz ikliminin etki alan bu kylarmzda en geni boyutunaular.

Sonraki


197/354

Dalar arasndaki knt ovalarnda deniz iklimi ikesimlere doru daha fazla sokulabilir.

Kylarla i kesimler arasnda iklim farkllna yol aan ennemli etmen dalarn uzandr.

Dalarn ykseltisi arttka bu fark daha da

belirginlemektedir. rnein yksek dalardan dolay DouKaradeniz'de i kesimlerle ky kesimi arasndaki fark okbelirgindir.

Ana SayfaHaritalar

Bak ve Eim Durumu

Sonraki


198/354

lkemizin kuzey yarkrede yer almas,dalarn gneyebakan yamalarnn kuzeye bakan yamalara gre gneenerjisinden daha fazla yaralanmasn ve snmasn salar.

lkemizin dnenceler dnda yer almas nedeniyle gnenlar hibir zaman tam dik olarak gelmez.

Ana SayfaHaritalar

Sonraki

Ana SayfaHaritalar


199/354

Baknn etkisiyle gneednk yamalar gnenlarn daha bykayla alr.

Gnee dnkyamalarda gnelenmesresi daha uzunken,dier yamata gne

daha erken batt iindaha ksadr.

Gneye bakan yamalarda bak ve eim durumusonucunda:

S kl k d h k kti O l k lti d h

Sonraki


200/354

Scaklk daha yksektir.

Gnelenme sresi daha uzundur.

Karlarn yerde kalma sresi daha

ksadr.

Kalc karlarn balama ykseklii dahafazladr.

Tarm rnlerinin olgunlama sresidaha ksadr.

Ormanlarn ykselti snr daha

fazladr.

Yerlemeler daha youndur

Buharlama daha oktur

Akarsu rejimleri daha dzensizdir

Ana SayfaHaritalar

TRKYE'DE KLM ELEMANLARI

A. SICAKLIK

Sonraki


201/354

Trkiye'de scaklk,kylarda enlem farkna,

i kesimlerde ise denizden uzaklk,

ykselti,

yer ekilleri gibi faktrlere bal olarak deiir.Asl metin stillerini dzenlemek iin tklatnkinci dzey

nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzey

Ana SayfaHaritalar

1. Yllk Ortalama Scaklk Dal

En dk ortalama scaklklar Kuzeydou Anadoluda

Sonraki


202/354

En dk ortalama scaklklar, Kuzeydou Anadolu da

grlr.

En yksek ortalama scaklklar, Gneydou Anadolu

Blgesinin gneyi ile Akdeniz kylarnda grlr.

En dk scaklk ile en yksek scaklk arasndaki fark 8Cden fazladr.

Ana SayfaHaritalar

Scaklk genelde gneyden kuzeye gidildike azalmaktadr.

Sonraki


203/354

(Enlem)

Scaklk kydan uzaklaldka azalr

(Karasallk)

Scaklk batdan douya azalr

(Ykselti)

Ana SayfaHaritalar

2. Temmuz Ay Ortalama Scaklk Dal

Sonraki


204/354

Temmuz aynda, blgeler arasndaki scaklk fark Ocakayna oranla daha azdr.

Temmuz aynda en dk scaklk, Kuzeydou Anadolu,

Karadeniz kylar ve Marmarann kuzeyinde grlr.

Bu ayda en yksek scaklklar , Gneydou AnadoluBlgesi'nde grlr

Ana SayfaHaritalar

Asl metin stillerini dzenlemek iin tklatnkinci dzey

nc dzey Drdnc dzey

Sonraki


205/354

Temmuz Ay Ortalama Scaklk Dal

y

Beinci dzey

Ana SayfaHaritalar

3.Ocak Ay Ortalama Scaklk Dal

Ocak aynda blgeler arasndaki scaklk fark Temmuz

Sonraki


206/354

Ocak aynda, blgeler arasndaki scaklk fark, Temmuzayna oranla daha fazladr.

En dk scaklklar, Kuzeydou Anadoluda grlr. (Ocakaynda bugne kadar llm en dk scaklk deeri-43,2 C ile Ar iline aittir.)

En yksek scaklklar Akdeniz ky kesiminde grlr.

Ana SayfaHaritalar


nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzey

Sonraki


207/354

Ocak Ay Ortalama Scaklk Dal

Beinci dzey

Ana SayfaHaritalar

Gnlk ve Yllk Scaklk Farklar

Trkiye'de gnlk ve yllk scaklk farklar ky

Sonraki


208/354

Trkiye de gnlk ve yllk scaklk farklar kyblgelerimizde az, i blgelerimizde fazladr.

En az yllk fark Dou Karadeniz kylarnda grlr. (15 -16C).

En ok yllk fark ise, Kuzeydou Anadolu'dadr.(Erzurum'da 27C, Kars'ta 29C, Ar'da 31 C)

Ana SayfaHaritalar

Trkiye'de Don Olay ve nemi

Scakln 0 derecenin altna kesimlere gidildike don olay

Sonraki


209/354

Scakln 0 derecenin altna

dmesi sonucu suyun katlamasolayna don denir.

Don olay en ok KuzeydouAnadoluda(Erzurum-Kars 180 gn),

en az Bat Akdenizde grlr

Yllk ortalama scaklk dal iledonlu gnler arasnda byk birbenzerlik vardr

kesimlere gidildike don olay

erken balayp ge bitmektedir.Nedeni ykseklik ve karasallk tr

Beklenmeyen zamanlardaki ilkdonlar tarm olumsuz etkiler.

Mays ve hazirandaki donlar sebzemeyve retimini azaltr.

Kara ve demir yollarn olumsuzetkiler.

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


210/354

Trkiyede Donlu Gn Says

Ana SayfaHaritalar

Tarmsal rnlerinyetime sresi ve tr,

Asl metin stillerini dzenlemek iin tkkinci dzey

nc dzey

Sonraki


211/354

y ,

topran ilenmesi,yerleme,

konut tipi,

hayvanclk,ulam,

ticaret,

inaat sektr zerindenemli etkiye sahiptir.

y

Drdnc dzey Beinci dzey

Ana SayfaHaritalar

b.BASIN

lkemizde etkili olan basn merkezleri...

Sibirya TYB Kn

Sonr

aki


212/354

Sibirya TYB Kn

Asor DYB Srekli

Orta Avrupa TYB Kn

zlanda DAB Srekli Daha ok kn

Basra TAB Yazn

Ana SayfaHaritalar

a. Sibirya Antisiklonu:

Sibirya zerinde oluur.Trkiye'yi kn etkiler. Souk vekar getirir 60 enlemleri

b. Asor Antisiklonu:

Atlas Okyanusu zerindekiAsor Adalar evresinde, 30 DYBalanna bal olarak oluur

Sonraki


213/354

kar getirir. 60 enlemleri

evresinde olumasna ramen,soumadan dolay termikkkenlidir.

alanna bal olarak oluur.

K mevsiminde Sibiryaantisiklonu ile birleerek Trkiyezerinde etkili olduunda zlandasiklonu Trkiye'ye sokulamaz.Bunun sonucunda da lkemizde

klar souk, sert ve kar yalgeer.

Ana SayfaHaritalar

c. Basra Siklonu:

Basra Krfezi evresinin arsnmasyla oluur. Samyelirzgarlar vastasyla Akdeniz ve

d. zlanda Siklonu:

zlanda zerinde oluur.Trkiyede kn ve ilkbaharda etkiliolur. Etkili olduunda Trkiye'de

Sonraki


214/354

rzgarlar vastasyla Akdeniz ve

Gneydou Anadolu blgelerindeetkili olur. Havadaki nemi kurutarakscaklk ve buhar-lamay arttrr30 Kuzey enlemi evresindeolumasna ramen, snmadandolay termik kkenlidir. Trkiye'deyaz mevsiminde etkilidir.

olur. Etkili olduunda Trkiye de

klar lk, ksa ve yamurlu geer.60 enlemleri evresinde olutuuiin dinamik kkenlidir

Ana SayfaHaritalar

RZGR

Yksek basn alanlarndan

Sonraki


215/354

Yksek basn alanlarndanalak basn alanlarnadoru olan yatay havaakmlarna rzgr denir.

Asl metin stillerini dzenlemek iin tklkinci dzey

nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzey

Ana SayfaHaritalar

Trkiye'ye kuzeybat kuzey

Asl metin stillerini dzenlemek iin tklatkinci dzey

nc dzey

Sonraki


216/354

Trkiye ye, kuzeybat, kuzeyve kuzeydoudan esenrzgarlar enlemin etkisiyle,hava scakln drrler.Gneybat, gney ve

gneydoudan esenrzgarlar ise havascakln ykseltirler.

nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzey

Ana SayfaHaritalar

a. Souk Yerel Rzgarlar:

Sonraki


217/354

Karayel: Balkanlar'daki yksek basn ve BasraKrfezi'ndeki alak basn sonucu oluur. Kuzeybatdansouk ve kuru olarak eser. K mevsimin-de MarmaraBlgesi ile Bat Karadeniz'de scaklk-lar azaltarak karyana neden olur.

Yldz: Kuzeyden eser. Karadeniz zerinden geldi-i iinsouk ve nemlidir. Karadeniz Dalar'nda ya brakr.

Ana SayfaHaritalar

Souk Yerel Rzgarlar

Poyraz: Marmara, Karadeniz ve blgelerimizekuzeydoudan esen souk, kuru bir rzgardr. Do-u

Sonraki


218/354

Avrupa'daki yksek basncn etkisi sonucunda oluur. Knscaklklar azaltarak kar yana ne-den olur. Yaz poyrazise serin ve kuru olarak eser.

Ege Denizi'nde, yazn poyraz benzeri rzgarlar tamkuzeyden eserler. Eski Yunanllar bu rz-garlara, ticaretrzgar anlamnda Etesia demi-lerdir. Bugn de, Dnyaliteratrnde Ege Deni-zi'nde yazn kuzeyden esenrzgarlara etezyen denilmektedir.

Ana SayfaHaritalar

b. Scak Yerel Rzgarlar

Lodos: Kuzey Afrika'daki yksekbasn ve Hazar Denizi'ndeki alak

Sonraki


219/354

basn ve Hazar Denizi ndeki alak

basn sonucu oluur. Marma-ra,Ege ve Akdeniz blgelerinde etkilidir.

Akdeniz'den geldii iin nemli vescaktr. kesimlere sokulurkenykseltinin etkisiyle souyarak

yaa neden olur.K mevsiminde etkili olduublgelerde, scakl arttrarak karerimelerine neden olur.

Ana SayfaHaritalar

Scak Yerel Rzgarlar

Kble: Gneyden eser. kesimlerimizde etkili olur. Akdeniz

Sonraki


220/354

Blgesi'nde nemli ve scak, i kesim-lerde ise, kuru ve scakolarak eser.

Keileme (Samyeli): 30 enlemi evresindeki di-namikyksek basncn etkisi sonucu oluur. Suri-ye l'ndenGneydou Anadolu'ya doru eser. Scak ve kurudur. Bitkilerzerinde kurutucu etkisi vardr.

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


221/354

RKYEDE YEREL RZGARLAR

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


222/354

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


223/354

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


224/354

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


225/354

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


226/354

Ana SayfaHaritalar

Deniz ve Kara Meltemleri:

Gndz, karalar daha ok snacaiin alak basn alan, denizler ise

Asl metin stillerini dzenlemek iin tkinci dzey

Sonraki


227/354

yksek basn alandr. Bununsonucunda denizden karaya dorurzgr eser. Bu rzgra denizmeltemi denir.

Gece ise, karalar daha fazlasouyarak yksek basn alandurumuna geerler. Denizler dahascaktr ve basn azdr. Bununsonucunda da, karadan denizedoru rzgr eser. Bu rzgra karameltemi denir.

nc dzey Drdnc dzey Beinci dzey

Ana SayfaHaritalar


nc dzey Drdnc dzey

Sonraki


228/354

Beinci dzey

Ana SayfaHaritalar

Vadi ve Da Meltemleri:

Gndz, da doruklar vadilerden dahaerken snr ve alak basn oluur.Vadiler ise, daha serindir ve yksekbasn alandr. Bunun sonucunda, vaditabanlarndan da yamacna ve

Asl metin stillerini dzenlemek iin tkinci dzey

nc dzey

Sonraki


229/354

tabanlarndan da yamacna vedoruklarna doru rzgr eser. Burzgra vadi meltemi denir.

Geceleri ise, da yamalarnda veyksek pltolarda hzla souyan havayksek basn alan oluturur. Alakovalar ve vadiler ise, nem orannn dahafazla olmas nedeniyle scaktr ve alakbasnlar grlr. Bunun sonucunda da,da yamalarndan alak ova vevadilere doru rzgr eser. Bu rzgrada meltemi denir.


Ana SayfaHaritalar

Sonraki


230/354

Ana SayfaHaritalar

Fhn (Fn):Hava ktleleri da zirvesine doru karken, scakl yaklak her 100 m.de 0,5 C azalr. Belli bir ykseltiden sonra bnyesindeki nemi ya olarakbrakr. Dan arka yamacna getiinde kuru zelliktedir ve yamacasrtnerek alalr. Srtnmenin etkisiyle scakl her 100 m. de 1C artar.Da zirvelerinden aaya doru scak ve kuru olarak esen bu rzgrlara

Sonraki


231/354

fhn rzgr denir.Trkiyede, Toroslar ve Kuzey Anadolu Dalarnn denize bakanyamalarnda grlr

Asl metin stillerini dzenlemek iin tklatn

kinci dzey nc dzey


Ana SayfaHaritalar

Sonraki


232/354


nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzey

Ana SayfaHaritalar

C. NEM VE YAILAR

Trkiye'de, yllk ortalama ya bakmndan, bl-geler

Sonraki


233/354

arasnda byk farkllklar vardr.

Baz blgelerde ortalama ya 2500 mm'yi bulurken, baz

blgelerde 250 mm'nin altna inmektedir.

Ana SayfaHaritalar

Trkiye'de yan daln incelediimizde u zelliklergrlr

Trkiye'de ya dal haritas ile yer ekilleri haritas

Sonr

aki


234/354

karlatrldnda, aralarnda yakn ilgi bulunduu tespitedilmektedir. (Dalk yerler ok, alak alanlar az ya alr)

Ana SayfaHaritalar

Kylarda ve ykseklerde ya fazla, i kesim ve alakalanlarda ya azdr.

Sonraki


235/354

Kylardaki dalarn denize bakan yamalar ok, dieryamalar az ya alr.

blgelerdeki depresyonlar az ya alr.

Ksa mesafelerde ya miktarlar ok farkllkgsterebilir.

Ana SayfaHaritalar

Trkiye'de fazla ya alan yerler (1000 mm. den fazla),

Sonraki


236/354

Dou ve Bat Karadeniz blmleri

Bat ve Dou Anadoludaki baz dalardr.

En fazla ya alan yer Rize evresidir.

(2400 mm. den fazla

Ana SayfaHaritalar

Trkiye'de orta derecede ya alan yerler

(500 mm -1000 mm aras),

Sonraki


237/354

Akdeniz, Ege,

Marmara,

Orta Karadeniz,

Dou Anadolu ve

Anadolu'nun kuzey kesimleridir.

Ana SayfaHaritalar

Trkiye'de az ya alan yerler (500 mmnin altnda),

Anadolu,

Sonraki


238/354

Gneydou Anadolu ve Dou Anadolu'nun ukur yerleridir.

En az ya alan yer, Tuz Gl evresi ile

Idr Ovas civardr. (250 mm nin altnda

Ana SayfaHaritalar

Asl metin stillerini dzenlemek iin tklatnkinci dzey nc dzey


Sonraki


239/354

TRKYEDE YILLIK ORTALAMA YAI

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


240/354

Ana SayfaHaritalar

Yan mevsimlere dalm (ya rejimi) bakmndanblgeler arasnda nemli farkllklar grlr.

Karadeniz Blgesi her Kurak dnem genellikle

Sonraki


241/354

mevsim yaldr.Bunun dnda kalanblgelerde kurak ve yaldnemlere rastlanr.

yaza rastlarken, yaldnem ka rastlar.

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


242/354

Trkiye Bal Nem

Ana SayfaHaritalar

Trkiyede Sis Ve nemi

Deniz, kara ve hava ulam aksar

Sonraki


243/354

Trafik kazalar olur

Hava kirlilii artar

Nefes almay gletirir

Solunum yollar rahatszlklarna neden olur

Ana SayfaHaritalar

Trkiyede Kuraklk ve Kurak Blgeler

Gneydou Anadolu kurakln en Tuz gl ve evresi,

Sonraki


244/354

belirgin olduu blgemizdir.(Buharlamann fazla oluu)

Buray Anadolu(yan azl)ve Dou Anadolu Blgeleri takipeder.

Karadeniz Blgesi kurakln enaz olduu blgedir.

Kayseri-Nide aras,

Malatya Havzas,

Idr Yresi

ya azl nedeniyle

kurakln en fazla hissedildii

yerlerdir

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


245/354

Trkiyede Kuraklk

Ana SayfaHaritalar

Kurakln etkileri

Tarmsal verim der

Hidroelektrik santrallerinde retim azalr.

Sonraki


246/354

Su ve enerji eksiklii sanayide retim azalr

Kullanma suyu eksiklii salk sorunlarna yol aar

Baraj ve yer alt suyu azalmas susuzluk sorununa yol

aar Ekolojik dengede bozulmalar grlr.

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


247/354

Ana SayfaHaritalar

Hava Tahminleri ve belirtilmesi

Uydulardan alnan veriler dorultusunda SNOPTK

Sonraki


248/354

HARTALAR (Geici hava durumu) izilir.

Meteoroloji istasyonlarnda Gnde 3 kez sinoptik gzlemyaplr

Tarmsal retimin zarara uramamas, ulamn aksamamasdoru tahminlerle mmkndr.

Don, sis, youn yal havann nceden bilinmesi baztedbirlerin alnmasn salar

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


249/354

Hidrograf(NemKaydedici)

Termometre

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


250/354

Helyograf (Gn iersindeki gnelenme sresini ler)

Ana SayfaHaritalar

TRKYEDE KLM ETLER

Trkiye'de genel olarak ana iklim tipi grlr. Bunlar, Karadeniz ve Akdeniz iklimleri ilekarasal iklimdir. Genel iklim tipleri, relief ve ykseklik farkllklar gibi nedenlerden dolay deiimeuramaktadr.

E M i B K d i

Rize Yresi klimi

E K Y i

Sonr

aki


251/354

Ergene Meriklimi

Bat Karadenizklimi Orta Karadeniz klimi

Dou Karadeniz klimi

Hakkari Yresi klimi

Van Yresi klimiIdr Yresi klimi

Erzurum-Kars Yresiklimi

Yukar Frat klimi ve Dou AnadoluGei klimi

Anadolu klimi

Bat Anadolu klimi

Marmara klimi

Akdeniz KarakterliGei klimi

Bat Akdeniz klimi

Ky Ege klimi

Ege Da klimi

Akdeniz YaknDa klimi

Gller Yresi klimi

Gneydou Anadoluklimi

Ana SayfaHaritalar

Trkiyenin Bitki rts

1- KARADENZ KLM

Her mevsim yal,yazlar serin,klar lktr.

Sonraki


252/354

Karadeniz Blgesinin ky kesimlerinde grlr.

En ok ya sonbahar ile k aylarnda der.

Trkiyede grlen iklimler iinde yllk ya miktar en fazla olandr.

Yazlar serin ve yal, klar lk ve yal geer.

Bulutluluk oran yksek, gneli gn says azdr.

Ana SayfaHaritalar

Yllk scaklk fark azdr.

(Nedeni Kafkas dalarnn kuzeyden gelebilecek soukh ll i f h l )

Sonraki


253/354

havay engellemesi ve fhn rzgarlar)

Dou kylar daha yaldr

(Nedeni:Dalarn yksek ve hakim rzgar ynne kar

olmasdr.Orta Karadenizde ya azdr.

(Nedeni:Dalarn fazla yksek olmamas ve akarsularlaparalanm olmasdr.)

Ana SayfaHaritalar

Dou Karadeniz Blm'nde maksimum ya sonbaharda, minimumya ilkbaharda der.Yllk ya miktar 2000 - 2500 mm dir.

Asl metin stillerini dzenlemekkinci dzey

nc dzeyD d d


254/354


RZE

Sonraki

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


255/354

Ana SayfaHaritalar

Asl balk stili iin tklatn

Sonraki


256/354

Asl metin stillerini dzenlemek iin tklatn

kinci dzey nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzey

ORDU

Ana SayfaHaritalar

Orta Karadeniz Blm'nde maksimum yakn,minimum ya yazn olmaktadr.Yllk ya miktar 700 -1000 mm dir.

Asl metin stillerini dzenlemek ikinci dzey

d

Sonr

aki


257/354

nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzeySAMSUN

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


258/354

Ana SayfaHaritalar


nc dzeyD d d

Sonr

aki


259/354

Drdnc dzey Beinci dzeySNOP

Ana SayfaHaritalar

Bat Karadeniz Blm'nde de maksimum yasonbaharda, minimum ya ilkbaharda der.Yllk ya miktar 1000 -1500 mm dir


d

Sonr

aki


260/354

nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzeyZONGULDAK

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


261/354

Ana SayfaHaritalar


nc dzeySAKARYA

Sonr

aki


262/354

nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzey

SAKARYA

Ana SayfaHaritalar

KARADENZ KLM VERLER Karadeniz ikliminin grld alanlarda kar yal

gnlerin ortalamas 18 gndr. Yllk ortalama scaklk 13-15Cdir.

Ocak ay ortalama scakl 6 7Cdir

Sonraki


263/354

Ocak ay ortalama scakl 6 - 7C dir. Temmuz ay ortalama scakl 21 - 23Cdir. Yllk scaklk fark 13 -15Cdir.

Tabii bitki rts ormandr. Yksek yerlerde Alpin ayrgrlr. Kuzey Anadolu Dalar'nn gneye bakan kesimlerinde,

deniz etkisinin azalmas nedeni ile yalar azalr vescaklklar der. Karasal etki grlmeye balar.

(Kastamonu, Bayburt, Gmhane gibi)

Ana SayfaHaritalar

DOAL BTK RTS

Dalarn denize bakan yamalar,

fazla ya aldndan grormanlarla kapldr

Kydan 800 m kadar yayvan

yaprakl aalar 800 mden1500 mye kadar karma yaprakl

Sonraki


264/354

fazla ya aldndan grormanlarla kapldr.

ksmlarda ise bitki rtsnstepler oluturur.

Kydan dalara trmandka aa

trlerinde deime gzlenir.Bu farkllama, ykseldikescakln dmesinin sonucudur.

yaprakl aalar, 800 m den1500 m ye kadar karma yapraklaalar (kayn, grgen),

1500 mden 2000 mye kadarine yaprakl aalar (am,kknar),

2500 mde da ayrlargrlrken,

daha yukarlarda kayalklarbalar.

Ana SayfaHaritalar


265/354

Sonraki Ana SayfaHaritalarOrta Karadeniz

Sonraki

Ana SayfaHaritalar


266/354

Sonraki


267/354

Ana SayfaHaritalar

2- AKDENZ KLM

Yazlar scak ve kurak, klar lk ve yal

Sonraki


268/354

Akdeniz Blgesi, Ege Blm ve Gney Marmara kylarnda grlr.

Kar ya ve don olay ender grlr.

En yal mevsim k, en kurak mevsim yazdr.

Yaz kurakl belirgindir.

Kylar boyunca kuzeye gidildike farkllklar yaanr.

Ana SayfaHaritalar

Yllk ya ortalamas 600 - 1000 mm arasnda deiir.

Yllk scaklk ortalamas 18 - 20Cdir.

Ocak ay ortalamas 8 10C

Sonraki


269/354

Ocak ay ortalamas 8 - 10 C,Temmuz ay ortalamas ise 28 - 30Cdir.

Yllk scaklk fark 15 - 18C arasnda deiir.

Ege Blgesi'nde dalarn kyya dik uzanmas, Akdenizikliminin i kesimlere sokulmasn salamtr.

Marmara'da grlen Akdeniz ikliminde, yazlar Akdenizkylarna gre daha serindir. Klar ise souk ve karl geer

Ana SayfaHaritalar


nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzeyANTALYA

Sonraki


270/354

Beinci dzeyANTALYA

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


271/354

Ana SayfaHaritalar


nc dzey Drdnc dzey

Beinci dzeyISPARTA

Sonraki


272/354

Beinci dzeyISPARTA

Ana SayfaHaritalar


nc dzey


Sonraki


273/354

Drdnc dzey Beinci dzeyZMR

Ana SayfaHaritalar

ANAKKALE

Sonraki


274/354

ANAKKALE

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


275/354

Ana SayfaHaritalar

DOAL BTK RTS

Karakteristik bitki rts, kzlamormanlarnn tahrip edilmesiyle

ortaya kan makilerdir.

Akdeniz ikliminde yan az okyeterli olduu orta ykseklikteki

yamalarda ine yapraklaalardan oluan ormanlar

Sonraki


276/354

ortaya kan makilerdir.Makiler, srekli yeil kalabilen,ksa boylu, sert yaprakl, kurakladayanabilen, alms bodurbitkilerdir.

Mersin, defne, kocayemi, zeytin,sprge als, bodur, ard gibibitkiler balca maki trleridir.

yamalarda ine yapraklaalardan oluan ormanlar(Kzlam, saram, karaamormanlar gibi) yer alr.

Ana SayfaHaritalar

KAR

Da ayrlar

ne Yaprakl Orman

Sonraki


277/354

Akdeniz

ne Yaprakl Orman

Maki

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


278/354

Ana Sa faHaritalar

3 - KARASAL KLM

Yllk ya miktar az, scaklk farklar belirgindir.

Yazlar scak ve kurak,klar souk ve kar yaldr

Sonraki


279/354

y , g

Kuzey Anadolu ve Toros Dalar denizel etkilerin i blgeleregirmesini zorlatrd iin i kesimlerde iklim karasallamtr.

Anadolu Blgesi'nde maksimum ya lkbaharda, minimum ya

yazn der. Anadolu'da ortalama ya 300 - 400 mm'dir. (Yksek yerlerde500 - 600 mm'yi bulur)

Ana SayfaHaritalar

zel konumu nedeniyle Marmara Blgesinde her iklim tipi degrlr.

Anadolu,

Dou Anadolunun birok yerinde,

Erzurum-Kars evresinde

yazlar yal karasal iklim l

Sonraki


280/354

y ,

Gneydou Anadolu blgeleri,

Bat Anadolu

Ergene blmleri ileky blgelerin i kesimlerinde

yazlar kurak karasal iklimgrlr.

y y grlr.

Ana SayfaHaritalar

Anadolu'nun k scaklk ortalamas 1 - 2C,yaz scaklk ortalamas 22 - 23C,yllk scaklk ortalamas ise 10 - 12Cdir.

Sonraki


281/354

KONYA

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


282/354

Ana SayfaHaritalar

Ege Blgesi'nin bat Anadolu Blm'nde yalar kyya nazaran ok azdr.

Sonraki


283/354

KTAHYA

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


284/354

Ana SayfaHaritalar

Dou Anadolu'nun kuzeydou kesiminde yllk scaklk ortalamas 4 - 6Cdir.Kuzeydou Anadolu'da k scaklk ortalamas -7, -10C, yaz scaklkortalamas 17 - 19Cdir.

Sonr

aki


285/354

ERZURUM

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


286/354

Ana SayfaHaritalar

Gneydou Anadolu'da yllk ortalama scaklk 15 - 16C, k scakl 3 - 4C,yaz scakl ise 30 - 35C dir.Maksimum ya kn, minimum ya yazn dmektedir.

Sonr

aki


287/354

DYARBAKIR

Ana SayfaHaritalar

Sonraki


288/354

Ana SayfaHaritalar

EDRNE

Sonraki


289/354

EDRNE

Ana SayfaHaritalar

DOAL BTK RTS

lkbahar yalaryla yeeren, yazkurakl ile fazla boy atmadansararan ve step (bozkr) adverilen bitki rts geni yerk l

Yksek yerlerde yer yer ineyaprakl aalardan oluanormanlar bulunur.

Da doruklarna yakn yerlerde

Sonraki


290/354

kaplar.

Step alanlarnn bir blmantropojendir.

Da doruklarna yakn yerlerdedk scaklk nedeniyle daayrlar yer alr.

Antropojen Step (Bozkr) : Aalarn tahrip edildii alanlarda geliensteplere antropojen step (bozkr) ad verilir.

Ana SayfaHaritalar

KAR

Da ayrlar

Y kl O

Sonraki


291/354

Blgeler

ne Yaprakl Orman

Antropojen Bozkr

Bozkr

Ana SayfaHaritalar

Sonraki

türkiye ve dünya bitki örtüsü genel sunu

Documents