türkiye enerji piyasası, 4562 ve 4628 /6446 sayılı kanun ile sanayi bölgelerinin...
DESCRIPTION
Türkiye Enerji Piyasası, 4562 ve 4628 /6446 sayılı Kanun ile Sanayi Bölgelerinin Faaliyetleri. Muhsin ERSOY Başkan Danışmanı OSBÜK Eğitim Programı Nisan 2013. Türkiye Ekonomisi - Dünya Ekonomileri. EPDK Görevleri. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Türkiye Enerji Piyasası, 4562 ve 4628 /6446 sayılı Kanun ile
Sanayi Bölgelerinin Faaliyetleri
Muhsin ERSOYBaşkan Danışmanı
OSBÜK Eğitim ProgramıNisan 2013
2
Türkiye Ekonomisi - Dünya Ekonomileri
10. Yıl
EPDK, elektrik, doğal gaz petrol ve LPG piyasasının düzenleyicisi ve denetleyicisidir.
EPDK’nın hedefleri: Mali açıdan güçlü, istikrarlı ve
rekabetçi enerji piyasalarının oluşturulması.
Enerjinin tüketicilere yeterli düzeyde, kesintisiz. kaliteli ve ekonomik olarak sunulmasının sağlanması
Sürdürülebilir bir enerji altyapısının kurulması ve işletilmesi.
EPDK Görevleri
3
Enerji Sektörü Türkiye’nin Lokomotifi
www.epdk.gov.tr4
Ülkemizin kalkınmasında daha önce tekstil, inşaat ve otomotiv gibi sektörler lokomotif rol oynarken artık bu rolü enerji sektörü üstlenmiştir.
Sanayi üretimindeki büyüme oranı içerisinde en yüksek payı enerji sektörü almaya başlamıştır.
Sanayi üretimi geçen yılın şubat ayına göre yüzde 4.4 oranında artarken bu oranın alt sektörlerdeki dağılımına baktığımızda en büyük artış yüzde 11.4 oranı ile enerji sektöründen gelmiştir.
5
Enerji Köprüsü Türkiye
ELEKTRİK PİYASASI
Kişi Başı Elektrik Üretimi
7
8
Türkiye - Kişi Başı Elektrik Tüketimi
2010 yılı: 2.685 kWh/kişi 2011 yılı: 3.039 kWh/kişi
2012 yılı: 3.199 kWh/kişi
10. Yıl
1984 1994 2001 20061997 2003 2004
Özel sektörün elektrik faaliyeti
Kanunu: 3096
YİD Kanunu(No: 3996)
Yİ Kanunu(No : 4283)
Elektrik Piyasası Kanunu (No:
4628)8)
Mali Uzlaştırma
VeSerbest
tüketici Tebliği
Strateji Belgesi
Strateji Belgesi uygulaması
TEK
TEASTEDAS
EPDK
EÜAS
TEİAS
TETAS
2009
F-BSR
DUY Nakdi uygulama
2011
Gün öncesi piyasası-Teminat
mekanizması
2010
42 küçük HES siözelleştirilmesi
2013
% 100 Liberalleşme
(özelleştirme+Piyasa
mekanizmaları)
2008
Dağıtım şirketlerinin
özelleştirilmesi başlangıcı
Özel sektöre dağıtım ve
üretim, dağıtım işletmeciliğinin
önü açıldı.
YEK Değişikliği(No: 6094)
Elektrik Piyasası Reformu
2005
Yenilenebilir Enerji Kanunu
(YEK)(No:5346)
9
Strateji Belgesi
10th Anniversary
TALEP TAHMİNLERİ(YÜKSEK-DÜŞÜK SENARYO)
433.900 GWh
398.160 GWh
Explore Turkey, 2012
11
Elektrik Sektörü Toplam Finansman İhtiyacı
Toplam Finansman İhtiyacı2,
3
11,7
32,7 57
,9 68,6
75,0
129,
0
192,
7
267,
4
2,0
10,3
28,7 50
,7 60,0
65,6
112,
9 168,
6
234,
0
0,0
50,0
100,0
150,0
200,0
250,0
300,0
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2020 2025 2030
mily
ar T
L
%20 Özsermaye - %80 Kredi %30 Özsermaye - %70 Kredi
DOĞAL GAZ PİYASASI
13
Doğal Gaz Piyasa Yapısı
14
Yıllar Tahmin Gerçekleşme Sapma YüzdesiBir Önceki Yıla Göre Tüketim
Değişimi
2004 23.200.000.000 22.272.528.240 - % 4,00 + 1.334.528.240
2005 25.800.000.000 27.348.213.942 % 6,00 +5.075.685.702
2006 30.100.000.000 30.982.063.980 % 2,93 + 3.633.850.038
2007 36.200.000.000 35.394.878.230 - % 2,22 + 4.412.814.250
2008 37.500.000.000 36.865.051.313 - % 1,69 + 1.470.173.083
2009 35.000.000.000 35.218.839.390 % 0,63 - 1.646.211.924
2010 37.000.000.000 37.447.746.095 % 1,11 + 2.192.278.980
2011 39.000.000.000 44.145.580.829 % 13,19 + 6.697.834.733
2012 48.500.000.000 - - -
Ulusal Doğal Gaz Tüketim Tahmini ve Gerçekleşme Değerleri (Sm3)
15
Doğal Gaz Boru Hatlarımız
Rusya Fed (6 BCM+ 8 BCM)
6.6
BCM
Azerbaycan
14 BCM
Rusya Fed (Mavi Akım)
16 BCM
LN
G (
Ce
zayi
r +
Nije
rya
)
5.2
B
CM
Iran
10 BCM
Turkmenistan16 BCM
Muhtemel Gaz Kaynakları Mevcut Hatlar (Plateau Period)
Irak
10+ B
CM
?
Mısır?
PETROL PİYASASI
10. YılPetrol Piyasası Lisans Verileri
Lisans Türü Sayısı
Bayilik 12855Taşıma 110Dağıtıcı 53Depolama 108Madeni yağ 296Serbest kullanıcı 53İhrakiye teslimi 62İletim 27Rafinerici 6Toplam 13570
17
18
Petrol Boru Hatlarımız
A : I. KERKUK-CEYHAN CRUDE OIL PL 40" 641 KM
B : II. KERKUK-CEYHAN CRUDE OIL PL 46" 656 KM
C : BAKU TBILISI CEYHAN CRUDE OIL PL 30"-42"-46“ 1076 KM 50 MTA CAPACITY
D : BATMAN-DORTYOL CRUDE OIL PL 18“ 11 KM 4.5 MTA CAPACITY
E : CEYHAN-KIRIKKALE CRUDE OIL PL 24" 448 KM 7.2 MTA CAPACITY
F : SELMO-BATMAN CRUDE OIL PL 6"-9 5/8"-12“ 41 KM 0.8 MTA CAPACITY
71 MTA CAPACITY
IRAQ
GEORGIABULG
ARIA
GREECE
SYRIA
Ankara
Karaman
Konya
Eskişehir
İstanbul
Batman
Kırklareli
Aliağa
Zonguldak
Afyon
ŞanlıurfaGaziantep
DiyarbakırŞırnak
Ardahan
Adıyaman
BayburtSivas
Amasya
Kayseri
Yozgat
Malatya
Kırşehir
Nevşehir
Muğla
Kırıkkale
KarsOrdu Trabzon
Gümüşhane
Artvin
Ceyhan
Mardin
Aksaray
Kahramanmaraş
İzmir Turgutlu
İskenderun
Bartın
Antalya
Edirne
Erzincan ErzurumHorasan
Bursa
Sakarya
Çanakkale
Samsun
Şelmo
AB
C
DF
A : I. KERKUK-CEYHAN CRUDE OIL PL 40" 641 KM
B : II. KERKUK-CEYHAN CRUDE OIL PL 46" 656 KM
C : BAKU TBILISI CEYHAN CRUDE OIL PL 30"-42"-46“ 1076 KM 50 MTA CAPACITY
D : BATMAN-DORTYOL CRUDE OIL PL 18“ 511 KM 4.5 MTA CAPACITY
E : CEYHAN-KIRIKKALE CRUDE OIL PL 24" 448 KM 7.2 MTA CAPACITY
F : SELMO-BATMAN CRUDE OIL PL 6"-9 5/8"-12“ 41 KM 0.8 MTA CAPACITY
E
71 MTA CAPACITY
19
Nabucco Projesi, Hazar Havzası, Orta Doğu ve Mısır doğal gazının Türkiye ve Doğu Avrupa üzerinden Avrupa pazarlarına taşınması projesidir.
Yaklaşık 3.300 km uzunluğunda olması beklenen boru hattının, Gürcistan-Türkiye veya İran-Türkiye sınırından başlaması ve Avusturya Baumgarten’da sonlanması planlanmaktadır.
Kapasitesi 31 bcm olarak öngörülen boru hattının toplam maliyetinin ise yaklaşık 8 milyar Avro olacağı tahmin edilmektedir.
NABUCCU ORTAKLIK YAPISI
BOTAS (Türkiye)
16,67%
Bulgarian Energy Holding (Bulgaristan)
16,67%
MOL (Macaristan)
16,67%
OMV (Avusturya)
16,67%
TRANSGAZ (Romanya)
16,67%
RWE (Almanya)
16,67%
Hükümetler arası anlaşma ve Proje Destek Anlaşmaları imzalandı.
NABUCCO
ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ PROJELERİ
20
Azerbaycan’dan Avrupa’ya Türkiye üzerinden doğal gaz taşınması,
Gaz Tedariği: Shah Deniz II,
Planlanan kapasite: 16-24 bcm/yıl,
Beklenen maliyet: USD 5-7 milyar,
Faaliyete geçme: 2017.
Proje 17 Kasım 2011 tarihinde düzenlenen 3. Karadeniz Enerji ve Ekonomi Forumu’nda ilan edilmiştir.
26 Aralık 2011 tarihinde ise Türkiye ve Azerbaycan arasında bir anlaşma imzalanarak boru hattını inşa edecek ve işletecek şirketin kurulmasına karar verilmiştir.
TRANS-ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI
ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ PROJELERİ
LPG PİYASASI
LPG Piyasası Lisans Verileri
Lisans Türü Sayısı
LPG Dağıtıcı 72
LPG Depolama 81
LPG Taşıma 44
LPG Oto gaz Bayilik 9751
LPG Tüpü İmalatı 11
LPG Tüpü M. Tamiri Bakımı 114
Toplam 10073
22
Dünyada LPG Kullanımı
2009 WLPG raporu
ABD; 22,5%
ÇİN; 9,6%
JAPONYA; 6,8%
HİNDİSTAN; 5,2%
S.ARABİSTAN; 5,0%RUSYA; 4,0%G.KORE; 3,8%
MEKSİKA; 3,8%
BREZİLYA; 2,9%
KANADA; 2,5%
DİĞERLERİ; 33,9%
Toplam Tüketimde Ülkelerin Payı
G.KORE; 20,9%
TÜRKİYE; 10,8%
POLANYA; 8,0%
JAPONYA; 6,6%İTALYA; 5,2%AVUSTRALYA; 5,0%
RUSYA F.; 4,9%
TAYLAND; 4,2%
MEKSİKA; 4,0%
ABD; 2,8%
DİĞERLERİ; 27,5%
Ulaştırma Sektöründe Ülkelerin Payı
Türkiye Güney Kore’den sonra en çok oto gaz tüketilen ülke!
23
24
Düzenlenen piyasalar ve Sonuçlar…
Türkiye Dünya enerji kaynaklarının üretim ve tüketim noktaları arasında bulunmaktadır ve enerji ticaret merkezi olma konumundadır,
Hızla büyüyen bir iç pazara, milli gelire, ihracata ve genç nüfusa sahip olan ülkemizde elektrik enerjisi talebi her yıl yüzde 7-8 oranlarında artmaktadır,
Üstelik, enerjide daha rekabetçi ve serbest bir piyasa oluşturulmasına yönelik siyasi irade ve işleyen piyasa kanunları bulunmaktadır,
Doğal Gaz ithalatının serbest bırakılması ile Türkiye önemli bir gaz ticaret merkezi haline gelecektir ve bu kapsamda, transit iletime ilişkin mevzuat çalışmalarının tamamlanması beklenmektedir.
Türkiye, dünya genelinde enerji yatırımı yapmak için en uygun ülkelerdendir.
Yeni Elektrik Piyasası Kanunu
26
4562 Sayılı OSB Kanunu
Alt yapı tesisleri kurma, kullanma ve işletme hakkı
Madde 20 – OSB’lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi alt yapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma, üretim tesisleri kurma ve işletme hakkı sadece OSB’nin yetki ve sorumluluğundadır. Ancak, atıkların ortak arıtma tesisinin kabul edebileceği standartlara düşürülmesi amacıyla münferiden ön arıtma tesisi yapılması gerekir.
OSB’de yer alan kuruluşlar, alt yapı ihtiyaçlarını OSB’nin tesislerinden karşılamak zorundadır. OSB’nin izni olmaksızın alt yapı ihtiyaçları başka bir yerden karşılanamaz ve bu amaçla münferiden tesis kurulamaz. Bu kuruluşlar kendilerine tahsis edilen alt yapı kullanma hakkını başka kuruluşlara devir ve temlik edemez ve başkalarının istifadesine tahsis edemez.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.
27
4628 ve Yeni 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu / OSB
Organize sanayi bölgelerince yürütülebilecek faaliyetler (MADDE 13) (1)12/4/2000 tarihli ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa
göre kurulan organize sanayi bölgeleri tüzel kişiliklerinden Kurumun yönetmelikle belirleyeceği şartları sağlayanlar 6102 sayılı Kanun hükümlerine göre şirket kurma şartı aranmaksızın, onaylı sınırları içerisinde, Kurumdan üretim ve/veya dağıtım lisansı alarak üretim ve/veya dağıtım faaliyetlerinde bulunabilir.
(2) Dağıtım lisansı sahibi olmayan organize sanayi bölgesinin onaylı sınırları içindeki dağıtım faaliyeti, ilgili dağıtım şirketi tarafından yürütülür. Bu durumdaki organize sanayi bölgeleri, katılımcılarından dağıtım bedeli talep edemez, katılımcılarının serbest tüketici olmaktan kaynaklanan haklarını kullanmalarına ve elektrik piyasalarında faaliyet göstermelerine engel olamaz.
(3) Dağıtım lisansı sahibi organize sanayi bölgesi katılımcılarından serbest tüketici sınırını aşan tüketiciler, tedarikçilerini seçme hakkını, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğine dağıtım bedeli ödemek kaydıyla kullanabilir.
28
4628 ve Yeni 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu / OSB
(4) Organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin üretim veya dağıtım lisansı alması için sağlaması gereken özel şartlar, lisans alınmasına ilişkin usul ve esaslar, ürettiği veya serbest tüketici sıfatıyla temin ettiği elektrik enerjisinin; katılımcılarının kullanımına sunulmasına, dağıtım bedellerinin belirlenmesine, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin bu madde kapsamında gerçekleştirebileceği faaliyetlere ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
(5) Dağıtım lisansı sahibi organize sanayi bölgesinin onaylı sınırları içerisinde olup, bedelsiz olarak veya sembolik bedelle TEDAŞ’a devredilen dağıtım tesislerinin mülkiyeti ve işletme hakları Kurul tarafından belirlenecek süre içerisinde devir tarihinden itibaren yapılan yatırım tutarlarının finansal maliyetlerinin eklenmesiyle bulunacak olan bedelle ilgili organize sanayi bölgesine devredilir.
(6) Organize sanayi bölgesi tüzel kişiliği, katılımcılarının elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla tüketim miktarına bakılmaksızın serbest tüketici sayılır.
6446 Sayılı Elektrik Piyasası
Kanunune değiştirdi ?
Yeni Elektrik Piyasası Kanunu?
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu, elektrik sektörünün ve piyasasının dinamik yapısına uyum amacıyla 2001 yılından beri 8 kez değiştirilmiş ve Kanun mevcut haliyle çok karmaşık hale gelmiş ve köklü değişiklik yapma ihtiyacı doğmuştur.
Bu bakımdan Kanun 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu adıyla yeniden yazılmış ve TBMM tarafından kabul edilmiştir.
30
Yeni Kanun Değişikliği
31
TEİAŞ
Sistem İşletmecisi Piyasa İşletmecisi
Mevcut Kanun
TEİAŞ EPİAŞ
Sistem İşletmecisi Piyasa İşletmecisi
Taslak Kanun
Yeni Kanun Değişikliği
Önlisans Uygulaması: Üretim tesislerine yönelik olarak, tüm idari ve bürokratik iş ve işlemlerin tamamlanması veya tesisin kurulacağı sahanın mülkiyet veya kullanım hakkının elde edilebilmesi amacıyla lisanstan önce 24 aylık süre için verilmek üzere önlisans uygulaması getirilmektedir.
Henüz sonuçlandırılmamış üretim lisansı başvuruları önlisans başvurusu olarak kabul edilecektir.
32
Yeni Kanun Değişikliği
Otoprodüktör lisansı kaldırılıyor, ancak; Üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin tesislerinde
ürettiği enerjiyi iletim veya dağıtım sistemine çıkmadan kullanması kaydıyla (aynı barada olması) sahip olduğu, kiraladığı, finansal kiralama yoluyla edindiği veya işletme hakkını devraldığı tüketim tesislerinin ihtiyacını karşılamak için gerçekleştirdiği üretim, nihai tüketiciye satış olarak değerlendirilmez.
Otoprodüktör lisansı sahibi tüzel kişilere, mevcut lisanslarındaki hakları korunarak bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde resen ve lisans alma bedeli alınmaksızın üretim lisansı verilir.
33
Hali hazırda serbest tüketicilere satışlar; üretim, toptan ve perakende satış lisansı sahipleri yoluyla yapılmaktadır. Serbest tüketici limitinin her yıl indirilmesi suretiyle Strateji Belgesinde belirtildiği üzere 2015 yılında tamamen sıfır olması öngörülmektedir.
Mevcut Toptan Satış ve Perakende Satış lisansları resen ve bedelsiz olarak tedarik lisanslarına dönüştürülecektir.
34
Yeni Kanun Değişiklikleri
Toptan Satış Lisansı
Perakende Satış LisansıTedarik Lisansı
Mevcut kanunda; lisanssız üretim kapsamında 500 kW ve altı kurulu gücünde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olan elektrik üretimi yeni kanunda 1 MW’a yükselmektedir.
Aynı şekilde kurulu gücü 50 kW ve altında olan mikrokojenerasyon tesislerinin kurulu güç sınırı 100 kW’a çıkmaktadır.
35
Yeni Kanun Değişiklikleri
0,5 MW
100 kW50 kW
1 MW
Kamulaştırma kararları ve işlemleri mevcut kanunda EPDK tarafından yapılırken yeni kanunda;
Önlisans veya lisans sahibi özel hukuk tüzel kişilerin, önlisans ve lisansa konu faaliyetleri için gerekli olan kişilerin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar, Hazineye ait taşınmazlar dışındaki kamu kurum veya kuruluşlarına ait taşınmazlar ve Hazinenin mülkiyetindeki veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar üzerinde irtifak hakkı tesisi, kullanma izni verilmesi veya kiralama yapılabilmesine ilişkin talepleri Kurum tarafından değerlendirilecek ve uygun görülmesi hâlinde Kurul tarafından kamu yararı kararı verilecek,
Kamulaştırma işlemleri ise üretim lisansı sahibi şirketler için Maliye Bakanlığı, dağıtım lisansı sahibi şirketler için ise TEDAŞ tarafından yapılacaktır.
36
Yeni Kanun Değişiklikleri
37
“Serbest piyasa oluşumu; rekabet olgusunun yerleştiği, özelleştirmede nihai hedeflere ulaşıldığı ve piyasanın kendi kendisini yönettiği ve piyasaların gözlendiği ancak karışılmadığı bir mekanizma kurulduğunda tamamlanmış olacaktır.”
Sonuç
Elektrik İletim/Dağıtım Şebekelerine OSB’lerin
bağlantıları, Sistem kullanım ve bağlantı
anlaşmaları uygulamaları
Muhsin ERSOY
Başkan Danışmanı OSBÜK Eğitim Programı
Nisan 2013
Sunum planı
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik çerçevesinde şebeke bağlantıları,İletim sistem kullanım ve bağlantı anlaşmaları, cezai şartlar.
39
OSB’lerin Elektrik Sistemlerine Bağlantısı (Yönetmelik 12. madde)
(1) Organize Sanayi Bölgeleri;
a) Mülkiyeti, işletme ve bakımı kendisine veya TEİAŞ’a ait transformatör/transformatörler ile iletim sistemine iletim gerilimi seviyesinden,
b) TEİAŞ’ın Transformatör Merkezlerinin (TM) şalt sahalarının orta gerilim barasına müstakil fider/ fiderlerden kendisine veya ilgili dağıtım şirketine ait hatlarla ya da,
c) Dağıtım Şirketine ait müstakil bir Dağıtım Merkezine (DM) bağlanır.
OSB’lerin Elektrik Sistemlerine Bağlantısı
(2) TEİAŞ, OSB’lerin iletim sistemine doğrudan veya Transformatör Merkezlerinin orta gerilim baralarına bağlantı ile ilgili taleplerinin karşılanmasında, OSB’leri dağıtım şirketi gibi değerlendirir.
(3) OSB, TEİAŞ veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi ile ilgili mevzuat hükümlerine göre tesis edilmiş bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları imzalar.
41
A TA
OSB fiderleri
36 kV.
154/36 kV.
TEİAŞ veya OSB’ye ait
OSB’lerin Bağlantısı (1)
Bu bağlantı ile elektrik tedarik eden OSB enerji bedeli ve İletim sistemine ait bedelleri öder.
154 kV TEİAŞ
A TA
A TA
36 kV.
36 kV. Dağıtım şirketleri fiderleri
154/36 kV.
TEİAŞ veya OSB’ye ait
TM’lerin OG baralarına müştakil fiderle Dağıtım Şirketi hat ile bağlı OSB
Bu bağlantı sahibi olarak elektrik enerjisi tedarik eden OSB enerji
bedeli ve dağıtım sistem kullanım bedeli öder.
154 kV TEİAŞ
OSB’lerin Bağlantısı (2-a)
A TA
A TA
36 kV.
36 kV. Dağıtım şirketleri fiderleri
154/36 kV.
TEİAŞ veya OSB’ye ait
OSB, Dağıtıma özel hattı ile bağlı madde 12 -b)
TM’lerin OG baralarına müstakil
fiderle OSB özel hattı ile bağlı OSB
Bu bağlantı sahibi olarak elektrik enerjisi tedarik eden OSB enerji bedeli öder.
154 kV TEİAŞ
OSB’lerin Bağlantısı (2-b)
YG/OG k V.
AA36 kV (DAĞITIM-TEDAŞ)
Dağıtım Merkezine bağlı OSBOG ve AG
TEDAŞDM
• Dağıtım sistemine bağlı olarak elektrik enerjisi tedarik eden OSB enerji bedeli ve dağıtım sistem kullanım bedeli öder.
OSB’lerin Bağlantısı (3)
A TA
154 kV TEİAŞ
46
İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Yenilikler)
Teminat ve teminat tamamlama koşulları yeniden düzenlenmiştir.
Anlaşma kapsamındaki hak ve yükümlüklerin devir, temlik ve rehne konu edilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Cezai Şartlar-Genel olarak cezalar sadeleştirilmiş, hükmünü yitirmiş ve uygulanamayan cezalar kaldırılmıştır.-Fider Açma :
Cezai işleme tabi günlük fider açma sayısı sınırı 3’ten 4’e yükseltildi, aylık 12 açmaya kadar ceza uygulanmaması eklenmiştir.
Günlük fider açması 4’e çıkmayan fakat sebep olduğu açmalar tüm ay boyunca devam eden kullanıcılar için aylık 20 alt sınırı konulmuştur.
Test, tekrar kapama ve paralel arıza kapsamındaki fider açmaları kapsamdan çıkarıldı.
47
İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Yenilikler)
Maksimum Güç Aşımı12 misli ceza kaldırılarak anlaşmanın revize edileceği tarihe kadar ceza ödenmesi kararlaştırılmıştır.Reaktif Ceza Reaktif ceza uygulanamayan bir halden günlük maksimum %0,5 ve aylık maksimum %15 olacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Anlaşmanın Yenilenmesi
-Kullanıcıların yıl içerisinde 3 kere güç artırım talebinde bulunabilmesi sağlanmıştır.
-Güç artırım talebini değerlendirmesi için TEİAŞ’a 60 gün süre tanınmıştır.
-Yılda bir kere olması kaydıyla güç düşürme için revize yapılabilmesi imkanı sağlanmış, ayrıca yük aktarmaları nedeniyle oluşabilecek atıl trafo kapasitesi kullanımı nedeniyle oluşabilecek anlaşma gücü düşürümlerine imkan sağlanmıştır.
48
İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Cezai şartlar)
MADDE 9. CEZAİ ŞARTLAR: Kullanıcının ilgili mevzuat, taraflar arasında imzalanan
bağlantı anlaşması ve bu anlaşma hükümlerinin herhangi birini ihlal etmesi durumunda, TEİAŞ, aşağıda belirlenen cezai şartları uygular. TEİAŞ’ın uğradığı zararlar ayrıca tazmin edilir.
Aşağıdaki ihlallerin tespitine ilişkin olarak TEİAŞ'a ait trafo
merkezlerinde; fider açma sayıları, reaktif enerji ve maksimum enerji alış/veriş miktarının tespitine yönelik dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından kurulması talep edilecek izleme sistemlerine TEİAŞ tarafından gerekli izin verilir.
49
İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Cezai şartlar)
İhlalin Tanımı Kullanıcı Tarafından TEİAŞ’a Ödenmesi Gereken Ceza
TEİAŞ tesislerinde kullanıcının bağlı olduğu fidere 00.00-24.00 saatleri arasında 4 (dört) veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması
00.00-24.00 saatleri arasındaki her 4 (dört) açma için içinde bulunulan aya ait Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 1’i oranında ceza uygulanır. 4’ün (dört) katına ulaşmayan açma sayıları 4’ün (dört) katına doğru aşağı çekilerek hesaplanır (Not: 11 açma varsa 8 olarak hesap edilir).Buna ilave olarak, günde 4 (dört) ve katlarında açma olmasa dahi aylık toplamda 20’nin (yirmi) üzerinde açma olursa, bu miktarın aşıldığı her bir açma için kullanıcının, içinde bulunulan aya ait Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 0,2’si oranında ceza uygulanır. (Örnek: 25 açma için 20 açmanın üzerindeki açma sayısı olan 5 açma için % 0,2 oranında ceza uygulanır.) Günde 4 (dört ) ve katlarında açma olsa dahi ayda toplam 12 (oniki) açmaya kadar ceza uygulanmaz.Test, tekrar kapama ve paralel arıza kapsamındaki fider açmaları bu hesaplamalarda dikkate alınmaz.
Kullanıcının bağlantı noktasına maksimum enerji veriş kapasitesinin üzerinde elektrik enerjisi vermesi
Her takvim yılında; kullanıcının sisteme verdiği gücün anlaşmada yer alan maksimum veriş kapasitesini aşması halinde, sisteme verilen gücün maksimum veriş kapasitesini aştığı değerlerin en yükseği dikkate alınarak, ilk aşımın gerçekleştiği aydan itibaren ilgili takvim yılı sonuna veya anlaşma ilgili takvim yılı sonundan önce revize edilmiş ise yeni anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar ceza uygulanır. Bu ceza, anlaşmada yer alan maksimum veriş kapasitesini aşan kısım için (MW), ilgili takvim yılının son ayı veya ilgili takvim yılı sonundan önce ise anlaşmanın son ayı için geçerli olan Sistem Kullanım Fiyatı üzerinden uygulanır.
50
İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Cezai şartlar)
Kullanıcının bağlantı noktasından maksimum enerji alış kapasitesinin üzerinde elektrik enerjisi alması
Her takvim yılında; kullanıcının sistemden aldığı gücün anlaşmada yer alan maksimum alış kapasitesini aşması halinde, sistemden alınan gücün maksimum alış kapasitesini aştığı değerlerin en yükseği dikkate alınarak, ilk aşımın gerçekleştiği aydan itibaren ilgili takvim yılı sonuna veya anlaşma ilgili takvim yılı sonundan önce revize edilmiş ise yeni anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar ceza uygulanır. Bu ceza, anlaşmada yer alan maksimum alış kapasitesini aşan kısım için (MW), ilgili takvim yılının son ayı veya ilgili takvim yılı sonundan önce ise anlaşmanın son ayı için geçerli olan Sistem Kullanım Fiyatı üzerinden uygulanır.
Kullanıcının tesis ve/veya teçhizatının bağlantı anlaşmasında ve ilgili mevzuatta belirtilen bozucu etkilere ilişkin sınır değerlerini aşması üzerine yapılan uyarı bildiriminden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde bu ihlalin sonlandırılmaması
Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 1’i oranında ceza uygulanır. Ceza, 00.00 - 24.00 saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz.
İletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişiler için acil yük düşme talimatlarına uyulmaması, üreticiler için acil durum yük düşme ve ilave (emre amade kapasitesi bulunmak kaydıyla) yüklenme talimatlarına uyulmaması
Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 5’i oranında ceza uygulanır. Bu oran aylık olarak toplam % 30’u geçemez. Ceza, 00.00 - 24.00 saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz.
51
İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Cezai şartlar)
Kullanıcının ilgili mevzuatta tanımlanan emniyet tedbirlerini almaması, yanlış manevrası, test ve işletme hatası veya teçhizat arızası gibi nedenlerle TEİAŞ çalışanlarının, tesislerinin, iletim sisteminin olumsuz yönde etkilenmesi
Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 5’i oranında ceza uygulanır. Ceza, 00.00 - 24.00 saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz.
Bağlantı anlaşması kapsamında temin ve tesis edilmesi gereken iletişim ve TEİAŞ SCADA sistemine bağlantı ve sekonder frekans kontrolü ile ilgili teçhizatın/sistemlerin kurularak servise alınması konusundaki eksikliklerin giderilmemesi, işletmede olan tesislerde ise kullanıcıya ait arızalı iletişim teçhizatının TEİAŞ’ın yazılı uyarısına rağmen onarılmaması/değiştirilmemesi ve bu durumu ile kullanılmaya devam edilmesi
Gerekli olan servise alma işleminin tamamlanamaması halinde kullanıcıya verilen sürenin bitiş tarihinden itibaren gecikilen her gün için o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 1’i oranında ceza uygulanır. İşletmede olan tesislerde gerekli onarımın/değişikliğin yapılmayıp ihlalin devam ettiği her gün için kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 1’i oranında ceza uygulanır.
İletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişilerin iletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması
Kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin % 0,5’i oranında ceza uygulanır. Ceza, her uzlaştırma periyodu için yapılacak ölçümlerin sonucuna göre 00.00 - 24.00 saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz.TEİAŞ tarafından sistem ihtiyacı için konulan kapasitör fider sayaç değerleri ölçümlere dahil edilmez.
52
İletim Sistem Kullanım Anlaşması (Sonuç)
TEİAŞ’ın kullanıcıya taahhüt ettiği kapasiteyi, Kullanıcıdan kaynaklanmayan bir nedenle sağlayamaması durumunda, kapasite sağlanamayan süreye karşılık gelen sistem kullanım bedeli kullanıcıya ödenir. TEİAŞ tarafından ödenecek bedeller hakkında sağlanamayan kapasitenin gerçekleştiği TM adı, gün ve saati ile süresini içeren iade faturası ilgili Kullanıcı tarafından düzenlenir.
Ancak, üreticiler için lisansında, bağlantı anlaşmasında veya bu anlaşmada tek hatla bağlı olma riskinin kullanıcıya ait olduğunun belirtilmiş olması hali ile üretim/tüketim tesisleri için Bağlantı Anlaşmasında yer alan bağlantı koşulu tamamlanmadan bu tesislerin farklı bir bağlantı şekliyle devreye girmesi halinde, kullanıcıya kapasite sağlanamayan durumlarda herhangi bir bedel iade edilmez.
53
Dağıtım Sistem Kullanım ve Bağlantı Anlaşmaları ile Gelen Yenilikler
Hem dağıtım sistem kullanım anlaşmasında hem de bağlantı anlaşmasında İletim Sistem Kullanım Anlaşmasında yapılan değişikliklerin doğrultusunda paralel değişiklikler yapılmıştır.
Sistem Kullanım anlaşmasında öne çıkan değişiklikleri aşağıdaki gibi
sıralayabiliriz: Ödeme bildiriminin kullanıcıya gönderilme süresi, “takip eden ayın ilk beş
günü içerisinde kullanıcıya gönderecektir” ibaresi “takip eden ay içerisinde kullanıcıya gönderir” şeklinde değiştirilerek yaşanabilecek gecikmeleri telafi edebilecek hale getirilmiştir.
Anlaşma kapsamında alınan teminat miktarı, kullanıcının anlaşma tarihinden
önceki bir yıl içinde ödediği aylık sistem kullanım bedellerinin aritmetik ortalamasının 2 (iki) katından daha fazla olamayacak şekilde düzenlenerek kullanıcı ve dağıtım şirketi arasında hakkaniyetli bir düzenleme yapılmaya çalışılmıştır.
Kullanıcının bildirimi üzerine tüketicinin mali yükümlülüklerini yerine
getirmediği hallerde elektriğin kesilmesi hükmü yeni bir düzenleme ile anlaşmaya derç edilmiştir.
54
Dağıtım Sistem Kullanım ve Bağlantı Anlaşmaları İle Gelen Yenilikler
Genel olarak cezalar sadeleştirilmiş, uygulama bulmayan
cezalar kaldırılmıştır.
Bu değişikliklerden önemlileri şu başlıklar altında toplanabilir: Maksimum Güç Aşımı: -12 misli ceza kaldırılarak, 4 numaralı tarifeye tabi kullanıcılar için
bu ceza 3 misline düşürülmüştür.-2 ve 3 numaralı tarife grubuna tabi kullanıcılar için ise dağıtım
şirketinin TEİAŞ’a ödemek zorunda kalacağı güç aşım bedeline yakın olabilecek şekilde “iletim sistem kullanım bedeli” üzerinden ceza ödenmesi düzenlenmiştir.
-Çift terimli tarifeye tabi olup tarifelerinde güç aşım bedeli olanlara mükerrerlik arz etmemesi için güç aşım bedelinin uygulanmaması hüküm altına alınmıştır.
55
Dağıtım Sistem Kullanım ve Bağlantı Anlaşmaları İle Gelen Yenilikler
Reaktif Ceza Tarife usul ve esasları kapsamında kVARh/TL olarak belirlenen reaktif
bedeli halihazırda uygulandığından ve burada yeni bir reaktif bedelinin uygulanmasının mükerrerlik arz edeceğinden reaktif cezaları bu anlaşma kapsamından çıkarılmıştır.
Fider Açma 2 nolu tarife grubuna tabi kullanıcılardan kaynaklı ve TEİAŞ TM’lerin
OG baralarına bağlı fiderlerde meydana gelen fider açmaları nedeniyle dağıtım şirketi tarafından TEİAŞ’a ödenmesi gereken ceza, ilgili kullanıcıya yapılan düzenleme ile aynen yansıtılmıştır.
Atıl Kapasite Kullanımı Atıl kapasite kullanımın önüne geçebilmek için İletim şalt sahalarının
Dağıtım Şirketinin kullanımındaki OG baralarına bağlı tek bir tüzel kişi durumundaki Kullanıcının ardı ardına 4 (dört) fatura dönemi boyunca anlaşma gücünün % 20’sinin altında sistemden güç çekmesi durumu yeni bir ihlal tanımı olarak eklenmiştir.
56
Dağıtım bağlantı Anlaşması (Yenilikler)
MADDE 15. CEZAİ ŞARTLAR:(1) Kullanıcının ilgili mevzuat ve bu anlaşma hükümlerinin herhangi birini ihlal etmesi
durumunda, Dağıtım Şirketi, aşağıda yer alan cezai şartları uygular.
İhlalin TanımıKullanıcı Tarafından Dağıtım Şirketine
Ödenmesi Gereken CezaKullanıcının bağlantı noktasından anlaşma gücü üzerinde elektrik enerjisi alması
Kullanıcının sistemden aldığı gücün anlaşma gücünü aşması halinde, sistemden alınan gücün anlaşma gücünü aştığı değerlerin aylık olarak en yükseği dikkate alınarak ilgili aya ait Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin 3 (üç) misli ceza uygulanır.
Ancak kullanıcının iletim şalt sahalarının Dağıtım Şirketinin kullanımındaki OG baralarına bağlı tek bir tüzel kişi olması durumunda, ilgili ayda sistemden alınan gücün anlaşma gücünü aştığı değerlerin aylık olarak en yükseği dikkate alınarak ilgili aya ait Kurul tarafından onaylanmış “tüketiciler için iletim sistemi sistem kullanım fiyatı” üzerinden gerçekleşen güç aşım miktarı kadar kullanıcıya ceza uygulanır.
Çift terimli tarife kapsamına giren kullanıcılardan Kurul onaylı tarife tablolarında yer alan güç aşım bedeline tabi olanlara bu hükümler uygulanmaz.
57
Dağıtım bağlantı Anlaşması (Yenilikler))
Kullanıcının tesis ve/veya teçhizatının bu anlaşma ve ilgili mevzuatta belirtilen fliker, harmonik gibi bozucu etkilere ilişkin sınır değerlerini aşması üzerine yapılan uyarı bildirimden itibaren 20 (yirmi) gün içerisinde bu ihlalin sonlandırılmaması
İçinde bulunulan aya ait Dağıtım Sistem Kullanım bedelinin %1’i oranında hesaplanan ceza uygulanır. Ceza, 00.00-24.00 saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz.
Kullanıcının ilgili mevzuatta tanımlanan emniyet tedbirlerini almaması, yanlış manevrası, test ve işletme hatası veya teçhizat arızası gibi nedenlerle Dağıtım Şirketi çalışanlarının, tesislerinin, dağıtım sisteminin olumsuz yönde etkilenmesi
İçinde bulunulan aya ait Dağıtım Sistem Kullanım bedelinin %5’i oranında hesaplanan ceza uygulanır. Ceza, 00.00-24.00 saatleri arasında bir defadan fazla uygulanmaz.
Kullanıcıya ait arızalı iletişim teçhizatının Dağıtım Şirketinin yazılı uyarısına rağmen onarılmaması/değiştirilmemesi ve bu durumu ile kullanılmaya devam edilmesi
Gerekli onarımın/değişikliğin yapılmayıp ihlalin devam ettiği her gün için içinde bulunulan aya ait Dağıtım Sistem Kullanım bedelinin %1’i oranında hesaplanan ceza uygulanır.
İletim şalt sahalarının Dağıtım Şirketinin kullanımındaki OG baralarına özel hattı ile bağlı tek bir tüzel kişi durumundaki Kullanıcıların kendi teçhizatlarından kaynaklanan sebeplerle meydana gelen fider açmaları.
TEİAŞ ile Dağıtım Şirketi arasında imzalanan sistem kullanım anlaşması uyarınca, Dağıtım Şirketi tarafından TEİAŞ’a ödenen ceza bedelleri cezaya neden olan kullanıcıya aynen yansıtılır.
İletim şalt sahalarının Dağıtım Şirketinin kullanımındaki OG baralarına bağlı tek bir tüzel kişi durumundaki Kullanıcının ardı ardına 4 (dört) fatura dönemi boyunca anlaşma gücünün % 20’sinin altında sistemden güç çekmesi
Bu durumun gerçekleşmesi halinde Dağıtım Şirketi, kullanıcıyı yazılı olarak uyarır. Uyarının tebliğinden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde kullanıcı anlaşmayı revize eder. Kullanıcı bu yükümlülüğünü yerine getirmezse anlaşma gücü üzerinden bir ayda 20 (yirmi) gün ve günde 8 (sekiz) saat çalışacağı varsayılarak hesaplanan bedel, Dağıtım sistem kullanım bedeli olarak kullanıcıya fatura edilir.
58
Dağıtım bağlantı Anlaşması (Sonuç)
(2) Elektrik Piyasasında Dağıtım Sisteminde Sunulan Elektrik Enerjisinin Tedarik Sürekliliği, Ticari ve Teknik Kalitesi Hakkında Yönetmelikte tanımlanan, geçici, kısa ve uzun süreli kesintiler ile iletim sisteminden kaynaklanan ve mücbir sebepler sonucu oluşan kesintiler dışında Dağıtım Şirketi, kullanıcıya taahhüt ettiği anlaşma gücünün Kullanıcıdan kaynaklanmayan bir nedenle sağlayamaması durumunda, bu gücün sağlanamadığı süre boyunca sağlanamayan güce karşılık gelen Dağıtım sistem kullanım fiyatına göre hesaplanan bedel kullanıcıya ödenir.
Kesin zaruret olmadıkça, piyasalara karışılamaz; bununla beraber, hiçbir piyasa da
başıboş değildir.
Mustafa Kemal ATATÜRK
59
Teşekkürler
60