TRK STANDARDITURKISH STANDARD

TS 708Nisan 2010

ICS 77.140.60

ELK - BETONARME N - DONATI EL Steel for the reinforcement of concrete - Reinforcing steel

TRK STANDARDLARI ENSTTS Necatibey Caddesi No.112 Bakanlklar/ANKARA

Bugnk teknik ve uygulamaya dayanlarak hazrlanm olan bu standardn, zamanla ortaya kacak gelime ve deiikliklere uydurulmas mmkn olduundan ilgililerin yaynlar izlemelerini ve standardn uygulanmasnda karlatklar aksaklklar Enstitmze iletmelerini rica ederiz. Bu standard oluturan htisas Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn kranla anarz.

Kalite Sistem Belgesi malt ve hizmet sektrlerinde faaliyet gsteren kurulularn sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarna uygun olarak kurmalar durumunda TSE tarafndan verilen belgedir.

Trk Standardlarna Uygunluk Markas (TSE Markas) TSE Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin ilgili Trk Standardna uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.

TSEKKritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markas Kullanma Hakk) Kritere Uygunluk Belgesi; Trk Standardlar bulunmayan konularda firmalarn rnlerinin ilgili uluslararas standardlar, benzeri Trk Standardlar, dier lkelerin milli standardlar, teknik literatr esas alnarak Trk Standardlar Enstits tarafndan kabul edilen Kalite Faktr ve Deerlerine uygunluunu belirten ve akdedilen szleme ile TSEK Markas kullanma hakk verilen firma adna dzenlenen ve zerinde TSEK Markas kullanlacak rnlerin ticari Markas, cinsi, snf, tipi ve trn belirten geerlilik sresi bir yl olan belgedir.

DKKAT!TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir garanti sz konusu deildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni bilgi Enstitmzden salanabilir. TRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

n sz Bu standard, Trk Standardlar Enstitsnn naat htisas Grubunca TS 708: 1996nn revizyonu olarak hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 13 Nisan 2010 tarihli toplantsnda kabul edilerek yaymna karar verilmitir. Bu standardn daha nce yaymlanm bulunan basklar geersizdir. Bu standardn kabul ile TS 708: 1996 iptal edilmitir. Bu standardn hazrlanmasnda, milli ihtiya ve imkanlarmz n planda olmak zere, milletleraras standardlar ve ekonomik ilikilerimiz bulunan yabanc lkelerin standardlarndaki esaslar da gznnde bulundurularak; yarar grlen hallerde, olabilen yaknlk ve benzerliklerin salanmasna ve bu esaslarn, lkemiz artlar ile badatrlmasna allmtr. Bu standard son eklini almadan nce; bilimsel kurulular, retici/imalat ve tketici durumundaki konunun ilgilileri ile gerekli ibirlii yaplm ve alnan grlere gre olgunlatrlmtr. Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

indekiler1 2 3 Kapsam .................................................................................................................................................. 1 Atf yaplan standardlar ve/veya dokmanlar .................................................................................... 1 Terimler ve tarifleri ............................................................................................................................... 1 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 3.17 3.18 3.19 3.20 3.21 4 5 5.1 6 7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 9 9.1 Beton elik ubuu.............................................................................................................................. 1 Nervrl elik ubuk............................................................................................................................ 1 Boyuna nervr ..................................................................................................................................... 1 Enine nervr ........................................................................................................................................ 1 Nervr ykseklii, h............................................................................................................................. 2 Nervr veya profil aral, c ................................................................................................................. 2 Enine nervr veya profil eim as, ................................................................................................. 2 Enine nervrn yan yzey as, ...................................................................................................... 2 Bal nervr alan, fR ........................................................................................................................... 2 Dz yzeyli elik ubuk ................................................................................................................... 2 Yzeyi profilli elik ubuk................................................................................................................. 2 Profil derinlii, t ................................................................................................................................ 2 Profil genilii, b .............................................................................................................................. 2 Kangal.............................................................................................................................................. 2 Dorultulmu kangal........................................................................................................................ 2 Anma kesit alan, An ........................................................................................................................ 2 Karakteristik deer........................................................................................................................... 2 En dk deer ............................................................................................................................... 2 En yksek deer.............................................................................................................................. 2 Parti ................................................................................................................................................. 2 Fabrika imalat kontrol .................................................................................................................... 2 Yar mamul ...................................................................................................................................... 3 Standart zellik ................................................................................................................................ 3 zel zellik ...................................................................................................................................... 3 Teknik snf ...................................................................................................................................... 3

Semboller............................................................................................................................................... 3 Ksa gsterili ....................................................................................................................................... 4 ubuk ve kangal ................................................................................................................................. 4 malat ilemleri ...................................................................................................................................... 4 zellikler ................................................................................................................................................ 4 Kimyasal bileim ve kaynaklanabilirlik ................................................................................................ 4 Mekanik zellikler................................................................................................................................ 5 Boyut, ktle ve toleranslar................................................................................................................... 6 Yzey geometrisi................................................................................................................................. 7 Performans zelliklerinin dorulanmas ............................................................................................ 10 Uygunluk deerlendirmesi................................................................................................................. 10 Fabrika imalat kontrol...................................................................................................................... 10 Balang tip deneyleri...................................................................................................................... 12 Fabrika imalat kontrolnn srekli gzetimi ve denetimi ................................................................. 13 Deerlendirme, kayda geirme ve alnacak tedbirler ....................................................................... 13 Uzun vadeli kalite seviyesinin belirlenmesi ...................................................................................... 14 Deney yntemleri ................................................................................................................................ 15 ubuklar, kangallar ve dorultulmu kangallar ................................................................................ 15

ICS 77.140.60 10

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

malatnn tantm ............................................................................................................................. 15 10.1 10.2 10.3 ubuk ............................................................................................................................................ 15 Kangal ........................................................................................................................................... 17 Dorultulmu kangal ..................................................................................................................... 18

11

Anlamazlk durumunda mekanik zelliklerin dorulanmas ........................................................ 18 TS EN 1992-1-2 standardlarnda kullanlan sembollerin karlatrlmas .................................... 19

Ek A (Bilgi iin) Bu standardda kullanlan semboller ile TS EN 1992-1-1 ve Kaynaklar........................................................................................................................................................ 20

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

elik - Betonarme iin - Donat elii 1 Kapsam

Bu standard, betonarme yaplarda kullanm iin ubuk, kangal (ubuk, tel) ve dorultulmu kangal biimlerde imal ve teslim edilen kaynaklanabilir ve kaynaklanmaz donat eliinin performans zelliklerine ilikin genel gerekleri ve tarifleri kapsar. Bu standard, aada verilen tiplerdeki donat eliklerini kapsamaz: Kaynakl n yapml (fabrikasyon) hasr elik, Galvanizli donat elii, Epoksi kaplanm donat elii, Korozyona direnli donat elii, ngerme donat elii (prEN10138-1 ila prEN 10138-4), Kesme veya kesme ve eme gibi ilemler uygulanm donat elii, Yzeyi profilli erit elikler, Kullanlm ray ve aks eliinden imal edilmi donat elii.

2

Atf yaplan standardlar ve/veya dokmanlar

Bu standardda dier standard ve/veya dokmanlara atf yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste hlinde verilmitir. * iaretli olanlar bu standardn basld tarihte ngilizce metin olarak yaymlanm olan Trk Standardlardr. TS No TS EN 10020 TS EN 10079 TS EN ISO 377 Trke Ad elik tiplerinin tarifi ve snflandrlmas elik mamullerin tanmlar elik ve elik mamulleri - Mekanik deneyler iin numunelerin ve deney paralarnn alnmas ve hazrlanmas Metal malzemeler - Tek eksenli statik deney makinalarnn dorulanmas Blm 1: ekme/basma deney makinalar - Kuvvet lme sisteminin dorulanmas ve kalibrasyonu elik - Betonarme ve n gerilmeli beton iin - Deney metotlar - Blm 1: Donat ubuklar, halat ve teli ngilizce Ad Definition and classification of grades of steel Definition of steel products Steel and steel products - Location and preparation of samples and test pieces for mechanical testing (ISO 377:1997) Metallic materials - Verification of static uniaxial testing machines - Part 1: Tension/compression testing machines Verification and calibration of the forcemeasuring system (ISO 7500-1:2004) Steel for the reinforcement and prestressing of concrete - Test methods Part 1: Reinforcing bars, wire rod and wires (ISO 15630-1:2002)

TS EN ISO 7500-1

TS EN ISO 15630-1

3

Terimler ve tarifleri

Bu standardn amac bakmndan, TS EN 10020 ve TS EN 10079da verilenler ile birlikte aadaki terimler ve tarifleri uygulanr.

3.1 Beton elik ubuuBetonarme yaplarda kullanma uygun, kesiti daire veya daire kabul biiminde olan kesitli elik ubuk.

3.2 Nervrl elik ubukubuk boyunca dzgn ekilde oluturulmu en az iki sral kesintisiz kntlara sahip elik ubuk.

3.3 Boyuna nervrubuk eksenine paralel dzenli ve kesintisiz olarak oluturulmu kntlar.

3.4 Enine nervrubuk eksenine paralel olan boyuna nervr dndaki dier kntlar.

1

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

3.5 Nervr ykseklii, hNervr (enine veya boyuna) tepe noktasndan ubuk gvdesine olan dik mesafe.

3.6 Nervr veya profil aral, cBirbirini izleyen iki nervrn veya iki profilin eksenleri arasnda, ubuk eksenine paralel olarak llen mesafe.

3.7 Enine nervr veya profil eim as, Enine nervr veya profil ekseni ile ubuun boyuna ekseni arasndaki a.

3.8 Enine nervrn yan yzey as, Nervr yan yzeyinin, nervr eksenine dik dzlemde nervr tabanyla yapt a.

3.9 Bal nervr alan, fR

Tm nervrlerin, ubuk eksenine dik dzlem zerindeki izdm alannn, nervr aral ve anma evre uzunluuna blnmesiyle bulunan oran.

3.10 Dz yzeyli elik ubukDz bir yzeye sahip olan elik ubuk.

3.11 Yzeyi profilli elik ubukubuk boyunca dzgn ekilde oluturulmu kesintisiz girintilere sahip elik ubuk.

3.12 Profil derinlii, tubuun yzeyi ile girintinin en derin noktas arasndaki mesafe.

3.13 Profil genilii, bubuun eksenine paralel olarak llen girintinin genilii.

3.10 KangalBeton elik ubuunun (genellikle ubuk veya tel) tek bir boyunun e merkezli halkalar hlinde sarlm hli.

3.11 Dorultulmu kangalKangal hlinde imal edilmi ve daha sonra dorultulmu elik ubuk.

3.12 Anma kesit alan, AnDaire kesitli dz ubuun anma ap d kullanlarak hesaplanm kesit alan, (rnek d2 ) 4

3.13 Karakteristik deerKuramsal sonsuz deney serilerinde, ulalmas mmkn olmayan belirli ihtimale sahip malzeme veya mamul zellii deeri. Not - Bu deer, genellikle, malzeme veya mamule ait zel bir niteliin kabul edilen istatistiksel dalmnn zel bir frekans yzdelik deerine karlk gelen deerdir.

3.14 En dk deerHibir deney sonucunun altna dmemesi gereken deer.

3.15 En yksek deerHibir deney sonucunun amamas gereken deer.

3.16 PartiAyn anma apna ve ayn dkm numarasna sahip ubuk, filmain, tel veya dorultulmu mamuln, ayn imalat tarafndan kangal veya ubuk eklinde imal edilen ve herhangi bir zamanda muayene sunulan miktar.

3.17 Fabrika imalat kontrolmalat tarafndan gerekletirilen srekli i imalat kontrol. 2

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

3.18 Yar mamulHerhangi bir standard veya bu standard ierisinde elik ubuklar iin belirlenen zel artlar karlamak amacyla ilemler gerektiren ara mamul.

3.19 Standart zellikBu standardda her deney birimi iin fabrika imalat kontrol art olarak yer alan zellik.

3.20 zel zellikBu standardda her deney birimi iin fabrika imalat kontrol art olarak yer almayan zellik.

3.21 Teknik snfBeton elik ubuunun, performans ile tarif edilen ve mamule zel bir imalat numaras ile belirtilen tipi.

4

Semboller

Bu standarda kullanlan semboller izelge 1de verilmitir. Not - Bu standardda kullanlan semboller ile EN 1992-1-1 ve EN 1992-1-2 standardlarnda kullanlan sembolleri karlatrmak iin Ek Aya baklmaldr. izelge 1 - Sembol listesi Sembol An Agt b c Ceq Cv d e fR fp h k Tarifi Anma kesit alan En byk kuvvet etkisinde yzdece toplam uzama Profil genilii Enine nervr veya profil aral Karbon edeeri (CEV) Belirtilmi karakteristik deer Donat ubuunun anma ap Nervr veya profil sralar arasndaki aralk Bal nervr alan Bal profil alan Nervr ykseklii Deney sonularnn adedine bal katsay Deney sonularnn ortalama deeri x Re Akma dayanm Reh Akma dayanm st snr Rm ekme dayanm Rm/Re ekme dayanm/akma dayanm oran Rp,02 % 0,2lik kalc uzamaya karlk gelen akma dayanm Hesaplanan standard sapma s Enine nervrn yan yzey as Enine nervrn veya profilin ubuk eksenine olan as Eksenel yk etkisinde yorulma deneyinde gerilmenin deiim aral 2a Eksenel yk etkisinde yorulma deneyinde belirtilmi en byk gerilme max Re,act Gerek akma dayanm deeri Re,nom Belirtilmi akma dayanm deeri Re,act./Re,nom Gerek akma dayanm deeri / belirtilmi akma dayanm deeri oran a1, a2, a3, a4 Art (mamul artnamesinde tanmlanan) Profil derinlii t A5 Yzdece uzama (L0 = 5d) a Birimi zellie bal olarak deiir. b 1 MPa = 1 N/mm2 Birimi mm2 % mm mm Ktlece %a

mm mm mm a

MPa b MPa b MPa b MPa ba o o

MPa b MPa b MPa b MPa b a

mm %

3

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

5

Ksa gsterili

5.1 ubuk ve kangalBu standardda belirtilen mamuller, aadaki bilgiler yer alacak ekilde ksa gsterilmelidir. a) b) c) d) Mamul eklinin tarifi (ubuk, kangal, kangaldan dorultulmu nervrl ubuk vb.), Bu standardn numaras (TS 708 eklinde), Mamuln anma boyutlar, Teknik snf.

6

malat ilemleri

eliin ergitme ilemi ve deoksidasyon yntemi imalatnn belirledii ekilde olmaldr. Kangal ve ubuk mamul imalat, imalatnn belirledii ekilde olmaldr. stendiinde mteriye imalatla ilgili yazl rapor verilmelidir. Kangal malzemelerin dorultulmas ilemi, bu maksat iin imal edilmi bir makina ile yaplmaldr. malat tamamlanm mamullerin (levha veya ray gibi) yeniden haddelenmesi ile elik donat imalatna, bu standard kapsamnda izin verilmez.

7

zellikler

7.1 Kimyasal bileim ve kaynaklanabilirlikKaynaklanabilirlik aada belirtilen iki zellie baldr: Karbon edeeri, Baz elementlerin oranlarndaki snrlamalar.

Elementlerin her birinin en yksek deeri ve karbon edeeri, izelge 2de verilen deerlerin zerinde olmamaldr. Karbon edeeri Ceq aadaki bant kullanlarak hesaplanmaldr. Ceq = C + Mn/6 + (Cr + Mo + V)/5 + (Ni + Cu)/15 Bu bantda, kimyasal elementlerin sembolleri elik bileimindeki ktlece yzde ieriklerdir. Not - Kaynaklama konusunda detayl bilgi iin prEN ISO 17660a bavurulmaldr. izelge 2 - Kimyasal bileim (en ok %) Ca S 220 S 420 B 420 - B 500 Mamuldeki en byk sapma deeria

S 0,050 0,050 0,050 0,005

P 0,050 0,050 0,050 0,005

Nb 0,012 0,002

Cu 0,80 0,05

Karbon e deeri a 0,50 0,02

0,25 0,45 0,22 0,02

Karbon edeerinin ktlece olarak % 0,02 oranndan az olmas artyla, en byk karbon deerinin ktlece olarak % 0,03 oranndan fazla olmasna izin verilir. Yeterli miktarda azot balayc element varsa, daha yksek azot ihtiva etmesine izin verilir.

b

Bu standarda gre, mamullerin dayankll izelge 2 de tanmlanm kimyasal bileime gre tayin edilir. 4

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

7.2 Mekanik zellikler7.2.1 GenelBu standard kapsamnda, (aksi belirtilmedike) karakteristik deer, istatistiksel tolerans aralnn alt veya st snrdr. statistiksel tolerans aralnda, deerlerin % 95 (p = 0,95) veya % 90 (p = 0,90) oranndaki blmnn alt snrda veya alt snrn zerinde veya st snrda veya st snrn altnda kma olasl (1 - = 0,90) % 90dr. Bu tanm mamuln uzun vadeli kalite seviyesini gstermektedir. izelge 3 - Mekanik zellikler Tip Snf Akma dayanm (en az) Re (N/mm2) ekme dayanm (en az) Rm (N/mm2) ekme dayanm/akma dayanm oran Rm /Re Deneysel akma dayanm/karakteristik akma dayanm oran Re act/Re nom (max) Kopma uzamas (en az) A5 (%) Maksimum ykte toplam uzama (en az) Agt (%) Bkme as () Bkme as/ters bkme asa b b

Dz yzeyli S 220 220 340 1,20 (en az) 18 180 -

Nervrl S 420 420 500 1,15 (en az) 1,30 10 B 420B 420 1,08 (en az) 12 5 B 420C 420 1,15 12 Bal nervr alan 0,035 0,040 0,056

Enine nervrler, hilal ekline sahip olmal ve mamuln gvde merkezine doru kalnl azaltlarak yumuak bir ekilde birletirilmelidir. Enine nervrlerin izdmleri, anma aplarndan hesaplanan evrelerinin en az % 75ine uzanmaldr. Nervr yan yzey as 45 olmal ve nervrn mamul gvde merkezine geii keskin keli olmamal, kavisli olmaldr.

7.4.2.3 Boyuna nervrlerBoyuna nervr yaplmsa, bu nervrlerin ykseklii 0,15d deerini gememelidir. Burada d, mamuln anma apdr.

7.4.3 Yzeyi profilli elik ubuklarn yzey geometrisi 7.4.3.1 GenelYzeyi profilli elik ubuklar, boyutlar, profil adedi ve konfigrasyonu ile karakterize edilir. Yzeyi profilli elik ubuklarda, eit olarak dalm en az iki profil sras bulunmaldr. Profiller, ubuk ekseni ile bir eim as oluturur. Yzeyi profilli bir elik ubuk rnei, ekil 2de gsterilmektedir.

Not - ekilde gsterilen profil sraldr ekil 2- Profil geometrisi Bu standarda uygun yzeyi profilli elik ubuk, Madde 7.4.3.2de verilen artlara uygun olmaldr. Profil parametreleri, bal profil alan fP veya izelge 11de belirtilen profil parametrelerinin kombinasyonu veya bu her iki kriter kullanlarak tanmlanabilir. Profil parametreleri ve fP, TS EN ISO 15630-1e gre llmelidir. 9

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

7.4.3.2 Profil geometrisiProfil parametrelerine ilikin deerler izelge 10da verilen snrlar arasnda olmaldr. d ubuun anma apdr. Profillerin boyuna eksen ile yapt a , 35 ile 75 ye eim as oluturacaktr. izelge 10 - Profil parametrelerine ait snr deerler Profil derinlii t 0,02d ile 0,1d arasnda Genilik b 0,2d ile 1,0d arasnda Profiller arasndaki mesafe c 0,4d ile 1,5d arasnda Profil sralar arasndaki aralklarn en byk toplam deeri e 0,75d

7.5 Performans zelliklerinin dorulanmasPerformans zelliklerinin dorulanmas iin Madde 9da verilen deney yntemleri uygulanmaldr.

8

Uygunluk deerlendirmesi

8.1 Fabrika imalat kontrol8.1.1 GenelBu standarda uygun elik ubuklar, imalat ilemine bal olmakszn, nihai mamuln uygunluunu ayn seviyede teminat altna alan srekli bir fabrika imalat kontrol uygulanarak imal edilmelidir. Fabrika imalat kontrol sistemi, Madde 8.1.2 ve Madde 8.1.3te tanmlanan zelliklerin deerlendirmesini kapsamaldr. TS EN ISO 9001e uygun fabrika imalat kontrol sistemine sahip olan ve bu standardn gereklerini yerine getiren imalatlar, bu standardn fabrika imalat kontrol gereklerini karlam olarak kabul edilir.

8.1.2 Numune alma ve imalat tamamlanm mamullerin deneyleri 8.1.2.1 Standart zelliklerin dorulanmasStandart zelliklerin dorulanmas iin numune alma ve deneyler, Madde 8.1.2.1.1 ila Madde 8.1.2.1.2de belirtildii gibi uygulanmaldr.

8.1.2.1.1 ubuk ve kangallarDeney yapmak zere numune alnacak parti, tam dkm veya dkmn bir ksm olabilir. Deney skl aadaki ekilde olmaldr: a) Kimyasal bileimin tayini iin numune alnan her partide bir analiz yaplmaldr. Kimyasal bileim (dkm analizi) elik imalats tarafndan her dkmde belirlenmelidir. b) Bkme ve/veya ters bkme deneyleri ile ktle tayini ve yzey geometrisi deneyleri iin, numune alnan her parti ve her anma ap iin bir deney paras alnmaldr. c) ekme deneylerinde, her 30 tonluk mamul partisinden bir deney paras olmak zere, numune alnan her parti ve her anma ap iin en az deney paras alnmaldr. Deney sonular, Madde 8.1.3e gre deerlendirilmelidir.

8.1.2.1.2 Dorultulmu mamullerDorultulmu mamullerin mamul artnamesinde belirlenmi zellikleri salamas iin dorultmadan sonra mamule uygulanacak ilemler elik imalats tarafndan belirlenmeli ve dkmcye yazl olarak verilmelidir. Bu ilemler, en az aadakileri iermelidir: a) Dorultma ileminden sonra yzey geometrisi hasarlarnn gzle muayenesi, b) Gnlk imal edilen bir boyut iin, en az bir numune zerinde yzey geometrisi lm. Bir haftada, her makina tipi (merdane veya bkme makinas) iin dorultulmu ikili ap gruplarnn her birinden en az bir numune alnarak ekme deneyi yaplmaldr. Numuneler, tm makinalar ve aplar alt ayda bir kontrol edilecek ekilde alnmaldr. Her bir dkmden veya partiden numune alnmasnda, sadece bir kangaldan bir adet numune alnmaldr. 10

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

Not - Deneyler, kendi kaynaklarn (i veya d) kullanan dkmc tarafndan veya dkmc ile elik imalatsnn ibirlii ierisinde yaplabilir. Bu deneyler, sevk deneyleri olarak deil, Madde 8.5te tarif edildii gibi uzun dnem kalite seviyesinin (LTQL) belirlenmesinde temel olarak alnmaldr.

8.1.3 Deney sonularnn deerlendirilmesiDeerlendirmede, Re, Agt, Rm/Re, Re,act/Re,nom sonular dikkate alnr. Mamul artnamesinde Cvnin karakteristik alt snr deer olarak tanmlan olmas hlinde, deney sonular, aada verilenlerin salanmas artyla bu standarda uygun kabul edilir: a) Her bir deney sonucunun, tanmlanm karakteristik Cv deerine eit veya bu deerden daha byk olmas, veya b) Aadaki artlarn salanmas: x Cv + a1

8.1.3.1 Cvnin alt snr deer olarak tanmland durum

Burada; x : Ortalama deer, a1 : Mamul artnamesinde tanmlanm bir deerdir. Her bir deney sonucu Cv a2

Burada; a2 : Mamul artnamesinde tanmlanm bir deerdir. Mamul artnamesinde Cvnin karakteristik st snr deer olarak tanmlan olmas hlinde, deney sonular, aada verilenlerin salanmas artyla bu standarda uygun kabul edilir: a) Her bir deney sonucunun, tanmlanm karakteristik Cv deerine eit veya bu deerden daha kk olmas, veya b) Aadaki artlarn salanmas: x C v - a3

8.1.3.2 Cvnin st snr deer olarak tanmland durum

Burada; x : Ortalama deer, a3 : Mamul artnamesinde tanmlanm bir deerdir. Her bir deney sonucu Cv + a4

Burada; a4 : Mamul artnamesinde tanmlanm bir deerdir.

8.1.3.3 Bklebilirlik, kesme kuvveti, geometri ve ktle tayiniBkme ve ters bkme deneyinde btn deney paralar mamul artnamesinde belirtilen gerekleri karlamaldr. Kaynakl veya kenetlenmi balantlarn kesme kuvveti deneyinden elde edilen her bir deney sonucu, mamul artnamesinde belirtilen gerekleri karlamaldr. Yzey geometrisi deneylerinden elde edilen sonular, mamul artnamesinde belirtilen gerekleri karlamaldr. Ktle tayini deneyinden elde edilen sonulardan hibiri, Madde 7.3.2de tanmlanan sapma snrlarnn dna kmamaldr. Belirtilen gereklere uygunluk gstermeyen numune alnan her parti, fabrika imalat kontrol sisteminde oluturulan ilemlere uygun olarak yeniden deneye tabi tutulabilir. 11

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

8.1.4 zlenebilirlikTeslim edilmi mamul partileri, imalat verileri kullanlarak pheye mahal vermeksizin tannabilir ve izlenebilir olmaldr. malat, gerekli kaytlar tutmal, bu kaytlar muhafaza etmeli ve mamulle birlikte verilecek olan sevk ve teslim belgelerini bu kaytlara gre oluturmaldr. Not - Kaytlar, dkmc tarafndan ulusal mevzuata uygun olarak tutulmaldr.

8.2 Balang tip deneyleriNumuneler, deney iin hazrlanan malzemelerden rastgele seilmelidir. Numunelerin, deneyi yaplacak malzemenin zelliklerini tam olarak yanstmasna zen gsterilmelidir. Deneyler, mamuln tam enkesitine uygulanmaldr. Numunelerin tm TS EN ISO 377ye uygun olarak hazrlanmaldr.

8.2.1 Standart zellikler 8.2.1.1 ubuk ve kangallarHer imalat ileminde, balang tip deneyi olarak uygulanacak deneyin tr ve adedi izelge 11de, deney program ise izelge 12de tanmland ekilde belirlenmelidir. izelge 11 - Balang tip deneyi olarak uygulanacak deneyin tr ve adedi ile ubuk ve kangallarn srekli gzetimi Sklk a Yorulma Standart zellikler Balang tip deneyleri ap snr deerlerinin ubuun/kangaln her bir ap Ylda en az 1 numune st, orta ve alt deeri iin 3 dkm (ubuk, tel) (herhangi bir kalite ve ap iin) Srekli gzetim Uygun olan tek ap ubuun/kangaln her bir ap Ylda 1 numune iin 3 dkm (ubuk, tel) a Standart zellikler iin deneyler, izelge 12de tanmlanan zelliklerin tayini iin gerekletirilmelidir. lem ap izelge 12 - ubuk, kangal ve dorultulmu kangaln performans zelliklerinin tayini iin uygulanacak deney program zellik ubuklar, kangallar (ubuk, tel) (dkm bana deney adedi) 10 10 10 10 3 3 1 Dorultulmu mamuller (ubuk, tel) (her bir kangal iin deney adedi) 3 3 3 3 1 1 0

Re Rm/Re a Re,act/Re,nom A5, Agt Ktle b Bklebilirlik Kimyasal analiz (CEV dhil) a Gerekli olduu durumda. b Bkme ve/veya ters bkme deneyi.

8.2.1.2 Dorultulmu mamullerBtn dorultma ve kangal imalat ilemi ile her tip makinada (merdane veya bkme makinas) imal edilen mamullerin, izelge 11e uygun olarak numuneleri hazrlanmal ve deneyleri yaplmaldr. Numuneler, bir kangaldan, en byk ve en kk aplarda seilmelidir.

8.2.2 Yorulma deneyi 8.2.2.1 ubuk ve kangallarizelge 11e uygun olarak, herhangi bir kalite ve ap iin ylda en az 1 numune alnmaldr.

8.2.2.2 Dorultulmu mamullerHerhangi bir mamul artnamesinde yorulma performansnn tayini gerekli grlmse, her bir imalat alannda dorultma ileminin yapld bir makinada imal edilmi en byk apl mamulden 5 numune alnmaldr. 12

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

8.3 Fabrika imalat kontrolnn srekli gzetimi ve denetimi8.3.1 GenelSrekli gzetimin amac aada belirtilmitir: a) Fabrika imalat kontrolnn Madde 8.1deki gerekleri srekli karladn teyit etmek, b) Madde 8.3.2ye gre denetim iin numuneler semek. Srekli gzetim aadaki ekilde gerekletirilmelidir: a) malatnn fabrika imalat kontrol sisteminin tatmin edici seviyede alp almadn dorulamak iin denetlenmesi, b) Madde 8.3.2de tarif edilen ekilde mamullere ait numunelerin hazrlanmas ve deneylerinin yaplmas.

8.3.2 Fabrikadan alnan numunelerin denetim deneyleri 8.3.2.1 ubuklar ve kangallar 8.3.2.1.1 Standart zelliklerStandart zellikler, izelge 11 ve izelge 12de tarif edildii gibi, mamullere ait numuneler hazrlandktan sonra, deneyleri yaplarak dorulanmaldr. Deneyler farkl imalat ilemleri ile elde edilen mamullerden rastgele alnan numuneler zerinde yaplmaldr. 5 yllk bir sre ierisinde yaplan denetimlerde numuneler, en fazla sayda apta mamul deneye tabi tutulacak ekilde seilmi olmaldr.

8.3.2.1.2 YorulmaHer bir kalite ve ap iin ylda en az bir kez numune alnmaldr.

8.4 Deerlendirme, kayda geirme ve alnacak tedbirler8.4.1 Balang tip deneyleriDeney sonular her deney program iin uygun teknikler kullanlarak istatistiksel olarak deerlendirilmelidir. Sonularn, imalatn standart zellikler veya yorulma asndan, gereklere uymadn ortaya koymas hlinde, imalatya bu standarda gre imalat yapma onay verilmemelidir. Tespit edilen eksikliklerin giderilmesi iin, imalat tarafndan gerekli tedbirler alnmaldr. Tedbirler, tespit edilen eksikliklerin tipine ve nemine bal olacaktr; ancak imalat ve denetim artlarnda deiiklik yaplmasn da ierebilir.

8.4.2 Srekli gzetimDorultulmu mamuller haricinde, deney sonular her deney program iin uygun teknikler kullanlarak istatistiksel olarak deerlendirilmelidir. Deney sonularnn istatistiksel analizi de dhil olmak zere, sonular gzetim muayene raporuna kaydedilmelidir. malatnn uzun vadeli kalite seviyesi ile ilgili deney sonular, her alt ayda bir deerlendirilmelidir. Standart zellikler, yorulma veya uzun vadeli kalite seviyesi ile ilgili deney sonularnn, imalat gereklerine uymadn gstermesi hlinde, uygun tedbirler alnmaldr. Tedbirler, tespit edilen eksikliklerin tipi ve nemine baldr ve aadakileri kapsamaldr. - Fabrika imalat kontrolnn sklatrlmas (deney yapma skl artrma), - malat artlarnda deiiklik yaplmas, - Gzetim muayene sklnn artrlmas.

8.4.3 Standart zelliklerMamul artnamesinde verilen deney gereklerini karlamas hlinde, mamuller, balang tip deneyleri ve srekli gzetim asndan uygun kabul edilir.

8.4.4 Yorulma deneyiMamul, balang tip deneyleri ve srekli gzetim iin mamul artnamesinde belirtilen sayda evrime dayanabiliyorsa, bu standarda uygun kabul edilir. Yetersizlik, deney numunesine ait bir kusurdan kaynaklanyorsa, deney geersiz kabul edilmeli veya deney cihaznn enelerine yakn bir alandan numunede kopma olursa deney tekrarlanmaldr (TS EN ISO 15630-1). 13

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

Yukarda bahsedilen kriterler gerekletirilemezse, temsili anma apna sahip yeni be numune serisi seilir. Bu yeni ek seri iin kriterler salanrsa, malzemenin bu standarda uygun olduu kabul edilir. Kriterlerin salanmad durumda olumsuzluun sebepleri aratrlmal ve giderilmesi iin gerekli tedbirler alnmaldr.

8.5 Uzun vadeli kalite seviyesinin belirlenmesi8.5.1 GenelDeney yapmak zere seri imalattan alnan btn numune partilerine uygulanan deneylerden elde edilen sonular toplanmal ve istatistiksel olarak Re, Agt, Rm/Re ve Re,act/Re,nom (ilgili olduu durumlarda) nceki 6 aylk almaya karlk gelen ksmlar ile son 200 sonutan en byk olan kullanlarak deerlendirilmelidir.

8.5.2 Deney sonularnn deerlendirilmesiDeerlendirme her anma ap iin yaplmaldr. Aadaki bant Re, Agt ve Rm/Re deerleri iin salanm olmaldr:x - ks Cv

Aadaki bant Re,act/Re,nom ve gerektiinde Rm/Renin st snr deeri iin salanm olmaldr:x + ks Cv

Burada; x : Ortalama deer, s : Hesaplanan standart sapma deeri, k : Re iin izelge 16 ve Agt, Rm/Re and Re,act/Re,nom iin izelge 12de verilen katsay, Cv : Tanmlanm karakteristik deer dir. Yukarda belirtilen hususlar ok sayda sonuca ait istatistiki dalmn normal dalm olduu kabulne gre verilmi olup, bu normal dalm kabul, bu standardn zorunlu kld art deildir. Ancak aadaki alternatif yntemler, imalatn, bu standarddaki gereklere uygunluu saland zaman kullanlabilir: a) Kontrol grafikleri de dhil grafik yntemleri, b) Parametrik olmayan istatistiksel teknikler izelge 13 - Re - Deney sonular adedinin (n) fonksiyonu olarak k katsays (% 90 ihtimalle % 5 kusurlu numune (p = 0,95) oran) n 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 k 3,40 3,09 2,89 2,75 2,65 2,57 2,50 2,45 2,40 2,36 2,33 2,30 2,27 2,25 2,23 2,21 n 30 40 50 60 70 80 90 100 150 200 250 300 400 500 1000 K 2,08 2,01 1,97 1,93 1,90 1,89 1,87 1,86 1,82 1,79 1,78 1,77 1,75 1,74 1,71 1,64

14

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

izelge 13 - Agt ve Rm / Re - deney sonular adedinin (n) bir fonksiyonu olarak k katsays (% 90 ihtimal deerinde % 5lik (p = 0,95) gvenilirlik oran) n 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 k 2,74 2,49 2,33 2,22 2,13 2,07 2,01 1,97 1,93 1,90 1,87 1,84 1,82 1,80 1,78 1,77 n 30 40 50 60 70 80 90 100 150 200 250 300 400 500 1000 k 1,66 1,60 1,56 1,53 1,51 1,49 1,48 1,47 1,43 1,41 1,40 1,39 1,37 1,36 1,34 1,28

9

Deney yntemleri

9.1 ubuklar, kangallar ve dorultulmu kangallarRe, Rm/Re ve Agtnin belirlenmesi iin ekme deneyi, bkme ve ters bkme deneyi, eksenel yk etkisinde yorulma deneyi, yzey geometrisinin llmesi, bal nervr alannn fRnin belirlenmesi, anma ktlesinden sapmann belirlenmesi ve kimyasal analiz yntemleri TS EN ISO 15630-1e uygun olmaldr. izelge 4e de bavurulmaldr.

10 malatnn tantm10.1 ubuk10.1.1 malatnn tantmHer elik ubuun bir nervr sras zerinde, imalaty tantan bir iaret bulunmal ve bu tantm iareti, 1,5 metreden byk olmayan aralklarla tekrarlanmaldr. malatnn tantm iareti, aada verilenlerden olumaldr. a) aretin balangcn gsteren bir sembol, b) lke kodu ve firma kodundan oluan ve imalaty tantan bir kodlama sistemi. lkeyi ve imalaty tantan kodlama sisteminde, aadaki yntemlerden birisi kullanlmaldr: a) Kaln nervr veya profil aralarna, normal nervr veya profil konulmas (rnek olarak ekil 3e baklmaldr), b) Kaln nervr veya profil aralarnda normal nervrsz ksm veya bo ksm braklmas, c) ubuk yzeyine numara yazlmas, d) Normal nervr veya profil arasna kabartma veya oyma ile iaretleme yaplmas.

Balang

lke kodu 4 Firma kodu 16

ekil 3 - malatnn tantm iaretine rnek (kaln nervrler kullanlarak)

15

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

aretin balangcn gsteren sembol aadakilerden birisi gibi olmaldr:a) aretleme ynteminden kaln nervr veya profil kullanldnda, iaretin balangcn arka arkaya sralanan iki kaln nervr veya profil gsterir (rnek olarak, ekil 3e baklmaldr). b) aretleme ynteminde, nervrsz veya profilsiz yntem kullanldnda, iaretin balangcn arka arkaya sralanan iki nervrsz veya profilsiz bo ksm gsterir. c) Numaralar ubuun yzeyine yazldnda, iaretin balangcn X veya O iareti gsterir. d) aretin mamuln yzeyine kabartma veya oyma eklinde yazld durumda, iaretin balangcn bir ift normal nervr veya profil arasna konulan iki iaret gsterir. lke kodu, izelge 14e gre, 1 ve 9 arasnda bir rakamla belirtilmelidir (rnek olarak, ekil 3e baklmaldr). Firma kodu, 10un katlar haricinde, 1 ve 99 arasnda bir veya iki haneli bir saydan olumaldr (rnek olarak ekil 3e baklmaldr). izelge 14 - lkenin tantm lke Avusturya, ek Cumhuriyeti, Almanya, Polonya, Slovakya Belika, Hollanda, Lksemburg, svire Fransa, Macaristan talya, Malta, Slovenya ngiltere, rlanda, zlanda Danimarka, Estonya, Finlandiya, Letonya, Litvanya, Norve, sve Portekiz, spanya Gney Kbrs, Yunanistan Trkiye lke kodu 1 2 3 4 5 6 7 8 9

aretleme, mamuln zerine kabartma veya oyuk olarak uygulanmal veya mamule taklm bir etiketin zerinde yer almaldr. Not - Mamuln ekseni boyunca numaralar dey olarak okunuyorsa, numaralar yukardan aaya doru okunmaldr.

16

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

10.1.2 Nervr ekliS 420

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / // \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \Not - Nervr ekli, ift al retilebilir.B 420 B

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \B 420 C

/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \-\Not - En sondaki tire, C tipi sneklii gstermektedir.B 500 B

/ / / / // / / / / / / // \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \B 500 C

/ / / / / / / / / / / // \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ /Not - Nervr ekli drt aldr. ekil 4 - Kalitelere gre nervr ekli aretleme, mamuln zerine kabartma veya oyuk olarak uygulanmal veya mamule taklm bir etiketin zerinde yer almaldr.

10.2 KangalNervrl veya profilli kangallar, Madde 10.1de ubuklar iin verilenlerle ayn ekilde tantlmaldr. Kangalda, imalatnn tantmnda, nihai mekanik ilemi yapan firma belirtilir. Bununla birlikte, mamul iaretinin bana, mamuln kangal olarak imal edildiini belirten ilave bir iaret konulmaldr. Bu ilave iaret, aadakilerden birisi eklinde olmaldr: a) aretleme sistemi olarak kaln nervr veya profil kullanlyorsa, ilave iaret mamul iaretinin banda ilave bir kaln nervr veya profil eklinde olmaldr. b) aretleme sistemi olarak nervrsz veya profilsiz yntem kullanlyorsa, ilave olarak fazladan bir nervrsz veya profilsiz ksm daha mamul iaretinin bana konulmaldr. c) aretleme sistemi olarak kod kullanlyorsa, ilave iaret bir C harfi eklinde olmaldr. d) aretleme sistemi olarak mamuln yzeyine yazlan iaretler kullanlyorsa, ilave iaret, mamul numarasnn hemen nndeki bir ift normal nervr veya profil arasna konan iki iaret olmaldr.

17

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

10.3 Dorultulmu kangalMamuln zerine yerletirilen imalat tantm iaretinin yan sra, kangal dorultan firmaya ait tantm iareti de mamuln zerine yerletirilmeli veya mamule taklm bir etiket zerine yazlmaldr. Dkm ileyicisi veya haddehane tarafndan dorultma ilemi yaplmadan nce, mamul numaras mamul zerine yazlm olmaldr.

11 Anlamazlk durumunda mekanik zelliklerin dorulanmas11.1 Bir karakteristik deer olarak, bu standardda tanmlanan bir zelliin belirlenmesinde anlamazlk kmas durumunda, deer, incelenen partinin farkl paralarndan 3 numunenin seilerek deneye tabi tutulmasyla dorulanmaldr.Bir deney sonucunun tanmlanan karakteristik deerin altnda kmas hlinde, deneye tabi tutulan para ve deney yntemi dikkatli bir ekilde gzden geirilmelidir. Deney parasnda bir hata var ise veya deneyde bir hata olutuunu dndrecek bir sebep var ise, deney sonucu dikkate alnmamaldr. Bu durumda yeni bir deney yaplmaldr. geerli deney sonucunun tanmlanan karakteristik deere eit veya zerine kmas hlinde, partinin bu standarda uygun olduu kabul edilir. Sonular tanmlanan karakteristik deerin altnda karsa, Madde 11.2deki gerekler uygulanr.

11.2 Madde 11.1de belirtilen ilemlere ait gerekler karlanamazsa, parti ierisindeki farkl mamullerden 10 adet ilave deney paras seilmelidir.Parti ierisinden seilen 10 deney parasna ait deney sonularnn ortalamas karakteristik deerin zerindeyse ve her bir deney sonucu, ilgili mamul artnamesinin en dk seviyesinin zerinde ve en byk seviyesinin altnda ise, parti bu standarda uygun kabul edilir. Aksi takdirde, parti reddedilir.

18

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

Ek A (Bilgi iin) Bu standardda kullanlan semboller ile TS EN 1992-1-1 ve TS EN 1992-1-2 standardlarnda kullanlan sembollerin karlatrlmas

TS 708 Akma dayanm % 0,2lik kalc uzamaya karlk gelen akma dayanm ekme dayanm ekme dayanm/akma dayanm oran En byk yk altnda yzdece toplam uzama Anma ap Re Rp0,2 Rm Rm /Re Agt d

TS EN 1992-1-1 TS EN 1992-1-2 fy fp0,2 ft ft / fy Eu

19

ICS 77.140.60

TRK STANDARDI

TS 708/Nisan 2010

Kaynaklar[1] [2] [2] prEN ISO 17660, Welding of reinforcing steels. EN ISO 9001, Quality management systems - Requirements (ISO 9001:2000) EN 10080, Steel for the reinforcement of concrete - Weldable reinforcing steel - General

20