TEMA:

USLOVI NASTAJANJA, VRSTE I IZVORI ZAGAIVANJASEMINARSKI RAD Predmet: Ekologija u saobraajuPredmetni nastavnik: Student

SADRAJ:1. UVOD...................................................................................................................3

2. POJAM ZAGAIVANJA I UZROCI..................................................................4

3. PODJELA ZAGAUJUIH KOMPONENTI.....................................................64. ZAGAIVANJE VAZDUHA..............................................................................7 4.1.Prirodni izvori zagaenja vazduha.................................................................8 4.2.Vjetaki izvori zagaenja vazduha.................................................................9 4.2.1Zagaenje vazduha oksidima iz loita....................................................9 4.2.2.Zagaenje vazduha oksidima sumpora...................................................9 4.2.3.Zagaenje vazduha ugljen oksidima.......................................................9 4.2.4. Zagaenje vazduha azotnim oksidima..................................................10 4.2.5.Hemijska industrija kao izvor zagaenja vazduha................................10 4.2.6.Poljoprivreda kao izvor zagaenje vazduha.........................................10 4.2.7.Naselja kao izvor zagaenje vazduha...................................................10 4.2.8.Drumski saobraaj kao izvor zagaenje vazduha.................................11 4.2.9.Nuklearno zraenje kao izvor zagaenje vazduha................................11 4.2.10.Zagaivanje vazduha iz industrijskih i komunalnih deponija.............125. ZAGAIVANJE VODE.....................................................................................13

5.1.Komunalne otpadne vode...............................................................................14 5.2.Industrijske otpadne vode...............................................................................15

5.3.Zagaivanje voda otpadnim vodama termoenergetskih objekat....................15 5.4.Zagaujue materije sa poljoprivrednim mainama......................................15 5.5.Rasuti izvori zagaivanja................................................................................16

6. ZAGAIVANJE TLA.........................................................................................167. POSLJEDICE ZAGAIVANJA IVOTNE SREDINE.....................................17

7.1.Globalno zagrijavanje....................................................................................17 7.2.Ozonske rupe...................................................................................................17 7.3.Kisele kie.......................................................................................................18 7.4.Efekt staklenika...............................................................................................188. ZAKLJUAK......................................................................................................199. LITERATURA.....................................................................................................201.UVOD

Prirodna deavanja u odnosima izmedu faktora koji ine ivotnu sredinu (voda,vazduh, suneva svijetlost i dr.) u duem vremenskom periodu ostavljaju vidan trag na samu ivotnu sredinu. Ona se manifestuje promjenama konfiguracije i strukture tla,klimatskim promjenama,vodenim tokovima i vodenim povrinama,izmjenama u karakteristikama i sastavu biljnog i ivotinjskog svijeta i dr. Meutim u kraem vremenskom periodu one su doskora bile neznatno vidljive. Danas ovjek i u intervalu od samo desetak godina uoava vidljive, ak i drastine klimatske promjene, izmjene reima vode, istoe zraka,demografske promjene itd. Ono to skree panju na promjene u uslovima ivotne sredine jesu direktne ili indirektne posljedice ljudskih aktivnosti u prirodi. Uglavnom kao posljedica prilagoavanja prirode oko sebe sopstvenim potrebama koje ne rijetko gube obiljeije zadovoljavanja potreba ljudske prirode.

Podspjeenju ovog prilagoavanja pogodovala je snana industralizacija krajem prolog i tokom ovog vijeka,kao i tehnoloka i nauna revolucija koje su u toku. One su mogunost ovjeka kod intervencija u prirodi (sjei, izgradnji saobraajnica, izgradnji infrastrukture, crpljenju nafte, rude i dr.). Mogua podjela je na direktne i indirektne. Direktno, bacanjem tetnih materija i otpadaka u neki od faktora ivotne sredine (vazduh, voda u i na zemlju i dr.) ili indirektno kada tetne materije, zbog kruenja vode u prirodi, kretanje materije i dr. prelazi iz jednog stanja u drugi ili jednog faktora u drugi. Osnovni izvori zagaenja ivotne sredine su:-ovek-sea uma-emisija CO2-kisele kie-lov i ribolov-razoravanje stepa, unitavanje prirodnih ekosistema i unitavanje pojedinanih vrsta.

Zagaivanje zemljita, zagaivanje kopnenih voda i svetskog mora, zagaivanje atmosfere koje dovodi do promjene klime, podizanje svjetskog mora i oteenje ozonskog omotaa. Najizraeniji oblici ugroavanja prirode su: biosferu ili ivotnu sredinu na planeti zemlji savremeni ovek ugroava u mjeri koja preti da ugrozi i njegov sopstveni ospstanak. Zagaivanje vazduha, vode, i zemljita, pa samim tim i hrane, poprima dramatine posledice, ne samo na lokalnom ve i na globalnom nivou. Promjene koje su prouzrokovane ovjekovim delovanjem deavaju se toliko brzo da priroda ne moe sama da se obnovi i oporavi. Savremeni ovjek izmijenio je i izgled itavih predjela. Opustoeni prirodni tereni nastali prekomjernim unitavanjem uma i stoaranjem,ogromne povrine poljoprivrednog zemljita, razliita industrijska postrojenja i deponije danas karakteriu izgled biosfere.Zagaenje ivotne sredine jeste unoenje zagaujuih materija ili energije u ivotnu sredinu,izazvano ljudskom djelatnou ili prirodnim procesima koje ima ili moe imati tetne posljedice na kvalitet ivota. 2.POJAM ZAGAIVANJA I UZROCIZagaenja su neeljene promene fizikih, hemijskih i biolokih svojstava ivotne sredine (vazduham, vode i zemljita), koje mogu nepovoljno delovati na iva bia ili naruiti njihove ekosisteme.Zagaujue materije ili supstance (polutanti) ostaci su onoga to proizvodimo, koristimo i odbacujemo. Materija (ili energija), dakle postaje zagaujua kada se pojavi na nepoeljnom mestu, u nepoeljno vreme i u nepoeljnim koliinama. Pod nepovoljnim uticajima podrazumevaju se i ona dejstva na razne industrijske procese koji menjaju uslove ivota i kulturna dobra, ali time i iscrpljuju ili pogoravaju kvalitet prirodnih bogatstava ivotne sredine. Problem zagaivanja ivotne sredine neprekidno se poveava. Uzroci su, sa jedne strane, u neprekidnom poveanju broja stanovnika na Zemlji, odnosno smanjivanju raspoloivog ivotnog prostora za svaku jedinku ponaosob, a sa druge u neprekidnom poveavanju potreba za prirodnim bogatstvima za tako mnogobrojno stanovnitvo. U isto vreme odbacuje se sve vea koliina raznih odpadaka. Sakupljanje i deponovanje velikih koliina otpadaka predstavlja krupan ekoloki problem. Najeu uzroci zagaivanja ivotne sredine:

-razovoj industrije i tehnologije,

-stalni porast broja i gustine stanovnika,

-socijalne promjene (urbanizacija i poveanje standarda) i

-razvoj saobraaja.

Jedan od vanijih vetakih izvora zagaenja je industrija. Prema fizikim i prostornim karakteristikama industrija spada u takasti izvor zagaenja. Industrija zagauje vazduh, vodu i zemljite. Ovo sve zajedno negativno utie na kvalitet ivotne sredine ljudi. Industrija takoe moe proizvesti zagaenja radijacijom i bukom.

Sa procesom industrijalizacije, zapoetim prvom industrijskom revolucijom krajem XVIII veka, ekoloki problemi poinju da se zaotravaju i ubrzano kumuliraju.Izmedju industrije i ekolokog sistema postoji tesna uzrono-posledina medjuzavisnost, koja se naruava delovanjem oveka: degradacijom (raubovanjem prirodnih resursa, fizikim promenama pejzaa, unitavanjem vegetacije) i sve veim zagadjivanjem ivotne sredine. Svojim funkcionisanjem, masovnom proizvodnjom i irenjem, industrija neprestano iscrpljuje neregenerativne prirodne resurse i zagadjuje ivotnu sredinu. Medjutim, sve industrijske grane nemaju isti uticaj na ivotnu sredinu. On zavisi od tehniko-tehnolokih karakteristika primenjene tehnike i tehnologije, kao i od vrste i porekla dobijenih ili preradjenih sirovina u tehnolokim procesima proizvodnje. U Evropi, najvee zagadjenje medju industrijskim granama ima hemijska industrija, industrija papira, celuloze, cementa, elika i obojenih metala. Njihov uticaj na ivi svet jo uvek nije u potpunosti sagledan, ni prouen. U prilog tome govori podatak, da se u Evropi godinje registruje 200-300 novih hemijskih proizvoda, dok ih je trenutno u upotrebi preko 100 hiljada. Posebno tetni, i za zdravlje opasni, su oni hemijski proizvodi koji sadre azot, fosfor, teke metale, azbest, zatim deterdenti i pesticidi. Od 7.000 ispitanih hemijskih materija, kod 2.000 je dokazana kancerogenost, a preko 300 je pokazalo kancerogeni efekat i na oveka.Negativne ekoloke posledice industrijskog razvoja predstavljaju najznaajnije i najtee probleme savremenog drutva. Ubrzan industrijski rast i razvoj, izazvali su stvaranje velike koliine raznovrsnog otpada i potencijalno opasnih i radioaktivnih materija koje se isputaju u prirodne ekosisteme. Drutvo nije na vreme prihvatilo i prepoznalo ogranienje biosfere. Posledice toga su neeljeni efekti na zdravstveno stanje ljudi, oteenja na biljkama, ivotinjama, materijalima i izmenama klimatskih uslova, kao i smanjenje prirodnih resursa potrebnih za dugorono odrivi ekonomski i ukupni drutveni razvoj. Slika br. 1 Industrija kao zagaiva

Ljudske populacije izloene su velikim opasnostima, koje prouzrokuju kratkorona UNIVERZITET U ISTONOM SARAJEVU

SAOBRAAJNI FAKULTET

DOBOJ

Prof. Dr. efkija eki, Ekonomika u transportu i komunikacijama,

Fakultet zasaobraaj i komunikacije, Sarajevo, 2005

2. Milan M. irkovi, Rizici globalnih katastrofa, Heliks, 2012.

PAGE 6