Türkiye’de Rüzgar Enerjisi

Hakan Şener AKATA

ETK Uzm. Yard.

Akış

• Ülkemizde rüzgar enerjisi

• Destekleme Mekanizmaları

• Lisanslı Elektrik Üretim Tesisleri

• Lisanssız Elektrik Üretim Tesisleri

Ülkemizde Rüzgar Enerjisi

3

RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ

Ülkemizde Rüzgar Enerjisi

4

Kaynak Potansiyeli

Rüzgar Sınıfı

Yıllık Rüzgar Gücü

Yoğunluğu (W/m2)

Yıllık Rüzgar

Hızı (m/s)

Toplam Kapasite

(MW)

Good 4 400 – 500 7,0 – 7,5 29.259,36

Excellent 5 500 – 600 7,5 – 8,0 12.994,32

Outstanding 6 600 – 800 8,0 – 9,0 5.399,92

Superb 7 > 800 > 9,0 195,84

TOPLAM 47.849,44

Yıllık ortalama rüzgar hızı: 7 m/s @ 50 m

Yüksekliği 1500 m’de az olan yerler için hesaplanmıştır.

Karadaki Potansiyel: 37.836 MW

Denizdeki Potansiyel:10.013 MW

YEKDEM

Yerli Katkı • Yerli elektromekanik aksam kullanımı derecesine göre

YEKDEM çerçevesinde belirtilen fiyatlara ek destek

• YEK’e dayalı işletmede olan ve 2020 yılı sonuna kadar işletme girecek santraller faydalanabilir

• İşletmeye giriş tarihinden itibaren azami 5 yıl süre

RÜZGAR ENERJİSİ SANTRALLERİ İÇİN YERLİ AKSAM DESTEĞİ

Kanat 0,8 ABD Doları cent/kWh

Jeneratör ve Güç Elektroniği 1,0 ABD Doları cent/kWh

Türbin Kulesi 0,6 ABD Doları cent/kWh

Rotor ve Naseldeki Mekanik Ekipmanlar (excluding kanat

ve jeneratör grubu hariç)

1,3 ABD Doları cent/kWh

RES LİSANSI ALINAN ALANLAR (TOPLAM ALAN: 4555 km2)

250 ADET LİSANSLI PROJE – 8717,70 MW (Lisans Gücü)

358,70 MW (Mekanik Kapasite Artışı)

1084,06 MW (Elektriksel Kapasite Artışı)

TOPLAM LİSANSLI KAPASİTE : 10 160,46 MW

8

5346 Sayılı Kanun

0,0

500,0

1000,0

1500,0

2000,0

2500,0

3000,0

3500,0

4000,0

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 End of2014

8,7 8,7 18,9 18,9 18,9 18,9 18,9 20,1 20,1 20,1

363,7

791,6

1320,2

1728,7

2260,5

2457,9

3629,7

KU

RU

LU G

ÜÇ

(M

W)

YIL

Rüzgar Enerjisi Kurulu Gücü Değişimi

YEKDEM Mekanizmasının

Başlangıcı

YEKDEM Mekanizmasının

Revizyonu

Ülkemizde Rüzgar Enerjisi

2015 yılı RES önlisans başvuruları

24-30 Nisan 2015 tarihlerinde başvurular alınacaktır. 47 bölge olmak üzere 3000 MW ‘lık kapasite tahsis

edilecektir.

RES Yatırımları

RES Yatırımları 1. REPA veya diğer veri tabanlarından yararlanarak rüzgar potansiyeli yüksek

olan proje alanlarının belirlenmesi ve bu alanlar için kaynak bilgilerinin tespit edilmesi,

2. İlgilenilen bölgede daha önce rüzgar enerjisine dayalı bir projenin olup olmadığının araştırılması,

3. İlgilenilen bölgenin arazi yapısı, arazi mülkiyeti, ulaşım imkanları, trafo

merkezlerine olan uzaklıkları gibi parametrelerin analiz edilmesi, 4. Yatırım düşünülen santral sahasını temsil edebilecek optimum rüzgar

ölçüm noktası veya noktalarının belirlenmesi, 5. Belirlenen her bir ölçüm noktasında standartlara uygun olarak en az 1 yıl

olmak üzere enerji amaçlı rüzgar ölçümlerinin yapılması, 6. Elde edilen rüzgar verilerinin analiz edilerek yatırım kararının alınması, 7. Yatırım fizibilitesinin hazırlanması, 8. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na ön lisans başvurusu veya ilgili

şebeke işletmecisine lisanssız üretim başvurusunun yapılması.

REPA, orta-ölçekli sayısal hava tahmin modeli ve mikro-ölçekli rüzgar akış modeli kullanılarak üretilen rüzgar kaynak bilgilerinin verildiği Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası’dır.

Bu atlas yardımıyla Türkiye genelinde 200 m x 200 m çözünürlüğünde; - 30, 50, 70 ve 100 m yüksekliklerdeki yıllık, mevsimlik, aylık ve günlük rüzgar hız ortalamaları,

• - 50 ve 100 m yüksekliklerdeki yıllık, mevsimlik ve aylık rüzgar güç

• yoğunlukları,

• - 50 m yükseklikteki yıllık kapasite faktörü,

• - 50 m yükseklikteki yıllık rüzgar sınıfları,

• - 2 ve 50 m yüksekliklerdeki aylık sıcaklık değerleri,

• - Deniz seviyesinde ve 50 m yüksekliklerdeki aylık basınç değerleri

öğrenilebilmektedir.

REPA (Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası)

Ekonomik RES yatırımı için;

Yıllık ortalama rüzgar hızı: minimum 6,5 m/s (50 m.a.g.l.)

REPA (Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası)

REPA - NOKTASAL RÜZGAR KAYNAK BİLGİSİ

Atlas hakkındaki temel bilgilere http://www.yegm.gov.tr adresinden ulaşabilmektedir. Kullanıcılar, ilgilendikleri alanın sınırlarını işaretleyerek veya herhangi bir noktanın ayrıntılı rüzgar kaynak bilgilerini temin etmek için YEGM’e elektronik posta ile başvuru yapabilmektedir.

REPA’DAN YARARLANMA KRİTERLERİ

TRAFO MERKEZLERİ

ARAZİ EĞİMİ %20’DEN BÜYÜK ALANLAR

ARAZİ EĞİMİ %20’DEN

BÜYÜK ALANLAR

RAKIMI 1500 METRE’DEN BÜYÜK BÖLGELER

RAKIMI > 1500 METRE OLAN ALANLAR

YERLEŞİM ALANLARI

YERLEŞİM ALANLARI

MİLLİ PARKLAR - ÖZEL ÇEVRE KORUMA ALANLARI – TABİAT

PARKLARI – TABİAT KORUMA ALANLARI VB.

Poje alanının ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ” nin

Ek-5’inde tanımlanan DUYARLI YÖRELER kapsamında olup olmadığı

hususu araştırılmalıdır.

YASAKLI ORMAN ALANLARI

YASAKLI ORMAN ALANLARI

SULAK ALANLAR - NEHİRLER

SULAK ALANLAR

RÜZGAR ELEKTRİK SANTRALLARI HAVA SEYRÜSEFER YARDIMCI

CİHAZ / SİSTEMLERİ İLE RADAR SİSTEMLERİNİN SİNYAL

PERFORMANSLARINI VE UÇUŞ GÜVENLİĞİNİ OLUMSUZ

ETKİLEYEBİLMEKTEDİR.

RÜZGAR TÜRBİNLERİ VE YERLERİ; Haberleşme, Seyrüsefer, Gözetim Sistemleri Mania Kriterleri Hakkında Yönetmelik gereği DHMİ tarafından değerlendirilmektedir. Ayrıca, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunun zorunlu gördüğü diğer kurum görüşleri de alınmalıdır. • İşletme kriterleri açısından değerlendirme

(türbinler havalimanları mania planları dışında olmalı)

• Hava seyrüsefer usulleri açısından değerlendirme (türbinler aletli alçalma usullerini – racetrack – etkilememeli)

• Elektronik sistemler açısından değerlendirme (türbinler elektronik sistemlerin sinyal performansı açısından sakınca oluşturmamalı)

DOĞALGAZ VE PETROL BORU HATLARI

TÜM KULLANILAMAZ ALANLAR

RES KURULAMAZ ALANLAR

RÜZGAR ENERJİSİ YATIRIMI YAPILAMAZ ALANLAR VE

YILLIK ORTALAMA RÜZGAR HIZI DAĞILIMI

RES KURULAMAZ ALANLAR

RÜZGAR ÖLÇÜM İSTASYONU

Rüzgâr kaynak alanını temsil edebilecek özellikte ölçüm istasyonu sayısı ve bu istasyonların kurulacağı optimum nokta/noktaların yerleri belirlenmelidir.

HAKİM

RÜZGAR

YÖNÜ

Rüzgar enerjisine dayalı bir yatırımın yapılabilmesi için öncelikle

ön yatırım kararı alınan sahayı temsil edecek en uygun yerlerde

ölçüm istasyonları kurarak kaynak bilgilerine ait uzun dönemli

verilerin temin edilmesi ve ölçüm verilerine dayalı kararların

alınması oldukça önemlidir.

Ölçüm kayıtlarının (data) analizleri

Ölçümlerin, referans alınabilecek uzun dönemli ölçüm verisi ile ilişkisinin kurulması ve

bu verilerinin güvenirlilik analizlerinin yapılması sonrasında yeterli süredeki ölçüm

verileri kullanılarak aşağıdaki istatistiksel işlemler yapılmalıdır;

• Sektörel rüzgar gülü

• Rüzgar hızlarının analizleri (zaman serileri, min-maks, STD)

• Rüzgar hızlarının sektörel frakans dağılımı (Weibull parametreleri)

• Rüzgar rejimine uygun türbin tipinin belirlenmesi

• Rüzgar hızı frekans dağılımının diyagramı

• Rüzgar hızlarının güç yoğunluğu

• Rüzgar hızlarının yükseklikle değişim profili

• Ölçüm alanının türbülans yoğunluğunun hesaplanması

• Sektörel enerji üretimi hesaplanması

• Öngörülen RES enerji üretim değerinin hesaplanması

ENERJİ ÜRETİM MİKTARI

HESAPLAMA YÖNTEMİ

Enerji üretim miktarının hesaplamasında kullanılan «Weibull – A» ve «Weibull – k» parametrelerinin belirlenmesi

RES alanındaki rüzgar hızlarının zamansal değişimlerinin

bilinmesi

Optimum rüzgar türbin tipinin belirlenmesi

Türbin Tipi/Modeli = f (v,c,k,T,P)

Enerji yoğun yerlerin ve dolayısıyla türbin yerleştirilecek noktaların belirlenmesi

• Ölçüm ile belirlenen rüzgar rejimi, • RES alanın topografik yapısı, • Seçilen rüzgar türbininin teknik özellikleri, • Alanın iklimsel yapısı, dikkate alınarak enerji üretiminin hesaplanması

TEŞEKKÜRLER