trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

18
Estresa Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Upload: patxigalarraga

Post on 13-Feb-2017

6 views

Category:

Government & Nonprofit


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

EstresaEstrés

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad segura

Page 2: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Introducción

El espacio seguro

Exploro mi ciudad

Solos/as por la calle

Yo también soy responsable

En bici, usa tu cabeza

Yo elijo

¡A conducir!

¡Atención al riesgo!

Yo decido

Alcohol y conducción

Me protejo y te protejo

Reunión de madres y padres (1)

Reunión de madres y padres (2)

Reunión de madres y padres (3)

EstrésEnseñar seguridad

Adapto mi conducción

La bola de cristal

Sarrera

Espazio segurua

Hiria esploratuko dut

Bakarrik, kalean barrena

Nire ardura ere bada

Bizikletaz, erabil ezazu burua

Neuk aukeratzen dut

Gidatzera!

Adi arriskuari!

Neuk erabakitzen dut

Alkohola eta gidatzea

Neure burua babesten dut, eta zu babesten zaitut

Gurasoen bilera (1)

Gurasoen bilera (2)

Gurasoen bilera (3)

EstresaSegurtasuna irakastea

Nire gidatzeko modua egokituko dut

Kristalezko bola

Edición:1.ª, noviembre 2011

Tirada:1.500 ejemplares

©Administración de la Comunidad Autónoma del País VascoDepartamento de Interior

Internet:www.euskadi.net

Edita:Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Autores:M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo y Anna D’Aniello

Coordinación:M.ª Jesús Iturralde Arriaga y Martín Gil Osoro

Diseño e ilustraciones:Tiktak Multimedia S.L.

Material audiovisual:Imago S.L.

Impresión:Sacal

ISBN:978-84-457-3219-9

Depósito Legal:VI 816-2011

Esta publicación ha sido impresa en Cyclus Print, papel 100% reciclado y cuenta,

Ecológica Europea, ISO 14001 y EMAS. Más información: http://www.cyclus.dk

Argitaraldia: 1.a., 2111ko azaroa

Ale-kopurua: 1.500 ale

© Euskal Autonomia Erkidegoko AdministrazioaHerrizaingo Saila

Internet: www.euskadi.net

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu NagusiaServicio Central de Publicaciones del Gobierno VascoDonostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Egileak: M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo eta Anna D’Aniello

Koordinazioa: M.ª Jesús Iturralde Arriaga eta Martín Gil Osoro

Diseinua eta irudiak: Tiktak Multimedia S.L.

Itzulpena: Aixe S.L.

Ikus-entzunezko materiala: Imago S.L.

Inprimatzea: Sacal

ISBN: 978-84-457-3219-9

Lege-gordailua: VI 816-2011

Lan hau Cyclus Printen argitaratu da, papera % 100 birziklatua da, eta besteak beste ziurtagiri hauek ditu: Aingeru Urdina, Iparraldeko Beltxarga, Etiketa Ekologiko Europarra, ISO 14001 eta EMAS. Informazio gehiago hemen: http://www.cyclus.dk Biblioteca General del Gobierno Vasco: http://www.euskadi.net/ejgvbibliotekakatalogoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad segura

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioak

Page 3: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 1

Norentzat

Helduentzat

Denboraren banaketa

1. saioa: 2 ordu 2. saioa: 2 ordu = 4 ordu

Programazioaren erabilgarritasuna

Pertsona bat estresatuta dagoela jotzen da tentsio handiko egoeran luze eta modu jarraituan dagoenean. Estresak, oro har, eta gidatzean, bereziki, jendea oldarkorrago eta etsaiago egiten du, eta bide publikoetan jokabide lehiakorragoa izan dezaten eragiten du. Maiz, emozio horiekin batera etorri ohi da, batetik, abiadura handitzea eta, bestetik, gidaria zein bideen gainerako erabiltzaileak era seguruan mugitzea zailtzen duten arrisku-jokabideak egiteko aldez aurretiko jarrera.

Tartean diren gaitasunak

Gaitasunak Maila

Neure burua eta nire emozioak kudeatzea 2-3

Bideari lotutako egoeretan estresa kudeatzea 1-2-3

Estresa1 2edukiak, gaitasunen

araberahelburuak eta

eskema orokorrainformazioorokorra

Informazio orokorra

Page 4: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak2

Estresa

Informazioak eta kontzeptuak

- Autokontzientziaren kontzeptua.

buruko mina...) eta horien ondorioak.

- Egoera emozional kontrolatu gabeak eta horien ondorioak.

- Emozioaren eta portaeraren arteko harremana.

- Erregulazio emozionalaren kontzeptua.

Trebetasunak

- Gorputzaren eta emozioen arteko

- Egoera emozionalen arrazoiak hautematea.

emozionalak bide-arriskuko egoerekin erlazionatzea.

Balioak eta jarrerak

- Autoezagutza.- Autobabesa.

- Autoezagutza.- Autobabesa.

Neure burua eta nire emozioak kudeatzea2. maila: Ondo ulertzen ditu bere barruko egoerak eta egoera emozionalak, eta baita horiek ekar dezaketen arriskua ere.

Edukiak, gaitasunen arabera

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

- Estresa eta bide-portaera.

psikikoak eta portaerazkoak.- Baliabide pertsonalak

ebaluatzeko estrategiak.

- Estresa kontrolatzeko eta maneiatzeko teknikak: arnasketa, erlaxazioa eta bistaratzea.

- Estresa kontrolatzeko estrategia saihesleak.

- Estresaren kontzeptua eta motak.- Bide-ingurunean estresa eragiten

dutenak.- Estresari lotutako egoera

emozionalak: tentsioa, antsietatea, estutasuna eta beldurra.

- Estresarekin lotutako egoera

bide-egoeretara lotzea.- Bide-ingurunean dituen estreseko

erantzunak erlazionatzea.

- Barruko nahiz kanpoko estres-

- Autoazterketaren bidez estres-egoeren aurreko indarguneak eta ahulguneak ebaluatzea.

- Autobabesa.- Autoezagutza.- Norberaren mugak onartzea.

- Lasaitasuna.- Gauzak umorez hartzea.- Baretasuna.- Segurtasuna.- Bizitza propioa balioestea.

- Autoezagutza.

Bideari lotutako egoeretan estresa kudeatzea1. maila: Badaki noiz gainditzen dituen bere mugak eta noiz doan barne-aktibazioko maila egokietatik haraindian.

3. maila: Bere egoera emozionalak erregulatzen ditu, eragin negatiboak minimizatuz eta

2. maila: Badaki eta onartzen du estresa pertsonaren eta bide-ingurunearen arteko harremanaren ondorio dela.

3. maila: Estres-egoeren aurrean, estres-sortzaileen pisua arintzen laguntzen dioten estrategiak garatzen ditu.

- Autoazterketaren bidez norberaren egoera emozionalak ebaluatzea.

- Autobabeserako estrategiak erabiltzea, emozioak kontuan hartuz edo kontuan hartu gabe.

- Estresa kontrolatzeko eta maneiatzeko teknikak erabiltzea.

- Norberari hobekien etortzen zaizkion estrategiak eta praktikak

Page 5: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 3

Programazioaren eskema orokorra

1. saioa Zerk estresatzen nau? 2 ordu

1.1. jarduera Zer esaten diogu estresa? Lana talde txikietan 40’

1.2. jarduera Estresa eragiten didaten egoerak Lana talde txikian eta elkarrizketa gidatua 20’

1.3. jarduera Niri zera gertatu zitzaidan… Autokasuak 30’

1.4. jarduera Bistara dezagun egoera, eta erlaxa gaitezen... Ariketak: erlaxatzeko teknikak 30’

2. saioa Kontrola, etsai handia 2 ordu

2.1. jarduera Nire itsu-gidaria izango zara Ariketa 20’

2.2. jarduera KarratuakAriketa analogikoa eta elkarrizketa gidatua 45’

2.3. jarduera Zer-nolako kontrola dut mugikortasunean? Lana talde txikian 30’

2.4. jarduera Erlaxa zaitez... Ariketa 25’

Estresa

Programazioaren helburu orokorrak

jarrerarik ez izaten lagunduko duten estrategiak sortzea.

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

Page 6: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak4

Helburua:

Metodoa:Lana talde txikietan.

Nola egin:Hezitzaileak lau eta sei kide arteko talde txikietan jar daitezen eskatuko die parte-hartzaileei. Talde bakoitzari papelografoko orri handi bat eta askotariko materiala

koloretako gometak, eta abar). Taldeei eskatuko die gero egingo dien galderari erantzun diezaiotela, eztabaida dezatela eta, gero, eman dien orri handian adieraz ditzatela beren ideiak, eskema baten bidez. Jarduera hori egiteko 20 minutu izango dituzte.

Talde txikietako lana bukatu eta gero, egin dituzten horma-irudi guztiak bateratuko dituzte, eta estresaren alderdi guztiak aipatuko dituzte.

Ondorioak:

-sentsazioa, balantzaren alde batek besteak baino pisu handiagoaduelako sentsazioa, tentsio-sentsazioa, bi aldeetatik tira egiten dizutelako sentsazioa.Sentsazio desatsegina da, eta barneko zein kanpoko eskakizunen eta egoerajakin batzuen aurrean egiten dugun erantzuteko ezgaitasunaren balioztatzearenarteko irakurketa okerra egitearen ondorioz sortzen da. Denbora luzean irauten du.

distortsionatua sortzen da, baina hariak gehiegizko tentsioa badu, tentsio-soinuasortzen da eta, azkenean, haria puskatu egiten da).

urdaileko mina, giharretako mina, arazo kardiobaskularrak, giharrak zurrun, sexu-nahia murriztea, eta abar.

Sintoma psikikoak: gauzak ahaztea, kontzentrazio-falta, zalantzak eta erabakiak hartze-ko gaitasunik eza, defentsa-egoera, errudun garelako sentipena, gehiegizko kezka, se-gurtasunik eza, eta abar.

Portaera-sintomak: sumingarritasuna, lo egiteko zailtasunak, dieta desorekatua, ta-bako gehiegi erretzea, alkohol edo medikamentu gehiegi hartzea, eta abar.

1. Saioa. Zerk estresatzen nau?

Estresa

1.1. Jarduera. Zer esaten diogu estresa?

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

40 minutu

Page 7: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 5

Helburua:

Metodoa:Lana talde txikian eta elkarrizketa gidatua.

Nola egin:

hartzaileei, beren ustez estresa zerk eragiten dien eztabaida dezaten. Erantzunak idatziz eman beharko dituzte, txarteletan.

Honako galdera honi erantzun behar diote:

1. Saioa. Zerk estresatzen nau?

Estresa

1.2. Jarduera. Estresa eragiten didaten egoerak

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

20 minutu

Page 8: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak6

1Estresa

Parte-hartzaileek egoera bakarra idatzi behar dute txartel bakoitzean. Taldeetan 10minutuzgogoeta egin eta gero, txarteletan idatzitakoa batera dezatela eskatuko die hezitzaileak, eta txartelak begi-bistan dagoen tokiren batean itsatsiko dituzte. Gero, bozeramaileen txanda bukatzen denean, hezitzaileak parte-hartzaileei eskatuko die guztien artean «goi-

beharko da zenbait estres-sortzaile orokorrek gure mugikortasunaren segurtasunean

Txartel bat hartzen dutenean, hezitzaileak azterketa bideratuko du, egiazki zerk jartzen gaituen tentsioan ohar daitezen. Esate baterako, baldin estresa eragiten dien egoeretako bat «goizeko lehenengo orduan, lanera joaten naizenean, izan ohi den ilara luzea» bada, hezitzaileak behar bezala bideratu beharko du azterketa duten kontrol-beharraz eta/edo denboraren plangintza okerra egiten dutela ohar daitezen.

Ondorioak:

Hezitzaileak, bideratze gidatuaren bitartez, estres-sortzaileen kategorien zerrendahonetara iritsi behar du:

Aldaketa:

Zalantza:

Gehiegizko ahalegina:eta abar).

Gehiegizko eskakizuna: norberak norbere buruari egiten dizkion eskakizunak edo kanpotik datozen eskakizunak direla-eta oso errealista ez diren helburuak jartzen direnean.

Kontrola: guztia norberaren eraginpean egon dadin nahi izatea, gauzak norberak direla eta izan beharko liratekeela pentsatzen duen bezalakoak izatea.

Denbora: plangintza oker egiteari lotuta.

Lehiakortasuna: adibidez, noranzko bakoitzeko errei bakarra duen errepideanbeste ibilgailu batek aurreratu nahi zaituelako zure autoari gehiegi hurbiltzeagatikazeleragailua nahiko zenukeen baino gehiago zapaltzera behartzen zaituenean.

Page 9: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 7

Helburua:

egoeretan arrisku-portaerak saihesten laguntzen baitute.

Metodoa:Autokasuak.

Nola egin:Banakako aldia:Hezitzaileak parte-hartzaileei eskatuko die gogora ekar dezatela, isilean, berriki estresa sentitu duten mugikortasun-egoeraren bat, eta orri batean azal dezatela.

Bateratze-aldia:Gero, nahi duenak bere esperientzia kontatuko du. Ariketa horren bitartez honako hauek lortu nahi dira:

takoen artetik).- Ezagutzen dituzten estresa maneiatzeko teknikak gogora ekartzea, eta pentsatzea

teknika horietatik zein izango zatekeen egokiena egoera horretan.- Estres-sortzaile bakoitza kudeatzeko askotariko moduak aipatzea.

Ondorioak:

- Aldaketa: malgutasuna eta egokitzeko gaitasuna, ingurunearen irakurketa.- Zalantza: informazioa biltzea, egoerari jarraitzea.- Gehiegizko ahalegina: zereginak egiteko laguntza eskatzea, bat edo besteri ezetz

- Gehiegizko eskakizuna: emozioak adieraztea, umorea.- Kontrola: arnasketa, erlaxazioa, bistaratzea eta egoerari jarraitzea.- Denbora: plangintza, errealitatearen azterketa objektiboa.- Lehiakortasuna: arnasketa, erlaxazioa.

- Egoerari aurrea hartzea: esate baterako, egun horretan garraio publikoa erabiltzea, autoa hartu ordez.

1. Saioa. Zerk estresatzen nau?

Estresa

1.3. Jarduera. Niri zera gertatu zitzaidan…

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

30 minutu

Page 10: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak8

Helburua:.

Metodoa:Ariketak: erlaxatzeko teknikak.

Nola egin:Jarduerak hartuko duen ordu erdian, hezitzaileak hainbat teknika proposatuko ditu, oro har eguneroko bizitzan eta, bereziki, gidatzean estresak dituen ondorioak murrizteko.

Interesgarria izango litzateke hezitzaileak ondoen ezagutzen dituen teknikak azaltzea, edo espezialistaren baten laguntza izatea. Hona hemen zenbait adibide:

Uzkurtze-erlaxatze teknika, Jakobsonena

Erlaxazioan, lau denbora errepikatu behar dira gorputzeko gihar guztiekin:

1. Giharra ahalik eta gehien tenkatu, gutxi gorabehera lau segundoz.2. Giharraren tentsioaz ohartu.3. Giharra ahalik eta gehien lasaitu zortzi segundoz, gutxi gorabehera.4. Sortzen ari zaizun erlaxazio-sentsazio atseginaz jabetu.

bizkarra, sorbaldak, bularra, lepoa, ezpainak, hortzak, begiak, kopeta eta, amaitzeko, besoak: ukabila, besaurrea eta besoa.

Azkenik, landutako gihar guztiak batera tenka ditzatela proposatuko die hezitzaileak.

1. Saioa. Zerk estresatzen nau?

Estresa

1.4. Jarduera. Bistara dezagun egoera, eta erlaxa gaitezen...

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

30 minutu

Page 11: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 9

Schultzen teknika

1. urratsa: prestaketaOso toki lasai bat bilatu behar da, ezerk eta inork ez molestatzeko modukoa. Ziur izan behar gara ez gaituela inork eragotziko, eta ez gaituztela kanpotik ikusiko, interferentziarik egon ez dadin.Jarraian, ahalik eta jarrera erosoenean jarri: etzanda edo eserita jar gaitezke.

2. urratsa: lasaitasuna ezartzea«Guztiz lasai nago».

hitzok, esan ahala, hobeto sentiarazi behar gaituzte: hobeto, lasaiago eta sosegatuago. Garrantzitsua da hurrengo urratsera ez pasatzea lasai eta sosegatuta egon arte. Horretarako, arnasketa oso lagungarri izango da.

3. urratsa: astuntasun-aldia«Hankak astun ditut».

Horrek zera esan nahi du: hitz horiek esaten ditugun edo hitzotan pentsatzen dugun heinean, gorputzak hitzak bereganatzen ditu eta benetako astuntasun-sentsaziobihurtzen ditu. Prozesu hori gorputzeko atal guztiekin egin behar da. Gomendagarri da behetik gorako ordenari jarraitzea, gal ez gaitezen. Ez jo hurrengo urratsera, hitzak gorputz osoan benetako astuntasun-sentsazio bihurtu arte.

4. urratsa: beroaren aldiaHona hemen aldi honetako hitz gakoa: «Eskuineko hanka bero dut».

ere benetako sentsazio bihurtuko ditugu hitz horiek gure gorputzean. Prozesu hori gorputzeko atal guztiekin egin behar da. Gomendagarri da behetik gorako ordenari jarraitzea, ez dezagun gorputzeko atalik ahatz. Ez jo hurrengo urratsera, hitzak gorputz osoan benetako bero-sentsazio bihurtu arte.

5. urratsa: arnasa doitze-aldiaGiharrak lasaitu eta bihotzaren jarduera doitu eta gero, arnasketa normalizatuko dugu, orain. Horretarako, «Arnasa lasai hartzen ari naiz» hitz gakoak erabiliko ditugu.Oraingo honetan ere, hitzak ideia soil izateari utzi eta benetako sentsazio bihur daitezen lortu behar dugu. Uneren baten arnasa sakon hartzeko beharra badugu, nahi dugunean egin dezakegu. Gomendatzen da begiak ez irekitzea arnasketa erritmo lasai eta naturalean egin arte.

1Estresa

Page 12: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak10

Helburua:

Metodoa:Ariketa.

Nola egin:Hezitzaileak binaka jar daitezen eskatuko die parte-hartzaileei. Bikotekide batek begiak estaliko ditu zapi batekin. Itsuarena egingo du, eta itsu-gidariak gidatuko du.

Bikote bakoitzak nahi duen ibilbidea egingo du, erabilgarri dagoen espazioa nahi erara baliatuz.

Itsuari honako galdera hauek egingo zaizkio:

Itsu-gidariari honako galdera hauek egingo zaizkio:

Ondorioak:

ez eta ongi eta segurtasunez egingo duelako uste osorik ere.

eta, nolabait esatearren, goza dezaket. Gauzak nola hartzen ditudan, horren arabera.

dadin lortzen du, eta guztia hainbeste kontrolatzeko beharra murrizten dio. Hortaz, enpatia oso garrantzitsua da.

2. Saioa. Kontrola, etsai handia

Estresa

2.1. Jarduera. Nire itsu-gidaria izango zara

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

20 minutu

Page 13: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 11

Helburua:

gogoeta egitea.

Metodoa:Ariketa analogikoa eta elkarrizketa gidatua.

Nola egin:Talde-dinamikako jolas tipiko bat da. Honako honetan, jolasa gure beharretara egokituko dugu.

Hezitzaileak gutxienez sei laguneko taldeak egin ditzatela eskatuko die.

Talde bakoitzean rolak banatuko dituzte:

- Bost taldekidek jarduera egingo dute.- Taldekide bat behatzailea izango da, eta hezitzaileak ezarritako arauak betetzen dituz-

tela zaintzea izango du eginkizun. Horretarako, jarduera egiten hasi aurretik, hezitzai-leak behatzaile guztiak bilduko ditu, eta jolasa nola egin behar den eta ebazpena zein den azalduko die.

2. Saioa. Kontrola, etsai handia

Estresa

2.2. Jarduera. Karratuak

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

45 minutu

Page 14: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak12

Jolasa nola egin:- Jolasaren helburua karratuak eraikitzea dela esango die hezitzaileak parte-hartzaileei.

DVDa, edo liburuxka honetako 14. orrialdea)

- Jolasa amaituko da bost jokalariek neurri bereko karratuak egiten dituztenean.

ARAUAK:

Hezitzailearentzako oharra:

Karratuen jolasaren ebazpena da parte-hartzaileak jolasten ari diren espazioan edo

Jolasa egiteko behar duten denbora erregistratuko da. 20 minutu igaro eta gero, ezbadute jolasa amaitu, jarduera bukatutzat joko da eta jolasaren azterketa egingo da.

2Estresa

Page 15: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 13

Behatzaileari:

Parte-hartzaileei:

erantzuna?

2Estresa

Ondorioak:

Gertatzen zaizkigun gauzak kontrolatzeko dugun aukera hiru mailatan sailka daiteke:Nire kontrolpean, zuzenean: nik neuk egiten dudana, neure buruaren kudeaketa

Beste pertsonarengan eragiteko gaitasuna garatzea, lankidetzaren, negoziazioaren,

bilatzea, beste pertsona mehatxatuta sentitu gabe).

Talde osoari:Jolasa ebaztea lortu EZ duten taldeei: zuen ustez, non gelditu zarete?

DVDEranskina: Karratuak

Jolasaren azterketarako galderak:

Page 16: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak14

Eranskina. Karratuak

2Estresa

Ebazpena: 5 karratuak bukatuta.

Honako lan honetan inspiratutako jarduera: Klaus Antons, Práctica de la dinámica de grupos: ejercicios y técnica,

Pieza bakoitzean letra bat dago, eta hezitzaileak piezak gutun-azaletan bana ditzan balio dute letrek. Honela

1. i, h, e2. a, a, a, c3. a, j4. d, f5. g, b, f, c

d

c

e

f

j

i

a

f

c

b

a

a

h

g

a

Page 17: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak 15

Helburua:

egoera nire eragin-gaitasunetik kanpo dagoenean.

Metodoa:Lana talde txikian.

Nola egin:Hezitzaileak talde txikietan jar daitezela eta beren mugikortasunean pentsa dezatela eska-tuko die parte-hartzaileei: zein egoeraren gainean duten zuzeneko kontrola, zein egoera-tan duten egoeraren zati baten gaineko kontrola eta zein egoera ezin duten kontrolatu.

Hiru egoera-blokeetako bakoitzerako erantzun egoki posibleak zein izango liratekeen ere adierazi behar dute. Alegia, lehen azaldutako teoria beren eguneroko mugikortasun-egoeretan aplika dezaten eskatuko die hezitzaileak.

Ondorioak eta adibideak:

garraio-aukera bat hautatzea edo helmugara joateko beste bide bat hartzea, denbora kudeatzea, eta abar.

2. Saioa. Kontrola, etsai handia

Estresa

2.3. Jarduera. Zer-nolako kontrola dut mugikortasunean?

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

30 minutu

Page 18: Trafikoa 2011 eu_mshp15-ud helduak_estresa_mjiturralde mgil etal

Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak16

Helburua:

sentsazioa bizitzea.

Metodoa:Ariketa.

Nola egin:Hezitzaileak binaka jar daitezen eskatuko die. Interesgarria izango da esperientzia hori bi bikotekideek bizitzea. Hortaz, 10 minutu emango zaizkio pertsona bakoitzari, eta 5 minu-tu baliatuko dira ondorioak ateratzeko eta ariketari amaiera emateko.

Musika lasaigarria jarriko du hezitzaileak, bare-bare egoteko modukoa. Lehenengo parte-

behar ditu, nahi duen bezala. Honako metafora hau erabil daiteke: lehenengo pertsona musika-tresna da, eta, bigarrena, musikaria. Musika-tresna erresistentziarik egin gabejotzen utzi behar da. Musikariak musikari jarraikiz mugitu behar du musika-tresna, eta ondo zaindu behar du.

10 minutu igaro eta gero, hezitzaileak rola alda dezatela esango die.

Hezitzailearentzako oharra:

Berriz egin daiteke lehenengo jardueran egindako itsu-gidariaren esperientzia, baina le-hen itsu-gidari izan direnak itsu izan daitezke orain, eta alderantziz.

Oraingo honetan, itsuarena egingo dutenei saioan zehar bizi izan dituzten esperientzia eta ezagutza guztiak erabil ditzatela eskatuko die hezitzaileak. Halaber, zuzenean kon-trola dezaketena kontrola dezatela eta itsu-gidariarengan zeharkako kontrolaren bidez eragin dezatela ere esango die, esate baterako, beren beharrak, beldurrak, sentsazioak eta bestelakoak adieraziz. Kontrolatu ezin dituzten gauzetan egoerari jarrai diezaietela esango die, halakoak ezin direlako inolaz ere kontrolatu.

Itsu-gidariei eskatuko die arreta jar dezatela bikotekideen beharretan, bikotekideak erra-zago izan dezan egoerari jarraitzea eta kontrolatzeko beharrik izan ez dezan.

2. Saioa. Kontrola, etsai handia

Estresa

2.4. Jarduera. Jarrai iezaiozu egoerari...

1 2edukiak, gaitasunenarabera

helburuak etaeskema orokorra

informazioorokorra

25 minutu