801

TÜRKÇE ÖĞRETİMİ 2020

KISA DEĞERLENDİRME: Sırada Türkçe Öğretimi dersimiz var.Notlarımızdaki soru cevap şeklinde işleyişimiz ile gerekli olan tüm bilgiler ve öğretim verilmektedir.

802

DİNLEME, YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Dinleme nedir?

Konuşan ya da sesli okuyan bir kişinin vermek istediği mesajı doğru olarak

anlayabilme yeteneğidir. Aynı zamanda konuşma dilinin zihinde anlama

dönüştürülme sürecidir. Bildiklerimizin %80’ i dinleme yoluyla öğreniyoruz.

Dinlemeyi etkileyen faktörler nelerdir?

-Dikkat eksikliği, işitme problemleri, hiperaktiflik, bireysel farklılıklar, beyinle ilgili

sorunlar.

Sınıf ortamında dinlemenin sağlıklı olabilmesi için neler yapılmalıdır?

Derste göz göze gelmekten kaçınan, aşırı hareketli olan, ders anlatılırken dikkati

dağıtacak şekilde konuşan öğrencilerle yakından ilgilenmeli.

Dinleme ile işitme arasındaki fark nedir?

* İşitme istek dışı, dinleme amaçlı

* Dinleme anlam kurmayı gerektirir.

* İşitme dinleme sürecinin öğesidir.

Dinleme süreçleri nelerdir?

Algılama, dikkat yoğunlaştırma, anlamlandırma.

Dinleme nasıl oluşur?

Dinleyici görsel ile sesin birlikte farkına varır. Daha sonra duymak istediği, merak ettiği

sesi ayırt etmek için dikkatini yoğunlaştırır. Son aşamada ne demek istendiğine karar

verir ve sesi anlamlandırır.

Dinlemede dikkat sürecini etkileyen faktörler nelerdir?

-Mesajın dinleyici açısından önemi, konuşmanın yoğunluğu, doğruluğu, sürekliliği,

ortamı, konuşmacının konumu ve fiziksel görünümüdür.

Dinlemeyi etkileyen sözel olmayan hususlar nelerdir?

Göz kontağı, yüz ifadeleri, okuma şekli, konuşma kaynağı olan uzaklık.

Dinlemede anlam süreci nasıl olmalıdır?

Bilgiyi seçer ve organize eder.

www.mirandafotokopi.com

803

Dinlemede değerlendirme süreci nasıl olur?

Dinleyici mesajı kendi inanç ve düşünceleri açısından değerlendirir. Mesajın

doğruluğunu sorgular ve geliştirebilecek yollar üzerinde düşünür. Değerlendirme

konuşma bittikten sonra yapılır.

Dinleme çeşitleri nelerdir?

Aktif, stratejik, amaçlı, diyalog ve sunu şeklindedir.

Amaçlı dinleme çeşitleri nelerdir?

-Bilgi edinici, yorumlayıcı, eleştirel, estetik (haz alma)

Aktif dinleme nerede gerçekleşir? Özelliği nedir?

Sınıf ortamında gerçekleşir. Özelliği; hem düşünce üretir hem de düşüncelerini ifade

ederek paylaşır.

Aktif dinlemenin dışarıdan görülebilecek işaretleri nelerdir?

Hislerin fiziksel olarak yansıtılması, dinlenilenlerin onaylanıp onaylanmadığını

gösteren hareketlerin yapılması, uygun şekilde düşünmeye yönelik hareketler,

dinleyici grup üyeleriyle iş birliği yapılması, dinlenilenle ilgili sorular sormak, uygun

açıklama ve eklemelerde bulunmak.

Aktif dinlemeyi etkileyen unsurlar nelerdir?

Sınıf hacmi, tasarımı ve dinleme zamanı (sabah saatleri en uygun) öğretmen – iyi

dinleyici, diğer düşüncelere açık güvenilir olmalı.

Stratejik dinlemenin özellikleri nelerdir? Örnek veriniz.

Hem katılımı hem anlamayı arttırır. Gelişi güzel değil bir yöntem ve strateji dâhilinde

yapılır. Örnek; tahmin etme, ana fikir belirleme.

Diyalog ve sunuya dayalı dinlemenin unsurlar nelerdir?

Göz kontağı kurmak, konuşmak istendiğinde vücut hareketleriyle söz almak,

konuşmayı bölmemek, konuşurken önce söylenilenlerle bağlantı kurmaktır.

Diyaloga dayalı dinleme becerisi geliştirmek için yapılacak etkinlikler nelerdir?

Görsel sunu hazırlamak (öğrenci hazırlamalı), drama ve gezi planı hazırlamak, şiir ve

raporları birlikte yazmak.

804

Diyaloga dayalı öğrenmenin etkili bir şekilde gerçekleşmesi için yapılacak en önemli

şey nedir?

Sınıf içi tartışmalara yer vermek.

Sunuya dayalı dinlemeyi geliştirmenin en önemli yolu nedir?

Çocuklara sesli okuma.

Dinleyicinin konuşmacıdan 4 katlı hızlı düşünmesi neye bağlıdır?

-Metinler arası dinlemesine

İyi dinleyicinin özellikleri nelerdir?

Ne diyeceğini tahmin eder, söylenilenleri özetler, öğrenilenleri sessizce sorgular,

dinlediklerini kendi düşüncesine dönüştürür. İleriye doğru tahminlerde bulunur.

Tahmin doğru çıkmadığında yenileri geliştirir.

Sesli okumanın dinleyiciye yararları nelerdir?

Okuyucu modelini gösterir. Yeni bilgi sunar. Okumadan zevk almasını sağlar. Kelime

hazinesini geliştirir.

Sesli okumanın sonucunda dinleyicide oluşacak durumlar nelerdir?

Hayal gücü, dikkati ve dinlediğini anlama becerisi gelişir. Duygusal gelişimi beslenir.

Okuma yazma ilişkisi güçlenir. Olumsuz tavırlar olumluya dönüşebilir.

Diyalog ve sunuya dayalı dinlemede hangi stratejiler kullanılır?

Konuşmacıyı izleme, özetleme, dinlerken tahminde bulunma, görselleştirme, not

alma, sorular oluşturma.

En başarılı dinleme hangisidir? Neden?

-Amaçlı dinlemedir. Çünkü dinleyicinin önemli noktalar üzerinde yoğunlaşmasını ve

gereksiz düşüncelerden de uzaklaşmasını sağlar.

Amaçlı dinlemenin sebepleri nelerdir?

Bilgi edinmek, dinlediklerini yorumlamak, dinlediği üzerinde eleştirel düşünmek.

Bilgi edinici dinlemenin önemli unsurları nelerdir?

Bazı yönergeleri, hikaye edici ve bilgi verici metinlerin aşamalarını kavrar, sıralama

kelimeleri kullanılır. Metinde geçen olayları aşamalandırmada kullanılır. Konu ana

fikirden önce belirlenmelidir.

805

Yorumlayıcı dinleme şekilleri nelerdir?

Fikirler arasındaki ilişkiler; karşılaştırma ve kıyaslama, kategorize etme sebep –

sonuçları ortaya koyma, tahminde bulunma, genellemeler yapma, ilgili örnekler

verme yoluyla kurulabilir. Konuşmacının hissettikleri konusunda çıkarımlarda

bulunmak, konuşmacının hareketleri, yüz ifadeleri ve tonlamalarına bakarak olabilir.

Yorumlayıcı dinleme nasıl bir dinlemedir? Özelliği nedir?

Yorumlayıcı dinleme analitik dinlemedir. Mesajı açıkça belirtilmez ima edilir. Dinleyici

de çıkarımlar yoluyla ima edilen mesajı belirlemek durumundadır.

-Herhangi bir durumun veya olayın doğruluğu, iyiliği, sunuluş şekli gibi hususlarda

yargıya varmayı gerektiren dinleme şekli hangisidir?

Eleştirel dinleme şeklidir.

Eleştirel dinleme şekilleri nelerdir?

Fikirleri tanıma, organize etme, hikaye karakterlerini veya olayları yargılama,

performansı yargılama, propagandayı belirlemedir.

Eleştirel dinleme şekli olan fikirleri tanıma nasıl olur?

Gerçek veya yargıya dayalı ifadeler birbirinden ayrılır. Örneğin; Akdeniz bölgesinde

portakal yetişir( gerçek). Portakal suyu erik suyundan daya iyidir. (fikir belirtme)

Eleştirel dinleme şekillerin fikirleri organize etme ne demektir?

Konuşmacı dinlendikten sonra dinleyici kendir fikirlerini ortaya koyar.

Eleştirel dinleme şekli olan propagandayı belirleme kaç şekilde olur? Bunlar

nelerdir?

Genel durumu abartılı hale getirmek, herkesin ürününü seçtiğini söylemek,

onaylayıcılık, iyi özelliklerini söyleyip kötü özelliklerini söylememe, ürünü pozitif

unsurlarla ilişkilendirme – sigarayı yararlı gibi gösterme

Zayıf dinleyicilerin en önemli belirtileri nedir?

Tek bir strateji kullanırlar.

806

Estetik dinleme nasıl olur?

Şiir, hikaye ve dramadan kişisel olarak zevk almayı amaçlar, sözel dilin özelliklerinin

farkına varır.(tekrar, ritm, uyak) işittiklerine içsel cevap bulmaya çalışır. Sözlü iletişim

tarzı geliştirmeye çalışır.

Tompkins’ in dinleme çeşitleri nelerdir?

Estetik, eleştirel, transfer edici, terapatik, ayırt edici dinlemedir.

Ayırt edici dinleme ilke ve üst sınıflarda nasıl olur?

İlk sınıflarda harflerin seslerini ayırt etmek, üst sınıflarda harflerin seslerini ayırt

etmek.

Estetik dinlemeye örnek veriniz.

Şarkı, türkü, şiir ve hikâye dinlemek.

Estetik dinleme stratejileri nelerdir?

Tahmin etme (sorularla da teşvik edilir), görselleştirme (Dinlenilenleri zihinde

canlandırmak, resmetmek), bağlantılar kurma (anlatılanlarla kendi özellikleri ya da

başka hikâye açısından ilişki kurma), kurulan anlamı gözden geçirip yeniden

düzenleme (yanlış tahminleri tekrar gözden geçirme), dili etkili kullanma (sürükleyici

olmalı, kullanılan dil taklit edildiğinden kelime hazineleri gelişir. Konu dağıtılmadan

espiri ve deneyimlere yer verilmeli), fikirlerin organize edilmesi.

Öğretimde en çok kullanılan dinleme çeşidi hangisidir?

Transfer edici dinlemedir.

Transfer edici dinlemenin temel amacı nedir?

Transfer edici dinlemenin temel amacı mesajı anlamaktır.

Transfer edici dinlemede dinleyicinin görevleri nelerdir?

Konuşmanın amacını, anlatılanın ana fikrini belirleyerek topladığı bilgileri daha sonra

uygun bir şekilde kullanmak amacıyla organize etmeli.

Transfer edici dinleme stratejileri nelerdir?

Fikirleri organize etmek, genellemeler yapma, not alma (not almadan önce amaç

belirlenmeli, konu bilinmelidir. Not alma ve not üretme birlikte yürütülmelidir. Not

üretme; dinlerken yazdıkları hakkında sorular ve yeni düşünceler üretmelidir).

807

Konuşma anında soru sorulmayan durumlarda hangi ipuçlarına bakılmalıdır?

Ek açıklamalar yapabilir, örnekler verebilir, özetleme yapabilir, görseller kullanabilir.

Konuşmacının ortaya koyduğu ipuçları kaça ayrılır?

Sözel ve görsel olarak ikiye ayrılır.

Sözel olanlar; sesin yükseltilmesi, alçaltılması, duraklamalar, tekrarlamalar.

Görsel olanlar; yüz ifadeleri, beden dili, önemli yerleri yazma.

Dinleme öncesi sorular nelerdir?

Konuşmacının amacı nedir, dinleme amacı nedir, not alacak mıyım, dinlediklerimi ne

yapacağım, hangi stratejileri kullanacağım.

Dinleme sırasında hangi soruları sormalıyız?

Kullandığım strateji uygun mu, sesi uygun mu, bilgiyi iyi organize edebiliyor muyum,

yeterli ipuçları veriyor mu, sözel olmayan ipuçları veriyor mu?

Dinleme sonunda sorulacak sorular nelerdir?

Sorum var mı, anlaşılmayan nokta var mı, notlarım tamam mı, uygun strateji

seçebildim mi?

Eleştirel dinleme hangi tür dinlemenin ileri boyutunu oluşturmaktadır?

Transfer edici dinlemenin ileri boyutudur.

Tompkins’ e göre ikna etme yolları nelerdir?

Mantıksal, önemli kişiler vasıtasıyla duygulara hitap ederek.

Propagandanın iknadan farkı nedir?

Propaganda ikna gibi insan düşüncelerini değiştirme amaçlıdır. Ancak yaralayıcı ve

sömürücüdür. Gerçeği saptırmak, gizlemek ve abartmak gibi yollara başvurulur.

Propaganda da dil nasıldır?

Şişirme ve yumuşatıcı dil kullanılır.

İkna ve propaganda yöntemleri nelerdir?

-Genellemelere başvurma, popüler insanları kullanma, bir grupla hareket etmeye

zorlama, karşı tarafı kötüleme, işine gelen kısmın ele alınması, sınıflandırmalar yapma,

ödüllendirmeler.

808

Eleştirel dinleme aşamaları nelerdir?

Reklamın tanıtımı, aldatıcı dilin açıklanması, aldatıcı dilin analiz edilmesi, kavramların

gözden geçirilmesi, alıştırma çalışmaları, öğrencilere reklam hatırlatma.

Dinleyicinin konuşana sempati duyduğu dinleme hangisidir?

Terapatik dinlemedir.

Birinci sınıfta sesleri fark etme, şarkı ve şiirlerdeki ritimleri fark etme hangi tür

dinlemeye girer?

Ayırt edici dinleme

Okunan hikâye ve şiirleri dinleme, film ve video izleme hangi tür dinlemedir?

Estetik (haz alma) dinleme

Bilgi verici metinleri, sözel raporları ve ders dinleme hangi dinleme türüne girer.

Transfer edici dinleme.

Okunan kitaplardaki görüşleri, reklam ve siyasi konuşmaları, değerlendirme hangi

dinlemedir?

Eleştirel dinleme

Özel sorunları dinleme hangi tür dinlemedir?

Terapatik dinlemedir.

Ayırt edici dinlemenin özelliği nedir?

Sesleri ve beden dilini ayırt etme

Estetik dinlemenin özelliği nedir?

Rahatlama

Transfer edici dinlemenin özelliği nedir?

-Mesajı anlamak

-Eleştirel dinlemenin özelliği nedir?

Mesajı değerlendirme

809

Bir öğrencinin dikkatini yoğunlaştıramadığını nerden anlarız?

Açıklama ve yönergelerin sık sık tekrar edilmesini istiyorsa, anlamadığında konunun

tekrar edilmesini istemiyorsa, dikkatini dağıtan unsurları engellemiyorsa, uygun bir

şekilde konuşulanı dinlemeye çalışmıyorsa, dikkatini yoğunlaştıramıyorsa.

Dikkatini yoğunlaşmasını etkileyen öğretmen davranışları nelerdir?

Çok hızlı konuşuyorsa, sınıfta uygun dinleme ortamı sağlamıyorsa, sesini uygun

şekilde kullanamıyorsa öğrenci dikkatini toplamada sorun yaşar.

Dinlemede beş kural (etkinliği) tekniği nedir?

Gözler konuşmacıda, ağız konuşmuyor, oturuş uygun, kulak dinliyor, eller serbest.

Dinleyi türlerini yazınız.

7 tanedir. Görünüşte, seçici, saplantılı, savunmacı, tuzak kurucu, yüzeysel ve başarı

dinleyici.

Görünüşte dinleyicinin sebepleri nelerdir?

Sınıf ortamının uygun olmaması, çocukların özel sorunlarının olması, ön bilgilerinin

yetersiz olması, öğrencilerin görünüşte dinleyici olmalarına sebeptir.

Görünüşte dinleyicilerin özellikleri nelerdir?

-Hazırlıksız gelirler ve konuyla ilgisi olmayan sorular sorarlar.

Her söylenende bir espri veya hüzün arayan dinleyici türü hangisidir?

Saplantılı dinleyici

Saplantılı dinleyicinin özellikleri nelerdir?

Konuşmacının ne anlattığını değil, kendilerinin zihinsel ve psikolojik olarak

oluşturdukları beklentilerin karşılanıp karşılanmadığını önemserler.

Tuzak kurucu dinleyicilerin özellikleri nelerdir?

Detaylı dinleme becerileri gelişmiştir.

Ortamı ve konuşma bağlamını dikkate almayan dinleyici türü hangisidir?

Yüzeysel dinleyicidir.

Yüzeysel dinleme sebepleri nelerdir?

Kelime hazinelerinin yetersizliği, tahmin ve çıkarım gücünün zayıflığı, isteksizliği,

dikkat eksikliği.

810

Çocuklardaki yerel ağız hangi dönemde nasıl düzeltilmelidir?

İlköğretim okullarında mutlaka giderilmelidir. 14 yaşa kadar bu işlem yapılmalıdır. Bu

yaştan sonra düzeltilmek istendiğinde tepki gösterir kendini aşağılanmış hisseder. Bu

dönem ergenlik dönemi olduğu için tehlikelidir. Yerel ağız iyi konuşma örnekleri

dinletilerek, kendilerinin nasıl konuştuğunun farkına varmaları sağlanarak

düzeltilmelidir. Bunda kasetçalarlardan yararlanılabilir.

KONUŞMA VE OKUMA UYGULAMALARI

Konuşmayı geliştirmek için neler yapılmalıdır?

Hikaye anlatma, drama, tiyatro, pantomim gibi çalışmalar yapılabilir.

Bu etkinliklerin çocuklara kazandırdıkları nelerdir?

-Zihinlerindeki fikirleri ifade etmede kelimeleri daha düzgün sıralamayı, kendi

seslerine güvenmeyi, mesajı aktarmada görselleri kullanmayı, sözel sunuda

kendilerine duygusunu, yaratıcı düşünmeyi, tahmin ve hayaller yoluyla hikâyeleri

geliştirip yorumlamayı öğrenebilirler.

Konuşma becerilerini geliştirmenin başlangıç aşamasında kullanabilecek en etkili

yöntem hangisidir?

Hikâye anlatım yöntemi

Konuşmayı geliştirme stratejileri nelerdir?

Hikâye anlatımı, sınıf içi konuşmalar, Pantomim, Drama, sözel raporlar

Hikaye anlatım aşamaları nelerdir?

Hikaye seçimi, hikaye anlatmaya hazırlık, anlatımı destekleyici ve zenginleştirici

unsurları belirleme, hikayenin anlatımı.

Öğretmenin hikâyeye inanması ne demek?

-Hikayedeki olay döngüsü basit ve iyi organize edilmiş olmalı, açık ve anlaşılır bir giriş,

gelişme ve sonuç olmalı, mutlaka bir mesaj olmalı, az sayıda fakat iyi tanımlanmış

karakterlere sahip olmalı, diyaloglara yer vermeli, tekrarlara yer vermeli, dili açık ve

zengin olmalı.

811

Hikaye seçiminde temel nokta nedir?

Hikâyenin iyi bilinmesi, benimsenmesi ve anlatılmak istenmesidir. Öğretmenin

hikâyeye inanması da çok önemlidir.

Hikâye anlatmaya hazırlıkta neler yapılmalı?

Hikâyenin ezberlenmesi gerekmez. Ancak birkaç defa okunduktan sonra önemli

olaylar ve karakterler not alınmalı. Anlatım sırasında kullanılacak yardımcı unsurlarda

belirlenmelidir.

Anlatımı zenginleştirici unsurlar nelerdir?

Resim – tahminde bulunmada kullanılabilir, kukla – sınıf içi kuralları tekrar ettirebiliriz,

küçük nesneler – anlatımı somut hale getirmek için

Hikâye değerlendirilirken nelere dikkat edilmeli?

Hikaye dinleyicilere tanıtılıyor mu? Giriş, gelişme, sonuç üzerinde duruluyor mu?

İlginç deyim veya söylemlere yer veriliyor mu? Diyaloglara yer veriliyor mu? Sesini

farklı şekilde kullanıyor mu? Zenginleştirici unsurlara yer veriliyor mu?

Sınıf içi konuşmaların temel amacı nedir?

Çocukların dili fonksiyonel bir şekilde kullanımcılarını sağlayarak kişiler arası iletişim

becerilerini en üst düzeye çıkarmak.

Çocuklar niçin konuşur? (Sınıf ortamında)

Arkadaşlarının davranışlarını kontrol etmek, okul ve sınıf içi ilişkilerini sürdürebilmek,

bilgi aktarmak, kişisel tecrübe ve fikirlerini ortaya koymak

Bu konuşmaların amacı nedir?

Sosyalleşme ve sınıf ortamında güvenli bir atmosfer sağlamak. Daha özele inildiğinde,

çocukların konuşma için uygun kelimeleri seçmeleri açık ve anlaşılır cümleler

kurmalarını ve ortama bağlı olarak formal konuşmadan informal konuşmaya

geçmelerini kolaylıkla sağlayabilme becerileri kazandırmaktır.

Piper’a göre sınıf içi konuşmanın amacı nedir?

Önceki konuşmacının düşünce çizgisini ve kavramlar üzerindeki açıklamalarını izleme,

fikirleri organizeli ve mantıklı bir şekilde sıralama, fikirler arası ilişkileri kavrayabilme

ve nasıl katkı sağlayacaklarını anlama, genelleme ve özellemelere yer vererek

konuşmayı geliştirme, dinleyicilerin ihtiyaçlarını dikkate alma ve konuşma

anlaşılmadığı zaman neler yapılması gerektiğini anlama becerisi kazandırır.

812

İnceleyici konuşmalar nasıl olmalıdır?

Öğrenci ek olarak yeni bilgiler doğrultusunda ön bilgilerini revize etmek ve hatta

zihinsel şemasını değiştirerek yeniden yapılandırmalıdır.

Sınıf içi konuşmaların niteliği nasıl olmalıdır?

Çocuğu araştırmaya yöneltici – çocuğu ve arkadaşlarını ilgilendiren konu olmalı,

destekleyici bir ortam olmalı, çocukların bildiklerinin değerli olduğunun yansıtılması

gerekir. Çocuğun düşünce gücünü geliştirici olmalı.

Sınıf içi konuşma etkinlikleri nelerdir?

Televizyondaki reklam veya ilanları analiz etmek, hikaye anlatma projeleri

oluşturmak, hikaye kitaplarındaki veya film karakterlerinde karşılaştırma yapmak,

izledikleri konularla ilgili bilgileri grafiksel olarak gösterme çalışmaları yapmak, beyin

fırtınası soruları oluşturmak, okunanlar üzerinde konuşmak.

Birinci kademede konuşma nasıl değerlendirilir?

Sınıf içi tartışmalara katkılarına, his ve düşüncelerini paylaşmalarına, saygılı ve kibar

oluşlarına, sınıf arkadaşlarının açıklamalarını dinleme durumuna, grup arkadaşlarına

isimleriyle hitap etmelerine

Üst sınıflardaki öğrenciler konuşmalarında nasıl değerlendirilmelidir?

Konuşmayı başlatmalarına gönüllü oluşlarına, grupta kendilerine verilen görevi

yapmalarına, sınıf arkadaşlarının açıklamalarını geliştirip genişletmelerine, sorular

sorarak anlaşılmayan yerlerin açıklanmasına çalışmalarına, grup üyelerini

konuşmacılarına katkı sağlamak amacıyla davet etmelerine işlerini takip ederek başka

işlerle uğraşmamalarına.

Pandomimin çocuklara katkıları nelerdir?

-İletişimde beden dilinin önemini kavrarlar ve başkalarının gönderdiği sözel olmayan

mesajların farkına varırlar.

Dramanın yararları nelerdir?

CEVAP 99-Çocukların konuşma dillerinin gelişiminde ve okuryazarlık düzeylerinin

yükselmesinde etkilidir.

Hazırlık ve sunu becerilerinin kazandırılmasındaki aşamalar nelerdir?

Dört aşama vardır.

a-) Konuyu seçmek b-) Bilgi toplamak ve organize etmek

c-) Konuyla ilgili görseller oluşturmak d-) Sunuyu gerçekleştirmek

813

Sözel raporların aşaması olan konu seçmek nasıl olmalıdır?

Çocuklarla birlikte konu seçilmelidir. Çünkü çocuk bildiği konularda başarılı olur ve

başarının mutluluğunu tatması gerekiyor. Kendine güven gelmesi bakımından

önemlidir.

Sözel raporların aşaması olan bilgi toplama ve organize de neler yapılmalıdır?

Önemli bilgileri içeren not kartları oluşturulmalıdır. Bu not kartlarına anahtar

kelimeler yazılmalıdır.

Okumanın yararı nedir?

3İnsanın yeni kelimeler öğrenerek, anlayışlar kazanarak, hayaller oluşturarak,

yaratıcılığını geliştirerek ufkunu genişletir ve derinleştirir.

Okuma nedir?

Yazar ve okuyucu arasında aktif ve etkili iletişimi gerekli kılan, dinamik bir anlam

kurma sürecidir.

Okuma öğretiminin temel amacı nedir?

Çocuğa yazı ve çizim dilini iletişim kurmada etkili bir şekilde kullanma becerilerini

kazandırmaktır.

Okumanın en önemli konusu nedir?

Okunandan anlam kurmadır.

İyi okuyucu nasıl okur? (Okumaya, anlam kurmaya isteklidir).

ortaya koyar bu da tahmin yapmasını kolaylaştırır. Okuma anında tahminlerini

düzenler ve yardımcı stratejiler kullanır. Okuma bittikten sonra metni özetler,

olayların kritiğini yapar ve değerlendirir.

Amaç belirlemenin ön koşulu nedir?

Konuyu belirlemek

Basit beceriler nelerdir (Anlam kurmada)?

-Ana fikir, aşamalandırma, yönergeleri izleme, yeniden ifade etme, delil gösterme,

gerçek detayları bulma, bilginin yerini belirleme.

814

İma ve muhakemeye dayalı beceriler nelerdir?

Çıkarım yapma, tahmin etme, uygulama yapma, neden – sonuç, amaç, farklılıkları

bulma, karşılaştırma yapma, yorumlama, sonuç belirleme, genellemeler yapma, ima

edilen ana fikri bulma.

Kelime anlamı becerileri nelerdir?

Kelimelerin sözlük anlamını bilme, çağrıştırdığı anlam bilme, farklı anlamları bilme,

bağlamdaki anlamı bilme, birleşik kelimeleri anlama, eş anlamları bilme, zıt anlamları

bilme, eşseslileri bilme, kelime köklerini bilme, mecazi ve kinayeli anlamları bilme,

kelime kökenlerini bilme, deyimleri bilme, benzetmeleri bilme.

Yargılama, takdir etme, değerlendirme becerileri nelerdir?

Ruh halini anlamak, tavır ve tarzı anlamak, tarif ve nitelendirmeleri anlama,

değerlendirebilme, değer yargılarında bulunabilme, hislerini ortaya koyabilme,

fikirlerini belirtebilme, şakacı ve anlayışlı bir tutum sergileyebilme, güzelliği takdir

edebilme.

Okunanı anlayamama nedenleri nelerdir?

Metnin dilinin uygun olmaması, çocuklarının kendine güvenmemesi, heceleyerek

okuma, ortamın özellikleri (soğukluk, sıcaklık).

Okuma öncesi yapılabilecekler nelerdir?

Göz gezdirme, amaç belirleme, ön bilgileri ortama sokma, tahmin yapma (dikkatimizi

taze tutar).

Okuma sırasında yapabilecekler nelerdir?

Akıcı bir şekilde okuma, anlamayı kontrol etme, yeni stratejiler kullanma

Okuma sonrasında yapılabilecekler nelerdir?

Okunanları özetleme ve değerlendirme.

Göz gezdirmenin yararları nelerdir?

Okuyucunun amaç oluşturmasına, ön bilgilerini ortama sokmasına, anlaşılmayan

noktaları açıklığa kavuşturmasına ve özet yapmasına katkı sağlar.

815

Göz gezdirmenin aşamaları nelerdir?

Başlık okuma, giriş paragrafını okuma, ana ve alt başlıkları okuma, görselleri okuma,

italik ve siyahlaştırılmış yazılımları okuma, sonuç paragrafını veya özetini okuma, ön

ve arka kapaktaki bilgileri okuma, yazar hakkında bilgi varsa okuma, içindekiler

kısmına bakma, dizine bakma, basım tarihine ve varsa sözlük kısmına bakma.

Okuma amacı belirleme niye önemlidir?

Okuyucunun kullanacağı stratejiyi seçmesini ve metinden ne öğrenmek istediğini

belirlemesi açısından

Ön bilgilerin okuma ortamına aktarılmasını sağlayan etkinlikler nelerdir?

a-) Çocukların bildiği bazı kelimeler paragraftan çıkarılarak bulmaları sağlanır.

b-) Beyin fırtınası ile hem ön bilgiler belirlenir hem konu sınırlandırılır.

c-) Anlam analiz haritaları ve kwl tekniği (ne biliyorum, ne öğrendim, ne öğrenmek

istiyorum) kullanılabilir.

Ön bilgi oluşturmak için yapılacak etkinlikler nelerdir?

Düşünce yaprakları, grafik düzenleyiciler, ön okumalar (bilgi verici metinlerde)

Grafiksel düzenlemeler nedir? Oluştururken nelere dikkat edilir?

Grafiksel düzenlemeler anahtar kelimelerle önemli kavramların birbirleriyle nasıl

ilişkilendirildiğini gösteren görsel sunumlardır. Grafik düzenlemeleri oluşturmada;

* Metindeki kelimeler ve kavramlar öğretmen tarafından analiz edilmeli ve

öğrenilmesi gerekli olanlar tespit edilmelidir.

* Belirlenen kelimeler bir diyagramla ilişkileri gösterecek şekilde verilmelidir.

* Öğrencilerden alınan dönütlerle diyagramlar geliştirilmelidir.

Yönlendirilmiş okuma etkinliğinin temel iddiası nedir?

Eğer çocuğa okuma öncesi bir amaç oluşturulur ve o amaçla ilgili ön bilgiler okuma

ortamına aktarılırsa okumada anlama artar.

Y.O.E. aşamaları nelerdir?

Okumaya hazırlık, amacı oluşturma, sessiz okuma, okunanların tartışılması, anlamayı

deliştirici ve zenginleştirici çalışmalar yapmak (farklı yazarlar tarafından kaleme alınan

yazılar okunabilir, görsellere yer verilebilir, yazılı anlatım çalışmalarına yer verilebilir).

Akıcı okumayı geliştirmek için neler yapılmalı?

Öğretmen model olmalı bunun en iyi yolu sesli okumadır. Tekrarlayıcı okuma, eşli

okuma, koro halinde okuma.

816

Akıcı okumadan önceki dönemde ne yapılır?

İlk okuma yazma çalışmaları

Okurken anlamayı etkileyen sorunlar nelerdir?

* Yeni veya bilinen kelimeler cümle ve paragraf ortamında anlaşılmıyorsa,

* Cümleler karışık, anlaşılmaz ve ön bilgilerle örtüşmüyorsa,

* Paragraftaki cümleler arasında anlaşılmazlık ve tutarsızlık varsa,

* Metnin bir bütün olarak nasıl oluştuğu anlaşılmıyorsa anlama sekteye uğrar.

Anlamayı kontrol etmede kullanılan stratejiler nelerdir? Tahminleri gözden geçirme, kendi kendini sorgulama, zihinsel imajları kullanma, anlam üniteleri oluşturma (ne okuduklarını kısaca özetleme), açıklığa kavuşturur. Y. Stratejiler nelerdir? * Küçük problemler üzerinde durmadan okumaya devam etmek. * Okuma hızını materyale göre ayarlamak. * Yargılamada aceleci olunmamalıdır. * Kelime, cümle ve paragraflarla ilgili hipotezler oluşturmak.

* Anlaşılmayan kısmı yeniden okumak

* Açıklayıcı bilgi edinmek için bir kaynaktan (uzman, öğretmen, veli, kaynak kitap vs.)

yardım alma.

Özetlemede neler olmalı? Neleri içermeli?

Ana fikri, yazarım bakış açısını, metinde sunulan bilgilerin mantıklı bir şekilde

aşamalandırılmasını içermelidir.

Metinle okuyucu arasındaki iletişimin en son hedefi nelerdir?

Yazarın amacını ve bakış açısını belirleme, gerçekleri fikirlerden ayırt etme, kurguları

gerçeklerden ayırt etme, fikirlerin geçerliliğini belirleme, edebi niteliği yargılama,

değerlere bakış açısını veya uyumunu belirleme.

Şema teorisi nedir?

Yeni bilgilerle ön bilgilerin bütünleşmesidir.

Şema teorisine göre okuma nedir?

Aynı anda fakat farklı seviyelerde pek çok zihinsel analizin yapıldığı bir sistemdir. Bu

seviyeler metin özelliklerinden ve okuyucunun ön bilgilerinden etkilenmek.

Bilgi insanın zihninde nasıl depolanır?

Belirli sıra ve düzen içerisinde, istenildiği zaman geri çağırabilecek şekilde.

817

-Yeni bilgiler ön bilgilerle nasıl bütünleşir?

Karşılaştırma, kıyaslama gibi yöntemlerle.

Şema teorisi ve anlama arasındaki ilişki nasıl oluşur?

* Öğrenci içerikle ilgili hiçbir şemaya sahip olmayabilir. Bu durumda tahminler

yapamaz ve metni anlamada güçlük çeker.

* Okuyucu şemaya sahip olabilir ancak kullanılan dilden dolayı şemayı harekete

geçiremez.

* Yazar gerekli ipuçları vermeyebilir.

* Okuyucu şemalarını etkin hale getirebilir ve metinden anlamda kurabilir ama bu

anlam yazarın vermek istediği mesaja uygun olmayabilir.

Şema teorisinden hareketle öğretmenin göz önüne alması gereken projeler

nelerdir?

* Sunulan materyal, dil yapısı ve içerik olarak öğrencinin ön bilgileriyle uygun

olmalıdır.

* Ön bilgilerin öğrenme ortamına aktarmaları sağlanmalıdır. Bunun için;

tartışmalardan, grafik türü görsellerden, zihin haritalarından, okuma öncesi

sorulardan yararlanılabilir.

* Yeni bilgilerin anlaşılması için öğretmen öğrencilere yardımcı olmalıdır. Yardımcı

olmada; gezilerden, filmlerden, görsellerden, misafir konuşmacılardan, doğrudan

öğretimden yararlanılabilir.

* Stratejilerin anlam kurmada nasıl kullanılacağı öğretmen tarafından

örneklendirilmelidir.

* Öğrenciler anlam kurma sürecinde izlenmelidir.

* Okumada anlamanın arttırılması önemli bilgilerin belirlenmesine de bağlıdır. Önemli

bilgileri ayırt etmede; okumaların değerlendirilmesi, yazarın amacının tespit edilmesi,

metnin yapısı hakkında bilgi sahibi olunması.

* Özetlemeler yapılmalı * Çıkarımlar yapılmalı

İnteraktif yaklaşım nedir?

Bu süreçte okuyucu çok farklı kaynakları ve ön bilgilerini kullanarak anlam kurmaya

çalışır. Karşılıklı iletişim “okuyucu – yazar ve sistem” arasında gerçekleşmektedir.

Metne dayalı işlem yapmaktan okuyucuya dayalı işlem yapmaya yöneltir.

İnteraktif yaklaşımda metinle ilgili ilişkiler nasıl irdelenir?

-Materyal türleri, yazım şekli, metin yapısı, içerik, güçlük seviyesi

818

Okuyucu ile ilgili özellikler?

-Ön bilgiler; olgunlaşma, yetenekler, kelime hazinesi, sosyo – kültürel gelişim, sesli ve

sessiz okuma becerileri, amaç

Ortamla ilgili dikkat edilecek özellikler?

-Öğretim ortamları, öğrenme amaçları, grup çalışmaları, öğretmen – öğrenci ilişkileri,

materyaller, ısı, ışık v.b.

Alt sınıflarda üzerinde durulması gereken anlama becerileri nelerdir?

Yüzeysel anlama, aşamalandırma, özetleme, zihin haritası oluşturma, ev ödevi, ana

fikir öğretimi.

Yüzeysel anlama becerisi kazanmada karşılaşabilecek sorunlar nelerdir?

Yüzeysel anlamı elde etmede izlenen yol, metnin ya da paragrafın uzunluğu,

sorunların metindeki anlatıma göre sıralanış şekli, öğretmenin karmaşıklığı, zamirlerin

kullanımı

Özet yapmak ve kompozisyon yazmak arasındaki fark nedir?

Kompozisyon yazmak bir ana fikir ve detay oluşturmayı gerektirirken, özet bu

kavramların hazır olarak verildiği yazılar kullanılarak yapılır. Özetleme kısa paragrafları

ve bu paragrafların ana fikirlerinin yazılmasıyla başlayabilir.

Özetleme becerisinin kazandırılmasıyla ilgili kaç yol vardır? 3 yol vardır.

a-) Bir kişinin yaptığı aşamalı işleri anlatan metinlerle yola çıkma

b-) Farklı kişilerin yaptığı farklı işleri ele alan metinlerle yaptırabilir.

c-) Önemli ve önemsiz cümle ve kelimeler birbirinden ayırt ettirilir.

Özetlemenin önemi nedir?

Metnin yapısı daha iyi anlaşılır. Ana fikir bulma ve önemli kavramları belirleme

alıştırmaları yapılmış olur. Tespit edilmeye çalışılan kavram ve önemli fikirlerin kolay

hatırlanmasına katkı sağlar.

Etkili bir özetleme yapabilmek için neler yapılmalıdır?

Orijinal anlama bağlı kalınmalı, bilgilerin bir kısmı silinmeli, bir kısmı aynen korunmalı

(silme ve kısaltma), bir kısım bilgiler geliştirilip genişletilmelidir, metnin yapısı

hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.

819

Hangi metinler kolay özetlenir?

Hikâye edici metinler, kısa metinler, kullanılan kavramlar ve işlenen olaylar açısından

karmaşık olmayan metinler, okuyucunun elinde olan metinler.

Özetleme becerisinin gelişimi nasıldır?

Yaş ilerledikçe gelişir. Ancak her yetişkin buna sahip olmayabilir. Yetişkinler ve

çocuklar arasındaki en önemli fark önemli ve önemsiz bilgiyi ayırt etmede görülür.

Çocuklar özetin orijinalinden daha kısa olacağını bilirler ancak neyin dahil edilip

edilemeyeceği konusunda sıkıntı çekerler. Kısaltma konusunda sorunlar yaşarlar. Özet

için uygun başlık bulmada sorun yaşanabilir.

Özetlemeyi öğretirken dikkat edilecek hususlar nelerdir?

Çocukların düzeyine uygun metin seçilmeli, özetlenen materyal çocuğun yanında

bulunmalı, yazarın düşüncelerinin önemi vurgulanmalı, öncelikle yazarın kelime ve

cümleleriyle özetleme becerisi kazandırılmalı.

Yazar açısından bilginin önemli olduğunu gösteren ipuçları nelerdir?

Giriş cümleleri, başlıklar, özet, ifadeler, italik veya siyahlaştırılmış ifadeler, altı çizili

yazılımlar.

Zihin haritası nasıl oluşturulur?

Merkeze önemli bir kavram yazılır, bu temel kavramdan hareketle ve ilişkili kelime,

düşünce ve görseller kendi cümlelerimizle etrafına yazılır.

EV ÖDEVLERİ VE ÇEŞİTLERİ

Ev ödevlerinin genel özellikleri nelerdir?

Miktar ve zaman açısından çocuğun düzeyi düşünülerek verilmeli.

Ödev çocuklarda hangi becerilerin gelişmesini sağlar?

Sorumluluk, zamanı verimli kullanma, sınıfta öğrendiklerini gözden geçirme, birlikte

çalışma, organize etme, pekiştirme, materyal kullanma, kendine güven, gelecek derse

hazırlanma, araştırma, okul tecrübelerini aile paylaşma, takip edemediği dersi telafi

etme, bağımsız çalışma.

820

Ödevlerde öğretmen sorumlulukları nelerdir?

-Amaç, önem ve ödevle ilgili beklentiler açıkça ortaya konmalıdır. Ödev yapmayla ilgili

gerekli becerileri kazandırmalıdırlar (not alma, araştırma yapma, gözlem yapma gibi).

Verilen ödevler açık anlaşılır ve amaçlı olmalıdır. Öğrenci gelişim düzeyine, öğrenme

stratejilerine, becerilerine ve bireyin ihtiyaçlarına uygun olmalıdır. Ödevler izlenip,

kontrol edilip değerlendirilmelidir. Ödevle ilgili dönütler mutlaka verilmeli,

değerlendirmeler yapıcı olmalı. Ödev bir cezalandırma amacı olmamalı.

Ödevlerde aile sorumlulukları nelerdir?

Ödevi çocukları yerine asla yapmamalıdırlar, ancak yardımcı olmalılar. Öğretmenle

sürekli görüş alış verişinde bulunmalılar. Çocukların rahat çalışabilecekleri bir ortam

hazırlamalılar. Gerekli materyalleri hazırlamalılar. Çocuklar önünde ödev açısından

uygun bir model olunmalıdır.

Öğrenci sorumlulukları nelerdir?

Ödevi anlayıp anlamadığından emin olmalıdır. Düzenli olarak ödevlerini yapmalıdır.

Bir sonraki derse düzenli olarak hazırlanmalıdır. Zamanı ve materyalleri uygun şekilde

kullanmalıdır. Ödevleri zamanında vermelidir. Öncelikle zor ödevleri yapmalıdır.

Ödev çeşitleri nelerdir?

Hazırlayıcı, tamamlayıcı, alıştırma ve uygulamaya dayalı, yaratıcı.

Hazırlayıcı ödevin amacı nedir? Örnek verin.

Bir sonraki derse veya sınıf etkinliğine hazırlanmaktır. Örn; dersle ilgili okumaları

yapmak, gerekli materyalleri hazırlamaktır.

Tamamlayıcı ödevin amacı nedir? Örnek verin.

-Sınıf etkinliklerini pekiştirici veya tamamlayıcı çalışmalar yapmak, örneğin okuma

çalışmalarını ve notlarını tamamlamak

Alıştırma ve uygulama ödevlerinin amaçları nelerdir? Örnek verin.

Öğrencileri transfer etme, özel becerileri geliştirme ve gözden geçirme. Örneğin

okunanlar anlaşılmamış ise daha fazla soru yapmak, dilekçe öğrenilmiş ise dilekçe

yazmak.

821

Yaratıcı ödevin amacı nedir? Örnek verin.

Sınıf çalışmalarını geliştirici etkinlikler yapmak, kazanılan becerileri bütüncül bir

şekilde kullanarak problem çözebilme. Örneğin proje çalışmaları, problemlere çözüm

üretme, hikâye, drama oluşturma.

Ödevin verimliliğini etkileyen unsurlar nelerdir?

Öğrenciden kaynaklanan, ödevin özellikleri, sınıf faktörleri, aile ve sosyal faaliyetler,

sınıf içi izleme etkinlikleri, ödevin sonuçları.

Öğrenciden kaynaklanan faktörler nelerdir?

Yetenek, motivasyon, sınıf düzeyi, ders alanı, çalışma alışkanlıkları.

Ödevin özelliklerinden kaynaklanan unsurlar nelerdir?

-Miktar, amaç, kullanılacak beceriler, bireysellik, seçenek durumu, tamamlama tarihi,

sosyal ortam.

Sınıf faktörlerinden kaynaklanan unsurlar nelerdir?

Materyallerin hazırlığı, önerilen stratejiler, yardımcı malzemeler, programlama ilişkisi.

Aile ve sosyal faktörlerden kaynaklanan unsurlar nelerdir?

Işıklandırma, uygun çalışma alanı, sessizlik, materyaller, kardeşler, aile ilişkileri, akran

ilişkileri.

Sınıf içi izleme etkinliklerinden kaynaklanan unsurlar nelerdir?

Yazılı dönüt, not verme, ödüller, sınıf içi tartışmalar, sınav şekli.

-Ödevin sonuçlarının ne gibi etkileri vardır?

Anlamada artış, eleştirel düşünmede gelişme, daha etkili kavram oluşturma, okula

karşı olumlu tavır oluşturma, daha iyi çalışma beceri ve alışkanlıklar edinme, zamanı

daha organizeli kullanma, boş zamanlarını etkin kullanma.

1. – 3. Sınıflarda haftalık ödev sayısı ve zaman ne kadar olmalıdır?

Haftalık ödev sayısı 1-3 arası olmalı ve her ödev 15 dakika veya daha az olmalıdır.

4. – 6. Sınıflarda haftalık ödev sayısı ve zamanı ne kadar olmalı?

2-4 arası ödev ve her ödev 15-45 dakika arasında değişmelidir.

822

YÜKLEMELER ve OKUMA GELİŞTİRİCİ ÇALIŞMALAR

Öğrenme çıktıları nelerdir?

Akademik beceriler – bir işin nasıl olacağını bilmektir. Kg’ ı gram a çevirme.

Motor beceriler – mektup yazma

Tavır – sevilen bir şarkıyı seçebilme

Sözel bilgiler – verilen bir metnin başlığını söyleme

Bilişsel stratejiler – isimleri hatırlamak amacıyla bir metot kullanma.

Gogre’ ye göre iki önemli nokta dikkati çekmektedir (öğrenme çıktılarında). Bunlar

nelerdir?

a-) Eğer öğrenme çıktılarını bilirsek, öğrenme hedeflerini onlara uygun seçebiliriz.

b-) Öğretim önceden seçilmiş hedeflere dayalı olacağından neyi değerlendireceğimizi

bilmiş oluruz.

Başarılı bir öğrenme ve öğretme ortamının oluşturulması için neler yapılmalı?

Önce dikkat çekilir, sonra hedeften haberdar edilir. Üçüncü basamakta ise ön

bilgilerin ortama aktarılması sağlanır. Sonra uyarıcı verilir. Diğer basamakta

öğrencilerin fikirler ve bilgiler arasında anlamlı organizasyonlar oluşturmasına

yardımcı olunur. Pratik yapması için fırsat tanınır. Geri dönüt verilir ve sonra olarak

değerlendirilir.

Bir metnin ana fikrini çocuğa nasıl kazandırırız?

İş analizi yaparak yapılacak işi, öğrenme çeşidini ve buna bağlı olarak hedefleri ortaya

koymalıyız.

Metin içerisinde ana fikir nerelerde olabilir.

-Metin başlangıcında ve ilk paragrafta olabilir. Metnin başlangıcında fakat birden çok

paragraf içinde olabilir, metnin sonunda ve bir paragraf içinde olabilir, metnin

sonunda ve birden çok paragraf içinde olabilir, ilk ve son paragrafa dağılmış olabilir,

metnin başında ve sonunda fakat birden çok paragrafta olabilir, metnin ortasında bir

paragrafta olabilir, metnin ortasında ancak birçok paragrafta olabilir. Ana fikir

okuyucuya hiç bırakılmamış olabilir.

Ana fikir bulma aşamaları nelerdir? (ana fikri ile konu cümlesini ayırt etme)

a-) Konu cümlesini okumadan veya biraz değiştirerek bir paragrafı okuyunuz. Konu

cümlesi paragrafın ana fikrini tanıtan cümledir.

b-) Ana fikri tahmin ettirmeye çalışınız.

c-) Tahminleri not alıp paragrafın tamamını konu cümlesiyle birlikte tekrar okuyunuz.

d-) Ana fikir anlaşılıncaya kadar tartışmalara devam ediniz.

823

Ana fikri bulmada konu cümlesi nasıl bulunabilir?

Anlatım çerçevesi oluşturmada kullanılabilir, özetlemede, anlam ünitesi olarak

kullanılabilir.

Hızlı okumayı etkileyen unsurlar nelerdir?

Okuyucu, materyal, ortam.

Hızlı okumada göz hareketi nasıl oluyor?

Materyalin türüne göre değişiyor.

Okuma sırasında göz nerelerde odaklaşıyor?

İki kelime değil, ikinci veya daha sonraki kelimelerde, son satırda ise en son değil de

bir önceki kelimelerde odaklaşıyor.

Göz odaklaştığında kaç alan oluşmaktadır?

1-) Fovel alan 2-) Parafovel alan 3-) Periferal (yan)

alan

Fovel alan nedir?

Gerçek odaklaşmanın görme ve anlamlandırmanın olduğu alandır. 2®’ lik açı olup ve

6-8 harflik bir görüş gerçekleşir.

Parafovel alan nedir?

15-20 harflik bir kısmı kapsar ve okumayla ilgili ipucu sağlar.

Perifeval alan nedir?

Anlamlandırılamayan fakat hissedilen alandır.

Alanlar arasında nasıl bir fark vardır?

Sağ alanlar sol alanlardan daha geniştir. Çünkü okuma soldan sağa doğrudur ve göz

ileriyi hedefler.

824

Gözün her kelimenin üzerine odaklaşmamasını etkileyen nedir?

Cümledeki diziliş tarafından etkilenir. Kelime dizilişi ve kelime anlamları önemli rol

oynar.

Karşılaşılan kelimelere anlam yükleme nasıl gerçekleşir?

Karşılaşılan kelimelerin her birine anlam yükleyerek hareket ediyor. Kelimeleri okuyup

geçip cümlenin sonunda anlam yükleme işi olmuyor.

Odaklaşma ne kadar devam ediyor?

-Kelime beyin tarafından anlamlandırılıncaya kadar odaklaşma devam eder.

Parafovel alandaki hedef kelimeyi belirlemesi hızı ve kolaylığı neye göre şekillenir?

Okuyucunun ön bilgilerine ve belleklerine göre şekillenir.

Cümle veya metin ortamından elde edilen ipuçları ne işe yarar?

-Parafovel ortamdan sağlanan bilginin odaklaşmalara rehberlik etmesine yardımcı

olabilir. Başka bir deyişle gözü nerede odaklandıracağı veya odaklandırmayacağı

konusunda kullanılmaktadır.

Etkili okuma nasıl bir algılamayla yapılır?

Toptan algılama değildir. Fovel alandaki her harf dikkate alınır.

Okunanı anlamanın en temel unsuru nedir?

Kelime tanımadır.

Rayner’ e göre okumada göre alanı ve hızı nasıl değişmektedir?

Okumada görme alanı materyalin güçlük derecesine göre değişiyor. Zor materyaller

daha fazla dikkati gerektirdiğinden görme alanı daralıyor. Yetişkinlerle

karşılaştırıldığında yeni başlayan öğrencilerde dikkat, kelime üzerinde daha fazla

yoğunlaşmaktadır. Tecrübesiz okuyucular okuma anında parafovel alandan yetişkinler

kadar yararlanamıyor.

İyi okuyucu ile zayıf okuyucu arasındaki görme alanında ne gibi değişiklik veya

farklar vardır?

Okuma becerisi ve yeteneğinin artması görme alanı ile ilgili değildir. Bu yüzden

aralarındaki fark yoktur.

Okumaya yeni başlayan çocuklar neden zorluk çekerler?

Görsel olmayan bilgi (ön bilgi) eksikliğinden dolayı.

Görsel bilgiye ihtiyaç ne zaman artar?

825

Çok zor materyal okutmak, her kelime üzerinde dikkat istemek, stresli bir ortamda

okutmak görsel bilgiye olan ihtiyacı arttırır.

Tünel görüşü ne demektir?

Eğer bilgi çok karmaşık olur ve düzeyi de uygun olmazsa okuyucu zorlanır.

Zorlanmadıkça daha az görür. İşte bu durum tünel görüşüdür.

Maskeleme nedir?

Göz vasıtasıyla beyne aktarılan bilgiler önce duyuşsal hafızaya gelir ancak burada uzun

süreli kalmamaktadır. Beyin sürekli olarak görsel bilgi akışıyla karşı karşıyadır. Eğer

herhangi bir nedenden dolayı beyin hızlı bir şekilde bilgileri anlamlandıramazsa yeni

gelen bilgiler önceki bilgilerin içeriğini yok etmektedir. Bu maskelemedir.

Okuma oranı ve anlama arasındaki ilişki neye göre değişmektedir?

Okuyucunun yaşı, akademik yetenekleri ve okunan materyalin güçlük derecesi,

Okumayı geliştirmenin temel aracı nedir?

Serbest okuma

Rauding teorisi nedir?

Bu teoriye göre metinleri okurken okuma zamanı arttıkça anlama artarken hız arttıkça

anlama azalır.

Tarama türünün hızı ve amacı nedir?

-Hız – çok hızlı

Amaç – spesifik bilgi edinme (rehberden telefon numarası arama)

Gözden geçirmenin hızı ve amacı nedir?

-Hız – hızlı

Amaç – genel bilgi edinme

Zevk için okuma hızı ve amacı nedir?

Hız – orta

Amaç – haz alma, hayal gücü geliştirme, boş zamanı değerlendirme

Çalışma hızı ve amacı nedir?

Hız – yavaş

Amaç – sınav için hazırlanma, sunu için bilgi toplama