tilethlarauinhrinthannasitaktak cangmaw?

379
T N L M he ew ife ission Begin READING Table of CONTENTS Table of CONTENTS User Guide User Guide TI LE THLARAU IN HRINTHAN NA SI TAKTAK CANGMAW?

Upload: c-knox-jarmon

Post on 16-Oct-2014

104 views

Category:

Documents


10 download

TRANSCRIPT

Page 1: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

T N L Mhe ew ife ission

Begin READING

Table of CONTENTSTable of CONTENTS

User GuideUser Guide

TI LE THLARAU IN

HRINTHAN

NA SI TAKTAK

CANGMAW?

Page 2: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

www.nlmafghanistan.comwww.nlmafrikaans.comwww.nlmalbania.comwww.nlmamharic.comwww.nlmangola.comwww.nlmarabemirates.comwww.nlmarabic.comwww.nlmargentina.comwww.nlmarmenia.comwww.nlmaruba.comwww.nlmaustralia.comwww.nlmaustria.comwww.nlmbahamas.comwww.nlmbahrain.comwww.nlmbangladesh.comwww.nlmbelarus.comwww.nlmbelgium.comwww.nlmbengali.comwww.nlmbenin.comwww.nlmbhutan.comwww.nlmbolivia.com

www.nlmbotswana.comwww.nlmbrasil.comwww.nlmbriton.comwww.nlmbrunei.comwww.nlmbulgalia.comwww.nlmburkinafaso.comwww.nlmburundi.comwww.nlmcameroon.comwww.nlmcanada.comwww.nlmcebuano.comwww.nlmchichewa.comwww.nlmchile.comwww.nlmchin.comwww.nlmchina.comwww.nlmcolombia.comwww.nlmcongo.comwww.nlmcostarica.comwww.nlmcotedivoire.comwww.nlmcroatia.comwww.nlmczech.comwww.nlmdenmark.com

www.nlmdioula.comwww.nlmdominica.comwww.nlmdutch.comwww.nlmecuador.comwww.nlmegypt.comwww.nlmelsalvador.comwww.nlmequatorialguinea.comwww.nlmethiopia.comwww.nlmfinland.comwww.nlmfrance.comwww.nlmfrench.comwww.nlmgabon.comwww.nlmgeorgian.comwww.nlmgerman.comwww.nlmgermany.comwww.nlmghana.comwww.nlmgreek.comwww.nlmgrenada.comwww.nlmguatemala.com

A

B

C

D

E

F

G

Please find your vernacular websites below.

You can download Christian e-books and request Christian books for free.

Feel free to visit our websites below right now!

Please find your vernacular websites below.

You can download Christian e-books and request Christian books for free.

Feel free to visit our websites below right now!

Please find your vernacular websites below.

You can download Christian e-books and request Christian books for free.

Feel free to visit our websites below right now!

The Official Website of The New Life Mission

www.nlmission.comwww.nlmission.comor

www.bjnewlife.orgwww.bjnewlife.orgW

The New Life Mission

orldwide websites of

� Some of these websites may not work because they are still under construction.

Page 3: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

www.nlmgujarati.comwww.nlmhaiti.comwww.nlmhindi.comwww.nlmholland.comwww.nlmhonduras.comwww.nlmhungary.comwww.nlm-india.comwww.nlmindonesia.comwww.nlmiran.comwww.nlmiraq.comwww.nlmisrael.comwww.nlmitaly.comwww.nlmjamaica.comwww.nlmjapan.comwww.nlmjavanese.comwww.nlmkannada.comwww.nlmkazakhstan.comwww.nlmkenya.comwww.nlmkhmer.comwww.nlmkirghiz.comwww.nlmkirundi.comwww.nlmkorea.comwww.nlmlatvia.comwww.nlmluganda.comwww.nlmluo.comwww.nlmmadi.comwww.nlmmalagasy.comwww.nlmmalayalam.comwww.nlmmalaysia.comwww.nlmmarathi.com

www.nlmmauritius.comwww.nlmmexico.comwww.nlmmindat.comwww.nlmmizo.comwww.nlmmoldova.comwww.nlmmongolia.comwww.nlmmyanmar.comwww.nlmnepal.comwww.nlmnewzealand.comwww.nlmnigeria.comwww.nlmnorthkorea.comwww.nlmnorway.comwww.nlmpakistan.comwww.nlmpanama.comwww.nlmperu.comwww.nlmphilippines.comwww.nlmpoland.comwww.nlmportugal.comwww.nlmportuguese.comwww.nlmprcongo.comwww.nlmqatar.comwww.nlmromania.comwww.nlmrussia.comwww.nlmsaudiarabia.comwww.nlmserbian.comwww.nlmshona.comwww.nlmsingapore.comwww.nlmslovakia.comwww.nlmslovene.comwww.nlmsolomon.com

www.nlmsouthafrica.comwww.nlmspain.comwww.nlmspanish.comwww.nlmsrilanka.comwww.nlmsuriname.comwww.nlmswahili.comwww.nlmswaziland.comwww.nlmsweden.comwww.nlmswiss.comwww.nlmtagalog.comwww.nlmtaiwan.comwww.nlmtamil.comwww.nlmtanzania.comwww.nlmtelugu.comwww.nlmthailand.comwww.nlmtogo.comwww.nlmtonga.comwww.nlmturkey.comwww.nlmuganda.comwww.nlmukraine.comwww.nlmurdu.comwww.nlmusa.comwww.nlmvenezuela.comwww.nlmvietnam.comwww.nlmzambia.comwww.nlmzimbabwe.comwww.nlmzou.com

H

J

K

L

M

N

P

Q

R

S

U

V

Z

I

W The New Life Missionorldwide websites of

Page 4: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TI LE THLARAU INTI LE THLARAU INTI LE THLARAU INTI LE THLARAU INTI LE THLARAU INHRINTHANHRINTHANHRINTHANHRINTHANHRINTHAN

NA SI TAKTAKNA SI TAKTAKNA SI TAKTAKNA SI TAKTAKNA SI TAKTAKCANGMAW?CANGMAW?CANGMAW?CANGMAW?CANGMAW?

PPPPPAUL C.AUL C.AUL C.AUL C.AUL C. J J J J JONGONGONGONGONG

Hephzibah Publishing HouseHephzibah Publishing HouseHephzibah Publishing HouseHephzibah Publishing HouseHephzibah Publishing HouseA Division of THE NEW MISSIONA Division of THE NEW MISSIONA Division of THE NEW MISSIONA Division of THE NEW MISSIONA Division of THE NEW MISSION

SEOUL, KOREASEOUL, KOREASEOUL, KOREASEOUL, KOREASEOUL, KOREA

Page 5: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

Ti le Thlarau in hrinthan na si taktak cangmaw?Ti le Thlarau in hrinthan na si taktak cangmaw?Ti le Thlarau in hrinthan na si taktak cangmaw?Ti le Thlarau in hrinthan na si taktak cangmaw?Ti le Thlarau in hrinthan na si taktak cangmaw?Copyright ©2006 by The New Life Mission

All rights re served.No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system,or transmitted in any form or by any means - electronic, mechanical,photocopying, recording, or otherwise-without the prior written permis-sion of the publisher and copyright owners.Scripture quotation used in this book are from the New King James Version.

ISBN 89-8314-618-4

Page 6: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

LAWMHNAK BIALAWMHNAK BIALAWMHNAK BIALAWMHNAK BIALAWMHNAK BIA

Ti le Thlarau in hrin`hannak thawng`ha he thluachuahnak akan pe i khamhnak thawng`habia a kan petu Bawipa Pathiansinah lunglawmh thlacamnak pek, a hmasa bik ah ka duh.

Hi cauk a chuah khawh nakhnga a ka bawmtu Pathianrian`uantu hna, Rev. Samuel J. Kim le Rev. John K. Shin, cauka ka lehpiaktu Mrs. Jungpil Sul, cauk a kan chuahpiaktuHephazibah cauk chuahnak inn i rian`uantu u le nau, KangwonNational University i rian`uantu Elaine Dawe le THE KOREATIMES Magazine `ialtu Ross Wallace hna cungahlunglawmhnak chim cawk lo ka ngei. Hi cauk a chuah khawhnakhnga biatak tein rian`uantu an si. An cungah kaa lawm tiahka nolh `han.

Hi cauk thawngin mi tampi nih hrin`hannak an hmuh khawhnakhnga ka hmuitinh a si. Teirial tein a kan bawmtu vialtecungah kaa lawm tuk tiah ka chim ̀ han rih.

Jesuh a zummi hna thawngin vawlei cung khuazakip ah Tile Thlarau khamhnak thawng`ha hi Pathian nih chim dinginlam a kan awnhpiak lai ti zumhnak le saduhthahnak ka ngei.

A nungmi zumhnak he Bawipa ka thang`hat.

PAUL C. JONGPAUL C. JONGPAUL C. JONGPAUL C. JONGPAUL C. JONG

Page 7: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A CHUNG UMMIA CHUNG UMMIA CHUNG UMMIA CHUNG UMMIA CHUNG UMMI

CAWNPIAKNAK - PAKHATNAKCAWNPIAKNAK - PAKHATNAKCAWNPIAKNAK - PAKHATNAKCAWNPIAKNAK - PAKHATNAKCAWNPIAKNAK - PAKHATNAK

1. KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KANI HNGALH HMASA A HERH (Mk. 7:8-9, 20-23) 17

2. MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI(Mk. 7:20-23) 35

3. NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMHKAN SI LAI MAW? (Lk. 10:25-30) 47

4. ZUNGZAL TLANHNAK (Jn. 8:1-12). 69

5. JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK(Mt. 3:13-17) 100

6. THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH(1 Jn. 5:1-12) 153

7. JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAHKHAMHNAK LANGHTERTU A SI(1 Pe. 3:20-22) 192

8. A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA(Jn. 13:1-17) 212

THLEIH TLEITHLEIH TLEITHLEIH TLEITHLEIH TLEITHLEIH TLEI

1. TEHTE KAHNNAK 285

2. FIANTERNAK CAAH CHAPMI 304

3. BIAHALNAK LE LEHNAK 338

Page 8: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

6 BIAHMAI~HI

BIAHMAIBIAHMAIBIAHMAIBIAHMAIBIAHMAI~~~~~HIHIHIHIHI

TI TI TI TI TI LE THLARAU IN KAN HRINTHAN ALE THLARAU IN KAN HRINTHAN ALE THLARAU IN KAN HRINTHAN ALE THLARAU IN KAN HRINTHAN ALE THLARAU IN KAN HRINTHAN AHERHHERHHERHHERHHERH

Pathian nih van le vawlei ser hram a thawk ah khan ahmunmi vawlei, van le hell kha a rak ser chih. Amah he muisamloin minung zong a ser. Asinain, mi hmasa bik Adam nihPathian hmaiah sualnak a tuah ruangah, mi vialte cu voi khatthi dih ding kan si. “Minung hi voi khat kan thi lai i cu hnuahcun Pathian nih bia a kan ceih lai,” Hebru 9:27.

Taksa thihnak cu zungzal nunnak hmuhnak lam a si. Misualmi hna cu, “Mei le kat tili chungah” (Rev 20:10) chun he zanhe, hrem ding in paih an si lio caan ah, sualnak ngei lomi mithiangmi hna cu vancung ah an lut lai i Pathian fa sinak ro kha zungzalin an co lai.

Cucaah, mi vialte nih hrinthan kan herh. Zumhnak thawnginhrinthanmi, tlanhmi le mithiangmi kan si awk a si. Cu ti lawngcun vancung pennak ah kan lut kho lai. “Biatak kan chimhahohmanh Ti le Thlarau in hrin a si lo ahcun Pathian pennakchungah cun a lut kho lai lo,” John 3:5, tiah Baibal nih a ti. “Tile Thlarau hrinthannak” lawnglawng hi vancung pennak kanluh khawhnak lam a si.

Hrinthannak a kan petu “Ti” le “Thlarau” cu zeidah an si?Baibal ah “Ti” a timi cu “Jesuh tipil innak” kha a si.

Pathian a simi Jesuh cu zeiruang ah dah tipil petu Johan nihtipilnak a pek? A toidornak langhternak caah a si maw? Messaihka si tiah a phuannak caah a si maw? Cucu a si lo.

Johan nih Jesuh tipil a peknak a chan cu, “Lu cung

Page 9: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHMAI~HI 9

kutchuannak (Lev.16:21) mi pakhat dinnak tuahmi” (Rom 5:18) kan sualnak vialte a lak nakhnga ding caah a si.

Biakam Hlun ah tlanhnak Nawlbia kha Israelmi hna sinahPathian nih a pek. Remnak ni ah khan Aaron nih a kut pahnihin meheh nung lu cungah a chuan lai i, Israel mi thatlonak vialte,an phungbuarnak vialte le an sualnak vialte cu a cungah cun aphuan lai i cu meheh lu cungah cun a chiah hna lai.

Cuticun Israelmi kum khat chung sualnak vialte khangaihthiam a si lai. Cucu hmailei, zungzal remnak raithawinaka rak chimchungtu (hmuhsaktu) Pathian biaphuan a si. Cucuminung taksa i lak in Pathian duhning in a rami Jesuh cungahminung sualnak vialte kha voi khat ah za lakin chiah a si lainakkong a hmusaktu biatak a si. Cucaah Amah (Jesuh) cu Aarontefa a simi, mi vialte aiawhtu tipil petu Johan nih tipil a peknaka si.

Sihmanhselaw Jesuh nih cun “Atu cu hitihin si ko seh.Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh,” tiah aleh. Matt. 3:15.

Hika ah “tuahawk” ti a sullam cu lu cung kut chuannak nihkhan mi vialte sualnak kha Jesuh cungah a chiah dih caah mivialte caah dinnak kha a tlam a tling tinak a si. Hika “Dinnak”timi hi Greek cun “dikaiosune” ti a si i a sullam cu “ziaza asiloahtuahsernak in dinnak” tinak a si.

Tipil innak thawngin Jesuh nih mi vialte caah dinnak khatlamtling tein a tuah dih cang. Tipil a innak thawngin mi vialtesualnak a laak dih hnu a thaizing ah Johan nih cun Jesuh cu asin i a rat kha a rak hmuh tikah, “Zoh hmanh u, Pathian tuufavawlei sualnak a kalpitu khi,” Johan 1:29, tiah a ti.

Jesuh nih mi vialte sualnak kha a liang cungah i khinh invailamtahnak lei a panh. Tipil a innak thawngin a cungah akhinh mi sualnak caah biaceihnak kha a in. Vailam cungah, “Adih cang” (Johan 19:30) tiah a ti hnuah a nunnak a dih. Kan

Page 10: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

10 BIAHMAI~HI

sualnak vialte a lakdih hnuah kanmah aiawh ah sual biaceihnakaa huah.

JESUH TIPILINNAK CU KHAMHNAKJESUH TIPILINNAK CU KHAMHNAKJESUH TIPILINNAK CU KHAMHNAKJESUH TIPILINNAK CU KHAMHNAKJESUH TIPILINNAK CU KHAMHNAKHMUHSAKTU A SIHMUHSAKTU A SIHMUHSAKTU A SIHMUHSAKTU A SIHMUHSAKTU A SI

Cucaah, Jesuh tipil innak zumh loin cun khamh kan si kholai lo. Peter nih Jesuh tipil innak kong he pehtlai in; “cucu atu inanmah an khamhtu hna tipil innak a rak sawhtu hi a si,” (1 Pe.3:21) tiah a fianter.

Nihin ah Jesuh a zummi tampi hna nih vailam cung a thihnakcu an zumh ko nain tipil a innak cu an zum lo. Jesuh thisenzumhnak lawnglawng nih a kan khamh kho lai maw? Cu nihcun Khamhnak a kan pe kho lai maw? pe kho hlah. Vailamcung a thihnak zumhnak lawng in Pathian hmaiah kan dir kholai lo.

Meheh cungah kut chuan loin le sualnak chiata loin sualraithawinak kha tlangbawi nih Isrealmi hna caah Biakam Hlunah khan rak tuah sehlaw cucu a hmaanmi le aa tlakmiraithawinak a si kho lai lo. Cucu a hmaan lomi Jesuh tipilinnak tel loin zumhnak a si i santlai lomi zumhnak a si.

Cucaah Peter nih, “Cucu atu i nanmah an khamhtu hna tipilinnak a rak sawhtu hi asi........tipil innak nih cun Jesuh Khrihthawhthannak thawngin an khamh hna i” (1 Pet 3:21) tiah a ti.

Noah chan lioah, “Ti” (buanchukcho) a tlung lai tiah a rakzum lomi paoh cu hrawh an rak si bantukin Jesuh Khrih tipilinnak a zum lomi cu hrawh an si ve lai (Khamh an si lai lo).

A hmaanmi khamhnak chungah a kan hruaitu taktakzumhnak tling cu, “A rami cu JesuhKhrih hi a si, tipil a innakTi le a thihnak Thi he a rami a si.” 1 Johan 5:6, ti zumhnak hi a

Page 11: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHMAI~HI 11

si. Jesuh Khrih tipil innak le thihnak (vailam cung a thihnak)kha kan zumh hrimhrim awk a herh.

Cucaah, Jesuh Zultu Johan nih a hmaanmi zumhnak cu,Thiang Thlaurau hrimhrim nih tette a khan. Thlarau le Ti leThi kha an si. (1 Johan 5:8) ti zumhnak kha a si a ti.

Zumhnak hmaan a chuahtertu cu, “Jesuh cu Pathian a si i,ngaknu thiang Mary pum chungah Thlarau in pawi a si hnuahminung taksa kha a lak i, Jordan tiva ah tipil petu Johan, mivialte aiawhtu nih tipil a peknak thawngin vawlei sualnak vialtekha a kalpi. Mi vialte sualnak kha vailam cungah a kalpi i, cusualnak ruangah biaceihnak a tuar” ti zumhnak kha a si. CucaahJesuh tipil innak “Ti” tel loin Khrih zumhnak lawnglawng nihkhan khamhnak tlamtling a chuahter kho lo.

ZUMTU HNA NIH A HMAANMIZUMTU HNA NIH A HMAANMIZUMTU HNA NIH A HMAANMIZUMTU HNA NIH A HMAANMIZUMTU HNA NIH A HMAANMITHAWNGTHA AN HNGALH LO LIOTHAWNGTHA AN HNGALH LO LIOTHAWNGTHA AN HNGALH LO LIOTHAWNGTHA AN HNGALH LO LIOTHAWNGTHA AN HNGALH LO LIOCAANCAANCAANCAANCAAN

Zeiruangahdah, a dikmi, a hmaanmi Jesuh tipil innakthawngtha chim a si lo lioah a hmaan lomi le a dik lomithawngtha vawlei khua zakip ah chim le phuan a si hnga?

Jesuh thihnak in a thawhthan hnu vancung khua a kai hnuaha Zultu hna nih Ti le Thi kong Thawngtha hi an rak chimh.Biakam Thar hi tha tein kan rel ahcun Baibal tialtu hna lawngsi loin Zultu dihlak hna le zumtu hmasa hna i an hruaitu hna,Paul, Peter le Johan hna zong nih Ti le Thi kong Thawngthakha fiang tein an rak cawnpiak hna.

Cu caan lioah cun Satan nih Khrihfabu riantuannak khahrawh a rak i zuam ve. AD.313, Milan Edict thokin riantuannaknih Khrihfabu cu a tlaih colh ve. Rome cozah nih Khrihfa

Page 12: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

12 BIAHMAI~HI

biaknak kha peng biaknak ah a cohlannak thawngin ram uknakleiah fehfuannak kha a vun ngei.

Khrihfa a lutmi poah tipil pek siseh tiah an ti. Cu nih cun,Rome cozah uknak chung i miphun dangdang hna kha a hunfuntom khawh hna.

Cu bantuk thil nih cun Apostle pawl zumhnak hrampi zohthannak le Biaknak cawnpiaknak hmaan kha a chuahter. Curuangah, “Baibal ning cawnpiaknak Ti le ThlaraukongThawngtha thawnnak le Thiang Thlarau le Biatak fiangtein hngalhnak” (1 The. 1:5) hna kha an tlau dih. Satan nih atimh bangin khamhnak tel lomi Thawngtha kha vawlei cungkhuazakip ah a karh.

Milan Edict a thih hnu kum thong zeimawzat chung cuKhrihfa harsatnak caan kha Europe ram vialte ah a hung um.Cawlcanghnak thar zong ram zeimawzat ah cun a hung um i,mipi hna kha Pathian bia, zaangfahnak le zumhnak ah kir thandingin forhfialnak an ngeih hna nain ahohmanh nih a hmaanmile a dikmi thawngtha “Ti le thi kong thawngtha” kha an hmukho taktak lo.

Cu a hmaanmi le a nungmi thawngtha cu Zultu hna(Apostles) chan lio in Pathian duh ningin a nungmi zumtu hnasinah chiah a si. Tivate hi vawlei chungah a lut i a tlau hnuah athlanglei in a chuah than bantukin, cu a hmaanmi thawngtha cuni dongh ni ah vawlei cung khuazakip ah phuan than dingin achuak than lai.

Page 13: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHMAI~HI 13

HIHI BAIBAL NINGIN TIPIL INNAKHIHI BAIBAL NINGIN TIPIL INNAKHIHI BAIBAL NINGIN TIPIL INNAKHIHI BAIBAL NINGIN TIPIL INNAKHIHI BAIBAL NINGIN TIPIL INNAKTHAWNGTHA A CHIM HMASATUTHAWNGTHA A CHIM HMASATUTHAWNGTHA A CHIM HMASATUTHAWNGTHA A CHIM HMASATUTHAWNGTHA A CHIM HMASATUCAUK A SICAUK A SICAUK A SICAUK A SICAUK A SI

Hi cauk hi Jesuh thisen le tipil innak thawngtha a chim hmasabik tu cauk a si. Cu thawngthabia cu Jesuh Khrih nih tipil ainnak thawngin kan sualnak vialte a laak i, kan sualnakbiaceihnak kha vailam cungah a kalpi ti hi a si. Ti le thi kongthawngtha he pehtlai in hi cauk nakin fiang deuh in a langhtertule a tialtu an um lai ti ka zum lo.

Nihin kan vawlei hngalhnak hmuhkhawhnak le thiltharkawlnak ah a sunglawi ngaimi a um ko lio caan ah, keinih cunThlarau lei bawmtu Baibal ningin thawngtha chimtu, zumhtlakin tipil innak thawngtha biathli a chimtu ding kha ka kawl.Asinain ka hmuh hna lo caah, “Thawngtha cauk,” hi Mirang inchuah dingah kaa tim.

Buanchukcho nih vawlei pumpi a rak khuh lioah khan,hmunkip ah ti cu a rak khat dih. Asinain a dingtu ding minungan rak um lo bantukin Pathian sal ka si tiin thawngtha chimmian tam tuk nain a hmaanmi nunnak takktak a kan pe khotu anum lo.

Samaria minu cu Jocob tikhur chung ti nifate a dinnak nihkhan a thlarau tihalnak a riamhter kho lo. Asinain Jesuh nih apekmi ti a din hnu cun khamhnak a tinco i chikhatte ah a tihalnakcu zungzal in a riam.

Jesuh nih a pekmi Ti cu hi cauk chungah hin a um i a dingmipaoh nih sualnak chungin zungzal khamhnak kha an co lai.Sualnak nih a tei than ti hna lai lo i a chungin cerhti nung a putlai i Thlarau tihalmi vialte hna kha diriamhnak a pek hna lai.

Page 14: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

14 BIAHMAI~HI

A RAWKMI REMHTU, PATHIANA RAWKMI REMHTU, PATHIANA RAWKMI REMHTU, PATHIANA RAWKMI REMHTU, PATHIANA RAWKMI REMHTU, PATHIANRIANTUANTU SI HNA U SIHRIANTUANTU SI HNA U SIHRIANTUANTU SI HNA U SIHRIANTUANTU SI HNA U SIHRIANTUANTU SI HNA U SIH

Caan parte ah a ummi kan si. Minung sualnak a karh liocaan a si i, a dingmi Pathian biaceihnak kha a ra zau lai. Mifimle Scientists hna nih minung hi saram in kan chuak an ti i cucumi tampi hna nih zumh hram an i thawk cuahmah cang.

Nihin ah Babel inn sang dang kan sak than., Babal inn sangan rak sak ruangah Pathian nih an holh a danter hna i, vawleicung khuazakip ah a thek dih hna. Atu a hrinthannak a ngeilomi vialte cungah kum sarih chung harnak le zungzalbiaceihnak cu a tlung than lai.

Cucaah hi cauk hi tha tein na relnak lai thlacamnak he kannawl hna. Ti le Thlarau in hrinthan nan si nakhnga thla rak camcio u. Baibal ca chungah aa tial bang in a tawinak tein ka huntial.

“Cucaah Jesuh nih amah a zummi Judahmi hna kha, kacawnpiaknak kha nan zulh ahcun, a ka zumtu taktak cu nan si.Biatak cu nan hnalh lai i biatak nih cun an luatter hna lai,” tiaha ti hna (Johan 8:31-32). Hi cauk nih hin biatak in theihter hnaseh law, sualnak le thihnak chungin in luatter ko hna seh: inkhamh hna sehlaw, zungzal nunnak amah thawngin hmu ko u.

Ti le Thlaurau kong thawngthabia chim in, Thlaurau tlaukha khawm cang hna u sihlaw, Pathian rian kha tuan ti canghna u sih. Zumhnak he Pathian biatak kha chim in a rawkmiremh dingah kan nunnak i pe u si law a hmaanmi thawngthanih thawnnak a kan pek lai i a dikmi thawngtha cu kan nun aha lang ko lai ti ka zumh.

“Saupi a rawk cangmi nan inn le nan lo kha nan mi nih cunan remhthan hna lai i hmasa a hlun hram ah khan an bunh thanhna lai. Ka khuaimi thil kha a remh than hna lai i a rawkmi inn

Page 15: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHMAI~HI 15

kha a sa thantu, ti nannih cu nan si lai,’’ a ti hna Isaiah 58:12.Ti le Thlaurau in hrinthan timi thawngtha hi mitampi cu nan

i fiang taktak lo men lai. Cucaah ka phungchim kip ah hin Jesuhtipil innak le thihnak thawngtha kong hi duhsaknak nganpi heka chim zungzal tawn.

Jesuh tipil innak hi rak um hlah selaw, a vailamtah hi kancaah pakpalawng a si ko hnga. Cu ruangah cun pei atu le tu atipil innak ka chim lengmang cu.

Kaa tinh bikmi cu hi kong hi nan fian khawh nakhnga a si.Jesuh tipil innak le Thlaurau nih thluahchuahnak an pek hlanpaoh cu in nolhpiak lengmang hna ka duh.

Nan sualnak chungin khamh nan si nakhnga, Jesuh tipil innakle thisen kong thawngtha cu zum ko u ti ka duh hringhran. Hicawnpiaknak nih hrinhthannak lam an hmuhsak hrimhrim hnalai ti zumhnak ka ngei.

Page 16: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 17: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN 15

I HNGALH HMASA A HERH

CAWNPIAKNAK (1)CAWNPIAKNAK (1)CAWNPIAKNAK (1)CAWNPIAKNAK (1)CAWNPIAKNAK (1)

KHAMH KAN SIKHAMH KAN SIKHAMH KAN SIKHAMH KAN SIKHAMH KAN SI

NAKHNGA KAN SUALNAKHNGA KAN SUALNAKHNGA KAN SUALNAKHNGA KAN SUALNAKHNGA KAN SUAL

KAN I HNGALHKAN I HNGALHKAN I HNGALHKAN I HNGALHKAN I HNGALH

HMASA A HERHHMASA A HERHHMASA A HERHHMASA A HERHHMASA A HERH

Page 18: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 19: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN 17

I HNGALH HMASA A HERH

KHAMH KAN SIKHAMH KAN SIKHAMH KAN SIKHAMH KAN SIKHAMH KAN SINAKHNGA KAN SUALNAKHNGA KAN SUALNAKHNGA KAN SUALNAKHNGA KAN SUALNAKHNGA KAN SUAL

KAN I HNGALHKAN I HNGALHKAN I HNGALHKAN I HNGALHKAN I HNGALHHMASA A HERHHMASA A HERHHMASA A HERHHMASA A HERHHMASA A HERH

< Mark 7:8-9>< Mark 7:8-9>< Mark 7:8-9>< Mark 7:8-9>< Mark 7:8-9>“Nannih nih cun Pathian Nawlbia kha na chiah riang“Nannih nih cun Pathian Nawlbia kha na chiah riang“Nannih nih cun Pathian Nawlbia kha na chiah riang“Nannih nih cun Pathian Nawlbia kha na chiah riang“Nannih nih cun Pathian Nawlbia kha na chiah riang

mang i, minung cawnpiaknak tu kha nan zulh deuh,mang i, minung cawnpiaknak tu kha nan zulh deuh,mang i, minung cawnpiaknak tu kha nan zulh deuh,mang i, minung cawnpiaknak tu kha nan zulh deuh,mang i, minung cawnpiaknak tu kha nan zulh deuh,tiah a ti hna. Cun, Jesuh nih cun a thawh than hna i,tiah a ti hna. Cun, Jesuh nih cun a thawh than hna i,tiah a ti hna. Cun, Jesuh nih cun a thawh than hna i,tiah a ti hna. Cun, Jesuh nih cun a thawh than hna i,tiah a ti hna. Cun, Jesuh nih cun a thawh than hna i,Nanmah cawnpiaknak tu kha fehter i Pathian NawlbiaNanmah cawnpiaknak tu kha fehter i Pathian NawlbiaNanmah cawnpiaknak tu kha fehter i Pathian NawlbiaNanmah cawnpiaknak tu kha fehter i Pathian NawlbiaNanmah cawnpiaknak tu kha fehter i Pathian Nawlbiahlawt kha cu nan thiam ngai ko tiah a ti hna.”hlawt kha cu nan thiam ngai ko tiah a ti hna.”hlawt kha cu nan thiam ngai ko tiah a ti hna.”hlawt kha cu nan thiam ngai ko tiah a ti hna.”hlawt kha cu nan thiam ngai ko tiah a ti hna.”

< Mark 7:20-23 >< Mark 7:20-23 >< Mark 7:20-23 >< Mark 7:20-23 >< Mark 7:20-23 >“Cun a thawh than hna i, Minung a“Cun a thawh than hna i, Minung a“Cun a thawh than hna i, Minung a“Cun a thawh than hna i, Minung a“Cun a thawh than hna i, Minung a

thurhhnawmhtertu cu a chungin a chuakmi hi an si.thurhhnawmhtertu cu a chungin a chuakmi hi an si.thurhhnawmhtertu cu a chungin a chuakmi hi an si.thurhhnawmhtertu cu a chungin a chuakmi hi an si.thurhhnawmhtertu cu a chungin a chuakmi hi an si.Zeicatiah thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalo khaZeicatiah thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalo khaZeicatiah thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalo khaZeicatiah thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalo khaZeicatiah thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalo khachunglei in a lung chungin a chuakmi an si. Nu le pachunglei in a lung chungin a chuakmi an si. Nu le pachunglei in a lung chungin a chuakmi an si. Nu le pachunglei in a lung chungin a chuakmi an si. Nu le pachunglei in a lung chungin a chuakmi an si. Nu le pasualnak tehna, fir tehna, mithah tehna, va cung pa duhsualnak tehna, fir tehna, mithah tehna, va cung pa duhsualnak tehna, fir tehna, mithah tehna, va cung pa duhsualnak tehna, fir tehna, mithah tehna, va cung pa duhsualnak tehna, fir tehna, mithah tehna, va cung pa duhtehna, hakkauh tehna, lihchim tehna, zuangzam tehna,tehna, hakkauh tehna, lihchim tehna, zuangzam tehna,tehna, hakkauh tehna, lihchim tehna, zuangzam tehna,tehna, hakkauh tehna, lihchim tehna, zuangzam tehna,tehna, hakkauh tehna, lihchim tehna, zuangzam tehna,mi nahchuah tehna, mi cawngawih tehna, lungpuammi nahchuah tehna, mi cawngawih tehna, lungpuammi nahchuah tehna, mi cawngawih tehna, lungpuammi nahchuah tehna, mi cawngawih tehna, lungpuammi nahchuah tehna, mi cawngawih tehna, lungpuamtehna, ning canglo khuasak tehna....hi thil thalo vialtetehna, ning canglo khuasak tehna....hi thil thalo vialtetehna, ning canglo khuasak tehna....hi thil thalo vialtetehna, ning canglo khuasak tehna....hi thil thalo vialtetehna, ning canglo khuasak tehna....hi thil thalo vialtehi minung chunglei in a chuakmi an si i minung ahi minung chunglei in a chuakmi an si i minung ahi minung chunglei in a chuakmi an si i minung ahi minung chunglei in a chuakmi an si i minung ahi minung chunglei in a chuakmi an si i minung athurtertu cu hi hna hi an si, tiah a ti.”thurtertu cu hi hna hi an si, tiah a ti.”thurtertu cu hi hna hi an si, tiah a ti.”thurtertu cu hi hna hi an si, tiah a ti.”thurtertu cu hi hna hi an si, tiah a ti.”

Pakhatnak ah sualnak timi hi fianter ka duh. Pathian nihsualnak a langhter ning le minung nih kan langhter ning aa

Page 20: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

20 KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN

I HNGALH HMASA A HERH

dang. Sualnak (sin) timi biafang hi Greek in a sawh duhmi cu,“Hmuitinh nganh,” ti a si. Hmaan tein tuah lo tinak a si. PathianNawlbia kha tha tein le hmaan tein kan zulh lo ahcun cucusualnak ti a si ko. Minung nih sualnak kan fianter ning kan zohhmasa lai.

Sualnak cu zeidah a si?

Pathian Nawlbia ngeih lo lezulh lo kha a si ko.

Kan chiatha thleidannak thinlung in sualnak hi kan tah,cuaikan thlai thawn. Phun dangin kan chim ahcun, Pathian Nawlbiakalh in nawl buarnak kha a si lo. Mi pakhat sining, thinlung lechiatha thleidannak thinlung in biaceih kha a si deuh.

Mi pakhat pumpak sinak in biaceih kha a si. Cucaah, amaha hmuhning ahcun sualnak ah a rel lomi kha midang caah cunsualnak ah rel a si tawn. Cucaah cun pei biaceihnak ding tahnakcaah Nawlbia 613 cu Pathian nih a kan pek fam cu.

A tanglei pung nih hin minung sualnak a langh fianter.

Ram he pehtlai in Nawlbia,Minung chiatha thleidannak lungthin

Pathian Nawlbia

Ziaza thatnak

Cucaah, kanmah tahnak kha sualnak tahnak caah kan hmanawk a si lo.

Page 21: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN 21

I HNGALH HMASA A HERH

Kan chiatha thleidannak thinlung nih sualnak a hmuhningle Pathian nih sualnak a hmuhning kha aa khat lo. Cucaahkan chiatha thleidannak kha ruat ti loin, Pathian Nawlbiatu kha i hngatchan hna u sih.

Pumpak cio nih sualnak timi ah hin ruahnak kan ngei ciolai. Mi zei maw caah thintawinak hna a si lai, a dang ve caahcun lungput ning hmaan lo hna a si ko lai.

Tahchunhnak ah, Korea ahcun an nu le an pa an thih tikahupat peknak ah an thlan cungah hramh (pangpar) an cin i, anmahan thih ve hlan lo hramh (pangpar) cu tha tein an zohkhenh.Asinain Papua New Guinea i a um hmasa bik miphun nih cunan nu le an pa an thih tikah zeitindah upatnak an pek hna tiahcun; a thimi sa kha an can ve i chungkhat sahlawh an i phaw ian ei ve. (An ei hlanah an chuan ta le chuanta lo cu ka fiang lo).An ruak tuangtuan ei lai phan ah a si bik rua. Minung nihsualnak kongah kan ruahnak fakpi aa dannak kha hi phunglamnih hin a fianter. Cucaah a thami he tha lomi he khan sualnakcu a si ko.

Asinain, Baibal nih a kan cawnpiak ning ahcun, PathianNawlbia ngaih lo kha Sualnak tiah a ti. “Nannih nih PathianNawlbia kha nan chiah riangmang i, minung cawnpiaknak tukha nan zulh deuh,” tiah a ti hna. Cun Jesuh nih cun a thawhthan hna i, “Nanmah cawnpiaknak tu kha fehter i PathianNawlbia tu kha hlawt cu nan thiam ngai ko,” Mark 7:8-9 tiah ati hna. A lenglei kan zohmi kha Pathian nih poi ah a chia lo,lungthin muru tu kha Pathian nih cun a zoh.

Page 22: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

22 KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN

I HNGALH HMASA A HERH

MI PAKHAT TAHNAK LAWNG HIMI PAKHAT TAHNAK LAWNG HIMI PAKHAT TAHNAK LAWNG HIMI PAKHAT TAHNAK LAWNG HIMI PAKHAT TAHNAK LAWNG HIPATHIAN HMAIAH SUAL A SIPATHIAN HMAIAH SUAL A SIPATHIAN HMAIAH SUAL A SIPATHIAN HMAIAH SUAL A SIPATHIAN HMAIAH SUAL A SI

Sual lian bik hi zeidah a si?

Pathian bia zeirel lo

Pathian duhning um lo hi Pathian hmaiah sual a si. A biazumh lo hi sual a si. Pupa cawnpiaknak le nunning kha biapituk ah chiah i, Pathian Nawlbia a zul tung lomi Farasi hnanunning bantuk i nun kha Pathian nih sual a ti. Cucaah Farasipawl kha Jesuh nih chungthu lengnal tiah a ti hna.

“Pathian zei hi dah na zumh? Na ka upat, na ka tihzah taktakmaw? Ka min cu naa porhlawtpi nain, na ka upat ngaingaimaw?” tiah Pathian nih a ti. Minung nih cun lenglei muisamlawng kha an zoh i Pathian bia kha zeirel loin an um caah cucua hmaiah sual a si. Sual lian bik cu Pathian bia zeirel loin um hia si. Cucu a ruah awk na hngal bal maw? Cucu sual vialtelakah sual bik a si.

Kan tlin lo ruangah kan tuah sualmi, nawlbuarnak le palhnakhna cu sualnak hrampi si loin palhnak menmen tu kha an sideuh. Palhnak le sualnak hi Pathian nih a thleidan hna. Pathianbia zei i a rel lomi hna cu palhnak an ngeih lo zongah misual ansi ko. Pathian hmaiah misual taktak an si ko. Cu ruangah cun,Jesuh nih Farasi pawl kha fakpi in a mawhchiat hna.

Moses tialmi cauk panga, Genesis in Deuteronomy tiangkan zoh tikah kan zulh ding le zulh lo ding Nawlbia tampi anum. Cucu Pathian Nawlbia an si. An dihlak in kan zul dih kholai lo nain Pathian Nawlbia an si tiin pom i zumh awk a si. Ahramthawk tein a kan pek cangmi a si caah, kan cohlan hnaawk an si.

Page 23: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN 23

I HNGALH HMASA A HERH

A hramthawk ah, Pathian nih van le vawlei a ser hna. CunPathian nih, “Ceunak um seh,” tiah a ti i ceunak cu a hung um.Zeizong vialte kha a ser hna i Nawlbia zong kha a ser hna.

“Bia cu minung ah a cang i kan lakah khua a rung sa, cu Biacu Pathian a si,” (Johan 1:1, 14). A nawlbia in kan sinah Pathiancu aa langh. Amah cu Bia a si i, Nawlbia in kan sinah a lang.Pathian cu Thlarau a si. Baibal cu zeitindah kan auh lai?Pathian bia tiah kan ti lai.

Hika ah hin, “Nannih nih cun Pathian Nawlbia kha nan chiahriangmang i minung cawnpiaknak tu kha nan zulh deuh,” tiaha ti. Pathian Nawlbia 613 a um. Tuah, tuah hlah, na nu le na paupat hna ti bantukin. Leviticus cauk chungah cun nu tuah dingle pa tuah ding hna an um i, innzuat satil kahcham a tlak tikahzeitindah tuah ding ti hna a um. Nawlbia 613 a um.

Cu hna cu minung bia menmen a si lo caah atu le atu kanruah lengmang awk a si. Pathian Nawlbia kha a dihlak in kanzulh khawh lo zongah, kan pom hna awk an si.

Pathian bia hi a palhmi a um maw? Farasi pawl nih cunPathian Nawlbia kha chiah riangmang in minung cawnpiaknaktu kha biapi deuh ah an chiah. Pathian bia nak in an upa pawlchimmi kha hmual an ngeihter deuh. Jesuh nih a huat bikmi cuPathian bia pom lo le zumh lo hi a si.

Pathian cu biatak a sinak, amah cu kan Pathian a sinak, kansualnak kha a hmaiah zeidah a si le a thianhlimnak a kanhmuhsaktu ah nawlbia 613 cu pek kan si. Misual mi a kan dawtruangah a fapa hmanh ui loin kan sinah a vun thlahmi cu zum usih law zumhnak in nung hna u sih.

Pathianbia zumh lo le chiah ta riangmang cu sual a si. A biazulh khawh lo zong sual a si, a bia chiah ta riangmang i mahduhning i nun cu sual lian tuk a si. Zumh lo cu sual a si caah hellram tlaknak a si.

Page 24: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

24 KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN

I HNGALH HMASA A HERH

PATHIAN NIH NAWLBIA A KANPATHIAN NIH NAWLBIA A KANPATHIAN NIH NAWLBIA A KANPATHIAN NIH NAWLBIA A KANPATHIAN NIH NAWLBIA A KANPEKNAK A CHANPEKNAK A CHANPEKNAK A CHANPEKNAK A CHANPEKNAK A CHAN

Zeiruangahdah Pathian nihNawlbia a kan pek?

Kan sualnak le sual dantatnak kan hngalh khawh nakhnga caah.

Zeicadah Pathian nih Nawlbia a kan pek? Nawlbia a kanpeknak a chan cu kan sualnak kan i hngalh i, amah sinah kankir than nakhnga a si. Kan sualnak kan i hngalh i, Khrihthawngin khamh kan si khawh nakhnga dingah Nawlbia 613pek kan si. Cucu Nawlbia a kan peknak a chan cu a si.

“Nawlbia nih a tuahmi cu,an sualnak hngalhter kha a siko,” tiah (Rom. 3:20) nih a kan cawnpiak. Cucaah Pathian nihNawlbia a kan peknak a chan cu nawlbia ningin nung hrimhrim utinak ca’h a si lo.

Nawlbia thawngin zei hngalhnak dah kan ngeih khawh?Nawlbia cu a zapi zulh dingin thawnnak kan ngeih khawh locaah Pathian hmaiah misual kan si ti hngalhnak kan ngei.Nawlbia 613 thawngin zeidah kan hngalh khawh? Nawlbianingin kan nun khawh lonak le kan thintawinak hna kan hngalhkhawh. Thil ti khawhnak a ngei lomi kan sinak, a hmai ah misualkan sinak le a Nawlbia bang in hell ram tla ding kan sinak hnaa kan hngalhter.

Kan sualnak le santlaih lonak kan i hngalh tikah zeidah kantuah? A tlingmi si kan i zuam maw? Kan i zuam lo. Ti le Thlarauin hrinthan kan sinak kha kan i phawrhlaw. Nawlbia nih a kanhngalhtermi cu, kan sualnak, sualnak ruangah dantatnak le Khrihloin, khamh kan si khawh lo zia kha an si. Jesuh kha khamhtu

Page 25: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN 25

I HNGALH HMASA A HERH

ah kan zumh ahcun, khamh kan si lai.Khamh kan si khawhnak lai Nawlbia kha a kan pek. Kan

sualnak kan i hngalh khawh nakhnga ding caah le cu sualnakchungin kan thlarau khamh a si nakhnga Nawlbia cu a kanpek. Jesuh kha khamhtu ah kan pom ahcun khamh kan si kolai.

Nawlbia a kan pek i a Fapa kha kanmah khamh dingah ahun thlah. Tipil a innak thawngin kan sualnak kha aa lak i,amah kan zumhnak thawngin khamh kan si. Amah zumhnaklawng in khamh kan si lai.

Ruahchannak a ngei lomi misual kan si kan i hngalh i kansualnak in kan luat khawh nakhnga amah kan zumh ahcun a faah kan i cang lai i a sunparnak kha kan co lai ti kha kan hngalh.

Zeizong vialte hi Pathian nih a ser hna. A Bia hi kan hngalhawk a si. A bia in kan i thok in khamhnak biatak zong kha a bialila in kan hngalh awk a si. Pathian bia ningin kan nun awk a si.Cucu a hmaanmi le a dikmi zumhnak cu a si.

MINUNG LUNGTHIN CHUNGAHMINUNG LUNGTHIN CHUNGAHMINUNG LUNGTHIN CHUNGAHMINUNG LUNGTHIN CHUNGAHMINUNG LUNGTHIN CHUNGAHZEIDAH A UM?ZEIDAH A UM?ZEIDAH A UM?ZEIDAH A UM?ZEIDAH A UM?

Zumnak cu Pathian bia in aa thawk lai i, Pathian kanzumhnak zong cu a bia thawngin a si lai. Cu ti a si lo ahcun, ahmaan lomi le a dik lomi zumhnak a si ko lai.

Farasi le Phungbia cawnpiaktu saya hna nih kuttawl loinrawl a eimi hna Jesuh Zultu hna kha Pathian bia ning si loin anpupa hna cawnpiak ningin sual an phawt hna. Pathian bia nihcun mi cu lenglei in chung leiah a lutmi thil nih a thurter lo.Zeicatiah a lung chungah lut loin a paw chung tu ah a lut i apum lengah a chuak than lo tiah a ti.

Page 26: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

26 KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN

I HNGALH HMASA A HERH

Cun aa thawh than i, “Minung a thurhhnawmhtertu cu achungin a chuakmi hi an si. Zeicatiah ziaza a tuahtertu ruahnaktha lo kha chunglei in a lung chungin a chuakmi an si: Nu le pasualnak tehna, fir tehna, mi thah tehna, va cung pa duh tehna,hakkauh tehna, thatlonak a phunphun tuah tehna lihchim tehna,zuanzam tehna, mi nahchuah tehna, mi congoih tehna,lungpuam tehna, ningcang lo khuasak tehna, hi thil thalo vialtehi minung chunglei in a chuakmi an si i minung a thurtertu cuhi hna hi an si,” tiah a ti (Mark 7:20-23).

Minung cu sual in hrinmi kan si tiah Jesuh nih a chim. Achim duhnak na hngal maw? Kannih cu Adam cithlah kan sicaah Pathian bia zong kan zum kho lo i a co zong kan cohlankhawh lo caah biatak kan thei khawh lo. Minung lungthinchungah zeidah a um hnga?

Mark 7:21-22 zohhmanh u sih, “Zeicatiah thatlonak ziaza atuahtertu ruahnak tha lo kha chunglei in a lung chungin achuakmi an si: Nu le pa sualnak tehna, fir tehna, mi thah tehna,va cung pa duh tehna, hakkauh tehna, thlatlonak a phunphuntuah tehna, lihchim tehna, zuanzam tehna, mi nahchuah tehna,mi congoih tehna, lungpuam tehna, ningcang lo khuasaktehna,” Sualnak hi minung lungthin chungah an um i cu nihcun minung a thurhnomhter tiah a ti.

Salm tialtu nih cun, “Nangmah na sermi van le vawlei anhmun cio te ah na chiahmi thlapa le arfi hna khi ka zoh tikah,minung hi zeidah a si i na hnakkar ah na tenh, minung menmena simi hi zeidah a si i a zawn na ruah?” (Salm 8:3-4) tiah a ti.

Zeiruang ah dah kan zawn a kan ruah i a hnakkar ah a kantenh ti ahcun a kan dawt caah a si. A sermi misual cungahzaangfahnak le dawtnak a ngei. Kan sualnak kha a kanthenhpiak i a mi ah a kan ser. “Aw Pathian, kan Pathian,vancung le vawlei ah na min zeitluk indah a lianngan i a that.”

Misual mi khamhtu Pathian a si lai ti David nih a theih tikah

Page 27: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN 27

I HNGALH HMASA A HERH

lunglawmhnak hla a saknak Biakam Hlun ah kan hmuhbantukin Biakam Thar ah Paul nih lawmhnak hla a sak ve.

A sermi minung a fa ah kan i can cu khuaruahhar thil a si.Cucu Pathian dawtnak a thuh ning a langhtertu bia a si. Nawlbiazulh timh tung i a dawtnak hngalh lo cu a hmaan lomi a si.Nawlbia thawngin misual kan si ti kan i hngal i, Ti le Thi(Thlarau) khamhnak thawngtha kan zumh khawh kha Pathiannih a kan duhpiakmi a si.

Mark 7:20-23 “Minung a thurhnomhtertu cu a chungin achuakmi hi an si. Zeicahtiah thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnaktha lo kha chunglei in a lungchung in a chuakmi an si. Nu le pasualnak tehna, fir tehna, mi thah tehna, va cung pa duh tehna,hakkauh tehna, lihchim tehna, zuanzam tehna, mi nahchuahtehna, mi congoih tehna, lungpuam tehna, ningcang lo khuakhantehna, hi thil thalo vialte hi minung chunglei in a chuakmi an sii minung a thurtertu cu hi hna hi an si,” tiah a ti.

A chungin a chuakmi sualnak nih khan minung cu athurhnomhter tiah Jesuh nih a ti. Pathian nih a kan pekmi ti lerawl nih minung a thurhnomhter lo. Pathian thilser cu an thiangdih nain minung thinlung chungin a chuakmi nih khan minungcu a thurhnomhter. Kannih cu Abraham tefa kan si. Zeitindahhrin kan si? Sualnak phun hleihnih he hrin kan si. Cucu a hmaanlo maw? Sualnak loin kan nung kho maw? Kan nung kho lo,sualnak kha kan tuah ko lai, zeicahtiah sual in hrinmi pei kan sifam cu.

Nawlbia kan theihnak nih sualnak tuah a kan ngolter laimaw? Nawlbia ningin kan nung kho lai maw? Kan nung kholo. Kan i zuam deuhdeuh le a har chin lengmang ko lai.

Kan thil ti khawh lonak kha i hngal hna u sih, kanmahzuamnak kha ngol hna u sih law toidornak lungthin he, a kankhamhtu Jesuh Thisen le tipil innak thawngtha kha kan cohlankhawh lai.

Page 28: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

28 KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN

I HNGALH HMASA A HERH

Nawlbia 613 cu a dik i a hmaan. Asinain minung cu a nupaw chung pawi a si lio in misual a si. Nawlbia cu a hmaannain sual in hrinmi minung nih kanmah tein miding ah kan i serkho lo ti kan theih bak khan, Pathian zaangfahnak le JesuhKhrih thisen, Thlarau le Ti khamhnak thawngtha in khamh kanherh ti kha kan hngalh ve. Kanmah tein miding ah kan i serkhawh lo caah kan sualnak ruangah hell ram ah kan kal lai tikan hngalh tikah Jesuh Khrih khamhnak i bochannak thawnginkhamh kan si kho lai.

Kanmah tein Pathian hmaiah thatnak kan tuah kho lo. Hellram kal dingah khaukhih ka si ti kha hngal hna u sih law, Pathianzaangfahnak kha hal hna u sih, “Bawipa ka zaangfah law kakhamh ko,” ti hna u sih.

David thlacamnak Pathian bia (Baibal) zoh hna u sih.“Cucaah Bia na ka ceih tikah na hmaan ko i sual na ka phawttikah na ding ko,” Sam 51:4.

David nih sualnak in a khatmi, hell ram thlak dingah aatlakmi ka si ti kha a theih tikah Pathian hmaiah tha tein aaphuang. “Misual na ka ti ahcun misual ka si, miding na ka tiahcun miding mi ka si, na ka khamh ah cun khamh ka si lai i,hell ram na ka thlak ahcun hell ram ah ka kal ko lai,” tiah a ti.

Cucu a hmaanmi zumhnak a kan khamhtu cu a si. Jesuhkhamhnak kha kan cohlannak ding ahcun misual kan sinak khankan mer taak lai i a khamhnak thawngtha kha kan zumh a herh.

KAN SUALNAK KHA THA TEIN KANKAN SUALNAK KHA THA TEIN KANKAN SUALNAK KHA THA TEIN KANKAN SUALNAK KHA THA TEIN KANKAN SUALNAK KHA THA TEIN KANHNGALH A HERHHNGALH A HERHHNGALH A HERHHNGALH A HERHHNGALH A HERH

Adam cithlah kan si bantukin kan thinlung chungah pumsaduhnak kan ngei dih. Pathian nih zeitindah a kan chimh tiah

Page 29: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN 29

I HNGALH HMASA A HERH

cun, nu le va sualnak tuah hlah u a kan ti nain kan lungthinchungin lai kan nawng. Na nu le na pa upat hna tiah a kan ti ilainawng hlah u tiah Pathian nih a kan ti fawn. Kan lungthin inkan nu le kan pa zei ah kan rel hna lo. Pathian bia cu a dik, ahmaan a tha ti kan hngal ko nain kan thinlung chungin sualnakkan tuah.

Cucu a hmaan maw hmaan hlah? Pathian hmaiah zeidahkan tuah lai. Ruahchannak ngei lomi misual, sualnak in a khatmikan si kan ti lai. Nizan ah thatnak tuah ruangah a dingmi ka si tile, nihin ah sualnak tuah ruangah misual ka si ti ruahnak kha cua hmaan lomi ruahnak a si. Sual in hrin kan si caah zeibantuksualnak kan tuah zong, tuah lo zongah misual kan si ko. Cucaah,Jesuh tipil innak zumhnak thawngin kannih cu khamh kan silai.

Kan tuahmi ruangah khan misual kan si lo. Sual in hrin kansi ruang tu ah khan misual kan si deuh. Lainawnnak, firnak, nule pa sualnak tuah ruangah misual kan si lo i sual in hrin kan sicaah misual kan si. Hrin kan si ah sualnak (12) kan i chuahpichih. A sual cia in Pathian mithmuh ah hrin kan si caah kanmahzuamnak in mitha ah kan i cang kho lo. Mitha bantuk menmenlawngin kan um kho.

Sualnak he a khatmi ruahnak he hrin kan si, cu hna cu,lainawnnak, firnak ti bantuk an si i cu hna cu kan tuah taktaktung lo ah zeitindah a dingmi kan si kho ko hnga lo maw?Kanmah tuahsernak in Pathian hmaiah a dingmi kan si kho lo.Kan ding ko kan ti ahcun, cucu a hmaan lomi a si ko, chungthulengnal bantuk kan si ko lai. Jesuh nih Farasi hna le phungbiacawnpiaktu saya hna kha, “Chungthu lengnal Farasi lephungbia cawnpiaktu,” tiah a rak ti hna.

Sual in hrinmi minung kan si caah kan nun chung vialtePathian hmaiah sualnak kan tuah ko lai. Ka nun chungahthimfang te hmanh ka fir bal lo, kaa si-vua bal lo tiah chim a

Page 30: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

30 KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN

I HNGALH HMASA A HERH

hmangmi cu mi lihchim, chungthu lengnal an si, zeicahtiahminung cu sual in hrinmi kan si.

Sualnak pakhat hmanh na tuah lo zongah a sual cia in hrinmina si caah hell chungah na tla thiamthiam ko lai. Nawlbia zongna zulh dih men ko lai nain hell tla dingah khaukhihmi na si ko.Cu a si ah, zeidah kan tuah hna lai?

Kan sualnak chungin khamh kan si nakhnga Pathian kan ibochan lai i a zaangfahnak kha kan hal lai. A kan khamh loahcun, kanmah tein kan i khamh khawh lo caah hell ah kan tlako lai, cucu kan donghnak a si lai.

Pathianbia a cohlangmi paoh nih misual ka si taktak ti an ihngalh bantukin miding kan si ti zong kha an i hngal chih.Cucaah Pathian bia zeirel loin daithlanh cu sual a si zia kha kanhngalh. Pathian bia a cohlangmi hna cu misual rak si hmanhhna sehlaw miding an si cang (miding ah pom an si cang).Pathian bia in hrinthan an si i, a zaangfahnak kha an hmu. Annihcu thluachuah a co bikmi an si.

TUAHSHERNAK IN KHAMHNAK HMUHTUAHSHERNAK IN KHAMHNAK HMUHTUAHSHERNAK IN KHAMHNAK HMUHTUAHSHERNAK IN KHAMHNAK HMUHTUAHSHERNAK IN KHAMHNAK HMUHAA TIMMI HNA CU MISUAL AN SIAA TIMMI HNA CU MISUAL AN SIAA TIMMI HNA CU MISUAL AN SIAA TIMMI HNA CU MISUAL AN SIAA TIMMI HNA CU MISUAL AN SI

Jesuh zumh hnuah mi zeidahmisual an si?

Tuahsernak in khamhnakhmuh aa timmi hna

Galati 3:10-11 “Nawlbia zulh aa bochanmi cu chiatserhnaktangah an um. Zeicahtiah Cathiang nih, Nawlbia cauk chungahaa tialmi a dihlak in a zul zungzal lomi cu Pathian nih chiat a

Page 31: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN 31

I HNGALH HMASA A HERH

serh hna,” a ti.Nawlbia cauk chungah aa tialmi a dihlak in a zul zungzal

lomi cu chiat si ko seh tiah a ti. Jesuh zum ko nain mahtuahsernak in thiamcoter aa timmi hna cu chiatserh an si. Mahtuahsernak thawngin thiamcoter aa timmi hna cu Pathianchiatserhnak tangah an um.

Kan sualnak kan i hngalh khawh nakhnga Pathian nihNawlbia a kan pek (Rom. 3:20). Misual kan sinak le hell tlading kan sinak kan i hngalh nakhnga Pathian Nawlbia cu pekkan si.

Cucaah Ti le Thlarau in hrinthan na sinak lai, Pathian Fapa,Jesuh tipilinnak cu nan zumh a herh Cuticun, khamh nan si laii mi dingmi nan si lai, zungzal nunnak na ngei lai i vancungpennak chungah na lut lai. Na lungthin in zumhnak ngei vecang.

VAWLEI CUNG AH SUALNAK LIANBIKVAWLEI CUNG AH SUALNAK LIANBIKVAWLEI CUNG AH SUALNAK LIANBIKVAWLEI CUNG AH SUALNAK LIANBIKVAWLEI CUNG AH SUALNAK LIANBIK

Vawlei cungah sualnak tihnung bikzeidah a si?

Nawlbia zulh i timh

Pathian thluachuahnak pekmi zumhnak thawnginthluahchuah hmumi kan si. Pathian nih a bia a zummi poah cua khamh hna lai.

Nihin ah, Khrihfa tampi hna cu Nawlbia zulh an i tim. Cucuthangthat awktlak asinain zeitindah cucu a si khawh hnga?

Nawlbia ningin nun i timh cu hruh thil a si kha hngal hna usi. Zeicatiah, kan i zuam deuh, a har chin chin ve. “Zumhnak

Page 32: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

32 KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN

I HNGALH HMASA A HERH

cu theihnak in a ra i, theihnak cu Pathian bia in a ra,” tiah Baibalnih a ti. Khamh kan si nakhnga hruh thil kha hlaw dih hna usih.

KHAMH KAN SI NAKHNGA KANMAHKHAMH KAN SI NAKHNGA KANMAHKHAMH KAN SI NAKHNGA KANMAHKHAMH KAN SI NAKHNGA KANMAHKHAMH KAN SI NAKHNGA KANMAHTAHNAK FUNG TAHNAK KHA HLAWTTAHNAK FUNG TAHNAK KHA HLAWTTAHNAK FUNG TAHNAK KHA HLAWTTAHNAK FUNG TAHNAK KHA HLAWTTAHNAK FUNG TAHNAK KHA HLAWTA HERHA HERHA HERHA HERHA HERH

Khamhnak ding caah zeidahkan tuah lai?

Kanmah tahnak kha kan hlawt lai.

Zeitindah minung cu khamh a si khawh lai? Misual ka si ti ihngalhnak nih a khamh khawh lai. Zumhnak hmaan lo lezuamnak hmaan lo an hlawt duh lo ruangah mi tampi hna cukhamhnak an tingco kho lo.

Nawlbia zulh aa bochanmi hna cu chiatserhnak tangah anum. Pathian cu an zumh ko nain khamh an si nakhnga Nawlbiazulh kha a biapi ah a ruah peng. Kan tuahsernak thawnginmiding ka si kho lai tiah na zum maw? Pathian bia zumhnakthawngin miding le khamhmi kan si kho lo.

Jesuh thisen, tipil innak le Pathian a sinak kan zumhnaklawnglawng nih Khamhnak a kan pek khawh. Cucaah midingkan si khawh nakhnga kan caah Pathian nih zulh awk nawlbiaa kan serpiak. Ti le Thlarau in khamhnak cu minung tuahsernakah si loin, Pathian bia kan zumhnak thawng tuin a si.

Cucaah Pathian nih kan dinfel khawh nakhnga caah nawlbiakha a kan serpiak. Minung lei ruahnak cun tipil innak le Thiang

Page 33: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN 33

I HNGALH HMASA A HERH

Thlarau nih a kan khamh lo kan ti ko nain Pathian mithmuh ahcun cuticun a si lo. Pathian nih cun kan zumhnak in a kan khamh.

Jesuh a zum ko nain khamh a si lomi na hngal hna maw? Aruang cu Ti le Thlarau khamhnak thawngtha kha an zumh duhlo caah a si. Asinain anmah bantukin a tlamtling lomi kannih tucu kan zumhnak thawng in khamh kan si .

Cu zumhnak thawng cun Khamh kan si. Cucu Pathian tinhmile tuahmi a si. Jesuh a zummi hna zeicaahdah khamh an si lo?Ti le Thlarau khamhnak thawngtha kha an cohlan lo caah a si.Anmah bantuk kan si ko nain Pathian bia kan zumhnakthawngin kannih cu khamh kan si.

Fang a sumi pahnih lakah pakhat cu laak a si lai i pakhat cuchiahtak a si lai. Chiahtak a simi cu khamh lomi a si caah,khamhmi a si khawh nakhnga aa zuam lai. Zeicatiah pakhatlaak a si i pakhat chiahtak a si. Pakhat nih Pathianbia a zumhcaah a si. Nawlbia har lengmang in a zultu pa kha cu a donghnakah hell ah thlak a si te lai.

Nawlbia zulhnak thawngin Pathian sin kal aa timmi hna paohcu hell ram ah an tla hrimhrim lai.

“Nawlbia zulh aa bochanmi cu chiatsernak tangah an um.Zeicaah, cathiang nih nawlbia cauk chungah aa tialmi a dihlakin a zul zungzalmi cu Pathian nih chiat a serh hna. Atu cuNawlbia zulhnak thawngin ahohmanh nih Pathian he remnakan hmu kho lo ti kha a fiang, Zeicaahtiah zumhnak thawnginPathian he remmi cu an nung lai,” (Gal. 3:10-11, Rom 1:17).

Mah duh paoh in Pathian bia hlawt le zumh lo kha sual a si.A sual cia in hrinmi kan si caah a Nawlbia ningin ahohmanhkan nung kho lo. Cucaah kan kalnak kipah sualnak lawng kantuah. Taksa in a nungmi kan si caah kanmah le kanmah kan ibawm kho lo, sualnak tu kha kan tuah. Baltin lianpi chungahchiahmi cawek he minung hi kan i lo.

Page 34: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

34 KHAMH KAN SI NAKHNGA KAN SUAL KAN

I HNGALH HMASA A HERH

Baltin kan i putnak paoh ah cawek pelpawi cu kan thlau kolai. Cu bantuk cun, kan kalnak paoh ah minung nih sualnakkan thlau ve. Nan mitthlam in na suai kho maw?

A thiangmi um in na um maw? Fiang tein na nunning khana hngalh ahcun pakpalawng nun kha na hlawt lai i, Jesuh Khrihthisen le Ti kha na zumh ko lai.

A kan dawnkhantu kha chiah zau in Pathian sinah kan i peka hau. Pathian hmaiah misual ka si ti kha i hngal hna u sih law,zeitindah Ti le Thlarau in a kan khamh ti kha hngal than hna usih.

Page 35: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI 33

CAWNPIAKNAK (2)CAWNPIAKNAK (2)CAWNPIAKNAK (2)CAWNPIAKNAK (2)CAWNPIAKNAK (2)

MINUNG CU SUAL CIAMINUNG CU SUAL CIAMINUNG CU SUAL CIAMINUNG CU SUAL CIAMINUNG CU SUAL CIA

IN HRINMI KAN SIIN HRINMI KAN SIIN HRINMI KAN SIIN HRINMI KAN SIIN HRINMI KAN SI

Page 36: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 37: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI 35

MINUNG CU SUAL CIAMINUNG CU SUAL CIAMINUNG CU SUAL CIAMINUNG CU SUAL CIAMINUNG CU SUAL CIAIN HRINMI KAN SIIN HRINMI KAN SIIN HRINMI KAN SIIN HRINMI KAN SIIN HRINMI KAN SI

< Mark 7:20-23 >< Mark 7:20-23 >< Mark 7:20-23 >< Mark 7:20-23 >< Mark 7:20-23 >“Minung a thurhhnawmhtertu cu a chungin a“Minung a thurhhnawmhtertu cu a chungin a“Minung a thurhhnawmhtertu cu a chungin a“Minung a thurhhnawmhtertu cu a chungin a“Minung a thurhhnawmhtertu cu a chungin a

chuakmi a si. Thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalochuakmi a si. Thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalochuakmi a si. Thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalochuakmi a si. Thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalochuakmi a si. Thatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak thalokha a chunglei in a lung chungin a chuakmi an si; nukha a chunglei in a lung chungin a chuakmi an si; nukha a chunglei in a lung chungin a chuakmi an si; nukha a chunglei in a lung chungin a chuakmi an si; nukha a chunglei in a lung chungin a chuakmi an si; nule pa sualnak tehna, fir tehna, mi thah tehna,va cungle pa sualnak tehna, fir tehna, mi thah tehna,va cungle pa sualnak tehna, fir tehna, mi thah tehna,va cungle pa sualnak tehna, fir tehna, mi thah tehna,va cungle pa sualnak tehna, fir tehna, mi thah tehna,va cungpa duh tehna, lihchim tehna, hnah chuahnak tehna, mipa duh tehna, lihchim tehna, hnah chuahnak tehna, mipa duh tehna, lihchim tehna, hnah chuahnak tehna, mipa duh tehna, lihchim tehna, hnah chuahnak tehna, mipa duh tehna, lihchim tehna, hnah chuahnak tehna, micongoih tehna, lungpuam tehna.”congoih tehna, lungpuam tehna.”congoih tehna, lungpuam tehna.”congoih tehna, lungpuam tehna.”congoih tehna, lungpuam tehna.”

MINUNG BUAIBAINAK LEMINUNG BUAIBAINAK LEMINUNG BUAIBAINAK LEMINUNG BUAIBAINAK LEMINUNG BUAIBAINAK LEHNAHNAWHNAKHNAHNAWHNAKHNAHNAWHNAKHNAHNAWHNAKHNAHNAWHNAK

Ahodah khamh a si lai?

Misual bik ka sitiah aa ruatmi

Bia pakhat kan hal hna lai. Mitha mi ka si ko na ti maw,mithalo ka si ko na ti dah? Zeitindah na ruahning le hmuhninga si? Mi vialte nih ruahnak kan ngei dih cio. Na ruahningbantukin na si kho lo men lai.

Ruahning bantukin a chia lem tung lomi le a tha lem tungfawn lomi zong na si men ko lai. Mitha ka si ko tiah aa ruatmihna maw, mithalo ka si tiah aa ruatmi hna dah zumhnak leiahan tang deuh lai?

Page 38: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

38 MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI

Mithalo ka si ti aa ruatmi an si lai. Cu bantuk cun, sualnaktlawmte a tuahmi hna maw, khamh an si lai, tampi a thuahmihna dah. Sualnak tampi a tuahmi an si lai.

Zeicatiah misual kan si ti an i theih caah a si. Misual kan si tia hngalmi nih Jesuh Khrih khamhnak Thawngtha kha an cohlandeuh tawn. Kan nun hi tha tein kan zoh ahcun sualnak lawngtein a khat ti kha kan hngalh ko lai.

Minung cu, “Thilthalo tuahtu ah thlah,” kan si. Isaiah 59 nihcun thinlung chungah hin thatlonak phun zakip a um tiah a ticaah minung cu sualnak in a khatmi tampi lung a tlin lai locaah, “Mithalo, ci thlah,” kan si kan ti deuh lai. Thate kan i zohahcun mithalo kan si ti kan i hngal ko lai. Zumh awktlak minungnih cun misual kan si ti an i hngalh cio ko lai.

Sualnak a ngeimi ka si ti a duh lomi tampi an um. Mi tampihna cu nuam ngaiin an nung. Zeicatiah miding ah an i ruat.Sualnak tuahtu kan si caah thatlonak nunning lawng kha kanchuahpi. Adam le Eve nih sualnak an tuah hnuah thingkunglakah an i thup, zeicatiah an ning a zak.

Mikip nih ningzahnak chiatha thleidannak lungthin kan ngeidih cio. “Ningzak a si” tiah chimtu an ngei dih. Eve le Adambangin mitampi hna cu kan sualnak chung khan kan i thup tawn.Pathian biaceihnak chungin luat duh ah mi tampi hna cu anmisual hawi sinah an i thup tawn. Mi tampi hna cu an ruahnaknih a hlen tawn hna.

Midang nakin a thianghlim deuh ah aa ruatmi an um.Zeitindah cu bantuk, kha bantuk cu minung fa nih a tuah khawhe? Zeitindah fale hna nih mah bantuk cu pale sinah cun an tuahkhawh hnga e? Kei nih cun mah bantuk thil hna cu kan tuahbal lai lo tiah an ti.

Minung sining hi hngalh khawh a har ngaingai (Minungthinlung cu a zer i, damh khawh ti lo tiangin a zaw, aho nih daha hngalh khawh lai). Kan sinning taktak hngalh kan duh ahcun

Page 39: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI 39

khamhnak hmuh hmasa kan herh. Atu lio hi a caan a si. Kanthih tiang khamhnak a hmu lo zong kan um kho men.

MAH LE MAH I HNGAL A HERHMAH LE MAH I HNGAL A HERHMAH LE MAH I HNGAL A HERHMAH LE MAH I HNGAL A HERHMAH LE MAH I HNGAL A HERH

Mah sining a hngal lomi an nunning zeitindah a si?

An sining langh lai anphang i, an i khuh.

Mah sining aa hngal lomi tampi ka hmuh tawn hna. Socratesnih a chimmi cu, “Nangmah le nangmah kha i hngal” asiloah“Na sining i hngal,” ti a si. Minung nih hin kan thinlung ah aummi hi kan hngal lo.

Mithah tehna (lainawn) fir tehna, hakkauh tehna, thatlonaka phunphun tuah tehna, lihchim tehna, mi zuangzam sinaktehna, mi va nahchuah tehna, mi cawngawih tehna, lungpuamtehna, ningcang lo khuasaknak tehna hi minung thinlung ah aummi an si.

Rul sivai a thinlung ah a um nain thatnak kha a chim.Zeicaahtiah a sual ciami in hrin a si kha a hngalh lo caah a si.Vawlei cungah mah sining taktak a hngal lomi tampi an um.Mah le mah aa hlengmi an um (That hleng tung lo i mah lemah mitha ah aa ruatmi an um). Mah le mah hlenthawinak inan khah caah, Hell ram ah an kal lai. Zeicahtiah anmah teinhell ram ah an i thla.

Page 40: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

40 MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI

MINUNG NIH SUALNAK KAN TUAHMINUNG NIH SUALNAK KAN TUAHMINUNG NIH SUALNAK KAN TUAHMINUNG NIH SUALNAK KAN TUAHMINUNG NIH SUALNAK KAN TUAHZUNGZALZUNGZALZUNGZALZUNGZALZUNGZAL

Zeicaahdah hell ah an tlak lai?

An sining an i hngalh lo caah

Mark 7:21-23, “Miung a thurhnomhtertu cu a chungin achuakmi hi an si, nu le pa sualnak tehna, fir tehna, mithahtehna.” Kan nu paw chung i pawi kan si lioin kan thinlungchungah ruahnak thalo a khat.

Ti thurhnawm a khat tein rawnmi hrai kha i put in hnu lehmai ah chawhpi lengmang law na kalnak paoh ah ti thurhnawmcu na thlawt ko lai. Cu bantukin cun kan thinlung chungah akhatmi kha kan kalnak paoh ah kan thlawt kan liamterlengmang. Kan thinlung chungah sualnak a khah caah sualnakkan tuah lengmang.

Cucu sual cithlah kan si; sualnak in a khatmi kan si ti kanhngalh khawh lo ruangah hin a si bik. Sualnak in a khatmi, kanthinlung chungah sualnak a um. Cucu kan sining taktak cu a si.

Kan i chuahpimi sualnak nih sual a kan tuahter si loin kanhmuhmi tu nih sualnak a kan tuahter tiah mi tampi cu thiam ani coh. (Sualnak lam ah a kan hruaitu hi kan hmuhmi thil an si.Kanmah sining a si lo kan hmuhmi nih a kan sualter an ti).

Cucaah, sualnak an tuahmi ruangah mah tein i thenh kha aherh tiah an ruah. Sualnak an tuah paoh ah thiam an i coh i kanpalh taktak lo an ti. Kan sualnak kan i thenh cang.

Kan sual than ti hnga maw? Kan sual ahcun kanmah teinkan i thenh lengmang ko lai tiah an ti. Hrai chungah sualnak akhah ahcun cu hrai chung cun sualnak kha a chuak zungzal kolai. A lenglei thiang te tawlnak nih khan zeihmanh thathnemnak

Page 41: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI 41

a pe kho lo. Cu bantuk cu minung hi kan si.Sualnak in a khatmi hrai cu a nam. Cu hrai cu hman awk a

tha lo. Cu ve bantukin kannih zong sualnak in kan khat i hmanawk tha lomi kan si ve.

Sualnak tam deuh kan tuah paoh ah tuah kan duh chinlengmang. A za ti a um lo caah kan sual chin lengmang.Zeicahtiah hrin kan si khan sual in kan khat cang.

A lenglei kan i thenhnak menmen nih khan kan thinlungchung sualnak kha a thenh kho lo. Kan sualnak kha pakhat hnupakhat in kan thuh lengmang. Cu kan sual thuhkhawhnak nihcun thiam a kan coter rua lai kan ti. Lenglei sual thenhnak nihsualnak tuah a kan ngolter hlei lo. Pakhat hnu pakhat tuin kantuah than lengmang. Sualnak cu zei can tiang dah kan tuah lai?Kan thih tiang kan tuah ko lai.

Cucaah khamhnak kan hmuh khawh nakhnga? Jesuh Khrihkan zumh a herh. Khamh kan si nakhnga, kanmah sining zongkha kan hngalh a herh fawn.

Ahodah Jesuh cu lunglawmtein a colang kho lai?

Palhnak tampi a tuah ruangah misualka si ti aa hngalmi hna nih.

Minung pahnih nih hrai khat tein a ummi ti thurhnawm khaan zoh tikah, pakhat nih cun mah bantuk khin ka thinlungchungah sualnak a khat ti a hngalh i amah bawm khotu kha akawl colh. A dang pakhat nih cun misual ka si ti kha ai hngal loi, mithiang mi um in a um.

A sual hmanh ah a sualnak cu amah tein pakhat hnu pakhatthenh aa zuam. Amah a bawm khotu, bawmtu kha a kawl duhlo. Minung tampi cu sualnak an tuah nakhnga lo ralring tein an

Page 42: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

42 MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI

nung. Asinain an sual thiamthiam ko.Zei thathnemnak dah a chuahpi? “Ralring te umnak” nih

vanram a kaiter hna lai lo, hell ram tu ah a thlak hna lai. Anthinlung chungah sualnak a khah buin sualnak a ngei lo bantukinnun a zuammi tampi an um. Zeitluk thil tha an tuah zongah misualan si thiamthiam ko.

Ralring te le fimkhurte nun i zuamnak nih vanram a phakterhna lai lo. Hell lam lei tu ah a hruai hna lai. Hawidawt hna,ralring te nunnak nih hell ram ah mi a hruai.

Ralring te na nun paoh le na sual tuah a tlawm deuh lai icucu misual na sinak a thuptu men a si.

Minung thinlung ah hin sualnak a simi ziaza thalo, tlawnlenduhnak, ruahnak, thalo, fir duhnak le porhlawnak hna an um.Sualnak tuah kan duh lo caan zongah sualnak kan tuah caan aum.

Zeicaahtiah sualnak in a khatmi kan si caah a si. Kan nolioah cun hngalh a har men lai. Kan hung upat hnu deuh, tanghrahrawng, college sianginn hna kan hun kai cun kan thinlungchung sualnak kha kan hngalh chin lengmang ko hna lai. Ahmana ko lo maw? Pakhat hnu pakhat sualnak kan tuah, “Katuah ti lai lo,” tiah kan i ngaihchih. Asinain a si kho taktakfawn lo. Zeiruang ahdah a si? A sual ciami in hrinmi kan siruangah a si.

Ralring te umnak nih khan kan nun a thianter lo. Khamhkan si khawh nakhnga sual cia in hrinmi ka si ti kha kan hngalha herh. Jesuh Khrih khamhnak lunglawm tein a cohlangmimisual kha khamh an si lai.

“Palhnak le sualnak ka tuah lo” tiah aa timi hna sualnak cuJesuh nih a thenhpiak hna lai lo caah hell ram ah an tla lai. Asual cia in hrinmi ka si, sualnak in a khatmi ka si, misual ka si tikan i hngalh a herh.

Mi pakhatkhat nih, “Palhnak tampi ka tuah lo caah khamh

Page 43: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI 43

ka si ko lai,” tiah ruat selaw sualnak chungin a luat kho laimaw? A luat kho lai lo.

Sualnak ka ngei ti aa hngalhmi cu khamh an si lai. Jesuh nihJordan tiva ah tipil a innak le vailamtahnak cung a thihnakthawngin sual ngaihthiam kan si cang ti a zummi hna cu khamhan si lai.

Khamh kan si ah si lo ah, sualnak in a khatmi kan si ti cukan sining taktak te a si. Jesuh nih kan sualnak a kan lakpiakcang ti kan zumh ahcun khamh kan si ko lai.

SUAL HMETE CHUNGIN PATHIAN NIHSUAL HMETE CHUNGIN PATHIAN NIHSUAL HMETE CHUNGIN PATHIAN NIHSUAL HMETE CHUNGIN PATHIAN NIHSUAL HMETE CHUNGIN PATHIAN NIHA KAN KHAMH LOA KAN KHAMH LOA KAN KHAMH LOA KAN KHAMH LOA KAN KHAMH LO

Pathian a hlengtu cu mi zeidah an si?

Nifa tein an sualnak caah ngaihthiamnak a halmi hna an si.

“Sual hmete” chungin Pathian nih a kan khamh lo. “Pathian,sual hmete ka tuah sual,” tiah a timi hna cu Pathian nih chikkhatzoh hmanh a duh hna lo. Pathian sualnak in a khatmi, misualka si, hell kal dingah kaa tlak caah zaangfahnak in hung kakhamh ko tuah tiah a timi hna lawng Pathian nih a zaangfahhna. “Pathian na ka khamh lawnglawng ah khamh ka si lai.Sual ngaihchih in thla ka cam kho lo. Zeicahtiah ka sual thanko lai, hung ka khamh ko,” tiah a timi hna lawng Pathian nih akhamh hna lai tiah a ti.

Sual ngaihchih thlacamnak zong nifate ngei hmanh u sihlaw, cu nih cun sualnak in a kan luatter lai lo. Pathian kha aabochan i, “Bawipa ka zaangfah law ka khamh ko,” a timi hna

Page 44: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

44 MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI

lawng khamh an si lai. Tipil petu Johan nih Jesuh tipil a peknakle Pathian khamhnak a zummi hna lawng khamh an si lai.

“Sualnak fate ka tuah sual caah zaangfahnak tein kangaithiam,” tiah a timi hna cu misual an si caah Pathian nih akhamh hna lai lo. Sualnak in a khatmi ka si, misual ka si tiah aahngalmi hna le ngaihthiamnak a halmi hna lawng Pathian nih akhamh hna lai.

“Bawipa cu nanmah khamh awkah a kut a tawi lo,bawmhnak na halmi theihnak caah a hna a chet lo. An theihhna lo cu nan sualnak ruangah a si. Biak nan timh tikah amahsin phanh an dawntu hna cu nan sualnak kha a si,” Isai. 59:1-2.

Kan thlacamnak a kan theihpiak lo le a kan bawmh duh locu a hna a cheh ruang le a kut a tawi ruangah si loin kan sualnakruangah khan a si deuh.

“Pathian sinin a kan thentu le thla kan cam tikah a hmai kanhmuh khawh lonak cu kan sualnak ruangah a si.” Kan thlacamzong a kan let lo. Vancung kutka cu kaupi in hun a si ko nainkan thinlung chungah sualnak a khah caah kan lut kho lo.

Sualnak in a khatmi kannih nih sualnak kan tuah paohahngaihthiamnak hal lengmang si law Pathian nih a fapa kha athah than lengmang a hau hnga. Cucu Pathian duhning a si lo.Cu ruangah Pathian nih, “Ka sinah nan sualnak he nifate rahlah u, nan sualnak vialte chungin an khamhtu hna ah ka Fapaka vun thlah cang. Nan sualnak a lak dih cang ti kha hngal ulaw zum ko u. Khamh nan sinak lai, a khamhnak thawngthakha zum u. Cucu nan caah ka dawtnak sangbik a si,” tiah a ti.

“Ka Fapa kha zum u law khamh nan si lai. Nan palhnak lena sualnak vialte remhtu dingah ka Fapa ka van thlah. Amahcu zum u law khamh na si lai,” tiah Bawipa, Pathian nih a ti.

Sualnak in a khatmi ka si ti ai hngal lomi hna nih cun sualnakhmete an tuahmi ca lawngah ngaihthiamnak an hal tawn.

Page 45: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI 45

Sualnak nganpi an ngeihmi kha philh zau in, “Hi sualnak hmeteka tuah ruangah ka ngaithiam, ka sual than ti lai lo,” tiahngaihthiam an hal tawn.

Pathian kha hlen an timh tawn. Voi khat lawng sualnak kantuah lo, kan thih tiang kan tuah ko lai. Kan thih tiang ngaihthiamhal a hau lai. Sualnak hmete kan tuahmi ruangah ngaihthiamhal lawng khan thil tlam a tling kho lo.

Zeicahtiah kan thih tiangin nifate sualnak kan tuah lengmangko. Sualnak chungin kan luat khawh nakhnga kan sualnak vialtekha.

Minung cu zeidah a si?

Sualnak bu

Minung kan sualnak cu Baibal nih hitihin a tial, “Lih nanchim, nan puar i lai nan nawn. Biaceihnak hmunah nan kal,sihmanhsehlaw, ahohmanh bia hmaan a chimmi nan um lo. Nanbia tei khawhnak caah lih kha nan i bochan. Midang harsatpeknak caah khua nan khan i cucu nan tlinter taktak. Thatlonakkhua nan khanmi cu a sivai a thawngmi rul ti bantukin tihnunga si. Pum khat kha khuai hmanh ah a dang pakhat a hung chuakthan ko. Sihmanhselaw, cu bantuk nan khuakhannak nih cunzeihmanh an thathnem hna lai lo, sawmpalak bu in tahmi puansantlailo bantuk men a si ko lai. Thatlonak pakhatkhat tuah dingkha khua nan khang zungzal i cu nan khanmi tuah kha a nganin nan ngang kho lo. A sual lomi thah kha nan i thlachiat bal lo.Nan phaknak kip ah rawhralnak le thatlonak kha nan chiahtaki nanmah nan um paoh ahcun ahohmanh himbawm in khua asami an um bal lo. Nan tuahmi thil paohpaoh hi a ding lomi ansi dih. Nan zulhmi lam kha lam ding lo a si i, cu lam i a kalmipaoh cu a himbawmmi a hohmanh an um lo,” Isaiah 59:3-8.

Page 46: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

46 MINUNG CU SUAL CIA IN HRINMI KAN SI

Minung kan kut hi a thurhnawm i kan nunchung vialtethatlonak lawng an tuah. Kan kaa nih lih a chim. Kan kaa nih achimmi vialte kha a dikmi an um lo, lih an si dih.

Johan 8:44, “Lih a chim tikah a tuah tawn zungzalmi kha atuah a si ko, zeicahtiah anih cu mi lihchim a si i lih vialte pa asi.” Hrinthannak a ngei lomi nih an chim duh bik cu, Biatakkan chim ... kan chim taktak, kan chimmi hi a hmaanmi a si ti hia si. Asinain Baibal chungah kan hmuh bantukin an chimmi culih lawngte a si. “Lih vialte pa a si caah Satan nih cun lih a chimko, cucu a sining kha a si.” Minung nih pingpalo kha an zumh,an i bochan caah lih an chim tawn. Thil thalo kha an pawi ithatlonak kha an hrin. Sivai ngei rul ti khan an keuh i maimomhbu kha an ser. “An ti a eimi cu an thi, a pum pakhat khuaihmanhah a dang pakhat a hung chuak than,” tiah Pathian nih ati. Sivai ngeimi rul ti kha nan thinlung chungah nan pawi,thatlonak kha nan thinlung ah a um, tiah Pathian nih a ti.

Ti le thi thawngthabia kha zum law khamh na si lai. Pathiankong chim ka thawk paohah hin Zaangfahnak in Pathian kongcu ka chim hlah, zei ka tuah paohah sualnak ka chungin a chuaklengmang; sualnak kan tuah lo caan hrimhrim a um kho lo tiahan ka ti tawn.

Sualnak in kan khat tuk. “Cu sualnak chung cun kan luatkho fawn lo; cucaah Pathian kong cu a chimh zong kan chimhlah,” tiah a cheu nih an ka leh tawn.

Mah bantuk minung nih hin, sualnak in a khatmi ka si ti anthei nain a khamh khotu thawngthabia kha an hngal lo. Misualka si ti aa hngalmi paoh khamh khawh an si lai. Sualnak in akhatmi hna khamhnak lam cu Pathian thawnnak thawngin a silai. Aa lawmh ah siseh, a ngaih a chiat ah siseh, a kalnak paohahsualnak tuahtu pa kha Jesuh thawngin khamh a si lai.

Cu hna khamh dingah Jesuh cu a ra. Na sualnak caah daihnaktling tein a ser cang. Misual ka si ti i hngal law, khamh na si ko lai.

Page 47: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 45

KAN SI LAI MAW?

CAWNPIAKNAK (3)CAWNPIAKNAK (3)CAWNPIAKNAK (3)CAWNPIAKNAK (3)CAWNPIAKNAK (3)

NAWLBNAWLBNAWLBNAWLBNAWLBIA ZULHNAKIA ZULHNAKIA ZULHNAKIA ZULHNAKIA ZULHNAK

THAWNGIN KHAMHTHAWNGIN KHAMHTHAWNGIN KHAMHTHAWNGIN KHAMHTHAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?KAN SI LAI MAW?KAN SI LAI MAW?KAN SI LAI MAW?KAN SI LAI MAW?

Page 48: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 49: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 47

KAN SI LAI MAW?

NAWLBIA ZULHNAKNAWLBIA ZULHNAKNAWLBIA ZULHNAKNAWLBIA ZULHNAKNAWLBIA ZULHNAKTHAWNGIN KHAMHTHAWNGIN KHAMHTHAWNGIN KHAMHTHAWNGIN KHAMHTHAWNGIN KHAMHKAN SI LAI MAW?KAN SI LAI MAW?KAN SI LAI MAW?KAN SI LAI MAW?KAN SI LAI MAW?

< Luke 10:25-30 >< Luke 10:25-30 >< Luke 10:25-30 >< Luke 10:25-30 >< Luke 10:25-30 >“Cun phungbia cawnpiaktu saya pakhat a ra i amah“Cun phungbia cawnpiaktu saya pakhat a ra i amah“Cun phungbia cawnpiaktu saya pakhat a ra i amah“Cun phungbia cawnpiaktu saya pakhat a ra i amah“Cun phungbia cawnpiaktu saya pakhat a ra i amah

kha foih a hung zalh. Aa thawh i, “Saya, zungzalkha foih a hung zalh. Aa thawh i, “Saya, zungzalkha foih a hung zalh. Aa thawh i, “Saya, zungzalkha foih a hung zalh. Aa thawh i, “Saya, zungzalkha foih a hung zalh. Aa thawh i, “Saya, zungzalnunnak hmuh awkah zeidah ka tuah lai?” tiah a ti.nunnak hmuh awkah zeidah ka tuah lai?” tiah a ti.nunnak hmuh awkah zeidah ka tuah lai?” tiah a ti.nunnak hmuh awkah zeidah ka tuah lai?” tiah a ti.nunnak hmuh awkah zeidah ka tuah lai?” tiah a ti.Jesuh nih a leh i, “Cathiang nih zeitindah an chimh i,Jesuh nih a leh i, “Cathiang nih zeitindah an chimh i,Jesuh nih a leh i, “Cathiang nih zeitindah an chimh i,Jesuh nih a leh i, “Cathiang nih zeitindah an chimh i,Jesuh nih a leh i, “Cathiang nih zeitindah an chimh i,an chimhmi cu zeitindah a sullam naa lakning a si,”an chimhmi cu zeitindah a sullam naa lakning a si,”an chimhmi cu zeitindah a sullam naa lakning a si,”an chimhmi cu zeitindah a sullam naa lakning a si,”an chimhmi cu zeitindah a sullam naa lakning a si,”tiah a ti. Mipa nih cun a leh i, “Bawipa na Pathian cutiah a ti. Mipa nih cun a leh i, “Bawipa na Pathian cutiah a ti. Mipa nih cun a leh i, “Bawipa na Pathian cutiah a ti. Mipa nih cun a leh i, “Bawipa na Pathian cutiah a ti. Mipa nih cun a leh i, “Bawipa na Pathian cuna lungthin dihlak le na nunnak dihlak le na thazangna lungthin dihlak le na nunnak dihlak le na thazangna lungthin dihlak le na nunnak dihlak le na thazangna lungthin dihlak le na nunnak dihlak le na thazangna lungthin dihlak le na nunnak dihlak le na thazangdihlak in na dawt lai i, na innpa zong kha nangmahdihlak in na dawt lai i, na innpa zong kha nangmahdihlak in na dawt lai i, na innpa zong kha nangmahdihlak in na dawt lai i, na innpa zong kha nangmahdihlak in na dawt lai i, na innpa zong kha nangmahnaa dawt tlukin na dawt lai, a ti,” tiah a ti. Jesuh nihnaa dawt tlukin na dawt lai, a ti,” tiah a ti. Jesuh nihnaa dawt tlukin na dawt lai, a ti,” tiah a ti. Jesuh nihnaa dawt tlukin na dawt lai, a ti,” tiah a ti. Jesuh nihnaa dawt tlukin na dawt lai, a ti,” tiah a ti. Jesuh nihcun, “Na bialehnak a hmaan cucu va tuah law na nungcun, “Na bialehnak a hmaan cucu va tuah law na nungcun, “Na bialehnak a hmaan cucu va tuah law na nungcun, “Na bialehnak a hmaan cucu va tuah law na nungcun, “Na bialehnak a hmaan cucu va tuah law na nunglai,” tiah a ti. Sihmanhselaw phungbia cawnpiaktu sayalai,” tiah a ti. Sihmanhselaw phungbia cawnpiaktu sayalai,” tiah a ti. Sihmanhselaw phungbia cawnpiaktu sayalai,” tiah a ti. Sihmanhselaw phungbia cawnpiaktu sayalai,” tiah a ti. Sihmanhselaw phungbia cawnpiaktu sayapa nih cun thiam hun i coh kha a duh i, “Ahodah kapa nih cun thiam hun i coh kha a duh i, “Ahodah kapa nih cun thiam hun i coh kha a duh i, “Ahodah kapa nih cun thiam hun i coh kha a duh i, “Ahodah kapa nih cun thiam hun i coh kha a duh i, “Ahodah kainnpa cu a si,” tiah Jesuh kha a hal. Jesuh nih cun,innpa cu a si,” tiah Jesuh kha a hal. Jesuh nih cun,innpa cu a si,” tiah Jesuh kha a hal. Jesuh nih cun,innpa cu a si,” tiah Jesuh kha a hal. Jesuh nih cun,innpa cu a si,” tiah Jesuh kha a hal. Jesuh nih cun,“Voi khat cu mipa pakhat kha Jerusalem in Jericho“Voi khat cu mipa pakhat kha Jerusalem in Jericho“Voi khat cu mipa pakhat kha Jerusalem in Jericho“Voi khat cu mipa pakhat kha Jerusalem in Jericho“Voi khat cu mipa pakhat kha Jerusalem in Jerichokhua leiah a vung kal. Cu a vung kal lioah cun damiahkhua leiah a vung kal. Cu a vung kal lioah cun damiahkhua leiah a vung kal. Cu a vung kal lioah cun damiahkhua leiah a vung kal. Cu a vung kal lioah cun damiahkhua leiah a vung kal. Cu a vung kal lioah cun damiahnih an rak tlaih i a puan kha an phoih an tuk i thi lonih an rak tlaih i a puan kha an phoih an tuk i thi lonih an rak tlaih i a puan kha an phoih an tuk i thi lonih an rak tlaih i a puan kha an phoih an tuk i thi lonih an rak tlaih i a puan kha an phoih an tuk i thi lonunglo in an kaltak,” tiah a leh.”nunglo in an kaltak,” tiah a leh.”nunglo in an kaltak,” tiah a leh.”nunglo in an kaltak,” tiah a leh.”nunglo in an kaltak,” tiah a leh.”

Minung hnahnawhnakpiahtana nganbik cu zeidah a si?

Palhnak tampi he um hi a si.

Page 50: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

50 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

Luke 10:28, Hihi na tuah ahcun na nung lai.Minung hi a fim ngaimi kan lo nain hlen fawi temi kan si.

Kan thatlonak lei kha kan hngal tawn lo. Baibal nih misual nansi tiah a kan ti. Kan sining taktak hngal loin a hngal um in kani umter. A si taktak lomi he kan um ti, kanmah le kanmah kan ihleng.

Misual kan si tiah Paul nih a kan chimh. A zeimaw caan ahcun thatnak hmanh kan tuah kho lo. Asinain mitha si cu kanduh fawn. Thatnak kan tuahmi caah pawrhlawt kan duh. Misualkan si kan ti ko nain mitha tuk um in kan um.

Thatnak kan chungah a um lo, thatnak kan tuah kho lo tikan hngal ko nain, midang kha hlen kan i zuam i a zeimawcaan ahcun kanmah le kanmah zong kan i hleng. “Thatlonak inkan khat lo, thatnak tampi kan ngei ko kan ti.”

Cucaah midang kha kan zoh hna i, hitihin kan ruat. “Tuahhlah seh ti ka va duh dah a tuah lo ahcun a tha deuh suaumau.Cuticun chim seh law a tha deuh hnga. Ka hlanah khamhnak ahmumi a si caah a that deuh awk a si. Naite ah hrinthanmi ka si.Asinain tam deuh ka hngalh ahcun, amah nak tha deuh in katuah khawh lai,” tiah kan ti. Kan thinlung kha zeitindah kanthawnter ti ah cun, “Hngak rih” Nangmah bantuk ka si lo khana hngalh te lai.

Keimah nak sangin na hmu ko lo maw? Zoh rih tuah, Baibalnih pei a hmasami kha a hmadung lai a ti kha. Cu Baibal cukeimah caah a si, zoh rih law, na hmuh te ko lai, tiah kan ti ikanmah le kanmah kan i hleng.

Midang nak tha in thil kan tuah khawh lo zongah mi vasoisel cu kan ngol kho lo. Pulpit cung kan dir tikah biachim ziale i thawmh zia hmanh kan thiam tung lo. Phungchimtu nihcun minung mithmai zoh loin Pathian mithmai tu lawng kha azoh awk a si. Minung mithmai a zoh ahcun, Thawngtha a chimkho lai lo. Minung nih thatnak kan tuah kho maw, ti i hal ahcun

Page 51: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 51

KAN SI LAI MAW?

kan tuah kho, ti cu zapi lehnak a si.Thatnak kan lungthin chungah a um ko i thatnak tuah

khawhnak thawnnak zong kan ngei ko tiah an ruah. Pathianrian hlawhtling ngaiin a tuanmi hna hmanh nih “cucu, khakhaPathian ram caah ka tuah khawh,” tiah an ti tawn. Jesuh tel lointhatnak kan tuah kho maw? Minung sinak ah thatnak a ummaw? Thitnak a tuah kho maw? Minung nih thatnak tuahkhawhnak kan ngei lo. Minung nih thil tha tuah aa zuam paohle sualnak a tuah chin lengmang ko lai.

Mitampi nih cun khamhnak an tinco hnuah Jesuh tel lointhatnak tuah an i zuam. Kan chungah thatnak zeihmanh a umlo, chiatnak lawng tein a khat. Thilthalo lawng kha kan tuah.Kanmah te cun (khamh a si cangmi hmanh) sualnak lawng tuahkan hmang. Cucu taksa le pumsa kan sinak taktak cu a si.Ahohmanh minung hlun sining in vanram kai khawh a si lo.

Thiltha maw kan tuah zungzal, thil thalo dah?

Thatlonak

“Bawipa cu thangthat si ko seh,” timi hla cauk chungah hlapakhat nih, “Jesuh tel lo cun kan kal kho lo. Rili cung puanzarngei lo tilawng bantuk men kan si ko” tiah a ti. Jesuh tel lo cunsualnak lawng kan tuah khawh. Khamh kan si ruangah midingkan si. A taktak ahcun, misual kan si.

Paul nih a chimmi cu, “Tuah ka duhmi thatnak kha tuah lointuah ka duh lomi thatlonak tu kha ka tuah tawn,” (Rom 7:19)tiah a ti. Jesuh he um ti ahcun, zeihmanh a poi lo. Asinain Jesuhhe a um ti lomi nih cun Pathian hmaiah thatnak tuah kha aazuam lai i, thatlonak tu kha a tuah ko lai. Thatnak tuah zuam

Page 52: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

52 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

deuhdeuh, palhnak tam deuhdeuh tuah a si ko lai.David zong nih mah bantuk sinak cu a ngei ve. Uriah nupi

dawhnak a hmuh tikah sualpi duhnak lungthin in a khat. Pathiana philh tikah zeidah tuah a duh? Uriah nupi a sualpi hnuah a vaUriah kha a thah i a nupi cu a laak. Sualnak in a khah caahsualnak a tuahmi hna cu zeipoi ah a chia lo. Bawipa nih Nathankha David sinah a hei thlah i, Khua pakhat ah hin mi pahnih anum i pakhat cu a rummi a si; pakhat cu sifakmi a si.

“Mirumpa nih cun tuurun le cawrun tam ngaingai a ngeihhna i, sihmanhselaw misifak pa nih cun a cawkmi tuu a nutepakhat lawng khi a ngeih. Cun amah nih cun a cawm i a falehna he cun an thang ti. A kheng le a hrai kha aa hrawm vetawn i a tang cungah a pom tawn. Amah cu a caah fanu bantuka si ko. Voi khat cu mirum pa cu khualtlung pakhat a ngei i,amah tuurun chungin siseh, cawrun chungin siseh, sa cu thahduh riangmang loin, misifak pa tuufa te tu cu a laak i a khualpacu a thah,” tiah a ti. 2 Sam 12:1-4.

David thinhunnak cu a alh ciammam i, “amah nih tuu tampia ngeih ko tung, zeiruangah dah amah tuu that loin misifakpatuu cu a khualpa caah cun a thah? Mah thil tuahtu hi thih awkahaa tlak tiah,” a ti. Nathan nih cun, “Nangmah hi na si” tiah a ti.Jesuh kan zulh lo le Jesuh he kan um ti lo ahcun hrinthan cangmihmanh nih mah bantuk sualnak tuah cu a fawi te.

Zumh awktlak a simi ca hmanh ah tuah cu a fawi temi a si.Kan sualnak lehrul loin a kan khamhtu Jesuh cu kan thangthatawk hrimhrim a si. “Vailamtah thladem tangah dinh ka duh”timi bia bangin Jesuh khamhnak thladem tangah kan lungthinthlarau cu i din ve hram seh. Cu thladem kan chuahtak ahcundinhnak kan hmu kho lai lo.

Page 53: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 53

KAN SI LAI MAW?

NAWLBIA HLANAH PATHIAN NIHNAWLBIA HLANAH PATHIAN NIHNAWLBIA HLANAH PATHIAN NIHNAWLBIA HLANAH PATHIAN NIHNAWLBIA HLANAH PATHIAN NIHZUMHNAK IN DINNAK A KAN PEKZUMHNAK IN DINNAK A KAN PEKZUMHNAK IN DINNAK A KAN PEKZUMHNAK IN DINNAK A KAN PEKZUMHNAK IN DINNAK A KAN PEK

Zumhnak maw a hmaisa deuhNawlbia dah?

Zumhnak

“Zumhnak thawngin thiamcoter kan si,” tiah Paul nih a ti.Zumhnak in thiamcoternak kha a ra hmasa. Zumhnak inthiamcoternak cu Pathian nih Adam le Eve, Kain le Abel, Sethle Enock thok in Noah Abraham, Isaac, Jocob le a fa (12) sintiang a rak pek. Cu hna pawl cu Pathian bia an rak zumhnakthawngin Pathian hmaiah miding mi an rak si. Pathian bia anzumhnak thawngin thluachuah an hmu i, dinhnak kha an hmu.

Caan a liam bantukin Jacob tefa hna cu Joseph ruangah Egyptramah kum 400 chung sal ah an tang. Cu hnuah Moses nihCanaan ram co dingin a hruai hna. Zumhnak in thiamco khawha si kha kum 400 sal an tan chungah khan a ruah awk an hngallo.

Pathian nih Rili sen kha khuaruahhar awktlak in a tanterhna i these ram ah a hruai hna. Sualnak these rawn an phaktikah Pathian nih Sinai tlang cungah Nawlbia ngan pahra, ahmemi tete he Nawlbia 613 a pek hna. “Kei cu AbrahamPathian, Isaac Pathian, Jacob Pathian, nan Bawipa Pathian khaka si tiah Pathian nih a ti. Moses kha Sinai tlang cungah rasehlaw, Nawlbia kha kan pek hna lai,” tiah Pathian nih a ti.

Cuticun Pathian nih Israelmi hna cu nawlbia cu a pek hna.An sualnak an i hngalh khawh nakhnga Pathian nih Nawlbiacu Israelmi hna sinah a pek, (Rom 3:20). Pathian duhmi lehuatmi, lawng si loin a thianhlimnak le a dinnak an hngalh

Page 54: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

54 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

khawh nakhnga Israelmi hna sinah Nawlbia cu pek a si.Ezip ram ah kum 400 sal a tangmi vialte nih Rili sen cu an

tan dih nain ahohmanh nih, Isaac Pathian Jacob Pathian cu anhmu kho lo, an hngal kho lo i kum 400 sal tannak chungahPathian dinnak kha an philh.

Hruaitu an ngeih lo lio caan ah Jacob le Josef cu an hruaituan si, nain a rauh hlanah an thihtak hna. Josef nih a fapa pahnihManaseh le Ephrain sinah zumhnak kha a rak pe ta manh ruahna lo.

Pathian duhnak kha Israelmi hna nih an hngalh ti lo caahPathian cu ton than le hmuh than kha an duh. Pathian nihzumhnak in dinnak, thiamconak a rak pek ko hna nain cucu anphilh caah Nawlbia a pek than hna. Amah sin an kir than khawhnakhnga Pathian nih Nawlbia a pek hna.

Pathian nih Israelmi miphun khamhnak dingah le a mi an sikhawh nakhnga Abraham thawkin cuarpar tan kha a fial hna.

Nawlbia sertu Pathian a um ti le Pathian hmaiah misual kansi ti an i theih khawh nakhnga ding caah Pathian nih a auh hnanak suallam kha a si.Tlanhnak raithawinak thawnginkhamh an si i fa ah an i can khawhnak kha Pathianduhning a si. Pathian nih a mi ah a ser hna.

Nawlbia thawngin le a ra laimi Messiah zumhnak thawnginIsraelmi cu khamh an si. Raithawinak phung le phai cu caannih a lohpi. Zeitik in dah a loh kha kan zoh lai. “Phungbiacawnpiaktu saya pakhat kha Jesuh sinah a ra i a hneksak.

Luke 10:25. Phungbia cawnpiaktu cu Farasi kha a si. Farasipawl hi thil hlun tleihchannak he Pathian bia ningin nun aazuammi an si. An ram zoh le khenh, kil le ven le Nawlbia zulhkha an duh bik le an i timh bikmi a si. An i tinhmi a tlin khawhnakfiang tein langh tertu, lung thawh a fawi ngaingaimi pawlle phuntanh kha an um ve.

Page 55: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 55

KAN SI LAI MAW?

Mi zeidah Jesuh nih ton a duh?

Khaaltu ngei lo misual mi hna kha

Nihin zongah mah bantuk cu an tampi. Hawikomhnak lechiatni thatni cawlcanghnak lei kha an uar. An aupi bikmi cu,“Ramchung sifak le retheimi hna kha khamh hna u,” ti a si.Sifak le rethei khamh dingah Jesuh a ra ti an zumh. Pathiankong cawnnak sianginn ah Pathian kong an cawng. Cozah leiuknak le riantuannak ah an i tel i, harsa le rethei kha an umnakkipah khamh le chanh an i tim.

“Pathian Nawlbia ningin kan dihlak nun i zuam u sih,” tiahfak piin a forhfialtu an si. Asinain Pathian Nawlbia nih aa timhmitaktak le a muru taktak kha cu an hngal kho fawn lo. PathianNawlbia nih a duhhnawhchan taktak kha hngal loin Nawlbianih a ti, ti menmen in nun aa zuammi an si. (Baibal sianginn kaiuar ngai tung i, Baibal sianginn kai a santlaihnak theih lo bantukkhi a si).

Jesuh chuah hlan kum 400 chung hrawngah khan Pathiansaltha, profet tha an um lo caah Israelmi hna cu khaaltu ngei lotuu bantuk ah an cang. Nawlbia zong an ngei lo, hruaitu zongan ngei lo.

Biaknak lei hruaitu hna, chungthu lengnal pawl sinah Pathianaa phuang lo. An ram cu Rom cozah ukmi ram ah aa cang.Cun Jesuh nih khaaltu a ngei lomi tuu cungah zaangfahnak angei i, these ramcar ah a vakvaimi Israelmi hna sinah, “Tamhalin kan thlah in kan umter hna lai lo,” tiah a ti.

Phungbia cawnpiaktu saya hna le Farasi pawl hna nih Judahbiaknak chungah thil ti khawhnak tampi an rak ngei. Aa

Page 56: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

56 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

pawrhlaw ngaimi zong an rak si. Cu hna lakah pakhat a si vemiphungbia cawnpiaktu nih Jesuh cu hitihin bia a hal.

“Zungzal nunnak hmuh awkah zeidah a ka tuah lai,” Luke10:25. Israelmi vialte lakah mitha bik si seh law a lo. Khamhnaka co lomi phungbia cawnpiaktu saya nih Jesuh cu, “Zungzalnunnak hmuh awkah zeidah ka tuah lai,” tiah a hung ti.

Phungbia cawnpiaktu saya pa hi kanmah sining langhtertua si ko. Jesuh nih cun, “Cathiang nih zeitindah an chim i anchimmi cu zeitindah a sullam nai lakning a si,” tiah a ti.

Mipa nih cun a leh i, “Bawipa na Pathian cu na lungthindihlak le na nunnak dihlak le na thazang dihlak le na ruahnakdihlak in na dawt lai i, na innpa zong kha nangmah na dawttlukin na dawt lai,” a ti.

Mipa sinah cun, na chimmi cu a hmaan, cu ti na tuah ahcunna nung lai. Jesuh nih cun, “na chimmi cu a hmaan, cu ti natuah ah cun na nung lai,” tiah a ti.

Cu pa nih cun mithalo ka si, sualnak in a khatmi, thatnak atuah kho lomi ka si ti hngal loin Jesuh kha bia a hal. Cu tikahJesuh nih, “Cathiang nih zeitindah an chimh i an chimhmi cuzeitindah a sullam na lakning a si,” tiah a leh.

Nawlbia sullam cu nang zeitindah na lak?

Nawlbia a zul kho lomi misual kan si.

“A sullam na laakning zeitindah a si? Na bialehnak a hmaan;cucu va tuah law na nung lai,” timi sullam cu Nawlbia natheihning le na lung fianning zeitindah a si tinak a si.

Nawlbia hi zulh dingah Pathian pekmi a si tiah phungbiacawnpiaktu nih a ruah bantukin, nihin ah mitampi nih an ruah

Page 57: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 57

KAN SI LAI MAW?

ve. Phungbia cawnpiaktu saya nih, “Bawipa na Pathian cu nalungthin dihlak na sining dihlak, na thazang dihlak le na ruahnakdihlak in na dawt lai i na innpa kha nangmah bantukin na dawtlai,” tiah a ti.

Pathian nih a tlingmi Nawlbia a kan pek i cucu palhnak angei lo. Bawipa Pathian kha, kan lungthin dihlak, kan siningdihlak, kan thazang dihlak, kan ruahnak dihlak in dawt i kaninnpa kha kanmah bantukin dawt ding kha a kan cawnpiak.Pathian kha kan lungthin dihlak le kan thazang dihlak in dawtcu a tha i, a hmaan. Asinain cucu zulh khawh lomi Pathian biathiang a si.

“Cathiang nih zeitindah a chim,” ti a sullam cu Nawlbia cua dik, a hmaan i palhnak a ngei lo tinak a si. Asinain zeitindaha sullam na laakning le na lung fianning a si? Pathian nih zulhdingah pekmi a si tiah phungbia cawnpiaktu saya nih cun aruah. Kan sualnak le palhnak kan i hmuh khawh nakhnga caahNawlbia cu pek kan si. “Lainawng hlah kan ti hna nain lai nannawng, nan sual, zeidah ka bia nan ngaih lo” tiah kan sualnaklanghtertu Nawlbia a si.

Nawlbia nih cun minung lungthin chung sualnak kha alanghter. Tahchunhnak ah, “Lam ka kal pah ah pakhat pa dumchungah zil hmin tha ngaingaimi ka hmuh. Pathian Nawlbianih cun fir lo ding, lawh lo ding kha a ka cawnpiak.”

Asinain fir lo ding, lawh lo ding, ka hngalh bak khanfirduhnak, lawh duhnak kha ka ngei chinchin. Sikpiring (spring)kha tangah kan nambeh ahcun sikpiring (spring) nih cun chonam in a kan nam peng ve ko lai. (Cucu a sining a si).

“Thilthalo tuah hlah u” tiah Pathian nih a kan ti. ZeicahtiahPathian cu a thiangmi le a tlingmi a si caah ti khawhnak nawl angei. Kam khat leiah, sual tuah loin kan um kho bal lo i thatnakzong kha kan tuah kho bal fawn lo. Kan lungthin ah thatnakkha a um bal lo. Nawlbia nih cun, “bal lo” tiah a ti. Minung nih

Page 58: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

58 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

pumsa duhnak lungthin kha kan ngei i cu pumsa duhnaklungthin cu kan zulh paoh ah sualnak kan tuah. Nu le va sualnakhna kan tuahmi kan lungthin chungah a um caah a si.

Baibal hi tha tein kan rel awk a si. Pathian bia chimning teinJesuh kha ka rak zumh. Sualnak ngei lo Jesuh keimah sualnakruangah vailam cungah thihnak a tuar ti ka rel le ka hmuh tikahka lungthin a kekkuai i ka mitthli dong loin a tla. “Pathian hi kazumh a si ahcun a bia ningin ka zumh lai,” tiah ka ti.

Exodus 20, kan zoh tikah, “Keimah hlei in Pathian dangzeihmanh nan bia lai lo,” tiah a ti. Pathian dang ka bia maw,Pathian min pakpalawng in ka hmang maw, Pathian danghmaiah ka kun bal maw tiah tha tein ka ruah than tikahhringsortu upatnak pek in phung le lam ka rak zulh liocaan ah Pathian dang hmaiah ka kun kha ka thei than.

Pathian dang ngeihnak sualnak kha ka rak tuah caah a biabangin sualngaihchih in thlacamnak fakpi ka ngei. “Bawipa,siasal biami, biaceih dingah a tlakmi ka si, ka sualnak kangaithiam ko, siasal ka bia ti lai lo,” tiah sual ngaihchihnaklungthin he thlacamnak ka ngei i ka sualnak pakhat cungaihthiam a si tiah ka ruah.

Bawipa Pathian min ningcang loin ka hmannak a um mawtiah ka ruah than tikah ka rak hmannak a um kha ka theih than.Ka hrinthan ka ah hin kuak ka rak zu. Khrihfa nih zeicahdahkuak cu na zuk?

Na kuak zuknak nih Pathian ningzahnak a pek kha na hngallo maw? tiah ka hawile nih an ka ti. Cucu Pathian min ningcanglo hman a si ko lo maw? “Bawipa ningcang loin na min kahman caah ka ngaithiam, kuakzuk cu ka ngol cang lai,” tiahthla ka cam. Kuakzuk cu ka ngol nain midang kuak dawppiakcu kum khat chung ka hmang. Kuakzuk phiak hi a harngaingaimi a si. Cuticun kuakzuk cu ka hun ngol khawh i,sualnak pakhat ka tei khawh tiah ka ruah.

Page 59: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 59

KAN SI LAI MAW?

Nawlbia a dang pakhat cu, “Sabath ni thiang tein na ulhlai,” ti a si. Sabath (zarhte) ni ah zeihmanh na tuah lai lo tinak asi. Cu zong cu ka ngol thiamthiam.

“Nan nu le nan pa kha upat hna u,” tiah a ti. An sin ka um locaan paohah cun ka nu le ka pa cu ka upat hna nain, an sin kaum caan ah cun ka lungretheihtertu an si. “Maw Bawipa ka nule ka pa ka upat khawh hna lo caah misual ka si, ka sualnak kangaithiam,” tiah sual ngaihchih in thla ka cam than.

Asinain ka nu le ka pa cu an thi cang i ka upat khawh ti hnalo caah, “Bawipa dawt awk tlak lo misual ka cungah dawtnakngei law ka sualnak ka ngaithiam ko,” tiah ka nawl than.

Citicun ka sualnak cu pakhat hnu pakhat ngaihthiam an sirua tiah ka ruah. Nawlbia dang lainawng hlah, fir hlah, nu le pasualnak tuah hlah, midang thil hngar hlah timi pawl pakhathmanh ka zulh khawh hna lo kha ka hngalh tikah zan khuadeithla ka cam. Sual ngaihchih in thlacam cu a fawimi le a nuammia si lo. Cu kong cu kan chim hmanh lai.

Pathian bia le duhning nunzia in a nung kho lomi misualkan caah Jesuh vailamtahnak i a thihnak le a intuarnak ka ruahtikah zaangfahnak lungthin in ka khat i a kan dawtnak ruat inzankhuadei ka tap i lawmhnak taktak a kan pekmi ruangahkhan amah cu ka thangthat.

Kum khat chung hrawng cu Biakinn pumh le khawmh zonga nuam ngaingai in ka thei. Asinain a hnu kum hnih thum cunhar hram aa thawk. Zeicahtiah mitthli a tlak khawhnak ah khanthuk deuh le fak deuh in ruah a hau cang.

Ka mitthli a tlak khawh lo tikah tlang cungah ka kai i rawlulh in ni thum chung thla ka cam hnuah ka mitthli cu a tla khothan. Ka mitthli he cun ka rak kir i, a ka hmumi nih, “Tlangcungna thlacamnak nih pei mitha deuh ah an canter hi,” tiah an ka ti.

Asianin ka mitthli cu a hung ro dih than. A kum thumnak cua hung har chinchin. Ka Khrihfa hawi hna sinah ka tuah sualmi

Page 60: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

60 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

ka ruat than i ka tap than hoi. A kum li nak cu ka mitthli a tlakho ti lo.Ka mitthli cu a hai nain a tla taktak lo.

Kum nga hnuah cun zeibantuk i kaa zuam ko hmanhah kamitthli a tla kho ti lo. Hnarno tamnak zong ka ngei kho ti lo.Keimah le keimah kha kaa hua than i Baibal rel kha ka thawkthan.

SUALNAK A KAN HNGALHTERTUSUALNAK A KAN HNGALHTERTUSUALNAK A KAN HNGALHTERTUSUALNAK A KAN HNGALHTERTUSUALNAK A KAN HNGALHTERTUNAWLBIANAWLBIANAWLBIANAWLBIANAWLBIA

Nawlbia kongah zeidahkan hngalh awk a si?

Nawlbia cu kan zul kho bal lo, ti kan hngalh awk a si.

Rom 3:20 ahcun, “Nawlbia nih a tuahmi cu, an sualnakhngalhter kha a si ko,” tiah a kan cawnpiak. Paul pumpaknunnak taksa ah a ummi Thawngtha a si tiah ka zumh. Asinainka mitthli a ro hnu ahcun zumhnak nun cun ka nung kho ti lo.

Ka lungthin chungin ka sual, sualnak kha atu le atu ka tuahcaah nawlbia zulh le Nawlbia ning nun cu a si kho lomi a si tikha ka hngalh. Nawlbia cu ka zul kho ti lo. Asinain ka hlawnhduh fawn lo. Zeicatiah Nawlbia cu zulh dingah pekmi a si tiahka ruah. A donghnak ahcun Baibal ah kan hmuhmi phungbiacawnpiaktu saya bantuk ah ka cang. Zumhnak in karhlan nuncu a har chin lengmang.

Cucaah, cu harnak chung cun ka luat khawh nakhngaThlarau in hrinthannak Thawngtha a chimtu, phungchimtukawl ding kha ka ruah lengmang lioah kan sualnak vialte

Page 61: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 61

KAN SI LAI MAW?

chungin khamh kan si cang tiah Thawngtha chimtu pakhat katon.

Sualnak ka ngei lo ti ka theih paohah ka lungthin cu thlizilthiang nih a hranhmi thingkung bang daihnak a um. Nawlbiaka rel paohah sualnak tampi ngeimi ka si ti ka hngalh. Kalungthin in Nawlbia Pahra kha ka buar. Cucaah Nawlbia cuduhsah in zulh hram ka thok. Nawlbia ka zulh khawh caanpaohah ka tha a nuam i ka zulh khawh lo caan paohah ka ngaiha chia, ka thin a hung. A donghnak ah lung nuam loin ka um.“Nawlbia nih misual na sinak a langhter. Phaisa na duhnak, nule pa sualnak na duhnak,aa dawhmi na tlaihchannak, Pathiannakin thildang na duh deuhnak, vawlei thil na duhnak vialte alanghtertu dingah Nawlbia cu pek a si, zulh dingah a si lo,”tiah cawnpiaktu rak um hna sehlaw zeitluk lunglawmh awkngai a si hnga.

Cucu mi pakhatkhat nih rak ka chim hna selaw kum hrachung harsatnak ka tuar hnga lo. Hi ka hngalh hlan kum hra chungcu Nawlbia tangah ka rak um ve. (Nawlbia sal ka rak si).

Nawlbia palinak cu, “Sabat ni kha thiang tein na ulh lai,” tia si. Sabat (zarhte ni) ah riantuan lo ding tinak a si. Khual lamhla a tlawng liomi kan si ahcun, zeihmanh cit loin kan ke inkan kal awk a si tinak a si. Upat awk tlakmi sinak dingah kanphungchimnak hmunah kan kal a herh tiah ka ruah. Cu hnuah,Nawlbia kong kan chim hnga, kan chimmi cu kan zulh a hauhnga. Cu vialte hlawt ding cu a har ngaingai.

A cunglei Jesuh leiah khan, “Zeitindah a sullam na lakninga si,” tiah kan hmuh. Hi biahalnak hi phungbia cawnpiaktusaya nih a hngalh lo bantukin kum hra chung ka rak hngal khove lo. Nawlbia ka zulh lai i ziaza tha tein ka nun ahcun Pathiannih thluachuahnak a ka pek ko lai tiah phungbia cawnpiaktusaya nih a rak ruah.

Asinain Jesuh nih a chimhmi cu, “Zeitindah a sullam na

Page 62: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

62 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

lakning a si,” ti a si. A hmasa ah, Na bialehnak a dik, cucu tuahvaa zuam. Na tuah ahcun na nung lai i na tuah lo ahcun na thilai, tiah a ti. Zeicatiah sualnak man cu thihnak a si. “Na tuah loahcun na thi lai.” Asinain phungbia cawnpiaktu saya nih asullam a hngal hlei lo.

Cu phungbia cawnpiaktu saya hna cu nangmah le keimahhi kan si. Kum hra chung Pathian kong cawngmi ka si. Thiltampi tuah ka rak i zuam: thla ka cam, rawl ka ul, holh theihloin ka holh; kum hra chung Baibal ka rel i zeimaw zat cu tuahkhawh dingin ka rak i ruah. Asinain thlarau leiah cun mitcawka rak si. Misual mi nih amah cu kan Bawipa Jesuh a si tiah akan chimfiangtu ton kan herh. Cu hnu lawngah, Aw, zeibantukhmanh in i zuam Nawlbia cu ka zul kho bal lai lo.

Asinain Ti le Thlarau in khamh dingah Jesuh a ra Halleluiah!Ti le Thlarau in tlanh khawhmi kan si. Cucu Pathian velthawngin a si. Pathian laksawng a si, ka ti i Pathian ka thangthat.Hnabeidonghnak chungin luatnak ka hmuh caah mi vanthangaingai ka si.

Micheu cu an nun chung Pathian bia kha pakpalawng in ancawng i an thih tiangah Biatak kha an kho lo.Chan khat hnuchan khat an zumh ko nain hrinthannak an ngei lo. Nawlbia cukan zul kho bal lai lo ti kan i hngalh ri khan misual sinak in kanluat caah Jesuh sinah kan ra i Ti le Thlarau kong Thawngthakha kan hmuh.

Jesuh he kan i ton ri bak khan biaceihnak le sual phawtnakvialte chungin kan luat misual bik kan si ko nain miding ah kai cang. Zeicatiah ti Ti le Thisen thawngin Jesuh nih a kan khamhcaah a si.

A duhning in ka nun khawh lo zia kha Jesuh nih a kacawnpiak. Cucu phungbia cawnpiaktu saya pa sinah a chimnain phungbia cawnpiaktu saya nih a hngal kho lo. Jesuh nih ahngalh khawh nakhnga hitihin tuanbia pakhat a chimh.

Page 63: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 63

KAN SI LAI MAW?

Zumhnak nun in mi a tlaktertu zeidah a si?

Sualnak

“Voi khat cu mipa pakhat kha Jerusalem in Jerikho khualeiah a vung kal. Cu a vung kal lioah cun damiah nih an raktlaih i a puan an phoih i an tuk i thilo nunglo in an kaltak,”Luke 10:30. Damiah nih an tukvelh mipa bantukin Jesuh nih anun chung a temtuarmi vialte kha phungbia cawnpiaktu sayapa cu a chimh.

Jerusalem in Jerikho leiah mipa pakhat kha a vung kal. Jeri-cho cu hi kan vawlei hi a si i, Jerusalem nih a sawh duhmi cubiaknak khuapi, zumhnak khuapi, Nawlbia a porhlawtpitukhuapi, kha a si. Hi nih a kan chimh duhmi cu Jesuh kha kanBiaknak zumhning men bantuk i kan zumh ahcun khamh kan silai lo kan rawk ko lai, tinak a si.

Jerusalem cu khua lian, minung tampi umnak khuapi a si.Tlangbawi ngan a um, tlangbawi dangdang an um. Levi mi anum, cun biaknak lei hruaitu thatha umnak hmun a si. Cu khuapiah cun Nawlbia kha zulh an i tim i an zulh khawh lo caahJericho lei kal kha an i tim. Vawlei (Jericho) ah khan an tlu idamiah kut an phan. Jerusalem in Jericho ah a kal mipa, damiahnih an tlaih mipa kha a thilpuan an phoih.

“Thilpuan an phoih” ti sullam cu a dinnak a thlau tinak a si.Nawlbia zulh le Nawlbia ning nun cu a si kho lomi a si. Paulnih Rom 7 chungah “Thil tha tuah ka duhmi kha tuah loin, kaduh lomi thilthalo tu kha ka tuah. Atu thatlonak le sualnak atuahtu hi keimah si loin ka chung i a ummi sualnak tu kha asi,” tiah a ti.

Pathian bia ningin nun le thiltha tuah cu kan duh hringhran.Asinain minung lungthin chungah cun, ruahnak thalo tehna,

Page 64: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

64 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

nu le pa sualnak tehna, va cung pa duh tehna, mi thah tehna, firtehna, hakkauh tehna, lihchim tehna, zuanzam tehna, minahchuah tehna, mi congoih tehna, lungpuam tehna, ningcanglo khuasak tehna (Mark 7:21-22) kha an um caah tuah kanduhmi kha tuah loin tuah kan duh lomi tu kha Satan nihthawnnak a kan pek i kan tuah tawn.

MIKIP LUNGTHIN CHUNGAH A UMMIMIKIP LUNGTHIN CHUNGAH A UMMIMIKIP LUNGTHIN CHUNGAH A UMMIMIKIP LUNGTHIN CHUNGAH A UMMIMIKIP LUNGTHIN CHUNGAH A UMMISUALNAKSUALNAKSUALNAKSUALNAKSUALNAK

Nawlbia kan zul kho maw?

zul kho hlah

Mark 7, “Minung a thurhnomhtertu cu lenglei in a lutmi khasi loin chunglei in a chuakmi tu kha a si.”

Ruahnak thalo tehna, nu le pa sualnak tehna, va cung paduhtehna, lai va nawn tehna, fir tehna, hakkauh tehna, zuanzamtehna, mi nahchuah tehna, mi congoih tehna, lungpuam tehna,ningcang lo khuasak tehna, pawrhlawtnak tehna vialte khaminung lungthin chungah an um.

Kan lungthin chungin lai kan nawng dih cio ko. Lainawnglo pakhat hmanh kan um lo. Nu le pa nih kan fale hna kha,“Tuah lo dingin kan chim lo maw, zeicahdah mah cucu natuah, na chimhngeih lo hi, kan thah sual taktak lai dah kaw,”tiah kan ti hna. Cucu lainawn a si. Ralring lopi in cucu kanchimmi a si ko lai nain lainawn a si thiamthiam ko, tiah Baibalnih a ti.

Kan fale nih bia an ngeih lo tikah an cungah kan thin a hungtawn. Bia thalo hna kan chim tawn. A caan ahcun zeicahdahmah cu ti cun ka chim hnga ka va hrut lawmmam dah tiah

Page 65: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 65

KAN SI LAI MAW?

kanmah le kanmah kan i mawhchiat caan zong a um than tawn.Cucu Pathian hmaiah lainawng kan si ko. Zeicahtiah kanlungthin chungah a ummi a rak si caah a si.

“Tuah ka duh lomi kha ka tuah,” ti a sullam cu mithalo ka siruangah thatlonak kha ka tuah tinak a si.

Khamhnak a hmu lo pa cu kum hra chung thlam chungahthu in le vampang lei hoih in Korea phungki minthang Sungcholbangin khurkhua fak piin a ruat. Vampang lei hoih in a thut cua tha ko nain, rawl rak pek le chanh a hau; a umnak thenhpiaka hau fawn.

Mi pakhatkhat he i pehtlaih a hau cang. Pa a si ahcun a vapoi lem hnga lo nain ngaknu dawhte a si hei ti hnik u sih. Cungaknu dawh te a hmuh caan paoh ahcun a khurkhua ruah inthlam chung a thut kha pakpalawng a si ko lai. Zeicatiah, “Kalungthin chungah sualpi duhnak ka ngeihmi hi ka tuah hrimhrimawk a si lo, hi ruahnak hi cu ka thlah hrimhrim awk a si, a ruahzong ka ruah awk hrimhrim a si lo,” tiah a ruat.

Asinain mah ngaknu dawhte a hmuh paohah sualpi duhnaklungthin kha a chuak lengmang hoi. Ngaknu a kal hnuah alungthin ummi kha a ruah tawn. Kum nga chung a riantuannakvialte cu pakpalawng ah an cang dih.

Minung dinnak hi Satan nih fawizang tein a lak khawh.Duhsah te lemsoi hi Satan rian cu a si. Khamhnak a co lomi nihfakpi in zuam cu pakpalawng a si. Sualnak lawng kha a tuahko lai. Zarhchiar tein cheuhra cheukhat zumh awktlak tein apek ko lai, ni 40 chung rawl a ul ko lai; ni 100 chung hmaantein thlacamnak zong a ngeih ko lai. Asinain Satan nih khanthil tha hmangin a tukforh ve ko lai.

Satan lemsoi ning cu, “Kampani ah rian tha tukmi kan peklai. Thla khat chungah zarhpi ni ni li a ummi chungah ni thumna tuan lai i ni khat cu khawmhnak, pumhnak ah na hman lai;upatnak lianpi kan pek lai i lahkhah tampi kan pek lai,” ti zong

Page 66: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

66 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

a si ko lai. Citicun 100 ah 100 in a kan tei men ko lai.Cu asiloah ngak nu duhnak lungthin a ngeimi hna cu ngaknu

dawh hmang in a lemsoi hna i cu ngaknu dawh cu an duh caahPathian kha an philh colh ko. Cucu Satan nih minung dinnak,felnak a lakning cu a si.

Nawlbia zulh kan i timh ahcun kan donghnak ah dinnakthianhlimnak kha kan thlau lai. Sualnak, fahnak le sifahnak hekan um ko lai. “Jerusalem in Jericho ah a kal, damiah nih antlaih i an tuk thuat hnuah a thilpuan an phawih i, thilo nunglo inan kaltak,” ti a sullm cu Pathian duhning in Jerusalem ah umkan i zuam ko nain santhlaih lo ruangah pakhat hnu pakhatsualnak kan tuah i kan rawkral tinak a si.

Cu hnuah sual ngaihchih in Pathian sinah thla kan cam lai.“Bawipa na hmaiah ka sual cang ka sualnak cu ka ngaithiamlaw ka sual than ti lai lo tiah bia kan kam, hi voi khat cu kazaangfah ko tiah fakpi in kan nawl.” Asinain a rauh hlanahsualnak cu kan tuah thiamthiam ko lai.

Zeicahtiah vawlei cung kan nun chungah zei maw can cusualnak kan hrial khawh ko nain tuah lo taktak in kan um khothai lo. Cucaah sualnak cu kan tuah than. “Bawipa zaangfahnakin ka ngaithiam.” Cu ti a si lengmang ahcun Pathian biak khana lung a dong lai i hell ram ah na tla ko lai.

“Jericho ah kal,” ti sullam cu: Vawlei sinak ah tlak, vawleihe i naih deuh i Jerusalem he i hlat deuh tinak a si. Hrinthan kaahcun kan nunnak lawmhnak in a khat. Asinain, caan tlawmpala rauh hnuah cun sualnak kha kan tuah i lunglawmh lonak khakan ngei. Kan sualnak ruangah atu le atu kan i ngaihchih i, adonghnak ahcun vawlei thil kan duhnak, Jericho lam cung i kandir ko kha kan i hmu.

Page 67: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH 67

KAN SI LAI MAW?

Ahodah khamh a si lai?

Mah zuamnak a ngolmi.

Jericho lei a kalmi pa nih mi zeidah lampi ah a ton hna?Nawlbia hmanh a zul duh lomi hna cu uico nunning bantuknun an i thok. A ding, a ei, a phaknak paohah a it, a phaknakhmun paohah an zung, an e. Thaizing a chuak i anmah bonthiamthiam. Jericho lam i damiah he aa tong mipa zong cu bantukcu a si. An tuk an velh hnuah thilo nunglo in an kaltak. A thinlungchungah sualnak lawnglawng kha a um. Minung cu cucu kansi. (Minung kan sining a si).

Minung nih Jesuh kan zumh an ti i, a Nawlbia kha zulh kani tim. Asinain an thinlung chungah sualnak lawng a khat. Anbiaknak zuamnak vial te cu pakpalawng an si.

An lungthin chung sualnak ruangah hell chungah hlawnhan si lai. Cucu an hngal ko nain zeidah kan tuah lai ti cu anhngal lo. Nang le kei zong cu bantuk cun kan um ve ko lomaw? Kan um ve. Kan za tein kan i khat dih. Phungbiacawnpiaktu saya, Pathian Nawlbia thei sualtu zong a nunchungvialte a zuam ko nain hell ram ah a kal thiam ko. Cu pa bantukcu nangmah le keimah zong kan si ko.

Jesuh lawnglawng nih a kan khamh khawh. Amah lawngkhamhtu a si. Fimthiamnak tampi a ngeimi an um nain an siningtaktak kha midang hngalh lai an phang.

An theihnak le hngalhnak kha midang an chimh hna nain ansining taktak an thuh. Pathian nawlbia zul ko khi an i lawhter.Asinain a taktak ti ahcun a nak kha a nak a ti kho lomi an si.Anmah le anmah aa zum lomi an si. Cu hna lakah cun Jericholei a kalmi misual mi hna damiah nih tleih in tukvelhnak le

Page 68: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

68 NAWLBIA ZULHNAK THAWNGIN KHAMH

KAN SI LAI MAW?

thahnak a tuarmi hna an um.Pathian hmaiah (mithmuh ah) zeitluk rawhral fawi dah kan

si kha hngal hna u sih. “Bawipa misual ka si, na ka khamh loahcun hell chungah ka tla ko lai. Cucaah ka khamh ko tuah. Ahmaanmi Thawngtha kha na ka theihter ahcun tilet lakah si seh,rialtlak lakah siseh na kan fialnak hmun paohah ka kal ko lai.Ka kaltak hngin hlah law ka khamh ko, na zaangfahnak kannawl,” tiah Pathian kha nawl hna u sih.

Hell ram kal ding ka si ti aa theimi hna le mah zuamnak khangol in Jesuh a bochanmi hna nih khamhnak kha an hmuh lai.Kanmah zuamnak nih a kan khamh kho lo.

Damiah kut chungah a phanmi bantuk kan si ti kha i hngalhna u sih.

Page 69: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 67

CAWNPIAKNAK (4)CAWNPIAKNAK (4)CAWNPIAKNAK (4)CAWNPIAKNAK (4)CAWNPIAKNAK (4)

ZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAK

Page 70: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 71: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 69

ZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAK

< Johan 8:1-12 >< Johan 8:1-12 >< Johan 8:1-12 >< Johan 8:1-12 >< Johan 8:1-12 >“Cun mi vialte kha an inn ah an tin cio i Jesuh cu“Cun mi vialte kha an inn ah an tin cio i Jesuh cu“Cun mi vialte kha an inn ah an tin cio i Jesuh cu“Cun mi vialte kha an inn ah an tin cio i Jesuh cu“Cun mi vialte kha an inn ah an tin cio i Jesuh cu

Oliv Tlang ah khan a hung kal. A thaizing zingkate ahOliv Tlang ah khan a hung kal. A thaizing zingkate ahOliv Tlang ah khan a hung kal. A thaizing zingkate ahOliv Tlang ah khan a hung kal. A thaizing zingkate ahOliv Tlang ah khan a hung kal. A thaizing zingkate ahBiakinn ah cun a kal than. Mizapi nih cun anBiakinn ah cun a kal than. Mizapi nih cun anBiakinn ah cun a kal than. Mizapi nih cun anBiakinn ah cun a kal than. Mizapi nih cun anBiakinn ah cun a kal than. Mizapi nih cun anpumhhnawh i a cawnpiak hna. Phungbia cawnpiaktupumhhnawh i a cawnpiak hna. Phungbia cawnpiaktupumhhnawh i a cawnpiak hna. Phungbia cawnpiaktupumhhnawh i a cawnpiak hna. Phungbia cawnpiaktupumhhnawh i a cawnpiak hna. Phungbia cawnpiaktusaya hna le Farasimi hna nih khan, minu pakhat vasaya hna le Farasimi hna nih khan, minu pakhat vasaya hna le Farasimi hna nih khan, minu pakhat vasaya hna le Farasimi hna nih khan, minu pakhat vasaya hna le Farasimi hna nih khan, minu pakhat vacungin pa a duh lio i an tlaihmi kha an run luhpi i zapicungin pa a duh lio i an tlaihmi kha an run luhpi i zapicungin pa a duh lio i an tlaihmi kha an run luhpi i zapicungin pa a duh lio i an tlaihmi kha an run luhpi i zapicungin pa a duh lio i an tlaihmi kha an run luhpi i zapihmaiah cun an dirter. Jesuh cu an thawh i, “Saya, hihmaiah cun an dirter. Jesuh cu an thawh i, “Saya, hihmaiah cun an dirter. Jesuh cu an thawh i, “Saya, hihmaiah cun an dirter. Jesuh cu an thawh i, “Saya, hihmaiah cun an dirter. Jesuh cu an thawh i, “Saya, hinu hi pa aa duh lio hrimhrim ah an tlaih. Kan phung ahnu hi pa aa duh lio hrimhrim ah an tlaih. Kan phung ahnu hi pa aa duh lio hrimhrim ah an tlaih. Kan phung ahnu hi pa aa duh lio hrimhrim ah an tlaih. Kan phung ahnu hi pa aa duh lio hrimhrim ah an tlaih. Kan phung ahMoses nih nawl a kan pekmi cu, cu bantuk minu cuMoses nih nawl a kan pekmi cu, cu bantuk minu cuMoses nih nawl a kan pekmi cu, cu bantuk minu cuMoses nih nawl a kan pekmi cu, cu bantuk minu cuMoses nih nawl a kan pekmi cu, cu bantuk minu culung in thi lakin cheh hrimhrim awk a si lai, ti a si.lung in thi lakin cheh hrimhrim awk a si lai, ti a si.lung in thi lakin cheh hrimhrim awk a si lai, ti a si.lung in thi lakin cheh hrimhrim awk a si lai, ti a si.lung in thi lakin cheh hrimhrim awk a si lai, ti a si.Nang zeitindah na ruah?” an ti. Hi bia an halmi cuNang zeitindah na ruah?” an ti. Hi bia an halmi cuNang zeitindah na ruah?” an ti. Hi bia an halmi cuNang zeitindah na ruah?” an ti. Hi bia an halmi cuNang zeitindah na ruah?” an ti. Hi bia an halmi cuamah kha hneksak i bia ngeihter an duh caah a si.amah kha hneksak i bia ngeihter an duh caah a si.amah kha hneksak i bia ngeihter an duh caah a si.amah kha hneksak i bia ngeihter an duh caah a si.amah kha hneksak i bia ngeihter an duh caah a si.Sihmanhsehlaw Jesuh cu a kun i vawlei ah khan aSihmanhsehlaw Jesuh cu a kun i vawlei ah khan aSihmanhsehlaw Jesuh cu a kun i vawlei ah khan aSihmanhsehlaw Jesuh cu a kun i vawlei ah khan aSihmanhsehlaw Jesuh cu a kun i vawlei ah khan akutdong in ca a tial. An hal chih lengmang caah dingtekutdong in ca a tial. An hal chih lengmang caah dingtekutdong in ca a tial. An hal chih lengmang caah dingtekutdong in ca a tial. An hal chih lengmang caah dingtekutdong in ca a tial. An hal chih lengmang caah dingtein a hung thu i, “Nan lak i sualnak a tuah bal lomi nihin a hung thu i, “Nan lak i sualnak a tuah bal lomi nihin a hung thu i, “Nan lak i sualnak a tuah bal lomi nihin a hung thu i, “Nan lak i sualnak a tuah bal lomi nihin a hung thu i, “Nan lak i sualnak a tuah bal lomi nihchep hmasa bik seh,” tiah a hun t. Cun a kun than ichep hmasa bik seh,” tiah a hun t. Cun a kun than ichep hmasa bik seh,” tiah a hun t. Cun a kun than ichep hmasa bik seh,” tiah a hun t. Cun a kun than ichep hmasa bik seh,” tiah a hun t. Cun a kun than ivawlei ah ca cu a tial than. Cu bia cu an theih tikahvawlei ah ca cu a tial than. Cu bia cu an theih tikahvawlei ah ca cu a tial than. Cu bia cu an theih tikahvawlei ah ca cu a tial than. Cu bia cu an theih tikahvawlei ah ca cu a tial than. Cu bia cu an theih tikahpakhat hnu pakhat in an i zukphiak dih, upa pawl khapakhat hnu pakhat in an i zukphiak dih, upa pawl khapakhat hnu pakhat in an i zukphiak dih, upa pawl khapakhat hnu pakhat in an i zukphiak dih, upa pawl khapakhat hnu pakhat in an i zukphiak dih, upa pawl khaan i zuk hmasa. Jesuh lawng cu a tang i a pawngahan i zuk hmasa. Jesuh lawng cu a tang i a pawngahan i zuk hmasa. Jesuh lawng cu a tang i a pawngahan i zuk hmasa. Jesuh lawng cu a tang i a pawngahan i zuk hmasa. Jesuh lawng cu a tang i a pawngahcun minu kha a dir ko. Ding tein a hung thu i, “Minu,cun minu kha a dir ko. Ding tein a hung thu i, “Minu,cun minu kha a dir ko. Ding tein a hung thu i, “Minu,cun minu kha a dir ko. Ding tein a hung thu i, “Minu,cun minu kha a dir ko. Ding tein a hung thu i, “Minu,khuazei ahdah an si dih? Nangmah sual phawtu dingahkhuazei ahdah an si dih? Nangmah sual phawtu dingahkhuazei ahdah an si dih? Nangmah sual phawtu dingahkhuazei ahdah an si dih? Nangmah sual phawtu dingahkhuazei ahdah an si dih? Nangmah sual phawtu dingahpakhat hmanh an tang kun lo maw,” tiah a ti. Minu nihpakhat hmanh an tang kun lo maw,” tiah a ti. Minu nihpakhat hmanh an tang kun lo maw,” tiah a ti. Minu nihpakhat hmanh an tang kun lo maw,” tiah a ti. Minu nihpakhat hmanh an tang kun lo maw,” tiah a ti. Minu nihcun, “Bawipa ahohmanh an tang lo,” tiah a leh. Cucun, “Bawipa ahohmanh an tang lo,” tiah a leh. Cucun, “Bawipa ahohmanh an tang lo,” tiah a leh. Cucun, “Bawipa ahohmanh an tang lo,” tiah a leh. Cucun, “Bawipa ahohmanh an tang lo,” tiah a leh. Cutikah Jesuh nih, “Keizong nih sual kan phaw ve lo. Vatikah Jesuh nih, “Keizong nih sual kan phaw ve lo. Vatikah Jesuh nih, “Keizong nih sual kan phaw ve lo. Vatikah Jesuh nih, “Keizong nih sual kan phaw ve lo. Vatikah Jesuh nih, “Keizong nih sual kan phaw ve lo. Vakal law a sual bel va sual ti hlah,” tiah a ti. Jesuh nihkal law a sual bel va sual ti hlah,” tiah a ti. Jesuh nihkal law a sual bel va sual ti hlah,” tiah a ti. Jesuh nihkal law a sual bel va sual ti hlah,” tiah a ti. Jesuh nihkal law a sual bel va sual ti hlah,” tiah a ti. Jesuh nihannih cu a thawh than hna i, “Kei cu vawlei ceunak kaannih cu a thawh than hna i, “Kei cu vawlei ceunak kaannih cu a thawh than hna i, “Kei cu vawlei ceunak kaannih cu a thawh than hna i, “Kei cu vawlei ceunak kaannih cu a thawh than hna i, “Kei cu vawlei ceunak kasi. Keimah a ka zummi paoh cu nunnak ceunak kha ansi. Keimah a ka zummi paoh cu nunnak ceunak kha ansi. Keimah a ka zummi paoh cu nunnak ceunak kha ansi. Keimah a ka zummi paoh cu nunnak ceunak kha ansi. Keimah a ka zummi paoh cu nunnak ceunak kha an

Page 72: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

72 ZUNGZAL TLANHNAK

ngei lai i mui lakah an vai lai lo,” tiah a ti.”ngei lai i mui lakah an vai lai lo,” tiah a ti.”ngei lai i mui lakah an vai lai lo,” tiah a ti.”ngei lai i mui lakah an vai lai lo,” tiah a ti.”ngei lai i mui lakah an vai lai lo,” tiah a ti.”

Zeitluk sualnak ngan dahJesuh nih a thenh?

Vawlei sualnak dihlak

Jesuh nih zungzal a hmumi khamhnak a kan pek. Jesuh khakhamhtu le tlanhtu ah a zummi paoh cu khamh an si lai. Amah(Jesuh) kha khamhtu ah zumh ahcun khamh khawh lomi misualan um lo. A sualnak ruangah lungfak tuk i a ummi hna cu Jesuhthisen thawngin khamh an si kha an hngalh rih lo caah a si.

Khamhnak biathup hi kan hngalh i kan zumh a herh. Jesuhthihnak le thisen thawngin kan sualnak vialte kha lakpiak kansi i kan sualnak caah biaceihnak kha Jesuh nih a tuar. Kan caahvailam cung thihnak kha a ing.

Sualnak chungin zungzal tlanhnak a simi Ti le Thlaraukhamh nak thawngtha cu nan zumh awk a si. A dingmi ah ansertu (Jesuh) dawtnak lian cu na zumh awk a si. Vailam cungle Jordan tiva ah na khamhnak caah a tuahmi kha zum lawphilh hlah. Jesuh nih a hngalh lomi sualnak a um lo.

Jesuh nih sualnak a ngaihthiam khawh lomi a um tiahruahnak a ngeimi an um. Jesuh nih cun kan sualnak vialte khaa kan ngaihthiam i, kan sualnak vialte chung khan a kan khamh.

Vawlei sualnak vialte kha a thianter cang caah vawlei cungahmisual an um ti lo. Sualnak a thenh lomi zong a um lo. Na sualte lai dingmi chung zong in an khamh cang. Cucu zum lawkhamh na si ko lai. Pathian lianngannak kha na hmuh than lai.

Page 73: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 73

VA CUNG PA DUH RUANGAH TLAIHMIVA CUNG PA DUH RUANGAH TLAIHMIVA CUNG PA DUH RUANGAH TLAIHMIVA CUNG PA DUH RUANGAH TLAIHMIVA CUNG PA DUH RUANGAH TLAIHMINUNUNUNUNU

Vawleicung minung zeizat nih dahnu le pa sualnak an tuah?

An dihlak in

Johan 8 chungah va cung pa duh ruangah tlaihmi nu kongkan hmuh i, zeitindah Jesuh nih a khamh ti zong kha kan hngalhfawn. Minu nih Pathian zaangfahnak a hmuhmi kha chim kaduh. Nu le pa sualnak a tuah lomi kan um lo. Kan nun chungahcu sualnak cu kan tuah cio dih ko ti kha tampi chim zong a haulo.

Cu sualnak kan tuah le tuah lo tu cu a theihngal tuk lem lailo. Zeicahtiah kan tuah a tam tuk cang caah a tuah lo um i umkha kan thiam tuk cang.

Minu cu ka lungthin mitthlam in ka zoh i nu le pa sualnak atuah lo kan lakah kan um hnga maw tiah caan saupi kan ruat.An tlaihmi minu bang nu le pa sualnak cu kan tuah dih cio, atuah lo hrim hrim kan um lo. A tuah lo um tu in kan i umter hna.

Cucu ka palh maw? Ka palh lo. Na lungthin kha tha teinruat hmanh. Mi vialte nih kan tuah dih ko. Ngaknu tungtai remlam a kal liomi kan zoh tikah nu le pa sualnak kha kan tuah,hmun kip le ka kipah nu le pa sualnak kha ruahnak in maw,tuahsernak in maw kan tuah dih.

An thih tiangah nu le pa sualnak voi tampi ka tuah ti aahngal lomi an tampi ve. Mi vialte nih ruahnak in maw, tuahsernakin maw kan tuah, an tuah cio dih. Cucu na nunning a si lomaw? Na lung a rawk maw? Cucu biatak a si. Ningzak thil a sicaah kan i sum hna. Atu lio minung hi kan sual khun; asinainka sual ti aa hngal lo kan tam. Thlarau in nu le pa sualnak tuahmi

Page 74: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

74 ZUNGZAL TLANHNAK

minung an um ve.Pathian muisam he loin sermi minung nih thlarau leiin nu le

pa sualnak kan tuahmi kha kan thei tawn lo. Pathian dang biakkha tharau lei nu le va sualnak tuah a si. Zeicahtiah Bawipa,Pathian lawnglawng kha zumtu hna Pasal a si.

A sualnak ruangah an tlaihmi nu kha kanmah bantuk minunga si ve. Khamh tlanh kan si bantukin minu zong nih Pathian velkha a co ve. Asinain chungthu lengnal Farasi mi hna nih an laiah an chiah; biaceihtu bangin an kutdong in an sawh i lung incheh an timh.

Sualnak tuah ballo (ngei lo) mithiang bantukin nihsawh in abia kha ceih an timh. Pathian hmaiah misual (sualnak in akhatmi) ka si ti a hngalmi paoh nih midang bia a ceih lo. Ansualnak kha an i hngalh caah khamhnak a kan petu Pathian velkha an hmu. Misual ka si, nu le pa sualnak tuahtu ka si ti ahngalmi lawng Pathian hmaiah khamh dingah an i tlak.

Nu le pa sualnak tuah loin nun thiangin a nungmi nih mawPathian vel an tinco lai, nu le pa sualnak a tuahmi nih dah? Nule pa sualnak a tuahmi nih khan Pathian tlanhnak vel kha an colai. Zaang dermi hna le mah le mah a khamh khawh lomi hnanih tlanhnak kha an hmu lai. Cu hna cu Pathian vel chungah aummi an si.

AHONIH DAH PATHIAN VEL AN TINAHONIH DAH PATHIAN VEL AN TINAHONIH DAH PATHIAN VEL AN TINAHONIH DAH PATHIAN VEL AN TINAHONIH DAH PATHIAN VEL AN TINCO?CO?CO?CO?CO?

Pathian vel kha ahodah nih dah an tinco?

Hmuh awk aa tlak lomi nih

Page 75: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 75

Nu le pa sualnak tuah loin nun thiangin a nungmi nih mawPathian vel an tinco lai, nu le pa sualnak a tuahmi nih dah? Nule pa sualnak a tuahmi nih khan Pathian tlanhnak vel kha an colai. Zaang dermi hna le mah le mah a khamh khawh lomi hnanih tlanhnak kha an hmu lai. Cu hna cu Pathian vel chungah aummi an si.

Sualnak ka ngei lo a timi cu khamh an si lai lo. Pathian khamhnak vel cu miding caah si loin misual mi hna caah a si.

Hun nolh than ko rih ning law Phungbia cawnpiaktu sayahna le Farasi hna nih khan, minu pakhat va cungin pa a duh lioi an tlaihmi kha an run luhpi i zapi hmaiah cun an dirter. Jesuhcu an thawh i, “Saya, hi nu hi pa a duh lio hrimhirm ah an tlaih,nang zeitindah na ruah,” tiah an ti.

Anmah Farasi hna le phungbia cawnpiaktu nih nu le pasualnak tampi an tuah ko nain minu sualphawtnak kha Jesuhcungah chiah an duh caah minu kha Jesuh sinah an ratpi i an rahneksak.

An (Farasi le Phungbia cawnpiaktu) lungput le minu siningvialte kha Jesuh nih a hngalh tikah “Nan lakah sualnak a ngeilomi nih chep hmasa u” tiah a ti. A ngan bik in a hmebik tiangpakhat hnu pakhat an i zukphiak dih i minu le Jesuh lawng antang. Pakhat hnu pakhat a zukphiakmi hna kha biaknak leihruaitu, Farasi le Phungbia cawnpiaktu saya hna an si.

Sualnak a ngei lomi bantukin sualnak a tuah lioah an tlaihminu kha a biaceih an timh. Asinain anmah zong misual an sikha an i hngal lo.

Jesuh cu dawtnak ngeitu a si. Cu dawtnak cu hi vawlei cungaha langhter. Rawl a dangh hna, mithi a thawhter, takphar a damterhna, mitcaw a damter, sifak caah khuaruahhar tampi a tuah.Minung kan sualnak vialte kha a lak i khamhnak kha a kanpek. Jesuh nih a kan dawt dih.

Amah cu zeizong vialte tuahkhotu asinain Farasi le phungbia

Page 76: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

76 ZUNGZAL TLANHNAK

cawnpiaktu saya hna nih an ralpa ah an ruah i minu kha a sinahan ratpi i an hneksak.

“Saya, Moses Nawlbia nih cun mah bantuk minu cu thi lakinlung in cheh ding a ti, nang zeitindah na ruah” tiah an hal.Zeiruangah tiah cun chep u a kan ti theu lai tiah ruahnak anngei. Nawlbia ningin biaceih a si ahcun, nu le pa sualnak atuahmi paoh ngaihthiamnak um loin thi lakin lungin77 chehding a si hnga i mi vialte kha thi lakin lungcheh ding dih kan siko hnga.

Hell ram kal dingah khaukhih cia kan si dih. Sualnak mancu thihnak a si tiah Bible nih a kan cawnpiak. Asinain Jesuhnih cun chep u ti loin nan lakah sualnak ka tuah ballo a timi nihchep hmasa seh, tiah a ti.

Pathian nih zeicadahNawlbia 613 a kan pek?

Misual kan si ti kan i hngalhkhawhnak hnga caah.

Nawlbia nih cun thinhunnak nganpi kha a chuahpi. Pathiancu a thiangmi a si caah a Nawlbia zong kha a thiang. A thiangmiNawlbia 613 a kan peknak chan cu, mi chambau ka si, misualka si ti kan i hngalh khawhnak ding caah a si. Khamh, tlanhkan si nakhnga Pathian vel kan herhning kha a kan cawnpiak.Cucu kan hngalh lo i aa tialmi Nawlbia lawng kan ruah ahcun,minu bangin thi lakin lungcheh ding kan si ko lai.

Nawlbia duhnak taktak a hngal kho lomi Farasi le phungbiacawnpiaktu hna nih cun minu kha lung in kan cheh khawh rualai tiah an ruah. Asinain ahohmanh nih an chep khawh lo.

Nawlbia tialning tein biaceih si u sih law ahohmanh a luatmikan um hnga lo. Asinain, kan sualnak le sualphawt biaceihnak

Page 77: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 77

chungin Jesuh nih a kan khamh cang. (Amin thangthat si koseh!). Nawlbia ningin pakhat le pakhat bia i ceih u sih law anung ding ahohmanh kan um hnga lo. Pathian Nawlbia cu kansualnak kan i hngalh khawh nakhnga caah pekmi a si.

Asinain, Nawlbia duhnak taktak kha kan theih lo caah mitampi thilrit ah a cang. Chanthar Farasi hna nih Nawlbia duhnaktakak kha kan hngal kho ve lo. Pathian dinnak, vel le biatakkha kan hngalh a herh. Tlanhnak Thawngtha kha khamh kansi nakhnga kan hngalh a herh.

Farasimi hna nih minu kha lung in an cheh khawh hrimhrimnakhnga ding caah Jesuh kha hitihin an hal. “Moses Nawlbianih cun lung in chep u a ti, nang zeitindah na ruah” tiah an ti.Jesuh kha an foih khawh nakhnga an i zuam.

Jesuh nih Nawlbia ningin minu kha bia rak ceih selaw amahzong kha thi lakin lung in an rak cheh hnga. Zeicatiah amah tukha cheh an duh deuhmi a si.

Chep hlah u rak ti hna selaw, Nawlbia hrawk dingah ka ralo na ti ko tung zeica ahdah Moses Nawlbia na hrawk kun, anti lai i lung in an cheh thiamthiam lai. Jesuh caah cun a har ko tiu!

Asinain Jesuh cu a kun i vawlei ah khan ca a tial. “Nangzeitindah na ruah, zeidah na tial? na ruahnak kan chim tuah,”tiah an va hal chih lengmang. Jesuh nih cun a leh hna i “Nanlakah sualnak a tuah bal lomi nih chep hmasa seh,” tiah a tihna.

Cu bia cu an theih tikah an lungthin sualnak kha an i hngal ianganbik in a hme bik tiang pakhat hnu pakhat an i zukphiakdih caah minu lawng kha Jesuh hmaiah cun a taang.

Page 78: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

78 ZUNGZAL TLANHNAK

SUALNAK A TUAH BAL LOMI NIHSUALNAK A TUAH BAL LOMI NIHSUALNAK A TUAH BAL LOMI NIHSUALNAK A TUAH BAL LOMI NIHSUALNAK A TUAH BAL LOMI NIHCHEP HMASA SEHCHEP HMASA SEHCHEP HMASA SEHCHEP HMASA SEHCHEP HMASA SEH

Khuazei ahdah sualnak cu tial a si?

Kan lungthin lungtlap letuahsernak cauk chungah

“Nan lakah sualnak a tuah bal lomi nih chep hmasa bikseh,” tiah Jesuh nih a ti hna hnuah a kun than i vawlei ah ca cua tial than. An lakah a sual bik kha a zukphiak hmasa i, a dangzong pakhat hnu pakhat an i zukphiak cio. Kan lakah minu khahei dir selaw, sualnak a tuah bal lomi nih chep hmasa bik sehtiah Jesuh nih kan ti selaw, zeitindah nang na tuah lai?

Jesuh nih vawlei ah khan zeidah a tial? A kan sertu Pathiannih cun kan sualnak kha hmun hnih ah a tial.

A pakhatnak; Kan lungthin lungtlap ah a tial. “Judah sualnakcu thir cafung in tial a si; an lungthin lungtlap cungah cundaimon zum in khenh a si i an biaktheng ki hna ahcun anmahsual phawtu dingah suai an si,” Jeremiah 17:1.

Judah cu kanmah hmuhsaktu a si. Pathian nih kan sinah achim. Minung kan sualnak cu kan lungthin lungtlap cungahthir cafung le daimon zum in tial a si. Jesuh cu a kun i vawlei ahca a tial. A tialmi cu minung cu misual a si ti a si. Kan sualnakcu Pathian nih kan lungthin lungtlap ah a tial.

A pakhatnak ah Nawlbia kan buar ruangah kan sualnak atial. Kan sualnak cu kan lungthin lungtlap ah a tial caah,Nawlbia kan zoh tik paohah misual kan si kha kan i hngal,zeicatiah kan lungthin, ruahnak ah khan a tial hna caah a si.(Cucaah Nawlbia cu kan sualnak kan i hngalh khawhnak hngacaah pekmi nawlbia a si.A pahnihnak cu tuahmi tialnak

Page 79: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 79

(tuahsernak) cauk chungah tial a si.Kan Baibal nih kan sualnak vialte kha cauk chungah tial a si

tiah a ti (Bia. 20:12). Sualnak tuahmi he tuahtu he cauk chungahtial a si. Kan sualnak kha voi hnih tial a si. Kan lungthin lungtlapcungah le tuahmi tialnak (tuahsernak) cauk chungah tial an si.

Kan sualnak cu kan lungthin lungtlap cungah tial a si. CucaahJesuh hmaiah minu a chuah pitu hna nih lungthin lungtlap chungi an sualnak kha an i hngal i Jesuh hmaiah zeihmanh tuahkhawhmi an ngei lo. (An tuah khawhmi cu pakhat hnu pakhati zuhphiah kha a si).

Zeitik ahdah hmun hnih ahtialmi kan sualnak cu hloh a si lai?

Jesuh thisen le Ti in tlanhnak Thawngtha khalungthin in kan cohlan ri bak in.

Khamhnak na tinco thawk khan tuahmi tialnak cauk chungahtial a simi na sualnak kha hloh a si i, na min cu nunnak caukchungah tial a si. Nunnak cauk chungah min tialmi hna lawngnih vanram an co lai. Hi vawlei cung an nun chungah Pathianram caah le a dinfelnak thatnak an tuahmi vialte kha nunnakcauk chungah cun tial a si. Annih cu vancung ah cohlan an si.Sualnak in khamh a simi hna cu zungzal ram ah an lut lai.

Minung sualnak cu hmun hnih ah tial a si caah ahohmanhnih Pathian cu an hleng kho lai lo. A lungthin chungin sualnaka tuah lomi ahohmanh kan um lo. Kan lungthin chungin sualnakkan tuah dih caah mithiang ahohmnah kan um lo.

Jesuh tlanhnak kha lungthin in a cohlang lomi hna cu vanraman kai lai lo. Zeicatiah an zumh ngam taktak lo caah a si. Pathianhmai hmuh lai kha an tih. Asinain, Ti le Thlarau tlanhnak

Page 80: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

80 ZUNGZAL TLANHNAK

Thawngtha kha an lungthin chung an zumh ri khan, an thinlunglungtlap cung le tuahmi tialnak cauk chung tialmi sualnak vialtekha thiang tein hlohpiak an si lai. An sualnak chung khan khamhle chanhchuah an si lai.

Ti le Thlarau tlanhnak Thawngtha a zummi paoh nunnakcauk chungah min tial an si lai i vanram an co lai. Cucu hivawlei cungah thatnak an tuahmi ruangah si loin, Ti le Thlarautlanhnak thawngtha an zumh ruangah a si. Cucu “Nawlbiazumhnak” ti a si (Rom. 3:27).

A sual lioah an tlaih minu bantukin phungbia cawnpiaktusaya hna le Farasi hna kha misual an si.

A ngaingai ti ahcun, anmah kha misual deuh an si. Zeicatiahsualnak tampi an ngei ko nain sualnak ngei lo um in an um,anmah le anmah kha an i hleng. Biaknak lei hruaitu hna hionhmi chungah cun mifir an si. Thlarau le nunnak firtu an si.Anmah cu khamhnak a hmumi an si lo nain midang cawnpiakcu an huam ngaingai.

Sualnak a ngei lomi kan um lo, kan sual dih. Sualnak kantuah lo ruangah miding si loin kan sualnak vialte chunginkhamh kan si i, nunnak cauk chungah min tial kan si ruangahmiding kan si. Nunnak cauk chungah min tialmi si kha a biapimia si. Sualnak tuah loin kan um khawh lo caah tlanh le khamhkha kan hau.

Vancung ah cohlan na si le si lai lo cu na zumhnak cungahkhan aa hngatchan. Pathian vel na hmuh le hmuh lai lo cu Jesuhkhamhnak na cohlan le cohlan lo cungah a ummi, a hngatchanmia si. A sual lio an tlaihmi nu kha zeitindah a um? Jesuh hmaiaha mit a chin i a dir. Zeicatiah a thi dingah a tlakmi ka si ti kha aahngal. Tihnak lungthin he sual hngaihchih in a tap men lai.Thihnak an ton tikah hin minung nih mah sining taktak khaphuan a si tawn.

“Maw, Pathian, thi ding a tlakmi ka si taktak. Ka zaangfah

Page 81: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 81

law, ka thlarau hi na kut chungah cohlang ko. Maw Jesuh, kazangfah law ka ngaithiam ko. Pathian, bia na ka ceih ahcun atlakmi ka si ko, sualnak a ngei lomi na si na ka ti ahcun kasualnak cu hloh in a um lai. Nangmah nawl si ko seh,” tiahtlanhnak dawtnak caah Jesuh kha a nawl. Zeizong vialte khaJesuh nawl a si ko.

Jesuh sin an ratpimi nu nih khan, “Ka palh, va cung pa kaduhnak in ka ngaithiam,” tiah a ti lo. Zeitindah a ti tiah cun“zangfahnak tein ka sualnak chungin ka khamh tuah, ka sualnakna ka ngaihthiam ahcun khamh ka si ko lai. Na ka ngaihthiamlo ahcun, hell ram ah ka tla ko lai. Na tlanhnak ka herh, Pathianna dawtnak le tlanhnak ka herh, ka zangfah ko,” tiah a mit aachinh i, a sualnak aa phuang.

“Minu, khuazei ahdah an si dih? Nangmah sual phawtudingah pakhat hmanh an taang kun lo maw,” tiah Jesuh nih ahal.

Minu nih cun, “Bawipa, ahohmanh an taang lo,” tiah a leh.Cu tikah Jesuh nih, “Keizong nih sual kan phaw ve lo,” tiah ati. Jesuh nih minu kha sual a phaw lo. Zeicahtiah a sualnakvialte kha Jordan tiva tipil a innak khan a thenhpiak dih cang ia khamh cang. Jesuh nih a sualnak ruangah bia a ceih lo.

JESUH NIH “KEI ZONG NIH SUAL KANJESUH NIH “KEI ZONG NIH SUAL KANJESUH NIH “KEI ZONG NIH SUAL KANJESUH NIH “KEI ZONG NIH SUAL KANJESUH NIH “KEI ZONG NIH SUAL KANPHAW VE LO” TIAH A TIPHAW VE LO” TIAH A TIPHAW VE LO” TIAH A TIPHAW VE LO” TIAH A TIPHAW VE LO” TIAH A TI

Jesuh nih sual a phaw maw?

A phaw hlah

A sualnak vialte chungin Jesuh nih a khamh i, khamh

Page 82: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

82 ZUNGZAL TLANHNAK

thluachuahnak kha a pek. Kan sualnak vialte chung khan Jesuhnih a kan khamh i, a dingmi ah a kan ser.

Jesuh nih tipil a innak thawngin kan sualnak vialte kha alaak i, cu sualnak caah cun vailam cungah thihnak a tuar. Vailamcungah biaceih a tuarnak le tipil a innak tlanhnak a zummi paohcu a khamh hna tiah Baibal nih fiang tein a kan cawnpiak.Baibal cawnpiaknak cu kan zumh awk a si.

“Pathian na hmaiah aa tlaklomi ka si, thatnak zeihmanh angei lomi misual ka si. Jesuh cu a ka khamhtu Bawipa a si.Jordan tiva ah ka sualnak vialte a lak i ka sualnak caah vailamcungah remnak a tuah. A thisen le tipil innak nih ka sualnakvialte a thenh dih. Nangmah cu kan zumh ka Bawipa” tiah tilaw khamh na si ko lai.

Ti le Thlarau in hrinthannak, tlanhnak Thawngtha a zummihna sinah Pathian fa sinak kha a pek. Kan sualnak ruangahsual a kan phaw lo, kan sualnak tu kha a lak i miding ah a kanser.

Ti le thlarau in hrinthannak Thawngtha a zummi hna le misualka si, Jesuh tlanhnak a herhmi ka si ti aa hngal i a zummi hnapaoh khamh an si. Nang zong minu bantukin khamh na si veko lai, sualphawt na si lai lo.Misual ka si ti a hngal lomi hna cukhamh thlua chuah an hmu kho lai lo. Jesuh cu vawlei sualnaka kalpi tu a si (Johan 1:29).

Jesuh a zummi lawnglawng khamh an si lai. “Kei zong nihsual kan phaw ve lo,” tiah Jesuh nih a ti. Na sualnak an laakpiakdih cang caah sual kan phaw ve lo tiah an ti. Kan sualnak vialtea laak i kanmah canah biaceihnak a tuar.

Page 83: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 83

JESUH HMAIAH TLANH KAN HAUJESUH HMAIAH TLANH KAN HAUJESUH HMAIAH TLANH KAN HAUJESUH HMAIAH TLANH KAN HAUJESUH HMAIAH TLANH KAN HAU

Pathian dawtnak maw a ngandeuh biaceihnak dah?

Pathian dawtnak

Nihin Biaknak hruaitu mi tampi hna nih Farasi hna bantukinNawlbia duhnak taktak sullam kha an hngal kho lo. A catialninglawnglawng men khan an lung a fiang. Va cungin pa duh loding tiah Nawlbia nih a ti caah va cung paduh paoh cu lung incheh ding tiah an zumh. Ngaknu kha an zoh hna i sualpi duhnaklungthin an ngeih ko lioah khan va cung pa duh, nu duh lobantukin an i umter. Phungbia cawnpiaktu saya hna le Farasihna cu ziaza thami, phung le lamning tein khua a sami an si.Jesuh nih a auhmi hna minung an si lo caah khamhnak an hmukho lo.

Jesuh nih, “Sual kan phaw ve hna lo, nan sualnak kanngaihthiam hna,” tiah a ti balmi hna an si lo. Va cung pa aduhmi nu lawng kha sual kan phaw ve lo, na sualnak kanngaihthiam, tiah Jesuh nih a ti.

“Pathian, va cung in pa ka duh, nu ka duh, sualnak a tuahlengmangtu misual ka si nain misual lo bantukin ka um. Nitinsualnak ka tuah nain, ka sualnak vialte cu ka ngaithiam ko,”tiah toidornak lungthin he thla na cem ahcun minu bang sualngeihthiam na si lai i thlawchuahnak na hmu lai.

“Pathian misual, mipalh ka si thi dingah a tlakmi ka si, kakhamh tuah,” tiah kan nawl ahcun Pathian nih a kan zaangfahlai i khamh thluachuahnak kan hmu ko lai. Pathian biaceihnaknakin, Jesuh dawtnak a ngan deuh. “Kei zong nih sual kanphaw ve lo.”

Page 84: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

84 ZUNGZAL TLANHNAK

Kan Bawipa Jesuh cu zaangfahnak in a khatmi Pathian a si.Vawlei sualnak vialte chung khan a kan khamh. Kan Pathiancu dinnak Pathian le dawtnak Pathian a si. Ti le Thlarau dawtnakcu a biaceihnak nakin a ngan deuh.

A DINNAK NAKIN A DAWTNAK AA DINNAK NAKIN A DAWTNAK AA DINNAK NAKIN A DAWTNAK AA DINNAK NAKIN A DAWTNAK AA DINNAK NAKIN A DAWTNAK ANGAN DEUHNGAN DEUHNGAN DEUHNGAN DEUHNGAN DEUH

Zeicaahdah a kan khamh?

A dinnak nakin a dawtnak a ngan deuh caah.

Pathian nih a dinnak a langhter khawhnak hnga kan sualnakkha a sining tein biaceih selaw van ram co ding kan um hngalo. Asinain Pathian dawtnak cu a dinnak nakin a ngan deuhcaah a fapa Jesuh kha a hun thlah i kan sualnak vialte a lak dihhnuah kan aiawh ah biaceihnak a ing. Cucaah Jesuh cu khamhtuah a zummi paoh fa sinak an co lai i, a dingmi ah cohlan an silai. Zeicahtiah a dawtnak cu a dinnak nakin a ngan deuh caahkannih cu khamh kan si.

A dinnak lawngin Pathian nih bia a kan ceih lo caah amahcu kan thangthat hrimhrim awk a si. Jesuh nih phungbiacawnpiaktu, le Farasi hna le a zultu pawl hna kha, Pathian niha duh bikmi cu pekchannak siloin zaangfahnak le amahhngalhnak kha a si, tiah a chimh hna. Mi cheu nih cun cawasiloah meheh kha ni fate an thah i Pathian hmaiah an pek i,“Pathian ni fate ka sualnak ka ngaithiam,” tiah nitin thla ancam. Pathian nih kan raithawi kha a duhmi a si lo. A duhmi cuTi le Thlarau tlanhnak Thawngtha zumh kha a si. Jesuh nih

Page 85: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 85

khamhnak a kan pek, a dawtnak kha pek a kan duh, kanzumhnak kha cohlan a duh.

Cucu na thei kho maw? (Khamhnak cu mi vialte caah pek asi ko nain a zummi hna ca lawngah santlaihnak a ngei). Pathiannih sualnak cu a huat nain amah muisam loin sermi minung cua dawt. Vawlei ser hlan in a fa kan si khawh nakhngatimhthuahnak a rak ngei cang. A Fapa tipil innak le thisenthawngin kan sualnak vialte kha a kan thenhpiak cang.

Pathian nih a dingmi Nawlbia ning tein bia kan ceih selaw,kannih, misual hna hi a nungding kan um hnga lo. Jesuh vailamcungah biaceihnak a tuarnak le tipil innak thawngin kannih cutlanh kan si. Cucu na zum kho maw? Cucu Biakam Hlunchungin a hman zia kan zoh hman lai.

AARON NIH RAITHAWIMI LUCUNG AHAARON NIH RAITHAWIMI LUCUNG AHAARON NIH RAITHAWIMI LUCUNG AHAARON NIH RAITHAWIMI LUCUNG AHAARON NIH RAITHAWIMI LUCUNG AHA KUT A CHUANA KUT A CHUANA KUT A CHUANA KUT A CHUANA KUT A CHUAN

Israelmi sualnak kha aho nihdahmehehnung cungah a chiah?

Tlang bawi ngan nih

Israelmi kumkhat chung an sualnak caah tlangbawi ngan nihdotlami meheh nung cungah a kut a chuan lai i cuticun remnaka tuah lai.

“Aaron nih meheh nung lu cungah cun a kut pahnih in achuan lai; Israelmi thatlonak vialte, an phungbuarnak vialte lean sualnak vialte cu a cungah cun a phuan lai i meheh lu cungahcun a chiah hna lai, mi pakhat timh cia in a ummi nih khanramlak ah a kalpi lai,” Lev 16:21.

Page 86: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

86 ZUNGZAL TLANHNAK

Biakam Hlun ah cun cuticun remnak an rak tuah. Nifatesualnak chungin ngeihthiam an si khawh nakhnga dotla a simimeheh, kha puan biakinn (tabernacle) ah an hun hruai ibiaktheng cungah an pek. A kut kha a pekmi meheh nungcungah cun a chuan i sualnak cu a lu cungah a chiah. Cu hnuahmeheh cu sual thawinak ah thah a si i tlangbawi nih a thi khabiaktheng cung, tuuki ah a chiah.

Biaktheng cung a kil kil li ah khan, ki (tuu ki, meheh ki)pakhat cio an um. Cu thil nih a langhtermi cu Bia. 20:12 chungi tuahmi tialnak cauk kha an si. Ki chung rawn lomi thi khavawlei ah theh a si.

Vawlei nih a sawh duhmi cu minung lungthin kha a si.Zeicatiah minung cu leidip in sermi kan si. Ni fate sualnak antuahmi cu cuticun remter le ngaihthiam a rak si.

“Aaron nih meheh nung lu cungah a kut pahnih in a chuanlai i Israelmi thatlonak vialte, an phungbuarnak vialte le ansualnak vialte cu a cungah cun a phuan lai i meheh lu cungahcun a chiah hna lai.”

Israelmi hna Tlangbawi Ngan Aaron kha Pathian nih a thimi Israelmi vialte nih meheh cungah kut chuan loin, sualngaihthiam an si nakhnga Aaron nih meheh nung lu cungahcun a kut cu a chuan. Cun Aaron nih Pathian hmaiah Israelmisualnak kha a phuan lai.

“Pathian, na fa Israelmi hna nih sualnak kan tuah, siasal kanbia, na Nawlbia kan zul lo, na min ningcang loin kan hman;siasal kha kan ser i nangmah nakin kan duh deuh hna. Sabathni ka ul kho lo, nu le pa kan upat lo, lai kan nawng, kan firnak;hnahchuahnak in kan khat i pakhat le pakhat kan i si, na Nawlbiazul kho ahohmanh kan um lo.”

Kan sualnak vialte chungin ngaihthiam le tlanh kan sinakhnga hi meheh nung lu cungah ka kut pahnih in ka chuan ikan sualnak vialte cu hi meheh nung chungah ka chiah, tiah

Page 87: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 87

Tlangbawi Ngan Aaron nih a ti. Kut pahnih chuan timi sullamcu “a chiah hna” tinak a si, (Lev. 1:1-4, 16:20-21).

Zeitindah remnak khaBiakam Hlun chungah an rak ser?

Sual thawinak meheh nunglu cungah kut chuannak in.

Israelmi an sualnak ngaihthiam an si khawh nakhnga sualthawinak phunglam kha Pathian nih a pek hna. Misual pa nihsualnak a tuahmi ruangah dotlami meheh maw tuu in maw sualthawinak a ngei i sualnak cu ngaihthiam a si.

Remnak ni ah cun dotla meheh kha thah a si i a thi cu athiangbik hmun ah khan Tlawngbawi Ngan nih a luhpi izaangfahnak thutdan cungah voi sarih a theh. Kum khat chungan sualnak caah remnak ni (day of atonement), hi thla sarih thlaa ni hranak ni ah tuah a si.

Tlangbawi Ngan lawnglawng raithawi dingah hmun thiangchungah cun a lut kho. Midang cu leng ah an i pum i TlangbawiNgan nih zaangfahnak thutdan cungah thisen a theh tikah aahrukmi angkifual cung i sui darkhing awnh thawng kha an rakngeih. Mipi nih sui darkhing thawng an theih tikah kan sualnakngaihthiam a si ti an hngalh caah lunglomhnak in an khat.

Sui darkhing thawng cu Israelmi hna lunglawmhnak petuaw a si. Jesuh nih kan dihlak in a kan dawt dih i khamhnak codih hna seh ti a kan duh. Tipil a innak thawngin vawlei sualnakvialte cu a lak dih. Voi khat ah kan dihlak in khamh kha a kanduh. Kan sualnak chung khan ni fate tlanh kan si lai lo, voikhat ah za lakin tlanh kan si cang.

Biakam Hlun chungah cun Israelmi nih remnak an tuah ning

Page 88: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

88 ZUNGZAL TLANHNAK

cu Aaron nih a kut pahnih kha dotla meheh nung cungah achuan i Israelmi hna kum khat chung an sualnak vialte cu pakhathnu pakhat a phuan i cuticun an sualnak vialte cu meheh nungcungah cun a chiah hnuah sual thawinak cu a tuah. Israelmihna sualnak cu khuazei ahdah a um kun? Meheh nung cungahchiah a si.

Cu meheh cu timh cia in a ummi “aitlakmi pa” nih khanramlak ah a kalpi i meheh nih cun an sualnak vialte cu ti lehrampi um lonak nilin lak these rawn ah a thih tiang a vahpilengmang. Meheh cu Israelmi hna sualnak caah khan temtuaring in a thi. Cucu Pathian dawtnak le tlanhnak, kumkhat chungan sualnak caah remnak an tuahning cu a si.

Jesuh cu vawlei misual hna caah remnak siam dingah a luancia kum 2000 hrawngah vawlei ah a ra. Kanmah cu BiakamHlun chan ah nung loin Biakam Thar chan tu ah kan nungcang. Biakam Hlun chung biaphuannak tuahmi vialte kha Jesuhnih a tlinter cang i kan sualnak vialte chung khan a kan tlanhcang.

KANMAH KHAMH DINGAHKANMAH KHAMH DINGAHKANMAH KHAMH DINGAHKANMAH KHAMH DINGAHKANMAH KHAMH DINGAH

“Jesuh” ti sullam hi zeidah a si?

A mi hna an sualnak chunginkhamhtu ding tinak a si.

Mathai a ngan pakhat nak ral hna u si. “Cu kong a ruahlengmang lioah khan, a mangah Bawipa vancungmi pakhat khaa sinah a lang i, ‘David fapa Josef, Mari hi na nupi ca i lakawkah tih hlah, zeicahtiah fa a pawimi hi Thiang Thlarau

Page 89: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 89

thawngin a si. Fapa a hrin lai i a min ah Jesuh na sak lai.Zeicahtiah a mi kha an sualnak chungin a khamh hna lai tiah ati,’” (Mat. 1:20-21).

Vancung ummi kan Pathian nih Mari nau-inn kha aa hlan ikan sualnak chungin a kan khamhtu dingah Jesuh kha hi vawleiah a hun thlah. Pathian vancungmi kha Mari sinah cun a ra ihitihin a chim, “zohhmanh, fa na pawi lai i fapa na hrin lai. Amin ah Jesuh tiah na sak lai” tiah a ti. A sullam cu Mari fapa cukhamhtu a si lai tinak a si. Jesuh Khrih ti sullam cu khamhtu, ami hna an sualnak chungin tlanhtu, tinak a si.

Tipil petu Johan nih Jordan tiva ah tipil a peknak thawnginJesuh nih vawlei sualnak a laak dih cang. “Cu caan ahcun Jesuhcu Galiliram in Jordan tiva ah khan Johan sin i tipil in awkah ava kal. Sihmanhselaw Johan nih cun a rak al i, ‘Keimah peinangmah nih tipil pek awk ka si cu, ka sin i nangmah lehtuk narat,’ tiah a rak ti. Sihmanhselaw Jesuh nih cun, “Atu cu hitihinsi ko seh. Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah koseh,” tiah a leh. Cucaah Johan cu a hna a tla ve. Tipilnak a indih cangka cun Jesuh cu ti chung cun a chuak. Van kha aahung i Pathian thlarau cu Thuro bantukin a run zuang i a cung ia fut kha a hmuh. Cun vancung in aw pakhat a rung thang i,‘Amah hi ka dawtmi ka Fapa a si, Amah cungah hin ka lung atling,’” tiah a ti. Mat. 3:13-17.

Kan sualnak vialte chungin khamh kan sinak hnga Jesuh cuTipil petu Johan sinah khan a kal i tipilnak kha a ing. Jesuh nihJohan cu, “Tipilnak cu ka pe ko. Pathian nih tuah awk a si atimi paoh cu i tuah ko seh, vawlei sualnak vialte cu i lakdih kahau, i kalpi dih ding ka si caah tipilnak cu a herh. Tipilnakthawngin cucu a si kho ding a si caah tipilnak cu ka pe kotuah,” tiah a ti.

Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu tuah si ko seh tiah ati i Johan nih cun Jesuh cu tipilnak cu a pek. Pathian nih tuah

Page 90: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

90 ZUNGZAL TLANHNAK

awk a si timi paoh cu kan sualnak chungin tlanh kan sinak hngatuah a si.

Cuticun kan sualnak vialte cu Jesuh nih a lak dih. Cucu nathei cang maw?

Jesuh tipil innak le Thiang Thlarau tlanhnak kha zum lawkhamh na si lai.

Pathian nih tuah awk a si a timivialte kha zeitindah a tlin khawhning?

Jesuh tipil innak thawngin

Israelmi kum khat chung sualnak kha ngaihthiam an sinakhnga dotla meheh cungah kut chuan in sualnak chiah kha aherh caah, Israelmi vialte aiawhtu ah Pathian nih TlangbawiNgan Aaron kha a thim. Aaron nih Israelmi vialte kum khatchung an sualnak cu meheh nung lu cungah a chiah hnuahremnak cu a tuah i an sualnak vialte cu ngaihthiam an si. CucuPathian a fimnak a thawnnak le khamhnak a si. Pathian cu afimmi le khuaruahharmi Pathian a si.

Sual thawinak dingah Pathian nih a fapa Jesuh kha vawleicungah a hun thlah. Vawlei sualnak vialte Jesuh cungah kutchuan in a chiatu ding minung aiawhtu ah Tipil petu Johan khaa hman.

“Nu chungin a chuakmi lakah vawlei cungah hin Johan tlukina nganmi ahohmanh an um lo,” Mat. 11:11 Pathian nih Johancu minung vialte aiawhtu ah Jesuh sinah a thlah. Mi vialteaiawhtu Johan nih vawlei sualnak vialte Jesuh cungah a chiahkhawh nakhnga a kut a chuan kha a herh i cucu tipil a pek ahkhan a tuah taktak.

Vawlei cungmi vialte nih Jesuh sinah kal in an sualnak a lu

Page 91: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 91

cungah an chiah khawh nakhnga an kut chuang hna sehlaw,zohdawh zong a si lo pinah a si kho lomi thil zong a si fawnhnga. Asinain, Pathian nih Johan kha minung vialte kan aiawhtuah a thim i Johan nih vawlei sualnak vialte kha Jesuh cungahzalakin a chiah dih cang.

“Cu caan ahcun Jesuh cu Galiliram in Jordan tiva ah khanJohan sin i tipil in awkah a va kal,” Mat. 3:13. Hi lio caan ahhin Jesuh cu kum 30 a si. Jesuh cu ni 8 a si ah a cuarpar an tani cu hnu in kum 30 a si tiang a konglam kha tampi tial a si lo.

Vanlei tlangbawi ngan sinak dingah kum 30 chung Jesuhnih a hngahnak a chan cu Biakam Hlun bia tlinnak caah a si.Deutronomy chungah Pathian nih Moses kha, “Tlangbawi Ngancu kum 30 a si hnu lawngah Tlangbawi Ngan sinak rian kha atuan lai,” tiah a ti. Jesuh cu van lei Tlangbawi Ngan a si. Cucuna zum maw?

“Jesuh cu Galiliram in Jordan tiva ah khan Johan sin i tipil inawkah a va kal. Sihmanhselaw Johan nih cun a rak al i keimahpei nangmah nih tipil pek awk ka si cu,” (Matt. 3:13-14) tiah ati. Minung aiawhtu cu ahodah a si? Tipil petu Johan. Van leiaiawhtu dah ahodah a si? Jesuh. Ahodah a lian ngan deuh?Van lei aiawhtu kha a ngan deuh.

Johan nih Biaknak lei hruaitu hna kha, “Nan nih rul sivaingei hna,” Jesuh hmaiah toidor tein um u, tiah raltha ngaiin a tihna. “Keimah pei nangmah nih tipil pek awk ka si cu, ka sin inangmah lehtuk na rat,” tiah Johan nih a ti.

Cu tikah, Jesuh nih, “Atu cu hitihin si ko seh. Pathian nihtuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh,” tiah a leh. Pathiannih tuah awk a si a timi paoh tlinter dingah Jesuh cu vawlei aha ra i cucu Johan nih tipil a peknak thawng khan a tling cang.

“Cucaah Johan cu a hna a tla ve. Tipilnak a in dih cangkacun Jesuh cu ti chung cun a chuak. Van kha aa hung i PathianThlarau cu thuro bantukin a rung zuan i a cung i aa fut kha a

Page 92: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

92 ZUNGZAL TLANHNAK

hmuh. Cun vancung in aw pakhat a rung thang i, “Amah hi kadawtmi ka Fapa a si, amah cungah hin ka lung a tling” tiah ati.”

Johan nih tipil a pek lioah khan vancung kutka aa hong ivawlei sualnak vialte kha a lak dih. “Johan nih a rat ri in nihinni tiang vancung pennak hi tonghmang loin tuknak a ing itonghmang loin khua a sami hna nih cun lak an timh,” (Mat 11:12) tiah a ti.

Johan caan tiang kha profet vialte hna le Moses phungbianih vancung pennak kong an chim. “Johan a rat ri in nihin nitiang vancung pennak hi tonghmang loin tuknak a ing itonghmang loin khua a sami hna nih cun lak an timh.” Jesuhtipil innak a zummi paoh cu vancung pennak chungah an lutlai.

KEI ZONG NIH SUAL KAN PHAW VEKEI ZONG NIH SUAL KAN PHAW VEKEI ZONG NIH SUAL KAN PHAW VEKEI ZONG NIH SUAL KAN PHAW VEKEI ZONG NIH SUAL KAN PHAW VELOLOLOLOLO

Zeicahdah Jesuh cu vailamtahnakcungah biaceih a si?

Sualnak vialte laak dih dingah

Tipil petu Johan nih tipilnak a peknak thawngin Jesuh nihvawlei sualnak vialte kha a lak dih. A hnuah Jesuh nih, “Keizong nih sual kan phaw ve lo,” tiah minu cu a ti. Jesuh nihvawlei sualnak vialte a lak dih caah minu cungah sualphawtnaka um ti lo. Jesuh nih vawlei sualnak vialte kha a thenh dih,“Sualnak man cu thihnak a si.”

Caah Jesuh nih vailamtahnak cungah a tuar dingmi harsatnak

Page 93: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 93

a tih ngaingainak kha kan hmuh khawh. A tuar dingmibiaceihnak kha lakpiak a si khawhnak hnga Olive tlang cungahvoi thum tiang Pathian sinah thla a cam. Minung pumsa in anun ve caah harsatnak tuar ding cu a tih ngaingai. Asinainbiaceihnak a tlamtlin khawh nakhnga a thisen cu a chuah a herhfawn.

Sual thawinak caah thisen chuah ci Biakam Hlun ningin arak herh caah vailamtahnak cungah Jesuh zong nih thisen chuakin raithawi a herh. Kan sualnak vialte cu a lak dih cang iatu cukhamhnak kan hmuh nakhnga a nunnak pek a hau cang. Pathianhmaiah biaceih a si lai kha aa theih.

Sualnak zeihmanh a ngei lo nain sualnak vialte cu tipil ainnak thawngin a cungah chiah a si caah Pathian biaceihnak atuar lai. Apakhatnak ah Pathian dinnak kha a tling hmasa i, apahnihnak ah khamh kan sinak hnga a dawtnak kha a kan pek.

Cucaah, Jesuh cu vailamtahnak cungah biaceih kha a si. “Keizong nih sual kan phaw lo i na bia zong kan ceih fawn lo.”

Timh buin kan tuahmi siseh, timh loin kan tuahmi si hnaseh, theih buin kan tuahmi siseh, theih loin kan tuahmi hna sihna seh, kan sualnak vialte kha Pathian nih bia a ceih lai. Pathiannih kanmah si loin, Tipil a innak thawngin kan sualnak vialte alatu Jesuh kha kanmah aiawh ah a bia ceih. Zaangfahnak ledawtnak in a khatmi Pathian a si caah misual mi hna sualnakbiaceih kha a duh lo. Jesuh tipil innak le vailamtahnak cung i achuakmi a thisen kha misual mi hna caah a tlanhnak dawtnakcu a si. “Cuticun Pathian nih vawlei cu a dawt hringhran caah aFapa ngeihchunte kha a pek, cucaah amah a zummi paoh cu anthi lai lo, zungzal nunnak an ngei lai,” Johan 3:16.

Cucu Pathian dawtnak kan hngalhning cu a si. A sual lioahan tlaihmi nu kha Jesuh nih sual pakhat hmanh a phaw lo.

Va cung pa ka duh lioah tlaihmi misual ka si. Ka lungthinchung lawngin sualnak ka tuah lo, taksa hrimhrim in sualnak

Page 94: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

94 ZUNGZAL TLANHNAK

ka tuah caah misual hrimhrim ka si ko, tiah minu nih aa hngal ia sualnak a tawl piaktu Jesuh kha a zumh caah khamhnak ahmu. Jesuh Khrih khamhnak kha na zumh ahcun khamh na silai. Zum tuah! Nangmah ca thatnak a si.

Ahodah thluachuakbik mi a si?

Sualnak a ngei lomi.

A dingmi ahohmanh kan um lo. Sualnak kan ngei dih. Jesuhtlanhnak a zummi paoh biaceihnak chungin an luat lai. JesuhKhih khamhnak a zummi kha lunglawm bikmi an si.Thluachuak bik mi hna cu an sualnak chungin a luat i Jesuh ahdinnak a ngaimi hna kha an si.

“Pathian nih an thatlonak a ngeihthiam i an sualnak akhuhpiakmi hna cu lunglawmmi an va si dah!” Rom. 4:7, tiahPathian nih lunglawmhnak thawngtha he pehtlaiin a kan chimh.Minung hi a dermi kan si caah kan taksa duhnak kha kan teikho lo i kan thih tiang sualnak kan tuah tawn. Nawlbia kanhngalh ko zongah sualnak kha kan tuah i Pathian kha upatnakkan pe kho lo.Zeicahtiah tlam tlinnak a ngei lomi kan si.

Pathian nih a Fapa tipil innak le thisen thawngin kan sualnakchung khan a kan khamh i a hmaiah miding ah a kan ser i fasinak a kan pek. Ti le Thlarau Thawngthabia cu misual hnakhamhnak Thawngtha a si. Cucu na zum maw?

Cu a zummi paoh hna cu a khamh hna, i miding ah a cohlanhna hnuah fa sinak kha a pek hna. Ahodah vawlei cungah aanuam bik hnga. A sualnak chungin tlanh i, khamhnak a hmumian si. Khamh na si cang maw?

Jesuh nih na sualnak a lak lomi, a nganh takmi a um hngamaw? A um lai lo. Tipilnak a in ah khan na sualnak vialte a lak

Page 95: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 95

dih. Cucu zum law na sualnak vialte chungin khamh na si kolai. Johan 1:29 kan zoh hna hmanh lai.

HMUNPHIAH BANTUK INHMUNPHIAH BANTUK INHMUNPHIAH BANTUK INHMUNPHIAH BANTUK INHMUNPHIAH BANTUK IN

Sualnak zeizatdah Jesuh nih a kalpi?

Vawlei sualnak vialte.

“A thaizing ah Johan nih cun Jesuh cu a sin i a rat kha a rakhmuh i, “Zohhmanh u, Pathian Tufa, vawlei sualnak a kalpitukhi,”” tiah a ti, Johan 1:29.

“Zohhmanh u, Pathian Tufa, vawlei sualnak a kalpitu khi.” Tipil petu Johan nih vawlei sualnak vialte kha Jordan tiva i

Jesuh tipilnak a pek lioah a cungah a chiah dih. Vawlei sualnakvialte nih Jesuh nih a liang cungah a khinh dih. A thaizing ahJohan nih cun, Zohhmanh u, vawlei sualnak a kalpitu khi, tiaha ti.

Vawlei sualnak vialte cu a sawh duhmi cu ser hramthawk incaan dongh tiang vawlei cungah minung nih sualnak kan tuahmivialte a si. A luancia kum 2000 hrawngah Jesuh nih vawleisualnak vialte cu a lak dih cang i, a kan khamh cang. Kansualnak caah minung sualnak a kalpitu Pathian Tufa kha biaceiha ing.

Vawlei misual vialte khamh dingah toidornak lungthin hehi vawlei ah Jesuh cu a ra. Mi tlinglo kan si a dermi kan si,hngalhnak ngei lomi kan si, mi thalo kan si le mi tenau kan si,ruangah sualnak tampi kan tuah.

Cu sualnak vialte cu Jesuh nih aa lak cang i, vailamtahnakah thihpi cang. Jesuh cu vui a si hnu nithum ah thihnak in a tho

Page 96: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

96 ZUNGZAL TLANHNAK

than. Pathian orhlei kam ah misual mi khamhtu, teitu, biaceihtubantukin a thu. Atu le atu khamh lengmang kan herh lo, kanzumh ahcun voikhat ah za lakin a kan khamh ko. A zummipaoh zungzal nunnak an phan lai i a zum duh lomi paohrawhralnak an co lai. Lam dang zeihmanh a um ti lo.

Jesuh nih an khamh cang. Vawlei cungah mi lunglawmhbik na si cang. Na sual te lai dingmi zong an ngaihthiam dihcang. Na lungthin chungah sualnak a tang ti maw? A tang ti lo.Na sualnak vialte Jesuh nih a lak dih maw? A si, a lak dih.Minung hi kan i khat dih.

A thiang hlei zong kan um lo, chungthu lengnal minung hnanih cun sualnak kan ngei lo tiah an ruah. Asinain amah zong cukanmah bantukin misual an si ve thiamthiam. Kan vawlei hisualnak in a khatmi vawlei a si.

Nu pawl nih leng an chuah lai paoh ah, hmursensi an i thuk,an hmai ah powder an i thuh, an sam kha an kerter, an thilpuanthatha kha an i hruk i kedan dil sang pipi kha an i danh.

Cu bantukin pa pawl zong nih sam mehnak hmun ah an kali an sam an i met, tha tein an i timhtuah hnuah hnipuan thathakha an i hruk, nektai an i taih, an kedan kha an tleuter i lengahan i thawh ve. Lenglei zoh ahcun siangpahrang fanu le fapa koan lo nain an lungthin chung cu a thur bikmi hnawm hlawnhnakbantukin sualnak in a khat.

Phaisa le rumnak nih hnangamnak a kan pe maw? A kan pelo. Khamhnak lawnglawng nih hnangamnak taktak a kan pek.Lenglei sualnak an ngeih ahcun lungnuam lo ngaimi an si ko.Zeicahtiah Biaceihnak kha an tih ngaingai. Khamhnak a hmucangmi hna cu chiandeuh bantukin an ral a tha. Zeicahtiahsualnak kha an lungthin chungah a um lo.(Tih awk zeihmanhan ngei lo).

“Bawipa, keimah misual hawi hna ka sualnak na thenh i nakan khamh caah ka lawm, thatnak ngeihmi ka si lo nain na ka

Page 97: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 97

khamh caah na min kan thangthat. Ka sualnak vialte chunginzungzal na ka tlanh cang caah sunparnak cu nangmah ta si koseh, tiah khamhnak a hmumi nih cun Bawipa an thangthat.”

Pathian khamhnak vel a tingcomi hna cu lunglawmmi lethluachuakmi an si.

Pathian tufa, Jesuh nih vawlei sualnak vialte a kalpi dih cangcaah sualnak kan ngei ti lo. Vailamtahnak cungah kan khamhnakcaah a herhmi kha a tuah dih cang. Vawlei sualnak vialte kan titikah hin na sualnak le ka sualnak vialte a tel dih, cucaah kannihcu khamh kan si.

PATHIAN DUH NINGPATHIAN DUH NINGPATHIAN DUH NINGPATHIAN DUH NINGPATHIAN DUH NING

Jesuh Khrih ah lungthinsualnak kan ngei maw?

Kan ngei lo

Va cung pa a duh lioah an tlaih minu nih Jesuh bia kha azumh caah khamh a si. Khamhnak in thluachuak minu a si caaha tuanbia kan Baibal ah a tial. Asinain Farasimi hna le phungbiacawnpiaktu saya hna cu Jesuh sin khan an zam dih.

Jesuh na zumh ahcun van ram na co lai i, na zumh lo ahcunhell ram ah na tla ko lai. Jesuh tuahsernak na zumh ahcun vanram bantukin na nuam lai i, na zumh lo ahcun hell tlami bantukinharsatnak na ngei lai. Tlanhnak cu kan i zuamnak le tuahsernakthawngin a si lo. Pathian vel le dawtnak thawngin a si, Jesuhkhamhnak thawngin a si. Hebrews 10 zoh hna u sih.

“A taktak le a ngaingai a simi thil kha Judah phung nih hintling ngaingai le hman ngaingai in a langhter kho lo. A ra dingmithil tha muithlam cio a rak si. An tuah tawnmi raithawinak kha

Page 98: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

98 ZUNGZAL TLANHNAK

kum fate in tuah lengmang a si ko. Cucaah cun zeitindah hiNawlbia nih hin, Pathian a biami hna cu, cu raithawinak antuahmi thawng cun mithiang ah a ser khawh hna lai? Pathian abiami hna kha an sualnak thenhpiak rak si taktak hna sehlaw,kan sual tiah i phuhrunnak an ngei ti hnga lo i raithawinak vialtekha an rak ngol cang hnga. Sihmanhselaw, raithawinak nihkhan, an sualnak tu kha, kum fate in a hngalhter lengmang hna.Zeitintiah cawtum thi le meheh thi nih cun sualnak kha a hlokho taktak bal lo. Cucaah Khrih nih vawlei i a rungtum lai ahkhan Pathian cu a thawh i, Raithawinak le pekchanhmi thil cuna duhmi an si lo, sihmanhselaw keimah caah taksa pum khana ka timhpiak cang. Biaktheng cungah a pumning in khanghmisa cu na lawmhmi a si lo, sual thenhnak ca i thawimi sa zong nalawmhmi a si lo. Cucaah kan thawh i, “Nawlbia cauk chungaha tial bantukin, Pathian nangmah nih tuah seh ti na ka duhmituah awkah ka ra, ka ti,” a ti. A hmasa bik ah, ‘Raithawinaksiseh, pekchanhmi thil siseh, biaktheng cungah khanghmi saramsi hna seh, sual thenhnak caah tuahmi raithawinak si hna seh,na duhmi an si lo i na lawmhmi zong an si lo,’ a ti. Hi raithawinakvialte hi Nawlbia ningin tuah an si ko nain hitihin a ti. Cun aathawh than i, “Pathian, nangmah nih tuah seh ti na ka duhmituah awkah ka ra, a ti. Cuticun Pathian nih raithawinak hlunvialte kha a hlawt hna i Khrih raithawinak khan a thlen hna.Jesuh Khrih nih Pathian duhmi kha a tuah caah, voi khat ahzalak in amah a pum a pekchanhnak thawng khan kannih cukan sualnak in a kan thenh cang,””(Hebru 10:1-10).

Jesuh nih voikhat ah zalak in Pathian duhmi a pum pekchanhnak thawngin kan sualnak vialte kha a kan thenhpiak cangcaah biaceihnak kan ing ti lai lo, kannih cu tharchuah kan sicang, cu thenh kan si cang. Tlanh than kan hau ti lo, zalak inthanh kan si cang (Heb. 10:10).

“Judah tlangbawi hna nih cun, dirhmun in an rian kha ni

Page 99: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

ZUNGZAL TLANHNAK 99

fate an tuan lengmang i raithawinak an pekchanh tawnmi khavoi tampi an pekchanh lengmang. Sihmanhselaw hi raithawinaknih sualnak kha a thenh kho taktak bal lo. Asinain Khrih nihcun raithawinak kha sualnak caah voikhat a ser i cucu zungzalca in a za ko, cu hnuah Pathian orhlei kam ah khan a thu. Cukaah cun Pathian nih a ral kha a kelamh i a ser hna ding caan khaa hngak. Voi khat raithawinak in an sualnak thenhpiak a simihna cu zungzal ca in a tlingmi ah a ser hna,” Hebru 10:11-14.

Zungzal ca in thenh kan si Thaizing ah sualnak kan tuahdingmi ruangah misual kan si than lai lo. Zeicahtiah kan sual laidingmi sualnak zong kha Jesuh nih a lak dih cang.

“Cun Thiang Thlarau zong nih tehte a khannak kha a kanhngalhter. A hmasa bik ah, hmailei caan ah annih he kan tuahlaimi biakamnak cu hihi a si. An lung chungah ka nawlbia khaka chiah hna lai i an ruahnak chungah ka tial hna lai a ti. Cun athawh than i, an sualnak le an thatlonak kha ka cinken ti lai lo,a ti fawn. Cucaah annih cu ngaihthiam an si hnuah cun ansualnak thenhpiak ding ca i raithawinak kha a herh ti lo,” Hebru10:15-18.

“Ngaihthiam an si hnuah” timi nih a chim duhmi cu vawleisual nak vialte Jesuh nih a thenh dih tinak a si. Jesuh cu a kankhamhtu a si. Amah kan zumhnak thawngin khamh kan si.Pathian sinin kan hmuhmi vel le laksawng ngan bik cu a FapaJesuh khamhnak, le tlanh nak hi a si. Sualnak in tlanhmi,khamhmi nangmah le keimah hi mi thluachuak bik kan si.

Page 100: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

98 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

CAWNPAKNAK (5)CAWNPAKNAK (5)CAWNPAKNAK (5)CAWNPAKNAK (5)CAWNPAKNAK (5)

JESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAK

LE SUAL NGAIHLE SUAL NGAIHLE SUAL NGAIHLE SUAL NGAIHLE SUAL NGAIH

THIAMNATHIAMNATHIAMNATHIAMNATHIAMNAKKKKK

Page 101: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 102: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

100 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

JESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKLE SUAL NGAIHLE SUAL NGAIHLE SUAL NGAIHLE SUAL NGAIHLE SUAL NGAIH

THIAMNAKTHIAMNAKTHIAMNAKTHIAMNAKTHIAMNAK

< Mat. 3:13-17 >< Mat. 3:13-17 >< Mat. 3:13-17 >< Mat. 3:13-17 >< Mat. 3:13-17 >“Cu caan ahcun Jesuh cu Galiliram in Jordan tiva“Cu caan ahcun Jesuh cu Galiliram in Jordan tiva“Cu caan ahcun Jesuh cu Galiliram in Jordan tiva“Cu caan ahcun Jesuh cu Galiliram in Jordan tiva“Cu caan ahcun Jesuh cu Galiliram in Jordan tiva

ah khan Johan sin i tipil in awkah a va kal.ah khan Johan sin i tipil in awkah a va kal.ah khan Johan sin i tipil in awkah a va kal.ah khan Johan sin i tipil in awkah a va kal.ah khan Johan sin i tipil in awkah a va kal.Sihmanhselaw Johan nih cun a rak al i, keimah peiSihmanhselaw Johan nih cun a rak al i, keimah peiSihmanhselaw Johan nih cun a rak al i, keimah peiSihmanhselaw Johan nih cun a rak al i, keimah peiSihmanhselaw Johan nih cun a rak al i, keimah peinangmah nih tipil pek awk ka si cu, ka sin i nangmahnangmah nih tipil pek awk ka si cu, ka sin i nangmahnangmah nih tipil pek awk ka si cu, ka sin i nangmahnangmah nih tipil pek awk ka si cu, ka sin i nangmahnangmah nih tipil pek awk ka si cu, ka sin i nangmahlehlam na rat tiah a rak ti. Sihmanhselaw Jesuh nihlehlam na rat tiah a rak ti. Sihmanhselaw Jesuh nihlehlam na rat tiah a rak ti. Sihmanhselaw Jesuh nihlehlam na rat tiah a rak ti. Sihmanhselaw Jesuh nihlehlam na rat tiah a rak ti. Sihmanhselaw Jesuh nihcun, Atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuah awk a sicun, Atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuah awk a sicun, Atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuah awk a sicun, Atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuah awk a sicun, Atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuah awk a sia timi paoh cu i tuah ko seh, tiah a leh. Cucaah Johana timi paoh cu i tuah ko seh, tiah a leh. Cucaah Johana timi paoh cu i tuah ko seh, tiah a leh. Cucaah Johana timi paoh cu i tuah ko seh, tiah a leh. Cucaah Johana timi paoh cu i tuah ko seh, tiah a leh. Cucaah Johancu a hna a tla ve. Tipilnak a in dih cangka cun Jesuhcu a hna a tla ve. Tipilnak a in dih cangka cun Jesuhcu a hna a tla ve. Tipilnak a in dih cangka cun Jesuhcu a hna a tla ve. Tipilnak a in dih cangka cun Jesuhcu a hna a tla ve. Tipilnak a in dih cangka cun Jesuhcu ti chung cun a chuak. Van kha aa hung i Pathiancu ti chung cun a chuak. Van kha aa hung i Pathiancu ti chung cun a chuak. Van kha aa hung i Pathiancu ti chung cun a chuak. Van kha aa hung i Pathiancu ti chung cun a chuak. Van kha aa hung i PathianThlarau cu thuro bantukin a run zuang i a cung i aa futThlarau cu thuro bantukin a run zuang i a cung i aa futThlarau cu thuro bantukin a run zuang i a cung i aa futThlarau cu thuro bantukin a run zuang i a cung i aa futThlarau cu thuro bantukin a run zuang i a cung i aa futkha a hmuh. Cun vancung in aw pakhat a rung thang i,kha a hmuh. Cun vancung in aw pakhat a rung thang i,kha a hmuh. Cun vancung in aw pakhat a rung thang i,kha a hmuh. Cun vancung in aw pakhat a rung thang i,kha a hmuh. Cun vancung in aw pakhat a rung thang i,Amah hi ka dawtmi ka fapa a si, Amah hi ka dawtmi ka fapa a si, Amah hi ka dawtmi ka fapa a si, Amah hi ka dawtmi ka fapa a si, Amah hi ka dawtmi ka fapa a si, Amah cungah hin kaAmah cungah hin kaAmah cungah hin kaAmah cungah hin kaAmah cungah hin kalung a tling, tiah a ti.”lung a tling, tiah a ti.”lung a tling, tiah a ti.”lung a tling, tiah a ti.”lung a tling, tiah a ti.”

SUALNAK RUANGAH HARNAK INGMISUALNAK RUANGAH HARNAK INGMISUALNAK RUANGAH HARNAK INGMISUALNAK RUANGAH HARNAK INGMISUALNAK RUANGAH HARNAK INGMIAN UM MAW?AN UM MAW?AN UM MAW?AN UM MAW?AN UM MAW?

Sualsal kan tannak adong cang maw?

A dong cang.

Page 103: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 103

Mi vialte kan caah Bawipa Pathian nih sual cincik kha a kanchahpiak cang. Sualnak chungah rian a tuanmi hna cu sal an si.A tlanhnak in bawipa nih tha tein a chah dih cang. Kan sualnakvialte kha a kan thialpiak dih cang. Sualnak ruangah harnak atongmi an um sual hnga maw?

Sual raldoh ding a dih cang ti kha kan hngalh awk a si.Sualnak ruangah harnak kan ing, tuar ti lai lo. Sual sal kantannak cu Jesuh nih a kan khamh khan a dih cang. A zungzalin sualnak cu a dih cang. Pathian Fapa Jesuh thawngin kansualnak vialte cu hloh dih a si cang. A zungzal in a kan khamhtuJesuh thawngin kan sualnak vialte caah Pathian nih a man apek cang.

Sualnak ruangah minung nih zeitluk harnak an tuar hi nahngal maw? Adam le Eve thok khan a si. Adam sin in an comisualnak ruangah minung nih harnak an tuar.

Genesis 3:15 chungah Pathian nih Biakamnak a sermi cunan sualnak vialte chungin kan khamh hna lai ti a si. Ti le Thlaraule Jesuh raithawinak thawngin misual mi hna cu an sualnakchungin khamh an si lai tiah Pathian nih a chim. A caan a tlintikah a Fapa cu kan sinah a hun thlah i, kan lakah khua a sa.

Pathian nih tipil petu Johan kha tlangau ah na hmaiah kathlah lai tiah a ti i a vun thlah taktak;

Mark 1:1-8, “Pathian Fapa Jesuh Khrih kong Thawngthacu hitihin aa thawkning a si. Profet Isaiah nih, Pathian nih, katlangau cu na hmaiah ka thlah lai i na lam kha an sial piak lai, ati bantukte cun mi pakhat kha ramlak ah a au i, Bawipa lam kharak remh tuah u, a kalnak ding lam kha ding tein rak ser u, a tibantuk khan a si taktak. Cucaah Johan cu ramlak ah khan ahung chuak i mi kha tipilnak a pek hna i phung kha a chimhhna. “Nan lung i thleng u law tipilnak kha ing tuah u; cun Pathiannih nan sualnak kha an ngaihthiam hna lai,” tiah a ti hna.Judearam le Jerusalem khua i a ummi hna nih khan amah cu an

Page 104: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

104 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

fuh luaimai i an sualnak kha an i phuang i Jordan tiva ah khantipilnak kha a pek hna. Johan cu kalauk hmul in tahmi hnipuankha aa hruk i a tai ah saphaw taisawm aa sawmh. Khaubok lekhuaihliti in aa cawm. Mizapi cu a thawh hna i, Ka hnu in a ralai ding pa hi keimah nakin tampi in a ngan deuhmi a si, a kedanhri a phoihtu ding hmanh ah kei cu ka tlak lo. Keinih cun tiintipilnak kha kan pek hna, sihmanhselw anih nih cun ThiangThlarau in tipilnak an pek hna lai tiah a ti.”

THAWNGTHA A RAK CHIM HMASATUTHAWNGTHA A RAK CHIM HMASATUTHAWNGTHA A RAK CHIM HMASATUTHAWNGTHA A RAK CHIM HMASATUTHAWNGTHA A RAK CHIM HMASATUTIPIL PETU JOHANTIPIL PETU JOHANTIPIL PETU JOHANTIPIL PETU JOHANTIPIL PETU JOHAN

Ahodah Tipil petu Johan cu a si?

Mi vialte hna kan aiawhtu le Tlangbawi Ngan.

Jesuh a zummi paoh tipilnak an ing. Tipil innak ti cu “tawl,vui (phum) i hnim,” tinak a si. Jesuh tipil a in bak khan Pathiandinnak a tlam a tling. “Dinnak” timi cu Greek in “dikaiosune”ti a si i a sullam cu a dingmi, dinter “a hman bik, a tlak bik”tinak a si.

Jesuh tipil a innak cu a hmaan bik, a tlak bik ningin khamhtuah a cang tinak a si. Cucaah Jesuh a zummi paoh cu Pathiansinin zungzal khamhnak laksawng kha an hmu lai. Cucu Jesuhtipil innak le vailamtahnak, Ti le Thlarau zumhnak thawngin asi.

Biakam Hlun Tlangbawi Ngan a hnu bik cu Biakam TharTipil petu Johan hi a si. Cathiang nih Johan cu lamsialtu a sinakkha a kan chimh, Mat. 11:10-11. Biakam Hlun Tlangbawi Ngan

Page 105: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 105

rian kha a tuan i, Jesuh chungah kut chuan in kan sualnak vialtekha a chiah dih cang.

“Johan caan tiang khan profet vialte hna le Moses phungbianih vancung pennak kong hi an chim, cun cu bia cu nan zumhkhawh a si ahcun Johan hi Eliah kha a si i a ra lai tiah rak timikha a si,” Mat. 11:13-14, tiah Jesuh nih Johan sinah a ti. CucaahJesuh tipil a petu Johan cu Aaron hrinthlak, tefa a si i, a hnubikTlangbawi Ngan zong a si.Johan cu Biakam Hlun Aaronhrinthlak, tefa a sinak kha kan Baibal nih a kan cawnpiak, Luke1:5; 1 Chanrelnak 24:10 rel hmanh.

Kalauk hmul in tahmi hnipuan kha i hruk in zeicahdah Johancu amah lawng ramlak ah a um? Tlangbawi Ngan sinak tuanvolak duh ah mi vialte aiawhtu a si caah zapi lakah a um kho lo.Biaknak hruaitu hna kha a hmuh hna tikah, “Rul hna, nansualnak kha i chir u,” tiah Johan nih a ti hna i an sual chirnaklanghter nakah tipilnak kha a pek hna. Cu tipilinnak nih cun ansualnak vialte a kalpitu Jesuh leiah khan a merter hna.

TIPIL INNAK PHUN HNIHTIPIL INNAK PHUN HNIHTIPIL INNAK PHUN HNIHTIPIL INNAK PHUN HNIHTIPIL INNAK PHUN HNIH

Zeicahdah Johan nih tipilnak a pek hna?

An sualnak vialte an i ngaihchih nakhngale khamhnak caah Jesuh tipil innak kha

an zumh khawh nakhnga caah a si.

Johan nih mi tampi hna kha tipilnak a pek hna bantukin Jesuhzong kha a pek ve. A pakhatnak; tipil innak cu sual ngaihchihnaktipilnak a si. Cu nih cun mi tampi hna kha Pathian leiah a merter

Page 106: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

106 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

hna. Johan Thawngthabia a theimi mi tampi nih khan siasalbiaknak kha an ngol i Pathian leiah khan an i mer.

A pahnihnak tipil innak cu Jesuh tipil innak kha a si. Cutipil innak nih cun vawlei sualnak vialte kha Jesuh cungah achiah dih. Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu Johan nihJesuh tipilnak a pek ah khan a tling dih. Mi vialte kha kan sualnakchungin khamh kan si nakhnga Johan nih Jesuh cu tipilnak apek. Mat 3:15 .

Zeicatiah Tipil petu Johan nih Jesuh cu tipilnak pek kha aherh? Vawlei sualnak vialte thenh a si nakhnga, Jesuh a zummipaoh nih khamhnak an hmuh nakhnga Pathian nih Johan khavawlei sualnak vialte Jesuh cungah a chiahter. Jesuh a zummipaoh nih khamhnak an hmuh khawh nakhnga caah mi vialtesualnak kha Johan nih Jesuh cungah tipilnak a pek lioah khana chiah i cu nih cun kan sualnak kha a thenhcang.

Johan cu khamhnak kong a chimtu, mi vialte aiawhtu, kansualnak in thenh kan si nakhnga Pathian riantuantu a si. Cucaahamah lawngte these ramah a umnak kha a si. Johan chan lioIsraelmi hna cu sualnak in an khat i, thatnak a tuahmi ahohmanhan um lo.

Cucaah Pathian nih Biakam Hlun chung Malakhi ah achimmi cu, “A lian a ngan i tih a nungmi Ni, Bawipa Ni cu aphak hlanah, nan sinah profet Elijah kha ka rak thlah lai. Ramcu chiatserh awkah ka rat sualnak hnga lo, amah nih cun palehna cu an fale hna he a remter hna lai i an fale hna cu an palehna he a remter hna lai.” Mal. 4:5-6, tiah a ti.

Jehovah a biami Israelmi vialte hna kha Pathian mithmuhah a dingmi an um ti lo. A hmaiah an sual dih. Biaknak leihruaitu hna, tahchunhnak ah, Tlangbawi, Phungbia cawnpiaktusaya hna le catialtu hna lungthin hrimhrim kha sualnak lethatlonak in a khat. Israelmi hna le tlangbawi hna nih khan Pathiannawlbia ning in raithawinak le pekchanhnak an tuah ti lo.

Page 107: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 107

Sual ngaihthiamnak ding ca raithawi tikah zulh dingmiphunglam an ngeihmi kha an tlangbawi pawl nih an zul duh lo.Raithawinak, lu cung kut chuannak le thisen pekchanhnakphunglam hna kha Malakhi chan lio tlangbawi hna nih khanan rak hlawt i, an rak tuah duh lo.

Cucaah Tipil petu Johan kha an sinah um kho loin theserawnah khan a kal i phung a chim. Zeidah a chimmi cu a si?

Mark 1:2-3, “Profet Isaiah nih, Pathian nih, ka tlangau cuhmaiah ka thlah lai i na lam kha an sialpiak lai, a ti bantuktecun mi pakhat kha ramlak ah a au i, Bawipa lam kha rak remhtuah u, a kalnak ding lam kha ding tein rak ser u, a ti bantukkha a si taktak.”

Nan sualnak kha i chir u law tipilnak kha ing u tiah theseramin aw a thang. Baibal nih sual ngaihchih tipilnak a timi hi zeidaha si? Tipil petu Johan nih a rak chimmi tipil innak kha a si, ansualnak a kalpitu Jesuh an zumh nakhnga Jesuh leiah a hruaituhna tipil innak kha a si. Sual ngaihchihnak tipil innak cukhamhnak an hmuh khawh nakhnga a si.

Jesuh Jordan tiva tipil a innak nih a kan cawnpiakmi cuPathian Fapa cu tipilnak a ing i khamh kan si nakhnga kansualnak vialte kha a lak dih tinak a si.

Johan nih, “Kei nih cun ti in tipilnak kha kan pek hna,sihmanhselaw anih nih cun Thiang Thlarau in tipilnak an pekhna lai,” tiah a ti. “Thiang Thlarau in tipilnak an pek hna lai,” tisullam cu nan sualnak vialte an tawlpiak dih hna lai tinak a si.Tipil pek ti sullam cu “tawl, thianter” tinak a si.

Cucaah kan sualnak khan i mer i amah kha kan zumh awk asi. Jesuh cu vawlei sualnak vialte a kalpitu Pathian tuufa a si.Cucu tipil petu Johan nih a chimmi tlanhnak thawngtha kha asi.

Page 108: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

108 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

SUAL NGAIHTHIAMNAK CAAHSUAL NGAIHTHIAMNAK CAAHSUAL NGAIHTHIAMNAK CAAHSUAL NGAIHTHIAMNAK CAAHSUAL NGAIHTHIAMNAK CAAHTLANGBAWI NGAN I A RIANTLANGBAWI NGAN I A RIANTLANGBAWI NGAN I A RIANTLANGBAWI NGAN I A RIANTLANGBAWI NGAN I A RIAN

Ahodah khamhnak lam siamtu a si?

Tipil petu Johan

Profet Isaiah nih, “Jerusalem khuami cu lunglawmhnak pehna u law cu can an in cu a za cang i atu cu an sualnak kha kangaihthiam cang hna lai a ti, tiah chim hna u, an sualnak ruangaha za in dan ka tat cang hna,” a ti Isai. 40:2.

Jesuh nih kan sualnak vialte, kan i chuahpi mi sualnak, atulio kan sualnak le hmailei kan sual lai dingmi vialte tiang khinaa lak dih i tipil a innak thawng khan a kan thenhpiak dih cang.A kan khamh. Tlanhnak kong cu kan hngalh dih awk a si.

Tipil petu Johan nih Jesuh tipil a peknak thawngin kansualnak vialte kha Jesuh cungah a chiah ti kha hngal hna u sih,zum hna u sihlaw khamh kan si ko lai.

Pathian cu dawtnak a si caah kan lungthin chungah sualnakkan ngei hmanh ah Jesuh kan zumhnak thawngin vancungpennak ah kan lut ko lai tiah ruahsualnak ngei hlah u sih.

Kan sualnak vialte chungin tlanh le khamh kan si nakhnga,Johan nih Jesuh tipil a peknak thawngin kan sualnak vialtea cungah chiah a sinak, tipil a innak le vailamtahnak athihnak kha kan zumh a herh.

Pathian nih a kan khamh khawh nakhng a tuah hmasa bikmicu, Johan kha hi vawlei cungah hun thlah kha a si. Pathian biaphurtu, Tipil petu Johan kha siangpahrang lamkaltu bantukin ara i vawlei sualnak vialte kha Jesuh cungah (tipilnak a pek ahkhan) a chiah. Mi vialte caah Tlangbawi Ngan sinak rian kha atuan.

Page 109: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 109

“Na hmaiah ka bia phurtu ka thlah” tiah Pathian nih a ti. Nahmaiah ti sullam cu Jesuh hmaiah tinak a si. Pathian nih Tipilpetu Johan hmai i a rak thlahnak chan cu kan sualnak vialteJesuh cungah a chiah khawh nakhnga caah a si. Na hmaiahlam a rak sial lai tinak sullam kha a si.

Khamh kan si i vancung kan kai khawh nakhnga ahodahlam a kan sialpiaktu a si? Tipil petu Johan. Nangmah a timi cuJesuh a si i Keimah timi cu Pathian a si. Cucaah “Na hmaiah kalamkaltu, na hmai i na lam a rak sialtu ding kha ka thlah,” tiaha chim tikah hin zeidah a sullam a si?

Vancung khua kan kai naklai lam a kan sialpiaktu ahodah asi? Kan sualnak vialte Jesuh nih a tawl dih ti kan zumh nakhngatipil petu johan nih Jesuh cungah kan sualnak vialte kha a chiahdih. Johan rian cu kan sualnak Jesuh cungah chiah le Jesuhtipil pek kha a si. Biatak kan zumh i khamh kan si nakhngading caah a tuah khotu cu Johan le Jesuh an si.

Kan khamhnak cu zeiahdah a hngatchan? Pathian fapa niha tuahmi rian le Johan nih vawlei sualnak vialte Jesuh cungah achiahnak kan zumh le zumh lonak cungah a hngatchan.Sualngaihthiamnak thawngtha cu kan zumh awk a si. pathian nih alamkaltu a fapa tipil petu ding kha hmaiah a rak thlah i mi vialteaiawhtu ah a ser.

Pathian nih a fapa tipil petu dingah tipil petu Johan kha avan thlah i a fapa a zummi hna ca paoh ah khamhnak lam khaa rak ser. Cucu Jesuh tipil innak a sullam cu a si. Tipil petuJohan nih Jesuh tipil a peknak a chan cu tlanhnak, a zummipaoh nih khamh an si i vanram an co nakhnga caah a si.

Jesuh tipil a innak thawngin a ra laimi vawlei sualnak vialtezong kha a cungah chiah dih a si. Vancung khua kan kalnakhnga Johan le Jesuh nih lam an kan siampiak. Cuticun, tipilpetu Johan thawngin Pathian nih khamhnak biathli cu a phuan.

Kanmah aiawhtu a si bantukin kan tlanhnak kan zumh i

Page 110: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

110 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

vanram kan kai nakhnga tipil petu Johan nih Jesuh cu tipilnak apek. Vawlei sualnak vialte cu Jesuh cungah a chiah dih. Cuculunglawmh tlak bik thawngthabia cu a si.

ZEICAHDAH TIPIL PETU JOHAN CUZEICAHDAH TIPIL PETU JOHAN CUZEICAHDAH TIPIL PETU JOHAN CUZEICAHDAH TIPIL PETU JOHAN CUZEICAHDAH TIPIL PETU JOHAN CUHRIN A SI?HRIN A SI?HRIN A SI?HRIN A SI?HRIN A SI?

Aho thawngin dah Jesuhcu kan zumh khawh?

Tipil petu Johan Thawngin

Malakhi 3:1, “Zohhmanh, ka hmaiah ka lam a sialtu ding kalamkal ka thlah lai,” tiah a ti. Bible hi tha tein kan rel a herh.Zeicahdah Pathian nih a lamkaltu kha kan hmaiah a thlah?Zeicahdah Johan kha Jesuh chuah hlan thla ruk ah khan hrin arak si? Bible nih a kan cawnpiakmi hna hi kan hngalh a herhngaingai.

Kan Baibal Biakam Hlun chungah Tlangbawi Ngan Aaronriantuannak kha kan hmuh. Amah hi Moses i a u a si. Pathiannih Aaron le a fale hna kha tlangbawi si dingah chiti a thuh.Levimi mi dangdang hna kha an kut tangah rian dangdang antuan cio. Aaron tefa hna lawng nih khan buan biakinn hmunthiang chungah khan raithawi pekchanhnak kha an tuah khawh.

Cucaah Aaron fale hna cu tlukceu cioin rian an tuan khawhnakhnga chiti thuh an si. Asinain Remnak ni thla sarihnak thlani hranak ni ah cun Tlawngbawi Ngan lawnglawng nih khan ami hna caah remnak raithawinak kha a tuah khawh!.

Luke 1:5 chungah Tipil petu Johan chuahkehnak tuanbia aum. Jesuh kha tha tein kan hngalh khawh nakhnga dingah,

Page 111: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 111

Pathian lamkaltu Johan kong hi tha tein kan hngalh hmasa aherh. Jesuh kong cu tha tein kan hngalh ko nain, Jesuh lam arak sialpiaktu Johan kong cu kan hngal lo. Kan hngalh khawhnakhnga tlawmpal chim ka duh.

“Pathian Fapa, Jesuh Khrih kong Thawngtha cu hitihin athawkning a si. Profet cauk chungah aa tial bantukin, Pathiannih ka tlangau cu na hmaiah ka thlah lai,” a ti bantukin vancungkong Thawngtha hi Tipil petu Johan in a thok zungzal (Mark1:1-2).

Johan kong tha tein kan hngalh hnu lawnglawng ah JesuhKhrih khamhnak kong Thawngtha kha fiang tein kan hngalhkhawh lai i kan zumh khawh lai. Ram kip kong kan hngalhkhawh nakhnga, vawleicung khuazakip ah kan chiahmilamkaltu hna bia kan ngaih bantuk khi a si. Tipil petu Johankong kha tha tein kan hngalh ahcun Pathian khamhnak kongzong kha tha tein kan theih khawh lai.

Nihin zumtu tampi hna nih tipil petu Johan a biapitning kanhngalh lo caah zeitluk ngaihchiat awkdah a si. Pathian nih sullamngei loin Johan kha a vun thlah lo. Cucaah,Thawngtha pali nihJesuh khamhnak kong an chim hlanah tipil petu Johan kong anchim hmasa.

Atu lio phungchimtu tampi hna nih Johan cu an philh cang.Jesuh Khrih zumhnak thawng lawngin khamhnak hmuh khawha si tiah an cawnpiak hna. Annih an tuahmi taktak cu minunghi kan nun chung vialte misual kan si ti hngalhter i, hell ram ahdonghter kha a si. Tipil petu Johan rian hngal loin Jesuh kha nazumh ahcun Khrihfa phung cu biaknak dang menmen bantukah a cang ko lai. Biatak kha na hngalh lo ahcun na sualnakchung khan zeitindah khamh na si khawh lai? Khamh na sikho lai lo.

Khamhnak Thawngtha cu hngalh a fawimi a si lo. Mi tampinih khamhnak cu vailamtahnak zumhnak thawngin a si tiah an

Page 112: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

112 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

ruah. Zeicahtiah kan sualnak caah vailam cungah Jesuh a thitiah an ti. Asinain Jesuh cungah sualnak a chiah a sinak biatakkha na hngalh lo ahcun vailamtahnak cung thihnak cu zumhmanh law khamhnak an pe kho lai lo.

Cucaah, zeitindah Jesuh nih vawlei sualnak a laak ikhamhnak cu zeitindah a tuah ti kha vawlei nih kan hngalhkhawh nakhnga Pathian nih tipil petu Johan kha a vun thlah.Cubantuk cu kan hngalh ahcun, Pathian Fapa Jesuh Khrih nihkan sualnak vialte a lak dih timi kha kan hngalh ko lai.

Tlanhnak biatak kong kha Johan nih fiang tein a kan chimh.Johan nih a chimmi tlanhnak kong hmanh kan zumh khawh loah, zeitindah Jesuh cu kan zumh khawh chinchin hnga? Jesuhkan hmu bal lo, nunphung le biaknak aa dangmi nih zeitindahJehovah cu kan zumh khawh hnga?

Vawlei cung biaknak dangdang a simi ah zeitindah JesuhKhrih cu kan hngalh khawh? Jesuh cu Pathian Fapa taktak,vawlei sualnak a la i a kan khamhtu a si ti cu zeitindah kanhngalh khawh lai?

Cucaah tlanhnak timi a hram aa thokning le Jesuh cukhamhtu a si ti kan hngalh khawh nakhnga BiakamHlun khazoh kan hau. Hman tein kan zumh khawh nakhnga a hmaanmihngalhnak kan herh.A hmaanmi hngalhnak kan ngeih lo ahcunzeihmanh kan tuah kho lai lo.

Jesuh Khrih kha kan zumh i khamh kan si khawh nakhnga,Johan nih a chimmi le a tuahmi khamhnak Thawngtha kha kanhngalh a herh. Jesuh Khrih ah zumhnak tlamtling kan ngeihnakhnga, khamhnak kong biatak kha kan hngalh a herh.

Cucaah Jesuh nih “Biatak kha nan hngalh lai i, biatak nihcun an luatter hna lai,” tiah a ti.

Page 113: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 113

BAIBAL CHUNG LANGHTERNAKBAIBAL CHUNG LANGHTERNAKBAIBAL CHUNG LANGHTERNAKBAIBAL CHUNG LANGHTERNAKBAIBAL CHUNG LANGHTERNAK

Thawngtha pali hi zeiindah aa thok?

Tipil petu Johan in

Khamhnak kong Baibal ah a langhning kan zoh lai. Tipilpetu Johan cu ahodah a si? Zeicahdah mi vialte aiawhtu an ti?Zeicahdah a hnu bik Tlangbawi Ngan an ti. Zeitindah minungsualnak vialte Jesuh cungah a chiah timi le Jesuh nih kan sualnakvialte a la taktak maw, la lo timi vialte kha Thawngtha pali zohin kan chim lai.

Thawngtha pali hi Tipil petu Johan kong in an i thok dih.Johan 1:6 nih a biapi bikmi a kan chimh. Vawlei sualnak vialtekha aho nihdah Jesuh cungah a chiah tinak kong kha a kancawnpiak.“Pathian nih a lamkaltu Johan kha a run thlah i Johannih cun mi kha ceunak kong cu a chimh hna. Mi vialte nih cukong cu an hngalh i an zumh nakhnga annih chimh awkah i arat cu a si,” Johan 1:6-7.

“Mi vialte nih amah thawngin an zumh nakhnga” amah nih“ceunak kong cu a chimh hna,” Ceunak cu Jesuh Khrih kha asi. A sullam cu Johan nih ceunak kong cu a chim i, amahthawng cun mi vialte nih Jesuh an zumh nakhnga tinak a si.Thawngtha Mathai kha tha tein zoh hna u sih.

“Cu caan ahcun Jesuh cu Galaliram in Jordan tiva ah khanJohan sin i tipil in awkah a va kal. Sihmanhselaw Johan nihcun a rak al i, “Keimah pei nangmah nih tipil pekawk ka si cu,ka sin i nangmah lehtam na rat,” tiah a rak ti. SihmanhselawJesuh nih cun, “Atu cu hitihin si ko seh.Pathian nih tuah awk asi a timi paoh cu i tuah ko seh,” tiah a leh. Cucaah Johan cu ahna a tla ve. Tipilnak a in dih cangka cun Jesuh cu ti chung cun

Page 114: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

114 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

a chuak. Van kha aa hung i Pathian Thlarau cu Thuro bantukina rung zuang i a cung i aa fut kha a hmuh.Cun vancung in awpakhat a rung thang i, “Amah hi ka dawtmi ka Fapa a si, amahcungah hin ka lung a tling,”” tiah a ti. Mat 3:13-17.

Johan chuahkehnak hizeicahdah hngalh kan herh?

Johan cu mi vialte Tlangbawi Ngan asi tiah Baibal nih a kan cawnpiak caah.

Johna nih Jesuh tipil nak a pek. Luke 1:7-8, ah Jesuh nihJohan sin tipil a innak thawng in khamhnak a ser ning cu kanhmuh.

Luke 1:1-14, “Mi tampi nih kan lak i thil a cangmi kong hian thiam khawh chungin tial an rak i zuam cio. Cu an tialmi cua hramthawk lio i an mit in a rak hmumi hna nih an kan chimhmile hi bia a rak chimtu hna nih an rak chimning khan a si. CucaahBawipa, kei zong nih hi thil vialte hi a hramthawk tein, tha teinka dothlat cikcek hnuah na sinah a tlai thliahmah in tial ah a thatiah ka ruah. A chimh zong an in chimh len cangmi kong biatakkha a ningcang tein na hngalh khawh nakhnga, tiin hi ca hi kankuat. Herod kha Judah siangpahrang asilioah, Abijah tlangbawiphu cungah a telmi tlangbawi pakhat a min Zekhariah an timikha a rak um. A nupi min cu Elizabeth a si i amah zong cutlangbawi hrinthlak a si ve.An pahnih in Pathian hmaiah nuncantha in a nung i Bawipa Nawlbia vialte le phunglam vialtetlamtling tein a zulmi an si. Elizabeth cu a cin caah fa pakhathmanh an ngei lo. An pahnih in an tar ngaingai cang. Ni khatcu Zekhariah kha, nifate a riantuannak ah a caan a hung phanve i Pathian hmaiah khan tlangbawi rian cu a tuan. Tlangbawi

Page 115: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 115

hna nih an zulhmi phungning i, biaktheng cung i rimhmuikhangh awkah khan amah cu cawncawhfung zuh in an thim.Cucaah Bawipa Biakinn chungah khan a vung lut.Cu caan curimhmui khangh lio i mizapi Biakinn leng i thla an cam caankha a si. A sinah Bawipa vancungmi pakhat a rung lang irimhmui an khanghnak biaktheng orhlei kam ah khan a dir.Amah cu Zekhariah nih khan a hmuh tikah a lau i a thin aphang. Sihmanh selaw vancungmi nih cun a thawh i, Zekhariah,na thinphang hlah! Pathian nih na thlacamnak kha a theih i nanupi Elizabeth nih fapa an hrinpiak lai. A min ah Johan na saklai. Amah cu a chuah tikah naa lawm hringhran lai i midangtampi zong an i lawm ngaingai ve lai.”

Jesuh zultu Luke nih Johan a chuahkehnak kha tlamtlingtein a kan chimh. Bawipa a hngal lomi, nunphung dang sinak angeimi pa Theophilus kha Luke nih Thawngtha a cawnpiak.

Cu bantukin, misual khamhtu Jesuh kong kha Luke nih acawnpiak khawh nakhnga tipil petu Johan chuahkehnak khatlamtling tein chim a herh tiah a ruah.

Cucaah Luke 1:5-9 chungah hitihin a chim. “Herod khaJudea Siangpahrang a si lioah, Abjah tlangbawi phu chungahaa telmi tlangbawi pakhat a min Zekhariah an timi kha a rakum. A nupi min cu Elizabeth a si i amah zong cu tlangbawihrinthlak a si ve. An pahnih in Pathian hmaiah nuncan tha in anung i Bawipa Nawlbia vialte le phunglam vialte tlamtling teina zulmi an si. Elizabeth cu a cin caah fa pakhat hmanh an ngeilo. An pahnih in an tar ngaingai cang. Ni khat cu Zekhariahkha, nifate an riantuannak ah a caan a hung phan ve i Pathianhmaiah khan tlangbawi rian cu a tuan. Tlangbawi hna nih anzulhmi phungning in, biaktheng cung i rimhmui khangh awkahkhan amah cu camcawhfung zuh in an thim. Cucaah BawipaBiakinn chungah cun a vung lut.”

Zakhariah nih tlangbawi hna an zulhmi phungning in Pathian

Page 116: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

116 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

rian a tuan lioah mah thil hi a cangmi a si. Zekhariah cu Aaronhrinthlak a si tiah Luke nih fiang tein a kan chimh. Zakhariahcu zeibantuk phu chungmi dah a si? Hihi a biapi ngaingaimi asi.

Luke nih, “A riantuannak ah a caan a hung phan ve i Pathian hmaiah khan Pathian rian cu a tuan,” tiah a ti. Luke nihZe khariah kong kha thatein a theih caah khamhnakThawngthakha fiang tein chim a timhtikah Zakhariah le Elizabeth in chimhram a thawk.

Kannih cu Gentilemi, miphun dangdang kan si bantukinJesuh khamhnak kong tha tein hrilhfiah kan si lo ahcun kanhngal kho lai lo. Tha tein zoh hmanh hna u sih. Tipil petu Johancu Zekhariah le Aaron hrinthlak pakhat a simi Elizabeth nih anhrinmi a si. Zekhariah le Tipil petu Johan chuahkehnak khakan zoh hna lai.

TIPIL PETU JOHAN CHUAHKEHNAKTIPIL PETU JOHAN CHUAHKEHNAKTIPIL PETU JOHAN CHUAHKEHNAKTIPIL PETU JOHAN CHUAHKEHNAKTIPIL PETU JOHAN CHUAHKEHNAK

Tipil petu Johan cu aho tefa dah a si?

Tlangbawi Ngan, Aaron tefa

Tipil petu Johan chuahkehnak kan hngalh khawh nakhngaBiakam Hlun chung Chanrelnak pakhatnak 24:1-19 kha thatein rel hna u sih.

“Aaron fapa hna an i thenning cu hi bangin a si. Aaron fapahna Nadah, Abihud, Eleazar le Ithamar. Sihmanhselaw, Naballe Abihud cu an pa hlanah an thi i fa an ngei lo. Cucaah Eleazerle Ithamar cu tlangbawi ah an cang. Eleazer fapa hna chung i

Page 117: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 117

Zadok le Ithamar fapa hna chung i Ahimelek bawmhnak tlangin,David nih an rian tuan awkah a thiahning hna bantuk khan riana phawt hna. Eleazer fapa hna lakah Ithamar fapa hna chungnakin mi upa an tam deuh caah Eleazer fapa hna chung cuninnchungkhar hotu hleiruk an chiah hna i Ithamar fapa hnachungin pariat an chiah hna. Annih cu an dihlak in aa lo cioin,camcawhfung khiah in rian phawt an si. Zeicahtiah Elezer fapahna Shemoiah, catialtu, nih khan, siangpahrang le bawi hna letlangbawi Zadok le Abiathar fapa Ahimelek le tlangbawi hnale Levimi hna chungkhar hna hmaika ah khan, cazin ah a khumhhna. Eleazer caah khan innchungkhar pakhat cu thim a si iIthamar caah khan pakhat thim a si ve. Camcawhfung hmasabikcu Jehoiarib chungah a tla, pahnihnak cu Jedaiah cungah a tla,pathumnak cu Harim cungah a tla, palinak cu Seorim cungah atla, panganak cu Malkhjah cungah a tla, paruknak cu Mijamincungah a tla, pasarihnak cu Hakkoz cungah a tla, pariatnak cuAbjah cungah a tla, pakuanak cu Jeshua cungah a tla, pahranakcu Shekh aniah cungah a tla, hleikhatnak cu Eliasbit cungah atla, hleihnihnak cu Jakinn cungah a tla, hleithumnak cu Huppahcungah a tla, hleilinak cu Jeshebeab cungah a tla, hleinganakcu Bilgah cungah a tla, hleiruknak cu Immer cungah a tla,hleisarihnak cu Hezir cungah a tla, hleiriatnak cu Happiz-zezcungah a tla, hleikuanak cu Pethahiah cungah a tla, pakulnakcu Jehezkel cungah a tla i, kul khatnak cu Jakhin cungah a tla,kul hnihnak cu Gamul cungah a tla i kul thumnak cu Delaiahcungah a tla, kul linak cu Maaziah cungah a tla. Bawipa IsraelPathian nih nawl a pek bangin an pa Aaron nih an caah riantuanningcang a rak chiahpiakmi hna ning khan, hi hna nih hinBawipa inn chung i luh cu an riantuannak chung i thiahmi rianah khan an i ngeih.”

Ahme 10 ah khan “pasarihnak cu Hakkoz cungah a tla,pariatnak cu Abjah” cungah a tla ti kan hmuh. Raithawinak

Page 118: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

118 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

pek chanhnak kha tha tein an tuah khawh nakhnga David nihAaron fale hna kha rian a pek hna. (Kan theih bantukin Pathiannih Moses cu a riantuantu ah a fehter i, a u pa Aaron tu cuIsraelmi hna caah puan biakinn chung tlangbawi rian tuandingah a thiah.)

Levimi hna pawl cu tlangbawi hna le Aaron kut tangah khanrian an tuan. Aaron fale hna nih khan Pathian hmai raithawinakcu an tuah. David nih rian a thiah cio hna hlanah cun, tlangbawiAaron tefa hna nih khan Aaron tefa hna raithawi caan a phaktik paohah aho caan dah a si lai tiah camcawhfung an rak zuktawn. Cucaah an rak buai ngaingai tawn.

Cucaah David nih an rian tuan awkah an thiahning hnabantuk khan rian a phawt hna. Aaron tupa ri thawk khan an ithenning (24) an um i pariatnak cu Abjah a si. “Abjah tlangbawiphu chungah aa telmi tlangbawi pakhat a min Zekhariah antimi kha a rak um,” tiah a ti. Cu a si caah tlangbawi Zekhariahcu Abjah tlangbawi phu chungah aa telmi a si i an pahnih in(Zakhariah le Abijah) Tlangbawi Ngan Aaron tefa an si.

Abijah tlangbawi phu cungah aa telmi tlangbawi Zekhariahi fapa cu Tipil petu Johan cu a si. Chungkhat le rualchan thitumhan hmanning kha Baibal in kan theih khawh.

Jacob le a nupi zong kha a nu leiin chungkhat an si kha kantheih.Cucaah chuahkehnak hngalh a biapi ngaingai. “Abijahtlangbawi phu chungah a telmi tlangbawi a min Zakhariah,”tiah a ti.

Cucaah Zakhariah cu Aaron tefa a si kha a fiang ngaingai.Amah cu Tipil petu Johan i a pa kha a si. Cu nih cun Jesuhkhamhnak Thawngtha, Johan riantuannak, le vawlei sualnakvialte Jesuh cungah chiah a sinak, chim tikah a biapitter.

Page 119: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 119

AARON FAPA HNA LAWNG NIHAARON FAPA HNA LAWNG NIHAARON FAPA HNA LAWNG NIHAARON FAPA HNA LAWNG NIHAARON FAPA HNA LAWNG NIHTLANGBAWI RIAN AN TUAN LAITLANGBAWI RIAN AN TUAN LAITLANGBAWI RIAN AN TUAN LAITLANGBAWI RIAN AN TUAN LAITLANGBAWI RIAN AN TUAN LAI

Mizeidah Biakam Hlun lioahTlangbawi Ngan a si kho?

Aaron le a tefa hna

Aaron fapa le hna nih tlangbawi rian an tuan kho lai tinakcu zei Baibal ahdah kan hmuh? Kan vun zoh lai.

Number 20:22-29, “Cun Kadesh in Israelmi hna cu an buningpi in an chuak i Hor Tlang kha an phan. Bawipa nih Mosesle Aaron cu, Edom ramri ah a ummi Hor Tlang ah khan achawnh hna i, Aaron cu a mi hna sinah pumh a si cang lai;Meribah ti ah khan ka Nawlbia nan ngaih lo caah, Israelmi hnaka pek laimi ram ah khan a lut lai lo. Aaron le a fapa Eleazer cula hna law, Hor tlang ah hunpi hna law, Aaron cu a puan phoihlaw, a fapa Eleazer kha hruk; cun Aaron cu a mi hna sinahpumh a si cang lai i khika ah a thi lai, tiah a ti. Bawipa nih nawla pek bangin Moses nih a tuah i mibu vialte mithmuh ah HorTlang ah cun an hung kai. Cun Moses nih Aaron cu a puankha a phoih hna i a fapa Eleazer kha a hrukter hna. Khika ahtlangpar ah cun Aaron cu a thi. Cun Moses le Eleazer cu tlangcungin an rung tum. Mibu nih an dihlak in Aaron kha a thicang ti an hngalh tikah, Israel innchungkhar vialte nihAaroncu ni sawm thum a zuun an ngaih.”

Exodus chungah Pathian Nawlbia nih Tlangbawi Ngan fapahna nih an pale bantukin an cutzat tikah tlangbawi sinak khatuanvo an lak lai, tiah a ti.

Exodus 28:1-5, “Na u Aaron le a fapa hna kha Israelmichungin ka sinah ratpi hna, Aaron le a fapa Nadab, Abihu,

Page 120: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

120 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

Elea zar le Ithamar cu ka tlangbawi rian a tuantu ding an si.Rumra le dawtnak a ngeih nakhnga na u Aaron caah cun thuamthing na ser lai. Keimah nih thiamnak ka pekmi hna zungthiamvialte he Aaron thuam cu ser hna law Aaron nih cun ka tlangbawirian cu tuan seh. An ser hngami thuam cu hihi an si lai, tangbenhpakhat, angki thiang pakhat, puan pakhat, angki chung nawhtamhmi pakhat, lupawng pakhat le taisawm pakhat an si lai. Nau Aaron le a fapa hna nih khan ka tlangbawi rian cu an tuankhawh nakhnga thuam cu an serpiak hna lai. Zungthiam pawlnih cun cu thilthuam sernak ah cun sui le tuhmul in sermi,sendung a simi le a dummi le khumla hmangthia kha an hmanhna lai.”

Tlangbawi rian kha mizeipaoh nih tuan khawh a si lo.Cucaah Pathian nih Aaron kha tlangbawi rian pek dingahMoses sinah nawl a pek.

Exodus 29:1-9, “Aaron le a fapa hna cu ka tlangbawi riantuanawk i nan thleidan hna tikah hitihin an tuah lai. Cawtum nopakhat le tuu kawng pahnih, do a tlami, kha nan lak hna lai ithilnu phulh lo changreu le chiti he sermi thilnu cawh lochanghlum le chiti huhmi thilnu cawh lo changper zong khanan lak hna lai. Hi chang hi changvut dip in sermi an si lai.Bawm chungah nan khumh hna lai i cawtum le tuukawng khanan thawi hna tikah a bawm ningin nan ka pek lai. Aaron le afapa hna kha pumhnak thlam innka ah khan nan ratpi hna lai ikhika ah an i khawlh lai.Cun Aaron cu a puan kha na phoih laii angki kha na hruk lai, cun tlangbawi angaki khuhtu puanfualkha na aihter lai i tlangbawi angki kha na hrukter lai, cuntangbenh kha aa benh lai i taisawm kha aa somh lai. Lupawngkha na ponh lai i Pathian sin pekmi a si hngalhnakhmelchunhnak thiang kha a lupawng ah cun na tem chih lai.Cun thuh awk chiti kha na lak lai i a lu ah khan na toih lai iamah cu na thuh lai. A fapale kha na ratpi hna lai, angki kha na

Page 121: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 121

aih hna lai i taisawm kha na somh hna lai, cun an lu ah luchinkha na chinh hna lai. Zungzal a hmunmi ka Nawlbia ninginannih cu tlangbawi an si lai. Aaron le a fapa hna na thianterhna ning cu hi bangin a si lai.”

“Aaron le a fapa le hna kha taisawm kha na sawmh hna lai,cun an lu ah luchin kha na chinh hna lai. Zungzal a hmunmi kaNawlbia ningin annih cu tlangbawi an si lai, Aaron le a falehna cu na thianter hna lai. Pathian nih Aaron le a fapa le hnakha zungzal in tlangbawi rian an tuan lai,” tiah a ti. Zungzal ahmunmi ka Nawlbia ningin annih cu tlangbawi an si lai, tiahPathian nih a ti tikah hin Jesuh vawlei cung a rat hnu caanzong kha a si chih.

Cucaah Luke nih Zakhariah cu tlangbawi ngan Aaron tefaa sinak kha tha tein a chim. Bawipa Biakinn ah Zechariah cutlangbawi rian Pathian hmaiah a tuan lioah khan Bawipavancungmi cu Zekhariah sinah khan a ra i Pathian nih nathlacamnak kha a theih i na nupi Elizabeth nih fapa an hrinpiaklai tiah a ti.

Zekhariah nih Bawipa vancungmi cu a thawh i, “Ka nupicu a tar cang i zeitindah fapa cu a pawi khawh lai,” tiah a ti.Zekhariah nih cun a zumh khawh lo caah, vancungmi nih cun,“Na zumh lo caah holh kho loin na um lai i ka chimmi thil khaa tlin ni a phak hlan tiang bia pakhat hmanh na chim kho ti lailo,” tiah a ti.

A caan a hung phak ah cun, Elizabeth cu nau a hung pawii, cu hnu caan tlawmpal ah cun ngaknu thiang Mary zong cunau a hun pawi ve. Hi thil pahnih hi Pathian nih kan khamhnakcaah a timhtuahmi thil a si. Minung kan rawhralnak chungin akan khamh naknga a salpa Johan le a fapa ngeihchun Jesuhkha Pathian nih hi vawlei cungah a vun thlah hna hrimhrim aherh.

Curuangah Amah a zummi paoh nih khamhnak kan hmuh

Page 122: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

122 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

khawh nakhnga le kan sualnak vialte Jesuh cungah chiah a sinakhnga Johan nih tipilnak a pek.

PATHIAN ZOHKHENHNAK TAKTAKPATHIAN ZOHKHENHNAK TAKTAKPATHIAN ZOHKHENHNAK TAKTAKPATHIAN ZOHKHENHNAK TAKTAKPATHIAN ZOHKHENHNAK TAKTAK

Khamhnak rian caah Pathian nih Ahodah Jesuh hlanah khan a timhlamh?

Tipil petu Johan

Ngaknu Thiang Mary nih a hrinmi fapa, Jesuh Khrih cuminung hna khamhtu a si. Johan hrin a rak sinak cu, Jesuh khatipil a pek nak hnga le vawlei sualnak vialte Jesuh cungah achiah nakhnga caah a si. Biakam Hlun le Thar i Pathianbiakamnak a tlin khawh nakhnga, le remnak raithawinak ahtlangbawi Ngan tefa lawng nih a tuah khawh lai timi a hmaankhawh nakhnga le Jesuh khamhnak Thawngtha kan zumh i,hmaan tein kan chim khawh nakhnga ding caah Johan le Jesuhhi Pathian timhmi an si.

Exodus chungah Pathian nih a Nawlbia le biakamnak khaIsraelmi hna sinah a pek. Cu hna cu puan Biakinn raithawinaktuah tikah i hruai ningcang, tlangbawi hna i thuamhnakthilthuam, tlangbawi hna fapa le sinah tlangbawi sinak pakhathnu pakhat i pekchanh ding hna kha an si. Aaron le a fapa hnacu zungzal a hmunmi Nawlbia ningin Tlangbawi Ngan sinakkha Pathian nih a pek hna.

Curuangah Aaron tefa hna lawng tlangbawi ngan an si khoi raithawinak kha anmah lawng nih tuah khawh a si.

Cucu zeitindah a si ti kha na hngal kho maw? Aaron tefa

Page 123: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 123

hna tampi lakah khan tlangbawi Zekhariah le a nupi Elizabethkha Pathian nih a thim hna. “Zohhmanh, na hmaiah ka lamkaltuka thlah,” tiah Pathian nih a ti. Pathian nih Zakhariah cu, “Nanupi Elizabeth nih fapa a hrin lai i a min ah Johan na sak lai,”tiah a ti.

Sihmanhselaw, Pathian bia cu a zumh khawh lo caah Johana chuah tiang holh kho loin a um. Pathian bia bangin fapa cuan hrin. Israel phungning bangin hngakchia cu a pa minZakhariah in kan auh lai tiah an ti.

Luke 1:57-66 “Elizabeth cu a nithla a hung tling i fapa te ahrin. Bawipa cu zeitluk indah a cungah a that ti kha a innpahna le a rualchan hna nih an theih tikah amah tlukte cun andihlakin an i lawm. Ngakchiate cu zarh khat a hung ti ah khina cuarpar tan awkah an kalpi annih nih a pa min Zekhariah inka auh lai, tiah an ti. Sihmanhselaw a nu nih khan, “asilo, a mincu Johan a si lai,” tiah a ti. Annih nih amah cu an thawh i, “Nansahlawh rualchan lakah cu min a ngeimi pakhat hmanh an umtung lo,” tiah an ti. Cun a pa kha kut zaoh in an chonh i ngakchiapa kha amin zeidah sak na duh, tiah an hal. Zekhariah nihcun catialnak catlap a hal hna i, “A min cu Johan a si” tiah atial. Cu cangka cun Zekhariah cu a holh kho than i Pathian khaa hun thangthat. A innpa hna cu an khuaruah a har i hi thilkong cu Judearam tlang cung vialte ah khan a thang dih. Atheimi paoh kha an lung a suk hna i,“Hifa hi zei ko dah a can telai,” ti ah an ti cio. Zeicahtiah Bawipa thawnnak cu a cung i aum kha a fiang ko.”

Elizabeth nih fapa a hrin ah hin Zakhariah cu a holh kho lo.Hngakchia te cu minsak a zat cang caah a pa min Zekhariah inkan auh lai tiah chungkhat pawl nih an ti.Sihmanhselaw, a nunih khan, Asilo, a min cu Johan a si lai tiah a ti. Annih nihamah cu an thawh i, nan sahlawh nan rualchan lakah cu min angeimi pakhat hmanh an um tung lo, tiah an ti.

Page 124: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

124 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

Hngakchia pa kha a min zeidah sak na duh tiah an hal tikahZakhariah nih cun catialnak catlap a hal hna i, A min cu Johana si lai tiah a tial. Cu nih cun rualchan le sahlawh kha an khuaruaha harter ngaingai hna.

Cu cangka cun Zekhariah cu a holh kho than i Pathian khaa thangthat i Thiang Thlarau in a khat.Luke nih tipil petu Johancu Za khariah fapa a si kha tha tein a kan chimh.

“Abjah tlangbawi phu chungah aa telmi tlangbawi pakhat amin Zekhariah an timi kha a rak um.” Pathian zohkhenh nakthawngin Aaron tefa a simi Zakhariah nih mi vialte a aiawhtuJohan kha a hun hrin.

Tipil petu Johan le Jesuh thawngin Pathian nih minungkhamh nak ding a tlamtlinh. Johan le Jesuh nih an tuahmikhamhnak Thawngtha zumhnak thawngin kan sualnak chunginkhamh kan si.

JESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAK

Zeicahdah Johan nihJesuh cu tipilnak a pek?

Vawlei sualnak vialtea laak dih nakhnga.

Johan nih Jesuh cu Pathian Fapa, kan sualnak vialte a kalpitua si tiah a ti. Amah cu Tipil petu Johan, Pathian salpa kankhamhnak kong a phuangtu a si. Misual khamhtu ka si tiahPathian nih a ti lo tinak a si lo. Pathian cu a saltha le hna sinahaa langh i amah a khamh nak a hmumi hmangin bia a chimtawnmi a si.

Page 125: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 125

“Aaron ram cu a car i pangpar cu a uai, sihmanhselaw kanPathian bia cu zungzal in a hmun. Cu can an in cu a za cang iatu cu an sualnak kha ka ngaihthiam cang hna, a ti tiah chimhna u. An sualnak ruangah a za in dan ka tat cang hna,” (Isaiah40:2-8), tiah Pathian nih a ti.

“Misual nan si ti lo, nan sualnak caah remnak ka tuah cang,nan sualnak kha kan ngaihthiam cang hna,” tiah khamhnakThawngtha kan sinah a au. Johan nih Jesuh cungah kan sualnakvialte a chiah dih cang ti tha tein kan hngalh ahcun kan sualnakvialte chung khan kan luat ko lai. A hmanung bik Biakam Hlunprofet le Thawngtha pali nih Pathian salpa, Johan kong kha thatein an kan chimh. Biakam Thar cu Johan chuahnak le Johannih Jesuh cungah sual a chiahnak in aa thok.

Zeicahdah Tipil petu Johan tiah kan kawh auh? Jesuh tipil apek ruangah. Tipil innak a sullam cu zeidah a si? A cungahchiah, phum, vui, khawlhtawl tinak a si. Asiloah Biakam Hlunchung “lu cung kut chuannak” a sawh duhnak a si.

Biakam Hlun chungah mi pakhat khat nih sualnak a tuahtikah sual thawinak thah dingmi dotla tuu, meheh cungah a kuta chuan lai i a sualnak kha a chiah hnuah raithawinak tuah a silai, cu hnu lawngah a sualnak kha ngaihthiam a si.

Lu cung kutchuan a sullam cu “a cungah hei chiah” tinak asi. Cucaah “lu cung kut chuan” le “tipil innak”cu aa khatmi a siko nain an min tu aa dang. Jesuh tipil innak a sullam dihlak a silai.

Jesuh tipil innak um lo cun Pathian fehtermi chungah remnakser ning lam dang a um ti lo. Biakam Hlun chungah nifatesualnak caah remnak an tuahning cu, sualnak a ngeimi nih akut kha khanghthawinak i thah dingmi tuu, meheh cungah achuan lai i a sualnak kha a chiah hnuah a hrom kha an a cik laii a thi cu tlangbawi nih khanghthawinak biaktheng cung i tuuki chung chiah dingah a vun put hna lai i khanghthawinak cu

Page 126: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

126 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

an tuah lai. Cucu ni fate an sual thawinak cu a si.Zeitindah kum khat chung an sualnak caah sualthawinak an

tuah ning a si? Tlangbawi Ngan Aaron nih Israelmi vialte hnacaah raithawinak kha a tuah. Cucaah Johan cu Aaron tefa a si iTlangbawi Ngan si dingah aa tlak. Pathian nih a biakam bangina hnu bik tlangbawi ngan siding ah Johan cu a khaukhih.

Jesuh a chuah khan Biakam Hlun cu a dih cang caah tipilpetu Johan cu mi vialte kan aiawihtu le kan Tlangbawi Ngan asi. Biakam Hlun ah Aaron nih Israelmi vialte sualnak cu mehehnung cungah kut chuan in a chiah bantukin Biakam Thar ahcun tipil petu Johan nih vawlei sualnak vialte kha Jesuh cungahkutchuan in a chiah ve. A hmanung bik Biakam Hlun TlangbawiNgan le mi vialte aiawhtu a si bantukin vawlei sualnak vialtekha Jesuh cungah kut chuan in a chiatu a si.

Johan nih kan sualnak vialte Jesuh cungah a chiah cang caah,Ti le Thlarau Thawngtha kan zumhnak thawngin khamh kansi. Pathian nih a rak timh cang bantukin misual mi hna khamhkan si nakhnga Jesuh cu tuufa ah a cang i khamhnak rian kha atuan. “Vawlei sualnak vialte ka cungah a chiatu cu a hnu bikprofet le Tlangbawi Ngan a simi Johan hi a si,” tiah Jesuh nih akan chimh.

Amah tein Jesuh nih cucu a tuah kho lo maw? Zeicahdahtipil petu Johan cu a herh? Jesuh chuah hlan thlaruk ah tipilpetu a rak chuahnak a chan cu Biakam Hlun Pathian bia an tlinkhawh nakhnga le Biakam Hlun tlinnak ca dingah a si.

Jesuh cu Ngaknu Thiang Mary fapa a si i Johan cu a tarcangmi Elizabeth fapa a si.

Hi thil vialte hna hi misual mi khamh kan si nakhnga Pathiankhuakhannak le timhtuahnak an si. Kan sualnak chungin khamhkan si nakhnga Pathian nih Johan kha a vun thlah hmasa i ahnuah a Fapa Jesuh kha a hun tlanh. Johan cu mi vialte aiawhtule a hnu bik tlangbawi riantuan dingah thlah a si.

Page 127: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 127

NU HRIN VIALTE LAKAH ANGANBIKNU HRIN VIALTE LAKAH ANGANBIKNU HRIN VIALTE LAKAH ANGANBIKNU HRIN VIALTE LAKAH ANGANBIKNU HRIN VIALTE LAKAH ANGANBIK

Vawlei cungah a ngan bikmi ahodah a si?

Tipil petu Johan

“Johan zultu pawl cu an kir tikah khan Jesuh nih Johan kongcu mizapi kha a chimh hna. Thetse ram i Johan sin i nan va kalah khan zeidah hmuh nan i ruah? Thli nih a kuiter lengmangmiram hnah maw? Zei set dah zoh awkah nan va kal? Puandawhdawh in aa thuammi hna zoh awkah maw? Puandawhdawh in a thuammi cu bawi inn ah pei an um tawn cu?Zei set dah hmuh nan i ruahchihmi cu a si, ka chim tuah u.Profet maw? Profet nakin biapi deuh a simi pei nan hmuh canghi! Johan hi Cathiang nih, “Hika ah hin ka lamkaltu cu a umko, Amah cu nangmah lam sialtu dingah na hmaiah ka thlahlai, tiah Pathian nih a ti tiah a timi kha a si. Hihi i cinken hmanhu: nu chungin a chuakmi lakah vawlei cungah hin Johan tlukina nganmi ahohmanh an um lo; sihmanhselaw vancung pennakchung i a ummi hna lak i a hme bik hmanh Johan nakin a ngandeuh. Johan nih a rat ri in nihin ni tiang vancung pennak hitonghmang loin tuknak a ing i tonghmang loin khua a sami hnanih cun lak an timh,” tiah a ti. “Johan caan tiangah khan profetvialte hna le Moses phungbia nih vancung pennak kong hi anchim, cun cu bia cu nan zumh duh ahcun Johan hi Elijah kha asi i a ra lai tiah rak timi kha a si,” Mat 11:7-14.

“Rul sivai ngei hna, nan sualnak kha i ngaihchih u,” tiah aau lengmangmi Tipil petu Johan hmuh duh ah mi tampi khathese ram ah an kal. Jesuh nih, “Zeikodah zoh awkah nan vakal? Puan dawhdawh in aa thuammi hna zoh awkah maw?Puan dawhdawh in aa thuammi hna cu siangpahrang hna inn

Page 128: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

128 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

ah pei an um cu,” tiah a ti hna.Johan lianhngannak kha Jesuh hrimhrim nih a chim. “Zei

ko dah zoh awkah nan va kal? Thli nih a kuiter lengmangmiram hmanh zoh awkah maw? Puan dawhdawh in aa thuammihna zoh awkah maw? Puan dawhdawh in aa thuammi hna cuBawi inn ah pei an um tawn cu. Asinain amah cu siangpahrangnakin a ngan deuh,” tiah Jesuh nih a ti. “Puan dawhdawh in aathuammi hna cu bawi inn ah pei an um tawn cu. Zeikodah zohawkah nan va kal? Profet maw? profet nakin biapi deuh a simipei nan hmuh cang hi.”

A hlan lioah cun siangpahrang hna nakin profet hi an rakngan deuh. Tipil petu Johan hi siangpahrang le profet hna nakina rak biapi deuh. Biakam Hlun profet vialte nakin a biapi deuh.A hmasa bik Tlangbawi Ngan Aaron nakin mi vialte aiawhtu,a hnu bik Tlangbawi Ngan a simi Johan kha a ngan deuh.Zeicahtiah Jesuh hrimhrim nih nu hrin vialte lakah Johan nakngan deuh an um lo tiah a ti.

Mi vialte aiawhtu cu ahodah a si? Jesuh chim loin ahodahvawlei cungah a ngan bik? Tipil petu Johan. “Profet nakin biapideuh a simi pei nan hmuh cang hi, zohhmanh u, hika ah hin kalamkaltu cu a um ko. Amah cu nangmah lam sialtu dingah nahmaiah ka thlah lai, tiah Pathian nih a ti.”

Johan nih sualnak ral tuk ding a dih cang tiah a ti. “Zohhmanhu, Pathian tuufa, vawlei sualnak a kalpitu khi!”

Hihi i cinken hmanh u: “nu chungin a chuakmi lakah vawleicungah hin Johan tlukin a nganmi ahohmanh an um lo,” Mat11:11. Nu chung chuak lakah Johan nak ngan deuh an um balmaw?

Nu chungin a chuakmi ti nih a sawh duhmi cu zeidah a si?Vawlei cung minung vialte tinak a si. Adam dah ti lo cu, nuchungin a chuakmi kan si dih. Cu nu chungin a chuakmi vialtelakah Johan nak ngan deuh an um lo. Cucaah Tipil petu Johan

Page 129: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 129

cu minung vialte hna ai awhtu, a hnu bik tlangbawi le profet asi.

Biakam Hlun ah Aaron le a fale hna cu a zungzal tlangbawiriantuantu chungah Pathian nih a thimmi hna le a fehtermi hnaan si. An sualnak vialte kha Aaron le a fale hna thawngin tawlawk a si timi kha Pathian tinhmi a si.

Levimi chungin minung pakhat khat nih sual thianhnak tuahtim sehlaw amah tu a thi hnga. Levimi nih an tuah khawh tawkcu, biaktheng cung khangh dingmi thing rak khawmh, savunrak hawh, saril rak tawl, le sa thau rak thim hna kha an si. Levimihna nih khan tlangbawi tuah dingmi rian kha tuah khawhnaknawl an ngei lo. An tuah ahcun an thi lai. Cucu Pathian Nawlbiaa si. Ahohmanh nih Pathian Nawlbia cu lonh khawh a si lo.

Vawlei cungah Johan nak nganmi ahomanh an chuak rihlo. Johan hi a ngan bik a si. “Johan nih a rat ri in nihin ni tiangvancung pennak hi tong hmang loin tuknak a ing i tonghmangloin khua a sami hna nih cun lak an timh.”

Minung tlanhnak cu Johan nih Jesuh tipil a pek ri khan atlam a tling i Jesuh a zummi paoh cu vancung pennak chungahan lut lai. Zeicahtiah mi dingmi ah pom an si. Zekhariah nih afapa Johan kongah a chimmi kan zoh rih lai.

JOHAN PA ZEKHARIAH CHIMMIJOHAN PA ZEKHARIAH CHIMMIJOHAN PA ZEKHARIAH CHIMMIJOHAN PA ZEKHARIAH CHIMMIJOHAN PA ZEKHARIAH CHIMMI

Zekhariah nih a fapa kongah zeidah a rak chim chung?

A mi hna nih khamhnak an hmuhnaklai Bawipa lam kha a sialpiak lai ti a si.

Page 130: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

130 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

Luke 1:67-80 “A pa Zekhariah cu Thiang Thlarau in a khati, Pathian bia kha a chim: Bawipa Israel Pathian cu thangthat usih. A mi hna bawmh awkah a ra cang i a luatter cang hna. Kancaah a thawngmi khamhtu kha a chuahter cang. Amah cu a salDavid tefa kha a si. Hlanliopi ah a profet thiang hna sinin, kanral hna kut chungin le kanmah a kan huatu vialte hna sin khan,khamh awkah bia a kan kam. Kan pupa hna cu, nan cungahzaangfahnak an ngei lai, a ti hna i a thiangmi a biakamnak khaka philh lo, tiah a ti hna. Kan ral hna kut chungin luatter awkahle amah cu tihnak um loin a rian kan tuan nakhnga, kan puAbraham sinah chiatser in bia aa kam i cucu kan nun chungvialte, amah hmaiah thianghlim le ding tein kan um nakhngacaah a si. Nang, ka fa, nangmah hi Cung Nung Bik Pathianprofet tiah ti na si lai. Amah lam kha rak sersiampiak awkahBawipa hmaiah cun na rak kal chung lai. A mi hna kha, nansual ngaihthiam nan sinak thawngin khamhnak nan hmuh lai,tiah na chimh hna lai. Zeicahtiah kan Pathian cu zaangfahthiammi le mi nunnem a si. Khamhnak khuaceu tha cu kancungah a tlunter lai i thihnak thladem mui lak i a ummi hna khavancung in a vun ceuh hna lai. Kannih cu daihnak lam ah a kanhruai lai, tiah a ti. Ngakchia cu a hong thang i thlarau in athawngmi a si, Israelmi zapi sinah a hun i langh hlantiang theseram ah cun a um.”

Zekhariah nih thil pahnih a chimchungmi a um: Mi vialtesiangpahrang a chuak. Ahme 68 in 73 tiang, Pathian nihAbraham sinah chiatser in biakamnak a tuahmi a philh locaah a mi hna an ral kut chungin khamh an si nakhngaNgaknu Thiang Mary nih Jesuh a hrin.

Ahme 74, “Kan ral hna kut chungin luatter awkah, Amahcu tihnak um loin a rian kan tuan lai,” Hihi Abraham le Israelmihna sinah Pathian nih biakamnak a rak tuahmi a kan theihtertua si. “Amah cu tihnak um loin a rian kan tuan nakhnga,” tiah a

Page 131: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 131

ti.Ahme 76 ah cun a Fapa kong kha hitihin a chim; “Nang, ka

fa, nangmah hi cungnung Bik Pathian profet tiah ti na si lai,Amah lam kha rak sersiam chung awkah Bawipa hmaiah cunna rak kal chung lai. A mi hna kha, nan sual ngaihthiam nansinak thawngin khamhnak nan hmu lai, tiah na chimh hna lai.Zeicahtiah, kan Pathian cu zaangfah thiammi le mi nunnem asi. Khamhnak khuaceu tha cu kan cungah a tlunter lai i thihnakthladem mui lak i a ummi hna kha vancung in a vun ceuh hnalai. Kannih cu daihnak lamah a kan hruai lai,” tiah a ti.

Hika ah “A mi hna kha, nan sual ngaihthiam nan si thawnginkhamhnak nan hmu lai,” tiah a ti. Aho thawngin dah khamhnak cu an hmuh lai tiah a ti? Tipil petu Johan thawngin. Cucuna hmu kho maw? Jesuh cu Pathian Fapa vawlei sualnak vialtea kalpitu a si timi kha Pathian bia bangin Tipil petu Johanthawngin kan hngalh khawh.

“Pathian Fapa Jesuh Khrih kong cu hitihin aa thawkning asi. Profet Isaiah nih; Pathian nih ka Thlarau cu na hmaiah kathlah lai i na lam kha an sialpiak lai, a ti bantuk le cun mi pakhatkha ramlak ah a au i Bawipa lam kha rak remh tuah u, A kalnakding lam kha ding tein rak ser u a ti bantuk kha a si taktak.Cucaah Johan cu ramlak ah khan a hung chuak i mi kha tipilnaka pek hna i phung kha a chimh hna. “Nan lung i thleng u lawtipilnak kha ing tuah u, cun Pathian nih nan sualnak kha anngaihthiam hna lai,” tiah a ti hna. Judearam le Jerusalem khua ia ummi hna nih khan amah cu an fuh luaimai i an sualnak khaan i phuang i Jordan tiva ah khan tipilnak kha a pek hna,” Mark1:1-5.

Gentile siasal biaknak khan an i mer hna i Johan nih tipilnaka pek hna. Asinain Johan nih “Pathian sin nan i mer nakhngatiin tipilnak kan pek hna. Asinain a ra dingmi Pathian Fapa cunan sualnak vialte a cungah chiah a sinak lai tipilnak ka pek lai.

Page 132: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

132 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

Tipilnak kan pek hna bantukin cucu nan zumh a si ahcun BiakamHlun chungah kutchuan in sualnak cu meheh nung cungah chiaha si bantukin na sualnak vialte zong Jesuh cungah chiah a silai,” tiah a ti hna.

Jesuh Jordan tiva tipil innak nih a sawh duh taktakmi cuthihnak tiva ah tipil in tinak a si. Ruak thlahnak ah kan saktawnmi cu, “Tu hnuah khuatha ah” timi hla bia bang khin kanthih tikah, Jordan tiva kan tan lai. Jordan tiva cu thihnak tiva asi.Cu thihnak tiva ahcun Jesuh cu tipilnak pek a si.

KAN SUALNAK A KALPITU TIPILKAN SUALNAK A KALPITU TIPILKAN SUALNAK A KALPITU TIPILKAN SUALNAK A KALPITU TIPILKAN SUALNAK A KALPITU TIPILINNAKINNAKINNAKINNAKINNAK

Biakam Thar chungahlu cung kutchuannak cu zeidah a si?

Jesuh tipil innak

Mat. 3:13-17, “Cu caan ah cun Jesuh cu Galileram in Jor-dan tiva ah khan Johan sin i tipil in awkah a va kal. Sihmanhsehlaw Johan nih cun a rak al i, keimah pei nangmah nih tipilpek awk ka si cu, ka sin i nangmah lehtuk na rat tiah a ti. Sihmanhsehlaw Jesuh nih cun, Atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuahawk a si a timi paoh cu i tuah ko seh tiah a leh. Cucaah Johancu a hna a tla ve. Tipilnak a in dih cangka cun Jesuh cu ti chungcun a chuak. Van kha aa hung i Pathian Thlarau cu thurobantu kin a rung zuang i a cung aa fut kha a hmuh. Cun vancungin aw pakhat a rung thang i, Amah hi ka dawtmi ka Fapa a si,Amah cungah hin ka lung a tling, tiah a ti.”

Jesuh cu Jordan tiva ah khan a va kal i Johan nih tipilnak a

Page 133: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 133

rak pek. “Tipilnak ka pe” Keimah pei nangmah nih tipil pekawk ka si cu, nangmah leh tuk ka sinah na rat? tiah a ti. VanTlangbawi Ngan le Vawlei Tlangbawi Ngan kha hmunkhatteah an i tong.

Hebru cauk nih a chim bangin Melkhizidek tlangbawi siningin Jesuh Khrih cu a zungzal in Tlangbawi Ngan a si.Chuahkehnak a ngei lo. Aaron tefa zong a si lo i aho tefa hmanha si lo. Amah cu a kan sertu Pathian Fapa a si. Amah cu amaha si ko. Chuahkehnak a ngei lo. Asinain vancung sunparnakvialte kha kal takin a mi hna khamh awkah hi vawlei cungah ara.

Satan hlenthawinak chungah harsatnak a tongmi hna misualmi hna khamh dingah hi vawlei ah a tum. Cu pinah, Johan nihtipilnak a peknak thawngin vawlei sualnak vialte kha aa lakdih. “Sihmanh sehlaw Jesuh nih cun, Atu cu hitihin si ko seh.Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh tiah a leh.Cucaah Johan cu a hna a tla ve.”

“Atu cu hitihin si ko seh.” Si ko seh! Jesuh nih mi vialteaiawhtu kha, “Hitihin si ko seh,” a ti i, a hmaiah khan a lu akhun. Biakam Hlun chungah Pathian sin raithawinak tuah paohah misual pa a si lo ah tlangbawi nih a kut kha meheh nung lucungah a chuan i a sualnak kha a cungah chiah a si. Lu cungkutchuan ti sullam cu, “hei chiah, hei pek tinak,” a si.

Tipilpetu Johan nih Jesuh tipil a peknak kha Biakam Hlunchung lu cung kut chuannak he pehtlaihnak a ngei maw?Pehtlaihnak a ngei, “A cungah chiah,” “Vui” “tawl” ti le“raithawi” ti hna hi aa khatmi an si. Biakam Hlun hi a thlaamlawng a si i Biakam Thar hi a taktak cu a si.

Biakam hlun ah cun, misual pa nih a kut khatuu nung cungaha chuan lai i tuu nung cungah a sualnak cu a chiah lai i, a sualnakcaah tuu cu a thi lai. A thih tikah tuu cu vui a si. Tuu cungah kuta chuantu pa sualnak tu nih khan a theihpi! Tuu cungah a

Page 134: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

134 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

sualnak a chiagtu pa sualnak cu a thiang ko hnga lo maw?Tahchunhnak ah pawvuah hi sualnak kan ti lai i, micro-

phone hi tuu kan ti lai. Mirophone cungah pavuah ka chiah icu cungah ka kut ka chuan. Cuticun ka kut hi microphonecungah ka chuan tikah sualnak cu microphone, cungah ka chiahdih. Cucu siseh tiah Pathian hrimhrim nih a rak timhtuahmi asi. “Na kut kha a cungah chuang,” ti a si. Sualnak chunginkhamh a sinak dingah mi pakhatkhat nih kut chuan a herh cuhnu lawngah a sualnak a thiang lai. Jesuh tipilinnak nih a sawhduh taktak mi cu tawlnak, vuinak le sualnak a cungah chiahtinak a si.

Pathian nih tuah awka si a timi paoh cu

i tuah ko seh timi nihhin zeidah a sawh duh?

Jesuh cungah sualnak vialtechiahnak thawngin sualnak

vialte tawl tinak a si.

Vawlei sualnak vialte lak dingin Jesuh tipil a in tikah hinsualnak vialte kha Jesuh cungah chiah a si taktak maw? Vawleisualnak vialte kha Jesuh cungah chiah a si i mi vialte tlanh kansi. Biakam Hlun chung raithawi ning he khan aa khat. Jesuhcu vawlei cungah a ra i, tipil a in lai ah Jordan tiva ah hitihin achim. “Atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuah awk a si a timipaoh cu i tuah ko seh,” tiah a ti. Mat. 3:15.

Tipil in ding ka si ko tiah Jesuh nih a ti. A tipil innak thawnginPathian nih tuah awk a si a timi paoh tuah cu a hmaanmi a siko. “Tuah awk timi paoh” ti sullam cu ‘Ahmaan bikmi’ le a

Page 135: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 135

rem bikmi tinak a si. Cucaah cun tuah ding timi paoh kha cu antuah awk a si ko. A sullam cu Johan nih Jesuh tipilnak a pekmikha ahmaanmi a si ko. Cucu sualnak vialte a cungah chiah a sikhawh nakhnga caah a si.

Jesuh tipil innak, raithawinak le kan zumhnak thawnginPathian nih khamhnak a kan pek “Mi vialte hi kan sualnakruangah Satan nih a kan temtawn i harsatnak tampi kan ngei.Cucaah nang cu mi vialte aiawhtu na si caah mi vialte nih ansualnak chungin ngaihthiamnak an hmuh khawh naklai tipilnakna ka pek a herh ko. Cu hnu lawngah cun khamhnakriantuannakcu a tlam a tling lai, tiah Jesuh nih Johan cu a ti.”

“Ka theihthiam,” tiah Johan nih a ti i tipilnak cu a pek. Johannih a kut cu Jesuh cungah cun a chuan. Jesuh cu kan sualnakvialte a kan tawlpiaktu le a kan khamhtu a si. A kan tlanhnak lekhamhnak kan zumhnakthawngin kannih cu khamh kan si.Cucu na zum kho maw?

Mi vialte aiawhtu Johan nih Jesuh tipilnak a pek hnuah Jesuhnih a tuahmi cu mi vialte sualnak kha a cungah i phurh in kumthum le cheu chung hi vawlei ah Thawngtha chim kha a si.

A sual lioah an tlaihmi nu kha Jesuh nih, “Kei zong nih sualkan phaw e lo,” tiah a ti. Zeicahdah sual kan phaw ve lo tiah ati tiah cun a sualnak vialte kha Jesuh nih aa lak dih cang i cusualnak ruangah cun vailamtahnak cungah thi ding a si caah asi. Gethsemane timi hmun i thla a cam ah khan kan Pa hi hrai hika lakpiak tiah voi thum thla a cam asinain a rauh hlanah,“Keimah duhning si hlah seh, nangmah duhning si ko seh,”tiah a ti than.

Page 136: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

136 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

ZOHMANH U, PATHIAN TUFA VAWLEIZOHMANH U, PATHIAN TUFA VAWLEIZOHMANH U, PATHIAN TUFA VAWLEIZOHMANH U, PATHIAN TUFA VAWLEIZOHMANH U, PATHIAN TUFA VAWLEISUALNAK A KALPITU KHI!SUALNAK A KALPITU KHI!SUALNAK A KALPITU KHI!SUALNAK A KALPITU KHI!SUALNAK A KALPITU KHI!

Sualnak zeizatdahJesuh nih a kalpi?

Vawlei sualnak dihlak

“A thaizing ah Johan nih cun Jesuh cu a sin i a rat kha a rakhmuh i, Zohhmanh u, Pathian tufa, vawlei sualnak a kalpitukhi!” tiah a ti. Johan 1:29. Johan nih tipil a pek a thaizing ahJesuh kha a sin i a rat kha a hmuh tikah, “Zohmanh u, Pathiantufa, vawlei sualnak a kalpitu khi!” tiah mizapi kha a chimhhna.

Pathian Fapa Jesuh cu hi vawlei ah a ra i, vawlei sualnakvialte kha a lak dih. Tipil petu Johan nih a chim thanmi cu, (Jn.1:35-36) “A thaizing ah Jesuh cu aa chawk i cu lioah cun Johanle a zultu pahnih nih an dirnak khan an hmuh than. Johan nih cuna hei zoh i, “Pathian tufa khi zohmanh u,”” tiah a ti.

Pathian tufa ti a sullam cu Biakam Hlun Israelmi hna sualnakcaah a hmaanmi a dikmi raithawinak tuahtu tinak a si. Nangmahle keimah caah Pathian Fapa cu hi vawlei ah a ra i kan sualnakvialte, vawlei ser hramthokin a dongh tiang sualnak, kan ichuahpimi sualnak, le kan tuahmi sualnak dihlak, kan thintawinak le palhnak vialte kha a lak dih. Tipil a innak le vailamtahnak cung a thisen thawngin kannih vialte a kan khamh cang.

Jesuh nih kan sualnak vialte a lak dih i khamhnak a kan pekkha na thei cang maw? “Vawlei sualnak vialte a kalpitu Pathian tufa,” tiah kan Bible nih a ti.

Jesuh chuah hlan chan paoh kha BC tiah kawh a si i a chuahhnu paoh kha AD tiah kawh a si. Jesuh cu AD pakhat ah a

Page 137: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 137

chuak i AD 30 ah vawlei sualnak vialte kha a lak dih. Aluanciami kum 2000 hrawngah khan Jesuh cu hi vawlei ah kansualnak vialte lak dingin a ra kan ti ko lai.

AD 30 ah tipil petu Johan nih tipilnak a pek i, a thaizing ahJohan nih “Zohhmanh u, Pathian tufa, vawlei sualnak a kalpitukhi! tiah a ti. Zohhmanh u” kan sualnak vialte a kalpitu Jesuhkha zum u, amah cu Pathian tufa, kan sualnak vialte chungin akan khamhtu a si tiah Johan nih mizapi kha a chimh hna.

Kan sualnak vialte kha Jesuh nih a lak dih caah sual ral dohding kan ngei ti lo. Kan sualnak vialte Pathian tufa nih a kalpidih caah sualnak kan ngei ti lo. Na sualnak le ka sualnak vialteJesuh nih a kalpi dih cang tiah Johan nih a kan chimh. “Johannih cun mi kha ceunak kong cu a chimh hna. Mi vialte nih cuncu kong cu an theih i an zumhnak hnga annih chimh awk i a ratcu a si,” Johan 1:7.

Jesuh nih kan sualnak a kalpinak kong hi Johan nih chimloin um sehlaw kan hngal kho hnga maw? Bible nih a kanchimh lengmangmi cu Jesuh cu kan caah a thi ti a si. Johan niha chim vemi cu Jesuh nih kan sualnak vialte a kalpi dih ti a si.

Vawlei sualnak cu zeizatriamruam dah a si?

Vawlei thok ka in caan donghtiang mi vialte sualnak

Mi tampi nih cun Jesuh a thih hnuah an chim nain Johan nihcun Jesuh a nun lio hrimhrim ah, “Vawlei sualnak a kalpitukhi,” tiah a rak chim. Jesuh zultu hna zong nih Jesuh khamhnakThawngtha cu an rak chim. Jesuh nih kan sualnak a kalpi iamah cu kan khamhtu a si tiah an rak aupi.

Jesuh nih kum 30 asilioah vawlei sualnak vialte a rak i kalpi

Page 138: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

138 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

dih. Atu kum 100 na tling rih lo. A hmaan ko lo maw? A tangleihmanthlak hi kan fian khawh nakhnga zoh hna u sih.

Adam Abraham Jesuh tipil innak Atu lio Caan dongh Ni4000B.C 2000B.C 30A.D 2000A.D ?A.D

Vawlei sualnak dihlak

Minung nih sualnak an ngeih kha Jesuh a rat hlan kum thongli(4000) ti hna u sih, Atu hi Jesuh a ratnak in kum 2000 hrawnga si. Zei can vawlei a hmun rih lai kan hngal lo. Asinain a donghcaan cu a phan te lai. “Kei cu Alfa le Omega ka si, hmasa bik lehnanung bik ka si, hramthawknak le donghnak ka si,” (Bia. 22:13) tiah Jesuh nih a ti.

Caan donghnak cu a um hrimhrim lai. Kannih hi caan parleiah a ummi kan si. A thih hlan kum 3, AD 30 lioah khanJesuh nih kan sualnak vialte kha a kalpi dih cang.

“Pathian tufa, vawlei sualnak a kalpitu khi.” Na sualnak kasualnak le vawlei sualnak vialte kha Jesuh nih a kalpi dih. Aluancia kum 2000 lioah khan Jesuh nih kan sualnak vialte a lakdih, a kalpi dih cang. “Pathian tuufa, vawlei sualnak a kalpitukhi,” Na sualnak, ka sualnak, vawlei sualnak dihlak kha aa lakdih cang. Jesuh chuah hnupi ah a ummi kan si. Jesuh nih kansualnak a lak 2000 hnuah a nungmi kan si. Nihin tiang kannung i sualnak kha kan tuah. Jesuh cu Pathian tuufa, Vawleisualnak vialte a kalpitu a si. Hrin kan si bakin hi vawlei cungahnun hram kan i thawk.

Hrin kan si bak khan sualnak kan tuah maw tuah hlah?Sualnak kan tuah. Kum hra kan si tiangah sualnak kan tuahmaw? Kan tuah. Asiah cu sualnak hna cu Jesuh cungah chiahan si lo maw? Chiah an si. Sualnak vialte a cungah chiah a sicaah Jesuh cu kan khamhtu a si. Kan sualnak kha a cungah

Page 139: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 139

chiah sihlah sehlaw, zeitindah kan khamhtu cu a si khawh hnga?Sualnak vialte kha Jesuh cungah chiah an si.

Kum 11 in kum 20 karlak ah sualnak kan tuah maw tuahhlah? Kan tuah rilmal. Kan lungthin in sualnak kan tuah, tuahsernak hrimhrim in sualnak kan tuah. Sualnak tuah cu kan thiamngaingai. Sualnak tuah lo dingin tha tein cawnpiak kan si nainfawizang tein sualnak kan tuah thiamthiam.

Cu sualnak vialte hna cu Jesuh cungah chiah a si tiah Pathiannih a kan chimh. Kan sining kha a theih dih caah a hlankan insualnak vialte cu Jesuh cungah a chiah dih.

Zeican saudah kan nun lai? Tan riat a ritmi mawtaw cungahkan sualnak cu khinh u sihlaw a phur kho hnga lo, mawtawzakhat tluk a hau hnga.

Kan nun chungah sualnak zeizat dah kan tuah kha tha teinruat hmanh. Cu sualnak vialte hna cu vawlei sualnak an si kolo maw? An si ko. Kum 20 le 30 karlak zongah sualnak kantuah ko. Kan nunchung sualnak kan tuah. Cu vialte sualnakhna cu vawlei sualnak chungah khan an i tel dih.

MINUNG KHAMHTU, JESUH KHRIHMINUNG KHAMHTU, JESUH KHRIHMINUNG KHAMHTU, JESUH KHRIHMINUNG KHAMHTU, JESUH KHRIHMINUNG KHAMHTU, JESUH KHRIH

Sualnak zeizatdah Jesuh nih a kalpi?

A kan hringsortu sualnakdihlak, kan sualnak dihlak,

kan tefa sualnak dihlak, vawleicaan dongh tiang sualnak

dihlak, vawlei sualnak dihlak

Page 140: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

140 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

Cu sualnak vialte cu ka tawl dih cang tiah Jesuh nih a ti.“Tipilnak ka pe” tiah amah le amah kha Jesuh nih a ti khawh locaah mi vialte aiawhtu ah thimmi Johan kha a hmaiah Pathiannih a rak thlah. A min ah “Khuaruahhar fim chimtu, A thawngmiPathian” a simi nih a fimnak in mi vialte aiawhtu Johan kha avunthlah hmasa hnuah a Fapa Jesuh kha a vun thlah i minungsinak aa lak hnuah kan sualnak vialte kha Johan tipil peknakthawngin a lak dih, a kalpi dih. Cucu khuaruahhar khamhnak asi ko lo maw?

Khuaruahhar a si ko lo maw? Johan nih tipil a peknakthawngin vawlei sualnak vialte a tawl dih cang i, vailamtah ithihnak a tuarnak thawngin kan sualnak vialte chungin a kankhamh cang. Kan zapi a kan tlanh dih. Kum 20 in 100 karlakna sualnak vialte le na fale sualnak vialte kha Jesuh nih a tawldih cang. Amah cu Jesuh Khrih, mi vialte khamhtu a si.

Pathian timhtuahnak le tipil petu Johan nih kan sualnak vialteJesuh cungah a chiahnak thawngin le Jesuh zumhnak thawnginkhamh kan si. Misual kan si ti maw? Kan sualnak kha Jesuhcungah chiah a si maw? Kan sualnak vialte kha Jesuh nih akalpi dih cang caah misual kan si ti lo.

Aho nihdah vawlei cungah sualnak a um a ti khawh ti lai?Jesuh nih vawlei sualnak vialte a lak dih cang i a kalpi dihcang. Misual kan si ti lo. Kan sual te lai dingmi zong kha atheih i a kalpi dih. Mizeimaw cu kum 50 kan tling rih hna lo,kan chan chancheu hmanh a si rih lo nain kanmah kong kha anung zungzal mi chim in kan chim tawn. Mi tampi cuhnahnawknak tampi a ngeimi kan si men lai. Tahchunhnak aha chan chancheu lawng a nung ti cu nazi 12 chung lawng anungmi khi hei si seh. (ni khat ah nazi 24 chung a nungmi cuchan tlingin a nung ti a si hnga. Chim duhnak cu kum 100 anung dingmi kha kum 50 ah thih ahcun chan cheu lawng anung a si i, kum 100 a nun ahcun chan tling nung a si hnga).

Page 141: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 141

“Cu ngai cu! Ngaih cawk loin bia a kan chim huamtu katong hna, um na thei maw ... ” An chancheu nazi 12 lawng annung nain dong loin bia an chim.

Kan Khuazing zei ruiang ahdah na ka thih ter, 12 lawng annung ko nain chiatserh nak bia tampi an chin.

Zanlei nazi 7, 8 hrawngah zanlei nitlak hnu ceu a ton caah,caan rau lo teah thihnak nih a phanh. A cheu cu nazi 20, 21chung an nung i a cheu cu chan tling nazi 24 chung an nungve. An nun chung vialte an thil tonmi kha an kan chimh tikahkan caah zeibantuk dah an si hnga? Kum 70, 80 kan nun caahkan caah zeihmanhlo bantuk an si ko lai. “Ka nihter hlah,” kanti men ko hna lai.

Pathian cu zungzal a nungmi a si. Hramthok le donghnakzong kha amah nih a khanmi le a tuahmi an si. Zungzal a nuncaah a zungzal caan chungah khan a nung tinak a si. Zungzalnunnak mit in kannih kha a kan zoh.

Jesuh nih vawlei sualnak vialte kha a lak i, vailamtahnakcungah “a dih cang,” a ti hnuah thihnak a tuar. Ni thum hnuaha tho than, zungzal a hmunmi Pa orhlei kamah a thu i kan nihvialte kha a kan hmuh.

Ka nun chung caan tawite lawng a si ko nain ka sualnak atam tuk, sualnak tam tuk ka tuah caah ka sualnak vialtengeihthiam khawh a si hnga maw? tiah mi pakhat khat nih aruat ko lai.

Asinain Pathian nih, “Ka nihter hlah u,” a ti. “Nihin tiang nasualnak chung lawnglawng khan kan khamh loh, An hrinsortuhna sualnak dihlak, na tefa hna sualnak dihlak vialte chunginkan khamh cang,” tiah a ti. Cucu na zum kho maw? Zum law,a man loin pekmi khamhnak cu na hmuh lai i vancung pennakchungah na lut lai.

Kan ruahnak kha zum hlah u, Pathian bia tu kha zum deuhu sih. “Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh”

Page 142: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

142 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

Pa thian nih tuah awk a si a timi paoh cu vawlei sualnak akalpitu Pa thian tufa cungah khan a tling cang. Jesuh nih vawleisualnak vialte aa lak maw? Aa lak dih.

Vailamtahnak cungahJesuh chimmi bia kha

zeidah a si?

“Aa lim cang”

Jesuh Khrih nih vawlei sualnak vialte kha a lak i, PontuisPilate biaceihnak zungah thi dingin bia an ceih hnuahvailamtahnak cungah an thah.

“A vailamtahnak kha amah nih a put i, Luruh hmun an timikha an phan (Hebru holh cun Colgotha ti a si). Cuka ah cunvailam cungah khan an khenh chih. Midang pa hnih zong akehlei ah pakhat a orhlei ah pakhat, an tah ve hna i Jesuh cu ankarlak ah a um. Pilate nih ca pakhat a tial i vailam tahnak cungahcun a tar. A tialmi cu “NAZARETH KHUAMI JESUHJUDAH SIANG PAHRANG” ti a si. Jesuh vailam i an tahnakhmun cu khuapi khan a hlat lo caah cucu Judahmi tampi nih anrel. A ca cu Hebru holh le Latin holh le Grik holh in a tial,” Jn.19:17-20.

Vailam an tah hnuah zeidah a cang ti kha kan zoh hmanhlai. “Atu cu zeizong vialte kha a tling dih cang ti kha Jesuh nihcun a hngalh i Cathiang nih a rak chimmi tlinternak caah khan,‘Ka ti a hal’ tiah a ti. Cuka ah cun mitsur zu thor an chiahnakumpu pakhat a um i zu thor chungah cun puanchia kha an vunhnim hnuah feipar ah an temh i Jesuh cu an hun tuh. Jesuh nihmitsur zu thor cu a vun dawp i ‘Aa lim cang’ tiah a ti. Cun a lua khun i a thi.” Johan 19:28-30. Baibal nih a chim bangin Jesuh

Page 143: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 143

nih kan sualnak vialte kha a kalpi dih.Mitsur zu thor cu a dawp hnuah, “Aa lim cang,” tiah Jesuh

nih a ti.Cun a lu a khun i a thi. Ni thum hnuah thihnak in a thothan i vancung ah a kai.

Hebru 10:1-9 “A taktak le a ngaingai a simi thil kha Judahphung nih hin tling ngaingai le hmaan ngaingai in a langhterkho lo. A ra dingmi thil tha muithlam ceo a rak si. An tuahtawnmi raithawinak kha kum fate in tuah lengmang a si ko.Cucaah cun zeitindah hi Nawlbia nih hin, Pathian a biami hnacu, cu raithawinak an tuahmi thawng cun mithiang ah a serkhawh hna lai? Pathian a biami hna kha an sualnak thenhpiakrak si taktak hna sehlaw, kan sual tiah i phuhrunnak an ngei tihnga lo i raithawinak vialte kha an rak ngol cang hnga.Sihmanhsehlaw raithawinak nih khan, an sualnak tu kha, kumfate in a hngalhter lengmang hna. Zeitintiah cawtum thi le mehehthi nih cun sualnak kha a hlo kho taktak bal lo. Cucaah Khrihnih vawlei i a rung tum lai ah khan Pathian cu a thawh i,‘Raithawinak le a pekchanhmi thil cu na duhmi an si lo,sihmanhsehlaw keimah caah taksa pum kha na ka timhpiak cang.Biaktheng cungah a pumning in khanghmi sa cu na lawmhmi asi lo, sual thenhnak ca i thawimi sa zong na lawmhmi a si lo.Cucaah ka thawh i, ‘Nawlbia cauk chungah aa tial bantukin,Pathian nangmah nih tuah seh ti na ka duhmi tuah awkah ka raka ti,’ a ti. A hmasa bikah, Raithawinak siseh, pekchanhmi thilsiseh, biaktheng cungah khanghmi saram si hna seh, sualthenhnak caah tuahmi raithawinak si hna seh, na duhmi an si loi na lawmhmi zong an si lo a ti. Hi raithawinak vialte hi Nawlbianingin tuah an si ko nain hitihin a ti. Cun a thawh than i, ‘Pathiannangmah nih tuahseh ti na ka duhmi tuah awkah ka ra,’ a ti.Cuticun Pathian nih raithawinak hlun vialte kha a hlawt hna iKhrih raithawinak khan a thlen hna.’”

Page 144: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

144 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

ZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAKZUNGZAL TLANHNAK

Jesuh kan zumh hnu nifate kan sualnakkha zeitindah kan tuah lai?

Tipil a innak thawngin Jesuh nihkan sualnak vialte kha a thenh cang

ti kha kan zumh, lai.

A taktak ahcun, Nawlbia cu a ra dingmi thil tha muithlamceo a rak si. Biakam Hlun raithawinak (meheh le tuu) nih a rakhmuhsak chungmi cu Jesuh vawlei ah a rat nak lai i kan sualnakvialte a lak dih lai nak le thihnak a in lainak kong kha a si.

Cu raithawinak, thihnak cu Biakam Hlun chung David,Abraham le a dang tampi nih an rak theih i an rak zumh cang.Messiah, Khrih (Khrih ti sullam cu Khamhtu tinak a si) a ra laii kan sualnak vialte a kan tawlpiak lai ti kha an zumh. Tlanhnakkha an zumh i, an zumhnak thawngin khamh an si.

Nawlbia cu a ra dingmi thil tha muithlam ceo a rak si. Nitin,kumtin sualnak caah raithawinak le pekchanhnak thawngintlanhnak taktak kan hmu kho lai lo. Cucaah a tlingmi, zungzala nungmi, dotlami Pathian Fapa kha vawlei ah a rat a herh.

Jesuh nih a ka thlahtu ka Pa duhnak tuah ah ka ra tiah a ti.Cun a thawh than i, “Pathian, nangmah nih tuah seh ti na kaduhmi tuah awkah ka ra a ti. Cuticun Pathian nih raithawinakhlun vialte kha a hlawt hna i Khrih raithawinak khan a thlenhna.” Amah kan zumhnak thawngin le Biakam Hlun ah aatial bantukin Jesuh nih kan sualnak a lak dih cang caahkannih cu khamh le tlanh kan si cang.

Hebru 10:10 “Jesuh Khrih nih Pathian duhmi kha a tuah

Page 145: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 145

caah, voi khat ah zalak in amah a pum a pekchanhnak thawngkhan kannih cu kan sualnak chungin a kan thenh cang.” Jesuhnih voikhat ah zalak in a pumsa a pekchanhnak thawngin thianterkan si cang. Thianter kan si maw, si hlah? Thianter kan si.

Thianter ti a sullam cu zeidah a si? Pa Pathian nih Jesuh cuvawlei ah a vun thlah i Johan nih tipil a peknak thawngin kansualnak vialte kha a lakdih hnuah vailam cungah voi khat ahzalak in biacaih kha a tong. Cucaah sualnak ruangah a chuakmiharsatnak vialte chung khan a kan khamh cang. Cucu Pathianduhning kha a rak si.

Khamhnak kan hmuh khawh nakhnga Jesuh nih voi khatah zalakin raithawinak a tuah caah kan nih cu thianter kan si.Jesuh nih kan sualnak caah raithawinak a tuah i kan aiawh ahthihnak a tuar, cucaah kannih cu biaceihnak chungin kan luatcang.

Biakam Hlun ahcun nifate raithawinak kha tuah a si.Zeicahtiah a sual than lengmangmi kha tawl than lengmang ahau caah a si.

PETER KE TAWLNAK THLARAU LEIPETER KE TAWLNAK THLARAU LEIPETER KE TAWLNAK THLARAU LEIPETER KE TAWLNAK THLARAU LEIPETER KE TAWLNAK THLARAU LEISULLAMSULLAMSULLAMSULLAMSULLAM

Sual ngaihthiam kan sinaklai sualngaihchih in thlacam a hau maw?

A hau ti lo

John 13 chungah Jesuh nih Peter ke a tawlnak kan hmuh.Hmailei ah sualnak na tuah te lai; asinain cu sualnak vialte chungcun kan khamh cang, ti a cawnpiaknak caah a ke a tawlnak

Page 146: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

146 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

kha a si. Peter nih sualnak a tuah te lai ti kha Jesuh nih a hngalhcaah ti kha a laak i a ke kha a tawl.

Peter nih a al nain Jesuh nih cun, “ka tuahmi hi atu ahcun asullam na hngal lo, sihmanhselaw hnu deuh ah na hngalh telai,” tiah a leh. A chim duhmi cu hi hnu ah hin na sual than lai.Na sual nak vialte ka tawl dih hnuah hin na ka hlawt lai i nasual than te lai. Vancung ka kai hnu zongah sualnak na tuahthan te lai. Cucaah Satan kha tukforh ti hlah ka tinak caah nake hi kan tawl. Zeicah tiah na sual lai dingmi vialte kha lakpiakna si cang.

Nifate kan sualnak kha kan i ngaihchih lengmang awk a siti cawnpiaknak caah Peter ke kha a tawlmi a si maw? Asi lo.Khamh kan si nakhnga nifate kan sualnak i ngaihchih hau selawJesuh nih kan sualnak kha voikhat ah zalak in a lalotinak asihnga.

Asinain Jesuh nih voikhat ah zalak in nan sualnak chunginkan thianter cang hna tiah a ti. Nifate kan sualnak ruangah ingaihchih lengmang hau sehlaw Biakam Hlun bantuk kha kansi ko hnga. Cucaah ahodah a dingmi a um kho hnga?

Ahodah tlanhnak taktak a hmu kho hnga? Pathian hmanhzum ko u sihlaw ahodah sualnak ngei loin a um kho lai? Sualngaihchihnak ruangah ahodah thianter a si? Nifate dong loinsualnak kha ka tuah lengmang caah zeitindah cu sualnak vialtecaah cun ngaihthiamnak cu kan hal khawh cawk hnga? Kansualnak a tam tuk caah khamhnak lam a dawn sual hnga maw?Zinglei kan sualnak kha zanlei ahcun kan philh tawn i, zanleikan sualnak kha a thaizing ah cun kan philh tawn. Kan sualnakvialte i ngaihchih dih cu a si kho lomi thil a si.

Voi khat ah zalak in thianter kan sinak lai Jesuh nih tipilnak,raithawinak voikhat a in, a tuar. Kan sualnak kan i ngaihchihpaoh ah tlanh le khamh si loin kan sualnak vialte chung khanvoikhat ah zalak in tlanh le khamh kan si cang.

Page 147: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 147

Kan sualnak vialte Jesuh nih a lakdih ti kan zumhnakthawngin khamh kan si.

“Judah tlangbawi hna nih cun, dirhmun in an rian kha nifatean tuan lengmang i raithawinak an pekchanh tawnmi kha voitampi an pekchanh lengmang. Sihmanhselaw hi raithawinaknih hin sualnak kha a thenh taktak kho bal lo. Asinain Khrihnih cun raithawinak kha sualnak caah voi khat a ser i cucuzungzal ca in a za ko. Cu hnuah Pathian orhlei kamah khan athu. Cuka ah cun Pathian nih a ral kha a kelamh i a ser hna dingcaan kha a hngak. Voi khat raithawinak in an sualnak thenhpiaka simi hna cu zungzal ca in a tlingmi ah a ser hna. Cun ThiangThlarau zong nih tehte a khannak kha a kan hngalhter. A hmasabikah, Hmailei caan ah annih he ka tuah laimi biakamnak cuhihi a si. An lung chungah ka Nawlbia kha ka chiah lai i anruahnak chungah ka tial lai, a ti. Cun a thawh than i, ‘An sualnakle an thatlonak kha ka cinken ti lai lo,’ a ti fawn. Cucaah annihcu ngaihthiam an si hnuah cun an sualnak thenhnak ding ca iraithawinak kha a herh ti lo,” Heb 10:11-18.

“Ngaihthiam an si hnuah” timi sullam cu zeidah asi? Sualnak vialte kha pakhat hmanh ngan loin a zungzal ca in hlawnhdih tinak a si. Pathian nih an ngaihthiam dih cang. Cucu nazum kho maw? “Cucaah annih cu ngaihthiam an si hnuah cunan sual nak thenhpak ding ca i raithawinak kha a herh ti lo.”

A tawinak in kan zohthan lai. Tipil petu Johan nih Jesuhcungah a kut rak chuang hlah selaw, asiloah tipilnak rak pehlah sehlaw khamh kan si hnga maw? Khamh kan si kho lai lo.Ruat than hmanh u sih. Jesuh nih Johan kha mi vialte aiawhtuah rak thim hlah sehlaw,sualnak vialte kha Jesuh cungah chiahrak si hlah sehlaw, kan sualnak vialte kha a kalpi kho hngamaw? A kalpi kho lai lo, a tawl kho lai lo.

Pathian nawlbia cu a dingmi le a hmaanmi a si. Nan sualnakvialte a kalpitu nan khamhtu ka si tiah a kaa lawngin rak chim

Page 148: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

148 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

sehlaw khamh kan si hlei hnga maw? A pumsa hrimhrim inkan sualnak kha a lak i a kalpi a herh. Zeiruang ah dah Pathiana simi Jesuh cu taksa sinak kha i lak riangmang in kan lakah atlon len? Kan sualnak vialte aa lak khawh dih nakhnga dingcaah kan lakah taksa sinak i lak in a tlongleng.

Tipilnak rak ing hlah sehlaw kan sualnak cu a tang ko hngai vailam tahnak cung a thihnak cu pakpalawng men a si kohnga. Zeihmanh thatnak kan caah a ngei hnga lo.

Riantuan hram thok a timh ah khan Jesuh cu Johan sinahtipilnak in dingin a ra. Kum 30 a si ah riantuan a thok i 33 a siah a rian cu a tuan dih. Kum 30 a si ah Tipil petu Johan sinah ara i “Atu cu hitihin si ko seh, mi vialte khamh an si i mi dingmian si nakhnga hihi tuah awkah a tlak ko, a tu tipilnak ka peko,” tiah Jesuh nih Johan cu a ti.

Mi vialte khamh kan si nakhnga Jesuh tipilnak a ing. Johannih Jesuh cungah a kut a chuannak thawngin mi vialte sualnakJesuh nih alak i vialamtahnak cungah thihnak fak bik a tuar.Pathian fapa ngeicunte cu kan sualnak caah vailamtahnakcungah a thi.

Pathian cu dawtnak asinain Jesuh cu a thihter. Suimilampathum chung vawlei cu muihnak nih a khuh i a thih lai ahJesuh nih, Ka Pathian, ka Pathian, zeicahdah na ka kaltak, tiahfak piin a au. Kan sualnak vialte a liang cungah khinh a si hnuahkan caah sual biaceihnak vailam cungah a tuar i a kan khamh.Tipil innak um loin rak thi sehlaw Jesuh thihnak cu pakpalawng,santlai lo a si ko hnga.

Misual maw na simiding dah?

A lungthin chungah sualnaka ngei lomi miding na si

Page 149: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 149

Jesuh kan sualnak vialte lak loin le tipilnak ing loin, vailamtahcungah thi sehlaw a thihnak nih khan khamhnak, tlam tling achuahpi hnga lo. A zummi paoh nih khamhnak kan hmuhnakhnga mi vialte aiawhtu Johan nih Jesuh cungah kut chuanin kan sualnak kha a chiah dih i tipilnak a pek. Cu hnuah sualnakman ah vailamtahnak cungah biaceihnak a tuar. Curuangah tipilpetu Johan thokin nihin tiang vancung pennak cu tonghmangloin tuknak a ing.

Johan nih kan sualnak vialte Jesuh cungah a chiah dih caahkan sualnak kha ngaihthiam a si. Cucaah Pathian cu kan Patiah auh khawhnak nawl kan ngei i vancung pennak chungahraltha ngaiin kan lut kho.

Hebru 10:18 “Cucaah annih cu ngaihthiam an si hnuah cunan sual thenhnak ding ca i raithawinak kha a herh ti lo.” Misualnan si ti maw? Jesuh nih sualnak leiba a kan champiak cang.Sualnak leiba cham na herh ti maw?

Mi pakhat cu zu a din tuk caah leiba tampi a ngei. Ni khat cua fapa nih a leiba vialte cu a champiak dih. Zeitluk hmanh inzuding rak sihmanhsehlaw a fapa nih leiba a champiak dih caahleiba cham ding zeihmanh a ngei ti lo.

Cubantuk cun Jesuh nih kan ca hrangah a tuah. Kan sualleiba vialte kha Jesuh nih a hlan kan in tling tein a rak cham dihcang. Kan nun chung sualnak ca lawng si loin vawlei sualnakvialte caah leiba tlamtling tein a rak cham dih. Tipilnak a in ahkhan vawlei sualnak vialte kha a laak i cu sualnak leiba cu arak cham dih. Sualnak leiba cham ding kan ngei ti lo. Asiahatu, misual na si maw? Misual na si ti lo, mi dingmi na si cang.

A hramthok in hi khamhnak Thawngtha hi rak thei u sihlawJesuh zumh cu zeitluk fawi dah a si hnga. Asinain mi tampi nihkan rak hngalh balmi a si lo caah cu Thawngtha cu kan theihtikah kan khuaruah a har tawn.

A taktak ahcun, hi hi thawngtha a thar a si lo. A hramthok te

Page 150: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

150 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

ah a rak um cangmi Thawngtha a si. Kan rak theih rih lo ca tuah a si deuh. Ti le Thlarau kong Thawngtha hi kan Bible ah arak um cangmi a si. Nang le kei hrin kan si hlan, vawlei serhramthok khan hi Thawngtha bia hi a rak um diam cang icawlcanghnak a rak ngei zungzal.

TLANHNAK THAWNGTHATLANHNAK THAWNGTHATLANHNAK THAWNGTHATLANHNAK THAWNGTHATLANHNAK THAWNGTHA

Pathian hmaiahzeidah kan tuah lai?

Zungzal tlanhnak Thawngthakha kan zumh lai.

Kan chuah hlan piin Jesuh nih kan sualnak vialte kha a laaki a tawl dih cang.Sualnak na ngei ti maw? Ngei ti lo. Asi kunahthaizing i sualnak na tuah lai dingmi hna tah? Thaizing ah sualnakka tuah lai dingmi hna zong vawlei sualnak ah an i tel dih.

Thaizing sualnak kan tuah dingmi kha cu um rih seh. Atubak sualnak kan tuahmi zong kha vawlei sualnak ah aa tel dih.Cu vialte sualnak hna cu Jesuh cungah chiah a si i Jesuh nih atawl dih cang.

Thaizing kan sual lai dingmi tah aa tel maw? Aa tel dih,pakhat hmanh nganh tak loin a laak dih cang. Sualnak pakhattaktak hmanh a lak lomi le a kalpi lomi a um lo. Jesuh nih kansualnak vialte a laknak le sual man leiba a chamnak Thawngthacu lungthin dihlak in zumh ding kha Bible nih a kan fial.

“Pathian Fapa Jesuh Khrih kong Thawngtha cu hitihin athawkning a si.” Mark 1:1. Vancung Thawngtha culunglawmhnak in a khatmi Thawngtha a si. Jesuh nih, “Nan

Page 151: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK 151

sualnak vialte a latu, a kalpitu nan khamhtu ka si, nan ka zummaw?” tiah a kan hal. Minung rel cawk lo hna lakah, mi tlawmtelawng nih, “A si, na kan chimh bangin kan zumh. Hngalh afawimi te a si tiah chikkhat te ah kan theih,” tiah an ti. Na chimbantukin ka zumh a timi paoh cu Abraham bangin miding ahan cang lai.

Asinain mi zeimaw nih cun, “ka zum kho lo, a si kho bal lailo, cucu ka theih balmi zong a si lo,” tiah an ti ve. Jesuh nih,“Na sualnak ka la dih maw la dih lo ka chim tuah,” tiah a ti.“Nifate ka sualnak siloin, Adam sualnak na laak tiah an kacawnpiak,” tiah ka leh. Jesuh nih zeihmanh na sinah chim dingka ngei lo. “An in chimh bantukin fawi tein na zumh kha kahngalh caah hell ram ah na tla lai,” tiah a ti.

Jesuh khamhnak tlamtling zumhnak thawngin kannih cukhamh kan si. Sualnak ka ngei a timi hna cu hell ah an tla kolai. Anmah duhthimnak nawl a si ko.

Khamhnak Thawngtha hi tipil petu Johan in aa thok.Zeicahtiah Johan nih Jesuh tipil a peknak thawng khan kansualnak vialte tawl a si. Cu kan zumh cun kan sualnak chungkhan thianter kan si.

Paul nih cakuat a tialmi chungah Jesuh tipil innak kong khatampi a tial. Galati 3:27, “Khrih chungah tipilnak nan ing i Khrihnunnak in nan i thuam.” Khrih chungah tipil in ti a sullam cuKhrih chungah kan um tinak a si. Kan sualnak vialte cu Johannih Jesuh tipil a pek ah khan a cungah a chiah dih i, kan sualnakvialte cu tawl a si cang.

1 Peter 1:21 “Cucu atu i nanmah an khamhtu hna tipil innaka rak sawhtu hi a si. Tipil innak cu pum hnawm kholh hi a si lo,chiatha thleidannak thiang nih Pathian sin i biakamnak a tuahmitu hi a si. Tipil innak nih cun Jesuh Khrih thihnak in a thawhthannak thawngin an khamh hna.”

Jesuh tipil innak, vailamtahnak thisen le Johan chimmi a

Page 152: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

152 JESUH TIPIL INNAK LE SUAL NGAIH THIAMNAK

zummi hna lawng nih tlanhnak vel kha an co lai.Khamhnak a herhmi Jesuh tipil innak cu na lungthin in

cohlang law khamh na si lai.

Page 153: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 151

CAWNPIAKNAK (6)CAWNPIAKNAK (6)CAWNPIAKNAK (6)CAWNPIAKNAK (6)CAWNPIAKNAK (6)

THLARATHLARATHLARATHLARATHLARAU LE TI LEU LE TI LEU LE TI LEU LE TI LEU LE TI LE

THI HE A RAMI JTHI HE A RAMI JTHI HE A RAMI JTHI HE A RAMI JTHI HE A RAMI JESUHESUHESUHESUHESUH

Page 154: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 155: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 153

THLARAU LE TI LETHLARAU LE TI LETHLARAU LE TI LETHLARAU LE TI LETHLARAU LE TI LETHI HE A RAMI JESUHTHI HE A RAMI JESUHTHI HE A RAMI JESUHTHI HE A RAMI JESUHTHI HE A RAMI JESUH

< 1 Johan 5:1-12 >< 1 Johan 5:1-12 >< 1 Johan 5:1-12 >< 1 Johan 5:1-12 >< 1 Johan 5:1-12 >“Jesuh cu Messiah a si tiah a zummi paoh cu Pa“Jesuh cu Messiah a si tiah a zummi paoh cu Pa“Jesuh cu Messiah a si tiah a zummi paoh cu Pa“Jesuh cu Messiah a si tiah a zummi paoh cu Pa“Jesuh cu Messiah a si tiah a zummi paoh cu Pa

thian fa an si, Pa a dawmi paoh nih cun a fa zong khathian fa an si, Pa a dawmi paoh nih cun a fa zong khathian fa an si, Pa a dawmi paoh nih cun a fa zong khathian fa an si, Pa a dawmi paoh nih cun a fa zong khathian fa an si, Pa a dawmi paoh nih cun a fa zong khaan dawt tawn. Pathian fa kan dawt hna ti kan hngalhnakan dawt tawn. Pathian fa kan dawt hna ti kan hngalhnakan dawt tawn. Pathian fa kan dawt hna ti kan hngalhnakan dawt tawn. Pathian fa kan dawt hna ti kan hngalhnakan dawt tawn. Pathian fa kan dawt hna ti kan hngalhnakcu hihi a si, Pathian kha dawt i a nawl zulh kha a si.cu hihi a si, Pathian kha dawt i a nawl zulh kha a si.cu hihi a si, Pathian kha dawt i a nawl zulh kha a si.cu hihi a si, Pathian kha dawt i a nawl zulh kha a si.cu hihi a si, Pathian kha dawt i a nawl zulh kha a si.Zeicah tiah Pathian kan dawt ti cu a nawl kan zul tiZeicah tiah Pathian kan dawt ti cu a nawl kan zul tiZeicah tiah Pathian kan dawt ti cu a nawl kan zul tiZeicah tiah Pathian kan dawt ti cu a nawl kan zul tiZeicah tiah Pathian kan dawt ti cu a nawl kan zul tikha a si ko. Cun a Nawlbia cu kan caah a herh tuk lo.kha a si ko. Cun a Nawlbia cu kan caah a herh tuk lo.kha a si ko. Cun a Nawlbia cu kan caah a herh tuk lo.kha a si ko. Cun a Nawlbia cu kan caah a herh tuk lo.kha a si ko. Cun a Nawlbia cu kan caah a herh tuk lo.Zeicahtiah Pa thian fa asinain pa nih cun vawlei kha aZeicahtiah Pa thian fa asinain pa nih cun vawlei kha aZeicahtiah Pa thian fa asinain pa nih cun vawlei kha aZeicahtiah Pa thian fa asinain pa nih cun vawlei kha aZeicahtiah Pa thian fa asinain pa nih cun vawlei kha atei khawh. Vawlei kan tei khawhnak cu kan zumhnaktei khawh. Vawlei kan tei khawhnak cu kan zumhnaktei khawh. Vawlei kan tei khawhnak cu kan zumhnaktei khawh. Vawlei kan tei khawhnak cu kan zumhnaktei khawh. Vawlei kan tei khawhnak cu kan zumhnakhin a si. Vawlei cu ahodah a tei kho? Jesuh cu Pathianhin a si. Vawlei cu ahodah a tei kho? Jesuh cu Pathianhin a si. Vawlei cu ahodah a tei kho? Jesuh cu Pathianhin a si. Vawlei cu ahodah a tei kho? Jesuh cu Pathianhin a si. Vawlei cu ahodah a tei kho? Jesuh cu PathianFapa a si tiah a zummi lawng nih an tei khawh. A ramiFapa a si tiah a zummi lawng nih an tei khawh. A ramiFapa a si tiah a zummi lawng nih an tei khawh. A ramiFapa a si tiah a zummi lawng nih an tei khawh. A ramiFapa a si tiah a zummi lawng nih an tei khawh. A ramicu Jesuh Khrih hi a si, tipil a innak Ti le a thihnakThicu Jesuh Khrih hi a si, tipil a innak Ti le a thihnakThicu Jesuh Khrih hi a si, tipil a innak Ti le a thihnakThicu Jesuh Khrih hi a si, tipil a innak Ti le a thihnakThicu Jesuh Khrih hi a si, tipil a innak Ti le a thihnakThihe a rami a si. Ti he lawng a ra lo, Ti he Thi he a ra.he a rami a si. Ti he lawng a ra lo, Ti he Thi he a ra.he a rami a si. Ti he lawng a ra lo, Ti he Thi he a ra.he a rami a si. Ti he lawng a ra lo, Ti he Thi he a ra.he a rami a si. Ti he lawng a ra lo, Ti he Thi he a ra.Cun cucu biatak a si ti kha Thlarau hrimhrim nih tehteCun cucu biatak a si ti kha Thlarau hrimhrim nih tehteCun cucu biatak a si ti kha Thlarau hrimhrim nih tehteCun cucu biatak a si ti kha Thlarau hrimhrim nih tehteCun cucu biatak a si ti kha Thlarau hrimhrim nih tehtea khan, zeicahtiah Thlarau cu biatak kha a si. Tehte aa khan, zeicahtiah Thlarau cu biatak kha a si. Tehte aa khan, zeicahtiah Thlarau cu biatak kha a si. Tehte aa khan, zeicahtiah Thlarau cu biatak kha a si. Tehte aa khan, zeicahtiah Thlarau cu biatak kha a si. Tehte akhangtu pathum an um. Cu hna cu Thlarau le Ti le Thikhangtu pathum an um. Cu hna cu Thlarau le Ti le Thikhangtu pathum an um. Cu hna cu Thlarau le Ti le Thikhangtu pathum an um. Cu hna cu Thlarau le Ti le Thikhangtu pathum an um. Cu hna cu Thlarau le Ti le Thikha an si i an pathum tein an bia aa khat. Minung nihkha an si i an pathum tein an bia aa khat. Minung nihkha an si i an pathum tein an bia aa khat. Minung nihkha an si i an pathum tein an bia aa khat. Minung nihkha an si i an pathum tein an bia aa khat. Minung nihtehte an khaanmi kha kan zumh tawn. Pathian nih tehtetehte an khaanmi kha kan zumh tawn. Pathian nih tehtetehte an khaanmi kha kan zumh tawn. Pathian nih tehtetehte an khaanmi kha kan zumh tawn. Pathian nih tehtetehte an khaanmi kha kan zumh tawn. Pathian nih tehtea khaanmi cu cu nak cun tam piin a ngan deuh i Paa khaanmi cu cu nak cun tam piin a ngan deuh i Paa khaanmi cu cu nak cun tam piin a ngan deuh i Paa khaanmi cu cu nak cun tam piin a ngan deuh i Paa khaanmi cu cu nak cun tam piin a ngan deuh i Pathian nih a Fapa kongah tehte a khan mi cu atu i kanthian nih a Fapa kongah tehte a khan mi cu atu i kanthian nih a Fapa kongah tehte a khan mi cu atu i kanthian nih a Fapa kongah tehte a khan mi cu atu i kanthian nih a Fapa kongah tehte a khan mi cu atu i kanchimmi hi a si. Cucaah Pathian Fapa a zummi paoh nihchimmi hi a si. Cucaah Pathian Fapa a zummi paoh nihchimmi hi a si. Cucaah Pathian Fapa a zummi paoh nihchimmi hi a si. Cucaah Pathian Fapa a zummi paoh nihchimmi hi a si. Cucaah Pathian Fapa a zummi paoh nihcun a lung chungah Pathian i tehte a khannak bia khacun a lung chungah Pathian i tehte a khannak bia khacun a lung chungah Pathian i tehte a khannak bia khacun a lung chungah Pathian i tehte a khannak bia khacun a lung chungah Pathian i tehte a khannak bia khaa ngei. Sihmanhsehlaw Pathian a zum lomi nih cuna ngei. Sihmanhsehlaw Pathian a zum lomi nih cuna ngei. Sihmanhsehlaw Pathian a zum lomi nih cuna ngei. Sihmanhsehlaw Pathian a zum lomi nih cuna ngei. Sihmanhsehlaw Pathian a zum lomi nih cunPathian kha lihchim ah an canter i cucu zeicahdah a siPathian kha lihchim ah an canter i cucu zeicahdah a siPathian kha lihchim ah an canter i cucu zeicahdah a siPathian kha lihchim ah an canter i cucu zeicahdah a siPathian kha lihchim ah an canter i cucu zeicahdah a siti ahcun Pathian nih a Fapa kong i tehte a khanmi khati ahcun Pathian nih a Fapa kong i tehte a khanmi khati ahcun Pathian nih a Fapa kong i tehte a khanmi khati ahcun Pathian nih a Fapa kong i tehte a khanmi khati ahcun Pathian nih a Fapa kong i tehte a khanmi khaa zumh lo ca ah a si. Cu tehte cu hihi a si. Pathian niha zumh lo ca ah a si. Cu tehte cu hihi a si. Pathian niha zumh lo ca ah a si. Cu tehte cu hihi a si. Pathian niha zumh lo ca ah a si. Cu tehte cu hihi a si. Pathian niha zumh lo ca ah a si. Cu tehte cu hihi a si. Pathian nih

Page 156: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

156 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

zungzal nunnak a kan pek cang i cu nunnak cu a Fapazungzal nunnak a kan pek cang i cu nunnak cu a Fapazungzal nunnak a kan pek cang i cu nunnak cu a Fapazungzal nunnak a kan pek cang i cu nunnak cu a Fapazungzal nunnak a kan pek cang i cu nunnak cu a Fapachungah a um. Pathian Fapa a ngeimi paoh nih cunchungah a um. Pathian Fapa a ngeimi paoh nih cunchungah a um. Pathian Fapa a ngeimi paoh nih cunchungah a um. Pathian Fapa a ngeimi paoh nih cunchungah a um. Pathian Fapa a ngeimi paoh nih cunnunnak cu an ngeih i Pathian Fapa a ngei lomi paohnunnak cu an ngeih i Pathian Fapa a ngei lomi paohnunnak cu an ngeih i Pathian Fapa a ngei lomi paohnunnak cu an ngeih i Pathian Fapa a ngei lomi paohnunnak cu an ngeih i Pathian Fapa a ngei lomi paohnih cun nunnak cu an ngei lo.”nih cun nunnak cu an ngei lo.”nih cun nunnak cu an ngei lo.”nih cun nunnak cu an ngei lo.”nih cun nunnak cu an ngei lo.”

Jesuh cu zeihe dah a rat?

Ti, Thi le Thlarau he

Jesuh kha Ti he a ra maw? A si, a ra. Tipil innak he a ra. Titimi cu Jordan tiva ah tipil petu Johan thawngin Jesuh tipil innakkha a si. Cucu vawlei sualnak vialte a laknak tlanhnak tipil innaka si.

Jesuh kha Thi he a ra maw? Asi, a ra. Minung pumsa kha aalak i vawlei sualnak vialte a kalpinak lai tipil a ing i vailamtahnakcungah a thisen in sual man leiba a cham. Jesuh cu thi he a ra.

Thlarau he Jesuh a ra maw? A si, a ra. Jesuh cu Pathian a si.Asinain misual mi hna khamhtu si dingah Thlarau in pumsasinak kha aa laak.

Mi tampi hna nih cun Jesuh Ti, Thi le Thlarau he a ra timi hian zum lo. Mi tlawmte lawng nih Jesuh cu siangpahrang vialtehna lakah Siangpahrang, pathian vialte hna lakah Pathian a si tikha an zumh. Mi tam deuh nih cun Jesuh hi Pathian Fa maw asi minung fa dah? tiah lunghrinnak an ngei. Baibal thiam tampile Pathian riantuantu tampi hna hmanh nih Jesuh hi Pathian leKhamhtu ah pom loin minung menmen ah an pom.

Jesuh cu siangpahrang vialte Siangpahrang, a hmaanmiPathian, Khamhtu taktak tiah a zummi paoh cu Pathian fa an silai tiah Pathian bia nih a kan chimh. Pathian zum taktakmi hnale a dawmi hna nih cun Jesuh kha an dawt.

Minung nih vawlei cu kan tei kho lai lo. A hrinthan taktak a

Page 157: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 157

simi lawng nih vawlei cu a tei khawh lai tiah Johan nih a kancawnpiak. Zumhawk tlak a simi nih vawlei an tei khawhnak cuJesuh Khrih tipil innak, Thisen le Thlarau an zumh ruangah asi. Vawlei tei khawhnak thawnnak cu minung duhnak, zuamnakle thathawhnak men in a chuak khomi a si lo.

“Minung holh a phunphun in ka hei holh kho ko hnga ivanmi holh hmanh ka hei thiam ko hnga, sihmanhsehlawdawtnak ka neih lo ahcun ka holh cu darkhuang hnachet thawngle sumsel tum thawng bantuk men a si ko. Phungchim thiamnaklaksawng ka hei ngei ko hnga i hngalhnak phuntling ka heingei ko hnga i biathuk vialte ka hei hngalh dih ko hna hnga;cun tlang thial khawhnak zumhnak zong ka hei ngeiko hnga,sihmanhselaw dawtnak ka ngeih lo ahcun zeihmanh ka si lo.Ka ngeihmi thil vialte, mi ka hei thenh dih ko hna hnga, cun kapum hmanh khangh awkah ka vaa pe ko hnga, sihmanhselawdawtnak ka ngeih lo ahcun ka caah thathnemnak zeihmanh aum lo.” 1 Cor. 13:1-3, Hika “dawtnak” nih a sawhduh taktakmicu Ti, Thi le Thlarau he a rami Jesuh kha a si. Cathiang chungah,“dawtnak” timi sullam cu ‘biatak dawtnak’ (2 Thessalonian 2:10) kha a langhter duhmi a si. Pathian nih dawtnak a langhterning taktak cu Fapa ngeihchun a run thlahnak ah hin a si (1Johan 4:9). Jesuh kan ngeih lo ahcun zeihmanh thathnemnakkan nun ah a um lo.

Page 158: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

158 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

TI LE THI A ZUMMI PAOH NIHTI LE THI A ZUMMI PAOH NIHTI LE THI A ZUMMI PAOH NIHTI LE THI A ZUMMI PAOH NIHTI LE THI A ZUMMI PAOH NIHVAWLEI AN TEI KHAWH LAIVAWLEI AN TEI KHAWH LAIVAWLEI AN TEI KHAWH LAIVAWLEI AN TEI KHAWH LAIVAWLEI AN TEI KHAWH LAI

Ahodah vawlei cu a tei kho lai?

Jesuh Tipil innak, Thisenle Thlarau tlanhnak a zummipaoh nih vawlei cu an tei lai

“Vawlei cu ahodah a tei kho? Jesuh cu Pathian Fapa a sitiah a zummi lawng nih an tei khawh. A rami cu Jesuh Khrih hia si” (1 Jn. 5:5-6).

Zumtu hawidawt hna vawlei le Satan a teitu cu Jesuh Khrihlawnglawng a si. Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thi le a nunnakThlarau a zummi paoh nih vawlei an tei ve lai. Zeitindah Jesuhnih vawlei cu a tei? Ti, Thisen le Thlarau tlanhnak thawnginvawlei cu a tei.

Kan Baibal chungah “ti” nih a sawh duhmi cu “Jesuh tipilinnak” kha a si. 1 Peter 3:21 vawlei misual mi hna khamh dingahpumsa sinak kha Jesuh nih aa laak i minung muisam in a rak ra.Mi vialte sualnak a laak khawh nakhnga tipilnak a in i kansualnak vialte ngaihthiam kan sinak lai vailamtahnak cungahthihnak a tuar.

Hi vawlei cungah minung bantukin taksa sinak a lak khavailamtahnak cungah a chuakmi a thisen nih a langhter. Misualkhamh kan sinak lai minung sinak kha aa laak i tipilnak a ing.Cucaah Jesuh cu Ti le Thi he kan sinah a ra. Phundang in kanchim ahcun, Ti chungah tipil a innak thawngin le a thihnakThisen thawngin vawlei sualnak vialte kha a lak dih i a thianterdih.

Page 159: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 159

Zeitindah Satan nih vawlei cu a uk? Minung kha Pathianbia zumh khawh lonak lungthin a pek hna i nawl ngaih lonakthlaici kha an lungthin chungah a tuh. Phundang in kan chimahcun minung nih Pathian bia kan zumh lo nakhnga Satan niha kan hlen i amah sal ah a kan ser.

Asinain Jesuh cu vawlei cungah a ra i tipil a innak thawnginle vailam tahnak cung i a thihnak Thisen thawngin kan sualnakvialte a thianh dih cang. Satan kha a tei i vawlei sualnak vialtekha a lak dih.

Zeicahtiah Jesuh Khrih cu misual mi hna khamhtu a si. Ti leThi he a rami a si caah kan Khamhtu a si.

TLANHNAK TIPIL INNAK THAWNGINTLANHNAK TIPIL INNAK THAWNGINTLANHNAK TIPIL INNAK THAWNGINTLANHNAK TIPIL INNAK THAWNGINTLANHNAK TIPIL INNAK THAWNGINVAWLEI SUALNAK KHA JESUH NIH AVAWLEI SUALNAK KHA JESUH NIH AVAWLEI SUALNAK KHA JESUH NIH AVAWLEI SUALNAK KHA JESUH NIH AVAWLEI SUALNAK KHA JESUH NIH ALAAK DIHLAAK DIHLAAK DIHLAAK DIHLAAK DIH

Jesuh nih vawlei a tei cang kan tiduhnak sullam cu zeidah a si?

Vawlei sualnak vialte a lakdih tinak a si

Kan sualnak vialte a laak khawh nakhnga tipilnak a in i, kansualnak vialte a hloh khawh nakhnga minung taksa thihnak khaa tuar. Cucaah kan sualnak vialte chung khan a kan khamhkhawh cang. Mi vialte aiawhtu Johan nih Jordan tiva ah tipil apeknak thawngin vawlei sualnak vialte kha a cungah a chiah.Sualnak man ah vailamtahnak cungah a nunnak a pek. Athihnak in a thawh than thawngin Satan thawnnak kha a tei. Athihnak thawng in kan sual leiba vialte cu Jesuh nih a kan

Page 160: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

160 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

champiak dih cang.

TIPIL A INNAK TI LE VAILAMTAHNAKTIPIL A INNAK TI LE VAILAMTAHNAKTIPIL A INNAK TI LE VAILAMTAHNAKTIPIL A INNAK TI LE VAILAMTAHNAKTIPIL A INNAK TI LE VAILAMTAHNAKA THISEN HE MISUALMI HNA SINAH AA THISEN HE MISUALMI HNA SINAH AA THISEN HE MISUALMI HNA SINAH AA THISEN HE MISUALMI HNA SINAH AA THISEN HE MISUALMI HNA SINAH ARARARARARA

Jesuh nih zeitindah Satanthawnnak cu a tei?

Tipil a innak, thi leThlarau thawngin

Khamhnak cu Ti lawngin a si lo, Ti le Thi he a si tiah Jo hannih a kan cawnpiak. Cucaah Jesuh nih sualnak vialte a laak i,kan sualnak cu a zungzal in a kan thialpiak cang caah Amah azummi le A Bia ah zumhtlak in a nungmi paoh cu a khamh hnalai.

“Sualnak man cu thihnak a si,” (Rom. 6:23) timi Pathian biaa tlin khawh nakhnga, hi vawlei cungah Jesuh cu a ra i kansualnak vialte kha a laak lawng si loin vailamtahnak cungah atuarmi thihnak thawngina kan champiak. Jordan ah Tipil a innakah khan kan sualnak vialte cu a kan lakpiak dih i, Vailam cungahkan sual man cu a kan champiak dih. Kan sual man leiba vialtecu a thihnak in a kan champiak dih cang.

Vawlei tei tiah Jesuh nih a chim duhmi hi zeidah a si? Jesuhnih a tuahmi Ti le Thi tlanhnak thawngtha kan zumhnak khavawlei tei khawhnak zumhnak ngeih cu a si. Akan khamhnakkha tipil a innak Ti le vailamtahnak cung a thihnak, pumsa in atuarnak thawngin a langhter.

Jesuh nih vawlei, Satan a tei cang. Zumtu hmasa hruaitu

Page 161: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 161

hna zong nih vawlei cu an rak tei ve. Roman cozah uknakchungah i ap duh loin thihnak tiang an tuar. Zeicahtiah hi vawleicu an rak tei cang caah a si.

Hihi thlarau zumhnak i a phichuak cu a si. Jesuh cu vawleisualnak kal pi ding ah tipil kha a in i vailam cung a thihnakthawng in vawlei sual man vialte cu a cham dih.

Thlarau in a rami Jesuh cu (minung titsa he a ra i) vawleikan tei khawh nakhnga Jesuh nih tipilnak a in i kan sualnakvialte a laak hnuah cu sualnak caah cun vailamtahnak cungahthihnak a tuar. A zummi paoh nih vawlei an tei lai.

CUCU ATU I KANMAH A KANCUCU ATU I KANMAH A KANCUCU ATU I KANMAH A KANCUCU ATU I KANMAH A KANCUCU ATU I KANMAH A KANKHAMHTU TIPIL INNAK A RAKKHAMHTU TIPIL INNAK A RAKKHAMHTU TIPIL INNAK A RAKKHAMHTU TIPIL INNAK A RAKKHAMHTU TIPIL INNAK A RAKSAWHTU A SI. TIPIL INNAK NIH CUNSAWHTU A SI. TIPIL INNAK NIH CUNSAWHTU A SI. TIPIL INNAK NIH CUNSAWHTU A SI. TIPIL INNAK NIH CUNSAWHTU A SI. TIPIL INNAK NIH CUNJESUH KHRIH THIHNAK IN AJESUH KHRIH THIHNAK IN AJESUH KHRIH THIHNAK IN AJESUH KHRIH THIHNAK IN AJESUH KHRIH THIHNAK IN ATHAWHTHANNAK THAWNGIN ANTHAWHTHANNAK THAWNGIN ANTHAWHTHANNAK THAWNGIN ANTHAWHTHANNAK THAWNGIN ANTHAWHTHANNAK THAWNGIN ANKHAMH HNA. 1 PET 3:21KHAMH HNA. 1 PET 3:21KHAMH HNA. 1 PET 3:21KHAMH HNA. 1 PET 3:21KHAMH HNA. 1 PET 3:21

Khamhnak a rak sawhtu cu zeidah a si?

Jesuh Tipil innak.

1 Peter 3:21 “Cucu a tu i nanmah an khamhtu hna tipil innaka rak sawhtu hi a si. Tipil innak cu pum hnawm kholh hi a si lo,chiatha thleidannak thiang nih Pathian sin i biakamnak a tuahmitu hi a si. Tipil innak nih cun Jesuh Khrih thihnak in a thawhthannak thawngin an khamh hna.” Lamkaltu Peter nih Jesuhcu tipil a innak Ti le Thi he a rami khamhtu a si tiah a chim.

Page 162: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

162 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

Cucaah Ti le Thi he a rami Jesuh kha kan zumh awk a si.Jesuh Ti in tipil innak cu khamhnak a hmuhsaktu a si ti kha kantheih a herh. Ti in tipil innak, Thi le Thlarau hna kha khamhnakcaah a biapi bikmi a si tiah Peter nih a kan cawnpiak.

Jesuh tipil innak zumh loin vailamtahnak cung a thisen lawnga zummi zultu ahohmanh an um bal lo. A thisen lawng zumh itipil innak zumh chih lo cu zumhnak cheu ngeih bantuk lawnga si. Zumhnak tlamtling a si lomi cu a rauh hlanah a ziam ko lai.Ti in a kan tlanhnak, thisen in a kan tlanhnak le Thlarau in akan tlanhnak Thawngtha a zummi paoh cu an zumhnak athawng chin lengmang lai.

Asinain ngaihchia ngai a simi cu, Thisen in tlanhnakThawngtha lawng kha atu lio ah chim lengmang a si i Ti intlanhnak thawngtha tu cu chim a si fawn lo. Zeicadah a si hnga?Ti le Thlarau in a kan tlanhnak Thawngtha biatak kha an theihkhawh lo caah a si. Cucaah hrin thannak kha an hmu kho lai lo.

Voi khat cu nitlaklei ram Khrihfabu hna cu biaknak leiah anrak i pe ngaingai. Thangcho ngaimi an lo nain Satan nih anzumhnak cu a hrawk i zumhsualnak lamping an zul.

Zumhsualnak timi cu catlap cungah suaimi vailamtah, asiloahthingin tuahmi vailamtah kan i put ahcun Satan cu a tli a zamko lai tiah zumhnak ngeih le Jesuh thisen zumhnak thawnginSatan cu thawl khawh, dawi khawh a si timi zumhnak hna hian si. Cu bantuk zumhsualnak lamping cawnpiaknak leriantuannak hna cu mi tampi nih Pathian riantuannak ah an rakruah sual. Thisen riantuannak zumhnak lawngin khamh khawha si tiah Satan nih mi tampi a hlen hna. Satan nih vailamtahnakcungah Jesuh thisen chuakmi kha a tih ko aa lawhter. A taktaktiah cun Satan nih Jesuh tipil innak tel loin a thisen lawnglawnghi cu a tihmi a si lo. Midang va hlennak ah a hmanmi tu a sideuh.

Asinain Peter le Lamkaltu dang hna nih cun a hmaanmi

Page 163: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 163

Thawngtha Jesuh tipil innak le vailamtahnak cung thisen kongkha an chim. Nihin Khrihfa tampi hna nih cun Jesuh Khrihthisen kong lawng kha an chim i Jesuh tipil innak kong kha anchim chih ti lo.

Pathian bia ah a tial bantukin kannih nih cun Thlaraukhamhnak thawngtha, Jesuh tipil innak le Jesuh vailamtahnakcungah misualmi hna caah thisen a thletnak Thawngtha khakan zumh awk a si. Jesuh tipil innak kha chim chih loinvailamtahnak cungah a thihnak Thawngtha lawng kan chimahcun cucu a tlingmi khamhnak Thawngtha a si kho lo.

TI IN PATHIAN KHAMHNAK KONGAHTI IN PATHIAN KHAMHNAK KONGAHTI IN PATHIAN KHAMHNAK KONGAHTI IN PATHIAN KHAMHNAK KONGAHTI IN PATHIAN KHAMHNAK KONGAHCHIMMI BIACHIMMI BIACHIMMI BIACHIMMI BIACHIMMI BIA

Pathian nih a kan khamhnaklanghtertu tehte cu zeidah a si?

Ti, Thi le Thlarau an si

1 Johan 5:8 “Tehte a khangtu pahtum an um,” tiah Bawipanih a ti. A pakhatnak cu Thlarau a si, a pahnihnak cu Jesuh tipilinnak a si i, a pathumnak cu vailamtahnak thisen kha an si. Hihna pathum hi an bia a khat, pakhat bantuk an si. Sualnak chungkhamh dingah Jesuh cu vawlei ah a ra. Tipil innak Ti le, ThiThlarau hna pathum hi amah lawnglawng nih a tuah.

“Tette a khangtu pathum an um.” Hi pathum hna hi Pathiannih a kan khamhnak langhtertu tehte an si. Cu hna cu, Jesuhtipil innak Ti, a Thisen le Thlarau an si. Cu pathum cu vawleiah Jesuh nih kan caah a tuahmi an si. Hi pathum lakah pakhatkhat kan hrelh sual ahcun khamhnak cu a tlam a tling kho lai lo.

Page 164: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

164 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

Tehte a khangtu vawlei ah pathum an um cu hna cu Thlarau leTi le Thi kha an si.

Jesuh Khrih taksa, pumsa sinak i lakin vawlei ah a rami cuPathian a si, Thlarau a si, Fapa a si. Vawlei sualnak vialte a lakkhawh nakhnga minung pumsa sinak kha a laak i tipilnak aing.

A minung pumsa in kan sualnak vialte kha a laak i,vailamtahnak cungah a thihnak thawngin misual mi kha a kankhamh. Kan sualnak caah tling tein man a pek cang. Cucu atlingmi khamhnak Thawngtha, Ti le Thi le Thlarau kha an si.Hi hna lakah pakhat khat kha kan hrelh sual a si ahcun kansualnak in a kan khamhtu Pathian khamhnak kha kan cohlangduh lo tinak a si ko hnga. Zumtu a tam deuh hna nih an zumhmikan zumh ve ahcun vawlei ah tehte a khangtu pahnih an um, cuhna cu Thi le Thlarau an si kan ti ko hnga.

Asinain Johan nih cun tehte a khangtu pathum an um, cuhna cu Jesuh tipil innak Ti, vialamtahnak cung a thihnak Thi leThlarau an si tiah fiang tein a chim.

Misual mi khamhnak a petu taktak zumhnak cu Ti le Thi leThlarau zumhnak kha a si. Vawlei a kan teiter khotu zumhnakcu khuazei ah dah a um? Hi ka ah hin a um ko. Ti, le Thi leThlarau he a rami Jesuh kan zumhnak nih khan vawlei teitu aha kan ser lai. Cucu zum law khamhnak kha na hmuh lai i zungzalnunnak kha na ngei lai.

Jesuh tipil innak loinkhamhnak a tlam a tling

kho maw?

A tlam a tling kho lo

Jesuh nih vailamtahnak cungah a thletmi Thi le Thlarau cu

Page 165: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 165

ka pianthar hlanah a zummi Khrihfa ka si ve. Thlarau in vawleiah a ra i vailamtahnak cungah ka sualnak caah a thi i a ka khamhtiah ka rak zumh. Thi le Thlarau lawng cu ka rak zumh i cucumi vialte hna sinah chim ka duh.

Missionary si i Jesuh bantukin midang caah nunnak pek inMissionary rian ka tuan khawh nakhnga Pathian kong cawnkha ka rak i tim. A si khawh chungin timhtuahnak ka rak ngei.

Asinain thil pahnih Jesuh thihnak le Thlarau lawng ka zumhchung paoh cu ka lungthin chungah sualnak kha a tang zungzalko. Cucaah vawlei cu ka tei kho lo. Sualnak chungin ka luatkho lo.

A thihnak, vailamtahnak a thisen le Thlarau lawng ka zumhahcun sualnak kha ka lungthin chungah a um tinak a si. Jesuhka zumh ko nain ka lungthin chungah sualnak a um pengnakcu Jesuh tipil innak ka zumh lo caah a si. Jesuh tipil innak, Ti,Thi le Thlarau zumhnak in khamh ka si hlan paoh cu ka tlanhnakkha a tling rih lomi tlanhnak a si rih.

Sualnak ka tei khawh lonak cu Jesuh tipil innak sullam katheih rih lo caah a si. Mi tampi nih Jesuh an zumh ko nain pumsasualnak kha an tuah lengmang. An lungthin chungah sualnak aum caah a hlan i Jesuh an rak dawt bantuk khan an dawt thankhawh nakhnga an i zuam.

Asinain a hlan an dawt bantuk khan an daw kho ti lo.Zeicatiah an sualnak vialte kha Jesuh tipil innak thawngin tawla si ti kha an zumh lo caah a si. Kan sualnak vialte cu Jesuhcungah tipilnak a in lioah khan chiah a si ti kha an zumh lo caahan tluk tikah an tho than kho ti lo.

A tawifiannak tein ka vun chim hmanh lai. Jesuh kan zumhkhan vawlei teinak zumhnak kha kan ngei i vawlei cu kan tei.Zeibantuk mi chambau hmanh si u sih, zeibantuk sualnak hmanhtuah u sih. Jesuh cu ka khamhtu a si, Jesuh tipil a innak thawnginka sualnak vialte chungin a ka luatter cang ti kan zumh chung

Page 166: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

166 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

paoh cu vawlei teitu kan si lai, teinak kan ngei ko lai.Asinain Jesuh lawng zumh in, a tipil innak kan zumh lo ahcun

luatnak taktak kan hmu kho lai lo. Ti le Thi le Thlarau he a ramiJesuh zumhnak thawng khan vawlei kan tei khawh lai tiah Johannih a kan cawnpiak.

A tipil innak le a thihnak a zummi paoh khamh kan sinak laiPathian nih a Fapa neihchun kha vawlei ah a vun thlah i tipil ainnak thawng khan kan sualnak vialte a laak i a kalpi dih cang,Pathian Fapa ngeihchun Jesuh kha thlarau le minung pumsa inkan sinah a ra. Sualnak man pek dingah vailamtahnak cungaha thi kha a thlet cang. Cucaah kan sualnak vialte chung khan akan chuah cang. Jesuh cu Ti le Thi le Thlarau in kan sinah a rai kan sualnak vialte chung khan a kan luatter cang ti kan zumhnaknih khan vawlei cu a kan teiter lai.

Jesuh tipil innak le vailamtahnak cung a thihnak um hlahsehlaw khamhnak taktak a um kho hnga lo. Pakhat lawng zumhi a dang pakhat zumh lonak nih khan khamhnak taktak a pekho lo. Ti le Thi le Thlarau tel lo cun khamhnak taktak khahmuh khawh a si lo. Cucaah tehte a khangtu Ti le Thi le Thlaraucu kan zumh a herh. Cucu zum law a hmaanmi zumhnak nangei lai.

TI LE THI LE THLARAU, TEHTE TELTI LE THI LE THLARAU, TEHTE TELTI LE THI LE THLARAU, TEHTE TELTI LE THI LE THLARAU, TEHTE TELTI LE THI LE THLARAU, TEHTE TELLO CUN A HMAANMI KHAMHNAK ALO CUN A HMAANMI KHAMHNAK ALO CUN A HMAANMI KHAMHNAK ALO CUN A HMAANMI KHAMHNAK ALO CUN A HMAANMI KHAMHNAK AUM LO TIAH KAN CHIMUM LO TIAH KAN CHIMUM LO TIAH KAN CHIMUM LO TIAH KAN CHIMUM LO TIAH KAN CHIM

Khamhnak caah tehte pathumhna kha zei hna dah an si?

Ti, Thi le Thlarau

Page 167: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 167

Mi pakhat khat nih a cunglei biahalnak kha hitihin a ruahmen lai. “Jesuh cu ka khamhtu a si. Vailamtahnak cung a thihnakthisen kha ka zumh caah Pathian caah ka nunnak pek ka duh.Ka lungthin chungah sualnak um ko hmanh seh Jesuh kha kazumh. Ka sualnak kha ka ngaihchih i thiltha tampi tuah, kaazuam, dinnak tuah zong kaa zuam i nifate ka nun kaa remh. Kanunnak le ka ngeihchiah vialte amah sinah ka pek. Nupi/pasalngeimi zong ka si fawn lo. Zeitindah Pathian nih theih loin a kaum lai? Vailamtahnak cungah ka caah Jesuh a thi. A thiangmiPathian kha minung sinak aa laak i kan caah vailamtahnakcungah thihnak a tuar. Amah cu ka zumh, ka nunnak na ramcaah ka pek i na caah zumh awktlak tein rian tampi ka tuan. Kalungthin chungah sualnak hmanh ngei ning law, a tlak lomihmanh sining law, Jesuh nih hell ramah a ka thla hnga maw? Aka thla lai lo, a ka thla hrimhrim lai lo,” tiah a ruatmi an um.

Cubantuk cun mi tampi hna nih an ruah cio tawn. Annih cuJesuh nih kan sualnak lak dingah tipilnak a ing ti a zum lomi ansi. Jesuh zumh ko nain sualnak a ngeimi hna kha khuazei ahdah an kal lai? Hell ramah an kal lai. Annih cu misual an si!

Pathian cu kan cungah a lung a tling ko, kan ruahning inPathian nih a ruah ve ko tiah ruahnak a ngeimi hna kha hellramah an kal lai. Cu pinah, mi tampi hna nih cun Jesuhvailamtahnak cung a thih ah khan sualnak vialte a laak dih cangcaah vawlei ah sualnak a um ti lo tiah an ti. Asinain, cucu thisen(thihnak) le Thlarau kong chim menmen lawng a si. Cucukhamhnak tlamtling a chuahpitu zumhnak a si lo.

Jesuh nih tipil a innak thawngin kan sualnak vialte kha alak, kalpi i biaceihnak kha a in hnuah vailamtahnak cungahkan caah thihnak a tuar. Ni thum hnuah a tho than ti kha kanzumh awk a si.

Cu zumhnak lo cun khamhnak tling cu a um kho lo. JesuhKhrih cu tipil a ing, vailamtahnak cungah thihnak a in hnuah a

Page 168: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

168 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

tho than. Kan sinah Jesuh cu Ti le Thi le Thlarau he a ra. Vawleisualnak vialte kha a laak dih.

Vawlei cungah tehte a khangtu pathum an um, cu hna cu; Tile Thi le Thlarau an si.

Tehte pakhatnak cu “Thlarau” a si. Jesuh cu Pathian a si,minung pumsa kha i laak in vawlei ah a tum tiah Thiang Thlaraunih a phuan.

Tehte a pahnihnak cu “Ti” a si. Ti nih a chim duhmi cuJordan tiva ah Johan nih Jesuh tipil a peknak thawngin kansualnak vialte Jesuh cungah chiah a sinak kha a si. Kan sualnakvialte cu Jesuh tipil a in ah khan a cungah chiah dih a si, (Mat 3:15).

Tehte pathumnak cu “Thi” a si. Jesuh nih kan sualnak caahbiaceihnak a tuanvo le nun thar kha “Thi” nih hin a sawh duhmia si. Kan caah Jesuh nih thihnak a tuar i Pa biacaihnak kha kancaah a ing. Ni thum hnuah thihnak in a tho than.

Jesuh tipil innak le Pathian Fapa thihnak thisen a zummi hnalungthin chungah Pa Pathian nih Thlarau kha a run thlah ikhamhnak kong kha a phuan.

Hrinthannak a hmumi hna nih vawlei tei kho tu Pathian biakha a ngeih. Khamhmi hna nih cun Satan, Nal profet hna,dawnkhantu hna le a dang Satan tukforhnak vialte kha a tei hnalai. Cu thawnnak kan ngeih khawhnak cu ka lungthin chungahtehte a khangtu pathum an um caah a si. Cu hna cu, Jesuh tipilinnak, Ti, Jesuh thihnak Thi le Thlarau (Biatak chimtu) an si.

Zeitindah vawlei leSatan cu kan tei khawh hna lai?

Tehte pathumzumhnak thawngt in

Page 169: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 169

Ti le Thlarau le Thi kan zumhnak thawngin Satan le vawleicu kan tei. Jesuh tipil innak le a thihnak Thi a zummi paoh nihNal profet riantuannak le cawlcanghnak kha an tei khawh lai.Jesuh cu Pathian Fapa a si, kan khamhtu a si ti le a tipil innak lea thihnak na zumh lo ahcun na hrinthan kho lai lo i vawlei zongna tei kho fawn lai lo. Cucu na zum cang maw?

Na lungthin chungah Ti le Thlarau na ngei cang maw?Sualnak vialte cu Jesuh cungah chiah dih a si ti cu na zum maw?

Vailamtahnak thi kha na lungthin chungah na ngei cangmaw?

Jesuh Ti le Thi kha na ngeih ahcun vawlei cu na tei ko lai.Vailamtahnak cungah ka caah Jesuh a thi i ka caah biaceihnaka tuar ti na zumh ahcun vawlei cu na tei ko lai.

Zultu Johan nih vawlei cu a tei. Zeicahtiah tehte pathum hi alungthin chungah a rak ngeih caah a si. An riantuannak ahharsatnak a tongmi hna le donhkhanhnak a tuarmi zumhnak ina unau hna sinah tlanhnak le khamhnak Thawngtha kong cuJohan nih a chim. Johan nih “Hitihin vawlei cu nan tei khawhlai. Jesuh cu Ti le Thi le Thlarau he a ra. Jesuh nih vawlei a teibantukin zumh awk tlak a simi nih cun an tei ve lai. Culawnglawng cu zumh awk tlak a simi hna nih vawlei kan teininglam a si.”

1 Johan 5:8, “Tehte a khangtu pahtum an um: cu hna cuThlarau le Ti le Thi kha an si i an pathum tein an bia a khat.” Mitampi hna nih Jesuh thihnak Thi le Thlarau kong cu an chimlengmang nain tipil a innak kong cu an chim hrelh tawn. Jesuhtipil innak an chim lo ahcun Satan nih a hlen khawh rih hnatinak a si. Khamhnak hmumi ah an i ruat lai nain a hmu taktakmi an si lo. Cu mah le mah i hlennak chung cun chuah zau isualnak i ngeihchih hnuah khamh an sinak lai Jesuh tipil innakkha an zumh awk a si.

Jesuh tipil a innak Ti le Thi zumh lo cun ahohmanh nih

Page 170: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

170 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

vawlei an tei kho lai lo. Ahohmanh nih an hmu ko lai lo tiah kanolh than! Jesuh tipil a innak Ti le a thihnak Thi kha kanhriamnam ah hman i Satan ral kan tuk awk a si. Pathian bia cuThlarau Vainam a si, ceunak a si.

An sualnak vialte tawl a sinak Jesuh tipil innak kha a zumlomi tampi an um rih. Jesuh thihnak le thlarau thawhthannaklawng a zummi tampi an um rih. “Tho u law, ceu tuah u” tiahJesuh nih a ti tikah an ceu kho lai lo. An lungthin chungahsualnak kha an ngei peng rih. Jesuh an zumh ko nain hell ramahan tla thiamthiam ko lai.

AN THEIH, AN ZUMH I KHAMH AN SIAN THEIH, AN ZUMH I KHAMH AN SIAN THEIH, AN ZUMH I KHAMH AN SIAN THEIH, AN ZUMH I KHAMH AN SIAN THEIH, AN ZUMH I KHAMH AN SIKHAWHNAK HNGA JESUH TIPILKHAWHNAK HNGA JESUH TIPILKHAWHNAK HNGA JESUH TIPILKHAWHNAK HNGA JESUH TIPILKHAWHNAK HNGA JESUH TIPILINNAK LE A THIHTNAK THI KONGINNAK LE A THIHTNAK THI KONGINNAK LE A THIHTNAK THI KONGINNAK LE A THIHTNAK THI KONGINNAK LE A THIHTNAK THI KONGTHAWNGTHA KHA KAN CHIMTHAWNGTHA KHA KAN CHIMTHAWNGTHA KHA KAN CHIMTHAWNGTHA KHA KAN CHIMTHAWNGTHA KHA KAN CHIMHRIMHRIM DING A SI.HRIMHRIM DING A SI.HRIMHRIM DING A SI.HRIMHRIM DING A SI.HRIMHRIM DING A SI.

Tipil innak zumh hia hmaan lomi zumhnak a si maw?

Ahman lomi zumhnak a si lo.Biaktak tu a si deuh

Thawngtha kan phuan tikah fiang tein le hmaan tein kanphuan kha a herh ngaingai. Jesuh cu Thlarau in a ra, tipilnak aing (kan sualnak a laak i), kan sualnak caah thihnak a tuar.Tipil a innak Ti le a thihnak Thi le hrin a sinak Thlarau pathumkha kan zumh awk le kan phuan hrimhrim awk an si.

Cu a si lo ahcun, Thawngtha kan chim lo, biaknak men men

Page 171: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 171

tu kha kan chim deuh tinak a si. Vawlei cung Khrihfa nih hinKhrihfa phung hi Biaknak phung tiah kan ti. Khrihfa phung hiBiaknak phung tiah ti khawh a si lo. Biaktak cungah ahngatchanmi khamhnak zumhnak le Pathian kan hmuhkhawhnak zumhnak tu kha a si. Biaknak phung a si lo.

Biaknak phung cu minung nih ser chawmmi a si. Asinain,zumhnak tu cu Pathian nih a kan pekmi khamhnak zumh tukha a si. Cucu aa dannak a si. Biatak kha zei i na rel lo ahcun,Khrihfa phung kha Biaknak phung dang bantuk menmen ahna ruah tinak a si caah ziaza le nuncan ning tu kha biapi ah aruat deuhmi na si tinak a si hnga.

Biaknak phung dang ser dingah Jesuh vawlei cungah a ralo. Khrihfa phung timi Biaknak hi zeitikhmanh ah dirh balmi lethok balmi a si lo. Zeicahdah Biaknak phung a si tiah na zumh?Cu a si ko ahcun, zeicahdah Buddhist Biaknak phung kan zumhko lo? Hi ka chimmi hi a palh tiah na ruat maw?

Mi tampi nih cun Jesuh an zumhnak kha Biaknak phungmenmen ah an ruah caah, “Zeidah a dannak a um? Vancungkhua, Nirvana asiloah “loh-dup” timi (Buddhist pawlvancungkhua) le paradise hna hi a khatmi an si ko. Min dangdangan ngeih caah a si. Kan kalnak ding hmun cu a khat ko,” tiah anti.

Dawtmi Khrihfa biatak kha kan tanh i kan chim awk a si.“Kan tho lai i kan ceu lai.” Tihnak um lo tein Biatak kha chimhna u sih.

Mi pakhat khat nih “Ti le Thi le Thlarau he a rami Jesuhzumhnak lawnglawng hi khamhnak hmuhnak lam a si lo,” tiahan ti tikah, kannih nih “A si ko, lam dang a um ti lo,” tiah ka tiawk a si. Khamhnak Thawngtha an theih in hrin thannak anhmuh i vancung khua an kai khawh nakhnga Pathian bia khahmaan tein le raltha tein kan phuan a herh.

Page 172: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

172 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

A HMAANMI ZUMHNAK NGEIH: JESUHA HMAANMI ZUMHNAK NGEIH: JESUHA HMAANMI ZUMHNAK NGEIH: JESUHA HMAANMI ZUMHNAK NGEIH: JESUHA HMAANMI ZUMHNAK NGEIH: JESUHTIPIL INNAK LE A THIHNAKTIPIL INNAK LE A THIHNAKTIPIL INNAK LE A THIHNAKTIPIL INNAK LE A THIHNAKTIPIL INNAK LE A THIHNAKTLANHNAK THAWNGTHA A ZUMTLANHNAK THAWNGTHA A ZUMTLANHNAK THAWNGTHA A ZUMTLANHNAK THAWNGTHA A ZUMTLANHNAK THAWNGTHA A ZUMLOMI CU AN RAWK LAILOMI CU AN RAWK LAILOMI CU AN RAWK LAILOMI CU AN RAWK LAILOMI CU AN RAWK LAI

Ahodah Jesuh a zum ko nain a rawk lai?

Jeush tipil innak a zum duh lomi

Ruah setsai loin mah duh paoh i Jesuh ka zumh ko ti chim hiJesuh dawtnak theih lo bantuk le biatak kha biaknak phungmenmen ceo i ruah le pom he aa lo.

Tilawng pakhat rili chungah a tla i mi tampi an thih lio caanah khairiat pum le tuktak kuai i tlaih in a nungmi mi tlawm tenih kan khamh u law tiah an au. Anmah khamh dingah anpawngkam tilawng hna cu an ra nain thlichia le tilet a fah tukcaah an chanh kho hna lo. Cucaah a nungmi khamh dingahvanlawng cu rili cungah cun a hong zuang i hri kha a vun thlakduhmah hna.

Asinain a nungmi lakah pakhat nih hri cu a pum ah fek te item loin a kut in aa tlaih i khah ka luat ko cang lai, nan kakhamh khawh ko cang tiah a ti hna i vanlawng nih cun hri cu avan hnuh hna. A kut in aa tlaihmi pa cu tlawnpal a vun hnuh ahkhin a tha a bat tuk caah a tha a dih i hrin cu a tlaih khawh ti locaah rili cungah cun a tla than.

Cubantuk cu mi tampi hna nih Pathian kan zumh, Jesuh kanzumh caah khamh kan si tiah an ti.

Asinain caan tlawmpal ah an khamhnak cu pakpalawng aha cang. Rili cung i vanlawng hrithlakmi aa tlaihtu bantuk an siko lai.

Page 173: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 173

Zeicahtiah Jesuh thihnak le thawhthannak lawng kha anzumh caah a si. Sualnak kha an lungthin chungah a um zungzal.Jesuh tipil innak nih an sualnak vialte a thenh dih cang i, Jesuhnih an sualnak vialte a kalpi kha an theih lo caah khamhnaktlamtling taktak kha an hmu kho lo.

Zumh ti le zumh i zuam ti hi aa khat lo. A dongh tiang Jesuhhnu kan zul lai an ti ko nain ni donghnak ah cun hlawnh an silai. Zeicahtiah an lungthin chungah sualnak a tangmi ruangahJesuh tipil a innak Ti le a thihnak Thi le Thlarau he a ra ti theiloin Jesuh kha an dawt. Kan caah a pekmi a thisen ruangahJesuh kha kan dawt ahcun hell ram ah kan tla ko lai.

Na thlarau kha tipil innak Ti le vailamtahnak Thi ah khantem chih. Jesuh nih khamhnak hri a vun thlak tikah tipil innakTi, thihnak Thi le Thlarau ah a rak i temmi hna paoh khamh ansi lai.

Vanlawng chung i a ummi, mi khamhtu nih khan aw thannakseh in fak piin, “Kan chimmi hi zangfahnak in tha tein rak ngaiu. Hri kan vun i chanh hna tikah, nan zaktang le na pumah thatein rak i tem u. Nan sining te khan um ko u. Na kut in hri ahkhan i awk, i tlai hlah u. Tha tein nan tangah i tem u law dai teinum ko u. Cun nan luat ko lai, khamh na si ko lai,” tiah a ti.

Cu ti a chimh dih hna hnuah a chimning bantukin a tuahmipa cu a khamh ko. Asinain a dang pakhat nih cun “nanthinphang hlah u. A cak tukmi ka si, ka bomban hi zoh hmanhu, meng tampi chung zong ka thlai kho,” tiah a ti i hri ahcun atlai in a thlai.

A thok ah cun an pahnih in vanlawng nih a vun hnuh hna.Asinain an i dannak a hung um. Chimhning bantukin tha tein apum, a tang le a zak in a temmi pa kha cu a lung fim lo zonginum ko hmanhseh vanlawng nih cun tha tein a hnuh ko.

Asinain a thazang aa bochan i aa pawrhlawmi pa kha cu adonghnak ah cun a tha a dih caah a tlaihmi kha a thlah i a tlak

Page 174: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

174 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

than caah a thi. Zeicahtiah chimmi kha a ngai duh lo icawnpiaknak kha zeiah a rel lo caah a si.

Khamhnak tlamtling hmuhnak dingah cun Jesuh nih Ti in akan tlanhnak tipil innak Ti le sualnak chungin a kan khamhtu athihnak Thi kha zumh hrimhrim a herh. “Johan nih tipil innak aka peknak thawngin le vailamtahnak cungah ka thletmi Thi intling tein kan khamh hna,” tiah timi Pathian bia lungtak tein azummi hna caah khamhnak cu a si.

Jesuh thihnak Thi lawng a zummi hna nih cun, “Lungretheiin um hlah u, Jesuh thihnak Thi cu kan nun chung vialte kanthangthat lai. Ka thih tiang Jesuh cu kan zulh lai. Vawlei le kanun chung sualnak vialte ka tei khawhnak dingah a thihnak thika zumhmi cu a za diam ko,” tiah an ti.

Asinain cu lawng cu a za lo. Pathian nih ka fa tiah a pommihna nih cun hi pathum hi an zumh. Jesuh cu Thlarau in a hungi tipilnak a ing, (Jordan tiva ah tipil a innak thawng khan sualnakvialte a lak dih), kan sualnak man cham dingah vailamtahnakcungah thihnak a tuar i thihnak in a tho than.

Hi pathum a zummi hna sinah Thlarau cu a ra i, an caahtehte a khang. “A si, keimah cu nan khamhtu ka si. Ti le Thi inkan khamh hna. Keimah cu nan Pathian ka si,” tiah a ti.

Asinain hi tehte pathum, Ti le Thi le Thlarau a zum lomi cuPathian nih khamhnak a pe hna lai lo. Tehte pathum chungahpahnih lawng na zumh i pakhat na zumh lo zongah Pathian nih“Khamh na si lo,” tiah an ti lai. Jesuh zultu vialte nih hi tehtepathum hi an zumh dih. Tipil ka innak hi khamhnak tehte a si i,ka thihnak Thi hi biaceihnak tehte a si tiah Jesuh nih a ti.

Page 175: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 175

JESUH TIPIL INNAK TI LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK TI LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK TI LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK TI LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK TI LE A THIHNAKTHISEN TEHTE A KHANGTU PETER LETHISEN TEHTE A KHANGTU PETER LETHISEN TEHTE A KHANGTU PETER LETHISEN TEHTE A KHANGTU PETER LETHISEN TEHTE A KHANGTU PETER LEPAULPAULPAULPAULPAUL

Jesuh zultu hna nih khanzeidah an chim?

Jesuh tipil a innaka thihnak Thi

Jesuh tipil innak kong hi Paul nih a chim bal maw? Jesuhtipil innak kong he pehtlai in Paul nih a chimmi kan zoh hna lai.Rom 6:3, “Khrih Jesuh he pehtlaihnak chung i tipil kan in ahkhan a thihnak he i pehtlaihnak chungah kan i hnim ti kha nanphilh dara?” 6:5 “A thihnak ah amah he kan thih ti ahcun, nunnaki thawhter a sinak ah kannih zong thawh titer kan si ve lai.”

Paul nih Galati chungah a chim than rihmi cu, “Khrih chungah tipil nan ing i Khrih nunnak in nan i thuam,” tiah a ti. Jesuhzultu Peter zong nih Jesuh tipil innak kong kha a chim ve. “Cucuatu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a rak sawhtu hi a si,” 1Pet 3:21.

JESUH TIPIL INNAK TI LE THIHNAKJESUH TIPIL INNAK TI LE THIHNAKJESUH TIPIL INNAK TI LE THIHNAKJESUH TIPIL INNAK TI LE THIHNAKJESUH TIPIL INNAK TI LE THIHNAKTHI HE A RAMI JESUH KHRIHTHI HE A RAMI JESUH KHRIHTHI HE A RAMI JESUH KHRIHTHI HE A RAMI JESUH KHRIHTHI HE A RAMI JESUH KHRIHKHAMHNAKKHAMHNAKKHAMHNAKKHAMHNAKKHAMHNAK

Ahodah miding mi tiahPathian nih a ti hna?

A lungthin chungah sualnaka ngei lomi

Page 176: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

176 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

Jesuh nih tipil a innak Ti le vailamtahnak cung a thihnak Thithawngin khamhnak minung sinah a pek. Cu khamhnak thawngcun kan tho lai i kan ceu lai. Zeitindah kan ceu lai? Tehte akhangtu pathum Ti le Thi le Thlarau kong chimnak thawnginkan ceu lai.

“Tho law ceu” tiah Pathian nih a kan ti caah a bia kan zulhawk a si.

Mi tampi nih cun Pathian bia an zul duh lo. PathianThawngtha cu biatak tein kan chim awk a si. Jesuh kha zumlaw khamh na si ko lai, mi dingmi na si ko lai. Na lungthinchungah sualnak a um rih ahcun mi dingmi na si rih lo tinak asi. Vawlei sualnak kha na tei kho rih lo tinak a si.

Jesuh tipil a innak ti (Jesuh tipil innak) na zumh lo ahcun nalungthin sualnak chung khan na chuak kho lai lo. Jesuh a thihnakThi na zumh lo ahcun biaceihnak chungin na luat kho lai lo.(Biaceihnak na ing lai). Thlarau he a rami Jesuh na zumh loahcun khamh na si lai lo. Tehte a khangtu pathum na zumh loahcun miding sinak taktak na ngei kho lai lo.

A tlamtling lomi dinnak nih miding mi ka si ko tinak menmen a chuahpi lo, dinnak taktak a chuahpi lo. Mi pakhat khatnih sualnak ka ngei ko nain miding ka si a ti ahcun Khrihchungah a um rih lo tinak a si. Hihi mi tampi hna nih cun dinnakmenmen khakhamhnakah an rel i cu he aapehtlaimicaukzongtampi an tial.

Lungthin chungah sualnak a ngeimi hna kha sualnak ngeilomi tiah Pathian nih a au hna maw? A au bal hna lo. Pathiannih cun a hmuhning te khan a auh ko hna. A liannganmi Pathiana si caah lih a chim bal lo. Dinnak timi a sullam taktak hi minungnih kan thei kho lo. A thiangmi kha a thiang tiah kan ti i sualnaka um ahcun a thiang lo tiah kan ti.

Sualnak na ngeih ko bu ah Jesuh nih miding ah a ka cohlantiah ruat hrimhrim hlah. Cucu a hman lomi a si.

Page 177: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 177

Jesuh cu Thlarau le tipil a innak Ti (tipil a in ah khan sualnakvialte Jesuh nih a lak dih) le a thihnak Thi (pumsa in a ra i, kancaah thihnak a ing) he a rami a si ti kan zumh khan miding ahJesuh nih a kan cohlan.

Dawtmi Khrihfa mi dingmi ti auh menmen nak nih khan athihnak Thi le tipil a innak Ti le Thawngtha he zeihmanhpehtlaihnak a ngei lo. “Miding tinak” cu minung nih tuahmenmen mi a si.

Na lungthin chungah sualnak na ngeih bu ah miding tiahPathian nih aa cohlang lai maw? Jesuh zum ko hmanhlaw,lungthin chungah sualnak a ngeimi na si ahcun miding ah Pathiannih acohlan kho hna lai lo. Jesuh cu lih a chim bal lo. Jesuh athihnak Thi le Thlarau na zumhnak lawnglawng khan Pathiannih miding ah an cohlang bal lai lo.

A lungthin chungah sualnak a ngei lomi hna kha Pathiannih miding tiah a ti hna. Jesuh cu Pathian a si nain minungpumsa sinak kha aa laak i vawlei ah a ra, kan sualnak vialte alak nakhnga Jordan tiva ah tipilnak a ing i, kan sualnak thenh asi khawh nakhnga caah vailamtahnak cungah thihnak a ing i athisen a thlet ti a zummi hna lawng Pathian nih a cohlan hna lai.

Tlanhnak Thawngtha a zummi hna lawng Pathian nih ahngalh hna lai. Anmah kha hmaan tein a zummi an si. Jesuhnih a tuahmi vialte kha an zumh. Jesuh cu vawlei cungah a ra ikan sualnak vialte kha tipil a innak thawngin a lak i cu sualnakruangah vailamtahnak cungah biaceihnak a tuar i ni thum hnuahthihnak in a tho than.

Cu vialte hna cu Pathian dawtnak thawngin tuahmi an si.Jesuh cu vawlei cungah a ra i, “Rethei le thilrit mi vialte hna, kasinah ra tuah u, dinhnak kan pek hna lai a ti,” Mat 11:28. Cucukan sualnak vialte a laaknak thawngin a tuahmi a si.

Jesuh thihnak Thi lawng a zummi hna cu Pathian nih a hngalhna lo. Zeicahtiah an lungthin chungah sualnak kha a um caah

Page 178: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

178 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

a si.Jesuh nih ahodah khamhmi, tlanhmi ah a cohlan hna? “Nan

sualnak vialte cu ka lak dih. Vawlei sualnak vialte kha ka cungahchiah a si. Nan sualnak leiba vailamtahnak cungah ka chamcang. Nannih cu kan khamh cang hna,” tiah Jesuh nih a ti. Jesuhtipil innak, vailamtahnak cung a thihnak le Pathian a sinak khazum hna. Khamhnak caah a herh ngaingai mi an si.

Tehte pathum a zummi hna sinah, Jesuh nih, “Asi, khamhna si. A dingmi Pathian fa na si” tiah a ti. Ti le Thi le Thlaraukha na zumh ahcun khamh na si lai. Thi le Thlarau lawng azummi hna cu an lungthin chungah sualnak kha a um rih.

Vancung pennak chungah cun biatak pakhat lawng a um.Dinnak, diknak, dawtnak, le zangfahnak an um. Lih kha pakhathmanh a um lo. Hrokhrolnak le lih kha vancung khua ah an umkho lo.

Ahodah nawlbuarnakkha a tuah tawn?

Jesuh tipil innak azum lo mi

“Cu Ni cu a phak tikah, mi tampi nih keimah cu, Bawipa,Bawipa! Na min in Pathian bia kha kan chim i na min inkhuachia kha tampi kan thawl hna i khuaruahharnak tampi kantuah hna an ti lai” Mat 7:22.

Hi bantukin rian a tuanmi hna cu Pathian nih a hngalhpiakhna lai lo. “Cu tikah annih cu ka thawh hna lai i, nannih cu ahonan si kha kan hngal bal hna lo, kal ko u, thatlonak a tuahtuhna, tiah ka ti hna lai tiah a ti,” Mat 7:23.

“Bawipa ka nunnak na caah kan pek. Na caah inn pahnihka pek. Harsatnak ka ton caan ah nangmah cu kan hlaw lo, ka

Page 179: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 179

nunnak nangmah caah ka pek. Na thei ko lo maw?”“Cu a si ah na lungthin chungah sualnak a um maw?”“A si, a si, tlawmpalte a um.”“Cu a si ahcun va kal ko, misual mi ahohmanh luh onh an si

lo.”“Bawipa na caah Martar in pei ka thih hi!”“Martar thih na timi cu zeidah a si? Na hruh tuk caah pei na

thih ko kha. Tipil ka innak Ti le ka thihnak Thi kha na zummaw? Ka minung na si tiah kan ti bal maw? Ka minung na sitiah na lungthin chungah kan chim bal maw? Na zumhnak fektein naa tlaih i thihnak na tuar ko nain ka tipil innak na zumh locaah ka minung na si tiah zeitik hmanh ah kan ti balmi na si lo.Khamh na si tiah zeitik ahdah kan ti bal? Nangmah khamhnakding ca lawng kha na duh i naa zuam. Na thei ko lo maw? Atucu, nangmah lam ah va kal ko, na duhnak ah va kal ko tiah ati.”

“Jesuh nih, Tho u law ceu tuah u,” tiah a kan ti. Khrihfa deutampi le profet hmaan lomi tampi hmaiah khamhnak a hmunmihna nih an ral a chiat tuk caah tha tein an ceu ngam lo! Meilahfung pakhat nih tupi chung vialte a khangh dih khawh bantukin,mi pakhatkhat nih raltha tein a dir i cu biatak cu a phuan ahcunvawlei cung dihlak a ceu ko lai.

Isaiah 60:1-2 “Tho tuah Jerusalem ni bantukin tlang tuah,Bawipa sunparnak cu na cungah a tlang! Miphun dang cumuihnak nih a huh hna lai, sihmanhselaw nang cungah cunBawipa ceunak cu a ceu lai, a sunparnak lianhngannak cu nasinah a um lai,”

A hmaan lomi thawngtha le Biaktak a si lomi muihnak nihvawlei cu a khuh dih lai caah, thawh i ceu kha Bawipa nih akan fial. Jesuh a zummi hna lawng nih Jesuh kha an dawt khawh.Khamh a si lomi nih cun Jesuh kha an daw bal lo. Zeitindah andawt khawh lai? An zumh loah zeitindah an dawt taktak khawh

Page 180: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

180 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

lai, Annih nih dawtnak kong kha an chim nain Jesuh kha andaw taktak kho lo, zeicahtiah an zum taktak lo.

MISUAL MI HNA KHAMHNAK CAAHMISUAL MI HNA KHAMHNAK CAAHMISUAL MI HNA KHAMHNAK CAAHMISUAL MI HNA KHAMHNAK CAAHMISUAL MI HNA KHAMHNAK CAAHTEHTE A KHANGTU PATHUM A UMTEHTE A KHANGTU PATHUM A UMTEHTE A KHANGTU PATHUM A UMTEHTE A KHANGTU PATHUM A UMTEHTE A KHANGTU PATHUM A UM

Zeidah kan lungthinchungah khamhnak

tehte a si?

Jesuh tipil innak

“Tehte a khangtu pathum an um; cu hna cu Thlarau le Ti leThi an si i an pathum tein an bia a khat,” 1 Johan 5:7-8. Vawleiah a rami cu Jesuh kha a si, tipil a innak Ti le a thihnak Thi hea rami a si. Tipilnak a ing, vailamtahnak cungah a thi i kannihkha a kan khamh.

“Minung nih tehte an khanmi kha kan zumh tawn; Pathiannih tehte a khanmi cu, cu nakcun tampi in a ngan deuh i Pathiannih a Fapa kongah tehte a khangmi cu atu i kan chimmi hi a si.Cucaah Pathian Fapa a zummi paoh nih cun a lung chungahPathian i tehte a khannak bia kha a ngei, sihmanhsehlaw Pathiana zum lomi nih cun Pathian kha lihchim ah a canter i cucuzeicahdah a si ti ahcun, Pathian nih a Fapa kong i tehte a khanmikha a zumh lo caah a si. Cu tehte cu hihi a si. Pathian nih zungzalnunnak a kan pek cang i cu nunnak cu a Fapa chungah a um.Pathian Fapa a ngeimi paoh nih cun nunnak cu an ngei i PathianFapa angei lomi paoh nih cu nunnak cu an ngei lo.” 1 Jn. 5:9-12.

Hrinthannak a ngeimi hna nih cun minung tehte kha an ngei.

Page 181: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 181

An minung hawi nih mi dingmi tinak kha an tong. Hrinthanmihna nih Pathian khamhnak biatak kha kan chim tikah minungnih an kan al kho lo, Ahmaan lonak kha an thei khawh lo caahkan chimmi kha an cohlan. Na zumhning a hmaan, nan zumhnakahmaan tiah an kan ti. Kan hrin thannak kong kan chimh hnatikah ahohmanh nih a hmaan lonak an hngal kho lo. Nan hmaantiah an kan ti. Minung sin hrimhrim in nan hmaan, nan dik tinaktehte kha kan hmu.

Asinain, hi Baibal cang nih cun, “Pathian tehte cu minungtehte nakin a ngan deuh. zeicahtiah Pathian a si caah a si,” tiaha ti. Pathian tehte cu a Fapa Jesuh a si tiah a ti. A hman maw? AFapa Jesuh tehte cu zeidah a si? Pathian nih a kan khamhnak alanghtertu tehte hna cu, Jesuh Thlarau in hrin a si i minungsinak a laknak, ti in tipil a innak le vailamtahnak cungah a thihnakthi hna hi an si. Pathian nih cuticun a kan khamh ning hna a sitiah tehte a khaan, a chimmi kha kan zumh caah kannih cuPathian fa kan si.

“Pathian fapa a zummi paoh nih cun a lung chungah Pathiani tehte a khannak bia kha a ngei. Sihmanhsehlaw Pathian a zumlomi nih cun Pathian kha lihchim ah a canter i cucu zeicahdah asi ti ahcun, Pathian nih a Fapa kong i tehte a khanmi kha azumh lo caah a si?”

Hi Baibal caang nih hin ahodah tlanhmi an si ti kha fiangtein a kan chimh. Pathian Fapa a zummi paoh nih cun a lungchungah Pathian i tehte khannak bia kha a ngei tiah a ti. Nalungthin chungah cu tehte khannak cu na ngei maw? Cucunangmah le keimah chungah a um. Pathian cu kan caah vawleiah a rung tum (Mary nih a hrin). Kum sawm thum (30) a sitikah vawlei sualnak vialte i laak dingah tipilnak a ing. Cu kansualnak vialte he cun vailamtahnak cungah biaceihnak a hmu.Zungzal nunnak pek dingah ni thum hnuah thihnak in a thothan. Cu ticun Jesuh nih a kan khamh.

Page 182: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

182 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

Thihnak in rak tho than hlah sehlaw, zeitindah a si hnga?Thawhthannak um lo ah zeitindah nunnak kong cu a phuankhawh lai? Cucaah Jesuh cu thihnak in a tho than i kan khamhtua si. Cucu kan zumhnak a si.

Jesuh nih tipil ka innak Ti le ka thihnak Thi in kan khamhhna tiah a timi kha kan zumh caah kannih cu khamh kan si.Tehte a khangtu cu kan lungthin chungah a um. Tlanhmi hnanih Jesuh tipil innak Ti kha zeirel loin an um bal lo. A kankhamhnak dingah a tuahmi vialte kha kan upat dih caah pakhathmanh kha zeirel loin hrelh kan duh lo.

“Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh,” Mat3:15. Tipil petu Johan nih Jordan tiva ah tipilnak a pekah khankan sualnak vialte Jesuh nih a laak timi kha kan zumh. Tlanhmihna nih cun Jesuh tipil innak kha zumh loin hlawt khawh a silo.

A ZUM KO NAIN KHAMH A SI LOMIA ZUM KO NAIN KHAMH A SI LOMIA ZUM KO NAIN KHAMH A SI LOMIA ZUM KO NAIN KHAMH A SI LOMIA ZUM KO NAIN KHAMH A SI LOMINIH JESUH TIPIL INNAK KHA AN ZUMNIH JESUH TIPIL INNAK KHA AN ZUMNIH JESUH TIPIL INNAK KHA AN ZUMNIH JESUH TIPIL INNAK KHA AN ZUMNIH JESUH TIPIL INNAK KHA AN ZUMLO, AN HLAWTLO, AN HLAWTLO, AN HLAWTLO, AN HLAWTLO, AN HLAWT

Aho nih dah Pathian khalihchim ah an canter?

Jesuh tipil innak a zum lomi nih

Johan nih Pathian kha lihchim ah a cantertu hna kong fiangtein a chim, “Pathian a zum lomi nih cun Pathian kha lihchimah an canter” tiah a ti. Atu ah Johan um selaw, zeitindah Khrihfahi a kan ti hnga? Jesuh nih tipilnak a in ah khan nan sualnak a la

Page 183: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 183

dih maw la dih lo tiah a kan hal hnga?Jesuh tipil innak thawngin tlanh nan si tiah Johan nih a

phuang ko lo maw? Tipil ka pek ah khan nan sualnak kha Jesuhlu cungah ka chia dih ko lo maw? Nan sualnak kha a liangcungah chiah a si ko lo maw? tiah Johan nih a ti. “Nanmahkhamh dingah Jesuh tipilnak a ing,” tiah Johan nih a ti.

Pathian a zum lomi, khamh kan si nakhnga Pathian tuahmi azum lomi nih khan Pathian kha lihchim ah an canter. Jesuh nihkan sualnak vialte kha tipil a in ahkhan a laak dih kan ti tikah,“Aw, keimah maw! ka sualnak dihlak cu a la kho taktak lai lo.Ka chuah pimi sualnak tu kha a lak i nifate ka sualnak cu a laloh, a tang ko,” tiah an ti.

Khamhnak kan hmuh khawh nakhnga atu kan sualnak hnakha phuan i sual ngaihchih kha a hau tiah an ti. Cucu an zumhning a si. Cubantuk cun na zumh ning a si ve sual maw? Jesuhtipil innak nih kan sualnak a tawl lo tiah a zummi hna Pathiankha lihchim ah an canter.

JESUH TIPIL INNAK TI LEJESUH TIPIL INNAK TI LEJESUH TIPIL INNAK TI LEJESUH TIPIL INNAK TI LEJESUH TIPIL INNAK TI LEVAILAMTAHNAK CUNG THIHNAK THIVAILAMTAHNAK CUNG THIHNAK THIVAILAMTAHNAK CUNG THIHNAK THIVAILAMTAHNAK CUNG THIHNAK THIVAILAMTAHNAK CUNG THIHNAK THINIH VOI KHAT AH ZALAK IN A KANNIH VOI KHAT AH ZALAK IN A KANNIH VOI KHAT AH ZALAK IN A KANNIH VOI KHAT AH ZALAK IN A KANNIH VOI KHAT AH ZALAK IN A KANKHAMH.KHAMH.KHAMH.KHAMH.KHAMH.

Ahodah lihchim mi an si?

Jesuh tipil innaka zum lomi hna

Jesuh tipil innak nih kan sualnak vialte kha voi khat ah zalakin a laak dih cang. Jesuh tipil a innak Ti le a thihnak Thi azummi paoh Pathian nih a khamh hna i, a zum lomi paoh Pathian

Page 184: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

184 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

nih a hlawt hna caah hell ah an kal lai. Cucaah khamh kan si lesi lo cu kan zumhnak cungah a ummi a si. Vawlei sualnak vialtechungin Jesuh nih a kan chuah cang. A zummi paoh khamh ansi lai i a zum lomi paoh sual phawt an si lai. Zeicahtiah Pathiankha lihchim ah an canter caah a si.

Minung hi san a tlaih lo ruangah hell ramah a kal lai lo,zumhnak a ngeih lo ruang tu ah hell ramah a kal lai. “Pathian azum lomi paoh nih Pathian kha lihchim ah an canter.” Jesuhnih kan sualnak vialte a kalpi lo tiah a zummi paoh an lungthinchungah sualnak an ngei. Sualnak kan ngei lo tiah an chim kholo.

Voi khat ah Khrihfa upa pakhat ka ton i, “Jesuh zum ninglaw ka sualnak a tlau dih lai maw? tiah bia ka hal.”

“Asi, na sualnak a tlau dih ko lai,” tiah a ti.“Jesuh nih vawlei sualnak vialte a laak dih i, vailamtahnak

cungah a dih cang, khamh nan si cang a timi hi a hman ko lomaw?” tiah ka ti.

“A si, khamh ka si ko,” tiah a ti.“Cu a si ahcun sualnak na ngei ti lo,” tiah ka ti i,“A si, sualnak ka ngei ti lo,” tiah a ti. “Sualnak na tuah than

sual ah zeitindah na um lai?” tiah ka ti than.“Minung menmen ka si caah zeitindah sualnak tuah lo cun

kan um khawh lai? Cucaah cun kan sualnak kha nifate ingaihchih i, nifate tlenh, khawlh ding a si ko,” tiah a ti.

Hi Khrihfa upa nih hin khamhnak biatak tlamtling tein ahngalh lo caah a lungthin chungah sualnak a um.

Amah bantuk minung nih khan Pathian zeiah an rel lo ilihchim ah an canter. Pathian a simi Jesuh nih vawlei sualnakvialte kha la loin maw a um hnga? Jesuh nih vawlei sualnakvialte kalpi loin um sehlaw zeitindah khamhnak a kan petuPathian cu a si khawh hnga? Zeitindah amah zumh cu a kanfial khawh lai?

Page 185: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 185

Pathian cu lihchim ah na canter lai maw? Lihchim ah cuncanter hlah tiah nawl kan duh. Pathian cu zeirel loin um hlah utiah kan Baibal nih a kan cawnpiak.

A sullam cu lihchim ah canter hlah, hlen tim hlah tinak a si.Pathian cu kanmah bantuk a si lo. Khamhnak Thawngtha khaJohan nih fiang tein a kan cawnpiak. Pathian nih kan caah atuahmi (Ti le Thi le Thlarau he a ratnak) kha minung tampi niha zumh an duh tawn lo.

Pathian nih kan caah a tuahmi a zummi hna le a zum lomihna an um. (Pathian hmaiah miding kan si tiah a timi hna le,misual kan si tiah a timi an um). Ahodah biatak chimmi an si?

Tehte pathum, Ti le Thi le Thlarau a zum lomi hna kha lihchiman si. A hmaan lomi zumhnak an ngei. A zum lomi nih khanPathian kha lihchim ah an canter.

Pathian cu lihchim ah canter hlah. Jesuh nih Jordan tiva ahtipil a innak thawngin (vawlei sualnak vialte kha a laak dih).Pathian nih tuah awk a si a timi paoh kha a tuah i a tlam a tlingdih.

THLARAU HMAAN LO NIH JESUHTHLARAU HMAAN LO NIH JESUHTHLARAU HMAAN LO NIH JESUHTHLARAU HMAAN LO NIH JESUHTHLARAU HMAAN LO NIH JESUHTIPIL INNAK LE THIANHLIMNAK ANTIPIL INNAK LE THIANHLIMNAK ANTIPIL INNAK LE THIANHLIMNAK ANTIPIL INNAK LE THIANHLIMNAK ANTIPIL INNAK LE THIANHLIMNAK ANHLAWTHLAWTHLAWTHLAWTHLAWT

Satan le khuachianih zeidah an hlawt i an pom lo?

Jesuh tipil innak le Thianhlimnak

Pathian Fapa a zummi paoh nih cun a lung chungah Pathian

Page 186: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

186 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

i tehte a khannak bia kha a ngei. Khamh a simi nih cun Jesuhtipil innak thawngin ka sualnak vialte a cungah chiah a si i, atipil innak Ti le a thihnak Thi nih a ka tlanh ti kha a zumh. Marynih a hrin i, vailamtahnak cung a thih hlanah Jordan tiva ahJohan nih tipilnak a pek, a thi i thihnak in a tho than ti khakhamh a simi nih cun an zumh.

Miding mi nih cun tehte kha an ngei. Kan khamhnak alanghtertu tehte cu Ti le Thlarau he a rami Jesuh kan “zumhnak”kha a si. Tehte cu kan chungah a um. Tehte khannak (Tehte)kha na lungthin chungah a um lo ahcun khamhnak langhternaktehte kha na chungah a um lo tinak a si.

Johan nih a chimmi cu, “Pathian Fapa a zummi paoh nihcun a lung chungah Pathian tehte khannak bia kha a ngei” tiaha ti. Jesuh vailamtahnak thihnak Thi lawng zumh kha Pathiantehte khannak ngeih a simaw? Tipil a innak Ti zumh kha a telchih. Pathian nih hngalhmi si khawhnak ahcun tipil a innak Tile a thihnak Thi le hrin a sinak Thlarau, tehte pathum zumh khaa herh.

Cu hnu lawngah Jesuh nih khamh na si tiah an ti lai. Tehtepahnih a thihnak thi le Thlarau zumhnak thawngin Pathian fasinak tehte ka ngei lai tiah na ruat maw? Cucu nangmah duhningin Pathian na zumh a si lai. “Nangmah caah tehte khannak”menmen a si ko lai. Pathian theihmi si loin nangmah le nangmahna hngal menmen a si ko hnga.

Vawlei cungah tehte pathum chungah pahnih lawng a zummitampi an um. Khamh kan si tiah an ti i cauk tampi zong cu konghe pehtlai cun an tial. Zeitluk nal dah an si! pakpalawng lawngte an si. Khamhnak leiah Biatakte rian a tuanmi le biaknak leiaha zuam ngaimi kan si tiah an i ruat. Jesuh tipil innak kha an zumlo nain khamhnak cu an i pawrhlaw. A hmaan ngaingaimi a lo!Asinain Pathian tehte khannak kha an ngei lo.

Va si sehlaw tiin ruahnak men kha a si. Zeitindah cucu

Page 187: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 187

khamhnak tiah an ti khawh. Jesuh cu Ti le Thi le Thlarau he ara ti a zummi hna lawng nih Pathian le minung tehte khannakkha an ngei lai.

Paul nih, “Thawngtha kha nan sin kan phakpi tikah bialawnglawng in si loin, thawnnak le Thiang Thlarau le Biatak asi fiang tein kan hngalhnak he khan a si,” tiah a ti, 1 The. 1:5.Minung nih Jesuh thihnak Thi lawng an zumh tikah Satan culunglomhnak tampi a ngei. “Aw, mihrutpa, nangmah cu kanhlen cang . . ha . . . ha,” tiah Satan nih a ti. Jesuh thihnak Thithangthatnak pek tikah Satan a zam tiah a zummi tampi an um.Vailamtahnak kha Satan nih a tih tiah an ruah. Satan thihphaihsawhsawh kha a si. Kannih cu mihrut bantuk si hlah u sih.

Pathian nih minung thah khawhnak dah ti lo cu Satan sinahthawnnak a pek. Satan nih minung kha a duhmi thil paoh tuahterkhawhnak thawnnak a ngei. Minung pakhat khat chung i a luhtikah cu mipa cu a hrut zong a hrut men ko lai. Asiloah phundangdeuh zongin a um ko lai. Zeicahtiah thil ti khawhnak thawnnaka ngei. Satan nih minung kha a hruhter khawh, a auter khawh,thinghnah bantukin a hninh khawh, a buanbara zong a tawhterkhawh.

Cu bantukin minung cung rian a tuan tikah, “Chuak! Jesuhmin in chuak,” tiah zumtu nih an ti i damnak an hmuh tawn. Cutikah cu damnak cu Jesuh thisen thawnnak thawngin a si tiahan ti. Asinain cucu Jesuh thihnak thisen thawnnak thawngin asi lo. Satan thihphaih bia menmen kha a si. Jesuh tipil innak, athihnak Thi le thihnak in a thawhthannak a zummi hna paohkha satan le khuachia nih an tih bik hna.

Jesuh tipil innak le a thihnak Thi in a kan khamhnak a zummihna sinah Satan le khuachia kha an um kho lo. Nan theihbantukin, Catholic tlangbawi hna nih zeimaw caan ah minungchungin Satan an chuah tawn kha Baisikup ah kan hmuh tawn.

Baisakup chungah cun, “hmelchunhnak ah,” thing in an

Page 188: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

188 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

sermi vailamtahnak kha tlangbawi nih a thlir i a hninh, asinaintlangbawi cu a thi. Hrin thannak taktak a ngeimi hna cu Satannih a tei kho hna lo.

Satan nih zumtu kha hnahnawh a timh tikah, zumtu nih Sa-tan kha, “Jesuh nih ka sualnak vialte a laak kha na thei maw?”tiah a hal lai. Cutikah Satan cu a tli ko lai. Satan nih hrinthanmihna pawng um cu a duh lo. Hrinthanmi an umnak hmun khanum lo kha a zuam zungzal. Pathian a zum lomi nih Pathian khalihchim ah a canter tiah kanBaibal nih a kan cawnpiak. Jesuhtehte khan nak, tipil a innak Ti le a Thihnak thi tehte an zumh locaah a si.

Zeidah Pathian Fapa tehtecu a si?

Tipil a inak Ti le a thihnakThi le Thlarau an si

Pathian Fapa tehte cu zeidah a si? Thlarau in vawlei ah a rai, kan sualnak vialte kha tipil a innak thawngin a laak dih timitehte kha a si. Vawlei sualnak vialte kha a lak dih i, vailamtahnakcungah a thisen a luanter. Cucu Ti le Thi le Thlarau tlanhnak asi ko lo maw?

Jesuh tipil innak le a thihnak Thi, tlanhnak Thawngtha khaan zumh lo caah Pathian hmaiah lih an chim. An zumhnak khaa hmaan lo i cu a hmaan lomi an zumhnak cu zapi sinah anchim.

1 Johan 5:11, kha kan zoh than hmanh lai. “Cu tehte cu hihia si. Pathian nih zungzal nunnak a kan pek cang i cu nunnak cua Fapa chungah a um.” Pathian nih zungzal nunnak a kan peki cu a cohlang mi hna chungah cun zungzal nunnak cu a umtiah kan Baibal nih a kan chimh. Cu nunnak cu a Fapa Jesuh

Page 189: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 189

chungah a um ve.Zungzal nunnak a hmumi hna cu Jesuh tipil innak le a

thihnak thi a zummi hna an si. Tlanhmi le khamhmi hna nihcun zungzal nunnak an hmuh caah zungzal an nung lai. Zungzalnunnak na hmu cang maw?

John 1:12 “Pathian Fapa a ngeimi paoh nih cun nunnak cuan ngei i Pathian Fapa a ngei lomi paoh nih cun nunnak cu anngei lo.” Phundang in kan chim ahcun, vawlei cungah Jesuhnih a tuahmi, tipil a innak, vailamtahnak cung a thihnak le thihnakin a thawhthannak a zummi paoh nih zungzal nunnak kha anngei. Asinain cu pathum lakah pakhat khat zumh loin an nganhtak ahcun zungzal nunnak kha an ngei lai lo, i khamh zong ansi fawn lai lo.

Jesuh nih a tuahmi tipil innak, thihnak le a thawhthannak anzumhnak zoh in Johan nih Pathian minung kha a thleidan hna.Hi thil nih hin Pathian bia an chungah a um le um lo kha alanghter. Jesuh tipil innak Ti, a thihnak Thi le Thlarau a zummihna kha khamhnak hmumi tiah Johan nih a ti hna.

HRIN THAN A SI LOMI NIH CUN TUUHRIN THAN A SI LOMI NIH CUN TUUHRIN THAN A SI LOMI NIH CUN TUUHRIN THAN A SI LOMI NIH CUN TUUHRIN THAN A SI LOMI NIH CUN TUULE MEHEH KHA AN THLEIDANG KHOLE MEHEH KHA AN THLEIDANG KHOLE MEHEH KHA AN THLEIDANG KHOLE MEHEH KHA AN THLEIDANG KHOLE MEHEH KHA AN THLEIDANG KHOLOLOLOLOLO

Aho nih dah khamhmi le khamhlomi kha a thleidan khawh?

A hrinthan mi nih

Pathian riantuantu a tak le a deu zeitindah hngalh khawh asi? Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thi zumhnak ruangah

Page 190: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

190 THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH

tlanhmi, khamhmi hna nih a tak le a deu theih khawh nak, hmuhkhawhnak thawnnak kha an ngei.

Pastor a si zongah, Evangelist a si zongah, Khrihfa upa a sizongah khamhmi le khamh lomi tuu le meheh a thleidan kho loahcun nunnak kha an chungah a um rih lo tinak a si.Hrinthannak a ngeimi hna nih cun tuu le meheh, zumtu le zumlotu an i dannak kha an theih khawh hna. Nunnak a chungah angei lomi hna nih cun tuu le meheh, zumtu le zumlotu an idannak kha an thei khawh hna lo.

Thil a zawng tampi mui lakah thim bantuk kha a si. A hringmicu a hringmi a si ko i a rangmi cu a rangmi a si ko. Na mit naachinh ahcun zeibantuk zawng a si kha na hmu kho lo i a theihzong na thei kho lo.

Asinain mit au buin na zoh ahcun a hme bik zawng te hmanhkha na hmuh lai i na theih khawh ko lai. A hringmi kha a hringmina ti khawh lai i, a rangmi kha a rangmi tiah na ti khawh lai.

Cu bantukin, khamh lomi le khamhmi hna an i dannak tampia um. Khamhnak le tlanhnak Thawngtha, Jesuh tipil innak Ti,a thihnak Thi le Thlarau Thawngtha kong kha kan chim awk asi. Kan thawh i kan ceu awk a si. Kan pawngkam minung hnakha kan khamh hna i kan zumhnak kong kan chimh hna tikahminung bia menmen kha kan chim hna lo. 1 Johan 5 a sullamkha a kan chimh. Lungtuainak chung fian lonak um lo dinginpakhat hnu pakhat in kan chimfian kha a herh.

Kan chimmi Thawngtha cu, Jesuh tipil innak, a thihnak lethawhthannak Thawngthabia Jesuh tlanhnak meiceu kha a si.Midang sinah Jesuh tipil innak le a thihnak Thi Thawngtha vatheihter cu kan ceunak tha tein ceuter kha a si. Mi vialte nih cuThawngtha cu an theih khawh nakhnga zumh awk tlak teinkan chim i kan ceu a herh.

Khamhmi hna nih kan tho i kan ceu lo ahcun mi tampikhamhnak hmu loin an thi hnga i cucu Pathian duhning a si

Page 191: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

THLARAU LE TI LE THI HE A RAMI JESUH 191

hnga lo. Mi thathu tiah Pathian nih a kan ti hnga. Jesuh tipilinnak Ti le a thihnak Thi kong Thawngtha cu khuazakip ahkan chim awk a si.

Ka nawlh lengmang nak a sullam cu Jesuh tipil innak hikhamh lomi caah a biapi tuk caah a si. Hngakchia bia kan chimhhna tikah an theih khawh nakhnga vawi tampi kan chimh tawnhna. Cu hnu lawngah an theih cang ti kha kan i fiang.

Cathiam lomi ca chimh kan i timh ahcun a, b, c in kan thoktawn. Cu hnuah duhsah tete in carel le catial kha kan chimhhna. Cun cafang pakhat khat tahchunhnak ah, “dantatnak,” khaan tial thiam tikah a sullam kha kan chimh than hna. Cu bantukcu Jesuh Khrih thawngtha kan chim tikah pakhat hnu pakhat inan lung a fian khawh nakhnga kan chim a herh.

Jesuh tipil innak kha tha tein le fiang tein kan chimh awk asi. Jesuh Ti le Thi le Thlarau he a ratnak kha kan chimh awk asi. Jesuh Khrih kha khamhtu ah na cohlan i khamh na sinak laithla ka cam.

Ti le Thlarau tlanhnak cerhtiput cu Jesuh tipil innak Ti, athihnak Thi le Jesuh cu Pathian a si, kan khamhtu a si ti zumhnakthawngin a chuakmi a si.

Page 192: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

190 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

CAWNPIAKNAK (7)CAWNPIAKNAK (7)CAWNPIAKNAK (7)CAWNPIAKNAK (7)CAWNPIAKNAK (7)

JESUH TJESUH TJESUH TJESUH TJESUH TIPIL INNAKIPIL INNAKIPIL INNAKIPIL INNAKIPIL INNAK

CU MISUAL MI HNACU MISUAL MI HNACU MISUAL MI HNACU MISUAL MI HNACU MISUAL MI HNA

CAAH KHAMHNAKCAAH KHAMHNAKCAAH KHAMHNAKCAAH KHAMHNAKCAAH KHAMHNAK

LANGHTLANGHTLANGHTLANGHTLANGHTERTU A SIERTU A SIERTU A SIERTU A SIERTU A SI

Page 193: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 194: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

192 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

JESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKJESUH TIPIL INNAKCU MISUAL MI HNACU MISUAL MI HNACU MISUAL MI HNACU MISUAL MI HNACU MISUAL MI HNACAAH KHAMHNAKCAAH KHAMHNAKCAAH KHAMHNAKCAAH KHAMHNAKCAAH KHAMHNAKLANGHTERTU A SILANGHTERTU A SILANGHTERTU A SILANGHTERTU A SILANGHTERTU A SI

< 1 Peter 3:20-22 >< 1 Peter 3:20-22 >< 1 Peter 3:20-22 >< 1 Peter 3:20-22 >< 1 Peter 3:20-22 >“Lawng chungah a lutmi mi tlawmte minung an“Lawng chungah a lutmi mi tlawmte minung an“Lawng chungah a lutmi mi tlawmte minung an“Lawng chungah a lutmi mi tlawmte minung an“Lawng chungah a lutmi mi tlawmte minung an

dihlak ah pariat hna kha ti chung cun khamh an si idihlak ah pariat hna kha ti chung cun khamh an si idihlak ah pariat hna kha ti chung cun khamh an si idihlak ah pariat hna kha ti chung cun khamh an si idihlak ah pariat hna kha ti chung cun khamh an si icucu atu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a rakcucu atu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a rakcucu atu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a rakcucu atu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a rakcucu atu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a raksawhtu hi a si. Tipil innak cu pum hnawm kholh hi a sisawhtu hi a si. Tipil innak cu pum hnawm kholh hi a sisawhtu hi a si. Tipil innak cu pum hnawm kholh hi a sisawhtu hi a si. Tipil innak cu pum hnawm kholh hi a sisawhtu hi a si. Tipil innak cu pum hnawm kholh hi a silo, chiatha thleidannak thiang nih Pathian sin ilo, chiatha thleidannak thiang nih Pathian sin ilo, chiatha thleidannak thiang nih Pathian sin ilo, chiatha thleidannak thiang nih Pathian sin ilo, chiatha thleidannak thiang nih Pathian sin ibiakamnak a tuahmi tu hi a si. Tipil innak nih cunbiakamnak a tuahmi tu hi a si. Tipil innak nih cunbiakamnak a tuahmi tu hi a si. Tipil innak nih cunbiakamnak a tuahmi tu hi a si. Tipil innak nih cunbiakamnak a tuahmi tu hi a si. Tipil innak nih cunJesuh Khrih thihnak in a thawhthannak thawngin anJesuh Khrih thihnak in a thawhthannak thawngin anJesuh Khrih thihnak in a thawhthannak thawngin anJesuh Khrih thihnak in a thawhthannak thawngin anJesuh Khrih thihnak in a thawhthannak thawngin ankhamh hna i amah cu vancung ah a kai hnuah Pathiankhamh hna i amah cu vancung ah a kai hnuah Pathiankhamh hna i amah cu vancung ah a kai hnuah Pathiankhamh hna i amah cu vancung ah a kai hnuah Pathiankhamh hna i amah cu vancung ah a kai hnuah Pathianorhlei kam ah thu in vancungmi vialte, vancung nawlorhlei kam ah thu in vancungmi vialte, vancung nawlorhlei kam ah thu in vancungmi vialte, vancung nawlorhlei kam ah thu in vancungmi vialte, vancung nawlorhlei kam ah thu in vancungmi vialte, vancung nawlngeihnak vialte le thawnnak vialte kha a uk dih hna.”ngeihnak vialte le thawnnak vialte kha a uk dih hna.”ngeihnak vialte le thawnnak vialte kha a uk dih hna.”ngeihnak vialte le thawnnak vialte kha a uk dih hna.”ngeihnak vialte le thawnnak vialte kha a uk dih hna.”

Zei thawngin dah midingah kan i can?

Pathian zaangfahnak thawngin

Vawlei cungah hrin kan si hlan hin Pathian nih a kan hngalhcang. Misual cia in hrin an si lai ti kha Pathian nih a hngalhcang caah, vawlei sualnak vialte ka laknak, tipil ka innakthawngin zumtu cu khamh an si tiah a ti. Zumtu vialte kha a

Page 195: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH 195

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

khamh hna i a mi ah a ser hna.Cu vialte cu Pathian zangfahnak thawngin a si. Sam

chungah, “Minung hi zeidah a si i na hnakkar ah na tenh,” tiaha ti. Pathian nih hin minung hi a hnakkar ah a tenh taktak. Pathiandawtnak a cohlangtu hna paoh cu an sualnak vialte chunginkhamh an si. Annih cu Pathian Fa an si.

Pathian fa kan si hlan miding kan si hlan, khamh kan si hlanle Pathian kha Kapa tiah kawh khawhnak kan ngeih hlanah Tile Thlarau lawng a zummi hna kha zeitindah kan um? Misualmi kan si, vawlei cungah kum 60-70 hrawng nun dingin hrinmikan si, kan ngan a dam ahcun kum 70-80 kan nung lai.

Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thi kan zumh hlan, kansualnak tawl a si hlan ah cun misual a thi ding hrimhrim kan si.

Paul nih Pathian vel thawngin atu i ka sining hi ka si tiah a ti.Kannih zong Pathian vel thawngin atu i kan sining hi kan si.Pathian zaangfahnak ruangah amah cu kan thangthat. Zeizongvialte sertu cu hi vawlei cungah a ra i kannih kha a kan khamh,a mi ah a kan ser i a fale ah kan i cang. Ti le Thlarau khamhnakle zaangfahnak ruangah Bawipa cu kan thangthat.

Zeicahdah fa sinak a kanpek i, miding ah a kan cohlan? Kani dawh ruangah a si maw? Kan i tlak ruangah a si maw? Asiloah,kan that ruangah a si maw? Zeicahdah kan ti ahcun, a fa si dingle amah (Pathian) he vancung pennak chungah um ti dinginPathian nih sermi kan si caah a si.

Amah he zungzal kan um ti nakhnga a mi ah a kan ser.Zungzal nunnak a kan peknak cu a dang zei ca hmanh ah a silo. A sermi thil dang nakin kan i dawh deuh, kan i tlak deuh,kan thianghlim deuh ruangah a mi ah a kan ser lo. A kan dawtcaah a mi ah a kan ser.

“Minung an dihlak ah pariat hna kha ti chung cun khamh ansi i cucu atu i nanmah an khamhtu hna cu a si” (1 pe 3:20).

Mi tlawmte lawng kha khamh an si. Midang nakin kan tha

Page 196: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

196 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

deuh maw? Kan tha deuh lo. Kannih cu kan tha deuh lo, asinainkhamh kan si cu Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thi kan zumhcaah a si.

Khamh kan si cu khuaruahhar a si, tlinnak kan ngeih ruangaha si lo, Pathian zaangfahnak ruangah a si i, Ka pa, ka Bawipatiah auh khawhnak kan ngei. Misual kan si ahcun zeitindah kaBawipa, ka Pa tiah kan auh khawh hnga?

Khamh kan sinak kong tha tein kan ruah ahcun Pathian akan dawtnak kha fiang tein kan hngalh khawh. Thangthat loinkan um kho hnga maw? Pathian dawtnak, thluachuahnak lezaangfahnak um hlah selaw kan nunnak hi pakpalawng, sullamngei lomi a si ko lai. A dawtnak, zaangfahnak le thluachuahnakthawngin a fa ah a kan ser i, a mithmuh ah miding ah a kan sercaah Pathian cu kan thangthat zungzal.

JESUH TIPIL INNAK THAWNGIN AJESUH TIPIL INNAK THAWNGIN AJESUH TIPIL INNAK THAWNGIN AJESUH TIPIL INNAK THAWNGIN AJESUH TIPIL INNAK THAWNGIN ASUNGLAWIMI KHAMHNAK PEK KANSUNGLAWIMI KHAMHNAK PEK KANSUNGLAWIMI KHAMHNAK PEK KANSUNGLAWIMI KHAMHNAK PEK KANSUNGLAWIMI KHAMHNAK PEK KANSISISISISI

Zeicahdah Noah chan liominung hna kha an thih?

Jesuh tipil innak an zumhlo caah an thi.

“Atu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a rak hmuhsaktuhi a si,” Minung an dihlak ah pariat lawng an si tiah Peterpakhatnak ah kan hmuh. Noah chan lioah hin minung pa zeizatdah an rak um hnga? Minung zeizat an rak um cu kan thei lonain, nuai khat (million) an rak um hei ti ko u sih. Cu vialte

Page 197: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH 197

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

minung lakah cun Noah innchungkhar pariat lawng kha khamhan si.

Noah chan lio bantuk kha nihin zongah a si ko lai. Vawleicung minung hi atu lioah billion panga renglo kan si an ti. Jesuha zummi tampi hna lakah minung zeizatdah an sualnak vialtetawl an si hnga? Khuapi pakhat lawng hmanh khi zoh u sihlaw, minung tlawm te lawng sualnak tawl a simi zumtu an silai.

Khuapi minung 250,000 umnak ah an sualnak chunginkhamhmi zeizatdah an si hnga? 200 ti ko u sih. Cucu minung1500 lakah pakhat tluk hrawng khamh an si tinak khan a sihnga.

Roman Catholic relh in Korea ramah hin Khrihfa nuaihleihnih (12 million) an um ti a si. Cu vialte hna lakah cun Ti leThlarau in hrinthannak a ngeimi minung zeizatdah an si hgna?Noah chan lioah vawlei cung minung vialte lakah Noah inchungkhar 8 lawng khamh an si kha philh hna hlah u sih. Sualnakvialte a laak dihnak,Jesuh tipil innak a zummi paoh ansualnak vialte Jesuh nih a thenh dih cang ti kha thei u sihlaw zum hna u sih.

Jesuh nih tipil a innak Ti le vailamtahnak cung a thihnak Thithawngin a kan khamh, ti a zummi tampi an um bal lai lo. “Jesuhthawhthannak” hmanthlak kha zoh hmanh hna u sih. Thihnakin a tho thanmi zeizatdah a sinah na hmuh khawh hna hnga?Jerusalem lei in Jesuh leiah a rami hna kha A zaa a rak chanhmihna zeizat dah na hmuh hna hnga. Anmah lakah minung zeizatdah theologian an si?

Nihin ah, vawlei cungah theologian tampi an um nain Jesuhtipil innak zumhnak thawngin khamh kan si ti a zummi cutlawmte lawng kan hmuh khawh hna. Theologian cheukhat nihcun Jesuh tipil a innak cu aa toidor ruangah a si an ti i, A cheukhatnih cun minung dang hawi a lawh khawh nakhnga a si an ti ve.

Page 198: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

198 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

Jesuh tipil a innak a chan taktak cu kan sualnak vialte a cungahchiah a si nakhnga caah a si tiah kan Baibal chungah zultu dihlaknih an kan cawnpiak i cucu kan zumh.

Kan sualnak vialte cu Jesuh tipil a in lioah Jesuh cungahchiah dih a si tiah Jesuh zultu hna nih an kan cawnpiak. CucuPathian vel a si i cu kan zumhnak thawng cun khamh kan si.

KHAMHNAK TIPIL INNAK KONGAHKHAMHNAK TIPIL INNAK KONGAHKHAMHNAK TIPIL INNAK KONGAHKHAMHNAK TIPIL INNAK KONGAHKHAMHNAK TIPIL INNAK KONGAH‘MEN LAI’ TI A UM LO‘MEN LAI’ TI A UM LO‘MEN LAI’ TI A UM LO‘MEN LAI’ TI A UM LO‘MEN LAI’ TI A UM LO

Ahodah a dong kho lomiPathian dawtnak cu a co?

Jesuh tipil innak Ti le thihnak Thisena zummi hna nih an co

Jesuh zumhnak thawngin khamh kan si lai ti hi kan zumhdih deuh cio. Bu kip nih khamhnak cu kan zumhnak thawngina si tikha an zumh cio i Jesuh tipil innak kha zumhnak pakhatmenmen ah an ruah. Asinain cucu a hmaan lo. Cauk thongtampi ka relmi chungah Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thitlanhnak kha khamhnak ah a biapit ning an tialmi cauk ka hmurih hna lo.

Noah chan lioah minung pariat lawng khamh an rak si. Nihinah minung zeizatdah khamh kan si lai ka thei lo. Asinain mitam cu khamh kan si lai lo. Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thia zummi paoh khamh an si lai. Thawngtha taktak a simi Jesuhtipil innak thawngtha kha a chimtu an tlawm tuk ti khaKhrihfabu kip ka lennak thawngin ka hngalh.

Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thi in a kan tlanhnak kan

Page 199: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH 199

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

zumh lo ahcun, misual kan si rih. Pumhkhawmh zong kan nunchung kan fel ngaingai ko lai nain cucu zeihmanh an si lo. Kanlungthin chungah sualnak kan ngeih ahcun misual kan si rihko.

Kum (50) chung fel tein Biakinn ah kan i khawm ko lainain, kan lungthin chungah sualnak a um ahcun, kum (50) chungkan zumhnak kha pakpalawng a si ko lai. Kum 50 chungzumhnak hmaan lo ngeih nakin ni khat a hmaanmi zumhnakngeih kha a tha deuh. Jesuh a zummi hna lakah, Jesuh tipilinnak le a thihnak sullam taktak hmaan tein a hngalmi hna lawngvancung pennak chungah an lut lai.

Pathian Fapa Jesuh cu vawlei ah a rung tum i vawlei sualnakvialte lak dingah tipilnak a ing ti zumhnak kha a dikmi le ahmaanmi zumhnak a si. Cu zumhnak nih cun vancung pennakchungah a kan hruai. Kan caah vailamtahnak cungah a thichuahnak (a thihnak) kha kan zumh awk a si. Jesuh kan thangthatkhawh nakhnga vailamtahnak cungah kan caah a tuahmi cukan hngalh awk a si.

Kannih cu Jesuh tipil innak le a thihnak thawngin khamhmiPathian fa kan si. Zeitindah thangthat loin kan um khawh lai?Jesuh nih a kan khamh khawh nakhnga kum (30) a siah Jordantiva ah tipilnak a ing. Tipil a innak thawngin kan sualnak vialteaa lak i kan caah vailamtahnak cungah biaceihnak a tuar.

Jesuh nih a tuahmi kan ruah paoh ah toidornak lungthin hekan thangthat. Jesuh nih vawlei cungah a tuahmi vialte hna hikanmah khamhnak caah a si ti kha thei hna u sih. Vawlei cungaha ra hmasa, tipilnak a ing, vailam an tah, ni thum hnuah thihnakin a tho than i atu Pathian orhlei kam ah a thu.

Pathian tlanhnak cu kan dihlak caah a si. Jesuh khamhnakkha kan dihlak caah a si. Pathian cu a dawtnak le a thluachuahnakruangah kan thangthat.

Thangthatnak hla pakhat nih cun, “Tuanbia dawh a um.

Page 200: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

200 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

Vawlei cung minung tampi hna lakah. (Jesuh) a dawtnak lekhamhnak ngeitu ka si. Aw, zeitluk khuaruahhar a dawtnakdah a si! Keimah caah a dawtnak, a dawtnak cu keimah caah.Tuanbia dawh a um. Vawlei cung minung tampi lakah kannihcu khamhmi kan si, a mi kan si. A dawtnak kha kan i hruk. AwPathian dawtnak, Pathian vel cu. Aw! Zeitluk khuaruahhar adawtnak! Ka caah a dawtnak,” tiah a ti.

Jesuh cu kanmah khamh dingah a ra i, a tipil innak tlanhnakcu kanmah caah a si. Thawngtha hi tuanbia menmen a si lo,harsatnak nun chungin, aa dawhmi Pathian pennak chungah akan cawitu biatak a si.

Hi vawlei cung a rak rat nak chan cu tipil innak le vailamcung a thisen luan nak thawng in kan mah khamhnak ding caaha si. Cucu sual thenh nak cu a si.

Pathian le nangmah karlak pehtlaihnak cu zumhnak kha asi. Zeitindah Jesuh cu khamhtu ah kan zumh khawh lai i kanzumhnak thawngin kan sualnak chung cun khamh kan si khawhlai? A dong lomi a dawtnak ruangah cucu a si kho. A kan dawtruangah khamh kan si.

KAN SUALNAK VIALTE KHA VOIKHATKAN SUALNAK VIALTE KHA VOIKHATKAN SUALNAK VIALTE KHA VOIKHATKAN SUALNAK VIALTE KHA VOIKHATKAN SUALNAK VIALTE KHA VOIKHATAH ZALAKIN JESUH NIH A TAWL DIHAH ZALAKIN JESUH NIH A TAWL DIHAH ZALAKIN JESUH NIH A TAWL DIHAH ZALAKIN JESUH NIH A TAWL DIHAH ZALAKIN JESUH NIH A TAWL DIH

“Zeicatiah Khrih hrimhrim zong kha nanmah caah a thi isualnak ruangah khan voikhat ah za lakin a thi, nannih cuPathian sin i kalpi awk caah khan, mitha cu mithalo mi hnaruangah a thi,” 1 Pet 3:18. Mithalo, nangmah le keimah khamhkan si nakhnga vailamtahnak cungah voikhat thihnak a tuar.

Page 201: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH 201

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

Khamh lengmang maw kan sivoi khat ah za lakindah khamh kan si?

Voi khat ah zalakin khamh kansi

Pathian hmai kan hmuh khawh nakhnga Jesuh nih vawleiah voi khat thihnak a tuar. Vancung pennak kan luh khawhnakhnga, minung pumsa in vawlei ah a ra i, voikhat ah za lakinkan sualnak vialte kha tipil a innak, vailamtahnak cung a thihnakle thihnak in a thawhthannak thawngin a tawl dih cang.

Jesuh tipil innak le a thihnak thawngin khamh kan si ti nazum kho maw? Jesuh tipil a innak Ti le a thihnak Thi na zumhlo ahcun khamh na si lai lo. Jesuh nih tipil a innak levailamtahnak cung a thihnak thawngin kan sualnak vialtevoikhat ah za lakin a thenh dih ti kan zumh lo ahcun a derngaingaimi kan si caah kan hrinthan kho bal lai lo.

Kan sualnak vialte laak dingah tipilnak a ing i kan caahvailamtahnak cungah voi khat ah za lakin biaceihnak a hmu.Tipil a innak le a thihnak thawngin voi khat ah za lakin misualmi sualnak kha a thenh dih.

Sualnak kan tuah paoh ah sual ngaihchih lengmang si sehlawkan sualnak a tam tuk lai caah ngaihchih cawk a si hnga lo. A sikho lomi a si hnga. Cucaah, khamhnak caah cun Jesuh tipilinnak Ti le a thihnak thi zumhnak kha a rak herh hrimhrim.

Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thi kha khamh kan sinakhnga kan zumh hrimhrim awk a si. Kan hrinthan khawhnakhnga thiltha kan tuah kho lo.

Thiltha tuahnak in hrin thannak hmuh khawh a si lo. Sifakcaah angki thatha le Pastor caah meh thawthaw na cawkpiak

Page 202: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

202 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

hna nak thawng khan khamhnak na hmu kho lai lo. Jesuh nihtipil a innak le a thihnak a zummi paoh a khamh hna. Jesuh tipilinnak le a thihnak thawngin Pathian nih voi khat ah za lakin akan khamh ti na zumh ahcun khamh na si ko lai.

Pathian nih Baibal chungah a chim ko nain thuk deuh inruah a herh tiah mi tampi hna nih cun an ti. Cucu anmah nawl asi ko. Asinain Pathian bia cu a tial ning bantuk khan kan zumhawk a si ko.

Heb. 10:1-10 chungah cun voi khat ah za lakin a kan khamhtiah a ti. Jesuh tipil innak le a thihnak a zummi hna cu Pathiannih voikhat ah za lakin a khamh taktak ko hna. Hi zong hi kanzumh awk a si. “Voi khat ah za lakin a kan khamh, voi khat athi. Aw ka u le nau hna, zum u law, khamh si u. Jesuh tipilinnak tangah khan na thilrit kha chia tuah.” Jesuh nih voi khatthihnak, voi khat tipil innak thawngin kan sualnak le dinlonakvialte chungkhan voi khat ah za lakin a kan khamh.

“Mitha cu mithalo mi hna ruangah,” tiah a ti. 1 Pet 3:18.Jesuh cu sualnak a tuah bal lomi sualnak a ngei lomi Pathian asi. Dinlonak le sualnak chung khan a kan khamh. Minung chuahka in a thih tiang sualnak kha Jesuh cungah tipilnak a in lioahkhan chiah a si.

Vailamtahnak cung a thi i a thisen a chuah khan mi vialtekha biaceihnak chung khan khamh kan si. Misual caah tipilnaka ing i, misual caah thihnak a tuar. Cucu Jesuh tipil innakkhamhnak a si. Misual mi kha voikhat ah za lakin a kan khamh.

Jesuh Khrih a zummi kannih nih voikhat ah za lakin a ti pilinnak le a thihnak thawngin a kan khamh ti kha kan zumh awka si. Kannih cu thazang dermi kan si, Jesuh cu a thawngmi a si.

Kannih cu zumh awk tlak lomi kan si, Jesuh cu zumh awktlakmi a si. “Cuticun Pathian nih vawlei hi a dawt hringhrancaah a Fapa ngeihchunte kha a pek, cucaah amah a zummi paohcu an thi lai lo, zungzal nunak an ngei lai,” Johan 3:16. Pathian

Page 203: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH 203

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

nih a Fapa ngeihchunte kha a kan pek. Kan sualnak vialte khatipil a innak thawngin a cungah chiah dih a si, cu sualnak biaceihnak cu kan caah a tuar.

Zeitluk khuaruahhar khamhnak dah a si! Zeibantukkhuaruahhar a dawtnak dah a si! A dawtnak le a khamhnakruangah Pathian cu kan thangthat. Jesuh tipil innak Ti le athihnak Thi, Jesuh cu Pathian Fapa a si ti a zummi paoh Pathiannih a khamh hna.

Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thi biatak zumhnak thawnginJesuh a zummi paoh nih zungzal nunnak an ngei. Kan dihlak inkan zumh awk a si.

Ahodah a kan khamh? Pathian nih maw a kan khamh, asermi pakhatkhat nih dah a kan khamh? Pathian a simi, Jesuhnih khan a kan khamh. Pathian tlanhnak kha kan zumh caahkannih cu khamh kan si, cucu tlanhnak khamhnak kha a si.

JESUH CU MI KHAMH TU BAWI A SIJESUH CU MI KHAMH TU BAWI A SIJESUH CU MI KHAMH TU BAWI A SIJESUH CU MI KHAMH TU BAWI A SIJESUH CU MI KHAMH TU BAWI A SI

Khrih timi a sullam cuzeidah a si?

Tlangbawi, siangpahrangle profet tinak a si.

Jesuh Khrih cu Pathian a si. Jesuh ti sullam cu khamhtu tinaka si i Khrih ti a sullam cu “chiti thuhmi” tinak a si. Samuel nihSaul chiti a thuh bantukin, Biakam Hlun ah cun siangpahrangtlangbawi le profet hna kha rian tuan dingah chiti thuh an raksi.

Jesuh cu vawlei ah a ra i siangpahrang, tlangbawi le profet

Page 204: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

204 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

si dingah chiti thuh a si. Van lei tlangbawi bantukin kan sualnakvialte aa lak dih nakhnga tipilnak a ing.

Pathian duhning kha a zulh caah Pathian hmaiah sualthawinak ah a nunnak aa pe. “Jesuh nih, keimah hi lam le biatakle nunnak ka si, keimah sinin ti dah lo cun ahohmanh Pa sin anphan kho lai lo tiah a ti.” Vailamtahnak cung a thihnak thawnginle tipil a innak thawngin kan sualnak kha a laak dih ti a zummihna paoh khamh an si lai.

“Titsa nunnak cu thi chungah a um,” Lev 17:11. Jesuh nihtipilnak a in hnuah vailamtahnak cungah a thisen a thlet i, Pathianhmaiah kan sualnak man raithawinak a peknak a zummi paohkhamh kan si.

Ni thum hnuah thihnak in a tho than i thong chung ummihna sinah Thawngtha a chim. Khamh a si lomi hna cu sualnakthong chungah a tlami bantuk an si caah Jesuh tipil innak Ti lea thihnak Thi Thawngtha biatak kha Jesuh nih an sinah a chim.Ti le Thlarau Thawngtha kha khamh kan si nakhnga pek kansi. A zummi paoh hrin thannak an ngei lai.

JESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKNIH MISUAL A KAN KHAMHNIH MISUAL A KAN KHAMHNIH MISUAL A KAN KHAMHNIH MISUAL A KAN KHAMHNIH MISUAL A KAN KHAMH

Jesuh Khrih cu kan khamhtu a si. 1 Pet 3:21, “cucu atu inanmah an khamhtu hna tipil innak a rak sawhtu hi a si. Tipilinnak cu pum hnawm kholh hi a si lo, chiatha thleidannak thiangnih Pathian sin i biakamnak a tuahmi tu hi a si.” Misual mikhamhnak caah Jesuh tipil innak Ti kha a herh hrimhrim mi asi.

Page 205: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH 205

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

Zeitindah Pathian hmaiahchiatha thleidannak thiang

kan ngeih khawh lai?

Jesuh tipil innak le a thihnakzumhnak thawngin

Jesuh tipil innak na zum maw? Jesuh tipil innak thawnginna lungthin sualnak kha thenh a si cang ti na zum maw? Kanlung thin sualnak dihlak kha tawl a si cang, asinain kan taksa(pumsa) cu sualnak a tuah lengmang.

“Mi pakhat” Khamh a si tikah hin sualnak a tuah ti lai lotinak a si lo. Asinain Jesuh tipil innak kan zumhnak thawnginkan lungthin chungah sualnak a um ti lo. “Tipil innak cu pumhnawm kholh hi a si lo. Asinain chiatha thleidannak lungthinthiang nih Pathian sin i biakamnak a tuahmi tu hi a si tiah a ti,”1 Pet 3:21.

Jesuh nih ka sualnak a tawl i, kan caah biaceihnak a tuarcaah zeitindah amah cu zumh lo cun kan um khawh lai! Jesuhnih tipil a innak le a thihnak thawngin a kan khamhnak kantheih ko ahcun zeitindah amah cu zumh loin kan um khawhhnga! Pathian hmaiah khamh kan si, kan chiatha thleidannakkha a thiang. Jesuh nih kan sualnak vialte a tawl dih i, sualnakkan ngei ti lo, Pathian nih a kan dawt hringhran tiah kan ti khawh.

Kan chiatha thleidannak hi rianrang tein thil a hngal khomia si caah sualnak kan tuah paohah a kan chimh lengmang tawn.Kan chiatha thleidannak nih sualnak hmete kan tuahmi ruangahhna a kan hnawh ahcun, Jesuh tipil innak le a thihnak kanzumhnak um lo cun kan sualnak chung khan kan luat kho lailo.

Page 206: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

206 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

Pakhat khat palhnak kan ngeih paoh ah kan chiathathleidannak nih a kan caak ko. Sual hnawm vialte kha Jesuhtipil innak ti nih a thianh dih cang. Kan sualnak kha a laak i akan thenhpiak dih. Cucu kan zumh taktak tikah kan chiathathleidannak zong kha a thiang dih ko. Kan chiatha thleidannakkha zeitindah a thian khawh lai? Jesuh tipil innak le a thihnakkan zumhnak thawngin kan chiatha thleidannak a thiang kholai. Ahopaoh nih kan chuah kain a thurhnawmmi le a tha lomiruahnak kha kan ngeih dih. Asinain kan sualnak vialte cu Jesuhcungah chiah dih a si ti kan zumh khan cu ruahnak thalo le athurhnawm mi vialte chung cun kan thiang dih.

Cucu hrin thannak zumhnak cu a si. Na chiatha thleidannakkha a thiang cang maw? Nun dawh in na nun ruangah maw nachiatha theidannak kha a thian, Jesuh cungah ka sualnak vialtechiah a si cang ti na zumh ruangah dah a thian?

A thiangmi chiatha theidannak lungthin cu zumhnak thawnglawnglawng in ngaih khawh a si. Bia hi a nungmi bia le a nunglomi bia tiin phun hnih a um. Zeitindah mi vialte chiathathleidannak cu a thian khawh lai? Jesuh nih a tuahmi khamhnaktlamtling kan zumhnak thawng lawngin kan chiatha thleidannakkha a thiang khawh lai i miding kan si kho lai.

Jesuh tipil innak kan zumhnak thawngin thianter kan si titikah hin kan pumsa thurhnawm vialte kha thial dih, lak piakdih tinak a si lo. Chiatha thleidannak thiang nih Pathian sin ibiakamnak a tuahmi hi a si deuh. Jesuh cu vawlei ah a ra itipilnak a ing, vailamtahnak cungah thihnak a tuar i ni thumhnuah thihnak in a tho than i Pathian orhlei kam ah a thu. Acaan a zat tikah hi vawlei ah a rak kir than lai.

“Cu bantuk thiamthiam in mi tampi sualnak lakpiak awkahKhrih cu voi khat raithawinak ah pek a si. Cun a hung langthan lai i cu a hung langh than cu sualnak kongah si ti loinamah a hngakmi hna khamh awkah a si lai.” Heb. 9:28. Jesuh

Page 207: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH 207

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

tipil innak le a thihnak a zummi, hngahhlang ngaiin amah a rakhngakmi hna laak dingah Jesuh cu a rung tum lai ti kha kanzumh.

ZUMHNAK HE PEHTLAI IN I ALNAKZUMHNAK HE PEHTLAI IN I ALNAKZUMHNAK HE PEHTLAI IN I ALNAKZUMHNAK HE PEHTLAI IN I ALNAKZUMHNAK HE PEHTLAI IN I ALNAK

Jesuh tipil innak um loin khamhkan si kho lai maw?

Kan si bal lai lo.

Ruah lopi ah kan Khrihfabu Taejon Church ah zumhnak ahmaan mi langhternak kan rak ngei.

Voi khat cu zumhnak kong he pehtlai in alhnialnak kan rakngei i cu alhnialnak ah cun Taejon Church pastor, Rev. Parknih Jesuh tipil innak a sullam taktak chim loin le langhter loinvawlei cungah sualnak a um ti lo tiah Thawngtha kha nu pahna sinah a chim. An pa hi Biakinn dang i aa pumh ah cunphung chim lio ah a ngu zungzalmi a si. Zeicahtiah pastor pawlnih Jesuh tipil innak khamhnak Thawngtha kha chim bal loin,nan sualnak kha nifate i ngaihchih u law tiah phung an chimzungzal caah a si.

Asinain Taejon Church ahcun a mit kha tha tein a au iphungchim kha lunglut ngai in a ngaih. Zeicahtiah na sualnakvialte kha Jesuh cungah chiah a si cang tiah an chimh caah a si.Cu bantuk thawngtha a theihmi nih cun an nu i pumh a sawmtikah fawizang tein a sawmter khawh.

Ni khat cu, biakinn chung a thut lioah khan Rom 8:1. “Atucu Khrih Jesuh he i pehtlai in a nungmi hna caah cunsualphawtnak a um ti lo timi,” (Rom. 8:1) kha a theih. Ah!

Page 208: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

208 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

Jesuh zumh ahcun sualnak a um ti lo, kei zong Jesuh ka zumhcaah sual nak ka ngei ti lo tiah chikkhat te ah a vun ruat.

Cucaah a nupi ta le a hawile dangdang hna kha pakhat hnupakhat in telephone a chawnh hna i, “Na lungthin chungahsualnak na ngei maw? Na ngeih ahcun na zumhnak khazumhnak hmaan lo a si lai” tiah a ti duahmah hna. Hi zawn ahhin, Rev. Park cu a palh ngaingai. An pa nih Jesuh tipil innakkong a thei lo nain sualnak ka ngei lo tiah mi kip kha a chimhhna.

A ruah hlanah, cu nu va hna cu hnahnawhnak an ngei. Annu kha zumh awk tlak deuh a si nain a lungthin chung ahsualnak kha a ngei tiah ruahnak ngeimi a si. Asinain an pa nihcun sualnak ka ngei lo tiah a ti. Biakinn ah a pasal cu tlawmpalte lawng aa khawm nain sualnak ka ngei lo tiah a ti ve.

A nupi nih cun kan lungthin chungah sualnak a um ko tiah ati ve. A pasal nih cun sualnak ka ngei lo ti a si ve i anmah leanmah cu heh tiah an i al lengmang. A pasal nih cun, “JesuhKhrih chungah a nungmi hna caah cun sual phawtnak a um tilo,” tiah a ti. A nupi nih cun ka lungthin chungah sualnak a um kotiah ti a si ve.

Ni khat cu a nupi kha cu kongah cun a um kho ti lo i anpastor pa sinah va kal i vawlei sualnak vialte Jesuh cungah chiaha si cang tiah na chim kha zehdah na duhnak a si, ti va hal dingah kal aa tim.

Nikhat cu zanlei khawmh a dih hnuah a pasal kha inn ah atinter i an pastor pa cu bia a hal. A nupi nih cun an pastor pa cu,“Thil zeimaw chimh na kan duhmi a um, asinain na kan chimhlomi thil thup pakhat a um, cucu zeidah a si ka chim tuah,” tiaha ti. Rev. Park nih cun Ti le Thlarau in hrin thannak kong cutha tein a chimh.

Cu tikah, Rom. 8:1“Jesuh Khrih chungah a nungmi hna caahcun sualphawtnak a um ti lo,” timi kha chikkhat te ah a van

Page 209: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH 209

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

theih. Chikkhat ah a zumh i khamh a si. Kan sualnak vialte khaJesuh cungah tipil a innak thawngin chiah a si i cu a zummipaoh cu sualphawt an si ti lai lo timi kha a theih.

Baibal kha theih hram a van i thawk. Khamhnak cu Jesuhtipil innak thawngin a si, Tipil innak tlanhnak thawngin midingmi ah kan i cang timi kha a hngalhfian.

A pasal cu inn ah rak tin loin innleng in a nupi kha a rakhngah. A nupi a rak chuah tikah, “Atu khamh na si cangmaw?” tiah a rak hal.

A pasal nih pastor pa i a nupi a chimhmi thawngtha khainnleng in a rak theih tikah a khuaruah a rak har ngaingai.Zeicahtiah Jesuh tipil innak kong kha voi khat hmanh a raktheih bal lo caah a si. Jesuh tipil innak um loin ka lungthinchungah sualnak a um lo tiah a rak ti. Inn an phak tikah an nupabia-al hram an thok than hoi.

Atu bia-al cu voi dang tawn nakin a fak deuh ngaingai. Anupi nih cun na lungthin chungah sualnak na ngei taktak mawngei taktak lo tiah a pasal cu a hal lengmang. A nupi nih cun apasal cu Jesuh tipil innak na zumh tung lo ah zeitindah nalugnthin chungah sualnak ngei loin na um khawh lai tiah a hal.Na chiatha theidannak kha tha tein i ruat law sualnak na ngeitaktak maw ngei taktak lo kha tha tein i chek tuah tiah a ti. Apasal nih cun a chiatha thleidannak vialte cu a van i chek tikaha lungthin chungah sualnak a um kha a vun hngalh than.

Cucaah Rev. Park sinah a ra i lungthin chungah sualnak kangei tiah a sualnak kha a phuan. Rev. Park nih cun, “Sualthawinak ding i thah dingmi meheh cungah kut an chuan tikaha thih hlan ah maw a si a thih hnu ah dah tiah,” a hal. Ti leThlarau hrinthannak thawngtha kha a hngalh bal lo caah akhuaruah a har ngaingai.

Cucu thlarau leiah hneksaknak, hmuhsaknak cu a si. Vawleisualnak vialte Jesuh cungah chiah a si khawh nakhnga tipilnak

Page 210: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

210 JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

kha a in a herh. Cu hnu lawngah vailamtahnak cungah a thikho lai, zeicahtiah sualnak man cu thihnak a si.

Rev. Park nih, “Thawi dingin meheh lu cungah kut chuannakkha an thah hlan ah maw an tuah an thah hnuah dah?” tiahzeicahdah mah bia hi a hal ti ahcun Jesuh tipil innak le a lucung kut chuannak kong kha a hngalh lo caah a si. CucaahRev. Park nih Jesuh tipil innak tlanhnak kha tha tein a hrilhfiahi a chimh.

Cu ni cu, Ti le Thlarau kong thawngtha a theih voi khatnaka si nain khamhnak kha a cohlan. Cu thawng cu voi khat lawnga theih nain khamh a si.

Kan lungthin chungah sualnak kan ngei lo tiah kan ti ko lainain Jesuh tipil innak um lo cun kan lungthin chungah sualnakkha a um ko i sualnak kan nei ko. Mi tampi nih cun Jesuhvailamtahnak cung a thihnak thawngin kan sualnak vialte thenha si cang tiah an ti. Asinain, Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thia zummi hna lawng nih sualnak ka ngei lo tiah Pathian hmaiahan ti khawh.

Jesuh tipil innak zumhnak lo cun khamhnak taktak hmuhkhawh a si lo zia kha Rev. Park nih hi hna nu va nunnak infiang tein a langhter.

KHAMHNAK A HMUHSAKTU: JESUHKHAMHNAK A HMUHSAKTU: JESUHKHAMHNAK A HMUHSAKTU: JESUHKHAMHNAK A HMUHSAKTU: JESUHKHAMHNAK A HMUHSAKTU: JESUHTIPIL INNAKTIPIL INNAKTIPIL INNAKTIPIL INNAKTIPIL INNAK

Khamhnak hmuhsaktu cu zeidah a si?

Jesuh Tipil innak

“Cucu atu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a rak sawhtu

Page 211: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

JESUH TIPIL INNAK CU MISUAL MI HNA CAAH 211

KHAMHNAK LANGHTERTU A SI

hi a si.” Vawlei cung sualnak vialte tawl dingah le kan chiathathleidannak kha hawrhra bantukin ranter dingah Jesuh cu vawleiah a ra. Tipil a innak thawngin vawlei sualnak vialte cu a cungahchiah a si cang caah sualnak kan ngei ti lo. A tipil innak le athihnak thawngin a kan khamh. Cucaah sermi thil vialte hna ahmaiah khukbil in kun ding kan si.

Jesuh zumhnak thawngin vancung khua kai dingmi Pathianfa khamhmi kan si. Jesuh zumhnak thawngin miding mi kan si.Kannih cu tlangbawi miphun thiang kan si. Kan Pa tiah Pathiancu auhnak nawl kan ngei. Hi vawlei ah kan nung nain kannihcu vawlei bawi kan si.

Ti le Thlarau khamhnak thawngtha a zummi paoh khamhan si cu na zum kho maw? Jesuh tipil innak um lo cun kankhamhnak a tlamtling kho lai lo. Jesuh le Pathian nih an cohlanmi zumhnak cu Jesuh tipil innak, vailamtahnak cung a thihnakle thihnak in a thawhthannak a zummi zumhnak kha a si. Cucua hmaanmi zumhnak a si.

Jesuh tipil innak thawngin kan sualnak vialte cu a lak dihcang i cu sualnak man cu vailamtahnak cungah a thisen in aman a pek cang. A zummi paoh khamh an si lai. Ti le Thlarauin a kan khamh. Asi, cucu kan zumh!

Page 212: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

210 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

CAWNPIAKNAK (8)CAWNPIAKNAK (8)CAWNPIAKNAK (8)CAWNPIAKNAK (8)CAWNPIAKNAK (8)

A TLING MIA TLING MIA TLING MIA TLING MIA TLING MI

NGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAK

THAWNG THATHAWNG THATHAWNG THATHAWNG THATHAWNG THA

Page 213: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 214: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

212 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

A TLING MIA TLING MIA TLING MIA TLING MIA TLING MINGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAK

THAWNG THATHAWNG THATHAWNG THATHAWNG THATHAWNG THA

< Johan 13:1-17 >< Johan 13:1-17 >< Johan 13:1-17 >< Johan 13:1-17 >< Johan 13:1-17 >“Atu cu Lanhtak puai lai ni kha a si cang. Jesuh nih“Atu cu Lanhtak puai lai ni kha a si cang. Jesuh nih“Atu cu Lanhtak puai lai ni kha a si cang. Jesuh nih“Atu cu Lanhtak puai lai ni kha a si cang. Jesuh nih“Atu cu Lanhtak puai lai ni kha a si cang. Jesuh nih

hi vawlei hi kaltak i a Pa sin kal caan kha a phan canghi vawlei hi kaltak i a Pa sin kal caan kha a phan canghi vawlei hi kaltak i a Pa sin kal caan kha a phan canghi vawlei hi kaltak i a Pa sin kal caan kha a phan canghi vawlei hi kaltak i a Pa sin kal caan kha a phan cangtiah a hngalh. Hi vawlei cung i a ummi a mi kha atiah a hngalh. Hi vawlei cung i a ummi a mi kha atiah a hngalh. Hi vawlei cung i a ummi a mi kha atiah a hngalh. Hi vawlei cung i a ummi a mi kha atiah a hngalh. Hi vawlei cung i a ummi a mi kha adawt zungzal hna i annih cu a dongh tiang hrimhrim indawt zungzal hna i annih cu a dongh tiang hrimhrim indawt zungzal hna i annih cu a dongh tiang hrimhrim indawt zungzal hna i annih cu a dongh tiang hrimhrim indawt zungzal hna i annih cu a dongh tiang hrimhrim ina dawt hna. Jesuh le a zultu hna cu zanriah an dum ia dawt hna. Jesuh le a zultu hna cu zanriah an dum ia dawt hna. Jesuh le a zultu hna cu zanriah an dum ia dawt hna. Jesuh le a zultu hna cu zanriah an dum ia dawt hna. Jesuh le a zultu hna cu zanriah an dum ikhuachia nih khan Simon Iskariot fapa Judas lungkhuachia nih khan Simon Iskariot fapa Judas lungkhuachia nih khan Simon Iskariot fapa Judas lungkhuachia nih khan Simon Iskariot fapa Judas lungkhuachia nih khan Simon Iskariot fapa Judas lungchungah khan Jesuh rawinak ding ruahnak cu a rakchungah khan Jesuh rawinak ding ruahnak cu a rakchungah khan Jesuh rawinak ding ruahnak cu a rakchungah khan Jesuh rawinak ding ruahnak cu a rakchungah khan Jesuh rawinak ding ruahnak cu a rakkhumh cang. Jesuh nih cun ka Pa nih zeizong vialtekhumh cang. Jesuh nih cun ka Pa nih zeizong vialtekhumh cang. Jesuh nih cun ka Pa nih zeizong vialtekhumh cang. Jesuh nih cun ka Pa nih zeizong vialtekhumh cang. Jesuh nih cun ka Pa nih zeizong vialtekha ka kut chungah a ka pek dih i ka Pa sinin a rami kakha ka kut chungah a ka pek dih i ka Pa sinin a rami kakha ka kut chungah a ka pek dih i ka Pa sinin a rami kakha ka kut chungah a ka pek dih i ka Pa sinin a rami kakha ka kut chungah a ka pek dih i ka Pa sinin a rami kasi i ka Pa sinah ka kir than lai ti kha a hngalh caahsi i ka Pa sinah ka kir than lai ti kha a hngalh caahsi i ka Pa sinah ka kir than lai ti kha a hngalh caahsi i ka Pa sinah ka kir than lai ti kha a hngalh caahsi i ka Pa sinah ka kir than lai ti kha a hngalh caahrawl an ei lioah cun cabuai khan a tho i a puan aarawl an ei lioah cun cabuai khan a tho i a puan aarawl an ei lioah cun cabuai khan a tho i a puan aarawl an ei lioah cun cabuai khan a tho i a puan aarawl an ei lioah cun cabuai khan a tho i a puan aachiah hnuah kut hnawh nak puan kha a lak i a tai ah aachiah hnuah kut hnawh nak puan kha a lak i a tai ah aachiah hnuah kut hnawh nak puan kha a lak i a tai ah aachiah hnuah kut hnawh nak puan kha a lak i a tai ah aachiah hnuah kut hnawh nak puan kha a lak i a tai ah aamenh i khengpi chungah ti kha a thlet i a zultu kha anmenh i khengpi chungah ti kha a thlet i a zultu kha anmenh i khengpi chungah ti kha a thlet i a zultu kha anmenh i khengpi chungah ti kha a thlet i a zultu kha anmenh i khengpi chungah ti kha a thlet i a zultu kha anke a tawl hna i kut hnawhnak puan in a hnawh hna.ke a tawl hna i kut hnawhnak puan in a hnawh hna.ke a tawl hna i kut hnawhnak puan in a hnawh hna.ke a tawl hna i kut hnawhnak puan in a hnawh hna.ke a tawl hna i kut hnawhnak puan in a hnawh hna.Simon Peter sin kha a hei phak tikah, Peter nih cun,Simon Peter sin kha a hei phak tikah, Peter nih cun,Simon Peter sin kha a hei phak tikah, Peter nih cun,Simon Peter sin kha a hei phak tikah, Peter nih cun,Simon Peter sin kha a hei phak tikah, Peter nih cun,Bawipa, ka ke maw na ka tawl lai? tiah a rak ti. JesuhBawipa, ka ke maw na ka tawl lai? tiah a rak ti. JesuhBawipa, ka ke maw na ka tawl lai? tiah a rak ti. JesuhBawipa, ka ke maw na ka tawl lai? tiah a rak ti. JesuhBawipa, ka ke maw na ka tawl lai? tiah a rak ti. Jesuhnih cun ka tuahmi hi atu ahcun a sul lam na hngal lo,nih cun ka tuahmi hi atu ahcun a sul lam na hngal lo,nih cun ka tuahmi hi atu ahcun a sul lam na hngal lo,nih cun ka tuahmi hi atu ahcun a sul lam na hngal lo,nih cun ka tuahmi hi atu ahcun a sul lam na hngal lo,sihmanhsehlaw hnu deuh ah na hngalh te lai, tiah asihmanhsehlaw hnu deuh ah na hngalh te lai, tiah asihmanhsehlaw hnu deuh ah na hngalh te lai, tiah asihmanhsehlaw hnu deuh ah na hngalh te lai, tiah asihmanhsehlaw hnu deuh ah na hngalh te lai, tiah aleh. Peter nih cun, Ka ke cu na ka tawl bal hnga lo,leh. Peter nih cun, Ka ke cu na ka tawl bal hnga lo,leh. Peter nih cun, Ka ke cu na ka tawl bal hnga lo,leh. Peter nih cun, Ka ke cu na ka tawl bal hnga lo,leh. Peter nih cun, Ka ke cu na ka tawl bal hnga lo,tiah a ti. Jesuh nih cun, a ka zultu na si ti hnga lo pei,tiah a ti. Jesuh nih cun, a ka zultu na si ti hnga lo pei,tiah a ti. Jesuh nih cun, a ka zultu na si ti hnga lo pei,tiah a ti. Jesuh nih cun, a ka zultu na si ti hnga lo pei,tiah a ti. Jesuh nih cun, a ka zultu na si ti hnga lo pei,tiah a leh. Simon Peter nih cun, Bawipa, a si ahcun, katiah a leh. Simon Peter nih cun, Bawipa, a si ahcun, katiah a leh. Simon Peter nih cun, Bawipa, a si ahcun, katiah a leh. Simon Peter nih cun, Bawipa, a si ahcun, katiah a leh. Simon Peter nih cun, Bawipa, a si ahcun, kake lawng ka tawl kun hlah, ka kut le ka lu zong kake lawng ka tawl kun hlah, ka kut le ka lu zong kake lawng ka tawl kun hlah, ka kut le ka lu zong kake lawng ka tawl kun hlah, ka kut le ka lu zong kake lawng ka tawl kun hlah, ka kut le ka lu zong katawl chih kun, tiah a leh ve. Jesuh nih cun a khawlhtawl chih kun, tiah a leh ve. Jesuh nih cun a khawlhtawl chih kun, tiah a leh ve. Jesuh nih cun a khawlhtawl chih kun, tiah a leh ve. Jesuh nih cun a khawlhtawl chih kun, tiah a leh ve. Jesuh nih cun a khawlh

Page 215: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 215

cangmi cu a pumpi tein a thian cang caah a ke dah ti locangmi cu a pumpi tein a thian cang caah a ke dah ti locangmi cu a pumpi tein a thian cang caah a ke dah ti locangmi cu a pumpi tein a thian cang caah a ke dah ti locangmi cu a pumpi tein a thian cang caah a ke dah ti locu i tawl than a herh ti lo. Nan dihlak in nan thiangcu i tawl than a herh ti lo. Nan dihlak in nan thiangcu i tawl than a herh ti lo. Nan dihlak in nan thiangcu i tawl than a herh ti lo. Nan dihlak in nan thiangcu i tawl than a herh ti lo. Nan dihlak in nan thiangdih - pakhat bel tiah a ti.dih - pakhat bel tiah a ti.dih - pakhat bel tiah a ti.dih - pakhat bel tiah a ti.dih - pakhat bel tiah a ti.

An ke a tawl dih hna cun Jesuh nih a puan kha aaAn ke a tawl dih hna cun Jesuh nih a puan kha aaAn ke a tawl dih hna cun Jesuh nih a puan kha aaAn ke a tawl dih hna cun Jesuh nih a puan kha aaAn ke a tawl dih hna cun Jesuh nih a puan kha aaaih than i cabuai i a thutnak ah khan a thu than. Atu iaih than i cabuai i a thutnak ah khan a thu than. Atu iaih than i cabuai i a thutnak ah khan a thu than. Atu iaih than i cabuai i a thutnak ah khan a thu than. Atu iaih than i cabuai i a thutnak ah khan a thu than. Atu ikan tuahpiakmi hna kha a sullam nan hngal maw? tiahkan tuahpiakmi hna kha a sullam nan hngal maw? tiahkan tuahpiakmi hna kha a sullam nan hngal maw? tiahkan tuahpiakmi hna kha a sullam nan hngal maw? tiahkan tuahpiakmi hna kha a sullam nan hngal maw? tiaha hal hna. Nannih nih kei cu Saya le Bawipa nan ka tia hal hna. Nannih nih kei cu Saya le Bawipa nan ka tia hal hna. Nannih nih kei cu Saya le Bawipa nan ka tia hal hna. Nannih nih kei cu Saya le Bawipa nan ka tia hal hna. Nannih nih kei cu Saya le Bawipa nan ka tii cucu ka si taktak caah nan ka ti cu a hmaan ko. Keii cucu ka si taktak caah nan ka ti cu a hmaan ko. Keii cucu ka si taktak caah nan ka ti cu a hmaan ko. Keii cucu ka si taktak caah nan ka ti cu a hmaan ko. Keii cucu ka si taktak caah nan ka ti cu a hmaan ko. Keinan saya le nan Bawipa a simi nih nan ke kan tawl hnanan saya le nan Bawipa a simi nih nan ke kan tawl hnanan saya le nan Bawipa a simi nih nan ke kan tawl hnanan saya le nan Bawipa a simi nih nan ke kan tawl hnanan saya le nan Bawipa a simi nih nan ke kan tawl hnaahcun nannih zong pakhat le pakhat nan ke nan iahcun nannih zong pakhat le pakhat nan ke nan iahcun nannih zong pakhat le pakhat nan ke nan iahcun nannih zong pakhat le pakhat nan ke nan iahcun nannih zong pakhat le pakhat nan ke nan itawlpiak awk a si. Nan acah i zohchunh awk kantawlpiak awk a si. Nan acah i zohchunh awk kantawlpiak awk a si. Nan acah i zohchunh awk kantawlpiak awk a si. Nan acah i zohchunh awk kantawlpiak awk a si. Nan acah i zohchunh awk kantuahpiak cang hna: nan ca i ka tuah bantuk khan nannihtuahpiak cang hna: nan ca i ka tuah bantuk khan nannihtuahpiak cang hna: nan ca i ka tuah bantuk khan nannihtuahpiak cang hna: nan ca i ka tuah bantuk khan nannihtuahpiak cang hna: nan ca i ka tuah bantuk khan nannihzong nih nan tuah ve awk a si. Biatak kan chimh hna:zong nih nan tuah ve awk a si. Biatak kan chimh hna:zong nih nan tuah ve awk a si. Biatak kan chimh hna:zong nih nan tuah ve awk a si. Biatak kan chimh hna:zong nih nan tuah ve awk a si. Biatak kan chimh hna:sal cu a bawipa nak in a ngan deuh bal lo; fialmi zongsal cu a bawipa nak in a ngan deuh bal lo; fialmi zongsal cu a bawipa nak in a ngan deuh bal lo; fialmi zongsal cu a bawipa nak in a ngan deuh bal lo; fialmi zongsal cu a bawipa nak in a ngan deuh bal lo; fialmi zonga fialtu nakin a ngan deuh bal lo. Atu cu hi biatak hia fialtu nakin a ngan deuh bal lo. Atu cu hi biatak hia fialtu nakin a ngan deuh bal lo. Atu cu hi biatak hia fialtu nakin a ngan deuh bal lo. Atu cu hi biatak hia fialtu nakin a ngan deuh bal lo. Atu cu hi biatak hinan hngalh cang; nan tuah taktak ahcun zeitluk in diknan hngalh cang; nan tuah taktak ahcun zeitluk in diknan hngalh cang; nan tuah taktak ahcun zeitluk in diknan hngalh cang; nan tuah taktak ahcun zeitluk in diknan hngalh cang; nan tuah taktak ahcun zeitluk in diknan i lawmh lai,nan i lawmh lai,nan i lawmh lai,nan i lawmh lai,nan i lawmh lai, tiah a ti hna.”tiah a ti hna.”tiah a ti hna.”tiah a ti hna.”tiah a ti hna.”

Zeiruang ahdah Lanhtakpuai lai ni ah khan Jesuh nih Peterke kha a tawl? A ke a tawl lioah Jesuh nih, “Ka tuahmi hi atuahcun a sullam na hngal lai lo, sihmanhsehlaw hnu deuh ah nahngalh te lai,” tiah a ti. Simon Peter hi Jesuh zultu vialte lakah atha bik a si. Jesuh cu Pathian Fapa a si tiah a zumh i Jesuh cuKhrih a si tiah a phuan. Jesuh nih Peter ke a tawl tikah hin asullam cu a um hrimhrim ko lai. Peter nih Jesuh cu Khrih na siti a zumhnak a phuan tikah a sullam taktak cu Jesuh cu kasualnak chungin a ka khamhtu na si tiah ka zumh a ti duhnak asi ko.

Page 216: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

216 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Vailamtahnak i thah a si hlanahzeicahdah Jesuh nih a zultu ke a tawl hna?

Khamhnak tlamtling kha theihhna seh ti a duh caah a si

Zeicahdah Peter ke kha a tawl? Peter nih voi thum tiang a kahlawt lai i hmailei ah sualnak tampi a tuah lai ti kha Jesuh nih atheih ko.

Jesuh vancung khua a kai hnuah, Peter nih a lungthinchungah sualnak ngei sehlaw, Jesuh he hmun khat ah an um tikho hnga lo. Asinain Jesuh nih a zultu hna an santlaih lonakkha a hngalh caah a zultu le amah karlak ah sualnak um hlahseh ti kha a duh. Cucaah nan sualnak le palhnak vialte cu tawla si cang ti kha Jesuh nih a zultu pawl kha cawnpiak a herh.Cucu an ke a tawl hna nak a sullam taktak cu a si. Tipil a innakthawngtha le an sualnak vialte ngaihthiam an sinak kha Jesuhnih a thih hlan ah tha tein a zultu kha a cawnpiak hna.

Johan a ngan 13 nih hin a zultu hna caah Jesuh nih khamhnaktlamtling a tuahmi kong kha a chim. An ke a tawl lio hna ahJesuh nih an palhnak vialte tawl a sinak tipil a innak thawngthakong kha a chimh hna.

“Hmailei ah Satan kha i hlenter hlah u, nan sualnak vialtekha Jordan tiva i tipilnak ka in ah khan ka lak dih, ka cungahchiah dih a si, cu sualnak caah vailamtahnak cungah biaceihnakka ing lai. Thihnak in ka tho than lai i nan caah hrinthannakkhamh nak kha ka tuah dih lai. Hmailei nan sualnak vialte tawla si cang ti cawnpiaknak ah mah hihi kan tuahpiak hna. Sualngaihthiamnak thawngtha taktak cawnpiaknak ah nan ke kantawl hna. Cucu hrinthannak thawngtha biathli cu a si. Cucu

Page 217: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 217

nannih vialte nih nan zumh lai,” tiah Jesuh nih a zultu kha acawnpiak hna.

“Jesuh nih cun, ka tuahmi hi atu ahcun a sullam nan hngallo, sihmanhsehlaw hnu deuh ah na hngalh te lai,” tiah a timi lea zultu pawl an ke a tawl hna nak a sullam cu kan hngalh awkhrimhrim a si. Cu hnu lawngah hrinthannak thawngtha kha kanzumh khawh lai i hrinthan kan si kho lai.

JESUH NIH JOHAN 13:12 CHUNGAH AJESUH NIH JOHAN 13:12 CHUNGAH AJESUH NIH JOHAN 13:12 CHUNGAH AJESUH NIH JOHAN 13:12 CHUNGAH AJESUH NIH JOHAN 13:12 CHUNGAH ACHIMCHIMCHIMCHIMCHIM

Zeidah nawlbuar kantimi hna hi an si?

Santlaih lo ruangah nifate sualnak kan tuahmi hna hi an si.

Vailamtahnak cung a thih hlanah, Jesuh nih Lanhtak puaikha a Zultu hna he a ser i, sual ngaihthiamnak Thawngtha khaan ke a tawlnak hna thawngin fiang tein a chimh hna.

“Jesuh nih cun ka Pa nih zeizong vialte kha ka kut chungaha ka pek dih i Pathian sinin a rami ka si i Pathian sinah ka kirthan lai ti kha a hngalh caah rawl an ei lioah cun cabuai khan atho i a puan aa chiah hnuah kut hnawhnak puan kha a lak; a taiah aa menh i khengpi chungah ti kha a thlet. A Zultu kha an kea tawl hna i kut hnawhnak puan in a hnawh hna. Simon Petersin kha a hei phak tikah, Peter nih cun, Bawipa, ka ke maw naka tawl lai? tiah a rak ti. Jesuh nih cun a suallam na hngal lo,sihmanhselaw hnu deuh ah na hngalh te lai tiah a leh,” (Johan13:3-7).

Page 218: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

218 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Tipil a innak thawngin sual ngaihthiam a sinak le tipil innakThawngtha hna kha Jesuh nih a Zultu a cawnpiak hna.

Cu lioah cun, Peter cu zumhawktlak an si ko nain Jesuh niha ke a tawlnak sullam kha a rak hngal kho lo. Jesuh nih bia achimh hnuah Peter zumh ning kha aa thleng. Tipil a innakThawngtha le sual ngaihthiamnak kong kha Jesuh nih Peter cucawnpiak a duh.

Hmailei ah a pumsa sualnak ruangah Peter hi ka sinah a rakho sual lai lo tiah Jesuhnih phannak a ngei. Cucaah a Zultuhnazumhnak kha Satan nih a laak khawh nakhnga lo an ke kha a tawlhna. A hnuah Peter nih an ke tawl a sinaksullam kha ahngalh than.

Tipil a innak Ti le a thihnak Thi a zummi paoh an sualnakchungin zungzal khamh an si nakhnga Jesuh nih lam kha a ser.

Johan 13 chungah an ke a tawl pah hna i a chimmi bia kha atial. Piantharnak taktak a ngeimi hna lawng nih cu bia cu anhngalh khawh lai.

An sualnak vialte tawl a si theihter hnanak caah Jesuh nih azultu an ke a tawl hna. Jesuh nih cun, “Ka tuahmi hi a tu ahcuna sullam na hngal lo, sihmanhselaw hnu deuh ah na hngalh telai,” tiah a ti. Jesuh nih Peter sinah a chimmi bia ah hin hrinthannak biatak aa tel.

Kan palhnak le sualnak vialte Jesuh tipil innak thawngintawl a si. Johan nih tipilnak Jordan tiva ah a pek i a lu cungah akut a chuannak thawngin kan sualnak vialte Jesuh cungah chiaha si. Kan sualnak vialte chungin a kan khamh nakhnga kancaah biaceihnak le vailamtahnak cungah thahnak a tuar. Jesuhnih a chimmi bia cu kan zumh awk a si. Kan sualnak vialte khangaihthiam kan si cang.

Page 219: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 219

JESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKJESUH TIPIL INNAK LE A THIHNAKTHAWNGIN SUAL NGAIHTHIAMNAKTHAWNGIN SUAL NGAIHTHIAMNAKTHAWNGIN SUAL NGAIHTHIAMNAKTHAWNGIN SUAL NGAIHTHIAMNAKTHAWNGIN SUAL NGAIHTHIAMNAK

Miding mi hna foihnak dingah Satannih a hmanmi rap cu zeidah a si?

Misual mi an si than nakhngadingah Satan nih miding mi

kha hlen aa zuam hna

Jesuh nih vailamtahnak i thah ka si hnu, thihnak in kathawhthan hnu, vancung khua ka kai hnuah Satan le zumhnakhmaanlo a chuahpitu minung hna nih khan ka Zultu pawl khaan hlen hna lai timi kha tha tein a hngalh cia. Peter nih Jesuh azumhnak kha, “Nangmah cu a nungmi Pathian Fapa Khrih nasi,” ti a chimnak thawngin kan hngalh khawh. Asinain, Jesuhnih sual ngaihthiamnak Thawngtha kha Peter cu cawnpiak aduh than. Cu Thawngtha cu,vawlei sualnak vialte a laknak,tipil a innak Thawngtha kha a si. Cu Thawngthabia cu Jesuhnih Peter, a Zultu, kanmah, le kan hnu i a ra dingmi hna sinahchim than a duh. Jesuh nih cun, “Ka tuahmi hi atu ahcun asullam na hngal lo, si hmanhselaw hnu deuh ah na hngalh telai,” tiah a ti.

Jesuh Zultu hna nih sualnak an tuah paoh ah Satan nih,“Sualnak na tuah ahcun, zeitindah sualnak ngei lomi ka si tiahna ti khawh lai! khamh na si rih loh. Nangmah cu misual nasi,” tiah a tukforh hna i sual a phawt hna. Cu tukforhnak le sualphawtnak cu a hmaanlo tinak caah Jesuh nih a zultu hna sinahnan sualnak vialte (a luancia, a tu le hmailei) kha tipil ka innaknan zumhnak thawngin tawl a si dih cang tiah a chimh hna.

Page 220: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

220 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

“Tipil ka in kha nan theih dih! Nan nun chung sualnak vialtele minung sualnak ci kha tawl duh ah Jordan tiva ah tipil kainnak a sualam kha a si. Vailamtahnak cung ka thihnak thah kasinak le tipil ka innak a sullam nan hngal cang maw,” tiah Jesuhnih a ti hna. Vailamtahnak cungah biaceih a huahnak le tipil ainnak thawngin nan sualnak vialte tawl a si cang ti hmuhsaknakcaah Jesuh nih a zultu ke kha a tawl hna.

Kan sual ngaihthiam a sinak, Jesuh tipil innak le a thihnakThawngtha zumhnak thawngin kan sualnak vialte chungin atukhamh kan si cang. Kan caah Jesuh cu tipilnak a ing,vailamtahnak cung thihnak a tuar. A thihnak Thi le a tipil innakTi nih kan sualnak vialte kha a tawl dih cang. Sualngaihthiamnak Thawngtha, Pathian biatak a theimi le a zummihna paoh cu an sualnak vialte chungin khamh an si.

Khamhnak hmuh hnuah zeidah kan tuah lai? Sual ngaihthiamnak Thawngtha kha kan zumh lai. Jesuh tipil innak le athihnak, kan sualnak vialte tawl dih a sinak Thawngtha khakan zumh lai.

Sualnak kan tuah ruangah misual kan si than lai maw? Kansi than kho lai lo. Jesuh nih kan sualnak vialte a laak dih canghnuah cun zeitindah misual cu kan si than khawh lai? Jesuhtipil innak le vailamtahnak cung i a thihnak cu kan sualnak vialtecaah ngaihthiamnak Thawngtha a si. Cu sual ngaihthiamnakThawngtha a zummi paoh hrin thanmi, miding mi an si.

Page 221: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 221

MIDING MI HNA CU MISUAL AN SIMIDING MI HNA CU MISUAL AN SIMIDING MI HNA CU MISUAL AN SIMIDING MI HNA CU MISUAL AN SIMIDING MI HNA CU MISUAL AN SITHAN KHO TI LOTHAN KHO TI LOTHAN KHO TI LOTHAN KHO TI LOTHAN KHO TI LO

Zeicahdah miding mi cumisual an si than khawh ti lo?

Zeicahtiah an sualnak vialtecaah Jesuh nih remnak a tuah cang caah

Ti le Thlarau, sual ngaihthiamnak Thawngtha na zumh konain nifate sualnak na tuahmi ruangah misual ka si ko tiahruahnak ngeih ahcun na sualnak vialte laak dingin Jordan tiva iJesuh tipil innak kha na ruah than a hau. Khamnhnak na hmuhhnuah misual na si than ahcun Jesuh kha tipil pek than a haulengmang hnga. Jesuh tipil innak Thawngtha, sualngaihthiamnak Thawngtha kha na zumh a herh. Jesuh nih voikhat ah za lakin kan sualnak vialte kha tipil a innak thawngin alak dih ti kha kan hngalh a herh. Jesuh cu ka Khamhtu a si tiahfek tein na zumh awk a si.

Jesuh cu na Khamhtu ah na zumh ti a sullam cu na nunchungsualnak vialte Jesuh tipil innak thawngin laak dih a si ti zumh hia si. Jesuh tipil innak, vailamtahnak a thihnak le a thawhthannakna zumh ahcun zeibantuk sualnak na tuah hmanh ah misual nasi than kho ti lo. Na zumhnak thawngin na nun chung vialtesualnak chung khan an khamh cang.

San kan tlaih lo ruangah sualnak kan tuahmi le hmailei kantuah dingmi sualnak vialte kha Jesuh Khrih nih a tawl dih cang.Jesuh nih tipil a innak a biapit ning langhter duh ah sualngaihthiamnak Thawngtha hmuhsak nakah a Zultu hna ke khaa tawl hna. Jesuh tipil innak,vailamtahnak i a thihnak, thihnak

Page 222: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

222 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

in a thawhthannak le vancung khua a kainak cu vawlei sualnakvialte ngaihthiam a si i,mi vialte nih khamhnak kan hmuh khawhi Pathian biakamnak a tlin khawh nakhnga caah a si. Cu ruangaha zultu hna nih vailamtahnak,thawhthannak le tipilinnak,sualngaih thiamnak thawngtha cu an thih tiang an chim khawhnaka si.

PETER PUMSA DERTHAWMNAKPETER PUMSA DERTHAWMNAKPETER PUMSA DERTHAWMNAKPETER PUMSA DERTHAWMNAKPETER PUMSA DERTHAWMNAK

Tlangbawi Ngan Caiaphas sinum nih Jesuh Zultu na si kotung tiah Peter kha a ti tikah Peter nih, “na chimmi pa kong hika hngal lo,” tiah voi hnih a ti. Voi thum nak cu chiatserh in nachimmi ka thei lo tiah a ti than.

Zeicahdah Peter nihJesuh a hlawt?

Derthawmmi a si caah

Mathai 26:69-75, “Peter cu lengah, inntual ah khan a thu.Tlangbawi ngan salnu pakhat kha a ra i, Nangmah zong hiGaliliram mi Jesuh sin i a rak um tawnmi na si ve ko, tiah a ti.Sihmanhselaw an dihlak hmaiah cun Peter nih khan a pheh. Nachimmi kong hi ka hngal lo, tiah a leh i tual kutka leiah khan ava chuak. Sinum ngaknu dang pakhat nih a rak hmuh than i, hipa zong hi Nazareth khuami Jesuh sin i a rak ummi a si ve tiahcuka i a ummi kha a chimh hna. Peter nih a peh than i, “Cu pacu ka hngal lo,” tiah chiatserh in a leh. Cu hnu tlawmpal ahcuka i a dirmi hna nih khan Peter cu an hei fuh i, phehthuh hauloin nang cu an sin i a rak i tel vemi na si hrimhrim ko. Na aw

Page 223: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 223

cawi nih an phuan, tiah an ti. Cun Peter nih cun chiatser in,“Biatak ka chim lo a si ahcun Pathian nih dan ka tat seh. Cu pacu ka hngal hrimhrim lo tiah a ti. Cu caan te ahcun ar a hungkhuang i Peter nih cun Jesuh nih,” ar a khuan hlanah amah cuka hngal lo tiah voi thum na ka ti lai,tiah a rak chimmi kha alung ah a hung pem. A chuak i fak piin a tap.”

Peter nih Jesuh cu a zumh taktak i zumh awk tlak tein a hnukha a zulh. Jesuh cu a Bawi le a Khamhtu ah a zumh. AsinainPilate biaceihnak zung, Jesuh he hawikomhnak dingah tih anunnak hmun a phak tikah cun Peter nih ka hngal lo tiah chiatserhin a hlawt.

Peter nih Jesuh cu ka hlawt te lai ti a thei lo nain, Jesuh nihcun Peter cu a derthawmmi a si caah a ka hlawt te lai ti cu a rakhngalh cang. Cucaah Jesuh nih Peter ke a tawl i “Hmailei ahsual nak na tuah te lai, asinain cu hmailei na sualnak vialte cutawl a si cang,” tiah Johan 13 ah a ti bantuk khan khamhnakThawngtha kha a cawnpiak.

A nunnak ah tihphannak hmun i a um ahcun Peter nih Jesuhkha a hlawt taktak. Zeicahtiah a pumsa a derthawmmi a si caaha si. Cucaah hmailei an sualnak le an palhnak chungin khamhnakding caah a Zultu ke kha Jesuh nih a tawlpiak hna.

“Hmailei nan sualnak zong kha ka hloh dih lai. Tipilnak kaing i nan sualnak vialte ka laak dih caah vailamtahnak cungahthah ka si lai. Nan khamhtu taktak ka sinak lai sualnak leibakha ka cham lai. Keimah cu nan Pathian le nan khamhtu ka si,nan sualnak leiba kha tling tein ka cham dih lai, tipil ka innak leka thihnak thawngin nan tuukhal ka si lai. Keimah cu nankhamhnak tukhal ka si,” tiah Jesuh nih a ti.

Cu bantuk cu Jesuh nih a zultu hna lungthin chungah fehtera duh. A zultu ke kha Lanhtak Puai a dih hnuah a tawl hna.Kan hrin than hnu hmanh ah kan pumsa cu a dermi a si caahsualnak kan tuah than ko lai.

Page 224: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

224 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Peter bantukin sualnak ka tuah pingpang sual hmanh ah timhciammam in ka tuahmi an si lai lo. Taksa in a nungmi kan sicaah a caan ah cun kan sualnak nih rawhnak lam leiah a kanhruai tawn. Taksa in vawlei cung kan nun chung paoh cusualnak kan tuah lengmang ko lai, asinain cu sualnak vialte cuJesuh tipil innak le vailamtahnak cung a thihnak thawngin athenh dih cang i ngaihthiam ka si cang.

Jesuh cu Khamhtu ah kan cohlan dih nain taksa in a nungmikan si caah, Pathian duh lo ningin sualnak kan tuah tawn.Zeicahtiah taksa in hrinmi kan si caah a si.

Jesuh nih taksa in misual kan si kha tha tein a hngalh. Jesuhtipil innak le a thihnak thawngin kan sualnak leiba a kanchampiak i kan Khamhtu ah a cang.

A khamhnak le thawhthannak a zummi hna paoh cu ansualnak vialte kha Jesuh nih a lakpiak hna. Jesuh tipil innak inThawngtha pali hi a thok. Jesuh minung a sinak a chan cu hrinthan nak le khamhnak Thawngtha a tlamtlin khawh nakhnga caaha si.

Pumsa in sualnakhi zei can dah kan tuah lai?

Kan nun chung, kan thihhlan lo kan tuah lai

Peter nih ar a khuan hlan ah voi thum tiang a hlawt ah khanzeitluk indah a lungthin a kehkuai hnga? Zeitluk indah a ning azah hnga? Midang nih in hlaw hmanh hna sehlaw keinih cunkan hlaw bal lai lo tiah chiatser in bia aa kam cang. Asinain, ataksa (pumsa) derthawmnak aa teiter tikah Jesuh cu voi thumtiang ka hngal lo tiah a hlawt tikah hin zeitluk in dah poi a tihnga i a lung a rawk hnga? Jesuh nih a hun zoh than tikah hin

Page 225: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 225

zeitluk in dah a lung a fak hnga i a ngaih a chiat hnga?Asinain cu vialte hna cu Jesuh nih a rak hngalh cia dihmi an

rak si. Cucaah Jesuh nih, “Sualnak na tuah than lai ti ka hngalh.Asinain na sualnak nih an tlakter nakhnga lo ding caah le misualna si than nakhnga lo ding le ka sinah na rak kirthan nakhngana sualnak vialte cu tipil ka innak thawngin ka tawl dih cang.Tipil ka innak le sual biaceihnak ka tuarnak thawngin naKhamhtu ka si. Keimah cu na Tuukhal le na Pathian ka si. Sualngaihthiamnak Thawngtha kha zum ko. Na taksa in sualnaktuah hmanh law kan dawt peng ko lai. Na sualnak le palhnakvialte kha kan tawl piak dih cang. A zungzal in na sualnak khakan ngaihthiam i a zungzal in nangmah cu kan dawt,” tiah a ti.

Jesuh nih Peter le a Zultu hna cu, “Nan ke kan tawl hna lo asi ahcun keimah he nan i pehtlai lo,” tiah a ti hna. Hi bantukinJohan 13 chungah a chimnak cu Ti le Thlarau in hrin thannak abiapitning kha langhter a duh caah a si.

Johan 13:9 chungah Peter nih, “Bawipa a si ahcun, ka kelawng ka tawl kun hlah, ka kut le ka lu zong ka tawl chihkun,” tiah a ti.

Jesuh nih hmailei kan sualnak le palhnak vialte kha tipil ainnak le a thawhthannak thawngin a kan tawlpiak dih cang. Cubiatak cu a Zultu hna sinah Jesuh nih a chim. Vailamtahnakcung thah a si hlanah sual ngaihthiamnak Thawngtha cu a Zultuhna sinah a chim cang.

A der thawmmi pumsa in a nungmi kan si caah sualnak kantuah lengmang. Tipil a innak thawngin kan sualnak vialte Jesuhnih a kan tawlpiak dih. Kan lu le kan pum lawng kha a kan tawl lo,kan ke, hmailei kan sual dingmi sualnak zong a kan tawlpiakdih. Cucu Jesuh tipil innak, hrin thannak thawngtha cu a si.

Jesuh tipilnak a in hnuah, tipil petu Johan nih, “Zohhmanhu, Pathian tuufa, vawlei sualnak a kalpitu khi,” tiah a ti (Johan1:29). Vawlei sualnak vialte kha Jesuh cungah tipil petu Johan

Page 226: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

226 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

nih tipilnak a pek ah khan a chiah dih cang.Vawlei cung kan nun chungah minung nih sualnak tuah loin

kan um kho lo. Sualnak kan tuah lengmang ti cu kan zumhhrimhrim awk a si. Jesuh nih a thisen in sualnak leiba a kanchampiak cang. Vawlei sualnak vialte a tawl dih cang timiThawng tha kha kan pumsa a derthawm caan paoh ah kan theiha herh. Jesuh cu kan Khamhtu, kan Pathian a si tiah zumhnakhe phuang hna u sih. Bawipa cu thangthat si ko seh.

Vawlei mi vialte nih taksa sualnak kan tuah dih. Taksa cusualnak nih a tei caah taksa sualnak kha, kan tuah lengmang.

MINUNG LUNGTHIN CHUNGAH THILMINUNG LUNGTHIN CHUNGAH THILMINUNG LUNGTHIN CHUNGAH THILMINUNG LUNGTHIN CHUNGAH THILMINUNG LUNGTHIN CHUNGAH THILTHALO RUAHNAKTHALO RUAHNAKTHALO RUAHNAKTHALO RUAHNAKTHALO RUAHNAK

Zeinihdah minung’ a thurhnomh?

Sualnak le ruahnaktha lo a phunphun nih

Jesuh nih, “Zeicahtiah lai a nawntertu, nu le pa sualnak atuahtertu, thil thalo dangdang a tuahtertu, a firtertu, lih achimtertu, mi a congoihtertu ruahnak thalo vialte cu a lungchungin a hung chuakmi an si. Hihi mi a thurtertu cu an si.Sihmanhselaw rawl ei lai kut tawl lo nih cun mi a thurter lo tiaha ti,” Mat 15:19-20. Minung lungthin chungah sualnak aphunphun a ummi nih khan minung cu a thurter.

Page 227: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 227

SUAL SINAK KAN NGEIHMI KHA KANSUAL SINAK KAN NGEIHMI KHA KANSUAL SINAK KAN NGEIHMI KHA KANSUAL SINAK KAN NGEIHMI KHA KANSUAL SINAK KAN NGEIHMI KHA KANHNGALH AWK A SIHNGALH AWK A SIHNGALH AWK A SIHNGALH AWK A SIHNGALH AWK A SI

Minung lungthin ahzeidah a um?

Sualnak phun hleihnih a um Mk. 7:21-23

“Hi sualnak phun hleihnih hi minung lungthin chungah aum. Ka lungthin chungah Baibal ah aa tialmi sualnak phunhleihih cu a um” tiah a chim khomi kan si awk a si. Ti le Thlarauin hrin than kan si hlanah kan lungthin chungah sualnak angeimi kan si tiah kan ti awk a si ko. Pathian hmaiah misualkan si tiah kan ti awk a si. Asinain cucu kan ti duh tawn lo. “Cuhlanah a ruah zong ka rak ruat bal lo, ruah lopi ah ka tuah sualbia a si ko,” tiah kanmah le kanmah thiam kan i coh tawn.

Asinain Jesuh nih minung kongah zeitindah a chim? Jesuhnih fiang tein a chimmi cu minung a thurhnawmtertu cu a lungthinchungin a chuakmi a si tiah a ti. Minung lungthin chungahruahnak tha lo a um tiah Jesuh nih a kan chimh. Nang zeitindahna ruah? Mitha maw na si mitha lo dah? Mi kip nih ruahnakthalo kan ngeih dih hi na hngal maw? A si, mi kip nih ruahnakthlalo kan ruat dih taktak.

A luan ciami kum zeimawzat ah khan Korea ram Seoulkhuapi ah thil a phunphun an zuarnak chawdawr inn pakhatSampong timi cu ruah lopi ah a rak cim. A thimi chungkharhna ngaihchia ngaiin an um lioah, mi tampi hna nih cun cu inncimh cu zoh dawh le nuamhnak men ah an rak ruah.

Minung 200 tluk maw an thi? A si lo, minung 200 nak tam,300 hrawng an si rua. Atha, minung 1000 hrawng pei thi hna

Page 228: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

228 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

selaw a tha deuh hnga cu tiah mi zeimaw nih cun an ti. Minunglungthin cu cu tluk cun a thalo kho. Minung kan lungthin a thatlo ning hi kan hngalh awk le kan cohlan awk a si. Thihnak cuzeitluk ngaihchia dah a si! A thimi chungkhar caah zeitlukrawhnak le ngaihchiatnak dah a si. Chungkhar cheu khat cuphaisa lei tiangin ruahchannak le an pawcawmnak a har ko.Rawknak taktak an phan.

Cu inn cimh a zohtu cheukhat hna cu dawtnak le zaangfahnak a ngei lomi an si kha fiang tein a lang. Minung tam deuhthi hna sehlaw, zoh dawh deuh a si hnga! zeitluk zoh dawh daha si! A pawngkam minung tampi khi hei nenh hna sehlawminung tampi an thi hnga i zoh dawh deuh a si hnga! tiah aruatmi zong an rak um men ko lai.

A caan ahcun minung lungthin le ruahnak a that loning khakan hngalh khawh ko. An ruahnak thalomi kha an kaa cun anchim theng lai lo. An kaa in cun zaangfak tuk an si tiah an chimmen ko lai nain an lungthin chung cun minung tam deuh thihna sehlaw zohdawh deuh a si hnga ti a si. Minung lungthin cucu ban tuk cu a si. Kan hrinthan hlanah cun cu bantuk ruahnakcu kan rak ngei tawn.

LAINAWNNAK HI MIKIP LUNGTHINLAINAWNNAK HI MIKIP LUNGTHINLAINAWNNAK HI MIKIP LUNGTHINLAINAWNNAK HI MIKIP LUNGTHINLAINAWNNAK HI MIKIP LUNGTHINCHUNGAH A UMCHUNGAH A UMCHUNGAH A UMCHUNGAH A UMCHUNGAH A UM

Zeiruang ahdah sualnakkan tuah?

Kan lungthin chungahruahnak thalo kan ngei caah a si

Page 229: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 229

Mi kip lungthin chungah lainawnnak a um dih tiah Pathiannih a kan chimh. Asinain mi tampi nih cun cucu an zum lo.“Zeitindah cucu na chim khawh! Lainawnnak lungthin ka ngeilo dah kaw, zeitindah cucu na chim ngam?” tiah an ti. Anlungthin chungah lainawnnak a ummi kha an thei kho lo. Annihnih lainawng an timi cu phundang kha a si.

Annih nih lainawng an timi hna cu, Nifate tadinca chuahmiminung thahnak khi lainawng tiah an ti. Kei cu cu hna bantukminung ka si lo, annih cu mihrokhrol milainawng an si. Cubantuk mihrokhrol hna cu thah dih ding an si, a nung dingah ani tlak lo tiah an ti, i an thin a hung i an au tawn.

Asinain lainawn duhnak ruahnak cu nifate tadinca ah anchuahmi lainawngtu hna lungthin he anmah sualphawt in keicu cu hna bantuk ka si lo tiin thinhun in an um i mah le mahthiam a cotermi hna lungthin chungah khan a um. Minunglungthin chungah lainawn duhnak ruahnak a um tiah Pathiannih a kan chimh. Pathian nih minung lungthin chungah lainawnduhnak a um tiah a ti Kan nunnak ah a hmanmi a hmutu Pathianbia cu kan zumh awk le kan cohlan awk a si. “Ka lungthinchungah lainawn duhnak a ngeimi misual kan si,” tiah kan tiawk a si ko.

Pathian nih mikip lungthin chungah ruahnak thalo, lainawngduhnak hna an um tiah a ti caah Pathian bia cu kan zumhhrimhrim awk a si. Minung kan chan a chia chin lengmangbantukin pumpak nun runvennak thilthuam le thilri hna culainawnnak hriamnam hna ah an cang tawn. Cucu kan lungthinchungah lainawn duhnak a um ruangah a si. Na thinhun ruangle na tih ruang zongah lainawng na si kho. Mi kip lai kan nawngdih lai ka tinak a si lo, lainawn duhnak ruahnak kha kan lungthinchungah kan ngei dih tinak tu a si deuh.

Ruahnak thalo he hrinmi kan si caah kan lungthin chungahruahnak thalo kan ngei dih. Lainawngtu ah hrinmi si loin

Page 230: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

230 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

lainawng si khawhnak thatlonak lungthin kan ngeih caah acheunih lai kan nawng taktak. Ruahnak thalo le lainawn duhnaklungthin nan ngei dih tiah Pathian nih a kan ti. Cucu biatak a si.Cu biatak cu ahohmanh nih kan al kho lai lo.

Cucaah a hmanmi lam kan zulh khawh nakhnga Pathian biakha zumh i kan zulh a herh. Kan lungthin chungah ruahnakthalo kan ngeih caah vawlei cung kan nun chungah sualnakkan tuah lengmang.

KAN LUNGTHIN CHUNGAH NU LE PAKAN LUNGTHIN CHUNGAH NU LE PAKAN LUNGTHIN CHUNGAH NU LE PAKAN LUNGTHIN CHUNGAH NU LE PAKAN LUNGTHIN CHUNGAH NU LE PASUALNAKSUALNAKSUALNAKSUALNAKSUALNAK

Mikip lungthin chungah nu le pa sual duhnak a um tiahPathian nih a ti. Cucu na lung a tling kho maw? Na lungthinchung ah nu le pa sual duhnak lungthin ka ngei ko tiah na tikho maw? Mikip lungthin chungah nu le pa sual duhnak kha aum dih.

Cu ruangah hlawhhlang sinak le sualnak phun dangdanghna kan bu chungah a um tawn. Hlawhhlannak hi phaisakawlnak lam pakhat a si ve. A dang chaw lehthalnak cu thilpakhat khat ruangah tumchuk hmanh seh hlawhhlang sinak cua tumchuk lai lo, zeicahtiah mikip lungthin chungah nu le pasual duhnak kha a um caah a si.

Page 231: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 231

MISUAL MI HNA THEITLAI CUMISUAL MI HNA THEITLAI CUMISUAL MI HNA THEITLAI CUMISUAL MI HNA THEITLAI CUMISUAL MI HNA THEITLAI CUSUALNAK A SISUALNAK A SISUALNAK A SISUALNAK A SISUALNAK A SI

Minung cu zeihedahkan tahchunh lai?

Sualnak thei a tlaimithingkung he kan tahchunh lai

Epal kung nih epal thei a tlai, piar kung nih piar thei a tlai,serthlum kung nih serthlum thei a tlai bantukin kan lungthinchungah sualnak phun hleihnih he hrinmi nih cun sualnak theikha kan tlai.

Minung lungthin chungin a chuakmi thil nih minung cu athurhnawmhter tiah Jesuh nih a ti. Na lung a tling kho maw?Pathian hmaiah misual kan si tiah kan i ap awk a si. Kanthatlonak kha i thei hna u sih Jesuh nih a chimmi ah khanhnatlaknak ngei u sih. “A si, sualci in hrinmi misual kan si,thatlonak tuahtu kan si, Bawipa na chimmi a hmaan ko,” tiah tihna u sih.

Jesuh nih Pathian duhnak a zulh bantukin, kannih zong nihPathian bia cu zumh in cohlan i a nawl kan ngaih a herh. Cu tikan tuah lawngah Ti leThlarau in hrinthan kan si lai i kan sualnakvialte chung khan khamh kan si lai. Cu hna cu Pathian sininkan hmuhmi laksawng an si.

Kan ramah khuacan pali a um i khuacan a then lengmangbantukin thingthei hna zong kha anmah le caan cioah an tlai ve.Cubantuk cun, ka lungthin chung sualnak phun hleihnih nihkhan a kan temtawn i sualnak lam ah a kan hruai lengmang.Tuchun ah lainawn duhnak lungthin kan ngei men lai i thaizingahcun nu le pa sual duhnak lungthin kan ngei men ko lai.

Page 232: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

232 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

A thaizing ah ruahnak thalo, nu le pa sual duhnak, fir duhnak,a hmaan lomi tehte sinak le a dangdang hna kan nei ko lai.Caan khat hnu caan khat, ni khat hnu ni khat, thlakhat hnu thlakhat, kum khat hnu kum khat sualnak kan tuah lengmang kolai. Ni khat hmanh sualnak kan tuah lo can le ni hrimhrim a umlai lo. Sualnak ka tuah hrimhrim ti lai lo tiah chiatserh in kanchim lai i tuah lo kan i zuam ko lai, asinain sualnak cu kan tuahthiamthiam ko lai. Zeicahtiah sualnak he hrinmi kan si caah asi.

Epal kung nih epal a duh lo ruangah epal thei tlai loin theidang a tlai na thei bal maw? Epal thei tlai ka duh hrimhrim lotiah epal kung nih ti hmanh sehlaw a caan a zat cun a par lai iepal thei a tlai thiamthiam ko lai. Zeicahtiah epal nih cun epalthei kha a tlai ding hrimhrim a si ko.

Cucu vawlei sining a si bantukin minung nunnak zongah asi ve. Misual nih cun zei thei hmanh a tlai lai lo, sualnak theilawng kha a tlai ko lai.

JESUH TIPIL INNAK LEJESUH TIPIL INNAK LEJESUH TIPIL INNAK LEJESUH TIPIL INNAK LEJESUH TIPIL INNAK LEVAILAMTAHNAK CU KAN SUALNAKVAILAMTAHNAK CU KAN SUALNAKVAILAMTAHNAK CU KAN SUALNAKVAILAMTAHNAK CU KAN SUALNAKVAILAMTAHNAK CU KAN SUALNAKREMTERNAK CAAH A SIREMTERNAK CAAH A SIREMTERNAK CAAH A SIREMTERNAK CAAH A SIREMTERNAK CAAH A SI

Ngaihthiamnak, remnak tia sullam cu zeidah a si?

Jesuh tipil innak Ti (lucung kutchuannak) lea thihnak thi thawngin sualnak

man peknak ti a si.

Pathian hmaiah misual, thatlonak tuahtu hna nih zeitindah

Page 233: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 233

remnak kan hmuh lai i lunglawm tein kan nun khawhning a silai ti kha Baibal chungah kan zoh lai. Cucu sual ngaihthiamnakThawngtha a si.

Lev. 4:27-31, “Pakhatkhat nih Bawipa nih tuah lo awk inawl pekmi thil pakhat khat tuahin, hngalh lo i sualnak a tuah ia mawh a si ahcun, sualnak a tuahmi kha a hngalh tikah athawinak caah meheh pakhat, a nu dotla, a tuahmi a sualnakcaah cun a rak put lai. Cun sual thawinak lu cungah cun a kut achuan lai i sual thawinak cu khangh thawinak hmun ah khan athah lai. Cun tlangbawi nih a thi cu tlawmpal in a kutdong in alaak lai i khangh thawinak biaktheng ki ah khan a thuh hna laii a tangmi a thi cu biaktheng hram ahcun a theh hna lai. Cun athau vialte cu daihnak thawinak chungin a thau laak a sibangkhan a lak dih lai i tlangbawi nih biaktheng cungah Bawipaca i rimthaw ah a khangh lai, cun tlangbawi nih a caah remnaka tuah piak lai i ngaihthiam a si lai.”

Biakam Hlun chanah, An sualnak caah zeitindah remnak anrak tuah? Sual thawinak ah thah dingmi meheh, tuu lu cungahan kut an chuan i an sualnak vialte kha a cungah an chiah.

Leviticus chungah kan hmuhmi cu; “Nan lakah mi pakhatkhat nih Bawipa sinah pekchanhnak nan tuah tikah sathipekchanhnak cu cawrun chungin siseh, turun chungin siseh nanrakput lai. A pekchanhnak cu turun chungin khangh thawinaka si ahcun, a tum do a tlami kha pek a si lai, Bawipa hmaiahamah cu cohlan a si nakhnga tonnak thlam innka ahcun a peklai, amah nih khangh thawinak sa a lu cungah cun a kut a chiahlai i amah caah remnak tuahnak caah cohlan piak a si lai,” tiahBawipa nih Moses cu a ti, Lev 1:2-4.

Israelmi sualnak ngaihthiam an si nakhnga Pathian nih sualthawinak kha nan tuah lai tiah a ti hna. An sualnak vialte khasual thawinak ah thah dingmi cungah chiah a sinak lai a cungahkut chuan ding tiah a chimh hna. A thiangmi a puan biakinn

Page 234: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

234 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

chunglei ah khan khangh thawinak biaktheng a um. Cubiaktheng cu pulpit cung cabuai nak in tlawmte a ngan deuhmithingkuang a si i, a cung kil li ah sa ki pali a um. Israelmi hnanih sualnak an tuahmi ruangah Pathian he remnak an tuahningcu, khangh thawinak i thah dingmi satil lu cungah an kut anchuan i an sualnak kha a cungah an chiah hnuah khanghthawinak caah an thah i a sa kha khangh thawinak biakthengcungah an khangh.

Pathian nih Leviticus chungah a chimmi cu, “Amah lungthotein Pathian hmaiah hlan a si nakhnga tonnak thlam innka ahcuna pek chanh lai,” tiah a ti. Sual thawinak ah thah dingmi cungahkhan a kut kha a chuan hnuah a sualnak vialte kha a cungah achiah lai i a hrawm kha a ah lai i a thi kha biaktheng cung sakiah khan a rawn hna lai i cu hnuah cun, thawi dingmi sa kha achunglei in a thiang i a sa kha an cik hnuah biaktheng cungahkhan an khangh. An sual ngaihthiam an si nakhnga rim thawmikhangh thawinak cu Pathian sinah an pek. Cuticun nifate ansualnak caah remnak le ngaihthiamnak an tuahning cu a si.

Kum khat chung an sualnak caah raithawinak a dang tein aum than. Nifate sualnak caah thawinak pekning he a khat lo.Kum khat chung an sualnak caah raithawinak cu TlangbawiNgan nih a tuah. Israelmi vialte nih an kut kha thawinak ahthah dingmi meheh cungah chuan loin, anmah vialte aiawhtuah Tlangbawi Ngan nih a kut a chuan lai i a thi kha velngeihnakthutdan nichuahlei ah khan voi sarih a theh lai. A nungmi mehehcungah kut chuannak kha Israel mipi hmaiah kum fate a thlasarihnak thla, a ni hranak ni ah tuah a si lai, (Lev 16:5-27).

Biakam Hlun sual thawinaknih a sawh duhmi ahodah a si?

Jesuh Khrih

Page 235: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 235

Atu cu Biakam Thar raithawinak kan zoh lai zei tindah kumchiarte an tuah ning konglam.

Zeiruang ahdah vailamtahnak cungah Jesuh thih a herh? Zeisualnak dah hi vawlei cungah a tuah i Pathian nih a Fapangeihchunkha vailamtahnak cungah athihter? Aho nihdah vailamtahnak cung thih kha a fial? Mi vialte nih sualnak kan tuahtik ah kan sualnak chungin khamh dingah Jesuh cu hi vawleiah a ra.

Tipil petu Johan nih Jordan tiva ah tipilnak a pek i mi vial tesualnak kha a cungah a chiah caah cu sualnak ruangah cun vailamtahnak cungah mi vialte aiawh ah dantatnak a tuar. Jesuhtipil in ning lu cung kut chuanning le vailamtahnak cungah athisen a thletning hi Biakam Hlun sual raithawinak he aa dannaka um lo.

Biakam Hlun ah cun misual pa nih a kut kha khangh thawinaki thah dingmi cungah a chuan lai i, “Bawipa, sualnak tuahmi kasi, lai ka nawng, nu le pa sualnak ka tuh,” tiah a ti lai i a sualnakkha a cungah a chiah lai.

Sualnak ngeimi nih thawinak ah thah dingmi meheh kha ahrawm a ah i Pathian sinah a pekchanh bantukin Jesuh zongkan sualnak vialte remnak sertu ah Pathian sinah pekchanh a sive. Raithawinak a tuahmi thawngin kan sualnak vialte caahremnak a tuah i, a kan khamh khawh nakhnga tipilnak levailamtahnak cung thihnak kha a tuar.

A taktak tiah cun, kanmah ruangah Jesuh a thi. Minungsualnak caah do a tlami raithawinak satil ti a sullam cu zeidah asi hnga? Satil nih sualnak an hngal hnga maw? Saram/ satil nihsualnak an hngal lo. Minung sualnak vialte kha an i lak kho lo.

Raithawinak ah hmanmi caw, meheh, tuu kha dotlami a sibantukin Jesuh zong kha sualnak ngei lomi a si ve. Amah (Jesuh)cu a thiangmi Pathian a si, Pathian Fapa a si, sualnak a tuah ballomi a si. Cucaah, kum 30 a si lio i Jordan tiva ah tipil a rak

Page 236: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

236 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

innak thawngin kan sualnak vialte a laak dih.Kan sualnak a laak dih caah vailamtahnak cungah a thi. Mi

vialte khamh kan si khawh nakhnga kan sualnak vialte kha akan tawlpiak dih.

SUAL NGAIHTHIAMNAK THAWNGTHASUAL NGAIHTHIAMNAK THAWNGTHASUAL NGAIHTHIAMNAK THAWNGTHASUAL NGAIHTHIAMNAK THAWNGTHASUAL NGAIHTHIAMNAK THAWNGTHAHRAM THAWKNAKHRAM THAWKNAKHRAM THAWKNAKHRAM THAWKNAKHRAM THAWKNAK

Zeicahdah tipil petu Johannih Jordan tiva ah Jesuh kha

tipilnak a pek?

Pathian nih tuah awk a si a timia tlinnak hnga caah

Mat 3:13-15, “Cu caan ah cun Jesuh cu Galili ram in Jordantiva ah khan Johan sin i tipil in awkah a ra. Sihmanhselaw Johannih cun a rak al i, keimahpei nangmah nih tipil pek awk ka sicu, ka sin i nangmah lehtuk na rat tiah a ti. Sihmanhselaw Jesuhnih cun, atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuah awk a si a timipaoh cu i tuah ko seh tiah a leh.”

Kum 30 a si lioah Jesuh nih tipil a innak a sullam kha kanhngalh awk a si. Pathian nih tuah awk a si a timi a tlin khawhnakhnga le mi vialte sualnak remter le ngaihthiam a si nakhngaJesuh nih tipilnak a ing. Sualnak ngei lomi Jesuh Khrih nih kansualnak chungin a kan khamh khawh nakhnga Tipil petu Johankha Jordan tiva ah tipilnak aa pekter.

Vawlei sualnak vialte kha a lak i mi vialte sualnak remterdingah a nunnak kha a pek. Kan sualnak chungin khamh kan sinakhnga biatak kha kan hngalh i kan zumh a herh. Jesuh

Page 237: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 237

khamhnak kan zumh le zumh lo, khamh kan si le si lo kha cukanmah cungah a ummi a si.

Jesuh tipil innak a sullam cu zeidah a si? Biakam Hlun chungi lu cung kutchuannak bantuk a si. Biakam Hlun chungah cunan sualnak vialte kha sual thawinak i thah dingmi meheh cungahkut chuanin an chiah dih. Cu bantukin Biakam Thar chungahJesuh nih sual thawinak ah aa peknak thawngin le Johan nihtipil a peknak thawngin vawlei sualnak vialte kha a laak dih.

Johan cu minung vialte lakah a ngan bik, Pathian nih mivialte aiawhtu ah timhmi le fehtermi a si. Tlangbawi ngan, mivialte aiawhtu a si caah Jesuh cungah a kut a chuan i, vawleisualnak vialte kha a cungah a chiah dih. ‘Tipil innak timi asullam cu, a cungah chiah, phum, tawl’ ti a si.

Jesuh vawlei cungah a rat i Johan nih tipil a peknak a sullamna hngal maw? Tipil a innak sullam hngal in Jesuh cu na zumcang maw? Tipil a innak a sullam cu thatlonak a tuahtu kantaksa nih kan nun chung vialte sualnak a tuahmi laak dingah asi. Sual ngaihthiamnak Thawngtha a tlamtlin khawh nakhngatipil petu Johan nih Jesuh kha tipilnak a pek.

Mathai 3:13-17 ah, “Cu caan ahcun,” ti kan hmuh. Cucu zeicaan dah a si tiah cun Jesuh tipilnak a in lio caan, vawlei sualnakvialte a cungah chiah a si lio caan tinak a si.

“Khi tikah” Jesuh nih mi vialte sualnak kha a laak ivailamtahnak cungah a thi i ni thum hnuah thihnak in a thothan. Vawlei sualnak vialte tawl duh ah voi khat ah za lakintipilnak a ing, vailamtahnak cungah thihnak a tuar i, thihnak ina thothan. An sualnak chungin Pathian hmaiah khamh a duhmihna paoh cu voi khat ah za lakin a khamh hna.

Zeicahdah Jesuh nih tipilnak a in? Zeicahdah misual bantukinPilate biaceihnak zungah bia an ceih i hling luchin kha an chinh?Zeicahdah vailamtahnak cungah an thah? Zeicahdah a si kan tiahcun tipil a innak thawngin kan sualnak vialte kha aa laak dih

Page 238: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

238 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

caah a si. Kan sualnak caah vialamtahnak cungah thihnak atuar.

Pathian nih a kan khamhnak Thawngtha cu kan zumh iPathian kha kan thangthat awk a si. Jesuh tipil innak,vailamtahnak cung a thihnak le thihnak in a thawhthannak umlo cun misual kan caah khamhnak a um lo.

Johan nih Jesuh kha vawlei sualnak vialte lak dingin tipilnaka pek ah khan kan sualnak vialte a laak i cu khamhnakThawngtha a zummi paoh cu a khamh hna. Kan sualnak dihlaksi loin kan i chuahpimi sualnak lawng a laak tiah a zummi anum. Asinain annih cu an palh.

Baibal ah fiang tein kan hmuhmi cu kan sualnak vialte tipil ain ah khan voikhat ah za lakin a laak dih tiah a ti. Kan i chuahpimisualnak, kan sualnak dihlak kha a kan tawlpiak dih cang. Mathai3:15 “Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh,”Tuah awk a si a timi paoh ti sullam cu kan sualnak vialte khapakhat hmanh nganh loin kan sinin laak dih a si tinak a si.

Kan nun chung kan tuahmi le tuah lomi sualnak vialte tah atawl chih maw? A tawl chih. Cu tawl dih a sinak cu Leviticuschungah zoh hmasa hna u si. Leviticus nih cun Tlangbawi Nganle remnak ni raithawinak kong a kan chimh.

Page 239: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 239

ISREALMI KUM KHAT CHUNGISREALMI KUM KHAT CHUNGISREALMI KUM KHAT CHUNGISREALMI KUM KHAT CHUNGISREALMI KUM KHAT CHUNGSUALNAK CAAH SUAL NGAIHTHIAMSUALNAK CAAH SUAL NGAIHTHIAMSUALNAK CAAH SUAL NGAIHTHIAMSUALNAK CAAH SUAL NGAIHTHIAMSUALNAK CAAH SUAL NGAIHTHIAMRAITHAWINAKRAITHAWINAKRAITHAWINAKRAITHAWINAKRAITHAWINAK

Vawlei sual thawinakpekchanhnak thawngin Israelmi

kha an thiang kho maw?

Zeitik hmanh ah an thiang kho bal lo

Lev 16:16-10 “Cun Aaron nih cawtum cu amah caah sualthawinak caah a thawi lai i amah le a innchungkhar caah remnaka ser lai. Cu hnu ahcun meheh pahnih kha a lak hna lai i Bawipahmaiah tonnak thlam innka ahcun a chiah hna lai. Aaron nihmeheh pahnih hna cungah cun cawmcawhfung a khiah lai,camcawhfung pakhat cu Bawipa caah, a dang pakhat cu Azazelcaah cun Aaron nih Bawipa ca camcawhfung a tlaknak mehehcu a lak lai i sual thawinak ah a thawi lai, Sihmanhselaw Azazelca camcawh fung a tlaknak meheh cu a cungah remnak serawk ah a nung in Bawipa hmai ah chuahpi a si lai, ram lak ahAzazel sin hei thlah a sinak hnga Israelmi kum khat chung ansualnak remnak ser dingah Aaron nih meheh pahnih kha Bawipahmaiah tonnak thlam innka ahcun a chiah hna lai.

“Aaron nih meheh pahnih hna cungah camcawhfung a khiahlai, camcawhfung pakhat cu Bawipa caah a si lai, a dang pakhatcu sual thawinak ah a si lai?”

Sual thawinak caah thah dingmi meheh cu remnak sernakcaah a herh. Nifate sualnak caah sual khangh thawinak tuahningcu, thah dingmi meheh cungah khan sualnak a ngeimi pa nih akut a chuan lai i a lu cungah a sualnak vialte cu a chiah lai.

Page 240: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

240 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Asinain kum khat chung an sualnak caah khangh thawinak antuah ning cu, mi vialte aiawhtu Tlangbawi Ngan nih khan a kutkha khangh thawinak i thah dingmi meheh cungah a chuan laii Israelmi kum khat chung an sualnak vialte cu a lu cungah achiah lai. Cucu kum chiarte thla sarihnak thla a ni hranak ni ahtuah a si lai.

Leviticus 16:29-31 chungah, “Cun mah hihi nannih zungzalphung a si lai, thla sarih thla a ni hra ni ah nan i temh inter lai inanmah mi hrimhrim nih siseh, khual nan sin i a ummi nih siseh,rian nan tuan lai lo, zeitintiah hi ni ah hin nannih caah, nannihcu thianh awkah, remnak ser a si lai, nan sualnak vialte chunginBawipa hmaiah nan thiang lai. Nannih caah dinh zir ziarnakSabath a si lai i nannih nih nan i temhinter lai, zungzal ca phunga si,” ti kan hmuh.

Biakam Hlun ah cun Israelmi nih nifate sual thawinak antuah lai ah sual thawinak i thah dingmi cungah an kut an chuani an sualnak vialte kha chiah a si. “Bawipa cu sualnak kha katuah caah zaangfahnak in ka ngaithiam,” tiah an ti i thawi dingmithil nung kha a hrawm an cik i a thi kha tlangbawi sinah a peki sualnak in a luat cang tinak ah inn ah a tin. Misual caah sualnakngei lomi kha a lu cung sualnak he a thi. Sualnak a tuahmi pakha thi loin amah canah sualnk ngei lomi kha thah a si. BiakamHlun chung raithawinak ah thah khawh a si mi saram hna cumeheh, cawfa, cawtum, le saram dangdang Pathian nih a thiangtiah a thleidanmi hna an si.

Misual pa a sualnak caah thi ding canah a dong kho lomiPathian a zaangfahnak thawngin saram nunnak kha pek arak si deuh.

Cuticun Biakam Hlun chung Israelmi hna nih an sualnakcaah raithawinak an rak tuahning a si. Sual thawinak ah thahdingmi cungah khan sualnak a ngeimi pa nih a kut a chuan lai ia sualnak le palhnak vialte cu a cungah a chiah dih hnuah a

Page 241: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 241

hrawm kha a ah lai i sathi kha tlangbawi sinah a pek lai i asualnak ngaihthiam a si naklai tlangbawi nih thawinak a tuahpiaklai.

Asinain, nifate sualnak caah khangh thawinak tuah kha arak si kho lo. Cucaah Pathian nih remnak ni kha Israelmi vialtecan-ai ah Tlangbawi Ngan kha kum fate thla sarih thla ni hra niah tuahnak nawl a pek.

Remnak ni ah Tlangbawi Ngan nih a zulhding phung zeidaha si? A pakhatnak ah, Tlangbawi Ngan Aaron nih thawinak ahthah dingmi meheh maw cawtum maw pakhat cungah a kut achuan lai i Isrelmi sualnak kha a phuan lai. “Bawipa, Israelmihna nih sualnak na hmaiah an tuah, lai an nawng, nu le pa sualnakan tuah, an fir, a hmaan lomi tehte an si, volhpamh bia anchim,” tiah a ti lai.

Cu hnuah cun Tlangbawi Ngan nih a hrawm kha a ah lai athi kha a thiangmi puan biakinn (taberncle) chung i zaangfahnakthutdan cungah voi sarih a theh lai. (Kan Baibal chungah num-ber 7 hi a tlingmi number ah ruah a si).

Tlangbawi Ngan nih a rian cu Israelmi kum khat chung ansualnak kha khangh thawinak ah thah dingmi a nungmi cungahchiah i sual thawinak tuah kha a si.

Pathian cu a dingmi a si caah mi vialte an sualnak chunginkhamh an si nakhnga misual canah sualnak a ngei lomi khanghthawinak kha a cohlan. Pathian cu zaangfahnak a ngeimi a sicaah misual mi an sualnak caah a nungmi raithawinak kha acohlan. Tlangbawi Ngan nih sathi cu zangfahnak thutdannichuahlei ah khan a theh i Israelmi hna kum khat chung ansualnak caah remnak ni, thla sarih thla ni sarih ni ah khan remnakcu a ser.

Page 242: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

242 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Biakam Hlun ningin ahodahraithawinak tuu cu a si?

Dotlami Jesuh a si.

Israelmi caah Tlangbawi Ngan nih remnak ni ah mehehpahnih a pek chanh lai. Pakhat cu midang sualnak caah thahdingmi meheh (Scapegoat) tiah ti a si i a sullam cu, “Chiahchuak” (to put out) ti a si. Cubantuk cun Biakam Thar chungahmi vialte sualnak caah thah dingmi, thawi dingmi cu Jesuh Khriha si. “Cuticun, Pathian nih vawlei cu a dawt tuk hrinhran caaha Fapa ngeihchun kha a pek, cucaah amah a zummi paoh cu anthi ti lai lo, zeicahtiah zungzal nunnak kha an ngei,” Johan 3:16.

Tufa, thawi dingmi ah Pathian nih a Fapa a kan pek. Mivialte caah thawi dingmi tuufa bantukin Johan nih tipilnak apek i mi khamhtu, vawlei Mesiah ah a cang. Mesiah ti a sullamcu “Khamhtu” tinak a si i Jesuh Khrih ti a sullam cu “kanmahkhamh dingah a rami siangpahrang” tinak a si.

Cucaah Israelmi hna kum khat chung an sualnak kha remnakni ah ngaihthiamnak tuah a si bantukin a luancia kum 2000hrawngah kan sualnak caah ngaihthiamnak Thawngtha atlamtlin khawh nakhnga tipilnak in le vailamtahnak cung thidingin Jesuh cu hi vawlei ah a ra.

Leviticus 16:21-22 chung kan rel hna lai. “Aaron nih a kutpahnih in meheh nung lu ahcun a chuan lai i Israelmi thatlonakvialte, an phungbuarnak vialte le an sualnak vialte cu a cungahcun a phuan lai i meheh lu cungah cun a chiah hna lai, mi pakhattimh cia in a ummi nih khan ramlak ah a kalpi lai. Meheh nihcun an thatlonak vialte cu hmun king ah a phorh lai i, meheh cu

Page 243: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 243

ramlak ahcun a thlah lai.”Leviticus a ngan pakhat ah a tial bantukin Israelmi vialte

sualnak cu meheh cungah chiah a si tiah kan Baibal nih a ti.“An nawl buarnak le sual palhnak vialte” ti a sullam cu anlungthin chungin sualnak an ruahmi le an taksa (pumsa) insualnak an tuahmi vialte tinak a si. An nawl buarnak le sualpalhnak vialte cu lu cung kut chuannak thawngin raithawinakah thah dingmi lu cungah chiah a si.

PATHIAN NAWLBIA NIH KANPATHIAN NAWLBIA NIH KANPATHIAN NAWLBIA NIH KANPATHIAN NAWLBIA NIH KANPATHIAN NAWLBIA NIH KANSUALNAK KHA A KAN HNGALHTERSUALNAK KHA A KAN HNGALHTERSUALNAK KHA A KAN HNGALHTERSUALNAK KHA A KAN HNGALHTERSUALNAK KHA A KAN HNGALHTER

Zeicahdah Pathian nihnawlbia a kan pek?

Sualnak kan hngalhkhawh nakhnga

Pathian nawlbia 613 a um. Cu hna cu tha tein kan ruah tikahPathain nih tuah u tiah a timi kha kan tuah lo i tuah hlah u a timitu kha kan tuah.

Cucaah kannih cu misual kan si. Sualnak kan hngalh khawhnakhnga Pathian nih Nawlbia a kan pek tiah Baibal nih a ti(Rom 3:20). A sullam cu misual nan si ti a kan chimtu dingahPathian nih Nawlbia a kan pek. Nawlbia kan zulh khawhruangah Pathian nih a kan pek a si lo kan sualnak kan i hngalhkhawh nakhnga caah pek kan si.

A Nawlbia hi kan zulh ding zongah pekmi an si lo. Uico cuminung bantukin a nung kho lai tiah ruat hlah. Cubantuk cun,Pathian nawlbia kha kan zul kho bal lai lo, kan sualnak lawng

Page 244: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

244 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

kha Nawlbia nih cun a kan theihter.Sualnak in a khatmi misual kan si nain cucu kan theih lo

ruangah kan sualnak kan i theih khawh nakhnga Pathian nihNawlbia kha a kan pek. “Nangmah cu lainawng na si, nu le pasualnak a tuahmi na si, that lonak tuahtu na si” tiah a kan ti.Lainawng hlah u tiah a kan ti nain kan lungthin chungin sualnakkan tuah, a caan ah lai kan nawng taktak.

Lainawng hlah u tiah Nawlbia nih a kan ti cah lainawng kansi ti kha kan i hngal i “Ah, ka palh, misual ka si zeicahtiah katuah lo dingmi kha ka tuah, ka sual” tiah kan ti.

Cucaah Israelmi hna an sualnak chungin ngaihthiam an sinakhnga Aaron nih remnak ni ah raithawinak kha kum khat ahvoi khat a tuahpiak hna.

Biakam Hlun chungah Remnak ni ah khan Pathian sinahthawinak pahnih pek a si. Pakhat cu Pathian sinah pek a si ipakhat cu a lu cungah kut chuan in Isarelmi kum khat chungsualnak vialte kha chiah hnuah these rawn ah thlah a si. Mehehcu timh cia in a ummi pa nih these ram i a hruai hlanah TlangbawiNgan nih a kut kha a lu cungah a chuan lai i Israelmi vialtesualnak kha a phuan lai. “Bawipa, na hmaiah na mi Israelminih sualnak an tuah, lai an nawng, an fir, nu le pa sualnak antuah, siasal an bia sualnak kan tuah,” tiah a phuan lai.

Palastine ram cu these rawn minung um lonak hmun a si.Israelmi sualnak caah thawi dingmi meheh cu a dong kho lomithese rawn ahcun an thlah i a kal lengmang i a thi. An thlah mimeheh cu Israelmi nih an zoh tikah kan sualnak ngaihthiam a siti kha an zumh i lungthin daihnak kha an hmu. Cuticun mehehcu Israelmi hna kum khat chung an sualnak ruangah a thi.

Pathian nih Jesuh Khrih, Pathian tuufa thawngin kan sualnakvialte caah remnak a ser. Kan sualnak vialte kha Jesuh tipilinnak le vailamtahnak a thihnak thawngin a tawl dih cang. Jesuhcu kan Khamhtu le Pathian a si. Amah muisam loin a kan sertu,

Page 245: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 245

sualnak chungin misual vialte khamh dingah a rami PathianFapa a si. Sualnak chungin a kan khamh nakhnga hi vawlei aha ra.

Kan taksa in ni fate kan tuahmi sualnak lawng si loin, hmaileiah kan ruahnak, lungthin, le taksa in kan sual lai dingmi vialtezong kha Jesuh nih a lak dih. Vawlei sualnak caah a tlamtlingmiremnak le Pathian nih tuah awk a si ko tiah a timi tuah a si i atlamtlin khawh nakhnga Tipil petu Johan nih Jesuh kha tipilnaka pek.

Vawlei ah riantuan hram a thawk i vailamtahnak cungah athih hlan kum thum ah khan Johan nih Jordan tiva ah tipil apeknak thawngin vawlei sualnak vialte cu Jesuh cungah chiahdih a si cang aa lak dih cang. Mi vialte kan sualnak chungin akan khamhnak Thawngtha cu tipil a innak khan aa thok.

Tai can hrawng a thuhnak hmun Jordan tiva ah tipil petuJohan nih Jesuh cungah a kut a chuan i ti cungah a hnim.(Tipilnak a pek). Hi tipil innak hi Biakam Hlun chung i sualthawinak, lu cung kut chuannak he aa khat i an riantuan ning(sualnak a ngeimi pa sualnak kha sualnak a ngei lomi cungahchiah a si ning), zong aa khat fawn.

Ti chungah hnimnak nih a sawh duhmi cu thihnak a si i, tichungin hung chuah than (thawh than) nih a sawhduhmi cuthihnak in thawhthannak kha a si. Jesuh nih tipil a innakthawngin a kan hmuhsakmi thil pathum hna cu sualnak vialte alak dihnak, vailamtahnak i thahnak le thihnak in a thawhthannakhna an si.

Jesuh nih kan sualnak chungin a kan khamh timi Pathian biakan zumh ahcun khamh kan si lai. Pathian nih JesuhKhrihthawngin misual mi kha khamh a kan timh, cuticun BiakamHlunchung i biakamnak a tuahmi kha an tlamtling. Jesuh nih vawleisualnakvialtekha a lucungah aa chiahdihivailamtahnak leiah akal.

Page 246: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

246 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Jesuh nih kan sualnakvialtea thenh dih caah kan

tuah awk rian a tangmi cu zeidah a si?

Pathian Bia nawlngaih lawng kha a si

Johan 1:29, “A thaizing ah Johan nih cun Jesuh cu a sin i arat kha a rak hmuh i, Zohhmanh u, Pathian tuufa, vawlei sualnaka kalpitu khi! Johan nih Zohhmanh u, Pathian tuufa, vawleisualnak (vialte) a kalpitu khi” tiah a ti. Jordan tiva i tipilnak a inah khan vawlei sualnak vialte cu Jesuh cungah chiah dih a si.Cucu zum ko! Cucu na zumh a si ahcun na sualnak vialte caahngaihthiamnak thluachuahnak kha na hmu lai.

Kannih nih Pathian bia kha kan zumh awk a si. Kanmahruahnak le kan lung hahnak kha chiata zau in Jesuh nih vawleisualnak vialte a kalpi dih timi biatak kha zum hna u sih law,Pathian bia kha ngai hna u sih.

Jesuh nih vawlei sualnak vialte a kalpi dih ti le Jesuh nihPathian nih tuah awk a si a timi paoh cu a tuah dih ti cu dannaka ngei lomi a khatmi a si ko. “Lu cung kut chuan” le “tipilinnak” zong a khatmi a si ve thiamthiam.

“Adihlak,” “zeizong vialte” le “a zapi in” tiah a zei ti kan tipaoh ah an duhnak cu a khat dih ko. Biakam hlun chung i ‘lucung kut chuan’ kan timi kha Biakam Thar ahcun ‘tipil innak’ti a si ko.

Cu biatak cu zeidah a si tiah cun kan sualnak ngaihthiam asinak lai Jesuh nih tipilnak le vailamtahnak cung biaceihnak aing ti a si. Cu thawngtha a zummi paoh cu khamh an si lai.

Vawlei sualnak vialte Jesuh nih a kalpi dih kan ti tikah hin,

Page 247: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 247

vawlei sualnak vialte tiah kan chim duhmi hi zeidah a si? Vawleisualnak vialte tiah kan chim duhmi cu, kan i chuahpimi sualnakle, ruahnak tha lo, firnak, nu le pa sualnak, hakkauhnak,thatlonak, vawlhpamhnak, lung puamnak, hruhnak, (kanlungthin chung i a ummi hna) hi an si. A sullam cu kan pumsain nawl buarnak le palhnak kan tuahmi vialte le kan lungthinchungin sualnak kan tuah mi vialte ti duhnak a si.

“Zeicahtiah sualnak man cu thihnak a si, sihmanhselawPathian laksawng cu zungzal nunnak a si i cu nunnak cu kanBawipa Jesuh Khrih he a pehtlaimi nunnak a si,” (Rom 6:23).Hi Baibal caang nih a kan chimhmi cu sualnak man cu thihnaka si tiah a ti. Heb. 9:22, thisen chuahnak lawng in sual ngeihthiamnak Cucaah kan sualnak chung in khamh kan si nakhnga Jesuhnih a nunnak kha a pek i voi khat ah za lakin sual man cu a pekcang.

Cucaah kan sualnak chungin khamh kan si nakhnga Jesuhcu khamhtu le Pathian ah kan zumh i tipil a innak le a thihnakzong kha kan zumh a herh.

THAIZING KAN SUALNAK CAAHTHAIZING KAN SUALNAK CAAHTHAIZING KAN SUALNAK CAAHTHAIZING KAN SUALNAK CAAHTHAIZING KAN SUALNAK CAAHNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAKNGAIHTHIAMNAK

Kan sualnak caah sual raithawinakkan herh ti maw?

Kan herh than ti lo

Tuchun, Nizan, Tihni sualnak vialte kha vawlei sualnak aha tel bantukin thaizing kip, thiam le kan nun chung vialte sualnakhna zong kha vawlei sualnak ah an i tel chih dih. Minung kan

Page 248: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

248 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

chuah in kan thih tiang sualnak kan tuahmi vialte kha vawleisualnak chungah a um dihmi an si. Cu sualnak vialte cu Jesuhnih tipilnak a in ah khan a laak dih (a cungah chiah dih a si).Cucaah sualnak kan tuah lai dingmi vialte zong kha kan sininJesuh nih a lak dih cang. Kan thih tiang sualnak kan tuah dingmikha Jesuh cungah chiah dih a si cang.

Khamh kan si nakhnga cu Pathian Thawngthabia cu kanzumh i a nawl kan ngeih a herh. Kan sualnak vialte chungintlanh le khamh kan si nakhnga kanmah ruahnak kha kan chiahdih a hau. Sualnak a tuah hmanh kan tuah rih lomi cu zeitindaha lak khawh hnga? tiah na khuaruah a har men lai. Cu a si ah,sualnak kan tuah paoh ah Jesuh Khrih kha vawlei ah ra than i athisen kha atu le atu a chuah than lengmang lai maw?

Hrinthannak Thawngtha chungah hin sualnak caahngaihthiamnak Nawlbia a um. “Thisen chuahnak um lo cunsual ngaihthiamnak a um lo,” (Heb 9:22). Mi pakhat khat nih asualnak chungin luat a duh tikah thawinak ah thah dingmimeheh cungah khan a kut a chuan lai i a sualnak vialte kha acungah a chiah hnuah cu meheh cu misual aiawh ah khan a thilai.

Cubantuk te cun, Pathian Fapa zong kha mi vialte khamhdingah hi vawlei ah a ra. Kan sualnak vialte a cungah chiah a sinakhnga tipilnak kha a in. Kan sualnak man pek dingah vailamtahnak cungah a thisen a thlet i, “A dih cang,” tiah a ti i vailamtahnak cungah a thi. Ni thum hnuah thihnak in a thothan iPathian orhlei kamah a thu. Amah cu a zungzal kan khamhtu a si.

Kan sualnak vialte ngaihthiam kan si dih nakhnga kanmahminung ruahnak le ni fate kan sualnak kha kan i ngaihchih awka si ti kan Biaknak zumhnak hna kha kan hlawt a hau. Minungsualnak vialte hloh le ngaihthiam a si khawh nakhngaraithawinak kha voi khat ah za lakin tuah a si cang. Pathian nihvawlei sualnak vialte kha a Fapa cungah tipil a in ternak thawng

Page 249: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 249

khan a chiah dih i kan caah vailamtahnak in thihnak a tuarter.Thihnak in a thawhthannak thawngin kan caah khamhnak cu atlam a tling.

“Sihmanhselaw hma a in cu kan sual ruangah a rak si i tuknaka huah cu kan thatlo ruangah a rak si. A inmi dantatnak in luatnakkan hmu i an tuknak vual in damnak kan hmu. Dantatnak cuBawipa nih amah cungah khan a tlunter i cu dantatnak cukanmah tu nih kan in awk a rak simi kha a si.” Isaiah 53 chungah,vawlei sualnak le palhnak vialte, minung sualnak vialte khaJesuh Khrih cungah chiah a si tiah a ti.

Efisa 1:4 chungah “Vawlei a ser hlanin Pathian nih kannihcu Khrih chung i amah ta si dingah a kan thim cang, tiah kanhmuh.” Vawlei ser hlanin Khrih chungah thimmi kan sinak khahi Baibal nih a kan cawnpiak. Vawlei ser hlanin Pathian nih ami le miding si dingin a kan thim. Cu hlanah zeibantuk ruahnakhmanh rak nei u sih, atu cu Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thile Thlarau, Pathian biatak kha kan zumh awk a si.

Pathian tuufa, Jesuh Khrih nih vawlei sualnak vialte a laakdih cang i, mi vialte caah remnak kha a ser. Heb 10 ah a tialmicu, “A taktak le a ngaingai a simi thil kha Judah phung nih hintling ngaingai le hmaan ngaingai in a langhter kho lo. A radingmi thiltha muithlam ceu a rak si. An tuah tawnmiraithawinak kha kum fate in tuah lengmang a si ko,” (Heb 10:1).

Kum fate in an tuah lengmang mi raithawinak nih mi thiangah a kan ser kho lo tiah a ti. Nawlbia cu a ra dingmi thil thamuithlam ceu a rak si, a taktak cu a si lo. Jesuh Khrih, Messiahnih tipil a innak le vailamtahnak a thihnak thawngin voi khat ahza lakin kan sualnak caah remnak a ser cang.

Heb 10:9-18, “Cun a thawh than i, Pathian nangmah nihtuah seh ti na ka duhmi tuah awkah ka ra, a ti. Cu ti cun Pathiannih raithawinak hlun vialte kha a hlawt hna i Khrih raithawinak

Page 250: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

250 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

khan a thlen hna. Jesuh Khrih nih Pathian duhmi kha a tuahcaah, voi khat ah za lakin amah a pum a pekchanhnakthawngkhan kannih cu kan sualnak in a kan thenh cang. Judahtlangbawi hna nih cun, dir hmun in an rian kha nifate an tuanlengmang i raithawinak an pekchanh tawnmi kha voi tampi anpekchanh lengmang. Sihmanhselaw hi raithawinak nih hinsualnak kha a thenh kho taktak bal lo. Asinain, Khrih nih cunraithawinak kha sualnak caah voi khat a ser i cucu zungzal cain a za ko. Cu hnuah Pathian orhlei kam ah khan a thu. Cuka ahcun Pathian nih a ral kha a kelamh i a ser hna ding caan kha ahngak ko. Voi khat raithawinak in an sualnak thenhpiak a simihna cu zungzal ca in a tlingmi ah a ser hna. Cun Thiang Thlarauzong nih tehte a khannak kha a kan hngalhter. A hmasa bik ah,hmailei can ah annih he ka tuah laimi biakamnak cu hihi a si.An lung chungah ka Nawlbia kha ka chiah hna lai i an ruahnakchungah ka tial hna lai, a ti. Cun a thawh than i, “An sualnak lean thatlonak kha ka cinken ti lai lo,” a ti fawn. Cucaah annih cungaihthiam an si hnu ahcun an sualnak thenhnak ding ca iraithawinak kha a herh ti lo.”

Tipil a innak Ti le vailamtahnak a thihnak Thi thawngin Jesuhnih vawlei sualnak vialte chungin a kan khamh ti kha kan zumh.

Page 251: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 251

TI TI TI TI TI LE THLARAU IN HRIN THANNAKLE THLARAU IN HRIN THANNAKLE THLARAU IN HRIN THANNAKLE THLARAU IN HRIN THANNAKLE THLARAU IN HRIN THANNAKKHAMHNAK KHA KAN LUNGTHIN LEKHAMHNAK KHA KAN LUNGTHIN LEKHAMHNAK KHA KAN LUNGTHIN LEKHAMHNAK KHA KAN LUNGTHIN LEKHAMHNAK KHA KAN LUNGTHIN LERUAHNAK CUNGAH TIAL A SIRUAHNAK CUNGAH TIAL A SIRUAHNAK CUNGAH TIAL A SIRUAHNAK CUNGAH TIAL A SIRUAHNAK CUNGAH TIAL A SI

Sualnak kan tuah ti loruangah miding kan si maw?

Kan si lo.Jesuh nih kan sualnak a laak dih ruang

le amah kan zumh ruangahmiding kan si

Nan zum dih maw? Amen, kanmah khamh dingah Jesuhnih tipilnak a ing, vailamtahnak cungah thihnak a tuar timiPathian bia cu na zum kho maw? Hrinthan kan si nakhnga cuPathian bia cu kan zumh a herh. Sual ngaihthiamnak Thawngtha,Jesuh nih vawlei sualnak vialte a tawlnak kan zumhnak thawngkhan kannih cu khamh kan si. Sual ngaihthiamnak thawngthakan zumh khan khamh kan si lai.

Pathian Nawlbia kan zulhnak thawngin mi tlamtling kan sikho lai lo, asinain Pathian nih a tuahmi kan zumhnak thawngina tlingmi kan si kho lai. Jesuh nih Jordan tiva ah tipil a innakthawngin kan sualnak vialte kha a lak dih cang i vailamtahnakcungah kan sualnak ruangah biaceihnak le dantatnak a tuar.Kan lungthin dihlak in cu thawngtha kan zumhnak thawnginkan sualnak vialte chungin tlanh kan si lai i miding kan si lai.Cucu na zum kho maw?

Jesuh tipil innak, vailamtahnak cung a thihnak le thihnak ina thawhthannak hna cu mi vialte sual ngaihthiamnak caah le adong kho lomi Pathian dawtnak cungah a ummi khamhnak

Page 252: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

252 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

phungbia a si. Kan sining te khan Pathian nih a kan dawt i,Pathian cu a dingmi a si caah mi dingmi ah a kan ser hmasa.Pathian nih Jesuh cungah kan sualnak vialtekha a chiah i midingah a kan ser.

Kan sualnak vialte tawl a sinak lai Pathian nih a fapa Jesuhkha hi vawlei ah a van thlah i tipil a innak thawngin kan sualnakvialte kha a laak dih i biaceihnak kha a tuar. Pathian nih adawtnak in Jesuh tipil innak Ti le a thihnak Thi khamhnakthawngin mi dingmi a fale ah a kan ser.

Hebrew 10:16, “An lung chungah ka nawlbia kha ka chiahhna lai i an ruahnak chungah ka tial hna lai a ti.”

Kan lungthin le ruahnak chungah, Pathian hmaiah midingmaw kan si misual dah? Pathian bia kan zumh ahcun midingkan si lai. Jesuh nih kan sualnak vialte a lak dih i cu sualnakcaah cun biaceihnak a tuar. Jesuh Khrih cu kan Khamhtu a si.“Nifate sualnak kan tuah ko ah zeitindah miding cu kan sikhawh hnga? Misual bak kan si ko,” tiah ruahnak na ngei menko lai. Asinain, Jesuh nih a thlahtu Pa Pathian nawl a ngeihbantukin kannih zong nih Pathian bia kan zumh i a nawl kanngeih tikah miding kan si.

Kan chim cang bangin hrin thannak kan ngeih hlanah cunkan lungthin chungah sualnak a um taktak ko. Asinain sualngaihthiamnak Thawngtha kan lungthin chungin kan zumh ikan co hnuah cun kan sualnak vialte chung khan khamh kan si.Cu Thawngtha kan theih lo ahcun misual kan si ko. AsinainJesuh khamhnak Thawngtha kan zumh ri khan a dingmi Pathianfa ah kan i cang. Cucu Paul nih miding sinak dingah achimmi zumhnak kha a si. Sual ngaihthiamnak zumhnaknih khan mi dingmi a kan siter.

Paul, Abraham le hringsortu hna kha an tuahsernak ruangahmiding si loin Pathian bia an zumhnak ruangah khan miding ansi.

Page 253: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 253

Heb 10:18 “Cucaah annih cu ngaihthiam an si hnu ahcun ansualnak thenhnak ding ca i raithawinak kha a herh ti lo.” Pathianbia ah a tial bantukin, kan sualnak caah thih hau ti loin Pathiannih a kan khamh cang. Cucu na zum kho maw? A men.

Filipi 2:5-11 “Nan lungputning cu Khrih nih a rak ngeihmilungputning kha siseh, cucu hi ti hin a si, Pathian sinak kha angeih zungzalmi a si ko nain, hramhram in Pathian tluk si awkkha a ruat lo. Amah lungtho tein cu vialte cu a hlawt dih hna isal sinak tu kha a lak. Minung bantuk ah a cang i minung muiin a lang; mi toi ah aa dor i nawlngaihnak lam kha thih tiangina zulh, vailam cung thihnak kha. Hi ruangah hin cunglei asannak bik hmun ah khin Pathian nih a cawi i min vialte lakaha nganbik min kha a pek. Cucaah Jesuh min upat awk caahvancung i a ummi vialte hna le vawlei tang vawlei i a ummivialte hna nih an khuk an i bil lai i Pathian kan Pa thangthatawk caah, Jesuh Khrih cu Bawipa a si,” an ti lai.

Jesuh nih vawlei cungah thangthatnak a hmuh nakhngazuamnak a ngei lo. Sal sinak tu kha a lak i minung bantuk ah acang i minung mui in a lang. Mi toi ah a dor i a kan khamhnaklai nawlngaihnak lam kha thih tiangin a zulh.

Cucaah Jesuh cu, “Kan Pathian, kan khamhtu le kansiangpahrang,” tiah kan thangthat. Pathian sunparnak kanpeknak le Jesuh kan thangthatnak cu Pa Pathian duhnak kha adongh tiang in a zulh caah a si. Jesuh nih thih tiangin Pa Pathianduhnak kha a zulh caah (nawlngaihnak lam kha a zulh caah)sermi thil vialte nih Bawipa cu an thangthat i a zungzal anthangthat ko lai.

Jesuh Khrih cu Pathian Tuufa vawlei sualnak vialte a kalpitua si. Tipil a innak thawngin vawlei sualnak vialte kha a lak dihtiah a ti. Vawlei sualnak vialte a lak cu a luancia kum 2000 ahkhan a si. Kan chuahka in nihin tiang hi vawlei cungah anungmi, kan si caah kan sualnak vialte cu vawlei sualnak ah

Page 254: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

254 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

khan a tel dih. Jesuh nih kan sualnak vialte a lak i a kalpi dihcang.

Thaizing ah sualnak tuahsi law misual kan si lai maw?

Kan si lai lo. Zeicahtiah, Jesuh nihkan sual cangmi, kan tuah liomi le

hmailei kan tuah lai dingmi sualnakvialte kha a laak dih cang.

Kan i chuahpimi sualnak kha kan nun chung nawl buarnakhe then lo tein hrin kan si bak khan sualnak kan tuah ko lomaw?

Kan chuahka in kan thih tiang sualnak kan tuah lai kha Jesuhnih a hngalh caah a hlan kan in cu sualnak vialte cu a laak dih ia kalpi dih cang. Cucu na zum kho maw? Na hmu kho maw?Kum 70 kan nun ahcun, kan sualnak hi hnawm hlonhnakmawtawka zakhat chungah a khat ko lai. Asinain cu vialtesualnak hna cu Jesuh nih tipil a innak thawngin voi khat ah alaak dih cang. Cu sualnak vialte cu vailamtahnak cungah a kalpidih cang.

Adam sualnak (original sin) lawng Jesuh nih i lak selawkannih cu kan thi lai i hell ram ah kan kal ko lai. Jesuh nih kansualnak vialte a laak kho dih lai lo ti ruahnak kan neih zongah,kan sualnak vialte a thenh dih timi biatak cu zeitik hmanh ah athleng lai lo.

Vawlei cungah sualnak voi zeizatdah kan tuah? Sualnak kantuahmi vialte kha vawlei sualnak ah aa telmi an si.

Jesuh nih nan sualnak vialte kha ka laak dih cang tiah a ti.Pathian nih a sal lamkaltu kha Jesuh hmaiah a rak thlah i cu

Page 255: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 255

lamkaltu nih cun Jesuh cu tipilnak a pek. Mi vialte aiawhtu tipilpetu Johan nih Jesuh lu cungah a kut a chuannak le Jesuh nihtipil in dingin Johan hmaiah a lu a khunnak thawngin mi vialtesualnak kha a lak dih. Kan sualnak dihlak, kan fale hna sualnakdihlak kha Jesuh nih tipil a innak thawng in a lak i aa kalpi dihcang.

Kum 20 in 30, 30 in 40,cun kan fale sualnak vialte zongJesuh nih tipil a innak in voikhat ah zalak in a tawl dih cang.

Aho nih dah vawlei cungah sualnak a um tiah a ti khawh tilai? Jesuh nih vawlei sualnak vialte a lak dih cang tiah lung awtawm lo tein le kan sualnak caah Jesuh nih remnak a sermi tipila innak le vailamtahnak cung thisen a thletnak kan zumh a siahcun khamh kan si ko lai.

Mitampi hna cu an nunnak ah hnahnawhnak he an khat nainzei poi lo um in an um. Asinain cu hna nakin a zual deuh chinmian um ve. Kan dihlak in harsatnak kan ngei dih. Jesuh Khrihtipil innak le vailam cung a thihnak, sual ngaihthiamnakThawngtha cu zeitindah hngalh lo le zumh loin kan um khawhlai?

MISUAL HNA KHAMHNAK CU AMISUAL HNA KHAMHNAK CU AMISUAL HNA KHAMHNAK CU AMISUAL HNA KHAMHNAK CU AMISUAL HNA KHAMHNAK CU ATLINGCANGTLINGCANGTLINGCANGTLINGCANGTLINGCANG

Zeicahdah Jesuh nihPeter ke a tawl?

Tipil a innak thawngin Peter nih a tuahhngamihmailei sualnak vialte tawl

a si dih ti kha theihter a duh caah a si

Page 256: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

256 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

“Cuticun Jesuh cu an kalpi. A vailamtahnak kha amah nih aput i, “Lu ruh hmun” an timi kha an phan. (Hebru holh cunGolgotha an ti). Cuka ah cun vailam cungah khan ankhenhchihmi midang pahnih zong a kehlei ah pakhat a orhleiah pakhat an um i Jesuh cu an karlak ah a um. Pilate nih capakhat a tial i vailamtahnak cungah cun a tar. A tialmi cu:NAZARET KHUA MI JESUH, JUDAHSIANGPAHRANG” ti a si. Jesuh vailam i an tahnak hmun cukhuapi khan a hlat lo caah cu ca cu Judah mi mi tampi nih anrel. A ca cu Hebru holh le Latin holh le Grik holh in an tial,”Johan 19:17-20.

Jesuh nih vawlei sualnak vialte a laak dih caah cu sualnakruangah cun Pilate biaceihnak zung ah vailamtahnak i thahdingin bia an ceih. Cucu ruat ti hna hmanh u sih.

Johan 19:28, “Atu cu zeizong vialte kha a tling dih cang tikha Jesuh nih cun a hngalh i Cathiang nih a rak chimmi tlinternak caah,” Cathiang a tlin khawh nakhnga Jesuh nih kansualnak vialte kha a lak dih, i hitihin a chim. “Ka ti a hal. Cukaah cun mitsur zu thor an chiahnak umpu pakhat a um i zu thorchungah cun puanchia kha an vun hnim i feipar ah an temh iJesuh cu an hun tuh. Jesuh nih mitsur zu thor cu a hun dawp i,Aa lim cang,” tiah a ti. Cun a lu a khun i a thi, Johan 19:29-30.

Ni thum hnuah thihnak in a thothan i vancung ah a kai.Tipil petu Johan nih Jesuh tipil a peknak le Jesuh

vailamtahnak i a thihnak kha then awk tha loin a pehtlaimi ansi. Pakhat um lo ahcun pakhat lawng kha zeihmanh san a tlailo. Cucaah sual ngaihthiamnak Thawngtha he a kan khamhcaah Bawipa Jesuh cu thangthat hna u sih.

Taksa sinak nih cun taksa duhnak kha a zulh zungzal caahpumsa cun sualnak kan tuah lengmang. Cu taksa sualnak chungcun khamh kan si nakhnga kan caah Jesuh nih tipilnak levailamtahnak cung thihnak kha a in. Cu Thawngtha nih cun

Page 257: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 257

kan pumsa sualnak khan a kan khamh.Thihnak in ni thum hnuah a tho thanmi, vailamtahnak cungah

a thimi, Jordan tiva ah tipilnak a ingmi, Bethlehem ah a chuakmiJesuh zumhnak thawngin sual ngaihthiamnak tlamtling a ngeimihna cu vancung pennak chungah zeitik caan paohah an lut kholai. Cucaah Bawipa Pathian cu a zungzal in kan thangthat.

Johan Thawngtha a ngan 21 ah thihnak in a thawhthan hnuahJesuh cu Galili ah a kalnak kha kan hmuh. Peter sinah a kal i,Jonah fapa Simon, hi hna nakhin na ka daw deuh maw, tiah ahal. “Asi Bawipa kan dawt cu na hngalh,” tiah Peter nih cun ati. Jesuh nih a thawh i “ka tuu fatete kha zohkhenh hna tiah ati.”

Peter nih sual ngaihthiamnak, Jesuh tipil innak le a thihnakvialte hna kha a hun hngalh than. Atu cu sual ngaihthiamnakJesuh tipil innak le a thihnak Thawngtha kha a zumh i, Jesuhnih a ke a tawlnak sullam zong kha a theih cang caah Jesuh azumhnak kha a thawng chin lengmang.

Johan 21:15 “Rawl an ei dih hnuah Jesuh nih Simon Petercu a thawh i, Johan fapa Simon, hi hna nak hin na ka daw deuhmaw. A si, Bawipa kan dawt kha na hngalh, tiah a leh. Jesuhnih cun, Ka tuu kha zohkhenh hna tiah a ti,” Peter cu a Zultu,miding, zumh awk tlak sal a si caah Jesuh nih a tuu zohkhenhding kha a fial.

Peter nih nifate sualnak a tuahmi ruangah misual ah i cangsehlaw Jesuh nih sual ngaihthiamnak Thawngtha chim kha afial hnga lo. Asinain sual ngaihthiamnak Thawngtha, an sualnakvialte thenh a si dih nak Jesuh tipil innak le vailamtah cung athihnak kha an zumh caah Thawngtha chim kha Jesuh nih aZultu kha a fial hna.

Page 258: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

258 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

BAWIPA KAN DAWT CU NA HNGALHBAWIPA KAN DAWT CU NA HNGALHBAWIPA KAN DAWT CU NA HNGALHBAWIPA KAN DAWT CU NA HNGALHBAWIPA KAN DAWT CU NA HNGALH

Sualnak na tuah ruangahmisual na si than ti lai maw?

Na si than lai lo. Hmailei na sualdingmi vialte kha Jesuh nih Jordan

tiva ah a laak dih cang.

Jesuh nih Peter sinah a chimmi bia ruat hna hmanh u sih.“Jonah fapa Simon, hi hna vialte nak in na ka daw deuhmaw.” “A si, Bawipa kan dawt cu na hngalh.” Kan dawt kotiah a phuannak kha a hmanmi, sual ngiahthiamnak Thawngthazumhnak in a chuakmi dawtnak a si.

Jesuh nih a Zultu hna sinah sual ngaihthiamnak Thawng thakha an ke a tawlnak hna thawngin rak cawnpiak hna hlah selawa Zultu hna nih khan a hmaanmi dawtnak kha an nei kho lomen ko lai.

A hmaanmi dawtnak rak ngei hna hlah sehlaw Jesuh an sina rat i, “Peter mah hna vialte nak in na ka daw deuh maw,” tibia a hal ah khan Peter nih, “Bawipa kei cu mi tling lomi, misualka si. Hi hna vialte nak in an daw kho lotu misual ka si. Zaangfahnak in ka kaltak ko,” tiah a ti ko hnga i Peter kha a tli hnga iJesuh hmuh lonak hmun ah a thup ko hnga.

Asinain Peter bialehnak kha ruat than hmanh hna u sih. Mivialte a khamhtu Jesuh tipil innak le a thihnak, sualngaih thiamnakThawngtha kha a zumh caah Peter cu thluachuahnak a hmu.

Cucaah, “A si, Bawipa, kan dawt cu na hngalh,” tiah a ti.Jesuh Khrih sual ngaihthiamnak Thawngtha a zumhnakthawngin cu dawtnak cu a chuakmi a si. Minung pumsa a derruangah le mitling lomi kan si ruangah sualnak hmailei ah kan

Page 259: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 259

tuah lai dingmi vialte le vawlei sualnak vialte Jesuh nih a lakdih timi sual ngaihthiamnak Thawngtha kha Peter nih a zumh.

Peter nih sual ngaihthiamnak Thawngtha le Jesuh cu PathianTufa a si ti kha tha tein a zumh caah Jesuh biahalnak khalungawtawmnak um lo tein a leh khawh. Jesuh khamhnak cusual ngaihthiamnak Thawngtha in a chuakmi a si. Cucaah Pe-ter cu nifate a sualnak chung zong khan khamh a si. Peter nihvawlei sualnak vialte ngaihthiam a sinak Thawngtha a theihnakthawngin Jesuh khamhnak kha a zumh.

Peter bantuk na si maw? Vawlei sualnak vialte a kalpitu Jesuhcu na daw in na bochan kho maw? Kan caah tipil a innak le athihnak, sual ngaihthiamnak Thawngtha cu na zum kho maw?Zeitindah a dawt zong na dawt lo i a zumh zong na zumh khawhlo? Dawt lonak ding le zumh lonak ding lam a um lo.

Jesuh nih hmailei kan sual lai dingmi sualnak kha laak loin,a luanciami kan sualnak le atu lio kan sualnak lawng kha rak ilaak selaw, atu kan thangthat khawh bantukin hin kan thangthatkho hnga lo. Cu pinah hell ram ah kan tla dih hnga. Cucaah,sual ngaihthiamnak Thawngtha kan zumhnak thawngin khamhkan si tiah kan phuan awk a si.

Kan taksa nih cun sualnak tuah kha a duh zungzal ruangahsualnak kha kan tuah. Cucaah, Jesuh tipil innak le vailamtahnakcung a thihnak,sual ngaihthiamnak Thawngtha zumhnakthawngin khamh kan si cang tiah phuang hna u sih.

Jesuh tipil innak le a thihnak, sual ngaihthiamnak Thawngthazumh lo ahcun ahohmanh khamh an si lai lo. Cu pinah, sualnakkan tuah caan paoh ah kan sualnak ngaihthiam in kan sual iphuang lengmang ruangah miding si u sih law, miding si hi ahar tuk hnga, zeicahtiah kan lungthin chungin sualnak kha kantuah zungzal.

Cuticun siseh law, misual kan si than lengmang hnga i Jesuhkha kan daw kho hnga lo. Hawikomhnak zong Jesuh he kan

Page 260: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

260 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

tuah kho hnga lo. Cu tikah, Jesuh khamhnak kha kan zum khohnga lo i, kan nunnak a dongh tiang Amah kha kan zul khohnga lo.

Asinain, Jesuh nih sual ngaihthiamnak Thawngtha kha a kanpek i a zummi paoh khamh an si. A tlingmi khamhtu ah a cangi nifate kan sualnak vialte le palhnak vialte kha a kan tawlpiakdih caah amah cu kan dawt khawh ngaingai.

Cucaah sual ngaihthiamnak, Jesuh tipil innak le a thihnakThawngtha cu kannih zumtu nih cun zumh lo le tlaihchan loinkan um kho lo. Jesuh nih a kan pekmi sual ngaihthiamnakThawngtha thawngin khamhnak dawtu sal ah kan cang i Jesuhkha a zungzal in kan dawt.

Na sualnak vialte kha Jesuh nih la dih loin a nganh tamisualnak um sehlaw Jesuh cu a zumh zong na zum kho hnga loi sual ngaihthiamnak Thawngtha zong a chim kho tu na si hngalo. Pathian sal tha bantukin rian zong na tuan kho hnga lo.

Asinain, sual ngaihthiamnak Thawngtha na zumh a si ahcunvawlei sualnak vialte chung khan khamh na si lai. Jesuh nih achimmi a hmaanmi sual ngaihthiamnak Thawngtha na hunhngalh khan vawlei sualnak vialte chungin an khamh lai.

HI HNA NAK HIN NA KA DAW DEUHHI HNA NAK HIN NA KA DAW DEUHHI HNA NAK HIN NA KA DAW DEUHHI HNA NAK HIN NA KA DAW DEUHHI HNA NAK HIN NA KA DAW DEUHMAW?MAW?MAW?MAW?MAW?

Zeiruang ahdahthil dang nakinJesuh kha kan dawt deuh?

Tipil a innak thawngin kansaulnak vialte a kan tawlpiak

ruangah

Page 261: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 261

Sual ngaihthiamnak Thawngtha a zummi a sal le hna sinahPathian nih a tuu hna kha rak zohkhenh dingin a pek ta hna.Jesuh nih Peter cu, “Johan fapa Simon, hi hna nakin na ka dawdeuh maw?” tiah voi thum tiang a hal. Peter nih Jesuh cu, “Asi, Bawipa, kan dawt cu na hngalh,” tiah voi thum tiang a lehve. Peter nih a lehnak bia kha ruat hna hmanh u sih. A lehnakbia hi amah duhning menmen i chim si loin vawlei sualnakvialte, sual ngaihthiamnak Thawngtha a zumhnak ruangah a siti kha kan hngalh khawh.

Mi pakhat khat kan dawt hna tikah, cu dawtnak cu kanduhnak menmen i a chuakmi a si ahcun kan derthawm caan ahtha tein kan daw kho hna lai lo, kan dawtnak hna kha a zor kolai. Asinain cu kan dawtnak hna cu an kan dawtnak thawnnakcungah a hngatchanmi dawtnak a si ahcun a zungzal a hmunko lai. Cubantuk, Pathian kan dawtnak cu, a kan dawtnakcungah a hngatchan ve awk a si, kan sualnak caah remnakduhdim, ngaih thiamnak duhdim a sernak Jesuh tipil a innak Tile Thlarau ah khan kan dawtnak kha a hngatchan awk a si.

Vawlei sual ngaihthiamnak Thawngtha kan zumhnak khaPathian rian kan tuannak le Pathian kan dawtnak hrampi a siawk a si. Pathian kan dawtnak kha kanmah duh ning menmenah hram kan bunh a si ahcun thaizing ah kan tlu ko lai i kanpalhnak le sualnak ruangah kanmah le kanmah kha kan i huako lai. Asinain, Jesuh nih Adam sualnak, ni fate kan sualnakthaizing kan sualnak, le hmailei kan sual lai dingmi sualnakvialte a tawl dih cang. Vawlei cung mi vialte khamhnak hmuhna seh ti a duh. Hihi a hmaanmi a si.

Kan dawtnak le kan zumhnak hna hi kan duhning le duhnakcungah a hngatchan mi a si ahcun zumhnak lei ah kan tlu kolai. Asinain kan zumhnak le dawtnak cu Pathian nih a kan pekmisual ngaihthiamnak thawngtha cungah a hngatchanmi a si caahmi dingmi Pathian fale kan si cang. Ti le Thlarau khamhnak

Page 262: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

262 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

thawngtha kan zumh caah kan nih cu sualnak kan ngei ti lo.Khamhnak kan hmuhmi hi kanmah cungah zumhnak kan

ngeih ruangah si loin Pathian nih a kan dawtnak ruangah a sicaah sual ngaihthiamnak thawngin a hmaanmi khamhnak cukan co. Cucaah zeibantuk a tling lomi le a dermi hmanh si ko usih law nunnak taktak ahcun mi dingmi kan si. Vancung pennakchungah kan lut lai i a zungzal in Pathian cu kan thangthat lai.Cucu na zum kho maw?

Jesuh nih “Nan ka dawt ruangah si lo, kan dawt hna ruangaha si.” “Hi dawtnak ah hin, nanmah nih nan ka dawt ruangah asi lo, keimah nih kan dawt hna ruangah a si,” tiah a ti. Jesuhtipil innak le a thihnak, sual ngaihthiamnak Thawngtha kanzumhnak thawngin khamh kan si. Jesuh nih Ti le Thlarau in akan khamh.

Sual ngaihthiamnak Thawngtha in Pathian nih kan khamhhlah sehlaw zeibantuk lungtho hmanh in zum si law khamhkan si lai lo. Asinain Jesuh nih kan pumsa in siseh kan lungthinin siseh sualnak kan tuahmi vialte kha a kan tawlpiak dih cang.

Sual ngaihthiamnak Thawngtha, Ti le Thlarau nih a chimmibia kan zumhnak thawngin khamhnak kha kan i fian hrimhrima herh. Miding kan si nakhnga cucu kan theih fian a herh. Vawleisualnak vialte ngaihthiamnak Thawngtha timi cu Jesuh tipil innakle a thihnak zumhnak kha a si. Sual ngaihthiamnak Thawngthacu a hmaanmi zumhnak a si, khamhnak caah a hmaanmi hrampia si, Pathian Thawngtha hngalhnak tawh a si.

Page 263: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 263

KANMAH DUHNING ZUMHNAK KHAKANMAH DUHNING ZUMHNAK KHAKANMAH DUHNING ZUMHNAK KHAKANMAH DUHNING ZUMHNAK KHAKANMAH DUHNING ZUMHNAK KHAKAN HLONH AWK A SIKAN HLONH AWK A SIKAN HLONH AWK A SIKAN HLONH AWK A SIKAN HLONH AWK A SI

Khuazei in dah a hmaanmi zumhnak cu a rat?

Hmailei kan tuah dingmisualnak vialte a tawl dihtuBawipa dawtnak in a ra

Mah duhning in a chuakmi zumhnak le dawtnak hna cuahmaanmi zumhnak le dawtnak an si lo. Vawlei cungah mitampi nih an lungthin tha te he Jesuh an zumh ko nain a hnuahcun an lungthin sualnak ruangah cu an zumhnak cu an hlonhtawn.

Asinain kannih nih kan theih dingmi cu vawlei sualnakdihlak, palhnak a hmebik in a nganbik tiang Jesuh nih a tawldih cang ti kha a si.

Johan a ngan 13 chungah kan hmuhmi cu Jesuh nihvailamtahnak cung a thih hlan ah a zultu hna kha khamhnak akauhning cawnpiak duh ah hmunkhat ah a pumh hna. A Zultuhe zanriah an ei hlanah khamhnak langhternak caah a Zultu kea tawl hna. Jesuh nih a Zultu hna sinah sual ngaihthiamnakThawngtha an ke a tawlnak hna thawngin a cawnpiakmi hnakha kan hngalh awk le kan zumh awk a si.

Asinain, Peter nih Jesuh kha a ke tawl a sianh lo caah, “Kake cu na ka tawl bal hnga lo,” tiah a ti. Cucu Peter nih amahduhning in zumhnak a ngeih caah a si. Asinain, Jesuh nih, “Katuahmi hi atu ahcun a sullam na hngal lo, sihmanhselaw hnudeuh ah na hngalh te lai” tiah a leh.

Page 264: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

264 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Atu cu, Ti le Thlarau Thawngtha thawngin Jesuh chimmibia kan hngalh khawh ve cang. Cucu misual mi an lungthindihlak in an zumhnak thawngin mi dingmi an sinak sualngaihthiamnak thawngtha, Ti le Thlarau Thawngtha biatak kha asi.

Jesuh nih a auh hlan hna ah nga an rak tlaih bantuk khanPeter cu Jesuh zultu dang hna he nga tlaih ah a kal than. Ansinah Jesuh cu aa langh i a auh hna. Jesuh nih an caah thaithawha timhtuah piak hna i thaithawh an ei lioah Jesuh nih a rak chimmi“Ka tuahmi hi atu ahcun a sullam na hngal lai lo, sihmanhselawhnu deuh ah na hngalh te lai,” tiah a rak timi sullam kha Pathiannih a hngalhter. Jesuh nih an ke a tawl duh chan hna nak khaPeter nih a donghnak ah a hngalh than.

“Bawipa nih ka sualnak vialte a tawl dih cang. San ka tlaihlo ruangah sualnak ka tuah sualmi vialte le hmailei caan ahsualnak ka tuah than lai dingmi vialte zong Jesuh nih a ka tawlpiak dih cang,” ti kha Peter nih a hngalh caah amah duhning i arak zumhnak kha a hlawt i Jesuh tipil innak le thihnak, sualngaihthiamnak Thawngtha kha a zumh.

Thaithawh an ei dih hnuah Jesuh nih Peter cu, “Hi hna nakhin na ka daw deuh maw,” tiah bia a hal. “Asi, Bawipa kandawt cu na hngalh,” tiah Peter nih a leh. Peter nih hi ti a lehkhawhnak cu, “hnu deuh ah na hngalh te lai,” tiah Jesuh nih arak chimmi bia sullam kha a hngalh cang caah a si. Sualngaihthiamnak Thawngtha, Jesuh tipil innak le a thihnak thisenzumhnak, a hmaanmi zumhnak kha Peter nih a phuan khawhcang.

Page 265: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 265

CU HNUAH, ZUMH AWK TLAK A SIMI,CU HNUAH, ZUMH AWK TLAK A SIMI,CU HNUAH, ZUMH AWK TLAK A SIMI,CU HNUAH, ZUMH AWK TLAK A SIMI,CU HNUAH, ZUMH AWK TLAK A SIMI,PATHIAN SAL AH A CANGPATHIAN SAL AH A CANGPATHIAN SAL AH A CANGPATHIAN SAL AH A CANGPATHIAN SAL AH A CANG

Cu hnuah, Peter le Jesuh zultu dang hna cu zumh awk tlaktein an thih tiang Thawngtha an chim. Zaangfahnak ngei loinKhrihfa a rak hremtu Paul hmanh nih Rom cozah uk lio caanah Thawngtha cu zumhawktlak tein a chim ve.

Zeitindah zumh awktlaka simi Pathian sal na si

khawh lai?

Jesuh nih kan sualnak zungzalin a kan ngaihthiam timi kan

zumhnak thawngin

Jesuh Zultu pa hleihnih lakah pakhat a simi Judas nih Jesuhcu a zuar i a hnuah thingkung cungah aa awk. Judas a hunchawngtu cu Paul a si. Lamkaltu pawl hna nih cun Matthiaskha an thim ko nain, Pathian nih cun Paul kha a thim deuh caahPaul cu Jesuh Zultu ah a cang i sual ngaihthiamnak Thawngthakha zultu hna he an chim.

Jesuh Zultu tam deuh hna cu martar in an thi. Thihnak anton zongah sual ngaihthiamnak Thawngtha chim kha an ngollo.

“Jesuh nih na taksa sualnak vialte kha tipil a innak levailamtahnak cung a thihnak thawngin an tawlpiak dih cang.Jordan tiva tipil a innak thawngin na sualnak vialte kha Jesuhnih a lak dih i vailamtahnak cungah biacaihnak a tuar. Jesuhtipil innak le vailamtahnak cung a thihnak Thawngtha cu zumlaw khamh na si lai.”

Page 266: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

266 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Mi tampi hna cu Thawngtha theihnak le zumhnak thawngin khamh an si taktak. Cucu Jesuh tipil innak, a thihnak Thisenle Thlarau khamhnak thawngtha an zumhnak hmual thawngina si.

Cu an chimnak thawngin atu nang le kei nih Jesuh tipil innakle a thihnak khamhnak Thawngtha kan hngalh i kan sualnakchungin khamh kan si. A dong kho lomi Pathian dawtnak le atlingmi Jesuh khamhnak thawngin kannih cu Jesuh zultu kansi.

Nan dihlak in nan zum kho maw? Jesuh nih a kan dawt tukhrinhran caah sual ngaihthiamnak Thawngtha kha a kan pek ikannih cu mi dingmi Jesuh zultu ah kan i cang.

Jesuh nih a zultu ke a tawl hnanak a sullam taktak cu ahmaanmi sual ngaihthiamnak Thawngtha kha an chim, khawhnakhnga ding caah a si. Jesuh nih a Zultu ke a tawl hnanak achan cu kan sualnak vialte le vawlei sualnak vialte Jordan tivatipil a innak le vailamtahnak cung a thihnak thawngin tawl a sidih cang ti cawnpiaknak caah a si.

Cucaah Jesuh cu a kan dawtnak le sual ngaihthiamnakThawngtha a kan pek ruangah kan thang`hat. Jesuh nih a zultuhna ke a `awlnak thawngin thil pahnih a kan cawnpiak.Pakhatnak cu, a chim bantukin, “Ka tuahmi hi atu ahcun a sullamna hngal lo, sihmanhsehlaw hnu deuhah na hngalh lai,” tiah atimi cawnpiak duh ah a si. Jesuh tipil innak le vailamtahnakcung a thihnak, sual ngaihthiamnak thawng`ha thawngin nasualnak viatle kha a ̀ awl dih cang timi cawnpiaknak caah a si.

Pahnihnak cu; toidornak nun, misual mi hna khamh dingahtangthlaknak nun a ngeihmi cawnpiak duhnak caah a si. Misualmi kha a kan khamh i miding mi ah a kan ser. Kannihhrin`hannak a hmumi hna zong nih sual ngaihthiamnakthawng`ha chim in an rian kan ̀ uan awk a si. Khamhnak a hmuhmasami kannih nih khamhnak a hmu rih lomi hna an

Page 267: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 267

rian`uanpiak kha a hmanmi a si. Sual ngaihthiamnak thawng`haan sin kan chim kha an rian kan `uanpiak hna a si ko.

Lanhtakpuai ah Jesuh nih a zultu hna ke a `awl hna nak achan pahnih cu a fiang ko. Cu pahnih cu nihin tiang Khrihfabuah an hmun peng.

Zultu cu a saya nakin a sang deuh bal lo. Cucaah Thawng`ha kha vawlei hna sinah kan chim i vawlei mi hna rian khaJesuh rian`uanpiak bantukin kan `uan. Khamh hmasa a simikannih nih kan hnu i a rami hna kha an rian kan `uan awk a si.Cu kong cu cawnpiak duh ah Jesuh nih a zultu ke a `awl hna.Cu pinah, Peter ke a `awlnak thawngin, kan caah a tlingmikhamhtu a si zia kha a kan hmuhsak. Cucaah kannih cu Satannih a kan hleng `han kho ti lai lo.

Ti le Thlarau, sual ngaihthiamnak Thawng`ha kan zumh nakthawngin khamh kan si kho cang. Jesuh nih tipil a innak, vailamtahnak i a thihnak le thihnak in a thawh`hannak thawnginkan sualnak vialte kha a kan ̀ awlpiak dih cang i cu Thawng`haa zum mi paoh cu vawlei sualnak chungin a zungzal khamh ansi lai.

NI FATE KAN SUALNAK A ~AWLTUNI FATE KAN SUALNAK A ~AWLTUNI FATE KAN SUALNAK A ~AWLTUNI FATE KAN SUALNAK A ~AWLTUNI FATE KAN SUALNAK A ~AWLTUTHAWNG~HA ZUMHNAKTHAWNG~HA ZUMHNAKTHAWNG~HA ZUMHNAKTHAWNG~HA ZUMHNAKTHAWNG~HA ZUMHNAK

Ti le Thlarau nih a chimmi, sual ngaihthiamnak Thawng ̀ hazumhnak thawngin Satan hlenthawinak cu na tei khawh.Minung hi Satan nih fawizang tein a kan hlen tawn i, kanhnathlam ah dong loin bia a chim tawn. Minung taksa cu hivawlei cungah sualnak a tuah caah zeitindah sualnak ngei locun a um khawh lai? Mi vialte hi misual kan si dih tiah Satannih a ti.

Page 268: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

268 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Kannih nih a lehnak kan ngeihmi cu, Kan taksa sualnak vialtecu Jesuh nih tipil a innak thawngin a lak dih ti kan theih caahzeitindah zumtu cu sualnak a ngeih khawh lai? Zeicahtiah kansualnak leiba kha Jesuh nih tling tein a kan champiak cang,cucaah sualnak leiba cham ding dang a um ti lo, ti a si.

Jesuh tipil innak le vailamtahnak cung a thihnak thisen sullamkan hngalh lo ahcun Satan nih a chimmi hi ruah awktlak ngaingaia si. Asinain Jesuh tipil innak le a thihnak, sual ngaihthiamnakThawngtha kan zumh a si ahcun a fekmizumhnakkha Pathian biatak ah kan ngei kho cang.

Cucaah Ti le Thlarau in hrin`hannak Thawng`ha cu kan zumhhrimhrim awk a si. Jesuh tipil innak, vailamtahnak cung a thisen,a thihnak le thawh`hannak Thawng`ha zumh kha a hmanmizumhnak cu a si.

Puan biakinn (Tabernacle) hmanthlak pungsan na hmu balmaw? Inn fate a si. Cu inn fate cu cheu hnih ah an `hen i, alenglei deuh khaan kha a thiangmi hmun tiah an ti i a chungleideuh khaan kha a thiang biknak hmun tiah an ti i cuka ah cunzaangfahnak ̀ hutdan timi kha a um.

A thiangmi Puan biakinn a lenglei ah khan tung 60 an um i,a thiangmi hmun ah khan rian`uantu 48 an um. Pathian bia asullam kan theih khawh nakhnga kan lungthin chungah puanbiakinn kha chia hna u sih.

Page 269: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 269

PUAN BIAKINN KUTKA CU ZEIINDAHPUAN BIAKINN KUTKA CU ZEIINDAHPUAN BIAKINN KUTKA CU ZEIINDAHPUAN BIAKINN KUTKA CU ZEIINDAHPUAN BIAKINN KUTKA CU ZEIINDAHAN SER?AN SER?AN SER?AN SER?AN SER?

Puan Biakinn kutka cu zeiindah an ser?

Tuuhmul a dummi le a senmi, sendung le khumla hmang`hia a hrual in

tahmi, thawi in ̀ amhmi a si.

Puan biakinn tual kutka hmanmi thil kong cu Exodus 27:16chungah kan hmuh. “Luhnak kutka ca puanzar cu pe sawmthuma si lai i, tuuhmul a dummi le a senmi le a sendungmi le khumlahmang`hia a hrual in tahmi a si lai i thawi in `amhmi a si lai.Tung danh pali cungah a dirmi tung pali cungah zar a si lai.”Buan biakinn kutka ah an hmanmi thil cu, tuuhmul a dummi lea senmi le sendung le khumla hmang`hia a hrual in tahmi thawiin ̀ amhmi, ̀ ha tein tahmi, a zawng ngeimi a si lai.

Puan biakinn kutka kha mikip nih fawizang tein an hmuhkhawh nakhnga ding caah puan biakinn kutka puanzar kha adummi, a senmi le sendung in telhmi kha na tah lai tiah Pathiannih Moses kha a ti. Kutka puanzar tuuhmul a dummi, a senmi,sen dung le khumla hmang`hia a hrual in tahmi thawi in tenhmicu tung pali cungah khan zar a si lai.

Puan biakinn saknak ah hmanmi thilri nih hin sullam an ngeidih cio i Pathian nih Jesuh thawngin minung khamhnak dingcaah a timhtuahnak le Pathian bia kha an rak langhter chungnakkha a si. Puan biakinn kutka zar puan kha thilri phun zeizatdahan rak hman? Phun li an rak hman.

Cu hna cu tuuhmul a dummi, a senmi, sendung le khumlahmang`hia a hrual in tahmi thawitenhmi an si. Hrin`hannakThawng`ha kan zumhnak ah hi thil pali hi ̀ hawnnak a kan petu

Page 270: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

270 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

ngaignai an si.Hi thil hna hi rak biapi hlah selaw, kan Baibal ah hin hi thil

hme tete hi a `ial hnga lo. An biapit tuk ruangah tling tein kanBaibal nih a `ial. Puan biakinn kutka le puan biakinn tual ihmanmi thil paohpaoh cu khamhnak he pehtlai in sullam ngeimian si.

Kan sualnak vialte a `awl dihtu khamhnak he aa pehtlai insullam ngeimi a si caah, tuuhmul a dummi, a senmi le sendungle la hmang`hia in sermi an si. Cucaah cu thil cu Pathian nihMoses sinah a chim i, a chimning bantukin tuah a fial.

PATHIAN THAWNG~HA CHUNGAH APATHIAN THAWNG~HA CHUNGAH APATHIAN THAWNG~HA CHUNGAH APATHIAN THAWNG~HA CHUNGAH APATHIAN THAWNG~HA CHUNGAH ADUMMI, A SENMI LE SENDUNG HNADUMMI, A SENMI LE SENDUNG HNADUMMI, A SENMI LE SENDUNG HNADUMMI, A SENMI LE SENDUNG HNADUMMI, A SENMI LE SENDUNG HNANIH AN SAWH DUHMI SULLAMNIH AN SAWH DUHMI SULLAMNIH AN SAWH DUHMI SULLAMNIH AN SAWH DUHMI SULLAMNIH AN SAWH DUHMI SULLAMZEIDAH A SI?ZEIDAH A SI?ZEIDAH A SI?ZEIDAH A SI?ZEIDAH A SI?

Puan Biakinn i hmanmi thil vialtenih khan zeidah an sawh duh i an langhter?

Tipil a innak thawngin Jesuhkhamhnak kha an langhter.

Puan Biakinn a chunglei a thiannak bik hmun le a thiannakhmun karlak puanzar ah khan a dummi, a senmi le sendung lekhumla hmang`hia kha an hman `han. Puan biakinn chung irian`uantu Tlangbawi Ngan angki kha tuuhmul a dum, sendungle a senmi le khumla hrual thawi in ̀ amhmi in an ser ve.

La dummi nih khan Jesuh tipil innak kha a a sawh duhmi lelanghtermi a si. 1 Peter 3:21, “Cucu atu i nanmah an khamhtu

Page 271: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 271

hna tipil innak a rak sawhtu hi a si.” Vawlei sualnak vialte aalaak dihnak, Jesuh tipil innak cu Peter nih sual ngaihthiamnakkhamhnak a rak sawhtu a si tiah hi Baibal ah fiang tein a chim.Jesuh tipil a in ah khan kan sualnak vialte, vawlei sualnak vialtea cungah chiah a si. Cucaah la dummi, Jesuh tipil innak cukhamhnak caah a biapi bik le a herh bikmi a si.

La sen nih a sawh duhmi le a langhtermi cu Jesuh thisen khaa si, la senduk nih a sawh duhmi le langhtermi cu bawi sinakJesuh Siangpahrang le Pathian a sinak caah a si. Cucaah a la azawng phunthum kha khamhnak le Jesuh kan zumhnak ah aherh ngaingaimi an si.

Tlangbawi Ngan nih aa hrukmi thilthuam dawh ngaingaimikha Ephod (Tlangbawi Ngan thilthuam sui in tuahmi) ti a si iangki a khuhtu puan cu a dihlak in tuuhmul a dummi in sermi asi. Tlangbawi Ngan nih khan sui thiang in sermi ̀ amhnak pakhatkha aa hruk lai i, a cungah, “BAWIPA SIN PEKMI,” (Bawipasin thianhlimnak) ti a ̀ ial lai. Cucu lupawng hmailei ah khan ladum in fek tein ̀ em chih a si lai.

LA DUMMI NIH CUN BIATAK KHA ALA DUMMI NIH CUN BIATAK KHA ALA DUMMI NIH CUN BIATAK KHA ALA DUMMI NIH CUN BIATAK KHA ALA DUMMI NIH CUN BIATAK KHA ASAWH DUHSAWH DUHSAWH DUHSAWH DUHSAWH DUH

La dummi nih khan zeidah asawh duhmile a langhtermi a si?

Jesuh tipil innak

La dum ti sullam hi Baibal ah ka rak kawl. Zeitindah Baibalnih a dummi kongah a chim? A dummi, a senmi le sendungtimi lakah a dum timi hi kan hngalh awk a si.

Page 272: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

272 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

La dum ti sullam cu Jesuh tipil innak a si. Tipil petu Johannih Jesuh cu vawlei sualnak vialte laak ding in tipilnak apek (Mat 3:15).

Jesuh nih tipil a innak thawngin vawlei sualnak vialte a laklo ahcun, Pathian hmaiah a thiangmi kan si kho hnga lo. Cucaahsualnak vialte a lak khawh nakhnga vawlei cungah a ra i Jor-dan tiva ah tipil petu Johan nih tipilnak a pek.

Puan biakinn kutka ah la dummi a telnak, a umnak a sullamcu Jesuh tipil innak um loin mithiang kan si kho lo tinak caah asi.

La sen a sullam cu Jesuh thihnak kha a si. Sennak sullam cuThlarau a si, Jesuh sining “Pathian lawnglawng cu thang`hatawk tlak uktu le siangpahrang le Bawi vialte hna Bawi a si.” (1Tim. 6:15).

La sen a sullam le sawh duhmi cu mi vialte kan sualnakleiba cham dingah vailamtahnak cungah Khrih nih a thisen athletmi kha a si. Mi vialte kan sualnak kha a taksa le pumsa in alak khawh nakhnga ding caah le sual ngaihthiamnak Thawng`haa kan pek khawh nakhnga hi vawlei cungah Jesuh cu a ra. Jesuhtipil innak hi a hmanmi sual ngaihthiamnak Thawng`ha, BiakamHlun puan biakinn i an rak hmanmi la a zawng hna thawnginrak chim chungmi a si.

Puan biakinn tung hna cu a thiang in sermi an si lai i tungnih cun dar kedanh pakhat cio an ngei lai, dar kedanh cu suithir tlap nih khan a khuh lai.

Sualnak man cu thihnak a si caah misual mi hna cu biaceihnak a tong ding an si. Mi pakhat khat cu Pathian nih nun`han dingin thluachuahnak a pek hlan ah a sualnak caah biaceiha si lai.

Asinain, Biakam Hlun puan biakinn i rak hmanmi la dumminih a rak sawh duhmi le langhtermi, Biakam Thar Jesuh tipilinnak thawngin kan sualnak vialte cu a lak dih cang. Cu kan

Page 273: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 273

sualnak vialte cu vailamtahnak cungah a kalpi i, cu sualnakruangah cun biaceihnak le thisen chuahnak a tuar. Cucaah zumhawk tlakmi kannih cu sual ngaihthiamnak in khamh kan si cang.Jesuh cu Siangpahrang vialte Siangpahrang a Thiangmi Pathiana si.

Zohhmanh, Jesuh tipil innak cu kan sualnak vialte chungina kan khamhtu khamhnak a si. Pathian a simi Jesuh cu taksa invawlei ah a ra i vawlei sualnak vialte a lak dihnak hnga tipilnaka ing, kanmah can-ai ah vailamtahnak cungah vailamtahnak atuar i biaceihnak kha a ing. Jesuh tipil a innak nih a kancawnpiakmi cu Jesuh cu mi vialte caah a hmaanmi khaltu a si tia si.

Puan biakinn kutka ah an hmanmi a zawng hna zong khakan hmuh khawh. Khumla hmang`hia nih a chimmi cu vawleisualnak vialte chung khan a kan khamh tinak a si.

Tuuhmul a dummi, a senmi, le sendung le khumla hmang`hia in thawitenhmi puanzar nih Pathian khamhnak biatak khaa chim duhnak a si. Sual ngaihthiamnak khamhnak caah a herhngaingaimi a si.

Puan biakinn kutka puanzar i an hmanmi kan zohnakthawngin kan hngalh khawhmi cu Jesuh nih timhtuahnak leruahnak rak ngei hmasa loin misual mi hna hi a kan khamh lo tia si. Pathian nih `ha tein khua a rak khanmi le a timhnak khaJesuh nih a zulh i, mi vialte khamh kan sinak lai tipilnak a ing,thihnak a tuar i ni thum hnuah thihnak in a tho `han. Jesuhkhamhnak a zummi paoh cu Jesuh nih sual ngaihthiamnak, adummi, a senmi le sendung he a khamh hna.

Page 274: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

274 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

BIAKAM HLUN CHUNG DARBIAKAM HLUN CHUNG DARBIAKAM HLUN CHUNG DARBIAKAM HLUN CHUNG DARBIAKAM HLUN CHUNG DARHMAIHUM (KHENGPI) CU BIAKAMHMAIHUM (KHENGPI) CU BIAKAMHMAIHUM (KHENGPI) CU BIAKAMHMAIHUM (KHENGPI) CU BIAKAMHMAIHUM (KHENGPI) CU BIAKAMTHAR CHUNG TIPIL INNAK A THLAMTHAR CHUNG TIPIL INNAK A THLAMTHAR CHUNG TIPIL INNAK A THLAMTHAR CHUNG TIPIL INNAK A THLAMTHAR CHUNG TIPIL INNAK A THLAMA RAK LANGHTERTU A SIA RAK LANGHTERTU A SIA RAK LANGHTERTU A SIA RAK LANGHTERTU A SIA RAK LANGHTERTU A SI

Zeicahdah Tlangbawi nih Puan Biakinnhmunthiang chung a luh hlanah a kut aa `awl?

Pathian hmaiah sualnak ngei loin dira duh caah a si.

Puan biakinn i chiahmi kut ̀ awlnak khengpi cu dar in sermia si. Dar nih a chim duhmi, a sawh duhmi asiloah aiawhmi cukan caah Jesuh nih biaceihnak a inmi kha a si. Ti chiahnakkhengpi nih a sawh duhmi cu nan sualnak le palhnak vialte`awl a si dih cang ti a kan chimtu Thawng`habia kha a si.

Nifate kan sualnak kha zeitindah `awl a si timi kha a kanchimh. Kut ̀ awlnak khengpi le ti hi, Jesuh tipil innak zumhnakthawngin mi vialte sualnak `awl a sinak biatak kha a thlam inarak langhtertu a si.

Saram khanghthawinak biak`heng nih a sawhduhmi lelanghtermi cu biaceihnak a si. Jesuh tipil innak cu kan sualnakcaah ngaihthiamnak Thawng`ha, a dummi, Jesuh ti kha a si,(Mat 3:15; 1 John 5:5-10). Cucu ngaihthiamnak thawngin kanhmuhmi khamhnak Thawng`ha a si.

1 Johan 5:7, “Jesuh cu Pathian Fapa a si tiah a zummi lawngnih vawlei cu an tei khawh lai. Vawlei ah tehte a khangtu pathuman um: cu hna cu Thlarau le Ti le Thi kha an si i an pathum teinan bia aa khat.” Pathian Fapa a zummi paoh nih cun a lungchungah Pathian i tehte a khannak bia kha a ngei. Cu hna cu

Page 275: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 275

Thlarau le Ti le Thi kha an si tiah Pathian nih a ti.Sual ngaihthiamnak Thawng`ha zumhnak thawngin a

thiangmi si i a thiangmi puan biakinn chung luh ding kha Pathiannih a kan duhpiak. Cucaah kannih cu zumhnak in kan nungkho, Pathian bia in kan i cawm, Pathian nih thluachuahnak akan pek i nun thianghlim tein kan nung kho. Pathian minungah i cang ti a sullam cu ngaihthiamnak Thawng`ha zumhnakthawngin khamh kan si ti le a thiangmi puan biakinn chungahnun ̀ inak a si.

Puan biakinn kutka puanzar, la senmi, dummi le sendungmi sullam ruat loin kan zumh ahcun a za ko tiah nihin mi tampihna nih an ti. Hi kong hna theih loin mi pakhatkhat nih Jesuh azumh ahcun, a zumhnak kha a hmaan lomi a si lai, zeicahtiahsualnak kha a lungthin chungah a um. Jesuh tipil innak, athihnak thisen le Thlarau, ngaihthiamnak Thawng`ha a zumlomi hna cu an lungthin chungah sualnak a um. Hrin`hannakThawng`ha a zum lomi hna cu sualnak an lungthin chungah anngeih caah biatak kha an thei kho lo.

Mi pakhatkhat kha a hngalh lem lomi pa kong na chim tikah,ngaih nuam in, “A si, ka zumhmi pa a si. Ka ton balmi le kahmuh balmi cu a si lo nain ka hngalhmi ka zumhmi pa a siko,” tiah a ti ko lai. A chimmi bia a ngaitu cu a tha a nuam laitiah na zum maw? Mi zei maw cu an tha zong a nuam men kolai, asinain cu bantuk bochannak le zumhnak cu Pathian nihkan sin in a duhmi a si lo.

Pathian nih a dummi (tipil innak), senduk (siangpahrangsinak), le a senmi (Thisen) thawngin Jesuh khamhnak, sualngaihthiamnak Thawng`ha kha zum hna seh ti a kan duh. Jesuhkan zumh hlan ah zeitindah sualnak chungin a kan khamh tikha kan hngalh hmasa awk a si.

Jesuh kan zumh khan kan sualnak vialte chungin, Ti (Jesuhtipil innak), Thisen (a thihnak) le Thlarau (Jesuh Pathian a sinak)

Page 276: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

276 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

thawngin a kan khamh kha kan theih lai.Ha tein kan hngalh tikah a hmaanmi zumhnak kha kan theih

lai i a tlingmi zumhnak kha kan ngei lai. Sual ngaihthiamnakThawng`ha, Jesuh tipil innak, a thihnak le thawh`hannak hngalhlo cun a tlingmi zumhnak kan ngei kho lai lo. Jesuh khamhnakThawng`ha, sual ngaihthiamnak thawng`ha le Jesuh cu misualmi hna khamhtu taktak a si timi hngalhnak thawngin a hmaanmizumhnak a chuak.

Jesuh zeirel lomi zumhnak cu zeibantuk dah a si hnga? Kanzoh hna lai.

A HMAAN LOMI ZUMHNAKA HMAAN LOMI ZUMHNAKA HMAAN LOMI ZUMHNAKA HMAAN LOMI ZUMHNAKA HMAAN LOMI ZUMHNAK

Zumhnak caah zeidaha herh bik?

Jesuh tipil innak hmaan teinhngalhnak

Ruah setsai loin mah duh paoh in Jesuh zumh hi Jesuh zei irel lo a si ti kha kan hngalh awk a si “Zumh awkah a har ngaingaitiah ka ruah, asinain Jesuh cu Pathian a si, amah cu PathianFapa a si caah ka zumh ko lai,” tiah na ruah ahcun, Jesuh zei ahna rel lo tinak a si ko.

Sual ngaihthiamnak Thawng`ha, Jesuh tipil innak le a thihnakcu kan zumh awk hrimhrim a si. Sual ngaihthiamnak Thawng`hatheih `ung loin Jesuh zumhnak cun Jesuh zumh lo kha a `hadeuh. Jesuh thisen zumh i thawng`ha chim cu biatak theih loinpakpalawng rian`uan a si.

Sullam ngei loin Jesuh zumh, asiloah ruah setsai loin mahduh paoh in Jesuh zumhnak kong rak chim phuang lengmang

Page 277: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 277

kha Jesuh nih ahohmanh a duhpiak hna lo. Sual ngaihthiamnakzumhnak thawngin amah kan zumh cu Jesuh nih a kanduhpiakmi a si.

Jesuh kan zumh khan, sual ngaihthiamnak Thawng`ha cuJesuh tipil innak le a thihnak thisen kha a si ti kan hngalh. JesuhKhrih kan zumh khan zeitindah kan sualnak vialte a `awl timile sualngaihthiamnak Thawng`hahna cu a biain kanhngalhawka si.

Puan biakinn kutka i puanzar, a dummi, a senmi le sendunghna nih khan zeidah an chim duhmi le langhtermi an si ti khakan hngalh awk a si. Cuticun zungzal a hmunmi le a hmaanmizumhnak kha kan ngeih kho lai.

A DUMMI, A DUMMI, A DUMMI, A DUMMI, A DUMMI, A SENMI LE SENDUNGA SENMI LE SENDUNGA SENMI LE SENDUNGA SENMI LE SENDUNGA SENMI LE SENDUNGTAKTAK A SIMI JESUH ZUMH LO CUNTAKTAK A SIMI JESUH ZUMH LO CUNTAKTAK A SIMI JESUH ZUMH LO CUNTAKTAK A SIMI JESUH ZUMH LO CUNTAKTAK A SIMI JESUH ZUMH LO CUNHRIN~HAN KAN SI BAL LAI LOHRIN~HAN KAN SI BAL LAI LOHRIN~HAN KAN SI BAL LAI LOHRIN~HAN KAN SI BAL LAI LOHRIN~HAN KAN SI BAL LAI LO

Hmun thiang an luh hlanahTlangbawi nih zeidah an tuah ta?

Dar khengpi chung ti khan an kut le an ke an i `awl hmasa.

Kan Bawipa Jesuh nih a kan khamh. Tlamtling tein a kankhamhnak kan hngalh tikah Bawipa cu kan thang`hat. Puanbiakinn thiang kha kan zoh hna hmanh lai. Puan biakinn thiangi a dummi, a senmi le sendung mi la thawngin Jesuh nih ngaihthiamnak Thawng`ha bia kha a kan pek i a kan khamh. CucaahBawipa cu kan lawmh i kan thang`hat.

Page 278: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

278 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

Ih a nungmi biaceihnak ing ta hmasa lo cun misual mi hnakha hmun thiang chungah an lut kho lo. A sualnak ruangahbiaceih hmasa loin zeitindah hmun thiang ah cun a luh khawhlai? Ahohmanh an lut kho lai lo. Mi pakhat a luh ahcun cu kahmun ah cun thah a si ko lai. Cucu thluachuahnak si loindantatnak a si. Misual mi cu hmun thiang ah a lut zong a lut kholo i a nun khawh zong kha ruah ngam a si lo.

Puan biakinn thiang kutka ah a thupmi biathli thawngin Jesuhnih a kan khamh. A dummi, a senmi le sendung la, le khumlahmang`hia a hrual in tahmi in Bawipa nih a kan khamh. Cu thilhna thawngin khamhnak biathli kha a kan chimh.

Cuticun nang le kei khamh kan si maw? A dummi, a senmile sendung nih an sawh duhmi le an chimmi bia na zumh loahcun ngaihthiamnak Thawng`ha khamhnak a um kho ti lo. Azawng a dummi nih a chim duhmi cu Pathian a si lo, Jesuh tipilinnak tu kha a si deuh. A sullam cu kan sualnak vialte Jesuhtipil innak thawngin laak dih a si tinak a si.

La dum mi (a dummi) zumh lo zong in khanghthawinakbiak`heng tiang cu luh khawh a si ko. Asinain, Pathian a umnak,hmun thiang chungah cun luh khawh a si lo.

Cucaah puan biakinn thiang kutka kan lut hlanah a dummila (Jesuh tipil innak), a senmi la (vailamtahnak cung a thisen) lesendung la (Jesuh Pathian a sinnak le Pathian Fapa a sinak) khakan zumh hmasa a herh. Cu kan zumh lawnglawng ah Pathiannih a kan cohlan i, hmun thiang bik puanzar chung luhnak nawlkha a kan pek.

A cheu cu Puan Biakinn i a lenglei ah an lut i a chung um ahan i ruah tawn. Asinain cucu khamhnak a si lo. Khamh kan sinakhnga zeitiangdah kan kal a herh? Hmun thiang bik chungahkhan kan luh khawh awk kha a herh.

Hmun thiang bik hmun kan luh khawh nakhnga dar khengpi(kut `awlnak caah ti an chiahnak) kha kan lawnh a herh. Dar

Page 279: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 279

khengpi nih a chim duhmi le langhtermi cu Jesuh tipil innakkha a si, nifate kan sualnak kha Jesuh tipil innak nih a ̀ awl dihi, hmun thiang luhnak ding caah a thiangmi ah a kan ser.

Biakam Hlun ah cun tlangbawi hna nih hmunthiang an luhhlanah anmah tein an kut le ke an i ̀ awl, Biakam thar ah cun ansualnak le palhnak vialte `awl dih a si cang ti langhternak ahJesuh nih a Zultu ke kha a `awl hna.

Pathian Nawlbia nih a chimmi cu, “Zeicahtiah sualnak mancu thihnak a si, sihmanhsehlaw Pathian laksawng cu zungzalnunnak a si i cu nunnak cu kan Bawipa Jesuh Khrih he aapehtlaimi nunnak a si,” (Rom. 6:23) ti a si. Pathian nih minungsualnak hi bang cio tein bia a ceih dih, asinain cu sualnak vialtecu a Fapa cungah a chiah dih i, amah cu kanmah caah bia aceih. Cucu Pathian dawtnak le khamhnak a si. Khamhnak taktakasiloah a hmaanmi khamhnak cu, Jesuh tipil innak, thisen,thihnak le thawh`hannak, remnak Thawng`ha kan zumhnakthawng lawng lawng in kan hmuh khawh.

HRIN~HAN KAN SI NAKHNGA SUALHRIN~HAN KAN SI NAKHNGA SUALHRIN~HAN KAN SI NAKHNGA SUALHRIN~HAN KAN SI NAKHNGA SUALHRIN~HAN KAN SI NAKHNGA SUALNGAIH THIAM NAK THAWNG~HANGAIH THIAM NAK THAWNG~HANGAIH THIAM NAK THAWNG~HANGAIH THIAM NAK THAWNG~HANGAIH THIAM NAK THAWNG~HAPATHIAN BIA (BAIBAL) CU ZEI RELPATHIAN BIA (BAIBAL) CU ZEI RELPATHIAN BIA (BAIBAL) CU ZEI RELPATHIAN BIA (BAIBAL) CU ZEI RELPATHIAN BIA (BAIBAL) CU ZEI RELLOIN UM DING A SI LOLOIN UM DING A SI LOLOIN UM DING A SI LOLOIN UM DING A SI LOLOIN UM DING A SI LO

Zeidah kan tuah ding a umrihmi a si?

Baibal zumh kha a si.

Zeirel loin midang hi ka um bal hna lo,ka upat zungzal hna.Mipakhat khat nih ka hngalh setlomi kong an chim tikah, hong

Page 280: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

280 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

ka chimve tiah ka hal tawn hna. Asinain puan biakinn thiangsullam kong ka hal hna tikah a kachim khotu ahohmanh an umlo.

A si ah zeidah kan tuah kun lai? Baibal kha ka zoh `han ahau. Baibal chungah, puan biakinn thiang kong cu khoika ahdah kan hmuh? Exodus chungah tling tein a ̀ ial dih. Mi pakhatkhat nih Exodus kha `ha tein a rel ahcun a sullam kha `ha teinPathian bia a ̀ ialmi thawngin a hngalh ko lai.

Zei thei loin Jesuh zumhnak menmen khan khamh na si lailo. Biakinn ah hmaan tein na khawmh ruangah khamh na sifawn lai lo. Jesuh nih Nicodemus sinah a chimmi kha kan hngalhdih. “Jesuh nih cun a thawh i, nang cu Israelmi cawnpiaktusaya ngan na si i hi hmanh na hngal lo maw? Ahohmanhhrin`han a si lo ahcun Pathian pennak kha a hmu kho lai lo,”(Johan 3).

Jesuh a zummi paoh nih la dummi (tipil a in ah khan Jesuhcungah vawlei sualnak vialte cu chiah a si), a senmi la (kansualnak caah Jesuh thihnak) le sendung la (Jesuh cu khamhtule Pathian, le Pathian Fapa sinak) hna kha kan zumh awk a si.

Jesuh cu vawlei cung misual vialte khamhtu a si ti kha kanzumh awk a si. Cu zumhnak tel lo cun, ahohmanh hrin`hannaka ngei kho lai lo i vancung pennak chung zongah an lut kho lailo. Cu tel lo cun vawlei cung zongah zumh awktlak tein a nungkho lai lo.

Jesuh zumhnak thawngin hrin`han khawh sisehlaw a fawituk ko hnga lo maw? A si, a fawi tuk hnga. “Khamh na si.Khamh kan si. Kan dihlak in khamh kan si.” Zeitluk ̀ ha dah asi. Asinain hrin`hannak taktak ngei loin Jesuh a zummi mi tampian um.

Baibal biatak zong kha hngalh i Jesuh zong kha zumh aherh. Baibal chung i sual ngaihthiamnak Thawng`ha kha kanhngalh a herh. Zumhnak puan biakinn chungah cun vancung

Page 281: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 281

pennak chung ̀ hial a zat hlan lunglawm tein kan um kho. Jesuhkha a hman ningtein kan zumhkhawh kha a biapi ngaingaimi asi.

THAWNGTHA HRAMPI (KOKEK) NIHTHAWNGTHA HRAMPI (KOKEK) NIHTHAWNGTHA HRAMPI (KOKEK) NIHTHAWNGTHA HRAMPI (KOKEK) NIHTHAWNGTHA HRAMPI (KOKEK) NIHTHIANHLIM NAK SENDUK LA HE ATHIANHLIM NAK SENDUK LA HE ATHIANHLIM NAK SENDUK LA HE ATHIANHLIM NAK SENDUK LA HE ATHIANHLIM NAK SENDUK LA HE ACHUAHPICHUAHPICHUAHPICHUAHPICHUAHPI

Khamhnak caah zeidah a umhrimhrim awk a si?

Jesuh tipil innak

Palhnak tuah lo tein ka um kho lai tiah a ruatmi zeimawcaan ah an um tawn. Thil pakhatkhat kha tuah a zuam tikah atlinlonak kha a hmu ko lai. Minung cu a tling lomi kan si caahsualnak tuah lo i um ding cu a si kho lomi thil a si. Asinain,Jesuh nih a dummi, a senmi le sendung tiah tahchunh khawhmingaihthiamnak Thawng`ha he a kan khamh caah thianter kan sii Pathian umnak hmunthiang chungah kan lut kho.

Pathian nih a dummi, a senmi le sendung in kan khamh hlahsehlaw hmunthiang chungah kanmah tein kan lut kho bal hngalo. Hi nih hin zeidah a duhnak a si? Pumsa in thiang tein le tlingtein a nung khomi lawng luh khawh si sehlaw ahohmanh a lutkho an um hnga lo. Mi pakhat nih Jesuh lawng zumh in aThawng`ha kha zum hlah sehlaw, a lungthin chungah sualnaka chap hna kha a si ko hnga.

Kan sualnak vialte kha Jesuh nih a kan `awlpiak dih cang.Cucu na zum maw? — A si ka zumh — Na lungthin chungahsual ngaihthiamnak Thawng`ha biatak kha na ngei maw? Cu

Page 282: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

282 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

nih cun tehte a khan maw? — A si, ka ngei. —Cu Thawng`ha cu tehte na ngeih tikah na cal ah thirtlap

“BAWIPA SINAH THIANHLIMNAK” Tlangbawi sinak khai hrawm ti aa ̀ ial lai (1 Pet 2:9). Cu hnu lawngah minung hmaiahna dir lai i Pathian sal ka si tiah na chimh hna lai i, TlangbawiNgan bantukin rian na ̀ uan lai.

Tlangbawi Ngan lupawng nih khan sui thiang in sermipakaan a ngeih i cucu la dum in lupawng hmai leiah khan an`em chih. Zeicahdah la a dummi in tem a si? Zeicahtiah Jesuhnih sual ngaihthiamnak Thawng`ha in a kan khamh, tipil a innak(Biakam Hlun chungah lu cung kutchuan, Biakam Thar ah tipilinnak) thawngin kan sualnak vialte a laak dih i sualnak ngei loah a kan ser caah.

Jesuh cu zeibantuk teimak te hmanh in zum ko u sih law, adummi, a senmi le sendung nih chimmi biathli lo cun, “Bawipasinah thianhlimnak,” tiah an ̀ ialmi sui thiang in sermi ̀ amhnakcu kan co 3:15, “Pathian nih tuah u a timi paoh cu kan tuahawk a si ko.” Jesuh nih tipilnak a ing i kan sualnak vialte chungkhan a kan khamh. Jesuh nih tipil a innak thawngin kan sualnakvialte aa laak dih cang caah zumtu cu miding kan si.

Jesuh tipil innak um loin zeitindah sualnak kan ngei lo tiahkan chim khawh? Jesuh zum ko hmanh u sih, Jesuhvailamtahnak a thihnak kha ruat in kan mitthli zong thla hmanhsih, kan mitthli nih kan sualnak a thianter lai lo. Zeibantuk hmanhin ̀ ap in, kan sual i ngaihchih u sih, sualnak cu kan ngei ̀ hiam`hiamko.

“BAWIPA SINAH THIANHLIMNAK” Zeicatiah Jesuhnih tipil a innak thawngin kan sualnak vialte a ̀ awl dih. Bawipanih vawlei sualnak kha Jesuh cungah chiah a awnh, khamhnakbia Baibal chungah a `ial caah, a derthawmmi kan si ko nainkan zumhnak thawngin miding kan si.

Cucaah atu cu Pathian hmaiah kan dir kho cang. Miding

Page 283: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA 283

nun in nung i Thawng`ha kha vawlei mi hna sinah chim khawhkan si cang. “Aw! khamh ka si. Khamh na si. Kan dihlak inkhamh kan si.” Pathian timhtuahning tein kannih cu khamh kan si.

Na lungthin chungah remnak le ngaihthiamnak Thawng`haa um lo a si ahcun zeibantuk na zuam hmanh ah khamh na si lailo. Cucu pek `han lomi, cham `han lomi dawtnak kongah Ko-rea hla lar ngaingai bantuk a si. “Aw! a pawng ka um le kahmuh paohah ka lungthin hi sullam ngei loin rianrang in a tur.Ka dawt caah a si.” Ka lungthin kha a tur, asinain a nih lungthincu a tur lo. Asinain ka dawtnak cu a rak kir bal lo. Keimahlawng nih ka dawt i amah nih cun a ka dawt lo.

Mi tampi nih cun khamhnak hi minung tampi sinah lam tampiin a hung rua tiah an ruah. “Jesuh tipil innak lawng cun zeitindah a si khawh lai,” tiah an ti. Jesuh tipil innak Thawng`hathawngin a chuak lomi khamhnak cu a tlamtling lomi khamhnaka si. Jesuh tipil innak thawng lawnglawng in Pathian hmaiahmiding mi kan si kho, zeicahtiah Jesuh tipil innak nih kan sualnakvialte kha a thianh dih caah a si.

JESUH NIH A KAN PEKMI A DUMMIJESUH NIH A KAN PEKMI A DUMMIJESUH NIH A KAN PEKMI A DUMMIJESUH NIH A KAN PEKMI A DUMMIJESUH NIH A KAN PEKMI A DUMMILA KHAMHNAK CU ZEIDAH A SI?LA KHAMHNAK CU ZEIDAH A SI?LA KHAMHNAK CU ZEIDAH A SI?LA KHAMHNAK CU ZEIDAH A SI?LA KHAMHNAK CU ZEIDAH A SI?

Zei nih dah miding ah a kan ser?

A dummi, a senmi lesendum Thawng`ha nih

A dummi, a senmi le sendum la thawng`ha thawngin achuakmi khamhnak cu mi vialte caah Pathian thilpek a si. Cuthilpek nih cun puan biakinn thiang chungah a kan luhter khawh

Page 284: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

284 A TLING MI NGAIHTHIAMNAK THAWNG THA

i dai tein kan um kho. Cu thilpek nih cun miding ah a kan ser i,Khrihfabu chungah a kan umter.

Pathian sinah thla kan cam tik paohah a dawtnak inthluachuahnak a kan pek. Cucaah khamhnak cu kan caah asunglawi tuk hringhran. Jesuh nih lung cungah innsak dingin akan fial. Lung cu Jesuh tipil innak hi a si. Kan dihlak in khamhkan si lai, khamhnak kan co lai, vancung khua ah kan kal lai,zungzal nunnak kan ngei lai i Pathian fa kan si lai.

Ngaihthiamnak Thawng`ha thawngin puan biakinn thiangchungah zumhnak he kan lut kho. Jesuh tipil innak, kan sualnakvialte ̀ awl a si dihnak le vailamtahnak a thihnak kan zumhnakthawngin khamh kan si.

Jesuh tipil innak le a thihnak thisen cu kan sualnak vialte a`awltu Thawng`ha a si. Na zum maw? A hmaanmi Thawng`hacu kan sualnak vialte a `awl dihtu, ngaihthiamnak thawng`ha,Jesuh tipil innak le thihnak kha a si.

Ngaihthiamnak Thawng`ha kan zumhnak thawngin khamhkan si. Nifate kan sualnak a ̀ awltu, ngaihthiamnak Thawng`hakha Jesuh nih a kan pek. Bawipa cu a min thang`hat si ko seh.Hallelujah. Bawipa cu thang`hat si ko seh.

Ti le Thlarau thawng`ha (Ti le thisen thawng`ha) hi JesuhKhrih nih a chimmi a hmaanmi Thawng`ha a si. Hi cauk cuJesuh tipil innak le thihnak, Ti le Thlarau Thawng`ha phuangtudingah ka ̀ ialmi a si.

Biatak tlamtling te hngalh loin mi tampi hna cu Jesuh kha anzumh caah Khrihfa ram chungah rian an ̀ uan i zumhnak hmaanlo le hnahnawhnak kha an chuahpi. Cucaah a hram ah kir ̀ hanu sih law, a hmaanmi Thawng`ha kha zum hna u sih. A tlaitukrih hrimhrim lo.

Ti le Thlarau in hrin`hannak kong he pehtlai in biahalnak angeimi hna caah a uk hnihnak ah hin tlamtling tein ̀ ial ka duh.

Page 285: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 283

THEIHTLEI (1)THEIHTLEI (1)THEIHTLEI (1)THEIHTLEI (1)THEIHTLEI (1)

TEHTE KAHNNAKTEHTE KAHNNAKTEHTE KAHNNAKTEHTE KAHNNAKTEHTE KAHNNAK

Page 286: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 287: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 285

TEHTE KAHNNAKTEHTE KAHNNAKTEHTE KAHNNAKTEHTE KAHNNAKTEHTE KAHNNAK

Sister Eun-Young HwangSister Eun-Young HwangSister Eun-Young HwangSister Eun-Young HwangSister Eun-Young Hwang

Sualnak chungin a ka khamhtu Bawipa cu ka thang`hat. Aphung men Khrihfa innchungkhar in a `hangmi ka si, asinainkhamhnak taktak cu ka hmu lo. Ka hung ̀ han bantukin, a phungmen in biakinn ah ka khawm ve. Vawlei lemsoinak chungahvoi tampi ka tlu tawn. Pathian kong hngalhnak in vawlei leihngalh khawh kaa zuam deuh. Pathian bia chimmi ngeihnak invawlei lei kong chimmi kha ngaih ka duh deuh. Biakinn ahkhawmh ah a caan hmaan tein ka kal duh lo i cu sualnak caahcu ngaihthiamnak kha ka hal. Cuticun caan zeimaw zat chungka um. Cu chungah cun lunglawmhnak nakin ngaih chiatnaktam deuh ka tong.

Tanghra ka awn le cang ka, College ka kai colh lo. Ka hawilehna cu College luhnak ding camipuai phit an i timhtuahnak ahan buai ngaingai lioah kei tu cu rian`uan ding kha ka kawl. Cucaan lio cu ka caah a har ngaingai. Ka lungthin buaibainak chungkhan chuahnak lam ka hmu kho lo.

Asinain Pathian bia theihnak caan`ha kha ka ngei. Ka upahmangin zumhnak ah u le nau a simi hna kha ka ton hna i ahmaanmi khamhnak thawng`ha kha ka hngalh. Ka rak theihbal cangmi an si nain a sullam taktak kha ka rak hngal bal hnalo. “Sihmanhsehlaw Jesuh nih cun, atu cu hitihin si ko seh.Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh,” tiah aleh, Mat. 3:15.

A voi khatnak ah mah hi Baibal cang hi zei ah ka rak rel lo.Asinain, ni le caan a hung liam lengmang bantukin Jesuh tipilinnak le thihnak thisen thawng`ha kha hngalh hram ka hon thok.

Page 288: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

288 TEHTE KAHNNAK

Pathian thawng`ha bia zumhnak thawngin ka nunnak cu thihnakchung khan luatnak a hmu. Ruahchannak ka ngei cang timikha ka hun hngalh `han. Pathian bia a sunlawi zia kha hngalhhram ka hun thok. Pathian cu a nungmi Pathian a si ti kha `hatein ka hngalh. A hmaanmi zumhawktlak nun in ka nun khawhcaah ka lawm. Ka lungthin chungah sualnak pakhat hmanh aum ti lo tiah fiang tein ka hngalh.

Sualnak chungin a ka khamhtu cu lianngan chin ko seh.

Page 289: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 289

Brother Jae-dong ParkBrother Jae-dong ParkBrother Jae-dong ParkBrother Jae-dong ParkBrother Jae-dong Park

Sualnak chungin a ka khamhtu Pathian cu thang`hat si koseh. Pathian nih sunparnak co ko seh. “Sihmanhsehlaw Jesuhnih cun, atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuah awk a si a timipaoh cu i tuah ko seh,” tiah a leh (Mat. 3:15).

A sualnak ruangah thi dingin khaukhihmi ka si ko nain khamhka si cang. Pathian nih sunparnak co ko seh. “Na camh le naeih vialte i chiah hna,” (Isai. 47:12) tiah a ti.

Kei cu Buddhist chungkhar in a semmi ka si. Buddhistchungkhar i a `hangmi ka si bantukin sianginn ah ka um ve iBuddhist Baibal kha kan bai hat, thatho ngaiin biakinn (Phungkibiakinn) ah ka kai. (Kan i khawm). Nu pawl nih an zulh deuhmiBuddhist zumhnak leiah zumhnak hrut in a zummi pawl khazei ah ka rel hna lo i kan nunnak ah sullam a ka pe khotu dingkha ka kawl. Ka sualnak a tam zia kha ka lungthin chungin katheih caah ka nun zia kha i remh in ka pawngkam minung hnathang`hatnak hmuh khawh kha kaa zuam.

Sokcho khuapi Sianghleirun ka kai lioah Khrihfa hawikompakhat ka rak ton. Cu kan i ton cu ka nun thlennak a rak si. Hitonnak hi Pathian nih a rak timh cangmi a si. A hnuah cu ka raktonmi Khrihfa pa cu, keimah nih ka rak tuah bantukin Buddhistbiaknak lei i an zulhmi phunglam kha lungtho ngai le biataktein a zulh kha ka hmuh `han tikah ka ngaih a chia ngaingai.Asinain lungsitnak kha a nun ah a ngei hlei lo.

~hatnak kan tuahmi hmanh kha sual a si kha ka hngalh.Lungput hmaan ngeih i zuam hmanh kha sual a si kha ka hngalh.

“Zeicahtiah `hatlonak ziaza a tuahtertu ruahnak `halo khachunglei in a lungchung in a chuakmi an si. Nu le pa sualnaktehna, fir tehna, mi thah tehna, va cung pa duh tehna, mi thil

Page 290: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

290 TEHTE KAHNNAK

mitthit tehna, ̀ hatlonak a phunphun tuah tehna, lihchim tehna,dawhtlak lo um tehna, mi hnahchuah tehna, mi congoih tehna,lungpuam tehna, ningcang lo khuasak tehna,” Mark 7:21-22.

Ka ruahnak le lungthin chungah thil`halo, ruahnak `halo akhah caah thil`ha zeihmanh ka tuah kho lo. Sualnak ruangahhnahnawhnak le harsatnak ka ngeihmi caah a phi zeihmanh kangei lo ti kha ka hngalh. ~hatnak zeihmanh ka rak ngeih loruangah hell ram tla ding ka rak si ti zong kha ka hngalh. Cuthawk cun ka sualnak ruangah vansang in ka um i Rev. SamuelJungsoo Kim kha bomh ka rak hal. “Jesuh cu vawlei sualnakvialte a kalpitu a si,” (Johan 1:29). Sualnak leiba a kanchampiaktu a si kha Rev. Samuel Jungsoo Kim sinin ka hngalh.Cu hngalhnak nih cun ka lungthin harsatnak viatle chung khana ka chuah i hnangamnak a ka pek.

A hnuah Rev. Paul Jong ka ton `han i, Biakam Hlun ahIsraelmi hna nih sual thawinak an rak ngaihning le Jesuh nihkan sualnak vialte a laakning hna kha ka hun hngalh. Cu pinah,zei ruangah dah Jesuh cu Thiang Thlarau in pawi a si,chiatserhnak a ton i, vailamtahnak cungah thihnak a tuar khaka hngalh, (Mat. 1:20; Ga. 3:13). “Atu cu hitihin si ko seh,Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh,” (Mat. 3:15). Pathian tuufa, Jesuh Khrih cu a hnu bik Tlangbawi NganTipil Petu Johan nih tipilnak a pek i a cungah sualnak vialtekha a chiah dih. Cu sualnak man cu Jesuh nih vailamtahnakcungah a kan champiak cang. Cu a hmanmi thawng`ha nih cuna ka `hangh i, miding ah a ka ser.

“Nunning hlun kha a lo cang i nunning thar kha a thokcang,” (2 Cor 5:17). Cucu ka nunnak a hong si. Ka sual kangaih chih (Lam 11:18) Khrih chungah tipilnak ka ing, ka caahsual phawtnak a um ti lo, (Rom 8:1).

Pathian nih a ka khamh caah ka thang`hat i, a zaangfahnakcungah lawmhnak tampi ka ngei. Sualnak ruangah lungrethei

Page 291: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 291

in a um i Jesuh a kawlmi hna nih Jesuh chungah khamhnakthawng ̀ ha hmu ko hna seh! Hallelujah.

Page 292: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

292 TEHTE KAHNNAK

Sister Sung-yuh KimSister Sung-yuh KimSister Sung-yuh KimSister Sung-yuh KimSister Sung-yuh Kim

Kum 19 ka si lioah pasal ka rak ngei. Ka pasal leinnchungkhar hi a si a fak ngaingaimi an si. Kan si a fah pinahka pasal zong nih a ka daw fawn lo. Mirum mi hna le an pasalnih an dawt tukmi hna nu ka hmuh hna paoh ah hin ka nah anchuak ngaingai. Ka pasal le innchungkhar hi Pathian bia lomi,siasal biami an si i ka pa (ka pasal pa) hi kut`ial zohthiam a si.Ka pasal he kan i umh ni thum hnuah cozah nih ka pasal curalkap ah an tlakter. Ka pasal nau pa cu kum 22 a si ahlungzawtnak a ngei. Cu pinah ka nu (ka pasal nu) hi kum 50 asi ah a mit a caw.

Cawmnak ngeimi zong ka si lo, muidawh zong ka si lo,thluak ngeimi, fimnak ngeimi zong ka si fawn lo tikah kan nunhnawhchan cu mah hihi a si ko. Ka thih tiang chungkharbuaibainak le harsatnak he ka um rua lai tiah ka rak ruah. Ka nu(pasal nu) nih cun operation hong ka tuah hna seh ti kha a duhngai nain sizung zongah voi khat hmanh ka kalpi bal lo, a dinding si hmanh kha ka caw duh lo. Zawtnak dang nih a tlaak (azaw) lai i a thi rua lai tiah ka rak ruah.

Atu hi kum 54 ka si cang i a luancia kum 2 ah khan ka nunih a kan thih tak. An rak chim tawnmi cu, a zawmi chantlingkha ruakkuang chung chiah cu vanchiat tonnak a si an ti. Asinaincucu ka rak hngal lo i ka nu (pasal nu) a thih ah a chantling khaa ruakkuang chungah ka rak chiah.

Cu ni thawk in ka nu cu ka zanmang ah ka hmuh leng mang.A nun lioah ka rak dawt lo ruangah le a ruakkuang chungahchantling ka rak chiah ruangah khan ka ngaih a chia ngaingai.Midang hna hi cu an nu le an pa (pasal nu le pa) cungah a `hako an lo hna, asinain keinih cun ka daw kho lo, a huat rum ro in

Page 293: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 293

ka rak huat. Ka mang chaitnak le ka chia`ha thleidannak iharsatnak ka inmi nih khan hnahnawhnak an ka pek zungzal.

Fapa pakhat le fanu pali ka ngeih hna. Ka fapa cungah hinthil`halo pakhat khat a tlung sual lai ti ka phang ngaingai. Kamang ka chimh hna tikah thlarau ̀ halo kha na chungin chuah ahau tiah ka innpa chakthlang hna nih an ka ti. Cucaah Thlarau`halo `hawl thiammi hna sinah khan ka kal i thlarau `halo kachungin a chuah khawh nakhnga ka nawl hna. Asinainzeihmanh a `hahnem lo. Cu harsatnak le buaibainak chunginka luat khawh nakhnga i thah le thih hna kha ka duh.

Jesuh nih rak ka khamh hlah selaw, nihin ah hin ka nung tihnga lo, ka thi cang hnga. Dinh duh ah ni khat cu kan inn in katli i ka fanu le inn ah ka va kal. Ka fanu te inn dinh duh ahnikhat cu kan inn khan ka zam, ka tli. Cucu Pathian nih zungzalnunnak a ka peknak lam a si. Ka fanu hi hrintharnak a hmumiKhrihfa `ha ngaingai a si caah an pastor nupi le nu dangdanghna kha a sawm hna i thawng`ha an rak chim.

Pathian kong cu pakhat hmanh ka hngalhmi a si lo. AsinainJesuh nih na sualnak vialte a laak dih cang ti an ka chimh tikah,Jesuh cu zumh ding in lungthlehnak ka ngei. Ka fanu hi Khrihfabiakinn kal ka rak thlauh tawn. Zeicahtiah inn pakhat ah Pathianpahnih ngeih cu vanchiatnak kan cungah a tlung sual lai ti karak phan caah a si. Kanmah hnahnawhnak le buaibainak in achia deuh le a ̀ halo deuh hi a um lai tiah ka zumh i, misual si itheih kha cu ka duh fawn lo.

Pastor pa nupi nih mi vialte hi misual kan si dih, asinainJesuh thawngin Pathian nih kan sualnak vialte kha a laak dihcang. Cucaah Jesuh kan zumh ahcun misual kan si ti lo tiah aka chimh. Cuticun biakinn ah hmaan tein khawmh hram kathawk. Asinain an phungchimmi hna zei an si kha ka hngal tuklo. Asinain a caan a hung sau deuh tikah Pathian bia cu pakhathnu pakhat hngalh hram ka hun i thok. Misual cia in hrinmi ka

Page 294: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

294 TEHTE KAHNNAK

si, ka chung i a ummi sual ci ruangah sualnak ka tuah lengmang.Misual ka si ti kha ka van i hngal. Thit`halo ruahnak, lungthinchung ruahnak hna kha Pathian hmaiah sual an si ti kha ka vunhngalh.

Biakam Hlun chung khanghthawinak cu a ra lai dingmi akan hmuhsaktu an si. Jesuh cu Jordan tiva ah tipilnak an pek ika sualnak vialte kha a cungah khinh dih a si cang. Ka sualnakvialte cu aa laak i, cu sualnak caah cun vailamtahnak cungah athisen kha a luang. Sual leiba kha a thisen in a kan champiakcang.

Ahohmanh nih sual an ka phaw kho ti lo, sualnak ngei lomika si ti kha fiang tein ka hngalh.Lungdai tein ka it kho. Daihnakka lungthin chungah a um. “Khrih Jesuh he i peh tlai in a nungmihna caah cun sualphawtnak a um ti lo,” Rom 8:1. Sualnakruangah lungthin harsatnak ka rak tuar, atu cu an lo dih cang.Mangchia ka manh ti lo, mang chiatnak ka ngei ti lo. Ka lungthinchung ummi hi `ha tein ka `ial kho lo zeicahtiah `ha tein ca relkho ka si lo. Asinain ka lungthin sualnak vialte zeitindah Je suhnih a laaknak kong cu aho sin paohah ka chim khawh. Jesuhnih a ka khamh bantukin ka pasal le midangdang zong khamhko hna seh tiah thlaza ka cam. Hika tehte khannak thawnginmidang zong nih khamhnak an hmuh khawhnak an hmuh velai ti zumhnak ka ngei.

Pathian nih a ka khamh caah amah cu ka thang`hat. Mi tampisinah thawng`ha ka chim khawh caah lunglawmhnak tampi kangei. Rumnak le dawhnak kha ka nahchuah kho ti hna lo.

Page 295: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 295

Brother Sung-min ChoiBrother Sung-min ChoiBrother Sung-min ChoiBrother Sung-min ChoiBrother Sung-min Choi

Halleluijah!Jesuh thawngin hell chungin a ka khamhtu le mi dingmi le

sualnak ngei lo ah a ka sertu Pathian cu a min thang`hat si koseh. Khamhnak thawng`ha ka tinco hlanah hin a ̀ ha lomi misualka si ti hmanh hi ka rak hngal lo. “Kan dihlak in sualnak tangaha ummi kan si,” ti hi ka rak hngalh bal. “A dingmi ahohmanhan um lo, pakhat taktak hmanh an um lo,” Rom. 3:10, timi hi karak theih tawn. Misual ka si tiah ka rak i ruah. Zeicahtiah mitampi hna nih Baibal bia i char riangmang in misual kan si tiahan rak chimh caah a si. Cu hnuah Rev. Paul Jong kha kanKhrihfabu ah a ra i ka rak ton.

Amah hi ka rak hngalh balmi a si ko nain a cawnpiaknak cuka rak hngalh bal lo caah ka caah cawnpiaktu thar a si. Ahmaanmi thawng`ha ka rak hngalh lo zia kha ka van hngalh ika lung kha a buai ngaingai. Asinain zumhnak cu ngaihnak ina hung chuak. A cawnpiaknak cu ka hun ngeih lengmang i ahmaanmi thawng`ha kha ka van hngalh i zumh hram ka hunthok. A donghnak ah tipil petu Johan nih tipil a peknak thawnginJesuh nih ka sualnak vialte a laak dih i ka sualnak man cu Jesuhnih vailamtahnak cung a thihnak thawngin a man a pek cang tikha ka lungthin tak in ka cohlan khawh.

Atu cu zei thil paoh tlung hmanh seh, sual phawtnak kacungah a um ti lo. Zeicahtiah miding mi ka si cang. Bawipa arat lai ni le caan cu ka hngal lo nain, khamh ka si cu fiang teinka hngalh. Lev.1:4; Mat. 3:15 le Johan 1:29 hna hi ka lungthinah ka `ial hna, ka cinken zungzal hna.

Biakam Hlun chungah Israelmi hna nih sual thawinak antuah tikah dotlami meheh asiloah cawtum cungah khan an kut

Page 296: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

296 TEHTE KAHNNAK

an chuan i an sualnak vialte kha thah dingmi tuu, meheh, cawtumcungah an chiah hnuah khan an sualnak kha ngaihthiam a si.Asinain, cu sual thawinak nih cun kan sualnak vialte kha a hlohdih in a hlawnh dih kho lo. Ni fate sualnak kan tuahmi ruangahkhan kan i chir kho dih fawn lo.

Cucaah kan sualnak vialte voi khat ah za lakin dih dingahJesuh nih sual thawinak dingah a nunnak a pek. Jesuh cu dotlami, sualnak ngei lomi a tlingmi raithawinak tuu a si. Vawleisualnak vialte a laak nakhnga Johan nih Jordan tiva ah tipilnaka pek. Ka nun chung vialte sualnak kha Jesuh cungah chiah diha si cang. Asinain, sualnak hi thisen luanh lawnglawng inngaihthiam a si caah Jesuh kha ka caah vailamtahnak cungah athi, Heb. 9:22.

Cu thawng`ha cu ka lungthin chungin ka zumh i sualngaihthiamnak kha ka ngei ti kha fiang tein ka hngalh. Nuchungin a chuakmi hngakchia bantukin kei zong hrin`han ka sive cang. Atu cu miding ka si cang. Ka zumhnak a ̀ hawn rih locaah sualnak cu ka tuah tawn, asinain Jesuh nih ka sualnak leka dernak vialte a ̀ awlmi ka ruah tikah kaa lawm i amah cu kathang`hat ̀ han.

Cawnpiaknak le phungchim ngaih hi a ka nen caan le ka fihcaan a rak um, asinain atu ah cun thawng`ha ngeih rumro cu kaduh. Cu pinah khamhnak a co rih lomi hna sinah thawng`hachim duhnak lungthin kha ka ngei. Khrihfabu i um a herh ningzong ka hngalh cang. Ka lungthin chungah lunglawmhnak lenawlngeihnak cu a khat. Siasal ka rak biak tawnmi kha atu cuka hlawt cang i a nungmi Pathian lawng kha ka biak cang.

Pathian khamhnak thawng`ha ka chim khawh nakhngaPathian nih lam a ka hruai lai i ka nun a hman lai tiah toidornaklungthin he zumhnak ka ngei.

Page 297: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 297

Sister Jung-soon LeeSister Jung-soon LeeSister Jung-soon LeeSister Jung-soon LeeSister Jung-soon Lee

Ka nun hnawhchan sullam hi zeidah a si hnga ti hngalh duhah fak piin khua ka ruat tawn. “Ahodah ka si? zei ruangah dahhrin ka si i khuazei ah dah ka kal lai? Ka nunnak a dih tikahthlan hmun lawng maw a um? Cucu a si ahcun, ka nunnak cupakpalawng a si hnga i rak chuah lo lawlaw hmanh kha a `hadeuh suaumau hnga.” Ka hung `hang deuhdeuh i ka lungthinah zei hmanh a um lo, ngaihchiatnak lawngte in ka khat. Pasalka van ngei i chungkhar hruaitu (nu can sinak) rian a biapitning le chung khar caah nunnak pek a hauh ning kha ka van hngalhchinchin. A fiangmi hmailei nunnak kong ruah cu ̀ ihnung a rak si.

Ka pasal le ka nu (pasal nu) he piahtana, hnahnawhnak tampika ngei. Cu hnahnawhnak, piahtana hna cu tuar khawh lo hnaan si tawn. Cucaah ka pasal le ka nu (pasal nu) hi ka huat tukhna. Hnahnawhnak hna cu ka tei khawh nakhnga ka zuamlengmang. Cucaah Catholic biakinn ah ka kal i Pathian sinahbiatak tein thla ka cam. Biakinn ka `hut lioah cun daihnak lehnangamnak kha ka ngei.

Asinain, kum thum hnuah,zeihmanh ̀ hathnem taktak a umlo kha ka hngalh. Leng langah zumhawktlak ngai bantukin kape nain ka chunglei ahcun ningzahnak in a khat. Lenglei cunzumh awktlak ngaimi ka lo nain, ka chunglei cun sualnakchungah thuk tukin ka rak tla. Pathian nih ka sining kha a hmuhko ti ka hngalh caah, Bawipa ka hlaw hlah ti lawng kha kathlacam khawhmi a si.

Baibal ca ka rel tikah Catholic cawnpiaknak a hmaan lomikha ka hngalh tikah Khrihfabu chungin mitam nawn he kanchuak. Ni fate thlacamnak le Pathian bia i cawnpiaknak khakan ngei. Baibal tam deuh ka rel tikah Pathian hmaiah misual

Page 298: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

298 TEHTE KAHNNAK

ka si kha ka hngalh chin lengmang. Nifate sualnak ka tuah caah,ka lungthin cu sualnak in a khat.

Kan sualnak ruangah vailamtahnak cungah Jesuh a thi tiahkan Baibal nih a kan cawnpiak nain ka sualnak ruangahhnahnawhnak kha ka ngei peng fawn. Thla ka cam paohah kasual kha ka ngaihchih. Thla ka cam paohah zatceu hi cu sualphuannak le ngaihthiam halnak in ka hman tawn. Nihin cusualnak ka tuahter hlah tiah Pathian sinah zingka te ah ka nawltawn.

Pathian nih tuah hlah u tiah kan Baibal chungah a kanchimhmi voi zeizah dah a si? Pathian bianing tein nun khawhka zuam deuh paoh le ka tlinlonak kha kaa hmu lengmang. Kazuam ahcun ka `ha deuh hrimhrim lai tiah keimah le keimahkha atu le tu ka ti tawn. Biakinn, khawmh ah ka kal lo ahcun cusualnak ruangah cun lungthin nuam loin ka um i duhsah tein katha a ba tawn.

Korea phungthluk ah a ummi cu “Zu cu a kil ah dawi tikah,aa mer lai i chizawh kha a pah ko lai.” Pathian laksawng lethluachuahnak ka hmuh khawh nakhnga fak piin ka zuam nainthluachuahnak ka hmu kho lo. Thluachuahnak hmu loin, Pathiandantatnak tu kha ka ̀ ih. Pathian kha sualphawt hram kaa thawk.Tam tuk tuah pei na ka fial cu, zeitindah ka tuah khawh lai tiahthinhan in Pathian tu kha sual ka phawt. Ruah lo ding hna khaka ruat tawn.

Thihnak in a thawh`han hnuah Jesuh nih a Zultu hna sinah,“Daihnak nan cungah um ko seh” iah voi thum a ti hna. Daihnakna cungah um ko seh tiah ka sinah chim ve seh ti kha ka duh iruahchannak he amah cu ka hngak. Asinain daihnak kha kacungah a um lo. Ka caah vailamtahnak cungah a thi i, thihnakin a tho`han. Ka min a aumi paoh cu khamh an si lai tiah a ti.Amah cu ka zumh, a min cu ka auh, asinain zeicahdah daihnakka ngeih lo? Baibal cu a hmaanmi a si ti kha ka hngalh i ka

Page 299: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 299

zumh, asinain zeicahdah daihnak ka ngeih hnga lo. Sualnak katuah nakhnga lo nifate ka Pathian sinah thla ka cam i kathlacamnak kha a hngalh ko tiah ka ruah. Asinain, ka thlacamnakcu a ka let lo. Sualnak ka tuah nakhnga lo ka nunnak a ka thlengkhotu a liannganmi Pathian a si ti kha ka zumh. “Cucu a tuah loahcun, zeitindah ka nun khawh lai? A der ngaingaimi ka sicaah ka nunnak hi Pathian kut chungah a um ti kha ka hngalh.Ka sualnak chungin rak ka khamh hlah selaw, zeidah ka tuahhnga?”

Pathian nih a ka zaangfah i Rev. Paul Jong kha kan biakinnah a van thlah. “Annih nih an rak theih bantuk khan, Thawng`hacu kan theih cang. Sihmanhsehlaw an theihmi bia kha zumhnakin an cohlan duh lo caah an caah zeihmanh a ̀ hahnem lo”, Heb.4:2.

Pathian bia kha rel le cawn kha ka thok. Leviticus chung iraithawi ningcang kha ka rel tikah Jesuh nih tipil a innakthawngin sualnak vialte a laaknak le Nawlbia bantukin a nunnakraithawi a sinak kha ka van hngalh. Jesuh thisen ka theihnaklawng nih khan sual hnahnawhnak chung khan a ka luatter lo.

Tipil Petu Johan nih tipilnak a pek lai ah khan, Jesuh nih“Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh,” tiah ati, Mat 3:15. A thaizing ah tipil petu Johan nih Jesuh a hmuhtikah a chimmi cu “Zohhmanh u, Pathian tuufa vawlei sualnaka kalpitu khi,” tiah a ti. Ka sualnak vialte, ka sual lai dingmi heJesuh nih a laak dih cang i cu sualnak man cu a kan champiaki thihnak in a tho`han ti ka zumh khan ka sualnak vialte an tlaui ngeih ka rak duh zungzalmi daihnak kha ngeih hram ka hunthok. Ka sualnak vialte kha an tlau dih cang. Atu cu miding mika si cang. Kaa chir dingmi sualnak vialte an tlau dih.

Atu cu ka nun chan kha ka hngalh cang. Hrin`hanmi ka si i,Pathian he a zungzal um`i dingin miding ah ser ka si. Thawng`hachim dingin fialmi ka si. Sualnak ruangah ̀ ihnak zeihmanh ka

Page 300: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

300 TEHTE KAHNNAK

ngei ti lo. Vawlei a sertu Pathian nih ka nunnak kha a kut cungahaa laak i a ka kilven.

Page 301: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 301

Brother Gae-Jin UmnBrother Gae-Jin UmnBrother Gae-Jin UmnBrother Gae-Jin UmnBrother Gae-Jin Umn

Sualnak chungin a ka khamhtu Pathian cu lianngan chin koseh. “Biatak cu nan hngalh lai i biatak nih cun an luatter hnalai,” Johan 8:32.

Muihnak chungah a tlaumi ka cungah “biatak ceunak” aceutertu Pathian cu ka thang`hat, college kum hnihnak ka kailio kum dongh lei ah Pathian kawl in Khrihfa ah ka rak lut.Kum riat chung biaknak hlaremh bu chungah teima ngaiin katel i biakinn rian dangdang zongah khan ka fel ngaingai.

Pathian bia he kan i pehtlaihnak, Pathian bia ka zumhnakthawngin khamh ka si lai ti ka hngalh ko nain, ka rian`uanmilawng kha ka ruat. A dingmi thil ka tuah paoh le ka lungthin athawh paoh ah khamh ka si tiah ka rak ruah sual. Ka pawngummi hna nih khan a dingmi le thil`ha ka tuah ruangah an kathang`hat i a ̀ hawngmi ka zumhnak ruangah thazang kha an kapek tawn.

Zumhnak hi Pathian bia ah hram a bunh awk a si. Pathianbia ka zumhnak ruangah si loin, `hatnak ka tuahmi ruangahkhan thang`hat ka si. Kan chungthu lengnalnak cu keimah khaa hngaltu bik ka si caah ka sining an ka thei taktak hnga mawtiah ka lungthin chungin ka ruat tawn i cu nih cun ka lungthinkha sualnak in a khahter. Pathian tihal i ka halnak kha a riamkhawh nakhnga, a phunphun kha ka zuam, asinain Pathian biakha ka rak hngalh lo caah zumhnak cu hngalh khawh kha a silo.

Cu caan lioah cun, mi bu he umti le rian`uan`i kha ka duhngaingaimi a si caah Baibal sianginn ah khan ka lut. Cu caanlio cu tuahsernak kha ka uar tuk caah na innpa na dawt lai tiahchim lawng a chimmi hna paoh cu chungthu lengnal ah ka ruah

Page 302: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

302 TEHTE KAHNNAK

dih hna. Miharsa retheimi bomh `ung loin dawtnak kong achimmi hna paoh cu ka rak huat hna. Asinain piantharnak kahmuh hnuah cun, thlarau khamhnak in a biapi deuhmi a um loti kha ka hngalh. Baibal Sianginn ka kai lioah hmuhtonmi tampingei ning ti kha ka duh. “Zumhnak” timi a sullam kha midangnak hmanh in hngalh kha ka duh deuh. Cucaah sual ngaihchihin thla ka cam, Baibal lei minthang hna nih an ̀ ialmi cauk tampile Baibal kha heh tiah ka rel. Asinain cu vialte hna cu mah nihtonmi le hmanmi kha an si lo. Pastor tampi hna cu phung anchim tikah cauk `ha`ha hna an hman kha ka theih. Asinain,Pathian bia kha an i bochan lo. Kam khat leiah cun ka lung adong ngai ko nain, kam khat lei ah cun, biatak hngalh ka duhnakkha a `hawng chin lengmang.

Cu caan lioah cun, Biakam Hlun Leviticus sual thawinakphunglam kong a chimtu Pathian salpa kha ka ton. Ka hrintharhlan ah cun Leviticus cauk rel hi ka rak huam lo, zeicahtiahraithawinak le saram `hatnak kong atu le atu a `ial caah asi.Khamh nak he a rak i pehtlaih ning kha ka rak hngal khohrimhrim lo.

Biakam Hlun chung raithawinak phunglam a tuahtu dingahPathian nih khamhtu a hun thlah lai ka sualnak vialte chungin aka thianter lai i hawrha bantukin a kan ranter lai ti kha ka hngalh.“Atu cu hitihin si ko seh. Pathian nih tuah awk a si a timi paohcu i tuah ko seh,” (Mat. 3:15).

Sualnak ngei lomi Jesuh kha minung sinak i laak in hi vawleiah a nunnak thawi awk i pek awk ah a ra i tipilnak kha a ing ikan sualnak vialte kha a cungah chiah a si. Ka sualnak vialtekha a cungah a chiah dih i a ka ngaihthiam, (Isaiah 38:17).

Kan sualnak vialte kha a laak dih (Johan 1:29). Thihnak lesualnak Nawlbia chungin a kan khamhnak lai vailamtahnakcungah biaceihnak le thihnak kha a tuar. Jesuh Khrih tipil ainnak thawngin ka sualnak vialte a cungah chiah a si cang caah

Page 303: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

TEHTE KAHNNAK 303

Paul nih a chim bantukin, Kei cu Khrih he a vailam tahnak ahkhan thah ka si cang. Cucaah a nungmi cu keimah kha ka si tilo, timi kha ka vun hngalh.

A rocarmi ka lungthin chungah khan nunnak tiput kha aluang. A bia cu a nung i thawnnak hmual a ngei. Zumhnakleiah ruahnak ka ngeih khawh lomi vialte kha atu cu a tak in kahun thei ve cang.

A luanciami ka nunnak ka ruah ̀ han tikah lunglawmh caanle ngaihchiat caan kha a rak um. Asinain, atu ah cun kha thilvialte ruangah khan Pathian ka thang`hat. Atu ka dirhmun hiJesuh lam hruainak a si ti kha ka hngalh. Pathian dawtnak lezaangfahnak hi ka hmurka in ka chim kho lai lo. Ka nunnakdihlak hi amah caah ka pumpe i, amah nih a ka hman lai tiahzumhnak nganpi ka ngei. Muihnak chungah a tlaumi hna khaBiatak ceunak chungah hruai hna kha ka saduhthah a si. Thihnakle sualnak Nawlbia chungin a ka khamh i zungzal nunnak a kapetu Pathian cu thang`hatnak le sunparnak kha ka pek.Hallelujah!

Page 304: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

302 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

THEIHTLEI (2THEIHTLEI (2THEIHTLEI (2THEIHTLEI (2THEIHTLEI (2)))))

FIANTERNAK CAAHFIANTERNAK CAAHFIANTERNAK CAAHFIANTERNAK CAAHFIANTERNAK CAAH

CCCCCHAPMIHAPMIHAPMIHAPMIHAPMI

Page 305: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 303

Page 306: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

304 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

FIANTERNAK CAAHFIANTERNAK CAAHFIANTERNAK CAAHFIANTERNAK CAAHFIANTERNAK CAAHCHAPMICHAPMICHAPMICHAPMICHAPMI

TLANHNAKTLANHNAKTLANHNAKTLANHNAKTLANHNAK

Sal taang hna tlanhnak ding caah a man pek, asiloah leibacaah aamahkhannak caah thilri chiahmi tlanhnak ding caah aman pek, phaisa in hnahnawhnak remter ti a si. Hi tlanhnak hithil`ha leiah hmanmi tlanhnak a si. Exodus 21:30, “tangkazat,”Num 35:31-32, Isaiah 43:3, “tlanh.” Biakam Thar, Mathai 20:28 le Mark 10:45 chungah tlanhnak cu phaisa peknak (nunnakpeknak) tiah a ti.

REMNAKREMNAKREMNAKREMNAKREMNAK

Minung sualnak Jesuh cungah chiahnak phunglam he apehtlaimi a si. Biakam hlun ah cun remnak an tuah tikah thahdingmi dotla tuu, meheh cungah khan Tlangbawi Ngan nih akut a chuan i Israelmi sualnak vialte kha a cungah a chiah dih.Biakam Thar ah cun cucu Tipil Petu Johan nih Jesuh tipil apeknak kha a si. Hebrew le Greek in hi biafang nih a chimduhmi cu misual hna nih Pathian he a hmaanmi pehtlaihnak anngeih khawh nakhnga Jesuh cungah sualnak chiah tinak a si.Remnak caah thawinak cu Biakam Thar nih ̀ ha tein a langhter,cucu; Jesuh tipil innak le vailamtahnak cung a thihnak kha a si.

BIAKAM HLUN AH A HMANNING:BIAKAM HLUN AH A HMANNING:BIAKAM HLUN AH A HMANNING:BIAKAM HLUN AH A HMANNING:BIAKAM HLUN AH A HMANNING: “Remnak” timibiafang hi Biakam Hlun chungah voi 100 kan hmuh i Grik in

Page 307: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 307

“kaphar” ti lawng tein a hman, (Lev. 23:27, 25:9, Num 5:8),(Remnak ser tiin a hman). Remnak ser (atonement) timi hi Hebruholh lehmi a si i a chim duhmi cu, meheh nung lu cungah kutchuan, sual phuannak thawngin sualnak kha a cungah chiahtinak a si (Lev 16:20).

BIAKAM THAR AH A HMANNING:BIAKAM THAR AH A HMANNING:BIAKAM THAR AH A HMANNING:BIAKAM THAR AH A HMANNING:BIAKAM THAR AH A HMANNING: Remnak sertimi hi Aramic “kpr” he a pehtlaimi a si i a suallam cu khuhpiak,khuh ti nak a si.Biakam Thar chung Jesuh tipil innak thawnginkhamh .

BIBLE NINGIN REMNAKBIBLE NINGIN REMNAKBIBLE NINGIN REMNAKBIBLE NINGIN REMNAKBIBLE NINGIN REMNAK

A .A .A .A .A .Biakam Hlun chung remnak an serning cu saramraithawinak kha a si (Exo 30:10, Lev 1:3-5, 4:20-21. 16:6-22)

BBBBB. Biakam Hlun chung remnak raithawinak ruahnak khaBiakam Thar zongah a um, asinain minung khamhnak letlanhnak taktak cu Jesuh Khrih thawngin a si. Khrih cu kansualnak caah a thi tiah Paul nih a ti, (1 Cor 15:3).

Remnak timi biafang nih a sawh duhmi cu, Jesuh thihnakthawngin Adam sualnak (orginal sin) lawng kha ngaihthiam siloin minung sualnak vialte kha lak dih a si tinak a si. Vawleisualnak vialte Jesuh cungah chiah a si hnuah (Mt 3:15),vailamtahnak cungah thisen chuahnak thawngin misual hna khaa kan khamh (Lev 1:1-5, Johan 19:30).

2 Corinth 5:14 ah Paul nih a chimmi cu ‘mi vialte caah mipakhat’ tiah a ti, cun, a hme 21 ah, “Kanmah ruangah,” tiah ati `han. Cun Galati 3:13 ah a chim `hanmi cu, “Kan ca ichiatserhmi i a cannak thawngkhan,” tiah a ti. Biakam Tharbaibal cang tampi hna lakah Jesuh kha raithawinak bantukin alanghtertu Baibal cang hna cu, Eph. 5:2, Johan 1:29, 36

Page 308: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

308 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

(“Tuufa” Tipil Petu Johan) le 1 Cor. 5:7 (Lanhtak Puai tuufa,Paul) hna hi an si.

Asinain, Paul nih a chimmi cu, Jesuh Jordan tiva tipil innakcu vawlei sualnak vialte caah remnak sermi a si tiah a ti. Tipilpetu Johan nih Jesuh tipil a peknak thawngin vawlei sualnakvialte kha Jesuh cungah chiah dih a si ti kha Paul nih Rom 6chungah a kan cawnpiak.

Cu pinah a chim ̀ han rihmi cu Jesuh vailam cung a thihnakcu sual biaceihnak le sual leiba chamnak caah a si a ti. Remnakthawinak cu mi vialte caah a si tiah a ti.

Jesuh thihnak nih khan Biakam hlun chung raithawinak khakan sinah a sullam a langhter. Biakam hlun chung lu cung kutchuannak le Biakam thar Jesuh tipil innak kha Pathian nawlbianing an si (Isai 53:10, Mat 3:13-17, Heb 7:1-10, 18, 1 Pet 3:21).

Biakam Thar kha Jesuh tipil innak le thihnak in a dong lo,kan khamhnak a tlinnak cu Khrih chungah tipil kan innak le athihnak ah kan thi venak hna kha a kan cawnpiak chih, (Rom6:3-7, Gal 2:19-20).

Biakam Thar nih a kan cawnpiakmi cu, vawlei sualnak vialteJesuh nih a lak nakhnga Tipil petu Johan nih tipilnak a pek i cusualnak ruangah cun vailamtahnak cungah thihnak a tuar tiah ati (Rom. 6:3-7, Gal. 2:19-20).

Jesuh tipil innak le thihnak thawngin vawlei sualnak vialtekha a tawl dih lawng si loin, Satan ̀ hawnnak chung khan a kankhamh chih i Pathian `hawnnak kha a kan pek. Cucaah Jesuhkhamhnak nih khan Pathian kan neih khawh nakhnga a kandawnkhantu sualnak kha a kan ̀ hialpiak dih cang.

Jesuh khamhnak nih khan Pathian le minung karlak ahdaihnak le remnak kha a ser`han i khamhnak le lawmhnak (Rom.5:11), nunnak (Rom 5:17-18), le luatnak kha voikhat teah achuahpi (Mat 3:15, John 1:29, Heb. 10:1-20, Eph 1:7, Col 1:

Page 309: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 309

14).

REMNAK NIREMNAK NIREMNAK NIREMNAK NIREMNAK NI

Judah mi hna caah a biapi bikmi ni cu remnak ni, thla sarihnakthla, a ni hra ni kha a si (Lev 23:27, 25:9). Tlangbawi Nganhmanh kha hmunthiang bik hmunah amah duh men paoh in lutkhawh a si lonak kha Leviticus 16 chungah kan hmuh.

Israelmi hna bantukin Biak`heng ca zongah khan remnakser kha a herh, cuticun Tlangbawi Ngan nih khangh thawinaki thah dingmi tuu lu cungah khan sualnak a chiah khawhnak laia kut a chuan lai i thawinak kha a tuah lai. Remnak ni ah cunIsraelmi hna nih an sualnak le Pathian thianhlimnak kha an ruahlai.

Hini ah hin thawinak caah hin tuu, meheh (these rawn ah anung in thlah dingmi tuu relh chih in), pa hlei hnih kha khanghthawinak caah, cun pathum kha remnak thawinak dingahPathian hmaiah chiah a si lai (Lev. 16:5-29, Num 29:7-11).Number 28:8 kan zoh i a dang tuu kha kan rel ahcun, khanghthawinak ding caah tuu 13 le remnak thawinak ding caah tuupali kha kan hmuh khawh.

Israelmi hna nih kum khat chung an sualnak caah thawinakan tuahmi ni hi a thla sarihnak thla ni hranak ni a si. Cubantukcun, vawlei cungmi vialte caah remnak ni cu Tipil petu Johannih Jesuh tipil a pek ni kha a si. Cucu misual hna caah remnakni a si (Mat. 3:15-17). Cucu remnak ni Pathian nih “tuah awk asi a timi paoh cu i tuah ko seh” (Matt. 3:15) timi tuah ni cu a si.

Page 310: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

310 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

REMNAK THAWINAKREMNAK THAWINAKREMNAK THAWINAKREMNAK THAWINAKREMNAK THAWINAK

BIAKAM HLUN AH HMANNING:BIAKAM HLUN AH HMANNING:BIAKAM HLUN AH HMANNING:BIAKAM HLUN AH HMANNING:BIAKAM HLUN AH HMANNING: A dangraithawinak hna bantukin thianternak raithawinak kha puanbikinn chungah tuah a si. Tlangbawi Ngan nih a pum kha thiangtein aa khawlh hnuah a thilthuam kha aa hruk lai i cawtum notekha sual thawinak dingah a thim lai, amah le a chungkhar caahtuukawng kha khangh thawinak ding caah a thim lai. (Lev. 16:3-4).

Tlangbawi Ngan nih thawinak i thah dingmi lu cungah akut pahnih khan a chuan lai i sualnak kha an cungah a chiah lai.Lu cung kut chuannak hi remnak ni ah hin a biapi ngaingai mia si. Kut chuannak a um lo ahcun Israelmi kum khat chung sualthawinak kha tuah khawh a si hnga lo.

Lev. 16:21 “Aaron nih a kut pahnih in meheh nung lu cunga chuan lai i Israelmi ̀ hatlonak vialte, an phungbuarnak vialtele an sualnak vialte cu a cungah cun a phuan lai i meheh lucungah cun a chiah hna lai, mi pakhat timh cia in a ummi nihkhan ramlak ah a kalpi lai.”

Aaron nih Israel mibu sin cun meheh tum pahnih sualthawinak caah tuukawng pakhat khangh thawinak caah a laklai (ahme 5). Meheh pahnih kha a lak hna lai i Bawipa hmaiahtonnak thlam innka ah cun a chiah hna lai i camcawhfung khaa khiah hna lai i pakhat cu Bawipa caah a si lai i pakhat cuAzazel caah a si lai (ramlak thlah dingah a si lai).

Bawipa caah a simi kha sual thawinak caah pek a si i, Azazelca a simi kha cu Israelmi kum khat chung an sualnak rem naksertu ah a nung in Pathian hmaiah an pek i ramlak ah khan anthlah lai (Lev 16:7-10).

Israel mi kum khat chung an sualnak vialte kha ramlak ithlah dingmi meheh lu cung kut chuannak thawngin chiah a si.

Page 311: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 311

Cu hnuah Pathian le minung karlak ah daihnak phurtu dingahramlak ah thlah a si i cuticun Israelmi hna kum khat chungsualnak cu ngaihthiam le tawl a si.

BIAKAM THAR AH HMANNING:BIAKAM THAR AH HMANNING:BIAKAM THAR AH HMANNING:BIAKAM THAR AH HMANNING:BIAKAM THAR AH HMANNING: Cu bantukinBiakam Thar chungah, tipil petu Johan nih Jesuh cu tipilnak apek (Biakam Hlun lu cung kut chuannak) i vawlei sualnak vialtekha thawi dingmi tuufa bantukin Pathian khamhnak kha atlamtlin nakhnga, a lak dih (Lev 20:22, Mat 3:15, Johan 1:29,36).

Biakam Hlun chungah, camcawh fung khiah hlanah Aaronnih amah ca le a chungkhar caah cawtum no te kha a thah (Lev.16:11). Cun Bawipa hmai i a ummi biak`heng cung meitul in akhatmi mei laknak kheng cu a lak lai i rimhmui dip tein denmiza peihnih he puanzar chungah a luhpi lai i rimhmui cu Bawipahmai i mei ah cun a paih lai, rimhmui khu nih cun biakthengcung i velngeihnak `hutdan cu a khuh i a thih sualnak hngalocaah a si lai, cun cawtum thi cu tlawmpal in a lak lai i a kutdongin vel ngeihnak ̀ hutdan a hmailei cu a theh lai, cun velngeihnak`hutdan hmaika ah cun thi cu a kutdong in voi sarih a theh lai (Lev.16:12-19).

Remnak ni ah hin thawinak i pek dingmi lu cungah Aaronnih kut chuannak tuah loin um phung a si lo, philh awk zong a`ha lo. Aaron nih a kut pahnih in meheh nung cungah a chuani Israel mi sualnak le nawlbuarnak vialte kha a cungah a chiah.Cu hnuah timh cia i a ummi pakhat nih meheh cu ramlak theseram ah a thlah. Thlahmi tuu, meheh nih cun Israelmi sualnakvialte a cungah a phurh i a donghnak ah Isarel mi aiawhtu ah athi. Cucu Biakam Hlun remnak caah thawinak an rak tuahning a si.

Cu bantukin BiakamThar ah Jesuh nih tipil a innak thawnginvawlei sualnak vialte kha ramlak i thlahmi meheh ban tukin alak dih i kan caah vailamthahnak cungah thisen thletnak le

Page 312: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

312 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

thihnak a tuar.Cucaah atu cu, sualnak vialte chungin khamhnak timi cu

Jesuh Khrih, Van Tlangbawi Ngan tipil innak le thihnak tel locun a si kho lo.Jesuh tipil innak le thihnak kha Ti le Thlarau inhrin ̀ hannak caah khamhnak tlamtlinnak caah a si.

LU CUNG KUTCHUANNAKLU CUNG KUTCHUANNAKLU CUNG KUTCHUANNAKLU CUNG KUTCHUANNAKLU CUNG KUTCHUANNAKFEHTERNAKFEHTERNAKFEHTERNAKFEHTERNAKFEHTERNAK

Sual thawinak i thah dingmi lu cungah cun a kut a chuan laii sual thawinak cu khangh thawinak hmun ah khan a thah lai,(Lev 4:29, 16:21). Lu cung kut chuannak hi Biakam Hlun chungsual thawinak lu cungah sualnak chiahning phung a si. BiakamHlun ahcun Pathian nih Puan Biakinn chungah lu cungah kutchuan in an sualnak caah remnak thawinak a rak tuahter hna.Hi nih hin Biakam Thar chung Jesuh tipil innak kha a raklanghter.

TIPIL INNAKTIPIL INNAKTIPIL INNAKTIPIL INNAKTIPIL INNAK

Tipil in ti sullam cu (1) tawl (2) vui, phum (hrin), thlarau leikam a sullam cun (3) Biakam Hlun ah an tuah bantukin, lucung kut chuan i sualnak chiahnak ti a si.

Biakam Thar ah tipil petu Johan nih Jesuh tipil a peknak achan cu vawlei sualnak vialte tawl dingah a si. Jesuh tipil innaknih khan minung sualnak vialte a lak dih i vawlei sualnak vialtekha a `awl ti kha a langhter.

Mi vialte aiawhtu le Tlangbawi Ngan tipil petu Johan nihJesuh cu tipilnak a pek i vawlei sualnak vialte kha a cungah a

Page 313: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 313

chiah. Cucu Jesuh tipil innak a chan cu a si.‘Vui, a cungah chiah’ timi thlarau lei kam sullam cu Jesuh

tipil innak tinak a si. A sullam cu sualnak vialte kha Jesuh cungahchiah a si i kan aiawh ah amah cu bia an ceih tinak a si. Jesuhnih minung a kan khamh khawh nakhnga ka sualnak kha a laki cu sualnak caah a thih kha a herh hrimhrim.

A thihnak cu kan thihnak, vawlei misual vialte thihnak a si ia thawh`hannak cu mi vialte kan thawh`hannak a si.Raithawinak a tuahnak cu misual khamhnak caah a si i tipil a innakcu mi vialte sualnak a tawl dihnak tehte khannak a si.

“Cucu atu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a rak sawhtuhi a si,” 1 Pet. 3:21 tiah kan Baibal nih a kan chimh. Jesuh tipilinnak cu minung sualnak vialte tawlnak, khamh kan hmuhnaka hmaanmi lam a si.

SUALNAKSUALNAKSUALNAKSUALNAKSUALNAK

Sualnak nih cun Pathian kha a ralchanh i a doh. Sualnakkan ti tikah hin kan nun chung vialte phungbuarnak hna le Adamsualnak kan i hrawmmi hna kha a tel dih.

Sualnak timi cu Grik holh in ‘hamartia’ ti a si. ‘Sual tuah’ timicu ‘hamartano’ti a si i a sullam cu ‘hmuitinh nganh’ tinak a si.Phundang in kan chim ahcun Jesuh zumh lo tinak a si. Biatakzumh lo le hngalh lo hi nawlngaihlonak sualnak tuah a si i Pathianzeirel lo a si.

Pathian hmaiah sualnak tuah kan duh lo a si ahcun Pathianbia kha hman tein ka hngalh le Jesuh cu kan khamhtu a si timibiatak kha ka hngalh a herh.

Pathian bia nih a chimmi thawngin Jesuh tipil innak le athihnak kha kan zumh awk a si. Pathian bia zumh lo hi sual a si

Page 314: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

314 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

i, biatak pialtak le a hmaan lomi zumhnak zumh he aa lo.Pathian nih vawlei sualnak vialte a ̀ awl dih cang ti zumh lo hi

sualnak nganpi a si tiah Baibal nih a kan chimh. Jesuh chuah nak,tipil a innak thawngin sual a `awlnak le vailam tahnak cung athihnak thawngin zungzal nunnak a kan pekmi cu kan zumh awka si. Kan sualnak chungin luatnak pek dingah Jesuh tipil a innak, athihnak le a thawh`hannak Pathian bia (Baibal) zumh lo hi sual asi.

SUAL NGAIHCHIHNAKSUAL NGAIHCHIHNAKSUAL NGAIHCHIHNAKSUAL NGAIHCHIHNAKSUAL NGAIHCHIHNAK

Minung sual ah a tlau cangmi le Pathian a kaltak cangmihna nih an thinlung in Pathian hmaiah misual si i hngalhnak anngeihnak nih cun Pathian leiah a kirter ̀ han hna, cucu sual ngaihchihnak timi cu a si.

Kan dihlak in sualnak kan tuah dih. A hmaanmi sualngaihchihnak cu; Pathian hmaiah misual ka si, ̀ hatnak ka tuah kholo, sualnak lawng kha ka nun chungin ka tuah caah hell ram ah kakal lai ti hngalh kha a si. Cupin ah,misual khamh dingah Jesuh cuvawlei ah a ra i tipil a innak thawngin kan sualnak vialte kha a lakvailamtahnak cungah a thi; ni thum hnuah a tho ̀ han timi zong khakan hngalh awk a herh. A hmaanmi sual ngaih chihnak cu mahruahnak kha hlawt in Pathian sinah kir `han kha a si (Lam. 2:38).

Sual chirnak, asiloah ngeihchihnak timi cu misual ka si tikan hngalh i, Pathian bia kan zumh hnuah, Ti le Thlarau (thisen)khamhnak lungthin dihlak tein cohlannak kha a si (1 Johan 5:6).

A hmaanmi sual ngaihchihnak cu misual ka si ti i hngalh i,Pathian Fapa Jesuh cu ka sualnak chungin a ka khamhtu a si tizumh kha a si. Kan sualnak chungin khamh kan si nakhnga le

Page 315: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 315

sualnak vialte in `awl kan si nakhnga kanmah tuahsernak inthian kan i timhnak kha ngol i Pathian hmaiah misual ka si ti ihngalh kha a herh. Jesuh nih tipil a innak le a thihnak thisenthawngin a kan pekmi khamhnak, ti le thlarau khamhnakthawng`ha biatak kha kan cohlan a herh.

Misual mi nih cun amah duhnak le ruahnak kha a hlawt lai iJesuh sinah a rak kir `han lai. Jesuh tipil innak thawngin kansualnak vialte kha a lak dih ti kan zumh khan khamh kan si lai.

Phundang in kan chim ahcun, Jesuh tipil innak, vailam tahnakcung a thihnak le thihnak in a thawh`hannak cu misual mikhamhnak caah a si. Jesuh cu taksa in kan sinah a ra i kansualnak ̀ awl dingah tipilnak le thihnak kha a in. Jesuh tipil innakle thihnak in a thawh`hannak zumhnak kha a hmaanmi zumhnakle a hmaan mi sual ngaihchihnak cu a si.

KHAMHNAKKHAMHNAKKHAMHNAKKHAMHNAKKHAMHNAK

Khamhnak timi cu, ‘Ti chung tlaknak chungin khamh,’ heaa lo. Misual ka si, ka sualnak ruangah hell tla dingmi ka si tihngalh i, Jesuh tipil innak le thihnak thawngin kan sualnak vialtechungin a kan khamh cang ti kan zumhnak thawngin khamhnak kha kan hmu.

Jesuh khamhnak, Jesuh tipil innak le thihnak zumhnakthawngin sual thiannak a ngeimi hna cu “Khamhmi, hrin ̀ hanmi,mi ding,” tiah ti an si.

Ti chungah a tla mi khamh a si bantukin, vawlei sualnakchungah a tlami hna nih Jesuh cu khamhtu ah an zumhnakthawng in khamh an si lai. Jesuh tipil innak le thihnak zumhnakthawngin le Thlarau biatak zumhnak thawngin khamh an si lai.

Page 316: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

316 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

HRINTHANNAKHRINTHANNAKHRINTHANNAKHRINTHANNAKHRINTHANNAK

Hrin ̀ hannak, voi hnih hrinnak timi cu, Jesuh tipil innak lethihnak zumhnak thawngin misual mi kha thlarau lei in khamhtinak a si.

Jesuh tipil innak le thihnak kan zumhnak thawngin thlarauin hrin`han kan si. Hrin`hanmi hna cu an sualnak vialte tawlpiakan si cang i, “Sualnak ngei loin Jesuh voi hnih rat thannak anhngak,” mi hna an si

SUALNAK CAAH REMNAkSUALNAK CAAH REMNAkSUALNAK CAAH REMNAkSUALNAK CAAH REMNAkSUALNAK CAAH REMNAk

Sual ngaihthiamnak ti zongah ti khawh a si. Ti le Thlarauthawng`ha zumhnak thawngin kan sualnak chung khan voi khatah zalak in kan thian cang caah kan sualnak khan ngaihthiamka si. Ti le Thlarau thawng`ha ka zumh ti cu Jesuh cu Pathian asi, vawlei ah minung a sinak, mi vialte khamhnak ding caahtipil a innak le a thihnak zumh kha a si ko.

Sualnak chungin mi vialte Jesuh nih tipil a innak le a thihnak zumhnak thawngin a khamh hna. Jesuh tipil innak le athihnak zumhnak thawngin sualnak vialte kha `awl a si cang.Sualnak vialte kha Jesuh cungah chiah a si cang caah mi nunglungthin chungah sualnak a um ti lo. Kan sualnak vialte Jesuhcungah tipil a innak thawngin chiah a si hnu lawngah khamhmi, ka si, miding ka si tiah kan i ti khawh.

JESUH KHRIHJESUH KHRIHJESUH KHRIHJESUH KHRIHJESUH KHRIH

JESUH:JESUH:JESUH:JESUH:JESUH: “An sualnak le sual dantatnak chungin mi vialte

(Heb. 9:28).

Page 317: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 317

khamhtu” tinak a si. Jesuh ti sullam cu mi vialte hna an sualnakchungin khamhtu tinak a si.

KHRIH: KHRIH: KHRIH: KHRIH: KHRIH: “chiti thuk” tinak a si. Pathian nih chiti a thuh hnatikah an tuah ding thil pathum a um. Cu hna cu Jesuh nih a tuahdih cang hna,

(1) Siangpahrang sinak(2) Profet sinak(3) Tlangbawi sinak hna an si.Jesuh cu Siangpahrang Profet le tlangbawi ngan zong a si.

Siangpahrang, Profet le, Tlangbawi ngan sinak rian hna khaJesuh nih a tuan. Jesuh cu khamhnak le tlanhnak kong a kancawnpiaktu Tlangbawi, Profet le Siangpahrang a si tiah kanzumh hnuah JESUH KHRIH tiah kan auh khawh lai. Tipil ainnak le a thihnak thawngin kan sualnak vialte chungin a kankhamhtu van Tlangbawi cu Jesuh kha a si.

Cucaah Jesuh a zummi hna paoh caah Jesuh cu Siangpahrang a si. A sin kan kal tikah kan sualnak kha a kan hngalhter.Sual in hrinmi nan si, na pupa hna chan in misual nan si caahPathian biaceihnak tangah nan um ti kha a kan cawnpiak.

Tipil a innak le a thihnak thawngin nan sualnak vialte khaka `awl dih cang tiah Jesuh nih a kan cawnpiak `han. Hi vialtehna hi misual kan caah a tuahmi an si.

PATHIAN FAPA CU ZEICAHDAHPATHIAN FAPA CU ZEICAHDAHPATHIAN FAPA CU ZEICAHDAHPATHIAN FAPA CU ZEICAHDAHPATHIAN FAPA CU ZEICAHDAHMINUNG AH A CAN?MINUNG AH A CAN?MINUNG AH A CAN?MINUNG AH A CAN?MINUNG AH A CAN?

Misual vialte kha an sual, biaceihnak in le hell chunginkhamh dingah minung muisam in a hun lang.

Page 318: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

318 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

JESUH CU AHODAH A SI?JESUH CU AHODAH A SI?JESUH CU AHODAH A SI?JESUH CU AHODAH A SI?JESUH CU AHODAH A SI?

Genesis 1:3 ah a chim bantukin Jesuh cu Sertu, a hmaanmiPathian, vawlei sualnak chungin misual vialte a khamhtu Pathiana si (Fil. 2:6. “Pathian sinak kha a ngei,” Johan 1:2-3, “A hramthawk tein Pathian he an um ti zeizong vialte hi Amah thawngcun a ser hna i amah thawng loin sermi zeihmanh an um lo”).Jesuh cu sertu Pathian, van le vawlei vialte (universe) uktu a si.

Sihmanhsehlaw, Jesuh khamhnak le dawtnak a cohlang lomitampi an um. Asinain mi tampi hna nih cun Jesuh an zumhnakthawngin zungzal nunnak kha an ngei. Pathian fa ah an i cangi khamhnak kha an hmu. Mi ding ah an i cang.

PATHIANNIH APATHIANNIH APATHIANNIH APATHIANNIH APATHIANNIH AFEHTERMINAWLBIACUZEIDAH A SI?FEHTERMINAWLBIACUZEIDAH A SI?FEHTERMINAWLBIACUZEIDAH A SI?FEHTERMINAWLBIACUZEIDAH A SI?FEHTERMINAWLBIACUZEIDAH A SI?

Pathian cu tuaktantu, a hmaanmi Pathian a si. CucaahNawlbia kha vawlei cungah a ser.

(1) Misual mi hna kha an sualnak chungin khamh an sinakhnga Nawlbia kha a kan pek. Nawlbia cu sual hngalhtertua s (Rom. 3:20).

(2) Nawlbia pahnihnak a kan pekmi cu Khamh zumhnakNawlbia a si. Jesuh kha khamhtu ah kan zumhnak thawng inPathian velngeihnak chungah cun a kan luhter, (Rom 5:1-2). Akan pekmi Nawlbia kha a tlin khawh nakhnga hi vawlei ahJesuh cu a ra i, tipilnak a in, vailamtahnak cungah thihnak atuar (thisen a thlet) i thihnak in a tho`han. Vawlei mi vialte khamhkan sinak lai, khamhnak Nawlbia kha Jesuh nih a ser.

Ti le Thlarau khamhnak a zummi hna caah cun Pathian nihzumhnak Nawlbia kha a fehter. Khamhnak co i Pathian fa si a

Page 319: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 319

duhmi paoh nih Pathian nih a fehtermi Nawlbia kha a zumh aherh. Cu lawnglawng cu khamhnak hmuhnak lam a si. Thlaraulei Biatak khamhnak a zummi hna caah vancung khua cu ser asi.

PATHIAN NAWLBIAPATHIAN NAWLBIAPATHIAN NAWLBIAPATHIAN NAWLBIAPATHIAN NAWLBIA(NAWLBIA PAHRA)(NAWLBIA PAHRA)(NAWLBIA PAHRA)(NAWLBIA PAHRA)(NAWLBIA PAHRA)

Nawlbia pahra hi Pathian hmaiah kan zulh awk a si. Nifatekan nunnak ah kan zulh ding Nawlbia, phungbia 613 a um.Cu hna cu “Tuah” timi le “Tuah hlah” timi an si. Kan nunnaklam a kan hruaitu an si, Pathian Nawlbia pek kan sinak cu kansualnak kan i hngalh khawh nakhnga caah a si. Pathian Nawlbiathawngin zeitluk nawl ngai lo dah kan si ti kha kan i hngalhkhawh (Rom 3:19-20).

Pathian nih Nawlbia a kan peknak a chan cu kan sualnakkan i hngalh khawh nakhnga caah a si. Pathian Nawlbia cu kanzulh khawh bal lai lo caah Jesuh kan zumh hlanah misual ka siti kha kan cohlan awk a si ko. Pathian nih a Nawlbia a zul kholomi misual kan si kha `hatein a hngalh. Cucaah a fapa Jesuhkha hi vawlei ah a vun thlah i tipilnak le vailamtahnak cung,biaceihnak kha a in.

Cucu Pathian Nawlbia a tlamtlin ning le minung san kantlaih loning hmuhsaktu a si. Pathian tlamtlinnak le thianhlimnakzong kha a Nawlbia chungah aa phuang ̀ hiam`hiam.

JESUH KAN ZUMHAWK A SI MAW?JESUH KAN ZUMHAWK A SI MAW?JESUH KAN ZUMHAWK A SI MAW?JESUH KAN ZUMHAWK A SI MAW?JESUH KAN ZUMHAWK A SI MAW?

Jesuh cu kan zumh awk a si. “Zeicahtiah vawlei cung dihlak

Page 320: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

320 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

ah hin kannih khamhnak caah Pathian nih min a pekmi midangahohmanh an um lo,” (Lam 4:12). Jesuh cu kan Bawipa lePathian a si, kan dinnak a si. Ka zum hna seh ti kha a duhmi asi caah kan zumh hrimhrim awk a si. Jesuh lawng kan khamhtua si, khamhtu dang an um lo. Amah lawnglawng hi kan khamhtucu a si. Jesuh Khrih zumhnak lawnglawng in hrin`hannak lekhamh nak kha kan co lai. Amah zumhnak thawng lawnglawngin vancung khua kan kai kho. Amah kan zumhnak thawnglawng in zungzal nunnak kan ngei kho. Cucaah Jesuh cu kanzumh hrimhrim awk a herh.

ZEICAHDAH JESUH CU KAN ZUMH AZEICAHDAH JESUH CU KAN ZUMH AZEICAHDAH JESUH CU KAN ZUMH AZEICAHDAH JESUH CU KAN ZUMH AZEICAHDAH JESUH CU KAN ZUMH AHERH?HERH?HERH?HERH?HERH?

(1) Pathian duhnak a tlin khawhnak lai(2) Kan sualnak vialte chungin khamh kan si nak lai(3) Khamh kan si i vancung pennak chung lut in zungzal

Bawipa he kan nun khawhnak lai Jesuh cu kan zumh awk a si.

MISUAL KAN SI KO BU IN JESUH KANMISUAL KAN SI KO BU IN JESUH KANMISUAL KAN SI KO BU IN JESUH KANMISUAL KAN SI KO BU IN JESUH KANMISUAL KAN SI KO BU IN JESUH KANZUM KHO MAW?ZUM KHO MAW?ZUM KHO MAW?ZUM KHO MAW?ZUM KHO MAW?

Kan zum kho lo. Paul nih Jesuh he an i ton hlan kha hngal ina chimmi bia cu, “Kei cu an lakah a sual bik ka si ko,” ti a si (1Tim 1:15). Atu lioah, mi tampi hna nih Jesuh an zumh ko bu ahmisual ka si tiah a ruatmi an um rih. Asinain, cucu a hmaanlomi a si.

Jesuh kan zumh hlan ahcun misual kan si dih taktak. Asinain,Jesuh kan zumh khan miding ah kan i cang. Paul nih Jesuh a

Page 321: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 321

ton hlan caan kha a ruah tikah keimah cu an lakah a sual bik kasi tiah a sualnak kha a phuan.

Asinain, Saul tiah rak auh mi Paul nih khan Damascus haukaah Jesuh cu a ton tikah Jesuh cu ka khamhtu a si ti kha a hngalh,a zumh i Jesuh kha a thang`hat. Cu hnuah, a nun chung vialtePathian dinnak kha tehte a khan i a phuan. Jesuh tipil innak cukan sual tawl duh ah le vailamtahnak cung a thihnak cu vawleisualnak vialte `awl duh le thenh duh ah a si tiah Paul nih aphuan.

Phundang in kan chim ahcun, Paul cu Ti le Thlaraukhamhnak thawng`ha thih tiangin a phuangtu zumhtlak Pathiansal ̀ ha a si. Paul nih, “Keimah cu an lakah a sual bik ka si ko,”tiah a chimmi kha a hrim`han hnu, Jesuh a ton hnuah, misual asi tiah a ruat sualmi mi tampi an um. Hi a chimmi hi Khrih a tonhlan a sining kha a rak si.

Asinan a taktak tiah cun Paul cu misual a si ti lo, miding aduh caan paoh ah Jesuh a tong khotu a si cang. Jesuh tipil innakle a thihnak (thisen) tlanhnak, khamhnak tawng`ha kha thihtiangin a chimtu a si. Pathian sinah a kan dinhtak cang hnuhmanh ah, a `ialmi cakuat hna nih Ti le Thlarau khamhnakthawng`ha cu a kan cawnpiak. Paul nih keimah cu an lakah asual bik ka si tiah a phuan mi hi a nun hlun hngalhnak caah aphuanmi le Pathian thang`hat a peknak caah a phuanmi a si (1Ti. 1:15).

Jesuh a zumh hnuah misual a si maw? A si lo, Hrin`hannaka ngeih hlan lawngah misual a si. Jesuh cu khamhtu ah a zumhcangka, Jesuh tipil innak thawngin vawlei sualnak vialte acungah chiah a si dih ti a hngalh cang ka, Jesuh tipil innak lethihnak a zumh cang ka, miding ah a cang colh.

“Keimah cu an lakah a sualbik ka si,” tiah Paul nih aphuannak cu Jesuh zultu hna a rak hrem lio caan kha aa hngalhi cu bantuk misual keimah hi Pathian nih a ka khamh tiah

Page 322: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

322 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

Pathian a thang`hatnak caah a chimmi a si.Aho nihdah misual tiah a ti khawh lai? Jesuh tipil innak le a

thihnak zumhnak thawngin khamhnak a comi miding hna cuaho nihdah misual tiah a ti khawh ti lai.

Jesuh khamhnak thawng`ha zumhnak thawngin Paul cumiding a si cang. Cu thawk cun, Pathian Fapa Jesuh cu khamhtua si, amah zumhnak thawngin miding kan si timi thawng`hakha a chim. Paul cu misual a si lo, a dingmi Pathian sal, zumhawk tlak tein vawlei cung mi hna sinah khamhnakthawng`ha a phuangtu a si.

Misual mi nih midang mi sinah Thawng`ha a chim kho hngamaw? Suallam a ngei lai lo. Mah nih tuah lomi cu zeitindahmiding sinak cun a chim khawh lai!

Khamh a si lomi nih zeitindah midang cu a khamh khawhhna lai! Ti lio a thiam lomi pa nih ti chungah a tlami pa khachuah dingin ti chungah a luh ahcun an pahnih in ti chungah anthi lai. Zeitindah misual mi nih cun midang cu a khamh khawhlai? Hell ram lawngah a kalpi ko hna lai. Mizaw pa nih zeitindah mizaw dang cu a khamh khawh lai? Satan nih a hlenmi panih cun zeitindah midang cu a khamh khawh hna lai?

Paul cu mi sual a rak si taktak, asinain Jesuh tipil innak lethihnak thisen a zumhnak thawngin a sualnak chung khankhamh a si i miding ah a hung cang. Cuticun Pathian sal ah ahung cang i vawlei misual hna sinah nunnak thawng`ha kha achim. Pathian dinnak thawngin misual tampi kha a khamh hna.Amah (Paul) hrimhrim kha misual a si ti lo.

Paul cu hrin`hanmi a si cang i Pathian dinnak chungah anung. Pathian dinnak chim in minung tampi Pathian sinah ahruaitu Pathian sal a si.Nawlbia thatnak si loin Pathian dinnakthawng`ha chimtu a si.

Paul cu misual a si maw? A si lo miding a si, miding a sicaah Pathian biatak phurtu ah a hung cang. Paul cu misual a si

Page 323: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 323

tiah ti hrimhrim hlah, na ti ahcun Pathian zei na ret lo le biatakna hngalh lo bia a si ko lai. Paul cu miding a si. Misual a si tiahkan ruah hrim hrim awk a si lo.

Jesuh he tonnak a ngeih hnuah misual a si ko kan ti a siahcun Jesuh kha lihchim a si kan ti bantuk a si hnga. Jesuh nihmi ding ah a ser, dinnak sal ah a ser cang.

SUAL NGAIHCHIH THLACAMNAKSUAL NGAIHCHIH THLACAMNAKSUAL NGAIHCHIH THLACAMNAKSUAL NGAIHCHIH THLACAMNAKSUAL NGAIHCHIH THLACAMNAKTHAWNGIN KAN SUALNAK THENHTHAWNGIN KAN SUALNAK THENHTHAWNGIN KAN SUALNAK THENHTHAWNGIN KAN SUALNAK THENHTHAWNGIN KAN SUALNAK THENHKHAWH A SI MAW?KHAWH A SI MAW?KHAWH A SI MAW?KHAWH A SI MAW?KHAWH A SI MAW?

Thla kan camnak le kan sual kan i ngaihchihnak thawnginkan sualnak kha thenh le ̀ awl a si lai lo. Zeicatiah khamhnak lethanhnak cu kanmah tuah khawhmi a si lo. Kan sualnak chungina zungzal kan thian khawh nakhnga Jesuh tipil innak le a thihnakkha kan zumh a herh. Jesuh cu Pathian a si ti kan zumh a herh.Kan sualnak vialte ̀ awl dingah Jesuh nih tipilnak a in i, nunnakthar pek dingah vailamtahnak cungah thihnak le, thisen chuahtiang a tuar tiah a zummi hna paoh cu a hmaanmi khamhnakkha pek an si, khamhnak taktak kha an co.

Nifate kan sualnak kha sual ngaihchihnak he thlacamnakthawngin kan thenh kho lai maw? Kan thenh kho lai lo. Kannun chung sualnak vialte kha a luancia kum 2000 lioah Jesuhnih tipil a innak thawngin a laak dih cang. Jesuh tipil innak levailamtahnak cung a thihnak thawngin kan sualnak vialte khavoi khat ah za lakin zungzal thianter dih a si cang. Kan caahraithawimi tuu ah a cang i kan sualnak vialte kha a kan ̀ awlpiakdih hnuah cu sualnak man caah cun vailam cungah a nunnak apek.

Hrin `hannak kan ngeih hnuah sualnak kan tuahmi hmanh

Page 324: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

324 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

kha tipil innak khamhnak cerhtiput chungah ̀ awl dih a si cang.Jesuh cu kan khamhtu a si i, kan nun chung sualnak kan tuahmivialte kha a laak dih. Hi vawlei ah a ra i “kan caah” (Matt. 3:15)tipilnak a in i kan sualnak vialte i lak in Pathian nih tuah awk asi a timi paoh kha a tlamtlinh dih cang. Tipil a innak thawnginkan sualnak vialte kha a laak dih cang.

Jesuh tipil innak nih a chim duhmi cu “`awl, thenh” tinak asi. Kan sualnak vialte kha Jesuh tipil a in ah khan a cungahchiah a si caah, a kan `awlpiak, thenhpiak dih caah sualnakchung khan a kan luatter cang.

Tipil innak ti a sullam cu “hnim, pil lakin hnim, vui” tinak asi. Kan sualnak vialte Jesuh cungah chiah a si caah misual kancaah a thi. Jesuh tipil innak thawngin kan sualnak vialte kha acungah chiah a si ti a zummi paoh zungzal in an thiang cang.

Kan sualnak vialte a luancia kum 2000 lioah Jesuh nih alaak dih ti zumh kha a hmaanmi zumhnak a si. Kan sualnakvialte Jesuh nih a `awl dih cang ti kha philh hna hlah u sih.

A hmaanmi zumhnak le Thlarau khamhnak a sullam cu kansualnak kha Jesuh sinah ratpi i hi ka sualnak zong hi na `awlchih ko lo maw tiah ti i amah kha zumh le thang`hat kha a si.

Kan sualnak ̀ awl ding le laak dih dingah Jesuh cu vawlei aha ra i tipilnak a in, vailamtahnak cungah thihnak a tuar i ni thumhnuah thihnak in a tho `han.

Cuticun kan khamhtu ah a hung cang. Jesuh tipil innak azum i an sualnak `awlpiak a simi hna cu lunglawmmi an si.Jesuh nih tipil a innak thawngin kan sualnak vialte kha a laakdih ti zumhnak ngeih kha a hmaanmi zumhnak cu a si.

Page 325: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 325

ROM 8:30, ROM 8:30, ROM 8:30, ROM 8:30, ROM 8:30, “CUCAAH A THLEIDANMI“CUCAAH A THLEIDANMI“CUCAAH A THLEIDANMI“CUCAAH A THLEIDANMI“CUCAAH A THLEIDANMIHNA CU PATHIAN NIH A KAWH HNA IHNA CU PATHIAN NIH A KAWH HNA IHNA CU PATHIAN NIH A KAWH HNA IHNA CU PATHIAN NIH A KAWH HNA IHNA CU PATHIAN NIH A KAWH HNA IA KAWHMI HNA CU AMAH HE KHANA KAWHMI HNA CU AMAH HE KHANA KAWHMI HNA CU AMAH HE KHANA KAWHMI HNA CU AMAH HE KHANA KAWHMI HNA CU AMAH HE KHANA REMTER HNA, CUN AHMAH HE AA REMTER HNA, CUN AHMAH HE AA REMTER HNA, CUN AHMAH HE AA REMTER HNA, CUN AHMAH HE AA REMTER HNA, CUN AHMAH HE AREMTER MI HNA CU A SUNPARNAKREMTER MI HNA CU A SUNPARNAKREMTER MI HNA CU A SUNPARNAKREMTER MI HNA CU A SUNPARNAKREMTER MI HNA CU A SUNPARNAKZONG KHA A HRAWMH HNA,”ZONG KHA A HRAWMH HNA,”ZONG KHA A HRAWMH HNA,”ZONG KHA A HRAWMH HNA,”ZONG KHA A HRAWMH HNA,” TIAH TIAH TIAH TIAH TIAHBAIBAL NIH A TI. HI NIH HIN DUHSAHBAIBAL NIH A TI. HI NIH HIN DUHSAHBAIBAL NIH A TI. HI NIH HIN DUHSAHBAIBAL NIH A TI. HI NIH HIN DUHSAHBAIBAL NIH A TI. HI NIH HIN DUHSAHTEIN THIANTERNAK A CHIM DUHNAKTEIN THIANTERNAK A CHIM DUHNAKTEIN THIANTERNAK A CHIM DUHNAKTEIN THIANTERNAK A CHIM DUHNAKTEIN THIANTERNAK A CHIM DUHNAKA SI MAW?A SI MAW?A SI MAW?A SI MAW?A SI MAW?

Hi nih hin duhsah tein thianternak a chim duhmi a si lo.Baibal thiam tampi le phungchimtu tampi nih “Jesuh a zummihna paoh cu duhsah tein an i thleng lai i taksa (pumsa) in sisehthlarau in siseh an dihlak in thianter an si,” tiah an cawnpiakhna. Cucu mi tampi nih an zumh.

Asinain a taktak kan ti ahcun, minung nih an lungthin a hakchin lengmang ti an i hmu. An upa deuhdeuh i an lungthinsualnak kha a karh deuhdeuh ve. Zeitindah duhsat tein cunthianternak cu kan ngeih khawh lai?

“Duhsah tein thianternak,” timi bia hi Pathian nih a huatbikmi asinain Satan nih a hmaan duh ngaingaimi a si. Sualnakkongah zeihmanh hnahnawhnak kan ngeih lo ahcun miding kasi tinak a si. Zeicahtiah Jesuh nih tipil a innak thawngin kansualnak vialte kha a kan ̀ awlpiak cang.

Jesuh nih kan sualnak vialte a laak dih i a kalpi dih cang tikan zumhnak thawngin miding kan si. “Thianternak” timi asullam cu, “A thiangmi si, a thiangmi ah i can,” tinak a si. Athiangmi si dingah mah tein i zuam cu biatak zumh lo kha a si.

Duhsah tein thianternak timi hi kanmah thlarau lei duhnak

Page 326: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

326 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

in a chuakmi a si. Biaknak kip nih hin thianternak timi bia hi anngeih dih cio. Kannih Jesuh a zumtu hna nih cun thianternaktimi a biafang kha biapi tuk ah kan ruah awk a si lo.

Jesuh kan zumhnak thawngin duhsah tein thianter mi kan silo. Thlarau khamhnak thawng`ha, Jesuh tipil innak le thihnakkan zumhnak thawngin voi khat ah za lakin thianter kan si,miding kan si. Jesuh tipil innak le thihnak thisen zumhnakthawngin hrin`hannak a hmumi hna cu miding taktak an si.

SUAL PHUANNAK NIH SUALNAK ASUAL PHUANNAK NIH SUALNAK ASUAL PHUANNAK NIH SUALNAK ASUAL PHUANNAK NIH SUALNAK ASUAL PHUANNAK NIH SUALNAK ATHIANTER LAI MAW?THIANTER LAI MAW?THIANTER LAI MAW?THIANTER LAI MAW?THIANTER LAI MAW?

Kan sualnak kan phuan ruangah kan sualnak chungin kanthiang lai lo. Sual phuannak nih sualnak kha a tlauter lo. AsinainTi le Thlarau thawng`ha zumhnak nih khan kan sualnak chungina kan thianter lai. Jesuh tipil innak le thihnak thisen kan zumhnakthawngin kan sualnak kha an lo lai. Zeicahtiah Jesuh tipil innakle thihnak nih khan kan sualnak vialte chungin a kan thiantercang. Cucu Jordan tiva tipil a innak thawngin kan sualnak vialtea tawlnak, Jesuh thlarau lei in a kan khamhnak thawng`ha a si.

Sual phuannak cu Pathian Nawlbia cohlannak kha a si,asinain tlanhnak cu Jesuh tipil innak le thihnak kan zumhlawnglawng khan pek kan si.Jesuh tipil innak le thihnak cu mivialte an sualnak chungin a khamhtu hna biatak a si. Khamhnakkan hmuhmi hi kan sualnak kan i phuan ruangah si loin vawleisualnak vialte a la khotu Jesuh tipil innak kan zumh ruang tu aha si. Vailamtahnak cungah thihnak a tuarmi cu misual kan sinina laakmi sual dantatnak caah a si.

Cucaah, kan khamhnak taktak cu Jordan tiva tipil innak levailamtahnak cung thihnak thisen ah a um. Kan sualnak chungin

Page 327: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 327

kan thian cu kan sualnak a ̀ awltu Jesuh kan zumh ruangah a si.Sual phuannak thawngin khamh kan si lai tiah Thawng`ha achimmi an um ahcun Pathian khamhnak taktak an hngal rih lotinak a si.

Cucaah Jesuh nih a kan khamhnak, tipil a innak le a thihnakthisen kha kan zumh hrimhrim awk a si.

Kan sualnak Pathian sin kan phuannak thawngin khamh kansi tiah ruat hrimhrim hlah. Kan sualnak nih hell ram ah a kanthlak lai ti kha philh hlah.

Asinain kan sualnak a tawltu Jesuh tipil a innak le a thihnakkan zumhnak thawngin kan sualnak vialte kha `awl a si cangcaah Pathian hmaiah miding kan si ti kha hngal zungzal. Culawnglawng cu kan sualnak chungin khamh kan sinak lam a si.Jesuh tipil innak le a thihnak thisen kan zumhnak thawngin kansualnak vialte kha voi khat ah za lakin ̀ awl a si timi kha hngalhna u sih (1 Jn. 5:4-8).

Kan sualnak kan i phuan paoh ah kan sualnak kha hlohpiaka si lo. Sual phuannak thawngin kan sualnak ngaihthiam a si nati ahcun hell ram ah na tla ko lai. A hmaanmi thawng`ha khazum hna u sih law kan lungthin sualnak vialte hna kha `awl lehlohpiak a si ko lai. Na thluak menmen in zum hlah, na lungthindihlak in zum law na sualnak chung khan a zungzal na luat kolai.

A HMAANMI THAWNG~HA CU ZEIDAHA HMAANMI THAWNG~HA CU ZEIDAHA HMAANMI THAWNG~HA CU ZEIDAHA HMAANMI THAWNG~HA CU ZEIDAHA HMAANMI THAWNG~HA CU ZEIDAHA SI?A SI?A SI?A SI?A SI?

Voi khat kan zumhnak thawngin kan sualnak vialte chungina kan luatter khotu thawng`ha kha a hmaanmi thawng ̀ ha cu asi.

Page 328: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

328 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

Pathian thawng`ha cu thawnnak a ngeimi a si. Pathianthawng`ha bia cu “Leiba a cham kho lomi, misual kan caahJesuh nih leiba a kan champiak,” ti a si. Pathian thawng`ha hi`hawnnak hmual a ngei ka tinak a sullam cu, kan sualnakruangah a thi ding, hell ram kal dingmi le biaceihnak ing dingmikan si ko nain kan sualnak vialte a kan tawlpiak dihnak lai,Pathian Fapa Jesuh nih a nunnak raithawinak ah aa pek caah asi.

Jesuh cu hi vawlei cungah a ra i Jordan tiva ah tipil a innakthawngin vawlei sualnak vialte kha aa laak i, kan sualnak vialtechung khan a zungzal in a kan thianter cang.

Tipil a innak le vailamtahnak cung a thihnak thawngin kansualnak vialte kha a lak dih i cu sualnak man cu a kan pekpiakcang. Tipil a innak le a thihnak thisen thawngin vawlei sualnakvialte kha a ̀ awl dih, a thenh dih cang. Cucu a hmaanmi thawng`ha cu a si.

A hmanmi thawng`ha cu Jesuh vawlei ah a rat i tipil a innakle vailamtahnak cung a thihnak thisen a zummi paoh cu a khamhhna ti zumhnak hi a si.

1 Johan 5:6, “A rami cu Jesuh Khrih hi a si, tipil a innak Tile a thihnak Thi he a rami a si. Ti he lawng a ra lo, Ti he Thi hea ra. Cun cucu biatak a si ti kha Thlarau hrimhrim nih tehte akhan, zeicahtiah biatak cu Thlarau kha a si.”

ZEICAHDAHVAILAMTAHNAKCUNGAHJESUHZEICAHDAHVAILAMTAHNAKCUNGAHJESUHZEICAHDAHVAILAMTAHNAKCUNGAHJESUHZEICAHDAHVAILAMTAHNAKCUNGAHJESUHZEICAHDAHVAILAMTAHNAKCUNGAHJESUHA THIHA THIHA THIHA THIHA THIH

Tipil a innak thawngin aa laakmi kan sualnak ruangah Jesuhcu a thi. Sual dantatnak chungin kan luat khawhnak lai Jesuhnih a nunnak kha kan sualnak caah a pek. Kan sualnak leiba a

Page 329: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 329

kan champiak, zeicahtiah sual man cu thihnak a si.Kan hngalh khawhmi cu kan sualnak vialte laak dingah Jesuh

cu Jordan tiva ah tipilnak a ing timi hi a si. Kan sualnak ruangahvailamtahnak cungah a thi timi kha kan zumh awk a herh.

Jesuh cu vailamtahnak cungah thlai a si hlanah tipilnak ingloin rak um sehlaw, vailamtahnak cungah thi loin rak um sehlaw,kan sualnak cu a tang ko hnga. Cucaah Jesuh tipil innak lethihnak cu kan zumh hrimhrim awk a si. Zeicahtiah Jesuh cuPathian Fapa, tuufa kan sualnak vialte a `awltu, a nungmiraithawinak petu a si.

Jesuh cu Pathian Fapa a si, vawlei sualnak vialte laak dingahtipilnak a in, kan sualnak ruangah vailam cungah thihnak a tuarti kha kan zumh awk a si. Kan sualnak vialte a lak nakhngaJesuh nih tipilnak a in i, kan sualnak vialte chungin le cu sualdantatnak chungin luatter i a kan khamhnak lai vailamtahnakcungah a nunnak a pek.

JESUH TIPIL A PETU TIPIL PETUJESUH TIPIL A PETU TIPIL PETUJESUH TIPIL A PETU TIPIL PETUJESUH TIPIL A PETU TIPIL PETUJESUH TIPIL A PETU TIPIL PETUJOHAN KHA AHODAH A SI?JOHAN KHA AHODAH A SI?JOHAN KHA AHODAH A SI?JOHAN KHA AHODAH A SI?JOHAN KHA AHODAH A SI?

Pathian nih Moses sin in Nawlbia le tlanhnak caah thawinakkha a kan pek. Cucaah kan sualnak le palhnak caah remnak khakan ser khawh. Pathian nih Moses unau Aaron kha TlangbawiNgan si dingin a thim cucaah Israelmi hna kum khat chung ansualnak vialte kha thianter a sinak lai remnak ni, ni hranak ni, thlasarihnak thla ah Aaron nih khangh thawinak a tuah (Lev 16).

Pathian nih fiang tein a chim `han rihmi cu, Remnak ni ahraithawinak cu Aaron tefa hna lawnglawng nih tuah khawh asi lai tiah a ti. Pathian nih Israelmi hna an sualnak caah remnaka serter hna ning cu Aaron le a tefa hna nih an kut kha thawi

Page 330: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

330 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

dingmi satil cungah an chuan lai i Israelmi sualnak vialte kha acungah an chiah hnuah thawinak kha an tuah lai. Cuticun Is-rael mi hna an sualnak cu Pathian nih a rak ngaihthiam hna.Cucu Pathian nih kan caah a sermi remnak Nawlbia a si.

Jesuh cu mi vialte khamhtu a si tiah Pathian nih fiang tein a kanhngalhter cang. Tipil petu Johan cu Aaron tefa a sinak BiakamThar ah kan hmuh. A hnu bik Biakam Hlun Tlangbawi Nganzong a si. Pathian profet tipil petu Johan mi vialte kan aiawhtu lekan Tlangbawi Ngan a simi nih misual khamh dingah a rami PathianFapa, Jesuh kha tipilnak a pek i, cu tipil a peknak thawngin kansualnak vialte kha a cungah a chiah dih (1 Cha. 24:10; Luke 1:5;Matt. 11:11-13).

Mi vialte sualnak cu Johan nih Jesuh cungah a chiah dihcaah mi vialte nih thluachuahnak kan hmu. Johan cu mi vialteaiawhtu, Jesuh cungah sualnak a chiatu Pathian sal a si.

Tipil petu Johan cu Pathian thlahmi, mi vialte aiawhtu le mivialte Tlangbawi Ngan a si. Jesuh rat hlan thla ruk ah Pathiannih thlahmi lamkaltu, bia phurtu a si. Jesuh cu vawlei sualnakvialte a kalpitu Pathian tuufa a si. Tipil petu Johan cu vawleisualnak vialte kha kut chuan in Jesuh cungah a chiatu TlangbawiNgan a si. Tipil petu Johan cu Pathian sal a si.

JESUH TIPIL INNAK JORDAN TIVAJESUH TIPIL INNAK JORDAN TIVAJESUH TIPIL INNAK JORDAN TIVAJESUH TIPIL INNAK JORDAN TIVAJESUH TIPIL INNAK JORDAN TIVA

Jordan tiva cu thilnung zeihmanh um lonak Rili thi chungah khulrang in a lut i, a luangmi a si. Rili thi hi rili dang nakintam piin a niam deuhnak hmun ah a ummi a si. Cucaah rili thi ticu khua zeihmanh ah a luang kho lo. Rili Thi chungah cun tisaram zong an nung kho lo Cucaah cun Rili Thi tiah kawh a si.

Tipil petu Johan nih Jesuh cu thihnak tiva (Jordan tiva) ah

Page 331: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 331

tipilnak a pek. Hi nih a chim duhmi cu mi vialte lungthin chungahsualnak a ngei lomi dah ti lo cu a donghnak ah an sualnakruangah zungzal dantatnak an tong lai tinak a si.

Cucaah Jordan tiva cu sual tawlnak tiva, misual thihnak tivati a si. A tawinak in kan chim ahcun vawlei sualnak vialte ̀ awla si dihnak tlanhnak tiva, Jesuh tipil a innak tiva, vawlei sualnakvialte Jesuh cungah chiah a sinak tiva a si.

NI KHAT CA SUAL THAWINAK CUNI KHAT CA SUAL THAWINAK CUNI KHAT CA SUAL THAWINAK CUNI KHAT CA SUAL THAWINAK CUNI KHAT CA SUAL THAWINAK CUZEIDAH A SI?ZEIDAH A SI?ZEIDAH A SI?ZEIDAH A SI?ZEIDAH A SI?

Nifate sualnak caah raithawinak a um. Ni khat chung sualnakcaah thawinak pek dingah, tuu, meheh, cawtum a siloah lailengkha sualnak a tuahtu pa nih puan biakinn chungah a van i putlai i a cungah a kut a chuan lai i a sualnak kha a lu cungah cuna chiah lai. Cucu ni khat chung sual thawinak kongah Pathianpekmi nawlbia (phung) a si (Lev 3:1-11).

KUM KHAT CA SUAL THAWINAK CUKUM KHAT CA SUAL THAWINAK CUKUM KHAT CA SUAL THAWINAK CUKUM KHAT CA SUAL THAWINAK CUKUM KHAT CA SUAL THAWINAK CUZEIDAH A SIZEIDAH A SIZEIDAH A SIZEIDAH A SIZEIDAH A SI

Israelmi hna kum khat chung an sualnak caah kum khat ahvoi khat raithawinak a um. Meheh lu cungah khan TlangbawiNgan nih a kut a chuan lai i Israelmi hna kum khat chung sualnakvialte kha voi khat ah zaalak in meheh cungah cun a chiah lai(Lev 16:1-34).

Ni khat chung sualnak le kum khat chung sualnakraithawinak cu Pathian tuufa Jesuh Khrih nih tipil a innakthawngin vawlei sualnak vialte kha a laak i vailamtahnak cungah

Page 332: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

332 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

a tlamtlinh dih cang.

A HMUN ZUNGZAL MI RAITHAWINAKA HMUN ZUNGZAL MI RAITHAWINAKA HMUN ZUNGZAL MI RAITHAWINAKA HMUN ZUNGZAL MI RAITHAWINAKA HMUN ZUNGZAL MI RAITHAWINAKCU ZEIDAH A SICU ZEIDAH A SICU ZEIDAH A SICU ZEIDAH A SICU ZEIDAH A SI

Jesuh zumhnak thawngin voi khat ah zaa lakin vawlei sualnakvialte caah remnak ser tinak a si. Jesuh cu Pathian Fapa le zungzala nungmi Bawipa a si caah, zungzal cain vawlei sualnak vialtekha a laak dih. Zeitindah kan sualnak cu a zungzal cain a laak?

(1)Minung pumsa in hrin a sinak thanwgin;(2) Jordan tiva ah Tipil petu Johan nih tipil a peknak

thawngin;(3)Vailamtahnak cungah biacaihnak a innak thawngin.Pathian Fapa Jesuh cu taksa in vawlei ah a ra i, kan sualnak

vialte a laaknak lai tipil petu Johan nih Jordan tiva ah tipilnak apek. Mi vialte kan sualnak chung in zungzal a khamh hna naklai vailamtahnak cungah thihnak thisen kha a in. (Lev. 16:6-22,Mat 3:13-17, Johan 1:29, Heb 9:12, 10:1-18).

TLANHNAK HI VOI KHAT AH ZALAKTLANHNAK HI VOI KHAT AH ZALAKTLANHNAK HI VOI KHAT AH ZALAKTLANHNAK HI VOI KHAT AH ZALAKTLANHNAK HI VOI KHAT AH ZALAKIN MAW PEK KAN SI DUHSAH TEININ MAW PEK KAN SI DUHSAH TEININ MAW PEK KAN SI DUHSAH TEININ MAW PEK KAN SI DUHSAH TEININ MAW PEK KAN SI DUHSAH TEINDAH PEK KAN SI?DAH PEK KAN SI?DAH PEK KAN SI?DAH PEK KAN SI?DAH PEK KAN SI?

Tlanhnak cu voi khat ah zaa lakin pek kan si. Zeicahtiah voikhat tipil innak thawngin voi khat ah zaalak in kan sualnakvialte kha Jesuh nih a laak dih i, voi khat ah zaalak in biaceihnaka in. “Atu cu hi ti hin si ko seh. Pathian nih tuah awk a si a timipaoh cu i tuah ko seh,” tiah Jesuh nih a ti, (Mat. 3:15).

Johan 1:29 ah tipil petu Johan nih a chimmi cu “Zohhmanh

Page 333: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 333

u, Pathian fuufa vawlei sualnak a kalpitu khi,” tiah a ti. Johan19:30 ah Jesuh nih a chimmi cu, “a dih cang” ti a si.

“Cun a thawh ̀ han i, Pathian, nangmah nih tuah seh ti na kaduhmi tuah awk ah ka ra, a ti. Cuticun Pathian nih raithawinakhlun vialte kha a hlawt hna i Khrih raithawinak khan a thlenhna. Jesuh Khrih nih Pathian duhmi kha a tuah caah voi khatah za lakin amah aa pum a pekchanhnak thawngin kannih cukan sualnak in a kan thenh cang. Judah tlangbawi hna nih cun,dirhmun in an rian kha ni fate an tuan lengmang i raithawinakan pekchanh tawnmi kha voi tampi an pekchanh lengmang.Sihmanhselaw hi raithawinak nih hin sualnak kha a thenh khotaktak lo. Asinain Khrih nih cun raithawinak kha sualnak caahvoi khat a ser i cucu zungzal ca in a za ko. Cu hnuah Pathianorhlei kam ah khan a thu. Cuka ahcun Pathian nih a ral kha akelamh i a ser hna ding can kha a hngak ko. Voi khat raithawinakin an sualnak thenhpiak a simi hna cu zungzal ca in a tlingmi aha ser hna. Cun Thiang Thlarau zong nih tehte a khannak kha akan hngalh ter. A hmasa bik ah, hmailei can ah annih he kantuah laimi biakamnak cu hihi a si. An lung chungah ka Nawlbiakha ka chiah hna lai i, an ruahnak cungah ka tial hna lai a ti.Cun a thawh ̀ han i, an sualnak le ̀ hatlonak kha kaa cinken ti lailo a ti fawn. Cucaah annih cu ngaihthiam an si hnu ahcun ansualnak thenhnak ding ca i raithawinak kha a herh ti lo,” Heb.10:9-18. Jesuh tipil innak le thihnak thawngin vawlei sualnakvialte kha tlanh a si cang.

SUALNAK MAN CU ZEIDAH A SI?SUALNAK MAN CU ZEIDAH A SI?SUALNAK MAN CU ZEIDAH A SI?SUALNAK MAN CU ZEIDAH A SI?SUALNAK MAN CU ZEIDAH A SI?

Sual man cu thihnak a si. Sualnak vialte hi Pathian hmaiahbiacaih a si lai i, cu sual biacaihnak man cu thihnak a si lai. An

Page 334: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

334 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

sualnak ngaihthiam an sinak lai Israel mi hna nih dotla mehehin Pathian hmaiah raithawinak an tuah lai. Zeitintiah cawtumthi le meheh thi nih cun sualnak kha a hlo kho taktak bal lo(Heb. 10:4).

Cucaah mi vialte kan sualnak chungin a kan chuahtu dingtuu kha Pathian nih a khaan. Sualnak vialte a lu cungah chiah asinak lai Johan nih a lu cungah a kut a chuan i, cu sualnak caahcun thihnak tiang a in.

Jordan tiva tipil a innak le a thihnak thawngin kan sualnakvialte Jesuh nih a laak dih. “Zeicahtiah sualnak man cu thihnaka si. Sihmanhsehlaw Pathian laksawng cu zungzal nunnak a sii cu nunnak cu kan Bawipa Jesuh Khrih he aa pehtlaimi nunnaka si,” (Rom 6:23).

Sual man cu thihnak a si konain Jesuh nih a kan dawt nakkha vailamtahnak cung a thihnak thawngin a langhter i, vawleimisual vialte caah zungzal nunnak laksawng kha a kan pek.

ZEICAAHDAH VAILAMTAHNAKZEICAAHDAH VAILAMTAHNAKZEICAAHDAH VAILAMTAHNAKZEICAAHDAH VAILAMTAHNAKZEICAAHDAH VAILAMTAHNAKCUNGAH JESUH THIH A HERH?CUNGAH JESUH THIH A HERH?CUNGAH JESUH THIH A HERH?CUNGAH JESUH THIH A HERH?CUNGAH JESUH THIH A HERH?

Jesuh a thihnak cu tipil a innak thawngin a laakmi vawleisualnak man pek awkah a si. Minung hi hell ramah a thi dingmikan si. Asinain Jesuh nih a kan dawt caah tipil innak kha acohlan i tipil a innak thawngin kan sualnak vialte kha a laak ikanmah khamhnak dingah vailamtahnak cungah thihnak a tuar.

Kan sualnak le hell ram chungin a kan khamhnak lai, Jesuhnih a nunnak kha raithawinak ah a pek. A thihnak cu mi vialtesualnak leiba chamnak caah asi. Sualnak, thihnak, biacaihnakle dan tatnak chungin a kan khamhnak lai vailam cungbiaceihnak ah a nunnak a pek, cun vawlei sualnak vialte laak

Page 335: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 335

dingah tipilnak kha a in.Jesuh thihnak cu Jordan tiva i tipil a innak thawngin a laakmi

sualnak ruang ah a si. Mi dingmi bantukin a kan nunter ̀ hannaklai thihnak in a tho ̀ han.

JESUH KAN ZUMHNAK THAWNGINJESUH KAN ZUMHNAK THAWNGINJESUH KAN ZUMHNAK THAWNGINJESUH KAN ZUMHNAK THAWNGINJESUH KAN ZUMHNAK THAWNGINZEIDAH KAN HMUH?ZEIDAH KAN HMUH?ZEIDAH KAN HMUH?ZEIDAH KAN HMUH?ZEIDAH KAN HMUH?

(1) Kan sualnak vialte chungin khamh kan si i miding ahkan i cang (Rom 8:1-2).

(2) Pathian laksawng Thiang Thlarau le zungzal nunnak khakan hmu (Lam. 2:38, 1 Johan 5:11-12).

(3) Pathian fa sinak kha kan ngei, (Johan 1:12).(4)Pathian pennak le vancung pennak luhnak nawl kha kan

ngei (Biathlam 21-22).(5) Pathian thuachuahnak kan hmu (Efe. 1:3-23).

ZEIRUANG CAHDAH JESUH KANZEIRUANG CAHDAH JESUH KANZEIRUANG CAHDAH JESUH KANZEIRUANG CAHDAH JESUH KANZEIRUANG CAHDAH JESUH KANZUMH A HERH?ZUMH A HERH?ZUMH A HERH?ZUMH A HERH?ZUMH A HERH?

1. Pathian duhnak a tlin khawh nakhnga.2. Sualnak chungin khamh kan sinak lai.3. Khamh kan si i vancung pennak chung luh i zungzal in

Bawipa he kan nun khawhnak lai, Jesuh cu kan zumh a herh.A kan khamhtu, Jesuh kan zumh lo ahcun hell ram ah a tla

dingmi misual kan si. Jesuh lawnglawng hi hell chungin a kankhamh khotu khamhtu taktak cu a si. Jesuh lawnglawng ahmaanmi khamhtu a si caah khamhnak kan si khawh nakhngakan zumh hrimhrim a herh.

Page 336: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

336 FIANTERNAK CAAH CHAPMI

- Jesuh a zummi hna le an sualnak chungin khamh a simihna cu an thih tikah khuazei ahdah an kal lai? Vancung ah.

- Jesuh a zum lomi hna le an sualnak chungin tlanh a silomi hna cu an thih tikah khuazei ahdah an kal lai? Mei le kaatin a alhmi tili, hell ram ah.

- Pathian tuu cu ahodah an si? Jesuh tipil innak le thihnakzumhnak thawngin Thlarau khamhnak a hmumi hna.

(Jn.10:16) Hi tuurun chung i a um lomi tuu dang a ummihna cu meheh an si. Zeicahtiah an duhmi paoh kha aa zumh,misual an si. Pathian tuu hna cu Jesuh tipil innak le thihnak azummi hna an si.

A HMAANMI PATHIAN KHRIHFABUA HMAANMI PATHIAN KHRIHFABUA HMAANMI PATHIAN KHRIHFABUA HMAANMI PATHIAN KHRIHFABUA HMAANMI PATHIAN KHRIHFABUCU ZEIDAH A SI?CU ZEIDAH A SI?CU ZEIDAH A SI?CU ZEIDAH A SI?CU ZEIDAH A SI?

Jesuh tipil innak le thihnak zumhnak thawngin Khrihchungah thianter mi hna le tlanhmi hna, miding mi hna an ikhawmh i Pathian an thang`hatnak hmun kha Pathian Khrihfabucu a si (1 Cor. 1:2). Efesa 4:5, nih Pathian Khrihfabu kong a`ialning ah cun, “Bawipa pakhat lawng a um, zumhnak pakhatlawng a um, tipil innak pakhat lawng a um, Pathian cu pakhatlawng a si i amah cu mi vialte pa a si,” tiah a zummi hna umnakhmun a si.

BIBLE CHUNG KAL SUALMI HNA CUBIBLE CHUNG KAL SUALMI HNA CUBIBLE CHUNG KAL SUALMI HNA CUBIBLE CHUNG KAL SUALMI HNA CUBIBLE CHUNG KAL SUALMI HNA CUAHODAH AN SI?AHODAH AN SI?AHODAH AN SI?AHODAH AN SI?AHODAH AN SI?

Zumhnak hmaanlo (kal sualmi) hna cu Jesuh a zum ko naina lungthin chungah sualnak a ngeimi hna kha an si. Titus 3:11

Page 337: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

FIANTERNAK CAAH CHAPMI 337

“Cubantuk mi cu an ruahnak a hmaan tilo ti kha an hngalh i anpalh ti cu an sualnak nih khan fiang tein a langhter ko.”

Kan sualnak vialte kha Jesuh nih tipil a innak thawngin alaak dih. Asinain kal-sualmi hna nih cu thawng`ha cu an zumlo, Pathian nih a kan pekmi tlanhnak thawng`ha kha an zum lo.Kal- sualmi nih cun khamhnak kha an hlawt i misual kan si tiahan ti.

Jesuh a zum ko nain misual ka si ti ruahnak a ngeimi khaPathian nih kalsual (zumhnak hman lo) tiah a ti hna. (Titus 3:11). Kal sual na si le si lo kha i ruat ve tuah. Jesuh Khrih nazum ko nain sualnak ka ngei ko tiah na ruah ahcun Ti le Thlarauthawng`ha, Thlarau biatak kha na thei rih lo tinak a si.

Jesuh na zum ko nain misual ka si, tiah na ruah rih a si ahcunPathian fa na silonak kha na langhter a si, Ti le Thlaraukhamhnak thawng`ha kha zei ah na rel lo tinak a si. Cucaahkalsual (zumhnak hman lomi) na si tinak a si. Pathian hmaiahmisual ka si tiah na phuan i, tehte na khaan ahcun na zumhnakkha biatak tein na ruah hrimhrim awk a herh.

Jesuh nih na sualnak vialte a kalpi dih, a laak dih ko ahcunzeitindah misual cu na si khawh ti lai? Jesuh nih na sual leibaan champiak cang hnuah zeicahdah na sual man leiba cu chamna timh rih. Na sual leiba pek naa zuam rih ahcun kalsual na si.Jesuh a zum ko nain hrinthannak a ngei lomi hna cu kalsual ansi. Pathian biatak kha kan hngalh awk a si. Pathian nih vawleisualnak vialte a laak dih cang caah a khamhnak kha zeirel lo ina um ahcun, mi kalsual na si ve ko lai.

Misual ka si tiah a timi kha mi kalsual an si. Pathian na zumko nain misual ka si tiah na ti ahcun mi kalsual na si. Kalsual nasi nakhnga lo, Jesuh tipil innak le a thihnak kha a pahnih tein nazumh awk a herh.

Jesuh tipil innak le a thihnak thisen na zumh veve hnalawngah khamh na si lai.

Page 338: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

336 BIAHALNAK LE LEHNAK

THEIHTLEI (3)THEIHTLEI (3)THEIHTLEI (3)THEIHTLEI (3)THEIHTLEI (3)

BIAHALNAK LEBIAHALNAK LEBIAHALNAK LEBIAHALNAK LEBIAHALNAK LE

LEHNAKLEHNAKLEHNAKLEHNAKLEHNAK

Page 339: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?
Page 340: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

338 BIAHALNAK LE LEHNAK

BIAHALNAK LEBIAHALNAK LEBIAHALNAK LEBIAHALNAK LEBIAHALNAK LELEHNAKLEHNAKLEHNAKLEHNAKLEHNAK

Biahalnak 1:Biahalnak 1:Biahalnak 1:Biahalnak 1:Biahalnak 1: Cauk na ka kuatmi kha ka rak rel i,Cauk na ka kuatmi kha ka rak rel i,Cauk na ka kuatmi kha ka rak rel i,Cauk na ka kuatmi kha ka rak rel i,Cauk na ka kuatmi kha ka rak rel i,Jesuh tipil innak kong he pehtlai in na ruahnak kha kaJesuh tipil innak kong he pehtlai in na ruahnak kha kaJesuh tipil innak kong he pehtlai in na ruahnak kha kaJesuh tipil innak kong he pehtlai in na ruahnak kha kaJesuh tipil innak kong he pehtlai in na ruahnak kha karak hngalh. Jesuh tipil innak, thihnak le thawh `hanrak hngalh. Jesuh tipil innak, thihnak le thawh `hanrak hngalh. Jesuh tipil innak, thihnak le thawh `hanrak hngalh. Jesuh tipil innak, thihnak le thawh `hanrak hngalh. Jesuh tipil innak, thihnak le thawh `hannak le kan tipil innak aa pehtlaihnak na cawn piaknak le kan tipil innak aa pehtlaihnak na cawn piaknak le kan tipil innak aa pehtlaihnak na cawn piaknak le kan tipil innak aa pehtlaihnak na cawn piaknak le kan tipil innak aa pehtlaihnak na cawn piakning na hun ka chim kho hnga maw?ning na hun ka chim kho hnga maw?ning na hun ka chim kho hnga maw?ning na hun ka chim kho hnga maw?ning na hun ka chim kho hnga maw?

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: Heb 6:2 chungah a `ial bantukin, “Tipil innakzumhnak” tha `ein kan ruah hmasa a herh. Baibal ningin tipilinnak hi phunthum a um. Sual ngaihchihnak caah Johan tipilpeknak, tipil petu Johan nih Jesuh tipil a peknak, le kanmahtipil innak ti a si.

Kanmah tipil innak cu Jesuh tipil innak kan zumhnaklanghternak caah a si. Jesuh nih tipil a innak thawngin kansualnak vialte kha a laak i, cu sualnak caah cun vailamtahnakcungah remnak ser dingah a thi ti kan zumhnak kan langhternakcaah tipil kha kan in. Cucu zumtu kan sinak hmelchunhnakpakhat a si. Mat 3:15. “Atu cu hitihin si ko seh, zeicahtiahPathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh,” timisuallam hi atu cu na hngalh cang lai. Hika ah “Hitihin” tiah atimi sullam cu, mi vialte aiawhtu, Tipil petu Johan nih tipil apeknak thawngin vawlei sualnak vialte Jesuh nih a laak dihtinak a si.

Cucu Satan kut chungin khamh kan sinak lai Pathiankhuakhan mi le timhtuah mi a si. Kan sualnak le palhnak vialtekha Jesuh cungah chiah dih a si (Isai. 53:6) i, a dinnak kha akan pek. “A dinnak” timi cu Grik in “dikaiosune” ti a si i a

Page 341: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 341

sawh duhmi cu “`hatnak le dinnak,” ti a si. Chim duhmi cu lucung kut chuannak thawngin Jesuh nih tling te le ding tein vawleisualnak vialte a laak dih tinak a si.

Jesuh tipil innak, thihnak le thawh`hannak kan zumhnakthawngin khamh kan si (Rom. 2:29) Thlarau cuarpar tannaknih khan kan lungchung sualnak vialte kha a kan thenhpiak dihcang. Cucaah Peter nih a thawh hna i, “Nan dihlak in, pakhathmanh bau loin, nan sualnak khan i mer tuah u, nan sualnakkha ngaihthiam na si nakhnga nan sualnak khan i mer u lawJesuh Khrih min in tipilnak ing tuah u, cun Pathian laksawngThiang Thlarau kha nan hmuh lai,” Lam. 2:38, tiah Penticos niah a chimh hna.

Jesuh min zumhnak thawngin misual mi hna nih an lungthinchung sualnak, sual ngaihthiamnak kha an hmuh lai. A min ti asullam cu zeidah a si? “A mi hna kha an sualnak chungin akhamh hna lai” (Mat. 1:21), tinak a si. Jesuh ti sullam cu a mihna an sualnak chungin khamtu tinak a si. Kan sualnak chunginzeitindah Jesuh nih a kan khamh? Tipil a innak le vailamtahnakcung a thihnak thawngin a kan khamh.

Jesuh zultu hna nih thawng`ha an chim tikah Jesuh tipil innakle thihnak sullam kha fiang tein an hngalh i, a zummi paoh khatipilnak an pek ve hna. Cubantuk cun, kan lungthin in kan zumhmi Jesuh tipil innak le thihnak lenglei i langhternak caah tipilnakkha kan in. Tipil kan in ah khan “Bawipa tipil na innak thawnginka sualnak kha na laak i, ka caah na thi, keimah khamh dingahthihnak in na thawh ̀ han caah kaa lawm,” tiah kan phuan kha asi. Johan nih Jesuh tipilnak a pek bantukin kan nih zong Jesuhtipil innak le a thihnak kan zumhnak langhternak ah Pastor nihtipilnak a kan pek. Khrihfa hmasa hna zong kha sualngaihthiamnak le tlanhnak thawng`ha an zumh hnuah anzumhnak langhternak caah tipilnak kha an in.

Tipil innak hi a biapi ngaimi a si nain tuah ding hrimhrim ti

Page 342: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

342 BIAHALNAK LE LEHNAK

phun in a phung i ngeih ding cu a si lo. Tipil innak hi khamhhmuhnak ding caah a si lo. Khamhnak a hmu mi hna lawng nihan tuah ding a si. Jesuh Khrih tipil innak le thihnak zumhnaklawnglawng in khamh kan si.Khrih he i pehtlaihnak chungahtipil nan ing tiah Baibal nih a kan ti, (Rom. 6:3, Gal. 3:37).

Zeitindah Jesuh chungah cun tipilnak cu kan in khawh lai?Jesuh tipil innak zumhnak thawngin a si kho lai. Kan nun hlunkha Khrih he vailamtahnak cungah thahnak thawngin Jesuh hekan i pehtlai kho. Jesuh nih tipil a innak thawngin kan sualnakkha a laak i, a thihnak cu kanmah sualnak le palhnak ruangah asi. Cucaah kan minung sinak le kan sualnak vialte kha Khrihhe vailamtahnak cungah thah a si cang caah kan sualnak lepalhnak vialte chungin khamh kan si cang.

Jesuh tipil innak le thihnak aa hrawmmi hna cu athawh`hannak zong an i hrawm ve lai. Jesuh thihnak ah a thimihna cu a thawh`hannak ah an tho `han ve lai. A thawh`hannakcu thihnak in kan thawh`hannak lawng si loin hrin`hannak akan petu, a thiangmi ah a ka sertu, Pathian hmaiah sualnak ngeiloin a kan um tertu a si.

Tipil a innak thawngin Jesuh nih kan sualnak a laak ti kanzumh lo ahcun, a thihnak le a thawh`hannak cu pakpalawng asi lai i kan khamhnak caah tha`hnemnak a ngei lai lo. Jesuh nihtipil a innak thawngin kan sualnak vialte a laak dih tiah a zummihna paoh nih vailamtahnak cung a thihnak le a thawh`hannakkha an i hrawm i khamhnak le hrin`hannak kha an hmu lai.Asinain, Jesuh cungah sualnak a chia duh lomi hna, Jesuh nihsualnak vialte a laak dih ti a zum lomi hna cu Jesuh a thihnak lea thawh`hannak he khan pehtlaihnak an ngei lo.

Nu le va cu `hitumhnak puai an tuahnak thawngin a phungningin a ummi nu le va (nu le va taktak) an si ti kan hngalhbantukin zumtu hna tipil innak zong hi zumtu kan sinaklanghtertu a si. Lenglei a langmi zumtu hna tipil innak hi chunglei

Page 343: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 343

i a ummi a lang kho lomi zumhnak langhtertu a si. Pathianhmaiah Jesuh tipil innak le thihnak kan zumhnak kan phuankhan kan zumhnak kha a hung thawng deuh ngaingai.

Jesuh tipil innak a biapitning sullam ka hngalh lo zongahkhamh ka si ko lai tiah ruahnak ngei hrimhrim hlah. Tipil petuJohan nih Jesuh tipil a peknak a sullam taktak na hngalh loahcun khamhnak na hmu kho lai lo. Jesuh tipil innak ka zumhlo zongah khamh ka si ko lai timi zumhnak cu Satan hlennak asi kha philh hlah. Jesuh tipil innak kan zumhnak thawngin sualngaihthiamnak kha kan hmu. Kanmah tipil innak kan zumhnakruangah si loin, Jesuh tipil innak kan lungthin in kan zumhnakthawngin vancung pennak chungah kan lut lai.

Biahalnak 2:Biahalnak 2:Biahalnak 2:Biahalnak 2:Biahalnak 2: Nifate sualnak ka tuah ko bu ah Nifate sualnak ka tuah ko bu ah Nifate sualnak ka tuah ko bu ah Nifate sualnak ka tuah ko bu ah Nifate sualnak ka tuah ko bu ahzeitindah a dingmi ka si ka ti khawh lai?zeitindah a dingmi ka si ka ti khawh lai?zeitindah a dingmi ka si ka ti khawh lai?zeitindah a dingmi ka si ka ti khawh lai?zeitindah a dingmi ka si ka ti khawh lai?

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: Minung kan si caah hrin kan si in kan thihtiang sualnak kha kan tuah lengmang. Cucu zeiruang ahdah asi kan ti ahcun kan lungthin chungah sualnak a khah caah a si.Cucaah, “A dingmi pakhat hmanh an um lo, pakhat taktakhmanh an um lo,” tiah Rom. 3:10 nih a ti. Cun Paul nih Pathianhmaiah a phuanmi cu, “Krih Jesuh cu misual mi hna khamhawk ah vawlei ah a ruang tum, timi hi a hmaanmi le cohlanawk a tlakmi le zumh awk bia a si. Keimah cu an lakah a sualbikka si ko,” tiah a ti (1 Tim. 1:15).

“Sihmanhselaw atu cu nawlbia he i pehtlaihnak thawngin sihleng lo tein Pathian he i pehtlaihnak lam kha kan caah a hungawng i cu lam cu Nawlbia le profet hna nih a hman tiin tehte ankhanmi lam kha a si. Cu lam, Pathian he i remnak lam cu JesuhKhrih zumhnak thawngin a si i Jesuh Khrih a zummi hna capaoh ah a si dih. Ahohmanh i thleidan ding a si lo. Zeicahtiah

Page 344: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

344 BIAHALNAK LE LEHNAK

mi vialte cu kan sual dih cio ko i Pathian sunparnak kha kanbau dih cio ko. Sihmanhsehlaw, kannih a kan tlanhtu JesuhKhrih thawngin Pathian nih a vel cu a lak tein a kan pek i amahPathian he cun a kan remter,” (Rom. 3:21-24).

Pathian “dinnak” ti a sullam cu Jordan tiva ah Tipil petuJohan nih Jesuh cu tipilnak a pek tinak a si. Johan nih tipil peka timh ah khan Jesuh nih a chimmi cu, “Atu cu hitihin si ko seh,zeicahtiah Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah koseh,” tiah a ti (Mat 3:15). Mi vialte aiawhtu tipil petu Johan nihJesuh kha tipilnak a pek i vawlei sualnak vialte kha Khrih cu aphurh ter. A thaizing ah Johan nih cun Jesuh cu a sin i a rat khaa rak hmuh i “Zohmanh u, Pathian tuufa, vawlei sualnak a kalpitukhi! tiah a ti,” (Johan 1:29).

Hika ah vawlei sualnak timi nih a chim duhmi zeidah a si?A chim duhmi cu vawlei cungah minung hmasa bik Adamsualnak in vawlei cung a hnu bik minung sualnak tiang kha asi. Jesuh nih kan sualnak vialte kha tipil a innak thawngin alaak dih cang i voikhat ah zaalak in raithawinak a tuah. Cucaahkannih cu thianter kan si. Pathian kan zumh khan thianter kansi i nihin tiang thianter kan si, hmailei zongah a zungzal thianterkan si ko lai. A liannganmi Pathian nih cun vawlei hi a hramthokin a donghnak tiang a hmuh khawh dih (Heb. 10:10).

Jesuh tipil innak kha a luancia mi kum 2000 hrawng a si konain minung nih vawlei hramthok in a dongh tiang sualnak kantuahmi kha a laak dih. Cucaah, vailamtahnak cung a thih hlanah a chimmi cu “a dih cang,” ti asi (Johan 19:30). Aluanciakum 2000 hrawng lioah khan vawlei sualnak vialte a laak i, cusualnak cu a tawl khawh nakhngavailamtahnak cungah thihnakkha a in.

Taksa dermi kan si caah khamh kan si hnuah sualnak khakan tuah tawn. Asinain Jesuh nih tipil a innak, a lu cungah kutchuannak thawngin kan sualnak vialte kha a laak dih cang i a

Page 345: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 345

kan tlanh cang. Cucu Pathian khamhnak le dinnak tlamtling cua si.

Jesuh nih hmailei ah kan sual lai dingmi sualnak kha rak ilaak hlah sehlaw ahohmanh nifate sualnak chung khan tlanhkan si hnga lo, “Zeicahtiah sualnak man cu thihnak a si,” (Rom6:23). Esau le Jacob kha an nu paw chung i an rak um lio,chiatnak le `hatnak an tuah hlan ah khan Pathian nih miphunpahnih si dingah a `hen hna i Jacob cu ka dawt i Esau cu kahuat tiah a ti, “upa u cu a naupa sal a si lai,” tiah Bawipa nih ati, Genesis 25:23.

Minung hi kan nun chung cu misual si dingah khaukhih kansi. Asinain Pathian nih kan sualnak kha a rak hngalh cang caahtipil a innak thawngin voi khat ah zaalak in a kan ̀ awlpiak cang.Cucu a kan dawt ruangah a si. Kannih cu zaangfahnak caan ahkan nung cang. Profet Isaiah nih, Isai. 40:2 “Jerusalem khua micu lunglawmhnak pe hna u law, cu can an in cu a za cang i atucu an sualnak kha ka ngaihthiam cang hna a ti tiah chim hna u.An sualnak ruangah a za in dan ka tat cang hna,” a ti. Sual salkan tannak chung cun Jesuh tipil innak le thihnak thawng`hanih a kan luatter cang. Cucaah cu thawng`ha a zummi hna paohcu sualnak chungin khamh an si lai cu hihi a si: An lung chungahka Nawlbia kha ka chiah hna lai i an ruahnak chungah ka `ialhna lai a ti. Cun aa thawh `han i, “An sualnak le an thatlonakkha kaa cinken ti lai lo, a ti fawn. Cucaah an nih cu ngaihthiaman si hnu ah cun an sualnak thenhnak ding ca i raithawinak khaa herh ti lo.” (Heb. 10:16-18).

Vawlei sualnak vialte kha Pathian nih Jesuh thawngin bia aceih cang i, ̀ awl a si dih cang caah ni fate kan sualnak ruangahPathian nih bia a kan ceih ti lai lo.

Cucaah, kan nunnak ah sualnak tuah ko hmanh u sihlaw adingmi bantukin Bawipa ratnak caan cu kan hngak. Sualnakkan ngei ti lo, zeicahtiah Pathian bia kan zumhnak thawngin

Page 346: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

346 BIAHALNAK LE LEHNAK

thiamcoter kan si cang.

Biahalnak 3:Biahalnak 3:Biahalnak 3:Biahalnak 3:Biahalnak 3: Johan tipil innak (sual ngaihchihnak Johan tipil innak (sual ngaihchihnak Johan tipil innak (sual ngaihchihnak Johan tipil innak (sual ngaihchihnak Johan tipil innak (sual ngaihchihnaktipil innak) cu zeidah a si?tipil innak) cu zeidah a si?tipil innak) cu zeidah a si?tipil innak) cu zeidah a si?tipil innak) cu zeidah a si?

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: Tipil petu Johan cuMalakhi nih a rak chimchung bang, Jesuh hlan ah thla 6 tuan in a ra mi le Biakam hlunprofet hnu dung bik Pathian sal pa a si.

Ka sal Moses phungbia kha philh hlah u, Israelmi vialte nava pek hna lai, tiah Horeb tlang i ka timi nawlbia lecawnpiaknak hna kha phlih hna hlah u, A lain a ngan i tih a nungmi ni,Bawipa ni cu a phak hlan ah, nan sihah Prafet Elijah kha ka rakthlah lai. Ram cu chiatserh awkah ka rat sual nak hnga lo,amahnih cun pale hna cu an fale hna he a remter hna lai i an fale hnacu an pale hna he a remter hna lai (Mal. 4:4-6).

Jesuh chuahlio ah khan,Israel mi hna nih Pathian bia ralchanhin ramdang mi Pathian (sia sal) kha an rak biak. Pathian biakinn cu ning cang lo in chawleh chawhrawl nak ah an rak hman.Jesuh Khrih kong hi Moses nawlbia leProfet hna nih an rakchim chung mi a si. Nawl bia cu sualnak hngalhter tu le hmuhsaktu a si (Rom. 3:20). Nawl bia chung ah aa tial bang in Pathianral chanh in thil tuah hi sual a si.

Ca hlun chung ah mi pakhat nih nawl a buar tikah a sualngeihthiamnak ding caah dotla satil kha puan biak inn ah a rakput i cu lu cung ah cun a kut kha a chuan hnu ah a thah i cuticunPathian he an i rem than. Cun, tlangbawi nih a thi kha a laak laii biak theng kiah a theh lai i a taaang mi kha biak theng tuangah a thah lai.

Sihmanhselaw Israel mi hna nih rel cawk lo sualkhanghthawinak an tuah mi thawng in an sual nak khan luatnak an hmu kho lo. Cucaah Pathian nih lanhtak ni kha a zungzal

Page 347: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 347

cain a tuah piak hna. Cuticun Pathian nih thla sarih thla, ni hranak ni ah khan kum khat chung an sual nak in a khamh hna. Cuni ah cun tlangbawi ngan Aaron nih meheh pahnih kha a laak ipakhat cu Pathian caah, cun a dang pakhat cu sual khangh thawinak caah a pek chanh. A kut pahnih kha Pathian ca i a pekchanh mi lu cung ah a chuan i Israel mi hna kum khat chung ansualnak kha a khinh. Cun Aaron nih cu meheh cu a thah hnu aha thi kha velngeihnak thutden hmai ah voi sarih a theh.

Hmun thiang chung i a rian aa lim hnu ah a dang pakhatkha a pek chanh than. Cu lu cung ah cun a kut a chuan i Israelmi hna i kum khat chung an sual nak kha a phuan. Cuti cunkumkhat chung an sual nak khan khamh an si i cu satil cu a tlakmi pa nih these ram car ah a thlah.Hi phung lawng lawng hinIsrael mi hna nih kum khat chung an sualnak in luatnak an hmuhkhawh.

Sihmanhselaw Cahlun chung nawl bia ning in ngeihthiamnak cu a tlam a tlin kho lo i kum khat voi khat tuah mi tu hi atlam a tling deuh.Hi hi thiltha rat lai nak muithlam a si (Messiahdin fel nak) Heb. 10:1. Israel mi hna nih mi khamhtu Jesuhkhrih kha an rak hngah lo caah ram dang mi pathian (sia sal) tukha Cahlun chung i profet hna bia ral chanh in an rak biak.

Cucaah Pathian nih Israel mi hna hrimhter than ding ah le,amah sin kirter than ding ah tipil petu Johan a rak thlah hmasanak cu a si.Johan nih Jesuh tipil a pek hlan ah hin Israel mi hnacu Judea ram these rawn ah ngeihchih nak tipil a pak hna.

Johan tipil pek nak nih aa tinh mi cu Jesuh zumhnak ding lehngah nak ding hi a si. Mi khamhtu nih a lu cung kut chuannak in vawlei sualnak vialte cu a laak dih hnu ah a mi hna ansualnak chung in luat ter nak ding caah vailam tah a si tiah acawn piak hna.Jesuh a ra lai i a tling lo mi khanghthawinakaiah a pum hrim hrim kha a pek lai i tipil a in nak thawng in kansual nak vialte a laak dih lai, do tlak lo nak zeihmanh a ngei lo

Page 348: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

348 BIAHALNAK LE LEHNAK

mi khanghthawi nak in Israel mi hna nih luatnak an hmuhbang in le lucung kut chuan nak le Ca hlun chungkhanghthawinak phung ning in an thah bang tiah a ti.

Israel mi hna cu Johan sinah sual chirnak tipil an ing.“Ngeihchih” ti sullam cu “lung thin tak te he Bawipa sin kir” tinak a si. Ca hlun chung nawl bia cu an thei ko nain Johan sinahan ra i ruah channak ngei lo mi an si an i thei ko nain an thihtiang in sualnak an tuah peng. Tuahser that nak thawng in vancung pen nak luh khawh a si lo zia an theih i van cung kutka aong tu, an sual nak vialte a tawl piak tu Jesuh Khrih leiah anlung thin tak te in an i mer.

Jahan nih Israel mi hna tipil a pek ning hna cu hi ti hin a si.Ni fate an sualnak a hngalhter hna, a ngeihchihter hna itlangbawi ngan,mi aiawh tu a si mi sin i tipil a ing mi JesuhKhrih lei ah a mer ter hna.Hi hi Baibal ning in a hmaam mi sualngeihchih nak a si.

Johan nih hi ti hin a ti hna. Nan sualnak nan i ngeihchihcang ti hngalh nak ah kei nih cun ti in tipil bnak kan pek hna;sihmanhselaw ka hnu i a ra lai ding mi pa nih cun Thiang thlarau le Mei in tipil nak an pek hna lai. Amah cu kleimah nak intampi in a mgan deuh; kei cu a keden putu hmanh ah ka tlak lo(Matt. 3:11) Johan nih mi pi lungthin cu vawlei sualnak a kal pi tu Jesuhleiah a merter hna (Jhn. 1:29). Jesuh cu vawlei sualnak kal pilai ruah ah vailam cung ah thih nak a tuar. Cu ti cun Jesuh nihJohan hmang in dinfel nak lam kha a kan hmuh sak (Matt. 21:32).

Biahalnak 4:Biahalnak 4:Biahalnak 4:Biahalnak 4:Biahalnak 4: Khamhnak ding caah Jesuh tipil innak Khamhnak ding caah Jesuh tipil innak Khamhnak ding caah Jesuh tipil innak Khamhnak ding caah Jesuh tipil innak Khamhnak ding caah Jesuh tipil innakhngalhnak hi a herh hrimhrim ko tinak nih hin Jesuhhngalhnak hi a herh hrimhrim ko tinak nih hin Jesuhhngalhnak hi a herh hrimhrim ko tinak nih hin Jesuhhngalhnak hi a herh hrimhrim ko tinak nih hin Jesuhhngalhnak hi a herh hrimhrim ko tinak nih hin Jesuhvai lamtahnak cung a thihnak kha pakpalawng ah avai lamtahnak cung a thihnak kha pakpalawng ah avai lamtahnak cung a thihnak kha pakpalawng ah avai lamtahnak cung a thihnak kha pakpalawng ah avai lamtahnak cung a thihnak kha pakpalawng ah a

Page 349: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 349

canter tiah na ruat maw?canter tiah na ruat maw?canter tiah na ruat maw?canter tiah na ruat maw?canter tiah na ruat maw?

BialehnakBialehnakBialehnakBialehnakBialehnak: Jesuh tipil innak le vailam tahnak cung a thihnakkha a biapitning aa khat. A thihnak nakin tipil a innnak a biapideuh asiloah tipil a innak nakin a thihnak a biapi deuh tiah kanti kho lo. Pakhat kha biapi deuh in pakhat kha a biapi lo deuhhlei lo. Asinain, atu lio Khrihfa tampi hna nih a vailamtahnak athihnak lawng kha an hngalh caah a poi ngaingai. Jesuh vailamtahnak cung a thihnak thawngin sual ngaihthiam kan si tiah anruah, asinain a taktak ti ah cun vailamtahnak cung a thihnakthawngin vawlei sualnak kha a la lo. Johan nih tipil a peknakthawngin vawlei sualnak vialte kha Jesuh cungah a chiah caahvailam tahnak cung a thihnak cu kan sualnak vialte biaceihnakcaah a si.

Jesuh vailam cung a thihnak lawng zumh i a tipil innak zumhlo cu, lu cung kut chuannak tuah loin Pathian sin raithawinakpek bantuk a si. Thawinak ah thah dingmi cungah kut chuanloin raithawinak tuah cu a phung ning a si lo caah Pathian nih acohlang lo. Pathian nih Moses kha a auh i tonnak paun biakinnchungin khan hitihin bia a chimh, “A pekchanhnak cu cawrunchungin a si ah cun, a tum do a tlami kha pek a si; Bawipahmaiah amah a si nakhnga tonak thlam innka ah cun a pek lai,amah nih khangh thawinak sa a lu cungah cun a kut a chiah laii amha caah remnak tuahnak caah cohlanpiak a si lai” (Lev. 1:3-4).

Pathian cu a dingmi a si. Kan sualnak `awl a sinak lai adingmi le a hmaanmi Nawlbia kha a ser. Nawlbia ningin raithawinak kan tuah tikah kan sualnak kha ngaihthiam a sinak laiBawipa nih kan raithawinak kha a cohlan.

Asinain, mi tampi hna nih an ruah palh bikmi cu; Pathian cudawtnak a si caah, Jesuh cu kan khamhtu a si tiah kan phuan ikan zumh ahcun khamh kan si ko tiah an ruah. Baibal nih,

Page 350: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

350 BIAHALNAK LE LEHNAK

“Bawipa min a au mi paoh cu khamhnak an hmu lai,” (Lam. 2:21, Rom 10:13) tiah a ti lio caan ah, “Bawipa Bawipa tiah, a katimi paoh in vancung pennak chung ah an lut dih lai tinak a silo. Sihmanhsehlaw vancung khua i a um mi ka Pa nih tuah hnaseh ti a duhmi a tuah mi lawnglawng kha an lut lai,” (Mat. 7:21) tiah a ti ̀ han ve hoi.

Jesuh cu khamhtu a si ti kan hngalh khawh nakhnga Pathiannih a sermi khamhnak Nawlbia kha kan hngalh a herh. Jesuhzumhnak lawnglawng men in khamh si kho sihlaw kan Baibal,biakam hlun chung raithawinak kong ̀ ialmi le a phung lo ningina rungmi nunning hmaan lonak kong ̀ ialmi kha pakpalawng lesullam ngei lo an si ko lai (Mat. 7:21).

Asinain khuarauhhar le a tlingmi Pathian khamhnak lam cufiang tein kan Baibal ah ̀ ial a si. Leviticus a ngan 3, 4 chungahfaing tein kan hmuh khawhmi cu sual thawinak i thah dingmicungah misual pa nih a kut kha a chuan lai i a sualnak kha acungah a chiah lai. Cun a thah lai i sual thawinak le daihnakthawinak a tuah tikah a thi hna kha a theh hna lai. Kut chuannaktuah loin raithawinak tuahmi le dotla lomi raithawnak ah thahnaknih khan remnak le sual ngaihthiamnak a tuah kho lo.

Biakam Hlun bia hi Biakam Thar bia he aa khat ceu mi an si(Isai. 34:16). Biakam hlun chung raithawinak i thah dingmi lucungah kut chuannak le Biakam Thar chung Jesuh Jordan tivatipil innak kha a khatmi, aa tlukmi an si. Johan nih tipilnak pekatimh lio ah Jesuh nih a chimmi cu, “Atu cu hi ti hin si ko seh,Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah ko seh tiah a ti.”Mat. 3:15, (Atu cu hitihin si ko seh, thatnak dinnak) dihlak tuahcu kan caah aa tlakmi a si ko tiah a ti).

Hika ah “dinnak dihlak” (all righteousness) timi nih a chimduhmi cu, “Dinnak le thatnak,” ti a si. A sullam cu mi vialtehna sual thawinak ding caah Jesuh nih a nunnak a pekmi cu ahmaanmi le a tlingmi a si tinak a si. Pathian nih Biakam Hlun

Page 351: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 351

chungah a rak sermi lu cung kut chuannak phunglam bantukinvawlei cung sualnak vialte Jesuh cungah chiah a sinak lai Johannih Jordan tiva ah lu cung kut chuan in tipil a pek ning zongkha a hmaanning le aa tlakning in a si ko.

Jesuh tipil innak zumh loin a thihnak lawng kan zumh ahcunJesuh thihnak kha pakpalawng bantuk a si hnga. Zeicahtiahkan sualnak a cungah chiah ta loin raithawinak ah thah bantuka si hnga. Cu nih cun a chuahter dingmi cu a thisen kha a thianglo (cohlan awk tlak a si lo) kan sualnak kha ̀ awl khawhnak thilti khawhnak a ngei lo tinak a si hnga (Heb 10:29).

Cucaah, Tipil petu Johan nih lu cung kut chuan in tipil apeknak thawngin kan sualnak vialte kha Jesuh cungah a chiahdih timi kan zumh a si ahcun kan lungthin sualnak vialtethenhnak dingah Khrih thisen kha sullam a ngei lai. Ti le Thihe a rami Pathian Fapa Jesuh a zummi hna cu vawlei teitu an sitiah Jesuh zultu Johan nih a chim. Jesuh cu Ti he lawng a ra lo,Thi he lawng zong a ra lo, Ti he Thi he a ra (1 John 5:4-6).

Jesuh nih Baibal chungah amah kong a tialmi kha Mosesthok in profet tiang a zultu hna kha hrilh fiah hna i BiakamHlun chung raithawinak cu keimah hi ka si tiah a hmuhsakhna. David nih a chimmi cu “Hika ah hin ka um ko; keimahcawnpiaknak ding caah na chiahmi cu nawlbia cauk chungahan um ko.” tiah a ti (Sam. 40:7; Heb.10:7).

Cu ruangah, Jesuh tipil innak nih vailamtahnak kha biapingai ah a chiah. Jesuh tipil innak hi a taktak ti ahcun PathianThawng`ha vailamtahnak sullam a tlintertu a si. Jesuh tipil innakle a sunglawi mi a thisen um lo cun khamhnak kan hmuh khawhlo zia zong kha a kan cawnpiak. Khamhnak timi nih a chimduh mi cu, Jesuh tipil innak le vailam tahnak cung a thihnakkan zumhnak thawngin le Thlarau thilpek kan cohlannakthawngin sual ngaihthiamnak kan hmu tinak a si (1 Johan 5:8;Lam. 2:38).

Page 352: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

352 BIAHALNAK LE LEHNAK

Biahalnak 5:Biahalnak 5:Biahalnak 5:Biahalnak 5:Biahalnak 5: Ti le Thlarau Thawng`ha kha fiang Ti le Thlarau Thawng`ha kha fiang Ti le Thlarau Thawng`ha kha fiang Ti le Thlarau Thawng`ha kha fiang Ti le Thlarau Thawng`ha kha fiangdeuh dingin na van kan chim kho hnga maw?deuh dingin na van kan chim kho hnga maw?deuh dingin na van kan chim kho hnga maw?deuh dingin na van kan chim kho hnga maw?deuh dingin na van kan chim kho hnga maw?

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: A lengah thim kan thlau ahcun kan thlaunakhmunah khan thim cu kan kawl ko lai. Inn chunglei a ceu deuhcaah tiin na thim thlaumi cu inn chunglei na kawl ahcunnihchuak a si ko lai. Asinain, nihin Khrihfabu ah mi tampi hnacu thim inn lenglei ah thlau ko nain inn chunglei a ceu deuh aitiah in chungah a kawlmi an um.

Tipil petu Johan nih Jesuh tipil a peknak a chan le tiin tipilkan innak a sullam kha an hngal lo nain, hi a biapi ngaingai mihngalh zong an i zuam lo. Thimfang tlau hmuh duh ahcun kanthlaunak hmun kha kan kawl a herh. Biatak kha hngalh kanduh taktak ah cun kan ruahnak hlun kha kaltak silaw Jesuh tipilinnak a sullam kha tha tein ruat hna u sih. Zeiruang ah dahzultu hna nih Jesuh tipil innak kha biapi ngaingai ah an rakchiah? Zeicahtiah Jesuh sin in an hmuhmi, vawlei cung khuazakip ah an phuanmi Ti le Thlarau Thawng`ha, biathli a si caaha si.

“Jesuh nih cun, biatak kan chimh, ahohmanh Ti le Thlarauin hrin a si lo ahcun Pathian pennak chungah cun a lut kho lailo,” tiah a ti (Johan 3:5). Jesuh Khrih cu tipil a innak Ti le athihnak Thi he a rami a si tiah kan Baibal nih a kan cawnpiak (1Johan 5:6). Thisen timi a sullam cu vailam tahnak, ti a si. Cu asi ah cun, Ti ti a sullam zeidah a si? Tipil petu Johan nihzeicahdah Jesuh cu tipilnak a pek? zeicahdah, “Atu cu hitihinsi ko seh, Pathian nih tuah awk a si a timi paoh cu i tuah koseh,” tiah tipil a in lai ah khan a ti? (Mat. 3:15).

Ti le Thlarau le Jesuh tipil innak Thawng`ha hi hngal u kanduh hna. Jesuh nih a Zultu hna sinah a rak pek, chimh mi Ti leThlarau kong thawng`ha fianternak cu hitihin a si. Zultu hnanih Thawng`ha an rak chim ah biapi bik ah an rak chiahmi cu

Page 353: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 353

Jesuh tipil innak hi a si. Paul nih a chimmi cu “Ka rak hmuhmikha nannih kan pek chin hna i cucu a biapi ngaingai mi a si.Cucaah zeidah a si tiah, Ca Thiang chungah a rak i `ial bangkhan Khrih cu kan sual nak caah a thi, cun CaThiang chungthiamthiam ah aa ̀ ial rih bantukin an vui i ni thumnak hnuah atho than,” tiah a ti (1 Cor 15:3-4).

Ca Thiang chungah a `ial bantukin Khrih cu kan sualnakruangah a thi ti a sullam cu zeidah a si? Hihi Biakam Hlun in asi. Biakam Hlun biakamnak le phuannakning bang kan caahKhrih cu a thi. Hebrew 10:1, “Nawlbia cu, a ra ding mi thil ̀ hamui thlam ceu a rak si,” tiah a ti. Leviticus 1:3-5 chung iraithawinak ah a herhmi Nawlbia kan zoh hmanh lai. Misualmi nih a sualnak ngaihthiam a si nakhnga khanghthawinak atuah tikah thil pathum a tuah ding, a tlinh ding a um.

1. Thawi dingah a hun kenmi kha do tlami a si (Lev. 1:3).2. Thawi dingmi lu cungah a kut a chuan (Lev. 1:4). Hika

ah, lu cung kut chuannak nih a chim duhmi cu a sualnak kha acungah chiah tinak a si.

3. A sualnak ngaihthiam a sinak lai thawi dingah dotla avan kenmi kha a thah (Lev.1:5).

Remnak ni ah Tlangbawi Ngan Aaron nih a kut pahnih inmeheh nung lu cungah a chuan i Israelmi vialte an sualnak lepalhnak vialte kha a phuan i an sualnak le palhnak vialte cumeheh nung lu cungah cun a chiah (Lev. 16:21).

Remnak ni ah cun Tlangbawi Ngan Aaron cu Israelmi vialtehna aiawhtu a si. A kut pahnih in amah lawng nih meheh nunglu cungah khan a chuan i, Israelmi vialte hna (Millions 2-3hrawng) kum khat chung an sualnak kha meheh nung cungahcun a chiah. Biakam Hlun raithawinak cu a ra lai dingmi thil`haa rak langhtertu muithlan menmen a si. Khrih nih a kan thianternakhnga Pathian duhning in a nunnak kha raithawinak ah a

Page 354: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

354 BIAHALNAK LE LEHNAK

pek.Pakhatnak ah; Jesuh cu minung muisam loin dotlami Pathian

tufa ah ser a si. Pathian Fapa ngeihchun a si i amah cu Pathiana rak si. Cucaah, Mi vialte sualnak caah sual raithawinak pekdingah a tlakmi a si. Jesuh dah ti lo cu sual thawinak pek dingaha tlakmi ahohmanh an um lo (Heb.1:3).

Pahnihnak ah; Jesuh cu Tipil Petu Johan nih Jordan tiva ahtipilnak a pek. Tipil pek tikah hin “Lu cung kutchuannak” khatuah a si, i Tipil petu Johan kha Aaron tefa a si. Cucaah Tipilpetu Johan nih a kut Jesuh cungah a chuan tikah, PathianNawlbai bantukin vawlei sualnak vialte cu Jesuh cungah chiaha si. Jesuh nih cun Johan cu “Atu hitihin si ko seh, Pathian nihtuah awk a si a timi paoh i tuah dih ko seh,” tiah a ti, i Johan nihcun tipilnak cu a pek. Kan sualnak vialte kha Jesuh cungahchiah dih a si. Johan nih tipil a pek thaizing i a hmuh tikah“Zohhmanh u, Pathian Tufa vawlei sualnak a kalpitu khi tiah ati” (Johan 1:29).

Pathuamnak ah; Kan sualnak vialte ngaihthiam kan sinaklai Jesuh nih vailam tahnak cungah “a dih cang,” Johan 19:30tiah a chim i a thi. Pathian hmaiah mi dingmi ah a kan ser nakhngathihnak in a tho `han. Sual ngaihthiamnak dingah sualraithawinak tuahmi kha philh hlah. Misual mi nih a kut khathawinak ding i thah dingmi lu cungah khan thah hlan ah a kutkha a chuan. Sual thawinak ding i thah dingmi lu cungahkutchuan kha a philh ahcun a sualnak kha ngaihthiam a si lailo. Zeicahtiah a tuahmi kha a hmaan lo caah a si.Cu bantukin,Khrihfa mi hna nih Jesuh tipil innak, a sullam kha kan hngalhlo ahcun kan lungthin chungah sualnak a um tinak a si caahkan zumhnak menmen thawngin khamhnak kan hmu lai lo.

Khrihfa tampi hna nih Jesuh tuahmi le a rian`uanmi kha acheuchum lawng kan hngalh. Johan nih cakuat a `ialmi apakhatnak ah fiang tein a chimmi cu, “A rami cu Jesuh Khrih

Page 355: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 355

hi a si, tipil a innak Ti le a thihnak Thi he a rami a si. Ti helawng a ra lo, Ti he Thi he a ra. Cun cucu biatak a si ti khaThlarau hrimhrim nih tehte a khaan, zeicahtiah biatak cu Thlaraua si,” (1 Johan 5:5-6). Khamhnak kan hmuh khawh nakhngaJesuh tipil innak a biapit ning a chimtu Baibal caang dang tampian um rih. Ti le Thlarau Thawng`ha kha zumtu dihlak nih kanzumh `han awk a si.

Biahalnak 6:Biahalnak 6:Biahalnak 6:Biahalnak 6:Biahalnak 6: Zei Baibal caang nih dah LamkaltuZei Baibal caang nih dah LamkaltuZei Baibal caang nih dah LamkaltuZei Baibal caang nih dah LamkaltuZei Baibal caang nih dah Lamkaltupawl nih Jesuh tipil innak biapi tuk i an chiahnak apawl nih Jesuh tipil innak biapi tuk i an chiahnak apawl nih Jesuh tipil innak biapi tuk i an chiahnak apawl nih Jesuh tipil innak biapi tuk i an chiahnak apawl nih Jesuh tipil innak biapi tuk i an chiahnak alanghter?langhter?langhter?langhter?langhter?

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: Tipil kan innak le Jesuh tipil innak a sullam hikan dihlak in kan thleidan a herh. Tipil kan innak thawnginhrin`hannak kan hmu lai lo. Jesuh Khrih zumhnak lawnglawngin hrin`hannak kan hmuh khawh lai. A hlei in tuahmi phungphaihna tipil innak le cuarpar tannak hna hi khamhnak hmuh nakhngacaah a herh hrimhrim tinak a si lo. Zumtu hna nih tiin tipilnakkan inmi hi Baibal nih biapi ah a chia tuk lo. Johan nih Jesuhtipil a peknak tu kha kan Baibal nih biapi deuh ah a chiah.

Jesuh tipil innak cu kan khamhnak caah a biapi ngaingai mile a um lo kho lomi a sinak kha kan Baibal hmun tampi ah alang. Cucaah Biakam Thar Thawng`habia chungah Jesuh tipilinnak cu biahmaithi ah khan `ial an si. Mark Thawng`ha nihkhan Pathian Fapa Jesuh kong in aa thawk i, tipil a innak khabiapi ngai ah a chiah. Johan nih ti kha biapi ngai in a van chiahve i “A thaizing ah” (1:29) ti le “raithawinak ni” (2:1) tiah a tive, cucu tipil a innnak ni in a chimmi a si.

Tipil petu Johan nih Jesuh tipil a pek thaizing ah a chimmicu, “Zohhmanh u, Pathian tufa vawlei sualnak a kalpitu khi”(Jn 1:29) tiah a ti. Vawlei sualnak vialte kha Johan nih Jesuh

Page 356: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

356 BIAHALNAK LE LEHNAK

tipil a pek ah khan a cungah a chiah dih. Kan sual ngaihthiam asi nakhnga vailamtahnak cungah khan, “a dih cang,” (Johan19:30) tiah a chim i a thi, i ni thum hnu ah thihnak in a tho ̀ han.

Paul nih a chimmi cu, “Ca Thiang chungah a rak i ̀ ial bangkhan Khrih cu kan sualnak caah a thi,” tiah a ti (1 Cor. 15:3).Hika ah Ca Thiang tiah a timi hi Biakam Hlun a si. Zeitindahmisual mi nih a sualnak ngaihthiam a sinak lai raithawinak atuah lai? Thawi dingah that dingmi kha thah hlan ah a lu cungaha kut pahnih in a chuan lai. Lu cung kut chuannak tuah lo ithawinak ah a pek a si ahcun a sualnak kha ngaihthiam a si lailo. Zeicahtiah a raithawinak a tuahmi kha a hmaan lo ningin asi.

Lamkaltu Paul nih a chimmi cu, “Khrih Jesuh he ipehtlaihnak chung i kan i hnim ah khan a thihnak he i pehtlaihnakchungah kan i hnim ti kha nan philh dara?” (Rom. 6:3). JesuhKhrih chungah tipil in ti cu Jesuh Jordan tiva tipil innak zumh tia si. Kanmah tipil innak kha a si lo.A si ah zeitindah Khrihchungah cun tipilnak cu kan in khawh lai? Tipil petu Johan nihJesuh tipil a peknak thawngin kan sualnak vialte kha Jesuhcungah a chiah dih ti kan zumh tikah Khrih chungah tipilnakcu kan in lai.

“Khrih he i pehtlaihnak chungah tipil nan ing i cucaah Khrihsining kha nan ta ah nan i lak cang,” (Gal. 3:27). Tipil PetuJohan nih Jesuh tipil a peknak thawngin kan sualnak vialte cu acungah a chiah cang ti a zummi hna cu sualnak an ngeih ti locaah, a thiangmi Pathian fale ah an i cang.

“Amah he nan i pehtlaihnak ah hin nannih cu cuar partannakkha nan hmu, minung, tuahmi cuarpartannak kha si loin Khrihcuarpar tannak hrimhrim kha nan hmu i cucu hi a sualmi kanpum chungin luatnak kha a si” Col. 2:11. Kut in siloin chunglei in cuarpar tannak tuahmi nih khan kan pum taksa sualnakkha a kan thenhpiak i kan sualnak chung khan a kan khamh.

Page 357: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 357

(Cuarpar tannak cu lungthin chungin a si lai, Rom. 2:29). Cucukan lungthin sualnak a thenh tu Jesuh tipil innak zumh kha a sitiah Paul nih a chim.

“Cucu atu i nanmah an khamhtu hna tipil innak a rak sawhtuhi a si. Tipil innak cu pum hnawm kholh hi a si lo, chiathathleidannak, lungthin thiang nih Pathian sin i biakamnak atuahmi tu hi a si. Tipil innak nih cun Jesuh Khrih thihnak in athawh thannak thawngin a kan khamh” 1 Peter 3:21. Tipil innakcu kanmah khamhnak a rak sawhtu a si. Kan hngalh bantukin,Noah chan lio ah ti (buanchukcho) a zum lomi vialte hna cu anrak thih dih bantukin, nihin zongah chimh ngai lo zumtu tampian um i, Jesuh Khrih cu zum ko hmanh hna sehlaw Jesuh tipilinnak an zumh lo caah an thi ve lai.

Lamkaltu Johan nih cu Thawng`ha kong cu a cakuatpakhatnak ah ̀ ha tein a ̀ ial. “A rami cu Jesuh Khrih hi a si. tipila innak Ti le a thihnak Thi he a rami an si. Ti he lawng a ra lo,Ti he Thi he a ra” 1 Johan 5:6. Kan sualnak chungin khamhdingah Jesuh cu tipil a innak Ti le a thihnak, Thi he khan a ra.Johan nih a chim ̀ hanmi cu “Tehte a khaangtu pathum an um:cu hna cu an bia aa khat,” tiah a ti 1 Johan 5:8. Chim duhmi cuJesuh tipil innak, a thihnak le Thlarau hna cu hmunkhat te ahkhamhnak caah riana ̀ uan timi an si.

Jesuh nih Nicodemus sinah a chimmi cu “Biatak kha kanchimh Ti le Thlarau in hrin`han a si lomi cu Pathian pennakchungah a lut kho lai lo,” (Johan 3:5). Kannih cu Ti le Thlarauin hrin`han kan si.Thlarau laksawng kan hmuh khawh nakhngading caah le tlanh kan si khawhnak hnga ding caah Jesuh tipilinnak le a thihnak kha kan zumh a herh. Cucu kan Baibal nih“hrin`hannak” a timi cu a si.

Peter nih a chimmi cu, “Nan dihlak in, pakhat hmanh bauloin, nan sualnak khan i mer tuah u, nan sualnak kha ngaihthiamnan si nakhnga nan sualnak khan i mer u law Jesuh Khrih min

Page 358: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

358 BIAHALNAK LE LEHNAK

in tipil ing tuah u, cun Pathian laksawng Thiang Tharau khanan hmuh lai,” (Lam 2:38). Sual ngaihthiamnak le Pathianlaksawng Thiang Tharau na hmuh khawh nakhnga na lungthinchungin Jesuh tipil innak kha fek tein na zumh a herh. Khamhnakkan hmuh khawh nakhnga Jesuh tipil innak a biapitning a chimtuBaibal caang dang zong a tampi rih. Khrihfa nih cun Ti leThlarau Thawng`ha cu kan zumh hrimhrim `han awk a herh.

Hebru 6:1-2, “Cucaah hmailei ah fong u sih, Khrihfacawnpiaknak a hram kan i domhnak kha hnulei ah kaltak usihlaw a tlam a tlingmi cawnpiaknak kha fuh u sih. Santlai lomirian kaltak kha a hram in i domh `han lengmang ti hlah u sih,cun Pathian zumh zong kha a hram in i thok `han lengmang tihlah u sih, tipil innak kong tehna, mithi thawh`hannak kongtehna hi, an hram ah i hel lengmang ti hlah u si.” Hika ah Khrihfahmasa hna i an cawnpiaknak kha kan hmuh khawh. Tipil innakzumhnak, lu cung kut chuannak zumhnak thawh`hannakzumhnak cawn piaknak hna kha an rak cawnpiaknak a si. Jesuhnih tipil a innak thawngin kan sualnak vialte kha a laak i,vailamtahnak cungah biaceihnak a huah timi thawng`ha khakhamh kan sinak lai kan zumh a herh.

Biahalnak 7:Biahalnak 7:Biahalnak 7:Biahalnak 7:Biahalnak 7: Hihi ka zumh tawnning le ka cawnpiak Hihi ka zumh tawnning le ka cawnpiak Hihi ka zumh tawnning le ka cawnpiak Hihi ka zumh tawnning le ka cawnpiak Hihi ka zumh tawnning le ka cawnpiaktawnning cu a si ve ko nain Jesuh tipil innak tu hi natawnning cu a si ve ko nain Jesuh tipil innak tu hi natawnning cu a si ve ko nain Jesuh tipil innak tu hi natawnning cu a si ve ko nain Jesuh tipil innak tu hi natawnning cu a si ve ko nain Jesuh tipil innak tu hi nauar tlukin ka cawnpiak theng bal hna lo. Ti le Thlarauuar tlukin ka cawnpiak theng bal hna lo. Ti le Thlarauuar tlukin ka cawnpiak theng bal hna lo. Ti le Thlarauuar tlukin ka cawnpiak theng bal hna lo. Ti le Thlarauuar tlukin ka cawnpiak theng bal hna lo. Ti le ThlarauThawngtha na ti lengmangmi hi zeidah na duhnak aThawngtha na ti lengmangmi hi zeidah na duhnak aThawngtha na ti lengmangmi hi zeidah na duhnak aThawngtha na ti lengmangmi hi zeidah na duhnak aThawngtha na ti lengmangmi hi zeidah na duhnak asi?si?si?si?si?

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: “Khamh” ti a sullam cu sual ngaihthiamnak,tlanh nak ngeih ti a si. Hrin`hannak ti zong ah ti a si. NunnakThawng`ha zumhnak thawngin misual cu mi dingmi ah a cang.Jesuh khamh nak Ti le Thlarau thawngin misual mi cu hrin`han

Page 359: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 359

an si. Hrin`hannak a ngeimi hna, tlanhmi hna cungah khanThaing Thlarau kha a ra i Pathian fa an si tiah a phuan. Cucaah,Thiang Thlarau tinco, tlanh, khamh, hrin ̀ han, Pathian fa si ti lemiding mi i can ti cu aa khat dih mi an si ko.

“Lam le Biatak le Nunnak cu Keimah hi ka si, keimah sin inti dah lo cun ahohmanh Pa sin an phan kho lai lo,” tiah Jesuhnih a ti, (Johan 14:6). Pathian fapa ngeihchun, Jesuh Khrihthawng lawnglawng in Pa sinah kan kal kho lai. Zeitindah Jesuhnih kan sualnak a `awl i, zeitindah Pathian pennak chung luhawkah a tlak dingin a ser ti kha kan hngalh a herh.

Asinain, Khrihfa tampi hna nih cu Jesuh min auhnak menmennih khan a kan khamh lai tiah an rauh. Baibal voikhat hmanhrel loin le kan sualnak chungin zeitindah Jesuh nih a kan khamhti hngal loin Jesuh kha an zumh tawn. Jesuh nih a khamhnakhnga a tuah sermi kha thei loin amah Jesuh kha an zumh. Pathiancu Thlarau a si, a thiangmi, a thleng bal lomi a si, asinain kannih cusualnak a ngeimi kan si. Bawipa pennak chung kan luhkhawhnak ding lam cu Jesuh Khrih thawng lawng in a si (Rom. 8:1-2).

Mi tampi hna nih cun khamhnak kan hmuh khawh nakhngaKhrih nih a tuahmi kha thei loin, amah Jesuh tu kha kan zumhi, “Bawipa, Bawipa,” tiah kan auh i khamh ka si tiah an i ruat,asinain an lungthin chungah sualnak kha a um. Jesuh Khrih nazum ko nain na lungthin chungah sualnak na ngeih ko ahcunzei chungin dah khamh na si? Mi pakhat khat nih, “ZeitindahJesuh nih kan sualnak a tawl ning a si,” tiah biahalnak ngeisehlaw mitam deuh nih cun, “Vailamtahnak cungah a tawlhna,” tiah kan leh men lai. Cu a si ah cun biahalnak pakhat ̀ hancu, “Na lungthin chungah sualnak a um maw,” ti a si i “a um,”tiah an ti hnga.

Je suh ti a sullam cu sualnak chungin khamhtu (Matt. 1:21)tinak a si. Sualnak chungin khamh kan sinak lai Jesuh kha kan

Page 360: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

360 BIAHALNAK LE LEHNAK

zumh a herh.Asinain, Jesuh kan zum ko nain kan lungthin ah sualnak

kan ngeih a si ahcun misual kan si i, sual sal ah zuarmi biaceihdingmi kan si tinak a si. Lamkaltu Paul nih a chimmi cu “Atucu Khrih Jesuh he pehtlai in a nungmi hna caah cunsualphawtnak a um ti lo.” (Rom 8:1). Thinlung chungah sualnaka ngeimi hna cu Jesuh Khrih he an um ti rih lo ti kha a fiang ko.Jesuh Khrih an zum ko nain zeicahdah khamh si loin sualnakchungah an taan i misual an si tiah ahcun Jesuh tipil innak, acungah sualnak chiah a sinak kha zum loin vailamtahnak cunga thihnak lawng kha an zumh caah an lungthin chungah sualnakkha a um peng.

Cucu Jesuh Khrih tipil innak zumh le zumh lo a dannak cu asi. Jesuh tipil innak zumhnak thawngin khamhnak a hmu imiding mi ah aa cang mi an um ko lio caan ah Jesuh tipil innakzumh duh lo ruangah an lungthin chungah sualnak ngei inmisual a si peng mi an um ve. Thiang thlarau kha misual hnacungah a phuang lo, a ra lo, Ti le Thlarau in hrin`hannak a ngeii tlanhnak a co mi, miding mi hna cung lawngah a ra i aa phuang.

Cu bantukin Paul nih a chim mi cu “Khrih Jesuh he ipehtlaihnak chung i kan i hnim ah khan a thihnak he a pehtlaihnakchungah kan i hnim ti kha nan philh dara?” (Rom 6:3). Mi tampinih cun Jesuh Khrih nih kan sualnak vialte kha vailam tahnakcungah a kalpi ti kan zum lo nain Jesuh tipil innak kan zumh loah cun kan lungthin chungah sualnak kan ngei lo tiah kan chimngam lo. Sualnak kan ngei lo tiah kan chim a si ahcun Pathianhmai ah lihchim kan si caah kan chia`ha thleidannak nih khansual a kan phawt i misual kan si tiah kan ti.

Jesuh tipil innak zumhnak thawngin kan sualnak kha Jesuhcungah kan chiah lo a si ahcun, kan lungthin chungah sualnakkha kan ngei taktak. Jesuh tipil innak le thihnak kan zumh loahcun vancung pennak chungah kan lut kho lai lo. Jesuh tipil

Page 361: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 361

innak kan zumh lo a si ahcun, tlang cung le thlacamnak innzongah thlacam hmanh u sih law, sualnak kha kan lungthinchungah a um thiamthiam kha kan hngalh ko lai.

Jesuh nih, “Bawipa, Bawipa, tiah a ka timi paoh in vancungpennak chungah an lut dih lai, tinak a si lo, Sihmanh sehlaw kaPa duhnak a tuahmi lawnglawng kha an lut lai. Cu ni cu a phaktikah, mi tampi nih keimah cu Bawipa, Bawipa! na min inPathian bia kha kan chim i nan min in khuachia kha tampi kanthawl hna i khuarauhharnak tampi kan tuah! an ti lai. Khi tikahan nih cu aho nan si kha kan hngal bal hna lo. Kal ko u,thaatlonak a tuahtu hna, tiah ka ti hna lai.” Mat.7:21-23.

Nawlbuarnak a tuahmi timi nih hin mizeidah a sawh duhhna? A sawh duhmi hna cu, khamhnak tlamtling zum duh loinJesuh vailamtahnak cung a thihnak lawng a zummi hna kha ansi. Jesuh nih tipil a innak le a thihnak thawngin a kan khamh tikan zumh lo ahcun nawlbuar mi kan si. Jesuh tipil innak le athihnak `ha te kan hngalh hlan ahcun a hmaanmi zumhnak kangei tiah kan chim kho rih lo.

Hrin`han a duhmi hna cu Ti le Thlarau thawng lawng in a sikho lai tiah Jesuh nih a ti. Noah lawng chungah a um mi hnalawng buanchukcho chungin khamh an rak si bantukin Jesuhtipil innak, thihnak a zum mi hna lawng an sualnak chunginkhamh an si lai i khamhnak an hmu lai. Ti le Thlarau Thawng`hana zumh lo ahcun na sualnak zong ngaihthiam a si lai lo i Pathianfa zong na si kho lai lo.

BiahalnakBiahalnakBiahalnakBiahalnakBiahalnak 8:8:8:8:8: Jesuh zumhnak thawngin khamh ka si Jesuh zumhnak thawngin khamh ka si Jesuh zumhnak thawngin khamh ka si Jesuh zumhnak thawngin khamh ka si Jesuh zumhnak thawngin khamh ka sitiah ka zumh. Ka lungthin chungah daihnak le zumhtiah ka zumh. Ka lungthin chungah daihnak le zumhtiah ka zumh. Ka lungthin chungah daihnak le zumhtiah ka zumh. Ka lungthin chungah daihnak le zumhtiah ka zumh. Ka lungthin chungah daihnak le zumhfiannak ka ngei. Asinain, atu cu na phungchim mi nihfiannak ka ngei. Asinain, atu cu na phungchim mi nihfiannak ka ngei. Asinain, atu cu na phungchim mi nihfiannak ka ngei. Asinain, atu cu na phungchim mi nihfiannak ka ngei. Asinain, atu cu na phungchim mi niha ka buaiter. Cucaah khamh ka si nakhnga Jesuh tipila ka buaiter. Cucaah khamh ka si nakhnga Jesuh tipila ka buaiter. Cucaah khamh ka si nakhnga Jesuh tipila ka buaiter. Cucaah khamh ka si nakhnga Jesuh tipila ka buaiter. Cucaah khamh ka si nakhnga Jesuh tipilinnak le a thihnak kha ka zumh veve hna lai maw?innak le a thihnak kha ka zumh veve hna lai maw?innak le a thihnak kha ka zumh veve hna lai maw?innak le a thihnak kha ka zumh veve hna lai maw?innak le a thihnak kha ka zumh veve hna lai maw?

Page 362: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

362 BIAHALNAK LE LEHNAK

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: Jesuh tipil innak na zumh lo a si ah cun nalungthin chungah sualnak na ngei ti kha a fiang. Lamkaltu Johannih a chimmi cu “Kannih nih sualnak kan ngei lo kan ti a siahcun, kanmah le kanmah kha kan i hlen a si i, kan chungahbiatak a um lo tinak a si” (1 Johan 1:8). Jesuh tipil innak nazumh lo caah na lungthin chungah sualnak na ngei i na chungahbiatak a um lo tinak a si. Jesuh tipil innak le a thihnak kanzumhnak thawngin Pathian thilpek Thiang Thlarau laksawngkha kan hmu i sual ngaihthiamnak kha kan hmu. Cucaah khamhfiannak kha kan ngei.

Lamkaltu Paul nih a chim mi cu, “Thawng`ha dang timi hi aum lo,” (Gal. 1:7) ti a si. Kan sualnak chungin a kan khamhkhohtu thawng`ha cu Lamkaltu hna nih Jesuh sinin an rak hmuhi an rak chim phuanmi Jesuh tipil innak le thihnak thawng`ha(Ti le Tharau Thawng`ha) kha a si, Thawng`ha dang a um ti lo.Lam kaltu hna nih an rak chimmi Ti le Thlarau Thawng`ha khakan zumh lo ahcun kan lungthin chungah sualnak a um tinak asi.

Kan lungthin chungah sualnak kan ngeih ko bu ah zeitindahkhamh fiannak cu kan ngeih khawh lai? Pathian hmaiah `hatein kan tlawnlen paoh le khamh fiannak le lawmhnak kha kancungah a um tiah kan ruah, asinain a taktak ti ah cun khamhfiannak kha kan ngei lo. Sualnak kan tuah tikah kan lungthinsualnak thilrit ruangah tihnak in kan khat. Cu bantuk khamhnakcu Pathian nih a theihpimi khamhnak si loin kanmah ruahnakle cawlcanghnak chungah a ummi khamhnak lawng a si. Hibantuk khamhnak nih a chuahpimi cu nifate kan sualngaihthiamnak kan halnak thawngin thiantermi kan si ti ruahnaka chuahter.

A hmaan lomi khamhnak a zummi hna nih cun, Nawlbiatuah sernak in zulhnak thawngin le nun thianhlim nunnakthawngin le ni fate sual ngaihthiamnak halnak thawngin khamh

Page 363: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 363

kan si lai tiah an ruah. Asinain, Jesuh tipil innak zumhnakthawngin an sualnak vialte kha Jesuh cungah an chiah lo ahcunmisual an si peng ko lai.

Pathian nih a sermi khamhnak cu a tlamtling mi khamhnak asi. Cucu, Johan nih Jordan tiva ah tipil a peknak thawngin Jesuhnih vawlei sualnak vialte a kalpi dih cang i, cu sualnak cuvailamtahnak cungah a thenh dih cang timi zumhnakThawngtha a si.

Lamkaltu Johan nih a chimmi cu, “Pathian sinah kan sualnakcu kan phuan ahcun, a dingmi le zumhnak tlakmi a si caah, abiakam kha let loin kan sualnak kha a kan ngaihthiam lai i kanpalhnak vialte kha a kan thenhpiak dih lai,” (1 Johan 1:9) tiah ati. Ti le Thlarau Thawng`ha kan hngalh lo ruangah sualngaihthiam kan si lo ahcun, Bawipa kan zum ko nain misual kasi, sualnak hmete kan tuah zongah Ti le Thlarau Thawng`ha tello cun thenh khawh a si lo caah hell ram kal dingah khaukhihmi kan si tiah Pathian hmai ah sual phuannak ngei hna u sih.Cucu a hmaanmi sual phuannak a si. Cu ti kan sualnak kanphuan ah cun Ti le Thlarau Thawng`ha nih kan sualnak vialtekha voi khat ah zaa lakin a kan tawlpiak lai i miding mi kan silai.

Jesuh tipil innak le thihnak Thawng`ha a thei i a zummi hnapaoh cu an sualnak vialte chungin khamh an si lai. Miding miah an i cang, a `hawngmi zumhnak kha an ngei i vancungpennak chung luh dingah khan timhcia an si. Kan zumh fiannak,zumhnak lei cawnpiaknak le Pathian lei cawnnak nih khan kansualnak chungin a kan khamh lai lo. Ti le Thlarau Thawng`hakha zum ̀ han hna u sihlaw Jesuh khamhnak kha co cang hna usih. Cucu a tuah sermi le amah dawt kha a si (2 Cor. 6:2).

Page 364: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

364 BIAHALNAK LE LEHNAK

Biahalnak 9:Biahalnak 9:Biahalnak 9:Biahalnak 9:Biahalnak 9: “Ti le Thlarau”“Ti le Thlarau”“Ti le Thlarau”“Ti le Thlarau”“Ti le Thlarau” na hngalhnak hi ana hngalhnak hi ana hngalhnak hi ana hngalhnak hi ana hngalhnak hi ahmaan ahcun vailam tahnak cung mifir caah khamhnakhmaan ahcun vailam tahnak cung mifir caah khamhnakhmaan ahcun vailam tahnak cung mifir caah khamhnakhmaan ahcun vailam tahnak cung mifir caah khamhnakhmaan ahcun vailam tahnak cung mifir caah khamhnakhmuh kha a si kho hnga lo. Cucaah vailam tahnak cunghmuh kha a si kho hnga lo. Cucaah vailam tahnak cunghmuh kha a si kho hnga lo. Cucaah vailam tahnak cunghmuh kha a si kho hnga lo. Cucaah vailam tahnak cunghmuh kha a si kho hnga lo. Cucaah vailam tahnak cungmifir khamhnak hmuh ning kha zeitindah na fiantermifir khamhnak hmuh ning kha zeitindah na fiantermifir khamhnak hmuh ning kha zeitindah na fiantermifir khamhnak hmuh ning kha zeitindah na fiantermifir khamhnak hmuh ning kha zeitindah na fianterlai?lai?lai?lai?lai?

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: Hi lio hi Pathian nih a rak chim chungmi mikhamhtu Messiah a ra lai tiah Judahmi hna nih hngahhlangngaiin an rak hngah lio caan a si. Cucaah midang nak hmanh inPathian nih Moses sinah a pekmi hna, “Nawlbia le raithawining phunglam,” kha ̀ ha tein a rak theitu an si. Pathian Nawlbiabang in Messiah a ra lai kan sualnak vialte chungin a kan luatterlai tiah an zumh. Asinain, Pathian sinin a rami Tipil petu Johannih Jesuh tipil a peknak le vawlei sualnak vialte Jesuh cungahchiah a sinak cu an zumh lo caah (Mark 11:27-33), minung hnalam hmaan lo ah a hruaitu ah an ruah i vailam tahnak cungah anthah.

Rom nawlbia ah a ummi cu Rom minung hna cu vailamtahnak chungin luatter hna ding ti a si (Lam. 22:25-29, 23:27). Cucaah vailam tahnak cung i thlaimi hna kha Rom mi an silo Judah mi an si ti kha kan hngalh khawh. Cu pinah vailamtahnak cung i mifir kha Pathian a tihzahmi ti kha a bia chimmiin kan hngalh khawh, “Bawipa, Siangpahrang in na rat tikahka philh te hlah tiah a ti.” Luke 23:42. Peter nih Gentalmi hnasinah Thawng ̀ ha a rak chim hlan ah khan ahohmanh nih Gentelmi hna sinah Vancung pennak kong Thawng`ha kha an rakchim bal lo.

Pathian sin a rami paoh nih misual ka si, ka sualnak ruangahhell ram kal dingmi ka si ti kha an phuan hrimhrim awk a si.Vailamtahnak cung mifir pa nih a sualnak aa phuan, “Kannihca i biakhiahnak an tuahmi cu a hmaanmi a si, zeicahtiah kantuahmi ruangah kan hmuh awk a simi kha kan hmuh,” tiah a ti

Page 365: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 365

(Luke 23:41). Vailamtahnak cung mifir pa kha Pathian a tihzahi vancung pennak chungah luh ding kha ruahchannak nganpi angeimi a si zia kha a bia chimmi in kan hngalh khawh, “Bawipa,Siangpahrang in na rat tikah ka philh te hlah tiah a ti,” Luke 23:42.

“Asinain a nih hi cu thatlonak zeihmanh a tuah lo,” Luke23:41 tiah vailam tahnak cung mifir pa nih khan a ti. Zeitindahmifir pa nih khan Jesuh tuahmi kha a hngalh khawh? Zeitindahsualnak a tuah bal lomi a si kha a hngalh? Jesuh cu ThiangThlarau in pawimi a si, Ngaknu thiang Mary nih hrinmi a si. Mivialte aiawhtu Tipil Petu Johan nih tipilnak a pekmi a si, vawleisualnak vialte a kalpitu a si, vailamtahnak cungah keimah hetahnak a ingmi a si tiah mifir pa nih khan zumhnak a ngei. Vawleiah sualnak a tuahmi ruangah vailamtahnak cungah thlainak tonghmah seh Jesuh nih a tuahmi vialte a lungthin in a zummi a si.

Jesuh tipil innak thawngin kan sualnak kha Jesuh cungahchiah a si ti a theih Jesuh tipil innak a zummi hna nih cun Pathiandinnak kha an hngalh i an sualnak kha an i phuang. Asinain,Johan tipil innak thawngin a sual a phuangmi hna nih cun Jesuhtipil innak thawngin kan sualnak vialte Jesuh cungah chiah a siti a theih khan Pathian dinnak kha a hngalh. Tipil Petu Johantipil peknak a ingmi hna nih cun Pathian dinnak kha an hngalh,Jesuh cungah kan sualnak chiah a si timi kha an hngalh. Asinain,sual ngaihchihnak Johan tipil peknak a ing lomi hna nih cunPathian duhning kha an hlawt, zeicaahtiah Jesuh tipil innak khaan zum lo (Luke 7:28-30).

Vailam tahnak cung i mifir pakhat nih khan Jesuh nih atuahmi hi a hmaan mi le a dikmi a si tiah a zumh i a phuan caahkhamh a si. Asinain a dang mifir pakhat nih cun a zumh ve locaah khamh a si lo. Khamh a simi mifir pa nih khan Jesuh nihka sualnak vialte a kalpi dih ti kha a zumh. Cucaah khamh a si.Amah hi Ti le Thlarau Thawng`ha a zumtu a si. Pathian cu a

Page 366: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

366 BIAHALNAK LE LEHNAK

dingmi a si caah a Nawlbia bangin Jesuh tipil innak le thihnaka zummi hna paoh cu thiam a coter hna.

Biahalnak 10:Biahalnak 10:Biahalnak 10:Biahalnak 10:Biahalnak 10: Pathian cu zaangfaknak le velngaihnak Pathian cu zaangfaknak le velngaihnak Pathian cu zaangfaknak le velngaihnak Pathian cu zaangfaknak le velngaihnak Pathian cu zaangfaknak le velngaihnakngeimi a si caah, Jesuh kan zumh ah cun kan lungthinngeimi a si caah, Jesuh kan zumh ah cun kan lungthinngeimi a si caah, Jesuh kan zumh ah cun kan lungthinngeimi a si caah, Jesuh kan zumh ah cun kan lungthinngeimi a si caah, Jesuh kan zumh ah cun kan lungthinchungah sualnak ngei ko hmanh u si law miding ah achungah sualnak ngei ko hmanh u si law miding ah achungah sualnak ngei ko hmanh u si law miding ah achungah sualnak ngei ko hmanh u si law miding ah achungah sualnak ngei ko hmanh u si law miding ah akan cohlang ko hnga lo maw?kan cohlang ko hnga lo maw?kan cohlang ko hnga lo maw?kan cohlang ko hnga lo maw?kan cohlang ko hnga lo maw?

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: Pathian cu a dingmi le dawtnak a si. Pathiancu a dingmi a si caah sualnak kha hmaan tein bia a ceih. “Sualnakman cu thihnak a si,” (Rom 6:23). A sullam cu misual mi cubiaceih an si hnuah hell ram kal ding ah khaukhih a si tinak a si.Pathian nih muihnak le ceunak a then bantukin miding le misualkha a then, a thleidan ve hna.

Kan sualnak ruangah Jesuh cu vailamtahnak cungah biaceihdingin vailam tah a si, Tipil a innak thawngin kan sualnak vialtekha a kan tawlpiak dih ti a zummi hna paoh cu Pathian nihmiding mi ah a cohlan hna. Asinain Jesuh tipil innak zumh loruangah lungthin chungah sualnak a ngeimi hna cu Pathian hmaiah misual mi an si. Annih cu, Noah chan lio minung hna nih anrak zumh lo bantukin, ti, asiloah Jesuh tipil innak kha an zumlo. Lungthin chungah sualnak a ngeimi hna kha Pathian nihsualnak ngei lomi, miding a ti hna ahcun a hmaan lomi a chima si lai caah a thilser vialte kha bia zong a ceih kho hnga lo i auk zong a uk kho hna hnga lo.

Pathian nih, “Mi`halo hna cu thiam ka coter hna lai lo,” Exo23:7 tiah a ti. Pathian nih a kan khamhnak ti le Thlarau khahlaw zau in Pu pa hna cawnpiaknak le nunphung kha biapingai ah a chia i a zulmi hna cu mi`ha lomi hna tiah Pathian niha ti hna. Jesuh nih, “Keimah an kan zumh lo caah hin sualnakkongah aw palh,” Johan 16:9 tiah a ti. Jesuh tipil innak le thihnak

Page 367: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 367

thawngin vawlei sualnak vialte a laak dih i khamhtu ah a cangtimi zumhlonak sualnak lawnglawng hi atu kan vawlei ah atangmi sualnak a si. Cucu zeitik hmanh ah ngaihthiam khawh asi lomi Thiang Thlarau ralchan in sual, Thiang Thlarauvolhpamh cu a si. Thiang Thlarau a vawlpammi hna caah cunkhamhnak lam a um lo zeicatiah an sualnak vialte a tawltu Jesuhtipil innak kha an zumh lo caah a si.

Lamkaltu Johan nih a chimmi cu, “Sualnak a tuahmi paohnih Pathian nawl a buar a si, zeicahtiah cun sual cu nawlbuar asi. Khrih cu minung sualnak lakpiak awkah a ra i a chungahsualnak zeihmanh a um lo ti kha nan hngalh. Cucaah Khrihchungah a ummi paoh cu sualnak chungah khan an um penglo, sihmanhsehlaw sualnak a tuah pengmi nih cun Khrih kha ahmuh zong an hmu bal lo i a hngalh zong an hngal bal lo,” (1Johan 3:4-6). Jesuh Khrih nih tipil a innak thawngin kan sualnaka laa dih lo ti zumh kha sualnak tuah a si, cucaah sualnak atuahmi paoh cu Pathian nih ni dongh ni ah a hlawt hna lai.Jesuh he tipil in tinak thawngin Khrih he pehtlaihnak angeimi hna cu sualnak an ngei ti lo.

Jesuh tipil innak thawngin kan sualnak vialte a cungah chiaha si cang tiah a zummi hna cu, an taksa derthawm ruangahsualnak tuah ko hmanh hna seh sualnak an ngei ti lo. A sualnakvialte Jesuh Khrih cungah a chiami hna kha Pathian nih midingtiah a auh hna i Thiang Thlarau kha laksawng ah a pek hna.Lungthin chungah sualnak a ngeimi hna cungah Thiang Thlaraukha a ra duh lo. “Nang cu thatlonak tuahnak ah aa lawmmiPathian na si lo i na hmaika ah thatlonak umter kha na duh lo”(Sam. 5:4). Sualnak a ngeimi hna lungthin ah Pathian ThiangThlarau kha um a duh lo. Thinlung chungah Thiang thlarau angei lomi hna nih cun ka zumhnak le ka ruahnak ah cun sualnakka ngei lo tiah an ti. Asinain sualnak ka ngei lo, lungthinzumhnak thawngin a dingmi ka si tiah a ti kho bal lai lo,

Page 368: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

368 BIAHALNAK LE LEHNAK

zeicahtiah a chia`ha thleidannak nih khan sual a phawt caah asi.

Cucaah, cu bantuk minung nih cun minung mithmuh ahmisual ka si nain Pathian mithmuh ah mi dingmi ka si tiah an ti.Misual mi cu Biaceihnak a tong dingmi an si caah Jesuh tipilinnak ti le a thihnak thi (Ti le Thlarau) kha a zumh hrimhrimawk a si.

Biahalnak 11:Biahalnak 11:Biahalnak 11:Biahalnak 11:Biahalnak 11: Jesuh nih kan sualcia, kan sual liomi Jesuh nih kan sualcia, kan sual liomi Jesuh nih kan sualcia, kan sual liomi Jesuh nih kan sualcia, kan sual liomi Jesuh nih kan sualcia, kan sual liomile kan sual lai dingmi vialte a kan tawlpiak dih cang tile kan sual lai dingmi vialte a kan tawlpiak dih cang tile kan sual lai dingmi vialte a kan tawlpiak dih cang tile kan sual lai dingmi vialte a kan tawlpiak dih cang tile kan sual lai dingmi vialte a kan tawlpiak dih cang tiah cun, Jesuh tipil innak ka zumhnak thawngin kaah cun, Jesuh tipil innak ka zumhnak thawngin kaah cun, Jesuh tipil innak ka zumhnak thawngin kaah cun, Jesuh tipil innak ka zumhnak thawngin kaah cun, Jesuh tipil innak ka zumhnak thawngin kasualnak vialte ngaihthiam a si cang tiah zumh in sualnaksualnak vialte ngaihthiam a si cang tiah zumh in sualnaksualnak vialte ngaihthiam a si cang tiah zumh in sualnaksualnak vialte ngaihthiam a si cang tiah zumh in sualnaksualnak vialte ngaihthiam a si cang tiah zumh in sualnaktuah lengmang sehlaw zeitindah mah pa hmailei kha atuah lengmang sehlaw zeitindah mah pa hmailei kha atuah lengmang sehlaw zeitindah mah pa hmailei kha atuah lengmang sehlaw zeitindah mah pa hmailei kha atuah lengmang sehlaw zeitindah mah pa hmailei kha asi kun lai? Lai zong a nawng ko lai, zeicahtiah Jesuhsi kun lai? Lai zong a nawng ko lai, zeicahtiah Jesuhsi kun lai? Lai zong a nawng ko lai, zeicahtiah Jesuhsi kun lai? Lai zong a nawng ko lai, zeicahtiah Jesuhsi kun lai? Lai zong a nawng ko lai, zeicahtiah Jesuhvailam tahnak thawngin ngaihthiam ka si ti kha a zumh.vailam tahnak thawngin ngaihthiam ka si ti kha a zumh.vailam tahnak thawngin ngaihthiam ka si ti kha a zumh.vailam tahnak thawngin ngaihthiam ka si ti kha a zumh.vailam tahnak thawngin ngaihthiam ka si ti kha a zumh.Cucaah sualnak kha tihnak um lo tein a tuah thluahmahCucaah sualnak kha tihnak um lo tein a tuah thluahmahCucaah sualnak kha tihnak um lo tein a tuah thluahmahCucaah sualnak kha tihnak um lo tein a tuah thluahmahCucaah sualnak kha tihnak um lo tein a tuah thluahmahzeicatiah ka sual lai dingmi zong Jesuh ka zumhnakzeicatiah ka sual lai dingmi zong Jesuh ka zumhnakzeicatiah ka sual lai dingmi zong Jesuh ka zumhnakzeicatiah ka sual lai dingmi zong Jesuh ka zumhnakzeicatiah ka sual lai dingmi zong Jesuh ka zumhnakthawngin ngaihthiam le tawlpiak a si tiah a ruah caahthawngin ngaihthiam le tawlpiak a si tiah a ruah caahthawngin ngaihthiam le tawlpiak a si tiah a ruah caahthawngin ngaihthiam le tawlpiak a si tiah a ruah caahthawngin ngaihthiam le tawlpiak a si tiah a ruah caahsualnak a tuah lengmang. Cucaah zaangfahnak in cusualnak a tuah lengmang. Cucaah zaangfahnak in cusualnak a tuah lengmang. Cucaah zaangfahnak in cusualnak a tuah lengmang. Cucaah zaangfahnak in cusualnak a tuah lengmang. Cucaah zaangfahnak in cukong cu van ka hrelhfaih tuah.kong cu van ka hrelhfaih tuah.kong cu van ka hrelhfaih tuah.kong cu van ka hrelhfaih tuah.kong cu van ka hrelhfaih tuah.

Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak:Bialehnak: A hmasa bik ah, Ti le Thlarau Thawng`hakong he pehtlai in biahalnak na ngeih caah lunglawmhnak kangei. Na biahalnak hi hrin`hannak a ngei lomi Khrihfa hna nihan ruah ciomi a si. Zumtu hna nih sualnak tuah ̀ han lengmanghi a `ha hnga maw ti na ruah ruangah na van halmi a si ti kahngalh. Asinain chim kan duh mi cu, Ti le Thlarau inhrin`hannak a ngeimi taktakmi hna cu a cunglei na biahalnaknun cun an nung lai lo, nun thianghlim le nun zoh dawhtu khanan nung lai. (Pathain fa a si taktak mi hna cu sualnak kha antuah peng lo tiah Baibal nih a ti). Cucu fakpi in ruah hmasa na

Page 369: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 369

herh. Na lungthin chungah Thiang Thlarau a um taktak a si ahcun thil ̀ ha tuah na duh lo zongah thil ̀ ha na nun ah a tlai ko lai.Thlarau theitlai kha na nun ah na ngeih ko lai. Asinain, nalungthin chungah Thiang Thlarau na ngeih lo a um lo a si ahcun zei bantuk na zuam len hmanh ah Thiang thlarau theitlaikha na ngei kho lai lo. Lungthin chungah Thiang Thlarau angei lomi hna nih cun Jesuh an zumh ko hmanh ah zeitindahThlarau theitlai cu an ngeih khawh lai? An ngei kho bal lai lo.Bawipa nih thingkung thalo nih thingthei ̀ ha a tlaiballo tiah a ti(Mat 7:17-18).

Bia kan hal lai i, a lehnak zong ka vun chim colh lai. Jesuhna zumh, ko nain vawlei sualnak lawng nih na nunnak an teimaw? Sualnak lawng na tuah maw? A si lo ah, Vawlei sualnaktei in a dingmi Pathian sal bantukin na nung maw? Ti le Thlaraukhamhnak Thawng`ha bia chim in misual hna kha an sualnakchung chanh dingin Pathian rian na ̀ uan maw? Jesuh na zumhhnuah sualnak pakhat hmanh ngei loin miding taktak ah na cangmaw? Ti le Thlarau Thawng`ha zumhnak lawnglawng insualnak na tei khawh lai, a dingmi na si khawh lai i misual hnakha an sualnak chungin na khamh khawh hna lai.

Jesuh kan zumh hnu zongah hi vawlei ah hin sualnak kantuah tawn. Asinain vawlei sualnak vialte chungin khamh dingahTipil Petu Johan nih kan Bawipa Jesuh Khrih cu tipilnak a peki vailam tahnak cungah thisen chuah in thihnak a tuar. CucaahPathian nih a tuahmi Jesuh tipil innak, thihnak kan zumhnakthawngin kan nih cu kan sualnak vialte chungin khamh kan si,kan sualnak vialte kha Jesuh tipil innak ti le thi nih a tawl dihcang.

Na chia`ha thleidannak sualnak chungin na luat cang maw?tiah bia hal kan duh. Jesuh na zumh hlan bantukin na zumh hnuzongah misual na si maw? Sualnak a ngeimi, misual na si ahcun Ti le Thlarau Thawng`ha kha na hngal rih lo tinak a si.

Page 370: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

370 BIAHALNAK LE LEHNAK

Cucaah Thlarau kha na lungthin chungah na ngeih rih lo caahtaksa harsatnak le hnahnawhnak kha na ngei lengmang. Zumtudik na si ko zongah taksa (pumsa) duhnak, ruahnak chungin naluat khawh nakhnga na lungthin kha lawnter law, Ti le Thlaraukhamhnak Thawng`ha kha zum ko. Ti le Thlarau khamhnakThawng`ha biatak na hngalh khawh nakhnga, na pumsa leisining ruahnak kha hlaw law Pathian bia kha zum ko. Pathiannih khamhnak Nawlbia a sermi kha, Khrih ka zum aa ti komihna nih anmah duhning paoh in a thlengtu mi tampi vawleicungah an um. Cu bantuk minung cu a hlawt ve hna lai.

Ni donghnak ni ah Jesuh nih hlawtmi na si lai lo tiah zumhnakka ngei. Jesuh tipil innak le thihnak thisen lawnglawng hi kasualnak chungin aka khamhtu a si tiah a zummi na si lai tiahzumhnak ka ngei. Cucaah nun thianghlim nun a zuammi na siko lai. Na biahalnak nunning nun kha cu na duhmi a si lai ti khafiang tein ka hngalh ko.

Asinain na ruahnak cu taksa ruahnak kha a si. “Pathian nawlkha a zul lo, a ngaingai ti ah cun a zulh in a zul kho lo,” (Rom.8:7). “An minung sining duhnak a zul mi nih cu Pathian kha anlawmhter kho,” (Rom 8:8) tiah Paul nih a ti. Pathian lung a tonkhomi zumhnak ngeih na duh ahcun Ngaknu thiang Mary nihhi vawlei ah a hrinmi, Jesuh Khrih, Jordan tiva tipil a innakthawngin vawlei sualnak vialte a laak i Pathian nih tuah awk asi tiah a timi paoh a tuahtu Jesuh na zumhnak thawnglawnglawng in cu zumhnak cu na ngei khawh lai.

Aho nih dah a dingmi Pathian rian cu a ̀ uan khawh lai, misualmi nih maw, miding mi nih dah? Misual mi cu sualnak chungahkhan a um zeicahtiah Pathian hmai ah sual ngaihthiamnak khaa hmu rih lo? Cucaah, cu bantuk mi hna cu an sualnak ruangahbiaceihnak nih khan a hngah hna. Misual mi hna cu Pathian niha vangcung pennak chungah a lutter hna lai lo. Zeicahtiah,“Pathian cu thatlonak tuahnak ah aa lawmmi Pathian a si lo,”

Page 371: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 371

Sam 5:4. Mithalo hna thlacamnak cu Pathian nih ka ngai lai lotiah a ti, “An theih hna lo cu nan sualnak ruangah a si,” tiahBaibal nih a ti (Isai. 59:1-2). Sualnak man cu thihnak a si caahmisual mi cu hell ram ah an tla hrimhrim lai.

Lungthin chungah sualnak a ngei lomi, a dingmi hna lawngnih dinnak kha an tuah khawh. Jesuh tipil innak le thihnak zumhhnu ah lungthin chungah sualnak a ngei lomi hna lungthin ahThiang Thlarau kha a um. Lamkaltu Peter nih Penticost ni ah achimmi cu, “Nan dihlak in, pakhat hmanh bau loin, nan sualnakkhan i mer tuah u, nan sualnak kha ngaihthiam nan si nakhnganan sualnak khan i mer u law Jesuh Khrih min in tipilnak ingtuah u, cun Pathian laksawng Thiang Thlarau kha nan hmuhlai,” (Lam. 2:38).

Chim duhmi cu, kan sualnak vialte laak dingah Johan nihtipilnak a pek i, vailamtahnak cungah thihnak, a tuar i cu thihnakin a tho ̀ hanmi Jesuh kha zumh hrimhrim ding tinak a si. Cu anzumh hnuah an zumhnak langhtertu ah Jesuh min in tipilnakkha an in lai. Jesuh nih a Zultu hna kha, Pa le Fapa le ThiangThlarau min in a zummi paoh kha tipilnak nan pek hna lai tiaha ti hna, (Mat. 28:19).

Cu pinah Paul nih, “Khrih Thlarau a ngei lomi hna cu Khrihta an si lo,” (Rom. 8:9) tiah a ti. Pathian nih a dingmi hna sinahThiang Thlarau kha a pek, cu Thiang Thlarau nih cun Pathianfa an si nakhnga seal a cumh. Misual mi hna lungthin ah Thlaraua um lo zeicahtiah sualnak an ngeih caah a si. Thlarau nih cunsualnak kha duh loin thianhlimnak tu kha a duh. Thlarau nihcun miding hna kha a hmaanmi lam ah a hruai hna i Pathianduhning lam kha a zulhter hna. Cu a siah, Pathian duhning cuzeidah a si? Ti le Thlarau khamhnak kong Thawng`ha vawleimi vialte hna sinah va chim i Jesuh fialning bantukin tipilnak vapek hna kha Pathian duhning cu a si.

Miding he misual he taksa sualnak kha an thih tiang an tuah

Page 372: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

372 BIAHALNAK LE LEHNAK

ko lai. Asinain a dingmi hna sualnak cu Jesuh tipil innak ti le athihnak thi an zumhnak thawngin Pathian nih a thenh dih cang.Cucu Pathian dinnak Jesuh nih a tuah tlamtlinh mi a si. Cucaah,kan Baibal nih hitihin a ̀ ial, “Zumhnak thawngin Pathian he aremmi cu an nung lai, a ti bang khan, Pathin he i remnak cu ahram in a dongh tiang zumhnak thawngin a si.” Rom 1:17.Jesuh tipil innak Ti le thihnak Thi a zummi hna cu sualnak nihkhan a tei ti hna lo, thatnak lawng kha an tuah cang.

Miding mi sualnak a luancia, atu lio, hmailei a sualnak vialtekha Johan nih Jesuh tipil a pek ah khan Jesuh cungah a chiahding cang. Jesuh thihnak ah khan a taksa sinak kha a thi vecang. Miding hna lungthin ah cun Thiang Thlarau a um caahThiang Thlarau duhning khan an nung. Biatak chungah lam ahruai hna. Cu biatak chungah cun sual tuahnak a um ti lo (RomanChap. 6)

Lamkaltu hna chan lio ah mi tampi nih zumhnak an rakngeihmi cu, Ti le Thlarau khamhnak Thawng`ha a zummi hnazong an nunnak ah nun thianhlimnak nun, an ngei kho lo. Anlungthin chungah sualnak in a khat ko tiah a si. Asinain cubantuk zumhnak a ngeimi hna cu Lamkaltu hna nih an rakchimmi Jesuh tipil innak Ti le thihnak Thi biatak Thawng`haan hngalh fian lo caah a si.

Cucaah lamkaltu Paul nih an sinah a chimmi cu “A si ah cunzeitindah kan ti lai? Pathian vel cu karh chinchin seh tiah sualnakcu kan tuah chin lengmang lai maw? Tuah naisai hlah, sualnakah cun kan thi cang, zeitindah cu chungah cun kan um pengkhawh ti lai,” (Rom 6:1-2) ti a si. Cu pinah a vun chap`hanrihmi cu, “Pathian cu lawm ko u sih, cucaah ka sining cu hihi asi ko: keimah lawngin i ti ah cun, ka lung lawngin Pathian nawlcu ka zulh khawh, ka minung sining tu cu sualnak phung kha azul ko,” tiah a ti (Rom. 7:25).

A donghnak ah, miding taksa cu a derthawm mi a si caah

Page 373: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

BIAHALNAK LE LEHNAK 373

sualnak kha a tuah ko lai, asinain Thiang Thlarau lamhruainakkha an zulh lai i vawlei cung khua zakip ah Thawng`ha anchim lai. Miding hna cu Thlarau lamhruainak kha an zulhzeicahtiah Pathian vel tangah an lungthin kha a um. “A si kunah cun zeitin? Nawlbia tangah um ti loin Pathian vel tangahkan um cang caah kan sual awk a si lai maw? Si hrimhrim hlah.Bawi pakhat khat sinah, na nawl kan ngaih lai, tiin nan i pek ahcun, nannih cu cu bawi a nawl zulhmi sal cu nan si, cu bantukinsualnak nawl cu nan zulh ahcun sualnak sal cu nan si i sualnaknih a chuahpimi cu thihnak a si. Cu bantuk thiamthiam cunPathian nawlngaihnak cu a nawl nan zulh ah cun nawlngaihnaknih a chuahpimi cu Pathian he i remnak kha a si,” (Rom 6:15-16).

Ser chommi le pangpar taktak an i dan bantukin misuallungthin a uktu le miding lungthin a uktu cu an i dang ve. Midingmi lungthin a uktu cu Thiang thlarau kha a si caah ThiangThlarau duhnak kha a zulh i Pathian duhning khan a nung kho.Asinain misual mi hna lungthin a uktu cu sualnak kha a si caahthatnak kha a tuah kho lo. A sualnak le palhnak ruangah Thlaraukha a ngeih kho lo i thatnak lam kha a zul kho lo.

Ti le Thlarau Thawng`ha zumhnak a ngeimi hna zumtu hnanih thiamhlim nun an ngei kho lo timi zumhnak cu a hmaanlomi minung taksa ruahnak in a chuahmi zumhnak a si. Atu liomi tampi hna nih Ti le Thlarau Thawng`ha hi a hmaanmiThawng`ha a si tiah an ti ko nain mi dingmi hna nunning khaan hngal lo zei cahtiah an lungthin chung taktak in Ti le ThlarauThawng`ha kha an hngal lo, an co rih lo caah a si.

Vawlei cung khua zakip ah Thawng`ha chim a si khawhnakhnga mi dingmi hna rian`uannak le nunnak peknak hizeitindah na ruah? Pathian dinnak le biatak ceunak lakah khanmi dingmi hna nih cun zumhnak thawngin thatnak kha an tuah.Pathian hrinmi hna nih cun dinnak le thatnak kha an tuah. Jesuh

Page 374: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

374 BIAHALNAK LE LEHNAK

nih tipil a innak le a thihnak thawngin vawlei sualnak vialte atawl dihnak Thawng`ha kha vawlei mi hna sinah kan chim awka si. Cu pinah kan duh mi cu, Jesuh tipil innak le thihnak nalungthin chung na zumhnak thawngin vawlei sualnak chunginkhamhnak hmu u law, ni donghnak ni ah Pathian kha hmu u tia si.

Page 375: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

How to Read

Easier Way to Read

Cover Page

The New Life Mission

NLM e-BooksNLM e-Books

USER GUIDE

Page 376: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

376 USER GUIDE

HOW TO READ

PAGING THROUGH THE BOOK

Page by Page

Skiping to a Page

Page 377: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

377 USER GUIDE

PAGE BY PAGE

• KeyBoard

1) Page Up / Page Down Key

Page Up = Previous Page, Page Down = Next Page

2) Arrow Key

← or ↑ = Previous Page, → or ↓ = Next Page

• Acrobat Reader Menu Button

◄ = Previous Page, ► = Next Page

Page 378: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

378 USER GUIDE

SKIPING TO A PAGE

1) Key Board

Ctrl + N Key : The number of page you want to go to.

2) Acrobat Reader Scroll Bar

Click and drag in the scroll bar until the page number in the number field matches the page you want to go to.

Page 379: TILETHLARAUINHRINTHANNASITAKTAK CANGMAW?

379 USER GUIDE

EASIER WAY TO READ

Using Bookmarks

You can move easily where you want by using bookmarks

- Show bookmarks : Press F5 Key on your keyboard - Hide bookmarks : Press F5 Key again