thlavul (february) 01, 2018 ningani (thursday) thar/2018/february/ht-01-02-2018.pdf · gas news...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking : 09-12-2017 to 13-12-2017 delivery :01-02-2018 (tHU) Time :9AM-ll stock stOCK : 306 Commercial refill available GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking : 1st. deC. , 2017 to 8th. JAn.,2018 delivery : 01-02-2018 (tHU) Time :9AM- ll stock Stock : 306 (19kg & 5 kg available) Hmasawnna Thar Vol - 33/108 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy thlavul (February) 01, 2018 NiNgaNi (thursday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Transfer & Posting (IAS/MCS Officers) 1. dr suhel akhtar, ias, Additional Chief Secretary (Agri/AE) as Addl. Chief Secy (Agri) 2. shri J.C. ramthanga, ias, Principal Secretary (DE) as Principal Secretary (DE/Cooperation) 3. shri M. Joy singh, ias, Secretary (Cooperation) as Secretary (AE) 4. shri M. yaiskul Meitei, ias, Special Secretary (Eco & Stats/Home) as Redesignated as Secretary (Eco & Stats/Home) 5. Ms. Jaspreet Kaur, ias, On return from leave as Director/Information Technology. 6. Md. Feroj Khan, MCs, Under order of transfer as Under Secy (Home) & Deputy Protocol Officer as SDO/BDO Khoupum 7. shri M. Kapajit singh, MCs, Under Secy. (RD & PR/MAHUD) as Under Secy (RD&PR/Home) & Deputy Protocol Officer. >>sunzawmna phek 2-ah Man. City chun $80 million in Aymeric Laporte contract a ziekpui ACLS Ambulance an hung siem\ha CCPur: January 21, 2018 nia Chief Minister-gi Hak- shelgi Tengbang (CMHT) hawnga um huna State Health Society, Manipur fethlenga CCPur District hmang dinga pek Advanced Critical Life Support (ACLS) Ambulance chu, Guwahati-a inthawk a hung tlan naah Power steer- ing a hmang thli petu Oil a leak leiin inhriettir an ni hnungin a siemtu Company a inthawk Mechanic hai hun- gin an hung siem\ha. ACLS Ambulance hin ECG monitor, defibrillator, cardiac monitor le ventila- tor hai a um a, hi ambulance hmang dan ding thuah opera- tion theatre a medical offi- cer, technician le nurse hai training pek an la ni ding a nih. HNU GHQ EWC meeting nei CCPur/iMPhal: Janu- ary 31, 2018 khan Hmar National Union (HNU) chun Pu Dr Chaltonlien Amo, MLA quarter, Lamphel, Imphal-ah Executive Work- ing Committee Meeting an nei. Meeting huna hin HNU Block election ding ding thu le party hmasawn lem dan ding hriltlang a ni a, Pherzawl district le Tipaimukh biel harsatna tum tum hai Assembly-ah intlun le nawr zui ngei dina ngen a ni bawk. Chun, Dr Amo in “Lifetime achieve- ment award le Peace maker” Doctorate degree a dawng lawmna Feb. 10, 2018 in Churachandpur hmuna nei dinga programme induong a ni bawk tiin Alfred Lal- remthang Pudaite, Inf. Sec- retary, HNU GHQ chun ei chanchinbu palai a hril. Zan- tieng bufaktlangna an nei. Joint meeting a neipui ding CCPur: Singngat A/C MLA le Chairman, MANI- REDA, Pu Ginsuan- hau chun Feb. 3, 2018, 12:00Noon khin Tuaiteng- phai Govt. H/S ah school chungthu le inzawmin joint meeting neipui a tih. Hi hi huna hin Kaikhanlian Guite, DI of Schools/CCpur, Kapneithang, DI of schools/ Singngat; Tuaitengphai govt High School a Headmaster le staff hai bakah Tuaiteng- phai lal le VA member hai Tuaitengphai In tina mi pak- hat pei \hang an tih. Dist. Level Committee siem CCPur: Ministry of Health & Family Welfare, Govt. of India guideline dungzuiin Sparsh Leprosy Awareness Campaign le inzawmin District Level Coordination Commit- tee siem a ni a. Chair- man dingin Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur ruot a ni a, Members din- gin Dr Kimngaihching Simte, CMO; Dr Kimnei- hlam, Dist. Leprosy Of- ficer; TK Simte, CEO/ ADC; Th.Mangminthang Gangte, Dist. Inf. Offi- cer; Umarani Devi, Dist. Social Welfare Officer; N.Chingkai Singh, ZEO; Vung Mary, Dist. Com- munity Mobilizer, NHM; Zengngaihlun, Dist. Pro- gram Manager, NHM le John Baite, Dist. Epidemi- ologist hai ruot an nih. V. Hangkhanlian khuollien ding CCPur: Febuary 3, 2018, 12:30PM khin Mualveng, Hiangtam Lamka-ah Lam- ka Film Academy hawngna um a ta, hi huna hin V. Hangkhanlian, Minister (Agri. Vety & AH) khuol- lienin \hang a ta, Adim Pa- mei, Vice Chai¬man, State Disaster Management Au- thority, Govt of Manipur; S Mangoljao Singh, Chair- man, Film Forum Manipur le Thangkhosungmung Guite, MDC & Chief of Hi- angtam Lamka hai guest of honour, functional presi- dent le chief host in \hang an tih. Hun hmangna hi Pu Shyam Lal Poonia, DC, CCPur le Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur hai bakah official dang dang han uop an tih. Imphal- Moreh Road- ah Bandh thaw an tum iMPhal: Vawisun (1-2- 2018), 2:00PM chena Law- rence Khen Manlun, SDPO, Moreh sawnhmanga a umna Order state sawrkarin a hlip naw chun hun tiemchin um loin Imphal-Moreh Road/ Tengnoupal District-ah Bandh kan thaw ding a nih tiin Hill Tribal Council, Moreh, KSO, Moreh le Kuki Women Union & Human Rights, Moreh han zanita HTC, Moreh Office- a Press Conference huna an puong. Chun, vawisun hin Nagaland state pumpui huopin bandh an thaw ding thu Core Committee of Nagaland Tribal Hohos le Civil Organisations han thusuok an siem. SSA le RTA thu- ah awareness CCPur: Zanikhan ZEO Office campus, Hill town- ah SSA le Right to Educa- tion Act 2009 chungthuah awareness nei a nih. Hi huna hin SSA/RTE Awareness Campaign-nain Nokphade Cultural Foundation (Drama Group) suklang a nih. Lawmlutna le lawmpuina hun hmang Duma siem thil mana um hai rawhmang CCPur: Rakesh Bal- wal, IPS, SP, CCPur thu- pek dungzuia January 29, 2018 chawhnungtienga Mr Lunkhomang Khongsai, Addl. SP (L&O), Binod Ranjan Singh, Addl. SP (Operation) le Rank Officer hai inrawinaa district Po- lice tam han CCPur khaw- pui sung hmun tum tuma an dap huna Duma siem thil (tobacco product) \hahn- emtawk tak an man hai chu zani zantieng 3:30PM khan Bungmual khuo saka ADC ramah Chanchinbumihai hmuin rawhmang a nih. Hieng duma siem thil raw hmang hai hi Zenhang Bazar, Tuibong le New Ba- zar Area haia godown hai an dap hmuna man a ni a, an thil man hai lai hin Sadar 905, Baba 120, Baba black, Sajan, Balkimi tobacco, rally khaini, Nerula le thil dang dang a \hang a, a reng hin Rs. 4 lakh vel manhu ni dinga hisap a nih. Rawhmang huna hin Food safety Office a in- thawk Food safety officer Sunita Devi le a staff hai bakah Dr Kimngaihch- ing Simte CMO/CCPur le Police a inthawk SI Sho- minthang Kipgen le SI T Seikhotinlal hai inrawinain Police team an \hang. Tobacco Awareness nei dingin an rel CCPur: January 31, 2018, 11:30AM khan Pu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur & District Level Coordination Com- mittee (DLCC) inrawinain a office Chamber-ah duma siem thil (Tobacco) do dan ding thuah Executive Meeting nei a nih. Hi huna hin Sub-Divi- sional Officers hai bakah CMO/CCPur le concern official dang dang hai an \hang a. Meeting hmasaa thu rel hai ennawnna an nei hnungin Philanthropic Organisations, Teachers, Students, Church leaders, District Administration, District Law Enforcers, Local Traders le Health Worker hai \hang theina dingin February 12, 2018 khin District Training Cen- tre, CCPur-ah One Day District Level Sensitization programme on Tobacco Awareness Programme nei dingin an rel. COPTA 2003 Section 6 dungzuiin educational insti- tution a inthawk yards 100 biel sungah tobacco product hrim hrim zawr phal a ninaw a, hi thil hi enkai dingin meeting chun an rel bawk a, hi le inzawm hin District le Sub-Divisional Level in Enforcement Squad for Implemetation of COTPA 2003 indin ding, District Level-a chun Chairman dingin CMO ning a ta, Member dingin Food Safety (Admin), Food Safety Offi- cer le SDPO hai ning an ta, Sub-Divisional Level –ah Enforcement Officer dingin SDO/BDO bakah member dingin Food Safety Offi- cer, Police le CHC/PHC a inthawk representative hai ning an tih. Hi baka hin COPTA 2003 Section 4 le 6 baw- setuhai Rs. 200/- chen fine inchawitir dingin an rel bawk. Section 4 hin of- fices, restaurants, markets, parking area hai bakah mipui pungkhawmna hmun haia dumziel hawp hai a huomsa a nih. Poppy acres 36 a mi an vat tluk iMPhal: Zani 9:30AM- 3:00PM inkar sung khan Tengnoupal District Po- lice, 8th Manipur Rifles, 18 Assam Rifles le NAB \hangruol han Makhi Vil- lage le Simang Village haia ram acres 36 a lienna hmuna Poppy chinga um hai chu an vat tluk. Poppy vat tluka um hi Rs. 2 crore le Rs. 16 lakh manhu vel ni dinga hril a nih. Drugs dona ding Fast Track Court March a inthawk hawng ding Mipui 50% in sawrkar Scheme hai an la hriet nawh: CM iMPhal: Tulai hin Manipur ah inruithei Drugs chi hran hran, WY (World is Yours) (Methamphet- amine), Heroin, Nitro, SP, add. a hluor bek beka case a tam hrat taluo leiin a dona ding le inrang taka ro rel vat vata action lak vat vat theina dingin March thlaa in- thawkin Fast Track Court indin a ni ding thu a hril. Hi thu hi Manipur State Le- gal Services Authority (MSLSA) le Government of Manipur han Manipur Trade and Expo Centre, Lamboi Khongnangkhong, Imphal West ah Legal Services Camp an huoihawtna huna a hril a nih. Chief Minister chun, Manipur ah hieng lawm lawma Drugs a pung hrat hi khawtlang ta dinga \ium tak a ni ta leiin a dotu ding le ch- ingfeltu ding Fast Track Court a \ul tah. Chuongang rorelna inrang taka hlen theitu ding chu indin dingin Law & Legislative Affairs Minis- ter, Chief Justice of High Court of Manipur le Advocate General Ma- nipur hai le khawm an lo hriltlang ta niin a hril. “Ei rama Drugs pung hrat ta- luo hi a zawrtuhai an hlawk lei a ni a. Demand (thawtu) an pung lei khawm a ni bawk. A zawrtuhai mana an chungthu na tak le inrang taka rel vat vata Drugs sukbo hi a pawimaw tah a nih” tiin a hril. Hi kawnga hin sawrkar ban pathumhai Judiciary, Execcutive le Legislaure hai chu \hangruola Drugs do tlang a pawimaw thu a hril a. Hieng kaupen/ban (pillar) pathumhai kara inhrietthiemnawna a lo um a nih khawmin inbiekpaw hi a damdawi \hatak Democracy damna ding chu a nih tiin a hril. “Dan kengkawna ding le ro- relna kawng le hlenna kawngah ngaidan a lo inkal khawma, hi kaupeng pathumhai hi an inthuhmu phawt chun ieng ang harsatna le \ ium khawm sawrkarin a hne ding a nih” tiin abikin Drugs dona kawngah \hangruol a pawimaw zie a hril. Drugs zawrtuhai Police-in an hung man a. Dan kengkawtu Ju- diciary (Court) tiengin an lo insuo nawk pei chun, Dan le policy siem- tu Legislature ta ding khawmin Dan siem an tak thu a hril bawk. Drugs a hluor tah em ema ei ram a suksiet nasa tah hle leia a dona dingin ni khat lai khan sawrkar chun Drug Policy fumfe tak siemtu dingin Committee a lo indin tah bawk. Hienglai zing hin sawrkarin mipuihai hmasawnna dinga an ham\hatpui ding Welfare Scheme hran hran a siemhai mipuiin an la hriet hne naw em em a, zaa sawmn- ga 50% neka tamin an la hriet naw niin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah Bupawl rawin hnuoi hangna a suksiet leiin raw lo ding a nih: V. Hangkhanlian iMPhal: Agriculture Minister Shri V. Hang- khanlian chun, leileta bu- pawl le favai raw hin hnuoi \hatna (hangna) nasatakin a suksiet bakah boruok a sukpawrche leiin thaw ngai lo dinga mipui inhrilvar ei \ ul hle a nih tiin a hril. “Hn- uoi hangna humhalna ding chun bupawl raw ngai lo ding a nih” tiin a hril. Hi thu hi Manipur-a Bu- pawl Raw Kakhawk le Hn- uoi\hatna (pil hang) Hum- him Zing Thei Dan Ding ngun taka hriltlangna hun, “Brain Storming Workshop on Rice Residue Burning in Manipur-Issue and Strate- gies for Sustainable Man- agement” ti Hotel Classic Grande, Imphal-a neina huna a hril a nih. Pu V. Hangkhan- lian chun, losinthawtuhai kuomah Soil Health Card (SHC) pek khan an lo (ram- hai) \hat dan a hril seng a, ei state ah bu le thlai tamlem ei inthar theina dinga sawrkar hmalakna lientak pakhat a nih. Amiruokchu, lova bu- pawl le huona hmunhnawk, favai ei raw pei chun Health Card hin umzie (\angkaina) nei naw nih tiin a hril bawk. “Lova bupawl \awl le huona thlaihna hlo \awl hmawnhai hi hnuoi\hatna an ni a. Tuilo le huonah >>sunzawmna phek 4-ah Inchukna hin ‘job opportunity’ a siem ding a nih: Edn. Minister iMPhal: Education Min- ister Pu Th. Radheshaym chun inchukna thiltum chu hrietna nei el an nawh a, sin nei thei dinga inchuk ding a na, inchukna hin ‘job op- portunity’ a siem ding a nih tiin a hril. Sawrkar thawkna nei ding chua lekha hi in- chuk ding an nawh a, chu nek hmanin, midang tad- inga sin siem pek thei ding khawpa inchuk lem ding a nih tiin Pu Radheshyam chun a hril bawk. Pu Radheshyam chun Assam Rifles Public School, Mantripukhri IGAR (South) han Annual Day Celebra- tion 2017–2018 an hmang huna khuollien ni puma hi thu hi a hril a nih. A hril peina-ah, lekhathiem (edu- cated) hai chu sumdawngtu le sumdawngna hmun siem a, midang tadinga sin siem pektu ni dingin a fiel tawl. Hringnuna harsatna ei tuok hai hi a \he\hawp dan ei thiem chun awlsam taka harsatna hai hi s<tkieng thei a nih tiin Pu Radheshyam chun a hril. Pu Radheshyam chun, buoina le harsatna po po sukfel theitu chu inchukna hi a ni leiin naupang lun- gril thienghlim tak put SSA le KSBV thawktu lakna result CCPur: January 22, 2018 a SSA Residential School, New Lamka- a Contract ba- sis a thla 11 sung thawk ding mi 4 lakna dinga DC Office- a personal interview neia um result puong a nita a. Chiin- hoihlam, Warden; Mangson- muan Guite, Part-time, Phys- ical & Health Edn. Teacher; Hatneilhing Baite, Part-time MIL. Teacher (Manipuri & Hindi) le Chinsanglun Guite, Parttime Vocational/ Arts & Music Teacher dinga lak an nih. >>sunzawmna phek 2-ah CCPur: January 9-13, 2018 inkar sunga Birla In- dustrial & Technological Museum (BITM), Kolkata hmuna Eastern India Sci- ence Fair, 2018 nei huna CCPur district-a inthawk mi 3 zu \hang hai lawmlutna le lawmpuina zani 3:30PM khan CCPur Govt. Col- lege-ah Zillai CCPur Block inrawinaa nei a nih. Hi Fair a zu \hang hai chu- Chawnglemmawi Khaute d/o Kamlalmuan Khaute of Red Cross Road, Florence Nengneivah Baite d/o Th.Kennedy Baite of B.Phaicham le Florence Lalremsiem d/o Lalringng- het of Hmar Veng, CCPur hai an nih. Hi hun hmangnaa hin H. Johnny Sharma, SDPO/ CCPur khuollienin a \hang a, Special Guest in T. Lalkhohao @TL Haopu Haokip, President KSO/ CCPur Block le Pauchun- gnung Vaiphei, Associate Professor & Nodal Officer, CCpur Community College bakah Kaithianjoy Vaiphei, >>sunzawmna phek 2-ah hai hi lungril zau tak neia inchuktir ding an nih tiin a hril. Tuta inchuklai hai hi zinga ei \huoitu le ei khawvel ding an na, chu- leiin, khawtlanga buoina um hai chingfel dan lampui kawkhmu ding an nih. In- chuktirna hi tulai khawvel le inmil peia pek hlak ding an nih. Insung hi naupangin ‘informal education’ a hmu hmasatakna a na, hringnuna dinga inchukna chu nau- pangin a insung-ah a dawng >>sunzawmna phek 4-ah Agartala khawpuiah Pastor Induction nei agartala: Evangelical Free Church of India (EFCI) General Assembly thurêl umsa fe peia Kohranin Ur- ban Ministry thila dinga Tripura state capital Agar- tala hmuna Nandannagar locality a hmun thar a khuor mêknaah, tarik 29th January 2018 khan City Pastor thar dinga ruot Pastor Jones R. Joute (Kangreng/Sielmat) Induction hun pawimaw tak Rev. Lalbiektluong (Vice-President) in a nei. Hunser hi Rev. Jessai L. Neitham in kei\huoiin, Agartala khawpuia rawng- bawlna bul \anna dinga In bawlsa inchâwk thar Inhlânna Rev. David R. Mi- hriemate in a nei a. Hi hu- nah hin Tripura state sûnga hmun hran hrana inthawkin mi fêkhawm a ni bâkah a hmun laia khawsa kohranmi le hmelhriethaiin an uop bawk. Hunser hmang a ni zovin lawmna thlâithlêng kîltlang a nih.

Upload: others

Post on 11-Nov-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: thlavul (February) 01, 2018 NiNgaNi (thursday) Thar/2018/February/HT-01-02-2018.pdf · GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking09-12-2017: to 13-12-2017 delivery:01-02-2018 (tHU)

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWSVANGSEI INDANEK. SalbungBooking : 09-12-2017 to 13-12-2017delivery :01-02-2018 (tHU) Time :9AM-tillstockstOCK : 306Commercial refill available

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking : 1st. deC. , 2017 to 8th. JAn.,2018delivery : 01-02-2018 (tHU) Time :9AM-tillstockStock :306(19kg & 5 kg available)

HmasawnnaTharVol-33/108 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

thlavul (February) 01, 2018 NiNgaNi (thursday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

Transfer & Posting(IAS/MCS Officers)

1. dr suhel akhtar, ias, Additional Chief Secretary (Agri/AE) as Addl. Chief Secy (Agri)2. shri J.C. ramthanga, ias, Principal Secretary (DE) as Principal Secretary (DE/Cooperation)3. shri M. Joy singh, ias, Secretary (Cooperation) as Secretary (AE)4. shri M. yaiskul Meitei, ias, Special Secretary (Eco & Stats/Home) as Redesignated as Secretary (Eco & Stats/Home)5. Ms. Jaspreet Kaur, ias, On return from leave as Director/Information Technology.6. Md. Feroj Khan, MCs, Under order of transfer as Under Secy (Home) & Deputy Protocol Officer as SDO/BDO Khoupum7. shri M. Kapajit singh, MCs, Under Secy. (RD & PR/MAHUD) as Under Secy (RD&PR/Home) & Deputy Protocol Officer.>>sunzawmna phek 2-ah

Man. City chun $80 million in Aymeric Laporte contract a ziekpui

ACLS Ambulance an hung siem\haCCPur: January 21, 2018 nia Chief Minister-gi Hak-shelgi Tengbang (CMHT) hawnga um huna State Health Society, Manipur fethlenga CCPur District hmang dinga pek Advanced Critical Life Support (ACLS) Ambulance

chu, Guwahati-a inthawk a hung tlan naah Power steer-ing a hmang thli petu Oil a leak leiin inhriettir an ni hnungin a siemtu Company a inthawk Mechanic hai hun-gin an hung siem\ha. ACLS Ambulance hin

ECG monitor, defibrillator, cardiac monitor le ventila-tor hai a um a, hi ambulance hmang dan ding thuah opera-tion theatre a medical offi-cer, technician le nurse hai training pek an la ni ding a nih.

HNU GHQ EWC meeting neiCCPur/iMPhal: Janu-ary 31, 2018 khan Hmar National Union (HNU) chun Pu Dr Chaltonlien Amo, MLA quarter, Lamphel, Imphal-ah Executive Work-ing Committee Meeting an nei. Meeting huna hin HNU Block election ding ding thu le party hmasawn lem dan ding hriltlang a ni a, Pherzawl district le Tipaimukh biel harsatna

tum tum hai Assembly-ah intlun le nawr zui ngei dina ngen a ni bawk. Chun, Dr Amo in “Lifetime achieve-ment award le Peace maker” Doctorate degree a dawng lawmna Feb. 10, 2018 in Churachandpur hmuna nei dinga programme induong a ni bawk tiin Alfred Lal-remthang Pudaite, Inf. Sec-retary, HNU GHQ chun ei chanchinbu palai a hril. Zan-tieng bufaktlangna an nei.

Joint meeting a neipui ding

CCPur: Singngat A/C MLA le Chairman, MANI-REDA, Pu Ginsuan-hau chun Feb. 3, 2018, 12:00Noon khin Tuaiteng-phai Govt. H/S ah school chungthu le inzawmin joint meeting neipui a tih. Hi hi huna hin Kaikhanlian Guite, DI of Schools/CCpur, Kapneithang, DI of schools/Singngat; Tuaitengphai govt High School a Headmaster le staff hai bakah Tuaiteng-phai lal le VA member hai Tuaitengphai In tina mi pak-hat pei \hang an tih.

Dist. Level Committee siemCCPur: Ministry of Health & Family Welfare, Govt. of India guideline dungzuiin Sparsh Leprosy Awareness Campaign le inzawmin District Level Coordination Commit-tee siem a ni a. Chair-man dingin Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur ruot a ni a, Members din-gin Dr Kimngaihching Simte, CMO; Dr Kimnei-

hlam, Dist. Leprosy Of-ficer; TK Simte, CEO/ADC; Th.Mangminthang Gangte, Dist. Inf. Offi-cer; Umarani Devi, Dist. Social Welfare Officer; N.Chingkai Singh, ZEO; Vung Mary, Dist. Com-munity Mobilizer, NHM; Zengngaihlun, Dist. Pro-gram Manager, NHM le John Baite, Dist. Epidemi-ologist hai ruot an nih.

V. Hangkhanlian khuollien ding

CCPur: Febuary 3, 2018, 12:30PM khin Mualveng, Hiangtam Lamka-ah Lam-ka Film Academy hawngna um a ta, hi huna hin V. Hangkhanlian, Minister (Agri. Vety & AH) khuol-lienin \hang a ta, Adim Pa-mei, Vice Chai¬man, State Disaster Management Au-thority, Govt of Manipur; S Mangoljao Singh, Chair-man, Film Forum Manipur le Thangkhosungmung Guite, MDC & Chief of Hi-angtam Lamka hai guest of honour, functional presi-dent le chief host in \hang an tih. Hun hmangna hi Pu Shyam Lal Poonia, DC, CCPur le Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur hai bakah official dang dang han uop an tih.

Imphal-Moreh Road-

ah Bandh thaw an tum

iMPhal: Vawisun (1-2-2018), 2:00PM chena Law-rence Khen Manlun, SDPO, Moreh sawnhmanga a umna Order state sawrkarin a hlip naw chun hun tiemchin um loin Imphal-Moreh Road/Tengnoupal District-ah Bandh kan thaw ding a nih tiin Hill Tribal Council, Moreh, KSO, Moreh le Kuki Women Union & Human Rights, Moreh han zanita HTC, Moreh Office-a Press Conference huna an puong. Chun, vawisun hin Nagaland state pumpui huopin bandh an thaw ding thu Core Committee of Nagaland Tribal Hohos le Civil Organisations han thusuok an siem.

SSA le RTA thu-ah awareness

CCPur: Zanikhan ZEO Office campus, Hill town-ah SSA le Right to Educa-tion Act 2009 chungthuah awareness nei a nih. Hi huna hin SSA/RTE Awareness Campaign-nain Nokphade Cultural Foundation (Drama Group) suklang a nih.

Lawmlutna le lawmpuina hun hmang

Duma siem thil mana um hai rawhmang

CCPur: Rakesh Bal-wal, IPS, SP, CCPur thu-pek dungzuia January 29, 2018 chawhnungtienga Mr Lunkhomang Khongsai, Addl. SP (L&O), Binod Ranjan Singh, Addl. SP (Operation) le Rank Officer hai inrawinaa district Po-lice tam han CCPur khaw-

pui sung hmun tum tuma an dap huna Duma siem thil (tobacco product) \hahn-emtawk tak an man hai chu zani zantieng 3:30PM khan Bungmual khuo saka ADC ramah Chanchinbumihai hmuin rawhmang a nih. Hieng duma siem thil raw hmang hai hi Zenhang

Bazar, Tuibong le New Ba-zar Area haia godown hai an dap hmuna man a ni a, an thil man hai lai hin Sadar 905, Baba 120, Baba black, Sajan, Balkimi tobacco, rally khaini, Nerula le thil dang dang a \hang a, a reng hin Rs. 4 lakh vel manhu ni dinga hisap a nih. Rawhmang huna hin Food safety Office a in-thawk Food safety officer Sunita Devi le a staff hai bakah Dr Kimngaihch-ing Simte CMO/CCPur le Police a inthawk SI Sho-minthang Kipgen le SI T Seikhotinlal hai inrawinain Police team an \hang.

Tobacco Awareness nei dingin an relCCPur: January 31, 2018, 11:30AM khan Pu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur & District Level Coordination Com-mittee (DLCC) inrawinain a office Chamber-ah duma siem thil (Tobacco) do dan ding thuah Executive Meeting nei a nih. Hi huna hin Sub-Divi-sional Officers hai bakah CMO/CCPur le concern official dang dang hai an \hang a. Meeting hmasaa thu rel hai ennawnna an nei hnungin Philanthropic Organisations, Teachers, Students, Church leaders, District Administration, District Law Enforcers, Local Traders le Health Worker hai \hang theina dingin February 12, 2018 khin District Training Cen-tre, CCPur-ah One Day District Level Sensitization programme on Tobacco Awareness Programme nei dingin an rel.

COPTA 2003 Section 6 dungzuiin educational insti-tution a inthawk yards 100 biel sungah tobacco product hrim hrim zawr phal a ninaw a, hi thil hi enkai dingin meeting chun an rel bawk a, hi le inzawm hin District le Sub-Divisional Level in Enforcement Squad for Implemetation of COTPA 2003 indin ding, District Level-a chun Chairman dingin CMO ning a ta, Member dingin Food Safety (Admin), Food Safety Offi-cer le SDPO hai ning an ta,

Sub-Divisional Level –ah Enforcement Officer dingin SDO/BDO bakah member dingin Food Safety Offi-cer, Police le CHC/PHC a inthawk representative hai ning an tih. Hi baka hin COPTA 2003 Section 4 le 6 baw-setuhai Rs. 200/- chen fine inchawitir dingin an rel bawk. Section 4 hin of-fices, restaurants, markets, parking area hai bakah mipui pungkhawmna hmun haia dumziel hawp hai a huomsa a nih.

Poppy acres 36 a mi an vat tluk

iMPhal: Zani 9:30AM-3:00PM inkar sung khan Tengnoupal District Po-lice, 8th Manipur Rifles, 18 Assam Rifles le NAB \hangruol han Makhi Vil-lage le Simang Village haia

ram acres 36 a lienna hmuna Poppy chinga um hai chu an vat tluk. Poppy vat tluka um hi Rs. 2 crore le Rs. 16 lakh manhu vel ni dinga hril a nih.

Drugs dona ding Fast Track Court March a inthawk hawng ding

Mipui 50% in sawrkar Scheme hai an la hriet nawh: CMiMPhal: Tulai hin Manipur ah inruithei Drugs chi hran hran, WY (World is Yours) (Methamphet-amine), Heroin, Nitro, SP, add. a hluor bek beka case a tam hrat taluo leiin a dona ding le inrang taka ro rel vat vata action lak vat vat theina dingin March thlaa in-thawkin Fast Track Court indin a ni ding thu a hril. Hi thu hi Manipur State Le-gal Services Authority (MSLSA) le Government of Manipur han Manipur Trade and Expo Centre, Lamboi Khongnangkhong, Imphal West ah Legal Services Camp an huoihawtna huna a hril a nih. Chief Minister chun, Manipur ah hieng lawm lawma Drugs a pung hrat hi khawtlang ta dinga \ium tak a ni ta leiin a dotu ding le ch-ingfeltu ding Fast Track Court a \ul tah. Chuongang rorelna inrang taka hlen theitu ding chu indin dingin Law & Legislative Affairs Minis-ter, Chief Justice of High Court of

Manipur le Advocate General Ma-nipur hai le khawm an lo hriltlang ta niin a hril. “Ei rama Drugs pung hrat ta-luo hi a zawrtuhai an hlawk lei a ni a. Demand (thawtu) an pung lei khawm a ni bawk. A zawrtuhai mana an chungthu na tak le inrang taka rel vat vata Drugs sukbo hi a pawimaw tah a nih” tiin a hril. Hi kawnga hin sawrkar ban

pathumhai Judiciary, Execcutive le Legislaure hai chu \hangruola Drugs do tlang a pawimaw thu a hril a. Hieng kaupen/ban (pillar) pathumhai kara inhrietthiemnawna a lo um a nih khawmin inbiekpaw hi a damdawi \hatak Democracy damna ding chu a nih tiin a hril. “Dan kengkawna ding le ro-relna kawng le hlenna kawngah ngaidan a lo inkal khawma, hi

kaupeng pathumhai hi an inthuhmu phawt chun ieng ang harsatna le \ium khawm sawrkarin a hne ding a nih” tiin abikin Drugs dona kawngah \hangruol a pawimaw zie a hril. Drugs zawrtuhai Police-in an hung man a. Dan kengkawtu Ju-diciary (Court) tiengin an lo insuo nawk pei chun, Dan le policy siem-tu Legislature ta ding khawmin Dan siem an tak thu a hril bawk. Drugs a hluor tah em ema ei ram a suksiet nasa tah hle leia a dona dingin ni khat lai khan sawrkar chun Drug Policy fumfe tak siemtu dingin Committee a lo indin tah bawk. Hienglai zing hin sawrkarin mipuihai hmasawnna dinga an ham\hatpui ding Welfare Scheme hran hran a siemhai mipuiin an la hriet hne naw em em a, zaa sawmn-ga 50% neka tamin an la hriet naw niin a hril. >>sunzawmna phek 4-ah

Bupawl rawin hnuoi hangna a suksiet leiin raw lo ding a nih: V. HangkhanlianiMPhal: Agriculture Minister Shri V. Hang-khanlian chun, leileta bu-pawl le favai raw hin hnuoi \hatna (hangna) nasatakin a suksiet bakah boruok a sukpawrche leiin thaw ngai lo dinga mipui inhrilvar ei \ul hle a nih tiin a hril. “Hn-uoi hangna humhalna ding chun bupawl raw ngai lo ding a nih” tiin a hril. Hi thu hi Manipur-a Bu-pawl Raw Kakhawk le Hn-uoi\hatna (pil hang) Hum-him Zing Thei Dan Ding ngun taka hriltlangna hun,

“Brain Storming Workshop on Rice Residue Burning in Manipur-Issue and Strate-gies for Sustainable Man-

agement” ti Hotel Classic Grande, Imphal-a neina huna a hril a nih. Pu V. Hangkhan-

lian chun, losinthawtuhai kuomah Soil Health Card (SHC) pek khan an lo (ram-hai) \hat dan a hril seng a, ei state ah bu le thlai tamlem ei inthar theina dinga sawrkar hmalakna lientak pakhat a nih. Amiruokchu, lova bu-pawl le huona hmunhnawk, favai ei raw pei chun Health Card hin umzie (\angkaina) nei naw nih tiin a hril bawk. “Lova bupawl \awl le huona thlaihna hlo \awl hmawnhai hi hnuoi\hatna an ni a. Tuilo le huonah >>sunzawmna phek 4-ah

Inchukna hin ‘job opportunity’ a siem ding a nih: Edn. Minister

iMPhal: Education Min-ister Pu Th. Radheshaym chun inchukna thiltum chu hrietna nei el an nawh a, sin nei thei dinga inchuk ding a na, inchukna hin ‘job op-portunity’ a siem ding a nih tiin a hril. Sawrkar thawkna nei ding chua lekha hi in-chuk ding an nawh a, chu nek hmanin, midang tad-inga sin siem pek thei ding khawpa inchuk lem ding a nih tiin Pu Radheshyam chun a hril bawk. Pu Radheshyam chun Assam Rifles Public School, Mantripukhri IGAR (South) han Annual Day Celebra-

tion 2017–2018 an hmang huna khuollien ni puma hi thu hi a hril a nih. A hril peina-ah, lekhathiem (edu-cated) hai chu sumdawngtu le sumdawngna hmun siem a, midang tadinga sin siem pektu ni dingin a fiel tawl. Hringnuna harsatna ei tuok hai hi a \he\hawp dan ei thiem chun awlsam taka harsatna hai hi s<tkieng thei a nih tiin Pu Radheshyam chun a hril. Pu Radheshyam chun, buoina le harsatna po po sukfel theitu chu inchukna hi a ni leiin naupang lun-gril thienghlim tak put

SSA le KSBV thawktu lakna

resultCCPur: January 22, 2018 a SSA Residential School, New Lamka- a Contract ba-sis a thla 11 sung thawk ding mi 4 lakna dinga DC Office-a personal interview neia um result puong a nita a. Chiin-hoihlam, Warden; Mangson-muan Guite, Part-time, Phys-ical & Health Edn. Teacher; Hatneilhing Baite, Part-time MIL. Teacher (Manipuri & Hindi) le Chinsanglun Guite, Parttime Vocational/Arts & Music Teacher dinga lak an nih.>>sunzawmna phek 2-ah

CCPur: January 9-13, 2018 inkar sunga Birla In-dustrial & Technological Museum (BITM), Kolkata hmuna Eastern India Sci-ence Fair, 2018 nei huna CCPur district-a inthawk mi 3 zu \hang hai lawmlutna le lawmpuina zani 3:30PM khan CCPur Govt. Col-lege-ah Zillai CCPur Block inrawinaa nei a nih. Hi Fair a zu \hang hai chu- Chawnglemmawi Khaute d/o Kamlalmuan Khaute of Red Cross Road, Florence Nengneivah Baite d/o Th.Kennedy Baite of B.Phaicham le Florence Lalremsiem d/o Lalringng-

het of Hmar Veng, CCPur hai an nih. Hi hun hmangnaa hin H. Johnny Sharma, SDPO/CCPur khuollienin a \hang a, Special Guest in T. Lalkhohao @TL Haopu

Haokip, President KSO/CCPur Block le Pauchun-gnung Vaiphei, Associate Professor & Nodal Officer, CCpur Community College bakah Kaithianjoy Vaiphei, >>sunzawmna phek 2-ah

hai hi lungril zau tak neia inchuktir ding an nih tiin a hril. Tuta inchuklai hai hi zinga ei \huoitu le ei khawvel ding an na, chu-leiin, khawtlanga buoina um hai chingfel dan lampui kawkhmu ding an nih. In-

chuktirna hi tulai khawvel le inmil peia pek hlak ding an nih. Insung hi naupangin ‘informal education’ a hmu hmasatakna a na, hringnuna dinga inchukna chu nau-pangin a insung-ah a dawng >>sunzawmna phek 4-ah

Agartala khawpuiah Pastor Induction nei

agartala: Evangelical Free Church of India (EFCI) General Assembly thurêl umsa fe peia Kohranin Ur-ban Ministry thila dinga Tripura state capital Agar-tala hmuna Nandannagar locality a hmun thar a khuor mêknaah, tarik 29th January 2018 khan City Pastor thar dinga ruot Pastor Jones R. Joute (Kangreng/Sielmat) Induction hun pawimaw tak Rev. Lalbiektluong (Vice-President) in a nei.

Hunser hi Rev. Jessai L. Neitham in kei\huoiin, Agartala khawpuia rawng-bawlna bul \anna dinga In bawlsa inchâwk thar Inhlânna Rev. David R. Mi-hriemate in a nei a. Hi hu-nah hin Tripura state sûnga hmun hran hrana inthawkin mi fêkhawm a ni bâkah a hmun laia khawsa kohranmi le hmelhriethaiin an uop bawk. Hunser hmang a ni zovin lawmna thlâithlêng kîltlang a nih.

Page 2: thlavul (February) 01, 2018 NiNgaNi (thursday) Thar/2018/February/HT-01-02-2018.pdf · GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking09-12-2017: to 13-12-2017 delivery:01-02-2018 (tHU)

Hmasawnna Thar2 thlavul (February) 01, 2018 NiNgaNi (thursday) artiCle/health & eMPlOyMeNt NeWs

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

EditorialThing le ruo humhal

SUNZAWMNA..VAWISUN THUPUITu ruok hin chu aw Lalpa, nang chu kan pa i na, keini hi bepil kan na, nang chu a mi hemtu i na, chuongchun kan reng hin i kutsuok kan nih.

~ Isai 64:8

hlaWtliNgNa ei ti hi -Lallungawi

‘Hlawtlingna’ ti le a beb^wmhai hi ins<ng, kohran le khawtl^nga ei hril r^wn p^wl ni dingin ring a um. Mi \henkhat ta ding lem chun inhril inhril ngai ta lo thil khawm a ni thei. Hlawtling dinga la’n rim ve ngai lo, hlawsam ng$rhmuna khawm um ph^k lo keini hai angin hlawtlingna chungch^ng hang hril lem chu mi’n an mi ^wi ng<t di’m tiin, lungrilah inthlahrung a n^ hle. Sienkhawm, mihriem hin ei d^i ph^k chin, ng$rhmun inhnuoi taka inthawk khawm hin inch<k dawk thil\ha ei nei hlak. Mihai ng$rhmuna inthawk khawmin hmu suok ei nei bawk hlak. Chuonga inthawk chun ka thil invawih ten ka hung inbunthl^k r>k ding a nih. Chun, thil\ha nia ei hriethai hi chuh, ei lo hriet tah le ei inhril tasa khawm ni sien, khawv>l ei hluo s<ng chu ch^wl lova ei inhril nawn r^wp a \<l (ding) a nih. ‘Thuro’ Oct.- Dec., 2015-a suoka khan ‘Hlawtlingna’ ti thupuia hmanga thusep ziek insuo a nih a. Kha thuzieka khan, ‘Hlawtlingna’ hi a thumal hung suokna \obul(Hlaw + Tling)-a inthawk r>ng khawmin a hlawa hlaw suok ngai, inrimpui ding a ni thu d^m, hlaw dawk nei ding chun tum fel tak nei a \<l hmasak thu le, hlawtling tumna hi a se tieng sukpuitling tumna ni lovin thil\ha sukpuitling tumna a ni thu d^m, mi hlawtling z$ktluok chu an thaw suok z^t(hausakna)-a inthawk inkhi ding ni lovin, an thaw suok sawrtu um d^nah a’n nghat thu le hlawtlingna chungch^ng thu dang dang sei deuh f<tin ka’n z^wt a. Keima t^wka ka hmu d^nhai hril zo th^wkhata ka’n ngai chuh, ka lo hril zo awz^wng da’l a. Hlawtlingna ti hin a lo huom lien a, hril zo tik a um thei naw khawmin kawng hni b>kin la hang sapsa inla ei ti a nih. Pakhatnaa chun, m^ni inhnik z^wng sin lung awi taka thaw amanih, m^ni sin inhnik taka thaw hi hlawtlingna a nih. Ei inhnik z^wng thaw hi chu inhawih khawm ei ti a, ei taima bawk. Mi ngaia sin inhnuoi khawm ni sien, ei inzapui ngai hlek nawh. Ei inhnikna tieng thil hi chu ei lungril khawm ei p>k b$k a, ei kut khawm a tluong nuom a nih. Tl^ngram lo sinthaw hi an s^wl a, sum hn^r a tl^wm bawk leh, a thl^kna ding um thei sien ei ti hlaka chuh, tl^ngram pa lo sinthaw inhnikhai hi kawngkhata chu inhnar um tak an nih. Lo ding an thlang le inruol khan an ngaituona hmun lientak hluotu chu an sin a ni ngh^l a. Lo v^t a’n tak a, hlo a’n tak deuh khawmin, lo v^ta inthawk bu s$k chenin nghawk tah ti um lovin lungawi takin an thaw a. An ngaituona chauh ni lovin, an titina thupui tak khawm an sin kha a ni rawp hlak. M^ni sin inhnik taka thawhai chun s^wl khawm an hriet f<k ngai nawh. Chuong anga inh^wk taka ei thaw thei, nun hlimna le lungawina mi pe thei sin thaw b^ka hlawtlingna dang a um chuong nawh. Hieng anga mi hlawtling hi ‘Mr Smith’ amanih, ‘Shri Kumar’ hai hming lam kher lo khawmin ei hnam s<nga an um. Entirna \hatak nia ka hriet chu Pu Ruoivel Pangamte hi a nih. Kawlezi(College)-a zitirtu sin a thaw hi chuh, a’n hnikna takah a va hang l<t f<k char char deh ̂ w, ka ti hlak. A lungril, a ngaituona, a nun iengkim el hi a sinthaw hin a luon suok vawng niin a’n lang. A \awngkam suok khawm inch<ktna(Education) tieng ^wn deuh vawng a ni hlak a, a titi inhnikna tak khawm inch<kna tieng bawk a nih. Ama la hre ngai \hak lo hai khawmin, a \awngkam suok an hriet le inruolin zirtirtu a nih ti an hriet ngh^l thei ding khawpin a sin leh a’n belh a nih. Hi thuzieka ama le inzawma ‘Zirtirtu’ ti ei hmang hi, zirtirtu nar^nhai ang ni lovin ama chung lieu lieua inza taka ei hmang a nih ti ei lo hriet ei nuom. Pu L. Ruoivel Pangamte hi tu’m a na? ti inla, tamtak chun inch<kna ngaina mi, zirtirtu ringum, a hun pumpui inch<kna tieng thila inhmang hlak mi le inch<kna tieng le inzawma mihai inf<i rawp hlak mi a nih ti’ng ei tih. A sinthaw hi a hriet chieng a, chu chu a nunpui a nih. A sin inhnikna takah a’n b<r a, a sin a hriet belh hne a; chu a sinthaw chun hlimna le l^wmna khawm a p>k bawk a nih. Amaa theina um a phursuok theina hmunah a l<t a, chu chu lungawi tak le ringum takin a thaw a. A sinthawnaa a hlaw ding amanih, a sinthawnaa inthawk a sum h<i l<t ding kha his^p his^pin, ngaituo ngaituo hmasa kher naw nih. A sina khan a lungril po po a p>k hmasa zet a, chu sin chuh thatak insuoa thawin, sum le ama le a ins<ng mamaw thilhai chu a hung luong l<t el lem a nih. Pu Ruoivel hin, a nauhai lekha tiem hi tungngha zing sien khawm, a sinthaw d^nin zir naw sien chu a nau enkawlna kawngah a hlawtling ng<t di’m. Taksa bawrs^wmna le thil dang lei khawmin hlawsam thei an nih. A thaw ding thawin, a sinah a ringum a, hril ngai \hak lovin Pathienin a thaw ding a hung thaw ve a; Pathien chun a ins<ng a hung vur el a nih. Inhnik tak le thaf^n taka a sin thaw khan ama le a ins<ng a k^p var a, a mihriem chanpuihai le a hnam chenin an sawr a nih. Chuleiin, sin inhnuoi ni sien, sin ins^ng khawm ni sien, m^ni inhnik z^wng lungawi taka thaw amanih, m^ni sin inhnik taka thaw hin hlimna le l^wmna a mi p>k b^kah, Pathien mals^wm dawngna a ni leiin hlawtlingna a nih. M^ni sina inhnik lo, a sa lam tl^ka thaw hi iengza’m ei um ding chuh. Chuonghai chu hausa >r <r hai sien khawm hlawtlingna huonga sie tl^k an ni nawh. M^ni sina inhnik thei lo chun a sinthaw umzie le a hlutna a hriet naw a nih. Sawrk^r thilah f^kr<k a tam ei ti hai d^m le, kohrana chen du^mna a l<t el tah hi, a sin thawtuhaiin an sinah inhnikna an nei nawh a, an sinthaw umzie le a hlutna an man naw lei a ni pakhat. Chuong ang mihai chun hlaw chauh beiseiin sin an thaw a, an hlaw khawm chu ditt^wk lovin sum b^wm an hmu phawt an p<r hlak leiin f^kr<k le du^mna hi a hluor ph^ a nih. M^ni sin inhnik le inh^wmthaw taka thawhai lungrila sip chu an sin kha a ni hlak leiin thil dang ngaituona a’n l>ng nawh.

Pu Ruoivel khawm hih, a sin a’n hnik a, a ngaipawimaw >m leiin f^kr<k tieng chuh ngaituo hman naw nih. Pathienin mihriemhai hi theina iemanitak a mi p>k seng a, chu ei theina ei phursuok theina sin chu m^ni tieng hl^wkna ding chauh ni lovin, ei mihriem chanpuihai ta ding thil\ha thaw khawm a ni sa hlak. F^k hmuna dingin sawrk^ra d^m, kohranah d^m le thil dangah lo thei lovin sin ei thaw khawm a ni thei. M^ni inhnikna taka hang inb<r chat chuh ei ng$rhmunin a z$r naw leiin a lo harsa a ni thei. Chuong ang ng$rhmuna ei lo um a ni khawmin, ei sin dinga um chu hang b>l chieng inla, a phuta ei inhnikpui rak naw khawm kha ei hung inhnik pei thei a nih. Ei sinthaw umzie le a hlutna ei hriet chieng chun ei hung inhnik a. Inhnikna ei nei chun ei tha a f^n a, ei taima a, inhawih khawm ei tih. Eini tieng l^wm bawk, ei mihriem chanpuihaiin an lo sawr bawk, hl^wkna ruok a nih. Hlaw ringawt hnawt sin inhnik taka thaw thei hi mi an v^ng. Eini tiengin ei thaw ding chu takinning takin ei thaw hmasa phawt a, sum le ei mamaw \<l danghai chu ei sinthaw le inphu’n ei hmu el hlak. Chuleiin, sum zawngna hmangruo chauha hmang lo a, m^ni inhnikna z^wng le m^ni sin lungawi taka thaw hi hlawtlingna a nih. ‘Kohran’ hang s^m t^k a z^ra chun, hlaw hi inp>k lo ding tina ni lovin, kohranin sin(hlaw neina) ei siem r^wn taluo hi ei thawhla el di’m ti hi ngaituo tham a um a nih. Kohranin a mi ruoi nasan ang taka Pathien rawngb^wlnaa ngai lo, kohran chu f^k hmuna hmangruo ding chauha hmang kohran thawktu ei tam khawp el. ‘Kohran thawktu’ ti hin Pastor-hai ei inhuomtir nawh; Pastor chu ‘Rawngb^wltu’ tia ko lem ding an nih, ‘thawktu’ tia ko lovin. Vawi khat chuh, kohran pakhata ‘Committee’ p>ng pakhatin ‘campaign’ an nei a, an kohran umna khaw tin an fang a. Chutaka ‘sharing’ nei ding chun an kohran thawktuhai an ruot diet diet a. Khuo pakhata sharing thawtu ding kohran thawktu pakhat chun, “Hril ding ka hriet nawh” tiin a hun hmang naw a ni chuh! Kohran thawktu ni ve meuhin Pathien rawngb^wlna le inzawma hril ding hang hriet naw hlawl el chuh mak tak a nih. Pathien chauh ni lovin, ama latu le a umna Department khawm a sukmuolphoin ka hriet. Hieng ang mi hi chuh mihriem mithmuah fel ieng ang hai sien khawm, Pathienin felin a ruot ng<t di’m. Kohranah hlaw neia rawng b^wl ding hin Pathienin a mi ti am, ti hi ka b<k rawp hlak a, tu chen hin hlaw neia rawngb^wl ding niin ka la’n hriet nawh. Kohranin development ei tih, project ei tih, hlaw neina ding sin ei siem r^wn taluo chun kohranin a la sietpui thei ding niin a’n lang. Rawngb^wl inhnik khawm ni lo, sum hmuna ding chauha kohran hmang tuma invir invir khawm kohran lai ei um. M^ni lainahai kohran thawktua thun l<t \^l \^l tum mihriem khawm kohran lai ei bo nawh. Kohranah sin ei siem r^wn taluo chun a Pathien hre fu lovin a sin kha inchu buoi ei ta, ei buoina hm^khuo a nih. Sin leiin ei insuknuor zing zing tah khawm a ni thei. Kohran thawktu ding d^m chu kohranin a tlin dinga an ngai kohran lai zawng an ta, rawngb^wl dingin an fiel lem dingah ka lo ngai hlak. An ifielhai khawm chun, ‘Kei chu tlin naw’ng ka tih ie, a dang la dap phawt ro’ tiin, Pathien mitmei v>ng d^kin lo ti’ng an ta, Pathien mi dit kohrana thawk ding zawng hmu ei tum ding niin ka ngai. Chuong ta n>kin a’n chua ei chu khawm a hawih ta a, Pathien ram sin leh a’n hme ta naw khawp el. Hlaw neina ding le f^k hmuna ding chauha kohran ei hmang hi b^nsan a hun takzet tah. Hun a’n hmaw ta leiin, ringtuhai hin Chanchin\ha hril mawlh hi inh^wmthaw’ng ei tiu. A pahninaa chun, ni tina ei thaw ding ei sukdik pei a, a \ha thei ang taka thaw hi hlawtlingna a nih. Hi hi, a b$k takin inch<klai naupanghai le an nu le pahaiin lungril taka ei pawm nuom a um. Hmarhai hi ei lungril a’n hmaw taluo a, thil ei thaw hin puitling vat vat sien ei ti hlak. Hlawtlingna hi hla taka um ding d^min ei thl$r a, a kawitan ei zawngna lamah ei ni ding ang ei nih naw ph^ rawp niin a’n lang. Hlaw nei a, sum hang lam thei kha hlawtlingnaa ei ngai leiin sum lam thei vat vat inla ei nuom a. Ei nauhai khawm chuong ang ding chun ei beisei hlak a, sum lam thei ng$rhmuna insiem vat vat ei nuom hlak leiin ei baw suol hlak am a ni aw ti dingin a um. Ei nauha’n hlaw an nei hma chu an la hlawtling naw niin ei ngai a, chu chun ph<rna n>kin thaf^n nawna a’n piengtir lem a. A’n ch<k p^wl le nu le pahai hi lunghnuolin ei um zing zing niin a’n lang. Mihriema ei hung pieng thl^k a, sikul ei l<t chara inthawk hin hlawtlingna sirbi ei hung hraw ngh^l a nih ti hi, a thu phunga ei hriet el ni lo a, lungril taka ei pawm a \<l. Entirna dingin, p^wl 1(khat) inch<k chauh khawm ni sien, nun indik taka a hmang a, a’n ch<kna \ha taka a pasi chun a hlawtling a ni ngh^l a nih. Chuong ang ng$rhmuna a um theina chu- thu ^wi, nungchang \ha, ni tina a thaw ding sikul kai le lekha tiem a \hat thei ang taka phursuok, tihai hi a nih a; chuong ang taka a thaw leiin a hung hlawtling a nih. Chuleiin, nund^n ni sien, inch<kna tieng ni sien, ni tina thaw ding umhai sukdik a, a \ha thei ang taka thaw hi hlawtlingna a nih. Nund^n indik, nungchang \ha le >kzamnaa rizal \ha neina dinga ni tina m^ni hma z^wna ei thaw ding umhai a \ha thei ang taka sukdik pei hi hlawtlingna sirbi chauh ni lo a, hlawtlingna a ni ngh^l a nih ti hi naupang lungrilah ei tu nghet a pawimaw a. Nu le pahai khawmin chuong anga ei inch<ktir a, lam suok la nei lo, p^wl inhnuoi la ni hai sien khawm \ha taka an pasi a ni chun an hlawtlingnaa ei pawmpui a \<l a nih.

26.01.18Bethel

Khawvel boruok sik-le-sa nasa taka hung intlakthleng (Climate Change) khawvela lumna nasa taka hung zuolkai (Global Warming) hai hi tulai khawvelin a buoipui tak laia mi a nih ti ei hriet a. Hi kawnga hin sawrkar khawmin hma nasa takin a lak a, rambung tum tuma \huoituhai fekhawmin a do dan ding uluk takin an ngaituo hlak. Sienkhawm hi thil hlawtlingna dinga pawimaw chu ram roreltu han an rel le hril el ni loa, mipui mimir le \hangruola lungril taka ei do seng naw chun a hlawtling ngainaw ding a nih ti hi a chiengsa a nih. India ram khawmin hi thil hi nasa takin a buoipui a, Manipur a ngei khawm sawrkarin a buoipui tak laia mi a ni ve \an mek a nih. Boruok sik-le-sa nasa taka hung inthlakthleng le lumna hung zuol pei nasan hi thing le ruo nasa taka ei satthluk leia ramngaw hmu ding mang a um tanaw lei bakah khawvel hmasawnna in a hung phursuok Industry lien le motor khu haiin boruok pawrche a phusuok hai leia hung um an ni a. Ei ramah industry lien tham hril ding a la umnaw leiin Climate Change le Global Warming dona kawngah ei ni laia ei lo thaw ve thei chu Thing le ruo humhal le ramngaw tamlem siem a ni hri a nih. A bikin eini tlangmi le tlangrama cheng han ei pi le pu haia inthawka thing le ruo tam tak tak satthlua, ram lien tak tak meia raw a Lo nei chu ei la sunzawm pei a, tlangrama cheng mi tamlem hai thlaisuongna chu thing le ruo a la ni lei hin ei ramah ramngaw a um tanaw a, mihriem han hringna dinga ei mamaw em em tui khawm tlawm tieng a hung pan pei ta a nih. Sawrkarin thlaisuongna LPG a hung hmang chi-na inthawk kum tam tak a liem hnung khawmin thing hmanga thlai suong hi ei la bansan thei naw a, hi thil hi ei ram nasa taka sukpawntu a ni bawk a nih. Forest and Environment Minister Th. Shyamku-mar in January 23, 2018 nia CCPur-a Henglep biel ram a hung fang huna khan a biel mipui hai chu ram, thing le ruohai enkawl \ha ding le mipui hai chu Lo vata ram raw ta loa sawrkar guidelines siemhai zui dingin an fui a. Sienkhawm an fuina hin tlangrama cheng hai lungril chu a hne zo ring a um nawh. A san chu thawk le khata khawsak dan phung thlakthleng thut hi thil awlsam a ninaw el khelah lampui dang hraw dingin a ram sawrkar le mipui ngirhmun in a la zir naw a, sawrkar khawmin mipui hne ding tawkin resources a la nei nawh. Tui\haphai biela ngei khawm khaw kilkhawr deua um hai thlai suongna chu thing a la ni zing. Hi lei hin khawpui sung boruok khawm nasa ta-kin a sukdanglam leiin lum tieng a pan a, lum hunah a taluo boin a lum a, Dei hunah nasa ta-kin a dei, Delhi khawpuia cheng han an tawng mek sap \awnga ‘Extreme Climate’ an ti kha ei tawng \an mek ta a nih. Tui\haphai biela cheng khuo kilkhawr deu hai chun thlai suongna le ti dingin kum tin thing/ram an la \het zing. Hi thil hi mipui hai khawmin a thei china pumpel ei tum a \ul. Thing le ruo nasa taka ei satth-luk le ram ei sukpawn leiin ei damna dinga pawimaw em em tui a vang ta a, khawpui sunga vadung hai khawm fur lai tinaw chu tui luong hmu ding an um ta nawh. Hi thil hung um nasan chu tui siemtu thing le ruo ei sat rem zo ta lei a nih ti hi ei hriet tasa khawm nisien hre nawn a, thing le ruo humhalna kawnga mi-tin ei \hanghar le hma ei lak a \ul ta a nih. Chu ang bawkin sawrkar khawmin thlaisuongna dinga thing le ruo tam tak tak kum tina satthluk ei pumpel theina dingin thlaisuongna LPG hnienghnar taka mipui hai a pek a \ul. Tu ngirhmuna ei hang en a, January, 2018 ei hmang zo nawk ta a, sienkhawm Demcember, 2017/ January, 2018 thlabul chena booking hai sem phak \awk a ni a, Gas lak dinga sawt tak intlar a \ul hlak bakah nuom hun hun le bo hun huna lak le hmu thei ding a um bawknaw leiin khaw kilkhawr deua cheng hai ta ding chun thlaisuongnaa thing hmang bawk hi a la awlsam lem leiin an thing le ruo hum-hal a \ul thu hril rawp hlak inla khawm an lungril hne thei tak tak a ninaw ding a nih. Ram changkang haia chun thing le ruo humhalna kawngah sawrkar le mipui an \hangruol nasa a. Ram le hmun \henkhata lem chun mani ram sunga thing hai ngei khawm sawrkar phalna lo chun nuom nuoma satthluk phal a ni nawh. Ei ni rawi ruok chu sawrkar reserve rama mi khawm a ruk a ralin ei satthluk tho tho a, \ul lem loa ram raw mei mei le thing le ruo satthluk ei pawisa naw a. Ei ram nasa takin a pawn hrat a nih. Tuta anga ei rama thing le ruo hai ei satthluk a, thing phun tiengpang ei thaw uor sinaw chun ei ram hi kum tlawmte hnunga thlaler a hung inchang el ding a nih. Mi han thlaler ram\awl khawm ramngaw-a an siem thei chun eini tlangrama cheng hai ta ding lem chun ei tum phawt chun ramngaw siem hi thil harsa ninaw nih. Ei damna dingin thing le ruo hum-hal nachang hriein ramngaw tamlem siem tum ei tiu.

Nagaland le Meghalaya-ah nomination file \an

shillONg: Nagaland le Meghalaya Assembly election a ding notification zani khan suksuok a na, zanita inthawk February 7, 2018 chen candidates han nomination file thei an tih. State pahni hai hin Assem-bly seats 60 ve ve an nei a, inthlangna February 27, 2018 in nei ning a ta, March 3, 2018 in vote tiem ning a tih. States pahni a hin zani khan nomination file an la um nawh. January 30, 2018 zan khan Kohima-ah Nagaland Chief Electoral Officer Abhijit Sinha inrawina in all-party meeting nei a na, meeting chu political parties tum tum han Naga political issue election hmaa ching-

fel a ni naw chun in can-didate lo dinga thusuok an siemna le inzawma nei niin, chu huna chun election no-tification hi suksuok a nih. Meeting an neina a chun, ieng angin daltu um sien khawm ruot lawk ang takin inthlangna nei a ni ding thu Chief Electoral Officer chun a hril. Tripura a chun zani khan nomination file hun a tawp tah a, vawisun hin candi-dates hai nomination scru-tiny nei ning a ta, February 3, 2018 chen hin candidates hai inhnukkir thei an nih. Inthlangna chu February 18, 2018 hin nei ning a ta, vote chu Meghalaya le Nagaland hai leh March 3, 2018 hin a ruola tiem ning an tih.

Wealthiest countries list-ah India a 6-naNeW delhi: New World Wealth in ‘Wealthiest Countries’ list a siemna-ah India chu hausakna USD 8,230 billion neiin a s<t a, khawvela rambung hausa-tak hai lai a 6-na ah a sie. New World Wealth report dungzuiin United States a pakhatna a na, 2017 sun-

ga market a sumdawngna hlawtling tak chu India niin a hril thung. 2017 sun-gin India chun USD 6,584 billion a huoilut a, 2016 khan USD 8,230 billion a huoilut bawk a, a hausakna in\hang dan chu kumhlui nekin 25% in a kaisang a nih tiin New World Wealth

report chun a tarlang. Report a chun US chu khawvela rambung hausa-tak niin 2017 a hausakna a nei chu USD 64,584 billion a nih, China in hausakna USD 24,803 billion neiin US a dawt a, a pathumna Japan in hausakna USD 19,522 billion a nei ve.

New World Wealth in hausakna a s<t dan chu a rambung sunga mihriem hai sum huoilut dan a na, hausakna hin mimal tinin hmun le hmang le hman-gruo an nei hai a huom a, report a suksuokna a hin sawrkar funds hai a huom sa nawh.

Transfer & Posting8. Md. yasser ahmed Khan, MCS, Under order of transfer as SDO/BDO Khoupum as Under Secretary (MAHUD)

IFS/MFS Officers 1. shri sanajaoba Khuraijam, iFs, DCF/Chandel Forest Division & i/c DFO/Tengnoupal Forest Division as DCF/Chandel Forest Division 2. shri shanngam s, iFs, DFO/Soil Conservation Division No.II as DFO/Eastern Forest Division, Ukhrul with additional charge of DFO/Kamjong Forest Division. 3. shri t. sheilam haokip, MFs, ACF/Wildlife & ACF/Extention Circle as DFO/Soil Conservation Divi-sion No.III (in his present Grade Pay). 4. dr leishangthem Jeeceelee, MFs, ACF/Chan-del Forest Division, Chandel as ACF/ Chandel Forest Di-vision, Chandel with adition charge of DFO/Tengnoupal Forest Division. 5. shri Napolean rongmei, MFs, ACF/O/o the PCCF & HoFF as ACF/ O/o the PCCF & HoFF with ad-ditional charge of DFO/Noney Forest Division 6. Km. Waikhom romabai, MFs, ACF/Manipur Zoological Garden, Iroishemba as ACF/Wildlife O/o the P|CCF (Wildlife) & ACF/Extention Circle.

Presdent Zillai CCpur Block hai Special Guest in an \hang. Student han thuhrilna hun an hmang bakah Pastor LS Manlun Neihsial in student hai \awng\aipekna a nei. Hi Fair a \hang ding hin district le state level competi-tion fethleng hmasak a \ul a, Fair a hin Eastern Zone-ah state 12 haia inthawk mi 394 an \hang a nih. Chawnglemmawi Khaute chu (Mask Making Camp) le Quiz Competition –ah a \hang a, Special Prize Winner le First prize dawngin National Level-a \hang thei dinga thlang a nih. Ama hi Donbosco Hr.Sec. School ah Class -XII (Science Stream) inchuklai a nih. Florence Nengneivah Baite hi Science Exhibition –ah a \hang a, ‘Special Prize’ dawng dinga mi 15 thlang-suok hai lai Manipur mi 3 an \hang ve a, chu lai chun ama khawm a \hangsa ve a nih. Nengneivah Baite hi St. Mary Hr. Sec. School ah (Class-X) inchuklai a nih. Florence Lalremsiem hin Fair huna prize lak neinaw sienkhawm ‘Innovations for Sustainable Development’ ti thupui hmanga Dec. 16-18, 2017 sung ZEO Office ah XXXVIII (38) Dsitrict Level Science, Mathematics and Environmental Exhibition hunah Science Exhibition –a pakhatna la le Dec. 23, 2017 nia Imphal hmuna ‘State Level Science Exhibition for Children’ –ah pakhatna laa hi Fair-a zu \hang a ni a, St. Mary, Hr. Sec. School ah Class-X inchuklai a nih.

Lawmlutna le lawmpuina hun hmang

Chun January 29, 2018 a DC Office hmuna Kashube Gandhi Bahka Vidayalaya(KSBV) Tu-ilaphai a contact basis thla 11 sung thawk ding lakna dinga interview re-sult khawm puong a ni ta a, mi 8 lak an nih. Laka um hai chu- Chinneichong Haokip, Warden; Lynda Sehnunnem, fulltime Math-ematics Teacher; N. Khai-khankhup, fulltime Science Teacher; Lhingneithiem Haokip, fulltime English

Teacher; Nangchungnung Lhungdim, fulltime Social Science Teacher; Jang-haumang, part-time Physi-cal & Health Edn. Teacher; Khamlenthang Khongsai, part time Vocational/Arts & Music Teacher le Otk-hosei Haokip, Office Assis-tant hai an nih. Laka um hai hin Feb. 3, 2018 hmain ZEO/CCPur Office-ahy Joining report pe le agreement form a suoi kei dinga inhriettir an nih.

SSA le KSBV thawktu lakna result

Page 3: thlavul (February) 01, 2018 NiNgaNi (thursday) Thar/2018/February/HT-01-02-2018.pdf · GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking09-12-2017: to 13-12-2017 delivery:01-02-2018 (tHU)

Pu MV Azad Phusam chunga lawmthu hrilnaPile natna inrik takel ka nei a, kan hnawm changin ka tawl a hung indawk tla a, kuta ka hang hnaw lut pha leh a sat in a hung sa a, na khawm a hung na hle hlak. Hi zo hin ni 3/4 vel inhnawm thei loin ka um a, thisen dam a hung suok a, a sungah a hnai a hung inkhal a, ka lu a hung sukhai a, ka ring thahrui a hung sukna el bakah ka pang a hung sukthak hlak bawk. MV Azad Phusam ka pan a, tuhin chu a mi enkawl dam ta a, ka lawm hle. Hi lei hin MV Azad Phusam le Pathien kuomah lawmthu ka hril.address: CCPur Opp: J.P. Selection, Tiddim Road, Near ICI Church, ICI Road, Churachandpur. Contact Nos. : 7628890261/ 8014025567

Lawmthu hriltu -Momoi sangaikot

3thlavul (February) 01, 2018 NiNgaNi (thursday) NatiONal/iNterNatiONal & advertiseMeNt Hmasawnna Thar

laKtaWi sIelMAt CHrIstIAn HOspItAl & reseArCH Centre

***specialist doctor (urologist) pan nuomhai chun date 3rd. February, 2018, zing dar 10:00AM hin Sielmat Christian Hospital a pan thei ning a tih. Zunlam tienga harsatna neihai ta ding khawmin pan thei ning a ta, Operation a lo \ul khawma thaw thei nghal ning a tih. Registration Fee Rs. 300/- ning a ta, ticket booking khawm 7:30AM-6:30PM chen thaw thei ning a tih.

Contact No: 91 9862853047.

INHMUN LEI DUH TANSaikot Children Home bulah hmun kan zuar a, A lei duh tan he No. 9612295702 ah hian biak theih kan ni e.

(29,30,1,3)

A neitu hrietlo cycle hmuJanuary 29, 2018 zingkar inhmatak khan Old Bazar lai a neitu hrietlo Cycle hmu a ni a, Cycle sukhmang hai chun a cycle umdan indik taka hrilin Contact No. 9077297672 (Mama) ah chanchin indawnchieng le lakkir thei ning a tih. Cycle Neitu chun chanchinbua thu insuo man a pek \ul a tih.

Money bag sukhmang zawngnaJanuary 29, 2018 zingkar khan Saikawt le Hmuia Veng inkarah ka Money Bag, a sunga pawisa le lekha pawimaw deu deu um ka sukhmang a. A lo hmutu chun lunginsiet takin a hnuoia Contact number annawleh Hmasawnna Thar Office-ah mi hung hril/ mi lo sie pek dingin ka hung ngen cheu. Mitvar man khawm lawmthu hrilinain pek ning a tih.

Contact No. 8730025759

OBItUAry

Wedoherebyexpressourdeepsenseofcon-dolenceonthesudden&untimelydemiseofourColleagueDrShubhabrataAich,Dep.Fin.OfficerSangaiInternationalUniversity,Ma-nipur,Churachndpur. Thestaffmembers,familyandstudentsin-viteyoutokindlyattendthecondolence ser-vices to be held at sIUM on the 1st of feb., 2018 from 11:00am.

sd/- registrar

Indian passport a pangngaia siem nawk ding

NeW delhi: ‘ECR pass-port holders’ le a ni lo hai sukdanglam dinga Indian passport dan siem danglam chu hnawl nawkin passport chu a pangngaia hmang sunzawm dingin Ministry of External Affairs chun zani khan thusuok a siem. Hi hmaa MEA in passport siem dan dinga thusuok a siemna a chun, ‘ECR passport holders’ hai chu passport phek nuhnungtak, passport neitu details (a pa hming, address le a dang dang) umna chu blank a sie ding le, passport k^wm chu serthlum (orange) rawnga

siem dinga a ti a nih. Passport holders tum tum hai le External Affairs Minister Sushma Swaraj han meeting an nei huna hi thutlukna hi siem a nih. Chu lai zing chun, pass-port holders tum tum han Passport Booklet k^wm-ah iengkhawm ziek rang lo dinga a hmaa dan thar a siem chu hmang lem dingin EAM-ah ngenna an peklut zing thung a, ‘ECR status’ hai chu passport k^wm serthlum rawng la siem pek tho ning an tih tiin External Affairs Ministry thusuok chun a hril.

Army martyr sung-hai sin a pek ding

luCKNOW: Uttar Pradesh state mi Armed Forces le Central Paramili-tary Forces jawan martyr taphawt an sunghai pakhat tak sawrkar sin pek dingin zani khan Chief Minister Yogi Adityanath in a pu-ong. Hi thutlukna hi zanita CM rawia Cabinet meet-ing an nei huna an siem a nih. Cabinet meeting zoa Cabinet minister Shrikant Sharma in chanchinbu-mihai hmaa thu a hrilna a chun, UP sawrkarin jawan martyr sunghai sawrkar sin a pek ding hi jawan martyr hai inz^ a suklangna dinga thaw a nih tiin a hril. . Sharma in a hril peina a chun, UP state sunga ra-tion peksuokna, ‘fair price shops’ 80,000 haiah e-pass machines inb<k ning a ta, June, 2018 chen hin hi fa-cility le fair price shops hai chu linked vawng ning a ta, chutaka inthawk chu ration sem suokna-ah thil indiklo um ta naw nih tiin a hril.

Shopian-a Army silai kapna a thi 3 an tling tah

JaMMu: Zani zingkar khan Army hai kap hliem Rayees Ahmad Ganie (19) a thi nawk a, January 27, 2018 a Shopian, Jammu and Kashmir hmuna Army hai silai kapna a thi chu 3 an tling tah. Hi lei hin Jammu and Kashmir a separatist han protest an nei nawk a, J&K boruok an suklum pha hle. Rayees Ahmad Ganie hi Sher-i-Kashmir Institute of Medical Science Hospital a enkawl niin, liemtah Inrinni a inthawk khan Intensive Care Unit (ICU) a sie niin, khawmuol hrie lova um zing a na, zani zingkar khan a thuok a tawp a nih tiin hos-

pital thuneitu han an hril. Hospital hin a natna thu kimchang tak a la suksuok naw a chu, Rayees Ahmad Ganie hin a lu-ah hliemna tamtak a tuok nia hril a nih. January 27, 2018 a Army hai silai kapna a thi 3 hai hi \halai le students vawng an nih. Hi huna hin Ganawpora village-ah Army convoy protest thaw pawl \halai ruolin an lo bei a na, Army hai chu lungin an deng leiin Army han an sahimna ding le buoina sukre-na dinga si-lai an hmet puok niin Army thusuok chun a hril a, hi huna hin Junior Commis-sioner Officer (JCO) pakhat

a hliem a, Army hai motor khawm raw a ni bawk. Zanita inthawk khan \halai ruol lungsenin Army hai lunga dengin bei an tum rawp leiin, Shopian area le Jammu and Kashmir hmun tum tum-ah ni 4 sung ^w ding curfew puong a nih. Army han civil mi 3 zet an that an demna le Army hai chetna an ditnaw zie suk-langna in zani chawhnung 1:30 PM a inthawk khan Separatists han Srinagar khawpuia ‘Jama Masjid’ bulah inthung buma nuorna (sit-in protest) an nei. Sophian hmuna silai kaptu Army chu 10 Garwal Unit hai an na, thil tlung le inzawm hin J&K police han IPC Sections 302 (murder), 307 (attempt to murder) le 336 (endangering life) hai besanin thubuoi an zieklut tah a, FIR a chun Army hming 10 zieklang a nih. Chu lai zing chun, J&K sawrkar chun hi thil tlung chungthu suitu ding Special Investigation Team (SIT) siemin suichiengna an nei zing bawk.

Indian Navy in 3rd Scorpene class submarine ‘Karanj’ a launch

MuMbai: Mazagon Dock Limited (MDL), Mumbai kutsuok ‘3rd Scorpene class submarine Karanj’ chu zani khan Navy chief Admiral Sunil Lanba a nuhmei Re-ena Lanba in Mumbai-ah a launch. Hi huna Admi-ral Lanba in thu a hrilna a chun, tuihnuoi lawng ‘sub-

marine’ hi Indian Navy han an hmang hma in kum khat sung uluk taka ensinna la nei ning a tih tiin a hril. MDL hin Indian Navy hai hmang ding submarine 6 a siemna a ni tah a, chuong submarine hai chu ‘French shipbuilding major Naval Group’ hai le \hangruola

siem an nih tiin Admiral Lanba chun a hril. Thla hmasak khan Prime Minister Narendra Modi in 6th Scorpene-class subma-rine ‘Kalvari’ Indian Navy hai hmang dingin a com-missioned a, chu huna chun, Indian Navy in ‘Kalvari’ hmang thei dinga a laklutna hi India ram defence sector-ah an zozap zie suklangtu a nih tiin a hril. Defence Min-ister Nirmala Sitharaman chun, submarine siem hi sawl le nghawk um tak a na, chu lai zingin a thawtu tading chun craft chi khat niin, phur taka siem thei a na, rambung tamtak chun submarine hi a sawl um leiin an siem naw hrim a nih tiin a hril.

ADB le central in USD 250 mn anghu contract an ziekNeW delhi: Asian Development Bank (ADB) le central sawrkarin state panga, Assam, Chhattisgarh, Madhya Pradesh, Odisha le West Bengal haia 6,200 km vela sei lampui siemna dingin USD 250 million anghu contract an ziek a, lampui siemna chu Pradhan Mantri Gram Sadak Yojana (PMGSY) hnuoia sinthaw ding a nih. Hi project hin tlangram le hmun kilkhawr haia inpawna \ha lem siem a tum tak a, sinthawna \an a ni pha tlangram lampui 12,000 km vel seng states 5 a hai hin siem ning an ta, tlangram le phairam lampui thlungzawm in, hmun kilkhawra

um hai fak le dawn zawngna le an khaw-sak a hung sukchangkang pha dinga ti a nih. Contract agreement a hin India ai-aw in Sameer Kumar Khare, Joint Secretary (Multilateral Institutions), Department of Economic Affairs in hming a ziek a. Con-tract an ziek zoa thu a hrilna a chun, lam-pui siemna ding ‘ADB-funded investment programme’ hin PMGSY scheme nasa-takin \hangpui a ta, sawrkar thlungpuiin hun sawt taka ding thlira tlangram khuo hai dawmsangna dinga hmalakna a fepui mek a \hangpui bawk ding a nih tiin a hril.

Punjab-ah mi 1 her-oin 22 gm leh man

Fatehgarh: Zani khan Punjab police han Jalalpur village, Uttar Pradesh mi Gourav Singh chu Man-dofal village, Punjab bul lai heroin 22 gm leh an man. Gourav Singh hi police check-post a dap a ni huna man niin, Narcotic Drugs and Psychotropic Substanc-es (NDPS) Act sections 21, 61 le 85 hai besana thubuoi siem khum a nih.

Delhi airport-ah gold Rs. 13 lakh

manhu manNeW delhi: Zani khan Custom officials han In-dira Gandhi International Airport-ah Rome khawpuia inthawka Delhi hung lut mi pakhat an dapna-ah gold 585 kg, international mar-ket rate a s<tin Rs. 13 lakh manhu an man. Gold chu hand bag sunga thun a na, a neitu hi a tlanhmang hman leiin man a ni nawh. Delhi police han FIR an zieklut a, gold neitu hi man tumin an zawng mek.

PM Modi Tripura-ah vawi 2 an zin dingNeW delhi: February 18, 2018 a Tripura Assem-bly election hung um ding le inzawma campaign nei dingin Prime Minister Nar-endra Modi chu Tripura-ah vawi 2 inzin a tih. Tripura BJP President Biplab Ku-mar Deb in a hril dan chun, PM Modi hin Kailashahar, Unakoti district le Shantir-bazar, South Tripura district haia public meeting pahni-ah thu hril a ta, February 15 hin Tripura-ah inzin nawkin

public meeting-ah thu a hril nawk ding niin a hril. BJP National President Amit Shah khawm Tripu-ra-ah chawlkar khat sung cham dingin inzin a ta, chu hun sung chun BJP-Indig-enous People’s Front of Tripura (IPFT) alliance ta-dingin campaign a tih. Tri-pura a inthawk Amit Shah hin Meghalaya le Nagaland state hai khawm sir a tih tiin Mr. Deb chun a hril sa bawk.

Meghalaya-ah Congress in sawrkarna siem nawk a tih: rahul gandhishillONg: Meghalaya state a ni 2 sung cham dinga Shillong khawpuia um mek AICC Presi-dent Rahul Gandhi chun Meghalaya state-ah Congress in sawrkarna a siem nawk ngei ringna inth<k tak a nei thu zani khan a hril. Mr. Rahul hin chanchinbumihai inpawlpuina a nei huna hi thu hi a hril a nih. A hril peina-ah, Meghalaya mipui han BJP chu mipuihai ngaidan le an dit-thlangna ngaichang lova thutlukna siem hmuk hmuk hlak a ni zie Meghalaya mipui han an hriet chieng tah tiin a hril. Mr. Rahul in a hril peina a chun, Congress hi central-ah BJP \huoi NDA sawrkar lakah sel-kaltu hrat taka a um zing laiin, state \henkhata chu BJP hi a hnuoi taka um a nih tiin a hril. Northeast state pathum, Meghalaya, Nagaland le Tripura han Assembly election an nei ding le inzawmin tulai hin BJP le Congress party chu mei nei tak takin thu hmangin an inkap zing a. Mr. Rahul khawm hi election ding le inzawma campaign dinga Meghalaya inzin a na, North-east state dang hai a la sir ding am hriet an nawh a, a hmabak programme suklang a la ni nawh. January 30, 2018 zan khan Shillong khaw-pui-ah Mr. Rahul hi jacket manto tak Rs. 70,000 man vel h^kin musical concert-ah a \hang a, mipui fekhawm han a jacket chu an ngaiven seng laiin, Mr. Rahul in jacket chu midang ta a

h^w a ni thu a hril a, mipuihai mak ti a tling a nih. Hi chungthua Mr. Rahul in hrilfiena a siem-na a chun, “suit-boot sarkar’ thu rilmu tak chu mirethei hai \hangpui dinga an kuom tieng pan hi a nih. PM Modi in hmu chang hin miretheihai a kuo vawi khat khawm la hmu nawng in tih” tiin Mr. Rahul chun chanchinbumihai a hril. PM Modi le a sawrkarin India \halai hai sin siem pekna dinga an thutiem an hl>n naw thu Mr. Rahul chun uor takin a hril. BJP hin India ramah kum tin sin thar 2 crore siem dingin a tiem a, amiruokchu, “fiemthu lunginsietum tak an tah. Hieng policies hai lei hin an hmalakna ding hrilin congress in a bei hlak a, dawnna ruok chu a hmu nawh” tiin Mr. Rahul chun a hril. Gujarat Election 2017 thuah Mr. Rahul in hieng hin a hril a, “Gujarat a Congress in a

campaign chu thutak besan nei a na, Gujarat mipuihai khawmin ‘Modi model’ hi an lo dit ta nawh ti ka hrietin kei ngei khawmin mak ka ti a nih.” PM Modi hin ama umna state ngei Gu-jarat khawm uksak hlei thei lo a na, Meghalaya le Gujarat inkar chu hla tak a nih. Gujarat le Meghalaya state hai danglamna em em chu an \huoitu hai sinthaw inthlau lei hi a nih tiin Mr. Rahul chun a hril. Mr. Rahul chun, “Meghalaya Chief Minister hin sin a thaw \ha hle a nih. Infrastructure hai a sukhmasawn khelah, ama inrawina in Congress sawrkarin sawrkar rorelna inpaw tak (transpar-ent) an siem a, tourism tienga Meghalaya state hma a sawn hrat zie chu \awngbaua hrilfie ruol an nawh” tiin a hril. Congress le BJP sawrkarna state hai Mr. Rahul hin a khaikhin a, “Meghalaya state anga Congress in sawrkarna a chelna-ah sin \ha tak le indik taka an thaw laiin, BJP sawrkarna state a hai chun pawl (division) insiemin an inh>ktuo a nih” tiin a hril. Hi hmaa Meghalaya a Congress MLA in National People’s Party (NPP) a zawm ding laia CM Dr. Sangma rorelna ‘dictatorship’ tia a sawiselna thu chu Mr. Rahul in theitaw-pin a hum a, ‘Meghalaya CM Dr. Sangma hin Meghayala state a \huoina-ah sin \ha tak a thaw a nih” tiin a hril.

Bihar lawng che-suol-ah mi 5 an thi

PatNa: Patna district, Bihar-ah zani khan lawng mi 15 chuongna a chesuol a, a sunga chuong mi 5 an thi bakah midang 5 an umna chin hriet lovin an inhmang. Mastana ghat laia Ganga vadunga mi sangtel ‘Maghi Purnima’ an hmangna le inzawma an insil thieng tum laia lawng chu chesuol niin, a sunga chuong hai laia mi 5 chu inhlieu an thiem leiin da-min vakam an inhlieu kai a nih. State Disaster Re-sponse Force (SDRF) han an hmang hai hi zawng suokna sin an thaw zing a, lawng chesuola thi hai hi luongman Rs. 4 lakh seng pek dingin Bihar sawrkarin a puong.

BJP Minister hlui in Congress a zawm

beNgaluru: Karnataka Minister hlui BJP party le MLA a inthawka inban tah BS Anand Singh in zani khan Congress party a zawm. Karnataka As-sembly election chu May thla vela nei dinga ti a na, BS Anand Singh hin Con-gress party a in candidate a nuom leia a zawm a nih. Anand Singh a ruol hin ama thlawptu iemanizat khaw-min Congress an zawm veh a, zani khan Karnataka Pradesh Congress Commit-tee office-ah lawmlutna nei niin, hun hmangna a hin Chief Minister Siddara-maiah, party state President G Parameshwara, cam-paign committee chief le Minister DK Shivakumar hai khawm an \hang.

British Hc in UP cM Yogi an hmupuiluCKNOW: British High Commissioner to India Sir Dominic Asquith in zani khan Uttar Pradesh Chief Minister Yogi Adityanath Lucknow-ah an hmupui. Inbiekna an nei huna hin UK le Uttar Pradesh state bakah India le inzawmna an nei hai an hriltlang a, education, infrastructure le health sectors haia ham\hatna tum tum um thei hai an hril sa bawk. UP state a BJP sawrkarin awlsam

lema sinthaw dinga hmal-akna tum tum a nei hai Sir Dominic Asquith hin theitawpin an p^k niin UP Chief Minister’s Of-fice (CMO) thusuok chun a hril. Meeting an nei huna hin Mr. Adityanath in Brit-ish High Commissioner le a team hai chu UP sawrkar-in a state chu investment thawna dinga hmun \ha tak ni dinga siem a tum dan thu hai a hril tawl.

Sikkim BJP VP Singtam bazar-ah vuokgaNgtOK: Singtam ba-zar, Sikkim a Bharatiya Janata Party (BJP) zonal office chu zani khan hmel hriet lo mi 25/26 velin an bei a, state BJP Vice Presi-dent JB Darnal chu na takin an vuok hliem. BJP office beitu le VP vawtuhai State BJP President DB Chohan in a dem thu a puong. Hi le inzawmin BJP State unit member pakhatin police-ah complaint a thelut a, FIR a

chun JB Darnal hi Highway lampui-ah an keiph$t a, lam-puia chun mihriem 25/26 vel chun an vuok malam pei niin a hril a, South District BJP in-charge LB Chohan khawm a thu le hla ni lovin inbanna lekha an inziek luitir niin a hril bawk. Thil tlung le inzawmin Singtam Police han mi 6 an man tah a, thil tlung chungthu hi BJP Head Office, New Delhi-ah intlun a ni ta bawk.

North Korea-in US Chu HumanRights Dan Bawsietu Ah An TumseOul: North Korea chun a state media fetlen-gin, US President Donald Trump a sawrkar chu “nasataka human rights dan bawsietu a nih” tiin an tum. US President Donald Trump-in State of Union Speech thu a hril lai zingin, North Korea Central News Agency chun kum tina an suo hlak English-a report Annual White Paper a ti chu an suo ve a, US chu human rights bawsetu a nih tiin a hril. Tuipui ral khawvel khingtieng daih US ah President Donald Trump chun a sawrkar kum khat a tling hnunga State of the Union Speech a pekna hmasatak ah North Korea chu human rights bawsetu lientak a nih tiin an thiemnaw thu inring takin a lo hril ve zing bawk. North Korea record hi US chau ni lo UNO khawmin nasataka an thiemnaw le a sawisel a nih a. Inkhi dan chun tu tak hin North Korea khin political prisioner mi 120, 000 hai chu rinum takin tang inah an tangtir a. Russia-in 1930 laia mi hremnaa a hmang, rinum taka sin inthawtirna dan ang khan a hrem tawl nia hril a nih. Washington khawmin Anual Human Rights Report a suksuok a, chutaka chun North Korea chu khawvela hu-man rights bawsetuhai laia a chungtakah a sie.

Kum tina US-in khawvela human rights baw-setu rambunghai a kei khawma list a siem angin North Korea khawmin White Paper tiin an suo ve a, US chu a chungtakah a sie ve. KCNA chun, eltam deuvin, “US, ‘guardian of Deomcracy’ le ‘human rights champion’ chun human rights \hangsain thaw sienkhawm, human rights bawsetu a nina chu iengti kawng khawmin a thup thei nawh, human rights bawsetu nasatak a nih” tiin a ziek. A hril pei dan chun, “Hnam inthlierhrangna (racial discrimination) le midang hnamna or mi-hriem reng reng hnamna (misanthropy) hai hi US social system ah inthuk taka zung kei tah an nih a. Trump-in office a hung hluo china inthawkin a

zuolkai bik a nih” tiin ni kuma Charlottesville-a thil tlung le inzawmin a hrilmat. “American mipui tamlem thawklaihai chu mangsie ramah an cheng mek a, rawla inkui tla el thei dinga rawl panga ngir zing an nih. In \ha le fak ding tha nei zo lovin, sin nei bawk lo, damdawi inenkawlna man kaisang taluo leia beidawngnain a man tawl mek a nih” tiin US chu a dem nasa hle. “Anachu, Trump a rawihai tamlem chu company inzawmkhawma mihausa Billionair deu vawng an nih a, senor public servant chun Billion 14 vel pei hausakna nei vawng an nih. Trump-in kum khat sunga anti-popular policy a chawilar rak chu, sel ruol lovin, a ram mipui tamlem an \am zing laiin mi tlawmte chau inhawi tina ding, mihausa tlawmtehai ham\hatna ding vawng a nih” tiin Trump sawrkar a sawisel. Hienglai zing hin UN Commission pakhat chun report a suksuok a. North Korea chu, khawvelah a tlukpui um lo ding khawpin human rights nasataka bawsetu a nih tiin 2014 daia in-thawk khan a lo hril tah. Report hi North Korea a inthawka tlan suok mi tamtak hai testimony a inthawka siem a nih.

FM in Union Budget 2018-19 a phar ding

NeW delhi: Vawisun hin Parliament Budget session in\hung sunzawm nawk ning a ta, Union Finance Minister Arun Jaitley in Union Budget 2018-19 phar a tih. Indian financial system-ah dan-glamna pahni zet, demon-etisation le Goods and Ser-vices Tax (GST) regime thar hai implement an ni leiin Union Budget hin danglamna iemani tak a nei ring a na, mi tam takin

an lo nghakhla hle bawk. Tuta Union Budget hi NDA sawrkarin \um 5 a buotsaina le General Elec-tion, 2019 hmaa a tawpna tak ding an tah a, Mr. Jait-ley chun Lok Sabha-ah Budget hi phar phawt a ta, Rajya Sabha-ah phar nawk a tih. Zani zantieng khan General Budget hi Mr. Jaitley in Ministers of State for Finance Shiv Pratap Shukla le Pon Rad-hakrishnan hai bakah Fi-nance Ministry Secretar-ies hai enfelna an neipui. January 29, 2018 khan Mr. Jaitley in Economic Sur-vey a suklang a, India GDP chu 7% a inthawk 7.5% a in\hang ding anga suklang a na, chu dungzui chun In-dia economy chu khawvela rambung hai laia economy in\hang hrat tak a ni ding a nih.

Page 4: thlavul (February) 01, 2018 NiNgaNi (thursday) Thar/2018/February/HT-01-02-2018.pdf · GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking09-12-2017: to 13-12-2017 delivery:01-02-2018 (tHU)

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSthlavul (February) 01, 2018 NiNgaNi (thursday)

sun ZAWMnA.......

Zomi Namni Football Tournament 2018 Venue : Lamka Football Ground, CCPur

result: 31st Jan, 2018 (Wednesday)Happy Feet Academy 4-0 YC Pearsonmun

Zomi SC 2-1 Headquarters SC Feb. 1, 2018 Fixture

12:00Noon- Lamka SC v/s Kamdou Veng YC2:00PM- Lenlai v/s FC Zotal

Premier League: Swansea in Arsenal 3-1 in a hne; West Ham le Crystal Palace 1-1 in an indraw

lONdON: Premier league season fe mekah matches 25 ah points 42 hmua a parukna Arsenal chu zani zingkar khan league table-a a 17-na Swansea chu 3-1 in a hne zo naw leiin Top 4 chen ni tuma an inbeiseina a suksiet pha. Swansea hin

matches 25 an khelna haiah points 23 chau an la hmu a nih. Chun, zanikhan West Ham le Crystal Palace chu 1-1 in an indraw. West Ham hin matches 24 an khel ta haiah points 27 hmutain a 10-na an ni mek a, Crys-

tal Palace chun matches 25 an khel ta haiah points 26 hmuin a 12-na an nih. Premier League fe meka hma\huoitu Man-chester City chun matches 24 ah points 65 an hmuta a, a pahnina Manchester United chun matches 24 ah points 53 an hmuta a, City le an karah points12 a la tla. Defending champion Chel-sea chun matches 24 ah points 50 hmuin a pathum-naah an la \hang hri zing a nih. Liverpool in points 50 le Tottenham chun poinsts 45 hmuin palina le pangana an la nih.

Italian Cup:

Juventus in Atalanta hnein final an lut

MilaN: Gonzalo Higuain le Gianluigi Buffon hai leiin zanikhan matches pawimaw takel ah Ju-ventus chun Italian Cup Semifinal-ah Atalanta 1-0 a hnein semifinal hmasa ah hratna an chang. Juventus hi a zawna a vawilina dinga Italian Cup

la tuma \hang la an ni a, At-alanta khawm hi kum 1996 a Fiorentina laka an tlawm hnungah final lut ngei tuma \hang la ve an nih. Atalanta hin quarterfinals-ah Napoli an lo petdawk a nih. Semifinals dangah AC Milan le Lazio inkhel an tih.Arsenal in Aubameyang le chelsea in Emerson Palmieri con-

tract an ziekpui; United in Juan Mata contract a suksei

arseNal: Arsenal chun club a player manto tak dingin zanikhan Borussia Dortmund striker Pierre-Emerick Aubameyang chu long-term contract a ziek-pui tah. Arsenal chun Au-bameyang inchawknaa hin pound 56 million (dollar 79.2 million) a seng a nih. Aubameyang hin Dort-mund ta dingin Bundes-liga-ah games vawi 144 a khelna haiah goals 98 a thun a, games dang dang a games 213 khelna haiah Dortmund ta dingin goals

173 a thun a nih. Premier League Club Chelsea chun Brazilian left back Emerson Palm-ieri chu AS Roma a in-thawk kum 4 le a chanve sunga dingin contract an ziekpui niin zanikhan Chelsea Club chun a hril a, Palmieri fee in Chelsea chun 17.6 million pounds (dollar 24.9 million) an pek a hril a nih. Team ropui le his-tory ropui tak nei a ni leia Club hung zawm a ni thu Palmieri chun club official

website a hril. Manchester United chun zanikhan playmaker Juan Mata chu kumkhat sunga dingin a contract a keisei pek. Hi dungzui hin June, 2019 chen Juan Mata chu United ta dingin a la khel thei ding a nih. Mata hin kum 2014 a kha Chelsea a inthawk United lo zawm ta a nih. Manchester United manag-er Jose Mourinho chu club le player dang hai ta dinga player pawimaw takel a ni thu a hril.

Kylie Jenner-in Nau Dawntu Ruoi A Nuom NawhlOs aNgeles: Kardashian sungkuoa naupang-tak le nunghak laia millionaire kai thei Cosmetic Mogul an ti hiel tah, kum 20 chaua upa Kylie Jen-ner chu a naupai vawi khatna a la ni bawk a. Milar tamtak le mihausa sungkuo tamtakhai thaw dan ang naw takin, a nau lutir ding, nau la pawm ngai naw khawm nisienla, mi angin nau dawntu (Nanny) ruoi a tum nawh. Kylie Jenner chun nau a neina ding a hnai tah ti a hrieta. February thla hi an neina ding thla chu a ni tah. Ngainatu an tam hle laiin a naute chu midang tam taluo hmaa pholang le mi dang dang them kalang a nuom naw leiin iengkim a nu Kris Jenner chungah an nghat tawp el a nih. People magazine-in an sunghai a inthawka a hriet dan a zieka chun, Kylie hin a nu bakah a uhai an tam tho a, nau nei tasa vawng an ni bawk leiin nau dawntu Nanny ruoi \ulin a hriet naw a nih. A uhai Kourtney le Kim Kardashian han nau pathum ve ve an nei tah. Kourtney nauhai chu Mason (8), Penelope (5) le Reign (3) an nih a. Kim a nauhai chu North (4), Saint (2) le January 15-a pieng Chicago hai an nih. A u dang Khloe Kardashian khawm, a bielpa Tristan Thompson leh, ama ang bawkin a nau lutir ding naute thla sari pai lai a nih bawk. Kylie chun

a u Khloe kawla fea thil thaw dan inchuk ve a tum niin People chun a ziek bawk. Khloe chu naute dawnna bawm hai leh a lo inring vawng an tah. Cosmetic lalnu Kylie Jenner hin a u Khloe nekin

a nei hmasa ding a nih leiin an In chu nasatakin a siem\ha a, ‘baby-proof’ (naute him theina ding ang taka siem) dingin Company pakhat a ruoi tawp a nih. Kylie chu a nau nei ding hi a hlim hlea, anachu, tlang hrietin inpholang taluo a tum naw niin a ziek bawk. Kylie hi a ngaizawngpa Sott leh an um kawp nawh a, a nu Kris le um an nih a. A nu kawla la riek hlak a nih. A nu khawm a ruol\ha tak Jordyn Woods le um an nih. Kar hmasak khan Kylie hin Hidden Hills, LA ah a naupai thup pumin an umna ding In, naute thar enkawlna dinga \ha hlie hliea siemin a buoi hle a, tuhin chu an zofel tah. Kylie Jenner le a ngaizawngpa Travis Scott (25) hai chu ni kum 2017 April thlaa Coachella Music Festival ah khan an inkawp thu an puong a. Kha lai kha a ngaizawngpa rapper Tyga le an in\he zo hlim a nih leiin hnemtu ding an vaia Scott a zui a nih el thei. Nau a pai hi Scott chun a lawm bek nawa chu a hnawl el thei bik si naw leiin a to el niin People chun a ziek bawk. An inngaizawng thu tlang hrietin April 2017 khan an puong a Tuta nau an pai hnung ruok hin chu puitling danghai angin iengkhawm official-a puong an nei nawh. “Thaw pangpal’ leia a pai am ti hlak chu tukhawma an hriet nawh.

Inrai Kate Rs.1.95 Lakh Man Zakuofuol Leh Sweden ah

stOCKhOlM: A naupai an lang tah hnung khawma Duchess of Cambridge Kate chu a la nal zing tho a, a hmel khawm a \ha deu deu ti dingin a um. Stockholm, Sweden-a Britain ambassador chun Europe-a Royal Families hai fiel khawmin ‘Black tie Dinner’ a neipui tawl a. Kate le William khawm an \hang a, inhawi an tih hle. Lalnau Prince le Princess ruol coat suit le incheina dang dang a nal thei ang patawpa inchei tawl an nia chu, Chinese hai zakuo fuol Gown ang deu, a hring-eng parte lima in\iel simple deu haka \hang ve Kate tluk chu an um nawh. Kate a Gown hi simple deuvin an langa chu British designer Erdem thui Rs.1.59 lakh man zet a nih. Foreign and Commonwealth Office fielna angin Stockholm an inzin a. Kate chu a ph-ing an bel lai taa a naupai an hriet thei tah hle. Duke le Duchess of Cambridge hai hi Sweden Crown Princess Victoria (40) le a pasal Prince Daniel (44) hai le Swedish actress Alicia Vikander le Stellan han an tawiawm a. Sweden boruok dei tak sub-Zero ah khawm Royal Families hai hmu nuomin tamtakin dei an tuor a nih. Kate le William hin Prime Minister Stefan Löfven le a nuhmei Ulla han an tawiawm bawka, inhawi an tih hle. Ni li an cham sung

hin hmun hran hran sir an ta, Sweden King le Queen hai khawm inhmupui bawk an tih. An inzin tawpna tieng Norway khawm sir an tih. Lal sungkuo chu lal takin bu khawm an fak a nih. British ambassador David Cairns le a nuhmei Sharon Cairns han Sweden Prime Minister leh official taka an fak hma hin Kate le William chu Sweden Crown Princess Victoria nu le pa King Carl Gustaf le Queen Silvia han bu an fakpui ta bawk. Bu an fak khawp hin Kate le William hai chu Victoria le Daniel han \huoiin kein Nobel Museum an fepui a, naupai Kate ta ding chun a tha hmel hle. Hi hi Victoria le Daniel han Kate le William inneina 2011-a an hunga mipui hmaa an inlang tlang hnunga an palia mipui hmaa an inlang nawkna hmasatak a la nih. Mipui tamtakin lampui sirah lo thlirin ban an lo vai khum lau lau a. Museum tlung hma Stortoget Square chenin an intlar sip vawng a nih. Kate chun Gown dang hring a hak nawk taa a nal dan a danglam hle. Mipui kut hung pharhai chu an kut an hei chel malam pei a. Anni laia pakhat chu Maths teacher Niklas Schild (33) a nih a. England an zin ding thu a lo hril. “William-in England hung inzin dingin kan lo lawmlut hle che a nih, ti a mi hril a. Ka hung ngei ngei ding a nih. Prince Harry hai inneina ka hung thang ve ding a nih” tiin Kate a lo hril ser ser a. May 19-a Harry le Meghan inneina fe ve a tum a nih. Sweden-a um British nuhmei naupangte Tia Hart le Eva Rouse (7) hai khawm an inbiekpui bawk. Nobel Museum ah hin Nobel Prize pek dinghai an thlang dan William chun an dawn a. “Ieng chen am hun a lak hlak?” tiin. Of-ficial hai chun, a chang chu kum khat dam a chang chu kum tamtak, \hang khat dam a aw hlak niin an hril. Museum ah hin British Nobel Laureate Professor Duncan Haldane khawm a lo um. Kate le William hi Britain EU a inthawka a suokdawk ta ding leiin rambunghai le an in-laichinna a la \ha zing theina dinga inlaichinna siemna dinga Foreign and Commonwealth Office fielna anga inzin an nih a. Kate April thlaa nau nei ding an taa chu Engagement 22 an la nei a nih.

Angelina Jolie Rs.1.7 lakh Man Zakuo Leh Paris ah

Paris: An pa le an inthe hnunga a fena na a nauhai \huoia official sin le personal sin thaw kawp pei, in khat nu le UN palai ni bawk Angelina Jolie chu Jordan-a refugee hai Camp an sir zo hnungin zakuo var Rs.1.7 lakh man hakin France First Lady Brigitte Macron inhmupui dingin Paris a tlung nawk tah.City of Light, Paris ah hin France President nuhmei Brigitte leh Syria civil war suktawp dan ding le refugee hai lungsietum zie hrilpui dinga fe a nih a. Hi hma hin a nauhai a \huoi vawng leiin an parukin Paris a hmun inhawia an hril Champs-Elysées le Le Louvre dam a fangpui a. Bu inhnikna taka hril Guerlain ah Lunch a fakpui tawl bawka, an hlimin inhawi an ti hle. An pa an hrietfuk tah nawh. Jolie hi puonbat uk hnu-oiah zakuo le puonbil inkawp a var, style meta \hui a haka, ho deuvin an langa chu nuoi khat chuong man zet a nih. Bag a khai bawka. A sam dar

chenin a puta, lipstick sentak an nala, powder var pup leh a hmel chu an lang thau met tah. A lungril a hadam deuh tah niin an lang. Angelina Jolie hin a fena na Brad Pitt le an nauhai pathum le an naulak 3 hai a \huoi a, an puitlng ve tawl vang tah. An nauhai chu Maddox (16), Zahara (13), Pax (14), Shiloh (11), le kum kuo ve ve inphir Knox le Vivienne hai an nih. Shiloh le inphir Knox le Vivienne hai hi an nautak an nih a. Maddox, Pax le Zahara hai hi Cambodia, Vietnam le Ethiopia mi an lak an nih. A dei bawka an rengin inang deu vawngin ‘hooded Jumper’ le “cargo’ kekawr an bun deu seng a. Tulai naupang tak an nih. A deia chu dei an hriet nawh, zan sawttak chenin museum ah an um a nih. Zan sawt tak hnung khawm Jolie chu a la fresh ham thei a nih. Paris an hung hma hin a nauhai Shiloh le Zahara \huoi-in Jordan a Refugee camp a sirpui a. UN Security Council chun Syria civil war suktawpa refugee hai tungding nawk dan ngaituo vat dingin a ngen. A nauhai a \huoina san hrilin, “Refugee camp-a naupanghai leh an inhnela inhawi an ti hle a. Tawite refugee an nina the-inghila naupang an hei inhnel thei khawm kha thlakhla a um pek em an nawm. Ni tawpa chu refugee camp puon in chite sunga intawm el naw chu hmabak an nei si nawh. Khawvela naupang danghai ang thoa beiseina nei ve an ni sih a” tiin a hril.

“Hi kawnga khawm hin Judiciary tieng khawmin mipui hrilvarna ding le hrilhri-etna kawngah hma a lak nasat a \ul a nih” tiin a hril.CM chun Judiciary hmalakna reng reng sawrkarin theitawpa a thlawp pei ding thu hrilin, mipui vantlangin sawrkar scheme hai an hriet naw taluo lei hin a chang naw-tu ding (mihausa milien tlawmte) han an chang lem pha hlaka a pawi a nih tiin a hril. “Sawrkar scheme hai vantlangin an hri-et naw leiin a hretu milien milal, hmun in-sanga umhai ta dingin kawt an hawng hlak leiin inhrilhrietna kawngah nasa nawk zuo-la Judiciary-in hma a lak a \ul a nih” tiin a hril. Chu ding chun tlangram kilkhaw-rhai ah khawm hieng ang Legal Awarness Camp buotsai a \ha tiin a hril. Law and Legislative Affairs Minister Shri L. Jayantakumar Singh chun, mi ti-nin a ram dan le mani dikna chanvo hriet

a pawimaw thu a hril a. Chuleiin, MASLA chun vantlang mipui hrilvarna dingin a ram pumpui hmun tinah hieng ang Camp nei hi a rawt niin a hril. Camp-a hin sawrkar dept. hran hran Stall 18 bakah HIV & Hepatitis Testing Centre, Media Centre le Manipur State Le-gal Service Authority (MASLA) hai Stall khawm hawng a nih. National Legal Services Authority (NALSA) hnuoia hi Camp thawna san chu mipuiin sawrkar scheme hai an hriet theina ding le, mipui han an ‘legal needs’ a an ‘le-gal problems’ hai sukfel theina ding a nih tiin a hril. Hi huna hin Law and Legislative Af-fairs Minister Shri L. Jayantakumar Singh, Acting Chief Justice of High Court of Ma-nipur, Justice N. Kotiswar Singh le Judge of High Court of Manipur, Justice Kh. No-bin Singh hai khawm an \hang.

Mipui 50% in sawrkar Scheme hai an la hriet nawh: CM

khawm thlaihna \awlhai raw ngai lo ding a nih” tiin a hril. A hril pei dan chun, leilet hectare 2.2 lakh velah Bu (Rice/Paddy) ching a nih a. Hect-are 1.32 lakh vel, 60% chu November/December chena khan bu sik zovin Bupawl an raw niin a hril. “Bupawl raw hi boruok sukpawrchetu (air pollution) khawm a nih a. Farm-a hmunhnawk hai raw khawmin huon hnuoi \hatna le tui a suksiet/sukbal vawng hlak. Hmunhnawk raw hin pil hang a faksiet leiin a \ha nawh” tiin a hril. Pu Hangkhanlian chun, bupawl le lova hmunhnawk ei raw hin straw carbon, nitrogen le sulphur hai a sukbo vawng a, hnuoi \hatna a um tah naw phat leh thlai a thar \ha/tam thei ngai nawh tiin a hril bawk. Agriculture scientist hai chu, loneitu han thlai tam lem an inthar suok theina dinga thlai ching dan le technology \ha lem hmang dan ding ‘Journal paper’ dam hung ziek dingin a ngen. Minister chun, CAU, ICAR, NGOs le State Departments, Agriculture tienga sinthaw-tuhai chu ei state-a Agri-business le agro-based entrepreneur sukhrat le sukchangtlunga losinthawtuhai \hangpui dingin a ngen a. “Agriculture le an zawmpui losinthawtuhai sin-thawna hi ei state economy zângru a nih” tiin a hril.

Bupawl raw lo ding a nih: V. Hangkhanlian

MC Mary Kom Final a lutNeW delhi: India Open Boxing Tourna-ment fe meka chun world champion vawi 5 lo nit ah M.C. Mary Kom chun 48kg category-ah Mon-golian Altansetseg Lut-saikhan hnein final a lut tah a, final-ah Philippine mi Josie Gabuco inhnek-pui a tih. World le Asian med-allist Shiva Thapa chun zanikhan 60kg category men’s boxing-ah India mi tho Manish Kaushik a hne

zonaw leiin semifinal-ah a tla tah. Shiva hin nikuma National championship a khawm khan Manish hi a lo hne tanaw bawk a nih. Manipur mi L. Sarita

Devi (60kg) chun an kh-ingpui India mi Priyanka a hne a, final-ah Finland Olympic le world bronze medallist Mira Potkonen inhnekpui a tih.

Man. City chun $80 million in Aymeric Laporte contract a ziekpuilONdON: Manchester City chun France under-21 international Aymeric Laporte chu Athletic Bilbao a inthawk 65 million euros (dollar 80 million) in contract a ziekpui. City in kum 2014 a in-thawk center back a pawisa a seng chu dollar 250 million vel a tling phak tah. Kum 23-a upa Laporte hin kum 2016 khawm khan Pep Guardiola in manager a hung chel \an huna khan Manchester City a lo zawm vang ta a, sienkhawm a lan zo zapnaw nia hriet leiin City in lak a tumna a \hul nawk a, thla 18 a liem hnun-gin City chun a team sukhratna dinga an dawrpui hnungin contract a hung ziekpui ta a nih. Laporte hi Virgil van Dijk ti loah foot-ball history-a defender manto tak pahnina a nih. Virgil van Dijk in January transfer window inhawng huna Southampton a inthawk Liverpool a zawmna khan 75 million pounds (dollar 100 million) a tling a nih. Eliaquim Mangala chun FC Porto

a inthawk 42 million pounds le Nico-las Otamendi chun Valencia a inthawk 32 milion pounds in kum 2015 khan an lo zawm a, center back dang John Stones chun kum 2016 khan 45.5 million pounds in a lo zawm bawk a nih. Laporte hin kum 2012 khan Marcelo Bielsa hnuoiah Bilbao a zawm \an a, in-rang takin Spanish league -ah most prom-ising players a hung ni nghal a nih. Laporte contract hi kum 2023 chena ding niin City player hai laia manto tak a

hung nita a nih. August 2015 khan City chun 55 million sengin Kevin De Bruyne a lo lak ta a nih. City a hin Premier League history defender manto tak 5 hai laia 4 an um a, chuonghai chu- Laporte, Stones, Walker le Mendy hai an nih. Laporte in City a zawm le inzawm in Athletic Bilbao chun inrang takin a ma thlaktu dingin Real Sociedad a inthawk central defender Inigo Martinez chu 32 million euros (dollar 39 million) sengin 2023 chena dingin con-tract a ziekpui ve nghal a nih.

ISL Fixture: Feb. 1, 2018Mumbai City v/s Jamshedpur - 8:00PM

hmasatak a nih. Hringnun hi inchukna In (school) \ha tak a na, experiences hai hi zirtirtu \ha tak an nih. Inchuklai students hai chu kawng tum tum-ah hrietna le lungvar an neina dingin huopzau taka inchuktir ding an na, an hringnun umzie nei taka an hmag khelah, midang hringnun umzie nei taka an inhmangtir theina khawpa inchuktirna pek ding an nih tiin Pu Radheshyam chun a hril. Asssam Rifles han North East States tum tuma sietna (disaster) a tlung changa sansuokna sin an thaw le, inremna le mu-ongna a um theina dinga an hmalakna hai Pu Radheshyam chun theitawpin an p^k

a. Assam Rifles hai hin inchukna tieng khawm theitawp suo in hma an lak a, stu-dents hai mamaw thuomhnaw pe in, hmun kilkhawr le tlangram khawte a hai khawm inchuktirna an pek hlak a nih tiin Pu Rad-heshyam chun a hril.AR Public School in Annual Day Celebra-tion 2017–2018 an hmangna a hin Major General Virendra Singh, Brigadier RK Singh, Principal, officials, teachers le stu-dents hai an \hang a. Programme a hin stu-dents han cultural items an suklang bakah competitions tum tum an neina a lawmman semna nei a nih.

Inchukna hin ‘job opportunity’ a siem ding a nih: Edn. Minister

Poppy sukbo tumna le inzawmin meeting neiCCPur: Zani zantieng 12:30 PM khan Shyam Lal Poonia, DC, CCPur inrawinain DC Office Conference Hall-ah CCPur dis-trict a Kani (Opium Poppy) sukbo vawng tumna le inzawmin joint meeting nei a nih. Hi huna hin Commander 27-Sector Assam Rifles; SP/CCPur bakah 25-AR, 2-AR, 33-AR, 42-AR, 6-Sikh Light, 32-

CRPF, 54-BSF le 1st IRB haia inthawk Commander hai, Addl. SP (L &O)/CC-Pur; DCIO (SIB)/CCPur; SDO le SDCs; CCPur Dist. a Police Station haia OC hai, Tribal Apex Organisation tina President/Chairperson hai an \hang tawl a, Opium sukbona dina hmalak dan ding hai an hrilt-lang.

Kawppui Thar Ding Zawngin British PM May china An ZinbeiJiNg: Hun sawt tak European Union ah hotu le lu nina a chel hnungin, a ngaizawngnu chu a ngawk deu tah leiin inmakna ding thu Brexit an chai zing laiin an inmak fel hnunga a ruol thar ding, sumdawngnaa an thlawppui thei ding beiseiin British Prime

Minister Ms Theresa May chu Nilaini khan China ram an zin. European Union leh an inmakfel pha pha tum sumdawngna tienga a thawpui tak ding ti thu ah Britain chu a la chiengku-ong naw deu a. Hi lei hin ramthar a zawng vel zing a nih; ni danga a colony hlui

hai a melkai deu a nih. Pi May hi thilsiemna hmunpui industrial City Wuhan a lut a. Zirtawpni chen chamin Beijing ah Chinese Foreign Minister khawm inhmupui a tih. Nilaini zantieng Beijing tlung a ta, Premier Li Keqiang khawm inhmupui bawk a tih.