the messapic dialect - η Μεσσαπική Διάλεκτος.1.iωνίδειος Σχολή....

1 Η ΜΕΣΣΑΠΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ Ακολουθώντας την συνήθεια των Ελλήνων, σύμφωνα με την οποία το εθνικό όνομα «Μεσσάπιοι» χαρακτηρίζει όλους τους αυτόχθονες πληθυσμούς της χερσονήσου του Σαλέντο, δηλαδή της Καλαβρίας των Ελλήνων και των Ρωμαίων. Επομένως, ονομάζουμε και την διάλεκτο μεσσαπική. Πρόκειται περί μίας αρχαίας ιταλικής διαλέκτου, η οποία παρουσιάζει ομοιομορφία όσον αφορά τις επιγραφικές μαρτυρίες. Η Μεσσαπική διάλεκτος περιλαμβάνει περισσότερες από 200 επιγραφικές μαρτυρίες που βρέθηκαν στην χερσόνησο του Σαλέντο. Η Μεσσαπική διάλεκτος ήταν ευρέως διαδεδομένη σε όλη την σημερινή περιοχή του Λέτσε, στην περιοχή του Μπρίντεζι (Fasano), στην περιοχή του Τάραντα και σε ένα τμήμα της σημερινής επαρχίας της Ματέρα καθώς και σε ένα τμήμα της σημερινής περιοχής του Μπάρι (Monopoli). Η Μεσσαπική διάλεκτος είναι η γλώσσα που ομιλούσαν οι Μεσσάπιοι, οι Σαλλεντίνοι, οι Ιάπυγες και βορειότερα ακόμη της πόλεως του Μπάρι, στην σημερινή περιοχή της Foggia (Φοβαία), εκεί όπου κατοικούσε η φυλή των Ποιδίκουλων (Poediculi) και η φυλή των Πευκετίων (Peucetii), οι οποίοι ήταν ιλλυρικής – ηπειρωτικής προέλευσης. Οι Πευκέτιοι και οι Ποιδίκουλοι κατάγονταν από την σημερινή περιοχή της Βορείου Ηπείρου, η οποία σήμερα ανήκει στο αλβανικό κράτος. Η Μεσσαπική διάλεκτος είναι μία διάλεκτος που προήλθε από την ανάμειξη των Μεσσαπίων με τους Όσκους και τους Σαμνίτες 1 . Γι’ αυτό τον λόγο σε πολλές μεσσαπικές επιγραφές μαζί με τις μεσσαπικές λέξεις έχουμε και λέξεις που προέρχονται από την Οσκική και την Ουμβρική διάλεκτο 2 . Οι συγγένειες που υπάρχουν ανάμεσα στα ονόματα που συναντώνται στην περιοχή της Βορείου Ηπείρου και της Ηπείρου (δηλαδή στο τμήμα εκείνο που σήμερα ανήκει στην Ελλάδα) εντοπίστηκαν και μελετήθηκαν από τον καθηγητή Helbig 3 . Οι ιλλυρικοί πληθυσμοί της Απουλίας είναι βέβαιο ότι καταλάμβαναν μια μεγαλύτερη περιοχή και αυτό είναι δυνατόν να αποδειχθεί χάρις στο επιγραφικό μνημείο που ονομάζεται «Τabula Bantina» (O Πίνακας του Banzi). Πρόκειται για ένα επιγραφικό μνημείο που είναι γραμμένο στην οσκική διάλεκτο. Αυτό το επιγραφικό μνημείο είναι ένας πίνακας από ορείχαλκο και βρέθηκε το 1793 πλησίον του χωριού Banzi της επαρχίας της Potenza. Ο πίνακας του Banzi είναι ένας κατάλογος των νόμων της αρχαίας οσκικής πόλης Banzi. Στο ένα μέρος του πίνακα υπάρχουν διάφορα κείμενα γραμμένα στην οσκική διάλεκτο ενώ στο άλλο μέρος του πίνακα αναγράφονται στην λατινική γλώσσα διάφορα κείμενα νομικού χαρακτήρα, τα οποία είναι ακρωτηριασμένα. 1 «ἥν Μεσσαπίαν τέ και Ἰαπυγίαν καί Καλαβρίαν καί Σαλεντίνην κοινῶς οἱ πολλοί προσαγορεύουσιν, τίνες δε διαιρούσιν ……» Στράβωνος : “Γεωγραφικά”, Βιβλίον ΣΤ’. 2 Plinius: “Naturalis Historia”, III, 102: “Brundisio conterminus Poediculorum ager. Novem adulescentes totidemque virgines ab Illyris XII populos genuere”. 3 Helbig στο περιοδικό “Hermes”, τόμος XI, σελ. 257. Για την σχέση των μεσσαπικών ονομάτων με τις βαλκανικές γλώσσες παραπέμπουμε στο έργο του Ιταλού φιλολόγου Francesco Ribezzo. Ribezzo F.: “Italia e Croazia”, Roma, 1942, σελ. 21 κ.ε.

Upload: sotiris-bekakos

Post on 30-Sep-2015

57 views

Category:

Documents

3 download

Report

Download

Tags:

Embed Size (px):

DESCRIPTION

Una lezione agli alunni di un liceo classico statale del Pireo (GRECIA) sul dialetto messapico.

TRANSCRIPT

1

, , . , . , . 200 . , (Fasano), (Monopoli). , , , Foggia (), (Poediculi) (Peucetii), . , . 1. 2. ( ) Helbig3. abula Bantina (O Banzi). . 1793 Banzi Potenza. Banzi Banzi. , .

1

, : , . 2 Plinius: Naturalis Historia, III, 102: Brundisio conterminus Poediculorum ager. Novem adulescentes totidemque virgines ab Illyris XII populos genuere. 3 Helbig Hermes, XI, . 257. Francesco Ribezzo. Ribezzo F.: Italia e Croazia, Roma, 1942, . 21 ..
2

Banzi 133 118 . , . . , .

1. 1967, Banzi, Banzi (Lex OscaTabulae Bantinae) . H L. Pareti (Storia della regione Lucano Bruzzia nell antichit, opera inedita a cura di A. Russi, Roma: Edizioni di Storia e Letteratura, 1997).
3

2.
4
5

. Bantia (palatalizzazione) (geminazione),

(.. . notte - / n t t e / ). ,

. Krahe (Krahe:1928 )4 .

()

. F (= V) ( h).

,

(. ). s ( ).

, / ts /

(affricata dentale / ).

y h ( h, ). u . u . . . . Vittore Pisani Francesco Ribezzo , . O Francesco Ribezzo . Corpus Inscriptionum Messapicarum5 ( C.I.M.)

4 : Krahe Hans, Glotta, vol. XIX, 1928, . 148 .. Hans Krahe: Die Sprache der Illyrer, vol.1(1964), . 27 28. 5 C.I.M. (Corpus Inscriptionum Messapicarum). Rivista Indo Greco Italica, Whatmough.

O Whatmough . Vetter (Messapische Sprache),

Real Enzyklopdie Pauly Wissowa
6

Ugento ( - )

Ugento , , Galatone , Antonio Galateo De Ferrariis ( Galatone 1444 1517) . Ugento6, , . , , 1960 Oronzo Parlangeli. De Ferrariis, Codex 22 del Fondo San Martino De situ Iapigiae. De Ferrariis (Biblioteca Nazionale di Napoli, Fondo San Martino).

Codex Lat. Qu 617 . De Ferrariis De situ Iapigiae, editio princeps , 1558.

Staatsbibliothek Preussicher Kulturbesitz .

6 Oronzo Parlangeli Novoli . , 1960 . Studi Messapici 1960. , . 1969 . , , , (. Universit del Salento) 80. , Palazzo Parlangeli . , Ciro Santoro De situ Iapigiae, N. Biffi (Bari, 2001, . 180).
7

De situ Iapigiae .Galateo De Ferrariis .

3. De situ Iapigiae Antonio Galateo De Ferrariis 22 Fondo San Martino .

, toria Marta, cedo alla citt di Vast , il mio terreno con la malleveria [presentata] nel Senato da Stabanas Xohedon

e da Dazet Vaanet, nel collegio dei mercanti da Stabuas Xonetes Dazohonnes, nell assemblea cittadina da Daxtas Kraehes, e in quella dei contadini da Poxxonnes Aimarhas.

, , , .
8

4. Ugento ( - ) (Parlangeli : 1960). .

De situ Iapigiae De Ferrariis . :

300 . 6 1 . . . . , . , , (. : . Bari (= , ) () . ). , . , . , ( ),
9

, 7. Benjamin W. Fortson ( Fortson: 2004), , . , . , damatras (= . , , ). , ( i - ihi). , . ihi (dazimaihi malohiaihi: , ) . ibas (. . logetibas, . * - ibhos ). Ugento . hipakai () . hipades () . Kl[a] ohi Zis, !8. . . , . ( , 111 c)9. , panis - is

7 W. Fortson B. : Indo - European Language and Culture: an Introduction . Maiden: Blackwell Publishing, 2004, . 407 409. 8 Klohi Zis: .

!( !). Zis * deus . , . 9 (111c) .

.

. ,

, .
10

le pain il pane , pne. pane u pain ( ), lu pane ( ), u pn( . . U Pn de Mater, )10.

10 D Ercole Antonio: Voci dei Sassi. Edizioni Centrostampa, Matera, 2007. (Universit degli Studi della Basilicata) , , , (, ). 2007 , Antonio D Ercole, . D Ercole Voci dei Sassi (CD), , .
11

5.

.
12

.

, ,. . (Regione Puglia) . , . , Policoro Montalbano Jonico ( , ). 18 11

11 1732 Cavone, Di Uccio (Montalbano Jonico) Acinapura ( Masseria Andriace). , 4 . . , ( Policoro). , Alessio Simmaco Mazzocchi to 1754 . , . Lex Iulia Municipalis, 45 . . Lex Iulia Municipalis (Corpus Inscriptionum Latinarum, num. C.I.L.,I(2), 593 (I.L.S., 6085) . Municipium (. . ,

, ). (Le Tavole di Eraclea Cod. 2481) , , . . (Museo Archeologico Nazionale di Napoli).
13

, ( Policoro). , . , . (, ) , . , . . , . , , .

6. (5 . ) / Taranto:
14

7. / Taranto. . (Palazzo Archita da Taranto)

.
15

.

8. (Comune di Taranto). , .
16
17

9. (Le Tavole di Eraclea) 4 . . :Ministero dei Beni Culturali Museo Archeologico Nazionale di Napoli