teskon 2007 -3- makina mühendisleri odası · ulusal tesisat mühendisliği kongresi-teskon 2007...

teskon 2007 makina mühendisleri odası-3-

SUNUŞ

Kongre Düzenleme Kurulu Kongre Yürütme Kurulu

Tesisat alanında çalışan meslektaşlarımızın, diğer tüm ilgili kişilerle

kurum ve kuruluşların büyük bir heyecanla gerçekleşmesini

beklediğini umduğumuz ve artık geleneksel hale gelmenin ötesine

geçerek, teskon adıyla markalaşmış Ulusal Tesisat Mühendisliği

Kongremizin sekizincisini İzmir'de, Odamızın yapımını tamamladığı

Tepekule Kongre ve Sergi Merkezin'de, gerçekleştirmemize az bir

süre kaldı.

Kongremiz; bilim ve teknolojik gelişmelerin karşılıklı paylaşıldığı,

teknik çözümlerin üretildiği bir yer olmanın da ötesinde, tesisat

alanında yasal düzenleme önerilerinin yapıldığı bir zemin olma

özelliğini hep sürdürmüştür. Kongremizin temel amacı; tesisat

mühendisliği alanının gelişimine katkı sağlamaktır. Bu katkının her

kongrede artarak sürüyor olması, hedefe ulaşma yolunda hızla

ilerlenildiğini göstermektedir. Teskon'larda tartışılarak geliştirilen teknik

konulara ve yasal mevzuata ilişkin öneriler, tesisat alanına önderlik

etmiştir. Bunun VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi /teskon

2007 sürecinde de, üstelik daha da etkin bir şekilde, gerçekleşmesi

tarafımızca arzu edilmektedir.

Yürütme Kurulumuzun yaptığı titiz bir çalışma sonucunda, geçmiş

deneyimler de dikkate alınarak, teskon 2007'de sunum, tartışma ve

eğitim platformları belirlenmiştir. Bilindiği üzere, teskon 2007 İzmir'in

2015 EXPO adaylığı ile de örtüşen “Sağlıklı Kentler İçin Sağlıklı Yaşam

Hacimleri” teması ile gerçekleşecektir. Bina Fiziği, Isıl Konfor, İç Hava

Kalitesi Sempozyumları ile Yüksek Binalarda Pis Su Tesisatı,

Hastanelerde Hijyen Ortamlarının Tesisat Tasarımı, Temiz Oda

Ameliyathane Klima Sistemlerinin Uygulama Yeterlilik İşletme Yeterlilik

ve Performans Testleri Seminerleri bu temayı destekleyen temel

etkinliklerdir. Kongre kapsamında, tesisat mühendislerinin

gündeminde olan doğal gaz ve jeotermal konularında seminerler de

gerçekleştirilecektir. Tesisat alanına yönelik pek çok temel kursların,

mesleki ve kişisel gelişimi hedefleyen seminerlerin de yapılacağı teskon

2007 'de ayrıca, üç panel ve iki forum düzenlenecektir.

Teskon 2007 / Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi; Danışmanlar

Kurulu, bildiri yazarları, seminer, kurs, sempozyum, panel, forum,

yönetici ve konuşmacıları, kongre düzenleme, yürütme kurulu ve

kongre sekretaryası 365 kişinin emeği ile hazırlandı. Tesisat

Mühendisliği alanında teskon ile oluşan bu sinerjiyi çok önemli

buluyoruz.

Tesisat mühendisliği alanında çalışan tüm meslektaşlarımızı VIII. Ulusal

Tesisat Mühendisliği Kongresi / teskon 2007'ye ve teskon+Sodex

adıyla Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi'nde yapılacak fuara katılmaya

davet ediyoruz.

Sunuş.............................................3

“Sağlıklı kentler için sağlıklı yaşamhacimleri” teması ile teskon 2007İzmir’de yoğun ilgi uyandırdı.......... 5

Paneller.......................................... 6

Teskon 2007’de forumlar mesleğinsorunlarına odaklandı.................... 7

Teskon 2007’ye dair not düşmek.... 8

Bildiri özetleri...............................10

Teskon 2007 katılımcı ve yakınlarıiçin tarihi ve kültürel tur................37

Sergi yerleşim planı...................... 38

İzmir’de konaklama seçenekleri.....42

Başvuru Formları.......................... 43

Yayına Hazırlayan:

Tasarım ve Teknik Hazırlık:

Baskı:

Adres:

Tel:Faks:

e-posta:web:

Elif Aydoğdu

Önder Sözen

Altındağ Matbaası

Tepekule Kongre ve Sergi MerkeziAnadolu Cad. No:40 K:Y

Bayraklı/İZMİR0 232 444 8 666/131-124-150

0 232 461 35 [email protected]

http://teskon.mmo.org.tr

TMMOBMAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI

İzmir Şubesi Aylık Yayın Organı Bülten’inEylül 2007 ekidir.

İ Ç İ N D E K İ L E R

t m m o b

m a k i n a

mühendisleri

o d a s ı


Hüseyin AKKOÇSoner AKSOYMetin ALBEYOĞLUYenal ALTAÇÖ.Ercan ATAERMehmet ATILGANUğur AYKENTahsin BAŞARANC. Selçuk BAYERMustafa BAYGANTeoman BAYGANKemal Gani BAYRAKTARYavuz BAYÜLKENKazım BECERENErkut BEŞERMustafa BİLGEZ. Düriye BİLGEAbdullah BİLGİNErdiç BOZNuray BOZOKALFASami BÖLÜKBAŞIOĞLUSüleyman BULAKEkrem BULGUN

akan BULGUNHüseyin BULGURCUAhmet CANBekir CANSEVDİÜmit ÇALLICelalettin ÇELİKKevork ÇİLİNGİROĞLUFatma ÇÖLAŞANÖmer DEMİRELFüsun DOBA KADEMVeli DOĞANAli Metin DURUKA. Nilüfer EĞRİCANHüseyin ERDEMMehmet ERTANIErol ERTAŞA. Özden ERTÖZİ. Hakkı GERELİOĞLUSerper GİRAYAli GÜNGÖRM. Serdar GÜRELAli Çetin GÜRSESGazanfer HARZADINHasan HEPERKANAkdeniz HİÇSÖNMEZKorhan IŞIKELB. Zafer İLKEN

brahim İŞBİLENNafiz KAHRAMANNecdet KAHRAMANÖmer KANTAROĞLUHaluk KARADOĞANT. Hikmet KARAKOÇUğurhan KARCILILevent KAVURMACIOĞLUCelalettin KIRBAŞİlhan KIROĞLUKani KORKMAZBedi KORUNTunç KORUNYüksel KÖKSALDilek KUMLUTAŞFasih KUTLUAYMahmut KÜÇÜKRüknettin KÜÇÜKÇALIR.Tuğrul OĞULATACelal OKUTANH.Şinasi ONURMustafa ONUREtem Sait ÖZEthem ÖZBAKIRAtila ÖZGENALPDoğan ÖZGÜRNuri ÖZKOLİ.Cem PARMAKSIZOĞLUEner PELİNAbdurrahman SATMANSabri SAVAŞUmran SERPENMehmet SOĞANCIBaycan SUNAÇMehmet SURİA. Müjdat ŞAHANNuman ŞAHİNÖnder ŞAHİNGalip TEMİRDurmuş TOPÇULevent TOSUNOğuz TÜRKYILMAZRamazan UĞURLUBİLEKÜzeyir ULUDAĞGönül UTKUTUĞCafer ÜNLÜHüseyin YAPICIErol YAŞACemal YILMAZTuncay YILMAZZerrin YILMAZ

H

İ

KONGRE DANIŞMANLAR KURULU

T.C. B ındırlık ve skan Bakanlı ıT.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

BACADER (Baca malat ıları ve Uygulayıcıları Derne i)DOSİDER (Doğal Gaz Cihazları Sanayicileri ve İş Adamları Derneği)

ESSİAD (Ege Soğutma Sanayicileri ve İş Adamları Derneği)ISKAV (Isıtma, Soğutma, Klima Araştırma ve Eğitim Vakfı)SK D ( klimlendirme, So utma, Klima malat ıları Derne i)

İzmir Büyükşehir Belediyesiİzmirgaz A.Ş.

İZODER (Isı, Su, Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği)POMSAD (Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derneği)

TTMD (Türk Tesisat Mühendisleri DerneTÜBİTAK

Balıkesir Üniversitesi

Ege Üniversitesi

ırat

İstanbul Üniversitesi

Mustafa Kemal Üniversitesi

Trakya ÜniversitesiUludağ Üniversitesi

Yıldız Teknik Üniversitesi

ay İ ğ

İ ç ğ

İ İ İ ğ İ ç ğ

ği)

Atatürk Üniversitesi

Dokuz Eylül Üniversitesi

Eskişehir Osmangazi ÜniversitesiF Üniversitesi

Harran Üniversitesi

İzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüKaradeniz Teknik Üniversitesi

Mersin Üniversitesi

Pamukkale ÜniversitesiSelçuk Üniversitesi

Süleyman Demirel Üniversitesi

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi

ÜNİVERSİTELER

Duran ÖNDERMelih YALÇIN

Serhan KÜÇÜKANiyazi AKSOY

Moghtada MOBEDİEkrem EVREN

Güniz GACANER

M.Barış ÖZERDEMA. Kirami KILINÇAhmet ARISOYMacit TOKSOY

Abdurrahman KILIÇİlhami TEZGELEN

Hüseyin VATANSEVERŞerif ÖZSAKARYA

DESTEKLEYEN KURULUŞLAR

Kongre Sekreteri:Kongre Sekretaryası:

Necmi VARLIK

Sungu KÖKSALÖZKAN Elif AYDOĞDU Selin ŞENGÜN

Emin KORAMAZ.......................MMO MerkezAhmet ENİŞ.............................. MMO MerkezŞuayip YALMAN........................MMO MerkezSelahittin ALSANCAK................ MMO Adana ŞubesiUfuk ATAMTÜRK......................MMO Ankara ŞubesiMustafa KARAMAN...................MMO Antalya ŞubesiRemzi ERİŞLER..........................MMO Bursa ŞubesiGürsel ERDEMİR....................... MMO Denizli ŞubesiTamer ÖZBEN...........................MMO Diyarbakır ŞubesiHaluk GAZİOĞLU.....................MMO Edirne ŞubesiR. Erhan KUTLU........................MMO Eskişehir ŞubesiAli PERİ.....................................MMO Gaziantep ŞubesiTevfik PEKER............................. MMO İstanbul ŞubesiMacit TOKSOY..........................MMO İzmir ŞubesiM. Barış ÖZERDEM ................. MMO İzmir ŞubesiMustafa İLBAŞ...........................MMO Kayseri ŞubesiBülent Naci DEVECİ................. MMO Kocaeli ŞubesiAhmet GÜVEN..........................MMO Konya Şubesiİbrahim TEMAMOĞULLARI...... MMO Mersin ŞubesiKadir GÜRKAN......................... MMO Samsun ŞubesiBurhan ÇUHADAROĞLU......... MMO Trabzon ŞubesiAtıf METE..................................MMO Zonguldak Şubesi

KONGRE DÜZENLEME KURULU

KONGRE SEKRETARYASI

KONGRE YÜRÜTME KURULU

Ulusal Tesisat MühendisliğiKongresi-teskon 2007 veteskon+sodex fuarı basın toplantısı12 Eylül 2007 tarihinde TepekuleKongre ve Sergi Merkezindegerçekleştirildi.

Basın toplantısına MakinaMühendisleri Odası İzmir ŞubesiYönetim Kurulu Başkanı MehmetÖzsakarya, Kongre Yürütme KuruluBaşkanı Prof. Dr. Barış Özerdem, veHannover Messe Sodeks FuarcılıkYönetim Kurulu Başkanı MuratDemirtaş katıldılar.


İzmir'in 2015 EXPO adaylığında belirlediği

temasını desteklemek amacıyla Ulusal TesisatMühendisliği Kongresinin ana teması

TesisatMühendisliği Kongrelerinin ülkemizde yaşamsal önemiolan birçok konuyu ilk kez gündeme taşıyan bir platformolduğunu belirterek şunları söyledi;

“Tesisat Mühendisliği Kongrelerinde yapı denetimi,uzman mühendislik, yangın yönetmeliği, tesisatlarındeprem güvenliği gibi son yıllarda ülkemizin gündemindeyer alan önemli konular ilk kez tartışılmıştır.

Odamız, kongrelerimizde oluşan görüş ve önerileri siyasiiktidarlara, ilgili bakanlıklara ve bürokratlara sunmuş,oluşturulan yasa ve yönetmelik taslaklarına önerileroluşturmuştur. Bu açıdan bakıldığında TESKON 14 yıldır,mühendislik ve yapı teknolojisi alanında ülkemizin çağdaşdüzeye ulaşmasında öncü bir platform işleviniüstlenmiştir. Bu yıl da aynı öncü sorumluluğumuzla

seçmişbulunmaktayız.

Ayrıca ilk kez

ile gerçekleştirdiğimiz işbirliğinde İzmir'e yeni bir fuardaha kazandırdık.”

ise teskon 2007'nin mühendisler için birolacağını belirterek şunları söyledi;

“Kongre bölümünde bu yıl 4 sempozyum, 7 seminer, 11kurs, 3 panel, 2 forum ve 30 teknik bildiri sunumugerçekleştirilecek. Toplam 100 konu uzmanlarca elealınıp tartışılacak. Kongrede insan sağlığını doğrudanilgilendiren yoğun bakım, yeni doğan, ameliyathaneiklimlendirme sistemleri, uçaklarda, okullarda iç havakalitesi, enerjinin verimli kullanımı, bina yalıtımı, doğalgaz ve jeotermal enerji konularında en yeni bilgi veteknoloji paylaşımı gerçekleştirilecek. Bu yıl anahedefimiz yapı sürecinde birlikte çalışan makina, inşaat,elektrik mühendisleri ve mimarların ortak çalışmalarınıözendirerek verimli ve sağlıklı yapıların oluşmasınakatkıda bulunmaktır.”

ise Makina Mühendisleri Odasıile işbirliğinde düzenledikleri TESKON+SODEXFuarından sonra gelecek yıl fuarını daİzmir'e taşıyacaklarını söyledi.

Demirtaş, tek yıllarda TESKON+SODEX'i Tepekule’de,çift yıllarda ise Doğal Gaz Günleri ve ISK SODEX'iKültürpark fuar alanında düzenleyeceklerini belirterekşunları söyledi;

“TESKON+SODEX Fuarı İzmir'e günlük 3000-4000 (üç-dört bin) kişilik ticari bir hareketlilik getirecek. Fuarkatılımcısı 130 firmanın 100'ü İzmir dışından geliyor. Buda konaklamadan, restoranlara, taksilere kadar dört günboyunca yaklaşık 15 bin kişilik bir hareket demektir.İklimlendirme ve tesisat fuarcılığının zirve markası

, ülkemizin en güzel kentlerinden biri olanİzmir'e getirmenin gururunu yaşıyoruz.”

“Daha sağlıklıbir dünya için yeni yollar ve herkes için sağlık”

Makina Mühendisleri Odası İzmir ŞubesiYönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özsakarya,

EXPO2015 temasına uygun olarak “sağlıklı kentler içinsağlıklı yaşam hacimleri” temasını

Hannover Messe Sodeks Fuarcılık A.Ş.

Kongre Yürütme Kurulu Başkanıeğitim

kampı

Hannover Messe Sodeks Fuarcılık Yönetim KuruluBaşkanı Murat Demirtaş

ISK SODEX

SODEX'i

“sağlıklı kentleriçin sağlıklı yaşam hacimleri”

Prof. Dr. BarışÖzerdem

olarak belirlendi.

Kongre ve fuarın ilk deklarasyonu için düzenlenen basıntoplantısı 12 Eylül'de Tepekule'de düzenlendi. BasınToplantısında

“sağlıklı kentler için sağlıklı yaşam hacimleri”teması ile teskon 2007

İzmir'de yoğun ilgi uyandırdı


Teskon 2007 / VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve teskon+sodex Fuarı

Kongrenin hedefi, tesisat mühendisliği ve etkileşim içinde olan diğer disiplinlerde, temel ve uygulamalıalanlarda bilimsel ve teknolojik gelişmelerin sunulması ve ülkemizdeki tesisat mühendisliği ile ilgilieğitim, araştırma, yönetim, profesyonel gelişme, yasal mevzuat ve benzeri yapıların tartışılmasıdır.

Fuar; Doğalgaz, Isıtma, Soğutma, Klima, Havalandırma, Yalıtım, Pompa, Vana, Tesisat, Su Arıtma,Jeotermal ve Güneş Enerjisi Sistemleri konularını kapsamaktadır.

25-28 Ekim 2007

Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi / İZMİR

130

Net stand alanı: 3196 m2'dir

25-26-27 Ekim 2007 Fuarın ziyaret saatleri 10:00-19:00 - 28 Ekim 2007 10:00 - 17:00

9

Kongre süresince 9 teknik oturum, 4 sempozyum, 7 seminer de toplam 107 bildiri sunulacaktır. Ayrıcakongre kapsamında 11 kurs, 3 panel, 2 forum, gerçekleştirilecektir.

Makina Mühendisleri Odası adına İzmir Şubesi ve Hannover Messe Sodeks Fuarcılık A.Ş.

Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi

Hannover Messe Sodeks Fuarcılık A.Ş.

Bir Tour Turizm & Seyahat Acentası

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, BACADER (Baca İmalatçıları ve UygulayıcılarıDerneği), DOSİDER (Doğal Gaz Cihazları Sanayicileri ve İş Adamları Derneği)

ESSİAD (Ege Soğutma Sanayicileri ve İş Adamları Derneği), ISKAV (Isıtma, Soğutma, Klima Araştırma veEğitim Vakfı) , İSKİD (İklimlendirme, Soğutma, Klima İmalatçıları Derneği)

İZMİRGAZ (İzmir Doğalgaz Dağıtım A.Ş.), İZODER (Isı, Ses, Su ve Yangın Yalıtımcıları Derneği)POMSAD (Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derneği), TTMD (Türk Tesisat Mühendisleri Derneği )TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) ve Makina Mühendisliği Bölümü bulunan19 Üniversite

Kongre için; 0232 444 86 66 / 131-124-152Fuar için; 0212 290 33 33

ETKİNLİK ADI

Kongre Kapsamı

Fuar Kapsamı

Tarih

Yer

Fuar Katılımcı Firma sayısı

Fuar m2 Alan

Fuar Ziyaret Saatleri

Kullanılan salon sayısı

Diğer Bilimsel Detaylar

Düzenleyenler

Kongre Organizasyon

Fuar Organizasyon

Ulaşım Organizasyon

Destekleyenler

İletişim

PANEL - 1 PANEL - 2 PANEL - 3

Tesisat SektöründeYapılan AR-GE

Çalışmaları

Yapı Üretim veDenetimSüreçleri

Tesisat Mühendis-liğinde ve Eğitimde

Akreditasyon

Panel Yöneticisi:

Panelistler

Panel Yöneticisi:

Katılımcı Kurumlar:

Panel Yöneticisi:

Panelistler:

25 Ekim Perşembe16.30-18.30

Metin DURUK(ISKİD Yönetim Kurulu Başkanı)

Haluk KARADOĞAN- İTÜMustafa TIRIZ- TÜBİTAK MAMCemil İNAN- Arçelik A.Ş.İsmet GENCER- Alarko CarrierNaci ŞAHİN- İSKİDYavuz BAYÜLKEN- MMO

26 Ekim 2007 Cuma16.30 - 18.30

Emin KORAMAZ(MMO Yönetim Kurulu Başkanı)

Bayındırlık ve İskan BakanlığıTMMOB Mimarlar OdasıTMMOB İnşaat Müh. OdasıTMMOB Elektrik Müh. OdasıTMMOB Makina Müh.OdasıYapı Denetim Kuruluşları Birliği

27 Ekim 2007 Cumartesi16.30-18.30

Mehmet SOĞANCI(TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı)

Celalettin KIRBAŞ- Bay. ve İskan Bak.Emin KORAMAZ- TMMOB MMOCelal OKUTAN- TTMDHalit İrfan AKSOY- Türk Akred. Kur.Ahmet ARAN- Müh. Eğitim Prog.Değer. ve Akred. Der. (MÜDEK)

teskon 2007 Etkinlik Künyesi

teskon 2007 PANELLER

Teskon 2007 kapsamında düzenlenecek

forumlarda özellikle uygulama

alanlarında birçok problemi ve gelişmeyi

barındıran Yangın Yönetmeliği-2007 ve

Proje Hazırlama Esasları ve Formatı

tartışılacak.


Değiştirilerek yeniden yayınlanan “Yangın Yönetmeliği”ndemekanik tesisat mühendisliği konusunda getirilen yeniilaveler, değişiklikler, yaptırımlar, zorlayıcı hükümler,sorumluluklar ve tasarıma esas olan kriterler tartışılacaktır.2002 Yangın Yönetmeliğinde yapılan değişiklikler ile daha

önceki yönetmelikte olmayan “mevcut binalar” ile ilgilihususlar açıklanacak, uygulanma süreleri, karşılaşılanproblemler ve çözüm önerileri değerlendirilecektir. Proje,uygulama ve işletme konularında yetersizlikler ve yapılmasıgereken çalışmalar belirlenecektir.

Mekanik Tesisat işlerinin yapılması Makina mühendislerininyetkisinde olan bir konudur. Mekanik tesisat işleridenildiğinde ise, ısıtma, havalandırma, serinletme gibiklasik konuların dışında günümüzde yüzme havuzları,doğal gaz, basınçlı hava, medikal gazlar, hijyen, akustik,otomasyon, mutfak, yangın gibi pek çok özel uzmanlıkalanları da mekanik tesisat işleri içinde düşünülmektedir.

Böylesine yaygın uzmanlık alanlarını içeren bütün üzerindesöz sahibi olan ve bu konuda proje ve uygulama yapanmakina mühendisleri mekanik tesisat proje tasarımına farklıgözlüklerle bakmaktadır. Bilgi ve beceri düzeyi kısıtlı olanve fakat imza yetkisi olan makina mühendisi projetasarımcısı, projeyi basite indirgemekte ve yetersizkalmaktadır. Bu durumda olan tasarımcılar için bir rehbergerçekten yararlı olacaktır. Bunun ötesinde belirli esaslarınve formatın oluşturulması minimumu belirlemede ve projeişinin anlamını ve değerini yitirmesini engellemede, yani birstandardın oluşmasında önemli bir katkı sağlayacaktır. Bunedenle proje ve tasarım işinin değerini yitirmemesi için birstandardın hazırlanıp, uygulanması gereklidir. Bu doğalolarak sonuçta ortaya çıkan eserin yani mekanik tesisatınbütününün günümüz beklentilerini sağlayacak teknik veekonomik yetenekte ve özellikte olmasını mümkün kılacaktır.

Bu esaslar kontrol veya işveren için de yol gösterici olacaktır.TTMD tarafından yayımlanan proje esasları projeninkontrolünde net bir kaynak olacaktır. Buna dayanaraktasarımcıdan belirli konuların yerine getirilmesini, belirli

değerlere uyulmasını isteyebilecektir. Ancak bu statik birsüreçtir. Aslında minimumu belirleyen belirli şeylertanımlanmakta ve bu tanımlar o noktada kalmaktadır.

Olayın diğer tarafında ise uzmanlar ve yetkin projetasarımcıları vardır. Günümüzde tesisat işi çağdaş ülkelerdemekanik tasarımdan ziyade yapı teknolojisi bütününde birkonsept olarak ele alınmaktadır. Bir uzmanlar grubu ortakbir çalışmayla yapıyı ele almakta ve mekanik çözüm de bubütün içinde yer almakta ve buna göre şekillenmektedir.Burada hergün gelişen teknolojik imkanlar sonuna kadarkullanılmakta ve söz konusu yapıya özel çözümlerüretilmektedir. Bu üst düzeyde dinamik bir süreçtir. Amaçoptimizasyonu sağlamak ve en uyguna ulaşmaktır. Budurumda statik koşullar gelişmeyi engelleyecek, uzmanlıkkonularının gelişmesini ve uygulanmasını engelleyecek veminimumu tanımlamaya yönelik esaslar inisiyatif sahibiolmayan kontrollerin elinde yukarıda tanımlanan birtasarım sürecini reddedecektir.

Bu koşullarda TTMD veya MMO gibi yetkin kuruluşlarproje alanını düzenleyen esaslar, standartlar veya formatbelirleyip yayımlamalı mıdır? Bu esasların niteliği neolmalıdır? Bunlar tavsiye niteliğinde bir rehber miolmalıdır? Yoksa belirli sayısal değerler ortaya koyup, bununsağlanmasını isteyen kural ve kriterler içeren zorlayıcıesaslar mı olmalıdır?

Bu Forumda yukarıda açıklanmaya çalışılan konularserbestçe ve hiç bir kayıt tutulmadan tartışılacaktır.

Teskon 2007'de forumlarmesleğin sorunlarına odaklandı

Ahmet ARISOYProje Tasarım Esasları ve Formatı

Forum Yöneticisi:

FORUM 2

FORUM 1Yangın Yönetmeliği - 2007Forum Yöneticisi: Abdurahman KILIÇ


Macit ToksoyTeskon 2007 Düzenleme ve Yürütme Kurulu Üyesiİzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

“Sağlık”

“Sağlıklı Kentler”

“SağlıklıYaşam Hacimleri”

EXPO 2015 “Sağlık”“Sağlıklı Kentler için

Sağlıklı Yaşam Hacimleri”

Isıl konfor ve İç Hava Kalitesi Sempozyumları,

iç havakalitesi ve ısıl konfor

Bina Fiziği Sempozyumu,

Jeotermal EnerjiSempozyumu

Jeotermal Enerjiden Elektrik Üretimi Semineri

Türkiye, İzmir ile2015 EXPO fuarına

teması ileaday olmuştur.İzmir'in Rakibi Milanoşehridir. Ocak2008'de sonucukesinleşecek olan buyarış için şehirlerpekçok aktiviteplanlamakta vehayatageçirmektedirler. Buaktivetelerden biri

konusunda İzmirEnternasyonel Fuarı esnasında gerçekleştirilen toplantıdır.Tesisat Mühendisliği hemen tüm alanları ile

geliştirilmesinde en önemli role sahipmühendislik alanıdır. Tesisat Mühendislerinin hedefiuygulanan her tesisat ile insanlar için, uygun iç havakalitesi ve ısıl konfora sahip, hijyenik ve güvenlikli kapalıhacimleri oluşturmaktır. Bu hedefe ulaşmak için enerji veçevre duyarlılıklarıyla bütünleşmiş araştırmalarla,bileşenler ve sistemler geliştirir ve uygular. İnsanlarınsağlıklı yaşamı için Tesisat Mühendisliği vazgeçilmesimümkün olmayan meslek alanlarından biridir. TesisatMühendisliğinin toplum için önemini bir kez dahavurgulamak, ayrıca Dünya'nın en büyükorganizyonlarından birinde İzmir'in adaylığına destekvermek amacıyla İzmir temasınaparalel olarak TESKON 2007 için

teması seçilmiştir.

Bu bülten sonrasında artık, İzmirde, Tepekule'de SekizinciTesisat Mühendisliği Kongresi'nde sizlerle buluşacağız.Her zaman olduğu gibi hazırlıkları çok önce başlayan bukongreyi öncekilerden biraz daha ileriye taşımayıamaçladık. Bu amaçla Kongre oturumlarını, sizlerle bir yılönce paylaştığımız gibi, aşağıdaki şekilde sınıflandırdık veher birini ayrı ayrı tanımladık:

Temel Araştırma Oturumları

Teknik Araştırma Oturunları

Sempozyumlar

Poster Oturumları

Seminerler

Forumlar

Paneller

Kurslar

Toplantılar

Bu sınıflandırmanın ötesinde, hemen her kongre vesempozumda gözlenen bildiri çağrısı bildiri teklifi bildirikabulü üç adımlı sürecin yanında, ilk defa, önemverdiğimiz alanlarda, değerli uzmanlarımızdanyöneticiliklerini yapacakları sempozyumlaroluşturmalarını istedik. Sempozyum yöneticilerimiz kendialanlarındaki uzmanları bularak bildiri çağrıları yaptılar.Böylelikle detaylarını bu bültenlerin sayfalarındabulacağınız, orijinal çalışmaların sunulacağı bilgiplatformları oluştu:

Isıl Konfor Sempozyumu

İç Hava Kalitesi Sempozyumu

Bina Fiziği Sempozyumu

Jeotermal Enerji Sempozyumu

Aynı alanda çalışan bilim adamlarını ve uzmanları biraraya getiren bu yöntemin gelecek Kongrelerde dahayoğun kullanılacağını düşünüyor ve ümit ediyoruz.Böylece özellikle üniversite endüstri ilişkilerinin birarakesiti de olan Tesisat Mühendisliği Kongrelerinin,alanında ülkemiz bilim ve teknolojisinin gelişimineönemli atkılar sağlayacağını öngörüyoruz.

Kongre'nin teması doğrultusunda düzenlenmişoturumlardır. Kongre'ye sunulan bildiriler içinde

alanında yapılmış araştırmasonuçlarını içeren bildiriler de var.

bina, donanımları ve bunlarıçevreleyen atmosferin oluşturduğu disiplinlerarası alanda,binanın termo fiziksel, aeorodinamik, akustik ve enerjidavranışları üzerine mimar akademisyenlerce yapılanbildirleri içeren oturumları içerecektir. Zerrin Yılmaz'ındüzenlediği bu sempozyumun gelecek TESKON'lardadaha gelişerek devam edeceğini umuyoruz. Böyleliklemimar-mühendis arakesitin daha da büyüyeceğini vegelişeceğini, ülkemizdeki Mimarlık Fakültelerinde YapıFiziği alanının daha da güçleneceğini düşünüyoruz.

Ülkemizde yakın zamanda (2006-2007) üç jeotermalelektrik santralı kurulması ve yakın zamanlarda bu enerjiyapılaşmasının hızla artacağı izlenimi, TESKON 2007'debu alanda da ilgili yeni ve çağdaş bilginin paylaşımortamlarını yaratmak gereğini doğurmuştur. UmranSerpen tarafından düzenlenen

içinde üç yabancı uzman tarafından farklıjeotermal güç santralları ile ilgili bildiriler sunulacaktır.Yine aynı alanda Niyazi Aksoy tarafından düzenlenen

içerisinde, ilgili alanın hemen hemen tamamını kapsayanbildirilerin sunumu gerçekleşecektir.

Önceki Kongrelerde olduğu gibi, yine uzmanlardan

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

TESKON 2007'ye dair notlar düşmek…


tesisat mühendisliğinin güncel alanlarında seminerlerdüzenlenmesi istendi. Böylece Tesisat Mühendisliğininçok farklı alanlarında kişisel gelişimin sağlanması, bilgi veteknolojinin paylaşılması için aşağıdaki seminerleroluşturuldu:

Jeotermal Enerjiden Elektrik Üretimi

Sanayide ve Konutlarda Doğal Gaz Semineri

Yüksek Binalarda Pis Su Tesisatı Tasarımı Semineri

Hastahanelerde Hijyen Ortamlarının Tesisat TasarımıSemineri

Temiz Oda Ameliyathane Klima SistemlerininUygulama(IQ), İşletme Yeterlilik (OQ) ve PerformansTestleri (PQ) Semineri

Enerji Yönetimi ve Uygulamaları Semineri

İletişim ve Kişisel Gelişim Semineri

Hiç şüphesiz bilimsel toplantıların en önemlikaynaklarından biri, o alanda yapılan araştırmalarınsunulduğu bildirilerdir. TESKON 2007'ye de tesisatmühendisliğinin değişik alanlarından pekçok bildirisunulmuştur. Gönderilen bildiriler Bilim Kurulutarafından:

içerisindesunulmak üzere değerlendirilmiştir. Sunum için kabuledilen bildirilerin bir kısmı yapılan sınıflamanın genelismiyle, bir kısmı ortak alanlarının ismininde yer aldığıoturumlarda sunulmak toplanmıştır. Böylelikleuzmanlarımızın yönettiği ve hazırladığı sempozyumlar ileseminerlerin yanında aşağıdaki oturumlar dagerçekleşecektir.

- Bina Fiziği

- Akışkanlar Mekaniği

- Genel bir başlık altında sınıflandırlamayanaraştırmalar

- Enerji Verimliliği ve Enerji Etkin Tasarımlar semineri

- Doğal Soğutma Semineri

TESKON 2007'de yine öncekilerde olduğu gibi, gençmeslektaşlarımızın gelişimi ve yeni alanlara giriş içinuzmanlarımızca pekçok kurs düzenlenmiş ve kurs notlarıözenle hazırlanmıştır:

Temiz Buhar Kursu

Isı Değiştircilerinden Kondens Tahliyesi Kursu

Otomatik Yağmurlama Sistemlerinin Tasarımı veUygulamaları Kursu

Temel ve Uygulamalı Psikrometrik Kursu

Soğutma Sistemlerinin Tsarım Esasları Kursu

Kalorifer Tesisatı Hesabı ve Uygyulamalı Örnek Kursu

Proje Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar Kursu

Temel Tesisat Tekenolojisi Kursu

Doğalgaz Uygulamaları Kursu

Basit Uygulamalarla Yeni Başlayanlar için Ekserji Kursu

Ahmet Arısoy tarafından yönetilecekile Abdurrahman Kılıç tarafından

yönetilecek forumlarının, ilgilialanlardaki güncel gelişmelerim, sorunların ve çözümönerilerinin tartışıldığı üretken toplantılar olacağınıdüşünüyoruz. Benzeri olarak mevcut durum analizraporlarının da sunulacağı,

Tesisat Sektöründe Yapılan AR-GE Çalışmaları

Yapı Üretim ve Denetim Süreçleri

Tesisat Mühendisliğinde ve Eğitiminde Akreditasyon

Panallerinin tesisat mühendisliğinin günümüz pratiğindekiönemli bileşenlerinin analizlerine ve gelecek için yoltanımlarına ışık tutacağını öngörüyoruz.

25 Ekimde Tepekule'de hem meslektaşlarımızla vedostlarımızla bir araya gelerek özlem gidermek üzerebuluşmak, hem de mesleğimizin gelişmesine bir taş dahakoymak üzere buluşmak üzere...

Temel Araştırma Teknolojik (Uygulama)Araştırma Poster Seminer Oturumları

A. Temel Araştırma Oturumu (TEMAR)

B. Teknolojik Araştırma Oturumları (TEKAR):

C. Seminerler

D. Poster Oturumu

Proje TasarımEsasları ve Formatı

Yangın Yönetmeliği -2007

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�


BİNA FİZİĞİSempozyum Yöneticisi:

BİNALARDA GÜNIŞIĞINDAN YARARLANMAYÖNTEMLERİ ÇAĞDAŞ TEKNİKLER

GÜNEŞ ENERJİSİ TEKNOLOJİLERİ, İTÜ'DEYAPILAN ÇALIŞMALAR VE BİNALARDA

UYGULAMALARI

SAĞLIKLI BİNALAR İÇİN ENERJİ VERİMLİLİĞİVE ISI YALITIMI

Zerrin YILMAZ

Alpin Köknel YENER

Figen KADIRGAN

Gül KOÇLAR ORAL

SAĞLIKLI KENTLER İÇİN PASİFİKLİMLENDİRME VE BİNA AERODİNAMİĞİ

Vildan OKÜlkemiz dünya ölçeğinde bakıldığında ılımlı iklim kuşağındayer almakla birlikte beş farklı karakteristikte bölgeleresahiptir. Bunun yanı sıra küresel ısınma yönünde iklimdeğişiklikleri de dikkate alındığında, sürdürülebilir sağlıklı birçevrenin enerji etkin tasarımında yalnızca EASD koşullarıdeğil ESD koşulları da önem kazanmaktadır. Doğaliklimlendirmede pasif soğutma ısıtmanın önünde yeralacaktır. Pasif soğutmada amaç; ısı kazançlarını en azaindirmek, ısı kayıplarını arttırmaktır. Isı kazançlarındankaçınmak için güneşin ısısal etkilerinden korunmak amacıylabinanın konumu, biçimi, kabuğu tasarlanırken alınacakönlemlerin yanı sıra bina içi ve bina dışı güneş kontrolelemanları önerilmelidir. İç ısı kazançları, hacimleri kullanankişi sayısının azaltılması, aydınlatma ve diğer ısı yayıcı araçgerecin optimizasyonu ile kontrol altına alınmalıdır.Isı kayıplarının arttırılması için, bina dışı ve içi yüzeylerindoğal hava hareketi sağlanarak, bina elemanlarının ya datoprağın ısıl kütlesinden, gece gündüz, iç dış sıcaklıkfarklarından, buharlaşmadan yararlanmak gerekmektedir.Bütün bunlar yapıldığında ısısal konforun sağlanamadığıkoşullar için ek aktif iklimlendirme sistemleri tasarlanacaktır.Böylelikle en az ek enerji harcayan mekanlar, binalar vekentler yaratılmış olunabilecektir.Rüzgar ısı kayıplarının oluşumunda ve doğalhavalandırmada yaşamsal bir güç kaynağıdır. Binalarınrüzgarla karşılıklı etkileşimi bina aerodinamiğinitanımlamaktadır. Bu bildiride öncelikle pasif iklimlendirme(ısıtma soğutma ) ilkelerinden, yollarından kısaca sözedildikten bina aerodinamiğinin iklimlendirmeye ilişkin,rüzgar, doğal havalandırma, rüzgar kontrolu ve enerjigiderlerine rüzgarın etkisi konuları ele alınmaktadır.

Binaların günışığı ile aydınlatılması genellikle pencerelerveya çatı ışıklıkları kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Buyöntemlere ek olarak günümüzde görsel konfor koşullarınıve enerji tasarrufunu sağlamak amacıyla ışık rafları, ışıktüpleri ve çeşitli özelliklere sahip cam türleri gibi tekniklergeliştirilmiştir. Binalarda günışığından yararlanmada çağdaşteknikler olarak adlandırılabilecek olan bu sistemlerinkullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Binanın işlevi,bulunduğu coğrafi bölge, iklim koşulları, yönlendirilmesi gibi

değişkenlere bağlı olarak en uygun doğal aydınlatmasisteminin tasarlanabilmesi için bu tekniklerin özellikleriningöz önüne alınması ve bina tasarımı sırasında farklıseçeneklerin karşılaştırılarak değerlendirilmesigerekmektedir. Bu şekilde belirlenen uygun yöntemlerlebinalara alınan günışığı miktarının arttırılması, ancak uygunbir kontrol sistemi ile günışığı-yapma ışık entegrasyonusağlandığında görsel konfor ve enerji tasarrufu açılarındanoptimum sonuç verecektir.

Güneş enerjisinin termal ve elektriksel dönüşümü ile ilgiliuygulamalar ve bilimsel çalışmalar son yıllarda küreselısınma sorunlarının gündeme gelmesi ile birlikte yoğun birilgi çekmektedir. Bu çalışmada termal ve elektrikdönüşümlerin teknolojileri, dünyada ve Türkiye'dekidurum, İTÜ'deki çalışmalar özetlenecektir.

Sağlıklı ve sürdürülebilir bir yapma çevre, günümüzdetasarım kararlarını etkileyen en önemli etkenlerden biridir.Güncel çevre sorunları karşısında, konforlu bir yapma çevretasarlarken, sonraki kuşaklara yaşanabilir bir dünyabırakmak, çevre kirliliğini önleyerek, enerji kaynaklarınıverimli kullanan sağlıklı binaları gerçekleştirmek,mimarların birincil hedefleridir.Sağlıklı binaların başlıca işlevlerinden biri de iç çevrede ısıl(termal) konfor koşullarının sağlanmasıdır. Enerji sorunu gözönünde bulundurulduğunda, binalarda ısıl konforunminimum yapma ısıtma enerjisi kullanarak sağlanmasızorunlu olmaktadır. Dünyada, teknolojik ilerlemelereparalel olarak sağlıklı ve konforlu ortamlarda yaşama isteği,buna karşın enerji kaynaklarının sınırlı olması, enerjiverimliliği ve buna bağlı olarak ısı yalıtımı konusundakiçalışmalara önem verilmesini sağlamıştır. Bu tür çalışmalar,enerji giderlerinin önemli bir bölümünün bina sektöründegerçekleştirildiği ülkemiz için de büyük bir önem taşımaktadır.Bu amaçla, bu bildiride, binalarda uygun ısı yalıtımıkullanımı ve enerji verimliliğinin sağlanmasına ilişkinönerilerin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Çalışmada,binalarda enerji verimliliğinin sağlanmasında en etkiliyolun, binaların enerji etkin sistemler olarak tasarlanmasıolduğu vurgulanmakta ve bu konuda yapılmış örnek birçalışma sunulmaktadır. Sonuç olarak, sunulan önerileringerçekleştirilebilmesi ve enerji verimliliğinin sağlanabilmesiiçin, tasarım aşamasında yapılacak çalışmaların sağlıklıbinalar ve dolayısıyla sağlıklı kentlerin oluşmasındaki önemivurgulanmaktadır.

teskon 2007 SEMPOZYUM BİLDİRİLERİ


SAĞLIKLI VE YAŞANABİLİR ÇEVRELER İÇİNAKUSTİĞİN ÖNEMİ

SAĞLIKLI KENTLERLE VE YAPILARLAİLGİLİ TÜRKİYE'NİN GÜRÜLTÜ POLİTİKASI

Sempozyum Yöneticisi:

DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE ISIL KONFORÇALIŞMALARI

İKLİMLENDİRİLEN ORTAMLARDA İNSANISIL TEPKİLERİ ve SAĞLIĞI ÜZERİNE

DENEYSEL BİR ÇALIŞMA

Nurgün TAMER BAYAZIT-Mine AŞCIGİL

Sevtap YILMAZ DEMİRKALE - Mine AŞCIGİL

Abdulvahap YİĞİT

Abdulvahap YİĞİT - İbrahim ATMACA

İbrahim ATMACA - Abdulvahap YİĞİT

Ses, insan yaşamının ve kültürünün çok önemli birparçasıdır ve iyi akustik koşullara sahip mekanlarıntasarlanması tüm mimar, iç mimar ve diğer tasarım işi ileuğraşanların sorumluluğunda gerçekleştirilmesi gerekenönemli bir görevdir. Sınıflar, sinemalar, tiyatrolar, konsersalonları vb. pek çok mekan, akustik açıdan dinleyiciler vekonuşmacılar için iyi işitme ve konfor koşullarınısağlamalıdır. Günümüzde, bazı mekanlar, çok tehlikelibiçimde yüksek gürültü düzeylerine sahip olabilmekte vekullanıcıları için bir tehdit oluşturmaktadır. Bu konularıefektif bir biçimde halledebilmek, belirli bir akustik bilgisinigerektirmektedir. Bu çalışma, mimarlar ve mühendisler ileyapma çevre arasında sürdürülebilirlik-yaşanabilirlikçerçevesinde ortak bir dil geliştirmede, akustiğin etkisinitanımlamayı amaçlamaktadır. Akustik açıdan yaşanabilirçevreler yaratmak için -daha tasarım aşamasında- kontroledilmesi gereken belirli parametreler vardır. Mekanınkullanım amacına maksimum uygunluk, ihtiyaçların optimumkarşılanması ve üretkenliğin sağlanması, kullanıcılarınsağlığının ve konfor koşullarının sağlanması, estetiklik vesürdürülebilirlik açısından uygunluk gibi ana başlıklaraltında toplanabilecek olan bu parametrelerin iyi anlaşılması,yaşanabilir ve sağlıklı çevreler yaratmak isteyen tümtasarımcı ve mühendisler için büyük önem taşımaktadır.

Günlük yaşamda, seslerin varlığı, insanların kendilerini iyihissetmesi için gerekli olup, konuşma, müzik, doğadakisesler, yaşantımız için vazgeçilmezdir. Ancak, istenmeyenses olarak tanımlanan gürültü, insan sağlığını olumsuzolarak etkiler. Gelişmekte olan ülkelerde, sadece işyerigürültüsü değil, çevre gürültüleri de işitme bozukluğu içinrisk oluşturmaktadır. 1971'de Dünya Sağlık Örgütü (WHO)tarafından gürültünün, insan sağlığına karşı ana bir tehditolarak görülmesi gerektiği bildirilmiştir. 1995'te düzenlenenDünya Sağlık Kongresi'nde, dünyada 120 milyon insanınişitme bozukluğu taşıdığı belirtilmiştir. Türkiye için İçGürültü Göstergeleri, yeni yerleşim bölgeleri için, Çevre ve

Orman Bakanlığı Avrupa Birliği uyum sürecinde ortayaçıkan ortak tutum belgesi uyarınca “Çevresel GürültününDeğerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”(2002/49/EC)'ne göre oluşturmuş ve yönetmelik 1 Nisan2005 de yürürlüğe girmiştir. Yerleşim alanları, çevreselgürültünün miktarına ve süresine bağlı olarak A, B, C, Dolmak üzere 4 farklı kategoride değerlendirilmiştir. Sorunlubölgelerdeki yapılarda 29/6/2001 tarihli, 4708 sayılı YapıDenetim Hakkında Kanun ve 8/9/2002 tarihli, 24870 sayılıResmi Gazetede yayınlanan “Yapı MalzemeleriYönetmeliği”ndeki (89/106/EEC) esasları sağlamak koşuluile yalıtım yapılması zorunludur. Yapılması gereken sesyalıtım değeri iç mekan gürültü sınır değerleri temelalınarak saptanmalıdır. Bu çalışmada Türkiye'de kentler veyapıların gürültü açısından sağlıklı olabilmesi için AvrupaBirliği uyum sürecinde yayınlanan ve yürürlüğe girenyönetmelikler değerlendirilecektir.

Isıl konfor; insanın bulunduğu ısıl ortamdan hissettiği rahatlıkduygusu olarak tanımlanabilir. Isıl konforu etkileyen temeldebeş parametre vardır. Bunlar: hava sıcaklığı, hava hızı, nemoranı, aktivite düzeyi ( dolayısıyla metabolik enerji üretimi)ve giyilen giysi ısı ve kütle transferi dirençleridir.Özellikle son yıllarda işyerlerinin büyük iş merkezlerinetaşınması ve bu iş merkezlerinin ısıtma, havalandırma veklima sistemlerinin seçimini ve çalışma rejimlerini çokönemli bir hale getirmiştir. Çünkü ısıl konforun iş veriminide önemli ölçüde etkilediği bilinmektedir.Isıl konfor çalışmaları teorik, modelleme ve simülasyonçalışmaları ile, deneysel çalışmalar olmak üzere iki şekildeyapılmaktadır. İnsan vücudu üzerinde ısı ve kütle transferi,denetim mekanizmaları ve çevre şartlarının modellenmesive modellerin analitik ve sayısal çözümleri üzerindeçalışılmaktadır. Bilgisayar simülasyonları yapılmaktadır.Diğer taraftan ise şarlandırılmış deney odalarında denekveya mankenlerle deneysel çalışmalar yapılmaktadır. Buçalışmaların sonucu Avrupa, Japonya ve Amerika' da standart-lar şeklinde de düzenlenerek uygulamacılara ulaşmaktadır.Bu çalışmada dünyada ve Türkiye'de yapılan çalışmalar vesonuçları üzerinde durulacaktır.

İş verimini ve üretkenliği etkileyen en önemli etkenlerdenbiri de şüphesiz ısıl konfordur. İklimlendirme işlemi erde

ISIL KONFOR


yapılacak bir hacim için uygun sistemin seçimi, sisteminekonomikliği ve güvenirliliğinin yanında hacimde çalışanveya ikamet edenler için ısıl konforun sağlanması dakonuyla ilgili mühendislerin ilgi alanına girmektedir. Isılkonfor, insanın boyutları, yaşı, cinsiyeti gibi birçokparametreye bağlı olsa bile, çoğunlukla insanların kendinikonforlu hissettiği ortam şartları ISO 7730 ve ASHRAE 55-2004 gibi uluslar arası standartlarda verilmektedir.Günümüzde gelişen kontrol sistemleri ile iç ortam şartlarıistenilen değerlerde sabitlenebilir olsa da yanlış projelen-dirme veya seçilen kontrol sisteminin yetersizliği gibinedenler ile ortam şartlarından biri veya birçoğu konforiçin istenilen aralıkların sınırlarına veya sınırlara yakındeğerlere ulaşabilmekte bu da hacmi kullanan insanlar içinkonforsuzluğun yanı sıra çeşitli sağlık problemlerine desebebiyet verebilmektedir. Bahsedilen bu sağlıkproblemlerinden biri de mekanik olarak iklimlendirilmişortamları kullanan insanların sıklıkla yakındıkları baş veboyun hareketliliklerindeki kısıtlılıklardır. Bu çalışmadaöncelikle mevcut standartlarda verilen ısıl konfor içingerekli iç ortam şartları irdelenecektir. Daha sonra insanınısıl tepkilerini analiz eden hesaplamalı bir simülasyonprogramı sonuçları ve deneysel olarak elde edilen ısıltepkiler karşılaştırmalı olarak sunulacaktır. Son olarak da,deneysel olarak elde edilen, sıcaklık, nem, hava hızı gibiiklimlendirilmiş ortam şartlarının, boyun hareket açıklıklarıüzerine etkisi istatistiksel olarak değerlendirilecektir.

Bu çalışmada, vücutla çevre arasında gerçekleşen ısı-kütletransferinin ve vücut fizyolojisinin gösterdiği tepkilerinbelirlenmesi için gerçekleştirilen birleşik hesaplamalı birmodel oluşturulmuştur. Hesaplamalarda gerçek insanvücudu ölçü ve şekline sahip bir manken kullanılmıştır.Vücutla çevresi arasındaki ısıl etkileşim ortamdaki akış,sıcaklık ve nem dağılımı üç boyutlu hesaplamalı akışkanlarmekaniği kullanılarak belirlenmiştir. Bu kapsamda üçboyutlu curvilinear koordinat sisteminde Navier-Stokesdenklemlerinin yanında enerji ve transport denklemleri deçözümlemede kullanılmıştır. Modelde doğal taşınım etkileriiçin değişken özelikler, vücut ve ortam arasında ışınımlagerçekleşen ısı transferi için ayrık ordinat yöntemi vetürbülans modellenmesi için k- ısımodellemesi kullanılmıştır. Vücut metabolizmasının ısıüretimi ve fizyolojik denetim mekanizmaları iki bölgeliGagge modeli yardımıyla hesaplanmıştır. Farklı ortamkoşullarında üç boyutlu akış, sıcaklık ve nem dağılımlarınınbulunmasıyla vücut ve ortam arasındaki duyulur ve gizli ısıtransferinin belirlenmesi, vücut üzerinde ışınım ve taşınımısı akıları, yerel ve ortalama taşınım katsayısı, deri sıcaklığıhesaplanmıştır. Sonuçlar literatürdeki deneysel ve teorikçalışmalar ile oldukça iyi uyum göstermektedir.

Ankara'da evlerin salon, mutfak ve banyosu, okul, kreş,kafe ve restoran, spor salonu, kütüphane, ofis veyemekhanelerden biyoaerosol örnekleri alınarakbiyoaerosol düzeyleri tespit edilmiştir. En yaygın gözlenenbakteri türlerinin (%31.2),(%22.4), (%20.4) ve

(%10); en yaygın gözlenen mantarve küf türlerinin ise sp. (%44.8), sp.(%23.3), sp. (%7), sp. (%7) olduğutespit edilmiştir. En yüksek toplam bakteri düzeyleri okulve kreşlerde; mantar ve küfler ise evlerin banyo vemutfaklarında gözlenmiştir. İç ortam örnekleme çalışmalarıile paralel olarak, dış ortamda yapılan çalışmanın sonuçlaragöre; iç ortam biyoaerosol konsantrasyonları, genellikle, dışortam konsantrasyonlarından 2 kat daha yüksekbulunmuştur. Bu değer, toplam bakteriler açısından 3 katakadar çıkmaktadır. İç ortam havasında tespit edilen alerjenve enfeksiyona neden olduğu bilinen, mantar ve küf türleriile hastalık yapıcı bakterilerin iç ortamlardan yaygın olaraktespit edilmiş olması, bu kirleticilerden kaynaklanan sağlıksorunlarının ortaya çıkabileceği tespit edilmiştir.

İNSAN VÜCUDUNDAN ORTAMA TAŞINIM,IŞINIM VE NEM TRANSFERİ İLE

GERÇEKLEŞEN ISI TRANSFERİNİN BİRLEŞİKMODELLEMEYLE ÜÇ BOYUTLU SAYISAL

ÇÖZÜMLEMESİ


İÇ ORTAM HAVASINDA BİYOAEROSOLDÜZEYLERİ

Gökhan SEVİLGEN-Muhsin KILIÇ

Sait C. SOFUOĞLU

Gülen GÜLLÜ-Sibel MENTEŞE

ε Reynolds say

İÇ HAVA KALİTESİ

Micrococcacea BacillaceaStaphylococcus auricularis

Staphylococcus hominisPenicillium Aspergillus

Cladosporium Rhizopus

KOCAELİ'DE FARKLI MİKROÇEVRELERDEUÇUCU ORGANİK BİLEŞİKLER, AĞIR

METALLER VE İNORGANİK GAZ FAZIKİRLETİCİLERİN İÇ VE DIŞ ORTAM

SEVİYELERİNİN BELİRLENMESİ

Zehra BOZKURT-Demet ARSLANBAŞ

Hakan PEKEY-Beyhan PEKEY

Abdullah ZARARSIZ-Güray DOĞAN

Yetkin Sönmez DUMANOĞLU

Abdurrahman BAYRAM-Nurettin EFE

Gürdal TUNCELBu çalışmada, Kocaeli'de farklı bölgelerde (endüstriyel,kent merkezi, kent merkezi dışında bulunan yerleşimbölgesi) ve farklı mikro-çevrelerde (ev, okul, ofis), iç ve dışortam hava örneklemeleri ile ağır metaller, uçucu organikbileşikler, SO , NO ve O konsantrasyonları belirlenerek, içortam hava kalitesi değerlendirmesi yapılmıştır.Çalışmada, seçilen inorganik ve organik kirleticilerin iç vedış ortam konsantrasyonlarının belirlenmesi için 2006 yazmevsiminde 15 ev, 10 ofis ve 3 ilköğretim okulunun iç ve dışortamlarında aktif ve pasif örnekleme çalışmaları yapılmıştır.İç ortamlarda (okul, ofis, ev) yapılan pasif örneklemeler ileelde edilen sonuçların ortalama konsantrasyon değerleri

2 2 3


NO , SO , O için sırasıyla; 35,26; 3,79; 6,21 μg/m olarak;Benzen, toluen, etilbenzen ve ksilen için sırasıyla; 9,44;51,07; 11,77; 19,04 μg/m olarak bulunmuştur. İç OrtamPartikül Madde (PM2.5) veri setinde eser ve majorelementlerin ortalama konsantrasyonları 0.0022 μg/m (Ni)ile 0.5008 μg/m (Ca) arasında değişmektedir. İç OrtamPartikül Madde (PM10) veri setinde eser ve majorelementlerin ortalama konsantrasyonları 0.0022 μg/m (Ni)ile 1.9694 μg/m (Ca) arasında değişmektedir.

Günümüzde insanlar zamanlarının büyük çoğunluğunukapalı ortamlarda geçirmektedir. Kapalı ortam kirliliği halksağlığı açısından giderek daha fazla önem kazanmaktadır.Bu ortamlarda formaldehit kaynaklarından bazılarımobilya, sunta ve suntadan yapılmış malzemeler (döşemealtlarında, raf, dolap ve mobilya), halı, ısıtma- soğutmasistemleri ve sigaradır. Ev, okul ve işyerleri gibi kapalıortamlarda formaldehit etkilenimi önemli sağlık sorunlarınayol açabilmektedir. Bu bildiride Ankara'daki evleri temsileden bir örnekte (399 ev) ve Siteler'de 100 mobilyaatölyesinde ölçülen formaldehit düzeylerine ilişkin 2araştırma sunulacaktır.

İç hava kalitesinin insanların sağlığı ve verimi ile doğrudanilişkisi nedeniyle günümüzde önemi artmaktadır. Bubakımdan temel yaşam alanı olan konutlardaki iç havakalitesinin durumunun tespit edilmesi son dereceönemlidir. Bu çalışmada, Şanlıurfa'da merkezi kalorifersistemi ile ısıtılması sağlanan ve doğal havalandırmalı birkonutta iç hava kalitesi ölçümleri yapılmıştır. İç hava kalitesiparametreleri olarak, sıcaklık, bağıl nem, CO ve partikülmadde (PM1, PM2.5, PM7, PM10 ve toplam asılı PM- TSP)miktarları ölçülmüştür. Dış ortam havası için de aynıparametreler eş zamanlı olarak ölçülerek iç ve dış ortamhavası arasındaki ilişki araştırılmıştır. Ölçülen iç havakalitesi parametreleri, değişik ülkelerin standartlarındaverilen değerlerle karşılaştırılmıştır. Ayrıca ısıl konforaçısından iç ortamın durumu değerlendirilmiştir.

2 2 3

2

3

3

3

3

3

3

KONUTLARDA RADO KONSANTRASYONDEĞERLERİNİN YAPI BİYOLOJİSİ

AÇISINDAN İNCELENMESİ

BİNA-İÇİ YÜZEYLERE ÇÖKELMİŞPARTİKÜLLERDEKİ UÇUCU ORGANİK

MADDE İÇERİĞİNİN NİCELİKSEL ANALİZİ

ORC İki Akışkanlı Güç Santrali

Kızıldere Bereket Enerji Santrali

Kalina Çevrimli İki Akışkanlı Enerji Santrali

Nilgün ÇELEBİ

Sait C. SOFUOĞLU-Mustafa ODABAŞIAysun SOFUOĞLU

Umran SERPEN

Uri KAPLAN

Gad SHOSHAN

Roland LUTZ

Yerkabuğunda bulunan çok uzun yarı ömürlü doğalradyoaktif kaynakların ve bunların bozunma ürünlerinintoprak, kayalar, yapı malzemeleri, gıda maddeleri, su vehava gibi çevresel ortamlardaki varlığı, insanların maruzkaldığı radyasyon ışınlanmalarının temelini oluşturmaktadır.Bu radyoaktif kaynakların çevresel ortamlardaki varlığıdüzgün bir dağılım göstermediği gibi, iç ve dış ışınlanmalarsonucu alınan dozlar da yaşam alışkanlıklarına bağlı olarakbüyük değişiklikler göstermektedir. Radon, uranyumunbozunumu sonucu oluşan radyumdan gelen ve doğadabulunan tek radyoaktif gazdır. Radon binalara; toprak,binanın civarı veya altındaki kayalar, inşaat malzemeleri, sukaynakları, doğal gaz ve dışarıdaki hava gibi farklı kaynak-lardan girer. Radon ve bozunma ürünlerinin ev içerisindesolunumundan alınan dozlar, bina malzemelerinin içerdiğiradyum miktarına, bina tasarımına, havalandırma sistemi-ne, yerden yüksekliğe ve zemin geçirgenliğine bağlı olarakbir evden diğerine büyük değişiklikler göstermektedir.Bu çalışmada, sigaradan sonra ikinci kanserojen maddeolarak adlandırılan radondan gelecek sağlık riskleriniazaltmak için gereken yaşam alışkanlıkları, bina ve çevresiarasındaki ilişkiler incelenmiş, yaşamı etkileyecek olumsuz-lukların giderilmesi için yapılması gerekenler tartışılmıştır.

Yakın zamana kadar partiküllerin Uçucu Organik Madde(UOM) içeriği yalnız niteliksel olarak belirlenebiliyordu.Ancak, 2005 yılında Odabaşı ve arkadaşları (

) atmosferdeki partiküllerdeUOM derişimlerini belirlemek için bir termal desorpsiyongaz kromatografi / kütle spektrometrisi yöntemi geliştirdi.Bu çalışmada, atmosferdeki partiküller için geliştirilen buyöntem kullanılarak bina-içi ortamlarda yatay yüzeylereçökelmiş partiküllerde sorplanmış UOM'lerin nicelikselanalizi yapılmıştır. Toplam 15 örnek, İzmir Y. TeknolojiEnstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi binalarından ve birapartman binasından toplanmıştır. Ellidört UOM'den 18adedi tüm örneklerde dedekte edilirken, 13 tanesi hiç bir

örnekte tespit edilememiştir. Partiküllerdeki UOM derişimleri0,007 ng/mg (1,4-dichlorobenzene) ilâ 226,4 ng/mg (nonanal)arasında değişim göstermiştir. Toplam UOM derişimleri 14ilâ 582 ng/mg arasında değişirken ortalama ve standart sapmadeğerleri, sırasıyla, 204 ve 138 ng/mg olmuştur. Bina-içipartikül UOM derişimleri açık hava partikül derişimlerinegöre ortalama yaklaşık iki katı daha yüksek bulunmuştur.

AtmosphericEnvironment, 39, 37633770

BAZI KAPALI ORTAMLARDA FORMALDEHİTETKİLENİMİ

KONUTLARDA İÇ HAVA KALİTESİ İLE İLGİLİÖLÇÜM SONUÇLARININ ANALİZİ


Songül ACAR VAİZOĞLU

Hüsamettin BULUT

JEOTERMAL ENERJİ


YÜKSEK BİNALARDA PİS SUTESİSATI TASARIMI SEMİNERİ

HASTANELERDE HİJYENORTAMLARININ TESİSAT

TASARIMI SEMİNERİ

Seminer Yöneticisi:

YÜKSEK BİNALARDA PİS SU DRENAJ VEHAVALIK SİSTEMLERİ: ETKİLİ BASINÇ

KONTROLÜ İÇİN SEÇENEKLER


HASTANE İNFEKSİYONLARI VE ÖNEMİ

Ömer KANTAROĞLU - İsmail CAN

İsmail CAN-Ömer KANTAROĞLU

Moghtada MOBEDI

Zeynep GÜLAY

Bina drenaj ve havalık sistemlerindeki mekanizmalardankalan birkaç gerçek sır var. Bu 19. yy'ın sonunda modernsıhhi tesisat mühendisliğinin başından itibaren iyi anlaşıldı.Bina drenaj ve havalık sistemi çalışmasının tarifi, en iyiolarak mühendislik biliminde, özellikle akışkanlarmekaniğinde anlaşıldı.

Pratikteki sistemler üzerinde çalışan eski araştırmacılarbunun farkındaydılar ve akışkanlar mekaniğininuygulanmasının birçok örneği kanıt olarak mevcuttu. II.Dünya savaşı sonundan beri daha çok araştırma yapıldı,özellikle Avrupa'da yoğun yeniden yapılanma işi, dahaetkili drenaj ve havalık sistem tasarımı araştırmaya sevk etti.

Sistemin bütünlüğünü, kanalizasyondan gelen kötü kokulugazların yaşam alanlarına girmesini engelleyen kapansızdırmazları sağlar. Kapan sızdırmazı, koruduğu sıhhitesisat birimine bağlı olarak genellikle 1 ½ veya 2 inçderinliğindedir.

Drenaj sistemin güvenli çalışması için hava akışının, su akışıkadar önemli olması çoğu insana şaşırtıcı gelir. Bu havaakışı su akışı tarafından 'neden olunmuş' veya 'katılmıştır'.Su akışlarının kararsız doğaları, su kapanlarını tehlikeyeatabilecek basınç dalgalanmalarına (kısa süreli basınçhareketleri olarak bilinir) yol açarak kanalizasyon gazlarına,yaşam alanlarına girebilecek yol sağlarlar.

Dikkatli bir tasarım ve basınç tahliye cihazlarının ilgili alanamümkün olduğu kadar yakın uygulanması kombinasyonuile kısa süreli basınç hareketlerinin üstesinden gelinebilir.Uzun havalık boruları, borudaki sürtünmeden dolayıtahliye sağlamanın etkisiz bir yolu olabilir. Hava almaşapkaları kullanarak sisteme giren hava kaynağı noktalarınıdağıtmak, etkili bir havalık sağlar ve kısa süreli pozitif havabasıncı oluşumu riskini de azaltır. Hava alma şapkalarıpozitif hava basınçlarına yol açmazlar, sadece kapanarakonlara yanıt verirler ve böylece azalmış genlikli dalgayıyansıtırlar.

Yüksek binalarda paralel havalık boruları, pozitif basınç içinsadece küçük bir tahliye yolu sağlayabilirler (eğer havalıkborusu çapı ana kolonun çapı ile aynı ise yaklaşık 1/3'ükadar) o yüzden sistemin geri kalanında kapansızdırmazlarını tehlikeye atabilecek bir dalga halen

yayılabilir. Bir pozitif hava basıncı hafifletme cihazınınuygulanması, ani basınç artışlarının kaynağına yakınsönümleme ve o suretle kapan sızdırmazlarını korumasağlar. % 90'a kadar dalga sönümlenmesine ulaşılabilinirböylece tüm sistem korunur. Tamamen tıkanma yaşayan birsisteme çok az şey yapılabilir, drenaj sisteminde aşırı statikpozitif basınç oluşturma gibi. Böyle durumlarda en alttakikapan sızdırmazı patlayarak tüm sisteme tahliye sağlar. Bukullanılan havalık metodundan bağımsız olarak gerçekleşir.Geçerli test simülasyonlarında hava alma şapkalarının en aztamamen havalıklı bir sistem kadar iyi kapan korumasısağladığı, hatta yüksek binalarda bazı koşullarda daha iyikapan koruması sağladığı görülmüştür. Negatif basınçlariçin hava alma şapkası ve pozitif basınçlar için pozitif havabasıncını sönümlendirecek bir borulama sistemi kullanantamamen mühendislik tasarımı olan aktif kontrolsisteminin, kullanıcı için görünmez olan fonksiyonelliğisağlarken, emniyet ve verimlilik ihtiyacını dengelemek içinde etkili bir metot olduğu görülmüştür.

Hastane enfeksiyonu hastanın hastaneye yatışından 48 saatsonra ortaya çıkan ve yatışı sırasında inkübasyon (kuluçka)süresi içinde olmayan enfeksiyonlardır. Gelişmekte olanülkelerde hastane enfeksiyonu hızının % 25'e kadarçıkabildiği bildirilmektedir. Hastane enfeksiyonlarınedeniyle hastalar yaşamlarını yitirebilmekte veya ekhastalık problemleri ile uğraşmaktadır. Bunlar yanı sırahastanede kalış süresinin hasta başına 7-10 gün uzadığı vemaliyetin çok arttığı görülmektedir.Mikroorganizmalar hastalara çeşitli yollardan ulaşabilir.Hastanın deri bütünlüğünü veya mukoza bariyerlerinibozan uygulamalar riski arttırır. Hastanede yatan hastalarsıklıkla sağlık personelinin elleri aracılığı ile etkenmikroorganizmalarla karşılaşmaktadır. Havalandırmasistemlerinin Aspergillus türleri ile, sıcak su ve klimasistemlerinin Legionella türleri ile kontaminasyonu bumikroorganizmalarla gelişen enfeksiyonlara neden olabilir.Mikroorganizmalar cansız yüzeylere veya dezenfektansolüsyonlarında bulunabilir ve yine sağlık personeliaracılığıyla hastalara bulaşabilirler. Hastane içerisindeözellikle yoğun bakımlar, onkoloji üniteleri, yenidoğan

teskon 2007 SEMİNER BİLDİRİLERİ


üniteleri gibi riskli ünitelerdeki inşaatlar yine hava yoluylabulaşan Aspergillus gibi fungus enfeksiyonlarını arttırabilir.Bu yazıda hastane enfeksiyonlarının önemi ve enfeksiyonkontrolü ile ilgili birimlerin organizasyonu ve kısaca DokuzEylül Hastanesi deneyimine değinilmektedir.

Türkiye'de hastane mimarisinde tam steril ortamlarınmekansal ilişkilerinin Sağlık Bakanlığı mevzuatına uygunolarak çözümlenmesi gerekmektedir. Bu çözümlemenindoğru bir şekilde mimari tasarıma yansıması vekullanıcıların doğru çözümlenmiş mekan ilişkilerindeoluşan tam steril mekanlarda çalışabilmesi; mimaritasarımın amacına uygun olarak çözümlenmiş bir mekaniksistem ile sonuçlandırmasına bağlıdır. Hijyenik ortamlarınmimarisinde mekanik sistem tasarımın önemlikriterlerinden biridir. Tüm mimari tasarımlarda olduğu gibi,her bir mekan için asıl olan kullanıcıdır. Hastanelerde hermekanın mekanik anlamda ihtiyacı farklıdır ve bu ihtiyacauygun çözümlerin tasarım aşamasında sonuca ulaştırılmasıönem taşımaktadır.Hastane mimarisi spesifik bir konudur. Hastane mimarisi,mimari projede uzmanlaşmış mimar, hijyen konusundaihtisas sahibi bir doktor, hastane yöneticisi ve mekaniktesisat proje müellifinin ortaklaşa yapacaklarıgörüşmelerden sonra karara varılacak prensiplerdoğrultusunda hazırlanmalıdır. Genel olarak ameliyathaneodalarında kullanılacak yapı malzemelerin toz ve mikroptutmayacak, toz cıkarmayacak yüzeylere sahip olmaları vedezenfeksiyon sırasında kimyasal tahribata uğramamalarıgereken steril malzemeler olmalıdır. Bu makalede, hijyenikortamların mimarı tasarımda göz önüne bulundurulmasıgereken parametreler, ön görülen hacim, bu hacimler ileilgili standartlarda tavsiye edilen boyutlar ve hijyenikhacimlerin yapı malzeme özellikleri hakkında bilgiverilmektedir.

Bu çalışmada amaç, hastanedeki tüm hijyenik ortamlar içinklima ve havalandırma sistemi tasarım parametrelerininstandartlar tarafından önerilen değerlerinin gözdengeçirilmesi ve karşılaştırılmasıdır. Bu makalede önceliklehijyenin öneminden bahsedilmiş, hastane hijyenikortamları tanıtılmış, bu ortamlarda hijyenin korunması içinalınması gerekli önlemlere değinilmiştir. Ayrıca hastanehijyenik ortamlarının en önemlilerinden birisi olanameliyathaneler için klima ve havalandırma sistemleritasarım parametreleri açıklanarak, bu parametrelerinstandartlar ve kılavuz kitaplar tarafından önerilen tasarımdeğerleri karşılaştırılmıştır.

Bu makalede hijyenik iklimlendirme ve havalandırmasistemlerinde kullanılan cihazlar hakkında detaylı bilgisunulmaktadır. Cihazları oluşturan elemanlar ve görevleriana hatları ile anlatılmakta, kullanılan sistemlersınıflandırılmakta ve çalışma prensipleri açıklanmaktadır.Sistemin kontrol senaryosunda göz önüne bulundurulmasıgereken hususlara da değinilmektedir. Bu makalede ayrıcastandartlarda istenilen koşulların uygulamalarda hangicihaz ve sistemler ile sağlanacağı hakkında da bilgiverilmektedir.

Temiz odalar sadece hastaneler, ilaç ve gıda üretimi gibiinsan sağlığını ilgilendiren konularda değil, aynı zamandagünlük yaşantımızın ayrılmaz parçaları olan her türlübilgisayarda kullanılan yarı iletkenler, dijital fotoğrafmakineleri, cep telefonları, televizyon ve televizyonekranları, gözlük çerçevesi imalatı, plastik sanayisi,otomobil kaportalarının boyanması, kırılmaz emniyetcamlarının üretimi, mercek kaplaması, yüksek derecededuyarlı sensörlerin geliştirilmesi, savunma sanayisi gibiçeşitli alanlarda ürünü toz taneciklerinden korumak,ürünün kalitesini yükseltmek için de kurulmaktadır. Birmikrochip'in iletkenlerinin arasına girecek saç telinin bindebiri büyüklüğündeki bir toz taneciği mikrochip'in üzerindekısa devre oluşmasına ve işlerliğini kaybetmesine sebepolmaktadır. Dürbün veya fotoğraf makinesinde kullanılanmerceklerin kaplaması esnasında merceğin üzerine yapışantoz taneciklerinin ışığın dağılması ve merceğin kalitesinindüşmesi, yine temiz oda iklimlendirme sistemleri sayesindeönlenebilmektedir. Gözlük çerçevelerinin kaplanması veotomobil kaportalarının boyanması ise yine aynısebeplerden ötürü ürünün kalitesini ve dayanıklılığınıyükseltmekte, daha az malzeme kullanılmasına olanaksağlamaktadır. Toz taneciklerinin en düşük seviyeyeindirgendiği ortamlarda üretim alanının yerleşimi, bualanları çevreleyen malzemelerin ve iklimlendirme

HASTANELERDE HİJYENİK ORTAMLARINMİMARİ TASARIMI

HASTANE HİJYENİK ORTAMLARI İÇİNKLİMA VE HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ

TASARIM PARAMETRELERİ

HASTANE HİJYENİK ORTAMLARININ KLİMAVE HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ

TEMİZ ODA TASARIMI VE İKLİMLENDIRMESİSTEMININ TEMIZ ODA'LARDA ÖNEMİ

Özge EBERLİKÖSE

Orkun Baki ANIL-Moghtada MOBEDİ

Barış ÖZERDEM

Orkun Baki ANIL-Moghtada MOBEDI

Barış ÖZERDEM

Metin KENTER


sisteminin tasarımı en önemli rolü oynamaktadır.İklimlendirme sisteminin görevi sadece toz taneciklerini endüşük seviyeye indirgemek değil aynı zamanda TemizOda'larda yapılan işlemler için gerekli olan sıcaklık ve nemşartlarınıda belirlenen seviyelerde, güvenilir olarakkalmasını sağlamaktadır. Çoğu zaman gözardı edilen birnokta olan, Temiz Oda iklimlendirme sisteminin gününyirmidört saati ve senenin üçyüzaltmışbeş günü çalışmasıgerektiği, dikkate alınacak olursa, enerji harcaması düşükolacak şekilde planlanmış olan bir iklimlendirme sisteminintüm işletmeler için ne kadar önemli olduğunu ortaya çıkarır.

Hastane inşaatları, bina onarımları, yıkımları, havalandırmasistemleri ve su tesisatları hastane infeksiyonlarına nedenolabilecek mikroorganizmalar için kaynak oluşturmaktadır.Hastane inşaatları ile ilişkili infeksiyonlar farklımikroorganizmalar ile oluşmakta ise de, daha çok küfmantarları ve özellikle de türleri buinfeksiyonların nedeni olarak görülmektedir. Su tesisatı iletesisat inşaat ve onarımına bağlı infeksiyonlar da, yine farklımikroorganizmalar nedeni ile ortaya çıkmakla birlikte, buinfeksiyonlardan başlıca türleri ve küf mantarlarısorumludur. ve türleri öncelikle havayolu ile kişilere geçerek infeksiyon oluşturmaktadır. İnşaat,bina onarımı, yıkımı ve su tesisatına bağlı hastaneinfeksiyonlarının büyük çoğunluğundan ve

türlerinin sorumlu olması nedeni ile, bu yazıdadaha çok bu mikroorganizmalar üzerinde durulmuş vehava kaynaklı geçişe yönelik önlemlere ağırlık verilmiştir.Hastane inşaatları ve su tesisatları hastane infeksiyonlarınaneden olabilecek mikroorganizmalar için kaynak teşkiletmekle birlikte, alınabilecek uygun önlemler ile buinfeksiyonların sıklığı azaltılabilmektedir.

Hijyen gerektiren alanlarda hava yolu ile bulaşanenfeksiyonların önüne geçebilmek amacıyla hijyenik klimave havalandırma kavramı ortaya konulmuştur. Çeşitliülkelerde, hastane klima ve havalandırması ile ilgili yenistandartlar yazılmakta veya eski standartlargeliştirilmektedir. Ancak ülkemizde hastanelerde ya hiçhijyenik havalandırma uygulaması yapılmadığı veyastandartların iyi algılanamaması ve kavram kargaşasındankaynaklanan yarım ve fonksiyonel olmayan uygulamalargörülmektedir. Bu makalenin amacı, ülkemizdeki yanlıştasarım ve uygulamalara dikkat çekmektir.

Bu bildiri, hastane havalandırma sistemlerinde kullanılan

ve havanın içindeki partikül ve mikro organizma halindekikirleticileri arındıran hava filtrelerini konu etmektedir.Partiküllerin ve mikro organizmaların boyutları hakkındabilgi verilmiştir. Çeşitli partiküllerin filtrelenmesinde değişikfiltrasyon prensiplerinin kullanıldığı anlatıldıktan sonra filtreseçiminde dikkat edilmesi gereken özelliklerdenbahsedilmiştir. Filtrelerin en önemli özelliği olanverimliliklerinden ve bu verimliliği belirleyen standartlaranlatılmıştır. Genel havalandırma filtrelerinin verimliliğinisaptamak için yapılan testleri konu alan Avrupa EN 779Standardının 2002 tarihinde kabul edilen sonversiyonunun getirdiği son yeniliklere dikkat çekilmiştir.Hijyenik ortamlarda seçilmesi gereken HEPA filtreler ve bufiltrelerin seçilme kriteleri ve Avrupa EN 1822 Standardıüzerine bilgi verildikten sonra son olarak işletme sırasındafiltrelerin işlevlerini yerine getirebilmesi için dikkat edileceknoktalar üzerinde durulmuştur.

Bu çalışmada mekanik tesisat işlerinde etkinleştirme(commissioning ) yani devreye alma, test, ayar çalışmalarıhakkında genel anlamda bilgi verilmiş, hastane ve ilaçfabrikalarında etkinleştirme çalışmalarının önemivurgulandıktan sonra bu çalışmaların kapsamında yer alanişletme ve performans yeterlilik testleri hakkında detaylıbilgi verilmiştir.

İlaç fabrikalarında üretilen ürünler arasında en fazla risktaşıyan grup aseptik koşullarda üretilen parenterallerdir. Buürünler dolum gerçekleştirildikten sonra çeşitlinedenlerden dolayı tekrar sterilizasyona tabitutulamadıklarından dolum prosesi, dolum alanları vebunları destekleyen sistemler büyük önem taşımaktadır.Bu

HASTANELERDE İNŞAAT VE TESİSATSİSTEMİ KAYNAKLI İNFEKSİYON ETKENLERİ

ÜLKEMİZDE HASTANE HİJYENİK ALAN KLİMAVE HAVALANDIRMA TEKNİĞİNİN DURUMU

HİJYENİK ORTAMLARIN HAVAFİLTRASYONU


AMELİYATHANE VE YOĞUN BAKIMÜNİTELERİNDE DEVREYE ALMA, TEST,ÖLÇÜM VE AYAR (COMMISSIONING)

ÇALIŞMALARI

İLAÇ FABRİKASINDA HVAC VALIDASYONÇALIŞMALARI HAKKINDA GENEL

DEĞERLENDİRME

M. Cem ERGON

Ali BOYLU

Lale ULUTEPE

Mustafa BİLGE

Mustafa BİLGE

Filiz ÖZCAN

Aspergillus

LegionellaAspergillus Legionella

AspergillusLegionella

TEMİZ ODAAMELİYATHANE KLİMA

SİSTEMLERİNİN UYGULAMAYETERLİLİK (IQ), İŞLETME

YETERLİLİK (OQ) VEPERFORMANS TESTLERİ (PQ)


sistemlerin en başında,ürün prosesin bazı aşamalarında dışortama açık olduğundan, havalandırma sistemlerigelmektedir ve bu nedenle HVAC sistemlerinin validasyonuilaç sanayi acısından çok büyük önem taşımaktadır. İlaçsanayiinde HVAC sistem validasyonları yasalyükümlülüklerle zorunlu tutulan uluslararası standartlardoğrultusunda uygulanmaktadır. Bu sunumda ilaç sanaynide ki HVAC sistem validasyonları hakkında bilgiverilecektir.

Bu çalışmada temiz oda standartları hakkında genelanlamda bilgi verilmiş, temiz oda klima sistemleritanıtıldıktan sonra validasyon kapsamında yer alandokümantasyon yeterlilik testleri ve ölçümler hakkındadetaylı bilgi verilmiştir.

Ülkemizde resmi makamlar tarafından uyulması zorunlututulmuş bir hastane standardı olmadığından hastanelerinçoğunda, çok farklı yerleşim ve HVAC tasarım (proje)kıstasları bulunmaktadır.

Çoğu hastanede, “hava/personel/malzeme/hasta/atık”akışında, gerçek anlamda bir temiz oda tasarım kıstasıgörülememektedir.

Bu nedenle de hastanelerin ameliyathane ve yoğun bakımünitelerinde yaptığımız temiz alan performanskalifikasyonu, gerçek bir temiz alan performanskalifikasyonundan farklı, sadece bir (partikül sayımı) veyabir kaç testin yapıldığı çalışmalar olarak kalmaktadır. Hattaçoğu hastanede bu performans testleri, aynı temiz alandabulunan farklı odaların bağımsız tek tek testleriniiçermekte, temiz alanın bütününü kapsamamaktadır. Bunedenle de gerçek anlamda bir temiz alan performanskalifikasyon raporu yazılamamakta, “durum tespit raporu”olarak verilmektedir.

Bu sunumun amacı, yapılması gereken performanskalifikasyonları ile yapılabilinen performans kalifikasyonlarıhakkında bilgi vermektir. Bu sunumda temiz alanlarınmikrobiyolojik performans kalifikasyonundanbahsedilmeyecektir.

Bu çalışmada test ve ölçü cihazlarının kalibrasyon konusuele alınarak sektörümüzde kalibrasyonun önemiaçıklanmaya çalışılmıştır.

İlk bölümde kalibrasyon ile ilgili temel kavramlar elealınmış, ikinci bölümde ise niçin kalibrasyon yapılmasıgerektiği standartlara dayanılarak açıklanmıştır.

İletişimde başarı için temel vurguların, engellerin veiyileşme için önerilerin ele alınması yolu ile bireysel iletişimkalitesi hakkında farkındalık yaratmak.İletişimin oluşumu, iletişim kalitesi, iletişim türleri, sosyaliletişim ve sosyal etkileşim, iletişimede engeller, bedendilini anlamlandırma, sözün algılanışını ve sesin rengi,dinleme yeteneği, yanlış anlama ve anlatmalar, iletişimçatışmaları.

Enerji tüketimi içinde %40'ın üzerinde tüketim payınasahip olan sanayi sektörü enerji verimliliği çalışmalarındaöncelikli sektör olarak tespit edilmiş ve 1981'den bugünekadar Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü (EİE)tarafından yürütülen ve uluslararası kuruluşlarca dadesteklenen pek çok proje ağırlıklı olarak sanayisektörümüze yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Ülkemizdesanayi, bina ve ulaşım gibi nihai tüketim sektörlerindeenerji verimliliğinin artırılmasına yönelik strateji ve mevzuatgeliştirme, etüt, eğitim, bilinçlendirme, istatistiki araştırmave benzeri çalışmalar ulusal ve uluslararası çeşitli projelerçerçevesinde teorik ve pratik olarak eğitilen personeli ve enson enerji verimliliği etüt cihazları ve araçları ile donatılanEİE tarafından yürütülmektedir. Bugüne kadar yapılançalışmalar, sanayide %20, ulaşımda %15 ve bina ve hizmetsektöründe %30'un üzerinde olmak üzere, toplam 4 milyarYTL civarında bir tasarruf potansiyelinin olduğunu ve 19902004 döneminde ülkemizde toplam nihai enerjitüketiminin yaklaşık %20'si oranında, 12 milyon TonEşdeğer Petrol civarında bir tasarruf sağlandığını

TEMİZ ODA KLİMA SİSTEMLERİNDEDEVREYE ALMA, DENGELEME, IQ VE OQTESTLERİ, ÖLÇÜM VE BELGELENDİRME

AMELİYATHANE VE YOĞUN BAKIMÜNİTELERİNDE PERFORMANS

KALİFİKASYONU (PQ) ÇALIŞMALARI

TEST VE ÖLÇÜ CİHAZLARININKALİBRASYONU VE KALİBRASYONUN

ÖNEMİ

AMELİYATHANELERDE STANDART,YÖNETMELİK VE DENETİM BOŞLUĞU VE

MMO YAKLAŞIMI



ENERJİ YÖNETİMİ VE ENERJİ VERİMLİLİĞİKANUNU

Hasan HEPERKAN

Dilek SUNAR

Selman ÖLMEZ

Tevfik PEKER

Avşar KURGUN

Gülden GÖKÇEN

Erdal ÇALIKOĞLU

İLETİŞİM VE KİŞİSELGELİŞİM

ENERJİ YÖNETİMİUYGULAMALARI


göstermektedir. Bu çalışmada, enerji yönetimi ve 1995yılından bu yana sanayi sektöründeki uygulamaları ile18/04/2007 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndekabul edilen ve 02/05/2007 tarih ve 26510 sayılı ResmiGazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5627 sayılı EnerjiVerimliliği Kanunu'nun getirdiği uygulamalar hakkındabilgiler verilmektedir.

Günümüzde geliştirilen cihazlarda, enerjinin verimlikullanımı tasarım aşamalarında özen verilen bir konudur.İklimlendirme sistemleri tasarımlarında da, gerçekleştirilenprojelerin en önemli karşılaştırma noktalarından birisi deenerji verimliliği yönünden karşılaştırmadır.Bu araştırmada iklimlendirme sistemlerini enerji verimliçözümler haline getirmek için, kontrol sistemleri kullanımı vecihaz, yapı, sistem özellikleriyle sağlanabilecek uygulamalarüzerinde durulacaktır.Ayrıca mevcut uygulamalarda enerji kullanımı izlenmesi, vedeğerlendirilmesi (audit) prensipleri, genel uygulamaprosedürleri, enerji tasarrufu odakları (ETO) üzerindedurulacaktır. Mevcut sistemlerin enerji verimli sistemleredönüştürülmesi ilkesel adımları verilecektir.Enerji kullanımı modelleri ve değerlendirilme kriterleriverilecektir. Su soğutma grupları için örnek değerlendirmelertartışılacaktır. Enerji etkinliği açısından havalı iklimlendirmesistemlerinin karşılaştırılmaları ve mevcut uygulanmışsistemlerin iyileştirilmelerinde dikkate alınacak uygulamaönerileri verilmiştir.

Yüksek binalarda enerji yönetimine örnek olarak,Türkiye'nin ilk akıllı binası olma özelliğine sahip olan vebina yönetiminde yaşanan 14 yıllık tecrübe sonrasında,edinilen tecrübeler ile yapılan çalışmalar, proje üzerindeyapılan tadilatlar ve enerjinin izlenmesi çalışmalarıanlatılmaktadır.

Bina kabuğu ve iklimlendirme sistemlerinden kaynaklananısı kayıpları, binalarda ısıl konforun sağlanması ve enerjitüketimi üzerinde negatif etkilere yol açmaktadır. Sorunlargenellikle bina tasarımı ve yapımı gerçekleştikten sonra,bazen de kullanımın değişmesi sonucu ortaya çıkmaktadır.Bina performansının değerlendirilmesi, açıklarınsaptanması ve önlemlerin alınmasıyla geç ama etkili birenerji tasarrufu sağlanabilir.

Bu çalışmanın genel amacı; İzmir Yüksek TeknolojiEnstitüsü (İYTE) mevcut binalarının enerji analizlerini

(ölçümler ve simülasyon) gerçekleşmek, binaların tasarım,yapım ve işletme aşamalarındaki hata ve eksiklikleri ortayakoyarak hem yeni yapılacak binalar hem de mevcut binalariçin iyileştirme önerileri getirmek, bu önerileri kısmenuygulayarak gerçekleşen iyileştirmeleri ölçmektir. Bu genelamacın ilk aşaması olarak kendisine ait ısıtma/soğutmasistemi olan İdari Bina örnek bina olarak seçilmiş ve bubinada gerçekleştirilen enerji izleme ve değerlendirmeçalışmaları sunulmuştur. Çalışma kapsamında Bina'nınçeşitli fonksiyonları için kullanılan enerji miktarlarıbelirlenmiş, zamana bağlı olarak incelenmiş ve birimalanda harcanan enerji hesaplanarak standartlarauygunluğu araştırılmıştır.

1912 yılında küçük bir eczane laboratuvarı olarak kurulanAbdi İbrahim İlaç, bugün Türk ilaç sektörünün liderfirmaları arasında yer almaktadır. Ürün portföyündeki200'ü aşkın ilaç ile 40'a yakın uluslararası firma tarafındantercih edilmekte ve sektörde en çok lisansörle çalışankurum niteliğini taşımaktadır. Abdi İbrahim İlaç, 2000yılından bu yana İstanbul Hadımköy'de inşa edilen 45,000m²'lik modern üretim tesisinde yılda 210 milyon kutu ilaçkapasitesi ve 2000'i aşkın çalışanı ile faaliyetgöstermektedir. Bu tesiste kuruluşundan itibaren enerjiyönetimi çalışmaları gerçekleştirilmektedir. 2000-2005yılları arasında gerçekleştirilmiş olan; havalandırmasistemleri resirkülasyonu, ayarlanabilir fan kanatçık motoru-frekans sürücüsü dönüşümü, klima sistemlerininprogramlanabilmesi için işletim otomasyonunun revizeedilmesi ve işletilmesi, bina ve ekipman ısıtmasoğutmasistemlerinde izolasyonunun iyileştirilme ve bakımı,soğutma suyu pompalarının frekans sürücü uygulaması, iç-dış aydınlatma armatür değişimi, basınçlı hava kurutucu-ların çalışma teknolojilerinin değişimi, doğalgaz dönüşümü,doğalgaz manyetik yakıt tasarruf cihazı uygulaması, buharkazanlarında türbülatör uygulaması, buhar kazanlarındaekonomizer uygulaması ve buhar sisteminde saf sukullanımına geçilmesi projeleri ile toplamda 2000-2005yılları arasında üretimdeki %40 artışa rağmen harcananenerji miktarında %7'lik bir düşüş sağlanmıştır.

İKLİMLENDİRME SİSTEMLERİNDE ENERJİYÖNETİMİ

YÜKSEK BİNALARDA ENERJİ YÖNETİMİ:SABANCI CENTER ÖRNEĞİ

KAMU SEKTÖRÜNDE ENERJİ YÖNETİMİ:İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ

(İYTE) ÖRNEĞİ

SANAYİ SEKTÖRÜNDE ENERJİ YÖNETİMİ:ABDİ İBRAHİM İLAÇ SANAYİ VE TİC. A.Ş.

ÖRNEĞİ

Ali GÜNGÖR - Senem GÜNGÖR

Eser ÇİZER

Mustafa Can YAMAN - Gülden GÖKÇEN

Murat TÜZEN - İzzet ŞENOL


TEMEL ARAŞTIRMA

DUBLEKS EV GEOMETRİSİNE SAHİP KAPALIORTAMLARDA FARKLI ISITMA

YÖNTEMLERİNİN DOĞAL TAŞINIMLA ISITRANSFERİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN SAYISAL

ANALİZİ

GEÇİRGEN YÜZEYLERİNDEN ÜFLEMEYAPILAN KARE KESİTLİ SİLİNDİR

ETRAFINDAKİ AKIŞTA ISI GEÇİŞİNİNSAYISAL OLARAK İNCELENMESİ

Birol ŞAHİN

Burhan ÇUHADAROĞLU

Dubleks ev benzeri kısmi olarak bölünmüş kapalıortamlardaki doğal taşınımla ısı transferi sayısal olarakincelendi. Kış sınır şartları altındaki doğal taşınım problemi,alttan ısıtma ve yan yüzeyden kısmi olarak ısıtma durumlarıiçin analiz edildi.Belirlenen durumların her biri için elde edilen sayısalbulgular, çözüm bölgesi içerisindeki akım çizgileri, eşsıcaklık eğrileri, normalize edilmiş Nusselt sayılarınındeğişimi ve ortalama Nusselt sayıları olarak sunuldu. Doğaltaşınım probleminin çözümü için geçerli olan Navier-Stokes denklemleri ve enerji denklemi boyutsuzlaştırılmışolup sonlu kontrol hacmi metodu kullanılarak SIMPLEalgoritmasına göre çözüldü. Çalışma, laminer doğaltaşınımla ısı transferinin gerçekleştiği Rayleigh sayısının 10 -10 aralığındaki değerleri için yapıldı. Kapalı ortamiçerisinde kullanılan akışkanın hava olduğu kabulüylePrandtl sayısı 0.72 alındı. Diğer taraftan, kış sınır şartlarındafarklı ısıtma yöntemlerinin, ısı transferi ve ısıl konforaçısından önemli birer kontrol parametreleri olduğusonucuna varıldı.

Bu çalışmada; geçirgen yüzeyli ve kare kesitli bir silindiretrafındaki akışa cismin yüzeylerinden yapılan üfleme veyaemmenin etkileri sayısal olarak incelenmiştir. Reynoldsortalamalı Navier-Stokes denklemlerine (RANS) dayalı olanve Kato-Launder iyileştirmesini içeren standart k- türbülansmodeli (türbülans kinetik enerjisi ve bu enerjinin yutulmamiktarı) kullanılarak hesap yapılmıştır. Silindiryüzeylerindeki sınır koşulları için, iki boyutlu türbülanslısınır tabaka denkleminden ve enerji denklemindenhareketle elde edilmiş olan ve üfleme hızına bağlı olanduvar fonksiyonları kullanılmıştır. Sayısal hesaplamadasonlu hacim yöntemine göre ayrıklaştırılmış olandenklemler kullanılmıştır. Uygun sayıda hücre (ağ gözü)kullanılarak ayrıklaştırılmış olan hesap bölgesinde, çaprazağ düzenlemesi esas alınmış ve katı yüzey yakınında sıkolmak üzere, modelden uzaklaşıldıkça genişleyen bir ağyapısı kullanılmıştır. Basınç, sıcaklık, türbülans kinetik

enerjisi, türbülans kinetik enerji yutulma miktarı gibibağımlı değişkenlerin ara değerleri için HYBRID yöntemive hız bileşenlerinin ara değerleri için QUICK yöntemikullanılarak Gauss-Seidel ardışık yöntemi ile sayısalçözümleme yapılmıştır. Hız ve basınç düzeltme işlemi içinMAC (Marker and Cell) yöntemi kullanılmıştır. Ardışıkolarak yapılan hesaplarda, istenilen zaman adımındahesaplama durdurularak sonuçlar alınmıştır. Elde edilensonuçlar; kare kesitli silindirin yüzeylerinden yapılanüfleme veya emmenin, üfleme-emme hızına bağlı olarak ısıgeçişini ve aerodinamik parametreleri önemli ölçüdeetkilemekte olduğunu göstermiştir.

4

7

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA:BİNA FİZİĞİ

GELENEKSEL MİMARİDE İKLİMLE UYUMLUBİNALAR: MARDİN'DE BİR ÖĞRENCİ

ATÖLYESİ

Gülten MANİOĞLUYöresel koşulların şiddetine ve binaya ait dizaynparametrelerinin değerlerine bağlı olarak, yılın belirlidönemlerinde yapma çevrede sağlanan koşulların, konforkoşullarından sapma miktarı artıkça, ısıtma, havalandırma,iklimlendirme ve aydınlatma gibi gereksinimlerin doğalyollarla karşılanması imkansız olmaktadır. Bu durumdaenerji harcamaları gerektiren yapma sistemlerinkullanılması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.Yerleşme ölçeğinde alınan sürdürülebilir tasarımkararlarının, bina ölçeği ve yapı elemanı ölçeğinde dedesteklenmesiyle “enerji korunumlu” ve “akıllı” tasarımlaryapmak olanaklıdır. Enerji korunumunda etkili olan tasarımparametreleri, yer seçimi, bina aralıkları, yönlendirme,hacim organizasyonu ve bina kabuğu olarak tanımlanabilir.Bu parametreler kontrol altına alınarak yapma sistemlereen az ihtiyaç duyulan ve dolayısıyla enerji kaynaklarınınkullanımını en aza indirgeyen binaların tasarlanmasıamaçlanmaktadır.Tüm bu kriterler göz önünde bulundurulduğundasürdürülebilir tasarım stratejilerinin Anadolu'daki gelenekselyerleşme birimleri ve konutlarında uzun zamandıruygulanmakta olduğu ortaya çıkmıştır.Türkiye'de geçerli olan “binalarda enerji tasarrufuyönetmeliği” farklı iklimsel koşullara sahip şehirleri aynıiklim bölgesi başlığı altında değerlendirebilmektedir.Yönetmelikteki bu tür hataların vurgulanabilmesi açısındangeleneksel ve yeni binaların performanslarınıkarşılaştırabilmek için çalışma bölgesi olarak sıcak-kuruiklim bölgesi ve Mardin şehri seçilmiştir. Çalışmanın amacıenerji etkin ve iklimle dengeli tasarım açısından ısıl

teskon 2007 BİLDİRİLERİ


kütlenin önemli olduğu bu bölgede geleneksel ve yenimimari örneklerin termal konfor açısındankarşılaştırılmasıdır. Bu karşılaştırma sonucunda gelenekselmimarinin günümüz mimarlığına, güvenli, sağlıklı, konforluve sürdürülebilir tasarım stratejileri açısından katkıdabulunabileceği ortaya çıkmıştır.

Bulunulan yerin iklimine göre ısıl performansı yüksekpencere tiplerinin seçilmesi binalarda tüketilen enerjininönemli bir kısmını azaltmakla birlikte kullanıcılarının termalkonforunu sağlaması açısından oldukça önemlidir. Buçalışmada, seçilen pilot ilin iklim verileridoğrultusunda,Türkiye pazarında yer alan farklı tek ve çiftcam kombinasyonlarından oluşturulan,ahşap çerçevelipencerelere ait ısıl performans kriterleri(ısı geçirgenlikkatsayısı - U-değeri,solar ısı kazanç katsayısı -SHGC,gölgeleme faktörü-SC,serinlik indeksi-D ),International Organization forStandardization(ISO),Europeon Committee forStandardization(CEN) ve Türk StandartlarıEnstitüsü(TSE)'nün ilgili standartlarında yer alan hesaplamayöntemleri referans alınarak tarafımızdan geliştirilenyazılım(Win-Energy 1.0) kullanılarak saptanmıştır.Sonuçolarak,bu kriterler doğrultusunda, Trabzon ili yaz-kış iklimkoşullarına uygun enerji etkin pencere tipleri belirlenmiş vetablolar halinde sunulmuştur.

Dünyamız, enerji tüketiminin giderek artması nedeniyleenerji kaynaklarının tükenmesi ihtimaliyle ve de globalısınmayla karşı karşıyadır. Binalar toplam enerjitüketiminde oldukça yüksek bir paya sahiptirler. Bunedenle binalarda enerjinin etkin kullanılması büyükmiktarlarda enerji tasarrufu sağlayacaktır. Günümüzde,minimum düzeyde enerji tüketimiyle en üst düzeydekullanıcı konforunu sağlayabilen binalar tasarlanmasıhedeflenmektedir. Mimari pasif öğeler göz önündebulundurularak binanın kendisinin ve binadaki tümsistemlerin kendini çevreleyen mikro ve makro düzeydekiortam koşullarına göre tasarlandığı, değişen iç ve dış ortamkoşullarından devamlı haberdar olan ve koşullara uyumgösteren gerçek akıllı binalar bu hedefingerçekleştirilmesini sağlayacaklardır ve çevreninkorunmasına, sürdürülebilirliğe, enerjinin etkin kullanımınave ülke ekonomisine önemli katkılarda bulunacaklardır.Bu bildiride pasif akıllı bina kavramı tanıtılmakta ve pasifgüneş enerjisi sistemi olan akıllı bina tasarımına, örnek birbina üzerindeki uygulamalarla açıklanan bir yaklaşımönerilmektedir. Örnek bina olarak Stuttgart, Almaya'daki

bir ofis binası ele alınmıştır. Ofis binalarında soğutmagiderlerinin diğer enerji giderlerine göre çok daha baskınolması nedeniyle bu binanın soğutma enerji giderlerininazaltılmasına yönelik pasif stratejiler önerilmiş ve bustratejiler bina otomasyon sistemi ile kontrol edilmiştir. Herönerilen sistemin iç hava sıcaklığı ve soğutma yüklerineetkisi bilgisayar tabanlı enerji simülasyon programlarındanbiri olan TRNSYS bina simülasyon programı kullanılarakanaliz edilmiştir ve sonuçlar değerlendirilerek nasıloptimum çözüm elde edilebileceği gösterilmiştir.

Sıcaksulu ısıtma sistemlerinde ısıtıcılardan istenilen sudebisinin geçmesi için dağıtım hattı üzerindekiradyatörlerin gidiş-dönüş basınç farklarının radyatörvanalarının ön ayarları yapılarak dengelenmesi öngörülür.Ancak, pek çok uygulamada dolaşım pompasıhesaplanandan yüksek debide seçilmekte ve sistemdebasınç dengelenmesi yapılmamış bile olsa, uzak noktadakalan ısıtıcılardan geçen debinin hesap değerlerineyaklaşması sağlanmaktadır. Buna karşılık, pompaya yakınısıtıcılardan yüksek debi geçmekte ve bu ısıtıcılardaöngörülenden fazla ısı çekilmektedir. Sonuç olarak,dengeleme yapılmaması ile, binanın ısı tüketimi ve dolaşımpompasının enerji tüketimi artmakta ve mekanlardaöngörülen konfor şartları sağlanamamaktadır. Tipik birkolon hattında, ön dengeleme yapılmaması durumunda sudolaşımının standart duruma göre değişimi ve bu durumunısıtma kapasitesine etkisi incelenmiştir.

TRABZON İKLİM KOŞULLARINA GÖRE ISILPERFORMANS AÇISINDAN UYGUN

PENCERE TİPLERİNİN BELİRLENMESİ

BİNA ENERJİ TASARRUFUNDA PASİFAKILLILIĞIN ÖNEMİ

KALORİFER TESİSATINDA HİDROLİKDENGESİZLİĞİN RADYATÖR DEBİLERİ VE ISI

AKTARIMLARINA ETKİSİ

Yalçın YAŞAR - Asiye PEHLEVAN

Sibel MAÇKA

Meltem BAYRAKTAR - Zerrin YILMAZ

Serhan KÜÇÜKA - Erdem MUSAOĞLU

X

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA:AKIŞKANLAR MEKANİĞİ

ORİFİS İLE DEBİ ÖLÇÜLMESİNDEGÜVENİLİRLİK VE HASSASİYETİN

TERMODİNAMİK DEĞERLENDİRMESİ

Ahmet CANProses kontrolü amacıyla debi ölçülmesinde, çoğunluklatercih edilen yöntem orifis ile debi ölçülmesidir. Bununsebepleri, bu güne kadarki pratik uygulamalarda kazanılmışzengin deneyimler ve en küçük değerlerden en büyükdeğerlere, yaklaşık 1500 m /h değerine kadar, yöntemingeniş ölçme değerleri aralığında yaygın olarakkullanılmasıdır.Orifis ile debi ölçülmesi, ne hacimsel debiyi ne de kütleseldebiyi doğrudan belirleme olanağı vermez. Doğrudanölçülen, orifis olarak adlandırılan akış engelininoluşturduğu basınç farkıdır. Gerek, debisi ölçülen akışkanınhareketinden gerekse, akışla ilgili diğer özeliklerden bir dizitersinmezlik oluşmaktadır. Teorik esasların kısacatanıtımından sonra, debi sayısı ve genleşme faktörü için

3


termodinamiğin birinci ve ikinci yasaları kullanılaraketkileşim bağıntıları tespit edilmiştir.Genelde maksimum debinin üçte iki debi değerine görebelirlenmiş ve katsayıları kullanılmaktadır. Bu çalışmadatanıtılmış orijinal bir yaklaşımda ise termodinamikyasalarına uygun ve katsayıları tespit edilmiştir. Klasikyönteme ve orijinal yaklaşım yöntemine göre bulunmuşdebi değerleri karşılaştırılmıştır. Deneysel sonuçların teoriksonuçlarla uyumu hata analizi ile ortaya konmuştur.

Yeraltı toplu taşıma sistemlerinde oluşan yangınlarda insanhayatını esas tehdit eden, yangına doğrudan maruz kalmakdeğildir. Yangınlarda ölümlerin büyük bölümü dumanınsolunması sonucudur. Yeraltı toplu taşıma sistemindeoluşan bir tren yangınında, yangın ve duman yayılımınınsayısal simülasyonu, sonuçların değerlendirilmesi ve en iyikaçış stratejisinin belirlenmesinde faydalı bir araç olarakkullanılmaktadır. Bir istasyon yangınında acil durumhavalandırma sistemi ısıyı, dumanı ve yanmadan oluşanzehirli atıkları kaçış yönünden uzaklaştırarak istasyondantehlikesiz bir bölgeye güvenli kaçışı garanti edecekyeterlilikte olmalıdır. Son yıllarda, acil havalandırmasistemlerinin performansının değerlendirilmesinde araçolarak Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği kullanılmaktadır.Bu çalışmada yeraltı toplu taşıma sistemindeki biristasyonda, CFDesign 9.0 Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiğiprogramı kullanılarak yangın simülasyonu yapılmıştır.Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği simülasyonlarındakarmaşık geometrilerdeki akış dağılımını gerçeğe dahayakın tasvir edebilmek için üç boyutlu istasyon modellerikullanılmıştır. Metro istasyonunda çıkan bir tren yangınısimülasyonu için yangının belli bir gelişmişlik düzeyini ifadeeden zamandan bağımsız bir analiz yapılmıştır. Yangın,duman ve enerji kaynağı olarak ifade edilmiştir. Buçalışmalardan elde edilen sonuçlar sıcaklık, hız ve dumanyoğunluk dağılımları eş değer eğrileri şeklinde verilmiştir.

YERALTI TAŞIMA SİSTEMLERİİSTASYONLARINDA HESAPLAMALI

AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ YÖNTEMİYLEYANGIN VE HAVALANDIRMA

SİMÜLASYONU

Serkan KAYILI - O. Cahit ERALP

ENERJİ VERİMLİLİĞİ VEENERJİ ETKİN TASARIMLAR

SEMİNERİ

BASINÇLI HAVANIN ÜRETİMİ,ŞARTLANDIRILMASI VE DAĞITIMI: ENERJİ

VERİMLİLİĞİ AÇISINDAN YENİMÜHENDİSLİK KRİTERLERİ

BİR GIDA İŞLETMESİDE FONKSİYON KALİTEKONTROL UYGULAMASI

ENERJİ VERİMLİLİĞİ MEVZUATI VEODAMIZIN GÖREV, YETKİ VE

SORUMLULUKLARI

Erol ERTAŞ

Burak OLGUN - Barbaros BATUR

Hüsamettin BATUR - Hasan TÜTEN

Hasan HEPERKAN

Oğuz TÜRKYILMAZ

Basınçlı hava (bh) tesisatının projelendirilmesi, kurulması ve

işletilmesi aşamalarında, enerji verimliliği açısından, birtakım yeni irdelemelere dayalı çözümler bulmakgerekmektedir. Kurulmuş tesislerde ise; bulunulannoktadan itibaren; her fırsatta yapılacak tadilatlarlaiyileştirmelere gidilmeli; işletme ilkelerinin geliştirilmesineçalışılmalıdır.

Çünkü, her alanda, geçmişteki yanlış uygulamalarınsebebiyet verdiği çevresel sorunlar artmış; son yıllardadünyamızın kirlenme ve global ısınma problemleri dahaaçık olarak ortaya çıkmıştır. Bildiride açıklanan prensiplerçerçevesinde; çevre dostu çözümler, sistem tasarımı,basınçlı havanın üretimi, şartlandırılması, dağıtımı vetesisatın işletilmesi aşamalarında uygulamayasokulmalıdır.

Türkiye'nin birincil enerji tüketiminin 2000-2002döneminde, yıllık ortalama %4,4 azaldığı bilinmektedir.Aynı dönemde birincil enerji tüketimi %1,8 azalmaklaberaber; 2002 yılı dikkate alındığında, toplam tüketiminancak %31,3 kadarının üretimle karşılanabildiğigörülmektedir.

Buhar; endüstriyel tesislerde, ısı transferi yoluyla güçüretiminde ve aktarımında kullanılan bir akışkandır.Günümüz koşullarında hızla artan enerji maliyetleri dikkatealındığında, birincil enerji kaynakları kullanılarak buharüretimi sırasında enerji verimliliği ve etkin kullanımı önemkazanmaktadır. Bu durum endüstriyel tesisleri, imkanlarınıdaha efektif şekilde kullanmaya zorlamaktadır.

Bu çalışmada bir meyve suyu hazırlama tesisinde doğalgazile çalışan, yüksek basınçlı buhar kazanının ve bu kazanınbaca hattına bağlı iki adet ekonomizerin verim tespitleriyapılarak; uluslararası benzer uygulamalar ilekarşılaştırılmıştır. Hesaplamalarda, TS377 - EN12953-11kod.'lu standardın dolaylı metodu temel alınmıştır. Bütünhesaplar aynı normun direkt metodu ile kontrol edilmiştir.Hesapları kolaylaştırmak ve sistemi simüle etmek için birbilgisayar programı geliştirilmiştir.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubutarafından; Çalışma Grubunun Oda Enerji VerimliliğiDanışmanının katkılarıyla süren çalışmalarından yolaçıkarak hazırlanan bu bildiride,Enerji Verimliliği Yasası veyasanın getireceği ikincil yasal mevzuat ele alınmakta ve bumevzuatın gerek hazırlanmasında,gerek uygulanmasındaOdamıza düşen görev ve sorumluluklardeğerlendirilmektedir.


KAPASİTÖRÜN BUZDOLABI PERFORMANSPARAMETRELERİNE ETKİSİNİN

İNCELENMESİ

KLİMA SİSTEMLERİNDE BUZ DEPOLAMAYÖNTEMİNİN ÜÇLÜ ELEKTRİKTARİFESİNE GÖRE EKONOMİK

ANALİZİ

DOĞAL GAZ DAĞITIM İHALELERİNİNFİNANSAL DEĞERLENDİRİLMESİ

ENDÜSTRİDE VE TİCARİ YAPILARDADOĞAL SOĞUTMA (FREE COOLING)

SİSTEMLERİNİN UYGULANMASI

Volkan ASLAN - Ayşe Bilgen EKİN

Yunus ÇERÇİ

Veli DOĞAN

Umran SERPEN

Mustafa BİLGE

Bu çalışmada, buzdolabı elektrik devresine bir anahtarlabağlanan kondansatörün, soğutma sistemi performansparametreleri üzerine olan etkileri incelenmiş vekondansatörsüz durumla karşılaştırılmıştır. İncelemesoğutma sistemi kararlı duruma eriştiğinde yapılmıştır. Isılyük olarak farklı güçlerde ve sayıda evaporatöreyerleştirilen flamanlı ampuller kullanılmıştır, böylece yükdeğerinin sabit kalması sağlanmıştır. Ayrıca önemlinoktalara sıcaklık ve basıncı ölçmek için algılayıcılarsabitlenmiştir.Sistemdeki sıcaklık ve basınç ölçümü önceliklekondansatör devreye alınmadan yapılmış ve ölçülensonuçlar kaydedilmiştir. 'Engineering Equation Solver' (EES)programı kullanılarak kompresör giriş ve çıkışında,yoğuşturucu çıkışında ve evaporatör girişindeki entalpideğerleri bulunmuştur. Bulunan entalpiler daha sonrasistemde soğutulan ortamdan çekilen ısıyı, çevreye atılanısıyı, kompresör gücünü ve özellikle soğutma sistemininetkinlik katsayısını bulmak için kullanılmıştır. Daha sonrasistemde kondansatör devreye sokularak kondansatörsüzdurumda yapılan işlemlerin aynısı yapılmıştır ve her ikidurum karşılaştırılmıştır. Önemli performansparametrelerinden kompresör gücü, soğutulan ortamdançekilen ısı, çevreye atılan ısı ve özellikle etkinlik katsayısıkarşılaştırılmıştır.Soğutulan ortamdan çekilen ısılar karşılaştırıldığındakondansatör devreye alındığında evaporatörden çekilen ısımiktarında %0,4 artış olmuştur.Sistemin önemli bir parametresi olan ortalama kompresörgüçlerinin karşılaştırılması sonucunda kondansatör devre-deyken kompresör işinin yaklaşık %15 artığı belirlenmiştir.Sistemin en önemli performans parametresi olan etkinlikkatsayısı ise kondansatörlü durumda ortalamakondansatörsüz duruma göre %12 düşmüştür, bu nedenlebuzdolabının aktif güç tüketimi artmıştır.

Tüm dünya'da enerji tasarrufuna dönük çalışmalar yoğunolarak sürmektedir. Küresel ısınmanın büyük bir sorunolarak karşımıza çıkması ile birlikte bu çalışmalarınyoğunlaşacağı bir gerçektir. Ülkemizde, Avrupaülkelerindeki oranda olmasa da özellikle soğutmaişlemlerinde enerjiyi etkin bir şekilde kullanabilmek içinsistem arayışları hızlanmıştır. Elektrik idaresinin 3'lü tarifeolarak bilinen “Puant” tarifesine geçmesi ile birlikte buz vesu depolama sistemleri ekonomik hale gelmiştir. Buz veya

su depolama sistemleriyle ilgili bilgilere daha çok önemverilerek bu tip sistemlerin kullanılırlığını yaygınlaştırmakgerekmektedir. Puant tarifesi bu sistemlerin kullanırlığınıartırmak için yapılan en önemli teşviklerdendir. Bu yazıdasu ve buz bankaları ile ilgili kısa bilgiler verildikten sonra,Antalya/Side mevkiindeki bir otele ait soğutma ihtiyacının,kısmen buz bankası metoduyla karşılanması halinde,ortaya çıkan ekstra maliyetler ve buz bankasınınkullanılabilirliği araştırılmıştır.

Bu çalışmada değişik gaz dağıtım şebekelerininoluşturulması ekonomik açıdan değerlendirilmiştir. X veYşehirleri ile Z bölgesinin doğal gaz şebekeleri önce imarplanı üzerinden kaba olarak oluşturulmuş ve şebekelerinelemanları belirlenmiştir. Dağıtım şebekelerinin yatırımprogramları yıllara göre planlanmıştır. Ön proje safhasındaveri toplama ve verilerin değerlendirilmesi gerçekleştirilmişve avan proje kısmında şehir ve bölge giriş ve şehir içibölge istasyonları, orta basınçlı (çelik) ve düşük basınçlı(PE) dağıtım şebekesi, son olarak servis hatları ve serviskutuları gibi elemanları “Gasworks” yazılımı kullanılarakbelirlenmiştir. Sonuç olarak, doğal gaz şebeke hattı projesitamamlanmış ve bu model üzerinden ekonomikdeğerlendirmeler yapılarak, sonuçları sunulmuştur.

Bu çalışmada gerek endüstriyel proseslerde gerek ticariyapılarda geçiş dönemlerinde ve kışın soğutma ihtiyacıolduğu durumlarda düşük sıcaklıkta ki havanın doğalsoğutma yapabilme yeteneğinden faydalanarak nasıl

DOĞAL SOĞUTMASİSTEMLERİ


soğutma yapılacağı hakkında bilgi verilecektir. Özellikle dışhava sıcaklığının uygun sıcaklıklarda olması durumundasoğutma grubunu çalıştırmadan doğal soğutma ile gerekticari gerek endüstriyel tesisler de gerçekleştirilenuygulamalar anlatılacaktır.Gerek enerji gerek çevre ile ilgili sorunlar dikkatealındığında enerji tasarrufu anlamında yapılan bu gibiçalışmaların gelecekte ön plana çıkacağı aşikardır.

Havalı tip iklimlendirme sistemlerinin en büyükavantajlarından biri, serbest soğutma yapmaya uygunolmalarıdır. Serbest soğutma, dış havanın uygunkoşullarında bir mahalin doğrudan dış hava ile soğutulmasıtemeline dayanmaktadır. Bir bölgenin yerel iklimözelliklerine göre serbest soğutma potansiyeli farklıdır. Bupotansiyelin belirlenmesi için iklim verilerinin detaylıanalizi gerekir. Bu çalışmada İzmir ilinin serbest soğutmapotansiyeli belirlenmiştir. Serbest soğutma şartlarınıntespitinde dış hava sıcaklığı ana parametre olarak elealınmıştır. Bu amaçla ilk olarak İzmir ilinin 16 yıllık saatlikdış hava sıcaklıkları kullanılarak bin değerleri belirlenmiştir.İzmir ilinin serbest soğutma potansiyeli, sabit iç havasıcaklığı ile saatlik dış havanın sıcaklığı arasındaki farka görebelirlenmiştir. İzmir ilinde tam havalı iklimlendirmesistemine sahip bir binada, soğutma sezonu boyuncaserbest soğutma uygulaması durumundaki enerji analiziyapılmıştır. Sonuç olarak, yapıların iklimlendirmesindeserbest soğutma uygulaması ihmal edilmeyecek birkonumda olduğu tespit edilmiştir. Türkiye'nin büyükillerinden olan ve Ege bölgesinin genel iklim özelliklerinitaşıyan İzmir'de serbest soğutma uygulamalarınınyaygınlaştırılması ve mevcut potansiyelin kullanılmasıönemli oranda enerji tasarrufu sağlayacaktır.

Enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarında,endüstriyel işletmelerde, binalarda, elektrik enerjisi üretimtesislerinde, iletim ve dağıtım şebekelerinde, ulaşımda,iklimlendirme tesislerinde enerji verimliliğinin artırılmasıgünümüzde en önemli başlık haline gelmeye başlamış,doğal kaynakların bu amaçla daha geniş kullanımı içinsistemler geliştirilmiş ve geliştirilmeye devam etmektedir.Serbest Soğutma (Doğal Soğutma) yada literatürdeki geneladlandırma ile “free cooling” sistemleri yaygın olarakkullanılan enerji verimliliği uygulamalarındandır. (Yazınındevamında tanımlama olarak “Serbest Soğutma” terimikullanılacaktır.) Serbest Soğutma sistemleri ve

de yapılan uygulamalar olmak üzere iki temelkategoridedir.

Kazandırdığı verim artışı ile soğutma suyu ihtiyacı olansistemlerde işletme maliyetlerini düşüren Serbest Soğutmasistemi ve özellikle kuzey ülkeleri ağırlıklı olarak Avrupa'dayaygın biçimde kullanılan, A.B.D dahil diğer ülkelerdegiderek yaygınlaşan Chilled Beam (Soğuk Tavan) sistemienerji verimliliği amaçlı etkili sistemlerdir. Makalede, bu ikisistem hakkında bilgi aktarılarak iklimlendirmetesisatlarında enerji verimliliğinin önemine vurguyapılmaktadır.

Bu çalışmada, LNG alım terminallerinde, LNG'nindoğalgaza dönüştürülmesi esnasında, açık-kapalı bileşikRankine çevrimiyle güç üretimi araştırılmıştır. KapalıRankine çevriminde propan, açık Rankine çevriminde isemetan, aracı akışkan olarak düşünülmüştür. Elde edilensonuçlara göre, Türbin giriş basınçlarının ve evaporatörçıkış sıcaklığının artmasıyla, kondenser çıkış sıcaklığının iseazalmasıyla, LNG'nin kriyojenik enerjisini kullanan kapalıRankine ve açık-kapalı bileşik Rankine çevriminden eldeedilecek iş miktarının arttığı tespit edilmiştir. MarmaraEreğlisi LNG Alım Terminali'nden (LNGMAT) temin edilenveriler kullanılarak, LNG'nin kriyojenik enerjisini kullananbileşik çevrim ile terminalde üretilebilecek güç miktarı dabelirlenmiştir. Buna göre aracı akışkan olarak propanınkullanıldığı kapalı Rankine çevriminde türbin giriş basıncı4.74 bar, kondenser çıkış sıcaklığı 193 K, evaporatör çıkışsıcaklığı 273 K alındığında ve açık Rankine çevrimindeLNG'nin türbin giriş basıncı ise 150 bar seçildiğinde bileşikçevrimin, LNGMAT'da, toplam 12.43 MW'lık güçüretebileceği bulunmuştur

Deprem dalgaları nedeniyle ortaya çıkan kuvvetler, bina veyapılarla birlikte sıhhi tesisat, ısıtma, soğutma,havalandırma, yangın, gaz, iklimlendirme gibi tesisatlaraetkimekte ve bu tesisatlar can güvenliği açısından tehlikeoluşturmaktadır. Özellikle, depremde yangın vehavalandırma tesisatlarının zarar görmemesi ve çalışmasıcan güvenliği açısından önemlidir. Ayrıca, tesisatları vecihazları depremden zarar görmeyecek biçimde yapıyabağlamanın ve gerekli önlemleri almanın maliyeti zarargörmüş tesisatın onarımından çok daha azdır. Bina içitesisatların deprem korunmasının bir yolu, tesisatelemanının deprem askı halatları ile yapı elemanınabağlanması ve hareketinin sınırlandırılmasıdır. Buçalışmada, havalandırma kanallarında kullanılan depremaskı halatlarının mevcut yönetmelik ve standartlara uygunolarak olası tasarımları yapılmıştır. En uygun uygulamanın

İZMİR İLİ İÇİN SERBEST SOĞUTMAPOTANSİYELİNİN ARAŞTIRILMASI

SOĞUK SULU İKLİMLENDİRME VE PROSESSOĞUTMA UYGULAMALARINDA ENERJİ

TASARRUFLU SERBEST (DOĞAL) SOĞUTMASİSTEMLERİ

LNG'NİN KRİYOJENİK ENERJİSİNİKULLANAN GÜÇ ÇEVRİMİNİN ANALİZİ

HAVALANDIRMA KANALLARINDA DEPREMASKI HALATLARININ TASARIMI

Mehmet Azmi AKTACİR - Hüsamettin BULUT

Hasan ACÜL

H. Kürşad ERSOY -S. Orkun DEMİRPOLAT

Kağan ÇALIŞKAN - Cem PARMAKSIZOĞLU

Sulu HavalıSistemler

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA


elde edilmesine yönelik deprem askı halat tasarımı için biryazılım geliştirilmiştir.

Bu çalışmada, bir silindirik parabolik güneş toplayıcı sistemiele alınarak depo hacmi, ısı taşıyıcı akışkan debisi ve açıklıkalanı miktarındaki değişimlerin; termodinamiğin birinci veikinci kanun verimi ve gün sonu depo suyu sıcaklığıdeğerlerine etkisi incelenmiştir. Bu incelemelerin yapılmasıiçin sayısal çözüm metotlarının uygulandığı bir bilgisayarprogramı oluşturulmuş ve elde edilen sonuçlar grafiklerhalinde sunulmuştur. Sistemin gün sonu konut sıcak suihtiyacının karşılanması amacı ile kullanımı halinde, ısıtaşıyıcı akışkan debisi ve depo hacminin optimal değerleribelirlenmiştir. Toplayıcı olarak, Ankara ili Haziran ayışartları altında, yatayla enlem açısı kadar açı yaparakgüneye dönük şekilde kuzey-güney doğrultusundayerleştirilmiş ve güneşi tek eksenden takip eden birtoplayıcı sistemi ele alınmıştır.

Bu çalışmada, bir bölgenin derece-gün ( ) sayısınınhesaplanmasına ve dış duvarlara uygulanacak yalıtımkalınlığının tespitine yönelik bir prosedür sunulmuştur. İlkolarak güncel dış hava sıcaklık verilerinden yararlanarak

değeri ve yıllık ısıtma enerji gereksinimi hesaplanmıştır.Yakıt olarak doğalgaz kullanılması durumunda yıllık yakıtgiderleri farklı yalıtım kalınlıkları için çıkarılmıştır. Yakıtgiderlerine yalıtım maliyetleri de eklenerek ısınma içintoplam maliyet elde edilmiştir. Daha sonra, faiz veenflasyon oranlarının da dikkate alındığı ömür maliyetanalizlerinde yıllık yakıt giderinin bugünkü değerihesaplanmıştır. Farklı yalıtım kalınlıkları için maliyet eğrilerioluşturularak, toplam maliyeti minimum yapan yalıtımkalınlığı belirlenmiştir. Analizler, farklı duvar tipi vedeğerleri için de yapılarak bulgular ülkemizdeki çeşitli iklimbölgeleri için genişletilmiştir.

Dış iklimsel koşulların iklim bölgelerine ve yıl içindekidönemlere bağlı olarak gösterdiği değişiklikler geniş biralanı kaplıyor olmasına karşın, iç iklimsel konforkoşullarının daha dar bir alanda sınırlandığı bilinmektedir.Farklı mühendislik ve disiplinlerin ortaklaşa çalışmaları ilemeydana gelen mimari ürünün bütünlüğünün korunması

ve yapıdan beklenen performansın maksimum düzeydetutulması ve geleceğe olumlu örnekler devredilmesiaçısından bu konu önem taşımaktadır.

Bu çalışma; ilköğretim dersliklerinde termal konforaraştırmasının sonuçlarını yansıtmaktadır. Çalışma içinTrabzon'da bir ilköğretim okulu seçilmiştir. Bu okuldaokuyan 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin öğrenim gördüklerimekânların fiziksel çevre koşullarının ölçümleri yapılmış veöğrencilerin bu dersliklerin termal koşulları hakkındahissettikleri değerlendirilmiştir. Çalışma hem ısıtmadönemini (kış) hem de ısıtma olmayan (yaz) dönemikapsamaktadır. Öğrencilerin hissettikleri termal konfordüzeyini belirlemek üzere bir dizi soruyu içeren bir anketçalışması yapılmıştır.

İncelenen dersliklerin fiziksel çevre koşullarının (havasıcaklığı, bağıl nem, hava hızı ve iç yüzey sıcaklığı)ölçümleri ile Fanger'in 7-nokta termal duyarlılık ölçeğindekisoruları da içeren anketler eş zamanlı olarak yapılmıştır.Öğrencilerin termal duyarlılık ölçeğini daha iyikavrayabilmeleri için +3'den 3' e değerlendirmede uyguntonda renkli fonlar üzerine rakamın değerini anlatankarikatürler öğrencilere sunulmuş ve konu hakkındabilgilendirilmeleri sağlanmıştır.

Elde edilen verilerle PMV (predicted mean vote-tahminiortalama oy) ve PPD (predicted percentage dissatisfied-memnuniyetsizlerin tahmini yüzdesi) belirlenmiş veincelenen derslikler ISO (International StandardsOrganization) Standard 7730 termal konfor standardınagöre değerlendirilmiştir.

SİLİNDİRİK PARABOLİK GÜNEŞTOPLAYICILARININ TERMODİNAMİK

DEĞERLENDİRMESİ

ISITMA SÜRECİ VE OPTİMUM YALITIMKALINLIĞI HESABI

İLKÖĞRETİM DERSLİKLERİNDE TERMALKONFOR ARAŞTIRMASI

Candeniz SEÇKİN

Ömer KAYNAKLI - Recep YAMANKARADENİZ

Yalçın YAŞAR - Asiye PEHLEVAN

Esra ALTINTAŞ

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA

DG

DG

DG

CO SOĞUTKANLI SICAK SU ISIPOMPALARININ PERFORMANS ANALİZİ

2

Arif Emre ÖZGÜRKüresel ısınma Dünya'mızın en önemli sorunu olarakgünden güne varlığını daha ciddi hissettirmektedir. Busorunun önemli kaynaklarından biri, ısı pompalarındankaçak yoluyla ve arıza giderilmesi amacıyla atmosferesalınan soğutkanlardır. Bu çalışmada, çevresel sorunlaraalternatif bir çözüm olarak kabul edilen ve performansaçısından olumlu sonuçlar ortaya koyan CO 'in, sıcak su ısıpompalarında kullanılabilirliği incelenmiştir. Elde edilensonuçlar, ısı pompası uygulamalarında CO 'in soğutkanolarak kullanılabilir olduğunu göstermektedir. Fakat COsoğutkanlı ısı pompalarında, optimum gaz soğutucu basıncıdeğerine uygun gaz soğutucu basıncının sağlanamaması,performans açısından oldukça olumsuz sonuçlara sebepolmaktadır. Bu çalışmada, değişik buharlaşma sıcaklıklarıiçin optimum gaz soğutucu basıncı değerleri grafikler ilesunulmuştur. Ayrıca buharlaşma sıcaklığının sistemperformansına etkisi ve 4 kW buharlaştırıcı kapasitesi içinısı pompasından elde edilebilecek ısıtma kapasitesi ilekompresör gücü değerlerinin gaz soğutucu basıncı iledeğişimi verilmiştir. Yine 4 kW buharlaştırıcı kapasitesi ve 1kg/s'lik su debisi için ısı pompasından elde edilebileceksıcak su sıcaklığının gaz soğutucu basıncı ile değişimi deverilmiştir.

2

2

2



TÜRKİYE'NİN ENERJİ VİZYONU

YÜKSEK ENTALPİLİ JEOTERMALSAHALARIN ARANMA VE

GELİŞTİRİLMESİNDE YENİ TEKNOLOJİLER

JEOTERMAL SANTRALLAR İÇİN KISA VEUZUN SÜRELİ KUYU TESTLERİ

Niyazi AKSOY

Abdurrahman SATMAN

Tahir ÖNGÜR

Bayram ERKAN

İngilizcesi “vision” olan ve bazen Türkçe'de özgörüş veyaöngörü olarak ta tanımlanan vizyon, yine İngilizce sözlük-lerde “olabilecekleri önceden bilme gücü” veya “henüzgerçekleşmemiş konu ve olayları akılda canlandırmadeneyimi” olarak açıklanmaktadır. Bu durumda; Türkiye'ninenerji vizyonunu, tanım olarak, yakın ve uzak gelecekteenerji konusunda Türkiye'de olabilecekleri ve Türkiye'ninulaşacağı yeri önceden bilme ve basitçe tahmin etmeşeklinde algılamak olasıdır. Ancak bunun hiç te kolayolmadığı, yani Türkiye'nin enerji vizyonu konusunda fikiryürütmenin zor ve riskli olduğu, Türkiye'de yakın tarihincelendiğinde rahatlıkla görülmektedir. Bunun nedenleriarasında; hızlı gelişme ve şehirleşme, kırılgan/hassas ekono-misiyle Türkiye'nin dış olaylardan kolay etkileniyor olması,enerji üreten bölgelere yakınlığı ve enerji tüketen ülkelereenerji iletiminde Türkiye'nin enerji koridoru / köprüsü /terminali rolü, hükümetlerin kısa süreli planlamaları ve dola-yısıyla hükümetten hükümete değişen startejiler, günübirlikpolitikalar, alınan karar ve programlara (üniversitelerdedahil olmak üzere) toplumun yeterince entegre olmamasıve katkıda bulunamamasını da kapsayan ve toplumun hızlakalkınması sürecinde enerji arzı öncelikli planlamalardayasal, teknik ve toplum bilinçlenmesi gibi altyapıunsurlarının ihmal edilmeleri sayılabilir.Türkiye'nin enerji konusunda yapması gereken çok işi vealması gereken uzun yolu olduğu açıktır. Fakat herşeydenönce, Türkiye'nin uzun erimli, kararlı, tutarlı ve enerjihamlelerine cesaretle ve hatta radikal kararlarla yönverebilecek bir enerji politikasına, stratejisine ve tabi kivizyonuna gereksinimi vardır. Öncelikle sürdürülebilir vetoplum çıkarlarını gözeten, çevreye saygılı, temini güvenliolan enerji kaynaklarına dayanan, stratejik yapısıgüçlendirilmiş ve sağlam bir enerji sistemi herhaldeTürkiye'nin enerji vizyonunda yer almak durumundadır.Bu bildiride; genel olarak Türkiye'de enerjinin durumudeğerlendirilmektedir. Değerlendirme yapılırken mevcutdurum ve sorunlar incelenmekte, enerji politikası veTürkiye'nin enerji vizyonu tartışılmaktadır.

Artan enerji gereksinimi ve hele artan çevre sorunlarıkarşısında yenilenebilir enerji kaynaklarının ve elektriğedönüştürülebilir yüksek ısı yüklü jeotermal kaynakların

aranması ve geliştirilmesi daha da önem kazandı.

İlgili bilim ve mühendislik dallarında kazanılmış sınırsız bilgizenginliği ve yetişilmez bir hızla gelişen teknolojiler bunayönelik çabalarda da başvurulması kaçınılmaz yerler olduve oluyor. Dünyadaki değişik kurumlarda bu konudaaraştırma programları uygulanıyor, kurumlar arası işbirlikleridestekleniyor, önemli fonlar ayrılıyor bu çalışmalara.

Çalışmaların bir bölümü arama ve araştırma teknik veyöntemlerinin geliştirilmesi doğrultusunda yapılıyor. Birbölümü ise sahaların geliştirilmesinde en temel çalışma olansondajcılıktaki maloluşları düşürmek, fiziksel güçlükleriaşmak ve doğru karar verme olanak ve süreçlerinigeliştirmeye yönelik.

Bu alanda atılıma hazırlandığı düşünülen ülkemizdekimühendislerin de dünyaya kulak vermeleri ve yarınuluslararası firmaların pazarı olmadan kendi bilgi vedonanımlarını geliştirmesi önemli bir görev. Bu nedenle buaraştırma ve geliştirme evreninde bir dolaşmakta yarar var.

Gizli kalmış jeotermal sahaların aranmasına yönelik hangiyeni teknikler geliştiriliyor?

CO Gaz akısı ölçümlerinden nasıl yararlanılıyor?

Jeobotanik ne işe yarıyor?

İzpotop kimyasında ne yenilikler var?

İnfrared ölçümlerinden artık nasıl yararlanılıyor?

3 Boyutlu Manyetotellürik ölçüler neler başarıyor?

Havadan Elektromanyetik ve Gravite ölçüleri bu alana nelergetiriyor?

Yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri jeotermal kaynakyeri belirlemede nasıl kullanılır oldu?

Yüksek sıcaklıklarda çalışabilen ölçüm ve izlemeaygıtlarından nasıl yararlanılıyor?

Daha sondaj sırasında rezervuara ilişkin tanıma vetanımlama yaklaşımları kuyu başarısını nasıl arttırıyor?

Bunlar ve başka yeni teknik ve yöntemler jeotermalyaşamımıza girebilecek mi? Kamu kurum yöneticileri veyatırımcılarımızın sağduyusu belirleyecek bunu.

Jeotermal kaynakların verimli ve ekonomik kullanılabilmesiiçin gerekli bilgiler kuyu testleri ile elde edilmektedir. Kuyutestleri kuyular delinirken başlayan, jeotermal kaynağauygun optimum performanslı işletmenin planlanmasısürecinde devam eden ve jeotermal sistemlerin dinamiğigereği işletme aşamasında da süreklilik arz edençalışmalardır. Bu çalışmada, ülkemizde çalışan ve planlananjeotermal santralların bulunduğu sahalarda yapılan testçalışmalarında kullanılan test aletleri ve ekipmanları ileyapılan testler hakkında bilgiler verilmiştir. Yapılan testler;

2

teskon 2007 “JEOTERMAL ENERJİDEN ELEKTRİKÜRETİMİ SEMİNERİ”


dinamik, statik basınç ve sıcaklık ölçümleri, gaz oranıölçümü, su kaybı testi, kararsız basınç testleri, üretim testlerive yöntemleri, inhibitör ve izleyici testleri olaraközetlenmiştir. Bu testlerin amacı, planlaması, yapılışı ve eldeedilen bilgiler sunulmuş, ilgili örnekler verilmiş, ancak;testlerin değerlendirilmesi çok detaylı olduğundan bubildirinin kapsamı dışında tutulmuştur.

KUYU TESTLERİ ANALİZİNDEDEKONVOLÜSYON VE UYGULAMALARI

DÜŞÜK SICALIKLI JEOTERMALREZERVUARLARIN BASINÇ VE SICAKLIKDAVRANIŞININ TAHMİNİ İÇİN YENİ BİR

İZOTERMAL OLMAYAN “LUMPED”-PARAMETRE MODELİ VE UYGULAMALARI

JEOTERMAL SAHALARDA YAPAY SİNİRAĞLARI KULLANILARAK EN UYGUN

GERİBASIM LOKASYONUNUN BULUNMASI

Mustafa ONUR

Mustafa ONUR - Hülya SARAK - Murat ÇINARÖ. İnanç TÜREYEN Abdurrahman SATMAN

Serhat AKIN - Mahmut PARLAKTUNA

Dekonvolüsyon, kuyuda uygulanan değişken debidenetkilenen rezervuar sisteminin sabit debideki eşdeğerbasınç azalım (“drawdown”) tepkisini oluşturmak içinkullanılan bir ters çözümleme işlemine verilen isimdir. Sonyıllarda, endüstride kullanılan basınç-ölçerlerin çözünürlükve hassasiyetlerinin iyileşmesi, kuyu dibi kalıcı basınç vedebi ölçerlerin yaygınlaşması ve yeni geliştirilen özellikledebi verileri üzerindeki hatalara toleranslı dekonvolüsyonalgoritmalarının geliştirilmesi ile birlikte dekonvolüsyonunönemi artmıştır. Dekonvolüsyon sayesinde, alışılagelmişbasınç yükselim testi dönemi verilerinin analizinden eldeedilecek kuyu/rezervuar sistemine ait bilgiden daha fazlabilgi; özellikle de rezervuarı tanımlayan akışa kapalı vebeslenmeli sınırlar ve dolayısıyla rezervuar veya rezervhacmi, elde edilebilmektedir. Bu tür bilgiler rezervuartanımlaması ve dolayısıyla daha güvenilir performanstahminlerinin yapılması için gerekli olduğu gibi, sahalarındeğerlerinin biçilmesinde ve geliştirilmesi aşamalarındaalınacak kararlara yardımcı olmakta; yatırım maliyetlerinive risklerini azatlamada önemli bir rol oynamaktadır.Bildiride, dekonvolüsyonun kuyu testi analizi için önemibir araç olduğu yapay olarak üretilmiş bir kuyu testi örneğive Afyon Ömer-Gecek sahasında yapılmış iki gerçek kuyutesti örneği üzerinde, gösterilmektedir. Ayrıca,dekonvolüsyon analizi ile rezervuar sisteminden en üstdüzeyde ve güvenilir şekilde bilgi türetmek için kuyubasınç testlerinin nasıl tasarımlanması gerektiği hakkındaöneriler sunulmaktadır.

Kızılcahamam Jeotermal Sahası Ankara'ya 70 km uzaklıktaolup, jeotermal saha 1994 yılından bu yana işletilmekte,jeotermal kaynaklar termal otel ve kaplıca kullanımıdışında, 25 MWt kurulu güc kapasiteli jeotermal ısımerkezinden 2500 konutun ısıtılması ve sıcak susağlanması için kullanılmaktadır. Sahayı tanıyabilmek içingeribasım kuyusundan fluorescein basılarak yaklaşık 2 aysüren bir iz testi yapılmıştır. İz kimyasalı zaman eğrilerihomojen, çift gözenekli ve çatlaklı matematiksel modellerkullanılarak analiz edilmiştir. Kızılcahamam sahasını en az 3çatlağın kullanıldığı çatlaklı modelin en iyi şekilde temsilettiği bulunmuştur. Sahadaki heterojeniteyi tespit etmekiçin moment analizi yapılmış ve sahanın akış-depolamakapasite eğrileri ve çatlak hacimleri bölgesel olarak eldeedilmiştir.

Bu çalışmada, ülkemizde de yaygın olarak bulunan düşüksıcaklıklı tek-faz sıvı içeren jeotermal rezervuarların akışkanve ısı üretimi davranışının değerlendirilmesi ve tahminedilmesinde kullanılabilecek izotermal olmayan akışı gözönünde bulunduran yeni bir lumped-parametre modeli veuygulamaları sunulmaktadır. İzotermal akış (rezervuariçerisinde ortalama sıcaklığın değişmediği) varsayımıüzerine kurulu literatürde mevcut diğer lumped-parametremodellerine göre, bu çalışmada sunulan yeni modelinin enönemli üstünlüğü, üretim, reenjeksiyon ve doğal beslenmeetkilerinden dolayı rezervuar içerisinde meydana gelen ısıldeğişimleri dikkate alarak rezervuar ortalama basınç vesıcaklık davranışlarının zamanın fonksiyonu olarakhesaplanabilmesine olanak sağlamasıdır.Bildiride gösterildiği gibi, bu modelle, sahada ölçülmüşkuyu dibi basınç (veya dinamik kuyu su seviyesi) ve/veyakuyu dibi sıcaklık verilerinin tarihsel çakıştırması ile modelparametreleri tahmin edilebilmekte ve geleceğe yönelikjeotermal rezervuarın hem basınç hem de sıcaklıkperformans tahminleri yapılabilmektedir. Geliştirilen modelve yazılım programının İzmir Balçova-Narlıdere jeotermalsahası için bazı yapay uygulamaları sunulmaktadır.

Günümüzde gerek geribasım kuyularının lokasyon seçimigerekse enjeksiyon debisi gibi operasyonelparametrelerinin optimizasyonu sayısal rezervuarsimülatörleri aracılığıyla yapılmaktadır. Çoğunlukla bir kaçlokasyon ve enjeksiyon debisi denenerek sistemin basınçve sıcaklık tepkisi görülmektedir. Jeotermal rezervuarınfiziksel durumuna göre geribasım uygulamasının değişmesibeklenir. Bununla birlikte sistemin sıcaklığının düşük ya dayüksek olması geribasım lokasyonu, derinliği ve enjeksiyondebisi gibi operasyonel parametrelerin değişmesine nedenolur. Bu çalışmada yapay sinir ağları kullanılarak yapılanjeotermal sahalarda geribasım lokasyonu optimizasyonudüşük sıcaklıklı (Kızılcahamam) ve yüksek sıcaklı (Kızıldere)örnekleri aracılığıyla aktarılacaktır. Bu amaca ulaşmak içinönce boyutsuz entalpi ve basınç optimizasyon grafikleriningeliştirilmesi ve kullanılımı aktarılacaktır. Daha sonra ise heriki jeotermal sahadaki en uygun geribasım lokasyonlarıgösterilecektir. Sonuçlar geribasımın tek başına rezervuarakışkan entalpisinin veya basıncının en düşük olduğuyerlerdense her iki parametrenin de düşümünün en azolduğu lokasyona yapılması gerektiğini göstermektedir.

KIZILCAHAMAM İZ TESTİ ANALİZİSerhat AKIN - Tevfik KAYA

Mahmut PARLAKTUNA


LUMP-PARAMETRE MODELLERİYLEYAPILAN PERFORMANS TAHMİNLERİNDEKİBELİRSİZLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ: İZMİRBALÇOVA-NARLIDERE VE AFYON ÖMER-

GECEK SAHALARINA UYGULAMALAR

JEOTERMAL SAHALARDA KABUKLAŞMA VEÇÖZÜM YÖNTEMLERİ

TÜRKİYE'NİN JEOTERMAL ENERJİPOTANSİYELİ

Ömer İnanç TÜREYEN - Hülya SARAK

Mustafa ONUR

Niyazi AKSOY

Abdurrahman SATMAN

Uygulanan üretim/re-enjeksiyon stratejilerine bağlı olarakjeotermal sahaların basınç (veya su seviyesi) ve sıcaklıkdavranışını modellemek amacıyla kullanılan lump-parametre modelleri (tank modelleri), az sayıda parametreiçermelerinden dolayı, sayısal modellerin yerine iyi biralternatif oluşturmaktadır. Sahayı en iyi şekilde temsil edenmodel parametreleri tarihsel çakıştırma işlemiyle tahminedilerek, belirli üretim/re-enjeksiyon senaryoları içingeleceğe yönelik performans tahminleri yapılmaktadır.Ancak, model parametreleri için yapılan tahminler (i) ölçümhataları ya da yapılan ölçümler üstündeki gürültü, (ii)modelleme hataları, (iii) model parametreleri ve akışperformansı arasındaki doğrusal olmayan ilişki ve (iv)problem çözümünün tekil olmayışı nedeni ile belirsizlikiçermektedirler. Geleceğe yönelik performans tahminleriyapılırken model parametrelerinin içerdiği belirsizliğin butahminlere yansıtılması gerekmektedir. Bu nedenle tek birtahmin kullanmak yerine birden fazla gerçeklemelerkullanılarak geleceğe yönelik performans tahminlerininyapılması daha gerçekçidir.Bu çalışmada geleceğe yönelik performans tahminlerininbelirsizliği Rastgele Maximum Olasılık (RandomizedMaximum Likelihood RML) yöntemiyle analizedilmektedir. Öncelikle, bu yöntemin geçerliliğiningösterilmesi amacı ile yapay bir uygulama sunulmakta vedaha sonra, İzmir Balçova-Narlıdere ve Afyon Ömer-Gecekjeotermal sahaları için uygulamalar verilmektedir.

Kabuklaşma, jeotermal akışkanın geçtiği kuyu, boru hattı, ısıdeğiştiricileri vb. yerlerde akışkanın içerisindeki element vebileşiklerin uygun koşullarda çökelerek mineral ve katıbileşikler oluşturmasıdır. Kabuklaşma üretimin azalmasınaneden olur. Oluştuğu yerlerdeki mekanik tesisatınçalışmasını engellerler. Isı transferini olumsuz etkiler vebütün bunların sonunda daha az enerji üretilmesine nedenolur. Uygun önlem alınmazsa üretim ve geri basımkuyularının tıkanarak kaybedilmesine neden olur. Verimsizçalışmanın yanı sıra, doğuracağı ilave masraflarla projeyeekonomik yükler getirir. Bu nedenle kabuklaşma, jeotermalkaynak değerlendirme ve finansal risk analizinde ihmaledilmemesi gereken bir faktördür.Kabuklaşma herhangi bir mineralin, akışkanın bulunduğusıcaklık ve basınç koşullarındaki doymuşluğu ile ilgilidir.Doymuşluk, basınç, sıcaklık, tuzluluk ve pH ile değişir. Ençok bilinen kabuklaşma türleri kalsiyum karbonat, silika,sülfür ve sülfit minerallerinin çökelmesidir. Kabuklaşmayı

önlemek için kimyasal uygulamaların yanı sıra; kabuklaşmaoluştuktan sonra etkilerini ortadan kaldırmak için mekaniktemizlik, kazıma, hidrolik çatlatma yöntemleriuygulanabilmektedir. Kimyasal madde dozajı uygun veekonomik bir çözüm sağlamaktadır. Bu çalışmadaülkemizde gerçekleştirdiğimiz bir çalışmadan elde edilensonuç ve deneyimler paylaşılmaktadır.

Türkiye'de bügüne kadar yapılan araştırmalar, ülkegenelinde 280'e yakın alanda jeotermal etkinliklerinolduğunu göstermektedir. Bunlar arasında geliştirilmiş 25kadar jeotermal saha halen doğrudan amaçlı olarak veyaelektrik üretiminde kullanılmaktadır. Birçok jeotermalalanda ise yerel halkın ılıca, kaplıca gibi banyo amaçlıkullanımı sözkonusudur. Bu arada, yeni araştırma vegeliştirme çalışmaları sürdürülmekte, bazı sahalargeliştirilirken yeni sahalar da bulunmaktadır.Bu bildiride, tanımlanmış jeotermal alanlarla ilgili mevcutverilere dayanarak hesaplanmış jeotermal kapasite değerleriverilmekte, ayrıca Türkiye için 0-3 km derinlik aralığındageçerli jeotermal kaynak potansiyeli ve hidrotermalsahaların potansiyeli hakkında tahminler sunulmaktadır.Kapasite belirlenirken, tanımlanmış sahaların mevcutkoşullardaki üretim ve rezervuar verileri gözönünealınmaktadır. Tanımlanmış saha verileri olarak MTAjeotermal envanterleri ile birlikte İTÜ Petrol ve Doğal GazMühendisliği Bölümü'nde (İTÜ PDGMB) yapılmakta olançalışmalarda elde edilen veriler ve literatürde yeralan verileralınmaktadır.İTÜ PDGMB'de halen sürdürülmekte olan jeotermalkapasite çalışmasında elde edilen ilk sonuçlara göretanımlanmış mevcut kapasite, 20 C sıcaklık yukarısındakiısı söz konusu olduğunda, 3700 MW kadardır. Bunun 1436MW 'ı sıcaklığı 140 C'tan büyük olan jeotermal sahalarınelektrik üretimine uygun kapasitedir. Ancak burada verilenkapasite tanımlanmış sahalar için geçerli kapasite olup,gerek bu sahalar geliştirildiğinde ve gerekse detanımlanmamış olarak bilinen olası yeni sahalarınkeşfedilmeleri durumunda 3700 MW 'tan çok daha yüksek

o

ot

t

t


bir kapasite değerine ulaşmak söz konusu olacaktır. ABDiçin keşfedilmemiş saha kapasitesinin tanımlanmış sahakapasitesine oranı 4-6 olarak alınırken, diğer bazı ülkelerdesöz konusu oran 5-10 olarak varsayılmaktadır.

Türkiye için 0-3 km derinlik aralığında geçerli jeotermalkaynak potansiyeli, literatürde mevcut olan çalışmalara veİTÜ PDGMB'de gerçekleştirilmekte olan jeotermalpotansiyel belirleme çalışmasına göre, 2.0x10 J ile3.7x10 J arasında değişen (2.85±0.85x10 J) bir değerolarak tahmin edilmektedir. Hidrotermal sahalarınpotansiyeli hakkında belirli varsayımlara dayanan tahminideğerler metin içinde verilmektedir.

Jeotermal güç santralleri diğer geleneksel fosil yakıt kullananelektrik üretim sistemlerine (kömür veya doğal gazlı termiksantraller, nükleer santraller, vb.) göre daha düşük sıcaklıktaenerji kaynakları kullanarak elektrik üreten sistemlerdir vedolayısıyla enerji (ısıl) verimleri oldukça düşüktür. Tipik birjeotermal santral kullandığı enerjinin %10'undan daha azbir kısmını elektriğe dönüştürürken kalan % 90'ından fazlasıatık ısı olarak ortaya çıkar. Temel termodinamik eğitimi alanherkes bilir ki, kaynak sıcaklığı arttıkça, bir güç santralininısıl verimi yani ısının elektriğe dönüştürülebilme oranı artar.Yüzde 10'un altında bir verim çok verimsiz bir elektriküretimi sistemine işaret ediyor gibi görünse de 200Csıcaklığındaki bir jeotermal kaynağın enerjisinin teorikolarak maksimum % 37'i elektriğe dönüştürülebilir. Yani üstlimit aslında % 100 değil sadece % 37'dir ve santralin verimibu % 37'lik üst limite göre değerlendirilmelidir. Böyle birdeğerlendirme ancak termodinamiğin ikinci yasa analizi ilemümkündür. İkinci yasa analizi, sistemin performansınıgerçekçi bir şekilde ortaya koyarken, performansı düşürennedenleri bulmamızı ve sayısal olarak ifade etmemizi sağlar.İkinci yasa analiz sonuçları yardımıyla sisteminperformansının arttırılma potansiyeli ve bunun hangimetotlarla gerçekleştirilebileceği ortaya konabilir.

Bu çalışmada jeotermal güç santrallerinin aynı zamandaekserji analizi olarak da bilinen ikinci yasa analizi farklıjeotermal çevrimleri içine alarak anlatılacak ve jeotermalkaynakların elektrik üretim potansiyelleri ortaya konacaktır.Enerji ve ekserji verim ifadeleri çıkarılarak örnekuygulamalar ele alınacaktır.

Çift akışkanlı (binary) jeotermal enerji santrallarınıntasarımına esas olan giriş verilerinin (dış hava sıcaklığı,jeotermal akışkanın termofiziksel özellikleri) seçimi veişletme sürecindeki değişimleri, bu santrallarınperformanslarını etkiler. Santralın ekonomik ve teknikfizibiltesini etkileyen tasarım giriş verilerinin seçiminde

titizliklikle durulmalıdır. İşletme sürecinde ise güvenli birişletme ve üretim gözlemi dışında söz konusu veriler (1)santral tasarım performansının testi, (2) santralın başlangıçperformansına göre değişimlerin gözlemi ile sistem arıza vebakım analizlerinin yapılması ve (3) sistem performansınıyükseltme çalışmalarının başarısının belirlenmesindereferans noktası oluşturmak amaçlarıyla belli periyotlardaölçülen bu büyüklükler ile ölçülen büyüklüklerdentüretilmiş büyüklükler gözlemin yanında bir veri tabanındasaklanmalıdır. Bu bildiride Salavatlı DORA-1 JeotermalSantralı'nda oluşturulan veri tabanına dayalı performanstestleri ve değerlendirmeleri sunulmuştur.

Konvansiyonel jeotermal elektrik santralları ile fosil yakıtlısantrallar arasındaki en önemli farklar; jeotermal santrallarınkapalı çevrim üzerinde çalışmamaları ile saf buharkullanmamalarıdır. Jeotermal buhar, santral veriminiolumsuz etkileyen yoğuşmayan gazlar içerir. Bu nedenlejeotermal elektrik santrallarının analizinde iki noktanındikkate alınması gerekir. Bunlardan biri hesaplamalarsırasında buhar içindeki yoğuşmayan gazların ihmaledilmemesi, diğeri ise ölü hal özelliklerinin prosestekiakışkan özelliklerine bağlı olarak değişmesidir.Kızıldere Jeotermal Santralı'nın termodinamikperformansına yoğuşmayan gazların etkisinin belirlenmesiiçin gerçekleştirilen bu parametrik çalışmada, bir diğerdeğişken ise türbin giriş sıcaklığıdır.%0-25 yoğuşmayan gaz oranı ve 140-250°C türbin girişsıcaklığı değişimleri için türbin girişindeki iş potansiyeli-ekserji, türbin iş üretimi, net iş üretimi ve türbin ekserjetikverim değişimleri incelenmiştir. Düşük sıcaklıklardayoğuşmayan gazların etkisinin yüksek sıcaklıklara göre dahafazla olduğu gözlenmiştir. Türbin giriş sıcaklığı arttıkça,ekserji kayıplarında yoğuşmayan gaz oranının etkisi dahabelirgin hale gelir. Düşük türbin giriş sıcaklıkları ve yüksekyoğuşmayan gaz oranlarında net iş üretimi çok düşüktür vebu kaynağın elektrik üretiminde kullanılıpkullanılamayacağına karar vermek için bir ekonomik analizgerektirir.

Bu çalışmada öncelikli olarak Kızıldere jeotermal santralıtüm elemanlarıyla birlikte tanıtılmaktadır. Daha sonra, busantralın geçmiş 23 yıllık performansı incelenmekte ve biröğrenme eğrisi çerçevesinde değerlendirilerek, planlama veişletme konusunda çıkarılan dersler takdim edilmektedir.Bundan sonra, santralde kullanılan buhar çevriminin basitolarak ekserjik analizi yapılarak, iki kademeli buhar türbini

23

23 23

JEOTERMAL GÜÇ SANTRALLERİNİN İKİNCİYASA ANALİZİ

JEOTERMAL SANTRALLARDAPERFORMANS GÖZLEMİ

YOĞUŞMAYAN GAZLARIN JEOTERMALSANTRAL PERFORMANSINA ETKİSİ:KIZILDERE JEOTERMAL SANTRALI

KIZILDERE JEOTERMAL SANTRALININ 23YILLIK PERFORMANSININ

DEĞERLENDİRİLMESİ

Mehmet KANOĞLU

Macit TOKSOY - Umran SERPEN

Niyazi AKSOY

Gülden GÖKÇEN

Nurdan YILDIRIM ÖZCAN

Umran SERPEN - Nebi TÜRKMEN


çevrimiyle karşılaştırılarak bir değerlendirme yapılmaktadır.Bunun yanında, 1970'te planlanan “binary çevriminin” birdeğerlendirmesi yapılarak sonuçlar çıkarılmakta, jeotermalakışkandan kaynaklanan ve kuyuların yanında yüzeydonanımlarında oluşan çökelme sorunu incelenerek,çözümleri rapor edilmektedir. Ayrıca, santralın ekonomisianaliz edilmekte ve değerlendirilmektedir.

Hava soğutmalı jeotermal enerji santrallarında, santralperformansı hava sıcaklığı ile ters orantılı olarak büyükoranda değişmektedir. Yıllık ortalama hava sıcaklığına göretasarımı yapılan santralda, dış hava sıcaklığı yıllık ortalamadış hava sıcaklığının üstüne çıktığında santral enerji üretimi,tasarım enerji üretiminin altına düşmektedir. Dış havasıcaklığının bu etkisini azaltmanın yöntemlerinden biri,santral kondenser giriş havası sıcaklığını buharlaştırmalısoğutma tekniği ile yaş termometre sıcaklığına yaklaştırmaktır.Bu çalışmada Salavatlı-Sultanhisar yöresinde kurulmuş çiftakışkanlı DORA 1 santralında kondenser hava giriş sıcaklığıbuharlaştırmalı (evaporative) soğutma ile düşürüldüğünde,yıllık enerji üretiminde sağlanabilecek artış teorik olarakincelenmiştir. Kondenser hava giriş sıcaklığının her 1 Cdüşürülmesi ile enerji üretimi yaklaşık olarak %1 artmaktadır.

Bu çalışmada; jeotermal santrallerde elektrik üretiminin anakaynağı olan akışkanın çıkış noktasından türbin girişinekadar olan güzergahta kullanılan taşıma ve güvenliktesisatları incelenmiştir. Her bir tesisat birimi için kısa bilgilerverilmekte olup uygulamalar, detayları, sahada karşılaşılanzorluklar derlenerek bir örnek çalışma oluşturulmuştur.Sonuçta; jeotermal elektrik santrallerinde akışkanıntaşınmasında kullanılan kuyu başı tesisatı, boru hatları,kondenstoplar, güvenlik tesisatlarını genel akademik veyerinde uygulama açısından inceleyen bir başvuru kaynağıelde edilmiştir.

Jeotermal santrallarda pompalar, jeotermal akışkanınüretilmesinde, üretilen akışkanın seperatördeayrıştırılmasından sonra sıvı fazın evaporatöre basılmasında,evaporatörden çıkan ısısı alınmış akışkanın geribasılmasında kullanılmaktadır. Ayrıca, kuyu içindekabuklaşmayı ve korozyonu önleyen inhibitör sisteminde vekondenserde yoğuşturulan ORC akışkanının ön ısıtıcı veevaporatöre basılmasında da pompalar kullanılmaktadır. Bu

bildiride kullanım yerlerine göre pompalarda arananözellikler anlatılmaya çalışılacaktır.

Bu çalışmada; bir jeotermal elektrik üretim tesisi üzerindekiproses kontrol ve otomasyon sistemleri kurulum esaslarıincelenmiştir. Bir jeotermal elektrik üretim tesisindeki tesisatalanları ve bu alanlar arasındaki teknolojik tesisat üzerindeuygulanabilecek olan temel otomasyon sistemlerinin tanımı;bu sistemlerin bir borulama ve enstrumantasyon diyagramıüzerinde gösterilmesi; sistem otomasyon mimarisiüzerinden uygulanabilecek proses kontrol ve otomasyonesasları açıklanmaktadır.

Sürdürülebilir enerji türü olarak jeotermal kaynaklardanelektrik üretimi Ülkemizde gün güne yaygınlaşmaktadır.Jeotermal sahalarda santral yeri seçimi jeoloji, makine,elektrik, inşaat ve mimar meslek bilgilerinin sentezi ileolmalıdır. Jeotermal sahanın üretim / geri-basım (re-enjeksiyon) işletme modellemesi kesinleştiğinde, üretilecekenerji miktarı ile santral yerine bağlı olarak değişecekyardımcı servis güçleri hesaplanabilir. O halde jeotermalsantral yer seçimi, yardımcı servis güçlerinin minimizeedilmesi, jeotermal akışkanın taşınması, geri-basım hattınınborulanması, ulusal sisteme yakınlık ve elektrik gücüiletiminin optimizasyonu ile kararlaştırılmalıdır.50 MVA' dan büyük jeotermal santraların 154 kV luksisteme bağlanması gereklidir. 1÷15 MW gücündekiSantralar en yakın ulusal dağıtım hattı ya da DağıtımMerkezlerine (DM), 15÷50 MW diliminde TEİAŞ 154/34,5kV Trafo Merkezlerine (TM) bağlanmalıdır. Jeotermal Santralbarasına doğrudan bağlı yük olmadığında Santral AdaModunda çalışmamalı, sadece şebeke ile paralelçalışabilmelidir. Bu nedenle de “TEİAŞ/TEDAŞ Üretim FideriKriterleri”ne bağlı olmamalıdır.

Jeotermal enerji kaynağının üretim değerlerine göretasarlanan elektrik santrali kesintisiz üretim esasına göreişletilir. Santralin işletimi sırasında, elde edilen verilerkaydedilmekte ve değerlendirilmekte, santral tasarımdeğerleri ile belirlenmiş performansına uygun çalışmasısağlanmaktadır. Bu bağlamda santralin kesintisiz elektriküretimi ve optimum işletme koşullarının sağlanması içinperiyodik kontrol ve bakım programları uygulamakzorunludur. Bu bildiride Dora1 jeotermal elektrik santralininişletilmesi anlatılmıştır.

DORA-1 JEOTERMAL ENERJİ SANTRALINDADIŞ SICAKLIĞA GÖRE PERFORMANS

DEĞİŞİMİ

JEOTERMAL SANTRALLARIN AKIŞKANTOPLAMA, TAŞIMA ve GÜVENLİK

TESİSATLARI

JEOTERMAL SANTRALLARDA POMPAUYGULAMALARI

JEOTERMAL ELEKTRİK SANTRALİ PROSESKONTROL VE OTOMASYON SİSTEMİ

ESASLARI

JEOTERMAL SAHALARDA SANTRAL YERİSEÇİMİ ULUSAL ELEKTRİK DAĞITIM

SİSTEMİNE BAĞLANTI

JEOTERMAL SANTRALLERİN İŞLETİLMESİ

Macit TOKSOY - Umran SERPEN

Niyazi AKSOY

Cihan ÇANAKÇI - Cankır Kurd ÖZDEMİR

A. Özden ERTÖZ

Arif SÖYLEM

Muammer ARGÜN

Fasih KUTLUAY

Sabri Serkan SAYGILI

º


JEOTERMAL SANTRALLARDAPERFORMANS GÖZLEMİ İÇİN VERİTABANIGELİŞTİRİLMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

İÇİN BİR PROGRAM : “GEOPERFORM”

JEOTERMAL ELEKTRİK ÜRETİMİNİN SOSYO-EKONOMİK ETKİLERİ: KIZILDERE

JEOTERMAL SAHASI

JEOTERMAL GÜÇ EKONOMİSİ: GENEL BAKIŞ

JEOTERMAL KAYNAĞA DAYALI ELEKTRİKÜRETİMİNE İLİŞKİN YASAL DÜZENLEME VE

DESTEKLER

Gökhan GÜLGEZEN - Emin Can SUMER

Sıtkı AYTAÇ - Macit TOKSOY

A. Kıvanç KUTLUCA - Gülden GÖKÇEN

Adil Caner ŞENER - Niyazi AKSOY

Saffet DURAK

Jeotermal elektrik santrallarında, santral performansınınsürekli değişiminin izlenmesi, performansı etkileyen yerelparametrelerin değişiminin takip edilmesi için belirliaralıklarda işletme parametrelerin kaydedilmesi ve budeğerlerle analizlerin yapılması gerekmektedir. Havasıcaklığı gibi performansı etkileyen parametrelerin günlükdeğişimleri göz önüne alındığında söz konusu parametre-lerin en az saatlik (hassas test amaçlı olarak daha kısa süreli)periyodlarda kaydedilmesi ve uygun bir yapıda kullanıcıyasunulması gerekmektedir. Takip edilecek parametrelerinsayısı ve kayıt periyodları göz önüne alındığında, sözkonusu işlemler için uygun bir veritabanının ve analizyazılımının geliştirilmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.Bu çalışmada jeotermal santral işletmelerinde anlık olarakgözlenen işletme parametrelerinin (jeotermal akışkansıcaklığı, basıncı, debisi, hava sıcaklığı, üretilen güç, vs)belirli periyodlarda kaydedilmesi ile bir veritabanıoluşturulması, bu veritabanına internet üzerinden erişimsağlanarak istenilen periyodlarda çeşitli performans vedeğişim analizleri yapabilecek bir JAVA uygulama yazılımı(GEOPERFORM) geliştirilmiştir.

Jeotermal santralde ağ sunucusu üzerinde çalışan program,sistem yöneticisine merkezi veritabanına veri girme imkanıverir. Ağ sunucusu istasyondaki veritabanına uzaktan erişimisağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Aynı program yerelkullanıcıların bilgisayarlarında da kullanılabilir. Kullanıcılarveri girme, güncelleme, silme, önceden tanımlanmışkısıtlamalarla verileri görüntüleme (grafiklerle değişimlerinincelenmesi) ve performans analizleri yapabilecekleri yerelveritabanlarına sahiptirler. Kullanıcılar yerel veritabanlarınıistasyondaki merkezi veritabanına internet yoluylabağlanarak güncel hale getirebilirler. Bu bildiri de geliştirilenyazılımın (GEOPERFORM) özellikleri, yetenekleri veyapılabilecek analizler örneklenerek sunulacaktır.

Disiplinlerarası bir çalışma alanı olan jeotermal enerjiuygulamalarının çevresel etkilerinin incelenmesi, toplum iledoğrudan ilişkili olan çevre konularındaki bilincin artırılmasıaçısından önemlidir. Özellikle jeotermal bölgesel ısıtmasistemleri; yaşam alanlarındaki kuyular, dağıtım sistemi, ısımerkezi ve konut ısıtma sistemleri ile doğrudan toplum ileiçiçe geliştirilen, proje uygulama ve kullanım sırasındaortaya çıkan problemlerin doğrudan kullanıcılara yansıdığıbir uygulamadır. Bu nedenle bu kaynağın kullanımıkonusunda gerekli toplumsal uzgörü, teknik konuların

yanısıra çevresel etkiler konusunda da halkınbilinçlendirilmesi ile sağlanabilir.Jeotermal uygulamaların sosyo-ekonomik etkileri, kimyasal,biyolojik ve fiziksel etkileri başlıkları ile beraber çevreseletkiler ana teması içinde yer alır. Herhangi bir jeotermalprojenin karar, planlama ve yönetim aşamalarında sosyalkonuların da gözönünde bulundurulması, uluslararasıanlaşmalar, protokoller, yasalar ve uluslararası finanskuruluşlarının getirdiği bir zorunluluktur. Çevresel etkideğerlendirme çalışmalarında sosyoekonomikparametrelerin de ölçülmesine ihtiyaç duyulur.Bu çalışmada, Kızıldere Jeotermal Sahası ile Türkiye'nin ilkjeotermal santralı olan Kızıldere Jeotermal Santralı'nınbulunduğu bölge ve yöre halkı üzerindeki sosyo-ekonomiketkileri incelenmiştir.

Bu makalede jeotermal güç santrallerinin ekonomisi ve ülkeekonomisine katkıları tartışılmaktadır. Çalışmada jeotermalbirim maliyet analizi kavramı okuyucuya tanıştırılmakta vetemsili bir jeotermal enerji santralının maliyet analiziyapılmaktadır. Bunlara ilave olarak jeotermal güç üretimsistemlerinin değer analizi tartışılmış ve tipik bir jeotermalkaynağın değer analizi özeti sunulmuştur. Jeotermalenerjinin ticari net değeri ve ülke ekonomisinesağlayabileceği katkı hesaplanmıştır. Çalışmanın genel amacıokuyucuya jeotermal güç üretiminde birim maliyet ve değeranalizi kavramlarını tanıtmaktır. Çalışmada varsayılan temsiliproje değerlerinin ve finansman yapısının Türkiye şartlarınauygun olmasına dikkat edilmiştir.

Yıllarca 1926 tarihli ve 927 sayılı”

kapsamında yürütülmeye çalışılan, 1983 yılında 6309 sayılıMaden Kanunu ile maden kanunu kapsamına alınan, ancak1985 yılında 3213 sayılı Maden Kanunu ile tekrarkapsamdan çıkarılan ve 927 sayılı kanun hükümleri saklıtutulan, 2004 yılında yasalaşan 5177 sayılı “

” ile özel sektörün de jeotermal arama faaliyetinekatılması sağlanan jeotermal faaliyetler, 03/06/2007tarihinde kabul edilen ve 13/06/2007 tarihli ResmiGazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5686 sayılı“ ” ileyıllardır beklenen düzenlemeye kavuşmuştur.Jeotermal kaynağa dayalı elektrik üretimi faaliyeti için, 2001yılında yasalaşan 4628 sayılı “ ” ve“ ” kapsamında EnerjiPiyasası Düzenleme Kurumundan (EPDK) lisans alınmasıgerekmektedir [1],[2].Jeotermal kaynaklardan elektrik üretimi 2005 tarih ve 5346sayılı “

“Sıcak ve Soğuk MadenSularının İstismarı ile Kaplıcalar Tesisatı Hakkında Kanun

MadenKanununda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkinKanun

Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu

Elektrik Piyasası KanunuElektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi


Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun” hükümleriçerçevesinde desteklenmektedir. Ülkemizdeki jeotermalkaynakların büyük bir kısmının orta entalpili sahalar olduğugöz önüne alındığında, elektrik üretiminin yanı sıradoğrudan kullanımını da destekleyecek mekanizmaların

oluşturulması gerektiği düşünülmektedir.Bu çalışmada; jeotermal kaynaklardan elektrik üretimi içinizlenmesi gereken mevzuat ile jeotermal kaynaklardanelektrik üretimi konusundaki destek mekanizmalarıincelenmektedir.


DOĞAL GENEL BİLGİLER

DOĞAL GAZ UYGULAMALARI

KONUT ISITMADA KONFOR KONTROL VEENERJİ TASARRUFU

YAKMADA ELEKTRONİK DONANIM VEEMNİYET SİSTEMLERİ

KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ VEEMİSYONLAR

YÜKSEK KAPASİTELİ ENDÜSTRİYEL TİPBRÜLÖRLER

Duran ÖNDER

Duran ÖNDER

Duran ÖNDER

Martin MEYERJOHANN

Haluk SÖZER

Abdullah BİLGİN

Ahmet AKÇAOĞLU

Doğal Gazın Tanımı, Türkiye'de Dağılımı, Tarihçe, KimyasalYapı, Fiziksel Değerler, Türkiye'de Mevcut ve ProgramlananDoğalgaz Dağıtımı, Yeni Dağıtım Şirketleri.

Sanayi ve ticari işletmeler tanımı, tek ve çok bölgeli sanayifırınları uygulamaları.

Konutlarda ısıtma sistemleri ve enerji tasarrufu.

Emniyetli gaz yakma için kullanılması gereken elektronikdonanımlar ve özellikleri

Kazanlarda enerji verimliliği, yanmanın mükemmelliğine veyanma sonucu açığa çıkan ısı enerjisinin kazan içindekiakışkana transfer oranına, baca gazı emisyonları ise yineyanmanın kalitesine, ocak ve brülör tasarımına, ayrıcakullanılan yakıt içerisindeki kirleticilere bağlı olmaktadır. Bunedenle, işletme döneminde, kazanlarda termik veriminsürekli olarak yüksek tutulabilmesi ve emisyonların kontroledilebilmesi için baca gazı analizörleri yardımıyla, bacagazı bileşenlerinin sürekli veya peryodik olarak izlenmesive yanmaya etki eden parametrelere zamanında müdahaleedilmesi, ayrıca brülörlerin duruş zamanlarında kazanlarınneden olduğu iç soğuma kayıplarının minimize edilmesiönemli olmaktadır.

Bu çalışmada, kazanların verimli işletilebilmesini teminen,baca gazı analizlerinin irdelenerek brülörlerde alınması

gereken önlemler, kazanlarda iç soğumaya neden olanfaktörler ile yakıt ve yakıcılardan kaynaklanan emisyonlarkonusunda, somut baca gazı analiz örneklerinden deyararlanılarak mekanik tesisat tasarımcılarına, uygulayıcılarave işletmecilere bazı mesajlar verilmeye çalışılmaktadır.

İnsanların ekonomi ve çevreye önem verdiği, vermekzorunda olduğu bir yüzyılda yaşamaktayız.

Sektörler kendi dallarında ekonomik olabilmek, rekabetedebilmek ve ayakta kalmak, çevreye zarar vermedenfaaliyetlerini yürütebilmek için önemli gayretler sarf etmekzorundadırlar.

Küçük tasarruflar yapabilmek ve çevreye daha az zararvermek için masraflı birçok araştırmalar yapılmaktadır. Isısektöründe tasarrufun ana unsuru ENERJİ, YAKITTIR.

Her durumda gerektiği kadar ısı üretmek, yani gerekli yakıtmiktarını yine gerekli miktarda hava ile karıştırarak vesürekli yüksek verimde yakmak, bu arada baca gazıemisyon değerlerini de standartlarca belirlenmişmertebelerde tutmak ana hedeftir.

Bugün uzun araştırmalar neticesinde geliştirilmiş olanmekanik düzeneklerle yüke bağlı yakıt/hava karışımısağlanarak uygun ve ekonomik yanmaya ulaşılmıştır. Ancakher sektörde olduğu gibi sürekli ucuzlayarak buna karşınkabiliyetleri ve sağladıkları kontrol imkanı ve hassasiyetlerisürekli artarak ortaya çıkan elektronik cihazlarsektörümüzde de yerlerini almaktadırlar.

Brülörlerin görevi, yanmayı sağlayacak yakıt ile havayı

teskon 2007 “SANAYİDE VE KONUTLARDADOĞAL GAZ SEMİNERİ”


karıştırmak ve bu karışımı emniyetli ve problemsiz birşekilde yakmaktır.Endüstriyel brülörler yapısı, kullanım yerlerine (ısıtma,proses) ve seçilen yakıtın fiziki ve kimyasal özelliklerinebağlı olarak değişiklikler göstermektedir.Brülörler seçilenyakıtın,Isıl değeri, Brülöre iletim basıncı, Yoğunluk oranı, Havaihtiyacı, Kimyasal kompozisyonu dikkate alınarak üretilirler.Lanslı, bek, basınçla püskürtmeli, rotatif, atmosferik, çokyakıtlı gibi değişik isimlerle anılan brülörler esas itibariyleiki ana grupta toplanırlar:1. Atmosferik (Fansız) Brülörler2. Fanlı Brülörler

a) Fanı brülör gövdesinde entegre tiplerb) Fanı brülör gövdesinden ayrı olan brülörler

Burada genelde endüstriyel yüksek kapasiteli, ısı santral-lerinde özellikle skoç tipi-üç geçişli-silindirik kazanlarda ısıüretiminde kullanılan, sıvı yakıtta rotatif, fanı brülörgövdesinden ayrı olan brülörlerin yapısı, değişik yakıtlarda(sıvı-gaz) kullanım şekilleri, avantajları açıklanacaktır.Modern bir sıvı yakıtta rotatif, fanlı ve fanı brülör gövdesin-den ayrı brülör esas olarak şu kısımlardan oluşmaktadır.1. Hava Sandığı ve Kanalı, Hava Klapesi2. Brülör Gövdesi3. Kontrol Sistemi

Yakıt/Hava Karışım Düzeni, Beyin, Alev Algılayıcılar,Genel Kontrol Elemanları (Emniyet Zinciri), Kontrol Tablosu4- Yanma Havası Vantilatörü5- Yakıt Armatürleri

Sanayide kullanılan yakıcılar yüksek sıcaklığa dayanıklı veçok sayıda bir arada birbirine bağlanabilir nitelikteolmalıdırlar.

E

�

SANAYİ BRÜLÖRLERİ, BEKLERİ, KULLANIMYERLERİ

BACALAR

BASINÇ DÜŞÜRME VE EMNİYET İSTASYONUCİHAZLARI SİSTEMLERİ

SANAYİ TESİSLERİNDE EMNİYETDONANIMLARI

BİREYSEL VE MERKEZİ ISITMASİSTEMLERİNİN TANITIMI VE

KARŞILAŞTIRILMASI

GAZLA ÇALIŞAN RADYANT ISITICILARINAVANTAJLARI VE PROJELENDİRME

DETAYLARIKarsten NOESKE

Ethem ULUDAĞ

Sultan ÖRENAY

H.Cemal HÜSEYİN

Ahmet TÜRKERİ

Kerem ÜNLÜ

1. Bacaların Yapısı ve Özellikleri2. Uygun baca kuralları ve Öneriler3. Yanlış Baca Uygulamaları ve Sonuçları4. Ankara'da Baca zehirlenmeleri ve ölüm vakaları

Basınç Düşürme ve Gaz Emniyet Hattı, Küresel Vana, Filtre,Regülatör, Emniyet Kapama Ventili, Emniyet Firar Ventili,Manometre, Prezostat, Manyetik Ventil gibi cihazlarıntanımı ve seçimi.

Sanayi tesislerinde kullanılacak emniyet sistemleri TS-EN746-2' de tarif edilmiştir.

Bu çalışmada bireysel ve merkezi sistemlerin tanıtımıyapılarak ilk yatırım, enerji tasarrufu ve işletme ekonomisiaçısından karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla boylerlimerkezi ısıtma sistemi ile kombili bireysel ısıtma sistemleriilk yatırım maliyeti, işletme giderleri, amortisman giderleri,diğer giderler ve yıllık toplam maliyet kriterleri dikkatealınarak değerlendirilmişlerdir. Elde edilen sonuçlar birtablo halinde verilmiş ve irdelenmiştir.

ndüstriyel ve Ticari tesislerde mekân yüksekliği arttıkçakonveksiyonla ısıtma yapmak zorlaşmaktadır. Bu durumyatırım ve isletme maliyetlerinin artmasına neden olur.1950'li yıllardan beri dünyada özellikle endüstriyel ve ticaritesislerde kendisine uygulama alanı bulan Radyant ısıtmasistemleri, 1990'ların basından beri ülkemizde dekullanılmaktadır. Radyant ısıtma sistemlerinde prensipgeleneksel ısıtma sistemlerine göre farklıdır. Gelenekselısıtıcılarda ısı transferi “tasınım(konveksiyon)” vasıtasıylayapılarak ortam havası belirli bir sıcaklığa getirilmeksuretiyle ısıl konfor arttırılır. Buna karsın radyant ısıtıcılar iseısı transferinin diğer bir tipi olan “ısınım” yaymak suretiylecisimleri ısıtırlar. Kapalı mekânlardaki Radyant ısıtma sistemuygulamalarında da öncelikle ısınım etkisi hissedilir vebilahare mekândaki hava ısınan cisimlerden tasınımvasıtasıyla aldığı enerji ile ısınır. Konvansiyonel üflemelisistemlere göre birçok avantaj getiren bu sistemler özellikleönce yatırım ve daha sonra da isletme maliyetlerindeönemli tasarruf sağlarlar.Bu çalışmada Gazla Çalışan Radyant Isıtıcı tipleri,projelendirme esasları, avantajları ve uygulama örnekleriirdelenecektir.

YAKMA YÖNETİM VE BRÜLÖR KONTROLSİSTEMLERİ

Serdar HIZIROĞLUBu seminerde, mikroişlemci kontrollu tam elektronik“Yakma Yönetim ve Brülör Kontrol Sistemi”ni oluşturan anakontrol ünitesi, servo motorlar, hava/yakıt/basınç/sıcaklıksensörleri, fotoseller, yakıt klape/ventilleri, hız kontrol vebaca gazı analiz cihazları hakkında detaylı bilgi verilerek,tipik bir uygulama üzerinde sistemin genel çalışmaprensipleri ve avantajları anlatılacaktır.Ayrıca, sistemin bilgisayar ve PLC-SCADA sistemleriyle

haberleşmesini sağlayan “Haberleşme Arabirim Ünitesi”nintemel özelliklerinden bahsedilecektir.


teskon 2007 KURSLAR

TEMİZ BUHAR KURSUKurs Yöneticisi:

ISI DEĞİŞTİRİCİLERİNDEN KONDENSTAHLİYESİ KURSU

Kurs Yöneticisi:Konuşmacı:

TOMATİK YAĞMURLAMA (SPRINKLER)SİSTEMLERİNİN TASARIMI VE

UYGULAMALARI KURSU

Cafer ÜNLÜ

Cafer ÜnlüDilşad Baysan ÇOLAK

Konu alt başlıkları

Temiz buhar nedir?

Üretimi

Dağıtımı

Kondens tahliyesi

Temiz buhar cihazları

Gıda maddelerinin pişirilmesinde, gıda ve içecek kaplarınınsterilizasyonunda, hastanelerde ve ilaç endüstrisinde temizbuhar kullanılmalıdır.

Temiz buhar; üretim yöntemine, kullanılan ham suyunkalitesine bağlı olarak oldukça geniş bir buhar kalitesinitanımlar. Temel olarak üç türü vardır.

Bunlar;

Filtre edilmiş buhar

Temiz buhar

Saf buhar

Temiz buharın kuruluk oranı, içerisinde bulunabilecekpartiküller ve kimyasallar kullanım yerine göre önem taşır.

Temiz buhar sistemlerinde,buhar dağıtımı ve kondenstahliyesinin tasarımı biyolojik kirlenme olasılığını ortadankaldıracak şekilde yapılmalıdır. Buhar cihazlarınınkonstrüksiyonu ve malzeme yapısı seçiminde korozyon vebakteri üreme riski dikkate alınmalıdır.

Temiz buhar sistemlerinde basınç düşürme ve sıcaklıkkontrolü uygun cihazlarla yapılmalıdır. Kontrol vanalarıhijyene uygun seçilmelidir.

Gıda ve sağlık kuruluşlarının direktifleriyle önümüzdekiyıllarda kullanımı zorunlu hale gelecek olan temiz buhar,üretiminden dağıtımına ve kullanılacak cihazlara kadarayrıntılarıyla anlatılacaktır.

Konu alt başlıkları

Isı değiştiricilerinden kondens tahliyesi.

Yaşanan sorunlar ve nedenleri

Sorunların verimliliğe etkisi

Isı yükü, ısı değiştirici ve buhar ihtiyacı arasındaki ilişki.

Sorunların oluşmaması için alınabilecek önlemler.

Buhar kullanılan endüstriyel tesislerin, otel ve hastanelerinhemen hemen tamamında, ısıtıcı akışkan olarak buharınkullanıldığı ısı değiştiricileri vardır. Isıtılacak akışkan tesisleregöre değişiklik gösterebilir, basınçlı hava, su, kimyasalmadde, gıda vb. Tüm ısı değiştiricilerin ortak özelliğisıcaklık kontrolü yapılmasıdır. Isı değiştiricilerde sıcaklığın

oransal kontrol edildiği durumlarda, sistem dizaynına dabağlı olarak kondensin tahliye edilememesi durumu sözkonusudur ve ülkemizdeki işletmelerin %90'ında bu sorunyaşanmaktadır.Kondensin tahliye edilemediği bu durum “Kilitlenme” Stallolarak adlandırılır. Kilitlenmenin gerçekleştiği yükyüzdesine bağlı olarak, proses verimsiz çalışır, ürün veyasistem elemanları hasar görür.Endüstriyel tesislerde, proses haricinde sadece mahalısıtılmasında veya kullanım için ihtiyaç duyulan sıcak suyunhazırlanmasında en az 2 adet ısı değiştiricisininkullanılmaktadır. Ülkemizde buhar kullanan endüstriyeltesis, otel ve hastanelerin sayısı düşünüldüğünde probleminboyutu anlaşılacaktır. Proses veriminin arttırılmasınınyanısıra sistem elemanlarında hasarların önlenmesiişletmelere tasarruf sağlayacaktır.Kilitlenme durumunun oluşma sebebi, kilitlenmeninolacağı yük yüzdesinin belirlenmesi ve kilitlenmeninönlenmesi için alınabilecek tedbirler detaylı olarakanlatılacaktır.

Yangın yönetmeliğine göre zorunlu olan, yapılarınyangından korunması için tesis edilecek otomatikyağmurlama (sprinkler) sisteminin tipleri, tasarımın kriterlerive hidrolik hesaplama yöntemi konularının aktarılması.

Binaların Yangından Korunması HakkındaYönetmelik gereği;

yağmurlama sistemi zorunlu olan yapılar,yağmurlama başlık tipleri ve özellikleri,yağmurlama başlıklarının ısıl duyarlılığı,yağmurlama sistemin tipleri,yağmurlama başlıkları koruma alanlarının tespiti,yaklaşık su ihtiyacı tespiti,yağmurlama sistemleri tasarım esasları

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

��

�

�

�

�

�

�

1-

2-

Amaç:

İçerik:

O

Kurs Yöneticisi: Kazım BECEREN


�

�

�

�

�

�

hidrolik hesap yöntemi

Yukarıda bahsi geçen konular PPT sunum olarakekrana aktarılarak anlatım gerçekleştirilecek vekatılımcıların soruları ile kursa katkısı sağlanacaktır.

Giriş

Nemli havanın tanımı ve bileşenleri

Nem, sıcaklık, konfor ve iç hava kalitesi

Nemli havanın termodinamik tanımları

Kuru termometre sıcaklığıYaş termometre sıcaklığıOransal nem d. Mutlak nemÇiğ noktası sıcaklığıÖzgül hacim ve ağırlıkDuyulur ısı faktörüEntalpi

Nemli hava diyagramı ve kullanımına ait ön bilgiler

Nokta işaretlenmesiYaz kış konfor şartlarının girilmesiYaz kış dış hava şartlarının girilmesiKarışım havası noktası oluşturulmasıSHF tanımları ve çizimleriKaydırma yapılması

Temel uygulamaların gösterimi ve hesaplama kriterleri

Duyulur ısıtmaDuyulur soğutmaToplam soğutmaEvaporatif soğutma pulverize nemlendirme

Sıcak su ile

Soğuk su ile

Oda sıcaklığında su ile

Buharlı nemlendirmeSıcak buhar ileSoğuk buhar ileNem alma

Yoğuşturma ile

Desikkant ile

Değişik proses çözümleri

Bir ısıtma prosesi tanımı, kapasitelendirilmesi ve ısıtıcıeşanjörün seçimi

Bir soğutma prosesi tanımı, kapasitelendirilmesi vesoğutma eşanjörü seçimi

Karışım havalı bir uygulamada dış hava yükü hesabı veenerji geri kazanımı

Isı geri kazanımı ve enerji geri kazanımınınayrıştırılması

Yoğuşturmalı bir nem sağma prosesi tanımı vekapasitelendirilmesi

Bir desikkant nem çekme prosesinin tanımı vekapasitelendirilmesi

Kombine bir kurutma prosesi tanımı vekapasitelendirilmesi

Bir evaporatif nemlendirme prosesinin tanımı vekapasitelendirilmesi

Sorulara yanıtlar ve kapanış

Soğutmanın tarihçesi ve temel prensipler

Buhar sıkıştırmalı soğutma çevriminin genel ilkeleri,pistonlu kompresörde emme ve basma kayıpları, hacimselverim

Soğutma çevriminin basınç-entalpi (P-h) diyagramındaanaliziKondenzasyon (yoğuşma) sıcaklığının yükselmesinin etkisiEvaporasyon (buharlaşma) sıcaklığının azalmasının etkisiYoğuşturucu çıkışı kompresör arasında ısı değiştirgecikullanmanın etkisi

Konvensiyonel soğutma çevrimleri

Genleşme Vanası kullanılan sistemlerFlatörlü sistemlerÇoklu evaporatörlü sistemlerParalel kompresör uygulamasıKademeli SıkıştırmaFarklı gazlar kullanılan kaskat sistemler

Soğutma Çevrimi Elemanları

Kompresörler / Kondenserler / Basınç düşürücüelemanlar / Evaporatörler / Yardımcı aksam veaksesuarlar

Diğer Soğutma Sistemleri

Soğutucu akışkanlar

Yağlama Yağları

Isıtmada Sistem Çeşitleri ve SeçimiIsıl KonforMimar Tesisat Mühendisi İlişkisi ve Isıtma TesisatınınProjelendirilmesiIsı Kaybı Hesabı

Isı Geçiş ŞekilleriIsı Kaybı Hesabı Çizelgesinin Doldurulması

Yapı Bileşenleri SütunuAlan Hesabı SütunuIsı Kaybı Hesabı SütunuArtırımlar SütunuToplam Isı İhtiyacı Sütunu

- İletim ve Taşınımla Artırımlı Isı Kaybı- Sızıntıyla Isı Kaybı- Toplam Isı Kayıpları

Yöntem:

1.2.3.4.

a.b.c.e.f.g.h.

5.a.b.c.d.e.f.

6.a.b.c.d.

i.ii.iii.

e.f.g.h.

iv.v.

7.a.

b.

c.

d.

e.

f.

g.

h.

8.

1.2.

3.

4.

5.

6.7.8.

1.2.3.4.5.

A-B-

TEMEL VE UYGULAMALI PSİKROMETRİKURSU

Kurs Yöneticisi:SOĞUTMA SİSTEMLERİNİN TASARIM

ESASLARI KURSUKurs Yöneticisi:

KALORİFER TESİSATI HESABI VEUYGULAMALI ÖRNEK KURSU

Kurs Yöneticisi:Konuşmacılar:

A. Müjdat ŞAHANNuri ÖZKOL

T. Hikmet KARAKOÇT. Hikmet KARAKOÇ,

Abdullah BİLGİN


C-6.

A.B.

7.A.

B.8.9.10.

A.B.

11.A.B.

Ege Üniversitesi'ne Gidiş:

AMAÇ:

KURS İÇERİĞİ:

METOD:

KURS İÇERİĞİ1.2.3.4.5.6.

7.

8.A.B.9.10.

Isı Kaybı Hesabına ÖrnekIsıtıcı Hesabının Yapılması ve Sistem Seçimi

Isıtıcı Sayısının BelirlenmesiRadyatörlerin Yerleştirilmesi

Sıcak Sulu Sistemde Boru Çapı Hesabının YapılmasıHesap Yöntemi

Ana Boru Hattının HesabıDolaşım Pompası Hesabı

Boru Çapı Hesabına Bir ÖrnekKazan ve Kazan DairesiBacalar

Genleşme Deposu ve Güvenlik Borularının HesabıAçık Tip Genleşme DeposuKapalı Tip Genleşme Deposu

Isıtma Tesisatı Projelendirilmesi ve Örnek Bib HesapIsıtma Tesisatı ProjelendirilmesiIsıtma Tesisatı Projelendirilmesine İlişkin Örnek Bir

Hesap

Isı Pompalarının Genel Tanıtımı ve Gaz-Tahrikli IsıPompaları ve Kurutucusu / Arif HEPBAŞLI

Yer Kaynaklı ve Su Çevrimli Isı Pompaları Tanıtımı veUygulamaları / Beyhan ŞEN

Yer Kaynaklı Isı Pompalarında Toprak Isı DeğiştiricisininTasarımı / Hüseyin GÜNERHAN

Yer Kaynaklı Isı Pompası Deniz Uygulamaları / KorhanALTINKAYA

Hava-Kaynaklı Isı Pompalarının Kullanıldığı Villaİklimlendirme Sistemi / Erkut BEŞER

Isı Pompalı Kurutucuların Endüstriyel Uygulaması / AliGÜNGÖR

Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi MakinaMühendisliği Bölümü Termodinamik Laboratuarı Gezisi

Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi MakinaMühendisliği Bölümü

Termodinamik Laboratuarı Gezisi

(Mevcut Kurulmuş Endüstriyel Tip Isı Pompalı Kurutucu veKurs Sürecinde Kurulumu Bitmesi Planlanan

Gaz Tahrikli Isı Pompalı Kurutma Sisteminin (Gaz Tahrikli IsıPompası çalışmakta olup, kurutucu entegrasyonusürmektedir) Gezilmesi ve Uygulama

Proje yönetimi temel kavramlarının ve çağdaş yaklaşımların

aktarılması

Proje yönetim kavramlarına tarihsel perspektiftenyaklaşım;maliyet, süre, kalite, iletişimkavramlarının irdelenmesi, proje yönetim sistemleri veolgunluk seviyeleri, takım çalışması, proje liderliği.

Kurs bir atölye çalışması şeklinde interaktif olarakdüzenlenecektir.Bu çerçevede katılımcıların 3-5 kişilik takımlar halindeörnek olaylar üzerinde çalışma yapmaları sağlanacaktır.

Bu kurs tüm tesisat mühendislerine, ayrıca yeni ve gençgenç tasarımcılar ile becerilerini tazelemek isteyendeneyimli tasarımcılara fayda sağlayacaktır.

Suyun ÖzellikleriBernoulli Eşitliği ve Sıhhi Tesisatta KullanılmasıSu AkışıSıhhi Tesisat: Hidroliğin Pratik UygulamasıSıhhi Tesisat Akış Problemleri ÖrnekleriSıhhi Tesisat Üniteleri: Sıhhi tesisat ünitesi montajında ilk

elden deneyim. Bu bölümde standart sıhhi tesisat birimiçeşitlerini ve düzgün bir şekilde monte etmek içingereken prensipleri kapsayacaktır. İster montaj teknikbilgilerinizi tazeleyin, isterseniz bir sıhhi tesisat birimimonte etmeyi ilk defa öğrenin bu bölüm katılımcıyadüzgün monte edilmiş bir sıhhi tesisat biriminin emniyet,sağlıklı ve düzgün çalışan sistemler açısından öneminiaktararak fayda sağlayacaktır. Katılımcı ayrıca buseminerden sıhhi tesisat birimini montaj amacıylamalzemelerle veya prosedürlerle çalışırken alınmasıgereken önemli tedbirleri öğrenecektir.

Temiz Su Borularının Boyutlandırılması: Bu bölüm konuttipi sıcak ve soğuk su sistemi tasarlarken ne dâhil edilmişseonları içerecektir. Katılımcılar bir bina sisteminde suborularını nasıl boyutlandırılacağını öğrenecektir. Su sayacıtürleri, nerelerde kullanılacağı, hangi büyüklükte olacağıhakkında bilgiler seminere dâhildir. Oturum boyuncakatılımcılar bir binanın su servisi bileşenleri ana şebekeborusu, bina ana su borusu, geri akış önleyiciler, su arıtımı,yardımcı pompalar ve vanalar hakkında bilgi sahibiolacaklardır.

Temiz Su Tesisatı Proje Tasarım ÖrnekleriKonutBüyük BinalarSıcak Su İhtiyacının Tespiti ve Örnek Bir Yapı

Pis Su Drenaj Mühendislik Projelendirme Hesapları:Katılımcılar pis su ve havalık sistemi tasarımı hakkında

�

�

�

�

�

�

�

�

ISI POMPALARININ KONUTSAL VEENDÜSTRİYEL UYGULAMALARI KURSU


PROJE YÖNETİMİNDE ÇAĞDAŞYAKLAŞIMLAR KURSU

TEMEL SIHHİ TESİSAT TEKNOLOJİSİKURSU

Koordinatör:Konuşmacılar:

Arif HEPBAŞLIAli GÜNGÖR,

Hüseyin GÜNERHAN, Beyhan ŞEN,Erkut BEŞER, Arif HEPBAŞLI

Ömer KANTAROĞLUHikmet KARAKOÇ,

Abdullah BİLGİN, Ömer KANTAROĞLU

Kurs Yöneticisi: H.Murat GÜNAYDIN


temel bilgi kazanacaklardır. Tanımlar, terminoloji,malzemeler, montaj ve temel bir sisteme ait örnek plankapsanacaktır. Oturum boyunca kazanılan bilgi tasa-rımcıya, özel atık ve pompa sistemi gibi daha komplekssistemleri nasıl tasarlayacağını anlamak için kodlardan dahafazla kriter araştırma yeteneği kazandıracaktır.

Örnek Pis Su Proje TasarımıKonut

Yüksek Binalar

Pis Su Havalandırma Borularının Hesabı

Yağmur Suyu Tasarımı ve Örnek Bir Çizim: İç ve dışsıhhi tesisat sistemi yerel yağmur suyu idare gerekliliklerineuygun olarak temel bir rol oynar. Sıhhi tesisat mühendislerive onların tasarım firmaları müşterileri için iyi tasarlanmışbir sıhhi tesisat sisteminin değerini içeren yanıtlarsağlamalılardır. Örnek olarak EN normuna göre bir çatınınyağmur suyu sistemi incelenecektir.Bu bölüm sıhhi tesisat sisteminin yağmur suyunu tutma,süzme, tekrar kullanım ve nakletme ile olan ilişkisiniinceler.

Yağ Ayırıcılar Tasarım ve Hesaplamaları: Yağtıkanıklıkları sonucu oluşan kanalizasyon taşmalarınıönlemeye daha çok önem verildikçe dünyada yağayırıcıların seçimi, boyutlandırılması ve çalışmasında pekçok şey değişti. Karışıklığı azaltmak ve yağ ayırıcı türlerinikesin olarak ayırt etmek için standartlar ve kodlardakiterminoloji değişti. Ayrıca, ayırıcıların değişen rolünüyansıtmak için ve ayırıcı uygulamalarının bilimsel ispatıihtiyacı için boyutlandırma da revize edilmiştir.

Bu bölüm ayırıcı türleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları,ortak standartlarda farklı türlerin nasıl tanımlandığını,kodlarda ayırıcıların nasıl tanımlandığını ve kullanıcı,düzenleyici ve ön arıtım gereklilikleri perspektifindenher tip ayırıcının lehte ve aleyhte çalışmasınıinceleyecektir.

Basınç düşürme istasyonları ve cihazları (model üzerindenanlatım)

Regülatör , emniyet kapama ve firar ventilleri basınçayarları (modelde uygulama)

Sanayi brülörleri ve komponentleri ( modelde yakarakuygulama )

Çok yakıcılı sanayi fırını uygulamaları gibi ( doküman vesunum)

Günümüzde, ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme(HVAC) sistemlerinde tüketilen enerjinin, toplam enerjitüketimindeki payı, önemli ölçüde tutmaktadır. Bubağlamda, enerjinin ve hatta boşa giden enerjinin, etkin veverimli kullanımı kaçınılmaz olmaktadır. Biz, mühendisler,HVAC sistemlerinin performansının değerlendirilmesinde,termodinamiğin birinci yasasını, başka bir deyişle, enerjianalizini uygulama alışkanlığı içindeyiz. Oysa, busistemlerin işletilmesini sağlamak için gerek duyduğumuzenerji, kullanılabilir enerji (ekserji)dir.

Termodinamik bakış açısından ekserji; bir referansçevreyle denge haline gelirken, bir sistem yada maddeveya enerji akışıyla üretilebilecek maksimum miktardaiş olarak tanımlanır. Ekserji, referans çevreye göretamamen kararlı dengede olmamanın sonucu olarak,değişime neden olan akış yada sistemin potansiyelinin birölçüsüdür. Enerjiden farklı olarak, ekserji; korunumyasasına uğramaz (ideal veya tersinir prosesler hariç olmaküzere). Ekserji daha çok, gerçek proseslerdekitersinmezlikler nedeniyle, tüketilir yada yok edilir. Ekserji,sürdürülebilir kalkınmanın anahtarıdır. Bu bağlamda ekserjianalizi, özellikle, son yıllarda, ısıl sistemlerin tasarımı,simülasyonu ve performansının değerlendirilmesindeyaygın olarak kullanılmağa başlanmıştır. Termodinamikaçıdan iyileştirme olanaklarının gösterilmesi için ekserjianalizi gereklidir.

Bu kursta, temel kavramlar ile ekserji analizinin gerekliliği,sürekli akışlı sürekli açık sistemler için genel enerji, ekserjive verimlilik bağıntıları, değişik ısıl sistem elemanlarındaekserji verimlilik bağıntıları, düşük ekserjili ısıtma vesoğutma sistemlerinin tanıtımı, HVAC mühendislerineyönelik değişik ekserji uygulamaları ve kurs katılımcılarıylabirlikte ortak ekserji uygulaması ele alınacaktır. Bir bakıma,Termodinamik temel bilgisi olan ve ekserjiye yeni başlayanHVAC mühendislerimize, iyi bir zemin hazırlamağaçalışılacaktır.

11.A.B.12.13.

14.

DOĞAL GAZ UYGULAMALARI KURSU


BASİT UYGULAMALARLA YENİBAŞLAYANLAR İÇİN EKSERJİ KURSU

Kurs Yöneticisi:

(BASINÇ DÜŞÜRME İSTASYONU, CİHAZLARBASINÇ AYAR UYGULAMASI, ENDÜSTRİYEL

YAKMA SİSTEMLERİ, ALEV KONTROL, ISIKONTROL SİSTEMLERİ)

Duran ÖNDERSultan ÖRENAY, Haluk

SÖZER, Hüseyin Cemal HÜSEYİN, MartinMEYERJOHANN, Duran ÖNDER

Karsten NOESKE

Arif HEPBAŞLI

�

�

�

teskon 2007 Katılımcı ve Yakınları İçinTarihi ve Kültürel Tur

Tura katılım için: Bir TourTalatpaşa Bulv. No:49/C Alsancak - İZMİR

0 232 464 64 85 (pbx) 0 232 464 66 14 [email protected]: Faks: e-mail:


TESKON+SODEX organizasyonunungerçekleştirildiği Tepekule Kongre ve SergiMerkezinin adını aldığı Tepekule ören yeri, kongremerkezinden 5 dakika uzaklıktadır. Arkeoloji ve tarihbilimlerinin belgelediği kadarıyla İzmir'in ilk kez bubölgede kurulduğu kabul edilmektedir. BugünküBayraklı'nın hemen yanında bulunan Tekel ŞarapFabrikası bağları sınırları içinde bulunan 150 dönümbüyüklüğündeki Tepekule isimli höyük (eski adı HacıMutco Tepesi), bundan 5 bin yıl önce Luwi ve Lelejdenilen en eski İzmir yurttaşlarınca kurulan ilkyerleşim bölgesidir. Bayraklı Tepekule, Smyrna'nın(İzmir'in) da ilk kurulduğu bölge olarak kabul edilir.İzmir Körfezinin Kuzey Doğusunda yer alır. Kral

Tantalos'un mezar kalıntılarının da bulunduğuTepekule'de kazı çalışmaları halen devametmektedir. Tepekule, İÖ 3000'den itibaren sürekliyerleşim alanı olarak varlığını sürdürmüştür. TruvaYortan ve Hitit uygarlıklarına ait buluntular vardır.İÖ 7. yüzyıla ait megaron tipi evler ile Tantalos'unmezarı önemli arkeolojik kalıntılardır. Kayalık birzemin olan Tepekule'de MÖ 1000'lerde bilinen eneski Kala Dramos (güzel yol) inşa edilmiştir. Ayrıcailk Athena tapınaklarından birinin Tepekule'deyapıldığı ortaya çıkarılmıştır. Delegelerimizi İzmir'inbu ilginç ören yerini görmeye davet ediyoruz.Tepekule Ören Yeri Turu ücretsiz olup kayıtlarKongre Danışma Masasında yapılacaktır.

26 Ekim 2007, Cuma

Sabah saat 09:00'de konuklarımızıaldıktan sonra SELÇUK'a hareket ediyoruz.

Antik dönemin en güzel kentlerindenEFES'e gidiyoruz. Agora, KüretlerCaddesi, Yamaç Evleri, Antik Tiyatrosu,Celsus Kütüphanesi, Hadrian Tapınağı'nıngörüleceği inceleme gezimizin ardından,dünyanın yedi harikasından biri olanARTEMİS TAPINAĞI'nın kalıntılarınıgörüyoruz. Öğle yemeğinin ardından,Hristiyanların haç mekanı MERYEMANA'yıziyaret ediyoruz.

Öğleden sonra;

ŞİRİNCE’ye çıkıyoruz bu otantik köyün sokaklarında dolaşmave hoş vakit geçirme şansımız oluyor. Daha sonra İzmir’e doğruyola çıkıyoruz.

Kayıtlar Tepekule Kongre Merkezi’nde ve otel girişlerindeyapılabilecektir.

Kişi başı 42 .-Euro (ulaşım, öğle yemeği, efes ören yeri girişücreti, rehberlik dahil)

Kongre delegelerine Tepekule ören yeri gezisi


İzmir’de Konaklama Seçenekleri

Class Otel Tek Kişilik Oda Çift Kişilik Odada Adres+Kahvaltı +Kahvaltı Tek Kişi Fiyatı

***** Crowne Plaza Hotel 123.00 Euro 71 Balçova

Butik Blue Hotel 88 47 Kahramanlar

.00 Euro

***** 127.00 Euro 77.00 Euro Alsancak

***** Hotel Princess 60.00 Euro 43.00 Euro Narlıdere

**** Anemon Fuar 88.00 Euro 52.00 Euro Montrö

**** Anemon İzmir 60.00 Euro 37.00 Euro Kahramanlar

**** Ege Palas 88.00 Euro 55.00 Euro Alsancak

**** Kaya Prestige Oteli 63.00 Euro 44.00 Euro Çankaya

**** Palm City 57.00 Euro 37.00 Euro Kahramanlar

**** Ege Sağlık 55.00 Euro 35.00 Euro Bornova

*** Hisar Altınel 23.00 Euro 18.00 Euro Basmane

*** Hotel İsmira 43.00 Euro 28.00 Euro Çankaya

*** Otel Karaca 73.00 Euro 48.00 Euro Alsancak

*** Kilim Motel 75.00 Euro 53.00 Euro Alsancak

*** Hotel Kısmet 45.00 Euro 37.00 Euro Alsancak

*** Üstün Hotel 50.00 Euro 32.00 Euro Alsancak

*** Otel Kaya 44.00 Euro 30.00 Euro Alsancak

.00 Euro .00 Euro

70.00 Euro 46.00 Euro Alsancak

Hilton Hotel

Butik My Hotel

Konaklama ve Ulaşım Organizasyonlarınız için;Bir Tour

Talatpaşa Bulv. No:49/C Alsancak - İZMİR0 232 464 64 85 (pbx) Faks: 0 232 464 66 14 [email protected]: e-mail:

(•) Fiyatlarımıza %18 KDV dahildir.(••) Bu fiyatlar yer durumu müsait olduğu sürece 01.09.2007 tarihine kadar geçerlidir.

Bu tarihten sonra yapılacak kayıtlarda %15 fark uygulanacaktır.

Önemli Uyarı: Ekim ayında teskon ile birlikte ulusal ve uluslararası katılımı oldukça yüksek olacağı tahminedilen Uluslararası Pamuk İstişare Komitesi`nin 2007 yılı Genel Kurul Toplantısı 20-27 Ekim 2007 tarihleriarasında İzmir’de gerçekleştirilecektir. İki büyük organizasyonun yanısıra İzmir'de gerçekleştirilecek diğer

organizasyonları da dikkate alarak konaklama rezervasyonlarınızı erken yaptırmanızı öneriyoruz.Teskon 2007 katılımcıları için İzmir'de indirimli konaklama seçenekleri Bir Tour Turizm & Seyahat Acentası tarafındanoluşturuldu. Rezervasyonlarınız için kayıt formuna www.birtour.com adresinden ulaşabilirsiniz. Rezervasyonlar öncelik

sırasına göre değerlendirilecektir.

Adı Soyadı :...............................................................................................................................................................

Çalıştığı Kuruluş :................................................................................................................................................................

Görev ve Ünvan :.................................................................................................................................................................

Yazışma Adresi :................................................................................................................................................................

Fatura Adresi :...............................................................................................................................................................

Vergi Dairesi :...................................................................Vergi No :.............................................................................

Telefon :........................................................................Faks :.............................................................................

e-posta :

Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi - İş Bankası Alsancak Şubesi 3401 - 765810Banka dekontunun fotokopisi başvuru formu ile birlikte gönderilmelidir. Kredi kartı ile yapılan ödemelerde tahsilat makbuzu verilmemektedir.

Aşağıda kart numarası belirtilen kredi hesabımdan .................................................YTL’nin Makina MühendisleriOdası İzmir Şubesi’ne ödenmesini kabul ediyorum. Tarih: ......../........../2007

VISA MASTER CARD İMZA

Seminer başvuru bedeli 105,00 YTL.’dir ve katılım sayısı sınırlı olup başvuru önceliği esas alınacaktır.(Seminer katılım ücretine üç günlük öğle yemekleri, seminer kitabı, çay-kahve ikramları ve sosyal etkinliklere katılım bedelleri dahildir.)

Banka Hesap No:Not:

Kredi Kartı Ödemelerinde:

Kredi Kartı Son Kullanma Tarihi: ......../..........

Kredi Kartı Numarası: ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... .......

Jeotermal Semineri Başvuru Formuteskon2 0 0 7

26-28 Ekim 2007 / 09.00 - 16.00Niyazi AKSOYSeminer Yöneticisi:

Jeotermal Enerjiden Elektrik Üretimi Semineri

Türkiye'nin Enerji Vizyonu

Yüksek Entalpili Jeotermal Sahaların Aranma veGeliştirilmesinde Yeni Teknolojiler

Jeotermal Santrallar İçin Kısa ve Uzun Süreli Kuyu Testleri

Kuyu Testleri Analizinde Dekonvolüsyon ve Uygulamaları

Kızılcahamam İz Testi Analizi

Düşük Sıcalıklı Jeotermal Rezervuarların Basınç Ve SıcaklıkDavranışının Tahmini İçin Yeni Bir İzotermal Olmayan “Lumped”-Parametre Modeli ve Uygulamaları

Jeotermal Sahalarda Yapay Sinir Ağları Kullanılarak En UygunGeribasım Lokasyonunun Bulunması

Lump-Parametre Modelleriyle Yapılan PerformansTahminlerindeki Belirsizliğin Değerlendirilmesi: İzmir Balçova-Narlıdere ve Afyon Ömer-Gecek Sahalarına Uygulamalar

Jeotermal Sahalarda Kabuklaşma ve Çözüm Yöntemleri

Türkiye'nin Jeotermal Enerji Potansiyeli

Jeotermal Güç Santrallerinin İkinci Yasa Analizi

Jeotermal Santrallarda Performans Gözlemi

Yoğuşmayan Gazların Jeotermal Santral Performansına Etkisi:Kızıldere Jeotermal Santrali

Kızıldere Jeotermal Santralının 23 Yıllık Performansının Değerlendirilmesi

Dora-1 Jeotermal Enerji Santralinda Dış Sıcaklığa Göre Performans Değişimi

Jeotermal Santrallalların Akışkan Toplama; Taşıma ve Güvenlik Tesisatları

Jeotermal Santrallarda Pompa Uygulamaları

Jeotermal Elektrik Santrali Proses Kontrol ve Otomasyon Sistemi Esasları

Jeotermal Sahalarda Santral Yeri Seçimi Ulusal Elektrik DağıtımSistemine Bağlantı

Jeotermal Santrallarin İşletilmesi

Jeotermal Santrallarda Performans Gözlemi İçin VeritabanıGeliştirilmesi ve Değerlendirilmesi İçin Bir Program : “Geoperform”

Jeotermal Elektrik Üretiminin Sosyo-Ekonomik Etkileri: KızıldereJeotermal Sahası

Jeotermal Güç Ekonomisi: Genel Bakış

Jeotermal Kaynağa Dayalı Elektrik Üretimine İlişkin Yasal Düzenlemeve Destekler

Abdurrahman SATMAN

Tahir ÖNGÜR

Bayram ERKAN

Mustafa ONUR

Serhat AKIN, Tevfik KAYA, Mahmut PARLAKTUNA

Mustafa ONUR, Hülya SARAK, Murat ÇINAR, Ö. İnanç TÜREYEN,Abdurrahman SATMAN

Serhat AKIN, Mahmut PARLAKTUNA

Ömer İnanç TÜREYEN, Hülya SARAK, Mustafa ONUR

Niyazi AKSOY

Abdurrahman SATMAN

Mehmet KANOĞLU

Macit TOKSOY, Umran SERPEN, Niyazi AKSOY

Gülden GÖKÇEN, Nurdan YILDIRIM ÖZCAN

Umran SERPEN, Nebi TÜRKMEN

Macit TOKSOY, Umran SERPEN, Niyazi AKSOY

Cihan ÇANAKÇI, Cankır ÖZDEMİR

A. Özden ERTÖZ

Arif SÖYLEM

Muammer ARGÜN

Fasih KUTLUAY, Serkan SAYGILI

Gökhan GÜLGEZEN, Emin Can SUMER, Sıtkı AYTAÇ, Macit TOKSOY

A. Kıvanç KUTLUCA, Gülden GÖKÇEN

A.Caner ŞENER, Niyazi AKSOY

Saffet DURAK


26 - 27 Ekim 2007 / 09.00 - 16.00Seminer Yöneticisi: Duran ÖNDER

Bildiri Adı Bildiri Yazarı

Doğal Gaz ve Bacalar Ethem Uludağ

Merkezi Isıtmada

Sanayi Yakıcıları, Emniyetve Ayar Cihazları

Kazanlarda Enerji Verimliliği,Yanma Baca Gazı Parametreleri,Verimi Etkileyen Parametreler

Doğal Gaz Tanımı , SanayideDoğal Gaz Kullanımı,Teknik Bilgiler

Yakma Yönetim Sistemleri Serdar Hızıroğlu

II. Kademe Basınç Düşürmeİstasyonu ve Cihazlar

Endüstriyel Yakma

Endüstriyel

Martin MeyerjohannKontrol Panelleri Kazan+Solar+Termal EnerjiSistemleri, Kaskad Sistemleri

Karsten Noeske

Abdullah Bilgin

Duran Önder

Endüstriyel Brülörler Ahmet Akçaoğlu

Sultan Örenay

Sisteminde Haluk SözerAlev Kontrol, Emniyet Zincirlerive Elektronik Donanımlar

Hüseyin Cemal HüseyinDoğal Gaz UygulamalarındaTesisat Esasları

A ürkeri

Bildiri Adı Bildiri Yazarı

Bireysel ve Merkezi Isıtma hmet TSistemlerinin Tanıtımı veKarşılaştırılması

Sanayide ve Konutlarda Doğal Gaz Semineri

Doğal Gaz Semineri Başvuru Formu

Adı Soyadı :.................................................................................................................................................................

Çalıştığı Kuruluş :..................................................................................................................................................................

Görev ve Ünvan :..................................................................................................................................................................

Yazışma Adresi :..................................................................................................................................................................

Fatura Adresi :..................................................................................................................................................................

Vergi Dairesi :......................................................................Vergi No :...........................................................................

Telefon :......................................................................... Faks :.............................................................................

e-posta :

(Seminer katılım ücretine iki günlük öğle yemekleri, seminer kitabı, çay-kahve ikramları ve sosyal etkinliklere katılım bedelleri dahildir.)

Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi - İş Bankası Alsancak Şubesi 3401 - 765810Banka dekontunun fotokopisi başvuru formu ile birlikte gönderilmelidir. Kredi kartı ile yapılan ödemelerde tahsilat makbuzu

verilmemektedir.

Aşağıda kart numarası belirtilen kredi hesabımdan .................................................YTL’nin

Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’ne ödenmesini kabul ediyorum. Tarih: ......../........../2007

VISA MASTER CARD

İMZA

Seminer başvuru bedeli 90,00 YTL.’dir ve katılım sayısı sınırlı olup başvuru önceliği esas alınacaktır.

Banka Hesap No:Not:

Kredi Kartı Ödemelerinde:

Kredi Kartı Son Kullanma Tarihi: ......../..........

....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... ....... .......Kredi Kartı Numarası:

teskon2 0 0 7


TEMİZ BUHAR KURSU

TOMATİK YAĞMURLAMA (SPRINKLER) SİSTEM-LERİNİN TASARIMI VE UYGULAMALARI KURSU

ISI DEĞİŞTİRİCİLERİNDEN KONDENS TAHLİYESİKURSU

TEMEL VE UYGULAMALI PSİKROMETRİ KURSU

SOĞUTMA SİSTEMLERİNİN TASARIM ESASLARIKURSU

KALORİFER TESİSATI HESABI VE UYGULAMALIÖRNEK KURSU

ISI POMPALARININ KONUTSAL VEENDÜSTRİYEL UYGULAMALARI KURSU

PROJE YÖNETİMİNDE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIMLARKURSU

TEMEL SIHHİ TESISAT TEKNOLOJİSİ KURSU

DOĞAL GAZ UYGULAMALARI KURSU

BASİT UYGULAMALARLA YENİ BAŞLAYANLARİÇİN EKSERJİ KURSU

25 Ekim 2007 Perşembe / 14.30 - 16.00

25 Ekim 2007 Perşembe / 14.30-18.30

25 Ekim 2007 Perşembe / 16.30 - 18.30

26 Ekim 2007 Cuma / 09.00 - 18.30

26 Ekim 2007 Cuma / 09.00 - 18.30

Kurs Yöneticisi:

Kurs Yöneticisi:

Kurs Yöneticisi:

Kurs Yöneticisi:

Kurs Yöneticisi:

Kurs Yöneticisi:

Kurs Yöneticisi:

Koordinatör:

Kurs Yöneticisi:

Kurs Yöneticisi:

Cafer Ünlü

Cafer Ünlü

A. Müjdat Şahan

Nuri Özkol

T. Hikmet Karakoç

Arif Hepbaşlı

H.Murat Günaydın

Ömer Kantaroğlu

(BASINÇ DÜŞÜRME İSTASYONU, CİHAZLAR BASINÇAYAR UYGULAMASI, ENDÜSTRİYEL YAKMA SİSTEMLERİ,

ALEV KONTROL, ISI KONTROL SİSTEMLERİ)

Duran Önder

Arif Hepbaşlı

O

Kurs Yöneticisi: Kazım Beceren

27 Ekim 2007 Cumartesi / 09.00 - 16.00

27 Ekim 2007 Cumartesi / 09.00 - 18.30

27 Ekim 2007 Cumartesi / 09.00 - 18.30

28 Ekim 2007 Pazar / 09.00 - 16.00

28 Ekim 2007 Pazar / 09.00 - 18.30

28 Ekim 2007 Pazar / 09.30 - 18.30

Doğal Gaz Uygulamaları Kursu (Basınç Düşürme İstasyonu, CihazlarBasınç Ayar Uygulaması, Endüstriyel Yakma Sistemleri, Alev Kontrol,Isı Kontrol Sistemleri )

Kurs Başvuru Formuteskon2 0 0 7

Kurslar


Seminer

Adı Soyadı

Çalıştığı Kuruluş

Görevi ve Ünvanı

Yazışma Adresi

Tel

e-posta

:......................................................................................

:......................................................................................

:......................................................................................

:......................................................................................

:.........................................Faks: ......................................

:

Seminer Başvuru Formu

Yüksek Binalarda Pis Su Tesisatı Tasarımı Semineri

Temiz Oda Ameliyathane Klima Sistemlerinin Uygulama Yeterlilik (IQ),İşletme Yeterlilik (OQ) ve Performans Testleri (PQ) Semineri

Hastanelerde Hijyen Ortamlarının Tesisat Tasarımı Semineri

İletişim ve Kişisel Gelişim Semineri

Enerji Yönetimi Uygulamaları Semineri

teskon2 0 0 7

Bu seminerler ücretsiz olup sadece kongre delegeleri katılabilirler.Her seminer için katılım sınırlıdır. Katılımda başvuru önceliği esas alınacaktır.

YÜKSEK BİNALARDA PİS SU TESİSATI TASARIMI SEMİNERİ

HASTANELERDE HİJYEN ORTAMLARININ TESİSAT TASARIMI SEMİNERİ

TEMİZ ODA AMELİYATHANE KLİMA SİSTEMLERİNİN UYGULAMA YETERLİLİK(IQ), İŞLETME YETERLİLİK (OQ) VE PERFORMANS TESTLERİ (PQ)

İLETİŞİM VE KİŞİSEL GELİŞİM

ENERJİ YÖNETİMİ UYGULAMALARI

25 Ekim 2007 Per

26 Ekim 2007 Cuma / 09.00 - 15.30

27 Ekim 2007 Cumartesi / 14.30 - 18.30

28 Ekim 2007 Pazar / 09.00 - 12.30

28 Ekim 2007 Pazar / 14.30 - 16.00

şembe / 14.30 - 15.30

Ömer KANTAROĞLU - İsmail CAN

Moghtada MOBEDI

Mustafa BİLGE

Avşar KURGUN

Gülden GÖKÇEN






Delege Katılım Bedeline:

İndirimli Katılım Modeli:

Kongre çantası, kongre bildiriler kitabı, sergi kataloğu, öğle yemekleri, tüm ikramlar,sosyal etkinliklere ve kongre teknik bildiri oturumlarına katılım dahildir.

MMO Birimlerinden katılımlarda, kamuda çalışan TMMOB üyelerinin katılımlarındave aynı firmadan 3 ya da daha fazla delegenin katılması durumunda %25 indirim uygulanacaktır.

Öğrenci katılım bedeline öğle yemekleri dahil değildir.

Ad Soyad :.............................................................................................................................................

Bağlı Olduğu Kuruluş :.............................................................................................................................................

Görev ve Ünvan :.............................................................................................................................................

Yazışma Adresi :..............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

Telefon :.............................................................................................................................................

Faks :.............................................................................................................................................

e-posta :

DELEGE ÖĞRENCİ

25 Ekim 2007 26 Ekim 2007 27 Ekim 2007 28 Ekim 2007 Tam Katılım

Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi - İş Bankası Alsancak Şubesi 3401 - 765810

Banka dekontunun fotokopisi başvuru formu ile birlikte gönderilmelidir.

Aşağıda kart numarası belirtilen kredi hesabımdan................................................YTL’ninMakina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’ne ödenmesini kabul ediyorum. : ......../........../2007

VISA MASTER CARD ......../..........

..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... ..... .....

Katılım Şekli:

Banka Hesap No:

Not:

Kredi Kartı Ödemelerinde:Tarih

Kredi Kartı Son Kullanma Tarihi:İmza:

Kredi Kartı No:

�

DELEGE KATILIM FORMU

Tel: Faks:0 232 444 8 666 / 124-150- 0.232 461 35 48131

Öğrenci Üye

Öğrenci Diğer

30.00.-YTL

40.00.-YTL

DELEGE Ücret

1 Günlük Katılım



Tam Katılım

70.00.-YTL

90.00.-YTL

110.00.-YTL

130.00.-YTL

2 5 - 2 8 E k i m 2 0 0 7

TEPEKULEkongre ve sergi merkezi - izmir

teskon 2007 -3- makina mühendisleri odası · ulusal tesisat mühendisliği kongresi-teskon 2007...

Documents