Tenreira e bica na 26 Festada Carne de Montederramo

XORNAL CULTURAL PARA O LECER

Nº 34Outubro de 2019Prezo: 2 euros

Balseirochama areforzar oslazos conAsturias

Páxina VII

Páxina X

Páxinas XI

Páxina XIII

O Miradoiro doDuque enMonforteduplicou asuperficie

Mondoñedoinaugurou unespazomuseográfico

A cidade deLugo teránova estaciónde buses

Páxina VIIIPáxina XIX

Congresointernacionalsobretermalismo enLobios

O FARELO | Outubro de 2019II

Opinión

Opatrimonio cultural galego émoi vulnerable. Tanto, quecando algunha parte desapa-

rece só queda del a memoria, quepouco é. Este feito prodúcese por ac-tiva e por pasiva. Polos que podendopreservalo prefiren, por falta de au-toestima, desprezalo; son os que sen-ten maior esntusiasmo polo alleo quepolo propio. Mais hai outro sector nu-meroso da sociedade que non é plena-mente consciente da riqueza do nosoacervo cultural e influído polos pri-meiros, súmanse a ese lamentableproceder.

Pero tamén hai que salientar outrasincidencias alleas negativas que actúanpersistentemente contra as que non éposible loitar por mor da desigualdadede forzas en conflito. Velaí a globali-zación na que estamos mergullados,que ten medios poderosísimos paraesluír a diversidade en aras da homo-xeneidade fomentando o pensamentoúnico. É a loita desigual das culturassen recursos contra as que están apoia-das por poderosos medios.

Servidor, que leva traballando caseque cincuenta anos arreo para mantervivos os nosos sinais de identidade,pode ilustrar cunha anécdota a vulne-rabilidade do noso patrimonio inma-terial, que foi sempre a pedra angularque termou durante séculos das nosastradicións.

Nas miñas vacacións estivais e denadal nunha pequena aldea da Fonsa-grada participei en moitas polavilas,que eran reunións lúdicas convocadaspolos veciños unha vez rematadas astarefas agrícolas. Da sabedoría populardaquela xente cheguei a coñecer a ri-

queza da nosa identidade. Pois ben,no fondal do val do Suarna, que éonde está localizada a aldea, a televi-sión víase grazas a un pau que facíaas veces de repetir chantado nun pe-nedo que coroaba un outeiriño ali-mentado por unha batería dun coche.O sinal da TVE recíbiase moi mal. As

dificultades eran maiores cando o maltempo desaconsellaba ir cambiar a ba-teria.Así que as polavilas eran a alter-nativa para pasalo ben.

Nunha delas os veciños, sabedoresdo meu galeguismo, emprazáronmepara resolver o desamparo no que es-taban “porque a Xunta de Galicia im-pídennos ver a TVG cando aquí somostodos galegofalantes”. Sabedores das

miñas relacións con algúns políticos,fixéronme a encomenda de resolver oproblema. Ao día seguinte despraceimea Compostela para falar co Conselleirodo ramo e expoñerlle as circunstanciasda visita. Meu dito, meu feito: enmenos dun mes colocaronse na Fonsa-grada, que é un teso ben alto, dousrepetidores. Cando voltei polo nadalpregunteilles,como era costume, a quehora tiñamos a polavila. Haiche algúntempo que non as facemos, díxomeun. Agora a xente mira a televisión;

sobre todo as das canles privadas quenalgúns programas saen unhas mozasben cumpridas a medio vestir. Tele 5seica tiña máis engado que a TVG.

Se non fose porque hai batallasque se perden de seu pola poderosasforzas que actúan sobre nós, sentiríameculpable de ter acabado coa tradicióndas polavilas, que eran ágoras sencancelas para o maxisterio socrático

da identidade efomento da cohe-sión social.

Esta anécdotaben a conto por-que pode servirnos de reflexión paraprocurarmos que o relato cultural conbase na tradición non desapareza conacelerada progresión. Velaí está o ca-lendario para certificalo. Cando chegueo mes de defuntos en moitos centrosescolares celebrarase unha actividadetraída dunha tradición dos EE.UU, ooprobioso halloween. E nas festas donadal volveran as escenificacións doPapá Noel. O mesmo acontecerá noentroido, convertido agora nunha car-navalada carente de imaxinación. Aín-da así, e malia esa precariedade inte-lectual, de cando en vez en algúresaparecen propostas imaxinativas conraíces no noso pasado.O éxito detales convocatorias avalan a existenciadun sentimento galego difuso quehai que seguir alentando. Lembrocon moita satisfacción que sendofuncionario do Concello de Redondelapropúxenlle a unha asociación culturalbotar a andar a Festa dos Fachos ins-pirada na mitoloxía celta. Foi tal oéxito daquela iniciativa que na se-gunda convocatoria participaron nafesta ao pé de mil trescentas persoas(cífra ben contabilizada), que se foiincrementando co paso dos anos.

Galeguizar, velaí a arela que temosque conseguir colectivamente. A des-

memoria convertiranos nun pobo en-xoito. Cómpre que a Consellería prepareun plan de dinamización que fomenteo restauro do patrimonio inmaterial,seguindo as directrices da Lei do Pa-trimonio Cultural de Galicia.

O paso do tempo é inexorable, peroque non nos roube aquilo que é con-sustancial conosco para podermosexistir no futuro.

Por Xosé González Martínez. Presidente do Foro E. Peinador

Mudan os tempos, mudan oscostumes

Colaboradores: GALIZA: Rocio Rodríguez – Montserrat Rodríguez – Porto Ucha – Raquel Vázquez – C. Méixome –

M. Xiraldez – M. Rguez. Alonso – X. Maure – Uxío Breogán – Pérez Lema – X. Glez. Mtnez. – M. Bragado – B. Iglesias (Mero) – Nemesio Barxa – Andrea Goro – Anxo Mena – I. Otero Varela – SusiRodríguez – Jesús Témez Fernández – Isidoro Gracia – Roberto Carlos Mirás – Rafael José Adalid –Laura de Cáceres – Kiko Neves – Ramón Mariño – Manuel Estévez – PORTUGAL: Hilaria AlbertinaDantas Antelo - Viale Moutinho – Manso Preto – Isabel Varela – João Martinho – MADRID: Juan Lou-zán – BARCELONA: Fdez. Valdeorra – PAIS BASCO: Nicolás Xamardo – CANARIAS: Fco. Puñal – NOVAIORQUE: Fco. Álvarez (Koki).

Fotografía: Hernández – A. Gutiérrez – M. Preto – Dpto. Propio.Humor: Tokio, Martirena – Pepe Carreiro – X. Marín – Xosé Manuel Fernández Montes (Hermanager

Producións) – Ignacio Hortas – Francisco Puñal –Felix Ronda – Fuco Prado – Sex – Ortifus (España) –Omar Pérez (Galicia) – Mauricio Parra (Colombia) – Cébula (Polonia) – J.Bosco e Fernández (Brasil) –Marlene – Pohle (Arxentina) – Guy Badeaux (Canadá).

Depósito legal: VG-14/2017

Imprime: Publicaciones Tameiga S.L.Publicidade: Departamento propio e axencias publicidade@novasdoeixoatlantico.comFotografía: Hernández e departamento propioDeseño e maquetación: Fran Eiró

Director: Guillermo Rodríguez Fdez. T. 658 58 50 49 guillermo@novasdoeixoatlantico.comEdita: Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L. Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD

36860 PONTEAREAS - GALIZA - T. 986 64 12 69 redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Xornal Cultural para o Lecer

OpiniónIIIO FARELO | Outubro de 2019

www.novasdoeixoatlantico.com

Quen a escribía versos dime quen eraQuen a mandaba flores por primavera…

Quedouse soiña a rula namo-rada, naquela vila pequeniña,nin aldea, nin cidade, nin

quente, nin fría, unha vila morna ondetodo se sabe, onde todo se agocha.

Hoxe foi o cabodano, unha xuntade vellas na igrexa, unha recua de ro-sarios e painosos, de memoria, de cos-tume, sen sentir, sen pensar, lembrandoun morto que está mais vivo queles,un home que se atreveu a vivir de ver-dade, a súa maneira!

Fai xa un ano que non lle chegancartas nin flores na primavera, deuseconta de quen era aquel amante á an-tiga, o que tantas veces imaxinou copano no pescozo, co seu chalequiñonegro e garabata, con pluma de pratano peto a xogo cos cabelos canos etenrura nas súas mans.

Deuse conta cando lle colleu a man-ciñas entre as súas, rexas e fortes,cheas de talos e feridas co traballo

mancou, deixando fondas pegadas nasúa pel. El que non fora ao longo dostrinta anos de matrimonio nin tenronin doce.

Agora soubo o segredo que gardabano caixon da mesiña do cuarto grande,aquela que pechaba sempre. Colleu achave da chaqueta vella de pana doarmario de cerdeira, aquelo que tantasveces quixo facer, para saber que gar-daría alí, mais o respeto que semprelle tivo non a deixou. O mesmorespeto que el sempre lle deu a elapara non mirarlle a mesiña de noiteonde gardaba con cintas de coresaqueles sobres que chegaban sin remite,poemiñas cargados de paixón, de soñose de amor.

Aquela noite abreuno e tamén abreuunha porta nova na súa alma de muller,unha porta que encheu de estrelas ede sospiros, alí atopou aqueles pape-liños de cores, con florciñas que tanben coñecía, e dobradiño no sobre oúltimo poema que pensaba levar a co-rreos, sen remite, antes de darlle

aquel golpe traizoeiro a derradeiraenemiga.

Deuse conta aquela tarde cando lledixo: "ruliña, chegou o remate do meuveran, teño que marchar para outrositio, onde será sempre nove de no-vembro". Nos seus ollos verdes brilabaa vida e na súa faciana adiviñabase amorte.

E pasou por diante dela aquela vidaxuntos nun intre, lembrou cando secoñeceran aquel día frío, chuviñento,cheo de nubes negras na festa das Do-res, veu como esclarecía o día candoo mirou, primeiro unha raiadiña, despoisestoupou no ceo o arco da Vella,enriba da estatua de Loriga e baixoaquel orballo foron esvarando un nou-tro, como unha sementeira de centeona leira recén traballada e medraroncomo unha árbore grande no meandrodo río en Ribas do Asneiro.

E sorriu ao pensar que o seu homeé o seu amante, sempre foron un, echorou ó ver nos seus ollos tanto aga-rimo, o corazón tenro daquel homegrande que se partiu en dous para quenon extrañara nada, e sentiu na pel asgaratuxas das verbas e a forza daquelasmans ásperas como lixas e tremeucomo unha vara verde.

Miraronse e non dixeron nada, non

facía falla, colli-dos das mansagardaron o ca-miño do alen,pousou a cabe-ciña no seu pei-to sentindo oseu alento, cando o silencio encheu ocuarto pechoulle os ollos e leeu o pa-peliño rosa que gardara nos peitos:

"Eu prométoche estar cando queiras,prométoche entenderte sempre porquea túa mirada se explica sen necesidadede outra explicación, prometo mirartecada hora dese reloxo que non deténas súas gañas de apagarnos. Prométocheque non poderá eliminar da miña almaese primeiro bico daquela noite na Es-tatua de Loriga, apenas só un acenofoi suficiente para facer eterno o seusabor, prométoche non olvidalo aindaque se me borre a mamoria . No últimogrolo que me quede de vida gardarei:Ese bico insinuado!"

Cecilia saiu da igrexa e baixou asescadas da praza, ergeu os ollos emirou cara o ceo porriba das casas, narúa dos paraugas albiscabase o Arcoda Vella...

Quen cada nove de novembroComo sempre sen tarxetaMandábaa un ramiño de violetas.

Por Avelino Jácome

Cando non chegou o ramiño devioletas

Por Antonio Rodríguez Álvarez. Historiador

Como é ben coñecido, desde o16 de agosto de 2016 no queentrou en vigor a Lei de Patri-

monio Cultural de Galicia, o recoñe-cemento do Camiño de Inverno comonovo roteiro de peregrinación a San-tiago de Compostela é un feito irre-futable. O traballo realizado durantevinte anos pola Asociación de Amigosdo Camiño de Inverno é incuestiona-ble e, sobre todo, loable.

Recentemente, tivo lugar no termomunicipal de Sober un “Workshop In-ternacional de paisaxe tralas pegadasdo Camiño de Inverno na RibeiraSacra”, dirixido pola arquitecta IsabelAguirre, directora da Escola Galega

da Paisaxe. Durante este taller ex-pertos internacionais puxeron de ma-nifesto diversos aspectos que é inte-resante ter en conta desde unha pers-pectiva académica como a que propuxoa propia directora: “a recuperaciónde distintos itinerarios históricos re-lacionados co Camiño como as víasromanas e camiños reais que coincidencon el nalgúns tramos pero noutrosnon”, segundo as súas propias pala-bras.

Unha extraordinaria proposta xaque, como quedou de manifesto nodesenvolvemento do mencionadoWorkshop, a sustentación históricado xa oficial Camiño de Inverno adoece

de estudos de investigación baseadosen criterios historiográficos nos quese aborde o Camiño de forma integraldesde unha perspectiva académica,científica e histórica. Ata o momentopresente, soamente disponse de illadostraballos realizados por persoas ilu-sionadas co Camiño pero carentesdunha rigorosa metodoloxía, funda-mentación e sistematización históricarequirida en toda investigación. Noné un asunto vanal. Estamos a falarde Historia das peregrinacións e comotodo feito pasado debe de ser anali-zado coa maior rigorosidade por es-pecialistas na materia xa que constitúea pedra angular sobre a que se deberíaasentar a declaración oficial, máispreocupada por satisfacer as demandasdos cidadáns que pola rigorosidadehistórica que debería de presidir adeclaración.

Neste senti-do, colectivosdas terras de La-rouco, Trives eCaldelas deman-dan unha deli-mitación do Ca-miño de Invernodesde A Cigarrosa (A Rúa de Petín),Cóbados de Larouco, Poboa de Trives,San Xoán de Río, Castro Caldelas,Ponte de Paradela, Doade ata Monfortede Lemos. Fundaméntase esta rein-vidicación na abundancia de vestixioshistóricos como é que por este tramoxa existía (e existe) a Vía XVIII doItinerario Antonino, Vía Nova, quedesde Asturica chega ata BrácaraAugusta, en Portugal. Existindo unhavía desde a época imperial, é lóxicoque os poucos peregrinos existentestransitasen por vías existentes.

Recoñecemento do Camiño deInverno pola Ribeira Sacra

O FARELO | Outubro de 2019IV

OpiniónPor José Paz Rodrigues (Prof. aposentado da Universidade de Vigo, académico da AGLP e presidente da ASPGP)

Quando Dom Ricardo CarvalhoCalero tinha exatamente dezanos, fúnda-se em Ourense a

revista Nós por um grupo de intelec-tuais inspirado pelo seu mestre Lou-sada Diéguez, integrado, entre outros,por Vicente Risco, Otero Pedraio, Ar-turo Noguerol e Florentino L. Cuevil-has. Era o dia 30 de outubro de 1920,e este ano cúmprem-se os 99 anos dasua criação. Sem esquecer que o cen-tenário desta publicação vai ter lugarno próximo ano, e esperamos que comum amplo e rico programa de atos.Esta magnífica revista, ainda não su-perada hoje, deu nome a toda uma ge-neração de galegos que acrescentáramdignidade, cultura e saber à NossaTerra, chamada Galiza por todos eles.

Carvalho Calero, que em abril de1927 ingressou no Seminário de EstudosGalegos (SEG), do qual chegou a serdurante bastante tempo Secretário-Geral, começou logo a colaborar narevista criada em Ourense, “Atenas daGaliza”, por aquele então. Tanto comocriador literário quanto como crítico.A sua primeira colaboração, com otítulo de “Deus”,dá-se no número 49do ano 1928, na sua primeira página.As suas colaborações literárias, espe-

cialmente poéticas, continuam em su-cessivos números da revista. No núm.55, com o título de “Manhã de ou-tono” (ano 1928) e no 61 a “Poesia”da primeira página (1929). Outraspeças criativas foram: “Canção daslavandeiras” (núm. 76, ano1930),“Santa Cecília da Soidade”(96, 1931),“O vir da primavera”(100, 1932),“Semelhas ser somente”(106, 1932),“Nasces na primavera”(115, 1933),“Códio” (118,1933),“Tu apareciches” (123, 1934)e “Choiva” (137-38, 1935).

Como crítico literário todosconhecemos a sua grande valia. Oseu estupendo compêndio, aindasem superar, História da LiteraturaGalega Contemporânea, é reveladordo grande investigador literárioque foi. Este labor já o amostrousuficientemente na Nós publicandointeresantíssimos estudos sobreobras, poemas, romances e ensaios,dos poetas líricos galegos contempo-râneos seus, de Robert Burns, Bouça-Brei, Risco e a sua generação, Rosáliade Castro, Curros Enríquez e JuanRamón Jiménez (num estudo compa-rativo), Gil Vicente, Dámaso Alonso,Blanco Amor, Branquinho da Fonseca,

Augusto Casas, José Crecente Vega,Floréncio Delgado Gurriarán, OuteiroPedraio e Antero de Quental nos seussonetos. São muito interessantes osseus estudos críticos titulados “Olhadasobre a poesia lírica galega contem-

porânea”, “Balanço e inventário danossa literatura”, “Ensaio históricosobre a cultura galega, livro de OteroPedraio”, “Poesias de Gil Vicente” e “Ageneraçoão de Risco”, publicados res-peitivamente nos números 87 (1931),108 (1932), 118 (1933), 126-27 e131-32 (1934).

Seria certamente de grande inte-resse que por alguma entidade pública,educativa ou académica, fosse publicadouma monografia que recolhesse todasas colaborações como crítico e literáriasde Dom Ricardo no Boletim mensal da

cultura galega e Órgão dasociedade “Nós”, conhecidocomo revista Nós. Que sairaà luz entre os anos 1920 e1936, graças aos ourensanosdo famoso cenáculo, a Cas-telão e, posteriormente,quando foi editar-se a Com-postela, a esse grande ga-lego que fora ngelo Casal,vilmente assassinado pelosfascistas o 19 de agostode1936. Tal publicação ha-veria de servir para celebraro “Ano Carvalho Calero”, aoque, por fim, a RAG lhe de-dica as Letras Galegas em2020, os 100 anos da Nós,e para que as gerações novasde galegos e galegas pu-dessem descobrir a valia

dum grande galego, injustamente es-quecido até agora pelos organismosoficiais da nossa cultura, como foiCarvalho Calero. Educador, académico,literato, filósofo, conferencista, primeiroprofessor de língua e literatura galegada Universidade de Compostela e grandepolígrafo.

Carvalho Calero na revista Nós

Acabo de facer con éxito e satis-facción o meu quinto Camiño aSantiago de Compostela. O ano

pasado fixeno pola costa desde Lisboa.Antes xa desde Roncesvalles; desde Se-villa e desde Irún. E sempre en solita-rio. Este ano saín na primeira etapadesde Oviedo ata Grao, de 25,5 qms.:etapa de tobogáns. Segunda etapaGrao- Bodenaya de 31 qms.: etapa duracon continuas subidas e baixadas e finalde etapa 6 qms de subida. Terceiraetapa Bodenays-Borres 28 qms: seguesendo de continuos desniveis con botempo. Cuarta etapa Borres-A Mesa de29 qms: espectacular; denominada “su-

bida a hospirales.” En 25 qmsnon hainingún pobo, moi esixente; consideradaa etapa máis bonita de todos os cami-ños cruzando montaña tras montañas.Impresionante. Quinta etapa A Mesa-Grandas de Salime 16 qms. Etapa moibonita. Choveunos un pouco e moiemotiva pois ao fin de etapa no poboonde nacín tiven moitos recordos denenez. Aínda que nacín aquí son ouren-sán de adopción pois de pequeno fun aOurense onde teño raíces familiares,concretamente en Xunqueira de Ambía.Sexta etapa Grandas- Fonsagrada 28qms: sempre moita montaña. Aquí xaentramos en Galicia.

En GaliciaSétima etapa Fonsagrada-O Cavado

25 qms : moita montaña, con moitanéboa e bastante afluencia de pere-grinos. Oitava etapa O Cavado-Lugo31 qms.: larga pero non moi esixente;levadía. Novena etapa Lugo-Ferreira27 qms.: chaira en case a súa totalidade.Décima etapa Ferreiea- Ribadiso 31qms.: chaira na súa totalidade; moitaafluencia de peregrinos. Parei nun dosalbergues máis bonitos do Camiño.Décima primeira etapa Ribadiso-Pe-drouzo 21 qms.: moi cómoda, chaira,bo tempo, infinidade de peregrinos.Décimo segunda etapa Pedrouzo-San-tiago 21 qms.: moi chaira. Subida aoMonte do Gozo. Moitísimos peregrinos.Cheguei cedo á Praza do Obradoiro.Moi emotivo; sensacións únicas. Esteano saltáronme as bágoas. Isto é a

maxia do Camiño.Animo a todo o mundo a que en

calquera momento decidan facelo. BoCamiño. Ata o próximo.

Camiño Primitivo de Oviedo aSantiago

Por Olímpio Quiroga Rodríguez

VO FARELO | Outubro de 2019

Entrevista

-Cal é o obxectivo da RedeMuseística de Lugo?

Ser museos onde o que im-porta son realmente as persoas.Desde unha dimensión de in-vestimento sostible, nun museoigualitario e inclusivo, onde opatrimonio, a comunidade e oterritorio vaian da man. -Como se articula a xestióndesta rede provincial de mu-seos?

Ningún dos museos que acompoñen poderían existir sena rede. Para ser un museo tesque ter un traballo de difusión,conservación e didáctica. Osmuseos non son só espazosexpositivos, teñen que cumpriroutras funcións. Un museo éunha entidade sen ánimo delucro ao servizo da sociedade. -E o nacemento da mesmacomo se articulou?

Os funcionarios e funciona-rias propoñemos á Deputaciónen 2006 que se cree unharede museística onde os de-partamentos científicos do Mu-

seo de Lugo prestarían o seuservizo aos demais da provin-cia, con iso nas entidades máispequenas habería persoal decustodia e vixilancia e taménde educación ademais de quealgúns teñen arquivo e biblio-tecario ou bibliotecaria.-Como inflúe o feito de sermuseos sostibles?

A sustentabilidade ten tresdimensións, a social, a eco-nómica e a medio ambiental.Por unha banda aforramos car-tos e por outa parte, cumpri-mos o estar máis perto da ci-dadanía. O Museo do Mar estánunha vila mariñeira, a po-boación terá máis interese enconservar o patrimonio materiale inmaterial que calquera quenon viva alí. É por tanto, unmodelo descentralizador quebusca un achegamento patri-monial ao territorio.-Ao territorio onde están ins-talados cada un dos museos.

A Rede é unha maneira devida, unha maneria de xestionar

coas persoas, coa comunidade,estendendo lazos de afectopois os museos teñen queservir as persoas, senón nonteñen sentido. Estendemosunha rede, buscamos que ascomunidades arredor dos mu-seos, a comunidade investi-gadora vaia con nós, a comu-nidade das familias e da edu-cación. Fomos o primeiro mu-seo que traballamos en temasde accesibilidade. Traballámolode fóra para dentro e de dentropara fóra.

-Estender a rede inclúetamén as redes sociais?

Fomos o primeiro museo ga-lego en estar nas redes sociais.Serviunos para entrar en con-tacto coa nosa xente e asípoder mostrar o noso modelomuseístico. -Cales son os proxectos máisrecentes?

Temos proxectos en todasas áreas. Por unha banda, aparte expositiva de todos osproxectos expositivos temporaisque pode haber. Desde a parte

educativa presentamos a pri-meira programación para o cur-so escolar, onde explicaremosas diferentes prezas que com-poñen a parte de exposición,é unha programación ambiciosae novidosa. Así queremos apor-tar solucións desde o mundoda cultura a diferentes cues-tións que presentan os máisnovos. O noso plan de igualdadetamén se estende por toda arede museística, o que creapatas e nodos para xuntarsecon outros semellantes.

Encarna Lago, xerente da Rede Museística de Lugo

“Os museos non son só espazos expositivos, teñen que cumprir outras funcións”

Encarna Lago leva a xerencia da Rede Museística da provin-cia de Lugo. Esta idea de ter unha rede de museos inter-conectados, permitiu segundo Lago, a existencia de

pequenos museos en toda a provincia. Ademais do labor mu-seístico, non só expositivo, senón científico de investigación ede achegamento á comunidade educativa, a Rede quere aportara súa achega ao desenvolvemento sostible.

Presentación do programa da Rede para centros escolares

O FARELO | Outubro de 2019VI

Miscelanea

Ovicepresidente daXunta, Alfonso Rueda,mostrouse convencido

de que a relación “especial eestreita de unidade” mantidanos últimos anos co Gobernoasturiano de Javier Fernándezterá continuidade co novopresidente, Adrián Barbón. Apreguntas dos xornalistas enOviedo, onde recibiu a insig-nia de ouro da Asociación DíaGalicia en Asturias, sinalouque aínda hai sobre a mesamoitos problemas que afectana ambas as comunidades.

“Demostrouse ata o de agora

que esa unidade serviu para irconseguindo resultados prác-ticos”, sinalou antes de resaltarque algunhas comunidades au-tónomas xa están a tomar exem-plo das relacións mantidas nosúltimos anos entre Galicia eAsturias. Alfonso Rueda animoua deixar de lado as diferenzaspolíticas para poder avanzarpolos intereses comúns de am-bos os territorios. “Por Galicianon vai quedar e estou seguroque por Asturias tampouco”,salientou. Tamén considerouque se volveu unha “situaciónde emerxencia” que o Goberno

de España desbloquee os fondosautonómicos pendentes detransferir ás comunidades, ad-vertindo de que esas partidas,que en caso de Galicia ascendena 700 millóns de euros, “xa es-tán a facer falta”, para sufragaro custo de servizos públicosfundamentais.

Antes da recollida da insigniade ouro da Asociación Día Galiciaen Asturias, dixo estar “moihonrado e agradecido” por unrecoñecemento que quixo facerextensible aos centros galegosrepartidos por todo o mundo.

Pola súa banda, a expresi-

denta da Asociación Vítimasdo Terrorismo (AVT), ÁngelesPedraza, comentou que recibecon orgullo a distinción, quesupón un recordo a todas asvítimas, aínda que “a algunhaspersoas esquézalles, como a

políticos e parte da sociedade”.“Temos outro tipo de terrorismoagora mesmo. Temos o terro-rismo de ETA, que xa nonmata, pero que os seus amigosestán nas institucións”, ad-vertiu.

Alfonso Rueda fala das boas relaciónsentre os gobernos asturiano e galego

Fernández Quevedo impón a insignia de ouro a Alfonso Rueda.

“ETA agora non mata porqueestá nas institucións, peroson moi covardes, no mo-

mento en que lles falte iso nonterán ningún problema en vol-ver tomar as armas. Derrotóu-selles policialmente, peropolíticamente están máis for-tes que nunca”. Dese modo ta-llante pronunciouse no ClubPrensa Asturiana de La NuevaEspaña Ángeles Pedraza, ex-presidenta da Asociación de Ví-timas do Terrorismo, queparticipou nun acto organizadopola Asociación Día de Galiciaen Asturias, que preside Ma-

nuel Fernández Quevedo.Ángeles Pedraza (recente-

mente nomeada xerente do112 na Comunidad de Madridpolo Goberno de Díaz Ayuso)perdeu á súa filla Miriam, ca-sada e de 25 anos, nos aten-tados do 11-M. O seu outro fi-llo, que debía ir no mesmotren, salvouse ao quedarsedurmido. Desde entón, Pedrazatomou especial conciencia dador que senten as familias dasvítimas e converteuse en ac-tivista contra o terrorismo.

“Nin esquezo nin perdoo; osterroristas que podrezan no

cárcere. Se tivese diante aoasasino da miña filla non mecustaría nada matalo”, asegurouPedraza, que lamentou que per-soas como Otegui, que foi con-denado por pertenza a bandaarmada, teñan unha cadeira debrazos nas institucións. “Ningúnpartido político en España souboter man dura co terrorismo, eiso debemos telo en conta áhora de votar”, sinalou. Pedrazarecoñeceu que antes de con-verterse en vítima do terrorismoadoitaba ir ás manifestaciónsde apoio. “Pero logo non meacordaba das familias; cando

perdín á miña filla decidín queía loitar dunha maneira suave.Miriam tamén sairía á rúa paraprotestar”.. Pedraza comentouque o 10 de novembro é oúnico día do ano no que ETAnon matou. “O resto do anosempre hai unha familia de

duelo”, asegurou.Manuel Fernández Quevedo,

presidente da asociación Díade Galicia en Asturias, destacoua valentía e a coraxe de ÁngelesPedraza e tamén encomiou olabor que realizou a Policíanas pasadas décadas.

Ángeles Pedraza e Manuel Fernández Quevedo.

Ángeles Pedraza: “ETA agora non mataporque está nas institucións”

Redaccion OVIEDO

VIIO FARELO | Outubro de 2019

Miscelanea

Odelegado territorial daXunta en Lugo, JoséManuel Balseiro, su-

bliñou que entre os retos máisimportantes que compartenGalicia e Asturias figura o de“potenciar os camiños Norte ePrimitivo de cara ao Xacobeodo ano 2021”. O delegado re-alizou esta afirmación nomarco do Encontro empresa-rial Astur-Galaico organizadopola asociación Día de Galiciaen Asturias na Cámara de Co-mercio de Oviedo, no que pre-cisamente se homenaxeou áConsellería de Cultura e Tu-rismo da Xunta así como a va-rias empresas vinculadas áentidade e a Galicia.

Balseiro sinalou que a citada

consellería está a traballarpara “facer máis universal secabe o próximo Ano Santo” eengadiu que “será unha opor-tunidade para todos os terri-torios atravesados polas rutasxacobeas, e moi especialmentepara os camiños Norte e Pri-mitivo dado que será o primeiroque se celebra tras a declara-ción de ambos como bens Pa-trimonio da Humanidade noano 2015”.

Neste sentido, o delegadolembrou que o Norte e o Pri-mitivo son respectivamente aterceira e a cuarta ruta máiselixida e sumaron preto de4.000 peregrinos nos cincoprimeiros meses do ano -pe-ríodo do que se teñen datos

oficiais-.Balseiro, que interviu en re-

presentación do conxunto de

entidades homenaxeadas, agra-deceu o labor da asociaciónDía de Galicia en Asturias por

“manter o vínculo e continuarestreitando os lazos entre asdúas comunidades veciñas”.

Empresarios asturianos e galegos homenaxeados na Cámara de Comercio de Oviedo.

Balseiro chama a reforzar os lazos con Asturias e o Camiño Norte e Primitivo

Redaccion OVIEDO

O FARELO | Outubro de 2019VIII

MiscelaneaRedacción

Omosteiro de Montederramo xaconta cun plan director, undocumento exhaustivo no que

se recolle o estado de conservaciónactual do edificio e que define as liñasde actuación para garantir a súa con-servación e as propostas para que oseu desenvolvemento sexa semprecompatible con salvagardar os seusvalores culturais e de identidade.

O plan foi presentado polo conse-lleiro de Cultura, Román Rodríguez.No proxecto e nas primeiras actuaciónsinvestíronse 101.415 euros, segundodixo Rodríguez, que avanzou que enbreve encargarase un proxecto pararealizar obras de mellora nos espazosque ocupaba o antigo colexio de EXB.Ademais realizaranse actuacións paramellorar a accesibilidade, e así garantira posibilidade de visita ao edificio

das persoas con mobilidade reducida.O plan director servirá para que oConcello poida solicitar unha sub-vención con cargo ao 1,5% culturaldo Ministerio de Fomento.

O plan director comeza por describiras características do monumento e assúas patoloxías, construtivas e fun-cionáis. Tamén define as condiciónspara o seu mantemento e as súas ne-cesidades de conservación e restau-ración. Analiza, asemade, as potenciaisdo monumento para o seu desenvoltoorganizado dunha proposta de usoscompatible co seu valor cultural. Den-tro das actuacións urxentes que recolleo citado documento, nos últimosmeses realizaronse actuacións básicaspara deter as filtracións na cubertado antigo colexio e reparouse o telladopara que non caesen tellas á rúa.

Montederramo pedirá a Fomentoaxuda para o mosteiro

O mosteiro xa conta cun plan director.

Osábado día 12 de outubro,Montederramo celebra a XXVIedición da Festa da Carne or-

ganizada polo Concello que presideAntonio Rodríguez Álvarez. Pola mañaabriranse os postos de venta ambu-lante na rúa principal. A partir das13,30 xa comenzará a servirse o xan-

tar baixo a carpa que ten capacidadepara albergar a máis de 1.500 per-soas. O menú consiste en carne detenreira ao caldeiro, richada e en em-panada, así como pan das panaderíasda localidade, viño da Ribeira Sacra,refrescos, bica de Montederramo,membrillo con queixo e licor café.

Tenreira e bica

A bica é a sobremesa estrela para os comensais.

IXO FARELO | Outubro de 2019

GaliciaRedacción

Ovolume “Mosteiro deMontederramo” do fi-lólogo Ramón Lorenzo

presentouse en Montederramo.O libro é froito de décadas detraballo do investigador e filó-logo, así como da colaboraciónda Xunta de Galicia e o Conse-llo da Cultura Galega (CCG),unidos para dar ao prelo estetraballo esencial para o coñe-cemento do galego medieval.

Valentín García, secretarioxeral de Política Lingüísticasaudou “con enorme satisfac-ción a publicación desta obraauténticamente monumental,que é a culminación de 40anos de rigorosidade intelectuale de traballo constante a prolda lingua de Galicia desde oámbito dos estudos medievais,nos que Ramón Lorenzo, sendúbida, creou escola”. “O in-signe profesor ¬–engadiu osecretario xeral– agasállanoscunha colección de case 2000documentos que é toda unha

regalía para os estudosos danosa historia e da nosa lingua,unha fonte fundamental paraampliar o coñecemento sobreo que fomos e o que somoshoxe os galegos e as galegas”.

Rosario Álvarez, presidentado Consello da Cultura Galega,dixo que “con esta publicaciónremata un labor de décadasdedicadas a editar con primorfilolóxico e dispoñibilizar paratoda a comunidade a colecciónde documentos de Santa Maríade Montederramo, realmentemonumental. Para a coleccióne para o CCG é unha honraque se ocupase dela un filólogodo talle indiscutible de RamónLorenzo. Trátase dunha colec-ción dunha riqueza extraordi-naria polo seu número e unhacrónica de vida da época nunhaampla área de influencia”.

Canda eles, participaron napresentación Ramón Lorenzo,autor do volume; Antonio Ro-dríguez Álvarez, alcalde de

Montederramo; Xosé Luís Re-gueira, director do Institutoda Lingua Galega (ILG) da Uni-versidade de Santiago, e AndrésRodríguez, párroco de SantaMaría de Montederramo. Trasas intervencións, tivo lugarunha actuación musical dogrupo Manseliña, que inter-pretou varias pezas dos séculosXIII e XIV.Gallaeciae Monumenta His-torica

A obra, en soporte mixtopapel-CD, contén a edición detoda a colección documentaldo mosteiro de Santa María deMontederramo, desde o primeirotexto que se conserva (de 1124)ata os últimos escritos en per-gamiño no século XVI (1560),ata completar un total de 1880documentos, seguidos de douslongos apéndices que conteñendúas cartas executorias de 1520e 1606 que reproducen moitosdos textos anteriores. O volumeinclúe ademais un índice an-

troponímico, outro toponímicoe unha extensa introdución naque figuran notas históricas,as normas de transcrición econsideracións sobre caracte-rísticas ortográficas e lingüís-ticas.

Edítase no marco do pro-xecto Gallaeciae MonumentaHistorica, un repositorio de

documentación histórica de-senvolvido e promovido poloCCG coa participación e cola-boración de institucións comaa Deputación de Ourense, oCentro Ramón Piñeiro (Xuntade Galicia), o ILG, a Real Aca-demia Galega e o Instituto deEstudos Galegos Padre Sar-miento do CSIC.

Ramón Lorenzo, segundo pola dereita.

Un libro sobre o mosteiro de Montederramo, esencial para ocoñecemento do galego medieval

Ogrupo de folkLuar na Lubre eofreceu este

verán unha serie deconcertos especiaisbaixo ou nome ‘ Sacro-Xira nos Mosteiros’ coafinalidade de presentaro seu último traballo‘Ribeira Sacra’ en dife-rentes mosteiros da co-marca, como foronSanto Estevo de Ribasde Sil, Santa María deMontederramo , paradorde turismo de Monterrei, San Pedro de Rocas eSanta María de Xunqueira de Espadanedo. O16 de novembro estarán na Igrexa San Fran-cisco de Betanzos.

O traballo ‘Ribeira Sacra’ contou coa des-tacados artistas como o asturiano Víctor

Manuel, a cantautora galega Ses, a Coral deRuada de Ourense, o músico coruñés NaniGarcía, a asturiana Marisa Valle Roso e CarlosGandón e Xoán Antepazo da banda heavygalega Astarot.

Luar na Lubre en Montederramo

Luar na Lubre vendeu máis de 350.000 copias dos seus 18 álbumes.

O FARELO | Outubro de 2019X

Redacción LUGOGalicia

AXunta achegou 67.800euros para as obras deampliación, reforma e si-

nalización do Miradoiro doDuque, en Monforte de Lemos,o único sobre o canón do Silque hai neste municipio. O de-legado da Xunta en Lugo, JoséManuel Balseiro, visitou a re-modelada instalación, que du-plicou a súa superficie parapermitir unha panorámica máiscompleta da zona. Na visitaparticipou tamén o alcalde,José Tomé, entre outros.

A Consellería do Medio Ruralsufragou o 83,7% das obrasde reforma achegando 58.700euros a través do Grupo deDesenvolvemento Rural (GDR)Ribeira Sacra; por outro lado,Turismo de Galicia destinou9.100 euros ao asumir o 65%do custo dun proxecto de si-

nalización do miradoiro e ou-tros recursos turísticos urbanosde Monforte de Lemos.

O miradoiro, situado no altoda Ribeira de Lemos, amplioua súa superficie de 35,8 metroscadrados a 78, incluíndo unhanova área en voladizo paraabarcar máis vistas sobre oSil; tamén se instalaron unbanco e un panel informativo.

Balseiro destacou que ostraballos “incrementan o atrac-tivo turístico deste elemento,que ofrece unha panorámicasobre a viticultura heroica e anatureza da Ribeira Sacra”.Neste sentido, lembrou a ne-cesidade de apuntalar estetipo de recursos, que poñenen valor o potencial paisaxís-tico desta zona, de cara á súacandidatura como Patrimonioda Humanidade.

O Miradoiro do Duqueduplicou a superficie

A actuación foi promovida polo Concello e cofinanciada pola Xunta.

AConsellería de MedioAmbiente, Territorio eVivenda vén de iniciar

distintas tarefas de conserva-ción e limpeza vexetal en va-rios puntos do Camiño Naturaldo Cantábrico, ao seu pasopolo municipio de Ribadeo.

O delegado da Xunta enLugo, José Manuel Balseiro,explicou que os traballoscentráronse desde Ribadeoata a praia das Catedrais,nun treito de aproximada-mente dous quilómetros. Ainiciativa contribuirá parapoñer en valor e favorecer ouso e aproveitamento destaruta de grande interese pai-saxístico e ambiental, nunespazo no que ademais estafin de semana está previstoque se celebre unha probadeportiva de medio maratón.Varios equipos encargaransede realizar tarefas de roza e

control da vexetación nasmarxes desta ruta así comoa poda de árbores e arbustosnaquelas zonas nas que re-sulte necesario.

O Camiño Natural Ruta doCantábrico, que percorre afranxa costeira da Mariña lu-cense ao longo de 131 quiló-metros distribuídos en 6 eta-pas e 2 ramais, en concretoentre as localidades de Riba-

deo e O VicedoEste itinerario pódese re-

alizar a pé e en bicicleta oque permite unha interacciónco mar, gozando das rías ede varios espazos naturaisprotexidos. O apoio da ad-ministración autonómica de-senvólvese ao abeiro dunconvenio co Ministerio deAgricultura, Pesca e Alimen-tación.

A ruta percorre 131 quilómetros pola costa.

A Xunta acomete obras de conservaciónno Camiño natural do Cantábrico

Oalcalde de Monforte,José Tomé Roca, reci-biu a Luís Rodríguez

Fernández, quen acudiu ácita para donar ó Concello ocadro denominado “Miguelde Cervantes escribiendo susúltimas voluntades al VIIConde de Lemos”. RodríguezFernández, máis coñecidocomo “Gay”, naceu en Rei-gada (Rioseco, Monforte) en1945. Foi xogador de fútbolno CD Lemos e traballou enBarcelona na Telefónica, ci-dade na que actualmente re-side, aínda que tamén pasatempadas na cidade do Cabe.

O óleo doado, que amosa óuniversal escritor español pos-trado na cama escribindo assúas derradeiras vontades ó

VII Conde de Lemos, está co-locado no despacho de Alcal-día, xunto cos outros tres ca-dros que xa cedeu anterior-mente Luis Rodríguez, e querecollen o retrato do VII Condede Lemos, Pedro Fernández deCastro, o do Cardeal Rodrigode Castro, e o de Dª Catalinade la Cerda y Sandoval, esposa

do 7º Conde de Lemos e fun-dadora do convento monfortinode Santa Clara.

O alcalde, en nome de to-dos os monfortinos, agradecea Luís Rodríguez a súa xene-rosidade e o seu interese epreocupación pola cultura epatrimonio artístico e culturalde Monforte.

Luís Rodríguez Fernández dona outrocadro ó Concello de Monforte

Luís Rodríguez e José Tomé. OConcello de Monfortepresentou unha ambi-ciosa programación

teatral que traerá á cidade doCabe representacións teatraisque se desenvolverán duranteo último trimestre do 2019. Apresentación desta programa-ción, que fará de Monforte unreferente do teatro ata finaisde ano, correu a cargo da con-celleira de Cultura, Marina Dou-tón, quen explicou polo miúdo

“un completo programa de 17obras de teatro, tanto para pú-blico adulto coma público fa-miliar e infantil”.

Teatro en Monforte para o últimotrimestre

XIO FARELO | Outubro de 2019

Redacción LUGO

Galicia

Aalcaldesa de Mondo-ñedo, Elena Candia, e oconselleiro de Cultura e

Turismo, Román Rodríguez,inauguraron o Centro de In-terpretación Imprenta Mondo-ñedo: Jesús López Díaz.Trátase dunha dotación pio-neira pola súa elección temá-tica no ámbito autonómico,na que a Xunta de Galicia mo-bilizou preto de 330.000 eurosentre a rehabilitación da Casados Coengos e a musealizacióndo espazo, e que se pon aodispor da cidadanía para, enpalabras de Román Rodríguez,“potenciar o atractivo da vila,promocionando e divulgandoun patrimonio propio quetransloce a rica actividade cul-tural da capital mindoniense”.

Román Rodríguez lembrouque “Mondoñedo está vence-llado á cultura escrita e, par-ticularmente, á cultura impresadesde moi cedo”, e recordoualgunhas das razóns polas que

a capital mindoniense resultaun referente, desde o fondoda extraordinaria Bibliotecada Catedral de Mondoñedo,até a proliferación de autoresde referencia como Leiras Pul-peiro, Noriega Varela, ÁlvaroCunqueiro e Marina Mayoral,entre outros.

O titular de Cultura incidiuno carácter sociocultural destanova dotación e destacou que“amplía a oferta tanto para osperegrinos que pasan por aquíseguindo o Camiño do Norteno seu avanzar cara a Com-postela, como para os turistasque se acheguen a coñeceresta xoia patrimonial.” Nestesentido, Román Rodríguez re-cordou que Mondoñedo e asúa Catedral son puntos prin-cipais dos Camiños do Norte,incluídos desde 2015 na listado Patrimonio Mundial daUNESCO e concluíu afirmandoque “sempre paga a pena de-terse en Mondoñedo e pararse

a coñecer as marabillas quenos ofrece esta antiga capitalprovincial”.

No acto tamén participou oimpresor Fernando López Gon-zález, herdeiro do prelo Suce-sores de Mancebo, unha dasempresas que, á canda de Grá-ficas Lucenses e Junor, doaronmateriais para facer realidadeeste centro de interpretaciónque quere subliñar a impor-tancia de Mondoñedo no de-senvolvemento da imprenta e,por extensión, da propia in-dustria editorial moderna enGalicia.Das orixes ao renacer im-

presorO centro ofrece un discurso

expositivo que conxuga rigore didactismo. En conxunto,ofrécelle ao visitante un relatoque vai das orixes, co nace-mento da imprenta manual eo desenvolvemento en Galicia,até o desenvolvemento da im-prenta mecánica e a impor-

tancia de Mondoñedo no re-nacer impresor que se vivedesde mediados do século XIX.

Dentro do proxecto exposi-tivo destacan unha serie depezas de gran valor para co-ñecer a historia da imprentamecánica, desde unha máquinaplano cilíndrica de 1870 fa-bricada en Bélxica e ideadapara grandes formatos, atéunha Minerva Hispania semi-automática, que permitiu acur-tar o tempo de impresión.

Ademais, a mostra inclúeunha excepcional linotipia.Unha tecnoloxía que revolu-cionou o tempo de composiciónde páxina dando paso aos anosde esplendor da prensa escrita,

entre finais do século XIX emediados do XX; así como ou-tras pezas auxiliares, comounha guillotina de 150 anos eaínda apta para a súa función,ou dous chibaletes, un tipode moble parecido a un pupitree dividido en caixas no que segardaban os tipos móbiles.

A Casa dos Cóengos formaparte do conxunto catedraliciode Mondoñedo, xunto coa ca-tedral, o pazo episcopal e ahorta, configurando unha pezaurbana de funcionamento in-dependente dentro do conxun-to. É unha edificación do séculoXIX que se edificou en dúasfases de planta rectangular etres plantas de altura.

Mondoñedo inaugurou un espazomuseográfico

O museo potenciará o atractivo da vila.

Adirectora de Turismo,Nava Castro, clausurouen Monforte de Lemos

as Xornadas Científicas do Ca-miño de Inverno, programadasco apoio da Xunta de Galicia através de O teu Xacobeo, aconvocatoria posta en marchapolo Goberno autonómico decara a celebración do vindeiroAno Santo. Nava Castro salien-tou a importancia de foroscomo este que permitiron de-bater e reflexionar sobre unitinerario que, como o Camiñode Inverno, está a contribuírtamén a dinamizar as econo-mías locais. Puxo de mani-festo a aposta e o esforzo

orzamentario da Xunta dos úl-timos anos para poñelo envalor, algo que se traduce,entre outras accións, no seurecoñecemento oficial, no seumantemento e conservación,así como no proxecto de sina-lización que se realizará 2020seguindo o calendario do PlanDirector do Camiño de San-tiago que lle dedicará ese anoa este itinerario.

As xornadas reuniron enMonforte a preto de 250 per-soas procedentes de Santiago,Ourense, A Coruña e Ponteve-dra. Os participantes tiverona oportunidade de combinar aasistencia as xornadas con vi-

sitas guiadas, conferencias emúsica. Entre os expertos es-taba Ana Goy, catedrática dehistoria da arte da Universidadede Santiago, que falou sobrea busca do valor universal ex-cepcional da Ribeira Sacra; etamén o exconselleiro VíctorVázquez Portomeñe, que ana-lizou o valor inmaterial doscamiños de Santiago

Na parte da música, as xor-nadas incluíron concertos deEfraim Díaz, profesor da escolamunicipal de música de Lugosobre O pito pastoril galego eas súas diferenzas fronte outrosinstrumentos de vento; e o domúsico Xosé Incio, que ofreceu

unha charla sobre o patrimonioinmaterial das regueifas –can-cións entre dous o máis persoasco emprego da burla– cun con-certo de zanfona.

Segundo Aída Menéndez,presidenta da Asociación Ca-miños a Santiago pola RibeiraSacra, entidade coordinadoradeste proxecto, “as xornadasforon un éxito de participaciónpolo tema tratado e polo feitode combinar partes máis cien-

tíficas con outras musicais evisitas guiadas. É imprescin-dible recuperar estas lendas ecantos dos nosos devanceirosque nos unen a todos ao caróndo Camiño”. Un dos obxectivosdo programa O teu Xacobeo éprecisamente recuperar o pa-trimonio inmaterial en tornoao Camiño de Santiago e re-saltar a súa riqueza entre pe-regrinos e sociedade galegaen xeral.

Xornadas Científicas do Camiño deInverno en Monforte

Participantes no foro no parador de turismo de Monforte.

O FARELO | Outubro de 2019XII

Redacción LUGOGalicia

Oequipo de Gobernodo Concello de Mon-forte conmemorou o

Día Europeo da Cultura Xudíacun acto presidido polo al-calde, José Tomé Roca, econsistiu na plantación dunolivo e no descubrimentodun monolito cunha placaconmemorativa así como alectura dun texto de home-naxe, do autor sefardí MoisBenarroch, que foi efectuadapor Gloria Prada. No actotamén tivo lugar a actuacióndun cuarteto de corda evento que interpretou dúaspezas baixo a dirección deFernando Sanmartino, direc-tor do Conservatorio deMonforte.

O obxectivo deste acto,en verbas do alcalde da ci-dade, “é homenaxear e lem-brar á Comunidade Xudía eXudeu Conversa monfortinaque, ó longo dos séculos,coas súas vivencias e co seutraballo, contribuíron á cons-trución e á existencia deMonforte de Lemos”.

Neste senso, o rexedor mu-nicipal, destacou que o “actose enmarca dentro da xornadaconmemorativa que se adicaen toda Europa a reivindicare por en valor a cultura xu-día”. Monforte, pertence áRede de Xuderías de España.En Galicia, tamén están in-tegrada nesta rede Ribadaviae recentemente Tui.

Día Europeo da CulturaXudía en Monforte

O acto celebrouse na rúa Falagueira.

AConsellería de Educa-ción, Universidade eFormación Profesional

autorizou ao Instituto de En-sino Secundario ‘A Pinguela’de Monforte de Lemos a postaen marcha dun novo ciclo su-perior de Formación Profesio-nal Dual en Estilismo eDirección de Peiteado, queconta con 13 persoas inscri-tas para este curso. O ciclooferta en total 17 prazas eneste momento o prazo dematrícula está aberto.

O delegado da Xunta enLugo, José Manuel Balseiro,explicou que a novidade prin-cipal radica no feito de que oalumnado complementará aformación académica alternán-doa coa actividade laboral nun-ha decena de empresas cola-boradoras que decidiron su-marse ao proxecto. Ao longodeste proceso, os estudantesrecibirán unha remuneracióndesde o inicio do seu períodode permanencia nas empresas.

A competencia xeral do tí-tulo de técnico superior enEstilismo e Dirección de Pei-teado consiste en dirixir e

supervisar o desenvolvementodos servizos de peiteado, pla-nificar e realizar tratamentoscapilares estéticos e deseñarestilismos de cambio de imaxe,respectando criterios de cali-dade, seguridade, respectopolo ambiente e deseño uni-versal.Planetario

O IES A Pinguela conta en-tre os seus recursos educativosco único planetario presentenun instituto galego, unhaestación meteorolóxica e unxardín botánico. Os dous pri-meiros forman parte do pro-

xecto ‘Mira ao Ceo’. O planetario recibe visitas

guiadas previa solicitude, nasque poden participar gruposde entre 20 e 30 alumnos. Aactividade dura uns 60 minu-tos, durante os que se afondano coñecemento da astrono-mía.

Por outra banda, o IESconta cun xardín botánico conespecies autóctonas, a maioríadelas levadas e plantadas poloalumnado e o profesorado oufacilitadas por distintas per-soas que coñecen o labor docentro.

Novo ciclo superior de FP en estilismo edirección de peiteado en Monforte

O IES ten xardín botánico desde 1987.

OConcello de Sober acolleu o 21 de se-tembro unha das etapas do Rallye Ri-beira Sacra 2019. Foi a primeira vez

que o rally, que este ano celebrou a súa oitavaedición, pisou a provincia de Lugo, con trespasadas polo Concello de Sober. O Gobernolocal financiou esta etapa da proba.

A carreira, que organizou a escudería Luin-tra, é unha cita dos amantes do motor xaconsolidada no calendario galego. Na etapade Sober fixeronse tres pasadas por un tramoque sae de Canaval por Pena Cabreira, Mora-dela, Moreda, Vilaescura, Rosende, Lama dosCampos e Millán, con final na Praza do Con-cello de Sober. Un total de 9 quilómetros depercorrido “rápido, bonito e seguro para osasistentes”, tal e como explicou a organiza-ción.

Á liña de meta chegaron por esta orde:Víctor Senra, Jorge Pérez Oliveira, LuísVilariño, Antonio Fernández Valcárcel, CelestinoIglesias Cores, Javier Martínez Carracedo,Francisco Dorado, Celestino Iglesias Duarte,David Rivas e Santi García.

O rallye ao seu paso por Sober.

Rallye Ribeira Sacra por Sober

OConcello de Soberestá a ultimar aconstrución dunha

pista de pádel que será deuso gratuíto. A pista está nasproximidades das piscinasmunicipais, en Centeás. Asobras teñen un orzamento de25.000 euros. Trátase dunproxecto impulsado poloConcello e financiado polaSecretaría Xeral para o De-porte. A pista funcionará através dun club local depádel que está en fase decreación. Os portavoces do

Concello explican que estasinstalacións incrementan asposibilidades que teñen osveciños para practicar de-porte. Sober dispón ademaisdun ximnasio municipal cuxouso é tamén gratuíta.

Sober contará cunha pista depádel de uso gratuíto

As instalacións estará rematadasen outubro.

XIIIO FARELO | Outubro de 2019

Redacción LUGO

Galicia

Aconselleira de Infraes-truturas e Mobilidade,Ethel Vázquez, avanzou

a licitación antes dun mes daredacción do proxecto danova estación de autobusesintermodal de Lugo, que in-cluirá a transformación dosterreos da actual terminal nungran espazo público para usosocial e comercial que terá,ademais, un intercambiadorde transporte.

Vázquez Mourelle explicouque se demolerán as instala-cións da estación de autobusese sobre ela se habilitará unhanova praza pública con zonasde paseo, mobiliario urbano,parque infantil, zonas verdese unha parada de autobús conmarquesiña que sirva como in-tercambiador e dende o que

se podería habilitar un buslanzadeira á estación inter-modal. Afirmou, tamén, quese preverá unha solución paraque os negocios instalados naactual estación poidan seguirdesenvolvendo a súa activi-dade.Espazo de encontro

Precisou que se trata dunhaparcela de gran tamaño nocentro da cidade e próxima ámuralla e a rúas peonís, poloque debe ser destinada a unespazo de encontro para osveciños. Engadiu que isto axudaa facer cidade no centro, apro-veitando o traslado da estaciónde autobuses á nova intermodalque se situará xunto á actualestación ferroviaria. A inter-vención, segundo apuntou, con-vertería esa zona nun espazo

pensado para vivir Lugo tran-quilamente, que sirva de puntode descanso e lecer, de limiarda muralla, e de conexión entreo centro da cidade e o seu nú-cleo de transporte público.

No que se refire ao proxectoda estación intermodal, lem-brou que en xullo tivo lugarunha reunión entre a Xunta,ADIF e o Concello de Lugo, naque o Goberno galego puxosobre a mesa un texto de con-venio útil, que clarifica ascompetencias e responsabili-dades de cada administración,e que facilita o desenvolve-mento do proxecto.

Non obstante, a conselleiraprecisou que a día de hoxenin concello nin ADIF respon-deron ao respecto deste texto.Concretou que cómpre axili-

dade, pois o Plan de transportepúblico de Galicia vai reordenaros servizos de autobús en2020 e a chegada do AVE estápróxima e para sacar o máximoproveito a estas oportunidades,Lugo precisa da estación in-termodal. Puxo en valor aaposta da Xunta pola inter-modalidade nos últimos anos,xa que o transporte públicovai xogar un papel fundamental

nese futuro porque é ambien-talmente a solución máis sos-tible e economicamente é máiseficiente.

Salientou que o obxectivoé facilitar que se complemen-ten entre si o taxi, o bus ur-bano, o bus interurbano, otren, a bicicleta ou os vehículosde mobilidade persoal que es-tán proliferando nos últimosanos.

A conselleira ofreceu información sobre os planos.

Lugo terá nova estación de buses

OGoberno local do Con-cello de Sober vén decomezar a reforma dos

pendellos de Cadeiras, situa-dos ao carón do santuario. Aobra realizarase en 40 metrosliñais dos pendellos de cara oeste, por ser os que presentanun maior deterioro. Con estaactuación cambiarase porcompleto a cuberta, que le-vará madeira de castiñeiro etella curva tradicional. Taménse cambiaron catro columnas

de granito do país que presen-taban un alto deterioro. Aomesmo tempo vai acondicio-narse o chan con xabre tradi-cional compactado.

A obra está cofinanciadapor Turismo de Galicia, queachega o 60 por cento, e oConcello de Sober, que asumeo 40 por cento dun orzamentototal de 50.000 euros. As obrasestán sendo executadas polaempresa local ConstruccionesPiñeiro.

Sober reforma os pendellosde Cadeiras

Está previsto que os traballos rematen no mes de novembro.

Avoceira do gobernoprovincial, Pilar GarcíaPorto, anunciou que a

Xunta de Goberno acordou aadxudicación dos traballosde conservación da rede via-ria da provincia correspon-dentes a 2 lotes dos 8 nosque está divido este servizo.Farase cun investimento pró-ximo aos 1,3 millóns deeuros para tres anualidades,de 2019 a 2021. García Portosinalou que “estes 2 lotesaglutinan a 21 concellos dascomarcas da Terra Chá e AMariña”.

Lembrou que a Deputaciónlicitou conxuntamente o anopasado os 8 lotes nos queestá dividido o contrato deconservación de estradas pro-vinciais por un importe totalde 6,4 millóns de euros parao período 2019-2021. “NaXunta de Goberno de hoxeadxudicáronse 2 lotes, a se-

mana pasada démoslle luzverde a outros 5 e faltaríaun que xa se está en trámitecoa previsión de que poidanadxudicarse nas próximas se-manas”, sinalou.

Nesta xunta de gobernotamén se aprobou un conve-nio de cooperación entre aDeputación de Lugo e o Con-cello de Monforte de Lemospara a organización do Fes-

tival do Viño da Ribeira Sacrade Monforte 2019. A colabo-ración acordada foi de 40.000euros. “Apostamos por esteevento, no marco do nosocompromiso co turismo, nun-ha zona que está en auxe eque as cifras o avalan, esteverán foi de récord, acadandocase o 100 % na ocupaciónhoteleira”, aseverou a voceirado goberno provincial.

A Deputación investirá nas estradas da Mariña e Terra Chá

García Porto confirmou que os traballos se van realizar entre 2019 e 2021.

O FARELO | Outubro de 2019XIV

PEPE PELAYOHumor

XVO FARELO | Outubro de 2019

PEPE PELAYO

Humor

FUCO PRADO

O FARELO | Outubro de 2019XVI

MARTIRENAHumor

Expulsado dun plató de televisión por decir que Deus non existe, unexipcio busca asilo en Alemania

Aena adxudica contratos por máis de 6,8 millóns á consultora de un dosseus expresidentes.

A cumbre de Nueva York arranca cunha crisis climática agravada trasanos de promesas incumpridas polos estados

A xustiza rexeita a petición de impedir a eldiario.es a difusión das gra-bacións da investigación das oposicións da sanidade vasca O partido de Errejón preséntase as eleccións xerais do 10-N

O grupo italiano "Il Padrone di Merda" recorre os comercios de Boloniafacendo escraches aos propietarios acusados de explotación

XVIIO FARELO | Outubro de 2019

GaliciaRedacción LUGO

Acandidatura da Xuntapara que a Ribeira Sacrase converta na sétima

reserva da biosfera de Galiciacontinúa avanzando con pasofirme. Na vixésima reunión doComité español do ProgramaMAB (Home e Biosfera) daUnesco, celebrado en Madrid,a directora xeral de Patrimo-nio Natural, Belén do Campo,comunicoulle aos membrosdeste órgano de carácter con-sultivo que antes de que re-mate o ano a Xuntapresentará oficialmente acandidatura.

A formalización da propostada reserva da biosfera RibeiraSacra e serras do Oribio eCourel producirase unha vezse conclúan os informes deri-vados do proceso de informa-ción pública, que se abriu opasado 9 de agosto e xa estápechado. En todo caso, estetrámite avanza a bo ritmo poloque do Campo asegurou que“este mesmo ano” a Xuntapresentará a candidatura antea Secretaría do Comité españoldo Programa MAB, co obxectivode obter a súa declaración de-finitiva no ano 2021.

Proposta sólidaPara a Xunta, tal e como

subliñou a directora xeral, trá-tase dunha proposta sólida,avalada por un gran consensopor parte dos distintos axentesimplicados e que aglutina aun total de 23 concellos deLugo e de Ourense cun altovalor paisaxístico e culturalen común, unidos pola súaaposta por un desenvolvementosustentable baseado nas prác-ticas tradicionais.

O pasado mes de agosto aXunta fixo en Pantón a presen-tación oficial da candidaturacoa que o espazo conformadopola Ribeira Sacra e as serrasdo Oribio e Courel aspiran aconseguir este recoñecementode carácter internacional, xes-tionado e concedido pola Unes-co. O documento que avala acandidatura foi sometido a in-formación pública durante unmes, período no cal as persoase entidades interesadas puideronfacer as súas achegas ao textoorixinal. En total recibíronsedúas alegacións, que están aser analizadas pola Conselleríaco fin de valorar posibles me-lloras ou modificacións.

O documento foi froito demáis de dous anos de traballodurante os que a Xunta mantivoun diálogo constante con todosos axentes implicados e conintereses na declaración, entreeles, concellos, grupos de de-senvolvemento rural, universi-dades, sector turístico e outroscolectivos, que tiveron ocasióndesde o principio de participaractivamente e facer as súascontribucións á proposta.Seis reservas da biosfera

Galicia conta nestes mo-mentos con seis reservas dabiosfera -un dos recoñecemen-tos de carácter internacionalmáis importantes en relacióncoa conservación e o uso sus-tentable do patrimonio- que

representan arredor do 25%do territorio da comunidade.

Coa incorporación da reservada biosfera Ribeira Sacra e Se-rras do Oribio e Courel, a ex-tensión protexida en Galiciabaixo esta figura se incremen-taría ata chegar ao 34% doterritorio, de aí a importanciada candidatura para a preser-vación e o recoñecemento in-ternacional do patrimonio na-tural da comunidade.

A proposta para a declara-ción aglutina en total a 18concellos de Lugo (Bóveda,Carballedo, Chantada, Folgosodo Courel, O Incio, Monfortede Lemos, Pantón, Paradela,A Pobra do Brollón, Portomarín,Quiroga, Ribas de Sil, Samos,

Sarria, O Saviñao, Sober, Ta-boada e Triacastela) e cincoda provincia de Ourense (CastroCaldelas, Nogueira de Ramuín,Parada de Sil, A Peroxa e ATeixeira). Trátase dun territoriode excepcional valor en cantoaos seus compoñentes am-bientais, paisaxísticos e cul-turais, como demostra a súarecente declaración como Bende Interese Cultural (BIC) porparte do Consello da Xunta.

Neste sentido, se a candida-tura da Ribeira Sacra prosperae supera todos os requisitos econdicionantes establecidos po-los responsables da Unesco paraa súa declaración, este territorioa cabalo entre as provincias deLugo e Ourense estaría en dis-posición de obter un triplo re-coñecemento por parte do or-ganismo internacional.

En abril as Montañas doCourel obtiveron a declaraciónde Xeoparque, converténdoseasí no primeiro espazo naturalcon esta denominación en Ga-licia; e ademais, a Conselleríade Cultura traballa xa nunhainiciativa para promover o re-coñecemento da Ribeira Sacracomo Patrimonio Mundial.

Medio Ambiente comunicou ao Comité Español da Unesco queformalizará a candidatura da Ribeira Sacra a reserva da biosfera

Belén do Campo na vixésima reunión do Comité do Programa MAB (Home eBiosfera).

Aconselleira de Infraestru-turas e Mobilidade, EthelVázquez, e o alcalde do

Saviñao, Juan Carlos Armesto,asinaron un convenio de cola-boración para a modernizacióndo sistema de bombeo da Esta-ción de Tratamento de AugaPotable municipal, cun investi-mento autonómico de preto de60.000 euros. A cooperaciónpermite financiar o custe dasactuacións de mellora no bom-beo de auga tratada na potabi-

lizadora que eleva a auga caraaos depósitos desde onde sedistribúe ao conxunto da po-boación do Saviñao.

Os traballos a executar tratande dotar o sistema de bombeoda ETAP de nova tecnoloxíaque permita obter un maiorrendemento no tratamento ereducir os custos enerxéticos,aumentando a vida útil da in-fraestrutura e garantindo osubministro de auga potable,en cantidade e calidade, aos

veciños do Saviñao.Máis en concreto, as actua-

cións céntranse na substitucióndas 2 bombas existentes pornovos equipos, de tecnoloxíamáis avanzada, que permitiránun mellor rendemento no sistemade bombeo. Tamén é intencióndo Concello reparar unha dasbombas actuais para que quedeen reserva e poida ser empregadaen caso de avaría.

Na intervención proxéctase,ademais, a revisión e reparación

dos grupos motores para garantirun correcto funcionamento e aprolongación da súa vida útil,así como a instalación dun novosistema de arranque “suave”,que permitirá reducir o consumodas bombas no arranque enarredor dun 30%.

As obras proxectadas teñen

un prazo de execución de 3meses e, segundo recolle o con-venio selado hoxe, o Concellodo Saviñao comprométese aexecutar e poñer en servizo asobras de mellora no bombeo,así como a asumir a explotación,conservación e mantemento dasactuacións.

Ethel Vázquez e Juan Carlos Armesto selaron o acordo en presenza de Ra-quel Arias.

A Xunta e O Saviñao modernizarán aestación de tratamento de auga potable

O FARELO | Outubro de 2019XVIII

Redacción OURENSEGalicia

Acompañía ourensá Sa-rabela Teatro estreou asúa nova montaxe:

“Crónicas do Paraíso”, condúas sesións mo Auditoriomunicipal de Ourense. Gon-çalo Guerreiro foi o directordo espectáculo e FernandoDacosta o responsable dotexto. “Crónicas do paraíso”é unha versión libre de ”AsCrónicas do Sochantre” de Ál-varo Cunqueiro. A trama ori-xinal de Cunqueiro sirve paradar forma a unha nova es-tructura narrativa habitada

polo universo do crime. Man-ténse a liña xeral da historiado Sochantre de Crozon quea cambio de exercer as súasfuncións musicais no funeraldo fidalgo de Quelven recibirádeste un pomar de agasallo.

Un grupo de 5 personaxesinterpretados por tres actricese dous actores viaxa cara aofuneral do fidalgo de Quelven.Durante aproximadamenteunha noite e un día, o tempoque dura a acción, confún-dese a morte coa vida e odrama coa comedia.

Crónicas do paraíso deSarabela Teatro

A obra estreouse en Ourense e logo iniciará unha xira.

Ocentro cultural A Ga-lleira conmemorou o112 aniversario do

nacemento de Eduardo BrancoAmor cun acto celebradofronte á estatua que o escri-tor ourensán ten na prazaBispo Cesáreo da capital. Osorganizores leron un mani-festo reivindicando “a súa fi-

gura non só como gran lite-rato se non noutras facetascomo o seu compromiso polí-tico, moitas veces silenciadopolas institucións”. Este acto“repetirase nos próximos anosata a celebración do 125 ani-versario para que en 2022cobre a forza que merece”, si-nalaron membro da Galleira.

Homenaxe a Blanco Amor

Membros de A Galleira no acto do 14 de setembro.

Opresidente da Depu-tación de Ourense,Manuel Baltar, reci-

biu a máis de vinte alumnose profesoras do Instituto ar-xentino-galego “SantiagoApóstol” de Bos Aires, quecada ano “reciben como granpremio final do colexio a tó-dalas promocións, esta viaxea Galicia que reforza a ouren-sanía”, dixo o presidente doPEN Galicia, Luis GonzálezTosar, que acompañou aoalumnado na visita á Deputa-ción de Ourense.

Baltar deulles á benvida aOurense, “unha provincia sin-gular e única por ser o terri-torio de Europa con maiorpotencial termal”. Unha pro-vincia de “gran capacidadecreativa, traballadora e orga-nizativa”, así como a vincu-lada á emigración que “tenunha gran conexión con Ar-xentina, onde entregamos oano pasado o Premio Ouren-

sanía 2018”. Así mesmo, opresidente do goberno pro-vincial lembrou que precisa-mente nesa viaxe inaugurou,no colexio arxentino-galego“Santiago Apóstol”, a aula“Eduardo Blanco Amor” parao alumnado do último cursode secundaria.

Manuel Baltar comprometeuo apoio da Deputación a estecolexio onde se imparten en-sinanzas de primaria e se-cundaria trilingües, en cas-

telán, inglés e galego. Esecompromiso materializousecunha axuda de 80.000 eurosque será destinada a infraes-truturas, novas aulas e unhabiblioteca galega, na terceiraplanta do edificio.

O alumnado agradeceu aopresidente da Deputación asúa recepción e afirmaron queesta viaxe é “moi importantepara nós porque nos permitecoñecer a Galicia que estu-damos nas aulas”.

A recepción tivo lugar no salón de plenos.

Instituto arxentino-galego “SantiagoApóstol” de Bos Aires

Celebrouse en Lobios oCongreso InternacionalTermalismo 2021-

2027: dinamización dos terri-torios e reto demográfico quecentrou os relatorios e deba-tes no papel dos balnearios nodesenvolvemento socio-eco-nómico dos territorios nos queestán emprazados.

A representante da Xuntade Galicia salientou o poten-cial termal que ten a nosaComunidade autónoma “poladiversidade da oferta, a cali-dade dos seus servizos e asingularidade das súas augas”,subliñando que malia que ascatro provincias galegas po-súen recursos termales, Ou-rense é a que presenta unha

maior potencialidade á horade contribuír ao posiciciona-mento global de Galicia comodestino termal. A delegadaterritorial defendeu que a Ad-ministración autonómica cons-ciente de que a auga minero-medicinal e termal é un re-

curso endóxeno e desestacio-nalizador, está a impulsardesde hai tempo accións eprogramas específicos enca-miñados a aproveitar estesector como elemento de de-senvolvemento e reequilibrioterritorial.

Congreso internacional sobretermalismo en Lobios

Este congreso está incluído nas accións do proxecto europeo POCTEP RaiaTermal.

XIXO FARELO | Outubro de 2019

GaliciaRedacción OURENSE

AXunta recuperará asenda peonil en OsPeares, no Concello de

A Peroxa, entre o río Miño ea vía de ferrocarril Ourense-Monforte, ao abeiro das axu-das directas concedidas poloGoberno galego para desen-volver diferentes actuaciónsen concellos incluídos naRede Natura dirixidas á con-servación do patrimonio pai-saxístico.

As actuacións proxectadas,cun investimento de 47.559euros, consisten na realiza-ción de accións para mellorarambientalmente esta ruta,un espazo de gran belezapaisaxística caracterizado porunha senda natural paralelae moi próxima ao río Miño,que na actualidade contacon elevada presenza de es-pecie exótica que está inva-dindo e colonizando o hábitat

natural de interese prioritario.Así, realizarase a roza de ve-xetación arbustiva en 5,20hectáreas, poda e clareo defrondosas autóctonas concorta e retirada de árboresmortas da especie invasora.A zona onde se está a traba-llar non está dentro de nin-gún espazo natural protexidopero si moi preto da zona deespecial conservación (ZEC)Canón do Sil.

Esta intervención realízasegrazas a unhas axudas paraa realización de investimentosnon produtivos para acadaros obxectivos agroambientaise climáticos no ámbito daRede Natura e dos parquesnaturais, cofinanciadas coFondo Europeo Agrícola deDesenvolvemento Rural (Fea-der) no marco do Programade desenvolvemento rural(PDR) de Galicia 2014-2020.

A Xunta recuperará a sendapeonil de Os Peares

Esta actuación consiste na eliminación de especies exóticas.

ADeputación de Ourenseedita o número 33 do"Anuario da Gaita",

unha publicación que contacon traballos de destacadosespecialistas no coñecementoda cornamusa e da súa histo-ria. Na presentación destanova edición participou o vi-cepresidente da Deputación,Rosendo Fernández; a depu-tada provincial de Cultura,Patricia Torres; o director daEscola de Gaitas da Deputa-ción, Xosé Lois Foxo; e o mu-sicólogo e colaborador dapublicación, Jorge Lira.

O “Anuario da Gaita” éunha publicación “única nassúas características en Galiciae unha obra de referenciapara os estudosos e amantesda cornamusa, que dota deluz a historia, a tradicións eos usos deste instrumentomusical de Galicia", sinalouRosendo Fernández. “Trátasedunha das moitas actividadesque desenvolve a Escola Pro-vincial de Gaitas ao longodo ano a prol da nosa cultura

e da nosa tradición, queachega ao lector investiga-ción, historia, cultura e et-nografía sobre o mundo dagaita”, engadiu o vicepresi-dente.

Esta publicación é “unhaaposta pola defensa da nosaidentidade ourensá e galega,que achega valor á políticacultural da Deputación”, dixoRosendo Fernández. Nestemesmo sentido, a deputadade Cultura felicitou á Escolade Gaitas por este traballo

que “afonda no coñecementodo instrumento de Galicia e,en especial, de Ourense, econtribúe á súa difusión”.

O director da Escola Pro-vincial de Gaitas da Deputa-ción explicou que o “Anuarioda Gaita” ten como filosofía“recompilar os eventos máisimportante que se realizanao longo do ano, recoller tra-ballos científicos e dedicarunha sección de pasamentossobre persoas destacadas nomundo da Cultura”.

A Deputación edita o número 33 do Anuario da Gaita

Presentación do último volúme do Anuario da Gaita.

Síguenos en:www.novasdoeixoatlantico.com

Editorial NOVAS DO EIXO ATLÁNTICO S.L.Avda. Sarmiento Rivera, 4-4ºD (36860 PONTEAREAS - GALIZA)

T. 986 64 12 69redaccion@novasdoeixoatlantico.com

Por Silvia Pardo

Termatalia 2019 pechou asúa edición en Ourensetendendo xa a ponte

para a organización da ediciónde 2020 que se celebrará naprovincia arxentina de EntreRíos. A secretaria de Turismoentrerriana, Carolina Gaillard,recolleu a testemuña que llesconverte en sede da próximaedición en América Latina, demans do conselleiro de Culturae Turismo do Goberno de Gali-cia, Román Rodríguez, do pre-sidente da Deputación deOurense, Manuel Baltar, e dovicepresidente do comité exe-cutivo de Expourense, JorgePumar. Entre Ríos asume o retode planificar Termatalia 2020,unha candidatura que conta coapoio do gobernador da pro-vincia, Gustavo Bordet, e corespaldo da iniciativa privadae dos empresarios que lideranos 16 complexos termais daprovincia.

Esta entrega foi o acto cen-tral da segunda e última xor-nada de Termatalia 2019 naque se celebrou tamén unha

nova edición, a 17ª xa, daCata Internacional de Augasque estivo dirixida pola hi-drosumiller galega MercedesGonzález e contou cun xuradoformado por profesionais deEspaña e Francia.

Celebraronse reunións denegocio no Workshop de Con-tratación Turística entre osexpositores e os 26 operadoresde turismo. Termatalia foi ta-mén o marco elixido para aposta en marcha da primeiraacción do proxecto “Un des-canso nos Camiños” promovidopola Agrupación industrial deTurismo de Galicia co apoioda Axencia de Turismo de Ga-licia a pedimento dos sociosExpourense, Balnearios de Ga-licia, Grupo Caldaria e a Fede-ración provincial de Hostaleríade Ourense. Este proxecto bus-ca organizar estancias nos bal-nearios dos distintos Camiñosde Santiago. Enbhiga

Termatalia acolleu tamén apresentación de Enbhiga 2019,o Encontro Bioceánico Hispanode Gastronomía que se cele-

brará na provincia de Ourenseentre os días 15 e 19 de outu-bro e que congregará a coci-ñeiros e prensa dunha duciade países. No mesmo Área deAlimentación Saudable taménse impartiron varios talleresde cociña con auga termal in-cluíndo un de realización dexeado termal con auga de AsBurgas. Realizáronse variaspresentacións de destino ter-mais dirixidas aos operadoresde turismo e á prensa espe-cializada como a da provinciaarxentina de Santiago do Es-tero, Foz do Iguaçu en Brasil

e o proxecto Termas Centro dePortugal.

No que respecta ao coñe-cemento, celebrouse o Encon-tro Internacional a Sesiónsobre Turismo, Innovación eSostenibildad, enmarcada noXIV Encontro Internacional so-bre Auga e Saúde que contoucoa participación de 46 rela-tores dunha ducia de países.

Participaron operadores deturismo especializados nestesector como Pravassa de Esta-dos Unidos, Rusticae de Españae Chile ou Nextel ou Yu Travel,de España. Esta xornada com-

plementouse con outra sesiónque analizou o desenvolve-mento de estratexias e enfo-ques a novos mercados para oturismo de saúde na que par-ticiparon Balnearios de Galicia,Costa Cálida Cares de Murciaou representantes de empresasdo sector de países como Es-lovenia (Asociación eslovenade balnearios).Melgaco

Os visitantes de 34 paísesrealizaron algunha dos roteirostermais a Cortegada e Melgaço,organizada polo proxecto RaiaTermal e á Eurocidade Verín-Chaves Vidago. Termatalia ter-minou a súa 19ª edición trasdous días de intensa actividadeque convocaron a preto de6.000 visitas procedentes de34 países. Tamén culminou aSemana Termatalia na que Ou-rense converteuse en epicentrodo termalismo mundial aco-llendo tres eventos interna-cionais: o Congreso Interna-cional de Termalismo 2021-2027, o Simposio Internacionalsobre Auga e Calidade de Vidae Termatalia.

A provincia arxentina de Entre Ríos será a sede de Termatalia 2020

Entre Ríos organizará Termatalia 2020 en Arxentina.

Acelebración do I Con-greso Ibérico de Tu-rismo Deportivo será a

principal novidade da terceiraedición de Sportur Galicia,Salón do Deporte e TurismoActivo de Galicia. Outra dasnovidades será que a pista deatletismo hidráulica coa o queconta Expourense estará ins-talada para esta feira multipli-cando así as opcións á hora deorganizar actividades deporti-

vas e exhibicións.Sportur Galicia terá lugar en

Expourense os días 15 e 16 denovembro contando co principalapoio da Secretaría Xeral parao Deporte da Xunta de Galiciae da Deputación de Ourense eservirá un ano máis como an-tesala da XLII Carrera Popularde San Martiño que congregaa miles de deportistas. Estecongreso celebrarase os días14 e 15 de novembro e foi pre-

sentado en Expourense durantea primeira reunión do comitéasesor de Sportur Galicia áque asistiron 18 representantesrelacionados co turismo e odeporte de entidades públicase privadas, empresas e federa-cións deportivas de Galicia.

Este Congreso estará orga-nizado por Expourense co apo-yo da Secretaría Xeral para oDeporte e da Fundación De-porte Galego; da Deputación

de Ourense e da Asociacióndo Deporte Español (ADESP).Contribuirá a reforzar o carácterprofesional da feira e estarádivido nos seguintes bloquestemáticos: Políticas públicas;Turismo activo (lexislación, ti-tulacións e novas tendencias);

Eventos Deportivos (casos deéxito en cidades, en zonas ru-rais e márketing e impactoeconómico); Turismo náutico;Turismo deportivo e desenvol-vemento local; Sector Turístico(hoteis e turistas) e Formacióne investigación.

Congreso Ibérico de TurismoDeportivo en Expourense

Reunión do comité asesor de Sportur Galicia.