temel bilgi teknolojisi kullanımı – - geomatik...

72
Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı – Giriş, Tanım, Tarihsel Gelişim, Fonksiyonlar Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan 2014-2015 Öğretim Yılı Güz Dönemi Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERE TBTK Dersi, Ders Notları

Upload: lamdieu

Post on 08-Mar-2018

237 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı –

Giriş, Tanım, Tarihsel Gelişim, Fonksiyonlar

Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan

2014-2015 Öğretim Yılı Güz Dönemi

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları

Dersi Veren Öğretim Üyeleri

Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan (A Şubesi)

Yrd. Doç. Dr. Serkan Karakış (B Şubesi)

0 372 2574010 – 1718

[email protected]

http://geomatik.beun.edu.tr/abdikan/

Öğrenci Görüşme Saatleri: Çarşamba 10:00 – 12:00

2

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları

Dersin Kaynakları

Temel Bilgisayar Teknikleri Kullanımı Ders Notları, Yrd. Doç. Dr.

Aycan Murat MARANGOZ, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE,

Yrd. Doç. Dr. K. Sedar GÖRMÜŞ, 2011-2012.

Temel Bilgisayar Bilimleri Ders Notları, YTU, 2003.

Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, İsmail Sarı, Ömer Bağcı Seçkin

Yayıncılık / Bilgisayar Dizisi, Ankara, 2008

Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı,Yazar(lar) : Ali Güneş, Çeviren:

Baki Koyuncu Ferruh Yıldız Mehmet Meder Kadir Erkan Şeref

Sağıroğlu, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.

Çeşitli İnternet Kaynakları

3

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları

Dersin Başarı Kriterleri

Derse Devam: %70

Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %80)

Yıliçi Başarı Notu: Vize (%80) + [(Ödevler + Quizler

(%20)]

Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı

Notu %60

4

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları

Temel bilgi teknolojilerine giriş.

Bilgisayarın tanımı, tarihi, fonksiyonları.

Bilgisayar içerisinde elektronik iletişim.

Bilgisayar teknolojisi - Bilgisayarın temel işlemleri.

Bilgisayar teknolojisi - Bilgisayarın bileşenleri.

Bilgisayar teknolojisi - Çevre birimleri.

Mikrobilgisayar teknolojileri (Bilgisayar donanımları).

İşletim sistemleri.

Windows işletim sistemleri.

Microsoft Word uygulamaları.

Microsoft Excel uygulamaları.

Microsoft PowerPoint uygulamaları.

Programlama, grafik uygulamalara (CAD) ve algoritmalara giriş.

5

TBTK Dersinin İçeriği

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları

Giriş - Tanım

Bilgisayar: Kendisine verilen bilgileri çok süratli bir

şekilde işleyen, aritmetik ve mantıksal işlemleri otomatik

olarak yapan, verilerden yeni bilgiler elde edebilen bir

makinadır.

Bilgisayara verilen işlenmemiş bilgiler girdi (veri),

bilgisayar verisine dönüştürülerek, onlarla mantıksal ve

matematiksel işlem yaparak sonuçları çıkarma işlemi

çıktı (bilgi) olarak tanımlanır.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 6

Giriş - Tanım

Giriş: Kullanıcı tarafından ya da bilgisayar tarafından

sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler

ve komutlardır. Veriler giriş birimleri tarafından toplanır.

İşlem: Gereken verilere göre, programın yetenekleri

ölçüsünde yapılan işlemler.

Bellek: Verilerin saklandığı yerdir. Giriş yapılan veriler,

işlenen veriler bellekte saklanır.

Çıkış: Bilgisayar tarafından üretilen rapor yada

belgelerdir. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan

veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır.Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 7

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

1671 yılında Gottfried von Leibniz,

zaman alıcı ve rutin aritmetiksel işlemleri

kendisinin yerine yapacak bir makine

tasarlamıştır. Leibniz’in geliştirmiş

olduğu araç, tekrarlı toplama işlemlerini

yaparak, iki sayının çarpımını

bulabiliyordu. Bunun dışında çıkarma,

bölme ve karekök alma işlemlerini de

gerçekleştirebiliyordu. Bu aracın adı

Step Reckoner’dı ve hiçbir zaman

yaygın bir kullanımı olmamıştır.

Leibniz, bilgisayarın temel çalışma

prensibi olan ikili sistemin de

öncülerindendir.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 8

Gottfried Wilhelm von Leibniz

İkili sayı sistemi (binary numbers)

Gündelik hayatta sayıları ifade etmede

onluk sayı tabanı (decimal)

kullanılmaktadır.

İkilik sayı sistemde ise sayılar iki

tabanında yazılarak elde edilirler.

Tüm sayıların ifadesinde 0 ve 1

rakamları kullanılır.

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Bu sisteme göre, derecelendirilmiş bir tekerleğin çeşitli pozisyonları,

farklı basamaklara karşılık geliyordu. Tekerleğin gerektiği kadar

döndürülmesi ile, sonuçlar elde ediliyordu.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 10

Leibniz’in “Step Reckoner”ı

(daha sonra “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan ve 4 işlem yapabilen hesaplama aracı)

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Leibniz’in geliştirmiş olduğu hesaplama aracı (Step Reckoner) daha

önce de belirttiğimiz gibi hiçbir zaman yaygın bir kullanım alanı

bulamamıştır. Bunun üzerine Leibniz 1673’te çalışmalarına devam

ederek geliştirmiş olduğu aracı tekrar gözden geçirerek hemen hemen

aynı özellik ve yeteneklere sahip “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan

aracını geliştirmiştir.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 11

Leibniz Wheel (Leibniz Çarkı)

Leibniz Çarkı

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 13

Pascal’ın Pascaline adlı hesaplama makinesi

Leibniz’in Leibniz Wheel adlı hesaplama makinesi

ToggleButton1

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

1678’de Pierre Grillet, John Napier’in ve Blaise Pascal’ın

makinelerinden esinlenerek bir hesap makinesi geliştirmiştir. Bu

makine Napier’in çubukları ve Pascal’ın makinesinin mekanizmalarını

bir arada kullanarak toplama, çıkarma işlemlerini gerçekleştiriyordu.

Bu araç diğer iki araca göre çok daha küçük ve hafifti bu özelliği aracın

ilk taşınabilir hesap makinesi olmasını sağlamıştır.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 16

Grillet’in taşınabilir hesap makinesi

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

1673’ten 1800’lerin başına kadar hesaplama işlemleri için geliştirilenaraçlarda çok da fazla bir değişiklik yaşanmamıştır. Kullanılanmalzeme, çalışma mantığı ve makinelerden yapılması istenenlergenellikle aynıdır. Bu dönemde en çok göze batan nokta, geliştirilen buaraçların daha önceki dönemlere göre daha yaygın olarak kullanılmakistenmesidir. Kullanım alanının genişlemesi, bu araçların ticari olaraküretilmesini de beraberinde getirmiştir.

Şu ana kadar gösterilen araçların tümü tamamen donanımunsurlarından yani mekanik olarak ve elle çalışan parçalar bütünübiçimindedir. 19. yy’ın başlarından itibaren hesaplama makineleri vediğer mekanik araçların kendi kendilerine ya da daha az insan emeğiile çalıştırılması düşüncesi yaygınlaşmaya başlamıştır.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 17

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

1780 yılında Benjamin Franklin elektriği bularakelektronik alanında çok önemli bir gelişime ön ayakolmuştur.

1805’te Fransız bir tekstil sanayicisi olan Joseph – MarieJacquard ilk kez bir makineyi kendi kendine çalışabilecekkonuma getirmiştir. Bu işlemi delikli kartlar (Punchedcards) kullanarak gerçekleştirmiştir. Bu kartlar ikili sistemegöre hazırlanmış, üzerlerinde belirli aralıklarla delikler olanve her delik ve delikler arası boşluğa göre sayı değerlerialan en eski bilgisayar programlama araçlarıdır.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 18

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Jacquard kendi dokuma tezgahlarında bir desenden birden fazla vehızlı olarak dokumak için kartlar üzerine desen ve renkleri ikili sistem(0,1) mantığı içerisinde tanımlayarak dokuma tezgahlarınıprogramlama yoluna girmiştir. Jacquard, dokuma tezgahını denetleyenve delikli kartlar esasına göre çalışan bir mekanizma kurmuştur. Herkarttaki delik kalıbı kullanılacak ipliğin rengini belirliyordu. Çalışanlarınkonumu da kartlara göre belirleniyor böylelikle de makinanın çalışmasıkontrol ediliyordu.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 19

Joseph-Marie JacquardDelikli kart

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 20

Jacquard’ın delikli kartlar ile çalışan programlanabilir dokuma tezgahı

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 21

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

1820 de Charles Xavier Thomas, Leibniz’in makinesini geliştirmiştir.

Thomas’ın bilgisayarın gelişimine olan etkisi, ilk kez bir hesaplama

makinesinin ticari olarak üretilip satılması yönünde olmuştur.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 22

Charles Xavier Thomas

Arithmometer

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 23

Arithmometer

Arithmometer örneği

ToggleButton1

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

1822’de Charles Babbage İngiltere’de karmaşıkmatematiksel tabloların formüle edilmesini sağlayan“Difference Engine – Fark Makinesi” adlı bir makinegeliştirmiştir. Özellikle astronomların, muhasebecilerin vediğer kamu görevlilerinin çok sık kullanmak zorundakaldıkları çeşitli matematiksel tablolar ve bu tablolardakideğerler üzerinde yapılan işlemler oldukça yorucuydu çokzaman alıyordu ve hata yapma olasılığı çok fazlaydı

Bu gereksinimler üzerine Babbage, 1833 yılında her hangibir matematiksel işlemi, kullanıcının verdiği her hangi birsırayla yapabilecek bir makine tasarladı. Bu makineye“Analytical Engine – Analitik Makine” adı verildi.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 25

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Analitik Makine, buhar enerjisiyle çalışacak,

dişlilerden, sayaçlardan ve bağlayıcılardan meydana

gelecek, delikli kartlar yardımıyla denetlenecekti.

Analitik Makine, temel olarak iki bölümden meydana

gelecekti; kullanılacak sayıların ve ara sonuçların

depolanacağı bir bellek – memory ve işlemleri

gerçekleştiren bir işlemci – processor. Ancak mali

olumsuzluklar ve tasarındaki bazı aksaklıklar bu

aracın geliştirilmesini engelledi. Analitik Makine diğer

geliştirilecek olan araçlar için önemli bir hareket

noktası oluştur.

Özellikle bellek ve işlemci kavramları bundan sonraki

gelişmelerde oldukça önemli bir yer tutacaktır.

Babbage’nin tasarlamış olduğu Analitik Makine ilk

genel amaçlı bilgisayardır.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 26

Charles Babbage

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

1830 yılında, Augusta Ada King, bilgisayartarihinin ilk programını hazırlayarak bir aracınçalışması için uygulamıştır. King Babbage’nintasarladığı fakat geliştiremediği AnalitikMakine’nin çalışması için gereken programıhazırlamış, ancak o da bu makineningeliştirilmemesi nedeniyle kullanılamamıştır.

King, in hazırlamış olduğu yazılım, daha sonrakiyıllarda bilgisayarların yazılım bölümü içinönemli bir başlangıç olacaktır. Bu tarihtenitibaren bilgisayarlar sadece donanım ile değilyazılım ile de çalışır hale getirilecektir. 1979yılında Augusta Ada King adı bir bilgisayarprogramına verilmiştir. (ADA Programlama Dili)

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 27

Augusta Ada King

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 28

Difference Engine – Fark Makinesi

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 29

Difference Engine – Fark Makinesi

Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 30

Analytical Engine – Analitik Makine

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

1855’te George Scheutz ve Edvard Scheutz Babbage’ınçalışmalarını temel alarak ilk kez basit mekanik bilgisayarıtasarlamışlardır.

1857’de Charles Wheatstone, hesaplama makinelerinde veridepolamak amacıyla ilk kez kağıt şerit uygulamasını gerçekleştirmiştir.Geliştirmiş olduğu bu uygulama daha sonraları bilgisayarlarda deliklikart ve ikili sistem kullanımının yaygınlaşmasına olanak tanımıştır.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 31

Charles Wheatstone

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

1874’te Christopher Latham Sholes bilgisayarın temel parçalarından

olan klavyeyi geliştirmiştir. Bu klavye Sholes’un adıyla “Sholes

Keyboard” bilinmektedir. Ancak günümüzde bu klavye daha çok “Q”

veya “QWERTY” klavye olarak tanınmaktadır. Şu anda hemen hemen

tüm PC lerde kullanılan klavye Q klavyedir.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 32

Christopher Latham Sholes

Sholes Klavyesi “Q” veya “QWERTY”

(Sholes Keyboard)

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 33

Sholes Klavyesi prototipi Üretilen ilk daktilo

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

1876’da Alexander Graham Bell dünya iletişim tarihini kökündendeğiştiren ve büyük toplumsal gelişmelere ön ayak olan telefonubulmuştur. Telefonun kullanım mantığı, 1991 de Internet’in bulunarakyaygınlaşmasını da beraberinde getirmiştir. Telefonun icadının önemigünümüzde çok daha iyi anlaşılmaktadır.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 34

Alexander Graham BellBell’in geliştirdiği ilk telefon

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

1884’te Hermann Hollerith delikli kartlar yardımıyla çalışan ve

matematiksel tabloları hesaplayabilen makinesine üretim izni almıştır.

1890’da yine Hermann Hollerith Amerikan Nüfus dairesinin de

desteği ile, delikli kartlar ve elektrik enerjisi ile çalışan “Tabulating

Machine” i geliştirmiştir. Hollerith’in geliştirmiş olduğu makine

hesaplamaların daha hızlı ve güvenilir bir biçimde yapılmasını

sağlıyordu. Tabulating Machine 1890’daki Amerikan nufüs sayımında

kullanılarak denenmiş ve üretilmesine karar verilmiştir. Bu makine

daha önceleri 8-9 yıl süren nüfus sayımı işlemlerini 2-3 yıla indirmiştir.

Hollerith 1896 yılında Tabulating Machine Co. Adlı şirketi kurarak ilk

kez hesaplama ve bilgisayar kuruluşunun oluşmasını sağlamıştır.

Tabulating Machine Co. daha sonra, (1924) şu anda dünyanın en

büyük bilgisayar donanım ve yazılım üreticisi olan International

Business Machines adını alacaktır.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 35

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 36

1890 ABD Nüfus Sayımında Kullanılan “Tabulating Machine”

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 37

Hollerith’in Hesaplama Makinesi (Tabulating Machine)

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Hollerith’in kurmuş olduğu şirketle beraber, hesaplama ve benzeri

işlemler amacıyla üretilen araçların üretimi ticari olarak gelişmeye

başlamıştır. Üretilen araçlar genellikle devlet kurumlarında (Askeri

kurumlar, Mali işlemlerle ilgili kurumlar vb.) kullanılmaya başlanmıştı.

Böylelikle bu araçlardan seri üretime geçiş eğilimi ortaya çıkmıştır.

1911 yılında Hermann Hollerith’in kurmuş olduğu Tabulating

Machines Co., Computing Scale Company ve International Time

Recording şirketleri birleşerek Computing– Tabulating – Recording

Company adını almış daha geniş bir çalışma alanı kurmuştur.

1924 yılında Computing– Tabulating – Recording Company ismini

International Business Machines Co. (IBM) olarak değiştirmiştir.

1925’te Vannevar Bush, ilk kez geniş kapsamlı analog hesaplama

makinesi olan “Differential Analyzer”ı geliştirmiştir.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 38

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 39

Differential Analyzer

Vannaver Bush

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Differential Analyzer 5

ana bölümden

meydana gelmekteydi.

1. Girdi birimi, 2. Çıktı

birimi, 3. Veri iletiminin

ve hesaplamaların

yapılmasını sağlayan

şaftlar ve çarklar, 4.

Makineyi çalıştıran ana

burgu ve 5. Elektrik

motoru.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 40

Differential Analyzer

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

1927 yılında yine Vannevar Bush, 1925’tegeliştirmiş olduğu Differential Analyzer’ıgeliştirerek yeni bir model olan “ProductIntergraph”ı tasarlamıştır.

1927’de ilk kez Londra ile New York arasındagörüntü iletişimi sağlanmış bu da televizyonunve görüntü aktarımının başlangıcı oldumuştur.

1931 yılında Alman bilimadamı Konrad Zuseelektrik enerjisi ile çalışan ilk hesaplamaaraçlarından biri olan Z1’i tasarlamıştır. Zuse’ningeliştirmiş olduğu bu araç, programlanabilen ilkbilgisayar olarak ele alınmaktadır. Z1 bilgisayaraklavye ile girilen verileri okuyarak ne yapmasıgerektiğini belleğinde tutabilme yeteneğine sahipti.Daha sonra John von Neumann bu özelliğigeliştirmiş ve yaygınlaştırmıştır. Zuse daha sonraZ2, Z3 ve Z4 adlı bilgisayarları da geliştirmiştir.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 41

Konrad Zuse

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Zuse’nin geliştirmiş olduğu aracın bir belleği ve bir tür aritmetik

işlemcisi vardı. Z1 genel amaçlı bir bilgisayar olarak tasarlanmıştı

ve her türlü aritmetiksel hesabı yapabiliyordu. Veri girişi için bir

klavye kullanılıyor, sonuçlar ikili sisteme göre elektrikli ampuller ile

okunuyordu. Zuse’nin geliştirdiği ikinci bilgisayar olan Z2 de ise

klavye yerine veri girişi için delikli kartlar kullanılmıştır.

Zuse II.Dünya Savaşı sürerken Nazi yönetimine şifre kırmak için bir

bilgisayar geliştirme projesi sundu. Ancak savaşın uzun süreli

olmayacağını planlayana Alman yönetimi bu dönem için uzun süreli

bir plandan kaçındı. Zuse kendi şirketini kurarak uçak fabrikalarında

kullanılmak üzere Z3 ve Z4 bilgisayarlarını tasarladı. Savaş

sırsında Zuse’nin geliştirdiği bilgisayarların büyük çoğunluğu yok

oldu. Savaş sonunda Zuse’nin Z4 bilgisayarı Müttefikler tarafından

ele geçirildi. Daha sonra Zuse’nin ZUSE KG şirketi SIEMENS

tarafından satın alındı.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 42

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 43

Konrad Zuse’nin geliştirmiş olduğu ilk programlanabilir bilgisayar “Z1”

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 44

Z1’i meydana getiren bileşenler

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 45

Z1 ve Z2 1931- 1938 yılları arasında geliştirilerek üretilmiştir.

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 46

Konrad Zuse ve Z1

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 47

Z3, 1939 – 1961 yılları arasında geliştirilerek üretilmiş ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılmıştır.

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 48

1961’de üretilen Z3 ve elemanları

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

1936’da August Dvorak, 1874’te Christopher Latham Sholes’in

geliştirmiş olduğu “Q” klavyenin yerine Dvorak (Keyboard)

klavyeyi geliştirmiştir. Bu klavye, çok kullanılan sesli harfleri

birbirine yakın hale getirerek yazma işlemini “Q” klavyeye göre

çok hızlı bir hale getirmiştir. Özellikle IBM ve Apple Macintosh

marka bilgisayarlar bu klavyeyi kullanmaktadırlar. Daha

sonraları Microsoft’a uygun hale getirilmiştir.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 49

Q Klavye Dvorak Klavyesi

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

1937’de çalışmalarına başlayan ABD’li bilimadamları

George Stibitz ve S.B. Williams 1940’da ilk dijital

elektronik bilgisayarı geliştirmiştir. Stibitz’in geliştirmiş

olduğu bu araç “Complex Number Calculator” olarak

bilinmektedir. Bu araç ikili sisteme göre çalışmaktaydı.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 50

Complex Number Calculator

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 51

George Stibitz ve Model K

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

George Stibitz’in geliştirmiş olduğu Complex Number Calculator

adlı araç, telefon hattına bağlı bir yazıcı (teleprinter), bir

bilgisayar ve bir telefon hattını aynı anda kullanan ilk bilgisayar

sistemidir. Bu araç aynı zamanda ilk internet uygulaması olarak

da kabul edilebilir.

1940’da Bell Laboratuarları’nda uzaktan işlem yapma denemeleri

gerçekleştirilmeye başlandı ve bunun için terminaller oluşturuldu.

1941’de Alan M. Turing ve M.H.A. Neuman, Colossus adlı

bilgisayarı tasarladılar. Bu bilgisayar, II.Dünya Savaşı’nda

Almanlar’ın Enigma Kodlarının çözülmesi işleminde kullanılmış ve

savaşta önemli rol oynamıştır.

1941’de Konrad Zuse “Z3” adlı bilgisayarı tasarladı.

1942’de Howard H. Aiken ilk digital bilgisayar olan HARVARD

MARK-I’i geliştirdi (IBM ASCC-Automatic Sequence Controlled

Calculator) .Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 52

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Mark-I için Charles Babbage’nin çalışması

temel alınmıştır. Ancak buhar gücü yerine

elektrik, mekanik aktarıcılar yerine ise

elektro-mekanik düzenekler kullanılmıştır.

Mark-I genellikle ilk bilgisayar olarak kabul

edilir. Oysa ilk Amerikan bilgisayarı

Zuse’nin bilgisayarından çok daha

başarısız olmuştur. Mark-1 ile Z serisi

bilgisayarlar arasında önemli bir farklılık

hükümetleri tarafından desteklenip

destelenmemeleridir. Zuse, bilgisayarlarını

kendi kaynakları ile gerçekleştirmiş; Aiken

ise, hükümet ve ordudan büyük destekler

görmüştür.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 53

Howard Hathaway Aiken

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 54

IBM – ASCC MARK-1

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 55

IBM – ASCC MARK-1

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

1944’te Grace Murray Hopper, Mark-1’in çalışmasını sağlayacak

yazılımı hazırlamış ve bu işlemde adını duyurmaya başlamıştır.

1945’te John von Neumann EDVAC adlı bilgisayarda delikli kartlar ile

yüklü program işlemini gerçekleştirmiştir.

1943’te yapımına başlanan ENIAC adlı bilgisayar 1946 yılında

tamamlandı. ENIAC (Electronic Numerical Integrator and

Computer) mali kaynakları Pentagon tarafından karşılanan bir

deneme çalışması olarak başlamıştır. ENIAC, 30 ton ağırlığında,

yaklaşık 18.000 vakum tüpü, 1500 röle, 70.000 direnç ve 10.000

kondansatörden meydana gelen ve 10 x 15 m yani 150 metrekarelik

bir alanı kaplayan dev bir makine idi. ENIAC’ın çalışması için 700

KW’lık güce gereksinim vardı. Bu makine on haneli 5000 sayıyı bir

saniye içinde toplayabiliyordu. Mekanik hesap makinelerinden 1000

kat daha hızlıydı ve o güne kadar elde edilen en büyük işlem hızının

(Mark-1) yaklaşık 20 katına sahipti. Tümüyle elektronik olarak

çalışan ilk bilgisayar, ENIAC’tır.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 56

Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 57

Electronic Numerical Integrator and Computer - ENIAC

Bilgisayarın Tarihi: 1950 - Günümüz

1. Kuşak (1950-1958): Lambalı teknolojiye sahip

(Eniac).

2. Kuşak (1958-1964): Transistörlü bilgisayarlar.

3. Kuşak (1965-1971): Transistör

yerine elektronik devreler kullanan bilgisayarlar.

(Bilgisayarları arası bağlantı kurabiliyor.)

4. Kuşak (1972-günümüz): Günümüz

bilgisayaları.

Bilgisayarın Tarihi: 1. Kuşak Bilgisayarlar

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 59

Vakumlu tüpler

Ağır hacimli ve geniş yer kaplayan

Fazla ısındıkları için uzun süreli soğutma

işlemi gerektirir

Bellek alanı küçüktür

Tekdüze işlerde kullanılmıştır

Bilgisayarın Tarihi: 1. Kuşak Bilgisayarlar

Bilgisayarın Tarihi: 2. Kuşak Bilgisayarlar

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 61

Vakum tüpleri Transistör

Daha ucuz ve hacimleri daha küçük

Bellek kapasitesi artmıştır

Sağutmaya daha az ihtiyaç duyar

Daha hızlı

Amaca uygun programla çalışabilmekte

Bilgisayarın Tarihi: 2. Kuşak Bilgisayarlar

Bilgisayarın Tarihi: 3. Kuşak Bilgisayarlar

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 63

Hibrid teknoloji (analog ve dijital)

Tümleşik devreler (çipler)

Donanım ve yazılım birleştirilmeye çalışılmış

Birden fazla program aynı anda

çalışabilmekte

Geniş bellek ve hızlı çalışma

Hacimsel küçülme

Daha ucuz ve daha güvenilir

Bilgisayarın Tarihi: 3. Kuşak Bilgisayarlar

Bilgisayarın Tarihi: 4. Kuşak Bilgisayarlar

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 65

Tek bir çip üzerine yerleştirilmiş çoklu

devreler ile bellek kapasitesi artırıldı

Yazılımlar geliştirilerek kullanıcıya

kolaylık sağlandı

Donanım özellikleri artırıldı

Girdi ve çıktı bilgileri için çeşitli çevre

ürünleri geliştirildi

İletişim sistemi geliştirildi

Bilgisayarın Tarihi: 4. Kuşak Bilgisayarlar

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 67

Yapay zeka kullanan bilgisayarlar

(Artificial Intelligence)

Düşünebilen ve karar verebilen

Ögrenme, bilgi kazanma, neden-

sonuç ilişkisi kurabilme,

İnsan beyninin yapabildiği

fonksiyonları modeller,

simülasyonlar yardımı ile anlamaya

çalışmak ve uygulamak

Gelecek Bilgisayarlar: 5. Kuşak Bilgisayarlar

Sosyal zeka (Social Intelligence)

Gelecek Bilgisayarlar: 5. Kuşak Bilgisayarlar

Bilgisayarın Fonksiyonları

Bir bilgisayar, verileri işler ve çıktı (bilgi) olarak elde

etmemizi sağlar. Bilgisayarların temel fonksiyonları

şöyle özetlenebilir: girdi, işlem, depolama, çıktı,

kontrol vb işlemler.

Girdiler bilgisayara kullanıcı tarafından girilen verilerdir.

Bilgisayarlar klavye, fare, tarayıcı gibi birimlerden alınan

girişleri kabul ederler. İşlemci (processor) tarafından

işlenen bu veriler daha sonra ekran, yazıcı gibi çıktı

aygıtlarıyla kullanıcıya iletilir.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 69

Bilgisayarın Fonksiyonları

Bir bilgisayarın temel fonksiyonlarını yerine getirmede kullanılan temel

birimleri:

Ana işlem birimi: Bu birimde bütün işlemler denetlenir. Aritmetik

işlemler, bellek yönetimi bu birim tarafından yerine getirilir.

Aritmetik/Mantık birimi: Toplama, çıkarma gibi aritmetik işlemler ve

mantık işlemlerinin yapılmasını sağlar.

Ana Bellek: Verilerin, komutların ve ara sonuçların saklandığı alan.

Kontrol birimi: Diğer bileşenleri uyumlu hale getirir.

Giriş/Çıkış birimi: Veri girişini ve işlenen bilgilerin kullanıcıya

gösterilmesini sağlayan işlemleri yönetir.

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 70

GELECEK HAFTA:

Bilgi ve Teknoloji Kavramları

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 71

KAYNAKLAR

Temel Bilgisayar Teknikleri Kullanımı Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat

MARANGOZ, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE, Yrd. Doç. Dr. K. Sedar

GÖRMÜŞ, 2011-2012.

Temel Bilgisayar Bilimleri Ders Notları, YTU, 2003.

Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, İsmail Sarı, Ömer Bağcı Seçkin Yayıncılık /

Bilgisayar Dizisi, Ankara, 2008

Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı,Yazar(lar) : Ali Güneş, Çeviren: Baki Koyuncu

Ferruh Yıldız Mehmet Meder Kadir Erkan Şeref Sağıroğlu, Pegem Akademi

Yayıncılık, Ankara.

Çeşitli İnternet Kaynakları

72

Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ

Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları