temat miesiĄcatematmiesiĄca - pir.xo.pl · ponaty na szkolenia oraz wystawy. ... przebadanie...

Nr 5 (11) maj 2013

PIR

Str. 27

Agro Pakiet to specjalna oferta dla rolników,

która u atwi zarz dzanie finansami gospodarstwa

–

ł ą

informuje Dariusz Baran, dyrektor V Oddzia u

Banku Zachodniego WBK w Rzeszowie.

ł

Agro Pakiet to specjalna oferta dla rolników,

która u atwi zarz dzanie finansami gospodarstwał ą

– informuje Dariusz Baran, dyrektor V Oddzia u

Banku Zachodniego WBK w Rzeszowie.

ł

Str. 19Str. 19

TEMAT MIESIĄCATEMAT MIESIĄCAPrzyjęcie komunijne w domuPrzyjęcie komunijne w domu

AGRO PODKARPACIE maj 2013 3

AGRO PODKARPACIE Miesiêcznik Rolniczy

WYDAWCY:Podkarpacki Oœrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale

ul. Tkaczowa 146, 36-040 Boguchwa³a, tel. 17 87 015 07, e-mail: [email protected] Izba Rolnicza w Boguchwale

ul. Tkaczowa 146, 36-040 Boguchwa³a, tel. 17 87 140 78, e-mail: [email protected]

REDAKCJA:Redaktor Naczelny: Arkadiusz Bêben (Podkarpacka Izba Rolnicza)Z-ca Redaktora Naczelnego: Tadeusz P³oszaj (Podkarpacki Oœrodek Doradztwa Rolniczego)Zespó³ redakcyjny: Lucyna Rudny – 17 87 140 78, Anna Bielañska – 17 87 015 62.Adres redakcji: 36-040 Boguchwa³a, ul. Tkaczowa 146.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci za treœæ og³oszeñ.

Zastrzega sobie tak¿e prawo do skracania materia³ów, zmiany tytu³ów i redagowania.

SK£AD I DRUK:ZUH Spó³ka DUET, Boguchwa³a, ul. Tkaczowa 146b, tel. 17 87 11 281

ISSN 2299-0186 Nak³ad: 10 000 egz.

W NUMERZE

3 Od Redakcji

4 Aktualnoœci PODR

8 Technologie w rolnictwie

16 Z ekologi¹ na ty

18 Dom i rodzina

21 Og³oszenia

23 Z ¿ycia samorz¹du rolniczego

24 Wyjazdy szkoleniowe

27 Artyku³ sponsorowany

28 Z prac Wojewódzkiej Radyds. Rolnictwa

29 Pszczelarstwo

30 POR ARiMR

31 Informacje WIORiN

32 Informacje KRUS

33 Informacje ARR

34 Prawnik radzi

35 Informacje PAE

36 Ubezpieczenia

37 Wieœci z UrzêduMarsza³kowskiego

38 Dzia³alnoœæ KGW

39 Porady weterynaryjne

40 Informacje OSChR

41 Wieœci z PodkarpackiegoUrzêdu Wojewódzkiego

Podkarpacki Oœrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale w tym

roku obchodzi jubileusz 45-lecia swojego istnienia. Jest najwiêksz¹ na

Podkarpaciu firm¹, która udziela wszechstronnej pomocy rolnikom

i mieszkañcom obszarów wiejskich.

Prowadzimy dzia³alnoœæ informacyjn¹, edukacyjno-szkoleniow¹,

doradcz¹. Wykonujemy równie¿ ró¿nego rodzaju dzia³ania dostosowu-

j¹ce gospodarstwa rolne np. do spe³nienia wymagañ w zakresie ochrony

œrodowiska.

Dysponujemy merytorycznie przygotowan¹ kadr¹, stale podnosz¹c¹

swoje kwalifikacje. Obecnie przesz³o 200 doradców i specjalistów bran-

¿owych doradza i prowadzi szkolenia bezpoœrednio w terenie.

Poza tym doradzamy i pomagamy potencjalnym beneficjentom w po-

zyskiwaniu wsparcia ze œrodków unijnych. Dziêki miêdzy innymi naszej

pracy na podkarpack¹ wieœ wp³ynê³o przesz³o 6 mld z³ w ramach wszyst-

kich dzia³añ Wspólnej Polityki Rolnej.

29 i 30 czerwca organizujemy „Dni Otwartych Drzwi – Boguchwa³a

2013” oraz „XV Regionaln¹ Wystawê Zwierz¹t Hodowlanych”, po³¹czo-

ne z 45-leciem naszej instytucji.

Z tej okazji chcia³bym serdecznie podziêkowaæ wszystkim rolnikom,

producentom rolnym oraz firmom i instytucjom oko³orolniczym, dziêki

którym zmieni³o siê oblicze podkarpackiej wsi.

Doceniaj¹c zaanga¿owanie w dzia³alnoœæ oœwiatowo-doradcz¹ dla rol-

ników, wszystkim by³ym i obecnym pracownikom sk³adam wyrazy sza-

cunku i wdziêcznoœci.

Tadeusz P³oszaj

Dyrektor PODR

SzanowniPaństwo,

AGRO PODKARPACIE maj 20134

AKTUALNOŒCI PODR

Zajmuje obszar 18,22 ha u¿ytkówrolnych. Gleba na polu doœwiadczal-nym znajduje siê g³ównie w I i II kla-sie bonitacyjnej, kompleks przydatno-œci rolniczej II – pszenny dobry. Gle-ba jest zasobna w próchnicê, zawartoœæfosforu i potasu jest wysoka, magnezu– œrednia, odczyn lekko kwaœny.

Na polu doświadczalnymprowadzone są trzy typydoświadczeń:

1. Doœwiadczenia œcis³e prowa-dzone w oparciu o instrukcje meto-dyczne Centralnego Oœrodka BadaniaOdmian Roœlin Uprawnych, Instytu-tu Uprawy Nawo¿enia i Gleboznaw-stwa, Instytutu Hodowli i Aklimatyza-cji Roœlin oraz Instytutu Ochrony Ro-œlin. W ramach wspó³pracy z COBO-RU w S³upi Wielkiej i SDOO w Prze-c³awiu na polu doœwiadczalnymPODR od kilku lat przeprowadza siê

Pole doœwiadczalne Podkarpackiego Oœrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale zosta³o za³o¿o-ne w 1974 roku. Od tamtego czasu nieprzerwanie s³u¿y jako baza szkoleniowa dla rolników, dorad-ców, studentów, a tak¿e dla ró¿nych instytucji zwi¹zanych z rolnictwem.

doœwiadczenia odmianowe w ramachPorejestracyjnego DoœwiadczalnictwaOdmianowego.

W sezonie 2012/2013 na polu do-

œwiadczalnym prowadzone s¹ nastêpu-

j¹ce doœwiadczenia œcis³e:

� Porównanie plonowania nowychodmian pszenicy ozimej PDO –27 odmian – 120 poletek;� Porównanie plonowania nowych

odmian jêczmienia ozimego PDO –12 odmian – 58 poletek;� Porównanie plonowania nowych

odmian pszen¿yta ozimego PDO –19 odmian – 82 poletka;� Porównanie plonowania nowych

odmian pszenicy jarej PDO – 12 od-mian – 60 poletek;� Zwalczanie chorób i szkodni-

ków w pszenicy ozimej – odmianaSmuga – 46 poletek – IOR PoznañTSD Rzeszów;� Zwalczanie chorób i szkodników

w pszen¿ycie ozimym – odmiana Fre-

dro – 42 poletka – IOR Poznañ TSDRzeszów;� Zwalczanie chorób i szkodni-

ków w pszenicy jarej – odmiana Bom-bona – 42 poletka – IOR Poznañ TSDRzeszów;� Zwalczanie chorób i szkodników

w jêczmieniu jarym – odmiana Mer-cada – 46 poletek – IOR Poznañ TSDRzeszów;� Porównanie plonowania nowych

odmian ziemniaka oraz zwalczanie za-razy ziemniaka – 4 odmiany – 0,05 ha;� Porównanie plonowania nowych

odmian grochu jadalnego – 12 od-mian – 58 poletek;� Porównanie plonowania no-

wych odmian bobiku – 7 odmian –20 poletek;� Rody ziemniaka odporne na za-

razê IHAR-PIB M³ochów – 16 redlin– 0,20 ha;� Monitoring i zwalczanie zarazy

ziemniaka z wykorzystaniem systemu


AKTUALNOŒCI PODR

NegFry IOR-PIB Rzeszów – 6 redlin –0,05 ha;� Ocena odpornoœci wybranych

genotypów pomidora uprawnegoi dzikiego na zarazê ziemniaka – In-stytut Ogrodnictwa Skierniewice –0,20 ha;

Razem: 14 tematów – 574 poletka+ 0,50 ha.

2. Doœwiadczenia kolekcyjne

prowadzone s¹ w uk³adzie jedno-powtórzeniowym, a ich celem jest za-prezentowanie nowych odmian ro-œlin uprawnych, a tak¿e porównanieich plonowania oraz sprawdzeniaich przydatnoœci do uprawy w lokal-nych warunkach. Pobrane z kolek-cji materia³y roœlinne s³u¿¹ jako eks-ponaty na szkolenia oraz wystawy.

Tematy założonych doświadczeńkolekcyjnych:� Porównanie plonowania nowych

odmian rzepaku ozimego – 13 od-mian – 14 poletek;� Wp³yw gêstoœci siewu na plono-

wanie nowych mieszañcowych od-mian rzepaku ozimego – 5 poletek;� Porównanie plonowania no-

wych odmian peluszki – 12 odmian –16 poletek;

� Porównanie plonowania nowychodmian £ubinów – 20 odmian – 24poletka;� Porównanie plonowania no-

wych odmian owsa – 14 odmian – 16poletek;� Porównanie plonowania nowych

odmian jêczmienia jarego – 21 od-mian – 28 poletek;� Porównanie plonowania nowych

odmian kukurydzy – 25 odmian – 30poletek;� Kolekcja odmian ziemniaków –

30 odmian;� Kolekcja zió³, roœlin przyprawo-

wych i miododajnych – 40 poletek;� Kolekcja wierzby energetycznej

– 11 klonów – 11 poletek;Razem: 9 tematów – 198 poletka.

3. Doœwiadczenia ³anowe (de-monstracyjne) prowadzone s¹ na po-lach wyrównawczych. Doœwiadczeniate dotycz¹ stosowania œrodków ochro-ny roœlin, nawozów, regulatorówwzrostu oraz opracowanych kom-pleksowych systemów ochrony i na-wo¿enia roœlin. Na plantacjach towa-rowych prowadzone s¹ tak¿e wdro¿e-nia i upowszechnienia nowych od-mian roœlin uprawnych.� Technologia uprawy rzepaku ozi-

mego odmiany Bellevue – 1,20 ha;

� Technologia uprawy rzepaku ozi-mego – 0,5 ha;� Wp³yw efektywnych mikroorga-

nizmów na plonowanie rzepaku ozi-mego – 0,50 ha;� Technologia uprawy pszenicy

ozimej odmiany Smuga – 0,80 ha;� Technologia uprawy pszenicy

ozimej odmiany Ostroga – 0,70 ha;� Technologia uprawy pszenicy

ozimej odmiany Arkadia – 0,70 ha;� Technologia uprawy pszenicy

ozimej odmiany Akteur – 3,30 ha;� Technologia uprawy pszenicy ja-

rej odmiany Bombona – 0,20 ha;� Uprawa grochu jadalnego od-

miany Tarchalska – 1,35 ha;� Uprawa ³ubinu ¿ó³tego odmia-

ny Mister – 0,20 ha;� Technologia uprawy jêczmienia

jarego odmiany Eunova – 1,00 ha;� Technologia uprawy owsa od-

miany Bingo – 1,20 ha;Razem: 12 tematów – 11,65 ha.W czasie sezonu wegetacyjnego na

polu doœwiadczalnym specjaliœci ds.produkcji roœlinnej udzielaj¹ doradz-twa agrotechnicznego rolnikom, stu-dentom i grupom szkoleniowym.

Serdecznie zapraszamy wszystkichzainteresowanych.

Tekst i fot. Micha³ Noworól

PODR Boguchwa³a

Czynnoœci kontrolne i moderniza-cyjne polegaj¹ g³ównie na:� zamianie dysz KWP – wirowych

na p³askostrumieniowe (daj¹cych rów-nomierny wydatek cieczy roboczej),� wymianie niesprawnych mano-

metrów,� uzupe³nienie brakuj¹cych filtrów,� wprowadzenie nowych korpusów

z zaworami odcinaj¹cymi,

Atestacja i modernizacjaopryskiwaczyPodkarpacki Oœrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale przeprowadza modernizacjê i atestacjêopryskiwaczy polowych i sadowniczych z terenu województwa podkarpackiego. Opryskiwacze wy-magaj¹ okresowych badañ – w okresach trzyletnich. Oœrodek wspó³pracuje z Wojewódzkim Fundu-szem Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie dotowanego zadania „Modernizacjaopryskiwaczy polowych i sadowniczych niespe³niaj¹cych parametrów sprawnoœci technicznej”.

� wymianie zu¿ytych zaworów ste-ruj¹cych – rozdzielaczy.

Najwa¿niejszym elementem prawi-d³owego stosowania œrodków ochronyroœlin jest sprawny technicznie sprzêt.Przebadanie okresowe opryskiwaczy

przyczynia siê do:

� zmniejszenia iloœci u¿ywanychœrodków ochrony roœlin przy zachowa-niu skutecznoœci zabiegów,

� zmniejszenia substancji szkodli-wych dla œrodowiska,� zwiêkszenia bezpieczeñstwa ope-

ratora sprzêtu,� wyeliminowania ryzyka wystêpo-

wania pozosta³oœci œrodków ochronyw p³odach rolnych.

Realizowane cele oraz osi¹gniê-te efekty maj¹ znaczenie spo³ecznei gospodarcze, jednoczeœnie przyczy-


niaj¹ siê do ochrony œrodowiskanaturalnego.

Akty prawne związanez kontrolą opryskiwaczy:

� Dyrektywa Rady (91/414/EWG)z dnia 15 lipca 1991 r. dot. wprowa-dzania do obrotu œrodków ochronyroœlin,� Ustawa o ochronie roœlin z dnia

18 grudnia 2003 r.,� Minimalne wymagania wzajem-

nej zgodnoœci (cross compliance) dlagospodarstw rolnych w zakresie zdro-wotnoœci roœlin – obowi¹zuje od1 stycznia 2011 r.

Ogólne zasadyprzeprowadzaniabadań opryskiwaczy

Badaniom podlegaj¹ opryskiwaczeci¹gnikowe i samobie¿ne polowe lubsadownicze, bêd¹ce w u¿ytkowaniurolników.

Dostarczony do badañ opryskiwaczpowinien byæ umyty z zewn¹trz i we-wn¹trz, pewnie zaczepiony lub zawie-szony oraz wyposa¿ony w os³ony zabez-pieczaj¹ce ruchome elementy. Ponad-to zbiornik powinien byæ wype³nionyw 2/3 czyst¹ wod¹. Warunki te zapew-ni¹ bezpieczeñstwo osób przeprowa-dzaj¹cych badanie opryskiwacza.

Badanie opryskiwacza mo¿e byæprzeprowadzone w pomieszczeniu,

w którym jest mo¿liwe wykorzystaniewyposa¿enia technicznego i sprzêtudiagnostycznego lub w miejscu za-daszonym i os³oniêtym od wp³ywuwiatru, przy dodatniej temperaturzepowietrza.

Badanie opryskiwaczaskłada sięz następujących etapów:

� badania ogólnego – przeprowa-dza siê przy wy³¹czonym napêdzie,� badania stanu technicznego

poszczególnych urz¹dzeñ opryskiwa-cza – przeprowadza siê przy wy³¹czo-nym lub w³¹czonym napêdzie w zale¿-noœci od metody oceny,� dokumentowania czynnoœci.Pierwszym etapem badania opry-

skiwacza jest badanie ogólne sk³ada-j¹ce siê z nastêpuj¹cych czêœci:

I. Sprawdzenie, czy badany opry-skiwacz jest czysty.

Kryterium oceny: opryskiwacz po-winien byæ umyty z zewn¹trz i we-

wn¹trz, tzn. bez widocznych skupiskosadu po œrodkach ochrony roœlinoraz bez znacznych ognisk korozji.

II. Sprawdzenie kompletnoœcii prawid³owoœci zamocowania zabez-pieczeñ i os³on czêœci wiruj¹cych.

Kryterium oceny: wiruj¹ce elemen-ty opryskiwacza powinny byæ zabezpie-czone os³onami zabezpieczaj¹cymi.Os³ony nie s¹ wymagane, je¿eli kon-strukcja opryskiwacza uniemo¿liwia

bezpoœredni kontakt operatora ci¹-gnika lub opryskiwacza z wiruj¹cymielementami. Niedopuszczalne s¹ ubyt-ki w os³onach.

III. Sprawdzenie pewnoœci moco-wania opryskiwacza na uk³adzie zawie-szenia ci¹gnika lub po³¹czenia opry-skiwacza z ci¹gnikiem (sworznie, za-czepy, dyszel).

Kryterium oceny: mocowanieopryskiwacza musi zapewniaæ prawi-d³ow¹ i bezpieczn¹ pracê.

IV. Sprawdzenie stanu zu¿yciaurz¹dzeñ opryskiwacza i ich czêœci rzu-tuj¹cych na jakoœæ wykonywanych za-biegów, bezpieczeñstwo dla operato-ra i œrodowiska: wê¿e cieczowe i hy-drauliczne, zbiornik, po³¹czenia me-chaniczne, zawory, korpusy rozpyla-czy, uk³ad jezdny.

Kryterium oceny: niedopuszczal-ne s¹ przetarcia wê¿y do kordu oraztakie zu¿ycie czêœci urz¹dzeñ, któreuniemo¿liwia prawid³ow¹ pracêopryskiwacza.

V. Sprawdzenie, czy zbiornik nieposiada pêkniêæ i przecieków.

Kryterium oceny: zbior-nik i uk³ad cieczowy opryski-wacza powinny byæ szczelne,aby nie dochodzi³o do wycie-ku cieczy roboczej.

VI. Sprawdzenie przylega-nia pokrywy zbiornika.

Kryterium oceny: zbior-nik powinien byæ zamkniêtyw sposób uniemo¿liwiaj¹cywyciek cieczy roboczej.

Po uzyskaniu pozytywne-go wyniku badania ogólnegowykonuje siê badania po-szczególnych urz¹dzeñ opry-skiwacza. Drugim etapem ba-dania opryskiwacza jest bada-nie specjalistyczne stanutechnicznego nastêpuj¹cychurz¹dzeñ: pompy, mieszad³a,zbiornika, urz¹dzeñ pomia-

rowo-steruj¹cych, uk³adu cieczowe-go, filtrów, belki polowej, rozpylaczy,wentylatora.

Po kontroli podzespo³ów przystê-puje siê do dokumentowania wynikówkontroli na obowi¹zuj¹cych drukach.Rolnik otrzymuje protokó³ badaniaoraz zaœwiadczenie o sprawnoœci tech-nicznej opryskiwacza.

Zygmunt Abramowicz

PODR Boguchwa³a

AKTUALNOŒCI PODR

Badaniom podlegaj¹ opryskiwacze ci¹gnikowe i samobie¿ne polowe lub sadownicze, bêd¹ce w u¿ytkowaniurolników

Fot. Archiwum PODR


– Jaki kolektor s³oneczny – p³aski czy pró¿niowy,zainstalowaæ w swoim gospodarstwie?– Co zrobiæ ¿eby, zmniejszyæ koszty ogrzewaniadomu?– Czy produkcja brykietu na w³asne potrzeby jestop³acalna?– Czy op³acalne jest zamontowanie ogniw fo-towoltaicznych?– Jakie s¹ mo¿liwoœci dofinansowania do Odna-wialnych Źróde³ Energii?– Je¿eli nie mamy mo¿liwoœci pod³¹czenia siê dokanalizacji czy zamontowaæ przydomow¹ oczysz-czalniê œcieków?

To tylko przyk³adowe pytania, które nurtuj¹ podkar-packich rolników w zakresie odnawialnych Ÿróde³ ener-gii. Wychodz¹c temu naprzeciw, Podkarpacki OœrodekDoradztwa Rolniczego w Boguchwale w 2011 i 2012 rokudziêki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochro-ny Œrodowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie zrealizo-wa³ projekt i utworzy³ pracowniê edukacji ekologicznejodnawialnych Ÿróde³ energii.

Dofinansowanie obejmowa³o:

� zakup i monta¿ pieca na biomasê,� zakup i monta¿ lampy hybrydowej

– solarnej,� zakup rozdrabniacza do s³omy i siana,� zakup i monta¿ przydomowej oczyszczal-

ni œcieków,� zakup kolektora pró¿niowego,� zakup brykieciarki na s³omê.

W pracowni prowadzone s¹ bezp³atneszkolenia praktyczne dla grup zorganizo-wanych, jak i indywidualnych rolników,które pozwalaj¹ rozwi¹zaæ wiêkszoœæ w¹t-pliwoœci zwi¹zanych z Odnawialnymi Źró-d³ami Energii i zastosowaniem ich w indy-widualnych gospodarstwach domowych.

Hubert ÆwikPODR Boguchwa³a

AKTUALNOŒCI PODR

Pracownia Edukacyjna Odnawialnych Źróde³ Energii

Fot. 1,2 – A. Bielañska

Hubert Æwik, specjalista PODR, oprowadza Annê Kowalsk¹, wicemarsza³ek województwaPodkarpackiego i Wies³awa Pajdê, wiceprezesa WFOŒiGW po pracownii OZE

Pracownia EdukacyjnaOdnawialnychŹródeł Energii

Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale zaprasza do odwiedzenia pracowni. Wszyst-kich zainteresowanych tematem prosimy o wcześniejszy kontakt telefoniczny: 17 87 01 567 lub 723 977 545.


TECHNOLOGIE W ROLNICTWIE

Porady rolniczeWarzywnictwo

Maj jest dla ogrodników bardzo

pracowitym miesi¹cem, gdy¿

spiêtrzaj¹ siê prace pielêgnacyj-

ne, siewy i sadzenie warzyw cie-

p³olubnych oraz innych warzyw

na zbiór póŸnym latem i jesieni¹.

Pomiêdzy 1 a 15 maja nale¿y wy-siaæ nasiona fasoli wielokwiatowejPiêkny Jaœ oraz odmiany biczykowate(pó³pienne) fasoli wielokwiatowejFelicja, Karo, Kontra, Nata i Westa.Natomiast inne odmiany fasoli na su-che ziarno (o drobnych nasionach)nale¿y wysiewaæ miêdzy 5 a 15 maja.

Od 5 maja a¿ do drugiej dekadyczerwca, w odstêpach co 7-10 dni, wy-siewa siê nasiona fasoli szparagowej.

Na pocz¹tku maja wysiewa siê bu-

raki æwik³owe do bezpoœredniegospo¿ycia w lecie i jesieni¹. Szczegól-nie polecane polskie odmiany: Re-gulski Cylinder, Tytus, Opolski, Rywalo korzeniach cylindrycznych (wyd³u-¿onych) oraz Astar F

1, Okr¹g³y Regul-

ski, Borus, Polglob F1 o korzeniach

kulistych.Do siewu kukurydzy cukrowej

przystêpujemy zwykle oko³o po³owymaja, kiedy nie gro¿¹ nam ju¿ przy-mrozki, a gleba dostatecznie siê ogrze-

je. Nowe lub mniej znane odmiany to:Z³ota Kar³owa (bardzo wczesna), Can-dle F

1 (wczesna), Anawa F

1 (œrednio

wczesna).Przez ca³y maj wysiewa siê rzod-

kiewkê i rzodkiew (np. odm. Agatalub Mino Early) oraz koper (np. odm.Szmaragd, Turkus, Amat, Skaner) i sa-³atê mas³ow¹.

Od po³owy maja mo¿na wysiewaænasiona sa³aty kruchej potocznie zwa-nej tak¿e lodow¹, np. odmian: Beata,Olimp, Samba, Arka, Goplana, Grena-da O¿arowska czy Królowa Lata orazCarmina, pierwsza polska odmianasa³aty kruchej o czerwonych liœciach.

Po uprzednim zahartowaniu, oko-³o po³owy maja mo¿na wysadzaæw pole rozsadê selera korzeniowego

i naciowego oraz kapusty pekiñskiej.Hartowanie rozsady tych gatunkówwarzyw polega na stopniowym zmniej-szaniu podlewania. Nale¿y pamiêtaæ,aby w czasie hartowania utrzymywaætemperaturê w granicy 15-180C, gdy¿ni¿sze temperatury mog¹ spowodo-waæ wybijanie roœlin w pêdy kwiatowew czasie wzrostu w polu.

Pora wysadzania pomidorów przy-pada na 10-15 maja. Pomidory kar³o-we wysadza siê w rozstawie 70 x 50cm, a odmiany wysokie gruntoweoraz szklarniowe uprawiane w grun-cie przy palikach w rozstawie 50 x 70cm. Do sadzenia nale¿y wybieraædobr¹ rozsadê, tj. zdrow¹, krêp¹o krótkich miêdzywêŸlach, ciemno-zielonych liœciach oraz dobrze rozwi-niêtym systemie korzeniowym. Roz-sadê wybiegniêt¹, cienk¹ sadzi siê lek-ko skoœnie, czêœæ ³odygi przysypuje siêziemi¹ w celu wytworzenia korzeniprzybyszowych, które wzmocni¹ ca³ysystem korzeniowy.

Rozsadê papryki wysadza siê 20-30maja i na pocz¹tku czerwca w rozsta-wie 70 x 35-45 cm. Dobrze przygoto-wana rozsada papryki nie mo¿e byæzdrewnia³a, gdy¿ wyda ma³e i póŸneplony. Powinna posiadaæ 6-8 liœci w³a-œciwych, bia³y system korzeniowy i wy-sokoœæ ok. 15 cm.

W III dekadzie maja sieje siê lubwysadza rozsadê warzyw dyniowatych:ogórki, cukiniê, patisony, kabaczki,

dyniê, melony. Zalecana rozstawauprawy ogórków powinna wynosiæ15-20 x 180 cm. Taka rozstawa zapew-nia dobre owocowanie i zmniejsza za-chorowalnoœæ roœlin.

Dobre rezultaty w uprawie dynio-watych daje stosowanie w uprawieczarnej agrow³ókniny, która s³u¿y doœció³kowania pod³o¿a. Zabezpieczapod³o¿e przed nadmiernym parowa-niem, podnosi temperaturê gleby orazeliminuje zachwaszczenie. Do œció³ko-wania ogórków polecana jest agrow-³óknina o gramaturze 50 g/m2 i sze-rokoœci 90-100 cm. Zagon przeznaczo-ny pod uprawê dyniowatych nale¿yprzykryæ agrow³óknin¹, a brzegi tka-niny zakopaæ. Pamiêtaæ o naci¹gniê-ciu w³ókniny.

Dobrze jest równie¿ ca³y zagonokryæ bia³¹ agrow³óknin¹, która stwa-rza przyjazny mikroklimat, przyspie-sza wschody i wegetacjê, jak równie¿owocowanie o ok. 1-2 tygodnie orazchroni roœliny przed m¹czniakiemrzekomym. Do okrywania stosuje siêlekk¹ agrow³ókninê o gramaturze17 g/m2 lub foliê perforowan¹ gru-boœci 0,03-0,06 mm z liczb¹ 100 otwo-rów, o œrednicy 1 cm /1 m2.

Bia³¹ agrow³ókninê utrzymujemyna roœlinach ogórka do momentupojawienia siê pierwszych kwiatów.Mo¿emy nie zdejmowaæ okrycia tylkojedynie uprawiaj¹c partenokarpiczneodmiany ogórka, takie jak: Fason F

1,

Polonez F1, Jaspis F

1, Lazuryt F

1, Ka-

rat F1, Bursztyn F

1.

W koñcu maja wysiewa siê mar-

chew na zimowe przechowywanie.Termin ten zabezpiecza przed pierw-szym pokoleniem po³yœnicy mar-chwianki. Nowe odmiany marchwi tonp.: Delta (polska odmiana) orazNirim F

1, Nicosia F

1, Komarno F

1(od-

miany holenderskie).Od po³owy maja (odmiany œrednio

wczesne) do po³owy czerwca (odmia-ny póŸne) wysadza siê rozsadê kapu-

sty na zbiór letni i jesienny.W celu zabezpieczenia roœlin kapu-

stowatych przed ki³¹ kapuœcian¹ wska-zana jest ich uprawa na polach, naktórych przez 2-3 lata uprawiane by³y:por, pomidor, ogórek i zbo¿a.

Przed sadzeniem rozsady kapustymo¿na u¿yæ nawozu Perlka, który maza zadanie odkaziæ glebê. Jest to na-wóz azotowo-wapniowy. Stosuje siê go

Od po³owy maja (odmiany œrednio wczesne) dopo³owy czerwca (odmiany póŸne) wysadza siêrozsadê kapusty na zbiór letni i jesienny



na wilgotn¹ glebê i miesza z ni¹ na trzytygodnie przed sadzeniem roœlin w ilo-œci 700-1000 kg/ha.

W celu ochrony roœlin kapustyprzed ki³¹ kapuœcian¹ nale¿y doglebo-wo zastosowaæ Altimê 500 SC. Po-wierzchniê pola nale¿y opryskaæ na2-3 dni przed sadzeniem rozsady, sto-suj¹c 2 l/ha preparatu rozpuszczone-go w 200-600 l wody/ha. Po wykona-nym zabiegu nale¿y wymieszaæ war-stwê, wierzchni¹ gleby do g³êbokoœci10 cm za pomoc¹ brony aktywnej.

Na rozsadniku roœlinom z rodzinykapustowatych zagra¿aj¹ pche³ki ziem-ne, chowacze – czterozêbny i brukie-wiaczek, gnatarz rzepakowiec orazœmietka kapuœciana.

Zaleca siê czêste lustracje rozsad-nika i po stwierdzeniu obecnoœciszkodników natychmiast wykonaæ za-bieg jednym z pyretroidów: Arkan,Fastac, Karate Zeon.

Zabieg ten w przypadku œmietkikapuœcianej wykonuje siê tylko wtedy,je¿eli wczeœniej nie zastosowano zapra-wiania nasion.

Anna Cieszyñska

PODR Boguchwa³a

Sadownictwo

W maju nale¿y prowadziæ w sa-dzie wnikliwe obserwacje, abynie pope³niæ b³êdów w ochro-nie i agrotechnice. To w³aœnieten okres bardzo czêsto decy-duje o powodzeniu uprawy ro-

œlin sadowniczych.

� Nie nale¿y opóŸniaæ pierwszychzabiegów przeciwko parchowi. Szcze-góln¹ uwagê nale¿y zwróciæ na drze-wa odmian najwczeœniej rozpoczyna-j¹cych wegetacjê – Idared, Alwa. Ichnabrzmiewaj¹ce p¹ki s¹ sygna³em, ¿ewkrótce nale¿y rozpocz¹æ ochronê.� Do koñca kwitnienia drzew

ochronê jab³oni nale¿y opieraæ na pre-paratach zapobiegawczych. Szczególn¹uwagê zwróciæ na fazy zielonego i ró-¿owego p¹ka. Okres od zielonego p¹kado koñca kwitnienia wymaga niezwy-k³ej dok³adnoœci i starannoœci w wyko-nywaniu zabiegów ochrony.

� Prowadz¹c zabiegi ochrony prze-ciwko parchowi, nale¿y zwracaæ uwa-gê na rotacjê fungicydów. Dobieraj¹cpreparaty z ró¿nych grup chemicz-nych, unikniemy powstania ras odpor-nych na parcha.� Fungicydy nale¿y dobieraæ sto-

sownie do fazy rozwojowej drzewi pogody. Regu³¹ powinno byæ stoso-wanie w pierwszym okresie prepara-tów miedziowych. PóŸniej mo¿na do-bieraæ typowe preparaty zapobiegaw-cze, np. Captan 80 WG, Delan 700 WGi Ventop 350 SC. W okresie najtrud-niejszym dla ochrony (zielony p¹k –koniec kwitnienia), wprowadziæ np.:Discus 500 WG, Mythos 300 SC i Zato500 WG. S¹ to preparaty o wyj¹tkowod³ugim dzia³aniu.� Prze³om maja i czerwca, to naj-

czêœciej okres wprowadzenia prepara-tów systemicznych. Stosuj¹c je, nale¿yzwróciæ uwagê na temperaturê, w ja-kiej nale¿y ich u¿ywaæ.� Aby podnieœæ skutecznoœæ zabie-

gów i zmniejszyæ ryzyko powstania rasodpornych, nale¿y u¿ywaæ do ochro-ny preparatów systemicznych w mie-szankach z kontaktowymi.� W czasie kwitnienia prowadzi-

my równie¿ ochronê truskawek prze-ciwko szarej pleœni, odpowiednio do-bieraj¹c preparaty (rotacja), np. Si-gnum 33 WG, Switch 62,5 WG, My-thos 300 SC, Pomarsol Forte 80 WG,Folpan 80 WG, Thiram Granuflo80 WG.� Tu¿ po kwitnieniu wiœni wyko-

nujemy zabieg przeciwko drobnej pla-mistoœci liœci drzew pestkowych zapomoc¹ preparatów Sylit/Carpene65 WP, Kaptan Plus 71,5 WP, TopsinM 500 SC, Score 250 EC/Golden.

� Na pocz¹tku maja rozwieszamyw sadzie pu³apki lepowe i feromono-we, rozpoczynaj¹c prowadzenie moni-toringu owocnicy, owocówki, zwójek,nasionnicy trzeœniówki.� Rozpoczynamy przerzedzanie che-

miczne zawi¹zków. Do przerzedzaniastosujemy œrodki parz¹ce – na kwiatyrozwijaj¹ce siê póŸniej – mocznik. Sto-suj¹c ten zabieg, nale¿y zwróciæ uwagêna temperaturê i wilgotnoœæ powietrza.Œrodki zawieraj¹ce hormony roœlinnestosujemy dwa tygodnie po kwitnieniu.� Warto teraz do sadu wprowa-

dziæ pszczo³y. Wp³yn¹ one na lepszezawi¹zywanie owoców i poprawi¹zdolnoœæ przechowalnicz¹ jab³eki gruszek (wiêksza liczba nasionw tych owocach).� Prowadziæ koszenie murawy

w sadzie i niszczyæ chwasty. Zabiegbardzo wa¿ny, bo chwasty, m.in. mni-szek lekarski zakwita przed drzewa-mi owocuj¹cymi i zwabia pszczo³y,jednoczeœnie utrudniaj¹c wykonywa-nie zabiegów chemicznych przeciw-ko szkodnikom.� Koniecznie zwróciæ nale¿y uwagê

na sposób prowadzenia drzew. Prawi-d³owo uformowana korona, niezagêsz-czona, stwarza gorsze warunki do roz-woju parcha i umo¿liwia lepsz¹ pene-tracjê cieczy roboczej w czasie zabiegu.

Anna Rydzik

PODR Boguchwa³a

Pszczelarstwo

W maju zwiêksza siê intensyw-

noœæ prac w pasiece. Poszerza-

my gniazda, dodajemy nadstaw-

ki, rozpoczynamy wychów ma-

tek, wywozimy silne rodziny na

pierwsze po¿ytki, tworzymy od-

k³ady, zwalczamy nastrój rojo-

wy, przeprowadzamy pierwsze

miodobranie.

� Poszerzanie gniazd – bardzoostro¿nie do po³owy maja. Dodaje-my jasn¹ woszczynê lub ramki z wêz¹,najlepiej przy skrajnych ramkachz czerwiem.

Fot. A. Bielañska



� Dodawanie nadstawki – je¿eliw gnieŸdzie jest ju¿ 7-9 ramek, poda-jemy nadstawkê. Na przejœcie dla psz-czó³ do nadstawki otwieramy tylkojedn¹ uliczkê, aby nie wych³odziægniazda. W ulach korpusowych doda-jemy 1 korpus nadstawkowy i równie¿ods³aniamy jedn¹ skrajn¹ uliczkê.

Przewa¿nie na pocz¹tku maja wy-stêpuj¹ pierwsze intensywne po¿yt-ki (sady, mniszek, ³¹ki). Jest to okres,w którym pszczo³y nie wykorzystuj¹w pe³ni dostêpnego nektaru i py³ku,poniewa¿ nie s¹ dostatecznie silne.Niektórym pszczelarzom udaje siêzebraæ miód z mniszka. Ju¿ na koñ-cu kwietnia albo na pocz¹tku maja,przy sprzyjaj¹cej pogodzie, nale¿y dorodzin wstawiæ ramkê pracy. Ramkapracy jest doskona³ym Ÿród³em in-formacji o stanie rodziny pszczelej.� Zabudowa pszczela lub trutowa

zape³niona miodem œwiadczy o na-stroju roboczym. Po¿ytek jest dobryi mo¿na poszerzaæ miodniê.� Odbudowana woszczyna psz-

czela i czêœciowo trutowa jest zaczer-wiona przez matkê i w czêœci zalanamiodem – w rodzinie panuje nastrójroboczy.� Œwie¿o odbudowana woszczyna

trutowa jest w ca³oœci zaczerwionaprzez matkê – nale¿y uwa¿aæ, bo ro-dzina wchodzi w nastrój rojowy – wy-konujemy zabiegi przeciwrojowe.� Odci¹gniêcie kilku ma³ych i su-

chych pasków woszczyny pszczelej lub

trutowej wskazuje na brak po¿ytku lubsilny nastrój rojowy. Sprawdzamy cojest przyczyn¹ takiej sytuacji.� Paski odbudowanej woszczyny

z otwartymi zaczerwionymi miseczka-mi matecznikowymi – rodzina jest w za-awansowanym nastroju rojowym i wy-maga szybkiej interwencji pszczelarza.� Brak odci¹gniêtych pasków wosz-

czyny mo¿e oznaczaæ brak matki lubmoment przed wyjœciem roju.

Ramka pracy ma te¿ swoje wady:

� zachodzi koniecznoœæ przegl¹-dania pasieki, najlepiej co 5 dni (wy-ciêcie odbudowanej woszczyny), naj-póŸniej co 7 dni,� mamy problem z wykorzysta-

niem nakropu, miodu znajduj¹cegosiê w wyciêtych plastrach,� istnieje koniecznoœæ szybkiego

przetopienia woszczyny, poniewa¿m³ody trutowy czerw szybko zamiera.

Pszczelarze posiadaj¹cy zdrowei silne rodziny pszczele, wywo¿¹ je narzepak. Roœlina ta nektaruje obficiepod warunkiem, ¿e jest dobrze nawo-¿ona, uprawiana na ¿yznych i zasob-nych glebach, panuje s³oneczna i bez-wietrzna pogoda z temperatur¹ powy-¿ej 250C. Nie w ka¿dym roku s¹ takiewarunki. Chocia¿ zdarzy siê, ¿e nek-tarowanie jest s³absze, to mo¿emy po-zyskaæ du¿e iloœci py³ku.

Na rzepaku rodziny osi¹gaj¹optymalne si³y i trzeba wyhamowy-waæ ich rozwój. Robimy odk³ady,podaj¹c jednodniowe matki. Obokmacierzaka ustawiamy rojnicê lubpusty ul. Odk³ad tworzymy przezodebranie z gniazda rodziny wcho-dz¹cej w nastrój rojowy, dwóch ra-mek z krytym czerwiem na wyjœciu,a tak¿e boczn¹ ramkê z zapasami i ob-siadaj¹cymi je pszczo³ami. W miejscezabranych ramek wstawiamy wêzê. Doodk³adu dosypujemy pszczó³. Nale¿yuwa¿aæ, aby do odk³adu nie przenieœæmatki z macierzaka. Utworzony od-k³ad przewozimy na inne pasieczyskoi poddajemy 1-dniow¹ matkê lub ma-tecznik hodowlany na wyjœciu. Takprzygotowana rodzina ma zapewnio-ny szybki start, poniewa¿ posiada psz-czo³y w ró¿nym wieku, a matka szyb-ciej siê unasiennia,� w drugiej po³owie maja w korzyst-

nych warunkach pogodowych mo¿naodwirowaæ pierwszy miód rzepakowy,mniszkowy lub z sadów.

Roœliny dostarczaj¹ce g³ównegopo¿ytku w maju to: mniszek, jab³o-nie, wiœnie, rzepak, borówka i kwit-n¹ce ³¹ki.

Na podst. „Zak³adanie

i prowadzenie pasieki towarowej”

dr in¿. S³awomir Bakier

oprac. Tadeusz Litwin

PODR Boguchwa³a

Produkcjaroślinna

W produkcji zbó¿ bardzo wa¿-

ne jest zabezpieczenie roœlin

przed chorobami grzybowymi.

W intensywnej produkcji wskaza-ne jest wykonanie zabiegów fungicy-dowych w trzech terminach. Pierw-

szy przypada na pocz¹tek strzelaniaw ŸdŸb³o – T

1. Drugi w pe³ni strzela-

nia w ŸdŸb³o do pocz¹tku k³oszenia– T

2. Trzeci w czasie kwitnienia i na

pocz¹tku nalewania ziarna – T3.

Stosowanie fungicydów w terminieT

2 ma na celu ochronê trzech górnych

liœci, w tym najwa¿niejszego dla psze-nicy – liœcia flagowego. Zdrowe, w pe³-ni zielone liœcie – flagowy i podflago-wy – decyduj¹ o w³aœciwej asymilacjii transporcie materia³ów zapasowychdo k³osa, co gwarantuje dobre wy-kszta³cenie ziarna i osi¹gniêcie zada-walaj¹cych plonów.

W czasie, gdy zaleca siê wykona-nie zabiegu w terminie T

2,

nastêpuje

najwiêksze zagro¿enie wyst¹pieniawielu chorób, z których najwa¿niej-sze s¹: septorioza paskowana liœci,rdza brunatna, rdza ¿ó³ta, brunatnaplamistoœæ liœci (DTR), m¹czniakprawdziwy zbó¿ i traw, rynchosporio-za zbó¿. Przeciwko sprawcom tychchorób mo¿na zastosowaæ jedenz wymienionych preparatów.

Przed wykonaniem zabiegu nale-¿y dobraæ odpowiedni preparat dofazy rozwojowej chronionej roœlinyoraz dok³adnie zapoznaæ siê z ety-kiet¹ – instrukcj¹ stosowanego œrod-ka. Dawki œrodków podano w kg,l na 1 ha.

Na pocz¹tku maja wystêpuj¹ pierwsze po¿ytki

Fot. P. Reszko



PSZENICA OZIMAM¹czniak prawdziwy zbó¿ i traw,

rdza brunatna, septorioza paskowa-na liœci

Od fazy pocz¹tku strzelania w ŸdŸb³odo koñca fazy k³oszenia:Alert 375 SC – 1 l,Artea 330 EC – 0,5 l,Falcon 460 EC – 0,6 l,Input 460 EC – 1 l,Duett Ultra 497 SC – 0,6 l.

Brunatna plamistoœæ liœci (DTR)

Bezpoœrednio po ukazaniu siê pierw-szych objawów choroby:Acanto 250 SC – 1 l,Olympus 480 EC – 2-2,5 l,Prosaro 250 EC – 0,75-1 l.

JĘCZMIEŃ OZIMYM¹czniak prawdziwy zbó¿ i traw,

rdza jêczmienia, plamistoœæ siatko-

wa jêczmieniaOd koñca fazy krzewienia do fazyk³oszenia:Bumper Super 490 EC – 1 l,Reveller 280 SC – 0,8-1 l,Tango Star 334 SE – 1 l,Falcon 460 EC – 0,6 l.

Rynchosporioza zbó¿

Od fazy pocz¹tku strzelania w ŸdŸb³odo fazy k³oszenia:Alert 375 SC – 1 l,Input 460 EC – 1 l,Juwel TT 483 SE – 1,2-1,5 l,Zenit 575 EC– 1 l.

PSZENŻYTO OZIMEM¹czniak prawdziwy, rdza brunatnaOd fazy strzelania w ŸdŸb³o do fazyk³oszenia:Alert 375 SC – 1 l,Soligor 425 EC – 0,7 -1 l,Capalo 337,5 SE – 1,4-2 l,Zenit 575 EC – 1 l.

Brunatna plamistoœæ liœci (DTR)Sprawca choroby pora¿a pszen¿ytoprzez ca³y sezon wegetacyjny:Allegro 250 SC – 1 l,Credo 600 SC – 1,6-2 l,Tilt Turbo 575 EC – 1 l.

ŻYTO OZIMEM¹czniak prawdziwy zbó¿ i traw, rdza

brunatna ¿yta, rynchosporioza zbó¿

Od fazy pocz¹tku strzelania w ŸdŸb³odo koñca fazy k³oszenia:Azzox Gold 250 SC – 0,8-1 l,Bumper Super 490 EC – 1 l,Swing Top 183 SC – 1,5 l.Zenit 575 EC – 1 l.

UŻYTKI ZIELONEZakres rejestracji herbicydów obej-

muj¹cych ochronê u¿ytków zielonychprzed zachwaszczeniem jest w¹ski. Doobecnie zarejestrowanych œrodkówstosowanych na u¿ytkach zielonychnale¿¹:� na chwasty dwuliœcienne w fazie

2-6 liœci

Wiosn¹ po ruszeniu wegetacji lub2-3 tygodnie po pierwszym koszeniu:� Pielik 85 SP – 2-3 kg,� Chwastox Extra 300 SL 1,5 l

+ Pielik 85 SP 1-1,5 kg.� na chwasty dwuliœcienne, gdy

osi¹gn¹ wysokoœæ 8-10 cm i wytworz¹

co najmniej 3-4 liœcie

Wiosn¹ lub wczesn¹ jesieni¹:� Starane 250 EC 0,8-1,2 l (w przy-

padku masowego wystêpowaniamniszka pospolitego dawkê œrodkapodnieœæ do 1,5 l),� Starane 250 EC 0,6 – 1 l + Chwa-

stox Extra 300 SL 1,5 l,� Starane 250 EC 0,6-0,8 l + Ami-

nopielik D 450 SL 2 l,� Tomigan 250 EC – 0,8-1,5 l,� Tomigan 250 EC 0,6-1 l + Chwa-

stox Extra 300 SL 1,5 l.

Katarzyna Sitek

Anna Moskal

PODR Boguchwa³a

W produkcji zbó¿ bardzo wa¿ne jest zabezpieczenie roœlin przed chorobami grzybowymi

AGROLIGA 2013Konkurs AgroLiga 2013 organizowany jest na szczeblu wojewódzkim

przez Wojewódzkie Ośrodki Doradztwa Rolniczego, zaś na szczeblu kra-jowym – przez Redakcję Audycji Rolnych Programu 1 TVP S.A. we współ-pracy ze Stowarzyszeniem AgroBiznesKlub.

Tradycyjny patronat pełnią: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, PrezesARiMR i Prezes ARR.

Celem konkursu jest wyłonienie Mistrzów Krajowych AgroLigi 2013w kategoriach: Rolnicy i Firmy.

Szczegóły dotyczące konkursu i regulamin na stronie głównejPODR w Boguchwale

www.podrb.pl



O sporządzaniu kiszoneki sianokiszonek trawNiebawem rolnicy przyst¹pi¹ do sporz¹dzania kiszonek i sianokiszonek z pierwszego pokosu traw.

Jest to doskona³a pasza dla byd³a, owiec i kóz pod warunkiem, ¿e jest w³aœciwie sporz¹dzona.

Kiszonkê z traw mo¿na sporz¹dzaæw silosach lub zakiszaæ w balotach.Gospodarstwa o du¿ej skali produkcjizwierzêcej powinny zakiszaæ trawy w si-losach, albowiem jest to tañszy sposóbkonserwacji pasz. Zakiszanie w balo-tach jest metod¹ dro¿sz¹, ale najsku-teczniej ogranicza straty suchej masyi utrzymuje stabiln¹ jakoœæ kiszonkiw okresie jej skarmiania.

Jakoœæ kiszonki z traw zale¿y nie tyl-ko od zawartoœci bia³ka i energii, ale odszeregu innych czynników, takich jak:sk³ad botaniczny runi, nawo¿enie, czaskoszenia. Warto przypomnieæ kilka

oczywistych warunków, aby uzyskaæ

dobr¹ kiszonkê albo sianokiszonkê.� Odpowiednia zawartoœæ cukrów

w zakiszanym materiale – im m³odszatrawa, tym bogatsza w cukry, co sprzyjawy¿szej produkcji kwasu mlekowegoi lepszej fermentacji zakiszanych traw.Na pocz¹tku fazy k³oszenia trawy zawie-raj¹ 25% cukrów w suchej masie, a w pe³-ni k³oszenia zawartoœæ cukru spada do15%. Do kiszenia przyst¹piæ w czasie, gdytrawy s¹ w pocz¹tkowej fazie k³oszenia,a ich wysokoœæ wynosi oko³o 30 cm.� Zawartoœæ w³ókna w koszonej

trawie powinna wynosiæ 22-24%. Ki-szonki zawieraj¹ce powy¿ej 25% w³ók-na nie powinny byæ stosowanew ¿ywieniu wysoko wydajnych krów,gdy¿ s¹ zbyt s³abe energetyczniei bia³kowo, aby zapewniæ wysok¹ pro-dukcjê mleka. Ponadto wysoka zawar-toœæ w³ókna w suchej masie traw unie-mo¿liwia dobre ich ugniecenie i wy-parcie powietrza.� Czas optymalnego koszenia po-

winien trwaæ 3-5 dni. Wyd³u¿enie tegookresu powoduje wzrost zawartoœciw³ókna o 0,5% na ka¿dy dzieñ, a tymsamym obni¿a siê zawartoœæ sk³adnikówpokarmowych w kiszonce.� Wysokoœæ koszenia traw powin-

na wynosiæ 5-6 cm od powierzchni zie-mi. Zbyt niskie ciêcie wp³ywa na zwiêk-szenie zanieczyszczenia materia³u ro-œlinnego ziemi¹, a tym samym na

wzrost iloœci bakterii niepo¿¹danegokwasu mas³owego.� W³aœciwa wilgotnoœæ zakiszanego

surowca powinna wynosiæ 35% suchejmasy. Surowiec zbyt wilgotny zakisza siêgorzej, nastêpuje wyciek soków i stratysk³adników pokarmowych. Natomiastzbyt suchy materia³ kiszonkarski niedaje siê dobrze ubiæ i nie mo¿na wów-czas stworzyæ warunków beztlenowych.W konsekwencji mog¹ pojawiæ siê grzy-by i pleœnie, które s¹ bardzo niebez-pieczne w ¿ywieniu zwierz¹t.

Aby uzyskaæ optymaln¹ zawartoœæ su-chej masy, najlepiej zielonkê skosiærano, w ci¹gu dnia dwukrotnie przetrz¹-sn¹æ i nawet wieczorem lub nastêpne-go dnia zbieraæ przy s³onecznej pogo-dzie. Wymaga to jednak dobrej organi-zacji pracy, odpowiednich zasobów si³yroboczej i wysokowydajnych maszyn.Dlatego te¿ ze wzglêdu na organizacjêpracy du¿e znaczenie ma sporz¹dzaniekiszonki lub sianokiszonki w balotach.� Stosowanie dodatków do zakisza-

nia poprawia jakoœæ kiszonki, a szcze-gólnie utrzymuje jej stabilnoœæ po roz-poczêciu skarmiania pryzmy w okresiewysokich temperatur. Preparaty do za-

kiszania nie poprawi¹ jednak jakoœci

kiszonki, jeœli w okresie jej sporz¹dza-

nia zosta³y pope³nione b³êdy.

Konserwanty zapewniaj¹ znaczniewiêksz¹ stabilnoœæ kiszonki, co jest nie-zmiernie wa¿ne przy nowoczesnychsystemach ¿ywienia krów. Trzeba przynich zapewniæ paszê przez 24 godzinyna dobê, a wtedy mo¿e ona zagrzaæ siêw oborze, gdy po wyjêciu z silosu albobalotu zetknie siê z powietrzem.� Dok³adne okrycie pryzmy foli¹

w celu odciêcia dop³ywu powietrzai zabezpieczeniu pryzmy przed opada-mi atmosferycznymi. Foliê nale¿y do-datkowo obci¹¿yæ oponami, workamiz piaskiem, itp.� Zakiszaj¹c w balotach, nale¿y pa-

miêtaæ, ¿e liczba warstw folii ma kluczo-we znaczenie dla jakoœci kiszonki. Imwiêcej warstw folii, tym mniejsze ryzykownikniêcia powietrza do wnêtrza balo-tu, mniejsze te¿ ryzyko uszkodzeñ przezptaki, gryzonie czy twarde czêœci ³odyg.Pomimo, ¿e najczêœciej baloty owija siê

4 razy to dopiero 6 warstw folii daje

gwarancjê w³aœciwego zabezpieczenia

przed mechanicznym uszkodzeniem

i lepsz¹ izolacjê przed wnikniêciem po-

wietrza. Dobrym wyborem jest foliaw kolorze bia³ym lub zielonym, któralepiej chroni przed promieniami ultra-fioletowymi i przegrzewaniem kiszonki.Przechowywane bele nale¿y chroniæprzed uszkodzeniem przez ptaki i innezwierzêta, a wszelkie ewentualne uszko-dzenia natychmiast zaklejaæ. Po szeœciutygodniach wyprodukowan¹ kiszonkêmo¿na skarmiaæ.

W³aœciwie zagospodarowane i eks-ploatowane u¿ytki zielone gwarantuj¹doskona³¹ paszê dla prze¿uwaczy, któr¹mo¿na wykorzystaæ w formie œwie¿ejzielonki, siana produkowanego w opty-malnych warunkach pogodowych lubkiszonki czy sianokiszonki.

Ka¿da z metod konserwacji paszwymaga jednak przestrzegania œciœleokreœlonych zasad, aby uzyskaæ jak naj-wartoœciowsz¹ paszê.

Oprac. Stanis³aw Kawa

PODR Boguchwa³a

W³aœciwie zagospodarowane i eksploatowane

u¿ytki zielone gwarantuj¹ doskona³¹ paszê dla

prze¿uwaczy


Tab. 1. Optymalne waruki pogodowe dla dolistnego stosowania nawozów

Pora dnia póŸny wieczór (po godz. 18); poranek (przed godz. 9)

Temperatura zakres dopuszczalny: 18-300C; idealny 21,50C

Wilgotnoœæ powy¿ej 70% wilgotnoœci wzglêdnej powietrza

Szybkoœæ wiatru ³agodny wiatr, poni¿ej 5 m/s

Opad deszczu co najmniej do 24 godzin przed spodziewanym opadem

Stan od¿ywienia pocz¹tkowy stan niedo¿ywienia N, lekkie przejaœnienia liœciroœlin

Kondycja roœlin du¿y wigor, jêdrne wszystkie liœcie

Źródło: top agrar Polska nr 5/2012


Kiedy i jak stosować?Dokarmianie dolistne zaleca siê:� profilaktycznie w celu wyelimino-

wania potencjalnych niedoborów sk³ad-ników pokarmowych w krytycznych fa-zach rozwoju roœlin uprawnych, tj. pod-czas intensywnego wzrostu i tworzeniaorganów generatywnych,� interwencyjnie, przy widocznych

objawach niedoboru sk³adnikówpokarmowych,� przy ma³ej zasobnoœci gleby, spo-

wodowanej niskimi dawkami stosowa-nych sk³adników w stosunku do potrzebpokarmowych roœlin,� przy uprawie roœlin na glebach

o niew³aœciwym pH.Nawo¿enie dolistne dotyczy przede

wszystkim niezbêdnych dla roœlin mi-krosk³adników, którymi mo¿na prawiew pe³ni pokryæ zapotrzebowanie ro-œlin, traktuj¹c to nawo¿enie jako pod-stawowe. Nawo¿enie dolistne umo¿li-wia szybkie dostarczenie sk³adnikówpokarmowych, zarówno w przypadkuniedoboru w glebie, jak te¿ utrudnio-nego pobierania. Ich wykorzystanieprzy stosowaniu dolistnym jest wielo-krotnie wiêksze w porównaniu z sto-sowaniem doglebowym.

Dokarmianie dolistneroślin uprawnychDobre zaopatrzenie roœlin w sk³adniki pokarmowe od pocz¹tko-

wych faz ich rozwoju jest elementem gwarantuj¹cym uzyskanie

dobrych jakoœciowo plonów roœlin uprawnych. Dlatego sk³adniki

pokarmowe nale¿y stosowaæ doglebowo, z pewnym wyprzedze-

niem, co jest dawno sprawdzonym sposobem nawo¿enia. Stosuje

siê równie¿ dolistne dokarmianie bêd¹ce jedn¹ z form pog³ówne-

go nawo¿enia roœlin.

2. Wiosna – do 14 dni po ruszeniu

wegetacji

� identyczny zestaw nawozów jakw dawce jesiennej.3. Pocz¹tek strzelania w ŸdŸb³o

� nawóz z podwy¿szon¹ zawartoœci¹potasu + siarczan magnezu (dawki jakwczeœniej, chyba ¿e analiza gleby wska-zuje na wysok¹ zawartoœæ potasu i ma-gnezu) + chelat miedzi i cynku (do80 g/ha Cu i Zn) w postaci nawozówjednosk³adnikowych.4. Przed wyk³oszeniem

� nawóz ze zbli¿on¹ zawrtoœci¹ NPK+ siarczan magnezu (jak wczeœniej).W tej fazie wegetacji wskazany jest te¿dodatek jednosk³anikowego nawozuborowego (do 50 g/ha B) i chelatu mie-dzi (do 50 g/ha Cu). Taki zestaw sk³ad-ników zastosowany w tej fazie wegeta-cji, powinien wywrzeæ decyduj¹cy, a za-razem korzystny wp³yw na plon i cechyjakoœciowe ziarna zbó¿.5. Po wyk³oszeniu

� mocznik do 20 kg/ha (5% stê¿e-nia) + siarczan magnezu (dawki jakwczeœniej) + nawóz z podwy¿szon¹ za-wartoœci¹ fosforu. Taki zestaw nawozówpowinien wywrzeæ decyduj¹cy, a zara-zem korzystny wp³yw na cechy jakoœcio-we ziarna pszenicy, a zw³aszcza zawartoœæi jakoœæ bia³ka i glutenu.

RZEPAK1. Jesieni¹

� gdy roœliny wyksza³caj¹ rozetê 4-6liœci (druga po³owa paŸdziernika).

W formie dolistnej stosuje siê rów-nie¿ makrosk³adniki (azot, fosfor, po-tas, magnez, siarkê i wapñ). Dolistnenawo¿enia makrosk³adnikami nale¿ytraktowaæ jako nawo¿enie uzupe³nia-j¹ce, sk³adniki te bowiem powinnybyæ stosowane g³ównie doglebowo.Bardzo wa¿ne przy stosowaniu nawo-¿enia dolistnego s¹ warunki pogodo-we podczas wykonywania zabiegu.Optymalne warunki pogodowe poda-no w tab. 1.

Nawożenie dolistne zbóżi rzepaku

Wed³ug prof. dr. hab. Czes³awa Szew-czuka z Uniwersytetu Przyrodniczegow Lublinie schemat dolistnego dokar-miania roœlin zbo¿owych i rzepakuw oparciu o liczne badania przedstawiasiê nastêpuj¹co:

ZBOŻA1. Jesieñ – druga po³owa paŸdziernika,

po wyksza³ceniu przez pszenicê co naj-

mniej dwóch, a najlepiej 3-4 liœci

� nawóz z podwy¿szon¹ zawartoœci¹fosforu z dodatkiem siedmio- lub jed-nowodnego siarczaniu magnezu (odpo-wiednio do 15 lub 10 kg/ha).

Dokarmianie dolistne zaleca siê w celu wyelimi-

nowania potencjalnych niedoborów sk³adników

pokarmowych

Fot. P. Reszko


Wskazany by³by wówczas nawóz makro-elementowy, z podwy¿szon¹ zawartoœci¹fosforu, z dodatkiem siarczanu magne-zu i niewielkiej dawki boru (50 g B/ha,czyli 1/3 l jednosk³adnikowego nawo-zu zawieraj¹cego 150 g B w 1 l nawo-zu). Przy widocznych objawach niedo-boru boru (czerwonawe przebarwieniabrzegów liœci) jego dawkê nale¿y zwiêk-szyæ do 75 g.2. Po ruszeniu wiosennej wegetacji� podobny zestaw sk³adników jak

jesieni¹, z dawk¹ boru w wysokoœci 75 gB/ha oraz z dodatkiem molibdenui tytanu).3. Po dwóch tygodniach� jeden z nawozów dolistnych po-

lecanych pod rzepak. Z mikroelemen-tów istotna jest podwy¿szona zawartoœæw nawozie boru, manganu i molibde-nu. Z makroelementów nawozy z pod-wy¿szon¹ zawatoœci¹ potasu, magnezui siarki.4. W fazie zielonego zwartego p¹ka� z mikroelementów istotny jest bor,

który korzystnie wp³ywa na przebiegkwitnienia oraz tworzenie ³uszczyni nasion rzepaku. Z makroelementównale¿y zwracaæ uwagê na dobre zaopa-trzenie roœlin w fosfor, magnez i siarkê.


Asortyment nawozów dolistnych narynku jest obecnie bardzo szeroki. Ka¿-da firma posiada w swojej ofercie nawo-zy dolistne uniwersalne oraz o sk³adziedopasowanym pod konkretn¹ roœlinê,a nawet fazê rozwoju roœliny. Najczêœciejs¹ to nawozy makro- i mikroelemntowew formie po³¹czeñ chelatowych.

MocznikZ makrosk³adników w formie dolist-

nej najczêœciej podawany jest azot. Sto-suje siê go przewa¿nie w formie wodne-go roztworu mocznika, który jest dobrzewykorzystywany przez roœliny, pod wa-runkiem jednak, ¿e dla gatunków i fazrozwojowych roœlin nie s¹ przekracza-ne dopuszczalne jego stê¿enia (poda-ne w tab. 2.). Podane stê¿enia dotycz¹mocznika, a nie zawartego w nim azo-tu. Wskazane stê¿enie w % (np. 15%)uzyskujemy przez rozpuszczenie 15 kgmocznika w 100 l wody. Aby uzyskaæ15-procentowe stê¿enie w opryskiwaczuo pojemnoœci 300 l, musimy w tej objê-toœci rozpuœciæ 45 kg mocznika – po15 kg na ka¿de 100 l wody.

Ciecz robocz¹ nale¿y sporz¹dziæ bez-poœrednio przed zabiegiem, aby nie za-

chodzi³y reakcje chemiczne pomiêdzysk³adnikami.

Najpierw nape³niamy opryskiwaczwod¹ do 60% objêtoœci i przy w³¹czo-nym mieszadle wsypujemy odwa¿on¹iloœæ mocznika. Po jego rozpuszczeniudodajemy siarczan magnezu. Po 15 mi-nutach mieszania i uzyskania klarowne-go roztworu dodajemy wczeœniej roz-cieñczony nawóz dolistny – mieszad³oca³y czas pracuje. Na koñcu dope³nia-my pojemnik opryskiwacza wod¹ dope³na i po dok³adnym wymieszaniu jegozawartoœci wykonujemy oprysk.

Roztwór mocznika sporz¹dzany tu¿przed zabiegiem mocno, nawet o po-nad 50C, obni¿a temperaturê cieczy ro-boczej. Oprysk zimnym roztworem roz-grzanych roœlin wywo³a³by ich olbrzymistres i powa¿ne uszkodzenia termiczne.Z tych wzglêdów wskazane jest u¿ywa-nie wody o temperaturze otoczenia,wstêpne rozpuszczenie mocznika nawetw ogrzanej wodzie i wykonywanie zabie-gów w optymalnych zalecanych warun-kach termicznych.

Oprac. na podst. lit.

Katarzyna Sitek, Anna Moskal

PODR Boguchwa³a

Tab. 2. Optymalne stê¿enie roztworu do dokarmiania dolistnego, które bez ryzyka poparzeñ mo¿na zastosowaæw ró¿nych fazach rozwojowych wybranych gatunków roœlin (wg prof. Romana Czuby)

Sk³adniki roztworu do dokarmiania (zasilania) dolistnego Faza rozwojowa roœlin

Mocznik % Siedmiowodny siarczan Nawozy dolistnemagnezowy %

Zbo¿a

pocz¹tek krzewienia 20 5 –koniec krzewienia 15 – takpocz¹tek strzelania w ŸdŸb³o 10 – takstrzelanie w ŸdŸb³o 8 5 –k³oszenie 5kwitnienie – nie wolnodojrza³oœæ mleczna i zielona 4

Rzepak

paŸdziernik – 5 takrozpoczêcie wiosennej wegetacji 12 5 takroœliny 10-15 cm wysokoœci 12 5 –faza zielonego zwartego p¹ka 12 – tak

Buraki cukrowe

8 rozwiniêtych liœci 6 – tak7-10 dni po I oprysku 6 5 –8-12 dni poII oprysku 6 5 –przed zwarciem rzêdów 6 – tak

Ziemnaki

wytworzenie pêdów bocznych 6 5 –7 dni po I oprysku 6 – takzwarcie miêdzyrzêdzi 6 5 –przed kwitnieniem lub w czasie kwitnienia 6 – tak

Kukurydza

7 rozwiniêtych liœci 6 5 tak6-8 dni po I opysku 6 5 tak6-8 dni po II oprysku 6 5 tak



Podsiew użytków zielonychPodsiew nale¿y do najstarszych metod odnawiania u¿ytków zielonych. Stosuje siê go wówczas, gdy ruñjest przerzedzona, zachwaszczona i brakuje w niej wartoœciowych traw i motylkowatych. Polega na wsia-niu wybranych gatunków w darñ os³abion¹ mechanicznie lub za pomoc¹ odpowiednich herbicydów.

Podsiew jest metod¹ odnawiania u¿ytków zielonych bezuprawy p³u¿nej, szybko zmienia sk³ad roœlinnoœci i zwiêk-sza ich produktywnoœæ. Podsiewanie jest tañsze od przy-orywania darni i obsiewu na nowo. Nie wy³¹cza obiektuz u¿ytkowania w roku podsiewu. Podsiew nale¿y wykonaæ,gdy w runi jest ponad 50% chwastów, b¹dŸ tworz¹ siê jed-nogatunkowe enklawy i dodatkowo nie mo¿na przepro-wadziæ orki i pe³nej uprawy.

Aby podsiew był skuteczny, muszą byćspełnione podstawowe warunki:� skuteczne wyeliminowanie chwastów z odnawianego

u¿ytku,� odpowiednie uwilgotnienie gleby w okresie od kie³-

kowania do rozkrzewienia siê traw,� wysiew nasion specjalnym siewnikiem,� dobór w³aœciwych gatunków i odmian traw oraz mo-

tylkowatych wraz z odpowiedni¹ iloœci¹ wysiewu.

Termin podsiewuOptymalny termin siewu jest czynnikiem decyduj¹cym

o powodzeniu podsiewu u¿ytku zielonego. Musi zapewniæon dobre uwilgotnienie gleby w okresie kie³kowania ro-œlin. Wiosna oraz druga po³owa lata (od po³owy sierpniado po³owy wrzeœnia), to najkorzystniejszy termin wykona-nia podsiewu.

Zabiegi uprawowePrzed wykonaniem podsiewu

nale¿y oceniæ stan u¿ytku zielone-go. W zale¿noœci od stopnia degra-dacji u¿ytku (czyli jego zachwasz-czenia), zadarnienia oraz rodzajugleby mo¿emy wykorzystaæ bronêzêbow¹, talerzow¹ lub glebogryzar-kê. Przed wysiewem nasion odpo-wiedniej mieszanki w star¹ ruñ trze-ba przykosiæ i usun¹æ zielonkêz u¿ytku. Nastêpnie zniszczyæ czê-œciowo darñ, bronuj¹c ciê¿k¹ bron¹zêbow¹ „na krzy¿”, bron¹ talerzow¹lub glebogryzark¹. Je¿eli wystêpujesilne zachwaszczenie, teren do pod-siewu mo¿na przygotowaæ, korzysta-j¹c z herbicydów.

Wiosn¹ po ruszeniu wegetacjimo¿na zastosowaæ preparat Chwa-stox Extra 300 SL, Starane 250 EClub mieszaninê tych preparatów(zwalczaj¹ m.in. szczaw têpolistny

i kêdzierzawy, mniszek pospolity, jaskry, powoje, rdesty,przymiotno kanadyjskie). Mo¿na zastosowaæ równie¿ pre-parat Pielik 85 SP, który zwalcza m.in. jaskier, mlecz i ostro-¿eñ polny.

Z regu³y d¹¿y siê do ograniczonego stosowania herbi-cydów na u¿ytkach zielonych, poniewa¿ dochodzi do nisz-czenia cennych gatunków motylkowatych i zió³. Nastêp-nie nale¿y zasiliæ u¿ytek nawozami fosforowo-potasowymi

(60-90 kg P2O

5 i 40-60 K

2O).

O skutecznoœci podsiewu decy-duje sposób jego wykonania – tra-dycyjny lub nowoczesny.

Przy podsiewie tradycyjnym na-siona mo¿na wysiewaæ siewnikiemzbo¿owym bez redlic, rozsiewaczemnawozów lub rzutowo na powierzch-niê u¿ytku. Po podsiewie u¿yteknale¿y zabronowaæ lekk¹ bron¹.

Nowoczesny sposób podsiewuu¿ytków zielonych wykonujemy zapomoc¹ siewników wyposa¿onychwe frez lub w specjalny nó¿ rozci-naj¹cy darñ, wprowadzaj¹cy nasio-na bezpoœrednio do gleby.

Zalet¹ podsiewu bezpoœrednie-go w darñ jest ograniczenie upra-wek oraz nieprzerywanie podsi¹kukapilarnego, który zapewnia dobrewschody roœlin.

Dobór gatunkówO powodzeniu podsiewu w du-

¿ym stopniu decyduje dobór gatun-

Fot. 1, 2 – P. Reszko

Podsiew szybko zmienia sk³ad roœlinnoœci i zwiêksza ich produktywnoœæ

Wybieraj¹c gatunki do podsiewu, trzeba uwzglêdniæ

równie¿ sposób u¿ytkowania oraz szereg warunków

siedliskowych


TECHNOLOGIE W ROLNICTWIE / Z EKOLOGI¥ NA TY

Zakazwypalania trawMinisterstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wrazz Agencj¹ Restrukturyzacji i Modernizacji Rol-nictwa, jak co roku organizuj¹ ogólnopolsk¹ ak-cjê informacyjn¹ dla rolników, producentów rol-nych i mieszkañców terenów wiejskich o zakaziewypalania traw i gruntów rolnych.

Przypominamy, i¿ wypalanie traw jest bardzo szkodliwei surowo zabronione.

Wiosenne porz¹dki i prace polowe to wzmo¿ony czasprowadzenia na ³¹kach i pastwiskach, terenach przydro¿-nych wypalania wyschniêtych traw oraz chwastów. Stanowito powa¿ne zagro¿enie dla roœlin, zwierz¹t i ludzi.

Wysoka temperatura powoduje zamieranie roœlinnoœcii organizmów glebowych odpowiedzialnych za jej ¿yznoœæ

i równowagê biologiczn¹ (np. d¿d¿ownic). Ogieñ zabija za-równo drobne organizmy, m.in. owady (pszczo³y), p³azy,gady, jak równie¿ dziko ¿yj¹ce zwierzêta: je¿e, zaj¹ce, lisyoraz ptaki gniazduj¹ce na danych terenach. Pal¹ce siê tra-wy lub chwasty mog¹ wytwarzaæ toksyczne substancje, którezatruwaj¹ zarówno glebê, wody gruntowe, jak równie¿niszcz¹ atmosferê. Wypalanie traw mo¿e zagra¿aæ bezpo-œrednio cz³owiekowi, gdy ogieñ pojawi siê w pobli¿u miejsczamieszkania, tras ruchu drogowego czy terenów leœnych.

Kara i grzywnaWypalanie traw w œwietle obowi¹zuj¹cych w polskim pra-

wie przepisów jest przestêpstwem. Ustawa o ochronie przy-rody czy ustawa o lasach zabrania wypalania traw na ³¹kach,pozosta³oœci na nieu¿ytkach, skarpach kolejowych i rowachprzydro¿nych. Kto wypala wyschniête trawy podlega karzearesztu lub grzywny (do 5 tys. z³), a w przypadku wiêkszegozagro¿enia, czyli spowodowania po¿aru stanowi¹cego zagro-¿enie dla ¿ycia, zdrowia czy mienia, jest przewidziana karapozbawienia wolnoœci od roku do 10 lat.

Oprócz kar nak³adanych przez np. policjê czy prokura-turê, tak¿e dotkliwe kary nak³adane s¹ przez Agencjê Re-

strukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.Zakaz wypalania traw i gruntów rolnych

wynika z koniecznoœci przestrzegania normdobrej kultury rolnej przez rolników ubie-gaj¹cych siê o p³atnoœci bezpoœrednie orazp³atnoœci obszarowe w ramach PROW 2007-2013 (p³atnoœci rolnoœrodowiskowe, p³atno-œci ONW, p³atnoœci na zalesianie gruntówrolnych). Rolnikowi, który nie przestrzegatych norm grozi zmniejszenie nale¿nej wy-sokoœci wszystkich rodzajów dop³at bezpo-œrednich nawet do 20%, a w zupe³nie skraj-nych przypadkach stwierdzenia uporczywe-go wypalania traw, Agencja mo¿e pozbawiærolnika ca³ej kwoty p³atnoœci bezpoœrednichza dany rok.

Opr. Marta JanuszPODR Boguchwa³a

ków. Najlepszy efekt daj¹ roœliny o szybkim tempie rozwo-ju pocz¹tkowego, które skutecznie konkuruj¹ ze star¹ ro-œlinnoœci¹ o wodê i œwiat³o.

Wybieraj¹c gatunki do podsiewu, trzeba uwzglêdniærównie¿ sposób u¿ytkowania oraz szereg warunków sie-dliskowych. Najczêœciej podsiewa siê jednym gatunkiemtrawy, prostymi mieszankami trawiastymi lub trawiasto-koniczynowymi.

Do podsiewu najbardziej przydatne s¹ takie gatunki,jak: kostrzewa ³¹kowa, ¿ycica trwa³a, kupkówka pospolitaoraz festulolium, a z roœlin motylkowatych koniczyna bia³ai bia³oró¿owa. Przyk³adem jest mieszanka ¿ycicy trwa³ejz koniczyn¹ bia³¹ na pastwiska lub mieszanka kostrzewy³¹kowej z koniczyn¹ ³¹kow¹ do podsiewu u¿ytków, któres¹ wykorzystywane koœnie. Wysiewa siê oko³o 25-30 kg na-sion na 1 ha. W mieszance powinno byæ oko³o 20-25 kg

nasion traw – po 4-6 kg ka¿dego z gatunków oraz 5-6 kgkoniczyn.

Komponowanie mieszanek do podsiewu nie jest ³atw¹spraw¹. Wyjœciem z sytuacji s¹ oferty handlowe firm na-siennych, które proponuj¹ gotowe mieszanki z krótk¹ cha-rakterystyk¹ ich przeznaczenia.

Pielęgnacja po wschodachPierwsze koszenie pielêgnacyjne nale¿y wykonaæ, gdy

ruñ osi¹gnie wysokoœæ 8-10 cm. Po podkoszeniu stosuje-my nawo¿enie pog³ówne azotem w iloœci 20-25 kg N/hai potasem w iloœci oko³o 30 kg K

2O/ha.

Katarzyna SitekAnna Moskal

PODR Boguchwa³a


Z EKOLOGI¥ NA TY

Odpady w Polsce zagospodarowy-wane s¹ w tradycyjny sposób, czyli nask³adowiskach odpadów, a bardzo nie-wielka iloœæ odpadów poddawana jestodzyskowi lub recyklingowi. Musimypamiêtaæ, ¿e odpady to nie tylko bezu-¿yteczne i niepotrzebne materia³y, totak¿e surowce, które mo¿na wtórniewykorzystaæ, zw³aszcza takie jak: two-rzywa sztuczne, metale, papier, szk³obia³e i kolorowe oraz odpady organicz-ne (biodegradowalne).

Maj¹c na uwadze zbiórkê odpadówbiodegradowalnych, Gmina Dêbicazainicjowa³a projekt pn. „Wdro¿eniesystemu gospodarowania odpadamibiodegradowalnymi na terenie swojejGminy”. W ramach tego projektu uzy-skano dofinansowanie z „ProgramuRozwoju Obszarów Wiejskich” na za-kup pojemników do selektywnegozbierania bioodpadów oraz na kom-postowniki przydomowe. £¹cznie naten cel ze œrodków unijnych orazgminnych przeznaczono ponad 300tys. z³, co pozwoli³o za darmo wyposa-¿yæ mieszkañców znacznej czêœci gmi-ny w pojemniki i kompostowniki.

W miejscach, gdzie zosta³y ustawio-ne kompostowniki ich w³aœcicielemog¹ wed³ug w³asnego uznania dys-ponowaæ kompostem wyprodukowa-nym w otrzymanym od Gminy urz¹-dzeniu. W miejscach zaœ, gdzie przy-znane zosta³y pojemniki, bioodpadybêd¹ odbierane przez przedsiêbiorcêi kompostowane w regionalnej insta-lacji do przetwarzania odpadów zielo-nych i bioodpadów w Paszczynie.

W ka¿dej miejscowoœci gminy Dê-bica, w której wprowadzono akcjê„biosegregacja” widaæ pozytywny od-zew ze strony spo³eczeñstwa, które en-tuzjastycznie przyst¹pi³o do udzia³u

w akcji. To bardzo wa¿ne, gdy¿ ka¿daidea, nawet najlepiej obmyœlana i za-planowana nie przetrwa, je¿eli spo³e-czeñstwo jej nie zaakceptuje.

Akcja dotycz¹ca segregowania od-padów biodegradowalnych rodzi rów-nie¿ wiele pytañ, a najczêœciej pojawiasiê w¹tpliwoœæ, czy to siê w ogóle op³a-ca oraz czy warto poœwiêcaæ czas nasegregacjê? OdpowiedŸ na to pytaniejest bardzo z³o¿ona, bowiem o ile do

segregacji odpadów jesteœmy od daw-na edukowani, o tyle od niedawnadopiero poruszany jest temat potrze-by oddzielania masy odpadów biode-gradowalnych od pozosta³ych. Zbytrzadko mówi siê jednak, jakie konkret-ne korzyœci przynosi to dla przeciêt-nego mieszkañca.

Wskazaæ zatem nale¿y, ¿e g³ówn¹korzyœci¹ z prowadzenia segregacjibioodpadów dla mieszkañców jestmo¿liwoœæ bezp³atnego przekazywa-nia odpadów biodegradowalnych.Oznacza to, i¿ wysegregowany odpadnie stanowi obci¹¿enia dla portfelimieszkañców.

Pozytywne wyniki segregacji odpa-dów biodegradowalnych to równie¿dobra wiadomoœæ dla gminy, którawed³ug szacunków osi¹gnie od po-cz¹tku zak³adane przez ustawê pozio-my odzysku odpadów. Wspomnianeosi¹gniecie wyników zak³adanychprzez ustawê spowoduje, i¿ gmina niebêdzie zmuszona op³acaæ wysokichkar za niedostosowanie swoich wa-runków do norm krajowych i euro-

pejskich. W konsekwencji zy-skaj¹ zaœ znów mieszkañcy, po-niewa¿ pieni¹dze, które gminamusia³aby przeznaczyæ na p³a-cenie kar bêdzie mo¿na wyko-rzystaæ w bardziej przydatnysposób.

Segreguj¹c bioodpady, dzia-³amy korzystnie w dwójnasób,bowiem nie doœæ, ¿e ogranicze-niu ulegaj¹ koszty wywozu od-padów, które ka¿dy z nas po-nosi, to dodatkowo pozwala siêzwiêkszaæ bud¿ety gmin nainwestycje.

Jak widaæ bardzo du¿¹ rolêw popularyzacji ideologii eko-

logicznej i dbania o nasz¹ planetêmog¹, a nawet musz¹, odegraæ samo-rz¹dy, tym bardziej, ¿e wed³ug no-wych przepisów to na gminie bêdziespoczywa³ obowi¹zek organizacji za-gospodarowania odpadów. Wa¿ne napocz¹tek s¹ dobra wola i chêci wszyst-kich stron. Mo¿na zrobiæ du¿o dobre-go w zakresie utrzymania czystoœcii porz¹dku oraz szeroko pojêtej ochro-ny œrodowiska.

Marek Mikrut – Kierownik ReferatuOchrony Œrodowiska i Rolnictwa

Urzêdu Gminy DêbicaMaria Midura – PODR Boguchwa³a

Gospodarowanie odpadami,czyli moda na kompostownikiw gminie DębicaKa¿dy z nas ceni sobie spêdzanie czasu w czystym i mi³ym otoczeniu. Zarówno w domu, jak i pozanim staramy siê, aby by³o czysto. Nie zastanawiamy siê jednak, co siê dzieje z wyrzucanymi przez nasodpadami. Przeciêtny mieszkaniec Polski rocznie wyrzuca ok. 300 kg odpadów, (z czego nawet po³o-wê mog¹ stanowiæ odpady ulegaj¹ce biodegradacji).


DOM I RODZINA

¿a, mog¹ rosn¹æ w pe³nym s³oñcu,choæ bezpieczniej sadziæ je w pó³cie-niu. Aby utrzymaæ walory zdobnicze,nale¿y je uszczykiwaæ, co zapobiegawyrastaniu raczej ma³o efektownychkwiatostanów.

Popularna fuksjaPopularn¹ ozdob¹ balkonów

i ogrodów s¹ fuksje zwane u³ankamiz racji swojego kszta³tu przypomina-j¹cego tañcz¹c¹ dziewczynê. Te nie-przeciêtnej urody roœliny maj¹ ju¿ ok.15 000 odmian i co roku pojawiaj¹ siênowe. Wœród nich mamy odmiany:niskie (20-25 cm) o pêdach wzniesio-nych i silnie rozga³êzionych oraz drob-

nych pojedynczych kwiatach, roœlinyo wiotkich pêdach, przewieszaj¹ce siê,o du¿ych, pe³nych kwiatach, lubmniejszych, ale bardziej licznych.

Wszystkie fuksje lepiej rosn¹ i kwit-n¹ w miejscach lekko zacienionych –w pe³nym s³oñcu szybciej drewniej¹i kwitn¹ mniej obficie. Lubi¹ pod³o¿eumiarkowanie wilgotne, próchniczne,lekko kwaœne. Nale¿y je regularnienawoziæ (raz na tydzieñ, lub co naj-mniej raz na dwa tygodnie). Aby kwit-nienie by³o d³u¿sze i bardziej obfite,nale¿y usuwaæ przekwit³e kwiaty.

Zwróćmy uwagę na pędyZestawiaj¹c roœliny, zwróæmy uwa-

gê na te o pêdach sztywnych i prze-wieszaj¹cych siê – sadzone razemstworz¹ efekt bujnej zieleni. Powtarza-nie w kolejnych skrzynkach tych sa-mych barw i kszta³tów sprawi, ¿e kom-pozycje bêd¹ uporz¹dkowane i bar-dziej wyraziste.

Mało znana pięknośćPiêkn¹ i jeszcze ma³o popularn¹

roœlin¹ balkonow¹ jest lantana. Mo¿-

Balkonowe hity„To by³ maj, pachnia³a Saska Kêpa...” i zapachnia³y, zakwit³y na-sze balkony. Wœród balkonowych roœlin mo¿na przebieraæ. Hodow-cy ci¹gle pracuj¹ nad nowymi gatunkami lub odmianami. Wybórjest rzeczywiœcie bardzo du¿y. Wszystko zale¿y od usytuowania bal-konu, iloœci s³oñca, które go oœwieca i oczywiœcie od naszych upodo-bañ: jedni zakochani s¹ w surfiniach, inni uwielbiaj¹ pelargonie,a jeszcze inni poszukuj¹ czegoœ szczególnego, np. ¿urawek, po-krzywek, zió³ czy ozdobnych traw.

Jak bêd¹ wygl¹daæ balkonoweskrzynki, a potem nasze balkony za-decydujemy sami. Mo¿emy pozostaæwierni ju¿ sprawdzonym gatunkomi kompozycjom lub trochê poekspe-rymentowaæ, wybieraj¹c coœ nowego.Zapewne najpiêkniejsze bêd¹ te, któ-re bêdziemy starannie pielêgnowaæ,czego efektem bêdzie zdrowy wygl¹di obfite, piêkne kwitnienie. Warto za-pewniæ roœlinom wszystko to, czegonajbardziej potrzebuj¹.

W słońcu czy w cieniuPrzed obsadzeniem balkonowych

skrzynek stawiamy sobie pytanie: któ-re roœliny wybraæ. Wzrok przykuwaj¹okaza³e kielichy surfinii, puste, pó³pe³-ne i pe³ne kwiaty pelargonii, niewiel-kie kwiatuszki bakopy, czy zachwyca-j¹ce kolorami ¿urawki i koleusy.

Przed posadzeniem roœliny staraj-my siê j¹ bli¿ej poznaæ – czy jest wyso-ka, kar³owa, a mo¿e zwisaj¹ca, jakie mapêdy, czy nie s¹ zbyt cienkie, aby po-sadziæ j¹ na balkonie, gdzie czêstowiej¹ silne wiatry.

Je¿eli miejsce bêdzie s³oneczneposadŸmy: pelargonie, plektrantusa,kalibrachoê.

W cieniu dobrze bêd¹ czu³y nie-cierpki, begonia bulwiasta i fuksja.Tam gdzie czêsto podrzuca pêdamiwiatr, sprawdzaj¹ siê kocanki, elastycz-ne uczepy i kaskadowe pelargonie.

Balkonowe pojemniki mo¿emyobsadziæ jednorocznymi gatunkamiró¿ni¹cymi siê jedynie barw¹ lub ze-stawiæ kompozycje wielogatunkowe– te bardziej przyci¹gaj¹ oko.

Kolory i kształtyIm bardziej odwa¿ne zestawienie

kolorów i kszta³tów, tym bardziej efek-towna kompozycja. Zestawiaj¹c roœli-

ny w kolorowe plamy, zawsze sadzimytakie, które graj¹ pierwsze skrzypce,posiadaj¹c np. okaza³e kwiaty i drugo-planowe tzw. wype³niacze, które wype³-niaj¹ wolne miejsca i dodaj¹ roœlinomlekkoœci. Piêknymi wype³niaczami s¹kolorowe ¿urawki, które w naszychogrodach pojawi³y siê niedawno,tworz¹ niskie, zwarte kêpy, a nad nimistercz¹ wyprostowane kwiatostany z³o-¿one z niepozornych kwiatków. S¹ ro-œlinami bardzo dekoracyjnymi, trwa-³ymi i nadaj¹ siê zarówno do s³oñca,jak i do cienia. Podobn¹ rolê maj¹pe³niæ sza³wie pstrolistne, kocankiwe³niste i ozdobne trawy: kostrzewy,turzyce.

Komponuj¹c balkonowe skrzynki,warto wspomnieæ o koleusach zwa-nych popularnie pokrzywkami. Roœli-ny te barw¹ swych liœci zwracaj¹ uwa-gê niejednego mi³oœnika kolorowychklombów i balkonów. Po latach po-suchy „jako zbyt pospolite i ma³o wy-tworne” powróci³y do ³ask. Nowe od-miany s¹ coraz bardziej kolorowe,bardzo dobrze znosz¹ ciêcie. Je¿eli za-pewnimy im sta³¹ wilgotnoœæ pod³o-

Popularn¹ ozdob¹ balkonów i ogrodów s¹ fuk-

sje zwane u³ankami

Fot. 1, 2 – A. Bielañska

Pelargonie dobrze siê czuj¹ w nas³onecznionych

miejscach


DOM I RODZINA

na posadziæ j¹ w skrzynce, zestawiaj¹cze sob¹ ró¿nokolorowe odmiany(¿ó³ty, pomarañczowy, czerwony) lubpo³¹czyæ np. z scewol¹ lub werben¹.Aby piêknie kwit³a i cieszy³a nas swoj¹urod¹, nale¿y wybraæ dla niej s³onecz-ne miejsce, umiarkowanie podlewaæ,

raz na tydzieñ zasilaæ i usuwaæ prze-kwit³e kwiatostany.

Oaza spokojuBalkon ton¹cy w kwiatach, to cenne

miejsce do wytchnienia i odpoczynku.Przy odrobinie chêci mo¿emy stworzyæ

piêkn¹ oazê, w której znajdziemy wy-tchnienie po pracowitym dniu, a pielê-gnacja otaczaj¹cych nas roœlin i radoœæp³yn¹ca z ich piêkna, to ukojenie dla ner-wów i relaks dla cia³a, samo zdrowie.

Anna RydzikPODR Boguchwa³a

Krem z brokułów z migdałami50 dag broku³ów, 2,5 l roso³u, 200 ml œmietanki do zup, sokz cytryny, 2 ³y¿ki p³atków migda³ów, 1 z¹bek czosnku, 1/2 ³y-¿eczki cukru.

Broku³ rozdrobniæ i wrzuciæ do gotuj¹cego siê roso-³u. Gotowaæ oko³o 10 minut, ostudziæ, a nastêpnie zmik-sowaæ. Zagotowaæ ponownie, wlaæ œmietankê, dodaæ roz-tarty z¹bek czosnku, doprawiæ do smaku sol¹ i cukrem.Zupê podawaæ w bulionówkach.

Udekorowaæ ró¿yczkami broku³a i posypaæ p³atkamimigda³ów.

Schab pod pierzyną1 kg schabu, 1 por, 2 marchewki, 10 plastrów sera salami,ma³y pikantny keczup, 2 ³y¿ki majonezu, 1/2 kostki mas³a,sól, pieprz, zio³a prowansalskie, olej do sma¿enia.

Schab pokroiæ w plastry, lekko rozbiæ. Trzy ³y¿ki keczu-pu wymieszaæ z przyprawami i 3 ³y¿kami oleju. W tak przy-gotowanym sosie obtoczyæ miêso i odstawiæ na 1 godz.(mo¿na pozostawiæ na noc). Rozgrzaæ olej na patelnii obsma¿yæ schab z obu stron.

Por pokroiæ w makaronik, marchew zetrzeæ na tarceo grubych oczkach, poddusiæ na maœle, doprawiæ dosmaku sol¹ i pieprzem. Plastry schabu smarowaæ udu-szonymi warzywami, przykryæ plastrem sera i posmaro-waæ sosem majonezowo-keczupowym. Tak przygotowa-ny schab zapiec w piekarniku oko³o 30-40 minut. Poda-waæ z ziemniakami i surówk¹.

Surówka z selera i kiwi1 du¿y seler lub 2 mniejsze, 4-5 kiwi niezbyt miêkkie, 2 winnejab³ka, 2 ³y¿ki majonezu, ma³y kubek jogurtu naturalnego,sól, cukier, cytryna.

Surowy seler zetrzeæ na tarce o œrednich oczkach,skropiæ sokiem z cytryny. Kiwi obraæ i pokroiæ w kostecz-kê. Wymieszaæ z 2 ³y¿kami majonezu i jogurtem natu-ralnym. Przyprawiæ do smaku sol¹ i cukrem.

Przyjęcie komunijne w domuPierwsza Komunia Œwiêta jest niezwykle wa¿nym wydarzeniem zarówno dla dziecka, jak równie¿jego rodziców i krewnych. Chc¹c zorganizowaæ przyjêcie komunijne, powinniœmy zacz¹æ od wybra-nia odpowiedniego miejsca. Jeœli zdecydujemy siê na przyjêcie w domu, z pewnoœci¹ zaoszczêdzimynieco pieniêdzy i sprawimy, ¿e nasza pociecha bêdzie siê czu³a bardziej komfortowo. Musimy jednakbyæ przygotowani na wiêcej pracy przy organizacji przyjêcia.

Bardzo wa¿ne jest w³aœciwe zaplanowanie przyjêcia.Powinniœmy rozpocz¹æ od ustalenia listy goœci, maj¹c nauwadze miejsce jakim dysponujemy. Nastêpnym krokiemjest wybór potraw na przyjêcie, dostosowanych do upodo-bañ goœci.

Wa¿nym elementem jest przygotowanie dekoracji sto-³u. Z dniem komunii nieod³¹cznie zwi¹zany jest kolor bia-³y, który jest symbolem czystoœci i niewinnoœci. Najlepiejprezentowaæ siê bêdzie stó³ nakryty bia³ym obrusem. Ude-korowaæ go mo¿na okazjonalnymi serwetkami, zielony-mi dodatkami, roœlinami i ozdobnikami, które wprowadz¹radosny i lekki wiosenny nastrój.

Propozycje potrawna przyjęcie komunijne

Sałatka z brokułów2 œwie¿e broku³y, 25 dag szynki konserwowej, 5 jajek ugotowa-nych na twardo, puszka kukurydzy, 1 czerwona papryka, 1 z¹-bek czosnku, 4 kiszone ogórki, 1 du¿e jab³ko, majonez, ma³y jo-gurt, sól, pieprz.

Broku³y ugotowaæ na chrupko w lekko osolonej i po-cukrowanej wodzie. Wêdlinê pokroiæ w paseczki, jajka,ogórki, paprykê i jab³ko w kostkê. Kukurydzê odcedziæz zalewy. Majonez wymieszaæ z jogurtem i rozgniecio-nym czosnkiem, doprawiæ do smaku.

Sa³atkê podawaæ na okr¹g³ych lub pod³u¿nych pó³-miskach. Najpierw zrobiæ wieniec z ró¿yczek broku³awokó³ pó³miska, nastêpnie w œrodku pó³miska rozk³a-

daæ warstwami po-krojone: jajko, ogó-rek, jab³ko, szynkê,kukurydzê, papry-kê. U³o¿one warstwyzalaæ przygotowa-nym sosem majone-zowo-jogurtowym,nie zalewaæ wianusz-ka z broku³a.


DOM I RODZINA

Sałatka z selera naciowegoz kurczakiem1 surowa pierœ kurczaka, 6 ³odyg selera naciowego, puszka kuku-rydzy,4 plastry ananasa z puszki, 4 ³y¿ki p³atków migda³owych,2 ³y¿ki majonezu, 1 ³y¿eczka curry, 1 ³y¿eczka s³odkiej papryki,1/2 ³y¿eczki mieszanki zió³ do drobiu, ³y¿ka oliwy z oliwek.

Pierœ kurczaka umyæ, oczyœciæ. £y¿kê oliwy wymieszaæz mieszank¹ zió³ do drobiu oraz s³odk¹ papryk¹. Takotrzyman¹ marynat¹ wysmarowaæ pierœ kurczaka i od-stawiæ do zmacerowania (minimum 15 minut). Nastêp-nie sma¿yæ na rozgrzanej patelni, po obu stronach, dozrumienienia. Wystudziæ. P³atki migda³owe podsma¿yæna suchej patelni. £odygi selera umyæ, a nastêpnie obie-raczk¹ do warzyw wyci¹æ w³ókna mieszcz¹ce siê po ze-

wnêtrznej stronie (u nasady). Selera i ananasa pokroiæw cienkie paseczki. Wystudzon¹ pierœ kurczaka pokroiæw kostkê. Wszystkie sk³adniki dobrze wymieszaæ, dosy-paæ upra¿one p³atki migda³owe. Majonez rozmieszaæz przypraw¹ curry i polaæ sa³atkê. Majonez mo¿na po³¹-czyæ pó³ na pó³ z jogurtem naturalnym.

Surówka z białej rzodkwi2 du¿e bia³e rzepy, 4 ³y¿ki jogurtu naturalnego, 1 ³y¿ka majo-nezu, 4 ³y¿ki rodzynek, 2 ³y¿ki tartego chrzanu, sól.

Rzepê umyæ, obraæ, ponownie umyæ i zetrzeæ na œred-nich oczkach tarki. Warzywo posoliæ (1/4 – 1/2 ³y¿ecz-ki), dodaæ rodzynki, chrzan, jogurt, majonez i wymie-szaæ. Surówkê dobrze jest odstawiæ na kilka minut, np.przygotowaæ ok. 20 minut przed podaniem obiadu.

Deser z serkiemmascarpone25 dag serka mascarpone, 10 daggorzkiej czekolady, 200 ml sch³o-dzonej œmietanki 30%, 25 dagmro¿onych truskawek, 2 ³y¿ki cu-kru pudru, 2 banany, starta cze-kolada lub posypka czekoladowa,rodzynki lub zmielone orzechy dodekoracji.

Czekoladê po³amaæ, dodaæniewielk¹ iloœæ œmietanki, roz-puœciæ w k¹pieli wodnej, pozo-stawiæ do przestygniêcia, poczym wymieszaæ dok³adniez serkiem mascarpone. Resztêœmietani ubiæ na sztywno. Tru-skawki i banany zmiksowaæ, ka¿-de oddzielnie (do truskawekdodaæ ³y¿kê cukru pudru, a dobananów 1 ³y¿kê soku z cytry-ny). Nak³adaæ po kolei do pu-charków: mus bananowy, serekczekoladowy, bit¹ œmietanê,mus truskawkowy, na konieckleks bitej œmietany, kleks masyserowej i posypkê.

Placekz princessami

Upiec biszkopt z 5-6 jaj.Masa jab³kowa: 1 kg jab³ek,1/2 szkl. cukru, 1/2 szkl. wody,2 galaretki cytrynowe rozpuszczo-ne w 1,5 szkl. wody.

Jab³ka upra¿yæ, dodaægalaretki.Masa œmietanowa: 1/2 l s³od-kiej œmietki 30%, 2 fix-y do œmie-tany, 2 ³y¿ki cukru, 1 tabliczkabia³ej czekolady, 2 princessykokosowe.


DOM I RODZINA / OG£OSZENIA

OGŁOSZENIASprzedam

� szynszyle.KONTAKT: tel. 504 152 859, Tarnobrzeg.

� 2 t owsa.KONTAKT: tel. 17 283 72 14, Porêby Dymarskie, gm. Cmolas.

� dzia³kê o pow. 1 ha pod gospodarstwo agroturystycznelub domki k. B³a¿owej,� siekacz do roœlin okopowych, 2 miesi¹ce u¿ywany,� koryta kamionkowe dla byd³a – œrednica 60 m na 130 m,nieu¿ywane,� maszyny rolnicze do skansenu lub gospodarstwa agrotury-stycznego – wiek 100-300 lat.KONTAKT: tel. 17 229 05 34.

� materia³ nasadzeniowy (zbo¿e). Cena – 180 z³ za 100 kg,KONTAKT: tel. 504 798 829.

� dzia³kê roln¹ w Bieszczadach o pow. 3 ha po³o¿on¹w miejscowoœci Polana.KONTAKT: tel. 504 798 829.

� ci¹gnik URSUS C-330, rok prod. 1968 z turem i p³ugiemdo œniegu. Stan dobry, zarejestrowany. Cena – 15 200 z³.KONTAKT: tel. 691 234 655, pow. Lesko.

Kupię� obsypnik do ziemniaków.KONTAKT: tel. 668 372 480.

� prasê kostkuj¹c¹ do s³omy Z 224 ma³o u¿ywan¹ i rozdrab-niacz do Bizona.KONTAKT: tel. 534 880 709.

� kombajn zbo¿owy Bizon Super lub Bizon Rekord,� przystawkê do kukurydzy.KONTAKT: tel. 795 807 728.

� knury i maciory. Dobra cena, szybki odbiór.KONTAKT: tel. 505 481 136.

� bobik,� owies odmiany Gniady,� pszen¿yto jare do siewu.KONTAKT: 13 441 30 41.

� p³ug Kverneland, siewnik lub agregat siewny i opryskiwacz,rozsiewacz do nawozów dwutalerzowy i przyczepê rolnicz¹.KONTAKT: tel. 794 365 678.

� agregat do uprawy 4- lub 5-metrowy, talerzówkê, ¿mijkê dozbo¿a, kombajn Anna lub Bolko oraz opony i silnik do Bizona.KONTAKT: tel. 790 318 118.

Ogłoszenieo przetargu

nieograniczonymKasa Rolniczego Ubezpieczenia Spo³ecznego Od-

dzia³ Regionalny w Rzeszowie, og³asza pisemny prze-targ nieograniczony na sprzeda¿ wycofanej z u¿ytko-wania w PT KRUS w Brzozowie oczyszczalni œciekówBIOVAC SBR, typ B5.

Cena wywo³awcza wynosi 1968,00 z³ brutto.Wadium w wysokoœci 196,80 z³ nale¿y wp³aciæ naj-

póŸniej w dniu 31.05.2013 roku.Oferty nale¿y z³o¿yæ w terminie do dnia 3.06.2013

roku do godz. 11.00.Otwarcie ofert przetargowych odbêdzie siê w dniu

3.06.2013 roku o godz. 11.15 w siedzibie OR KRUSw Rzeszowie.

Szczegó³owe informacje mo¿na uzyskaæpod numerem tel. 17 867 34 34

lub e-mail: [email protected].

Sch³odzon¹ œmieta-nê ubiæ z cukrem, do-daæ fiksy, rozpuszczon¹w k¹pieli wodnej i ostu-dzon¹ czekoladê,2 princessy kokosowestarte na tarce. Wszyst-ko wymieszaæ.Przek³adanie: biszkopt – masa jab³kowa – œmietana z prin-cessami – starta czekolada.

Pychotka serowaCiasto: 30 dag m¹ki, 3 ¿ó³tka, 1/2 szkl. cukru pudru, 1 ³y¿eczkaproszku do pieczenia, cukier waniliowy.

Jajka utrzeæ z cukrem, zarobiæ ciasto, upiec 2 plackina z³oty kolor.Masa: 1-1,2 kg sera, 40 dag cukru pudru, budyñ œmietanko-wy, 10 dag mas³a, 6 jaj.

¯ó³tka utrzeæ z cukrem, dodaæ mas³o, potem ser, bu-dyñ, zapach waniliowy lub œmietankowy i utrzeæ na ser-nik, na koñcu dodaæ ubit¹ pianê i wymieszaæ. Masê goto-waæ chwilê na ogniu, ci¹gle mieszaj¹c, nastêpnie prze-studziæ i jeszcze ciep³e wy³o¿yæ miêdzy 2 placki. Nawierzch mo¿na daæ masê cytrynow¹.Masa cytrynowa:

3 bia³ka pozosta³e z ciasta ubiæ na parze z 15 dag cukrupudru i ostudziæ. 20 dag mas³a utrzeæ i dodaæ zimne ubitebia³ka, dodaæ sok z cytryny, aby masa by³a winna. Posmaro-waæ placek, polaæ polew¹ lub posypaæ start¹ czekolad¹.Polewa: 1/2 tabliczki gorzkiej czekolady rozpuœciæz 1/4 kostki mas³a w k¹pieli wodnej i polaæ ciasto.

Ma³gorzata OsikaPODR Boguchwa³a


Efektywne MikroorganizmyTechnologia dla ROLNICTWAGreenland Technologia EMTM jest wy³¹cznym producentemEfektywnych Mikroorganizmów w Polsce. Wszystkich rolników,hodowców zachêcamy do zapoznania siê z mo¿liwoœciamiTechnologii EMTM. Posiadamy szerok¹ ofertê preparatówdo zastosowania w rolnictwie.

EM NATURALNIE AKTYWNYTM

Preparat poprawiaj¹cy ¿yznoœæ gleby. Zawiera skoncentrowan¹ dawkêEfektywnych Mikroorganizmów. Wp³ywa na:

� poprawê struktury gleby,

� szybk¹ mineralizacjê masy organicznej,

� wi¹zanie wolnego azotu z powietrza,

� odpornoœæ roœlin na suszê i choroby grzybowe,

� hamowanie procesów gnilnych w glebie.

� PRODUCENT:Greenland Technologia EM Sp. z o.o.Trzcianki 6, 24-123 Janowiectel. 81 888 53 25, fax 81 888 53 26e-mail: [email protected], www.hodowla.org.pl

lek. wet. PIOTR JANECKIPrzedstawiciel Handlowy

tel. 517 258 045e-mail: [email protected]

PUNKTY HANDLOWE1. Firma Handlowa „Góral” Piotr Szewczyk, 39-124 Iwierzyce

137, 602 178 072.2. Hurtownia Weterynaryjno-Zoologiczna Eskulap, 32-080

Zabierzów, ul. Krakowska 311, 12 28 54 545.3. Firma Handlowo-Us³ugowa „Gospodarz” Maciej Szczepa-

niak, 37-120 Markowa 1324, 17 22 65 901.4. Gabinet Weterynaryjny „AVET” lek. wet. Renata Potempa,

38-200 Jas³o, ul. Szopena 12, 13 44 67 974, 509 480 848.5. P.R.P.H.U Jacek Kañka Lecznica Weterynaryjna i OJK

SAROYAN, 33-170 Tuchów, ul. Mickiewicza 50, 14 65 25 815.6. AGRO-MAL, Hurtownia Œrodków Ochrony Roœlin, 37-600

Lubaczów, ul. Abp. E. Baziaka 15a, 16 63 30 011.7. Zuzanna Kornaga Firma Handlowo-Rolnicza, 37-600 Luba-

czów, ul. Krasickiego 8, 693 128 771, 724 204 520.8. Centrala Nasienna St. Ziêba, W. Krzeptoñ, 37-630 Oleszyce,

ul. Nasienna 11, 607 087 832, 16 63 15 077.9. Podkarpacka Spó³dzielnia Producentów Trzody Chlewnej

Tucznik, 36-051 Górno, ul. Centralna 2/8, 696 016 275.10. Mieleckie Zrzeszenie Producentów Trzody Chlewnej TUCZ-

BOR, Sp. z o.o., 39-305 Borowa, 104/2, 600 355 069,17 58 15 703.

11. Firma Handlowo-Us³ugowa PASZWIT Zofia Szaro, 38-100Strzy¿ów, ul. Witosa 1, 606 634 036.

12. Gabinet Weterynaryjny, lek. wet. Wojciech Ma³ek, 38-530Zarszyn, ul. Wschodnia 22, 601 783 654.

13. Sklep Zielarsko-Medyczny „Jaga-Cora II” Katarzyna Bieda,35-001 Rzeszów, ul. Asnyka 3,17 85 25 613.

14. Przychodnia Weterynaryjna, lek. wet. Magdalena Koœ,38-500 Sanok, ul. Lipiñskiego 19, 13 46 37 800.

15. Gabinet Weterynaryjny, lek. wet. Piotr Bober, ul. 11 Listo-pada 13, 38-300 Gorlice, 504 107 121.

16. Us³ugi Weterynaryjne, lek. wet. Krzysztof Skwierczyñski,37-723 Stubno, Stubno 8a, 601 869 425.

17. Lecznica Weterynaryjna, lek. wet. Janusz Soczek, Bia³aNi¿na 345, 33-330 Grybów, 18 44 50 409.

18. Gabinet Weterynaryjny pod œw. Hubertem, lek. wet.Les³aw Tkaczyk, 37-200 Przeworsk, ul. Lubomirskich 1b,883 155 982.

19. AGRO-MAL, 23-420 Tarnogród, ul. Partyzantów,84 68 98 154.

20. AGRO-MAL, 37-610 Narol, ul. Warszawska 1, 16 63 17 014.21. AGRO-MAL, Rzeszów, ul. Lubelska 46, gie³da ma³opolska,

17 86 42 540.22. AGRO-MAL, 37-530 Sieniawa, ul. Czarneckiego 1,

16 62 27 503.23. AGRO-MAL, 37-200 Przeworsk, ul. Studziñska 1,

16 64 82 736.24. Gabinet Weterynaryjny, lek. wet. Zbigniew Keklak, 33-380

Krynica Zdrój, ul. Kraszewskiego 42, 602 191 234.25. P.H.U. „Malecki” Janina i Piotr Malecki Sp. j., Wola Bara-

nowska, ul. Zachodnia 101, 39-451 Skopanie, 664 013 279,15 81 107 87.

26. Animals, Gabinet Weterynaryjny, Monika Wiœniewska,Tadeusz Tomera, 34-650 Tymbark, 18 33 41 024.

27. Firma ZIS Agnieszka Sowa, 37-500 Jaros³aw, ul. PrzyjaŸni 6,607 087 832.

28. Gabinet Weterynaryjny, 37-310 Nowa Sarzyna, ul. B. Prusa 24,lek. wet. Jerzy Sulikowski, 693 150 860.

29. Lek. wet. Marek Wiêcek, 37-300 Le¿ajsk, ul. TomaszaMicha³ka 8, 603 269 806.

30. F.B.H. „RAPID”, Robert Osiadacz, ul. Mieros³awskiego 14,37-700 Przemyœl, tel. 506 440 707.

ARTYKU£ SPONSOROWANY


Z ¯YCIA SAMORZ¥DU ROLNICZEGO

Z prac zarządu i biuraPodkarpackiej Izby Rolniczej

� 5 kwietnia podczas posiedzeniazarz¹d omówi³ bie¿¹ce sprawy zwi¹-zane z funkcjonowaniem Izby.Podj¹³ uchwa³ê w której zaopiniowa³wniosek Agencji NieruchomoœciRolnych dotycz¹cy przed³u¿eniaumowy dzier¿awy nieruchomoœcirolnej po³o¿onej w Ryszkowej Wolioraz dwa postanowienia; jedno opi-niuj¹ce projekt zmiany „Studiumuwarunkowañ i kierunków zagospo-darowania przestrzennego miastaLe¿ajska”, a drugie opiniuj¹ce pro-jekt strefy ochronnej ujêcia wody dlaRzeszowa,� 9 kwietnia Stanis³aw Bartman,

prezes Izby uczestniczy³ w naradziekierownictwa Agencji Nieruchomo-œci Rolnych w siedzibie stadniny koniw Galewicach,� w dniach 7 – 14 kwietnia Pod-

karpacka Izba Rolnicza zorganizowa-³a wyjazd szkoleniowy do S³oweniii W³och,

� 13 kwietnia Stanis³aw Bartman,prezes Izby uczestniczy³ w Albigowejw jubileuszowym spotkaniu zorganizo-wanym z okazji 150-lecia dzia³alnoœciKó³ek Rolniczych na ziemiach polskich,� 22 kwietnia w trakcie posiedze-

nia zarz¹d omówi³ wnioski zg³oszonepodczas posiedzeñ Rad Powiatowychw Jaros³awiu i Jaœle. W posiedzeniuzarz¹du uczestniczy³ Marek Owsiany,zastêpca dyrektora POR ARiMR, Sta-nis³aw Kozielec, cz³onek Rady Powia-towej w Kroœnie oraz rolnicy z powia-tu przemyskiego: El¿bieta i StefanMoskowicz. Podczas posiedzenia za-rz¹d przedyskutowa³ sprawê odmowyprzyznania pomocy na zalesianiepanu Krzysztofowi Moskowiczowioraz kwestie zwi¹zane z kontrolamiweterynaryjnymi na targowiskuw Dukli. Pan Kozielec postulowa³o zrezygnowanie z restrykcyjnychkontroli rolników handluj¹cych naterenie tego targowiska,

� 22 kwietnia Jerzy Bator, cz³onekzarz¹du Izby uczestniczy³ w posiedze-niu Powiatowej Rady Zatrudnieniaw Strzy¿owie,� 25 kwietnia Stanis³aw Bartman,

prezes Izby uczestniczy³ w inauguracyj-nym posiedzeniu Wojewódzkiej RadyZatrudnienia w Rzeszowie,� 28 kwietnia Tomasz Furman z po-

wiatu dêbickiego reprezentowa³ woje-wództwo podkarpackie w Rac³awicachw konkursie „Ch³op Roku 2013”.

W kwietniu odby³y siê posiedzeniaRad Powiatowych Izby w: Le¿ajsku,Rzeszowie i Brzozowie. W Sanoku od-by³o siê te¿ po³¹czone posiedzenie RadPowiatowych: Leska, Sanoka i UstrzykDolnych.

W kwietniu pracownicy i sta¿yœciIzby pomagali rolnikom wype³niaæwnioski o p³atnoœci bezpoœrednie.

Jadwiga P¹czekPodkarpacka Izba Rolnicza

Fot. A.Warzecha

Posiedzenie zarz¹du w dniu 22 kwietnia zdominowa³a kwestia kontroli weterynaryjnych przeprowadzanych w gospodarstwach rolnych. Na zdjêciu odlewej: Stanis³aw Bartman, prezes Izby, Marek Owsiany, wicedyrektor POR ARiMR, Leszek Tomanek i Jerzy Bator, cz³onkowie zarz¹du Izby orazWies³aw Kubicki, delegat KRIR


WYJAZDY SZKOLENIOWE

Wyjazd do Słowenii i WłochPodkarpacka Izba Rolnicza wspólnie z Urzêdem Marsza³kowskim Województwa Podkarpackiego,realizuj¹c zadanie zapisane w Planie Dzia³ania na lata 2012-2013 dla Sekretariatu Regionalnego KSOW,zorganizowa³a w dniach 7-14 kwietnia wyjazd szkoleniowy do S³owenii i W³och. Uczestniczy³o w nim45 przedstawicieli podkarpackich rolników, grup producenckich, samorz¹du terytorialnego orazinstytucji zwi¹zanych z obs³ug¹ rolnictwa.

Słowenia

Pobyt w S³owenii rozpocz¹³ siê odwizyty w Instytucie Rolnictwa i Leœnic-twa (IRiL) w mieœcie Murska Sobo-ta. Instytut ten jest jednym z oœmiuinstytutów podlegaj¹cych Minister-stwu Rolnictwa. Znajduje siê w naj-bardziej rolniczym regionie S³oweniiPomorje, który dostarcza 50% s³o-weñskiej ¿ywnoœci. Instytut jest plat-

form¹ kontaktu miêdzy rolnikami,a Ministerstwem Rolnictwa. Spoœród65 tys. rolników zamieszkuj¹cych S³o-weniê ponad 25 tys. gospodaruje w³a-œnie w Pomorje.

W Instytucie s¹ trzy oddzia³y: Od-dzia³ Doradztwa, Departament Ana-liz Chemicznych i Centrum Rozrodui Unasieniania Zwierz¹t. Departa-ment Analiz zajmuje siê badaniamim.in. po¿ywienia dla zwierz¹t i czy-stoœci wody. Dziêki analizie tych ba-dañ, Instytut skutecznie pomaga rol-nikom w spe³nianiu przez nich normi przepisów narzuconych im przez Mi-nisterstwo Rolnictwa. Oddzia³ Do-

radztwa odpowiedzialny jest za ca³¹administracjê oraz prawid³owy obiegdokumentów miêdzy rolnikami, a Mi-nisterstwem Rolnictwa. Jest tak¿ejedn¹ z dwóch instytucji zajmuj¹cychsiê pozyskiwaniem funduszy europej-skich dla rolników. W S³owenii rolni-cy chc¹c otrzymaæ œrodki unijne, ko-rzystaj¹ z pomocy instytucji. Oczywi-œcie rolnik mo¿e wnioskowaæ indywi-dualnie o œrodki unijne, lecz doœwiad-

czenie pokaza³o, ¿e wnioski z³o¿onew ten sposób w 70% by³y Ÿle wype³-nione. Pomoc w uzyskaniu œrodkówunijnych jest odp³atna, ustalana go-dzinowo za pracê urzêdnika – godzi-na pracy urzêdnika wynosi 31 euro.

Œrednia wielkoœæ gospodarstwaw tym regionie to 6,5 ha, gospodarstwanajwiêksze maj¹ powierzchniê do 350ha, a najmniejsze zaledwie 30 arów.

System emerytalny S³oweniiznacznie ró¿ni siê polskiego. Tamsk³adki na ubezpieczenie spo³ecznes¹ op³acane od 15. roku ¿ycia i wy-nosz¹ œrednio 200 euro miesiêczniena osobê. Prawo do emerytury naby-

wa siê po przepracowaniu 40 lat, b¹dŸosi¹gniêciu wieku 65 lat w przypad-ku mê¿czyzn, zaœ w przypadku kobiettrzeba przepracowaæ 30 lat lub ukoñ-czyæ 60 lat ¿ycia. Œrednia emeryturawynosi 320 euro.

Dop³aty unijne w S³owenii s¹ jed-nymi z najwiêkszych w ca³ej Unii i s¹uzale¿nione od typu gospodarstwa. Go-spodarstwo, które nie prowadzi dzia-³alnoœci hodowlanej mo¿e liczyæ na

dop³aty w wysokoœci 133euro/ha. Gospodarstwoposiadaj¹ce krowy mlecznei byd³o miêsne dodatkowootrzymuje 100 euro. Doupraw tradycyjnych i dozbó¿ ozimych dotacja wy-nosi 104 euro/ha, a dopoplonu 100 euro/ha.Œrednia dop³ata wynosi 400euro/ha, bior¹c pod uwa-gê dodatkowe dop³aty. Dowinnic i sadów dop³ata wy-nosi 195 euro/ha, dodat-kowo s¹ dop³aty ekologicz-ne dla gospodarstw w wyso-koœci 300 euro/ha.

Po czêœci teoretycz-nej spotkania nast¹pi³aprezentacja byków roz-p³odowych.

Wizytyw gospodarstwach

Pierwszym zwiedzanym gospodar-stwem by³a farma pana KuŸmy, któryspecjalizuje siê w hodowli byd³a miê-snego, mlecznego i w produkcji ro-œlinnej. Po przejêciu trzyhektarowe-go gospodarstwa po ojcu i sukcesyw-nym powiêkszaniu go, pan KuŸma go-spodaruje teraz na 75 ha. W gospo-darstwie jest 145 szt. byd³a, z czegoczêœæ stanowi byd³o mleczne. Dzien-nie produkuje 800 l mleka. Gospo-darstwo jest samowystarczalne, sprze-

Fot. Archiwum PIR

Uczestnicy wyjazdu z zainteresowaniem s³uchali informacji na temat S³oweñskiej Izby Rolnictwa i Leœnictwa


WYJAZDY SZKOLENIOWE

daje zbo¿e, miêso, mleko, a tak¿eenergiê, któr¹ pozyskuje z panelisolarnych.

Drugim gospodarstwem, któreuczestnicy zwiedzili by³a winnica Vla-do Smodisa. Pan Smodis 30 lat temuodziedziczy³ ma³¹ winnicê. Obecnieoprócz niej, posiada sady i prowadziprzetwórstwo swoich p³odów rolnych.Teraz w winnicy jest 8 tys. winoroœli,a sad to: 6 ha jab³oni, 1ha œliw oraz1,5 ha brzoskwiñ. Gospodarstwo zaj-muje siê produkcj¹ wina oraz octuwinnego, posiada pozwolenia nasprzeda¿ swoich produktów.

Trzecim gospodarstwem by³o go-spodarstwo Franca Viteza w Tesano-vici, specjalizuj¹ce siê w produkcji ro-œlinnej. W 70-hektarowym gospodar-stwie uprawia siê pszenicê, jêczmieñ,kukurydzê, dynie oleiste oraz wino-grona. Gospodarstwo jest utrzymanew wysokiej kulturze agrotechniczneji w pe³ni zmechanizowane.

Po zakoñczonej wizycie, grupauda³a siê do Ljubljany, stolicy S³o-wenii.

Wizyta w SłoweńskiejIzbie Rolnictwai Leśnictwa

W Ljubljanie, w Izbie Rolniczejodby³a siê konferencja, podczas któ-rej Robert Peklej, dyrektor Izby omó-wi³ sytuacjê gospodarcz¹ S³oweniioraz wymianê handlow¹ miêdzyPolsk¹, a S³oweni¹. Zaprezentowa³

wskaŸniki dotycz¹ce eksportu i im-portu S³owenii. Wynika³ z nich wi-doczny wzrost importu z Polski. S³o-wenia importuje g³ównie tytoñ i prze-twory spo¿ywcze. Gospodarka S³owe-nii oparta jest przede wszystkim narozwoju bran¿y farmaceutyczneji w tym kierunku kraj ten rozwija swójeksport.

S³oweñska Izba Rolnictwa i Leœnic-twa powsta³a w 2000 r. W Izbie pracu-je 50 pracowników, którzy kontroluj¹13 innych podleg³ych Izbie jedno-stek. Dyrektor Peklej przybli¿y³uczestnikom wyjazdu sposób i zasa-dy finansowania Izby i omówi³ jejkompetencje. Izba uczestniczy w wi-doczny sposób procesach konsulta-cyjnych z rz¹dem S³owenii. Rolnictwoi leœnictwo S³owenii omówi³ te¿ Ma-rian Nagliæ, odpowiedzialny w Izbieza zespó³ doradców rolniczych. Z je-go wypowiedzi wynika³o, ¿e 80% zie-mi uprawnej S³owenii znajduje siêw tzw. trudnych warunkach gospoda-rowania, a œrednia wielkoœæ gospodar-stwa to 4 ha. Lasy w 86% znajduj¹ siêw rêkach prywatnych, reszta nale¿ydo Skarbu Pañstwa. Rolnicy w S³owe-nii otrzymuj¹ zwrot akcyzy za paliworolnicze w wysokoœci do 70%, co jestnormowane oraz otrzymuj¹ 54 l pali-wa do 1 ha.

Uczestnicy wyjazdu poznali te¿struktury dzia³ania s³oweñskiej s³u¿-by doradczej. W doradztwie pracuje320 specjalistów œwiadcz¹cych pomocrolnikom. Dzia³alnoœæ zespo³u dorad-

ców finansowana jest w 60% z bud¿e-tu pañstwa. S³u¿by doradcze s¹ w S³o-wenii bardzo wa¿nym partnerem dorozmów z Ministerstwem Rolnictwa.Pan Nagliæ omówi³ te¿ zasady na któ-rych rolnicy mog¹ przetwarzaæi sprzedawaæ p³ody rolne. Przepisyw tej kwestii s¹ bardzo podobne doprzepisów polskich.

Wizyta w CentrumUnasienniania

Po konferencji uczestnicy odwie-dzili Centrum Unasienniania zajmu-j¹ce siê zap³adnianiem byd³a miêsne-go i mlecznego. Centrum prowadziselekcjê byków pod k¹tem najlep-szych osobników do pobrania nasie-nia. Uczestnicy wyjazdu zwiedzili la-boratorium, gdzie prowadzone s¹badania nad ruchliwoœci¹ plemnikówi poznali sposoby pozyskiwania i za-bezpieczania nasienia. Po zakoñcze-niu wizyty w Centrum grupa uda³a siêdo W³och.

Włochy

Wizyta we W³oszech rozpoczê³a siêod spotkania w firmie Sativa CAC, zaj-muj¹cej siê produkcj¹ nasion warzywi sadzonek roœlin ozdobnych; g³ów-nie s³onecznika, fasoli, groszku i bu-raka cukrowego. Przedsiêbiorstwo50% swoich produktów eksportuje narynki europejskie, azjatyckie, afrykañ-

Uczestnicy wyjazdu przed siedzib¹ S³oweñskiej Izby Rolnictwa i Leœnictwa


WYJAZDY SZKOLENIOWE

skie oraz do USA. Firma ma labora-torium zajmuj¹ce siê prowadzeniembadañ nad jakoœci¹ nasion. Przedsiê-biorstwo nale¿y do osób prywatnychi funkcjonuje podobnie jak instytuty

nasiennictwa w innych pañstwach.Firma zrzesza ponad 2 tys. gospo-darstw rolnych o ca³kowitej po-wierzchni 5 tys. ha. Zasiêgiem dzia³a-nia obejmuje niemal ca³e W³ochy, za-trudnia 250 pracowników, z czego 30

osób to pracownicy techniczni zajmu-j¹cy siê wszystkimi procesami doradz-twa i produkcji technologicznej. Sa-tiva CAC daje gwarancjê sprzeda¿yproduktów rolnych, które zosta³y wy-

produkowane wed³ug ustalonychprzez ni¹ programów. Firma kontro-luje uprawy na ka¿dym etapie pro-dukcji, zapewniaj¹c tym samym gwa-rancjê najlepszych nasion. Do upra-

wy nasion wybierane s¹ najlepsze zie-mie. Firma posiada w³asne pasieki,których pszczo³y zapylaj¹ uprawy orazma maszyny rolnicze do zasiewui zbioru p³odów rolnych, które wypo-¿ycza rolnikom. Zrzesza te¿ ok. 100

gospodarstw ekologicznych. W przy-padku wyst¹pienia problemów zwi¹-zanych np. z dostarczeniem z³ej jako-œci nasion lub Ÿle przygotowanymprogramem po zastosowaniu które-

go rolnik straci³ swoje uprawy, firmazwraca wszystkie poniesione przezniego koszty. Dotychczas taka sytuacjanie mia³a jednak miejsca.

Nastêpnie uczestnicy szkoleniazostali oprowadzeni po halach pro-dukcyjnych, gdzie uzyskali informa-cje odnoœnie sposobu przetwarzaniaoraz pakowania nasion. Widzieli rów-nie¿ pola uprawne, które kontrolujeSativa CAC.

Centro RicercheProduzion Vegetali

Nastêpny dzieñ rozpocz¹³ siê odspotkania w siedzibie Centro Ricer-che Produzion Vegetali z dyrektoremAlvaro Crociani, który zapozna³uczestników wyjazdu z dzia³alnoœci¹swojej firmy. Firma nale¿y do osóbprywatnych i powsta³a z po³¹czeniatrzech innych firm. Przedsiêbiorstwowspó³pracuje z sektorem prywatnymi pañstwowym oraz z uniwersytetami.Firma nale¿y do liderów rolnictwaw regionie. Posiada 100 ha ziemi,w tym 60 ha zajête s¹ pod winnice,10 ha to uprawa kiwi, zaœ reszta touprawa brzoskwiñ i moreli. Uprawawinoroœli jest ca³kowicie zmechanizo-wana, od rozsad po ochronê i zbiór.

Potem uczestnicy wyjazdu zoba-czyli winnicê eksperymentaln¹.

Spółdzielnia AGRINTESA

Uczestnicy wyjazdu zwiedzili te¿Spó³dzielniê AGRINTESA w CastelBolognese. Spó³dzielnia zajmuje siêprzetwórstwem owoców i warzyw.Zrzesza 6 tys. cz³onków, którzy zaj-muj¹ siê upraw¹ na powierzchni11 200 ha. Roczna sprzeda¿ wynosi270 mln euro, rolnicy uprawiaj¹ g³ów-nie nektarynki, kiwi, gruszki, brzo-skwinie, œliwki, jab³ka oraz winoroœlna wino bia³e. Firma ma 10 magazy-nów s³u¿¹cych do przechowywania ze-branych owoców oraz 5 do ich prze-twarzania. Ka¿dy z magazynów prze-znaczony jest dla innej odmiany owo-ców. Spó³dzielnia powsta³a w latach60. tych, zaœ 10 lat temu zosta³a zmo-dernizowana.

Waldemar SzczepañskiPodkarpacka Izba Rolnicza

W Centrum Unasienniania uczestników wyjazdu interesowa³y m.in. kwestie przechowywania za-mro¿onych próbek nasienia byków

Uczestnicy wyjazdu zadawali wiele pytañ przedstawicielowi firmy Sativa CAC


ARTYKU£ SPONSOROWANY

Redakcja: Czym właściwie jestAgro Pakiet?

– To pakiet produktów i us³ug przy-gotowanych przez bank specjalniez myœl¹ o potrzebach w³aœcicieli gospo-darstw rolnych. Z jednej strony s¹ toprodukty i us³ugi potrzebne do prowa-dzenia gospodarstwa, z drugiej – przy-datne w codziennym ¿yciu, dostosowa-ne do potrzeb wspó³czesnego przedsiê-biorcy prowadz¹cego w³asny biznes.

– Jak udało się Państwu stwo-rzyć ofertę w ramach której od-powiadacie na potrzeby zarów-no przedsiębiorcy, jak i osobyfizycznej? Pewnie, decydującsię na tę usługę trzeba płacićza wiele niepotrzebnych pro-duktów bankowych.

– Wcale nie. Jedynym produktem,który nale¿y posiadaæ chc¹c korzystaæz Agro Pakietu jest rachunek bie¿¹cy.Koszt jego prowadzenia to 6 z³ mie-siêcznie, czyli podobnie jak za kontoosobiste dla osoby fizycznej. Pozosta³eop³aty dotycz¹ce rachunku tak¿e s¹ wy-cenione podobnie, jak w przypadkukont osobistych.

Ca³¹ resztê produktów i us³ug danyrolnik dobiera sobie wed³ug potrzeb.Mo¿liwoœci s¹ tutaj praktycznie nie-ograniczone. W zwi¹zku z prowa-dzon¹ dzia³alnoœci¹ mo¿e np. zaci¹gaækredyty w rachunku bie¿¹cym, obro-towe i inwestycyjne, kredyty dotowa-ne przez ARiMR oraz wspó³finansowa-ne ze œrodków pomocowych UE. Mo¿ekorzystaæ z po¿yczek i leasingu, a tak-¿e z kart p³atniczych. Ponadto jakoosoba fizyczna ma mo¿liwoœæ za³o¿e-nia w naszym banku konta osobiste-go, uzyskania kart debetowych i kre-dytowych, zaci¹gniêcia kredytu gotów-kowego i hipotecznego oraz korzysta-nia z lokat, kont oszczêdnoœciowych

oraz funduszy inwestycyjnych. W obuprzypadkach (jako osoba fizycznai jako przedsiêbiorca) mo¿e wygodniezarz¹dzaæ swoimi finansami przez In-ternet oraz SMS, za poœrednictwemprostych w obs³udze us³ug bankowo-œci elektronicznej BZWBK24, bez ko-niecznoœci odwiedzania oddzia³u ban-ku. To ogromne u³atwienie zw³aszczadla rolników, którzy z regu³y mieszkaj¹daleko od miasta.

Który z kredytów można dostaćnajszybciej?

– Najszybciej mo¿na skorzystaæz kredytu na dzia³alnoœæ gospodarcz¹– Kredytu Biznes Ekspres w procedu-rze uproszczonej, w ramach któregorolnik mo¿e sfinansowaæ wydatki nawetdo 500 tys. z³otych.

– Czy trzeba przy tym spełniaćjakieś dodatkowe warunki?

– Doskonale wiemy, jak wa¿ny jestczas naszych klientów, dlatego w przy-padku tego kredytu formalnoœci zwi¹-zane z zawarciem umowy ograniczyli-œmy do minimum, a decyzja kredyto-wa mo¿e byæ udzielona nawet w ci¹gu24 godzin.

Bank dla rolnikaProwadzenie gospodarstwa rolnego to czasoch³onne i odpowiedzialne zajêcie, które poza wiedz¹z zakresu rolnictwa wymaga równie¿ od rolników orientacji w biznesie. Na szczêœcie coraz czêœciej narynku dostêpne s¹ us³ugi, które pomagaj¹ w prowadzeniu gospodarstw rolnych. Jedn¹ z nich jestoferowany przez Bank Zachodni WBK AGRO PAKIET pomagaj¹cy przedsiêbiorcom rolnym w za-rz¹dzaniu finansami gospodarstwa. W ramach pakietu dostêpne s¹ rachunek bie¿¹cy, kredyty, po-¿yczki, lokaty, leasing i wiele innych produktów i us³ug bankowych, bez których trudno jest prowa-dziæ nowoczesne gospodarstwo. O AGRO PAKIECIE rozmawiamy z Panem Dariuszem Baranem,dyrektorem V Oddzia³u Banku Zachodniego WBK w Rzeszowie.

Wykaz Oddziałów Banku Zachodniego WBK w woj. podkarpackim1 Oddział w Rzeszowie al. Piłsudskiego 32 tel. 17 85817803 Oddział w Rzeszowie ul. Słowackiego 16 tel. 17 86407804 Oddział w Rzeszowie ul. 3 Maja 12 tel. 17 86061285 Oddział w Rzeszowie ul. Grunwaldzka 38 tel. 17 85031746 Oddział w Rzeszowie ul. Rejtana 36 tel. 17 85051131 Oddział w Mielcu al. Niepodległości 14 tel. 17 58185602 Oddział w Mielcu ul. Mickiewicza 34 tel. 17 58406701 Oddział w Dębicy ul. Rynek 32 tel. 14 67078601 Oddział w Przeworsku ul. I. Krasickiego 1 tel. 16 64882891 Oddział w Leżajsku ul. Targowa 8 tel. 17 24046101 Oddział w Sanoku ul. 3 Maja 23 tel. 13 46534402 Oddział w Sanoku ul. F. Szopena 10 tel. 13 46422401 Oddział w Przemyślu ul. Okrzei 1 tel. 16 67653002 Oddział w Przemyślu ul. A. Dworskiego 8 tel. 16 6762110

– A jak można dowiedzieć sięwięcej na temat Agro Pakietui produktów, do jakich daje do-stęp?

– Wystarczy po prostu odwiedziæ je-den z naszych oddzia³ów. Chêtnie wyja-œnimy na czym polega Agro Pakiet i ja-kie daje korzyœci. Mo¿na do nas równie¿zadzwoniæ 17 858 17 90, 17 850 31 74(op³ata zgodna z taryf¹ operatora).

Serdecznie zapraszam.

Dariusz Baran, dyrektor V Oddzia³u Banku Za-chodniego WBK w Rzeszowie


Z PRAC WOJEWÓDZKIEJ RADY DS. ROLNICTWA

Przewodnicz¹ca rady, Wicewojewoda PodkarpackiAlicja Wosik podkreœli³a, ¿e proces scalania gruntów jestszczególnie istotny w województwie podkarpackim: „–Mamy najmniejsze gospodarstwa w porównaniu do reszty Pol-ski (œrednio ok. 4,6 ha wobec œredniej krajowej ok. 10,4 ha),ale te¿ niemal ka¿dy hektar rozrzucony jest na kilku dzia³kach.To hamuje prawid³ow¹ gospodarkê roln¹, obrót gruntamii rozwój wsi” – stwierdzi³a Alicja Wosik. Problematykê sca-leñ gruntów w szczegó³owo omówi³ Bogus³aw Baran,

Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjne-go i Kartograficznego.

W województwie podkarpackim, w latach 1934-2013 do-konano scaleñ na obszarze 309 wsi, a ³¹czny obszar wyniós³ponad 255 tys. ha. Najwiêcej scaleñ mia³o miejsce w latach1966-1989 (ponad 183 tys. ha). Proces scaleñ gruntów jestfinansowany z bud¿etu pañstwa oraz œrodków unijnych. Kwotata roœnie z roku na rok. £¹cznie w latach 2010-2013 na Pod-karpaciu na scalenia przeznaczono ponad 40 mln z³.

Pierwsze scalenia mia³y miejsce ponad 400 lat temuw niemieckiej Bawarii. W Polsce pierwsza ustawa scale-niowa zosta³a uchwalona w 1923 r. i obowi¹zywa³a do1968 r. Na jej mocy scalono oko³o 5,5 mln ha gruntów.W kolejnych latach scalono jeszcze dodatkowo ponad5 mln ha. Obecnie obowi¹zuj¹ca ustawa o scalaniu grun-tów zosta³a uchwalona 26 marca 1982 r. i by³a wielokrot-nie nowelizowana.

Scalać czy nie scalać?OdpowiedŸ fachowców brzmi stanowczo: scalaæ. Scalanie gruntów by³o jednym z g³ównych tema-tów poruszanych podczas kolejnego posiedzenia Wojewódzkiej Rady Konsultacyjnej ds. Rolnic-twa i Obszarów Wiejskich. Jest to zagadnienie bardzo wa¿ne, bowiem daje szansê rozwoju gospo-darstw rolnych.

Scalenie gruntów jest to zespó³ dzia³añ projektowychi technicznych, których celem jest tworzenie korzystniejszychwarunków gospodarowania w rolnictwie. Dzieje siê tak dziê-ki poprawie struktury obszarowej gospodarstw rolnych, ra-cjonalnemu kszta³towaniu roz³ogów gruntów, dostosowaniugranic nieruchomoœci do systemu urz¹dzeñ melioracji wod-nych, dróg oraz rzeŸby terenu.

Postêpowanie scaleniowe gruntów prowadzi starosta.Mo¿e byæ ono wszczête na wniosek wiêkszoœci w³aœcicieli go-

spodarstw rolnych, po³o¿o-nych na projektowanym ob-szarze scalenia lub na wniosekw³aœcicieli gruntów, których³¹czny obszar przekracza po-³owê powierzchni projektowa-nego obszaru scalenia. Postê-powanie takie jest prowadzo-ne z udzia³em rady uczestni-ków scalenia. Taka rada jest or-ganem doradczym, wybiera-nym i odwo³ywanym przezuczestników scalenia i sk³adasiê z 3-12 osób.

Naczelnym zadaniem sca-lenia gruntów jest polepszeniewarunków prowadzenia go-spodarstw rolnych, a rolnik-uczestnik scalenia gruntów ak-tywnie uczestniczy w tworze-niu projektu scalenia. Uczest-nicy scalenia otrzymuj¹ grun-

Fot. Archiwum PUW

Przewodnicz¹ca rady, Wicewojewoda Podkarpacki Alicja Wosik podkre-œli³a, ¿e proces scalania gruntów jest szczególnie istotny w województwiepodkarpackim.

Œrodki przeznaczone na scalenia gruntów w województwie podkarpackim w latach 2010-2013


Z PRAC WOJEWÓDZKIEJ RADY... / PSZCZELARSTWO

Tadeusz Sabat zosta³ wybrany po raz czwarty na prezydenta Pol-skiego Zwi¹zku Pszczelarskiego.

Wybory odby³y siê w Boguchwale podczas XXI Walnego Zjazdu Sprawoz-dawczo-Wyborczego Polskiego Zwi¹zku Pszczelarskiego. W obradach uczestni-czy³o 145 delegatów.

W wyborach na prezydenta Polskiego Zwi¹zku Pszczelarskiego rywalizowa-³o dwóch kandydatów. W wyniku g³osowania Tadeusz Sabat uzyska³ 115 g³o-sów, a Ryszard Kowalski zdoby³ poparcie 23 osób. Prezydent Sabat oprócz tego,¿e zosta³ prezydentem Polskiego Zwi¹zku Pszczelarzy pe³ni te¿ funkcjê prezy-denta Apislavii, Europejskiej Federacji Zwi¹zków Pszczelarzy.

Delegaci wybrali równie¿ zarz¹d. W jego sk³ad weszli: Miros³aw Worobik,dyrektor Technikum Pszczelarskiego w Pszczelej Woli, Piotr Krawczyk, pszcze-larz z powiatu czêstochowskiego, Zbigniew Wach, prezes Rejonowego Zwi¹zkuPszczelarzy w Lesznie, Bazylii Chomiak, Czes³aw Korpysa i Przemys³aw Szeligaz Wojewódzkiego Zwi¹zku Pszczelarzy w Krakowie. Przewodnicz¹cym KomisjiRewizyjnej ponownie zosta³a wybrana Janina Kozak z Wojewódzkiego Zwi¹zkuPszczelarzy w Kielcach.

Podczas posiedzenia delegaci przyjêli sprawozdanie zarz¹du Polskiego Zwi¹z-ku Pszczelarzy oraz ustalili za³o¿enia programowe dzia³alnoœci Zwi¹zku naobecn¹ kadencjê. Powo³ano równie¿ komisjê do opracowania nowego statutuZwi¹zku.

Jan GraboœPrezes Gminnego Ko³a Pszczelarzy w B³a¿owej

Tadeusz Sabat – prezydentPolskiego Zwi¹zku Pszcze-larskiego

Prezydent pszczelarzywybrany

ty o równej wartoœci szacun-kowej w zamian za dotychczasposiadane, tzn. o podobnejjakoœci, powierzchni i struk-turze u¿ytków rolnych w sto-sunku do stanu przedscale-niowego. Scalenie gruntówdaje mo¿liwoœæ wytyczenianowych dróg dojazdowychdo pól, rozbudowania siecimelioracyjnej, do tworzenianowych terenów pod zabu-dowê wiejsk¹. Dziêki scale-niu gruntów otrzymujemytak¿e w efekcie obni¿kêkosztów produkcji rolniczejw postaci oszczêdnoœci na-k³adów pracy, czasu pracy,paliw oraz zmniejszenie zu-¿ycia sprzêtu. Poprawia onotak¿e warunki intensyfikacjiprodukcji rolniczej.

Arkadiusz BêbenPodkarpacka Izba RolniczaPrzyk³ad scalenia – miejscowoœæ Wólka Grodziska (pow. le¿ajski) przed i po scaleniu


POR ARiMR

Terminy

Od 29 kwietnia do 10 maja 2013 r.

przeprowadzany jest nabór ogólnokra-jowy dla grup producentów rolnych,uznanych organizacji producentówowoców i warzyw, jak równie¿ spó³dziel-ni i spó³ek bêd¹cych w³asnoœci¹ tychgrup i organizacji, podmiotów skonso-lidowanych oraz centrów dystrybucji.

Od 13 maja do 24 maja 2013 r.w naborze bêd¹ mog³y uczestniczyæ ju¿wszystkie uprawnione podmioty dzia-³aj¹ce w sektorze przetwórstwa rolno-spo¿ywczego.

Nabór wniosków dla wszystkich ww.podmiotów bêdzie prowadzony wy³¹cz-nie w oddzia³ach regionalnych w³aœci-wych ze wzglêdu na miejsce realizacjioperacji. Przewidziana pula œrodkówna ten nabór wynosi ok. 600 mln z³.

Zmiany

W ramach obecnego naboru wpro-wadzone zosta³y istotne zmiany w zasa-dach sk³adania oraz rozpatrywaniawniosków. Najwa¿niejsz¹ z nich jesttworzenie listy krajowej decyduj¹cejo kolejnoœci udzielania wsparcia

w oparciu o kryteria wyboru operacji.O kolejnoœci przys³ugiwania pomocyzdecyduje suma uzyskanych punktów,przyznanych na podstawie kryteriów.

Kryteria wyboru operacji

1) je¿eli wœród kosztów kwalifiko-walnych operacji najwiêkszy odsetekstanowiæ bêd¹ koszty:� zwi¹zane z wprowadzeniem no-

wych produktów, procesów lub tech-nologii produkcji w skali ca³ego przed-siêbiorstwa – przyznanych zostanie10 pkt, albo� zwi¹zane z popraw¹ ochrony

œrodowiska – wniosek otrzyma 5 pkt;2) je¿eli w zestawieniu rzeczowo-

finansowym operacji pojawi¹ siê kosz-ty dotycz¹ce wdra¿ania systemów za-rz¹dzania jakoœci¹ – przewidzianoprzyznanie 2 pkt;

3) je¿eli o pomoc ubiega siê pod-miot prowadz¹cy mikro-, ma³e lub

œrednie przedsiêbiorstwo, w rozumie-niu zalecenia nr Komisji 2003/361/WE – zasady przewiduj¹ nadanie 5 pkt;

4) je¿eli bezrobocie w powiecie,na obszarze którego jest po³o¿onagmina, w której jest planowana reali-zacja operacji:� jest najwy¿sze w kraju – projekt

otrzyma 5 pkt.,� jest ni¿sze od ww. – liczba punk-

tów bêdzie proporcjonalnie mniejszaod maksymalnej, z uwzglêdnieniemwartoœci bezrobocia;

5) W przypadku operacji o tej sa-mej liczbie punktów o kolejnoœci przy-s³ugiwania pomocy zdecyduje ni¿szawartoœæ wnioskowanej kwoty pomocy.

Nowe rozdanie

– W ramach tego dzia³ania w województwiepodkarpackim z³o¿onych zosta³o ³¹cznie pod-czas wszystkich dotychczasowych naborów82 wnioski na kwotê 186 380 680,67 z³,zawarto 41 umów na kwotê 61 300 230,35 z³– mówi Marek Owsiany, z-ca dyrektoraPOR ARiMR.

Od 29 kwietnia do 24 maja br. Agencja Restruktury-zacji i Modernizacji Rolnictwa prowadzi nabór wnio-sków w ramach dzia³ania „Zwiêkszanie wartoœci doda-

nej podstawowej produkcji rolnej i leœnej” objêtego Pro-gramem Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013.

Charakterystyka dzia³alnoœci wg z³o¿onych wniosków – Zwiêkszanie wartoœci (...) w województwie podkarpackim

Uwaga: nie decyduje

kolejnoœæ zarejestrowa-

nia wniosków!

„


POR ARiMR / INFORMACJE WIORiN

INFORMACJAWOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY

ROŚLIN I NASIENNICTWA w RZESZOWIEdotycząca roślin modyfikowanych genetycznie

28 stycznia 2013 r. wesz³y w ¿ycie akty prawne reguluj¹ce sprawy zakazu uprawyodmian roœlin zmodyfikowanych genetycznie:– ustawa o nasiennictwie z dnia 9 listopada 2012 r. (Dz. U. z 2012, poz.1512), oraz– wydane na podstawie art. 104 ust. 9 tej ustawy, 2 rozporz¹dzenia Rady Ministrów:

� w sprawie zakazu stosowania materia³u siewnego odmian kukurydzy MON 810,� w sprawie zakazu stosowania materia³u siewnego ziemniaka Amflora.Przepisy te nak³adaj¹ na Pañstwow¹ Inspekcjê Ochrony Roœlin i Nasiennictwa

nowe zadania, polegaj¹ce na sprawowaniu nadzoru nad stosowaniem materia³u siew-nego oraz sprawowaniu kontroli przestrzegania zasad i obowi¹zuj¹cych wymagañw zakresie stosowania materia³u siewnego. Producenci rolni, którzy nie zastosuj¹siê do powy¿szych przepisów bêd¹ podlegali okreœlonym sankcjom.

W celu unikniêcia nieporozumieñ podczas dzia³añ kontrolnych wszyscy upra-wiaj¹cy kukurydzê powinni zadbaæ o przechowywanie dokumentów zakupu mate-ria³u siewnego kukurydzy oraz etykiet urzêdowych, którymi oznakowane s¹ wszyst-kie opakowania tego materia³u. Dokumenty te bêd¹ podlega³y sprawdzeniu przezpracowników Inspekcji podczas przeprowadzanych kontroli przestrzegania zakazustosowania materia³u siewnego, w tym odmian zmodyfikowanych genetycznie.

Jednoczeœnie przypominamy producentom rolnym, ¿e brak etykiety na opako-waniu materia³u siewnego œwiadczy o nielegalnym pochodzeniu tego materia³u.

Andrzej Regu³a

Podkarpacki Wojewódzki

Inspektor Ochrony Roœlin i Nasiennictwa

KOMUNIKATWOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY

ROŚLIN I NASIENNICTWA w RZESZOWIEw sprawie zasad ewidencjonowania podmiotów

prowadzących obrót materiałem siewnym

W zwi¹zku z wejœciem w ¿ycie z dniem 28 stycznia br. przepisów ustawy z dnia9 listopada 2012 r. o nasiennictwie (Dz. U. z 2012, poz.1512) zmieni³y siê m. in. zasadyrejestracji podmiotów prowadz¹cych obrót materia³em siewnym. Dotychczasowe reje-stry przedsiêbiorców, rolników i dostawców zosta³y zast¹pione odpowiednio ewidencj¹przedsiêbiorców, rolników i dostawców, a wniosek o wpis – zg³oszeniem do ewidencji.

W zwi¹zku z tym informujemy, ¿e podmioty prowadz¹ce obrót materia³em siewnymdla profesjonalnych odbiorców s¹ obowi¹zane, w terminie 7 dni przed planowanymdniem rozpoczêcia prowadzenia obrotu, dokonaæ zg³oszenia do odpowiedniej ewiden-cji, prowadzonej przez wojewódzkiego inspektora w³aœciwego ze wzglêdu na siedzibêpodmiotu, a w przypadku osoby fizycznej ze wzglêdu na miejsce zamieszkania lub pro-wadzenia dzia³alnoœci, je¿eli jest inne ni¿ miejsce zamieszkania.

Uwaga!!!Zgodnie z art. 136 ww ustawy podmioty wpisane w dniu wejœcia w ¿ycie ustawy

do rejestrów prowadzonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 czerwca 2003roku o nasiennictwie oraz ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roœlin mog¹nadal prowadziæ obrót pod warunkiem, ¿e w terminie 6 miesiêcy od dnia wejœciaw ¿ycie nowej ustawy (tj. do dnia 27 lipca 2013 r.) zg³osz¹ wojewódzkiemu inspekto-rowi prowadzenie obrotu tym materia³em.

Druk zg³oszenia zamiaru prowadzenia dzia³alnoœci znajduje siê na stronie inter-netowej WIORiN Rzeszów pod adresem: www.piorin.gov.pl/rzeszow w zak³adce For-mularze.

B³a¿ej Borowiec

Z-ca Podkarpackiego Wojewódzkiego

Inspektora Ochrony Roœlin i Nasiennictwa

w Rzeszowie ds. Nasiennictwa

Dla kogo pomoc?Pomoc finansowa z dzia³ania

„Zwiêkszanie wartoœci dodanej podsta-wowej produkcji rolnej i leœnej” skie-rowana jest do ma³ych i œrednich firmprzetwórczych, które zatrudniaj¹mniej ni¿ 750 pracowników lub osi¹-gaj¹ dochód nieprzekraczaj¹cy200 mln euro rocznie. Podmioty te,w przypadku prowadzenia inwestycjizmierzaj¹cych do ich unowoczeœnie-nia czy podniesienia ich konkurencyj-noœci na rynku, mog¹ ubiegaæ siêo refundowanie przez ARiMR czêœciponiesionych na ten cel kosztów. In-westycje musz¹ byæ zwi¹zane z wytwa-rzaniem ¿ywnoœci, jej przechowywa-niem lub handlem hurtowym produk-tami rolnymi. Dofinansowanie mo¿naotrzymaæ m.in. na zakup maszyn luburz¹dzeñ s³u¿¹cych do przetwarzaniaproduktów rolnych, a tak¿e ich ma-

gazynowania. Do kosztów kwalifiko-walnych zalicza siê równie¿ koszty bu-dowy, modernizacji budynków i bu-dowli wykorzystywanych do prowadzo-nej dzia³alnoœci. Wsparcie mo¿na te¿uzyskaæ na zakup specjalistycznychœrodków transportu przeznaczonychdo przewozu produktów rolnych np.ch³odni i izoterm oraz na pokryciekosztów poniesionych na wdra¿aniesystemów zarz¹dzania jakoœci¹.

Poziom pomocyMaksymalny poziom pomocy jest

zró¿nicowany i wynosi od 25% do 50%kosztów kwalifikowanych operacji.Z kolei kwota pomocy, jak¹ mo¿eotrzymaæ z ARiMR przedsiêbiorca, niemo¿e przekroczyæ 50 mln z³ (w przy-padku podmiotów skonsolidowanychlub centrów dystrybucji) oraz 20 mlnz³ w pozosta³ych przypadkach.

Marek Ordyczyñski

Dyrektor POR ARiMR

Informacje na temat działania„Zwiększanie produkcji rolnejpodstawowej produkcji rolneji leśnej” udzielane są w Podkar-packim Oddziale RegionalnymARiMR Rzeszów, Al. T. Rejtana 36(tel. 17 875 60 00) oraz pod nu-merem bezpłatnej infolinii0 800 38 00 84.


INFORMACJE KRUS

Na pytaniazadawane przezrolników odpowiadaWiesław Lada,dyrektor OR KRUSw Rzeszowie.

Dzierżawa,a renta rolnicza

� Od kilku lat pobieram rentê rol-nicz¹, któr¹ KRUS wyp³aca mi raz nakwarta³, bo jestem wraz z dwójk¹ ro-dzeñstwa wspó³w³aœcicielem gospo-darstwa rolnego o powierzchni powy-¿ej 2 ha. Czy je¿eli wydzier¿awiê swójudzia³ w tym gospodarstwie (1/3 tegogospodarstwa) to KRUS podejmie miwyp³atê czêœci uzupe³niaj¹cej i otrzy-mam œwiadczenie w pe³nej wysokoœci?

Wydzier¿awienie udzia³u we wspó³-w³asnoœci gospodarstwa rolnego okre-œlonego w czêœciach u³amkowych niedaje podstaw do podjêcia wyp³aty czê-œci uzupe³niaj¹cej emerytury lub ren-ty rolniczej. Zgodnie z przepisamiustawy o ubezpieczeniu spo³ecznymrolników uznaje siê, ¿e rencista (eme-ryt) zaprzesta³ prowadzenia dzia³alno-œci rolniczej, je¿eli ani on, ani jegoma³¿onek nie jest w³aœcicielem (wspó³-w³aœcicielem) lub posiadaczem gospo-darstwa rolnego o powierzchni prze-kraczaj¹cej 1 ha fiz. lub 1 ha przel.u¿ytków rolnych. Nawet jeœli wydzier-¿awi pani udzia³ 1/3 w tej wspó³w³a-snoœci innej osobie, to i tak bêdziepani nadal wspó³w³aœcicielem gospo-darstwa o powierzchni ponad 2 ha.

Aby wyp³ata czêœci uzupe³niaj¹cejrenty rolniczej z tytu³u niezdolnoœcido pracy mog³a byæ podjêta w ca³oœci,powinna pani:

– przekazaæ udzia³ we wspó³w³asno-œci aktem notarialnym dowolnej oso-bie (z wyj¹tkiem wspó³ma³¿onka),

– wydzier¿awiæ ca³e gospodarstworolne za zgod¹ wszystkich wspó³w³aœci-cieli z zachowaniem zasad okreœlo-nych w art. 28 ust. 4 ustawy z 20 grud-nia 1990r. o ubezpieczeniu spo³ecz-nym rolników. Umowa powinna byæpisemna, zawarta na okres co naj-mniej 10 lat i zg³oszona w ewidencjigruntów i budynków. Gospodarstwopowinno byæ wydzier¿awione osobieniebêd¹cej ma³¿onkiem emeryta, ren-cisty, jego zstêpnym lub pasierbem(dzieci, wnuki), ma³¿onkiem zstêp-nych (ziêæ, synowa). Dzier¿awca niepowinien byæ osob¹ pozostaj¹c¹z emerytem lub rencist¹ we wspólnymgospodarstwie domowym,

– znieœæ wspó³w³asnoœæ gospodar-stwa i je¿eli grunty, które uzyska paniw wyniku tego podzia³u przekrocz¹1 ha fiz. lub 1 ha przel. wyzbyæ siê w³a-snoœci gospodarstwa.

Mo¿e pani pozostawiæ sobie dou¿ytkowania grunty, których po-wierzchnia nie przekroczy 1 ha fizycz-nego lub 1 ha przeliczeniowego.

Renta rolnicza,a praca zarobkowa

� Pobieram rentê rolnicz¹, przy-znan¹ na czas okreœlony do maja2015r. Czy mogê podj¹æ pracê zarob-kow¹ i nadal otrzymywaæ tê rentêw dotychczasowej wysokoœci?

Zgodnie ze zmianami wprowadzony-mi do ustawy o ubezpieczeniu spo³ecz-nym rolników od 1 stycznia br. osobyuprawnione do okresowej renty rolni-czej z tytu³u niezdolnoœci do pracy mog¹podejmowaæ w czasie pobierania tejrenty dzia³alnoœæ podlegaj¹c¹ obowi¹z-kowi ubezpieczenia spo³ecznego (np.zatrudnienie lub inn¹ pracê zarob-kow¹) i nie utrac¹ prawa do tej renty.

Osi¹ganie przez rencistê przycho-dów z tytu³u wykonywania takiej dzia-³alnoœci mo¿e natomiast spowodowaæzmniejszenie lub zawieszenie renty(czêœci uzupe³niaj¹cej tej renty) naogólnych zasadach.

Je¿eli osi¹gniête przez rencistê mie-siêczne przychody przekrocz¹ 70%przeciêtnego miesiêcznego wynagro-dzenia (tj. od 1 marca do 31 maja2013 r. kwotê 2583 z³, 30 gr.), a nieprzekrocz¹ kwoty stanowi¹cej 130%przeciêtnego miesiêcznego wyna-grodzenia (od 1 marca do 31 maja2013 r. – 4797 z³, 40 gr.), wówczasczêœæ uzupe³niaj¹ca renty zostaniezmniejszona o kwotê przekroczeniaw/w przychodu, ale nie wiêcej ni¿o maks. kwotê zmniejszenia tj. niewiêcej ni¿ o 549 z³, 12 gr.

W razie osi¹gania przychoduprzekraczaj¹cego kwotê 130% prze-ciêtnego miesiêcznego wynagrodze-nia czêœæ uzupe³niaj¹ca okresowejrenty rolniczej ulegnie zawieszeniu.

Natomiast przychody nie prze-kraczaj¹ce kwoty 2583 z³, 30 gr. niepowoduj¹ ani zmniejszenia ani za-wieszenia renty. Œwiadczenie w takimprzypadku nadal bêdzie wyp³acanew dotychczasowej wysokoœci.

O podjêciu dodatkowej pracyi o wysokoœci osi¹ganego z tego ty-tu³u przychodu nale¿y powiadomiæorgan rentowy. Ponadto rencista jestzobowi¹zany powiadomiæ KRUSw terminie do ostatniego dnia lute-go o osi¹gniêtym przychodzie za ca³ypoprzedni rok.

Konkubinat, a KRUS

� Czy konkubent rolnika mo¿epodlegaæ ubezpieczeniu spo³eczne-mu rolników?

Konkubent niew¹tpliwie jestosob¹ blisk¹ rolnikowi. Poniewa¿nie pozostaje w zwi¹zku ma³¿eñskimz rolnikiem, tym samym nie mo¿epodlegaæ temu ubezpieczeniu jakoma³¿onek rolnika. Jednak¿e jakoosoba bliska rolnikowi mo¿e podle-gaæ ubezpieczeniu spo³ecznemurolników jako domownik pod wa-runkiem spe³nienia pozosta³ych wa-runków uznania go domownika,tj. warunku pozostawania z rolni-kiem we wspólnym gospodarstwiedomowym lub zamieszkiwania naterenie jego gospodarstwa rolnegoalbo w bliskim s¹siedztwie, wykony-wania sta³ej pracy w tym gospodar-stwie rolnym oraz ukoñczenia 16roku ¿ycia.


INFORMACJE ARR

ARR przypominao obowiązkachprzedsiębiorstw energetycznychPrzedsiêbiorstwa energetyczne zajmuj¹ce siê wytwarzaniem biogazu rolniczego lub wytwarzaniem

energii elektrycznej z biogazu rolniczego do 1 czerwca musz¹ przed³o¿yæ do centrali Agencji Rynku

Rolnego informacje o swojej infrastrukturze energetycznej.

Jakieprojektynależyzgłaszać?

Projekty inwestycyjne podlegaj¹cezg³oszeniu to projekty maj¹ce na celu:

1. budowê nowej infrastruktury,2. przekszta³cenie, modernizacjê,

zwiêkszenie lub obni¿enie zdolnoœciistniej¹cej infrastruktury,

3. czêœciowe lub ca³kowite wycofa-nie na sta³e z eksploatacji istniej¹cejinfrastruktury.

Ponadto, rozporz¹dzenie Rady re-guluj¹ce tê kwestiê przewiduje prze-kazywanie przez przedsiêbiorstwa da-nych dotycz¹cych wy³¹cznie projektówinwestycyjnych, w przypadku których:

1. prace w zakresie budowy lub wy-cofywania z eksploatacji ju¿ siê rozpo-czê³y, lub

2. podjêto ju¿ ostateczn¹ decyzjêinwestycyjn¹, ewentualnie, co do któ-rych nie podjêto ostatecznej decyzjiinwestycyjnej, lecz zaplanowano:

Przekazane dane pos³u¿¹ Komisji Europejskiej do opra-cowania m.in. miêdzysektorowej analizy zmian struktu-ralnych i perspektyw systemu energetycznego UE, którapodlegaæ bêdzie publikacji. Udostêpniane dane bêd¹przedstawiane w zagregowanej formie uniemo¿liwiaj¹cejujawnienie szczegó³owych informacji dotycz¹cych po-szczególnych przedsiêbiorstw i instalacji. Jednoczeœniena mocy art. 6 rozporz¹dzenia Rady nr 617/2010 pañ-stwa cz³onkowskie UE, KE oraz wyznaczone przez niepodmioty s¹ zobowi¹zane chroniæ poufnoœæ uzyskanychdanych oraz informacji objêtych tajemnic¹ handlow¹.

Fot. Archiwum PIR

Wytwórcy biokomponentów,przedsiêbiorstwa energetycz-ne zajmuj¹ce siê wytwarza-niem biogazu rolniczego lubwytwarzaniem energii elek-trycznej z biogazu rolnicze-go, a tak¿e inne podmioty,które w okresie najbli¿szychpiêciu lat planuj¹ rozpoczê-cie dzia³alnoœci gospodarczejw ww. zakresach, musz¹ z³o-¿yæ dokumenty: Informacja

o infrastrukturze energetycznej

s³u¿¹cej do wytwarzania bio-

komponentów lub Informacja

o infrastrukturze energetycznej

s³u¿¹cej do wytwarzania ener-

gii elektrycznej z biogazu rolni-

czego. Wype³nione formula-rze nale¿y przes³aæ w termi-nie do 1 czerwca 2013 r. naadres Centrali ARR: BiuroCukru i Biopaliw, ul. NowyŒwiat 6/12, 00-400 Warszawa.

1. rozpoczêcie prac w zakresie bu-dowy w ci¹gu piêciu lat, lub

2. wycofywanie z eksploatacji w ci¹-gu trzech lat.

Kto ma obowiązekzgłaszania?

Obowi¹zek informowania dotyczyprojektów inwestycyjnych, wed³ug sta-nu na dzieñ 31 marca 2013 r., którychzdolnoœci produkcyjne wynosz¹ conajmniej:

� 50 000 ton/rok w przypadku wy-twarzania biokomponentów,

� 20 MW w przypadku wytwarza-nia energii elektrycznej z biogazu rol-niczego.

Andrzej Wróbel

Dyrektor OT ARR Rzeszów

Obowi¹zek ten wynika z przepisówustawy o biokomponentach i biopaliwach

ciek³ych oraz ustawy – Prawo energetycz-

ne. Wymogi te dotycz¹ równie¿ pod-miotów, które zamierzaj¹ rozpocz¹æwy¿ej wymienion¹ dzia³alnoœæ.

Wspomniane przedsiêbiorstwa s¹zobowi¹zane do przekazania informa-cji dotycz¹cych infrastruktury energe-tycznej s³u¿¹cej do wytwarzania:

� biokomponentów, w zakresie in-stalacji, które mog¹ produkowaæ lubrafinowaæ biokomponenty, lub

� energii elektrycznej z biogazurolniczego.

Biogazownia w Koczale


PRAWNIK RADZI

Kupiony towar okazał sięwadliwy?Dzisiaj pozyskiwanie rzeczy materialnych sta³o siê powszechnym zwyczajem, mo¿na rzec codzienno-

œci¹, a zakupy dla wiêkszoœci z nas, a szczególnie kobiet, to przyjemnoœæ.

Jednak zadowolenie i satysfakcjaz nabytej rzeczy zostaje zm¹cona kie-dy okazuje siê, ¿e Ÿród³o naszegoszczêœcia ma wady lub nie dzia³a w takisposób o jakim zapewnia³ nas sprze-dawca. Co wtedy? Czy w takiej sytuacjijako konsumenci mamy prawo doma-gaæ siê ochrony swoich praw? Z ca³¹pewnoœci¹ tak.

Warto wiedzieæ, ¿e zasady pono-szenia przez sprzedawcê odpowie-dzialnoœci za niezgodnoœæ towarukonsumpcyjnego z umow¹ ustawo-dawca zawar³ w Ustawie z 27 lipca2002 r. o szczególnych warunkachsprzeda¿y konsumenckiej orazo zmianie Kodeksu cywilnego.

Czym jest sprzedażkonsumencka?

Stronami tej umowy s¹: konsu-ment, bêd¹cy osob¹ fizyczn¹, któranabywa rzecz ruchom¹ w celu niezwi¹-zanym z dzia³alnoœci¹ zawodow¹ lubgospodarcz¹ oraz sprzedawca bêd¹cyprzedsiêbiorc¹. Tak wiêc towaremkonsumpcyjnym bêdzie zarówno:¿elazko, meble, lodówka, samochód,jak te¿ bêd¹ artyku³y ¿ywnoœciowe.

Kiedy zachodzi niezgod-ność towaru z umową?

Z sytuacj¹ niezgodnoœci towarukonsumpcyjnego z umow¹ mamy doczynienia, gdy:

� towar nie posiada cech jakies¹ w³aœciwe dla rzeczy tego rodzaju(tak¿e wtedy gdy nie posiada on pew-nych cech czy funkcji, o istnieniuktórych zapewnia³ nas sprzedawcalub informowano nas publicznie np.w œrodkach masowegoprzekazu poprzez re-klamê),

� rzecz nie nadajesiê do celu do jakiegojest zwykle u¿ywana,

� rzecz zosta³a nie-prawid³owo zamonto-wana lub uruchomiona w ramachumowy sprzeda¿y.

Przyk³ad: Pan Pawe³ kupi³ meble do

salonu, podczas skrêcania okaza³o siê, ¿e

brakuje zawiasów do szafek oraz niezbêd-

nych œrub. Nie ulega w¹tpliwoœci, ¿e w

tym przypadku zakupiony komplet mebli,

dla prawid³owego funkcjonowania i spe³-

niania swojego celu, powinien te elemen-

ty posiadaæ. Tym samym panu Paw³owi

przys³uguje roszczenie z tytu³u niezgodno-

œci towaru konsumpcyjnego z umow¹.

Obowiązki sprzedawcy –uprawnienia kupującego

Sprzedawca jako strona umowyzobowi¹zany jest do udzielenia kon-sumentowi szczegó³owych informacjidotycz¹cych towaru konsumpcyjnego.Przede wszystkim musi podaæ jegocenê, a tak¿e udzieliæ konsumentowijasnych i zrozumia³ych informacji do-tycz¹cych nazwy towaru, jego produ-centa lub importera, znaku zgodno-œci, a tak¿e informacji o dopuszczeniudo obrotu. Sprzedawca ma równie¿obowi¹zek wydaæ kupuj¹cemu wrazz towarem wszystkie elementy jego wy-

posa¿enia oraz instrukcje obs³ugii konserwacji.

Odpowiedzialnoœæ sprzedawcy po-wstaje je¿eli towar jest niezgodnyz umow¹ w chwili jego wydania lub gdyzostanie to stwierdzone w ci¹gu 6 mie-siêcy od jego wydania. Jeœli towar jestniezgodny z umow¹, kupuj¹cy mo¿e¿¹daæ nieodp³atnej naprawy albo wy-miany towaru na nowy.

Natomiast je¿eli naprawa albo wy-miana s¹ niemo¿liwe lub wymagaj¹

nadmiernych kosztów, albo je¿elisprzedawca nie zdo³a uczyniæ tegow odpowiednim czasie lub gdy napra-wa albo wymiana nara¿a³aby kupuj¹ce-go na znaczne niedogodnoœci, wówczasma on prawo do: stosownego obni¿e-nia ceny, albo odst¹pienia od umowy.

Gdzie szukać pomocy?

W sprawach indywidualnych bez-p³atn¹ pomoc prawn¹ konsumencimog¹ uzyskaæ m.in. u miejskich lubpowiatowych rzeczników konsumen-tów. Do ich kompetencji nale¿y m.in.zapewnienie bezp³atnego poradnic-twa konsumenckiego i informacjiprawnej w zakresie ochrony interesówkonsumentów.

Karolina Jasiñska

___________________

Podstawa prawna:– Ustawa z 27 lipca 2002 r. o szczegól-

nych warunkach sprzeda¿y konsumenc-kiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego(Dz. U. z 2002 r. nr 141, poz. 1176 ze zm).

– Ustawa z 16 lutego 2007 r. o ochro-nie konkurencji i konsumentów (Dz. U.z 2007 r. nr 50, poz. 331 ze zm).

Zdarza siê, ¿e zakupiony towar ma

jak¹œ wadê. W takiej sytuacji konsu-

mentowi przys³uguje roszczenie z ty-

tu³u niezgodnoœci towaru z umow¹.

„


INFORMACJE PAE

Dop³aty do kredytów na domyi mieszkania energooszczêdne topierwszy ogólnopolski instrumentwsparcia dla buduj¹cych budynkimieszkalne o niskim zu¿yciu energii.

Program o bud¿ecie 300 mln z³ re-alizowany bêdzie w latach 2013-2018przy wspó³pracy z 7 bankami wy³onio-nymi w wyniku naboru. S¹ to: BankPolskiej Spó³dzielczoœci S.A.,SGB-Bank S.A., Bank Ochrony Œrodo-wiska S.A., Bank Zachodni WBK S.A.,Getin Noble Bank S.A., Nordea BankPolska S.A. i Deutsche Bank PBC S.A.

Dofinansowanie bêdzie mia³o for-mê bezzwrotnej, czêœciowej sp³aty ka-pita³u kredytu bankowego zaci¹gniê-tego na budowê (zakup domu lub za-kup mieszkania). Dotacja bêdzie wy-p³acana na konto kredytowe benefi-cjenta po zakoñczeniu realizacjiprzedsiêwziêcia i potwierdzeniu uzy-skania wymaganego standardu ener-getycznego przez budynek.

Wysokoœæ dofinansowania bêdzieuzale¿niona od standardu energetycz-nego wyra¿onego przez wskaŸnik rocz-nego jednostkowego zapotrzebowaniana energiê u¿ytkow¹ do celów ogrze-wania i wentylacji (EUco / Q H.nd –kWh/m2/rok), obliczanego zgodniez wytycznymi NFOŒiGW. WskaŸnik tenokreœla iloœæ energii potrzebnej napokrycie strat ciep³a w budynku i zale-¿y od: usytuowania budynku na dzia³-ce, kszta³tu budynku, strefowania po-mieszczeñ, izolacyjnoœci przegród ze-wnêtrznych i stolarki, rozmieszczeniaokien, eliminacji mostków termicz-nych, uszczelnienia obudowy, rekupe-racji, zysków wewnêtrznych ciep³a. Ni-skie EU osi¹ga siê za pomoc¹ trwa³ych

rozwi¹zañ wpisanych w konstrukcjê bu-dynku, których póŸniejsza zmiana jesttrudna lub niemo¿liwa. NF okreœli³minimalne wymagania techniczne dlaosi¹gniêcia po¿¹danego standarduenergetycznego, a tak¿e dla zastosowa-nych w budynku instalacji. Szczegó³o-

we wymagania zosta³y opublikowanena stronie internetowej NFOSiGW.

Kwota dofinansowania

Wysokoœæ dofinansowania wynosi:� dla domów jednorodzinnych:

a) standard NF15 – EUco 15 kWh/(m2*rok) – dotacja 50 000 z³ brutto;

b) standard NF40 – EUco 40 kWh/(m2*rok) – dotacja 30 000 z³ brutto;� dla lokali mieszkalnych w budyn-kach wielorodzinnych:

c) standard NF40 – EUco 40 kWh/(m2*rok) – dotacja 11 000 z³ brutto;

d) standard NF15 – EUco 15 kWh/(m2*rok) – dotacja 16 000 z³ brutto.

– Budynek energooszczêdny powi-nien zu¿ywaæ o 25-50% mniejenergii ni¿ budynek spe³niaj¹cy wy-magania aktualnych przepisów,czyli powinien na cele ogrzewania,wentylacji i przygotowania cie-p³ej wody zu¿ywaæ nie wiêcej ni¿70 kWh/m2 na rok – przypomi-

na Kinga Kalandyk, prezes za-

rz¹du Podkarpackiej Agencji

Energetycznej.

Co to jest domenergooszczędny?

Budynek energooszczêdny to taki,którego architektura, konstrukcja,rozwi¹zanie instalacyjne pozwol¹ naekonomiczniejsze zu¿ywanie energiicieplnej.

Dom energooszczêdny to budynek,który jest dobrze ocieplony, odpowied-nim systemem termoizolacyjnym. Dotego dochodzi odpowiedni sposóbwentylacji obiektu. Taki budynek nietylko nie traci du¿o energii przez œcia-ny zewnêtrzne, ale równie¿: korzystaz wyprodukowanego ciep³a z ró¿nychurz¹dzeñ domowych, biurowych, po-zwala na wykorzystanie naturalnegoœwiat³a, pozwala racjonalnie gospoda-

rowaæ wod¹, a nawet odzyskiwaæ ciep³oz produkowanych œcieków, wykorzystu-je system wentylacji do ponownegospo¿ytkowania ciep³a zawartego w po-wietrzu usuwanym na zewn¹trz.

Okres zwrotu inwestycji zale¿y odwielu czynników, jednak przy kilku-dziesiêcioletniej perspektywie u¿ytko-wania budynku, taka inwestycja przy-nosi wymierne korzyœci. Nawet bezdofinansowania przemyœlana inwesty-cja w energooszczêdnoœæ jest op³acal-na i uzasadniona ekonomicznie.

Zapraszam do kontaktu z Podkar-pack¹ Agencj¹ Energetyczn¹.

Kinga Kalandyk, Prezes Zarz¹du

Podkarpackiej Agencji Energetycznej

Dopłaty do budowyenergooszczędnychdomów i mieszkańNarodowy Fundusz Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnejwy³oni³ banki, które bêd¹ udzielaæ zainteresowanym beneficjen-tom – wy³¹cznie osobom fizycznym – wsparcie na budowê do-mów energooszczêdnych i zakup (u dewelopera) nowych miesz-kañ energooszczêdnych.


UBEZPIECZENIA

Nawet osoby, które nie maj¹ praktycznych doœwiad-czeñ z rolnictwem wiedz¹, jak wiele w tym obszarze zale-¿y od przychylnoœci pogody. To od aury, od tego jak ciê¿-ka i mroŸna jest zima, jak wiele opadów spada w ci¹guroku, jak mocno œwieci s³oñce w czasie lata zale¿y iloœæi jakoœæ plonów. Jest jeszcze jedna, bardzo wa¿na kwestiazwi¹zana w³aœnie z pogod¹ – kataklizmy. Wystarczy prze-cie¿ d³uga susza czy niszcz¹ce opady gradu, aby zniwe-czyæ ca³¹ pracê rolnika. Dlatego tak wa¿ne jest, aby po-myœleæ i w tym zakresie o ubezpieczeniu. Jakie uprawymo¿na ubezpieczyæ? Ile to kosztuje? O tym bêdzie tenkrótki poradnik.

Z budżetu Państwa są udzielanedopłaty do składek z tytułu zawarcia

umów ubezpieczenia upraw:

� zbó¿ (pszenica, ¿yto, pszen¿yto, jêczmieñ, owies, mie-szanki, proso, gryka),

� kukurydzy,� rzepaku lub rzepiku,� chmielu,� tytoniu,� warzyw gruntowych,� drzew i krzewów owocowych,� truskawek,� ziemniaków,� buraków cukrowych,� roœlin str¹czkowych.Zgodnie z Ustaw¹ o dotowanych ubezpieczeniach

upraw i zwierz¹t gospodarskich, ka¿dy producent rolny,który otrzymuje dop³atê obszarow¹, zobowi¹zany jest doubezpieczenia 50% area³u upraw nale¿¹cych do rolnikaod co najmniej jednego z ryzyk. Co wa¿ne, obowi¹zek wy-nika poœrednio z przepisów unijnych, gdzie dodatkowa po-moc ze strony Pañstwa dla producentów rolnych w posta-ci kredytów klêskowych, jednorazowych zapomóg lub ob-ni¿enia podatku rolnego jest mo¿liwa tylko w sytuacjigdy dany producent posiada³ ubezpieczenie.

Umowê ubezpieczenia obowi¹zkowego upraw jest zo-bowi¹zany zawrzeæ rolnik, który uzyska³ p³atnoœci bez-poœrednie.

Ubezpieczenie obowi¹zkowe upraw obejmuje ryzykawyst¹pienia szkód spowodowanych przez: powódŸ, suszê,grad, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosen-ne. Istnieje mo¿liwoœæ ubezpieczenia upraw od wszystkich

ABC OBOWIĄZKOWEGO UBEZPIECZENIA UPRAWROLNYCH OD ZDARZEŃ LOSOWYCH Z DOPŁATAMI

Z BUDŻETU PAŃSTWA

ryzyk ³¹cznie okreœlonych w ustawie lub tylko ryzyk wybra-nych przez producenta rolnego. Umowa ubezpieczeniaobejmuje tylko plon g³ówny.

W ubezpieczeniu upraw zak³ad ubezpieczeñ odpowia-da za szkody spowodowane przez zdarzenia okreœlonew ustawie, je¿eli szkody w plonie g³ównym wynios¹:

� co najmniej 25% – susza� co najmniej 10% – wszystkie ryzyka oprócz suszy.Zak³ad ubezpieczeñ potr¹ca udzia³ w³asny w szkodzie

w wysokoœci 10% ustalonego odszkodowania.W Towarzystwie Ubezpieczeñ Wzajemnych „TUW” wy-

mienione uprawy mo¿na ubezpieczyæ w:1) Wariancie G – grad2) Wariancie GW – grad i wiosenne przymrozki3) Wariancie PE£NY – grad, susza, powódŸ, ujemne

skutki przezimowania, przymrozki wiosenne.W przypadku, gdy rolnikowi przys³uguje dop³ata z bu-

d¿etu Pañstwa do sk³adki z tytu³u zawartej umowy ubez-pieczenia upraw rolnych, nale¿na TUW „TUW” sk³adkadzieli siê na: Sk³adkê – któr¹ op³aca Ubezpieczaj¹cy,i Dop³atê – któr¹ op³aca Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Ubezpieczenie upraw mo¿e zawrzeæ ka¿dy rolnik. Rolni-cy którzy posiadaj¹ w TUW „TUW” obowi¹zkowe ubezpie-czenie budynków wchodz¹cych w sk³ad gospodarstwa rolne-go otrzymaj¹ dodatkow¹ zni¿kê w sk³adce w wysokoœci 10%.

Przykłady ubezpieczenia upraw

Rodzaj Suma uprawy Wariant ubezpieczenia Sk³adka Dop³ata

na 1 ha

Rzepak G 3 000 42 42Rzepak GW 3 000 75 75

Pszenica G 3 000 18 18Pszenica GW 3 000 36 36

Uprawy rolne s¹ podsumowaniem wielomiesiêcznejpracy, a ich sprzeda¿ pozwala na utrzymanie p³ynnoœci fi-nansowej gospodarstwa. Dlatego tak wa¿ne jest aby pomy-œleæ o ubezpieczeniu w tym zakresie. Towarzystwo Ubez-pieczeñ Wzajemnych „TUW” od lat oferuje us³ugê ubez-pieczenia upraw.

Zapraszam do naszych biur i na naszą stronęinternetową (www.tuw.pl)


WIEŒCI Z URZÊDU MARSZA£KOWSKIEGO

Z perspektywy dotychczasowychdoœwiadczeñ wynika, ¿e dzia³anie„Odnowa i rozwój wsi” cieszy siê du-¿ym zainteresowaniem.

W wyniku oceny wniosków z³o¿o-nych w ramach dwóch poprzednichnaborów Samorz¹d WojewództwaPodkarpackiego zawar³ 386 umówo przyznanie pomocy, których ³¹cznawartoœæ wynios³a ok. 158 mln z³.Efekty realizacji tych umów s¹ za-uwa¿ane przez mieszkañcówPodkarpacia i goœci odwiedzaj¹-cych nasze województwo.Œwiadcz¹ równie¿ o tym, ¿esprawne wykorzystywanie œrod-ków pochodz¹cych z bud¿etuUnii Europejskiej pozwala napoprawê jakoœci ¿ycia na obsza-rach wiejskich.

Obecnie do wykorzystaniapozostaje ok. 21 mln z³. Pieni¹-dze te umo¿liwi¹ wsparcie in-westycji obejmuj¹cych: budo-wê, przebudowê, remont lubwyposa¿enie obiektów pe³ni¹-cych funkcje publiczne, spo-³eczno-kulturalne, rekreacyjnei sportowe.

Dofinansowane mog¹ zostaæ rów-nie¿ projekty s³u¿¹ce promocji obsza-rów wiejskich w tym propagowaniui zachowaniu dziedzictwa historycz-nego, tradycji, sztuki oraz kultury,a tak¿e te, które polegaj¹ na kszta³-towaniu obszaru przestrzeni publicz-nej, a wiêc np. zagospodarowaniurynków, centrów miejscowoœci i in-nych miejsc publicznych.

Œrodki europejskie bêdzie mo¿-na wykorzystaæ na budowê, remontlub przebudowê infrastruktury zwi¹-zanej z rozwojem funkcji turystycz-nych, sportowych lub spo³eczno-kul-

Odnowa i rozwój wsi – ostatnie rozdanieJu¿ po raz trzeci Zarz¹d Województwa Podkarpackiego og³osi³ nabór wniosków o przyznanie pomo-cy w ramach dzia³ania „Odnowa i rozwój wsi” Osi 3 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata2007-2013. Jest to ostatni nabór w ramach tego dzia³ania w aktualnym okresie programowania.O pomoc bêdzie mo¿na aplikowaæ od 21 maja do 28 czerwca br.

turalnych, zakup obiektów charak-terystycznych dla tradycji budownic-twa w danym regionie, w tym budyn-ków bêd¹cych zabytkami, z przezna-czeniem na cele publiczne. Mo¿liwebêdzie równie¿ odnawianie, ekspo-nowanie i konserwacja lokalnych po-mników historycznych, budynkówbêd¹cych zabytkami i miejsc pamiê-

ci. Pomoc¹ objête zostan¹ tak¿e ope-racje dotycz¹ce kultywowania trady-cji spo³ecznoœci lokalnych oraz tra-dycyjnych zawodów.

O wsparcie bêd¹ mog³y apliko-waæ: gminy, samorz¹dowe instytucjekultury, koœcio³y oraz zwi¹zki wyzna-niowe oraz organizacje pozarz¹do-we maj¹ce status organizacji po¿yt-ku publicznego.

Tym razem poprzez ustaloneprzez Zarz¹d Województwa Podkar-packiego kryterium regionalne pre-ferowane bêd¹ operacje dotycz¹ce:budowy, przebudowy, remontu lubwyposa¿enia budynków pe³ni¹cych

funkcje rekreacyjne, sportowe i spo-³eczno-kulturalne (w tym œwietlicei domy kultury) z wy³¹czeniem szkó³,przedszkoli i ¿³obków lub zwi¹zanez budow¹, przebudow¹ i remontemprzeznaczonych do u¿ytku publicz-nego œcie¿ek rowerowych, szlakówpieszych, placów zabaw, miejsc re-kreacji oraz obiektów sportowych,

z wy³¹czeniem sal sportowych prze-znaczonych wy³¹cznie dla szkó³ lubprzedszkoli.

Wies³aw Baranowski

Dyrektor Departamentu

Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich

Urzêdu Marsza³kowskiego

Województwa Podkarpackiego

Szczegółowe informacje na te-mat naboru można znaleźć nastronie internetowej Samorzą-du Województwa Podkarpac-kiego www.podkarpackie.pl.

Przyk³ad realizacji operacji w ramach dzia³ania „Odnowa i rozwój wsi”, beneficjent: gmina Kamieñ, tytu³:

„Budowa parku rekreacyjnego „Ma³y Jordan” w m. Kamieñ Prusina”.

Artyku³ wspó³finansowany jest ze œrodków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obsza-rów Wiejskich bêd¹cych w dyspozycji Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Wójewództwa Podkarpackiego.Instytucja Zarz¹dzaj¹ca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.


DZIA£ALNOŒÆ KGW

Wyjazdowe posiedzenie Woje-wódzkiej Rady Kó³ GospodyñWiejskich w Rzeszowie zorgani-zowane w kilku miejscach gminyIwierzyce by³o okazj¹ do zapre-zentowania osi¹gniêæ dzia³alno-œci iwierzyckich Kó³ GospodyñWiejskich oraz przedyskutowa-nia bie¿¹cych spraw dotycz¹cychdzia³alnoœci tej organizacji.

– Ko³a gospodyñ w gminie Iwierzyce

nale¿¹ do grona najbardziej aktywnych

kó³ w województwie podkarpackim, st¹d

te¿ pomys³ zorganizowania w³aœnie tam

wyjazdowego posiedzenia KGW – mówi³Mieczys³aw Bochenek, prezes Woje-wódzkiego Zwi¹zku Kó³ek i Organi-zacji Rolniczych, bior¹cy udzia³ w po-siedzeniu, i wyjaœnia³: – Spotkanie od-

bywa³o siê najpierw w Szkole Podstawo-

wej w Nockowej, potem w Urzêdzie Gmi-

ny w Iwierzycach, a potem uczestnicy po-

siedzenia zwiedzili kolejno: gimnazjum

i Bibliotekê Publiczn¹ w Iwierzycach,

Dzienne Centrum Aktywnoœci w Wierca-

nach, KuŸniê w Olimpowie i zabytkowy

Koœció³ w Bystrzycy. Ostatnim punktem

pobytu by³ Gminny Oœrodek Kultury

w Wiercanach.Spotkanie podzielono na dwie

czêœci. Najpierw cz³onkinie Radyomówi³y sprawy statutowe i zapozna-³y siê z dzia³alnoœci¹ kó³ na teraniegminy, a potem wys³ucha³y informa-cji Beaty Adamskiej, kierownika Se-kretariatu Regionalnego KSOWz Urzêdu Marsza³kowskiego na tematprzedsiêwziêæ realizowanych w ra-mach KSOW na terenie województwapodkarpackiego i Arkadiusza Bêbe-na, dyrektora biura PodkarpackiejIzby Rolniczej o dzia³alnoœci samorz¹-du rolniczego. Uczestniczki posiedze-nia interesowa³a zw³aszcza kwestiawspó³pracy kó³ gospodyñ przy organi-zacji imprez rolniczych organizowa-nych przez samorz¹d rolniczy.

Wojewódzkie obrady KółGospodyń Wiejskich

W posiedzeniu uczestniczy³y przedstawicielki KGW ze wszystkich miejscowoœci gminy Iwierzyce.

Fot: Archiwum WZKiOR

– Bardzo ciekawa by³a wizyta w Urzê-

dzie Gminy w Iwierzycach – mówi³ prezesBochenek i doda³: – Bogus³aw Mucha,

wójt gminy w bardzo interesuj¹cy sposób opo-

wiedzia³ nam historiê gminy i scharaktery-

zowa³ dzia³alnoœæ KGW w gminie Iwierzyce.

Podsumowaniem ca³odniowegopobytu by³ wspania³y koncert w wyko-naniu lokalnych zespo³ów zorganizo-wany w Gminnym Oœrodku Kulturyw Wiercanach. W jego trakcie, osiempañ otrzyma³o legitymacje KGW orazalbumy ksi¹¿kowe z okazji 150-lecia Kó-³ek Rolniczych na ziemiach polskich.

Wojewódzka Rada KGW – sta-tutowy organ – WojewódzkiegoZwiązku Rolników Kółek i Or-ganizacji Rolniczych odbywaswoje posiedzenia w tereniew poszczególnych gminach orazKołach Gospodyń Wiejskich.

Stefania Micha³ek, Wiceprewodnicz¹ca

Wojewódzkiej Rady KGW w Rzeszowie


PORADY WETERYNARYJNE

Co to jest siara? Jest to wydzie-lina produkowana przez gruczo³mlekowy w pierwszych dniachpo porodzie.

Siara stanowi Ÿród³o niezbêdnychsk³adników pozwalaj¹cych prze¿yæpierwsze dni ¿ycia cielêcia, a tak¿ezapewnia dziêki ró¿nemu rodzajowiprzeciwcia³, odpornoœæ zwierzêciu.Cielê, by zapewniæ sobie prawid³o-wy rozwój, musi wypiæ odpowiedni¹iloœæ siary. Pobieranie siary wywo³u-je odruch ssania, co tak¿e ma bar-dzo du¿e znaczenie dla ca³ego uk³a-du pokarmowego.

Siara jest lepszaod mleka

Siara jest bogatsza od mleka podwzglêdem praktycznie ka¿dego sk³ad-nika. Bezpoœrednio po porodzie sia-ra ma oko³o 10-15% t³uszczu (dla po-równania mleko ma ok. 4% t³uszczu),siara cechuje siêwysok¹ zawartoœci¹bia³ka, witamin,soli mineralnych,a tak¿e zawiera bar-dzo wa¿ne przeciw-cia³a matczyne.

Sk³adniki temo¿na podzieliæ naod¿ywcze i nie-od¿ywcze. Od¿yw-cze to: bia³ka, wêglowodany, t³uszcze,a nieod¿ywcze to: sk³adniki mineral-ne, witaminy, substancje o charakte-rze regulacyjnym, hormonalnymi przeciwcia³a.

Podawanie siary

Okres siarowy u noworodków trwakilka dni; u ciel¹t 3-5 dni, prosi¹t 2-3dni, Ÿrebi¹t 1 dzieñ. Siara i mleko po-szczególnych gatunków zwierz¹t zbu-dowane s¹ z podobnych substancji, aleich zawartoœci procentowe ju¿ zasad-niczo siê ró¿ni¹. W siarze te wartoœci

z których pij¹ zwierzêta. Nieprzestrze-ganie higieny jest czêstym powodembiegunek.

Drug¹ wa¿n¹ rzecz¹ jest dopilnowa-nie, by podawana siara by³a skarmianazaraz po udoju, wtedy gdy ma jeszczeodpowiedni¹ temperaturê. Jeœli jestch³odna, nale¿y j¹ podgrzaæ.

I trzeci wa¿ny aspekt. Siara jest po-karmem dla noworodków, a nie dla ichmatek. Nie wiem sk¹d w tradycji ludo-wej, pozosta³ zwyczaj, praktyka poda-wania pierwszej siary krowie, a dopie-ro póŸniej cielêciu. Z doœwiadczeniawiem, ¿e du¿o interwencji weterynaryj-nych w gospodarstwach dotyczy silnychniestrawnoœci, biegunek, zatruæ pokar-

mowych koñcz¹cych siê czêsto zalega-niem krów spowodowanym w³aœnie po-daniem siary przez rolnika krowie.

lek. wet. Jerzy Kocój

Us³ugi Weterynaryjne B³a¿owa

W³aœciwe zastosowanie

siary rozwi¹zuje wiele

problemów zdrowotnych

ciel¹t, czy innych nowo-

rodków, choæ oczywiœcie

nie wszystkie.

„

s¹ kilka razy wy¿sze ni¿w mleku, jednak siara traciszybko swe wartoœci. Innyjest sk³ad siary zaraz po po-rodzie, a inny ju¿ po dobieod porodu – najszybciej spa-daj¹ wartoœci przeciwcia³.Aby te lecznicze w³aœciwoœcisiary mog³y zaistnieæ, siaramusi byæ pobrana w odpo-wiednich iloœciach i w odpo-wiednim czasie. Cielê po po-rodzie powinno dostaæpierwsz¹ dawkê siary w iloœci1-2 litrów do 3 godz. po przyj-œciu na œwiat. Je¿eli podaje-my siarê pierwszy raz po porodzie, na-le¿y oczyœciæ strzyki i dokonaæ prze-dzdojenia po oko³o 20 ml z ka¿degostrzyku – ma to na celu zapewnieniejak najlepszej jakoœci siary, któr¹ poda-jemy cielêciu.

Oczywiœcie s¹ dwie mo¿liwoœci poda-wania siary – bezpoœrednio cielê ssie odkrowy, lub dokonuje siê udoju i podajecielakowi. Moim zdaniem lepsza jest tapierwsza metoda, szczególnie w ma³ych

gospodarstwach –w du¿ych jest mniejpraktyczna. Mo¿e siêzdarzyæ, ¿e siara maz³¹ jakoœæ, spowodo-wan¹ np. stanem za-palnym wymienia,b¹dŸ zbyt krótkimokresem zasuszeniakrowy – z tym czêsto

bywa problem. Nieodpowiednie, Ÿle zbi-lansowane ¿ywienie, mo¿e tak¿e wp³y-n¹æ na jakoœæ siary, podobnie jak stresczy inne choroby, szczególnie zakaŸne.Gdy brakuje siary b¹dŸ jej nie ma, naj-lepiej podaæ j¹ od innej krowy. Zdajêsobie sprawê, ¿e w ma³ych gospodar-stwach jest to nierealne, ale w du¿ychmo¿e siê udaæ.

Higiena przede wszystkim

Wa¿n¹ czynnoœci¹ przy pojeniuciel¹t siar¹ b¹dŸ mlekiem jest dbanieo nale¿yt¹ czystoœæ naczyñ i wiaderek

Znaczenie siary dla zdrowiacieląt i innych noworodków

Tab. Przyk³adowe zawartoœci sk³adnikówmleka u poszczególnych gatunków

Gatunek T³uszcz (%) Bia³ko (%)

Foka 54 11,5Wieloryb 35 14S³oñ 15 12Kotka 11 11Suka 10 9Locha 10 6Krowa 4 3Klacz 1,5 2,5Kobieta 3,5 1,5


INFORMACJE OSChR

Podstawowym sposobem zaopatrywania roœlinw sk³adniki pokarmowe jest nawo¿enie dokorze-niowe. Czasami jednak to nawo¿enie nie wystar-cza i istnieje potrzeba dolistnego dokarmianiaroœlin, najczêœciej azotem, magnezem i wybran¹grup¹ mikroelementów (B, Cu, Zn, Mo, Fe).

Pod wzglêdem plonotwórczym naj-bardziej efektywne jest dokarmianie ro-œlin w okresie intensywnego tworzeniamasy wegetatywnej oraz organów gene-ratywnych. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e reakcja

Nawożenie dolistne– sposobem na jakość plonu

roœlin uprawnych na zastosowane nawo¿enie dolistne zale-¿y od ich gatunku i fazy rozwojowej oraz zastosowanegopreparatu, jego sk³adu i koncentracji. Wa¿ne s¹ tak¿e wa-runki pogodowe – wy¿sza wilgotnoœæ i ni¿sza temperaturasprzyjaj¹ lepszemu pobieraniu sk³adników. Znacz¹cy wp³ywna efektywnoœæ nawo¿enia dolistnego ma te¿ czynnik agro-techniczny. Przede wszystkim nale¿y zwróciæ uwagê i w mia-rê mo¿liwoœci zoptymalizowaæ: odczyn gleby, zawartoœæ

magnezu w glebie, dobór odmian, w³aœciw¹ iloœæwysiewu nasion oraz prawid³owe nawo¿enie do-glebowe fosforem, potasem i azotem.

Praktyka wskazuje, ¿e nawo¿enie dolistne jestzabiegiem op³acalnym w przypadku gospodarstw

Lp. Mikroelementy Dawka doglebowa Dawka dolistna Roœliny najbardziej wra¿liwe na niedoborykg/ha g/ha mikroelementów

1. Bor (B) 2,5 – 3,5 200 – 400 burak cukrowy, rzepak, motylkowe, chmiel, drzewai krzewy owocowe, truskawka

2. MiedŸ (Cu) 6 – 10 300 pszenica, owies, jêczmieñ, trawy ³¹kowe i pastwiska3. Cynk (Zn) 8 – 12 600 kukurydza, len, chmiel4. Molibden (Mo) – 40 – 80 kalafior, burak cukrowy, ziemniak, rzepak, motylkowe

Tab. 1. Zalecana œrednia dawka mikroelementu przy doglebowym i dolistnym ich stosowaniu(w przel. na formê pierwiastkow¹) – dane IUNG – PIB Pu³awy

Sk³adniki cieczy u¿ytkowej

Faza rozwojowa Zawartoœæ w % (nawozu) Nawóz Optymalna iloœædolistny cieczy u¿ytkowej

Mocznik Siarczan magnezu do zbó¿ na 1 hakg/100 l wody jednowodny

Krzewienie – koniec krzewienia 17 – 15 2,5 tak 250Pocz¹tek strzelania w ŸdŸb³o (I kolanko) 10 – 12 (2,5) wg potrzeby tak 300Strzelanie w ŸdŸb³o 8 (2,5) wg potrzeby tak 350K³oszenie 6 - - 400Dojrza³oœæ mleczna 4 – 5 - - 400

Tab. 2. Terminy wiosennego dokarmiania zbó¿

Uwaga: nie wolno

nawoziæ w czasie

kwitnienia.

„


WIEŒCI Z PODKARPACKIEGO URZÊDU WOJEWÓDZKIEGO

Wyniki Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 r.pozwalaj¹ na przedstawienie aktualnego stanurolnictwa i obszarów wiejskich Podkarpacia i naokreœlenie zakresu zmian zachodz¹cych w tymsektorze.

Rynek podstawowychproduktów rolnych

W okresie od 2002 roku produkcja zbó¿ w woj. podkar-packim oscylowa³a w granicach od 715 do 970 tys. tonw zale¿noœci od powierzchni uprawy i poziomu plonóww poszczególnych latach. Jednak w naszych warunkach doskupu trafia zaledwie 10–20% ogólnych zbiorów zbó¿, coœwiadczy o niskiej towarowoœci tej produkcji, która w g³ów-

Ocena stanu rolnictwai obszarów wiejskichPodkarpacia

nej mierze przeznaczona jest na potrzeby wewnêtrzne go-spodarstw, w tym przede wszystkim na pasze dla zwierz¹toraz konsumpcjê.

Podobnie sytuacja wygl¹da z produkcj¹ ziemniaków,których zarówno powierzchnia uprawy, jak i zbiory od 2002roku ulegaj¹ systematycznemu zmniejszeniu. W ostatnichdwóch latach przeciêtne zbiory roczne tej roœliny nie prze-kroczy³y 700 tys. ton i by³y o blisko po³owê ni¿sze ni¿w 2002 r. Towarowoœæ produkcji ziemniaków jest zdecydo-wanie niska, gdy¿ form¹ skupu objêtych jest od 1% do 4%ich ogólnych zbiorów.

Odmiennie natomiast kszta³tuje siê towarowoœæ pro-dukcji roœlin przemys³owych (rzepaku i rzepiku oraz bu-raków cukrowych), gdzie praktycznie ca³oœæ zbiorów zo-staje objêta skupem przez zak³ady przetwórcze.

cz. V

Tab. 1. Zbiory i skup niektórych upraw w województwie podkarpackim [tys. ton]

Wyszczególnienie 2002 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

- zbiory zbó¿ ogó³em 800,4 936,2 847,5 738,8 862,3 972,5 930,7 715,3 724,2 z tego: skup 125,0 128,9 104,1 116,6 115,2 106,0 169,0 137,6 136,8 % do zbiorów 15,6 13,8 12,3 15,8 13,3 10,9 18,1 19,2 18,9

- zbiory ziemniaków 1 304,1 1 091,2 875,9 859,3 1 076,5 918,2 853,1 646,0 682,3 z tego: skup 12,2 16,0 13,4 9,7 17,4 18,5 21,7 13,9 27,6 % do zbiorów 0,9 1,5 1,5 1,1 1,6 2,0 2,5 2,1 4,0

- zbiory rzepaku i rzepiku 12,5 28,2 21,2 25,0 33,2 27,0 32,7 35,3 37,6 z tego: skup 11,9 27,5 21,1 24,6 27,4 22,1 33,4 35,0 25,4 % do zbiorów 95,2 97,5 99,5 98,4 82,5 81,8 102,1 99,1 67,5

- zbiory buraków cukrowych 285,3 286,4 259,4 242,5 262,3 193,1 225,4 174,3 160,5 z tego: skup 285,3 172,7 160,5 % do zbiorów 100 99,1 100

Źródło: „Rolnictwo w woj. podkarpackim” – roczniki 2004–2011 Urz¹d Statystyczny Rzeszów

skup w granicach 100%

wiêkszych obszarowo, w których odczyn gleby jest uregulo-wany oraz agrotechnika jest prawid³owo prowadzona.

W przypadku zbó¿, rzepaku i innych gatunków roœlinwapnolubnych uprawianych na glebach o odczynie zbli-¿onym do obojêtnego nawo¿enie dolistne mikroelemen-tami (B, Cu, Zn, Mn, Fe) jest koniecznoœci¹, gdy¿ wymie-nione pierwiastki s¹ niedostêpne dla roœlin nawet przy ichobecnoœci w glebie.

Wszystkie dzia³ania zwi¹zane z wapnowaniem i nawo-¿eniem bez wzglêdu na sposób podania nawozu (dogle-bowo, dolistnie) powinny byæ poprzedzone badaniami che-micznymi gleby, a w krañcowych przypadkach te¿ i mate-

ria³u roœlinnego. Pe³ny zakres niezbêdnych analiz mo¿nawykonaæ w Okrêgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Rze-szowie, która dysponuje kompetentn¹ kadr¹ i dobrze wy-posa¿onym laboratorium. Wysokoœæ op³aty za us³ugê jeststosunkowo niska.

Zachêcam Pañstwa do racjonalnego i przemyœlanegonawo¿enia, bo podanie roœlinom nawozów w odpowied-nim czasie, formie i iloœci to sposób na podniesienie jako-œci i wysokoœci plonu.

Jan PêcekOkrêgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Rzeszowie


WIEŒCI Z PODKARPACKIEGO URZÊDU WOJEWÓDZKIEGO

Tab. 4. Wartoœæ skupu produktów rolnych w woj. podkarpackim w latach 2003–2011 [mln. z³]

Wyszczególnienie 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Ogó³em 535,0 704,8 617,2 625,4 686,3 609,5 672,3 676,6 702,4 w tym: produkty roœlinne 160,4 190,3 153,6 179,2 214,8 179,4 204,2 225,9 260,2 produkty zwierzêce 374,6 514,5 463,6 446,2 471,5 430,1 468,1 450,7 442,2% udzia³ w ogólnej wartoœciskupu produktów roœlinnych 30,0 27,0 24,9 28,6 31,3 29,4 30,4 33,4 37,0% udzia³ w ogólnej wartoœciskupu produktów zwierzêcych 70,0 73,0 75,1 71,4 68,7 70,6 69,6 66,6 63,0

Źródło: US Rzeszów „Rolnictwo w woj. podkarpackim – roczniki”

Tab. 3. Skup wa¿niejszych produktów rolnych na 1 ha u¿ytku rolnego w latach 2002 i 2010 [kg/ha]

Wyszczególnienie 2002 2010

Podkarpackie Polska Podkarpackie Polska

zbo¿a podstawowe 114 417 199 534ziemniaki 15 75 20 74¿ywiec rzeŸny ogó³. (w przel. na miêso) 75 135 94 204mleko krowie [l/ha] 155 427 145 565

Źródło: Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2011 r.

Tab. 2. Produkcja i skup ¿ywca rzeŸnego, mleka i jaj kurzych w latach 2002 i 2010 w woj. podkarpackim

Wyszczególnienie 2002 2010 WskaŸnik zmian 2010/2002 [%]

produkcja ¿ywca rzeŸnego ogó³em (tys. ton – waga ¿ywa) 136,1 119,8 88,0skup ¿ywca rzeŸnego ogó³em (tys. ton – waga ¿ywa) 82,6 90,4 109,4 w tym: ¿ywiec wo³owy 16,9 13,7 81,1 ¿ywiec wieprzowy 44,2 38,6 87,3 ¿ywiec drobiowy 21,5 38,1 177,2produkcja mleka ogó³em (mln. litr) 579,9 271,9 46,9 z tego: skup 125,4 101,2 80,7produkcja jaj kurzych (mln. szt.) 430 321,7 74,8 z tego: skup brak danych brak danych –

Źródło: Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2011 r.

W zwi¹zku z redukcj¹ pog³owia zwierz¹t gospodarskichuleg³a wyraŸnemu zmniejszeniu produkcja ¿ywca rzeŸne-go oraz mleka. Pomimo tego w 2010 r. nast¹pi³ wzrost(w porównaniu do 2002 r.) skupu ¿ywca ogó³em o ponad9%, co w g³ównej mierze by³o konsekwencj¹ wysokiegoskupu ¿ywca drobiowego w zwi¹zku z utrzymuj¹c¹ siê dobr¹koniunktur¹ rynkow¹ w tej produkcji (silny rozwój eks-portu oraz wzrostowa tendencja spo¿ycia krajowego).

W ogólnym skupie produktów rolnych dominuj¹cyudzia³ maj¹ produkty zwierzêce, gdy¿ stanowi¹ ok. 2/3ogólnej jego wartoœci, przy czym w ostatnich dwóch latachobserwuje siê stopniowy wzrost poziomu wartoœci skupu

roœlinnego, co mo¿ebyæ m.in. wynikiemznacznego zwiêksze-nia cen skupu wiêk-szoœci produktów ro-œlinnych.

W przewa¿aj¹cejliczbie gospodarstw

rolnych na Podkarpaciu produkcja rolna nadal ma cha-rakter niewyspecjalizowany, przy czym jej struktura jestzbli¿ona do przeciêtnej w kraju, zaœ wielkoœæ globalnejprodukcji roœlinnej i zwierzêcej kszta³tuje siê praktyczniena tym samym poziomie.

Rozdrobniona produkcja rolnicza wskazuje na zasadnoœæi potrzebê kontynuowania wszelkich form kooperacji zarów-no w uk³adzie integracji poziomej (grupy producentów rol-nych czy owoców i warzyw), jak te¿ integracji pionowej m.in.poprzez powi¹zanie producentów rolnych z podmiotamiprzetwórczymi (np. umowy kontraktacyjne, zakup udzia³ulub akcji).

Nale¿y jednak stwierdziæ, ¿e pomimo prowadzonych odkilkunastu lat dzia³añ doradczo-informacyjnych stosunko-wo s³aby jest postêp w zrzeszaniu siê rolników w grupy pro-ducenckie.

Rafa³ KumekDyrektor Wydzia³u Œrodowiska i Rolnictwa

Podkarpacki Urz¹d Wojewódzki w Rzeszowie

W kolejnym numerze mie-sięcznika Agro Podkarpacieprzeczytacie Państwo o do-datkowych i alternatywnychkierunkach produkcji rolnejw woj. podkarpackim.

temat miesiĄcatematmiesiĄca - pir.xo.pl · ponaty na szkolenia oraz wystawy. ... przebadanie...

Documents