A REVOLUCIÓN FRANCESA.Liberalismo e nacionalismo

Tema 2

A REVOLUCIÓN FRANCESA

O comezo da Revolución:A convocatoria de los Estados

Xerais (maio de 1789)

A convocatoria dos Estados Xerais

• Institución creada no século XIV, onde se atopaban representados os tres estamentos: nobreza, clero e o resto do pobo.

• A convocatoria era absolutamente excepcional (apenas unhas vinte veces até 1789).

• Cada estamento debatía por separado as cuestións e, posteriormente, emitíase un único voto por estamento.

Un xiro inesperado:a rebelión do Terceiro Estado

Esixencias:• A dobre representación• A deliberación conxunta (asemblea plenaria)• O VOTO POR PERSOA

Os feitos:• O rei e a nobreza só aceptan a dobre representación.• O Terceiro Estado reúne no JEU DE PAUME e

ERÍXESE COMA ASEMBLEA NACIONAL CONSTITUÍNTE.

• O exército sitúase nas inmediacións de París.

• O pobo disponse a se defender coas armas. Asalto armerías

• Asalto da Bastilla, 14 de xullo de 1789.

• Declaración dos Dereitos do Home, agosto de 1789.

Revolta urbana en París

FASES DA REVOLUCIÓN

1ª Etapa da Revolución: A monarquía constitucional

(1789-1792)

As diferentes opcións políticas:monárquicos e republicanos

MONÁRQUICOS

REPUBLICANOS

O fracaso da monarquía constitucional: desencadenamento de feitos

2ª etapa da Revolución:A República

A República democrática: A Convención xirondina (setembro de 1792 - xuño de 1793)

A República democrática: Convención xacobina(xuño de 1793 - xullo de 1794)

La República burguesa:(xullo de 1794 - 1799)

RESUMO REVOLUCIÓN FRANCESA

• Monarquía Constituínte (1789-1792): – Constitución de 1791: carácter moderado– Causas fracaso:

• Dobre xogo do rei• Fuga de Varennes• Declaración de guerra a Austria• Setembro de 1792: Luís XVI é derrocado

• República democrática (1792-1794): – Convención xirondina (setembro’92-xuño’93):

• Xuízo e execución do rei: – División xirondinos– Ameazas revolución: coalición antifrancesa e revoltas

antirrevolucionarias

– Convención xacobina (xuño’93-xullo’94).• Constitución 1793: democracia social• Resposta ameazas: leva en masa e Comité de

Saúde Pública (Ley de sospeitosos)• Robespierre e a política do Terror• Diminución perigo exterior. Golpe de estado de

Termidor (xullo de 1794) e ejecución de Robespierre

• República burguesa (1794-1799): – Constitución 1795: volta aos principios da

Constitución de 1791• Sufraxio censatario• Anulación medidas xacobinas• Poder executivo: Directorio

• Poder lexislativo: dúas cámaras (Consello dos Anciáns e Consello dos Cincocentos)

– Dificultades da República burguesa:• Entre os absolutistas e os xacobinos• Tensións internas: membros do Directorio e entre

este e as Cámaras– Aumento prestixio exército

– Golpe de Estado de Napoleón (1799): o Consulado

Napoleón cónsul

• O Consulado (1799-1804)– A consolidación dos logros da Revolución:

• Nin volta ao absolutismo• Nin excesos radicais

– Medidas:• Centralización: prefectos• Código Civil: unificación leis anteriores• Concordato coa Igrexa (1801)

– Desenvolvemento do Consulado: aumento prestixio militar e poder persoal

• 1802: nova Constitución: Cónsul vitalicio.• 1803: guerra contra Gran Bretaña. A inferioridade da mariña

– Trafalgar, 1804. Bloqueo contra Inglaterra.

Napoleón emperador• Imperio (1804-1815)

– Mapa europeo:• Inimigos: Gran Bretaña, Prusia e Rusia• O resto de Europa: baixo a influencia francesa (Nápoles, Italia, España,

Alemaña, Polonia, etc.)– Difúndense as ideas revolucionarias: a supresión do Antigo Réxime e a

extensión dos principios de liberdade e igualdade– Caída:

• Paradoxo entre os principios da Revolución e a realidade das conquistas• Os principios revolucionarios:

– Alimentan os sentimentos nacionais– Sustentan a oposición antifrancesa

• Enorme custo humano:– España (1808). A guerra de guerrillas

– A fronte rusa (1812). Tátctica da terra queimada

• Waterloo, 1815.

A EUROPA POSREVOLUCIONARIA: ENTRE A RESTAURACIÓN E O LIBERALISMO E O

NACIONALISMO

• A RESTAURACIÓN.– Congreso de Viena (1814-1815):

• Rusia, Reino Unido, Prusia e Austria remodelan o mapa europeo

– A Santa Alianza: o brazo armado da Restauración– As secuelas da Revolución: liberalismo e

nacionalismo

LIBERALISMO E NACIONALISMO

• Liberalismo:– Sistema político que defende o individuo por riba da sociedade,

coma base da mesma: os dereitos e liberdades individuais

– As garantías dos dereitos e liberdades: as limitacións ao poder estabelecido. A separación de poderes

– Economía: o liberalismo económico

Absolutismo vs LiberalismoAntigo Réxime vs Revolución FrancesaIdade Moderna vs Idade Contemporánea

• Nacionalismo:

– Dereito dos pobos a decidiren sobre eles mesmos e a defender a súa soberanía.

– Existen diferenzas entre os conceptos de Estado e nación. O Nacionalismo actúa para facer coincidir ambas as dúas realidades

– Tensións nacionalistas por toda Europa:• Independizarse do:

– Imperio Austrohúngaro– Imperio Otomano– Imperio Ruso

• Unirse:– Italia– Alemaña

AS REVOLUCIÓNS LIBERAISou durante canto tempo se contería o liberalismo trala

Restauración

• AS REVOLUCIÓNS DE 1820:– A Santa Alianza amósase moi efectiva para contelas– Son revolucións minoritarias

• Triunfos: Grecia (contra Imperio turco)

• Colonias españolas da América continental.• AS REVOLUCiÓNS DE 1830:

– Son revolucións populares.– Teñen lugar en Europa occidental e central.– Triunfo do liberalismo (conservador):

• Francia: fin absolutismo. Inicio monarquía liberal: Luís Filipe de Orleans• Bélxica: consegue a independencia. Sistema liberal.• España. Sistema liberal.• Gran Bretaña: ampliación do liberalismo• Polonia: represión.

• Revolución de 1848:– Ampliación do liberalismo: democratización.– Xorden os traballadores coma clase política.– Inicio: Francia

• Vai provocar o final da monarquía neste país.– Europa oriental:

• Levantamentos nacionalistas sufocados.

A unificación italiana

• Territorio que lidera a unificación: Piamonte• Xefe de Estado: o rei Víctor Manuel• Xefe do goberno: Cavour• Dirixente do exército: Garibaldi

Proceso de unificación:as orixes da nación italiana

• A súa orixe remóntase á Roma antiga• Italia conta cunha historia, lingua, tradicións, cultura e

relixións comúns• A arte é un bo exemplo desta unidade cultural. Ao longo

dos séculos as manifestacións artísticas italianas contaran coa súa propia idiosincracia e singularidade

Algúns dos territorios implicados:

Módena, Parma, Romaña (esq)

Toscana (drta)

Proceso de unificación italiana

• 1848: tentativas sen suceso– Sublevación de Milán contra Austria.– Sublevación dos Estados Pontificios (Francia)

• 1859: anexión de Lombardía• 1860:

– Anexión de territorios do norte: Parma, Módena, Romaña y Toscana• Piamonte conta coa colaboración de Francia pola cesión de

Niza e Saboia.– Garibaldi conquista o Reino das Dúas Sicilias.

• 1866: Incorporación de Venecia (Austria), ao aproveitar a guerra de Austria con Prusia.

• 1870: Anexión dos Estados Pontificios. Aproveitan a retirada da garnición francesa que os defendía durante a guerra franco-prusiana

A unificación alemá

• Territorio que lidera a unificación: Prusia• Xefe de Estado: Guillerme I de Prusia• Xefe de goberno (chanceler) e estratega militar: Otto von Bismarck

A unificación alemá

Proceso de unificación.As orixes da nación alemá

• Orixes: – 800: Carlomagno funda o Imperio Carolinxio.– 962: trala morte de Carlomagno o Imperio Carolingio

divídese en tres partes. A parte oriental dá lugar no 962 ao Sacro Imperio Románico Germánico.

– 1806: Trala conquista de Napoleón pasa a denominarse Confederación do Rhin, constituída por 38 Estados

– 1815: Tralo Congreso de Viena créase a Confederación Xermánica, constituída por 39 Estados entre os que destacan Prusia e Austria

Proceso de unificación de Alemaña

Destaca a confrontación entre Prusia e Austria por liderar a unificación

1834: O Zollverein (unión aduaneira): Efectuado por Prusia, deixa fóra a Austria

Guerra Austro-Prusiana de 1866: – Confórmase o Estado da Alemaña do Norte

Guerra Franco-Prusiana de 1870:– Anexión dos territorios do Sur

1871: proclamación do II Imperio (Reich) alemán– Guillerme I alcanza o título de káiser

(emperador)

Os conflitos na Europa de fins do s. XIX

• Persisten as inquedanzas nacionalistas:– As nacións que aínda non conseguiron a súa

independencia van crear unha inestabilidade no leste de Europa, fundamentalmente nos Imperios Turco e Austrohúngaro

• Nos países en que xa está asentado o sistema político liberal:– Reinvidicación e movementos en favor da

DEMOCRATIZACIÓN DOS DEREITOS E LIBERDADES• Reivindicación do sufraxio universal e dos dereitos

sociais