tejo en 2002 - e@i · mondon, çar ankaΩ tio estas parto de mia kredo. mi kredas, ke esperanto...

ISSN

001

4-06

35

95-a jaro • n-ro 1145 (3) • Marto 2002Oficiala organo de Universala Esperanto-Asocio (en oficialaj rilatoj kun UN kaj Unesko)

revuo

TEJO EN 2002:TEJO EN 2002:Çu nova sento?Çu nova sento?Kial mi kredasKial mi kredasje Esperanto?je Esperanto?

EΩro, EΩropa UnioEΩro, EΩropa Uniokaj nia lingvokaj nia lingvo

KalendaroKalendaro20022002

Aktualeco deAktualeco deZamenhofaj pensojZamenhofaj pensoj

EsperantoOficiala organo deUniversala Esperanto-Asocio(en oficialaj rilatoj kun UN kaj Unesko)

Fondita en 1905 de Paul Berthelot(1881-1910). Establita kiel organode UEA en 1908 de Hector Hodler(1887-1920).

Redaktoro: Stano Marçek.

Adreso de la redakcio:Revuo Esperantop/a Stano Marçek, Zvolenská 15SK-036 01 Martin, SlovakioTelefono kaj telefakso:+421 43 4222 788Retpoßto: [email protected]

Aperas:en çiu monato krom aΩgusto.

Redaktofino:la 10-a de la antaΩa monato.

Legata en 115 landoj.

Voçlegata por vidhandikapitoj.

Abonprezo: varias laΩlande (EUR 32;USD 30; JPY 3300 ktp); informi¸u çevia landa asocio aΩ çe la CO.Unuopa ekzemplero kostas eur 3,00.

Anonctarifo (EUR): 1 p. 1000, 1/2 p.550, 1/4 p. 300, 1/8 p. 165, 1/16 p.90. Movada rabato 50%. Anoncojsur ekstera kovrilo kostas duoble.Rabato por tuja ripeto 20%.

Banko: Bank MeesPierson, Postbus749, 3000 AS Rotterdam (konto n-ro25.52.89.804). Nederlanda poßta ¸ir-konto: 37 89 64 (Den Haag).

Kreditkartoj:

Adreso de la Centra Oficejo de UEA:Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJRotterdam, Nederlando.

Telefono: +31-10-436-1044.

Telefakso: +31-10-436-1751.

Retpoßto: [email protected].

TTT: http://www.uea.org

Aganta ¯enerala Direktoro:Trevor Steele.

Vi trovos...Vi trovos...tiun çi numeron en viaj leterkestoj akurate. La eΩropajlegantoj komence de marto, la ceteraj eble kelkajn tagojn poste.Ne estis simple por la nova redaktoro en tiel mallonga tempo akiri valorajnmaterialojn por tri sinsekvaj numeroj kaj oni povis rimarki mankon de lakutimaj rubrikoj...Niaj aferoj do tamen progresas. Kio vere çagrenas (certe ne nur laredaktoron) estas la falanta nombro de niaj membroj, do ankaΩ la legantoj.Jen nove-malnova ideo: se çiu el ni akirus nur unu novan membron, UEA,kaj do ankaΩ la legantaro de la revuo, duobli¸us. Ni provu tion!

Enhavo50 .... MALFERME: Kial mi kredas je Esperanto? (Claude Piron)52 .... TEJO en 2002: Çu nova sento? (Holger Boos)55 .... EΩro, EΩropa Unio kaj Esperanto (Ulrich Matthias)56 .... Aktualeco de Zamenhofaj pensoj (Jean Marin)57 .... Elstaraj Agadoj 2001 (Andrej Grigorjevskij)58 .... LINGVA DISKRIMINACIO: English native speakers only!

(Dafydd ap Ferguss)60 .... KALENDARO 200262 .... TRA LA MONDO: La 2-a Monda Socia Forumo. La 18-a AΩstralia

Somerkursaro. Fama korea gazeto. Argentina retkurso. Malfrue en Madrido.Muzeo en Samarkando.

64 .... Ganao, Togolando, Benino. E-afißoj en Pollando. Expolangues 2002.Unika libro pri arto. Kuba E-Festivalo. La Saenzpenja EK.

66 .... RECENZO: Zur Geschichte des Deutschen Arbeiter-Esperanto-Bundes inLeipzig (Westsachsen) Teil I und II (Alberto Fernández).

67 .... LOKE: Makedonio. Svedio. Grekio. Moskvo. Mongolio. Vatikano. Togolando.Kolombio. Kurioza√o el Rio.

68 .... FAKE: Vikipedio. Biciklistoj. Esperanta televido. Pasporta Servo. Televido.Fervojistoj.PERSONE: Jans. Binda. Schmitt. Mesiç. Takehara. Nomura. Young-Tae.

69 .... FORPASOJ70 .... KRUCENIGMA KONKURSO (Stano Marçek)FRONTPA¯E: La komitata teamo de Tutmonda Esperantista Junulara Organizo dumla pasintjara Internacia Junulara Kongreso en Strasburgo. Foto: Laurent Vignaud.

Estraro de Universala Esperanto-AsocioPrezidanto (strategia forumo, Unesko): d-ro RenatoCorsetti, Via del Castello 1, IT-00036 Palestrina,Italio; √+39-06-957-57-13; f+39-06-957-66-33;[email protected] (strategio kaj planado, UN Novjorko):prof. Humphrey Tonkin, 279 Ridgewood Road,West Hartford, CT 06107 Usono; √+1-860-561-26-69 [h]; f+1-860-561-52-19 [h]; √+1-860-768-44-48[of]; f+1-860-768-44-11 [of]; [email protected] (eksteraj rilatoj): prof. Lee Chong-Yeong, Shinsegae Town Apt. 5-1001, Soosung-Dong, Taegu 706-031, Korea Resp.; √+82-53-765-0880 [h]; +82-53-652-4488 [of]; f+82-53-652-8141[of]; +82-53-765-0881 [h]; lee@ esperanto.net.Ìenerala sekretario (faka agado, rilatoj kunTEJO, rilatoj kun la komitato, kongresoj, Nobel-kampanjo): s-ro Ivo Osibov, Vinkova¢ka 25, HR-21000 Split, Kroatio; √+385-(0)21-535-650 [h];

+385-(0)21-355-550 [of]; f+385-(0)21-346-613 [of];[email protected], administrado: s-ino Ans Bakker-tenHagen, Kastelenstr. 231-II, NL-1082 EG Amsterdam,Nederlando; √/f+31-(0)20-642-18-53; [email protected], kulturo, ILEI-rilatoj, sporto, afrikaagado: s-ro Gbeglo Koffi, B.P. 13169, Nyekonakpoe,Lomé, Togolando; √+228-27-21-17; [email protected]: s-ro Andrej Grigorjevskij, ul. Smirnova87-16, RU-153034 Ivanovo, Rusio; √+7/0932/426-433;[email protected] agado: s-ino Michela Lipari, viale GiulioCesare 223, IT-00192 Roma, Italio; √+39-06-39-72-61-98; f+39-06-39-72-61-69; [email protected] de TEJO: s-ro Marko Naoki Lins.Observanto de ILEI: s-ro Maüro La Torre.

Kial mi kredas je Esperanto?

MalfermeMalferme

54

1145 (3) marto 2002 ESPERANTO 51

Claude Piron

Çio povas esti elmetata al objektiva, scienca analizo. Eç io tute subjektiva. Do ankaΩtiu demando. Rimarku ke, kvankam la kialoj de mia kredo je Esperanto estas

subjektivaj, la fakto, ke mi kredas, estas objektiva. Ke mi tenas min çe tiu opinio, kaj nealia, tio estas objektiva fakto. Se iu sciencisto el ekstere observos min, li konstatos, ke mikredas je Eo. Tiun objektivan fakton mi proponas, ke ni provu science, objektive analizi.

Kion tio signifas, kredi je?Tio signifas, ke por mi Esperanto estas io ekzistanta, ne

projekto, ne ideo, sed fakto. Fakto socia, fakto lingva, faktohistoria. Sed tio signifas ankaΩ, ke mi ne estas indiferentarilate al tiu fakto, por mi tiu fakto havas valoron. Krome,kiam mi diras, ke mi kredas je Esperanto, mi volas diri, ke mikredas je ia estonteco, mi kredas, ke i ne estas nur efemera,portempa, supra√a okaza√o en la historio de la lingvoj. Tiosignifas ankaΩ, ke mi kredas je ¸ia boneco, je la fakto, ke ¸iestas pli bona solvo al la problemoj de interkulturakomunikado ol iu ajn alia nuntempe observebla.

Rimarku, ke kiam mi diras tion, mi ne diras, ke mipravas. Pri tio, çu mi estas prava aΩ ne, mi sciasnenion. Mi nur konstatas lafakton de mia kredo jeEsperanto, kaj trovas ¸ininteresa (eble ne por vi, sedpor mi jes; se i ne interesasvin, sciu, ke mi ne ofendi¸os,se vi çiuj foriros).

Kial mi trovas in interesa?Çar ¸i estas io speciala, ioaparta, mi diru, io maloftaen nia socio. La grandegaplimulto el la homoj sur niaplanedo aΩ ne konas Esperan-ton aΩ, se ili aΩdis pri ¸i, ili nekredas je i, tio signifas, ke ili nekredas je i kiel je io valora, io kunßancoj ßan¸i la mondon. ∑an¸i lamondon, çar ankaΩ tio estas parto de miakredo. Mi kredas, ke Esperanto estas por la homaro io samegrava, kiel estis la apero de la skribo. Ekde kiam homojekskribis, multego ßan¸i¸is en la homaro. Mi ne bezonastion klarigi, vi çiuj jam scias. Miaopinie, la apero de Esperantohavas la saman gravecon. ¯i povas ßan¸i la mondon. Eblemi malpravas, sed tio estas mia firma opinio.

Nun, ni aliru la demandon kial?Oni povas fari pri tio diversajn hipotezojn. Mi prezentos al

vi kelkajn. Eble mi kredas je Esperanto, çar mi estas naiva."Kredema kiel infano", diras PIV en sia difino pri la vorto naiva.Estas tute klare, ke io en mi estas infaneca. Mi ege ßatas

ludi. Mi ßatas fantazii, uzi isekstreme mian imagon. Mi ßataskredi je bono kaj belo, kaj tio estas karakterizo de multajinfanoj, kiuj ankoraΩ ne sufiçe travivis por elrevi¸i. Mi ßatasravi¸i, miri, admiri. Kiam mi vidas belan floron, aΩ papilion,kiam mi aΩdas kanton aΩ muzikon, kiuj tußas mian koron,aΩ renkontas iun, kiun mi amas aΩ pretas ami, mi sentastiun senton de mirindeco, de admiro, de raviteco, kiu kreasen mi grandan feliçon, plenon de kontenti¸o, kiu al mi egeplaças. Mi ßatas çokoladon, kiel infano, kaj tiom da aliajaferoj! Eble mia rilato al Esperanto radikas en tiu fakto, ke

mi neniam tute plenkreskis. Verßajne estas io vera entiu hipotezo.

Eble mi kredas je Esperanto, çar mi estas stulta.Idioto. Malsa¸ulo. Çar mankas klapo en mia kapo,kiel diris Zamenhof. PIV difinas stulta kiel "neinteligenta".

Estas multaj kampoj, en kiuj mi scias, kemi estas ne inteligenta. Çiufoje,kiam iu klarigas al mi ion prikomputiloj, mi ne komprenasaΩ miskomprenas. Kiam miestis studento, multon prifilozofio aΩ matematiko mi nesukcesis kompreni. Multon enla aferoj de la mondo mi nekomprenas.

Ekzemple, kial la grandajfirmaoj nepre devas çiamkreski, sorbi la rivalojn, restruk-

turi sin, kiel ili diras, maldungigrandan parton de la dungitaro, streçi

maksimume tiujn, kiuj restas, kaj rezulte laaferoj funkcias pli malbone. En Svislando, la du plej grandajbankoj kunfandi¸is, kaj ekde tiam ili funkcias açe, multemalpli efike ol antaΩe. Jes, multon mi ne komprenas. Se tiomda aferoj restas fermitaj al mia menso, al mia pens- kajrezonkapablo, tio sendube signifas, ke mi ne estas inteligenta.

Eble pro tio mi ne komprenas, kial Esperanto estas io misa,fußa, senperspektiva, ne inda je konsidero.

Eble mi kredas je Esperanto, çar mi estas nerealisma. Tiononi ofte diras al mi, kaj se multaj personoj akordas pri unuju¸o, estas ßancoj, ke ili pravas, kaj ke mi solulo, escepto,estas la malpravulo. Akcepti la realon, ili diras, estas akcepti,ke la angla venkis, ke çio internacia funkcias en la angla, keestas unuanimeco en la mondo pri tio. Sufiças rigardi, kiun

TEJO en 2002: La titolo de tiu çi artikolo povas esti 2002 povus signifi por TEJO aparte gravan Esperanto-movado estis dum la lastaj por gejunuloj – çiam pli ankaΩ ekster de la movado – kaj per interreto eblis multe Kontaktoj kun aliaj junularaj organizoj estis pozitivan reputacion en diversaj junularaj ebligas al la junaj esperantistoj prezenti

52 ESPERANTO marto 2002 1145 (3)

Tamen, oni aliflanke devas konfesi ke vera progresigo de lajunulara Esperanto-movado ne okazis. La situacio, kiunalfrontis pluraj TEJO-estraroj en la naΩdekaj jaroj, estis granda

manko pri kelkaj ßlosilaj kriterioj. Nome, por progresiga laboromankis çefe kontinueco kaj (kiel ofte) sufiçaj financaj rimedoj.

La unua problemo, kontinueco, estas aparte malfacila porjunulara organizo kies aktivuloj havas kutime ankoraΩ amasonda aliaj aferoj por priokupi¸i ol nur aktivado, kiel ekz. studado aΩeklaborado. Krome, juneco bedaΩrinde ne estas eterna fenomenotiel ke post la trideka naski¸tago la adiaΩo de TEJO-aktivadoproksimas (se ¸i ne jam antaΩe estis atingita). Sed pli, TEJO-n (enla Centra Oficejo de UEA kaj TEJO) reprezentas nur unu volontulo,kiu restas nur esceptokaze pli ol unu jaron, forte malhelpas alkontinueco.

TEJO do praktike dependas de la libera tempo de siaj aktivuloj –rigardante la eblojn kiujn povas utiligi junulara organizo hodiaΩ,tio estas absolute malsufiça! La strukturo permesas tial nur vivteniTEJO-n kaj realigi tre modestan agadon, çar çiu aktivulo, deestrarano ¸is komisiito, estas tro okupita de administra√oj!

Tiel kompreneble ne eblas solvi la duan menciitan problemon,nome la mankon de financaj rimedoj. Estas hodiaΩ relative facilepor junulara organizo akiri subvenciojn, sed bezonatas regulakontaktado kun la diversaj instancoj, ¸uste aferokiu ne realigeblas kiam mankas kontinueco!

La konsekvenco estas çefe stagnado de la agadode TEJO dum la lastaj jaroj, kio estas aparte tristigarigardante la eblojn kiujn oni povus uzi se...

Alia konsekvenco de la stagnanta agado de TEJO

estas ankaΩ malproksimi¸o de laLandaj kaj Fakaj Sekcioj. La Sekcioj

de TEJO intertempe – tiel evidenti¸as denove kaj denoveen konversacioj kun aktivuloj – ne plu vidas esencan kialonmembri en TEJO: TEJO alportas nenion konkretan al laagado de siaj Sekcioj, tiel ke tiuj realigas sian agadonmemstare kaj ligite en diversaj regionaj cirkloj – aΩ neligite,laborante por si mem.

La TEJO-estraro, kiu ekoficis lastsomere, provas solvi laproblemojn paßon post paßo: certe ne eblas plenumi çion

Çu nova sento?komprenata diversmaniere. Fakte, la jarojaron! La situacio de la tutmonda junularajaroj parte pliboni¸anta: abundis aran¸ojEΩropo, praktike la daΩra centropli facile komuniki ol antaΩe.tenataj kaj TEJO gajnis certanforumoj, kiuj gravas, çar ilisin kaj la lingvan problemon.


samtempe kaj ankaΩ ne ene de la du jaroj de la oficperiodo!La plej ur¸a afero estas momente la solvo de la

kontinueco-problemo. La TEJO-estraro bezonas finfine tion,pri kies neceso la komitato de UEA jam plurfoje konsentis,nome propran oficiston en la Centra Oficejo, homon kiutransprenas la esencajn administrajn taskojn, estasalparolulo por Sekcioj, aliaj organizoj kaj subvencidonantoj.Ni kredas ke la ekzisto de tia oficisto povas signifesenßar¸igi la aktivularon kaj finfine alporti la bezonatankontinuecon!

AnkaΩ la financan problemon ni volasprovi eksolvi, kaj feliçe la situacio estasmomente favora, çar la junularo ricevaslastatempe apartan atenton, eksplicite en lalaborplano de UEA.

Pri ambaΩ problemaroj okazis jam intensajdiskutoj kun la UEA-estraro. KvankamankoraΩ ne estas konkretaj rezultoj, TEJOkredas ke subteno flanke de UEA estus inda

investo, çar la momenta agado same kiel alcelota agado kongruastre bone kun la laborplano de UEA kaj iaj agadkampoj informado,instruado kaj utiligado. Tamen, dum TEJO principe pretas fariankoraΩ pli en tiuj direktoj, momente ankoraΩ mankas la financajkaj homfortaj rimedoj. Ni en TEJO estas tiom realismaj ke ni neprovas lançi plian agadon ol nuntempe, çar finfine, pro trookupitecode la aktivularo, la tuta agado suferus.

La solvo de la trie menciita problemo, nome la malproksimi¸ode TEJO-Sekcioj, postulos malpli da financaj rimedoj – sed necesaskonsciigi la diversajn erojn de tiu çi junulara movado ke en lamomento ¸i fakte ne estas junulara movado sed multaj diversajmovadoj – el kiuj multaj eble eç forgesis siajn originajn celojn dumBambumado...

TEJO devas retrovi sian komunan identecon, denove vortumi siajnkomunajn celojn kaj tiam traduki tiujn celojn al agado. Sonas facile,sed verßajne tio postulos multe da diskutoj kun multaj gravuloj dela movado, multe da retmesa¸oj kaj gazetartikoloj skribitaj...

Ni kredas ke indas. Tial ni antaΩlonge diris: Ek al labor’!Holger Boos

<[email protected]>

foto

j el l

a p

asin

tjara

IJK e

n St

rasb

urgo

:La

uren

t Vig

naud

50


lingvon oni instruas kiel unuan fremdan lingvon en la tutamondo: en preskaΩ çiuj landoj, kun kelkaj esceptoj kielSvislando, la unua fremda lingvo instruata estas la angla.Tion volas la gepatroj, tion volas la registaro, tion volas ladungontoj de la juna generacio, tion volas la firmaoj, kiujbezonas kunlaborantojn. Estas vera unuanimeco en lamondo. AΩ vi havos duarangan pozicion en la socio, aΩ videvos scii la anglan. Kaj, se çion konsideri, la sistemo funkciasne tiel malbone. Kompreneble i ne estas perfekta, sed nenioestas perfekta sur çi tiu planedo, kaj mi tre bone scias, keankaΩ Esperanto ne estas perfekta. Realismo postulas, keoni akceptu la neperfektecon de la mondo. Eble realismopostulus ankaΩ, ke mi rezignu priEsperanto kaj klinu min antaΩ la nekon-testebla venkinto en la konkuro de lalingvoj: la angla.

Kaj tamen mi plu tenas min çe miakredo je Esperanto. Eble çar mi estasobstina. PIV difinas obstina kiel "firmerestanta çe sia propra opinio aΩ volomalgraΩ çiaj kontraΩaj admonoj". Estasvere, ke jam de multaj jardekoj mi aΩdasmultegajn admonojn pri tio, ke estus sa¸erezigni mian esperantistecon, rigardi lafaktojn fronte, kaj liberigi min je tiu utopio,kiel ili diras.

Mi legis multon pri Esperanto, sed preskaΩ çio, kion milegis kaj ne originas el la Esperanto-mondo, asertas, ke tiune estas serioza afero, ke artefarita lingvo ne povas funkcii,ke neniu serioza volas investi energion en la lernadon delingvo, kiun neniu ßtato agnoskas, kiun uzas neniu grandafirmao aΩ interregistara institucio, eç preskaΩ neniuneregistara internacia asocio.

Estas klare, ke la homoj, la popoloj, la gentoj, la civitanojel la diversaj landoj, kiuj kundividas inter si nian planedon,elektis ne uzi Esperanton. Iu, kiu rifuzas konsideri tiun fakton,estas nerealisma, oni povus diri blinda, kvankam blindulone povas vidi, dum iu,kiel mi, havas bonajnokulojn kaj povus vidi,se li ne estus obstina,ke la mondo rifuzisEsperanton kaj voç-donis favore al laangla.

Eble mi kredas jeEsperanto çar miestas freneza. Mi √usdiris, ke mi ne estasblinda, çar mi havasbonajn okulojn, sedestas kategorio dehomoj, kiuj bone vidasteorie, sed praktiketamen vidas aferojn,kiuj ne ekzistas. Tiononi nomas vidi halucinojn. Homoj, kiuj vidas halucinojn, estasfrenezaj. Eble mi estas freneza. Eble mi vidas en Esperanto,en la esperantistoj, ion, kio tute ne ekzistas, kio estas puraprodukto de la nekonsciaj imagprocezoj, kiuj disvolvi¸as enmi. PIV difinas freneza kiel perdinta la prudenton pro mensamalsano kaj kiel perdinta la sinregadon pro pasio. ¯eneralefrenezuloj ne scias, ke ili frenezas. La fakto, ke mi ne sentasmin freneza, signifas do nenion. Kaj çu mi perdis lasinregadon pro pasio? Iuj faktoj favoras la akcepton de tiuhipotezo. Ekzemple mi akceptis veni çi tien paroli antaΩ vien tiu stranga lingvo. Kial mi akceptis, kial mi ne kapablis

regi min kaj diri: Tio estas senutila kaj stulta, dankon pri lainvito, sed mi ne venos, mi kondutu sa¸e. Kial mi ne regismin tiudirekte ? Çar, kiel emfazas PIV, min regas pasio. Pasio,diras PIV, tiu neelçerpebla fonto de sa¸eco, estas, i.a., ardakaj senbrida amo.

Estas objektiva fakto, ke mi havas ardan kaj senbridanamon al Esperanto. Mi rilatas al i pasie. Tiu, kiu pasie amas,ofte misprenas siajn dezirojn por realo. Eble tio estas miakazo, eble tial mi ne estas realisma. Mi do tre bone povusesti frenezulo.

Çu do mi kredas je Esperanto çar mi estas naiva, stulta,nerealisma, obstina kaj freneza? Multajn aliajn ecojn oni

povus aldoni al tiu listo. Kaj ni trovusargumentojn favorajn al ili.

Sed vidu, la plej interesa afero, en çi tiulisto, estas la lasta. Çar frenezuloj havasinteresan karakterizon. Ili neas, ke ili estasfrenezaj, kaj ili diras, ke la frenezeco trovi¸asen la aliaj.

Alveninte al tiu punkto en mia objektivaanalizo, mi finfine trovas la veran respondon.

Mi kredas je Esperanto, çar la aliaj en niasocio, niaj kunhomoj, niaj samspeculoj, niajsamplanedanoj, niaj najbaroj kaj malnajbaroj,en sia grandega plimulto, konsistigas amasonda homoj naivaj, stultaj, nerealismaj, obstinaj

kaj frenezaj.Ili estas naivaj, çar ili senreziste akceptas, kredeme kiel

infanoj, tion, kion la lernejo, la amaskomunikiloj, la registaroj,la potencaj multnaciaj firmaoj ktp ktp sençese ripetas al ili,nome, ke la angla venkis, kaj ke al tiu fakto ekzistas neniualternativo.

Ili estas stultaj, çar tion ili akceptas sen provi kompreni lakaΩzojn, la me≈anismojn, la influojn, kiuj agas malantaΩ tiuaserto. Homoj nestultaj ne ali¸as tuj, en unu sekundo, al ioasertita antaΩ ili, ili haltas, ili kontrolas, ili provas alternativajneblojn, ili faras la hipotezon, ke eble oni trompas ilin, kaj do

esploras por scii, kieestas la vera vero, la verajfaktoj. Tion, pri lingvakomunikado, ne faras la"malfrenezuloj" en niasocio. Ili do agas stulte,malsa¸e, neinteligente.

Ili estas nerealismaj,çar ili ne komparassurterene, kiel funkcias ladiversaj rimedoj uzatajpor superi la lingvajnbarojn. Realismulo estashomo, kiu prenas la fak-tojn en konsideron, kajdo iras serçi ilin, kompariilin. Nu, se oni komparas,kiel funkcias internaciakomunikado laΩ tio, çu i

uzas samtempan interpretadon, la anglan aΩ la diversajnaliajn sistemojn, oni konstatas, ke Esperanto estas tiu, kiukostas malplej por plej granda efikeco, plej granda kontentigolaΩ çiuj penseblaj kriterioj. Ne rigardi tiun fakton estas pekikontraΩ realismo. Estas konfuzi siajn dezirojn kun la realo.

Ili estas obstinaj, çar multaj homoj – ekzemple mi! – ofteadmonis ilin pri tio, ke ili rifuzas alfronti la realon, rigardi lafaktojn, informi¸i pri tio, kiel funkcias Esperanto komparekun aliaj sistemoj. Sed çu ili aΩdas niajn admonojn? Tute ne!Ili obstine rifuzas pridubi sian pozicion kaj kontroli, çu ¸iestas prava, aΩ çu alia, la esperantista, estas pli prava.

foto

j: La

uren

t Vig

naud


Ili estas frenezaj, çar ilin regas halucinoj. Ili halucinas, kela angla juste kaj ¸uste solvas çiujn internaciajn lingvajnproblemojn, dum sufiças malfermi la okulojn kaj la orelojnpor konstati, ke tio okazas nur çe eta-eta-eta-eta parto de lakazoj, en kiu internacia komunikado estas bezonata. Ilinregas halucino pri la kostoj, kaj la kostoj de internaciakomunikado, kaj la kostoj de instruado de la angla. Ilin regashalucino pri la efikecode la lerneja instru-ado de lingvoj. Ilinregas halucinoj pri lahistorio. Ili kredas, kesituacio, kiu evoluis¸is nun, estas defini-tiva, kvazaΩ la tutahistorio ne instruus alni, ke apogeojn sek-vas malapogeoj, ven-kojn malvenkoj, su-perecon malsuper-eco. AntaΩ apenaΩdu jardekoj, se vi diris,ke Sovetio baldaΩdisfalos, oni taksis vinfreneza. Sed i disfalis.Esperanto, kies baldaΩa aΩ jama morto estas evidenta almultaj, siaflanke plu ekzistas.

Jen, estas tempo, ke mi finu. Mi solvis la enigmon. Kial mikredas je Esperanto? Çar mi estas freneza, kaj kiel çiufrenezulo, vidas, ke la veraj frenezuloj estas la aliaj.

Sed ke Esperanto estas bona lingvo, ke i solvas komunik-problemojn çe tiuj, kiuj alprenis in, multe pli bone, egalece,

demokratie, kontentige, en psike pli sana maniero, ol la angla,tio restas fakto, ne halucino. Çiuj, kiuj konsentas objektiveobservi, tion konstatas. Esperanto estas reala, la amikecoj,kiujn mi havis dank’ al ¸i, estas realaj, la plezuro, kiun mihavas uzante ¸in, verkante en ¸i, ridante en ¸i, estas reala.Mia amo, mia pasio al i estas realaj. Kaj ili kontentigas minege. Mi multe legas en la angla, relative multe uzas ¸in, mi

ßatas tiun lingvon,sed ¸i ne alportasal mi la korvibron,kiun alportas Es-peranto. Mi ßatasla anglan, sed Es-peranton mi amas.Kaj ke mi kredas je¸i, tio bazi¸as surmultjara esplo-rado pri la prob-lemo.

Kontraste, interla multegaj homoj,kiuj admonis minrealismi, kiel ilidiras, kaj rezigniEsperanton, neniu

bazis sin sur studo de la demando.Tial mi obstine restos çe mia kredo je Esperanto. Finfine,

kiom ajn raciaj la homoj provas esti, ilia plej funda motivadokußas en iliaj sentoj, en iliaj emocioj, kaj la granda diferencointer la angla kaj Esperanto estas, ke Esperanto tußas lakorojn, la angla ne.

(Prelego dum la pasintjara IJK en Strasburgo)

EΩro, EΩropa Unio kaj EsperantoJam inter 1921 kaj 1933 germana esperantisto Josef Zauner (1895 - ?) el Leipzig, enga¸i¸is por unueca eΩropa valuto(vidu "Enciklopedio de Esperanto", 1933, p. 555). Sur la retpa¸o http://www.promeuro.org/en/products_annexes.asp(klaku "Illustration1") eblas vidi esperantlingvan poßtkarton eldonitan de li en Timißoaro, Rumanio.

Germain Pirlot skribis pri tiu poßtkarto: "... laΩ la asocioPROME˝RO, la unua konata alvoko far civitanoj por

"ununura eΩropa monero" devenas el esperantistaj medioj.Fakte oni trovas tiun unuan alvokon sur poßtkarto eldonitaen Rumanio far U∑E-E≠O (Gazeto por propagandi realigonde Unui¸intaj ∑tatoj de EΩropo), sendita al franca esperantistoRené de Lafarte en Fontenay-sous-Bois kaj sendita elHispanio kun la poßtmarko de la 13-a de septembro 1934.

Tiu poßtkarto, eldonita en Esperanto, estas fakte alvokopor EΩropa Unio, kiestraduko estas (mi povashavigi tradukon en lafranca kaj nederlanda):EΩropanoj !1. Spite al çio : kreduje EΩropo-Unio.2. Çe landaj balotoj,voçdonu nur je lafavoro de tiu partio,kiu batalas por kreadode unueca ekonomi-teritorio eΩropa.3. Propagandu krea-don de Komuna Parla-mento de l’ EΩropajnaciaj parlamentoj.

4. Postulu starigon de komuna EΩropa Armeo kaj laenkondukon de unueca EΩropa Valuto.5. Postulu aΩtonomiojn por la ßtatoj, provincoj kaj urboj enUnui¸intaj ∑tatoj de EΩropo.6. Lernu "EΩrope".7. Respektu ankaΩ la naciecon de aliaj.8. Batalu por la malburokratigo (malßtatigo kaj malmono-poligo) de l’ ekonomio.9. Batalu por le¸oj kaj institucioj, kiuj ebligas liberan socian

kreskadon, do naturanklaso-ßan¸on.10. Kiu batalas porEΩrop-Unui¸o, akcelasla mond-pacon."

Esperantistoj plenu-mis pioniran rolonankaΩ rilate al laEΩropa Unio enerale,çar jam Zamenhofskribis en sia "Alvokoal la diplomatoj" en1915, ke estus plejbone, se ni havus iam"Unuigitajn ∑tatojn deEΩropo".

Ulrich Matthias

fotoj: Laurent Vignaud


Aktualeco de Zamenhofaj pensojPor la ne-esperantistoj kiuj konas lian nomon, Zamenhof estas la kreinto de Esperanto. Por la esperantistojli ankaΩ estas la konceptulo de la “Interna Ideo”, ofte konsiderata kiel nobla ideo sen granda rilato kunla realeco. Sed, legante aΩ relegante kelkajn fundamentajn tekstojn de Zamenhof oni malkovraskonceptojn kaj principojn ne nur modernajn sed eç profetajn.

Por konvinki¸i pri tio sufiças rigardi kio okazas en tiom dalokoj de la mondo: Israelo, Kosovo, Ruando, kaj ankaΩ...

Korsiko kaj Vaska regiono: pripensinda spektaklo!

Alvoko al la diplomatioAlvokante al la diplomatoj, jen kion skribis Zamenhof en

aprilo 1915, kiam la Unua Mondmilito ankoraΩ furiozis enEΩropo:

Çu vi komencos simple refaradi kaj flikadi la karton deEΩropo? Çu vi simple decidos, ke la terpeco A devas apartenial la gento X kaj la terpeco B al la gento Y? Estas vero, ke tianlaboron vi devos fari; sed ¸i devas esti nur negrava parto deviaj laboroj.

Gardu vin, ke la refarado de la karto ne fari¸u la tuta esencode viaj laboroj, çar tiam viaj laboroj restus tute senvaloraj, kajla grandegaj sangaj oferoj, kiujnla homaro elportis, restus vanaj.Kiom ajn vi volos kontentigi lapopolojn, kiom ajn justaj vi penosesti kontraΩ diversaj gentoj, vinenion atingos per refarado de lakarto, çar çiu ßajna justecokoncerne unu genton estossamtempe maljusteco koncernealian genton.

La nuna tempo ne estas similaal la tempo antikva: sur çiudisputebla peco da tero laboris kajverßis sian sangon ne unu gento,sed ankaΩ aliaj gentoj; kaj se videcidos, ke tiu aΩ alia terpecodevas aparteni al tiu aΩ alia gento,vi ne sole ne faros agon justan, sedvi ankaΩ ne forigos sur tiu terpecola kaΩzon de estonta batalado.

La “liberigo”, kiun vi donos al tiuaΩ alia terpeco, estos nur sofismo,çar i signifos nur, ke al tiu aΩ aliagento vi donos la rajton esti sur tiu terpeco mastroj superhomoj de aliaj gentoj, kiuj tie naski¸is, laboris kaj suferis kajhavas koncerne sian patrujon la samajn naturajn rajtojn, kiujnçiu infano koncerne sian patrinon.

Estas vero, ke tiu gento, kiun vi privilegios, entuziasme krios:“Vivu la diplomatoj!” kaj se tiu gento sur la koncerna terpecoprezentos la plimulton, ¸i per teroro silentigos la aliajn, kajçiuj gazetoj en la mondo diros, ke “la tuta lo¸antaro de laterpeco A sentas sin tre feliça...”

Sed tio estos mensogo, simpla mensogo, kiun la mondo nekomprenos nur pro tio, ke la ¸emado de la terore silentigitajprematoj, de homoj, kiuj en sia patrujo fari¸is “fremduloj”, nevenos al ¸iaj oreloj.

Transdonante ian terpecon al la homoj de tiu aΩ alia gento,vi çiam faros maljusta√on kontraΩ aliaj homoj, kiuj havas lasamajn naturajn rajtojn koncerne tiun terpecon.

Tre longa estas tiu cita√o. Sed ¸i estas necesa, çar ¸i klaremontras, ke Zamenhof ne kontenti¸as proklami principojn,sed detale pruvas kial ili estas necesaj.

Poste, kaj nur poste, li eldiras la principon: Çiu lando, moralekaj materiale plene egalrajte apartenas al çiuj siaj filoj2.

Kiom da militoj, deportado, krimoj kaj suferoj oni evitus seoni respektus tiun principon en pluraj centoj da lokoj surnia terglobo.

Çefaj principojTiujn principojn li jam difinis dek kvar jarojn antaΩe en

alia teksto ne tre konata, eble eç de multaj esperantistoj3.Mi kredas, ke çiuj popoloj estas egalaj kaj mi taksas çiun

homon nur laΩ lia persona valoro kaj agoj, sed ne laΩ lia deveno.Çian ofendadon aΩ persekutadon de homo pro tio, ke li naski¸isde alia gento, kun alia lingvo aΩ religio ol mi, mi rigardas kielbarbarecon. Mi kredas, ke çiu lando apartenas ne al tiu aΩ aliagento sed plene egalrajte al çiuj ¸iaj lo¸antoj, kian ajn lingvon

aΩ religion ili havos...Kvankam profunde juda, Za-

menhof kura¸as skribi tion, kionmalmultaj judoj kura¸us diri unujarcenton pli malfrue: necesaspurigi la judan religion por ke ¸içesu esti por ni malhelpa√o en çio.

Kiam oni konstatas, cent jarojnposte, kiel karikature aspektas lajuda religio en la agoj kaj deklarojde la plej religiaj judoj en Israelooni devas konstati la genianintuicion de Zamenhof kiu sciisdetekti en la juda religio la¸ermojn de fanatikeco.

André Cherpillod en siarimarkinda kaj absolute legendaverko Zamenhof kaj Judismonotas male, ke la esenco de lajuda problemo ne kußas çe lajudoj, kiel konsideras Zamenhof,sed çe la antisemitoj. Sed çu certamaniero vesti sin kaj vivi sian

fidon sektece, rigore kaj maltolereme ne kreas reagon de lamedio kie oni vivas?

Aliaj frazoj çe Zamenhof sonas moderne: Reciprokabatalado de religioj por regado estas nur batalado inter unumaljusta√o kaj alia3. La malferma frazo de lia teksto estastute klara: Çiajn idealojn kaj celadon gente-naciajn mi rigardasnur kiel grupan egoismon kaj hommalamon, kiuj pli aΩ malplifrue devas malaperi kaj kies malaperon mi devas akceladilaΩ mia povo3.

Interese estas kompari tiun penson kun du aliaj, aperintajpli ol kvindek jarojn poste:

Nacioj estas la pesto de la nuna mondo, naciismo estas laplej dan¸era idearo: ¸i estas la sola nuntempa religio kiuankoraΩ postulas de la homo vivoferon (Gaston Waringhien).

Sufiças rigardi kaj aΩskulti la “aktuala√ojn” çe la televidokaj spekti la judajn kaj palestinajn patrinojn kiuj fiere sendasal la morto siajn proprajn infanojn, 18- aΩ 12-jara¸ajn!

Naciismo estas infan-malsano, ¸i estas morbilo de lahomaro (Albert Einstein).

Jean Marin

foto

: la

reda

kcia

ark

ivo

D-ro L.L. Zamenhof dum la Universala Kongresoen Bern, Svislando, en la jaro 1913


R imarkoj: Alvoko al diplomatio de L. L. Zamenhof aperis en No176 de larevuo Esperanto (5 apr 1915), pa¸o 42.Por Zamenhof “filoj” estas çiuj homoj kiuj lo¸as en la lando sen konsideropri la gento aΩ religio.La principoj de Hilelismo laΩ “Zamenhof, aΩtoro de Esperanto” de MarjorieBoulton, p. 128-129.En la originala teksto anstataΩ la vorto “lando” etrovi¸as la vorto “regno”.

ReligioKoncerne religion, la penso de Zamenhof estas same

avangarda:1) Kiel fundamentan le¸on de mia religio mi rigardas laregulon agu kun aliaj tiel, kiel vi deziras ke aliaj agu al vi, kajaΩskultu çiam la voçon de via konscienco; çion alian en miareligio mi rigardas nur kiel legendojn aΩ kiel religiajn morojn,kiuj estas enkondukitaj de homoj.2) Çiu homo apartenas al tiu aΩ alia tradicia religio ne tial,ke ¸i plej multe respondas al liaj personaj konvinkoj, sednur tial, ke li en ¸i naski¸is.3) La esenco de çiaj religioj estas la sama, kaj ili distingi¸asunu de la alia nur per legendoj kaj moroj, kiuj ne dependasde persona elekto de homo.4) Oni neniun povas laΩdi nek mallaΩdi pro lia tradicia religio,kaj bonaj aΩ malbonaj agoj de homo dependas ne de liareligio, sed nur de li mem kaj de la cirkonstancoj de lia vivo...

Vere indas legi la kompletajn tekstojn, el kiuj mi çerpisnur kelkajn frazojn. Oni tuj ekkonscias, kiom supra√a estasla opinio, ke Zamenhof estis naiva idealisto. Tia priju¸opruvas nur, ke kritikantoj ignoras liajn ideojn.

Zamenhof, la prognozistoDu lastaj cita√oj klare montras ke Zamenhof ne nur estis

milfoje pli klarvida ol multaj niaj nuntempaj politikistoj, sedankaΩ kapablis prognozi eventojn pli ol duonjarcenton antaΩilia reali¸o, eventojn apenaΩ imageblajn en lia epoko:

Plej bone estus se, anstataΩ diversaj grandaj kaj malgrandajeΩropaj landoj, ni havus Unui¸intajn ∑tatojn de EΩropo..

Pro çiuj maljusta√oj farataj en ia lando, la registaro de tiulando estas responda antaΩ Konstanta Tribunalo starigitaper interkonsento de çiuj eΩropaj landoj.

Pli ol duonjarcento pasis is naski¸is EΩropa kaj InternaciaTribunaloj.

Indas ankaΩ memorigi, en periodo, kiam oni tiom laΩdasla komunan monon (eΩro), ke ekde 1906 René de Saussure,fama esperantisto, proponis internacian monon, kajZamenhof skribis al li: Ne for√etu vian ideon, çar pli aΩ malplifrue ¸i nepre venkos. Plian fojon Zamenhof antaΩkuris siantempon. Kaj la samaj homoj kiuj mokis tiun “utopion”, kiuhodiaΩ fari¸is reala√o, nun provas ridindigi Esperanton, nekonsciante ke ili mem, post kelkaj jardekoj, aspektos ridindaj.

Kaj hodiaΩ?Zamenhof prognozis ankaΩ internacian lingvon neΩtralan

(ne nacian) kaj facile lerneblan. Kiom da jaroj pasos antaΩ oltiu propono reali¸os? AntaΩ kelkaj jardekoj, kiu estus sufiçekura¸a por prognozi Unui¸intajn ∑tatojn de EΩropo kun unusola mono, tiu estus konsiderata naiva utopiisto. Sed tiuj,kiuj kapablis efektivigi eΩropan monon, eç ne kapablis imagieΩropan lingvon. Stranga blindeco!

Jean Marin

Komence de januaro 2002 en kelkaj movadaj retlistoj okazis enketado pri la plej elstaraj E- agadoj de la pasinta jaro. Sume en tiuj retlistoj partoprenas pli ol 500 esperantistoj. El ili voçdonis

17 personoj el 14 landoj, i.a. de Tajvano, Suda Afriko, Malto, Usono kaj pluraj eΩropaj landoj.

ElstarajAgadoj2001

Plej multajn voçojn ricevis:1. Projekto Indi¸enaj Dialogoj (11). La projekto antaΩvidasinstruadon de Esperanto al reprezentantoj de indi¸enajnacioj tutmonde, kiuj rezulte povas interkomuniki pere deinterreto en unu komuna lingvo pri lakomunaj problemoj. Kadre de la projektojam okazis kelkaj sukcesaj kursoj endiversaj mondpartoj.2-3. La movado de lingvaj festivaloj (8).Lingva festivalo estas aran¸o por¸enerala publiko, kadre de kiu onirakontas pri diversaj lingvoj de lamondo kaj ties kulturoj. La origina ideoapartenis al usonano Dennis Keefe. Nunla festivaloj okazas en pluraj landoj, laplej granda en Çeboksary, Rusio. Lainternacian movadon grave helpisdisvastigi pasintjara speciala TEJO-seminario "Lingva Çielarko" en Buda-peßto.2-3. E-Euroscola (8). La projekto de ILEI,kadre de kiu infanoj de diversaj landojde EΩropa Unio partoprenis inter-kulturan kunlaborprogramon, kiu inkluzivis kunvenon enla EΩropa Parlamento en Strasburgo.4. eLibrejo çe Esperanto.nu (7). Lançita la 13-an de junio2001, eLibrejo enhavas centojn da elektronikaj E-libroj.18 mil kopioj de tiuj estis elßutitaj dum ses sekvaj monatoj).

Krome oni menciis:5-7. La agado de Kolombia Esperanto-Ligo. Pro elstare aktivaagado malgraΩ malfacilega politika kaj ekonomia situaciode la lando.

5-7. Universala Kongreso de Esperanto.Pro ¸ia daΩra signifo por la monda E-movado.5-7. La projekto Interkulturo . Laprojekto de ILEI enhavas interkulturankonati¸on pere de interreto kajEsperanto de lernejaj klasoj de la tutamondo.8. E-ßildoj en Brazila stacidomo (4). Novekonstruita busa stacio en Rondonópolis,Brazilo, ricevis indikojn en Esperantosekve de vasta tutmonda subtenkam-panjo - venis pli ol 1000 retmesa¸oj el70 landoj.Po 3 voçojn ricevis: Edukado.net, Refor-moj en la CO de UEA, TEJO-seminarioj,Retbutiko çe Esperanto.se kaj ∑tatnivelavizito de Osmo Buller al Litovio.Po 2 voçoj ricevis: "Zamenhofa enke-

tado" en Rusio, UNESKO-kampanjo, Afrika agado.Ne temas pri oficiala enketo respegulanta la tutan spektron

de opinioj. Tamen ¸ia publikigo estu premio por laentuziasmuloj, laborintaj por la sukceso de la menciitajagadoj! Andrej Grigorjevskij


Lingva diskriminacioLingva diskriminacio

English native speakers only!*BRUSELO. Sendube tio estas netolerebla perforto, opinias Hilmar Ferreira. La brazilano estis ¸enata sekve de informojflugantaj tra E-aj diskutlistoj komence de decembro 2001. Tiam esperantistoj malkovris ke organizoj de Unui¸intajNacioj kiuj rezervas kreskantan nombron da postenoj al denaskaj parolantoj de la angla. Johano, ankaΩ el Brazilo, neesperas je respekto al lingvaj rajtoj de institucioj kiel Unui¸intaj Nacioj kiu, laΩ li, estas en la servo de la potenco kajde la monda reganta klaso: UN ja praktikas lingvan diskriminacion. Ni nepre devas denunci in. Johano citas la rezolucionde la 1980-a Universala Kongreso en Stokholmo. Dum la 65-a Universala Kongreso UEA forte kondamnis lingvandiskriminacion. Mi estas tamen certa ke UEA denove silentos pri tiuj atencoj je la homaj lingvaj rajtoj, plendas Johano.

Kofi Annan, la ¯enerala Sekretario de UN.En 2001 UN ricevis la Nobelpremion por paco.Çu dum 2002 ¸i lingve diskriminacias?

Sed çu dunganonco fare de internacia organizo por denaskaparolanto de la angla vere estas diskriminacia? Çu UEA

ne ridindi¸us se ¸i publike akuzus UN-on pro lingva diskri-minacio, senripare dama¸ante la bonajn rilatojn kun Unesko?

Egalaj rajtoj ne signifas, ke iu kiu ne scias Esperanton povasesti sekretario de UEA. Eble helpas scii la svahilan, sed miestas certa, ke UEA serços iun kiu parolas ankaΩ Esperanton.Same çe UN, diras esperantisto el Toronto, Kanado. Tio neestas diskriminacio. Estas pago laΩ la kapabloj. Se vi estas plikapabla en via laborloko, certe vihavos pli altan salajron.

Don Harlow ne konsentas: La dusituacioj estas malsamaj. Çiu havasla samajn ßancojn lerni kaj perfekt-igi sian konon de Esperanto. Neniupovas fari¸i denaska parolanto dela angla. Do insisto nur pri denaskascipovo de la angla por postenoj deinternaciaj organizoj kiel UN estasdiskriminacia kontraΩ granda partode la homaro.

Harlow esperas je apogo de duaartikolo de la Universala Deklaraciode Homaj Rajtoj, kiu garantias alçiuj civitanoj de la mondo lasamajn rajtojn senrigarde la ge-patrajn lingvojn, sociajn aΩ naciajndevenojn. Tamen la dua artikolo nemalhelpas Unui¸intajn Naciojn kajorganizojn financatajn de la tut-monda organizo neoficiale rezervipostenojn oficiale malfermitajn alçiuj civitanoj de la mondo, nur aldenaskaj parolantoj de la angla.Nur tiuj homoj kiuj denaske scipovas la anglan, çuapartenantaj al sociaj elitoj, çu al anglalingvaj nacioj kajlandoj, povas esperi je kreskanta nombro de bone pagatajpostenoj. Dum la lastaj monatoj la listo longi¸as. Inter la dung-anoncantaj organizoj estas la Internacia Kortumo de Justecoen Hago, Nederlando, la kunlaboranta membroorganizo deUnui¸intaj Nacioj, la Internacia Centro por Genetika In¸e-nierado kaj Bioteknologio en Triesto, Italio, la Monda TurismaOrganizo en Madrido, Hispanio, same kiel la Monda Organizopri Sano en ¯enevo, Svislando kaj en Kobe, Japanio, kaj laInternacia Atomenergia Agentejo en Vieno, AΩstrio. Eç laOficejo de Alta Komisiito por Homaj Rajtoj en ¯enevo,Svislando, serças denaskan parolanton de la angla.

Vicprezidanto de UEA Chong-Yeong Lee estas ßokita de lakreskanta problemo de la lingva diskriminacio: Nun ni serças

solvojn. Eble ni devas diskuti çe la UEA-komitatkunsido dumla UK en Brazilo, reagas la korea profesoro.

AnkaΩ Renato Corsetti malgajas: Esperanto havos ßancojnnur kiam ni vere respektos lingvan egalecon kaj diversecon.Por la itala prezidanto de UEA çiuj lingvoj estas samvaloraj.Tio estas unu el la bazaj principoj de la neΩtrala lingvoEsperanto. Do kiam ni unufoje vidis liston de tiaspecajdunganoncoj, ni tuj sentis ke lingva diskriminacio estas gravaatako kontraΩ nia interna ideo.

UEA kune kun EΩropa Esperanto-Unio klarigas dum la lastaj monatojla juran pozicion, skribante alRomano Prodi, prezidanto de laEΩropa Komisiono, kaj al aliaj inter-naciaj altranguloj. Dank’ al oficialajdemandoj fare de subtenantajpolitikistoj, UEA kaj EΩropa Espe-ranto-Unio nun havas konfirmojn dela EΩropa Komisiono.

Niaj demandoj ¸enas politikistojnsed lingva egaleco estas ege gravaprincipo, klarigas Corsetti. Estaskreskanta fosa√o en EΩropo inter tiujhomoj kiuj nur bone regas la anglankaj tiuj, kiuj denaske in parolas. Porçiam pli da homoj "bona" aΩ "egebona" scipovo de la angla ne sufiçaspor akiri bone pagatajn labor-postenojn çe eΩropaj organizoj enBruselo, klarigas Corsetti. Tianlingvan diskriminacion suferas eç lakreskanta armeo de junuloj el la tutamondo – pli ol unu miliono dum2001 - kiuj studis en anglalingvaj

landoj kiel Britio, AΩstralio, Usono, Nov-Zelando kaj Irlando.

AnkaΩ EΩropo diskriminaciasMi studis eΩropan politikon çe Keble College, Oxford, fieras

germano lo¸anta en Bruselo. Tamen eç kiam oni preskaΩperfekte regas la Oksford-anglan, dekroçi bone pagatanpostenon çe internacia organizo ne estas facile. Ofte eninternaciaj dunganoncoj, mi vidas la vortojn "English mothertongue".** Mi tuj scias ke ne havas sencon kandidati¸i, eç semi bone scipovas la anglan. Por la 27-jara germano, tiaspecajdunganoncoj estas klare diskriminaciaj. Sed kion mi povasfari? Bruselo estas ege malgranda urbo. Se mi plendus al iuinternacia organizo, mi çiam havus malbonan reputacion,ankaΩ çe aliaj eblaj dungantaj organizoj. La germano nun

Foto

: UN

foto

: UN


koncentras sian laborserçadon al internaciaj postenoj porkiuj denaska kono de la angla ne estas postulata.

Dum 2001, pli ol 300 dunganoncoj aperis en bruselajgazetoj por denaskaj parolantoj de la angla. La plejpartoestas de eΩropaj organizoj financataj plene aΩ parte deEΩropa Komisiono. PreskaΩ neniam aperas dunganoncoj pordenaskaj parolantoj de aliaj lingvoj. EΩropa Unio almenaΩagnoskas la juran problemon.

Postuli denaskan scipovon de laangla povas esti konsiderata kieldiskriminacia, opinias Anna Diaman-topoulou, anino de EΩropa Komisionorespondeca pri laboro kaj egalajßancoj. ∑i respondis al demando deitala eΩropa parlamentano VitalianoGemelli, kies iniciatanto estas la italaesperantisto Marco Meneghini. AnkaΩkomisionanino Viviane Reding,respondeca pri kulturo kaj edukado,agnoskis kazon de lingva diskriminacioçe la komisiona oficejo por la eΩropaprogramoj Socrates, Leonardo kajJunularo.

Spite al tiuj agnoskoj, EΩropaKomisiono kontinuas financi amasonda eΩropaj organizoj en Bruselo kiujrezervas postenojn por denaskajparolantoj de la angla , plendasUmberto Broccatelli, prezidanto deEΩropa Esperanto-Unio. Ekde dujaroj, EEU sekvas lingvan diskri-minacion çe eΩropaj organizoj.Malgrandaj venkoj kontraΩ laburokratio de EΩropa Komisiono nekontentigas la romanon Broccatelli. Ekde la komenco de lajaro kvindeko da gravaj eΩropaj organizoj rezervis postenojnpor denaskaj parolantoj de la angla. Inter ili estas eç oficialaservo de EΩropa Komisiono – la projekto "Jean Monnet", klarigasBroccatelli, granda apoganto deUnui¸inta EΩropo. Ni jam kolektis listonde 350 diskriminaciaj dunganoncoj deorganizoj kaj firmaoj en Bruselo.

EΩropa Esperanto-Unio oficialeplendas pri tiuj dunganoncoj kiujpostulas denaskan scipovon de laangla. Tamen eç pli da eΩropajorganizoj postulas "perfektan" scipovonde la angla kaj poste invitas nurdenaskajn parolantojn de la lingvo de∑ekspiro, asertas Broccatelli.

Ankau Günther Verheugen, ano deEΩropa Komisiono respondeca pripligrandi¸o, estas embarasata per latorento de eΩropaj dunganoncoj poroficistoj denaske scipovantaj la anglan.La Tacis/Phare servo de EΩropaKomisiono serçis denaskan parolantonde la angla por informi civitanojn enorienta kaj meza EΩropo.

Verheugen burokrate kaj diplomateagnoskas ke çi tiu mencio ["nativeEnglish speaking***"], ßajne diskriminacia,devintus esti pli bone formulita. TamenlaΩ Verheugen, la servo por orienta kaj meza EΩropo, Tacis/Phare, ne diskriminaciis eç se i postulis denaskan scipovonde la angla por oficisto kies tasko estas informi orient- kajmezeΩropanojn. Fakte, eç se la angla estas la gepatra lingvo

de la homo dungita, tiu homo havas plurajn aliajn kvalitojn,inkluzive la lingvajn pere de profunda kono de alia oficialalingvo de la Unio.

Çu UEA en ju¸afero?Tiaj diplomataj respondoj fare de EΩropa Komisiono pri

lingva diskriminacio kolerigas anon de EΩropa ParlamentoBart Staes. Dum la lastaj du jaroj,Dan Van Herpe, gazetara oficistode Flandra Esperanto-Ligo, reguleinformas politikiston Staes prinovaj kazoj. Por Staes EΩropaKomisiono estas hipokrita: ¯iagnoskas ke postuli gepatranscipovon de la angla estasdiskriminacia. Tamen ¸i nenionfaras kontraΩ tiu praktiko deeΩropaj organizoj kiujn ¸i memfinancas!

Staes ricevis la apogon deLaurette Onkelinx, belga minis-trino pri egalaj ßancoj, en oficialarespondo al siaj plendoj. Por estidenaska parolanto oni ja estunaski¸inta en la koncerna lando.Oni do estu civitano de difinitamembroßtato, ne de iu ajn aliaßtato, opiniis Onkelinx antaΩ jaro.∑ajnas al mi ke la postulo estidenaska angla parolanto, mal-observus la principon de ne-diskriminacio. Tamen dek mona-tojn post tiu klara respondo pri

lingva diskriminacio, en novembro 2001, Laurette Onkelinxestis iom malpli apoga, çar la registara inspektservo nedisponas pri statistikoj kaj ne povas reagi al dunganoncojpro manko de tempo.

Neklaraj respondoj de eminent-uloj çe internaciaj organizoj tiomkolerigas defendantojn de naciajlingvoj ke ili konsideras jurajnpaßojn.

En akordo kun la membrajasocioj, ni decidis komenci juranprocedon kontraΩ la farantoj dediskriminaciaj dunganoncoj, kla-rigas Marceau Déchamps, eneralasekretario de la asocio por ladefendado de la franca lingvo, LeDroit de Comprendre.

UEA-prezidanto Renato Corsettihezitas. LaΩ Corsetti ju¸afero nekongruus kun la pacema spirito deEsperanto. Ni disponas pri multajinformoj pri lingva diskriminacio.Anglalingvaj esperantistoj eççeestas intervjuojn por ekscii çuinternaciaj organizoj vere diskri-minacias kontraΩ nedenaskajparolantoj de la angla. Kaj se neestos baldaΩ ßan¸o ni rekonsiderosnian sintenon."

Dafydd ap Ferguss* Nur homoj kun la angla gepatra lingvo! ** La angla patrina “lango”.

*** Denaska scipovo de la angla lingvo

Renato Corsetti, Prezidanto de UEA.La italo malgajas pro lingva diskriminaciofare de la internaciaj organizoj.

Vicprezidanto de UEA, Chong-Yeong Leeestas ßokita de la kreskanta problemo dela lingva disriminacio.

foto

: Sta

no M

arçe

kfo

to: S

tano

Mar

çek

foto

: Sta

no M

arçe

kfo

to: S

tano

Mar

çek


Kalendaro Kalendaro 20022002

martomartomartomartomarto02-03: E-sta¸o, Saint-Aignan-de-Grandlieu çe

Nantes, Francio. Hélène Vincent, 3 rueBlaise Cendrars, FR-44100 Nantes; +33/2/40-43-92-42; [email protected], http://esperanto44.free.fr/)

06-09: 4-a Nacia Kongreso de Kuba E-Asocio,Havano. Çeftemo: Eo: çu nur lingvo? KubaE-Asocio, pf. 51, CU-10500, La Habana;+53/7/338-729; kubesp@ ip.etecsa.cu)

06-10: 14-a festivalo EoLa (Esperanto-lingvo arta), Çeboksaro, Ruslando. SaßaFedotova, RU-428024, Çeboksari, str.Egerskaja 5-10; [email protected], http://www.eola-14.by.ru; temo: Renesanco.

10-17: TEJO-seminario, Litovio, (TEJO, p/aCO de UEA), temo: Aktiva civitaneco.

22-26: Marborda Internacia Renkonti¸o(MIRo) en Zadar, Kroatio. KEJA, Amru-ßeva 5, HR-10000 Zagreb www.angelfire.com/va2/Vanja/miro8.html, [email protected].

23-24: Vintraj Tagoj de E-Asocio de Finn-lando, Mikkeli. EAF; temo: Literaturo -plupera kaj novkrea forto.

25-29: Praktikado de Esperanto, 1-a kaj2-a niveloj, Bouresse, Francio. Esperanto-Centro, Rue du Lavoir, FR-86410 Bouresse;+33/5/49-42-80-74; [email protected].

29 mar - 01 apr.: Nov-Zelanda E-Kongreso,Wellington, Nov-Zelando. Nov-Zelanda E-Asocio, Box 8140, Symonds Street, Auckland1035; +64/9/579-47-67; [email protected]; gasto: Terezja Kapista.

27 mar - 02 apr: 26-a Internacia JunularaFestivalo, Fenestrelle (Torino), Italio,[email protected], www.esperanto.it/iej/ijf/2002 /index.php; temo: Integri¸o deminoritatoj en EΩropo de EUR.

29 mar - 05 apr: 18-a Printempa SemajnoInternacia, Waldfischbach-Burgalben,Germanio. Wolfgang Bohr, Johannes-Kirschweng-Str. 11, DE-53474 Bad Neuenahr-Ahrweiler; +49/2641/4885; 2641/978-666; [email protected].

30 mar - 01 apr: Humura Festivalo Aprilajridetoj en Odessa, Ukrainio. [email protected].

30 marto - 02 apr.: 57-a Kongreso de SAT-Amikaro, kaj Printempa sta¸o de Espéranto-France-Est, Vigy apud Metz, Francio. BrunoHenry, 5 rue Jean Mermoz, FR-57100Thionville; +33/3/82-54-32-91; [email protected], http://www.multimania.comm/esperantothion/.

apriloapriloapriloapriloaprilo05-14: 4-a Bulgara Studadsesio de AIS,

Karlovo, Bulgario.09-13: La ßtona urbo kaj la Nerona tempo

Bouresse, Francio (vidu 25-29 marto; gvidasAnna Löwenstein)

19-21: 10-a Semajnfina Studsesio porinstruistoj, Herzberg/Harz, Germanio. E-Asocio Südharz, Grubenhagenstr. 8, DE-37412 Herzberg/Harz; +49/5521/1363; [email protected].

19-25: Baza legolisto de W. Auld, Bouresse,Francio (vidu 25-29 marto; gvidas EdBorsboom)

20-21: Kultura Monatfino, KCE, Svislando,temo: Kia rolo por la maldekstro en la nunaEsperantio?

22-28: Lingva Seminario en Skokovy,instruado, ekskursoj, jogo, prelegoj. Jindrißka Drahotová, Sadová 745/36, CZ-29301 Mladá Boleslav, Çe≈io, +420 326731845, [email protected].

26-28: Junulara E-Renkonti¸o, Herend,Hungario. Katalin Perczel-Szabó, Vécsey u.8/F, HU-8200 Veszprém; hej@math. bme.hu.

26-29: 9-a Tutlanda Renkonti¸o, Karakaso,Venezuelo, [email protected].

27 apr. - 05 majo: 27-aj Esperantaj Tagojkaj 12-a ¯enerala Konferenco de MondaTurismo, Bydgoszcz, Pollando.

29 apr. - 03 majo: Botaniko, Bouresse,Francio (vidu 25-29 marto; gvidas RuBossong, Philippe Pellicier).

majomajomajomajomajo01-09: Lingva E-Festivalo Aroma Jalto-2002,

Jalto, Krimeo, Ukrainio. VolodimirHordijenko, p.k. 35, UA-01133 Kiev-133, +38/044/295-17-01; [email protected].

03-05: Brita Kongreso, Stoke on Trent(EAB).

08-12: Piedmigrado, Bouresse, Francio (vidu25-29 marto; gvidas Monique Dussenty,Thérèse Pinet).

09-12: Printempa Renkonti¸o de Neder-landa kaj Flandra E-Junularoj, insulo Ameland,Nederlando. Petriko Oudejans, Boekhorst-straat 101-A, 2512 CM Den Haag; +31/70/360-55-11; [email protected].

17-19: Semajnfino kaj jarkunveno de SATEB,Stoke on Trent, Britio (Barlaston)17-20:Franca Nacia Kongreso, Strasburgo, Francio

17-20: 79-a Germana E-Kongreso, Husum,Germanio. Esperanto-Nord Am Oster-sielzug 6, DE-25840 Friedrichstadt; 79.GEK@ web.de; temo: Lingvo kaj naturo.

17-20: 11-a Semajnfina Studsesio porinstruistoj, Herzberg/Harz, Germanio, kun B-seminario pri Cseh-metodo. E-AsocioSüdharz, Grubenhagenstr. 8, DE-37412Herzberg/Harz; +49/5521/1363; [email protected].

18-19: 13-a Kongreso de Valencia E-Federaciokaj Murcio, Vall d'Uxo, Castellón, Hispanio, [email protected].

18-20: E-sta¸o, Le Croisic, Francio (vidu çe2-3 marto).

18-21: 11-a Xinyang-a Teo-Festivalo, kunE-o kiel pontlingvo, Xinyang, Henan, Çinio. ZHANG Xuesong, Changtaiguan Diang-uansuo, CN-464193 Xinyang, Henan; +86/376/882-15-53; [email protected].

23-27: Tagoj de Kijivo. Mikaelo Lineckij,p.k. 91, UA-04201 Kijiv-201, Ukrainio, +38/044/432-07-43; [email protected].

24-27: 97-a Skota Kongreso, St. Andrews,Skotlando. E-Asocio de Skotlando.

31 maj - 02 jun: 5-a Kongreso de KroatajE-istoj, 14-a Alp-Adria Konferenco kaj Mez-eΩropa Renkonti¸o por infanoj, en Rijeka-Kostrena. Kroata Esperanto-Ligo, KnezaMislava 11, HR 10000 Zagreb, 4617550, 4619373, [email protected].

juniojuniojuniojuniojunio01-02: E-Renkonti¸o Festo de la Rozoj,

Karlovo, Bulgario. Esperinform, p.k.44,BG-4300 Karlovo, +359335-3933, [email protected]

01-07: 54-a Kongreso de Internacia Fervoj-ista E-Federacio, Plovdiv, Bulgario. LKKde 54-a IFEF, P. k. 455, BG-4000 Plovdiv;+359/32/267-912, 359/29-87-71-51; [email protected].

08-16: 24-a Çebalta E-ista Printempo,Mielno, Pollando. Pola E-Asocio, Box 30,75-016 Koszalin-1; +48/94/340-45-63.

11-16: Ekoturisma renkonti¸o en lamontaro ∑umava, Çe≈io. KAVA-PECH.

12-19: 2-a Internacia Seminario porEΩropa Integri¸o, Bruselo, Belgio. MarcelDelforge, Rue des Glacières 16, BE-6001Marcinelle/Charleroi, Belgio.

18-22: Altnivela lingvokurso kun muziko,Bouresse, Francio (vidu 25-29 marto; gvidasTerry Page).

22-24: 51-a Konferenco de E-Ligo por NordaAmeriko, Sacramento, Kalifornio, Usono. ELNA, P.O.Box 1129, El Cerrito CA 94530.

MalgraΩ diversloka kontrolo ne eblas garantii fidindecon de çiujinformoj en la kalendaro, pri kiuj finfine respondecas nur laorganizantoj. La venonta kalendaro aperos en la julia numero.


25-30: Simpozio dediçita al la 110-jara jubileode la E-societo Espero, Sankt-Peterburgo, Rusio. Anna Butkiewicz, ab. ja. 130, RU-197022,Sankt-Peterburg; +7/812/234-47-59.

27-30: Simpozio pri ekoturisma edukado,Braßov, Rumanio. Jolanda Józsi (vidu 24-26 feb).

30 jun-13 jul.: 50-a Esperanto-tendaro(unua etapo), Lançov, Çe≈io. [email protected].

juliojuliojuliojuliojulio01-07: Renkonti¸o de EΩropa Junularo

apud Kijivo, Ukrainio Mikaelo Lineckij, p.k. 91, UA-04201 Kijiv-201, tel. +38/044/432-07-43; [email protected], http://www.esperanto.kiev.ua/rejo.htm.

01-07: 12-a Internacia E-Kongreso, Riga,Latvio Mara Timermane, Valdemura iela145/1-32, Riga LV-1013; +371/7/361-395; [email protected]; temo: Inter-nacia kulturo en Baltaj landoj.

01-08: 75-a Kongreso de Sennacieca AsocioTutmonda, Alicante, Hispanio. MartenBusten Benito, Apt. de Correos 4143, ES-03080 Alicante; [email protected], http://www.mult imania .com/satesperanto/kongresoj/kongreso2002/Alicante2002.html)

05-07: 61-a Hispana E-Kongreso, Alicante,Hispanio, [email protected].

06 jul - 17 aug: Diversaj sta¸oj, Grésillon,Francio. Chateau, FR-49150 Baugé; +33/2/41-89-10-34; [email protected],http://greziljono.kastelo. free.fr.

07-14: 38-aj Baltiaj E-Tagoj, Riga, Latvio. Organiza Komitato de BET-38, p.k. 150,LV-1050, Riga; +371/727-61-88, 640-71-74; [email protected].

08-26: Nord-Amerika Somera Kursaro(NASK-2002), Brattleboro, Vermonto,Usono. Ellen M. Eddy, 11736 Scott CreekDrive SW, WA-98512 Olympia; [email protected]; instruas Ilona Koutny, AleksandrMelnikov, Roberto Resende.

09-16: Levi¸as la kurteno, aktorarto, kajInicado al kaj praktikado de jogo, Bouresse,Francio (vidu 25-29 marto; gvidas PaulGubbins kaj Colin Simmonds, resp. ArlettePlutniak).

14-18: Balta E-Forumo en Kaliningrad,renkonti¸o kun socia, kultura kaj turismaprogramo. RU-236039 Kaliningrad, ab.ja. 1248, Ruslando, [email protected],www.sezonoj.itgo.com.

14-27: 50-a Esperanto-tendaro (dua etapo),Lançov, Çe≈io. [email protected].

19-23: Preparado al Altaj Studoj, Bou-resse, Francio (vidu 25-29 marto; gvidasJanine Dumoulin, Georges Lagrange)

20-26: Internacia E-Konferenco de OSIEK,Loveno, Belgio "Esperanto 3000", Rue R.Ménada 44, BE-1320 Hamme-Mille; +32/10/860-112; [email protected],http://www.geocities.com/esperanto3000/IEK2002.htm; temo: Scienco kaj socio.

20-27: 55-a Kongreso de Internacia Kato-lika Unui¸o E-ista, Kromeriz, Çe≈io.

Miloslav ∑váçek, Trçická 6, CZ-75127 Pençice; [email protected], http://www.ikue. org/kong2002/kong2002.html.

21-28: 58-a Internacia Junulara Kongreso,Pato Branco, Brazilo (TEJO, p/a CO de UEA,vidu kolofonon). Temo: Lingvo, kulturo kajoportunecoj.

25-31: 15-a Internacia Junulara Semajno,Székesfehérvár, Hungario. Hungara E-Junularo, pk. 87, HU-1675 Budapest;

+36/1/282-88-85; [email protected], http://www.esperanto.hu/hej/.

26 jul - 02 aΩg: 18-a Internacia Simpo-zio pri E-Turismo, kun studadsesio de AISpri ekologio en Amazonio, ßipvoja¸o Manaus-Belém, Brazilo (Monda Turismo).

28 jul-8 aΩg: 50-a Esperanto-tendaro (triaetapo), Lançov, Çe≈io, [email protected]).

29 jul - 11 aΩg: Junulara Ekologia Ekspedicio.Ekskursoj, esploroj, kursoj, distra√oj apudDnestro. [email protected], [email protected].

31 jul - 11 aΩg: 11-a Memzorga Lagumado,Délegyháza, Hungario. László Garam-völgyi, Arany János út 47, HU-1221 Budapest; +36/60/209-78-64; [email protected], http://www.krokodilo.de/mela/mela.html.

aΩgustoaΩgustoaΩgustoaΩgustoaΩgusto03-10: 87-a Universala

Kongreso de Esperantokaj 35-a InternaciaInfana Kongreseto,Fortalezo, Brazilo.CO de UEA, adresoen la kolofono.Temo: Diverseco:ßanco, ne minaco.

03-10: 52-a Kongreso de Kristana E-LigoInternacia, Berekfürdó, Hungario IrénBagi, Baross u. 54/b, HU-1201 Budapest.

03-16: Somera E-Lernejo, Poprad, Slovakio06-10: Preparado al la skriba parto de la

ekzameno pri kapableco, Bouresse, Francio(gvidas Georges Lagrange).

10-20: Somera E-lernejo kun trinivelajkursoj, Reçiçi, Bosnio-Hercegovino (Esperanto-Ligo de Respubliko Srpska).

17-23: Turisma Semajno, Poprad, Slovakio. Esperanto, Sob. nám. 39, SK-058 01 Poprad.

17-23: 6-aj Bretonaj Renkonti¸oj,Plouézec, Bretonio, Francio. Roger Eon,5 kervilin Izelan, FR-22470 Plouézec; +33/2/96-22-77-17; [email protected].

18-26: 3-a EΩrop-Medicina E-Kongreso,Hódmezövásárhely, Hungario. KatalinFaragó, pk. 89, HU-6801 Hódmezövásárhely; [email protected], [email protected].

23-26: 3-a Azia Kongreso de E-o, kun sesiode Akademio Internacia de la Sciencoj, Seulo,Koreio. Korea Esperanto-Asocio, 1601Kangbyon Hanshin Core B/D, 350 Mapo-dong, Mapo-gu, Seoul - 121-703; +82/2/717-69-74; 717-69-75; [email protected], http://esperanto.or.kr/.

23-28: 5-a EΩrop-Unia E-Kongreso, Verono,

Italio. Verona E-Grupo, C. P.1616, IT-37100Verona; [email protected]; temo;Efektiva lingva egaleco: rajto de la europanoj)

30 aΩg-7sept: FESTO, Int. jun. renkonti¸ode JEFO, en la kastelo Greziljono. JEFO,4 bis, rue de la Cerisaie, FR-75004, Paris, [email protected].

30 aΩg - 08 sept: 25-a SanmarinecaUniversitata Sesio de AIS, Nitra, Slovakio. Kleinenberger Weg 16 B, DE-33100Paderborn, Germanio; http://www.ais-sanmarino.org/.

septembroseptembroseptembroseptembroseptembro07-08: Skota Studrondo, Dunblane, Skot-

lando, Britio (EAS, vidu 24-27 majo).10-15: 2-a Internacia Biciklista Renkonti¸o,

Dobrichovice apud Prago, Çe≈io (KAVA-PECH).

14-21: 4-a Kongreso de Asocio de E-istoj-Handikapuloj, IKEH, Janské Lázne(montaro Krkonoße), Çe≈io. AEH, NaOkrouhlíku 953/21, CZ-53003 Pardubice, [email protected].

21-29: 28-a Internacia Forumo priturismo, edukado kaj kulturo, Bydgoszcz,Pollando. Monda Turismo, Esperantotur,ul. Sklodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz,Pollando, +52 341 57 44, [email protected]

oktobrooktobrooktobrooktobrooktobro04-06: 88-a Japana E-kongreso, Hukusima,

temo: Floru kulturo porpaca.04-06: Faulhaber-semajnfino, Elspeet,

Nederlando, temo: Komunikado.

novembronovembronovembronovembronovembro01-03: 31-a Kataluna kaj Transpirenea

Kongreso de E-o, Sóller, Majorko, Hispanio. [email protected].

06-08: Terminologia Seminario pri trafiko,sub aΩspicioj de IFEF, Dobrichovice, Çe≈io,KAVA-PECH. Petro Chrdle, Anglická 878,CZ-25229 Dobrichovice +420/324/615-651, [email protected].

08-10: KAEST 2002 – Konferenco Aplikojde Esperanto en Scienco kaj Tekniko, subaΩspicioj de UEA, Prago, Çe≈io. KAVA-PECH (vidu aΩg 06-08).

22-24: 10-a Kongreso de ÇEA ligita alsolena√o oma¸e al 100-jari¸o de la E-kluboen Prago, Çe≈io. KAVA-PECH (vidu aΩg06-08).

decembrodecembrodecembrodecembrodecembro10-15: Unu jarcento de Esperanto tra la

verkoj de Valo, Bouresse, Francio (gvidasThérèse Pinet kaj Georges Lagrange).

27 dec.-03 jan.: 19-a Internacia Festivalo,Borken-Gemen, Germanio, temo: Dio kaj lamondo – religio kaj politiko. Hans-DieterPlatz, postfach 1148, D-34303 Niedenstein, +49 56 24 80 07, [email protected], www.internacia-festivalo.de.


Tra la mondoTra la mondoEsperanto diskonigata en Brazilo:La 2-a Monda Socia ForumoOkaze de la 2-a Monda Socia Forumo en Porto Alegre (RS), dela 31-a de januaro ¸is la 5-a de februaro 2002, esperantistojde la regiono aran¸is unikan reklamkampanjon por nia lingvo.

La 31-an de januaro, okaze de la malferma tago, ç. 50 mil homoj el

Brazilo kaj aliaj mondopartoj parto-prenis en dukilometramarßado de la urbo-centro de Porto Alegre¸is la amfiteatro Pôr-do-Sol, loko de la mal-ferma ceremonio de laForumo, çe la bordo dela lago Guaíba.

La esperantistoj de laregiono venis en grandanombro, portis impre-san kvanton da atento-kaptaj slogan-afißoj kajdisdonis fald-foliojn.

La 1-an de februaro, en la sidejo deAsocio de Profesoroj de la FederaciaUniversitato de Rio Grande do Sul,esperantistoj kaptis la okazon pormanifesti, partoprenante en la pre-legaro Por Nova Babelo: tradukado kajtradukistoj en "globala" mondo. Lamultnombraj çeestantoj ricevis fald-foliojn pri Esperanto.

La 2-an de februaro, çe KatolikaUniversitato en Porto Alegre, oni realigisnome de BEL kaj UEA la prelegon LaInternacia Lingvo Esperanto kielInstrumento de Subteno al la Paco kunçeesto de 120 homoj.

Okazis prelegoj: Kio estas Esperanto(Luiz Fernando Puhl), Kia estasEsperanto (Marcelo Stodoto, delegito);Esperanto en la Nuntempo (CésarDorneles Soares); Esperanto kajInterreto (José Alzemiro Pacheco) kajEsperanto kaj la Paco (Maria da GlóriaGeyer, delegitino). Riçan inform-

materialon pri nia lingvoricevis çiuj aΩskultantoj.

César Dorneles Soares

Esperantistojel Porto Alegre

prezentisal 70 000

partoprenantojde la Monda

Socia Forumomodelanreklam-

kampanjonpor Esperanto

La 18-a AΩstralia SomerkursaroLa plej fora urbo de la mondo, izolita çe la okcidenta marbordo de AΩstralio,Perto, gastigis de la 6-a ¸is la 18-a de januaro 2002 la 18-an AΩstralianSomerkursaron de Esperanto kaj Jarkunvenon de AEA. Çeestis 60partoprenantoj, inkluzive de d-ro Nguyen Vinh el Hanojo, Vjetnamujo, kajgermana kaj nederlanda amikinoj.

Ampleksa programo konsistis elçiutaga kurso je kvar niveloj, kun

profesiaj instruistoj: Atilio OrellanaRojas, Penny Vos, Franciska Toubale kajMarcel Leereveld.

Posttagmeze, krom plua kurso por lakomencanta grupo diaspora,okazis kantado, preparado porekzamenoj je baza kaj mezaniveloj kaj Cseh-seminario 'A'.

Belartaj konkursoj (aktora kajmuzika) inter la provincoj deAΩstralio bone distris dum duvesperoj. Eblis ankaΩ ekskursiper ßipo sur la rivero Cigno kajper tramo tra la freßaj kajhistoriplenaj urbo kaj parko,antaΩ ol viziti kaj esti enkar-

cerigita en la malnova fantomplenamalliberejo de Fremantle!

Oni profitis interesajn paroladojn deAtilio Orellana Rojas pri Indi¸enajDialogoj, de Kep Enderby, la antaΩaPrezidanto de UEA, pri Oceanio kaj de

fotoj: la aΩtoro

foto

: la

aΩto

ro


d-ro Ralph Harry, eksa aΩstralia ambasadoro çe Unui¸intajNacioj. Viktorio gajnis la ßildon por aktorado kaj Kvinslandola ßildon por kantado. Du ru¸aj rozplantoj por paco kajamikeco estis plantitaj çe la lo¸ejo, Kolegio S-ta Georgo dela Universitato de Okcidenta AΩstralio.

Dum la jarkunveno de AEA la membraro akceptis laproponon de la estraro starigi elspez-prioritatojn por 2002sub tri rubrikoj: Informado, Instruado kaj Eksteraj Rilatoj kiuinkluzivas la novan komisionon pri Oceanio.

Pro nuntempa manko de homfortoj en Tasmanio la estraroakceptis la inviton de Viktorio okazigi la 19-an AΩstralianSomerkursaron de Esperanto en januaro 2003, sed prefereen alia urbo ol Melburno por ebligi varbadon de novajinteresotoj. Jennifer Bishop

Fama korea gazetoLa 28-an de januaro 2002 la fama korea gazeto Joong AngIlbo, aperanta çiutage en eldonkvanto 2 300 000 ekz., favoretraktis Esperanton. En la artikolo estas intervjuo kun LeeJung-kee el la Esperanta Kultura Centro en Myeong-dong.

Malfrue en MadridoKvankam iom malfrue, la 23-an de januaro 2002, oni tamenfestis en Madrido, Hispanio, la kutiman Zamenhof-Tagon.Amase partoprenis samideanoj el Madrido, Valjadolido,Valencio, kaj eç unu çe≈ino.

La etoso estis tre agrabla, kaj fine de la tagman¸o la esperantista koruso "Verda Stelo", sub la gvidado de

Pedro Vilarroig kaj Laura Carballo donacis al la çeestantojbelegajn kantojn.

Matene okazis Estrarkunveno de Hispana Esperanto-Federacio, kie oni traktis kelkajn gravajn punktojn, inter kiujplibonigo de la retaliro de HEF, eldono de la Hispana-Esperanta vortarego de Fernando de Diego, kiu estos unu ella plej grandaj kaj elstaraj (pli ampleksa ol PIV), pri la ßan¸ode la UEA-çefdelegito, gravaj venontaj E-kongresoj enHispanio, centjari¸o de la E-asocioj hispana kaj valencia.

Augusto Casquero

Muzeo en SamarkandoInternacia Muzeo de Paco kaj Solidaro trovi¸as en la centraurba parko en la antikva 2 500-jara urbo Samarkando enUzbekio. ¯i estis inaΩgurita en 1986, la Internacia Jaro dePaco, kaj ¸iaj organizintoj kaj ¸isnunaj prizorgantoj (sur lafoto) estas lokaj esperantistoj – aktivuloj de SamarkandaEsperanto-Klubo de Interpopola Amikeco.

La Esperanto-sekcio prezentas materialojn pri la internacia E-movado kaj ties grava rolo en proksimigo de divers-

landaj kulturoj, en interkomprenigo, interkonigo kaj amikigode la homoj surbaze de neΩtrala lingva fundamento.

Reta kontakto: [email protected]

Argentina retkursoTri monatojn post la interreta apero de Kurso de Esperantopor hispanparolantoj çe <http://www.institutoesperanto.com.ar> (Argentino) , pli ol 800 personoj vizitis in. i estastute senpaga, kaj konsistas el 15 lecionoj.

En Meksiko ok gelernantoj de Luis Cordova (<luismexicali@ hotmail.com>) jam deziras korespondi tutmonde. Pluraj

el ili havas retadreson. Klarigoj de Luis : Kiel en la çiutagavivo oni dialogas, la kurso enhavas multajn demandojn kajrespondojn, kaj multajn dialogojn. En la unuaj dek lecionojoni substrekas la vokalon sur kiun iras la akcento, kun lacelo ke la lernanto akiru korektan prononcadon. Ekde la okaleciono oni instigas la lernanton komenci internaciankorespondadon. Tiucele la lecionoj entenas leterfragmentojn.Por tiuj, kiuj havas dubojn, grupo de kompetentaj instruistojestas preta klarigi çiujn demandojn.

Pro la senpageco kiu ajn rajtas elßuti la lecionojn kaj presiilin por si mem aΩ por instrui Esperanton en klasçambroj kajper korespondado. (H. Masson - Esper-inform)

TTT-ejo de la koreagazeto Joong Ang Ilbo

foto: la aΩtoro


Ganao, Togolando, BeninoJen impresoj pri mia unua kontakto kun Afriko, el la voja¸o,okazinta de la 20-a de decembro is la 10-a de januaro 2002.

Homamasoj en polvaj stratoj, junaj homoj, viroj, virinoj, ridetantaj, kun bele rekta dorso, kolorplene vestitaj, en

bazaro oni vendas nekonatajn mirinda√ojn, samemultkolorajn kaj multodorajn. Homoj en plen-ßtopitaj taksioj, aΩtobusetoj. Trafiko brua kaj timige≈aosa sed ßajne ne pli dan¸era ol en EΩropo. Kajtuj je la alveno, kiel çiam poste, la bonvenigo dejunaj aktivuloj, scivolaj pri la eksterlanda vizito.AntaΩkongreso en Ganao, kongreso en

Togolando, postkongreso en Benino.Sekvas vizitoj, priparoloj, kunvenoj. Mi aΩdaspri sukcesoj kaj malsukcesoj, pri esperoj kajseniluzii¸oj, pri ebloj kaj malhelpoj, priidealismo kaj profitemo, pri kunlaboro kajkvereloj, pri ekstreme malfacilaj vivkondiçoj kajpri iluzioj pri la eΩropa 'paradizo'. Mi parolas kun lingve spertajhomoj kaj klopodas paroligi komencantojn. Mi renkontasmultajn virojn sed bedaΩrinde multe malpli da virinoj. Onirakontas al mi pri la historio kaj pri la nuna Afriko, pri honestecokaj korupto. Ni interßan¸as donacojn, leterojn, mesa¸ojn.

Dankon al çiuj kiuj amike, afable, pacience akompanis,helpis, konsilis kaj protektis la gastojn.

Indas viziti Afrikon, indas kontakti kaj ekkoni afrikajnesperantistojn, indas apogi iliajn klopodojn.

Agnes Geelen

E-afißoj en PollandoDum la tuta februaro 2002 sur 400 eksteraj tabuloj en laplej grandaj polaj urboj oni prezentis afißon de PaulinaOrlowska titolitan "Çu vi parolas Esperanton?"

La verkon oni vidis ankaΩ sur 30 mil senpagaj poßtaj bild- kartoj distribuitaj en publikaj lokoj. La projekton realigis

Ekstera Galerio AMS kaj iniciatis ¸in la firmao AMS S.A. ¯icelas subteni artajn agadojn ekster la tradiciaj galerioj kajmuzeoj. Stanislaw Mandrak

Expolangues 2002Temas pri çiujara lingvo-ekspozicio. Kvankam ¸i estaskomerca (kaj do multekosta), Espéranto-France (UFE: Unui¸oFranca por E-o) de multaj jaroj partoprenas ¸in.

¯i okazis de la 30-a de januaro is la 2-a de februaro 2002. Kiel kutime, la budon pagis UFE, dum de√oris JEFO-anoj

(JEFO = junulara sekcio de UFE).Çi-jare estas du notinda√oj: la çeesto de la

verkisto Georges Kersaudy, kiu aΩtografis sian

novan libron Langues sans frontières - A ladécouverte des langues de l'Europe /Lingvoj sen

landlimoj – Malkovre al la lingvoj de EΩropo. La unuan fojonni proponis kompakt-diskon "Esperantorama", kiun realigisXavier Godivier (vidu çe http://esperanto-panorama.free.fr.).– Kiuj konkludoj? Okazis kutimaj aferoj: kontaktoj kunvizitantoj, probabla tuja kresko de la ali¸-petoj çe la ret-kurso,ktp. Kompare kun la lastaj jaroj ßajnas al pluraj el ni, ke pligranda proporcio de la vizitantoj estis tre interesitaj (aΩalmenaΩ la de√orintoj "sentis" ilin tiaj).

Laurent Vignaud

fotoj: la aΩtoro

fotoj: la aΩtoro


Unika libro pri artoEn la Nacia Muzeo de Danio (Kopenhago) la 8-an defebruaro 2002 estis prezentita kaj transdonita al la danaRe¸a Kronprinco la √us eldonita unike bela libro pri lamondkonata dana skulptisto Jesper Neergaard, kunlonga televida intervjuo.

La 450 fotoj, plej multaj koloraj, kaΩzas vere profundan, estetikan ¸uon por çiu, kiu rigardas ilin. Sur la pa¸o 15

estas menciita Esperanto kaj trovi¸as en ¸i fotoj de dumonumentaj skulpta√oj, donacitaj al Esperanto.

Jesper Neergaard, filo de la iama vicprezidanto de Akademiode Esperanto d-ro Paul Neergaard, estas estrarano de la"Fonda√o Ivo Lapenna". En 1987 – la 100-jara datreveno deEsperanto – lia granda marmora skulpta√o "LaEspero" kun la enskribo "Por Monda Komunikado- En Paco kaj Libero" estis starigita kaj inaΩguritasur la Esperanto-Placo en Graz, AΩstrio, de prof.d-ro Ivo Lapenna kaj la urbestro. La ideo, nomokaj teksto estas de Ivo Lapenna.

Dum la UK en Zagrebo, Kroatio, 2001, pliagranda skulpta√o "La Futuro" kun la samaenskribo kiel tiu de "La Espero" estis starigita kajinaΩgurita sur la Kennedy-Placo fare de d-roLouis Zaleski-Zamenhof, prof. Reinhard Selten kajla urbestro. La ideon, nomon kaj tekston donisIvo Lapenna jam komence de la 80-aj jaroj.

Birthe Lapenna

Kuba E-FestivaloDe la 28-a de novembro ¸is la 1-a dedecembro 2001, en la apudmara kampadejoCelimarina renkonti¸is kvardeko daesperantistoj el la filioj en Havano, Sancti-

Spiritus, Camagüey, Bayamo kaj Santiago de Cuba.

La varia programo enga¸is çiujn en interesajn temojn kaj artajn prezentojn, kiuj bildigis la rektajn rilatojn inter

Esperanto, kulturo kaj lingvo.Maritza Gutiérrez prelegis pri Raymond Schwartz, Cirilo

Ramos pri kuba kuirarto, la rondan tablon pri E-kulturo gvidisNorberto Díaz. Okazis interesaj ludoj, lotumado, promenadotra Havano, konkursoj pri teatra√oj, proverboj, historio de

Esperanto, deklamado, distratempo por plezurigi sin çe lastrando.

La çefa temo rilatis al laEsperanta kulturo, pri kiuokazis debato dum la rondatablo. Je la fino çiuj karnavaledancis kaj rondiris la salonon.La postaj komentoj kaj opiniojatestas pri la graveco de tiajeventoj, kiuj stimulas lautiligon de Esperanto.

La Saenzpenja EKLa 15-an de decembro 2002 la Saenzpenja E-klubo en Argentino faris plurajn aktivecojn.

En la urbocentro ¸i surstrate disdonis informilojn, en provincaj √urnaloj aperis

informaj artikoloj, la klubanoj vizitis la placon kajla avenuon Esperanto kaj poste okazigis noktankunfratigan renkonti¸on en loka restoracio.

Estis disdonitaj atestiloj al la lernantoj de E-kurso por progresantoj, oni legis mesa¸on de la UEA-komisiitopor Ameriko Atilio Orellana Rojas pri aktivado kaj celoj de lakomisiono.

Post la 49-a Argentina Kongreso de Esperanto en 1988,surbaze de iniciatoj kaj monhelpo de lokaj esperantistoj, lastrato kaj la placo Esperanto estis nomumitaj helpe de la tiamaurbestro.

Pro jaroj la monolito difekti¸is kaj estis ßtelita la bronzatabulo (kiu aperas en la verko Monumente pri Esperanto).

Post plendoj la registaro renovigis la placon kaj la 21-an deoktobro 2001, la nuna urbestro d-ro Carim A. Peche, oficialere-inaΩguris la Placon Esperanto. Estis konstruita novatrotuaro çirkaΩ la placo kun nova lum-sistemo, kaj starigitanova tabulo kun la nomo de la placo (sur la foto).

La membroj de la klubo çeestis la ceremonion kaj kun verdastandardo (sur la foto kun la urbestro Carim Peche) memorigaspri la solena momento. Rubén T. Diaconu Tkachenco

fotoj: la aΩtoro

foto

j: la

aΩt

oro


RecenzoRecenzoZur Geschichte des Deutschen Arbeiter-Esperanto-Bundes

in Leipzig (Westsachsen) Teil I. und II.Ino Kolbe (1914 – ). Redaktita kaj komentita de Detlev Blanke. Landesverband Sachsendes Deutschen Esperanto-Bundes e. V. Leipzig 1996. 64 + 11 + 135 + 26 p., 21 cm.

Dum la 20-aj kaj 30-aj jaroj de la 20-a jarcento Esperanto entute ¸uis

sian plej fortan ekspansion. Tio des plivalidas por la laborista Esperanto-movado kiu tiam tre rapide kreskis,febre agitadis – kaj interne ideologiebatalis.

Çi tiu germanlingva verko nin mergasen tiun fascinan epokon, pli precize enla germanan urbon Leipzig [lajpcik] kajties regionon, unu el la çefaj centroj dela laborista esperantismo – sendube laplej vigla. LaΩ la intenco de la geaΩtorojtiu libro ne estu konsiderata historiastudo aΩ analizo, sed pli ekzaktekontribuo, baze de vasta dokumentaro,al iam verkota plena historio de lalaborista Esperanto-movado enGermanio.

La prezentitaj dokumentoj vereimponas. Ilin pacience kolektis, postmultjara esplora laboro, Ino Kolbe, filinode Reinhold Voigt, unu el la fondintojde la Germana Laborista Esperanto-Ligo. Tiu historia materialo devenas elpluraj ar≈ivoj, jarkolektoj de lokajlaboristaj gazetoj, diversaj laboristajEsperanto-revuoj kaj personaj re-memoroj de iamaj aktivuloj. Ino Kolbeparte enkondukas la verkon kaj havigasbazajn tekstojn, Detlev Blanke siaflankekohere ordigis la tuton, skizas historianfonon, sobre komentas la eventojn kajabunde provizas la tuton per precizajfontindikoj.

La unua parto jam aperis en 1991 kajpritraktas la periodon de la komenco¸is 1924. ¯i unue dokumentas pri laesti¸o, en Leipzig, de la laboristaEsperanto-Societo “Frateco” (1910) kajpri iom surprizplena fondo, ankaΩ enLeipzig, de la Germana LaboristaEsperanto-Ligo (1911). AmbaΩ revolu-ciemaj organiza√oj estis malfideobservataj far la policaj instancoj, prikio atestas pluraj “sekretaj” policajraportoj. Post la unua mondmilito kajla esti¸o de Sovetunio (1917) tiurevoluciemo radikali¸is: anar≈iistoj,socialistoj kaj komunistoj pseΩdofrateklopodis kunlabori en la √usfonditaSennacieca Asocio Tutmonda (1921),en kiu i. a. la Leipzig-anoj Otto Bässler

kaj Walter Kampfrad, ambaΩ komu-nistoj, poste ludos gravan rolon. Ekdetiu epoko du lokaj laboristaj gazetoj, lasocialdemokrata Leipziger Volkszeitung(LVZ) kaj la komunista SächsischeArbeiter-Zeitung (SAZ) tre ofte aperigisartikolojn kaj informojn pri la ekflorantalaborista Esperanto-movado.

Kiam en 1923 çiu porkomunistaagado estis oficiale malpermesita, OttoBässler kaj Walter Kampfrad lerte

sukcesis eldoni, dum dek monatoj, lagazetaspektan revuon Völkerspiegel(spegulo de popoloj), kiun oni sendis alçiuj abonintoj de la tiam malpermesitaSAZ. Völkerspiegel verßajne estasunika√o en la historio de Esperanto:nacilingva revuo por ne-esperantistapubliko, ekskluzive kun artikolojtradukitaj el (enga¸itaj) Esperanto-revuoj kiel ekz. Sennacieca Revuo kajNova Epoko, aΩ havigitaj pere deProletarischer Esperanto-Pressedienst(proleta Esperanta gazetara servo), aliatre sukcesa iniciato de la Leipzig-alaborista grupo. Völkerspiegel evidenteestis ege suspektinda al la oficialajinstancoj, kio legi¸as en deko da

konfidencaj policaj raportoj, kunenhavo tikle instrua.

La dua parto redakti¸is en 1996 kajkoncernas la periodon de 1925 al 1933,do ¸is la brutala malpermeso far lanazia re¸imo. Tiuj jaroj montraskonsiderindan kreskon de la laboristaEsperanto-movado entute, kio apartevidi¸is en la streça, ofte publikaaktiveco de la Leipzig-anoj. AnkaΩ plikaj pli manifesti¸as iu ideologia disi¸ointer la socialdemokrata kaj komunistatendencoj ene de la grupoj. Sub influode la eventoj en Sovetunio, de latumulta politika situacio en Germanio...kaj de la nova utopiflara sennaciismaidearo en SAT, la ideologia antagon-ismo pliakri¸is kaj fine kondukis alaperta krizo, jam forte sentebla dum la9-a SAT-Kongreso en Leipzig (1929). Pritiu kongreso la verko abunde prezentastre detalajn, çiutagajn artikolojn el larivalaj gazetoj LVZ (socialdemokrata)kaj SAZ (komunista). Leginda ekzemplode kompara politika literaturo! En 1930okazas skismo en la Leipzig-a grupo:la socialdemokratoj eli¸as kaj fondaspropran socialistan Esperanto-grupon,konsiderinte la ekzistantan filio deMoskvo. Sub impulso çefe de la Leipzig-anoj Otto Bässler kaj Walter Kampfradaperas samjare la komunisme orientitarevuo Internaciisto kiel alternativo al Sen-naciulo de SAT kaj fondi¸as la soveta-germana “Eldon-Kooperativo de Revo-lucia Esperanto-Literaturo” (EKRELO),vere eldon-fekunda entrepreno. Lasamaj Leipzig-anoj ludis kernan rolonen 1932 çe la fondo de la skisma“Internacio de Proleta Esperantistaro”(IPE), opozicie al SAT.

En diversaj “Aldonoj” plej okulfrapaestas longega listo de çiuj artikoloj,raportoj kaj sciigoj aperintaj en la lokajgazetoj SAZ kaj LVZ is 1932: atesto prila tiutempa eksterordinara vigleco dela laborista Esperanto-movado.

Resume, verko kun riça materialo,sperte prezentita, kiu plurrole komplet-igas aΩ nuancas jam ekzistantajnhistoriajn studojn pri la sama epoko kielekz-e Historio de SAT 1921-1952,Historio pri la skismo en la laboristaEsperanto-movado (H. Platiel), Vivo deLanti (E. Borsboom) kaj La dan¸eralingvo (U. Lins). Alberto Fernández


LokeLoke

TOGOLANDO: La 9-a kongresode Unui¸o Togolanda por Espe-ranto (UTE) okazis de la 27-a isla 31-a de decembro en KolegioNotre Dame du Lac en Togovillekaj kunvenigis partoprenantojnel Benino, Belgio, Ganao, EburaBordo, Italio, Ni¸erio, Çinio kajTogolando. UTE estas kulturaasocio neprofitodona. Tiu çi LAde UEA, kun 250 anoj, estasankaΩ membro de la FederacioTogolanda de Asocioj kaj KlubojUneskaj.

MAKEDONIO: la 2-an defebruaro 2002 en Prilep,Makedonio, kun sukcesofinis la A-kurson de Espe-ranto por komencantojjunulara grupo, kiun gvidisViktor Galeski de la 8-a deseptembro 2001. AntaΩ tri-membra ekzamenkomi-siono sukcese ekzameni¸iskvin gekursanoj. Sur la foto:la ekzamenkomisiono kunekun la gekursanoj (de mal-dekstre): Metodi Galeski,Gordana Jankuloska, LidijaMrgeska, Aleksandar Pav-loski, Aleksandar Velja-noski, Miodrag Stambol-¸iev, Viktor Galeski kajDaniela Mirçeska.

Foto: Viktor Galeski

MOSKVO: Unu el la TTT-ejoj pri la Moskva metropoliteno havasdank’ al la klopodoj de Valentin Melnikov, Esperanto-pa¸on!Veturonte al Moskvo, unue konsultu la adreson: http://metropoliten.newmail. ru/useesper.html. Çu ne imitinda iniciato?

Kurioza√o el RioLa sidejon de Kultura Kooperativo de Esperantistoj en Rio-de-¬anejro vizitis ekslernanto, kiu restis for de la movadopli ol 10 jarojn. Kial li revenis? Çar li resopiris pri nia lingvokaj movado. Sed kiu estis la kialo de tiu resopiro?

Nuntempe li laboras en la civila policejo de Rio-de-¬anejro, çe informadika departemento, kiu havas kiel

çefan celon esplori pri komputilaj piratoj. En la pasintaaΩgusto gravega brazila banko denuncis al la polico keiu eniris la sistemon de la banko kaj forprenis R$ 0,50 deçiu deponanto. Forpreno de R$ 0,50 de çiu kliento tamenrezultigis la sumon de 15 milionoj!

Tiu "pirato" estis nur 14-jara junulo kaj pro tio li faris latransigon – al la konto de sia patro. La polico esploris laaferon kaj malkovris lin. Sed nun venas la kurioza flankode la afero: la instrukcioj de la programo por eniri en lasistemon de la banko estis kodigitaj en – Esperanto!Malbona√o por la “pirato” estis ke la policisto, kiu esplorisla aferon, konis nian lingvon! Tamen okazis nenio al tiujunulo, çar li estas nur 14-jara kaj pro tio laΩ la brazilale¸o nerespondeca. Sed antaΩ la liberigo li multe helpisla policistojn aktualigi kelkajn programojn de lakomputiloj, laΩ li ne tre modernajn.

La okazinta√o memorigis la policiston ke li iam lernisEsperanton kaj li resopiris pri la lingvo kaj la movado, kajdenove kontaktis nin en la Klubo. Aloísio Sartorato

SVEDIO: Sveda Esperanto-Federacio lançis novan inform-folion en la sveda lingvo, kiukomplementos la membro-gazeton La Espero per rapidajkaj mallongaj informoj. NomataEsperanto JUST NU (Esperanto¸uste nun) i estas nur unu folioA4 (kun preso ambaΩflanke). Lacelo estas, ke ¸i aperu ofte kajinformu koncize pri lokaj, naciajkaj internaciaj Esperanto-eventoj. Eblas elßuti ¸in sen-page çe www.esperanto.se/justnu, sed ankaΩ aboni alelektronika aΩ papera versio,havebla kontraΩ afrankokosto.¯is nun aperis tri numeroj, lalasta komence de januaro2002.

GREKIO: Greka Esperantujohavas novajn retpa¸ojn çehttp://www.esperanto.gr, kreitade Efthimios Mavrogeorgiadis.

VATIKANO: En la TTT-pa¸ojde Radio Vatikana aperis el-sendoj ankaΩ en Esperanto:www.vaticanradio.org. RadioVatikana kunlaboras kun IKUEkaj trifoje semajne informas enEsperanto pri la vivo de laeklezio kaj agado de la kris-tanoj en la mondo.

MONGOLIO: La 5-an dejanuaro 2002 la reprezentantojde la Mongola Esperanto-Asocio,Mongola Esperanto-Ligo, Mon-gola Esperanto-Junulara Orga-nizo kaj Mongola Esperanto-Centro kunsidis kaj diskutis prila nuna situacio de MongolaEsperanto-movado. Fine ilidecidis unuigi la Esperanto-organizojn sub la komunanomo "Mongola Esperanto-Asocio" kaj subskribis lakomunan "Kvarflankan kon-trakton".

La kunveno elektis sinjoronCh. Dogsuren kiel prezidanton,sinjorinon O. Oyuntsetseg(eksprezidanto de malnovaMEA) kiel vic-prezidanton kajsinjoron Ch. Enkhee kiel¸eneralan sekretarion de lanova Mongola Esperanto-Asocio. Elektitaj estis ankoraΩses aliaj estraranoj.

KOLOMBIO: La 7-a KolombiaKongreso okazis de la 10-a ¸isla 12-a de novembro 2001 enla pitoreska vila¸o Fusaga-sugaj. Kvardeko da plejpartejunaj partoprenantoj sekvisprelegojn kaj artan programonen la universitata teatro. Endiskutrondoj, kiujn çeestisankaΩ multaj junaj komen-cantoj, oni pridiskutis la çefankongrestemon TaΩgaj strate-gioj por la disvasti¸o de Espe-ranto.

foto: la aΩtoro


FakeFake

JANSEN: Dum kelka tempovakas posteno de profesoro priInterlingvistiko kaj Esperantoen la Universitato de Amster-damo. Ne estas facile trovi iunpor okupi tiun (minimuman kajne vere salajratan) postenon. Laestraro de la Universitato nundecidis nomumi Wim Jansen'universitata instruisto' priinterlingvistiko kaj Esperanto.Jansen, specialisto pri la eΩska,ankoraΩ laboras pri doktori¸adiserta√o, kaj tial ne povas estinomumita profesoro.

PersonePersone

TELEVIDO: Kroata Televidofilmis elsendon pri Esperanto-edzperanto kaj elsendis ¸in la14-an de februaro 2002. Laelsendo estis filmita en la ejojde Kroata Esperanto-Ligo. Laçefa gasto estis la juna d-rinoElla Medvedova kiu dum la UK-dancado sur la çefplaco ren-kontis sian estontan kroatanfiançon Rajko. Oni filmis ankaΩplurajn fotojn de la UK, in–kluzive la dancadon sur laplaco.

MESIÇ: La kroata prezidentoStjepan Mesiç lige al la 67-aInternacia Kongreso de BlindajEsperantistoj akceptis delega-cion de kroataj blindaj espe-rantistoj. Gvidis ¸in AntunKovaç, la nuna prezidanto dela Kroata Asocio de NevidantajEsperantistoj. En la delegacioestis ankaΩ profesoroj BorisTopaloviç kaj Tomislav Kar-loviç.

YOUNG-TAE: ProfesoroYoung-tae, docento en laUniversitato de Dankook, kiuinstruas Esperanton çiujare al500 studentoj kaj prizorgas lainterretan radion "Esperanto-Radio-Interreta", sendis gratul-leteron al la nova prezidantode la EΩropa Parlamento enkiu li diras i. a. ke li aparte ojusse s-ro Cox sukcesus solvi lalingvan problemon en EΩropo,pri kiu li eksciis tra revuoj enEsperanto, per uzo de komunaneΩtrala lingvo kiu respektusla proklamitan egalecon de lanaciaj lingvoj. Tiu solvo povusankaΩ esti modelo por la tutamondo kiu same pli kaj plibezonas novan pli justanlingvan ordon, laΩ la vortoj ded-ro LEE Chong-Yeong , la eks-prezidanto de UEA.

TAKEHARA: De multaj jarojprof. José Takehara daΩrigassian disvastigon de Esperantotra Japanio. Çiujare li havasnovajn universitatajn studen-tojn pri lingvoj, kiuj serçasinterretan korespondadon kungejunuloj tutmonde. (Anoncetovenontnumere).

NOMURA: La premio nomitalaΩ la patro de japana movado,la Premio Ossaka por 2001, estisalju¸ita al s-ro NOMURA Tada-tuna, lo¸anta en la gubernioKumamoto. Unu el liaj meritojestas la kompilo de "Japana-Esperanta Terminaro de Biolo-gio" en 1988, la alia estas la mo-vada kontribuo al lia distrikto,kulmininta en la organizado dela 87a Japana E-Kongreso en laurbo Kumamoto, kiel la sekre-tario de la LKK.

SCHMITT: la 11-an de januaro2002 la regiona gazeto DNA(Dernières Nouvelles d' Alsace)publikigis preskaΩ tutpa¸anartikolon pri Esperanto deprofesoro Bruno Schmitt, TAKE-ano, matematikisto, eksa direk-toro de la Scienca Fakultato deComar: Post unika valuto, jes alkomuna lingvo.

BINDA: Esperantistoj de laurbeto Cittiglio (Ma√ora lago)partoprenas en la komitato kiuprizorgas festojn de la centjaradatreveno de la naski¸o deAlfredo Binda, la fama biciklisto.

ESPERANTA TELEVIDO: LaSekretario de ERA GiorgioPagano prezentis pasintjare, alpartoprenantoj de IJF 2001 enBolsena (Italio), iniciaton pri laebloj elstarigi "E-Tv", t. e.informan programon en tele-vida formo, dissendotan perTTT de interreto. ERA alvokasesperantistojn kiuj intencaskunlabori, do re¸isorojn, aktorojn,redaktorojn k. s. mesa¸i al<[email protected]>.

FERVOJISTOJ: La 54-a Kongresode IFEF okazas inter 2002.06.01-07 en Plovdiv, Bulgario. En laprogramo trovi¸as la kutimajfakaj, sed ankaΩ distraj program-eroj kaj ekskursoj. Pliaj informojkaj ali¸o çe: LKK de 54-a IFEF-Kongreso, Centra Poßto, pk. 455,BG-4000 Plovdiv, Bulgario, Rete:[email protected]

VIKIPEDIO: Por krei veran kajaktualan E-lingvan enciklope-dion per komuna laboro ChuckSmith el Usono, Jerry Muelver,Stefano Kalb kaj aliaj helpantojlançis interretan projekton çehttp://eo.wikipedia.com/. Lakvanto de pretaj artikoloj/pa¸ojkreskas de tago al tago, ¸i jamsuperas 150! La çefa avanta¸ode la projekto estas, ke çiupovas aldoni kapvortojn kajtekstojn rekte en la reto kajsenpage uzi la komunanverkon.

BICIKLISTOJ: Biciklista Espe-rantista Movado Internacia(BEMI) estas faka sekcio deTEJO. Vi trovos en la TTT-ejo<http://purl .org/net/bemi>bazajn informojn pri BEMI kajpri iaj venontaj karavanoj. Ekz.nun aperas informoj pri la "altakaravano", kiu okazos interFrancio kaj Italio, okaze de lavenonta Internacia JunularaFestivalo en Italio. En la TTT-ejo<http://purl.org/net/biciklo> vitrovos ankaΩ la multlingvanBiciklo-vortprovizon, kiu estasnun en 8 lingvoj: la angla, Espe-ranta, finna, franca, germana,itala, rusa kaj ukraina. Lavortareto estas utila ne nur poresperantistoj, do i povas allogibiciklistojn al Esperanto kaj alBEMI.

PASPORTA SERVO estaslibreto kiu listigas adresojn kieesperantistoj povas gastisenpage. Eldonas ¸in TEJO. Laeldono 2002 enhavos pli ol1220 gastigantojn en 82landoj.


trisemajna intensa lernado de Esperanto por komencantoj ¸is akademianoj internaciaj instruistaro kaj studentaro riça vespera kaj semajnfina programo

Post 32 jaroj en San-Francisko, NASK ekmigras!En 2002, la kursaron gastigos mondfama inter-kultura altlernejo, The School for InternationalTraining, en nordorienta Usono. Kune kun laprofesiuloj de la lernejo, niaj instruistoj evoluigasnovan kaj entuziasmigan studprogramon kiu emfazas la uzadonde Esperanto por interkultura komunikado kaj kunlaboro.

lerni interkulture lerni interkulture lerni interkulture lerni interkulture

Datoj: 8-26 julio, 2002. Loko: Brattleboro,Vermonto (facile atingebla de Bostono,Novjorko, aΩ Hartfordo). Instruistoj: d-rino I.Koutny (Hungario/Pollando), d-ro A. Melnikov(Rusio), d-ro R. Resende (Brazilo). Kotizoj: lo¸adoen dulita çambro kun man¸oj US$640; kurs-kotizo US$900. Stipendioj haveblas.Por pliaj informoj: www.esperanto.org/nask/ kajwww.sit.edu, aΩ skribu al la kunordiganto: EllenM. Eddy, 11736 Scott Creek Drive SW, Olympia

WA 98512; tel. (360) 754-4563; fakso (360) 786-9175;retpoßto [email protected]

Nord-Amerika Somera Kursaro (NASK)

Ladislav FIALA (1922-2001) el Podebrady(Çe≈io) mortis la 25-an de novembro 2001en Katowice (Pollando), dum voja¸o.Aktiva por Esperanto dum 43 jaroj, liorganizis 17 internaciajn renkonti¸ojn, i.a. 14-foje Verdan ∑ak-olimpikon, laste larenkonti¸on "90 jaroj de Esperanto enPodebrady".

Giselle (¯i¸i) HARABAGIU (1913-2001), UEA-membro ekde 1929, forpasis la1-an de decembroen San-Francisko.Honora kaj dumvivamembro, ßi kunor-ganizis E-kongre-sojn kunlabore kunsia frato Henriko(1906 -?), kies me-moron ßi eternigisstarigante en 1959fonduson "Pokalo Harabagiu" por honorigi"Novajn Talentojn" en Belartaj Konkursojde UEA. Diplomita Cseh-metoda instruistokaj dumviva membro de ELNA.

H. A. de HOOG (1910-2001), akademi-ano, estro de la sekcio pri gramatiko ekde1972, prez. de Kristana Esperantista LigoInternacia kaj de ties nederlanda sekcio,aΩtoro de Du malsanoj en Esperanto kajaliaj E-libroj.

Jean-Paul HUMBERSET (1912-2001?),dum jardekoj delegito en Neuchatel(Svislando), forpasis lastatempe.

Zdenka IVEK (1919-2001), antaΩedelegito pri matematiko kaj fiziko,edukinta multajn generaciojn de espe-rantistoj en Varazdin (Kroatio), forpasis enjulio 2001.

Herminia KIRKERUP de Fernandez(1915-2001) forpasis en Kordobo,Argentino, la 31-an de decembro. Aktivaesperantistino dum pli ol 50 jaroj, membrode UEA kaj IEI-ILEI, docento en publikajlernejoj, instruisto de argentinaj espe-rantistoj kaj prezidanto de AEL kaj KEA.

Linde KNÖSCHKE (1936-2001) forpasisla 10-an de decembro. Multjara estraranode GDR-EA, aganto por la scienc-teknikaapliko de la lingvo, aΩtoro de sociologiajstudoj.

Suus MABESOONE-VISSER (1912-2002), dumviva membro, forpasis enSchagen (Nederlando) la 23-an de januaro.

Olego KUZNECOV (1965-2001), espe-rantisto ekde 1988, pereis en aΩtomobilaakcidento. Talenta E-instruisto precipe alinfanoj. Li eldonis sep kajerojn de "RusiaEsperanto-Gazeto".

≠risto MANOLOV(1915 -2001), fond-into de E-societo"≠risto Kozlev" enPolski Trambeß, Bul-gario, instruisto,membro de BES kajMEM, mortis la 23-an de novembro.

Ingemar NORDIN (1914-2002), iamadelegito pri pedagogio, forpasis la 15-an dejanuaro en Stokholmo.

Dudley PARKINSON (1919-2001),delegito en Hobart (Tasmanio, AΩstralio)kaj FD pri geofiziko, mortis la 12-an deoktobro.

Ivo PEYRAUT(1934-2002) mortisla 5-an de januaro.Prezidanto de SAT,unu el la fondintojde "Radio Liber-taire" (LiberecanaRadio), aΩtoro de lalibro "Radio Liber-taire - La Voix sansmaître" (LiberecanaRadio - la Voço sen mastro), multjarafunkciulo de Laborista E-Movado.

Josifa RABINO (1926-2001), delegito kajfakdelegito pri dietiko en Hajfa, HonoraMembro kaj Patrono de TEJO, forpasis la15-an de decembro, nelonge post sia 75-jari¸o.

Bep SLÖSSER-BRESLER (1908-2001),dumviva membro de UEA, mortis la 10-ande januaro 2002 en Gorinchem (Neder-lando), kie ßi estis delegito seninterrompedum 70 jaroj, de post sia esperantisti¸o en1927.

Milan ZVARA (1933-2002), elstaraslovaka esperantisto, prezidanto de SKEF,fakdelegito, ¸enerala sekretario de MondaTurismo, skolto, naturamiko kaj mikologo,multjara kaj senlacaorganizanto de E-lernejoj kaj turi-smaj kaj mikologiajrenkonti¸oj en Slo-vakio kaj natur-amikaj ekspediciojal foraj landoj de lamondo, mortis la30-an de januaro enPoprad.

ForpasojForpasojForpasojForpasojForpasoj

ˇ


AΩtoro: Stano Marçek

HELP

O: N

ADL’

, KEN

’, KIL

T’, S

TER’

.

GRATULON!∑indo Seitaro, konata japana esperantisto,100-jari¸os la 14-an de marto 2002. Elkoran gratulon!

tejo en 2002 - e@i · mondon, çar ankaΩ tio estas parto de mia kredo. mi kredas, ke esperanto...

Documents