t.c. - karatekin...

1

T.C.

GAZ NVERSTES

TEKNK ETM FAKLTES

Mays 2004

ANKARA

NDEKLER

Sayfa

1. GR ............................................................................................................... 1

2. PROTEUS 6.2 SP 5 KURULUMU ................................................................. 1

3. ISIS ................................................................................................................... 1

3.1. Ara ubuklar ................................................................................................ 3

3.1.1.Dosya Ara ubuu ................................................................................ 3

3.1.2. Grnm Ara ubuu .......................................................................... 4

3.1.3. Dzen Ara ubuu ............................................................................... 4

3.1.4. Yerleim Ara ubuu ........................................................................... 6

3.1.5. Mod Seim Ara ubuu ....................................................................... 7

3.1.6. Ynelim Ara ubuu ........................................................................... 9

3.2. ISIS Menleri ................................................................................................ 10

3.2.1. File Mens .......................................................................................... 10

3.2.2. View mens ........................................................................................ 14

3.2.3. Edit Mens ......................................................................................... 17

3.2.4. Library Mens .................................................................................... 19

3.2.5. Tools Mens ....................................................................................... 28

3.2.6. Design Mens ..................................................................................... 36

3.2.7. Graph Mens ...................................................................................... 39

3.2.8. Source Mens ..................................................................................... 43

3.2.9. Debug Mens ..................................................................................... 46

3.2.10. Template Mens ............................................................................... 49

3.2.11. System Mens .................................................................................. 54

3.2.12. Help Mens ...................................................................................... 61

3.3. Genel Dzenleme lemleri ........................................................................... 62

3.3.1. alma Ekranna Nesne Yerletirilmesi .............................................. 62

3.3.2. Nesnelerin Seilmesi ............................................................................ 63
indekiler.doc#_Toc73725190#_Toc73725190

2

3.3.3. Nesnelerin Silinmesi ............................................................................ 63

3.3.4. Nesnelerin Srklenmesi ...................................................................... 64

3.3.5. Nesne Etiketi Srklenmesi ................................................................. 64

3.3.6. Nesnelerin Yeniden Boyutlandrlmas ................................................ 65

3.3.7. Nesnelerin Dndrlmesi ve Aynalanmas .......................................... 65

3.3.8. Nesnelerin Dzenlenmesi ..................................................................... 66

3.3.9. Nesne Etiketlerinin Dzenlenmesi ....................................................... 67

3.3.10. Seili Tm Nesnelerin Kopyalanmas ................................................ 68

3.3.11. Seili Tm Nesnelerin Tanmas ...................................................... 68

3.3.12 Seili Tm Nesnelerin Silinmesi ......................................................... 69

3.4. Etkileimli Simlasyon ................................................................................. 69

3.4.1 Temel Beceriler ..................................................................................... 69

3.4.2. lmlerin Alnmas ............................................................................ 72

3.4.3. Animasyon Adm Zaman Kontrol ..................................................... 76

3.4.4. Etkileimli Simlasyona likin pular .............................................. 77

3.5. Grafik Tabanl Simlasyon ........................................................................... 79

3.5.1. Geerli Grafik ....................................................................................... 79

3.5.2. Grafiklerin Yerletirilmesi ................................................................... 79

3.5.3. Grafiklerin Dzenlenmesi .................................................................... 80

3.5.4. Grafik izim Bileeni (Trace) Eklenmesi ............................................ 80

3.5.5. Grafik izim Bileenlerinin Dzenlenmesi ......................................... 83

3.5.6. Grafik izim Bileenlerinin Sra Ve/Veya Renklerinin Deitirilmesi 84

3.6 Eleman Oluturulmas .................................................................................... 85

3.6.1. Eleman Gvdesinin Tanmlanmas ...................................................... 85

3.6.2. Pinlerin Yerletirilmesi ........................................................................ 86

3.6.3. Pinlerin simlendirilmesi ...................................................................... 86

3.6.4. Make Device Komutunun Kullanlmas ............................................... 88

3.6.5. Make Device Komutu .......................................................................... 88

3.7. Hiyerarik Tasarmlar.................................................................................... 94

3.7.1. Terimler ................................................................................................ 95

3.7.2. Alt devreler ........................................................................................... 97

3.7.3. Modl-Elemanlar ................................................................................. 98

3.7.4. Harici Modller .................................................................................... 99

3.7.5. Katmanlar Aras Gei ....................................................................... 100

3.7.6. Tasarmn Genel Olarak simlendirilmesi .......................................... 100

3.7.7. Fiziksel Olmayan Katmanlar .............................................................. 101

4. ARES ............................................................................................................... 101

4.1. Ara ubuklar ............................................................................................ 104

4.1.1. Dosya Ara ubuu ........................................................................... 104

4.1.2. Grnm Ara ubuu ...................................................................... 105

4.1.3. Dzen Ara ubuu ........................................................................... 106

4.1.4. Yerleim Ara ubuu ....................................................................... 107

4.1.5. Mod Seim Ara ubuu ................................................................... 108

4.1.6. Ynelim Ara ubuu ....................................................................... 111

4.2. ARES Menleri ..................................................................................... 112

4.2.1. File Mens ........................................................................................ 112

3

4.2.2. Output Mens ................................................................................... 115

4.2.3. View Mens ..................................................................................... 123

4.2.4. Edit Mens ....................................................................................... 129

4.2.5. Library Mens .................................................................................. 136

4.2.6. Tools Mens ..................................................................................... 143

4.2.7. System Mens .................................................................................. 150

4.2.8. Help Mens ...................................................................................... 160

4.3. Nesne Yerleimi .......................................................................................... 161

4.3.1. Eleman Yerleimi ............................................................................... 161

4.3.2. Packages ............................................................................................. 163

4.3.3. Padler .................................................................................................. 165

4.3.4. 2D Grafik ............................................................................................ 167

4.3.5. Alanlar ................................................................................................ 167

4.4. Nesne Dzenlenmesi ................................................................................... 168

4.4.1. Tek Bir Nesneyi aretlemek .............................................................. 168

4.4.2. Grup Halindeki Nesneleri aretlemek ............................................... 169

4.4.3. Btn Nesnelerin aretlerinin Kaldrlmas ...................................... 169

4.4.4. Nesnenin Silinmesi ............................................................................. 169

4.4.5. Nesnenin Srklenmesi ...................................................................... 170

4.4.6. Nesnenin Dzenlenmesi ..................................................................... 170

4.4.7. Elemanlarn sim Kullanlarak Belirgin Hale Getirilmesi .................. 170

4.5. Yol Yerleimi ve Dzenlenmesi ................................................................. 170

4.5.1. Hat Listesi Ykl Deilken Trace Yerleimi ..................................... 171

4.5.2. Hat Listesi Ykl ken Trace Yerleimi............................................. 172

4.5.3. Eri Yol Paralar ............................................................................... 173

4.5.4. Auto Track Necking ........................................................................... 173

4.5.5. Trace Angle Lock ............................................................................... 174

4.5.6. Yolun aretlenmesi ............................................................................ 174

4.5.7. Yol Geniliinin Deitirilmesi ......................................................... 175

4.5.8. Yolun Katmannn Deitirilmesi ...................................................... 175

4.5.9. Yolun Yenilenmesi ............................................................................. 176

4.5.10. Yolun Kopyalanmas ........................................................................ 176

4.5.11. Yolun Silinmesi ................................................................................ 176

4.5.12. Yolun Dzenlenmesi ........................................................................ 177

4.6. Blok Dzenleme Komutlar ........................................................................ 177

4.6.1. Blok Kopyalanmas ............................................................................ 177

4.6.2. Blok Tanmas ................................................................................... 178

4.6.3. Blok evirme ..................................................................................... 178

4.6.4. Blok Silme .......................................................................................... 179

4.7. Dosyalama Komutlar ................................................................................. 179

4.7.1. Yeni Bir Layouta Balamak .............................................................. 180

4.7.2. Layout Ykleme ................................................................................. 180

4.7.3. Layout Kaydetme ............................................................................... 180

4.7.4. Import/Export ..................................................................................... 181

4.7.5. Otomatik Kaydetme ........................................................................... 181

4.8. Pad ve Trace Stilleri .................................................................................... 182

4.8.1. Pad Stili .............................................................................................. 182

4

4.8.2. Trace Stilleri ....................................................................................... 183

4.8.3. Via Stilleri .......................................................................................... 183

4.8.4. Stil Ynetimi ve Default.STY ............................................................ 183

4.9. Package Ktphanesi .................................................................................. 184

4.9.1. Yeni Bir Package Yapmak ................................................................. 184

4.9.2. Pinler in Doru Katmanlarn Seilmesi .......................................... 185

4.9.3. Pinin Numaralandrlmas .................................................................. 186

4.9.4. Package Dzenlenmesi ....................................................................... 186

4.10. Sembol Ktphanesi ................................................................................. 187

4.11. Ratsnest zellikleri ................................................................................... 187

4.11.1. Ratsnestin Otomatik Olarak Yeniden Hesaplanmas ...................... 188

4.11.2. Force Vectors ................................................................................... 188

4.11.3. Ratsnest Modu .................................................................................. 189

4.12. simlendirme ............................................................................................. 189

4.13. Otomatik Yerletirme ................................................................................ 190

4.13.1. Otomatik Devre Elemanlar Yerleimi ............................................. 190

4.13.2. Otomatik Yerletirme Penceresi ....................................................... 191

4.13.3. Nesne Seimi .................................................................................... 191

4.13.4. Dizayn Kurallar ............................................................................... 192

4.13.5. Deneme Yerleimi ............................................................................ 192

4.13.6. Yer gal Tanmlar .......................................................................... 192

4.14. Manuel Yol izimi .................................................................................... 193

4.14.1. Via Yerletirmek .............................................................................. 194

4.14.2. Yolu aretlemek .............................................................................. 195

4.14.3. aretlenmi Yolu Hareket Ettirmek/Srklemek ............................ 196

4.14.4. aretlenmi Yolu Silmek ................................................................. 196

4.14.5. Yeniden Yol izmek ........................................................................ 196

4.15. Otomatik Yol izimi ................................................................................. 197

4.15.1. zellikler .......................................................................................... 197

4.15.2. Otomatik izim Komutlar ............................................................... 198

4.16. Balant Kural Denetleyicisi (CRC) ......................................................... 200

4.17. Tasarm Kural Denetleyicisi (DRC).......................................................... 201

4.18. Hard Copy lemi ...................................................................................... 201

5. PROTEUS UYGULAMALARI .................................................................. 201

5.1. ISISta G Ykselteci Devre emas izimi ............................................. 202

5.2. G Ykseltecinin Simlasyonu .................................................................. 209

5.3. G Ykselteci emasnn ARESe Aktarlmas ve Bask Devre izimi.... 216

5.4. Bask Devrenin Manuel Olarak izimi ........................................................ 225

5.5. Mikrokontrolc Simlasyonu ...................................................................... 228

6. SONU VE NERLER ............................................................................. 235

KAYNAKLAR ........................................................................................................ 236

5

1. GR

Labcenter Elektronics firmasnn bir rn olan PROTEUS program ISIS ve ARES

olmak zere iki alt programdan oluur. ISISta elektronik devre izimi

gerekletirilirken, bunun yannda devrenin analizi de yaplabilmektedir. ARESte

ise ISISta izilmi olan devreler ARES ortamna aktarlmak suretiyle bask devre

izimi gerekletirilebildii gibi manuel olarak da bask devre izimi

yaplabilmektedir.

2. PROTEUS 6.2 SP 5 KURULUMU

Proteus 6.2 SP 5 CDsini CD srcsne yerletirilir. CDyi yerletirdikten sonra CD

ierisinde bulunan ProSis isimli kurulum dosyas altrlr. Gelen pencereden

Password yazan ksma CD ierisinde bulunan ifre girilir ve ardndan Next butonuna

baslr. Gelen pencerede Next butonuna basmak suretiyle ileme devam edilir. Bunun

ardndan gelen pencere kullancya PROTEUS 6.2 SP 5in kurulaca hedef klasr

deitirme imkan sunmaktadr. Varsaylan hedef klasr C:\Program Files\ Labcenter

Elektronics\ Proteus 6 Professionaldr. Next butonuna basarak bu adm getikten

sonra gelen pencereden yklemek istenilen bileenler seilebilir. Bileenleri setikten

sonra Next butonuna baslr. Bu noktada u ana kadar yaplm olan ilemlerle ilgili

bir deiiklik yapmak iin Back butonuna, programn kurulumuna balamak iin ise

Install butonuna baslr. Bundan sonra program dosyalar bilgisayara kopyalanmaya

balayacaktr. Bu ilem bittikten sonra Finish butonuna baslarak programn

kurulumu tamamlanr. Programa ait ksa yollar Balat mensndeki Programlar

klasrnn altndaki Proteus 6 Professional ierisine eklenmi olacaktr.

3. ISIS

ISIS programn balatmak iin Balat mensnden Programlar Proteus 6

Professional ve ardndan ISIS 6 Professional seilir. Bu ilemi takiben ISIS editr

yklenecek ve alacaktr.

6

ISIS altnda ekil 3.1deki ekran karnza gelir.

ekil 3.1. ISIS alma ekran

Yukardaki ekilde ekrann en st ksm boyunca men ubuu ve bunun altnda

komut ara ubuklar bulunmaktadr. Ayrca komut ara ubuklarnn altnda da mod

seim ara ubuu yer alr.

Mavi izgilerle snrlandrlm en byk alan alma alandr. Ekrann sol st

kesinde bulunan ve daha kk olan alan ise alma alan klavuzu olup tm

izimin basitletirilmi bir ekilde grntlendii blgedir. Bu ksmda mavi

izgilerle snrlandrlm alan geerli tabakann snrlarn, yeil izgiyle

snrlandrlm alan ise alma alanndaki tabakann o an iin grlen ksmn

grntler. alma alan klavuzu penceresi nesne seim penceresinden seilen her

yeni elemann n izlemesini yapmak amacyla da kullanlr. alma alan

klavuzunun hemen altnda bulunan alan ise nesne seim penceresi olarak adlandrlr

7

ve eleman, sembol ve dier ktphane nesnelerini semekte kullanlr. Ayrca

ekrann sa alt kesinde fare imlecinin bulunduu mevcut konumu gsteren

koordinat ekran bulunmaktadr. Bu ekranda okunan deerler inch veya metrik

cinsten ayarlanabilir. Sol alt kede ise ynelim ara ubuu bulunmaktadr.

3.1. Ara ubuklar

3.1.1. Dosya Ara ubuu

ekil 3.2. Dosya ara ubuu

Create a new design, Yeni alma sayfas amay salar.

Load a new design, Mevcut alma sayfasn yklemeyi salar.

Save current design, Geerli almay kaydetmeyi salar.

Import ISIS section file, Mevcut bir ISIS blge dosyasndan alnt yapmay

salar.

Export tagged objects to section file, alma alanndaki iaretlenmi

nesneleri ISIS blge dosyasna aktarmay salar.

Print or plot design, almann kt ile ilgili eitli ayarlarnn yaplmasn

ve kt alnmasn salar.

Mark area to be printed, alma alannn belirli bir ksmn yazdrmak

amacyla yazdrlacak blgenin seiminin yaplmasn salar.

8

3.1.2. Grnm Ara ubuu

ekil 3.3. Grnm ara ubuu

Redraw editing and overview windows, alma alan ve alma klavuzunun

ieriinin yeniden izilmesini salar.

Enable/disable grid dot display, alma alanndaki gridlerin grnp

grnmeyeceini belirler.

Enable/disable manuel origin specification, alma alannda yeni bir orijin

noktas belirleme imkan salar.

Recentre the display, alma alannn grntlenen ksmn, seilen noktay

merkez alarak yeniden grntlenmesini salar.

Increase magnification, alma alannn grntsn merkez referansl

olarak bytmeyi salar.

Decrease magnification, alma alannn grntsn merkez referansl

olarak kltmeyi salar.

View entire sheet, alma alannn tamamnn grntlenmesini salar.

View selected area, alma alannda fare ile seilen blgenin bytlmesini

salar.

3.1.3. Dzen Ara ubuu

ekil 3.4. Dzen ara ubuu

9

Undo last operation, Yaplan ilemin geri alnmasn salar.

Redo the last undone operation, Gelinen bir nceki konumdan ileri gitmeyi

salar.

Cut the specified items to the clipboard, alma alan zerinde seilen ksm

keserek panoya aktarlmasn salar.

Copy the specified items to the clipboard, alma alan zerinde seilen

ksm kopyalayarak panoya aktarlmasn salar.

Paste the specified items from the clipboard, Panoda bulunan ksm alma

alanna kopyalamay salar.

Copy tagged objects, alma alan ierisinde seilen bloun kopyalanmasn

salar.

Move tagged objects, alma alan ierisinde seilen bloun tanmasn

salar.

Delete tagged objects, alma alan ierisinde seilen bloun silinmesini

salar.

Pick or update device/symbol, Ktphanede bulunan mevcut elemanlar

seilen zellikler erevesinde isimle arlmasn, seilen elemann eleman seim

penceresindeki listeye eklenmesini ve ayn isme sahip bir eleman mevcutsa seilen

elemann bununla yer deitirmesini salar.

From tagged graphics/pads into device and place in library, alma ekran

zerinde 2D grafikler ve eleman pinleri vastasyla meydana getirilmi ve fare ile

iaretlenmi ksmn belirlenen ktphaneye bir eleman olarak derlenmesini yani yeni

bir eleman oluturulmasn salar.

Launch the Visiul Packaging Tool, Seilen elemann ktphane bilgilerinin

grntlenmesini salar.

10

Break tagged object(s) into primitives, Seilen eleman pin ve grafikler gibi

bileenlerine ayrlmasn salar.

3.1.4. Yerleim Ara ubuu

ekil 3.5. Yerleim ara ubuu

Enable/Disable real-time snap, Aktifken imle pin sonu veya hatta yakn bir

yere getirildiinde nesne zerine konumlandrlmasn salar.

Enable/Disable wire auto-router, Aktif iken her balantnn izleyecei yolu

tam olarak izimine gerek kalmadan, hattn gidecei son noktay gstermenin,

izimin yaplabilmesi iin yeterli olmasn salar.

Search and tag components with matched property values, zellik atama

aracnn blgesel veya genel iaretleme seenekleri tarafndan gerekletirilen daha

sonra ki ilemler iin nesnenin zel gruplarnn seiminin kolaylatrlmasn salar.

Arama kriterlerine uyan nesneleri bulur ve onlar iaretli hale getirir.

General property management tool, Eleman zelliklerinin ynetimini salar.

Create a new root sheet, Yeni bir yol katman oluturulmasn salar.

Remove current sheet, Oluturulan katmanlar arasndan geerli olan katmann

kaldrlmasn salar.

Goto specific root or hierarchical sheet, Oluturulan katmanlar arasnda gei

yaplmasn salar.

Enter sheet of object pointed at, Ana katmandan dier katmanlara gei

yaplmasn salar.

11

Leave current sheet and return to parent, Dier katmanlardan ana katmana

gei yaplmasn salar.

Generate bill of materials report, erik ve dzenleme hakknda daha geni

bir dzenleme ve kontrol iin tasarm iindeki elemanlarn listesinin yaplmasn

salar.

Generate electrical check report, Elektriksel hata denetim raporunun


Generate netlist and switch to ARES, izilen emann balant listesinin

oluturulmasn ve ARESe aktarlmasn salar.

3.1.5. Mod Seim Ara ubuu

Main Mod

ekil 3.6. Main mod

Component, Eleman seimi ve ktphane bileenlerinin ynetimini salar.

Junction dot, Birleim noktalarnn belirlenmesini salar.

Wire label, Balant hatlarnn isimlendirilmesini salar.

Text script, alma ekran zerine yaz yazlmasn salar.

Bus, Birden fazla telin tek bir hatm gibi gsterilmesini salayan veri yolu

izimlerinde kullanlr.

Sub-circuit, Hiyerarik dizaynlarda port balant noktalarnn belirtilmesini

salar.

12

Instant edit mode, mlecin seim moduna alnmasn salar.

Aygtlar

ekil 3.7. Aygtlar

Inter-sheet terminal, Alt balant terminal elemanlarnn belirtilmesini salar.

Device pin, Eleman pin eitlerini ierir. Eleman oluturulmas srasnda

kullanlacak pinler buradan seilerek yerletirilir.

Simulation graph, Matematiksel analizler iin grafikler oluturulmasn

salar.

Tape recorder, Kayt cihazn ierir.

Generator, eitli sinyal jeneratrlerini ierir.

Voltage probe, lmlerde kullanlmak zere voltaj probunu ierir.

Current probe, lmlerde kullanlmak zere akm probunu ierir.

Virtual Instruments, l aletlerini ierir.

2D Grafik

ekil 3.8. 2D grafik

2D graphics line, alma alan zerinde izgi izilmesini salar.

2D graphics box, alma ekranna dikdrtgensel ekiller izilmesini salar.

13

2D graphics circle, alma ekranna dairesel ekiller izilmesini salar.

2D graphics arc, alma ekranna yay ekilleri izilmesini salar.

2D graphics path, alma ekranna serbest ekiller izilmesini salar.

2D graphics text, alma ekranna yaz yazlmasn salar.

2D graphics symbol, alma ekranna sembol yerletirilmesini salar.

Markers for component origin, Elemanlar iin merkez noktas belirlenmesini

salar.

3.1.6. Ynelim Ara ubuu

ekil 3.9. Ynelim ara ubuu

Set rotation, aretlenmi olan eleman yada elemanlar 90 saa evirir.

Set rotation, aretlenmi olan eleman yada elemanlar 90 sola evirir.

Orientation edit box, Dndrme ilemi iin kullanlacak olan ann

girilmesini salar. Ancak girilebilecek olan alar dik a deerleri ile snrldr.

Horizontal reflection, aretlenmi olan eleman yada elemanlarn yatay olarak

aynalanmasn alar.

Vertical reflection, aretlenmi olan eleman yada elemanlarn dikey olarak

aynalanmasn salar.

14

3.2. ISIS Menleri

3.2.1. File Mens

ekil 3.10. File mens

3.2.1.1. New Design

Yeni alma sayfas amay salar.

3.2.1.2. Load Design

Daha nceden oluturulmu olan alma sayfalarnn ekranda grntlenmesini

salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki L tuu ile ilikilendirilmitir.

15

3.2.1.3. Save Design

Yaplan almay kaydetmeyi salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki S

tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.1.4. Save Design As

Yaplan almay farkl isimle kaydetmeyi salar.

3.2.1.5. Import Bitmap

Mevcut Bitmap uzantl dosyann arlmasn salar.

3.2.1.6. Import Section

Mevcut ISIS blge dosyasnn arlmasn salar.

3.2.1.7. Export Section

alma ekrannda seilen blm ISIS blge dosyas olarak kaydetmeyi salar.

3.2.1.8. Export Graphics

Yaplan almay Bitmap, Metafile, DXF, EPS yada vektr dosyas olarak

kaydetmeyi salar.

3.2.1.9. Print

Yaplan almay yazdrmay salar. Print komutu kullanldnda ekil 3.11deki

diyalog kutusu karmza gelecektir. Diyalog kutusunun sol st kesinde bulunan

printer komutu yazc ayarlarnn dzenlenmesi amacyla kullanlr. Bunun hemen

16

altnda yer alan filename komutu ise yazdrlacak olan dosya ad ve yolunun

belirlenmesini salar.

Diyalog kutusunun sa st kesinde yer alan options ksmnda bulunan colour

seeneinin yanndaki iaret kutusu iaretli iken ktlar renkli olarak alnr. Bunun

hemen altnda yer alan labcenter plotter driver seeneinin yannda bulunan iaret

kutusu iaretli iken ISIS tasarmn plotterda izilmesini salar. Bu zellik kt aygt

olarak plotter belirlendiinde kullanlabilirdir.

Scope ksmnda ise alma alannn seilen ksmnn, geerli grafiin, geerli

katmann yada tm katmanlarn ktsnn alnmasn salayan seenekler

bulunmaktadr.

Scale ksmnda ktya ilikin leklendirme ilemleri gerekletirilir. Bu seenek

sayesinde rnein A2 boyutunda hazrlanm olan bir tasarmn ktsnn A4e

alnabilmesi salanr.

Rotation ksm ise tasarmn kts alnrken yatay yada dikey olarak baslmasn

salar. Varsaylan olarak yatay basm seenei aktiftir.

Compensation ksm grafiin tam olarak leklendirilmesi iin kullanlr. Bu alanda

belirtilen X ve Y deerlerine gre tasarmn kt zerinde ki konumu daha kesin bir

ekilde belirlenir.

Print to files ksm, tasarmn belirlenen konumdaki bir dosyaya yazdrlmas

amacyla kullanlr.

Copies ksmnn yannda bulunan alanda belirlenen sayda kt alnr.

17

ekil 3.11. Print design diyalog kutusu

3.2.1.10. Printer Setup

Ykl bulunan yazc ile ilgili ayarlarn yaplmasn salar.

3.2.1.11. Set Area

alma alannn belirli bir ksmn yazdrmak amacyla yazdrlacak blgenin

seiminin yaplmasn salar.

3.2.1.12. Exit

Programdan kmay salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki Q tuu ile

ilikilendirilmitir.

18

3.2.2. View mens

ekil 3.12. View mens

3.2.2.1. Redraw

alma alan ve alma klavuzunun ieriinin yeniden izilmesini salar. Bu

ilemin ksa yolu klavye zerindeki R tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.2.2. Grid

alma alanndaki gridlerin grnp grnmeyeceinin belirlenmesini salar. Bu

ilemin ksa yolu klavye zerindeki G tuu ile ilikilendirilmitir.

19

3.2.2.3. Origin

alma alannda yeni bir orijin noktas belirleme imkan salar. Bu ilemin ksa yolu

klavye zerindeki O tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.2.4. X Cursor

mlecin X eklinde grntlenmesini salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki

X tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.2.5. Snap

Kilitleme seeneinin varsaylan olarak belirlenmi olan 10, 50, 100 ve 500 kilitleme

deerlerinden birine ayarlanmasn salar. Bu ilemin ksa yollar seeneklere gre

srasyla klavye zerindeki CTRL+F1, F2, F3 tular ile ilikilendirilmitir.

3.2.2.6. Pan

alma alannn grntlenen ksmn, seilen noktay merkez alarak yeniden

grntlenmesini salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki F5 tuu ile

ilikilendirilmitir.

3.2.2.7. Zoom In

alma alann, orijin noktasn baz alarak yaknlatrr. Bu ilemin ksa yolu klavye

zerindeki F6 tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.2.8. Zoom Out

alma alann, orijin noktasn baz alarak uzaklatrr. Bu ilemin ksa yolu klavye

zerindeki F7 tuu ile ilikilendirilmitir.

20

3.2.2.9. Zoom All

Yaplm olan tm yaknlatrma ve uzaklatrma ilemlerini iptal eder. Bu ilemin

ksa yolu klavye zerindeki F8 tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.2.10. Zoom to Area

alma alannda fare ile seilen blgenin bytlmesini salar.

3.2.2.11. Toolbars

Ara ubuklarnn ekranda grntlenip grntlenmemesinin ayarlanmasn salar.

Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.13teki diyalog kutusu karmza gelecektir.

ISISta o an iin grntlenen mevcut ara ubuklarnn yannda yer alan iaret

kutular iaretli olarak grntlenir. Bu iaretlerden istenileni kaldrarak ilikili olan

ara ubuunun grntlenmemesi salanabilir.

ekil 3.13. Toolbars diyalog kutusu

21

3.2.3. Edit Mens

ekil 3.14. Edit mens

3.2.3.1. Undo

Yaplan ilemin geri alnmasn salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki

CTRL+Z tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.3.2. Redo

Gelinen bir nceki konumdan ileri gitmeyi salar. Bu ilemin ksa yolu klavye

zerindeki CTRL+Y tuu ile ilikilendirilmitir.

22

3.2.3.3. Find and Edit Component

alma alanndaki malzemeleri bulur ve ekrana gelen Edit Component diyalog

kutusu vastasyla ilgili elemann zelliklerini deitirir. Bu ilemin ksa yolu klavye

zerindeki E tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.3.4. Cut to Clipboard

alma alan zerinde seilen ksm keserek panoya aktarlmasn salar.

3.2.3.5. Copy to Clipboard

alma alan zerinde seilen ksm kopyalayarak panoya aktarlmasn salar.

3.2.3.6. Paste from Clipboard

Panoda bulunan ksmn alma alanna kopyalanmasn salar.

3.2.3.7. Send to Back

Malzemelerin st ste gelmesi durumunda seilen malzemenin geride

grntlenmesini salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki CTRL+B tuu ile

ilikilendirilmitir.

3.2.3.8. Bring to Front

Malzemelerin st ste gelmesi durumunda seilen malzemenin nde

grntlenmesini salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki CTRL+F tuu ile

ilikilendirilmitir.

23

3.2.3.9. Tidy

Eleman seim penceresinde bulunan fakat alma alanna yerletirilmemi

malzemeler ile alma alan darsna yerletirilmi olan malzemelerin

temizlenmesini salar.

3.2.4. Library Mens

ekil 3.15. Library mens

3.2.4.1. Pick Device/Symbol

Ktphanede bulunan ve arama kriterlerine uyan elemanlardan seilenlerinin eleman

seim penceresindeki listeye eklenmesini, eer bu listede mevcut ise ktphanede

kaytl olan hali ile deitirilmesini salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki

24

P tuu ile ilikilendirilmitir. Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.16daki diyalog

kutusu karmza gelecektir.

ekil 3.16. Pick device/symbol diyalog kutusu

Diyalog kutusunun sol st ksmnda yer alan Name or text to search for alanna

armak istenilen ktphane bileeninin ismi girilir. Aranlan elemann tam

isminden emin olunmad taktirde girilen ismin ardndan * iareti kullanmak

vastasyla uygun olan elemanlarn listelenmesi salanabilir.

Bunun hemen altnda yer alan Matches ksmnda arama kriterlerine uyan elemanlar

listelenir. Bu listede herhangi bir eleman zerinde fare ile sol tklandnda eleman

Part Preview ksmnda grntlenir. Bu eleman zerinde tekrar fare ile sol

tklanmas durumunda ise bu eleman nesne seiciye eklenecektir. Type ksmndan

hangi eit nesne iin arama yaptrlaca belirlenir.

25

Match Names ksm arama ilemini yaplandrmakta kullanlr. Bu alandan Exactly

seilirse elemann tam ismine gre, Begining with text seilirse girilen isim ile

balayan elemanlar iin, Containing text seilirse ismi ierisinde girilen harfler

bulunan, Ending with text seilirse de ismi girilen harfler ile biten elemanlar iin

arama yaptrlr. Only Compare Digits ise kontroln sadece para ismindeki saylar

iin yaplmasn salar.

3.2.4.2. Make Device

Yeni eleman oluturulmasn salar. Bu ilem, ekrana gelen ve bnyesinde birden

fazla sayfa barndran bir yeni eleman oluturma sihirbaz tarafndan

gerekletirilmektedir. Bu sihirbazn ieriinden daha sonra yeni eleman oluturma

ksmnda bahsedilecektir.

3.2.4.3. Make Symbol

Yeni sembol oluturulmasn salar. Bu komut ile, grafik aralar vastasyla izilmi

ve seili hale getirilmi olan bir nesne daha sonra da kullanlmak zere sembol olarak

kaydedilebilir. Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.17deki diyalog kutusu karmza

gelecektir.

Symbol name alanna oluturulacak olan yeni sembole verilecek olan isim girilir.

Type ksmndan oluturulacak olan semboln eidi belirlenirken, Library ksmndan

ise semboln kaydedilecei ktphanenin seimi yaplmaktadr.

26

ekil 3.17. Make symbol diyalog kutusu

3.2.4.4. Packaging Tool

Seilen elemann klf yaps ile ilgili ilemlerin yaplmasn salar. ekil 3.18deki

diyalog kutusu ile yeni oluturulan ve herhangi bir klfa sahip olmayan bir elemana

klf atama ilemi gerekletirilebildii gibi bir veya birden fazla klfa sahip olan

mevcut bir elemann klf zellikleri ile ilgili eitli deiiklikler de

yaplabilmektedir.

Diyalog kutusu zerinde bulunan Packagings ksm elemana atanan klf yada

klflarn bir listesini grntler. Bunun hemen sanda yer alan Add komutu ile seili

elemana yeni bir klf atama ilemi gerekletirilmekte, Rename komutu ile elemann

sahip olduu klflardan herhangi birisi yeni bir klf ile deitirilebilmektedir.

Default Package iaret kutusu iaretli durumda iken mevcut klflardan o an iin

seili bulunan, ISISta hazrlanan tasarm ARESe aktarlrken varsaylan klf

olarak belirleyecektir. Delete komutu elemana atanm bulunan mevcut klflarn

silinmesini salamakta, Order komutu ise eer eleman birden fazla klfa sahip ise bu

klflarn sralanmasn salar. Add Pin komutu belirlenen klf yapsna uygun olarak

pin eklememizi salarken, Remove Pin komutu ise mevcut herhangi bir pinin

silinmesi ilemini gerekletirir.

27

No.Of Gates alan ise bnyesinde birden fazla ayn zellie sahip para ihtiva eden

(opamlar gibi) elemanlar iin para saysn belirtir. Hemen bunun yannda bulunan

Gates (elements) can be swapped on the PCB layout? aret kutusu ARESte bask

devre hazrlanrken bu paralar iin Gateswap zelliinin kullanlp

kullanlmayacan belirler. Bunun hemen altndaki alanda ise elemanmzn pinleri

ve bu pinlere ait pin numaras, pin eidi, pinin gizli olarak grntlenme durumu ve

yine Gateswap zelliinde kullanlmak zere pinlerin ait olduu paralar gibi eitli

zellikleri grntlenmektedir.

Kullanlmayan (balanmam olan) pinler, NC Pins alanna aralarna virgl

konularak girilir. Bu zellik, girilen pin yada pinlerin, klfn ekli grntlenirken

belirgin bir ekilde gsterilmesini salar. Bu hataya izin vermemek asndan

kullanl bir zelliktir.

Swapable Pins alan, ARESte bask devre hazrlanrken kullanlmak zere Pinswap

zelliinin kullanlabilecei pinlerin belirlenmesini salar. Bu pinler, pinlerin

listelendii alandan seilerek Swapable Pins alannn hemen sanda yer alan Add

komutu kullanlarak Swapable Pins alanna girilebilir, Remove komutu kullanlarak

silinebilir ve Replace komutu kullanlarak ise deitirilebilirler.

Use ARES Libraries iaret kutusu varsaylan olarak seili durumdadr. Klflar iin

ARES ktphanesinin kullanlmasn salar. Bu ksm yalnz ARES haricindeki

baka bir bask devre izim programnda kullanlmak zere tasarmlar

gerekletirilirken seilmemi konuma alnabilir.

Diyalog kutusunun sa alt ksmnda yer alan Assign Package(s) komutu, yukarda

belirtilen deiiklikler onaylanarak, Cancel komutu ise deiiklikler onaylanmadan

diyalog kutusundan k salar.

28

ekil 3.18. Package device diyalog kutusu

3.2.4.5. Store Local Object

Oluturulmu bulunan bir nesnenin saklanaca ktphaneyi belirler. Bunun Make

Device yada Make Symbolden fark yeni oluturulan bir elemann deil de mevcut

bir elemann kaydedilmesini salamasdr. Bu ekilde mevcut bir nesne farkl bir

ktphaneye farkl bir isimle kaydedilebilmektedir.

3.2.4.6. Decompose

Seilen eleman bileenlerine ayrmay salar. Her eleman grafik nesneler, pinler vb.

bileenlerden oluur. Decompose komutu, bileen zelliklerinin dzenlenmesi ve

ardndan yeni bir eleman oluturulmas amacyla seili hale getirilmi olan elemann

bu bileenlerine ayrlmasn salar.

29

3.2.4.7. Compile to Library

Seilen eleman istenilen ktphaneye derlemeye yarar. ekil 3.19daki diyalog

kutusunun ortasnda yer alan geni alanda mevcut ktphaneler listelenir ve

elemann derlenecei ktphane bu alandan seilir.

Process All Sheets In The Design ksm iaretli iken seilen elemann ksmlarn

ieren tm katmanlar belirtilen ktphaneye kopyalanacaktr.

Hide Component Properties ksm seili iken derleme ilemi esnasnda eleman

zellikleri gizlenecektir.

Hide Pin Numbers ksm iaretli iken derleme ilemi esnasnda elemann pin

numaralar gizlenecektir.

ekil 3.19. Compile to library diyalog kutusu

30

3.2.4.8. Autoplace Library

Seilen ktphaneye ait bileenlerin alma ekran zerinde otomatik olarak

yerletirilmesini salar. Diyalog kutusunun ortasnda yer alan listeden istenilen

ktphane belirlenir. Show Properties seeneinin yanndaki iaret kutusu iaretli

iken yerletirilecek olan elemanlara ilikin btn zellikler de grntlenir.

ekil 3.20. Autoplace diyalog kutusu

3.2.4.9. Verify Packaging

Seilen elemanlarla ilgili klf bilgilerini dorular. Eer eleman klf ile ilgili bir hata

yoksa bunu belirten bir mesaj ekrana gelecektir.

3.2.4.10. Library Manager

Eleman ktphaneleri ve ierikleriyle ilgili ilemler gerekletirilir. ekil 3.21deki

diyalog kutusunun sol st ksmnda yer alan Source ksmndan kaynak ktphanenin

seimi yaplr. Bunun hemen altnda bulunan alanda ise seilen ktphaneye ait

bileenler grntlenir.

31

ekil 3.21. Library manager diyalog kutusu

Diyalog kutusunun sa st ksmnda yer alan Destin ksmndan hedef ktphane

seimi yaplr. Bunun hemen altnda bulunan alanda ise seilen ktphaneye ait

bileenler grntlenir.

Order komutu kullanlarak ktphanelerin listede grntlenme sras deitirilmesi

salanr.

Select All ve Unselect All komutlar ile ktphane bileenlerinin srasyla, tmnn

seilmesi veya tmnn seilmemi hale getirilmesi ilemleri gerekletirilir.

Copy Items, Move Items komutlar ile srasyla, seilen elemanlarn ktphaneler

arasnda kopyalama ve tama ilemleri gerekletirilir. Seilen elemanlar Delete

Items komutu ile ilgili ktphaneden silinirken, Rename Item komutu ile yeniden

adlandrlabilirler. Information komutu seilen elemana ait bilgilerin


32

Diyalog kutusunun sol alt ksmnda yer alan Dump Library komutu seilen

ktphane hakknda bir bilgi dkm verir. Create Libray komutu yeni bir

ktphane oluturulmasn salarken, Delete Library komutu ise mevcut bir

ktphanenin silinmesini salar. ADI Library komutu ise seilen eleman iin ADI

uzantl bilgi dosyasnn arlmasn salar. Backup Libraries komutu ktphaneleri

yedeklerken, Pack Library komutu seilen ktphanenin daha az yer kaplamas

amacyla sktrlmasn salar. File Attribute komutu seilen ktphanenin

okunabilir yada hem okunabilir hem de yazlabilir olma seenekleri arasnda geii

salar.

3.2.5. Tools Mens

ekil 3.22. Tools mens

33

3.2.5.1. Real Time Annotation

Aktif iken eleman isimlendirilmesi otomatik olarak gerekletirilir. Bu ilemin ksa

yolu klavye zerindeki CTRL+N tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.5.2. Real Time Snap

Aktifken imle pin sonu veya hatta yakn bir yere getirildiinde obje zerine

konumlandrlmasn ssalar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki CTRL+S tuu

ile ilikilendirilmitir.

3.2.5.3. Wire Auto Router

Aktif iken her balantnn izleyecei yolu tam olarak izmenize gerek kalmadan,

hattn gidecei son noktay gstermenin, izimin yaplabilmesi iin yeterli olmasn

salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki W tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.5.4. Search and Tag

zellik atama aracnn blgesel veya genel iaretleme seenekleri tarafndan

gerekletirilen daha sonraki ilemler iin nesnenin zel gruplarnn seiminin

kolaylatrlmasn salar. Arama kriterlerine uyan nesneleri bulur ve onlar iaretli

hale getirir. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki T tuu ile ilikilendirilmitir.

Bu komutun kullanlmasyla karmza ekil 3.23teki diyalog kutusu gelecektir.

Property alannda eleman arama ileminin hangi zelliine gre yaplaca

belirtilirken, String alannda aranlacak olan elemann seilen zelliine ait karakter

dizisinin girii yaplmaktadr.

Mode ksmndan Equals seilirse String alannda belirtilen karakter dizisine tam

olarak uyan, Begins seilirse bu karakterler ile balayan, Contains seilirse ierisinde

bu karakterleri barndran elemanlar bulunacak ve iaretlenecektir. Not neki ile

34

belirtilmi dier seenekler ise yukarda anlatlan ilemlerin tam tersini

gerekletirecektir.

Search across whole design seenei iaretli iken arama ilemi tm tasarmda, bunun

tersi durumda ise sadece geerli katmanda gerekletirilecektir.

ekil 3.23. Search and tag diyalog kutusu

3.2.5.5. OR Search and Tag

aretli olan nesneler ile arama sonularn VEYA ilemine tabi tutarak neticenin

grntlenmesini salar. Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.24teki diyalog kutusu

karmza gelecektir. ekil 3.24te gsterilen diyalog kutusunun ierii ekil

3.23teki ile ayndr.

ekil 3.24. Or search and tag diyalog kutusu

35

3.2.5.6. AND Search and Tag

aretli olan nesneler ile arama sonularn VE ilemine tabi tutarak neticenin

grntlenmesini salar. Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.25teki diyalog kutusu

karmza gelecektir ekil 3.25te gsterilen diyalog kutusunun ierii ekil 3.23teki

ile ayndr.

ekil 3.25. And search and tag diyalog kutusu

3.2.5.7. Property Assignment Tool

ekil 3.26daki diyalog formunda seilen uygulama alanna bal olarak belirlenen

elemanlara eitli zellikler atanmasn ve mevcut atanm olan zelliklerin

dzenlenmesi amacyla kullanlr. String alan her eleman iin uygulanacak olan

seili ilemin zellik atamasn veya zellik anahtar kelimesinin belirtildii yerdir.

Increment alan, bu zellik her kullanldnda arttrlacak olan deerin, Count alan

ise bu zellik her kullanldnda artrlmak zere balang deerinin belirlenmesini

salar.

Action alan uygulanacak olan ilemin belirlendii ksmdr. Assign seenei String

alannda belirlenen zelliin seilen nesnelere atanmasn, Remove seenei

kaldrlmasn, Rename seenei ise yeniden adlandrlmasn salar. Show seenei

belirlenen zelliin grnr olmasn salarken, Hide seenei bunu gizler. Resize

seenei zelliin yeniden boyutlandrlmasn salar fakat bu zellik yalnz metinsel

36

zellikler iin kullanlabilirdir. Yukarda belirtilen zelliklerin tm sadece kullanc

zellikleri iin uygulanabilir.

Apply To alan seilen ilemin tasarma hangi yolla uygulanacan belirleyen

seenekleri ierir. On Click seenei belirlenen ilemin nesne zerinde fare ile sol

tklandnda uygulanmasn salar. Local Tagged seenei ilemin sadece geerli

katman zerinde seilmi olan nesnelere, Global Tagged seenei tasarmn

tamamndaki seilmi nesnelere, All Objects seenei de tasarmdaki tm nesnelere

uygulanmasn salar.

ekil 3.26. Property assignment diyalog kutusu

3.2.5.8. Global Annotator

Eleman referans deerlerinin otomatik olarak verilmesinde kullanlan seeneklere

ilikin ayarlar ierir. Komutun kullanlmasyla ekil 3.27deki diyalog kutusu

karmza gelecektir.

37

Scope ksmnda bulunan Whole Design seenei ilemin tm tasarm iin, Current

Sheet seenei ise sadece geerli katmanda uygulanmasn salar.

Mode ksmnda yer alan Total seenei isimlendirme ileminin tasarmdaki tm

elemanlar iin, Incremental seenei ise henz isimlendirilmemi elemanlar iin

uygulanmasn salar.

Initial Count seenei isimlendirme iin balang deeri belirlenmesini salar.

ekil 3.27. Global annotator diyalog kutusu

3.2.5.9. ASCII Data Import

Bu zellik her zaman ayn klf yapsna sahip olan eleman tiplerinin klf

zelliklerinin otomatik olarak belirlenmesi amacyla daha nceden hazrlanm olan

bir dosyann arlmasn salar.

3.2.5.10. Bill of Materials

erik ve dzenleme hakknda daha geni bir dzenleme ve kontrol iin dizayn

iindeki elemanlarn listesinin yaplmasn ve istenilen formatta grntlenmesini

salar.

38

3.2.5.11. Electrical Rule Check

Elektriksel hata denetim raporunun grntlenmesini salar.

3.2.5.12. Netlist Compiler

Bu komutun kullanlmasyla derlenecek olan balant hat listesinin kt biimi,

modu, kapsam, derinlii ve retilecek olan Netlist formatnn belirlenmesini

salayan ekil 3.28deki Netlist Compiler diyalog kutusu karmza gelecektir.

Yaplan ilemler dorultusunda bunu takiben Netlist bilgilerinin grntlendii bir

metin editrn ekranda grntlenecektir.

Output ksm oluturulan hat bilgilerinin nasl grntleneceinin belirlendii

ksmdr. Bu ksmda yer alan Wiewer seenei sonucu harici bir metin editrnde

grntlerken, File(s) seenei bunun bir dosyaya kaydedilmesini salar.

Mode ksm oluturulacak olan hat bilgilerinin eidinin belirlenmesini salar. Bu

ksmdaki Logical seenei hat listesinin bask devrenin hazrlanmas amacyla,

Physical seenei ise simlasyonda kullanlmak amacyla oluturulmasn salar.

Scope ksmnda yer alan Current Sheet seenei hat listesinin geerli katman iin

oluturulmasn salar. Bu seenek daha ok bir alt katmandan hat bilgisi

oluturulurken kullanlr. Whole Design seenei varsaylan seenektir ve tm

tasarm iin hat listesi oluturulmasn salar.

Format ksmndan ise oluturulacak hat listesinin biimi belirlenir. Bu seenek

varsaylan olarak SDFdir ve Labcenter programlar bu format kullanr. Farkl

programlarda bask devre izimi gerekletirilmek isteniyorsa dier seeneklerden

uygun olan seilmelidir.

39

ekil 3.28. Netlist compiler diyalog kutusu

3.2.5.13. Model Compiler

Simlasyon iin gerekli plan model dosyalarnn derlenmesini salar.

3.2.5.14. Netlist to ARES

Hazrlanan ematik tasarmn bask devresinin hazrlanmas amacyla balant hat

listelerinin ARESe aktarlmasn ve ARESin altrlmasn salar.

3.2.5.15. Backannotate from ARES

ARESe aktarlm olan tasarmlarda eleman referans deerlerinde deiiklik

yaplmas durumunda bu deiikliklerin ISIStaki tasarmda da gncellenmesini

salar.

40

3.2.6. Design Mens

ekil 3.29. Design mens

3.2.6.1. Edit Design Properties

Tasarm zelliklerinin dzenlenmesini salar. Bu komutun kullanlmasyla ekil

3.30daki diyalog kutusu karmza gelecektir.

Title alanna tasarmn ad, Doc. No alanna belge numaras, Revision alanna

tasarmdaki deiiklik says bilgileri girilirken, Author alannda da tasarmc ismi

belirtilebilir. Tasarmn oluturulduu ve deitirildii tarihlerde bu esnada

grntlenecektir.

41

Netlisting Options ksmndaki Global Power Nets seenei g pinlerinin yerel

olarak m yoksa tm tasarm iin mi atanacan belirler. Cache Model Files seenei

iaretli iken model dosyalar da tasarmla birlikte kaydedilir.

ekil 3.30. Edit design properties diyalog kutusu

3.2.6.2. Edit Sheet Properties

Tasarmda bulunan mevcut katmanlarn zelliklerinin dzenlenmesini salar. Bu

komutun kullanlmasyla ekil 3.31daki diyalog kutusu karmza gelecektir.

Sheet Title alanna katman bal, Sheet Name ksmna katmann ismi girilir.

Annotator Init alan, katman zerindeki elemanlar isimlendirilirken kullanlacak olan

balang deerinin belirtildii ksmdr.

Non-Physical Sheet seenei simlasyon iin model oluturulurken iaretlenmelidir.

Bu ekilde katman zerindeki elemanlar hat listesine dahil edilmi olacaktr. Bask

devre izimi iin tasarlanan devrelerde bu seenek iaretlenmez. External .Mod file

seenei iaretlenerek katmann harici bir mod dosyasna aktarlmasn salar. Bu

zellik sayesinde alt devreler birden fazla tasarmda da kullanlabilirler.

42

ekil 3.31. Edit sheet properties diyalog kutusu

3.2.6.3. Edit Design Notes

Tasarma ilikin eitli notlarn alnmasn salar.

3.2.6.4. New Sheet

Tasarma yeni bir alma katman eklemeyi salar.

3.2.6.5. Remove Sheet

O an iin geerli olan katmann silinmesini salar. Bu komut kullanlarak son kalan

katman haricindeki dier katmanlarn tm silinebilir.

3.2.6.6. Goto Sheet

Tasarm iin oluturulan katmanlar arasnda gei yaplmasn salar.

3.2.6.7. Zoom to Child

Hiyerarik tasarmlarda alt devrelere ulamamz salar. Bu ilemin ksa yolu klavye

zerindeki CTRL+C tuu ile ilikilendirilmitir.

43

3.2.6.8. Exit to Parent

Hiyerarik tasarmlarda alt devrelerden bir st seviyedeki katmana ulalmasn

salar.

3.2.6.9. Root Sheet

Tasarm ierisinde bulunan katmanlar grntler. O an iin zerinde allan

katman yannda iaretli olarak grntlenir.

3.2.7. Graph Mens

ekil 3.32. Graph mens

44

3.2.7.1. Edit Graph

aretli olan grafie ait eitli zelliklerin dzenlenmesini salar. Bu ilemin ksa

yolu klavye zerindeki CTRL+E tuu ile ilikilendirilmitir. Bu komutun

kullanlmasyla ekil 3.33daki diyalog kutusu karmza gelecektir.

Graph title alanna grafik iin belirlenen balk girilir. Start Time simlasyon

sonularnn hangi andan itibaren grntleneceinin, Stop Time ise hangi ana kadar

srdrleceinin belirlendii alanlardr. Left Axis Label ve Right Axis Label alanlar

ile, srasyla sol ve sa eksenlere etiket atama ilemi gerekletirilir.

Initial DC solution seenei iaretli ise 0 annda kondansatr, bobin vb. elemanlar

kararl durumda olarak belirlenir. Always Simulate seenei iaretli iken

simlasyonun bal olduu ksmlarn deimesi dikkate alnmadan simlasyon

gerekletirilir. Log Netlist(s) iaretli olduu durumlarda simlasyon hat listesi

simlasyon notlarnda grntlenir. Spice Options komutu ile ekrana gelen diyalog

kutusundan genel simlasyon seenekleri ayarlanabilir. User defined properties

ksm kullancya simlasyon kontrol zelliklerini tanmlama imkan verir.

ekil 3.33. Edit graph diyalog kutusu

45

3.2.7.2. Add Trace

aretli olan grafik ile alma ekran zerinde bulunan voltaj ve akm problarnn

ilikilendirilmesini salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki CTRL+A tuu

ile ilikilendirilmitir. Name alanna eklenecek olan Trace ismi belirtilir. Probe P1,

Probe P2, Probe P3, Probe P4 ksmlarndan seilen trace ile ilikilendirilmek zere

tasarm zerinde bulunan ve bu alanlarda listelenen prob yada retelerin seimi

gerekletirilir. Expression alanna ise seilen problarla bantl olan ifade yazlr.

Trace Type ksmndan eklenecek olan trace tipi seilir. Axis ksmndan ise Tracein

hangi eksene atanaca belirlenir.

ekil 3.34. Add trace tiyalog kutusu

3.2.7.3. Simulate Graph

Tasarmn simlasyonunun grafik zerinde grntlenmesini salar. Bu ilemin ksa

yolu klavye zerindeki Boluk tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.7.4. View Log

Simlasyona ait gnln grntlenmesini salar. Bu ilemin ksa yolu klavye

zerindeki CTRL+V tuu ile ilikilendirilmitir.

46

3.2.7.5. Export Data

Yaplan simlasyona ait verilerin Binary dosyas olarak kaydedilmesini salar.

3.2.7.6. Restore

Tasarmn simle edilmesi srasnda almann duraklatlmasn salar. Duraklatlan

almada tekrar kullanlmas halinde simlasyon sonlandrlr. Bu ilemin ksa yolu

klavye zerindeki Esc tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.7.7. Conformance Analysis (All Graphs)

Tasarm ekranndaki tm grafiklerin uygunluk analizini yapmamz salar.

47

3.2.8. Source Mens

ekil 3.35. Source mens

3.2.8.1. Add/Remove Source Files

Mikrokontrolc simlasyonlarnda kullanlmak zere kaynak dosyalarn eklenmesi,

kaldrlmas ve bu dosyalarn derlenmesi iin gerekli ilemlerin yaplmasn salar.

Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.36daki diyalog kutusu karmza gelecektir.

Source Code Filename, simle edilecek olan mikrokontrolc kaynak kodlarnn

yolunun belirtildii alandr. Code Generation Tool ksmndan da kullanlacak olan

derleyici belirlenir.

48

ekil 3.36. Add/remove source files diyalog kutusu

3.2.8.2. Define Code Generation Tools

ekil 3.37. Define code generation tools diyalog kutusu

49

Mikrokontrolc simlasyonlarnda kullanlan derleyicilere ait eitli zelliklerin

dzenlenmesini salar. Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.37daki diyalog kutusu

karmza gelecektir.

Tool ksmndan dzenlenecek olan derleyici belirlenerek, derleyiciye bal olarak

deien seenekler uygun ekilde dzenlenir.

3.2.8.3. Setup External Text Editor

Mikrokontrolc simlasyonlarnda kaynak kodlarn yazlabilecei harici metin

editrnn belirlenmesini salar. Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.38daki

diyalog kutusu karmza gelecektir.

Bu diyalog kutusu ile kullanlmak istenilen metin editrnn yolu ve zellikleri

belirlenir.

ekil 3.38. Setup external text editor diyalog kutusu

3.2.8.4. Build All

Source mens altnda yaplan ayarlara gre kaynak kodlarn derlenmesini salar.

50

3.2.9. Debug Mens

ekil 3.39. Debug mens

3.2.9.1. Start/Restart Debugging

Hata ayklama ileminin balatlmas veya yeniden balatlmas iin kullanlr. Bu

ilemin ksa yolu klavye zerindeki CTRL+F12 tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.9.2. Pause Animation

Animasyonun duraklatlmasn salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki

Pause tuu ile ilikilendirilmitir.

51

3.2.9.3. Stop Animation

Animasyonun durdurulmasn salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki

Shift+Break tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.9.4. Step Over

Hata ayklama ilemi srasnda fonksiyon modunda ilerlemeyi salar. Bu ilemin ksa

yolu klavye zerindeki F10 tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.9.5. Step Into

Hata ayklama ilemi srasnda adm adm modunda ilerlemeyi salar. Bu

ilemin ksa yolu klavye zerindeki F11 tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.9.6. Step Out

Hata ayklama modundan karak animasyonun devamn salar. Bu ilemin

ksa yolu klavye zerindeki CTRL+F11 tuu ile ilikilendirilmitir.

3.2.9.7. Step To

Source code penceresi akken simlasyonun geerli program satrna ulaana kadar

almasn salar.

3.2.9.8. Execute

Simlasyonun balatlmasn salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki F12


52

3.2.9.9. Toggle Breakpoint

Source code penceresi akken istenilen program satrnda kesme noktasnn

belirlenmesini salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki F9 tuu ile

ilikilendirilmitir.

3.2.9.10. Clear All Breakpoints

Toggle Breakpoints komutu ile belirlenmi olan tm kesme noktalarnn

temizlenmesini salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki CTRL+F9 tuu ile

ilikilendirilmitir.

3.2.9.11. Reset Popup Windows

Mikrokontrolc simlasyonunda programn ileyiini daha rahat bir biimde

gzlemlemek ve gerekli mdahaleleri yapabilmek amacyla alm olan pencerelerle

ilgili yaplandrmay ilk haline getirir.

3.2.9.12. Reset Persistent Model Data

Mikrokontrolc ve eprom gibi bnyesinde hafza birimleri barndran elemanlarn

kalc model bilgilerini ilk haline getirir.

3.2.9.13. Use Remote Debug Monitor

Hata ayklama ileminde kullanlmak zere harici bir grntleme aygt

kullanlmasna imkan salar.

3.2.9.14. Tile Horizontally

Alan pencereleri yatay der.

53

3.2.9.15. Tile Vertically

Alan pencereleri dikey der.

3.2.10. Template Mens

ekil 3.40. Template mens

3.2.10.1. Set Design Defaults

Tasarma ilikin renk ve font ablonlarnn ayarlarnn yaplmasn salar. Bu

komutun kullanlmasyla ekil 3.41deki diyalog kutusu karmza gelecektir.

Colours ksmndan tasarm sayfasna ait bileenlerin, Animation ksmndan ise

animasyon esnasnda grntlenecek olan renklerin dzenlemesi yaplr. Hidden

Objects ksmnda gizli nesnelerin grntlenip grntlenmemesi ve eer

54

grntleneceklerse bunlar iin hangi rengin kullanlaca belirlenir. Font Face for

Default Font ksmndan ise varsaylan metin fontu seilir.

ekil 3.41. Set design defaults diyalog kutusu

3.2.10.2. Set Graph Colours

Simlasyon grafiklerine ilikin renk ayarlarnn yaplmasn salar. Bu komutun

kullanlmasyla ekil 3.42deki diyalog kutusu karmza gelecektir.

General Appearence ksm btn grafikler iin deimeyen grafik bileen renklerini,

Analogue Traces ksm sadece analog traceler iin kullanlacak olan renkleri, Digital

Traces ksm da sadece dijital traceler iin kullanlacak olan renkleri belirler.

55

ekil 3.42. Set graph coluors diyalog kutusu

3.2.10.3. Set Graphics Styles

2D grafiklere ilikin biim ve renk ayarlarnn yaplmasn salar. Bu komutun


Style ksmndan dzenlenecek olan grafik eidi seilir. Line Attributes grafikte

kullanlacak olan izgi tip, kalnlk ve renklerini belirler. Fill Attributes dolgu tip ve

rengine ilikin seenekleri ierir.

ekil 3.43. Set graphics style diyalog kutusu

56

3.2.10.4. Set Text Styles

Yaz font, ebat ve renklerine ilikin ayarlarn yaplmasn salar. Bu komutun


Style ksmndan dzenlenmek istenen metin eidi belirlenir. Dier seeneklerle de

seilen metin eidi istenilen ekilde dzenlenir.

ekil 3.44. Set text style diyalog kutusu

3.2.10.5. Set Graphics Text

2D grafiklere ilikin yazlarn font, konum ve ebat ayarlarnn yaplmasn salar. Bu

komutun kullanlmasyla ekil 3.45deki diyalog kutusu karmza gelecektir.

Dzenlenmek istenilen grafik eidi diyalog formunun sol yannda yer alan listeden

seilir ve dier seenekler yardmyla dzenlenir.

57

ekil 3.45. Set graphics text diyalog kutusu

3.2.10.6. Set Junction Dots

Birleim noktalarnn ekil ve ebatlarna ilikin ayarlarn yaplmasn salar. Bu

komutun kullanlmasyla ekil 3.46daki diyalog kutusu karmza gelecektir.

Size ksmndan birleim noktasnn ebad, Shape ksmndan ise kullanlmak istenilen

birleim noktas ekli belirlenir.

ekil 3.46. Set junction dots diyalog kutusu

58

3.2.10.7. Apply Template From Design

Mevcut bir dizaynn ablonunun zerinde altmz tasarma uygulanmasn salar.

3.2.10.8. Apply Default Template

Varsaylan ablonun tasarma uygulanmasn salar.

3.2.10.9. Save Default Template

Mevcut ayarlarn varsaylan ablon olarak kaydedilmesini salar.

3.2.11. System Mens

ekil 3.47. System mens

59

3.2.11.1. System Info

Sisteme ilikin bilgilerin grntlenmesini salar.

3.2.11.2. Text Viewer

Simlasyona ait gnln grntlenmesini salar.

3.2.11.3. Set BOM Scripts

Dizayn iindeki elemanlarn listelenmesine ilikin kt dosya ablonlarnn

oluturulmas ve dzenlenmesine ait ayarlar ierir. Bu komutun kullanlmasyla

ekil 3.48deki diyalog kutusu karmza gelecektir.

ekil 3.48. Set bom scripts diyalog kutusu

60

Scripts ksmndan dzenlenmek istenilen eleman listesi biimi seilir ve gerekli

ayarlar yaplr. Bill Of Materials Output Format ksmndan seilen biim eleman

listesi retilirken kullanlacak olan belirler.

3.2.11.4. Set Environment

alma ortamna ait otomatik kayt zaman, geri alma ilemi says, gsterilecek

olan, ulalan son dosya says gibi zelliklerin dzenlenmesini salar. Bu komutun

kullanlmasyla ekil 3.49daki diyalog kutusu karmza gelecektir.

Autosave Time (minutes) tasarmn hangi aralklarla otomatik olarak kaydedileceini

belirler. Number of Undo Levels geri alma ileminde kullanlabilecek olan adm

saysn, Tooltip Delay (miliseconds) imle bir simge zerine geldiinde simgeye

ilikin aklama grntlenmeden nce ki gecikme sresini, Number of File Names

on File Menu file mensnde grntlenecek olan son olarak allm dosyalarn

saysn tayin eder. Initial Menu Settings ise men durumlarnn balangta hangi

durumda olacann belirlenmesini salar.

ekil 3.49. Set environment diyalog kutusu

61

3.2.11.5. Set Paths

Ktphane, model ve simlasyon sonularna ait dosyalarn yollarn dzenleme

ilemini gerekletirir.

3.2.11.6. Set Property Definitions

Bask devre iin klf yaplarn, simlatr modelleri iin ise parametreleri

zelletirmek amacyla kullanlr. Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.50deki

diyalog kutusu karmza gelecektir.

Diyalog kutusunun sol ksmnda yer alan listeden seilen zellik tanmlamas

zellie ait seenekler belirlenerek dzenlenebilir.

ekil 3.50. Set propery definations diyalog kutusu

62

3.2.11.7. Set Sheet Sizes

alma katman ebatlarnn ayarlanmas amacyla kullanlr. Bu komutun


Seilen katmann ebad ilgili alanlara girilmek suretiyle belirlenir. Ayrca iaretli

olan katman tasarm iin geerli olan katmandr.

ekil 3.51. Set sheet size diyalog kutusu

3.2.11.8. Set Text Editor

Metin editrne ilikin font, boyut, yaz biemi gibi zelliklerin dzenlenmesinde

kullanlr. Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.52deki diyalog kutusu karmza

gelecektir.

63

ekil 3.52. Set text editor diyalog kutusu

3.2.11.9. Set Animation Options

Simlasyon hz, voltaj, akm deer aral, simlasyon esnasnda eleman

bacaklarnn lojik durumunun, hatlarn voltaj durumlarnn ve hat akm ynlerinin

gsterilmesi gibi animasyon seeneklerinin dzenlenmesini salar.

ekil 3.53. Set animation diyalog kutusu

64

Bu komutun kullanlmasyla ekil 3.53deki diyalog kutusu karmza gelecektir. Bu

diyalog kutusuna ilikin ayrntl bilgi Etkileimli simlasyon bal altnda

verilecektir.

3.2.11.10. Set Simulator Options

Tolerans, Mosfet blge deerleri, yenileme, alma scakl, gei zaman, gecikme

gibi simlasyon ayarlarnn dzenlenmesini salar. Bu komutun kullanlmasyla ekil

3.54deki diyalog kutusu karmza gelecektir.

ekil 3.54. Set simulator diyalog kutusu

3.2.11.11. Save Preferences

System mens altnda yaplan ayarlar dorultusunda tercihlerin kaydedilmesini

salar.

65

3.2.12. Help Mens

ekil 3.55. Help mens

3.2.12.1. ISIS Help

ISIS yardm dosyasna ulamay salar. Bu ilemin ksa yolu klavye zerindeki F1


3.2.12.2. Proteus VSM Help

Grsel sistem modelleme hakkndaki yardm dosyalarna ulalmasn salar.

66

3.2.12.3. Proteus VSM SDK

Grsel sistem modellemede, analog ve dijital model oluturma hakkndaki yardm

dosyalarna ulalmasn salar.

3.2.12.4. Sample Design

Hazrlanm rnek tasarmlarla ilgili bilgilere ve yardm dosyas ierisinde bulunan

balantlarla direk olarak bu tasarmlara ulalmasn salar.

3.2.12.5. Stop Press

ISIS srmleri ve bu srmlerin zellik ve yenilikleri hakknda bilgi ierir.

3.2.12.6. About ISIS

ISIS sistem ve srm bilgilerini ierir.

3.3. Genel Dzenleme lemleri

ISIS pek ok nesne tipini, maksada ynelik tm ayrntlar ve her bir nesne tipinin

davranlarn desteklemektedir.

Bununla beraber, nesne yerleiminin temel admlar tm nesne tipleri iin ayndr.

3.3.1. alma Ekranna Nesne Yerletirilmesi

1. Yerletirmek istenilen nesne snf iin Mod Seim Ara ubuundan

uygun simge seilir.

2. Eer yerletirilmek istenen nesne tipi eleman, terminal, pin, grafik

yada iareti ise eleman seim penceresinden istenilen nesnenin ismi

seilir. Bu, eleman iin ilk olarak ktphaneden armay gerektirir.

67

3. Seilen nesne alma alan klavuzunda grntlenecektir. Bu

aamada dndrme ve aynalama simgeleri kullanlarak nesne gerekli

olan konuma getirilebilir.

4. Son olarak alma alan zerinde fare ile sol tklanarak nesne

yerletirebilir yada srklenebilir. lemlerin tamam her nesne tipi

iin deiken olmakla birlikte dier grafik yazlmlarda olduu gibi

olduka kolay anlalabilirdir.

3.3.2. Nesnelerin Seilmesi

Her nesne fare ile zerine gelinip, sa tklamak sureti ile seili hale getirilebilir. Bu

ilem nesneyi belirgin hale getirir ve daha sonraki dzenleme ilemleri iin seer.

Nesneye bal bulunan her hatta bu ilemle birlikte seili hale

getirilmi olur.

alma ekrannda bo bir alana tklamakszn her nesne zerinde fare

ile sa tklanarak yada sa fare tuuna basl tutarak nesneler etrafnda

bir kutu izilmek suretiyle nesneler grup halinde seili hale

getirilebilir.

alma ekran zerinde bo bir alana tklanarak seili durumda

bulunan tm nesneler seili halden kurtarlabilir.

3.3.3. Nesnelerin Silinmesi

Seili durumda bulunan herhangi bir nesne zerine sa tklanarak silinebilir. Bu

durumda nesneye bal bulunan tm hatlarda silinecektir. Ancak bal bulunan hat

zerinde bir balant noktas bulunuyorsa veya kesien iki hat mevcutsa, hattn yalnz

elemandan bu noktaya kadar olan ksm silinecektir.

68

3.3.4. Nesnelerin Srklenmesi

Seili durumda bulunan bir nesne, imle nesne zerinde iken sol fare tuu basl

tutularak srklenebilir. Fakat bu ilem tm nesnelere uygulanmaz, sadece eleman ve

elemanlara ait etiketlere uygulanr.

Eer Otomatik Hat izici aktif ise ve seilen elemana bal hatlar

bulunuyorsa, ilem sonrasnda bunlar yeniden ynlendirilecek ve

dzenlenecektir. Elemana bal ok sayda hat bulunmas halinde bu

ilem biraz zaman alacak (takriben 10sn.) ve ilem esnasnda farenin

imleci kum saati eklini alacaktr.

Eer bir eleman yanllkla srklenirse ona bal bulunan hatlar

kark ve yanl bir ekil alacaktr. Yaplan ilem U ksayolu ile

kullanlabilir olan geri alma komutu kullanlarak dzeltilebilir.

3.3.5. Nesne Etiketi Srklenmesi

ou nesne tipi kendisi ile ilikilendirilmi olan bir yada daha fazla etikete sahiptir.

rnein her elemann referans etiketi ve deer etiketi bulunmaktadr. Gereken

durumlarda dizaynn grnmn deitirmek yerine bu etiketleri hareket ettirmek

ok daha kolaydr.

Nesne etiketlerinin srklenmesi iin;

1. Etiket yada etiketin ait olduu nesne imle zerine konumlandrlp

sa fare tuuna baslarak seili hale getirilir.

2. Etiket zerinde sol fare tuuna baslr.

3. Etiketi gerekli konuma getirilir. Eer srkleme ilemi esnasnda daha

hassas bir konumlandrma gerekiyorsa, F4, F3, F2 ve CTRL+F1

tular kullanlarak snap znrl deitirilebilir.

4. lemi tamamlamak iin farenin tuu braklr.

69

3.3.6. Nesnelerin Yeniden Boyutlandrlmas

Alt devreler, grafikler, izgiler, drtgenler ve daireler yeniden boyutlandrlabilir

nesnelerdir. Bu nesneler iaretlenerek seili hale getirildiklerinde nesne zerinde

tutma ad verilen kk kareler belirir. Tutmalar srklenmek suretiyle bu nesneler

yeniden boyutlandrlabilir.

Nesneleri yeniden boyutlandrmak iin;

1. mle zerinde iken sa fare tuuna baslarak nesne seili hale getirilir.

2. Eer nesne yeniden boyutlandrlabilir bir nesne ise kk kareler

eklindeki tutmalar nesne zerinde belirecektir.

3. mle tutma zerinde iken sol fare tuuna basl tutularak ve tutma

yeni konumuna srklenerek nesne yeniden boyutlandrlr.

Srkleme ilemi esnasnda tutmalar kaybolur. Bunun nedeni

grn engellenmemesidir.

3.3.7. Nesnelerin Dndrlmesi ve Aynalanmas

ou nesne tipi dndrlebilir ve aynalanabilirdir. Eer bir nesne seili hale

getirilirse dndrme ve aynalama simgelerinin rengi maviden krmzya dnecek

ve ilem seili nesneye etki edecektir.

Nesnelerin dndrlmesi ve aynalanmas iin;


2. Nesneyi saat ynnde evirmek iin ynelim ara ubuunda en solda

bulunan, saat ynnn tersine evirmek iin ise bunun hemen sanda

bulunan simge kullanlr. Ayrca dndrme ilemi ynelim ara

ubuunda ortada yer alan ksma istenilen a deeri girilip ardndan

enter tuuna baslarak da gerekletirilebilir. Girilen deerlerin pozitif

olmas durumunda nesne saat ynnn tersinde, negatif olmas

70

durumunda ise saat ynnde dndrlecektir. ISIS bu a deerleri

iin sadece dik olanlar kabul etmektedir.

3. Nesneyi dikey olarak aynalamak iin ynelim ara ubuunda en

sada bulunan, yatay olarak aynalamak iin ise hemen solunda

bulunan simge kullanlr.

alma alanna yeni bir nesne eklemeden nce nesneyi dndrme yada aynalama

ilemlerinden biri kullanlmak istenmesi durumunda bu simgelerin mavi renkli

olmasna dikkat edilmelidir. Simge krmz renkli iken kullanlmas durumunda ilem

o esnada alma alannda ve seili durumda bulunan bir baka nesneyi etkileyecei

iin ncelikle alma alan ierisinde bo bir alana tklanarak nesnenin seili

durumdan kurtarlmas ve simgelerin mavi renkli bir hal almalar salanmaldr.

3.3.8. Nesnelerin Dzenlenmesi

Nesnelerin ou diyalog formlar yoluyla dzenlenebilen grafiksel ve/veya metinsel

seeneklere sahiptir. Dzenleme ileminin diyalog formlar yolu ile gerekletirmesi

eitli seenekler arasndan en yaygn olarak kullanlandr.

Tek bir nesneyi fare kullanarak dzenlemek;


2. Srkleme ileminde olduu gibi sol fare tuuna baslr. Fakat

srklemeden farkl olarak tuu hemen braklmaz.

Nesnelerin fare kullanarak sra ile dzenlenmesi iin;

1. Instant Edit simgesi seilir.

2. Nesnelerin zerine sra ile sol tklanr.

71

Nesnelerin dzenlenmesinde zel dzen modunun kullanm iin;

1. mleci nesne zerinde konumlandrlr.

2. CTRL+E tularna baslr.

Bu ilem metin yazlar iin harici bir metin editrn ekrana getirecektir. mlecin

herhangi bir nesne zerinde konumlandrlmam olduu durumlarda ise, eer varsa

alma alannda bulunan geerli simlasyon grafiini dzenleme ilemini yerine

getirecektir.

Nesnelerin isimleri kullanlarak dzenlenmesi iin;

1. Klavye zerinden E tuuna baslr.

2. Gelen pencereden dzenlenmesi istenilen elemann referans ismi

(para tantc bilgisi) girilir.

Bu ilem, sadece geerli katman deil mevcut katmanlardan biri zerinde bulunan

herhangi bir eleman iin bir diyalog formu ekrana getirecektir. Eer gerekten

eleman dzenlemek istenmiyorsa, bu komutu elemann konumunu belirlemede

kullanlabilir.

3.3.9. Nesne Etiketlerinin Dzenlenmesi

Eleman, terminal, hat ve bus etiketleri de hemen hemen nesnelerle ayn ekilde

dzenlenebilir.

Tek bir nesne etiketini fare kullanarak dzenlemek iin;

1. mle zerinde iken sa fare tuuna baslarak nesne etiketi seili hale

getirilir.

2. Srkleme ileminde olduu gibi sol fare tuuna baslr. Fakat

srklemeden farkl olarak tu hemen braklr.

72

Nesne etiketlerini fare kullanarak sra ile dzenlenmesi iin;

1. Instant Edit simgesi seilir.

2. Nesne etiketlerinin zerine sra ile sol tklanr.

Her iki ilemde de etiket ve biim ksmlarn ihtiva eden bir diyalog formu

grntlenir.

3.3.10. Seili Tm Nesnelerin Kopyalanmas

1. Gereken nesneleri teker teker yada etraflarna bir seim kutusu

izilerek seili hale getirilir.

2. Blok kopyalama simgesine fare ile sol tklanr.

3. Kopyalama erevesini srkleyerek gereken konuma getirilir ve

kopyay yerletirmek iin fare ile sol tklanr.

4. Daha fazla sayda kopya yerletirmek iin 3. adm tekrarlanr.

5. lemi sona erdirmek iin fare ile sa tklanr.

Elemanlar kopyalandnda referans deerleri otomatik olarak adlandrlmam

duruma ve otomatik adlandrma iin hazr konuma gelir. Bu ayn para tantc

bilgileri ieren rneklerin meydana gelmesini nler.

3.3.11. Seili Tm Nesnelerin Tanmas

1. Gereken nesneler teker teker yada etraflarna bir seim kutusu


2. Blok tama simgesine fare ile sol tklanr.

3. ereve srklenerek gereken konuma getirilir ve yerletirmek iin

fare ile sol tklanr.

73

Hatlarn blok tama ilemi esnasndaki davranlar biraz karktr. Esasen ISIS

seilen alan ierisinde kalan tm hatlar veya hat ksmlarn yeniden izmeden

tayacaktr ve bunun ardndan seim alannn snrlarndan geen hatlar seilen alan

ierisindeki son konumundan bu alan darsndaki ilk konumuna olacak ekilde

yeniden izecektir.

3.3.12. Seili Tm Nesnelerin Silinmesi

1. Gereken nesneler teker teker yada etraflarna bir seim kutusu


2. Silme simgesine fare ile sol tklanr.

Eer yanllkla bir nesne sildiyseniz geri al komutunu kullanarak bunu

dzeltebilirsiniz.

3.4. Etkileimli Simlasyon

3.4.1. Temel Beceriler

3.4.1.1. Animasyon Kontrol Paneli

ekil 3.56. Animasyon kontrol paneli

Etkileimli simlasyon normal bir kumanda gibi davranan basit bir panel tarafndan

kontrol edilmektedir. ekil 3.56daki kontrol paneli, ekrann sol alt ksmna

yerletirilmi bulunmaktadr.

PLAY tuu simlasyonu balatmak iin kullanlr.

STEP tuu animasyonu tanmlanan arala bal olarak adm adm

gerekletirmek amacyla kullanlr. Bu tua bir kez baslp

74

braklmas durumunda simlasyon bir adm ilerler. Tua basl

tutulmas durumunda ise animasyon tu braklana kadar devaml

olarak ilerler. Adm aral Animated Circuit Configuration diyalog

kutusu kullanlarak arttrlabilir. Adm araln ayarlama zellii

devrelerin davranlarnn daha yakndan gzlenmesi ve etkilerin ar

ekimde grlmesi asndan faydaldr.

PAUSE tuu, tekrar bu tua basldnda kald yerden devam etmek

yada STEP tuuna basldnda adm adm gerekletirilmek zere

animasyonu askya alr. Simlatr bir kesme noktas ile

karlatnda da bu tua baslmasna animasyonu duraklatacaktr.

Simlasyon klavye zerinde bulunan PAUSE tuuna baslmak

suretiyle de duraklatlabilir.

STOP tuu Prospicen gerek zamanl simlasyonu durdurmasn

salamaktadr. Bunun sonucunda tm animasyon durdurulur ve

simlatr hafzasndan boaltlr. Tm gstergeler aktif olmayan

durumlarna sfrlanr. Fakat harekete geirici elemanlar (anahtar vb.)

mevcut durumlarn korurlar. Simlasyon klavye zerinde bulunan

Shift+Break tularna baslmak suretiyle de durdurulabilir.

Animasyon boyunca geerli simlasyon zaman ve ortalama CPU yk durum

ubuunda grntlenir. Eer CPU simlasyonu gerek zamanl olarak altrmak

iin yetersiz ise gsterge %100 gsterecek ve simlasyon zaman simlasyonun

gerek zamanl olarak ilerlemesi iin durdurulacaktr. Bunun yannda ok hzl

devrelerin simlasyonu sonucu meydana gelecek zararlar nlemek amacyla sistem

otomatik olarak her animasyon erevesinde gerekletirilen simlasyon miktarn

ayarlar.

3.4.1.2. Gstergeler ve Harekete Geirici Elemanlar

Etkileimli simlasyon sradan elektronik elemanlar yannda baz zel aktif

elemanlarn kullanmn da gerektirir. Bu elemanlar farkl saylarda grafiksel

durumlara sahiptirler; gsterge ve harekete geirici elemanlar olmak zere iki farkl

75

eittedirler. Gstergeler devrede llen baz parametrelere gre deien grafiksel

durumlar gsterirken, harekete geirici elemanlar, durumlar kullanc tarafndan

belirlenebilen ve devrenin baz zelliklerinin deitirilmesini salayan elemanlardr.

Harekete geirici elemanlar, fare ile zerinde tklanarak elemann kontrol

salanabilecek kk krmz iaretler ile ilikilendirilmilerdir. Eer orta tulu bir

fare kullanlyorsa, harekete geirici elemanlar imle ile zerine gelip farenin orta

tuunu uygun ynde hareket ettirilerek kontrol edilebilirler.

3.4.1.3. Etkileimli Simlasyonun Hazrlanmas

Etkileimli simlasyon hazrlama ve altrma becerilerinin byk bir ksm

devrenin ISISta izilmesi merkezinde toplanmaktadr. Bunu anlamann en iyi yolu

ISIStaki rnekleri incelemektir. Bununla birlikte bu ilem aadaki ekilde

zetlenebilir.

Nesne seicideki P tuunu kullanarak gerekli olan elemanlar

bulunduklar ktphanelerden arlr. Aktif elemanlarn (gsterge ve

harekete geirici elemanlar) tm active.lib ktphanesi altnda

bulunmaktadr fakat bir simlatr modeline sahip herhangi bir

elemanda kullanlabilir.

Elemanlar ema zerine yerletirilir.

Elemanlara uygun deer ve zellikler atamak iin, eleman zerinde

fare ile nce sa daha sonra sol tklanarak yada CTRL+E tular

kullanlarak elemanlar dzenlenebilir. ou model yardm ieriine

sahiptir, bu yzden elemanlarn kendilerine zg zellikleri iin

yardm dosyalarndan faydalanlabilir.

Mikroilemci kaynak kodlar Source Code mensndeki komutlar

kullanlarak arlabilir. ema zerindeki mikroilemci elemanna

nesne kodlarnn ( HEX dosyas) atanmas da unutulmamaldr.

76

Pinlere fare ile sol tklamak suretiyle devre elemanlarnn balantlar

yaplr.

Eleman zerinde iki kez fare ile sa tklanarak elemanlar silinebilir.

Eleman zerinde fare ile sa tklayarak sol fare tuuna basl tutarak

elemanlar tanabilir.

Animation Control Panelindeki PLAY tuuna baslarak simlasyon

altrlr.

Kullanlan grsel elemanlar yada mikroilemci modelleri ile ilikili olan pencereler

debug mensndeki komutlar kullanlarak grntlenebilir.

3.4.2. lmlerin Alnmas

Etkileimli simlasyon boyunca lm almak iin birok farkl yol bulunmaktadr.

Bunlar aada sraland gibidir:

Animasyon efektleri

aretleme ve iletim parametrelerini grntleme

Voltaj ve akm problar

Sanal aygtlar

3.4.2.1. Animasyon Efektleri

Devre zerindeki herhangi bir aktif eleman, devrenin iletimi srasnda kullancya

yardmc olabilecek animasyon efektlerine sahiptir. Bu seenek System mensndeki

Set Animation Option komutu kullanlarak aktif hale getirilebilir. Yaplan ayarlar

tasarmla birlikte kaydedilir.

77

3.4.2.1.1. Pin Lojik Durumlar

Bu seenek, dijital yada karma hatlara balanm olan her pin iin renkli birer kare

grntler. Varsaylan olarak bu kare, lojik 0 iin mavi, lojik 1 iin krmz ve

deien durumlar iin yeildir. Bu renkler Template mensndeki Set Design

Defaults komutu kullanlarak deitirilebilir.

Bu seenein aktif hale getirilmesi simlatrde makul seviyede bir yklenmeye

sebep olur. Fakat kesme noktalar ve mikrokontrolc k portlarn adm adm kod

olarak altrmada grmek iin kullanlmas durumlarnda olduka kullanldr.

3.4.2.1.2. Hat Voltajnn Renkli Olarak Gsterilmesi

Bu seenek analog yada karma bir hattn bir paras olan herhangi bir hat ksmnn

voltaj ile gsterilmesini salamaktadr. Varsaylan olarak renk tayf aral -6Vtan

0Va kadar mavi, 0Vta yeil ve 0Vtan +6Va kadar krmz olarak belirlenir.

Voltajlar Set Animation Options diyalog formu ve renkler de Templates

mensndeki Set Design Defaults komutu ile deitirilebilir.

Bu seenein aktif hale getirilmesi simlatrde makul seviyede bir yklenmeye

neden olur. Fakat Show Wire Current As Arrows seenei ile birlikte kullanldnda,

yeni balayanlar iin devrenin almasn anlamada yardmc olmak asndan

olduka etkilidir.

3.4.2.1.3. Hat Akmnn Oklarla Gsterilmesi

Bu seenek akm tayan herhangi bir hattn oklarla gsterilmesini salamaktadr.

Okun yn geleneksel akm ynn yanstr ve bykl akm eik deerini

atnda grntlenir. Varsaylan eik deeri 1A olmasna ramen, bu deer Set

Animation Options diyalog kutusu ile deitirilebilir.

78

Hat akmnn hesaplanmas ema zerindeki her hat ksmna sfr deerli voltaj

kayna (modeller ierisinde bulunanlar hari) yerletirilmesini gerektirir. Ve bu ok

sayda ekstra dm noktas olumasna sebebiyet verebilir. Bu nedenle simlatr

zerindeki yk dikkate deer olabilir. Bununla birlikte temel elektrik ve elektronik

retiminde kullanldnda olduka kullanldr.

3.4.2.2. aretleme ve letim Parametrelerini Grntleme

Simlasyon duraklatldnda, ema zerinde bulunan elemanlardan herhangi birinin

geerli durumu hakknda bilgi elde etmek amacyla sorgulama yaplabilir. Bu,

elemanlarn dm voltajlar ve/veya pin lojik durumlar hakknda zet bir bilgi

olacaktr. Fakat baz elemanlar, ilikili voltajlar (pin-pin) ve g harcama gibi ek

verileri de grntleyebileceklerdir.

Deiken Deerleri Grntlemek in;

1. Animation Control Paneli kullanlarak simlasyonun

duraklatldndan emin olunmas gerekmektedir.

2. ISISta Multimeter simgesi seilir.

3. Deerleri grntlenmek istenen eleman zerinde fare ile sol tklanr.

3.4.2.2.1. DC alma Noktas

Eer deikenlerin sfr anndaki deerlerine baklrsa, devrenin DC alma noktas

grlm olur. Aksi halde, simlasyonu duraklattnz andaki anlk deerleri

grntlenecektir. Bu, zellikle g harcanm deerleri iin nemlidir. Bu deerler

ortalamas alnmam deerlerdir ve anlk akm ile anlk gerilimin basit bir arpmn

yanstmaktadr.

79

3.4.2.2.2. Analog Yada Dijital Veriler

Bir eleman pini sadece dijital veriler (kendisine bal analog bir eleman bulunmayan)

tayan bir hatta balandnda, Proteus VSM terminal voltajnn lojik durumlarn

grntleyecektir. Aksi halde analog dm voltaj grntlenecektir.

3.4.2.3. Voltaj ve Akm Problar

ISIStaki voltaj ve akm problar genellikle llen voltaj ve akmlarn bir grafik

zerinde grntlenecei grafik tabanl simlasyonlarda kullanlrlar. Ancak bu

problar, etkileimli simlasyon esnasnda gerek zamanl olarak yenilenen dm

voltaj ve akmlarn grntlemek amacyla da kullanlabilirler.

Problar sanal ampermetre ve voltmetrelere nazaran iki avantaja sahiptirler.

Devre zerinde herhangi bir noktaya balant hatt izmeden

eklenilebilir ve kaldrlabilirler.

ema zerinde daha az yer kaplarlar.

Dijital sinyal tayan (kendisine bal analog bir eleman bulunmayan) hatlara

braklan voltaj problar dm voltajndan ziyade hattn lojik durumunu

grntlerler.

Voltaj yada akm problarn yerletirmek iin;

1. Voltaj probu yada akm problarndan uygun olan seilir.

2. Probu eklemek iin lm almak istenilen hat zerinde fare ile sol

tklanr.

3. Akm problarnn ynelimsel olduuna ve geleneksel olarak ok

sembollerinin gsterdii ynde lm yapldna dikkat edilir.

80

3.4.2.4. Sanal Aygtlar

Sanal aygtlarn seimi ISIStaki Multimeter simgesi seilerek nesne seicide gelen

listeden gerekletirilebilir. Bunlarn seim ve yerletirilmesi ISIStaki dier

nesnelerde olduu gibi gerekletirilebilir.

3.4.3. Animasyon Adm Zaman Kontrol

Simlasyonun gerek zamanl olarak gelimesini iki deiken kontrol eder.

Animation Frame Rate her saniyede ekrann yenilenme saysn belirlerken,

Animation TimeStep

t.c. - karatekin...

Documents