TASAVVUF EDEBYATINDA LVTA CNSELLK-ECNSELLK Hz. Lt Trk edebiyatnda ahs, misafirlerini arlamas, yaplan tehditlere aldrmadan sonuna kadar onlar himye etmesi, karsnn kendisine ve misafirlerine kar davran, hanmnn misafirleri ihbar etmesi ve sz dinlememesi sebebiyle ta kesilerek cezlandrlmas, kavminin ahlksz davranlar, onlara yapt nasihatler ve bu nasihatleri dinlemeyen kavminin cezlandrlmas gibi konularda younlam kssalar ve menkbelerde daha ok din-didaktik eserlerde yer alm bir peygamberdir.. Divan ve halk airleri iirlerinde Hz. Lt'tan ve onunla ilgili hususlardan bahseden baz beyitlere yer vermilerdir. Yahya Bey'n, "Lt kavmi ki edip crm gnh / Oldu gnden gne gmrh- tebh" beyti bunlardandr. k Tlib Kl'n, "Lt'un kavmi irkin iler iledi"; Ruhsatnin, "Cihan Lt kavmidir, oald imdi"; Canmolu'nun "Lt kavmine ate yad semdan"; Cemal Hoca'nn "Lt'a bakn, ibret aln bu szden" msralar ahlkszln arttn, bunlarn cezlandrlacan ihtar eden rneklerdir. Huzri "Kyn dnsn kavm-i Lt'un glne" derken zulmedenlere beddu iin Lt gln tebih yoluyla zikretmekte ve gnmzde daha ok l Deniz adyla anlan bu mevkiin Trk-slm kltrndeki yaygn adn zikretmektedir. (6) Kur'an'da Lt kavminin irkin davranlarnn onlar byk bir felkete srkledii belirtilerek iddetle knanmas, Hz. Peygamber'in hadislerinde livta ve sevicilik gibi irkin fiilleri ileyen kimseler hakknda kullanlan ar ifdeler, slm retide ecinselliin ftrata ve insanlk onuruna aykr bir davran olduunun srarla vurgulanmas ve zinya denk bir su olarak grlp cez meyyidelerle nlenmeye allmas slm toplumlarnda bu konuda ortak bir bilin oluturmu, bu tr fiillerin toplumda yaygnlamasn nlemi veya en alt dzeyde kalmasn salamtr. Bununla birlikte bu irkin fiilin tarihsel srete mslman toplumlarda da eksik olmad, zellikle refahn artp insanlarn lks iinde yaad dnemlerde ve evrelerde belli lde yaygnlama eilimi gsterdii sylenebilir. slm tarihinde erkekler arasnda ecinsel ilikilerin ilk olarak Abbasler dneminde yaygnlat grlmektedir. Bu tr ilikiler bata iir olmak zere eitli edeb trlerdeki eserlere de yansm ve "livta edebiyat" olarak adlandrlabilecek bir tr meydana gelmitir (Selhaddin el-Mneccid, 5. 89. 149-172). Ahlk d sz ve davranlaryla tannan Kfeli air Vlibe bin Hubb ve rencisi Eb Nvs'n (. 198/813-?-) erkekler aras ecinsel ilikilere dair iirleri, Arap edebiyatnda cinsel temalar ileyen ve erkekler arasndaki ecinsel ilikilere yer veren nesir trndeki ilk eserlerden biri olan Chiz'in (. 255/869) Mtharet'l-Cevn ve'l-lmn' (nr. Pellat, Beyrut 1957, A. Hrn, Res'il'lChiz, Kahire 1979 iinde) bu trn ilk rnekleri arasnda saylabilir. bn Hindu'nun Rislet'l-Vista Beyne'z-Znt ve'l-Lta (Brockelmann, GAL Suppl, I, 426) ve Tf'nin Nzhet'l-Elbb fi m l Yced fil-Kitb (nr. Cell Azzne, Tunus 1997) adl kitaplar da bu konulara temas eder. Dier taraftan livtann haramlna dir telif edilen mstakil eserler arasnda curr'nin Zemm'1-Livt (nr. Mecd es-Seyyid brhim, Kahire, ts., Mektebet'l-Kur'n), Muhammed bin mer el-Gamrnin el-Hukml-Mazbt f Tahrmi filKavmi Lt (nr. Abdullah el-Msr, Kahire 1988) ve bn'l-Mibred'in et-Tevaud bi'i-Recm ve's-Siyt li-Flli'l-Livt (Dr'l-Ktbi'z-Zhiriyye, nr. 3215/1) isimli kitaplar zikredilebilir (7) Divan Edebiyatna slm Trk Edebiyat diyenler, ya da ona bu gzle bakanlar, bir de edebiyatn genel konusuna, hemen her iirde abartl aklar sunulan uh sevgiliye, kadeh ve araba, bundan daha nemlisi batan sona mstehcen tarzdaki trlere baksnlar: Bahnmeler, Hbnnmeler, Zennnmeler, Hamamnmeler, Dellknmeler, retnmeler, enginmeler, Nedimin birok arks gibi baz iirler, nice gazeller sadece

mstehcen deil, ayn zamanda fuhu edebiyatnn en irkin (bazlarna gre en gzel) rneklerindendir. Belki bilmeyenler vardr; Bhnme, cins mnsebetlerden bahseden eser demektir. Hem iir tarznda ve hem de nesir tarznda olabilirler. Bu kitaplarn iinde ehvet verici yazlar ve resimler bulunabilirdi (skender Pala, Ansiklopedik Divan iiri Szl, Aka Y., 2. bask, s. 70). Zennnme: Kadnlarn gzelliklerini manzum tarzda anlatan divan edebiyat nazm eklidir. Bunlarn en mehuru olan Enderunlu Fzl, Zennnmesinde erkeklere asla nikhlanmamalar gerektiini, nikh ile bir tek kadna baml kalmann byk bir sknt olduunu syler. ir, kadn bir ile yuvasnda anne olarak deil; yalnzca cinsel isteklerle dolu bir dii olarak ele alr. Onun hmile olmasn, ocuk dourmasn, vcudunun tazeliini yitirmesini istemez. Kitap, kadnlarn hamam elencelerinin mstehcen anlatmyla srer (. Pala, a.g.e. s. 535). Hbnnme: Gzel delikanllar, daha dorusu gzel kabul edilen mefl durumundaki olanlar anlatan ve mesnev tarznda yazlan divan iirleridir. Bunlarn en mehuru, Enderunlu Fzl tarafndan yazlan Hbnnmedir. inde mstehcen syleyilere bol bol rastlanan bu eser, 18. yy.n Trk toplumundaki ahlk ve eilimlerin canl bir vesikas saylabilir (Bk. skender Pala, a.g.e., s. 232-233). Hamamnme ise, hamamla ilgili manzme demektir. Daha ok hamam ve hamamda bir gzeli tasvir amacyla yazlrd. Hamamlar, eskiden toplu elence ve sohbetlere de sahne olurdu. Divan irlerinin gerek hamamda grdkleri bir mahbbu (ecinsel olan sevgiliyi), gerekse bu tr elence meclislerini konu alan iirler yazmalar gelenek halini almtr. Hamamnmeler daha ok kaside nazm biimi ile yazlr. Ancak, gazel, mesnev gibi nazm ekilleriyle yazlm olanlarna da rastlanr. Hamamnmelerde kasidelerin nesip blmleri hamamdan ve orada grlen bir gzelden bahseder. Nedimin (. 1730) karlkl konuma tarznda yazlm bir kasidesi bu tr hamamnmelerin gzel (bize gre irkin) bir rneidir. Hamamnmelerin birounda olay, airin hamama gelii ile balar. Sonra soyunmu bir mahbb (ecinsel olan sevgili) ile karlalr ve hayranlk iinde sandan ayana dek bu fet tasvir edilir. Daha sonra onun ykan, eitli tebihler araclyla anlatlr. Hamamnmeler divan edebiyatnda insan cinsel ynden en etkin biimde anlatan ve ten zevkinin n planda tutulduu iirlerdir. Daha ok h biimde bir ed ile sylenirler. Divan edebiyatnda, en arbal irlerin bile hamam konulu birer manzme yazdklarn grrz. Bazen irlerin kelime oyunlar yaparak hamamla ilgili mstehcen syleyiler ortaya koyduklarna da hit oluruz. Fuzl gibi mehur irler yannda, edebiyatmzda zellikle 17. y.y. ve sonrasnda rneklerine ok rastlanan (mesel At, Nb, Sbit, Vehb, zzet Molla) hamamnmelerin asl ran edebiyatna dayanr (. Pala, a.g.e. s. 206-207). Dellknmeler de adndan anlalaca gibi hamamlarda dellklk (tallklk) yapan olanlarn gzelliklerinden ve onlarla yaplan elence ve irkin ilerden bahseden edeb trdr. retnme ve sknmeler, divan edebiyatnda, gerek ya da mecazl anlamyla iki ve iki leminin vlerek anlatld manzum eserlerin genel addr. Sknmelerin kayna, chiliyye dnemi Arap edebiyatndaki hamriyyeler (ikinme, ikiyi ven iirler)dir (Bk. . Pala, a.g.e., s. 421-422). eng(i)nme: eng, kanuna benzeyen ve dik tutularak alnan bir alg letidir. Bu leti alan anlamnda engi, genel mnda bu saz alarken oynayan veya oynama (dans) iini sanat haline getiren kadn oyuncu/danszlere denilir. Bunlardan bahseden edeb tre de enginme denilir. ehrengizler de benzer konular ierir. Divan Edebiyatnda bir ehir ile o ehrin mahbblar (olan gzelleri) hakknda yazlan manzum eserlere ehr-engz denir.

ehirden bahsedildii gibi, o ehrin nl gzelleri anlatlr; onlarn beden yaplarndan, mesleklerinden bahsedilir. Bu blmlerde yer yer akla dolu seslenilere ve cinsel temalara da yer verilebilir. Baz ehrengizler olan sevgililerin tasvirleriyle doludur. Mesel Nihalnin (l. 1543) esnaf gzelleri hakkndaki ehrengizi bunlardan biridir. Fehmin (bs. 1648) 245 beyitlik ehrengizi (bs. 1934), Narhnme-i Dilbern adl ehrengiz, Beynnin (16. y.y.) Sinop hakknda mizah eseri hayli mstehcendir (. Pala, a.g.e., s. 463-465). Divan edebiyatnda medrese profesr, ya da nemli devlet grevinde bulunan Gelibolulu Mustafa l gibi, kaymakam Eref gibi nice nemli kimselerin yazdklar, bugn bile ok mstehcen bulunacaktr. Lle Devrinin mehur iri, ayn zamanda mderris/profesr olan ve mahkemelerde kadlk yapm olan Nedimin, mesel ok nl Yr serv-i revnm yr Sdbde nakaratl arks, irin delikanllk ana yeni gelmi olan sevgilisine yapt irkin ardan ibrettir. Tasavvuf edebiyatnda seks ve ecinsel davranlar konu edinen zel aratrmalar da kaleme alnmtr. Bunlardan Sreyya Aslaner Tasavvuf ve Seks adndaki kitapta tasavvufa ok sert eletiriler getirir. Tasavvufun temel eserlerinden alntlar yaparak ecinsel ilikiyi ven yer yer fuhu gzel gsteren yaz ve yklerin nemli blmlerini toplayarak hakknda ok sert yorumlar yapar. Bu kitabn ikinci blmndeki baz balklar yledir: Tasavvufta Seksin Fenomenolojik Boyutu, lh Ak Mitolojisi, Pornografik Sf Kltr, Tysz Olana Methiye, Tasavvufun ift Cinsiyetli Tanrs; Kermetle Transseksel Olan eyh, Mridin eyh Fetiizmi, Aperatif ki Kullanan Sanal eyhler, arab Bala eviren llzyonist eyhler, Mridin Vcuduna Yerleen Hologram eyh, Tanryla Flrt Edenler, eyhin Tanryla Mistik Evlilii, Sf Seks majlarnn Hinduistik Kabalistik ve Mitolojik Kkleri, Eekle Animal Seks Yapan eyh, Tanrdan nen HardPorno Bu balklarla yazar tasavvuf byklerinin kendi eserlerinden alntlar yaparak bunlar yorumlamaktadr (Bkz. Sreyya Aslaner, Tasavvuf ve Seks, Tevhid Y, st. 1996). Zekeriya Gn, ark-slm Klasiklerinde Ecinsel Kltr adl eserinde unlar syler: ark-slm (Bize gre, slm kelimesinin byle eserler iin kullanlmas doru deildir A. Kalkan-) klasiklerinde ecinsellik konusuna deinen yerli ve yabanc literatr, azmsanmayacak kadar oktur. Bu literatrn, divan edebiyat sz konusu olduunda en vazgeilmez ad Nedim, iinde ecinsellikle ilgili tlerin yerald metni ise Keykavus'un Kabusname'sidir. Bu yaptn eski evirisinden en nemlisi, Mercimek Ahmet adl bir evirmen tarafndan II. Murat dneminde Osmanl Trkesine yaplan bir eviridir. (Kahramanlar ecinsel olan ve bunlarn eletirilmeden, hatta tam tersine vlerek tasvir edildii hikyelere eitli rnekler verip sonunda yorumlar yapan yazar, bu rneklerle ilgili u deerlendirmeleri yapar:) Bu blmde yklerini alntladmz Feridddin-i Attar (.1199)'n lhiname'si ile nl ran klasii Sadi'nin Bostan'dr. Attar, nl bir sufidir. Yaptlar sufilerin en ok ilgi gsterdii tasavvuf klasiklerindendir. Burada alntlayacamz yklerinde de grlecei zere o, ecinsellii insan bir edim veya bir duygulanm olarak kabul etmekte ve ecinsel ak herhangi bir ekingenlik gstermeden yanstmaktadr. yklerinde kadn ve erkek arasndaki ak kadar ecinsel aka da yer verir. Bu yklerde en ok "olan tasviri" yer bulmaktadr. Bu tr tasvirler, ecinsel aktan bahsedilmeyen yklerde bile grlr; ecinsel ak ise gayet normal ve yaamn bir gerei olarak anlatlr. Yalnz unutulmamaldr ki, Attar, btn sufiler gibi gerek kadnerkek, gerekse erkek-erkek arasndaki ak "mecaz ak" kapsamnda deerlendiren anlayn temsilcilerindendir. Yani bir sufinin nndeki almas gereken basamaklardr bu tr aklar. Sonunda ulalmas gereken ilh aktr. Fakat mecaz ak tatmadan da gerek anlamda ilh aka ulalamamaktadr. Bak as olarak bu anlay, ecinsel akla

heteroseksel ak arasnda bir fark grmez. yleyse, sonunda alacak olduktan sonra sakncas yoktur; tersine sufiyi olgunlatrr. Attar'n bu bak as, tasavvufun genel anlamda ak anlay olmakla birlikte, onun yklerinde insan bir scaklk bulabiliriz. Almas gerektiini dnse bile ecinsel ak dlamaz. yklerindeki olan tasvirleri de olduka canldr; dnemin ecinsel tercihlerini ve estetik anlayn yanstr. Gelibolulu l, XVI. yzyln gelenek ve greneklerini olduu gibi yanstt Mevid'nNefis adl yaptnda, dnemin ecinsellikle ilgili tutumunu da gzler nne serer, yaad toplum hakknda sosyolojik gzlemler yapar. Ecinsel ak, bu yklerde yceltilir; daha dorusu, tasavvufu bak asyla ak (ama her trl ak) zaten ycelticidir ve insan olgunlatrr. Birbirine k olan erkekler "vuslat"a eriirler. (Bk. Gzel Bir Olanla Perian Bir Hale Den Ak yks). Bu akn tek tarafl olduu yklerde ise yine tek tarafl da olsa vuslat yaanr. Buna "ksm vuslat" diyebiliriz. Ama her yknn sonunda mutlaka tasavvuf bir "kssadan hisse" de yer almaktadr. Mevid, Osmanl brokratlar iin yazlm bir kitaptr. Yazar da bir Osmanl brokratdr. Mevid'in ilgili blmlerine baktmzda Osmanl brokratnn, ecinsel zevkleri de olan kimseler olduunu btn aklyla grrz. Hemen hepsinin bir "olan" sevgilisi vardr. Bu olanlara nasl davranlmas gerektii, olanlarn sk skya uymalar gereken kurallar, eitli yre olanlarnn ne gibi zelliklere sahip olduklar, olan-sevgili seiminde dikkat edilmesi gereken hususlar, ayrntlaryla aklanr bu yaptta. O dnemin brokrat, istisnalar her zaman mmknse de, genellikle tek eli ecinsel ilikiyi tercih etmektedir. Sevgililerini bir defaya mahsus olarak, ama son derece dikkatle semekte ve onu yanlarndan ayrmamaktadrlar. Sevgili seiminde yanlmamak iin ise l'ye kulak vermeleri gerekiyor. Baharistan, suf bir yazarn kaleminden kt iin tamamen tasavvuf bir karakter tar. Anlatlan ykler, genellikle tasavvuf bir kssadan hisse ile bitirilir. Bu yapt, Sadnin Glistanna nazire olarak yazlmtr. Tasavvufta Ak Anlay: Burada tasavvufun ak anlayndan sz etmek, ykleri daha iyi anlamada bize yardmc olacaktr. Suflerin anlaynda bir insann dier bir insana duyduu her trl ak mecazdir; semboliktir. Asl ak, tanrsal aktr ve mecaz aklar insan tanrsal aka gtrr. te bu noktada, mecaz akn ecinsel bir karakter tamas, bir suf iin sorun tekil eder mi, sorusu akla gelecektir. Bu soruyu cevaplamaya alalm: Suflerin kaleme ald klasik yaptlara baktmzda ecinsel ak anlatan ok sayda ykye rastlamaktayz. Bu yklerde tanrsal akn ncl olarak ecinsel akn anlatlmasna ska rastlanr. Anlalan odur ki, sufler tanrsal aka ulamay amalamlardr, bu nedenle de onlar iin akn ecinsel veya heteroseksel bir karakter tamas nemsizdir. Tanrsal aka ulatrc bir ara olarak her trl mecaz ak da kutsanmaya deer. Evrenin znn sevgi olduunu vurgulayan sufler iin bunun ecinsel veya heteroseksel karakteri, taklp kalnacak bir nokta deildir. ars ilah aka olan bir suf, sonunda alacak olduktan sonra mecaz akn ecinsel ya da heteroseksel niteliini nemsemeyecektir doal olarak. Tasavvufun ak anlay budur. Bir sufnin, zellikle genlere yararl olmak amacyla kaleme ald kitabnda ecinsel ykler de anlatmas, ama her yknn sonunda tanrsal ak arsn yinelemesi. Kendi mant iinde son derece doaldr.

Sonu blmnde de unlar ifde edilir: Tasavvufun ak anlay esas itibariyle yukarda zetlediimiz gibi olsa da bilinen tasavvuf anlaynn dnda ii olancla dkm suf grnml topluluklarn bulunduu da bir gerektir. Yalnz ilh ak hedeflemeyen ve buna ulaamayan kimselerin ne kadar tasavvuf iddiasnda bulunurlarsa bulunsunlar suf saymak doru olmayacaktr kansndayz. Bu en azndan tasavvufun teorisine terstir. Teoriyle uygulama da her zaman ayn dorultuda olmayabilir (Zekeriya Gn, ark-slm Klasiklerinde Ecinsel Kltr).

MSALLER 1. Tysz Olana Methiye "... Gzel delikanlnn biri arzu kemendini derviler halkasna att. Merkez noktas gibi sofiler dairesine yerleti. Yana Tanr'y arayanlarn kblesi oldu! Onlar Tanr'ya dnm olan yzlerini bu mahbubun (sevgilinin) yzne evirdiler. Futa rtnm olan derviler bu eker szlnn etrafna eker arayan sinekler gibi tler. Herkes onu kendine mal etmek ister, onun iltifat nazarlaryla ereflenmek arzusunu gderdi. Nihayet aralarnda ayrlk ve kavga ba gsterdi. Ak oyununa girenler arasnda birbirini dvmek tehlikesi uzak deildir. nk hepsi de gzel yzl bir sevgilinin akndan dem vururlar. Kbe'nin evresini dolaanlarn sratle komak zevkinden dolay birbirlerine arpmalar pek yerinde bir harekettir. Tekkenin piri de o sevdaya klah kaptrm ve o dava da kendisini ahit tutmutu. Gence t vermeye balad." Ey deerli oul, ey gnller balayan taze" dedi. "Her rastgelenle st ve ekerin birlemesi gibi dp kalkma, her alan aldatc ipi ile kuyuya inme, sen Tanr'nn ehresini aksettiren bir aynasn. Her ipsiz sapsza yz gsterme. Her an dizgini yabanclarn penesine kaptrma, hususi halvetinde umuma iltifat gsterme. Senin yanan parlak bir aynadr, bu saf ve temiz aynay tozlarla kirletme. O tatl delikanl bu d iitince kendisine ac geldi, yzn ekitti. eyhin huzurundan kalkt ve bir bahaneyle tekkeden dar kt. Birka gn uramad. Pir ve mritler onun ayrlmasndan zldler. Hicran acsndan feryada geldiler, kirpiklerinin elmasyla zaruret ve zavalllk cevherini deldiler, umutsuzca aladlar, yoksulluk diliyle ve zr dileme yoluyla u beyiti tekrarladlar: "Ey ocuk, geri gel ki hi kimse senin zerinde hkmn yrtemez. Her kiminle oturmak istersen otu, her kimden kamak istersen ka, her ne kadar akl aldatan ve dine dman olan bir fettansan da gene geri dn. nk krk gnllere skun veriyorsun. Bizim ektiimiz bela ve mihnetleri grdn halde meclisimizde bakalarnn takntlaryla oturma derdi bize yetiir." Delikanl dervilerin zr dilediklerini duyunca sert huyluluktan vazgeti, onlarn derneinde yalnz kald, hasretini ekenlerin, ayrlndan hasta denlerin yanna dnd..." (Molla Cm, Baharistan, M.E.B Yaynlar, s.151) 2- 'Mahbubperest' eyh: "Yine nakledilmitir ki bir gn emseddin, seyahati esnasnda bir eyhe rastlad. Bu eyh mahbubperestlik (gen erkekleri seyretme) illetine tutulmutu. Nerede gen bir ocuk grse onun yzn temaa etmekten kendini alamazd. ems ona "Hey, bu ne haldir?" diye kt.

eyh "Gzellerin yz ayna gibidir. Ben Tanr'y o aynada mahede ediyorum" dedi." (Eflak, Ariflerin Menkbeleri, M.E.B Yaynlar, c.2, s.205) 3. 'Livata' yks " aran, Ebu Havde'den yle sz ediyor: "Allah ondan raz olsun! Bir kadn veya byklar henz terlemi bir gen grd zaman onunla cinsi mnasebete kalkr ve dbrn yoklard. Bu kii ister emirin, ister vezirin olu olsun, isterse babasnn veya bakalarnn huzurunda olsun, arkasn yoklar onunla livata yapmaya kalkrd." (aran, et-Tabakat'lKbra, c.2, s.122) Bu yklerin dnda kitapta bir de "Kerametle Transseksel Olan eyh" balkl bir yk yer alyor. Bu yk, Abdlaziz Debba'n el-briz adl yaptndan alntlanmtr. (Debba, s. 41) 4. Hristiyan ocuu yks "Zengin bir Hristiyan tacir vard. Bir lkede ticaretle meguld. Tacirin pek gzel bir olu vard. O Hristiyan ocuu, adeta dnyann yd. Meneke, miskler saan zlfn, onun yznden elde etmi, nazik gl, glmseyen dudaa onun sayesinde sahip olmutu. Yznden nikabn (rtsn) kaldrd m, adeta dnya geceyken gndz olurdu. Mis gibi salarn rd m, btn aklar, znnar balanrlard. Salar yle bukleliydi ki, bir tek klnda bile doruluk niyeti yoktu. Kirpikleri sava iin ellerine harbe (sng) aldlar m, iki vuruta iki alemi de ykar, yere sererdi. Kalar, yaylarn kurdu mu alem, can korkusuna derdi. Dudandan, ekerler samak, o gzelin yolu yordamyd. Tatllk saltanatnn merkezi dudaklaryd. Glen llleri yznden aklarn kucaklar, inci dileriyle adeta bir denize dnmt.( Attar, lahiname, eviri: Abdlbaki Glpnarl, MEB. Yaynlar 2. Bask, stanbul, 1992 s. 82-83 ) 5- Ney alan Delikanl yks: "Gnlleri ney gibi atee yakan eker dudakl bir delikanl ney reniyordu. Babas ka kere barp ard, neyi atee att. Fakat bir gece olunun alna kulak verdi. Dinlerken perian olup akl bandan gitti. Yz hararetten kanter iinde, "Bu sefer de, dedi ney beni yakt!"( Sadi, Bostan, evri: Hikmet laydn, MEB Yaynlar. 2. Bask, st., 1992, s. 169. ) 5- Gzel Bir Olanla Perian Bir Hale Den Ak yks: "Gnller alan gzel bir ocuk vard. Yzn gren gl bahesi, hasedinden terlere batmt. Vakit bahard. Sahraya km, bir adr altnda yalnzca oturmadayd. Onun yznden adr, kadri yce bir gk kesilmiti. nk adrn altnda da bir baka gne vard. Bir gencin anszn ona gz iliti. Akndan gnl yerlere dendi. yle bir ak oldu, yle bir tutuldu, ona yle bir baland ki, kimsenin d tesir etmiyordu. Yzn grmeden bir an bile karar edemiyordu. Fakat onunla bulamaya da hibir midi yoktu. Talih, dertlilere yardm etti. Bir gn yamur yamaya balamt. Btn ovadakiler koup adrlara sndlar. Tesadf bu ya, akla o dilber sevgili de o adrn altnda bulutular. Yamur hadden anca herkes ullar, kilimler altna girdi. adr altnda o iki mtak (kavuma arzusuyla yanan) da o srada ayn kilimin altna girmiti. Gzleriyle birbirlerinden can kapmada, dudaklaryla birbirlerinin canna can katmadaydlar. Her can yanan, Yarabbi, bir zaman iin olsun, azalt bu yamuru, diye dua ediyordu. Aksa, Yarabbi azaltma! Dilediin kadar oalt, demedeydi. u anda bulutlardan tufan gibi yamur yamada. Gemi yzdrrsem, tam zaman. Dertlilerin ektikleri ktlk pek iddetli. u anda yamurdan bir nem bile yok adeta! u yamur, maher gnne kadar yasa, kyametin, neeyle kopmas myesser olur. Yarabbi, o saadeti nasip et. Yamur her an ziyadelesin, diye yalvaryordu."( Attar, a.g.e, s. 18-184.)

6- Bir avuun ehzadeye Ak Oluu yks: "Ay paras gibi bir ehzade vard. Gne bile onu kskanm, avaresi olmutu. (...) Fitne, nergis gzlerini gece renginde, simsiyah grnce, onlarn iine dalp avlanmaya, binicilie kalkrd. Ne de ho bir av elde etmiti ya! Dudaklar hem bald, hem eker. Biri brnden, o da bundan daha hotu, daha tatlyd. Arlar balna mlerdi de o yzden eker kam gizli kalmt. Dudaklar yle gzeldi ki adeta mercana, akideye benzerdi; inci gibi otuz dii de bunlarn arasnda parl parl parlard. (...) Yzn gren herkes, can varsa hemen ona peke ekerdi. Bir avu, o ay yzl gzele ak oldu. Gnl akn bir hale geldi, akl, yolunu kaybetti. ylesine bir derde dt ki derman yoktu. nk avuta, sevgiliye layk bir can yoktu. O dertle bir hayli becelleti, altst oldu. Kimsecikler onun halini bilmiyordu." yk ok uzun olduu iin bundan sonraki blmlerini zetliyoruz: avu, akyla yanp kavrulurken, komu lkelerden birinin padiah, o lkeye sava aar. Bu savaa komuta etme grevi ehzadenindir. avu ise olaya ok sevinir ve hemen ehzadenin maiyetinde savaa katlr. ehzadeye daha yakndr. Srekli yzne hrszlama bakmakta, onun yaknnda olmann sevincini yaamaktadr. iddetli bir sava olur. ehzadenin ordusu yenilir, herkes kaar. Ortalkta bir tek ehzade ile avu kalmtr. kisi de yakalanr ve zindana atlrlar. ehzade, avua kendisini tanmadn syler ve hangi blkten olduunu sorar. avu da onun askeri olduunu, kendisini ok sevdiini, savata iyice dp komutanna yararl olmak istediini syler. ehzade memnun olur. Ve ona iltifatlarda bulunur: "Yce ehzade, ona bir hayli iltifatlarda bulundu. Zaten gnl yanmadayd avuun, bu iltifatlar yznden bsbtn tututu. avuun gnl, neeyle yle bir hale geldi ki sanki yzlerce alemin saltanatna nail olmutu. Geri zindandayd zavall, ama hi ikayeti deildi. Gece gndz o ocuun hizmetinde bulunuyor, her an hizmette biraz daha ileri gidiyordu. Btn gece sabaha dek ayaklarn ovuyor, btn gn, gnln ho edecek szler bulup sylyrdu. O yasemin kokulu dilberle yle senli benli olmutu ki bu, szle tarif edilemez. O gnl hasta ak, her gn; Yarabbi, bu murada erimemeyi, bu ak, bu yan, sen ziyadeletir de tek ayrlk olmasn. Sen bu zindandan kurtarma bizi. Bu zindan bana bir cennet ki bir kerpicini bile yzlerce cennete deimem, diye dua etmekteydi." Bu arada, Padiah savan sonucunu renir, ehzadesinin esir dtn haber alr. ok zlr ve dier padiaha eli gndererek onunla uzlar. ehzade iade edilir. Ayrca Padiah kzn da ehzadeye verir. Krk gn krk gece dn yaplr. Fakat bu durum avuun hi houna gitmemitir. O sralarda yeni evli olan ehzade de ortalklarda grnmemekte, avu kskanlk ateiyle yanmaktadr. Sonunda ehzade tekrar gnlk hayata dner ve avuu hatrlar. Huzuruna artr: "avuu huzuruna ard. avu ieri girip selam verince derhal yere ykld, akl banda gitti. (...) Ta can evinden yle bir nara att ki! O yerlere serilen akn akl bana gelince o tertemiz ehzade sordu: A avu, dedi, bu ne hal? in feryad figan. Vcudun kam kalemin iindeki kla dnm, yle bir hale gelmisin ki, hasta mydn, yoksa bensiz cierlerini mi dalyordun? avu, azn ap; padiahm, dedi, o zindanda senden haberim bile yoktu benim. Fakat imdi tam krk gndr ayrln ekiyorum. Krk gn sonra seni ancak grebildim ite. Grdm de ne fayda. Binbir tantana iindesin. (...) Ayrla dmemitim. Vuslatna bir almtm ki, seninleydim hep, hasretine takatim yok! Tekrar zindandaki elbiseleri giyer, bana grnrsen sana talip olabilirim. Fakat u brndn elbisede kalr, saltanat ve hkmdarlk eder durursan, bu koup kpren can nasl kudret bulur da bu saltanatla seni koabilir, buna imkan var m? Bu sz syleyip lm haline geldi. Yzlerce feryat-figanlarla tertemiz ruhunu teslim etti."( Attar, a.g.e.,. s. 107-113.)

7- Gzel Bir Olu Bulunan Vezir yks: "Bir vezirin gayet gzel bir olu vard. Ay bile onun sevgisinden perian bir hale gelmiti. Cemali, gzellii hatmetmi, dudaklar kevser rmann ar duru suyunu tatmt. (...) Sofinin biri de, onun akyla kudretsiz bir hale dm, anlatlamayacak bir hale gelmiti. Hibir suretle tahamml imkan kalmamt. Nihayet gizli akn meydana vurdu. Akyla yle bir yanp tutuuyordu ki... Batan ayaa kadar alev alev yanyordu adeta. (...) Srrn gnlnde gizlerken, nihayet ak stn oldu, srrn gizlemeye kudreti kalmad. Gzleri yamur gibi kanl yalar dkmeye balad. Byle byle gzlerine perde indi, grmez oldu. Kr olunca da derdi birken iki olmutu adeta. Sonunda srr tamamen meydana kt. Btn alem onu seyre koyuldu. Gzleri kr olmu, yz sararmt. Halkn ou, onun bu haline acklanmakta, derdiyle dertlenmekteydi. Byklerle beylerin hepsi, onun grmeye rabet ettiler. Vezirle Padiah da, bir yerden dnerlerken vezirin olu da yanlarndayd. Derviin bulunduu yere vardlar. (...) Olu, babasnn gzlerinin nuruydu ama, o akn hali de baka bir haldi. Onun yznden gzden olmutu. Babas nereden bu hale gelecek, gzlerinden olacakt? Buna imkan var m? yi huylu vezir, kzmayp buna raz olmu, derviin gzlerinin iyilemesini istemiti. aciz kre dedi ki: Senin gzlerin ite bu ay yzl yznden gitti. O ocuk, imdicek, senin huzurunda oturmada. Ey gzlerinden olan, daha ne istiyorsun? Ak, bu sz duyunca yerinden srad. Bir nara atp ykld, kendinden geti. yle gzyalar dkt ki, bulut bile bunca gz varken yle alayamaz. Vezir ona dedi ki: A gafil! ocuk yannda, seninle. Neye byle alayp inliyorsun? Gnl daralm kr dedi ki. Gnlmn derdini duysa, ta bile kan alar! Bu ocuk, bir an olsun yanma gelsin diye btn mrmce dileklerde bulundum, yalvarp yakardm, bunun iin yaadm. imdi o aklarn ay yzl dilberi yanma gelmi. Fakat bana alemde iki gz gerek ki onu greyim. Bundan nce onu aryordum imdiyse gzlerimi aramadaym. Gzlerim yerine gelse, canm verir de cemalini satn alrdm. Fakat bende gz olmadktan sonra o esiz gzeli ne yapaym ki?"( Attar, a.g.e., s. 104-106.) 8- Fukara ocuu ile ehzade yks: "Vaktiyle bir yoksul ocuun bir ehzadade gz vard. Hep ehzadenin bulunduu yerlere gider, olmayacak heveslere derdi. Beynine bir hlyadr saplanmt. Hedef ta gibi ehzadenin meydanndan eksik olmaz, fil gibi onun atndan ayrlmazd. Nihayet bu yzden yreine kan oturmu, alaya alaya aya bala batmt. Bununla beraber srrn kimseye amamt. Fakat gnn birinde rakipleri derdini rendiler ve; "Bir daha buralarda dolama!" dediler. Delikanl bir mddet oraya uramadysa da sevgilisinin yz aklna gelince tekrar onun bulunduu yere yerleti. Klenin biri geldi; delikanlnn kafasn, elini ayan yara bere iinde brakt: "Sana buraya gelme demedik mi?" dedi.Ak gene gitti, gene sabr ve karar kalmad. Sevdiinin yznden uzak kalmaya dayanamyordu. ekerden sinek kovar gibi, eziyetlerle kovuyorlar, oysa hemen geri geliyordu. Adamn bir sordu:"A deli klkl arsz, dedi, senin taa, denee kar garip bir tahammln var." ocuk yle cevap verdi:"Bu cevaplar bana sevgilimden geliyor; u var ki ondan ikayet etmem, sevgiye uymaz. O beni ister dost bilsin, ister dman bilsin, gene ben sevgimde sebatlym. O olmaynca bende sabr arama. nk onunla beraberken bile karar bulmama imkan yok. Ne sabra mecalim var, ne uramaya halim... Evet, burada kalmama imkan yok... Ama kaacak ayak da nerede? Tek benim bam adrnn ipine kazk yapsnlarda, bu otan kapsndan gitmemi teklif etmesinler. Pervane sevdiinin ayanda can vermez mi? Fakat dt yerde, o karanlk kede gene diri deil midir?"O adamla ak konutular. Adam sordu:"Peki onun evganiyle yaralanrsan?""Top gibi ayana derim""Ya klla kafan uurursa?""Bu kadarck ey ondan bir esirgenmez ki.. Esasen bamn stnde ta m var, balta m? Bunlar fark edecek kadar kendimden haberli deilim. Sen, ona sabredemediim iin bana darlma. nk sevgide sabr tahamml edilmez. Yakup gibi, gzlerim alasa dahi ben Yusuf"un gzelliini grmekten midimi

kesmem. nsann ba birinin akyla bir ho oldu mu, artk onun ufacak eyleri iin incinmez"( Sadi, a.g.e., s. 145-146. ) 9. Ay Yzl ocukla Nazar Sahibi Dervi yks: "Ay yzl gzel bir ocuk vard. Misk, onun salarnn bir teliydi ancak. Bandaki zlf, bir dald ki ancak erre delalet ederdi. Aynaya bakt m adeta yzne ay grnr, dudaklaryla lli alt eder, deersiz bir hale getirirdi. Daima kalaryla gnlleri avlar, kendisine balard da bu yzden kalar atkt. Az, zencefre kelimesinin bir tek harfiydi adeta. (...) O az, yle kkt ki bir harf bile smazd. (...)Bir dervi, onun akyla zebun olmutu. Elinde yalnz bir gnl kalmt, o da kan kesilmiti.Hararetli ak, onu atelere atnca btn mafsallar, btn vcudu atelere yand, tututu.Nihayet takati kalmad, o dnya gzelinin tapsna gelip dedi ki; derdime derman yok. Sensiz yaamam mmkn deil.Bir an bile sensiz yaamay istemiyorum. Bir tek canm var ancak. Artk sen bilirsin.Bir an bile sensiz yaamay istemiyorum. Bir tek canm var ancak. Artk sen bilirsin.Beni balarsan ltfedersin. Zaten dknm ben. ldrrsen yine ho, durup bekliyorum.Sensiz ne sabrm kald, ne takatim. Ne yapacaksan hadi, yap, durma!Olan, bu szleri duyup akn srrn anlaynca dedi ki; cannla oynuyorsan pekala.Seni bir snayaym da cannn bana kar kadrini, kymetini bir greyim. Dervi bu sz duyunca ate gibi hareketlendi, duman gibi kalkt. ocuk derhal atna binip yalnzca bir ovaya gitti. Orada derviin boynuna bir ip att, sonra atn srd.At komaya balad. Dervi de boynunda ip, arkasndan seirtiyordu. ocuk, at bir hayli koturdu, her yana srd. Dervi bir hayli zahmetlere katland. Bir hayli at srdkten sonra onu dikenlerle dolu bir le yrtt. O basz, gssz a yz yerde krd geirdi. Gl dal gibi ayana binlerce diken batt. Sevgili, onun srrn bilip akn hakikaten kendisine tutkun olduunu, Doru bir ak tutup hi ehveti bulunmadn, akla layk olduunu anlaynca alemleri bezeyen gzel, atndan indi, efkat ve muhabbetle aknn ayann kucana ald. Gnllere sanclm olan o dikenleri btn gn kendi eliyle bir bir karmaa koyuldu. Ak dervi, kendi kendine, ah diyordu, ne olurdu her diken yz diken olsayd. Bedenimdeki yara daha fazla bulunsayd... Gnlm daha ziyade huzura ererdi. u sz, gnlnden gizlice geirmede, onca ayandaki dikenlerden gller almadayd. Diyordu ki: Bu dikenler ayamda olmasayd bu ocuun kucana yerleemezdim."( Attar, a.g. e., s. 149-151 ) 10. Ayaz'la Gazneli Mahmut: "Gm bedenli Ayaz, gzel gzel uyumada, gnl de gz gibi bir mddetik dinlenmedeydi. Gazi Sultan Mahmut, ba ucuna geldi. yle bir yce padiah, onun ayak ucuna oturdu. Ayaz, gzelim uykusundan uyanmad. Padiah, Ayaz'n yanacklarn binlerce defa pt. pmeyi braknca seher ana dek ayaklarn odu. Nihayet Ayaz, tatl uykusundan uyannca Padiah grd, utancndan ate gibi frlad. Padiah, o hali grnce dedi ki: Ey gzellii gnden gne artan gzel! Madem ki sen geldin, ben gidiyorum. Kendinde olmadn zaman, nasl anlataym, ne eit eyim, anlataym, ondan da stndn. Cana canlar katan gzelim! Seni grdm ki kendinde deilsin, tuttum, senin yerine ben getim. Fakat kendine gelince Sevgili kayboldu. Sen talip oldun, matlup (istenen) ortadan sr oldu."( Attar, a.g.e., s. 270-271 ) 11. Mahmut'la Ayaz Hamamda: "Gnlerden bir gn gm bedenli ayaz, canlar yakarak tek bana hamama gitmiti. Bir yolda Mahmut'a dedi ki: Sevgilin bugn hamama gitti. Padiah bu sz duyunca gnl, bir deniz gibi cotu, kprd. Derhal yalnz bana alelade bir adam gibi kalkp hamama gitti.

Hasl o peri gibi gzel Ayaz'n yzn grd. Yznn aksiyle hamamn duvar ateler iinde kalmt adeta. Yznn aksiyle sanki hamamn duvar raksa balamt; kaps, dam oynamadayd. Padiah, onun gzelliini batan ayaa kadar grd. Cann bir bir her tarafna vakfetti. Gnl bir balk gibi tavaya dt adeta. O atele hamama girmi, yanyordu sanki. Ayaz, Padiahn ayaklarna kapanp; padiahm, dedi, bugn sana ne oldu byle? Akln, kamildi senin. yle bir akl, alelade bir aklm gibi kayboldu gitti. Padiah dedi ki: Yalnz yzn gryordum, baka taraflarndan haberim bile yoktu. imdiyse her tarafn grdm, her yanna ayr ayr itiyak ekmede, yanp yaklmadaym. Yznn akyla canm yanyordu. imdi yzlerce ate daha parlad, alevlendi. Bir bir her tarafn gnlm okamada. Hangi sevgiyle oyalanaym, nereni seveyim senin? Ey Gnl! Sevgiliyi cannn iine al. nciler saan gzlerinden ona salar sa."( Attar, a.g.e., s. 243-244 Dier Mahmut ile Ayaz ykleri iin bk a.g.e., s. 173, 182. ) 12. Sufi ibl Badatl nl sufi ibl (861-945) lde rastlad "gzelliiyle etrafnn aydnlatan" bir genci grnce dayanamaz ve sevgiyle yanna yaklar; onunla konumaya can atar.( Attar, a.g. e., s. 261. ) 13.Dier ykler "Uzun boylu, ay yzl bir delikanl vard. Onun sevgisiyle btn lem, yolunu yitirmiti. Sanat olarak bez ykamay semiti kendine; ii gc de dilberlikti. Zrha benzeyen halka halka salarn datt m, bez ykarken bir kumandan kesilirdi. nln beline balad m, su iinden ate salard leme. Kuma su iinde taa sald m, klar, libaslarn yrtarlard. Btn klar, onun havasna kaplmt: Hepsi de bir uurdan onun bez ykad tan altna denmilerdi sanki. Bir ihtiyar da k oldu ona; akndan pergel gibi ba dnmeye balad. O gence ylesine tutuldu ki tecrbeli, pr akl, deliliin ta kendisi kesildi. Yznn akyla beli iki kat oldu; gnl, bela denizinin girdab haline geldi. Sonunda kendisini ona vakfetti; her ii onun iin, onun adna, hem de iyice yapmadayd; ii gc oydu artk. Bir gn yzn grmese gnlnn ateiyle tkati kalmazd. Her gn cretle i yapar, kazancn tutar, ona teslm ederdi. Eline ne geerse o gm bedenliye gtrr, sarhoa ona verirdi. Gnn birinde gen, o ihtiyara dedi ki: "Her n yann biraz daha artmada. Fakat bu suretle iin dzene girmez; ben ok altn isterim. Seninse fazla altn bulmana imkn yok. Bu yzden gnlm parampara olmada." htiyar azn ap dedi ki: "Sevgili, bir avu ilikten, deriden baka elimde bir ey yok benim. Beni sat, elde ettiin altn al git; sen ho ol da bu bir eyden haberi olmayan aresizi dnme." Gen o ihtiyar derhal Msr'a gtrd. Orda arya bir krs kurmulard. detti, orda satcnn, stne oturmas iin bir krs koyarlard. Delikanl o krsye oturdu; ihtiyar da orda ayakta durdu. O k htiyar, ne tuhaf ey ki "O anda duyduum lezzeti asla unutamam" dedi. Bir adam gelip gence; "u ayakta duran htiyar senin kulun mu?" dedi.

Gen, krsden cevap verdi; "Evet" dedi, "O benim kulumdur, ne diye soruyorsun?" Bundan daha ileri hangi nimet vardr, hangi nimeti daha stn tutabilirsin ki Tanr'n sana kulum desin. Sen yzlerce canla Tanr'ya kul olursan, o zaman Tanr akyla gnln dirilir. Meer Msr'da bir adam lm; olu da babasnn ld gn mezarnn stnde bir kle azat etmeyi ahdetmiti; o ihtiyar satn alp parasn gence verdi. Onu babasnn mezarna gtrp azat etti; birok da altn vererek gnln ad eyledi. "Dilersen" dedi, "Burada kal; burada maln da eksilmez. Yok, istemezsen, o eski efendini arzularsan var git; nk hem hrsn, hem kendi kendinin padiahsn artk." htiyar ise gencin bulunduu yere ynelip kotu; gene, gnln alana gnln teslim etti. Bir an bile yanndan ayrlmad; dnyay onun yzyle apaydn grd. Aktaki dorulukla n ald. O, muradna eritike kendisi de btn muradna ermedeydi. *** klkta doru olmazsan ancak kendine k olmu olursun. Sevgilinin akndaki kemal, yle olmal ki btn mrnce inciler sasan gene sevgiline ait sr, ancak halin sylemeli. Kendini her an yeni batan aka balam, yeni batan k olmu sanmalsn."( Ferideddin-i Attar, lhinme II, eviri: Abdlbaki Glpnarl, Mill Eitim Bakanl Yaynlar, 2. Bask, stanbul, 1996, s. 55-58.) 14.Dier ykler "Katip Mehisti, o mayas temiz kadn, Sultan Sencer'in yaknlarndand. Ay gibi bir yz yoktu ama padiah, onu yanndan ayrmazd. Padiah bir gece Radegn adrndayd. Mehist de, padiahlar padiah Sencer'in huzurundayd. Gecenin bir ksm geince Sultan Sencer uyumak zere yatann bulunduu yere gitti. Mehist de huzurundan karak kendi adrna girdi. Sencer'e skilik eden bir kle vard ki gzellikte hibir kusuru yoktu. Gzellii almna eti. Padiah, gzelliinden de murat alrd, almndan da. Yzlerce gnlle ona vurulmu, deli divane olmutu. Fakat o ayyzl gzel de Mehist'ye meftundu. Padiah uykudan uyand; onu arad; yannda olmadn grnce o yakut dudaklnn canna kastederek, o gece yarsnda srtna yamurluunu att. Kinle, hiddetle Hint klcn kuand. br adra vard. Bir de grd ki Mehist, o ayyzl dilberle orada. Skiyi kucaklam; gnln o ayyzlye vermi. Akyla alayp inleyerek rd almada; gzel gzel u nameyi sylemede: "Bu gece iplik eirenlerin ilerindeki iplik gerek'in yaknlarndand. Ay gibi bir yz yoktu ama padiah, onu yanndan ayrmazd. Padiah bir gece Radegn adrndayd. Mehist de, padiahlar padiah Sencer'in huzurundayd. Gecenin bir ksm geince Sultan Sencer uyumak zere yatann bulunduu yere gitti. Mehist de huzurundan karak kendi adrna girdi.

Sencer'e skilik eden bir kle vard ki gzellikte hibir kusuru yoktu. Gzellii almna eti. Padiah, gzelliinden de murat alrd, almndan da. Yzlerce gnlle ona vurulmu, deli divane olmutu. Fakat o ayyzl gzel de Mehist'ye meftundu. Padiah uykudan uyand; onu arad; yannda olmadn grnce o yakut dudaklnn canna kastederek, o gece yarsnda srtna yamurluunu att. Kinle, hiddetle Hint klcn kuand. br adra vard. Bir de grd ki Mehist, o ayyzl dilberle orada. Skiyi kucaklam; gnln o ayyzlye vermi. Akyla alayp inleyerek rd almada; gzel gzel u nameyi sylemede: "Bu gece iplik eirenlerin ilerindeki iplik gerekse bana, ayr imen kysnda seni alrm kucama; ak ipliini sana sararm." Sencer, hali anlaynca bu beyti hemen ezberledi. Kendi kendine, "Bu gece", dedi fkeyle, "belimde Hint klc olduu halde adra girersem, ikisinin de d kopar; bu iki aresizin de kanna girmi olurum." Biraz tereddtten sonra adra girmekten vazgeti, kendi adrna dnd. Sabah olunca padiah, dnyay bezeyen bir meclis kurdu. Mehist, padiahn huzurunda eng almada, yce sesle bir alg okumadayd. Ski de elinde kadeh, gzleri yerde, huzurda ayakta duruyordu. Padiah o gece Mehist'den duyduu beyti hatrnda tutmutu. Bilmezlikten gelerek o beyti sylemesini istedi. Mehist, padiahtan o beyti duyunca kucandan eng dt. Btn zas yaprak gibi titremeye balad; akl bandan gitti; ylece tuzaa dt kald. Padiah baucuna gelip eliyle yzne glsuyu serpti. Mehist kendine gelince Sencer'in korkusundan, evvelki gibi tekrar dp bayld. Gene kendine geldi; geldi ama akl banda deildi deta. Padiah, "Benden korkuyorsan a kendisine, kendi canna dman olan" dedi; "Emn ol; cann baladm." Mehist, "Ben bundan korkmuyorum" dedi. "Fakat bu beyit, bir gece benim dersimdi. Btn gece dersimi tekrarlayp durdum; kh ikrar ettim, kh inkr. O geceden bir belirti seziyorum da cihan bama daralyor. Anlalyor ki o gece , ben o haldeyken senin haberin vardr; gizlice beni gzetliyordun. ster bala beni, ister kov. Gnln raz olmaz; bilirim, gene beni arr, affedersin. Ama beni balamaz da ldrrsen, varlktan kurtulur giderim. Ancak bu kadar korkmam undan; Dnyaya rzk veren Tanr, her an benimle beraberken, bir bak, ben her solukta nasl bir i peindeyim. Tanr tutar da yz yllk srrm yzme vurursa o zaman ben ne derim, ne ederim?" *** Tanr, seni gece gndz grp duruyor ya; sen de muma dn; gzelce bir gl, yan yakl. Bir ann bile, ona gnlden kretmeden gemesin; onu anmakszn, gafletle bir nefes bile alma. kredersen dilediini bulur, Tanr cmertliinden, dilediin eyi elde edersin."( Ferideddini Attar, lhinme II, eviri: Abdlbaki Glpnarl, Milli Eitim Bakanl Yaynlar, 2. Bask, Ankara, 1996, s. 68-72 )

Cilt 5 KABAK HKAYES (EHVETN SONU) (1335-1420. Beyitler 112-118.sf) Bir Hanmefendi,Bir Hizmeti ve Bir Eek...htirasn ac sonular... Bir halayk (hizmetci) ehvetin okluundan, hrsnn fazlalndan bir eei kendisine altrmt. O eek, kendisine yaknlamay adet edinmi, insana yakn olmay renmiti. 1335. O hilebaz halayn bir kaba vard. Eek kendisine ll yaklasn diye kaba, eein aletine takard. Yaknlama zamannda aletin yars girsin diye bu ii yapmaktayd. nk, eein aleti tamam ile girse rahmi de paralanrd, damarlar da. Eek boyuna zayflayp durmaktayd. Eein sahibi olan kadn da neden bu eek byle zayflyor, neden byle kl gibi inceliyor deyip dururdu. Fakat iin ne olduunu anlamakta acizdi. Nalbantlara illeti nedir, neden zayflamakta diye gsterdiyse de, 1340. Onda hibir illet grnmedi, kimse bunun i yzn haber veremedi. Kadn bu iin asln adamakll aratrmaya balad. Her an eein haline dikkat etmekte, neden byle zayfladn bulmaya almaktayd. nsann adamakll almaya kul olmas gerekir. nk her eyi iyice arayan nihayet bulur. Eein haline dikkat edip dururken bir de ne grsn? O halayk eein altna yatmyor mu? Bunu kapnn yarndan grd bu hale pek at. 1345. Eek, erkekler kadnlara nasl yaknlarsa aynen onun gibi halaya yaknlam, iini becermekteydi. Kadn hasede dt. Dedi ki, bu eek, benim eeim, nasl olur bu i? Bu iin bana olmas lazm ben ie daha ehlim. Eek ii renmi, alm. Adeta sofra yaylm, mum da yanm. Grmemezlikten gelip ahrn kapsn vurdu. A kz ne vakte dek ahr sprp duracaksn? dedi. Bu sz ii gizlemek iin sylyor, ben geldim kapy a diyordu. 1350. Sustu, halaya hibir ey sylemedi. Bu ie tamah ettii iin ii gizledi. Halayk btn fesat aletlerini gizleyip kapy at. Yzn ekitip gzlerini yaartarak dudaklarn oynatmaya balad, gya oruluyum demek istiyordu. Eline sap ypranm bir sprge ald, develerin yatmas iin ahr spryor grnd. Elinde sprge kapy anca kadn, dudak altndan seni usta seni, dedi. 1355. Yzn ekittin, eline sprgeyi aldn, iyi. Fakat yemeden imeden kesilmi eein hali ne? i yarda kalm, fkeli, aleti oynayp durmada. Gzleri kapda seni beklemede. Bunu duda altndan syledi, halayktan gizledi. Onu susuz gibi ululayp, Dedi ki: Tez arafn bana al. Filan eve git benden selam syle. unu syle, byle yap, yle et. Neyse ben kadnlarn masallarn ksa kesiyorum.

1360. Maksat neyse sen onun hlasasn al. O ii grmezlikten gelen kadn onu yola vurunca, Zaten ehvetten sarho olmutu, hemen kapy kapad, oh dedi. Yalnz kaldm, bara, bara kredeyim. Artk erkeklerin gah tam, gah yarm yamalak yaknlamasndan kurtuldum. Kadnn keileri, sanki bini bulmutu, yle neelendi. Eein ehvet ateiyle kararsz bir hale dt. Hatta ne keisi? O yaknlama kadn kei haline getirdi. Ahma kei haline getirmeye, hor hakir bir hale sokmaya almaz ki! 1365. ehvet istei, gnl sar ve kr yapt m eei bile Yusuf gibi nurdan meydana gelmi bir ate paras gsterir. Nice ateten sarho olmular vardr ki ate ararlar, kendilerini de mutlak nur sanrlar. Yalnz Tanr kulu byle deildir. yahut da Tanr birisini eker evirir de yola getirir, yapra dndrr bu da baka! Byle olan o ate hayali bilir, o hayalin yolda ereti olduunu anlar. Hrs irkinleri gzel gsterir. Yol afetleri iinde ehvetten beteri yoktur. 1370. ehvet yz binlerce iyi ad ktye karmtr. Yz binlerce akll, fikirli adam akn bir hale getirmitir. Bir eei bile Msr Yusufu gibi gzel gsterdikten sonra o ft, bir Yusufu nasl gsterir? Pislii afsunu ile sana bal gstermede, i inada bindi mi bal nasl gsterir? Bir dn artk. ehvet yemeden olur, az ye. Yahut bir kadn nikahla da ktlkten ka. Yedin itin mi ehvet, seni harama eker. Ele gireni elbet harcetmek gerektir. 1375. u halde nikah Lhavle okumaya benzer. Oku, yani bir kadn nikahla da ehvet, seni belaya drmesin. Madem ki, yemeye imeye hrsn var, abuk bir kadn al evlen. Yoksa bil ki kedi gelir yal kuyruu kapar. Srayan eein srtna ta yk vur, o kamadan, sramadan nce srtna yk ykle. Atein ne yaptn bilmezsin, savul oradan. Bu eit bilginle atein evresinde dnp dolama. Atee mlei koyup orba piirmeyi bilmiyorsan bil ki ne mlek kalr, ne orba. 1380. Su hazr olmal, ahl da bilmelisin ki o tenceredeki orba, dklmeden, bozulmadan pisin. Demircilik sanatn bilmiyorsan demirci ocandan geerken sakaln byn yakarsn. Kadn kapy kapad, sevine, sevine eei kendisine ekti, cezasn da tatt ya! Eei eke, eke ahrn ortasna getirdi. O erkek eein altna yatt. O kahpe de muradna ermek zere halayn yattn grd sekiye yatmt. 1385. Eek ayan kaldrp aletini daldrd. Eein aletinden kadnn iine bir atetir dt. Alm eek kadna aband, aletini ta hayalarna kadar sokar sokmaz kadn da geberdi. Eein aletinin hzndan cieri paraland, damarlar koptu birbirinden ayrld. Soluk bile alamadan derhal can verdi. Seki bir yana dt o bir yana.

Ahrn ii kanla doldu, kadn ba aa ykld, ld. Kt bir lm, kadnn cann ald. 1390. Kt lm, yzlerce rezillikle gelip att babacm. Sen hi eein aletinden ehit olmu insan grdn m? Kurandan rezillikle azap edilmeyi duy da byle kepazelikle can verme. Bil ki bu hayvan nefis bir erkek eektir. Onun altna dmekse ondan daha kt ve ayp bir eydir. Nefis yolunda benlikle lrsen bil ki hakikatte sen de o kadn gibisin. Tanr, nefsimize eek sureti vermitir. nk suretler, huylara uygundur. Cilt 5 BR SULTANIN BR CARYEYE DKNL CARYENN YOLDA KLEYLE EVDE SULTANLA MACERALARI... ( 3831-4025.Beyitler 312-326.sf) Bir kovucu, Msr halifesine, Musul padiahnn: huri gibi bir cariyesi olduunu syleyip dedi ki: Onun bir cariyesi var ki lemde onun gibi gzel yok. Gzelliinin haddi yok, sze smaz, anlatlmaz ki. ite resmi, u ktta, bir bak! O ulu halife, kttaki resmi grnce hayran oldu, elindeki kadeh dt. 3835. Derhal Musul'a byk bir orduyla bir er gnderdi. Eer o ay parasn sana teslim etmezse orasn tamamiyle yak yk. Verirse bir ey yapma, brak, yalnz o ay parasn getir de yeryzndeyken ay kucaklayaym dedi. Er, binlerce Rstem'le, davul ve bayraklarla yola dt, Musul'a yolland. Saysz asker, ehri mahvetmek zere tarlama evresine en ekirgeler gibi oraya tler. 3840. Sava iin her yana Kafda gibi mancnklar kurdurdu. Oklar yamur gibi yamada, mancnklarla atlan talar gk grler gibi grlemeye, kllar imek gibi akmaya balamt. Sava, tam bir hafta srd, kanlar dkld. Tatan yaplma kale mum gibi eridi, yerle yeksan oldu. Musul padiah, bu korkun sava grnce ieriden bir eli gndererek, Mslmanlarn kann dkmekten maksadn ne? Bu iddetli savata lp gidiyorlar. Meramn nedir? 3845. Maksadn, Musul ehrini almaksa byle kan dkmeden de olur bu i. Ben ehirden kaym gel, sen gir. Tek mazlumlarn kan, seni tutmasn. Yok, muradn mal, altn ve mcevherse bunu, bu ehirden almak, zaten kolay bir ey dedi. Eli, o erin huzuruna gelince er, cariyenin resmni verdi. Bu kda bak dedi, bunu istiyorum. Derhal teslim etsin, yoksa ben stnm. 3850. Eli gelip maksad syleyince o erkek padiah dedi ki: Bu suret eksik olsun, tez gtr. Ben, iman ahdnda puta tapanlardan deilim. Putun, puta tapanda olmas daha doru. Eli, kz getirince o yiit er, derhal k oldu. Ak bir denizdir, gkyz, bu denizde bir kpk. Ak, Yusuf'un havasna kaplan Zeliha gibi insan hayran eder. Gnllerin dnn aktan bil. Ak olmasayd dnya, donar kalrd.

3860. O yiit er de kuyuyu yol sanm, orak yerden holanm, oraya tohum ekmeye kalkmt. O yatp uyuyan, ryada bir hayal grr, onunla buluur, d azar. Uyanp kendine gelince grr ki o oyunbazlk, uyankken olmam. Vah der, beyhude yere erlik suyumu zayi ettim, o iveli hayalin ivesine kapldm. O yiit er de beden yiidiydi, asl erlii yoktu. O yzden erlik tohumunu yle bir kuma sat gitti. 3865. Ak binei, yzlerce gemi atm, lmden bile korkmam diye nara atmaktayd. Ak ve sevdada Halifeden pervam bile yok. Varlmla lmm birdir bence diyordu. Fakat byle ateli ateli ekmeye kalkma. Bir i eriyle dan. Fakat meveret nerde, akl nerde? Hrs seli, adama ykk yerleri kazdrr, trnaklarn uzatr. Bir gzele k olann nnde de sed vardr, ardnda da. yle adam, artk nn, ardn az grr. 3875. O yiit er de Musul'dan dnd, yola dt. Yolda bir ormana, bir yeillie geldi. Ak atei, yle bir parlamt ki yerle g fark etmiyordu. adr iinde o ay parasna kasdetti. Akl nerde, Halifeden korkma nerde? ehvet, bu ovada davul dvd m akl dediin ne oluyor ki a turpolu turp: Yzlerce halife, o anda o erin ateli gzne bir sinekten aa grnr. 3880. O kadna tapan er alvarn karp cariyenin ayak ucuna oturdu. Aleti, dosdoru gidecei yere giderken orduda bir grlt, bir kzlca kyamettir koptu. Er srad, gt ba ak bir halde ate gibi Zlfikar elinde dar kt. Birde ne grsn, ormandan kara bir erkek aslan, kendisini ordunun iine kapm koyvermi. Atlar, rkp kprmler, her adr ve ahr yeri yklm, herkes birbirine girmi. 3885. Erkek aslan, ormann gizli bir yerinden frlam, havaya deniz dalgas gibi tam yirmi arn sramt. Er, pek yiitti, aldr bile etmeden sarho bir erkek aslan gibi aslann nn kesti. Klla bir vurdu, ban ikiye bld. Derhal o ay yzl dilberin bulunduu adra kotu. O hurinin yanna gelince aleti hl dimdikti. yle bir aslanla savat da erlii, yine snmedi, hl ayaktayd. 3890. O tatl ve ay yzl gzel, onun erliine ap kald. istekle ona kendisini teslim etti. O anda o iki can, birletiler.. Bu iki cann birbirleriyle birlemesi yznden gayptan bir baka can gelir eriir. Kadnn rahminde meniyi kabule mni bir ey yoksa bu can, dou yoliyle gelir, yz gsterir. Her nerde iki adam, sevgiyle, yahut kinle birleseler, bir nc can, mutlaka doar. 3900. Kadnn can da kyamet gnn bekler, erkein can da. Bu lemde emeklemen nedir ki? Daha abuk adm at. O er, o yalanc sabah yznden yolunu kaybetti de sinek gibi ayran kabna. dt ite. Birka gn murat alp murat verdiler. Fakat sonra o byk sutan piman oldu.

Ey gne yzl, bu ie dair Halifeye bir ey syleme diye cariyeye yemin verdi. Halife cariyeyi grnce sarho oldu, onun tas da damdan dt. 3905. Onu, vdklerinin yz misli gzel buldu. Hi grme, iitmeye benzer mi? vme, akl kula iin bir tasvirdir. Fakat suret, bil ki gzn harcdr, kulan deil. Birisi, bilir bir adama sordu: A sz gzel er, hak nedir, btl ne? O er, adamn kulan tutup bu btldr dedi, gzse haktr onun her eye yakni vardr. 3925. O ahmak Halife de bir zaman o gzel cariyeye kapld, onunla gnl eledi ite. Tut ki btn douyu, baty zaptettin, her tarafn saltanatna sahip oldun. Mademki bu saltanat, kalmayacak, sen onu bir imek farzet, akt, snd. Ebed kalmayacak mlk, gnl, bir rya bil! Cellat gibi boazna yapan debdebeyi, an ve hreti ne yapacaksn ki? Bil ki bu lemde de bir emniyet buca vardr. Yalnz mnafkn szn az duy, nk o sz, zaten sz deildir. Halife bulumay diledi, bu maksatla o cariyenin yanna gitti. Onu and, aletini kaldrd. O cana canlar katan, o sevgisini gittike artran gzelle bulumaya niyetlendi. Kadnn ayaklar arasna oturdu. Oturdu ama takdir, zevkinin yolunu balad. 3945. Farenin catrds kulana dedi. Aleti indi, uyudu, ehveti tamamiyle kat. Bu slk, ylan sl olmasn, nk hasr kuvvetle oynamakta dedi. Cariyeciin, Halifenin ehvetinin zayfln grp o beyin kuvvetini hatrna getirerek glmeye balamas ve Halifenin bu glten bir ey anlamas Cariye, Halifenin gevekliini grnce kahkahalarla glmee balad. O erin, aslan ldrp geldii halde hl aletinin inmediini hatrlad. Kahkahas arttka artt, uzadka uzad. Kendini tutmaya alyordu ama bir trl dudaklarn kapatamyordu ki. 3950. Esrara alk olanlar gibi boyuna glyordu. Kahkaha, krna da stn gelmiti, ziyanna da. Ne dnd, aklna ne getirdiyse fayda vermedi; aklna getirdii eyler de glmesini artryordu. Sanki bir selin bendi, birden yklmt. Alay, gl gnln gam, neesi.. Bu ki her birinin ayn bir madeni vardr. Her birinin bir ayn mahzeni vardr ve o mahzenin anahtar, kapal kaplan aan Tanr'nn elindedir. Bir trl glmesi dinmiyordu. Nihayet Halife alnd, huysuzland. 3955. Hemencecik klcn knndan syrd. Habis dedi, neden glyorsun? Syle. Bu glten gnlme bir phe dt. Hileye kalkma, doru syle. Yalanla beni kandrmaya kalkrsan, yahut bo bir bahane icat edersen, Ben bunu anlarm, gnlmde bunu anlyan bir nur vardr. Doruyu sylemek gerek vesselam.' Bil ki padiahlarn gnllerinde ulu bir ay vardr. Baz baz gaflet yznden bulut altna girer ama ehemmiyeti yok. 3965. Cariye ciz kalnca ahvali anlatt. O yz Zl'e bedel olan Rstem'in erliini syledi.

Yoldaki gerdei, o srada vukua gelen halleri br bir nakletti. Erin klcn ekip gidiini, aslan ldrdkten sonra geliini, aletinin hl gergedan boynuzu gibi ayakta olduunu syledi. Ondan sonra namuslu Halifenin gevekliini ve farenin bir trtsndan aletinin sndn grnce dayanamayp gldn bildirdi. Tanr srlar meydana karr. Mademki sonunda bitecek, kt tohum ekme. Padiahn, ii anlaynca o hyaneti rtp affetmeyi ve kendisinin, Musul padiahna zulmettii iin "Kim ktlk ederse kendine eder" ve "phe yok, rabbin gzetleme yerindedir, seni grr" yetleri mucibince bu ktle uradn anlayp intikam almaya kalkrsa, bu zulm ve tamahn cezasn ektii gibi o intikamn cezasna da urayacan kestirerek cariyeyi o beye vermeyi kurmas 3995. Padiah, kendi kendisine suunu, kabahatini, kz ele geirmek iin ettii srar anp tvbe etti, Tanr'dan yarlganmak diledi. Dedi ki: Bakalarna yaptm eyler, ceza haline geldi, bana gelip att. Mevkiime gvenip bakalarnn eine kasdettim. Bu kast, bana dnd, kuyuya dtm. Bakasnn kapsn dvdm, o da tuttu, benim kapm dvd. Kim, bakalarnn karsna ktlk ederse bil ki kendi karsna pezevenklik eder. 4010. Rabbimiz, biz nefsimize zulmettik, bir hatada bulunduk. Ey merhameti byk Tanr, bize ac! Ben onu affettim, sen de yeni suumu da affet, eski sularm da. Sonra cariyeye sakn dedi, bu senden duyduum sz kimseye syleme. Seni, beyinle evlendireceim. Tanr hakk iin sakn bu hikyeyi bir daha anma. Anma da o, benden utanmasn. nk o, bir ktlkte bulundu ama yz binlerce de iyilik etti. 4015. Ben, onu defalarca snadm, ona, senden de gzel kadnlar emniyet ettim. Hi dokunmad. Bu olan ey, benim yaptmn cezas. Bundan sonra o beyi huzuruna ard. lemi: kahretmeyi dnen hmn yendi. Ona kabul edilecek bir bahane buldu. Dedi ki: Ben bu cariyeden soudum. Sebebi de u: ocuumun anas, bu cariyeyi kskanmada, deta bir tencere gibi kaynayp durmada, yzlerce skntlara urad. 4020. Olumun anasdr, onun nice haklar vardr. Bylece cevir ve cefalara lyk deildir o. Kskanla balad, kanlar yutmada. Bu cariye yznden pek iddetli aclara dt. Hsl bu cariyeyi birine vereceim. Buna karar verdikten sonra azizim efendim, senden daha iyisini bulacak deilim ya. Sen onun iin cannla oynadn. Artk onu senden bakasna vermek doru deil. Onu, o beye nikahlayp verdi, fkesini, hrsn krd geirdi.

Cilt 2

ECNSELLK

(3155.-3160 Beyitler 137-138. Sf)

Olann iriyar adamdan korkmas.adamn Korkma ocuum,ben er deilim demesi 3155. Bir iri adam bir olan ele geirdi. Bu adam bana kast eder diye ocuun yz sarard. Adam dedi ki Gzelim, emin ol.. sen benim stme bineceksin.

Ben korkun grnsem de aldr etme, bil ki ben bir ibneyim. Deveye biner gibi bin stme, sr nsanlarn suretleriyle mnalar da ite byledir. Dardan adam grnrler, ierden meln eytan! Ey d gibi ipiri adam, sen rzgrn tesiriyle daln vurduu davula benziyorsun. 3160. Tilki, hava ile dolu tulum gibi bir davul yznden avn yele verdi. Davulda bir can olmadn, iinin hava dolu olduunu grnce dedi ki: Domuz bile u bombo tulumdan ye! Davul sesinden tilkiler korkar, fakat akll kii onu yle dver ki deme gitsin!

Cilt 5 OLANCI HKAYES ( 2497-2515. Beyitler 205-207.sf) Bir adam ve birlikte olduu olanla sohbeti...

Bir olanc, evine bir olan gtrd. Onu ba aa edip dzmeye koyuldu. Bu srada o mel'un ocuun belinde bir haner grd. Dedi ki: Belindeki ne? Olan, kt dnceli biri hakkmda kt bir dnceye kaplrsa bununla karnn deeceim diye cevap verdi. 2500. Olanc, Tanr'ya hamdolsun dedi, iyi ki ben sana bir hile yapp kt bir dnceye kaplmadm. Sende adamlk olmadktan sonra hanerlerin ne faydas var? Yrek olmadktan sonra bunda ne fayda var ki? Tutalm Aliden Zlfikar' miras aldn, Tanr aslanndaki kol, sende de varsa gster. Mesih'ten bir nefes bellediini farzedelim, sa'nn duda, dii nerde ki a irkin adam? Kazanmak, bir eyler elde etmek iin diyelim ki bir gemi yaptn, Nuh gibi bir gemi kaptan hani?

Cilt 4 MSTEHCEN FIKRA (3545-3550. Beyitler Sf. 283) Bir Kadnn kocasnn nnde ayla oynamak istemesi

Bir kadn oyna ile aptal kocasnn gz nnde seviip bulumak istiyordu. 3545. Kocasna a iyi talihli kii, aaca kp meyve toplamak istiyorum dedi. Aaca knca kocasna bakt alamaya balad. Dedi ki: A merdut ahlksz... stndeki lti kim? Kar gibi onun altna yatmsn... meerse sen ne ibneymisin! Kocas senin ban dnd galiba... nk burada benden baka kimse yok dedi. 3550. Kadn o stne binen kalpakl herif kim, syle hele diye birka kere daha sordu, sylendi. Adam,a kadn aatan in; ban dnd; adam akll bunadn sen dedi. Kadn, aatan indi; kocas aaca kt. Kadn da oynan gsne ekti. Kocas bard: A orospu maymun gibi stne kan o adam kim?

Kadn burada benden baka kimse yok ki dedi... kendine gel, senin ban dnd galiba, samalama. 3555. Adam, bu sz birka kere sylediyse de kadn, "Bu armut aacndan olacak! Ben de armut aacnn stndeyken yle eyler grdm be hey kaltaban! Aaya inde bak... benden baka kimse yok, btn bu hayaller armut aacndan! aka ve ltife bir ey belletmeye yarar... onu ciddi gibi dinle; grnte ltife oluuna kaplma! Her ciddi ey, maskaralara gre maskaralk, akadr... fakat akllara gre de ltifeler, ciddidir.

Cilt 4 ALLAHTAN VAHY ALIYORUM Ayrca bknz. Sf. 326)

(1850-1855. Beyitler Sf. 151 (2245. Beyit sf.178

1850. O padiah, Ebulhasann ihsanna, kskanmasna ait ne gibi huylar sylediyse aynen zuhur etti. nk onun nnde giden levhimahfuzdur... neden mahfuzdur o levh? Hatadan! Bu, ne yldz bilgisidir, ne remil, ne de rya... Tanr, dorusunu daha iyi bilir ya, Tanr vahyidir! Sofiler, bunu halktan gizlemek iin gnl vahyi demilerdir. Sen istersen onu gnl vahyi farzet... Gnl zaten onun nazarghdr... Gnl, ona agh olunca nasl hata eder? 1855. Ey mmin, sen, Tanr nuruyla bakar, grrsn... hatadan, yanlmadan eminsin!

cilt 5 CUHA'NIN KADIN KILIINA GRMES HKAYES (3325-3330. Beyitler 272273.sf) Mesnevi kahraman Cuha'nn Kadn klna girip Hamamda bir kadna cinsel organn elletmesi... 3325.Sz kuvvetli,cerbezesi yerinde bir vazeden vard.Mimbere km vaz ediyordu.Kadn,erkek herkes mimberin dibine toplanmt. Cuha da bir araf giyip yzn rtt,kadnlar arasna kart.Kimse onu tanmyordu. Bir kadn,vaz edene gizlice sordu:Kasktaki kllar,namazn bozulmasna sebep olur mu? Vaiz dedi ki:Uzun olursa namaz mekruh olur. Ya hamam otuyla,ya ustra ile tra etmen lazm ki namazn tamam olsun,kabul edilsin. 3330.Kadn: Ne kadar uzun olursa namazn kabul olmaz dedi. Vaz eden dedi ki:Bir arpa boyu uzun olursa tra etmek farzdr. Cuha,hemen kzkarde dedi,bak bakalm,benim kasmn kl o kadar olmu mu? Tanr rzas iin elini uzat da bir yokla. Bakalm,mekruh olacak kadar uzam m?

Yanndaki kadn,Cuhann alvarna el atar atmaz eline aleti geldi. 3335.Derhal iddetli bir nara att.Hoca,szm gnlne tesir etti dedi. Cuha dedi ki:Hayr,gnlne tesir etmedi,eline tesir etti.A akll adam,gnlne tesir etseydi vay haline!

Cilt 5 BABA LE KIZI ARASINDA CNSEL LK ZERNE BR SOHBET ( 37163736.Beyitler 302-304.sf. ) Zengin bir adam vard. Bu adamn da zhre yanakl, ay yzl, gm bedenli bir kz vard. Kz, kendini bildi, babas onu kocaya verdi. Fakat kocas kzn dengi deildi. Kavun, karpuz oldu, suland m yarmazsan telef olur gider. Babas da kzn batan kmasndan korktu da onun iin onu, dengi olmayan birisine verdi. 3720. Kzna dedi ki: Kendini kocandan koru, sakn gebe kalma. Ne yapaym? Bu yoksula seni vermek zorunda kaldm. Bu adam garip say, garipte vefa olmaz. Anszn her eyi brakr, kap gider. ocuu, bana dert olur kalr. Kz dedi ki: Babacm, dediini tutarm, dn pek doru, kabulm. Babas, her iki gnde bir kere kzna aman ha sakn diye t veriyordu. 3725. Derken kz, birdenbire gebe kalverdi; ikisi de genti. Kz, bunu babasndan gizledi. ocuk, karnnda be, yahut alt aylk oldu. Artk iyiden iyiye belli oldu. Babas dedi ki: Bu ne? Ben sana ondan kendini koru demedim mi? tlerim, yelmiydi ki hi sana tesir etmedi? Kz, baba dedi, nasl tahamml edeyim? Erkekle kadn, phe yok ki atele pamuk. 3730. Pamuk, ateten nasl ekinebilir? Yahut da ate nasl olur da pamuu yakmaz, ekinir? Babas dedi ki: A kzm, ben sana onun yanna gitme demedim. Yalnz menisinden kendini koru dedim. Tam zevk annda onun beli gelirken kendini ekmeliydin. Kz, peki, beli ne vakit gelecek, ben ne bileyim? Bu, pek gizli bir ey, anlalmaz ki dedi. Babas, gzleri szld m anla ki beli geliyor deyince, 3735. Kz dedi: Onun gz szlnceye kadar benim bu iki gzm de kr oluyor a baba! Her baya akl, hrs ve fke zaman, yerinde durmaz ki! . MEKTUBATI RABBAN CLT 1-1. MEKTUP 1

MEVZUU : a) Yce Allah'n Zahir ismi ile mnasebeti olan hallerin beyan.. b) Tevhid babnda has ksmn zuhuru beyan.. c) Arn stndeki derecelere ykselmenin beyan.. d) Cennet derecelerinin aikr olmas.. e) zellikle baz velilere ait mertebelerin meydana kmas.. f) Molla Kasm Ali'nin hali ve dier mridler.. NOT : MAM-I RABBAN Hz. bu mektubu, eyhi Muhammed Bakibillah'a yazmtr, mam- RABBAN Hz. nin eyhi olan bu zatn knyesi yledir: Kmil eyh, velayet derecelerine vsl, nihayeti bidayetine dere eden bu tarikatta yol gsteren Yce Hakkn honut olduu bu slm Dini uruna g sarfeden eyhimiz mammz Muhammed Baki Billah Nakibend Ahrar.. Yce Allah, onun pek mukaddes srrnn kudsiyetini artrsn. Temennilerinin de stndeki nimetlere erdirsin.. *** Bu bir arzuhaldir.. Yani; Mektup.. Kullarn en k Ahmed'den, hal anlatlan makamn yce katna.. Mbarek emir icab, kendisinden alnan cesaretle eitli halleri anlatlmaktadr. yleki: Bu tarikat edeplerine dair ilere devamm srasnda, Yce Allah'n ZHR ismine bir zuhur yeri olma erefine erdim; hem de tam manas ile, her eyden ayr bir manada.. O kadar ki: Btn eyada, tek tek bu tecelliyi grdm, zellikle kadnlarn kisvesinde.. Hatta ayr ayr her yanlarnda.. Bu kadnlar zmresine o kadar ram oldum ki: Anlatamam. Bu ram olma iinde aresiz bir duruma dtm. Bu, yle bir zuhurdur ki, yalnz bu mahalde olmutur; bir baka mahalde zuhura geldii olmamtr. Ne letaif hususiyetleri (insan duygularnn zellikleri) arasnda, ne acaip muhassenat (artc ilerin gzellikleri) meyannda grdm. Zuhur yerlerinin hi birinde, asla byle zuhur olmamtr. Hsl: Su gibi eridim; bu kadnlarn elinde eriyip aktm. Anlattm manada bir tecelli her yemekte ve imekte, her giyim iinde baka baka oluyordu. Lezzetli mkellef bir yemek sofrasnda (veya yenen eyin kendisinde) bulduum lezzeti, bakasnda bulamadm. Bu deiiklikler, tatl su ile tuzlu beyninde oluyordu: belki de her eyde.. Her eyin tad, bakalarndan ayr olarak, kendi deiik derecelerine gre kemal hususiyetleri arasndayd. O kadar ki: Bu tecellilerin zelliklerini yaz ile anlatmak mmkn deildir. Ancak, huzurunuzda bulunmu olsaydm, bunlar belki dille anlatabilirdim. Halbuki ben, bu tecelliler esnasnda (Resulllah S.A. efendimizin son nefesinde diledii) refik- lya mtaktm; ondan baka ele iltifat etmedim. O hale maluptum; baka yana iltifat gcn kendimde bulamyordum. Bu arada u durum bana malum oldu; Bu tecelli, tenzihe (srf varla) bal nisbete mnafi deildir. nk, batn bu nisbetle alkaldr. Onun, zahire asl iltifat yoktur. Bu tecelli ile teerrf eden zahirdir. Ki o: bu nisbetten yana botur; muattaldr. Hak adna yemin olsun; batn syle buldum: Gz, baka yana kayma iptilsna uramamtr. O, btn bilinenlerden ve zuhurlardan uzak durmutur. Ancak zahir, kesrete ve ikilie dnk olduu iin; bu tecelli saadetine ermitir.

Belli bir zamandan sonra, bu tecelli, gizli sakl yolu tuttu. Hayret ve cehalet nisbeti, olduu gibi kald. O tecelliler, bylece; sanki, daha nce hi gelmemi gibi oldular. *** stte anlatlan halin akabinde, has manada bir fena hali arz oldu. Bu dahi, ilm manada bir taayyn idi. Ama, taayyn avdetinden sonra zuhur edip anlatlan fena halinde tkenen ilm taayyn.. O zaman dahi, benlik (ENE) zannndan yana hi bir eser kalmad.. bu anlatlan zamanda, slm yollar belli olmaya, grnmeye balad; zuhurda gizli irkin yokluk almetleri belirdi. Bu almetler, amellerde kusuru ve ertelemeyi grmektir. Keza, niyetlere, bozuk hatralara ve tehlikelere parmak basmaktr. Yine bu cmleden olmak zere, kulluk ve izmihlal (benlik davasnn silinmesi) emareleri zuhura geldi.. Allah- Tal, tevecchnzn bereketi ile bizleri kulluk makamnn hakikatine ulatrd. Yine bu tevecchnzn bereketi ile artan teye ykselmeler oka olmaktadr. *** Sonra.. Birinci mertebede bir ykselme oldu. Artan te makamlara ulatm. Hali ile bu ykselme, mesafelerin drlmesi sonucu meydana geldi. Huld cenneti ve altndakiler mahede edilir oldu. Tam bu anda hatra geldi: ? Baz Hak erenlerin makamn greyim.. Dedim.. O yana tevecch edince, onlarn makamlarna gz iliti. Grmek arzu ettiim ahslar o yerde grdm. Hem de: Mekn, meknet, (yer, yerleme) zevk ve evk cihetinden deiik derecelerine gre. ** * Sonra.. kinci derecede bir ykselme oldu. Bylece: Byk meayhn keremli ehl-i beytin, insanlarn mridi Hulefa-i Raidin'in makamlarndan baka Resulllah S.A. efendimizin has makam; sair nebilerin, anl resullerin deiik makamlar, mele-i l arn fevkinde grld.. Bu arada, bir baka ykselme oldu. Ama arn stnde bir ykselme idi. Yer merkezinden ara varan mesafe mikdar veya az ksa. Hazret-i Hace Bahaeddin Nakibend'in makamnda nihayet buldu. Allah srrn takdis eylesin. Bu son grdm makamn tesinde veya az ilerisinde sayl baz meayih vard. Mesel: eyh Maruf-u Kerh, eyh Ebu Said Harraz.. Kalan meayihten bazlarnn makam onun altnda; bazlarnn makam da onunla birdi. Makamlar altta olanlardan, unlar vard: eyh Alddevle Simnan ve eyh Necmedin-i Kbra.. st makamda olanlar ise unlard: Ehl-i Beyt imamlar..

Daha yukarda Hulefa-i Raidin'in makamlar vard. Allah onlardan raz olsun.. Sair peygamberlerin makamlar, Resulllah S.A. efendimize has makamn bir yannda; ulv meleklere ait makam ise., dier yannda idi.. Resulllah S.A. efendimize has makamn, btn makamlara nisbetle bir stnl ve asaleti vard. Allah- Tal ona salt ve selm eylesin. ilerin hakikatlerini en iyi bilen Yce Allah tm noksan sfatlardan mnezzehtir. *** Allah'n inayeti ile, her istediimde manev ykselme olmaktadr. Baz vakitlerdeyse.. istemeden d.e oluyor.. Bu ykselme hallerinde, anlatlan ilerden baka eyler de mahede edilir. Baz ykselmelerdeyse.. deiik izlenimler meydana gelir; onlardan pek ou da unutuluyor.. Her ne zaman baz halleri yazmay murad etsem; anlatlaca anda hatra gelmiyor; byle bir ey myesser olmuyor.. Onlar arasnda yle eyler var ki, grnte kk gibi; ama onun iin istifar edilmesi gerekli.. Yazmak yle dursun.. Onlardan bazlar, bu iml esnasnda hatrdayd; ama yazacam zaman, aklmda kalmad.. Esasen, bu yazlanlardan fazlasn yazmak da edep ddr. *** Molla Kasm Ali'nin hali pek gzel.. Kendisine istihlk ve istirak (manev hal) ar bast. Tm cezbe makamlarm geti; onlarn st makama kadem bast. nceleri, sfatlar asla bal gryordu. imdi ise., o sfatlar kendi varlklar ile, kendisinden uzak grmektedir. Kendi nefsini de "tam manas ile bo grmektedir. O kadar ki: Sfatlarn kaim durduu nuru dahi, kendisine aralkl grmektedir. Kendisini de, o nurun bir yannda buluyor. Dier (mridlerin) halleri de, gn gn terakkide devamldr. Aziz Allah'n izni ile, bunlar tafsilt ile dier mektuplarda anlatrm.

Tasavvuf edebiyatnda da, eski ve yeni Trk Edebiyatnda da bu ecinsellii savunan, gzel gsteren zengin literatr vardr. Bunlardan bizim tesbit ettiimiz nemlilerini yle sralayabiliriz: Tasavvuf Edebiyatnda ecinsel davranlara olumlu yaklaan kitap ve metinler konusunda bk. Tasavvufta Seks Fenomeni, Sreyya Aslaner, Tevhid Yaynlar, stanbul, 1996; ark slm Klasiklerinde Ecinsel Kltr, Zekeriya Gn, Ankara; lhinme I-II, Feridddin-i Attar, eviri: Abdlbaki Glpnarl, Mill Eitim Bakanl Yaynlar, 2. Bask, stanbul, 1996; Baharistan, Molla Cm, M.E.B Yaynlar, zellikle s. 151; Nefahatl-ns, Molla Cm, Marifet Y. s. 89, 509;

el-briz, Abdlaziz ed-Debba, Demir Kitabevi (Seha Neriyat), s. 41, 62, 63, 78, 79, 81, 91, 92, 93, 391, 393, 412, 415; Tabakat'l-Kbra, rn, c. 2, s. 122; riflerin Menkbeleri (Menkbul-rifn), Ahmet Eflak, Terc. Tahsin Yazc, M.E.B Yaynlar, c. 1, s. 324-325, c. 2, s. 69-70, 72, 205, 213, 214, 217; Fssul-Hikem, Muhyiddin-i Arab, ev. N. Genosman, 2. Bask, Devlet Kitaplar, Ank, 1964, s. 213-214, 429-460; Fsusul-Hikem Terc. ve erhi, A. Avni Konuk, Marm. n. lhiyat Fk. Y. c. 4, s. 341; Mesnev, Mevlna, M.E.B. Y. c. 4, s. 242, 283, c. 5, s. 112-116 (Kabak hikyesi), 172, 205, 315-322; Fihi M Fih, Mevlna, ev. M. lker Anbarcolu, Devlet Kitaplar, s. 138; Kabusnme, Kaykavus, eviri: Mercimek Ahmed, Hzl. O. aik Gkyay, MEB yaynlar, 3. basl, st., 1974; Gvercin Gerdanl/Sevgiye ve Sevenlere Dair, bn-i Hazm, eviren: Mahmut Kank, nsan Y., stanbul, 1985; et-Tabakatl-Kbr, mam aran, c. 2, s. 122, 219, c. 4, Ali Vahi md.; Mektubat Tercmesi, mam Rabbani, Terc. Hseyin Hilmi Ik, Snmez Y., s. 6 (1. mektup), 445. Mektup; Tabakatus-Sfiyye, es-Slem, s. 191; Tasavvuf ve slm, Abdurrahman el-Vekil, Tevhid Y., s. 57, 66, 68, 69, 72, 146, 147, 204, 206, 208, 209; Eski Arap Toplumunda Ecinsellik ve slm, Colin Spencer, eviri: Seluk, Kaos GL, Temmuz-Austos 1998, Say:47-48, s.10-12 Eski ve yeni Trk Edebiyatnda ecinsel davranlara olumlu yaklaan kitap ve metinler konusunda bk. Osmanl'da Seks, Sarayda Gece Dersleri, Murat Bardak, Gr Y., st. 1992; Osmanl Kadn lemleri, Erdoan Tokmakolu, Geit Kitabevi Y., st. 1991; Trk Edebiyatnda Seks, Konur Ertop, st. 1977; Osmanl Einsel Metinleri, Osmanl'da Seks, Murat Bardak, Gr Y., s. 84-139; Eski stanbul Nasl Eleniyordu? Refik Ahmed, stanbul 1927; stanbul Hayat, Refik Ahmed, st. 1917, 1932;

Mslman Toplumlarda Erkekler Aras Cinsellik ve Erotizm, Arno Schmidt-Jehoeda Safer, eviri: Dilek Canet, Kavram Yay., 1. basm, st., 1995; Erkek ve Kadnda Ecinsellik, Ali Kemal Ylmaz, zgr Yay., st., 1998; Mevid'n-Nefis f Kavidi'l-Meclis/Grg ve Toplum Kurallar zerine Ziyafet Sofralar I, II, Gelibolulu Mustafa l, Hzl. O. aik Gkyay, Tercman 1001 Temel Eser Yay., st., 1978; Tarihimizden Sayfalar, Fethi Ik, Kaos GL, ubat 1998, Yl:4, Say: 42, s. 26; nllerimiz -air Nedim-, Fethi Ik, Kaos GL, Mart 1998, Yl:4, Say: 43, s. 27 steyenler bu eserlerden, konuya nasl bakldn aratrabilir. Bunlardan bazlarndan alntlar yapmak, Kuran kavramlarn konu edinen bir almann ciddiyetine ve bizim edebimize uymayacak kadar mstehcen ve baya tasvirler tamaktadr.