Την πρώτη ιστορική γραπτή μαρτυρία για τηνκοινοτική και ενοριακή οργάνωση της Καρυδιάς (Κουζ-λούκιο� ή Κουζλούκια) κατά το β΄ ήμισυ του 19ου αιώ-νος, μας παραδίδει στο ιστορικό πόνημά του, το έτος1871, ο εξ Ηπείρου μόνιμος κάτοικος Μαρωνείας Μ. Με-λίρρυτος, Ιατρός, ο οποίος αναφέρει ότι το Κουζλούκιο�«κείται προς βορράν της Γιμουρτζίνης και απέχει ταύτημίαν ώραν. Κείται επί ανωφερούς και τερπνοτάτου συ-σκίου πεδίου. Οι κάτοικοι, όλοι γεωργοί, έχουν νεόδμη-τον εκκλησίαν και σχολείον κοινόν. Κατοικείται εκ 30χριστιανικών οικιών. Εντεύθεν πηγάζει το ποτάμι(Τζάι) της Γιμουρτζίνης».

Η εκκλησία του χωριού αυτού εθεμελιώθη το έτος1867 και η ανέγερσή της ολοκληρώθηκε το 1868, σύμ-φωνα με την αναγραφόμενη προς τούτο μαρτυρία επίτης εξωτερικής επιφάνειας λίθου, ο οποίος ευρίσκεταιστην εξωτερική πλευρά της κόγχης του Ιερού βήματος.Η κατασκευή του Ιερού Ναού επετεύχθη κατόπιν τωνενεργειών του τότε δραστήριου Μητροπολίτου Μαρω-νείας Ανθίμου (1865-1877), ο οποίος ενήργησε τα δέονταπρος το Οικουμενικό Πατριαρχείο και εδόθη τελικώς ηάδεια και το σχετικό σουλτανικό φιρμάνιο από την Υ-ψηλή Πύλη. Η εκκλησία ανηγέρθη με την προσωπικήεργασία των κατοίκων του χωρίου και τα υλικά πουχρησιμοποιήθηκαν ήταν πέτρες και ασβεστοκονίαμα. Οιδε κίονες του ναού είναι λίθινοι και δύο εξ αυτών, πουσώζονται μέχρι σήμερα εντός του ιερού βήματος, είναιξύλινοι, από επεξεργασμένους κορμούς δέντρων. Η εκ-κλησία είναι τρίκλιτη ξυλοστεγής κεραμοσκεπής βασι-λική και αρχικώς δεν είχε κωδωνοστάσιο λόγω της σχε-τικής απαγορεύσεως των οθωμανών, οι οποίοι δεν επέ-τρεπαν την ανέγερση κωδωνοστασίου στους χριστιανι-

κούς ναούς ούτε και την κατασκευή τρούλων. Το δε ση-μερινό κωδωνοστάσιο είναι πολύ μεταγενέστερο.

Τα χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά γνωρίσματατης συγκεκριμένης εκκλησίας, όπως και πολλών άλλωντης περιόδου εκείνης (π.χ. Πανδρόσου, Σώστου, Ασω-μάτων, Κασσιτερών, Κρωβύλης, Συκορράχης κ.ά.) είναιοι μεγάλων διαστάσεων σε όγκο τοίχοι, τα μικρά παρά-θυρα, ο μικρός φεγγίτης της κόγχης του ιερού και οσταυροειδούς σχήματος φεγγίτης στον ανατολικό υπε-ράνω της αψίδος του ιερού βήματος εξωτερικό τοίχο. Οσημερινός νάρθηκας (πρόναος) είναι μεταγενέστερη κτι-ριακή προσθήκη και κατασκευή.

Εισερχόμενος ο προσκυνητής στον Ιερό Ναό, τοβλέμμα του πέφτει στο απλό και κομψό ξύλινο τέμπλομε τα εκφραστικά και παραστατικά «λυπηρά» και τις εκ-φραστικές εικόνες, οι οποίες είναι αγιογραφημένες, ό-πως και εκείνες των προσκυνηταρίων, κατά τα δύοπρώτα έτη λειτουργίας της εκκλησίας (1868-1869) καιφέρουν την υπογραφή κάποιου εντόπιου αγιογράφου ο-νόματι Παναγιώτου, ο οποίος είχε φιλοτεχνήσει στοντότε Καζά Γκιουμουλτζίνας τις ιερές εικόνες και πολ-λών άλλων εκκλησιών της ίδιας περιόδου της οθωμανο-κρατίας, που σώζονται μέχρι και σήμερα (π.χ. Σώστου,Κρωβύλης, Πανδρόσου κ.ά.). Υπάρχουν βέβαια και με-ταγενέστερες εικόνες, όπως του 1889, που είναι κυρίωςμικρών διαστάσεων, οι λεγόμενες «φορητές», και είναιαγιογραφημένες από το χέρι του ίδιου αγιογράφου.

Στο σημείο τούτο αξίζει ν’ αναφερθεί, σύμφωνακαι με την γραπτή μαρτυρία του προαναφερθέντος ια-τρού Μ. Μελιρρύτου, ότι από το 1868 στην Εκκλησία

της Καρυδιάς εκκλησιάζονταν και οι κάτοικοι των 20χριστιανικών οικογενειών του γειτονικού χωριού τηςΠανδρόσου (Δερέ-κιο�), όπου δεν είχε αναγερθεί ακόμηεκκλησία και ως εκ τούτου και τα δύο χωριά θεωρού-νταν ως μία ενιαία ενορία.

Κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας και ειδικό-τερα μετά το 1880, στις κατά καιρούς στατιστικές εκθέ-σεις των διαφόρων διδασκάλων και απεσταλμένων τουπροξενείου Αδριανουπόλεως, το χωριό της Καρυδιάς α-ναφέρεται ως βουλγαρικό. Σύμφωνα με την σωζόμενηστατιστική έκθεση του διδασκάλου της επαρχίας Μα-ρωνείας Νικολάου Γ. Χατζόπουλου, στο χωριό Καρυδιάκατά το έτος 1882 κατοικούσαν πάνω από 35 βουλγαρι-κές χριστιανικές οικογένειες.

Ύστερα από την απελευθέρωση του Ν. Ροδόπης,στις 14 ΜαDου του 1920, και αφού είχε συντελεσθεί η α-ναγκαστική ανταλλαγή των πληθυσμών (1923), ο Γενι-κός Διοικητής Θράκης Σπ. Δάσιος συνέταξε λεπτομερήστατιστικό πίνακα, με ημερομηνία 7 Ιουνίου 1923, όπουαναφέρει ότι στο χωριό της Καρυδιάς είχαν εγκαταστα-θεί 243 πρόσφυγες, οι οποίοι κατά τα επόμενα έτη δη-μιούργησαν με άοκνες προσπάθειες και μόχθο το σημε-ρινό μυροβόλο χωριό της σύγχρονης Καρυδιάς. Η μεγά-λη όμως ευλογία για την ενορία αυτή είναι ομολογουμέ-νως η διατήρηση του πρωταρχικού εκείνου ιστορικούναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, ο οποίος επί140 έτη δεσπόζει στο κέντρο του χωριού.

Αυτός ο πάνσεπτος ναός είναι η ανεξίτηλη ζωντα-νή σφραγίδα της πάλαι ιστορίας του χωριού και των κα-τοίκων της Καρυδιάς.

Ç éóôïñéêÞ åíïñßá ôçò ÊáñõäéÜòÇ éóôïñéêÞ åíïñßá ôçò ÊáñõäéÜò(Συνοπτική ιστορική αναδρομή)

Γράφει ο Θεολόγος - Εκκλησιαστικός - Ιστορικός - Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

της εκδοσης 3Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Με μεγάλη λύπη πληροφορηθήκαμε τον άδικο και

ξαφνικό χαμό του αγαπητού φίλου και συνεργάτη

αλλά πάνω από όλα ανθρώπου, ομότιμου καθηγητή

του πανεπιστημίου Κρήτης της Πληροφορικής της

Υγείας κυρίου Δημ. Τσαλδαράκη. Αισθανόμαστε ένα

μεγάλο κενό μέσα μας, και νιώθουμε την ανάγκη να

συλλυπηθούμε τους συγγενείς και φίλους του, αλλά

και να του αφιερώσουμε το τεύχος αυτό. Ας είναι

ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.

ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ

Με εκτίμηση

Ο εκδότης

ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÁ

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΝΟΡΙΑΤΗΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ......................................2

ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ.......................................3

ÈÅÏËÏÃÉÊÁ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ......................4

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ................................10

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ.......................14

ΝΕΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ &ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ........................16

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ ...................................17

ΝΕΑ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ...........................20

ÅÍÏÑÉÁÊÁ ÍÅÁ«Ç ÌÅÔÁÌÏÑÖÙÓÇ ÔÏÕ ΣÙÔÇÑÏÓ»ΤΡÉÌÇÍÉÁÉÁ ÅÊÊËÇÓÉÁÓÔÉÊÇ ΕΚΔΟΣΗ

ΕΚΔΟΤΗΣÓÕÍÄÅÓÌÏÓ ÁÃÁÐÇÓ«Η ÌÅÔÁÌÏÑÖÙÓÇÓ

ÔÏÕ ÓÙÔÇÑÏÓ» ÊÁÑÕÄÉÁÓe-mail: karidia9@otenet.gr

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣΔ.Σ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

«Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ» ΚΑΡΥΔΙΑΣ

Τηλ. 6948 387784

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

π. Κωνσταντίνος ΤσουρέληςΕφημέριος Ιερού Ναού Μεταμορφώσεως

του Σωτήρος Καρυδιάς

Ιωάννης Ελ. ΣιδηράςΘεολόγος – Εκκλησιαστικός,

Ιστορικός – Νομικός

Μιχαήλ ΤρίτοςΑν. Καθηγητής Α.Π.Θ.

Ανδρέας ΚάσσαςΚαθηγητής Τεχνολογίας

Αναστασία ΕυθυμίουΣυντηρήτρια Έργων Τέχνης

Καλυψώ ΔημητριάδηΠρεσβυτέρα

Έλσα Γιαλαντζή - Κουτσουμανή

Χρυσάφης ΚτενάςΠαρασκευαστής Μικροβιολογικού

Εργαστηρίου Κ.Υ. Ιάσμου

Γεωργία ΣωτηρίουΝοσηλεύτρια

Συντακτική Επιτροπή:π. Κωνσταντίνος Τσουρέλης, Μιχαήλ Τρίτος

ΣΧΕΔΙΑΣΗ – ΕΚΤΥΠΩΣΗ«ΠΡΑΞΙΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ»

Ιωακείμ Γ’ 23 & Θάσου, Τηλ. 25310 32512, Fax: 25310 37393,691 00 KOMOTHNH

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση κειμένων ή χωρίων. Σε οποιαδήποτε περίπτωση τυχόν αναδημοσίευσης απαι-τείται κατά το νόμο άδεια από τον υπεύθυνο της εφημερίδας. Για τα ενυπόγραφα άρθρα δεν φέρει καμία ευθύ-νη η Συντακτική Επιτροπή του Περιοδικού.

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ4 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Έπεσαν πλέον οι μάσκες της Ρωσικής Εκκλησίαςκαι εφάνησαν απροκάλυπτα οι εξουσιαστικές και μεγα-λο"δεατικές προθέσεις του Πατριαρχείου της Μόσχας,το οποίο με τις έσχατες πρωτοβουλίες και ενέργειες πουανέλαβε, επιδιώκει συστηματικά, όπως άλλωστε το επι-θυμεί από ικανού χρόνου, να διαδραματίσει ρόλο Βατικα-νού, στον Ορθόδοξο κόσμο, αμφισβητώντας ευθέως το«Πρωτείον Διακονίας» του πρωτοθρόνου ΟικουμενικούΠατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως.

Προσφάτως η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Εκκλησίαςσυνεκρότησε ομάδα εργασίας που έχει αναλάβει να επε-ξεργαστεί τις θέσεις αρχής του Πατριαρχείου για ταπρωτεία. Κίνηση που εμμέσως θέτει σε αμφισβήτηση τηθέση που κατέχει το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως πρωτό-θρονη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως στον Ορθόδο-ξο κόσμο. Και ενώ το μαρτυρικό και εσταυρωμένο Οι-κουμενικό Πατριαρχείο κατέχει από αιώνων το «ΠρωτείονΔιακονίας», αντιθέτως το Πατριαρχείο Μόσχας επιδιώκεινα ασκήσει αντορθοδόξως το «Πρωτείον Εξουσίας».

Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως (1453)ο «Εκκλησιαστικός Ιμπεριαλισμός» και μεγαλο"δεατισμόςτης Ρωσικής Εκκλησίας εφεύρε την καινοτρανή, ανιστό-ρητη και αντικανρνική θεωρία περί της «Τρίτης Ρώμης»,σύμφωνα με την οποία το Πατριαρχείο Μόσχας «δικαιω-ματικά», μετά την πρώτη Ρώμη, που έπεσε σε αίρεση,και την νέα Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη, που τελεί υπόαλλόθρησκο κατακτητή, θα πρέπει να καταστεί η «ΤρίτηΡώμη» της Ορθοδοξίας.

Επί τόσους αιώνες η Ρωσική Εκκλησία προσπαθείνα καθιερώσει και επιβάλει αυτή την πρωτάκουστη, ανε-δαφική, ανιστόρητη και άκρως εκτός πνεύματος ορθοδο-ξίας θεωρία η οποία ετέθη και πάλι επί τάπητος μετά τηνπτώση του κουμμουνιστικού καθεστώτος στην πάλαι ποτέΣοβιετική Ένωση. Στην πραγματικότητα το Πατριαρχείοτης Μόσχας με «κοσμικά κριτήρια που είναι έξω της Ορ-θοδόξου Εκκλησιολογίας και παραδόσεως προσπαθεί ναεγκαθιδρύσει, τρόπον τινά, ένα σύστημα διοικήσεως στονορθόδοξο κόσμο με προδιαγραφές Βατικανού.

Άκρως προκλητική και αντιεκκλησιολογική είναι ηάποψη που εξέφρασε προ ολίγων ημερών ο Ρώσος πρω-θιερεύς, καθηγητής Θεολογίας, π. Μαξίμ Κοζλόφ, ο ο-ποίος μεταξύ άλλων αυθαιρέτων και αντιστόρητων εδή-λωσε ότι: «η θέση του Πατριαρχείου Μόσχας στην «πε-νταρχία των παλαιφάτων είναι πολύ σημαντική, γι’ αυτόκαι μετά την πτώση της Ρώμης κατέλαβε θέση μεταξύτων πέντε σημαντικοτέρων Εκκλησιών… και επεκτείνειτην δικαιοδοσία του σε μία σειρά από χώρες».

Η παραπάνω ιστορικά αυθαίρετη και λίαν προκλη-τική θέση του Ρώσου Θεολόγου αναιρεί κάθε έννοια, και-νονικότητος και ευταξίας στον ορθόδοξο κόσμο. Η «πε-νταρχία» κατά τους αιώνες, που ήταν ενωμένη και αδιαί-ρετη η Εκκλησία του Χριστού, αποτελούνταν από τις το-πικές Εκκλησίες της Ρώμης, της Κωνσταντινουπόλεως,της Αλεξανδρείας, της Αντιοχείας και των Ιεροσολύμων.

Αυτές οι τοπικές Εκκλησίες της «Πενταρχίας» έλαβανκαι την ονομασία: «Πρεσβυγενή ή Παλαίφατα Πατριαρ-χεία». Όταν όμως η «Παλαιά ή Πρεσβυτερά» Ρώμη έπεσεστην αίρεση, η Μόσχα δεν κατέλαβε στην παραμένουσα«τετραρχία» των «Πρεσβυγενών Πατριαρχείων» μία ιδιαί-τερη θέση ώστε να χωρίζεται ότι συμπλήρωσε την κενω-θείσα θέση της πρεσβυτέρας Ρώμης. Εξάλλου, το Πα-τριαρχείο της Μόσχας ανήκει μέχρι και σήμερα στα λεγό-μενα «νεώτερα Πατριαρχεία» και όχι στα «Πρεσβυγενή».

Η δε άποψη του Ρώσου Θεολόγου ότι το Πατριαρ-χείο της Μόσχας «επεκτείνει την δικαιοδοσία του σε μίασειρά από χώρες» φανερώνει και περίφραστα την βού-ληση της Ρωσικής Εκκλησίας να επεκτείνει, όπως απόδεκαετιών αντικανονικά το έχει πράξει, την πνευματικήκαι εκκλησιαστική δικαιοδοσία της σε επαρχίες που ανή-κουν, σύμφωνα με τον 28ο κανόνα της Δ΄ εν ΧαλκηδόνιΟικουμενικής Συνόδου (451 μ.Χ.) στην απόλυτη και απο-κλειστική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Σύμφωνα λοιπόν με τον 28ο Κανόνα της Δ΄ Οικου-μενικής Συνόδου, όλες οι επαρχίες ανά τον κόσμο πουδεν ανήκουν στην Εκκλησία …. δικαιοδοσία κάποιου άλ-λου ορθοδόξου Πατριαρχείου ή Αυτοκεφάλου Εκκλησίας,υπάγονται στην Εκκλησιαστική δικαιοδοσία και πνευμα-τική μέριμνα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το Πατρια-ρχείο της Μόσχας από πολλών δεκαετιών έχει καταπατή-σει και καταστρατηγήσει τον συνοδικό αυτό κανόνα, αφούήδη από το έτος 1970 ανεκήρυξε αντικανονικώς και πρα-ξικοπηματικώς ως «αυτοκέφαλη Εκκλησία» την Metropo-lita των Η.Π.Α., όπου ζουν ρώσοι της διασποράς. Το Οι-κουμενικό Πατριαρχείο που είναι η Εκκλησιαστική – πνευ-ματική κεφαλή των Η.Π.Α., δεν ανεγνώρισε ποτέ την ανύ-παρκτη και σχισματική Ρωσική Metropolita. Τον ίδιο έ-πραξαν, κατά το παράδειγμα του Οικουμενικού Πατριαρ-χείου, και τα υπόλοιπα Ορθόδοξα Πατριαρχεία και οι αυ-τοκέφαλες Εκκλησίες. Στην ίδια αντικανονική ενέργειαπροέβη το Πατριαρχείο της Μόσχας και όταν ανεκήρυξεως αυτόνομη Εκκλησία την ρωσική κοινότητα της Ιαπω-νίας. Η απάντηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου υπήρξεάμεση αφού ουδέποτε ανεγνώρισε και αυτή την αντικα-νονική και σχισματική Εκκλησία.

Τόσο προκλητική είναι η στάση του ΠατριαρχείουΜόσχας, το οποίο παρόλο που από ετών έχει ιδρύσει α-ντικανονική – σχισματική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Κίνα,έρχεται και διαμαρτύρεται επειδή το Οικουμενικό Πα-τριαρχείο απολύτως κανονικά απεφάσισε να υπαγάγει εκ-κλησιαστικά στην Πατριαρχική Μητρόπολη Χονγκ-Κόνγκκαι την Λα"κή Δημοκρατία της Κίνας, που ανήκει στην Εκ-κλησιαστική – κανονική δικαιοδοσία του ΟικουμενικούΠατριαρχείου.

Ο Ρώσος Θεολόγος π. Μαξίμ Κοζλόφ συνεχίζονταςτα ιστορικώς και κανονικώς αυθαίρετα επιχειρήματά του,τα οποία σαφώς εκφράζουν το εκκοσμικευμένο φρόνηματου Πατριαρχείου της Μόσχας, υποστηρίζει τα εξής:«Εάν συγκρίνουμε όχι μόνο τους ποσοτικούς δείκτες της

Εκκλησίας μας και εκείνους των ανατολικών Πατριαρ-χείων, αλλά και αν δούμε τον πραγματικό ρόλο της Ρω-σικής Εκκλησίας για την μαρτυρία της Ορθοδοξίας σταμεγέθη της σύγχρονης ανθρωπότητας, τότε κάθε άλλοπαρά έχει την Πέμπτη θέση».

Οι απόψεις αυτές απερίφραστα φανερώνουν τηνπρόθεση του Πατριαρχείου της Μόσχας να θέσουν εκνέου το ζήτημα της αλλαγής θέσεως – τάξεως που αυτόκατέχει στα «Δίπτυχα» της Ορθοδοξίας και από την 5η

θέση να επιδιώξει να διαδραματίσει αντικανονικά κυ-ρίαρχη θέση στον ορθόδοξο κόσμο. Προκλητικά το Πα-τριαρχείο της Μόσχας παραθεωρεί το γεγονός ότι ηθέση των παλαιφάτων ή πρεσβυγενών Πατριαρχείων Α-λεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων στα «δίπτυχα»της Ορθοδοξίας έχει καθοριστεί με αποφάσεις Οικουμε-νικών Συνόδων.

Όσον αφορά την άποψη του Ρώσου Θεολόγου, πουαπό την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού στη ΣοβιετικήΈνωση είναι η μονίμως προβαλλόμενη, ρητορική επιχει-ρηματολογία του Πατριαρχείου της Μόσχας, ότι η πρωτο-καθεδρία στον Ορθόδοξο κόσμο ανήκει δικαιωματικά σεαυτό λόγω της πληθυσμιακής υπεροχής του ποιμνίου τουσε σχέση με το ποίμνιο των Πρεσβυγενών Πατριαρχείωντης Ανατολής, θα πρέπει να υπογραμμιστεί με έμφασηότι το «πρωτείον διακονίας» του Οικουμενικού Πατριαρ-χείου ως πρωτοθρόνου Εκκλησίας δεν είναι το αποτέλε-σμα «ποσοτικών πληθυσμαικών κριτηρίων ή αριθμών»,αλλά ιστορικών δεδομένων, οικουμενικών συνοδικών α-ποφάσεων και κυρίως της ταπεινής, μαρτυρικής, καθα-γιασμένης σταυραναστάσιμης αποστολής της ΜητρόςΑγίας Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας της Κωνσταντι-νουπόλεως. Η άκρως λοιπόν επικίνδυνη και εκκοσμικευ-μένη θέση του Πατριαρχείου της Μόσχας ότι κυρίαρχορόλο παίζουν οι «αριθμοί» και τα «ποσοτικά πληθυσμιακάκριτήρια» για να διαδραματίσει πρωτεύουσα εξουσιαστικήαποστολή, ως άλλο Βατικανό στον Ορθόδοξο κόσμο είναιπέραν και εκτός κάθε έννοιας Ορθοδόξου Εκκλησιολο-γίας.

Όλες αυτές οι επίσημες – ανεπίσημες θέσεις τουΠατριαρχείου της Μόσχας έχουν ως θεμέλιο την θεωρίατης «Τρίτης Ρώμης» και αποβλέπουν στο να υποβαθμι-στεί ο ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κων-σταντινουπόλως, προκειμένου να αποκτήσει η Μόσχα όχι«Πρωτείο Διακονίας», αλλά «Πρωτείο Εξουσίας» στονΟρθόδοξο κόσμο. Είναι επικίνδυνες απόψεις που θέτουνσε κίνδυνο την ενότητα της Ορθοδοξίας, αφού το ακόρε-στο πάθος των εκκλησιαστικών ηγητόρων της ΡωσικήςΕκκλησίας, για εξουσία και Πρωτοκαθεδρία δεν έχει όριακαι φραγμούς. Ένα είναι βέβαιο ότι το Οικουμενικό Πα-τριαρχείο ήταν, είναι, και θα παραμείνει η πρωτόθρονηΜητέρα Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία της διακονίας, τουμαρτυρίου και της μαρτυρίας για την ορθοδοξία ανά τονκόσμο.

ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ - ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΦΑΝΑΡΙΟΝ: ΠΡΩΤΕΙΟΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣΜΟΣΧΑ: ΠΡΩΤΕΙΟΝ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Το Πατριαρχείο Μόσχας επιδιώκει ρόλο Βατικανού στον Ορθόδοξο κόσμο

Γράφει ο Θεολόγος-Εκκλησιαστικός Ιστορικός-Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 5Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Οι Άγιοι και ΙσαπόστολοιΚωνσταντίνος και Ελένη

Ο Μέγας Κωνσταντίνος γεννήθηκε το 274μ.Χ. Πατέρας του ήταν ο Κωνστάντιος ο Α’ οΧλωρός και μητέρα του η Ελένη από το Δρέπα-νο της Βιθυνίας. Ο Κωνσταντίνος σε ηλικία 18ετών έγινε στρατιωτικός και χάρη στην ανδρείατου, προάχθηκε γρήγορα στα ανώτατα αξιώμα-τα του στρατού.

Ο Κύριος θέλοντας να τον βοηθήσει στοναγώνα του κατά του Μαξεντίου και του Λικίνιου,στη συνέχεια σχημάτισε στον ουρανό το σημείοτου Σταυρού με την επιγραφή «Εν τούτω Νίκα»,προσφέροντάς του ένα ισχυρότατο όπλο για νακατατροπώσει τους εχθρούς του. Με το χρι-στιανικό σταυροειδές λάβαρο με το ελληνικόμονόγραμμα «Εν τουτω νικα», τελικά νίκησε ταστρατεύματα του Μαξεντίου και έπειτα του Λι-κινίου.

Επίσης, ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας πουευνόησε την Εκκλησία, μετά από τρεις αιώνεςανελέητου διωγμού. Μετέφερε την πρωτεύου-σα του κράτους του στο αρχαίο βυζάντιο, και ε-κεί έκτισε την βασίλισσα των πόλεων, την Κων-σταντινούπολη.

Λίγο πριν πεθάνει, ο Κωνσταντίνος αξιώ-θηκε και του Αγίου Βαπτίσματος, και αμέσωςμετά είπε: «Νυν αληθει λογω μακαριον οιδ’ ε-μαυτον, νυν της αθανατου ζωης πεφαναι αξιον,νυν του θειου μετειληφεναι φωτος πεπιστευ-κα». Τώρα, δηλαδή, σύμφωνα με το λόγο τηςαληθείας, ξέρω ότι είμαι μακάριος, τώρα έχω

γίνει άξιος της αθανάτου ζωής, τώρα έχω πι-στέψει πως έλαβα το θείο φως. Εκοιμήθη σε η-λικία 63 ετών, την 21 ΜαHου 327. Η Ιστορία ο-νόμασε τον Κωνσταντίνο Μέγα και η Εκκλησίατον ανεκήρυξε Άγιο και Ισαπόστολο.

Ο Κωνσταντίνος ενδιαφέρθηκε πολύ καιγια τα ιερά σεβάσματα των χριστιανών, για τολόγο αυτό απέστειλε στα Ιεροσόλυμα την μη-τέρα του, για να βρει τον Τίμιο Σταυρό. Μετάτην εύρεσή του, η Αγία Ελένη, αφού διχοτόμησετις κεραίες του δημιούργησε δύο Σταυρούς εκτων οποίων τον ένα μετέφερε στην Κωνσταντι-νούπολη.

Η Αγία Ελένη ήταν αυτή η οποία έδωσεστον Μ. Κωνσταντίνο την πρέπουσα διαπαιδα-γώγηση. Άλλωστε, και ο ίδιος την τίμησε, ότανστην μεγάλη πλατεία της Κωνσταντινούποληςέκτισε δύο στήλες, μία δική του και μία της Α-γίας Ελένης, που έφερε την επιγραφή: «Εις Α-γιος εις Κυριος Ιησους Χριστος, εις δοξανΘεου Πατρος, Αμην». Η Αγία Ελένη βοήθησε ναχτιστούν οι πρώτοι μεγάλοι ιεροί ναοί της Χρι-στιανοσύνης. Εκοιμήθη ειρηνικά το 327 μ.Χ. σεηλικία 83 ετών.

Απολυτίκιο«Πρωτος πεφηνας, εν Βασιλευσι, θειον ε-

δρασμα, της ευσεβειας, απ’ ουρανου δεδεγμε-νος το χαρισμα· οθεν Χριστου τον Σταυρονεφανερωσας, και την Ορθοδοξον πιστην εφη-πλωσας. Κωνσταντινε ισαποστολε, συν ΜητριΕλενη θεοφρονι, πρεσβευσατε υπερ των ψυ-χων ημων»

Απολυτίκιο «Του Σταυρου σου τον τυπον εν ουρανω

θεασαμενος, και ως ο Παυλος την κλισιν ουκεξ ανθρωπων δεξαμενος, ο εν Βασιλευσιν Α-ποστολος σου Κυριε, Βασιλευουσαν πολιν τηχειρι σου παρεθετο· ην περισωζε δια παντοςεν ειρηνη, πρεσβειαις της Θεοτοκου, μονε Φι-λανθρωπε»

Οι πρωτοκορυφαίοι ΑπόστολοιΠέτρος και Παύλος

Ο Πέτρος καταγόταν από τη Βηθσα"δά τηςΓαλιλαίας και ήταν γιος του Ιωνά, αδελφός τουΑποστόλου Ανδρέα του Πρωτόκλητου. Ο Πέ-τρος και ο Ανδρέας ήταν ψαράδες στη λίμνηΓεννησαρέτ. Είχε νυμφευθεί στην Καπερναούμ,

όπου έμενε οικογενειακά μαζί με την πεθεράτου. Όπως μας πληροφορεί το Ευαγγέλιο, ότανο Ιησούς έφθασε στη λίμνη της Γεννησαρέτ συ-νάντησε τούς δύο αδελφούς Πέτρο και Ανδρέαοι οποίοι έριχναν τα δίχτυα τους. Αμέσως μετάτην κλήση τους, άφησαν τα δίχτυα και τις οικο-γένειές τους και τον ακολούθησαν.

Ψαράς στο επάγγελμα, ήταν τύπος αυθόρ-μητος, ορμητικός, και τη ζωή του κοντά στο Χρι-στό τη μαθαίνουμε από τα τέσσερα Ευαγγέλια,ενώ την αποστολική του δράση, από τις πρά-ξεις των Αποστόλων.

Έγραψε και δύο Καθολικές Επιστολές, μέ-σα στις οποίες να τι προτρέπει τους χριστια-νούς: «Νηψατε, γρηγορησατε· ο αντιδικος υμωνδιαβολος ως λεων ωρυομενος περιπατει ζητωντινα καταπιη» (Α΄ Πέτρου, ε΄ 8). Δηλαδή εγκρα-τευθείτε, γίνετε άγρυπνοι και προσεκτικοί. Διό-τι ο αντίπαλος και κατήγορός σας ο διάβολος,σαν λιοντάρι που βρυχάται, περιπατεί με μανίακαι ζητάει ποιον να τραβήξει μακριά από την πί-στη και να τον καταπιεί.

Μετά την Ανάληψη του Κυρίου, ο Πέτρος,δίδαξε το Ευαγγέλιο στην Ιουδαία, στην Αντιό-χεια, στον Πόντο, στην Γαλατία, στην Καππαδο-κία, στην Ασία και τη Βιθυνία. Κατά την παράδο-ση (που σημαίνει ότι δεν είναι απόλυτα ιστορικάδιασταυρωμένο) έφτασε μέχρι την Ρώμη, όπουεπί Νέρωνος (54-68μ.Χ.) υπέστη μαρτυρικόθάνατο, αφού τον σταύρωσαν χιαστί, με το κε-φάλι προς τα κάτω.

Ο δε Παύλος γεννήθηκε στην Ταρσό τηςΚιλικίας και στην αρχή ήταν σκληρός διώκτηςτου Χριστιανισμού. Όταν κάποτε μετέβαινε στηΔαμασκό για να διώξει και εκεί χριστιανούς, έ-γινε θαύμα στο οποίο φανερώθηκε ο Χριστός,ο οποίος τον πρόσταξε να πάει στον Ανανία οοποίος τον κατήχησε και τον βάπτισε. Έτσι, έγι-νε ο μεγαλύτερος κήρυκας του Ευαγγελίου, θυ-σιάζοντας μάλιστα και την ζωή του γι’ αυτό.

Ονομάστηκε ο πρώτος μετά τον Ένα και Α-πόστολος των Εθνών, λόγω των τεσσάρων με-γάλων αποστολικών περιοδειών του. Είναι ο ι-δρυτής της Εκκλησίας της Ελλάδος. Συνέγρα-ψε 14 επιστολές προς τις Εκκλησίες τις οποίεςεκείνος ίδρυσε. Τη ζωή του με τις περιπέτειέςτου θα τα δει κανείς, αν μελετήσει τις Πράξειςτων Αποστόλων, αλλά και τις 14 Επιστολές τουστην Καινή Διαθήκη.

Ο Απόστολος Παύλος θέλει κάθε χριστια-νός, όπως και ο ίδιος, να αισθάνεται και ναλέει: «ζω δε ουκετι εγω, ζη δε εν εμοι Χριστός»(Προς Γαλάτας β΄ 20). Δηλαδή, δε ζω πλέον ε-γώ, ο παλαιός άνθρωπος, αλλά ζει μέσα μου οΧριστός. Και ακόμα, «τα πάντα και εν πασι Χρι-στός» (Προς Κολασσαείς γ΄ 11). Να διευθύνει,δηλαδή, όλες τις εκδηλώσεςι τις ανθρώπινηςζωής μας ο Χριστός.

ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ

6 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο Απόστολος Παύλος υπέστη μαρτυρικόθάνατο (χωρίς να είναι απόλυτα ιστορικά δια-σταυρωμένο) δι’ αποκεφαλισμού στη Ρώμη.

Απολυτίκιο «Οι των Αποστόλων πρωτοθρονοι, και της

οικουμενης διδασκαλοι, τω Δεσποτη των ολωνπρεσβευσατε, ειρηνην την οικουμενην δωρη-σασθαι, και ταις ψυχες ημων το μεγα ελεος»

Αγία Μαρίνα η Παρθενομάρτυς

Η Αγία Μαρίνα η Παρθενομάρτυς γεννήθη-κε το 258 μ.Χ., καταγόταν από ένα χωριό τηςΠιανιδείας (ή Πισσιδείας) και έζησε στα χρόνιαπου αυτοκράτορας ήταν ο Κλαύδιος. Ο πατέραςτης Αιδέσιος ήταν ιερέας των ειδώλων και ημητέρα της πέθανε το 270 μ.Χ., όταν η ΑγίαΜαρίνα ήταν 12 ετών. Τότε ο πατέρας της πα-ρέδωσε την Αγία Μαρίνα σε μια γυναίκα για νατην μεγαλώσει. Η Αγία Μαρίνα έγινε Χριστιανή.

Όταν έμαθε για την Αγία Μαρίνα ο άρχο-ντας Ολύμβριος την φυλάκισε. Μετά από λίγεςμέρες την αποφυλάκισε για να την κρίνει. Πα-ρατηρώντας την έμεινε εκστατικός για την ω-ραιότητά της και θέλησε να γίνει σύζυγός της.Η Αγία Μαρίνα, απαντώντας στις ερωτήσειςτου, του είπε ότι ονομάζεται Μαρίνα, κατάγεταιαπό την Πιανιδεία και πιστεύει στον Ιησού Χρι-στό. Αφού η Αγία Μαρίνα δεν δέχτηκε να αρνη-θεί τον Χριστό, ο Ολύμβριος διέταξε να την ξα-πλώσουν στη γη και να χτυπήσουν αλύπητα τοσώμα της με ραβδιά, τόσο βάναυσα ώστε νασχιστεί το δέρμα της και να κοκκινίσει η γη απότην μεγάλη ποσότητα αίματος που έτρεξε. Κα-τόπιν διέταξε να κρεμάσουν όρθια την ΑγίαΜαρίνα και να συνεχίσουν να την χτυπούν μετα ραβδιά.

Αφού το σώμα της ήταν σε πολύ κακή κα-τάσταση την έβαλε ξανά στην φυλακή. Ενώ η Α-γία Μαρίνα βρισκόταν στο κελί, έγινε έναςσεισμός και από ένα σημείο της φυλακής βγήκε

ένας δράκος, που καθώς σερνόταν στη γη έκα-νε δυνατό συρισμό και φάνηκε να ρίχνει φωτιάγύρω από την Αγία. Επειδή η Αγία Μαρίνα φο-βήθηκε πολύ άρχισε να προσεύχεται στον Θεόκαι τότε ο μεγάλος δράκος μεταμορφώθηκε σεμαύρο σκύλο. Όταν είδε αυτό η Αγία Μαρίνακαι κατανόησε ότι ήταν ο Διάβολος, άρπαξε τονσκύλο απ’ τις τρίχες και με ένα σφυρί που βρή-κε ριγμένο κάτω, χτυπούσε τον σκύλο στη ράχηκαι στο κεφάλι και τον ταπείνωσε. Κατόπιν ο Ο-λύμβριος κάλεσε δεύτερη φορά σε εξέταση τηνΑγία Μαρίνα. Ο Ολύμβριος ζήτησε πάλι από τηνΑγία Μαρίνα να αρνηθεί τον Χριστό και αυτή,για δεύτερη φορά, αρνήθηκε. Διέταξε τότε νακάψουν το σώμα της με αναμμένες λαμπάδεςκαι να βάλουν το κεφάλι της μέσα σε δοχείο γε-μάτο με νερό, κρεμώντας την από τα πόδια της.

Με την δύναμη του Θεού, η Αγία Μαρίναδεν πάθαινε τίποτα από όλα αυτά τα μαρτύριακαι τράβηξε στην χριστιανική πίστη πολλούς ει-δωλολάτρες, οι οποίοι αποκεφαλίστηκαν απότον ηγεμόνα και έλαβαν το Μαρτυρικό Στεφάνιαπό τον Χριστό. Τελικά ο Ολύμβριος διέταξε ναθανατωθεί η Αγία Μαρίνα διά αποκεφαλισμού.

Την μνήμη της Αγίας Μαρίνας της Παρθε-νομάρτυρος την τιμούμε στις 17 Ιουλίου. ΟΓρηγόριος ο Κύπριος, Πατριάρχης Κωνσταντι-νουπόλεως, έγραψε λόγο για την Αγία Μαρίναπου σώζεται στην Μεγίστη Λαύρα και στην ΙεράΜονή του Παντοκράτορος. Ο βίος της ΑγίαςΜαρίνας σώζεται στην Μεγίστη Λαύρα και στηνΙερά Μονή των Ιβήρων. Στην Μεγίστη Λαύρασώζεται επίσης κι ένα Μαρτυρολόγιο για την Α-γία Μαρίνα.

Απολυτίκιο Αγίας ΜαρίναςΤου εχθρού τας ενέδρας ρώμη διέφυγες

και αυτώ προσπλακείσα υπερηκόντισας και εκΘεού την δαψιλή χάριν απείληφας αποσοβείνεκ των πιστών τας νόσους τας λυμαινώδεις· διόπρέσβευε τω Κυρίω υπέρ ημών, Μαρίνα ένδο-ξε.

Προφήτης ΗλίαςΟ Προφήτης Ηλίας ζούσε περί το 816 π.Χ.,

ήταν υιός του Σωβάκ και καταγόταν από την φυ-λή Ααρών και την πόλη Θίσβη (ή Θέσβη), πόληιερέων. Κατοικούσε στη Γαλαάδ. Όταν γεννή-θηκε ο Προφήτης Ηλίας ο πατέρας του ο Σω-βάκ είδε το παρακάτω όραμα: Άνδρες με λευκάενδύματα τον ονόμαζαν Ηλία (εκ του εβρα"κούΗλί που σημαίνει Θεός) και του έβαζαν σπάργα-να από φωτιά και του έδιναν να φάει φωτιά.

Ο Σωβάκ πήγε στα Ιεροσόλυμα και φανέ-ρωσε στους ιερείς το όραμα, οι οποίοι του εί-παν «Μη φοβηθείς, ω άνθρωπε, ότι η κατοίκη-σις του παιδίου, θέλει είναι φως και ο λόγοςτου μέλλει να είναι απόφασις, και η ζωή του,μέλλει να είναι κατά Κύριον, και ο ζήλος τουθέλει φανεί ευάρεστος εις τον Θεόν, και έχεινα κρίνει τον Ισραήλ με μάχαιραν και φωτίαν».

Ο Προφήτης Ηλίας προφήτευσε για 25χρόνια. Κατέβασε φωτιά απ’ τον ουρανό τρειςφορές. Με τα λόγια του σταμάτησε την βροχήγια τρεισήμισι χρόνια. Ο Προφήτης Ηλίας ανέ-

στησε τον νεκρό γιο της χήρας Σαραφθίας. ΟΠροφήτης Ηλίας κατέκαψε 100 στρατιώτες πουείχε στείλει ο βασιλιάς Οχοζίας. Ο ΠροφήτηςΗλίας αξιώθηκε να δει τον Θεό στο όρος Χω-ρήβ, όσο μπορεί ένας άνθρωπος να δει τονΘεό. Χώρισε στα δύο τον ποταμό Ιορδάνη καιαναλήφθηκε στον ουρανό μέσα σε μια πύρινηάμαξα.

Ο Προφήτης Ηλίας εμφανίστηκε στην Με-ταμόρφωση του Σωτήρος δίπλα Του μαζί με τονΠροφήτη Μωυσή. Ο λαός μας αγαπάει πολύ τονΠροφήτη Ηλία και έχει αφιερώσει πάρα πολλέςεκκλησίες που βρίσκονται ψηλά σε βουνά στονΆγιο. Η Εκκλησία μας τιμάει την μνήμη του Προ-φήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου.

Αγία Παρασκευή

Η Αγία Παρασκευή γεννήθηκε στην Ρώμητο 117 μ.Χ. Οι γονείς της ήταν Έλληνες. Ο πα-τέρας της, Αγάθων, και η μητέρα της, Πολιτεία,όντας χριστιανοί, όταν γεννήθηκε η Αγία τηνβάπτισαν και της έδωσαν το όνομα Παρασκευή.Την μεγάλωσαν σύμφωνα με την χριστιανική πί-

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ

7Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣστη και την σπούδασαν αφού είχαν την οικονο-μική δυνατότητα μιας και ήταν πλούσιοι.

Πολλοί θέλησαν να παντρέψουν την Αγίαμε τους υιούς τους, τόσο γιατί ήταν μια ενάρε-τη κοπέλα όσο και γιατί ήταν πλούσια. Η ΑγίαΠαρασκευή, όμως, αρνήθηκε κάθε τέτοια πρό-ταση, έχοντας αποφασίσει να αφιερώσει τηνζωή της στον Ιησού Χριστό.

Όταν ήταν σε ηλικία είκοσι ετών οι γονείςτης πέθαναν. Τότε η Αγία έδωσε την περιουσίατης στους φτωχούς, στην εκκλησία και σε έναίδρυμα, στο οποίο έμεναν χριστιανές κοπέλεςπου είχαν αφιερωθεί στον Ιησού Χριστό. Εκείέμεινε για λίγα χρόνια η Αγία Παρασκευή, βοη-θώντας στην διάδοση της χριστιανικής πίστης,όπως έκαναν και οι υπόλοιπες συγκάτοικοι της.

Κάποια στιγμή εγκατέλειψε το ίδρυμα αυτόκαι ξεκίνησε να κηρύττει τον Χριστιανισμό σεδιάφορες πόλεις και χωριά της Ιταλίας. Κατάτην διάρκεια αυτών των περιοδειών της, έπεισεπολλούς να βαπτιστούν Χριστιανοί. Αυτό ήτανκάτι που ενόχλησε κάποιους ειδωλολάτρες, οιοποίοι ανέφεραν την δράση της Αγίας Παρα-σκευής στον, επίσης ειδωλολάτρη, Αντωνίνο,αυτοκράτορα εκείνη την εποχή της Ρώμης. Μεεντολή του Αντωνίνου, συνέλαβαν την Αγία Πα-ρασκευή και την οδήγησαν μπροστά του. Θέλο-ντας αυτός να την κάνει να απαρνηθεί τηνχριστιανική πίστη, την υποβάλει στο μαρτύριοτης πυρακτωμένης περικεφαλαίας από το ο-ποίο, με την χάρη του Ιησού Χριστού, η Αγίαβγήκε σώα. Ακολούθησαν άλλα μαρτύρια, τα ο-ποία η Αγία υπέμενε δοξολογώντας τον Χριστό.Το τελευταίο βασανιστήριο στο οποίο υποβλή-θηκε η Αγία ήταν ένα καζάνι στο οποίο έβραζεπίσσα και λάδι. Εκεί έβαλαν την Αγία Παρα-σκευή η οποία όμως, με την βοήθεια του Θεού,δεν έπαθε τίποτα. Βλέποντας το αυτό ο Αντω-νίνος, την προέτρεψε να ρίξει πάνω του πίσσαγια να διαπιστώσει ο ίδιος αν καίει. Η πίσσα αυ-τή τύφλωσε τον αυτοκράτορα ο οποίος πίστεψετότε στην αληθινή θρησκεία και ζήτησε από τηνΑγία Παρασκευή να τον βαπτίσει χριστιανό. Ε-κείνη όχι μόνο τον βάπτισε, αλλά και του θερά-πευσε, με την χάρη του Θεού, τα μάτια. Η χάρηνα θεραπεύσει τα μάτια, δόθηκε από τον Θεόστην Αγία Παρασκευή και γι’ αυτό τα περισσό-τερα θαύματα τα της, έχουν σχέση με τα μάτιατων χριστιανών που ζητούν την βοήθεια της,τότε αλλά και μέχρι τις μέρες μας.

Η Αγία Παρασκευή συνέχισε μετά την βά-πτιση του Αντωνίνου, να κηρύττει τον Λόγο τουΘεού ταξιδεύοντας και σε άλλες χώρες εκτόςαπό την Ιταλία. Κηρύττοντας τον Χριστιανισμόκαι βαπτίζοντας νέους χριστιανούς έφτασε καιστην Ελλάδα. Όταν βρέθηκε στα Τέμπη, εκείπου βρίσκεται σήμερα ο ναός της, συννελή-φθηκε από τους ειδωλολάτρες και οδηγήθηκεστον άρχοντα της περιοχής που ονομαζότανΤαράσιος. Στην προσπάθεια του αυτός, να πεί-σει την Αγία Παρασκευή να εγκαταλείψει τηνδράση και την πίστη της, άρχισε να την υποβά-λει σε φρικτά βασανιστήρια. Με θάρρος και δύ-ναμη τα υπέμενε η Αγία, ενώ κάθε πρωί την

έβρισκαν θεραπευμένη από τις πληγές των βα-σανιστηρίων της προηγούμενης ημέρας. Τελικάο Ταράσιος διέταξε τον αποκεφαλισμό της καιέτσι η Αγία Παρασκευή παρέδωσε την ψυχή τηςστον Ιησού Χριστό, τον οποίο πίστεψε και κήρυ-ξε σε όλη της την ζωή. Το σώμα της έθαψανκρυφά κάποιοι χριστιανοί. Στον τάφο της έγινανπολλά θαύματα, αλλά και στα χρόνια που ακο-λούθησαν πολλοί βοηθήθηκαν από την Αγία Πα-ρασκευή και κυρίως άνθρωποι με παθήσεις σταμάτια. Την μνήμη της Αγίας Παρασκευής εορτά-ζουμε στις 26 Ιουλίου.

Απολυτίκιο της Αγίας ΠαρασκευήςΤην σπουδήν σου τη κλήσει κατάλληλον,

εργασαμένη φερώνυμε, την ομώνυμόν σου πί-στιν εις κατοικίαν κεκλήρωσαι, Παρασκευή α-θλοφόρε όθεν προχέεις ιάματα, και πρε-σβεύεις υπέρ των ψυχών ημών.

Άγιος Παντελεήμων

Ο Άγιος Παντελεήμων γεννήθηκε στην Νι-κομήδεια, στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. Πατέραςτου ήταν ο Ευστόργιος και μητέρα του η Ευβού-λη. Το όνομα που του έδωσαν οι γονείς του ή-ταν Παντολέων. Ο πατέρας του ήταν ειδωλο-λάτρης ενώ η μητέρα του ήταν Χριστιανή. Ο Ά-γιος έμεινε ορφανός από μητέρα σε νεαρή ηλι-κία. Αφού έμαθε τα πρώτα γράμματα, διδάχθη-κε τα Ελληνικά και κατόπιν ο πατέρας του τονέστειλε να μαθητεύσει κοντά στον γνωστό ια-τρό Ευφρόσυνο την επιστήμη της ιατρικής. ΤιςΧριστιανικές νουθεσίες της μητέρας του, αντι-κατέστησαν μετά τον θάνατό της, οι νουθεσίεςτου Αγίου Ερμόλαου, που εκείνον τον καιρό ή-ταν ιερέας της Χριστιανικής εκκλησίας στη Νι-κομήδεια. Ο Άγιος Παντελεήμων, μεγαλωμένοςσε ένα σπίτι που συνυπήρχε η ειδωλολατρικήκαι η Χριστιανική πίστη, δεν είχε επιλέξει σεποιαν να πιστέψει. Μια μέρα, και ενόσω ακόμησπούδαζε την Ιατρική, είδε στο δρόμο που περ-πατούσε ένα φίδι να δαγκώνει ένα παιδί και α-μέσως το παιδί έπεσε νεκρό. Ο Άγιος τότε σκέ-φτηκε ότι εάν ο Χριστός ανάσταινε το παιδί καιπέθαινε το φίδι, θα γινόταν ο ίδιος Χριστιανός.Και έτσι έγινε. Μπροστά στα μάτια του, το παιδίαναστήθηκε και το φίδι εξαφανίστηκε. Ο Άγιος

κατάλαβε τότε ποια είναι η αληθινή πίστη καιέτρεξε στον Άγιο Ερμόλαο να του αναφέρει τιέγινε και να του ζητήσει να τον βαπτίσει Χρι-στιανό. Ο Άγιος Ερμόλαος τον βάπτισε και τουδίδαξε τα μυστήρια της Χριστιανικής πίστης.

Ο Άγιος Παντελεήμονας με την βοήθειατου Ιησού Χριστού και την προσευχή, άρχισε ναγιατρεύει συμπολίτες του, με αποτέλεσμα ηφήμη του να μεγαλώνει συνεχώς στο λαό τηςΝικομήδειας. Μετά από ένα θαύμα που έκανεστο πατρικό του σπίτι, όπου με την βοήθεια τηςπροσευχής κατάφερε να δώσει το φως σε έναντυφλό, έπεισε και τον ειδωλολάτρη πατέρα τουνα βαπτιστεί Χριστιανός και να ζήσει ο υπόλοι-πο του βίου του εν Χριστώ.

Όταν ο πατέρας του πέθανε, ο Άγιος Πα-ντελεήμονας, μοίρασε την περιουσία του στουςφτωχούς και συνέχισε να θεραπεύει τους αρ-ρώστους με την βοήθεια της προσευχής. Η μο-ναδική αμοιβή που ζητούσε ήταν οι θεραπευ-μένοι να βαπτίζονται Χριστιανοί. Η δράση τουαυτή, έκανε τους υπόλοιπους γιατρούς τηςπεριοχής να τον μισήσουν και να τον κατηγορή-σουν στον Μαξιμιανό, που ήταν βασιλιάς εκείνατα χρόνια. Ο Μαξιμιανός, ειδωλολάτρης ο ίδιος,τάχθηκε με το μέρος τους και κάλεσε τον ΆγιοΠαντελεήμονα να παρουσιαστεί μπροστά τουμε σκοπό να του αλλάξει την πίστη και να τονκάνει ειδωλολάτρη.

Αφού δεν τα κατάφερε με τα λόγια, τον υ-πέβαλε σε σκληρά μαρτύρια, ελπίζοντας πωςέτσι θα γίνει αυτό που ήθελε. Ο Άγιος με συνε-χή προσευχή, όχι μόνο υπέμεινε τα μαρτύριααυτά, αλλά στο τέλος κάθε μαρτυρίου ήτανσώος και αβλαβής. Ο Μαξιμιανός, αντί να πι-στέψει μετά από τα θαύματα που έβλεπε να συ-μβαίνουν μπροστά του, πείσμωνε περισσότερο.Τελικά, θανάτωσε τον Άγιο Ερμόλαο, θεωρώ-ντας τον υπεύθυνο για την πίστη του Αγίου Πα-ντελεήμονα και διέταξε τον αποκεφαλισμό τουΑγίου. Κατά την διάρκεια του αποκεφαλισμούένα ακόμη θαύμα συνέβη. Το ξίφος με το οποίοθα αποκεφάλιζαν τον Άγιο, λύγισε σαν κερί. Οιστρατιώτες πίστεψαν στην χάρη του Ιησού Χρι-στού και αρνήθηκαν να θανατώσουν τον ΆγιοΠαντελεήμονα. Ο Άγιος προσευχήθηκε και τότεμια φωνή ακούστηκε από τον ουρανό, που έλε-γε ότι στο εξής, δεν θα ονομάζεται Παντολέο-ντας αλλά Παντελεήμων και σε αυτόν θα προ-σεύχονται οι Χριστιανοί ζητώντας ευσπλαχνία.Μετά από το θαύμα αυτό και με παράκληση τουίδιου του Αγίου, έγινε η εκτέλεσή του. Ο Άγιοςπαρέδωσε το πνεύμα του ενώ οι στρατιώτες έ-γιναν Χριστιανοί και άρχισαν να διακηρύττουντον λόγο του Ιησού Χριστού. Την μνήμη του Α-γίου Παντελεήμονα την γιορτάζουμε στις 27Ιουλίου.

Το απολυτίκιο του Αγίου ΠαντελεήμοναΑθλοφόρε Άγιε, και ιαματικέ Παντελεήμων,

πρέσβευε τω ελεήμονι Θεώ, ίνα πταισμάτων ά-φεσιν, παράσχη ταις ψυχαίς ημών.

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ8 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

H ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΣΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ

Του Μιχαήλ Γ. Τρίτου, Αναπλ. Καθηγητού Α.Π.Θ.

Ορθοδοξία είναι η γνήσια προέκταση της

Εκκλησίας του Χριστού. Η Μία, Αγία, Καθο-

λική και Αποστολική Εκκλησία. Ο πνευματι-

κός χώρος, όπου διδάσκεται ορθά το περιε-

χόμενο της θείας εξ’ αποκαλύψεως αλήθειας,

βιώνεται το διαρκές παρόν της σωτηρίας και

συντελείται η μεταμόρφωση του ανθρώπου

και του κόσμου.

Περιεχόμενο της Ορθοδοξίας είναι η πα-

ρατεινόμενος στους αιώνες Χριστός, όπως

τον κήρυξαν οι Απόστολοι, όπως τον δίδαξαν

οι Πατέρες, όπως τον δογμάτισαν οι Οικουμε-

νικές Συνοδοί.

Αν και ο χαρακτήρας της Ορθοδοξίας εί-

ναι οικουμενικός και οικουμενική η αποστο-

λή της, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει

την ιδιάζουσα σχέση της με τον ελληνισμό

και τα ελληνικά χαρακτηριστικά της. Η Ορ-

θοδοξία συνδέθηκε με το ελληνικό Έθνος με

ένα σύνδεσμο αγάπης αιματηρής, θυσίας και

θριάμβου. Η Ορθοδοξία μπορεί να μην είναι

υπόθεση μόνο της Ελλάδος. Όμως η Ελλάδα

είναι υπόθεση της Ορθοδοξίας. Δεν γνωρί-

ζουμε τη μορφή θα είχε η Ορθόδοξη Εκκλη-

σία χωρίς την ελληνική κληρονομιά. Πάντως

γνωρίζουμε ότι χωρίς την Ορθόδοξη Εκκλη-

σία Ελλάδα δεν θα υπήρχε σήμερα. Ο εθνικός

μας ιστορικός Κων/νος Παπαρρηγόπουλος

γράφει: Το ελληνικόν έθνος δεν διεσώθη, του-

λάχιστον δεν διεσώσε την ιστορικήν του α-

ξίαν, ειμή δια της μετά του χριστιανισμού

συμμαχίας. Και ο σοφός ιστορικός Σπυρίδων

Ζαμπέλιος σε απόλυτη συμφωνία με τον εθ-

νικό μας ιστορικό, παρατηρεί: Το όνομα της

Ελλάδος άνευ του χριστιανισμού δεν ήθελεν

ίσως υπάρχει σήμερον η εντός βιβλιοθήκης

και εις σοφών τίνων αναμνήσεις.

Η Ορθοδοξία συνέβαλε στην κάθαρση

του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και τον

βοήθησε να κάνει υπέρβαση της κρίσεως, την

οποία διερχόταν. Διατήρησε την ιστορική του

μνήμη και αξιοποίησε τα θετικά του στοιχεία.

Η ύπαρξη αρχαίας ελληνικής φιλολογίας και

κλασσικών σπουδών οφείλεται στους Πατέ-

ρες της Εκκλησίας και τα αντίγραφα εργα-

στήρια, που πρόβαλαν τα έργα των αρχαίων

συγγραφέων.

Κατά τη βυζαντινή περίοδο η Ορθοδοξία

υπήρξε ο συνεκτικός δεσμός, που σφυρηλά-

τησε τη συνένωση των πολιτών του βυζαντι-

νού κράτους σε μία κοινή εκπολιτιστική προ-

σπάθεια. Η πολιτική ιστορία της βυζαντινής

αυτοκρατορίας δεν είναι δυνατόν να κατα-

νοηθεί χωρίς την Ορθοδοξία, αλλά ούτε και

η Ορθοδοξία χωρίς την αυτοκρατορία. Το ίδιο

μπορούμε να πούμε για τον πολιτισμό των

βυζαντινών, που είναι ακατανόητος χωρίς την

Ορθόδοξη Εκκλησία.

Όμως εκεί όπου η παρουσία της Ορθοδο-

ξίας υπήρξε εντονότερη ήταν η περίοδος μετά

την πτώση της βασιλεύουσας και τη διάλυση

της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Τότε η Ορθο-

δοξία είδε ως ιστορικό χρέος της τη διατή-

ρηση του ελληνισμού. Και ανταποκρίθηκε

στο χρέος αυτό με απόλυτη συνέπεια τετρα-

κόσια ολόκληρα χρόνια. Είναι πραγματικά

ανυπολόγιστες οι υπηρεσίες που πρόσφερε η

Ορθοδοξία στο ελληνικό Γένος σε όλη τη διά-

ρκεια της Τουρκοκρατίας. Παιδεία, κοινωνική

πρόνοια, διασφάλιση των πνευματικών θη-

σαυρών της ανθρωπότητας, καλλιέργεια του

ηρωικού φρονήματος υπήρξαν οι κυριότεροι

τομείς δράσεων της Εκκλησίας κατά τη διάρ-

κεια της μακράς αυτής περιόδου. Η Ορθοδο-

ξία δεν αρκέστηκε σε μία αφηρημένη παρη-

γοριά, αλλά έγινε μια άλλη κιβωτός μέσα

στην οποία διασώθηκε η ελληνική γλώσσα

και η εθνική συνείδηση.

Τρείς είναι οι σπουδαιότεροι στόχοι της

Ορθοδοξίας αυτή την περίοδο. Η διατήρηση

της ελληνικής παιδείας, η καλλιέργεια του η-

ρωικού πνεύματος με τις θυσίες του κλήρου

και η αναστολή του εξισλαμισμού, που ήταν

ταυτόχρονα και αναχαίτιση του εκτουρκι-

σμού.

Η διατήρηση της ελληνικής παιδείας απε-

τέλεσε πρωταρχικό μέλημα της Εκκλησίας

την ταραγμένη αυτή περίοδο, αφού μετά την

άλωση μοναδικός πνευματικός φορέας στον

τουρκοκρατούμενο Ελληνισμό έμεινε η Εκ-

κλησία. Η παιδεία ήταν κατά το πλείστον έρ-

γο των κληρικών. Στους καταλόγους των ελ-

ληνικών σχολείων και ελλήνων λογίων, που

συνέταξαν ο Ματθαίος Παρανίκας και ο

Κων/νος Σάθας τα 2/3 και πλέον των δασκά-

λων ήταν ιερωμένοι. Μόνον ο άγιος Κοσμάς

ο Αιτωλός ίδρυσε περισσότερα από 200 σχο-

λεία, σημερινά δημοτικά, και 30 ελληνικά

πραγματικός άθλος για την εποχή εκείνη. Δι-

καιολογημένα, ο Αδαμάντιος Κοραής έλεγε:

Πρώτος ο κλήρος έρχεται της αναμορφώσεως

του Έθνους διά της παιδείας. Για να συνεχίσει

και ο Ιωάννης Καπποδίστριας, ο οποίο, γρά-

φοντας στον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, έλε-

γε: αν τα σχολεία ευδοκιμούσαν πολλάχου

της Ελλάδος, τούτο συμβαίνει, γιατί βρίσκο-

νται υπό την αιγίδα της Εκκλησίας, γι’ αυτό η

Πύλη σέβεται αυτά.

Η Ορθοδοξία στα χρόνια της Τουρκοκρα-

τίας έχει να παρουσιάσει από όλα τα κλιμάκιά

της μάρτυρες και αγωνιστές. Οι Τούρκοι εί-

χαν αντιληφθεί καλύτερα από μερικούς σύγ-

χρονους Έλληνες τη θέση και τη σημασία της

Εκκλησίας στην εθνική μας υπόθεση. Γι’ αυ-

τό θανάτωσαν 11 Πατριάρχες και 100 Επι-

σκόπους από το Διονύσιο το Φιλόσοφο μέχρι

το Χρυσόστομο Σμύρνης. Σε 6.000 ανεβάζει

ο Πουκεβίλ τους θανατωθέντες λειτουργούς

της Εκκλησίας στο χρονικό διάστημα του α-

γώνα. Στο σημείο αυτό αξίζει να μνημονευ-

θούν οι μοναχοί του Αγίου Όρους και οι 200

μοναχοί της Νέας Μονής Χίου, οι οποίοι θα-

νατώθηκαν κατά την καταστροφή του νησιού.

Τεράστια υπήρξε η συμβουλή της Εκκλη-

σίας και στην αναχαίτιση του εξισλαμισμού,

που αποτελούσε στα χρόνια της Τουρκοκρα-

τίας διαρκή αφαίμαξη του ελληνισμού και

σοβαρή απειλή εξαφανίσεως του. Σ’ αυτό το

κύμα του θρησκευτικού και εθνικού υποχρω-

ματισμού υψώθηκε ως ανασχετική δύναμη η

θυσία των νεομαρτύρων. Χάρη στη θυσία

τους η σηλαβωμένη πατρίδα δεν υπέκυψε ο-

λοκληρωτικά στον εξισλαμισμό και απέφυγε

τον αφελληνισμό διατηρήθηκε η εθνική συ-

νείδηση στο δούλο Γένος και οι αγωνιστές

της εθνικής ελευθερίας εμψυχώθηκαν από

την ανεπανάληπτη θυσία τους.

Αλλά και κατά τη διάρκεια του μακεδονι-

κού αγώνα η προσφορά της ορθοδοξίας υπήρ-

ξε πολύ μεγάλη. Την στιγμή κατά την οποία

το ελληνικό κράτος παρακολουθούσε με αδ-

ράνεια τα συμβαίνοντα, το Οικουμενικό Πα-

τριαρχείο, η Μητέρα Εκκλησία, στάθηκε η

πρωταρχική και κύρια δύναμη για τη σωτηρία

της μαρτυρικής αυτής περιοχής. Με διπλω-

ματικές παρεμβάσεις στην Υψηλή Πύλη, έν-

τονες διαμαρτυρίες στις Μεγάλες Δυνάμεις,

ενίσχυση και συντονισμό της εκκλησιαστικής

διοικήσεως στις εμπερίστατες επαρχίες του

οικουμενικού θρόνου, αγωνιζόταν να προστα-

τεύσει την ελληνικότητα της Μακεδονίας.

Ειδικότερα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης

Ιωακείμ Γ’ ο μεγαλοπρεπείς με του ψηλό αί-

σθημα εθνικής ευθύνης που τον διέκρινε, α-

πεφάσισε να στείλει στη Μακεδονία νέους

στην ηλικία Μητροπολίτες, με μεγάλη μόρ-

φωση, θάρρος και γενναιότητα, για να στα-

θούν με αυταπάρνηση στο χειμαζόμενο ποί-

μνιο. Αντιπροσωπευτικά αναφέρουμε τους

Μητροπολίτες: Κορυτσάς Φώτη Καλπίδη,

Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη, Πελαγο-

νείας Ιωακείμ Φορόπουλο, Γρεβενών Αιμι-

λιανό Λαζαρίδη κ.ά. Οι ηρωική αυτοί Ιερά-

ρχες με τους αγώνες και τη μαρτυρική θυσία

της ζωής τους έγιναν σύμβολα αντιστάσεως

του λαού, στέργιωσαν την πίστη του μακεδο-

νικού Ελληνισμού και έδωσαν ελπίδες εθνι-

κής ανάστασης. Η θυσία τους παραδειγμά-

τισε το λαό, τόνωσε το φρόνημά του και γιγά-

ντωσε την εθνική του συνείδηση.

Όπως σε όλους τους εθνικούς αγώνες έ-

ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ 9Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣτσι και κατά τη μικρασιατική καταστροφή η

Εκκλησία έκανε το χρέος της. Οι λειτουργοί

της έδωσαν το δικό τους παρών σε όλη τη

διάρκεια της εθνικής αυτής περιπέτειας. Ο α-

πό Δράμας Σμύρνης Χρυσόστομος, ενώ είχε

τη δυνατότητα να φύγει, έμεινε κοντά στο

ποίμνιό του, μέχρις ότου ο μαινόμενος όχλος,

ύστερα από μία εικονική δίκη, κυριολεκτικά

τον κατεσπάραξε. Τον Μοσχονησίων Αμβρό-

σιο τον πετάλωσαν και μετά τον κατακρεούρ-

γησαν. Τον Κυδωνιών Γρηγόριο τον έθαψαν

ζωντανό, ενώ δεκάδες κληρικών του εκτελέ-

στηκαν. Ο Αμασείας Ευθύμιος ξεψύχησε στις

φυλακές ύστερα από ανήκουστα βασανιστή-

ρια σαράντα ημερών, ενώ τον πρωτοσύγκελο

του αρχιμανδρίτη Πλάτωνα Αϊβατζίδη τον α-

παγχόνισαν. Ο Μητροπολίτης Ικονίου Προ-

κόπιος πέθανε από τα βασανιστήρια στις

φυλακές, ενώ εκατοντάδες κληρικοί είχαν α-

νάλογο φρικτό τέλος. Όλοι αυτοί και άλλοι ά-

γνωστοι εθνομάρτυρες συνεχίζουν μια μα-

κραίωνη εκκλησιαστική παράδοση και πιστο-

ποιούν την εθναρχική αποστολή της Εκκλη-

σίας.

Κατά την περίοδο του ελληνοϊταλικού

πολέμου του 1940 η Εκκλησία πρωτοστάτησε

ποικιλότροπα. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλη-

σίας της Ελλάδος ευλόγησε από την πρώτη

στιγμή τα όπλα των αγωνιστών και κατέφυγε

στις χριστιανικές Εκκλησίες όλου του κόσμου

για να καταγγείλει τη φασιστική εισβολή. Σε

όλες τις ιερές Μητροπόλεις ψέλνονταν διαρ-

κώς παρακλήσεις για την αίσια έκβαση του

αγώνα και εμψυχωνόταν ο λαός με κατάλλη-

λες ομιλίες από τους ιεράρχες και τους λοι-

πούς κληρικούς.

Η βοήθεια της Εκκλησίας στον αγώνα

του 40 δεν ήταν απλώς ηθιτη, αλλά και γεν-

ναιόδωρα οικονομική. Μόνο το ιερό ίδρυμα

της Ευαγγελιστρίας της Τήνου διέθεσε για

τον αγώνα του 40 5.000.000 δρχ. και όλα τα

αφιερώματα και κοσμήματα. Στην Αρχιεπι-

σκοπή Αθηνών συστήθηκε πρόνοια στρα-

τευομένων με 173 παραρτήματα σε ολόκληρη

την πρωτεύουσα και τον Πειραιά. Με το Β.Δ.

της 12”ς Ιουνίου 1940 επιστρατεύθηκαν

πλείστοι κληρικοί ως στρατιωτικοί ιερείς, οι

οποίοι με τα φλογερά τους κηρύγματα, τις κα-

τανυκτικές ακολουθίες και τη γενικότερη εμ-

ψυχωτική τους προσπάθεια τόνωναν το φρό-

νημα των στρατιωτών και τους προ ετοίμαζαν

ψυχολογικά για τις δύσκολες επιχειρήσεις.

Δεν ήταν λίγοι οι στρατιωτικοί ιερείς, που

πρόσφεραν ακόμη και το αίμα τους για τον

αγώνα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα ονόματα

των: Ιεροθέου Μαζιώτη Χρυσοστόμου Τσά-

κωνα, Ιωακείμ Λούλια, Αναστασίου Κρητι-

κού, Χαραλάμπους Παναγιωτοπούλου, Γρη-

γορίου Φωτίου, Ιωακείμ Μπεζεντου κ Χρή-

στου Θεοχάρη. Όπως έγραφε χαρακτηριστικά

ο αείμνηστος Μητροπολίτης Νικαίας Γεώρ-

γιος γέμιζε δάκρυα η αγία λαβίδα, όταν ο πά-

πας μετέδιδε τα Άγια των Αγίων στους φα-

ντάρους. Είναι πολύ χαρακτηριστικό το βα-

ρυσήμαντο μήνυμα της Ιεράς Συνοδού προς

τον ελληνικό λαό, όπου μεταξύ άλλων έλε-

γε... Η Εκκλησία ευλογεί όπλα τα ιερά και πέ-

ποιθεν ότι τα τέκνη της πατρίδος ευπειθούν

είς το κέλευσμα αυτής και του Θεού και θα

σπεύσουν, εν μια ψυχή και καρδία να αγωνι-

σθούν υπέρ βωμών και εστιών και της ελευ-

θερίας και τιμής και θα συνεχίσουν, ούτω, την

απ’ αιώνων πολλών αδιάκοπον σειράν των τι-

μίων και ενδόξων αγώνων και θα προτιμή-

σουν τον ωραίον θάνατον από την άσχημον

ζωήν της δουλείας...

Η εθνική δράση των εκπροσώπων της εκ-

κλησίας συνεχίσθηκε αμείωτη και κατά την

περίοδο της γερμανικής κατοχής, όταν οι ανά-

γκες περιθάλψεως του χειμαζομένου λαού

πληθύνθηκαν. Την πρόνοια στρατευομένων

διαδέχθηκε ο Ε.Ο.Χ.Α., στον οποίο οφείλουν

την επιβίωση τους χιλιάδες Ελλήνων. Ο προ-

καθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος Αρ-

χιεπίσκοπος Δαμασκηνός έσωσε από βέβαιο

θάνατο πλήθος πατριωτών. Μεγάλη πατριω-

τική δράση ανέπτυξαν και άλλα. ιεράρχες, ό-

πως οι μετέπειτα Δημητριάδος Δαμασκηνός,

Τρίκκης Διονύσιος, Κυθήρων Μελέτιος και

άλλοι, οι οποίοι υπέστησαν φρικτά μαρτύρια

στα χέρια των γερμανών Ναζί ή των ιταλών

φασιστών.

Σήμερα, καθώς μπήκαμε στο νέο ευρω-

παϊκό status και αναγκαστικά θα οδηγηθούμε

σε ένα πολιτιστικό και πνευματικό συγκρητι-

σμό των λαών της Ευρώπης, η Ορθοδοξία έ-

χει πολλά να προσφέρει όχι μόνον στη δια-

τήρηση της φυσιογνωμίας του εθνικού και

πνευματικού μας βίου, αλλά κυρίως ως ζύμη

στις αναζητήσεις της Δύσεως. Η Ορθόδοξη

Εκκλησία άλλως τε υπήρξε από την αρχή ση-

μαντικός παράγων στη διαμόρφωση της

πνευματικής ταυτότητας της Ευρώπης και

του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Η Ορθοδοξία, που είναι το χριστιανικό

μέτρο, δεν αποτελεί μια παρελθοντολογική

έννοια, αλλά είναι η δυναμική μεταμόρφωση

του εκάστοτε παρόντος. Έχοντας δικά της δο-

κιμασμένα κριτήρια ηθικής και βιοθεωρίας

καλεί τον άνθρωπο της κάθε εποχής να την α-

κολουθήσει, για να του προσφέρει πληρότητα

και ποιότητα ζωής, σωστό κοσμοθεωριακό

προσανατολισμό και πραγματική λύτρωση α-

πό την ανεστιότητα του παρόντος, τον πόνο

και τον θάνατο.

Είναι αξιοσημείωτο ότι το σχήμα που δίνουν στους θόλους, στους τρούλους, στις καμά-ρες οι κυκλαδίτες χτίστες μοιάζει σχεδόν με παραβολή.

Κατόρθωναν έτσι ν’ αυξάνουν την αντοχή των στοιχείων και να καλύπτουν το μειονέ-κτημα της χρήσης αλάξευτων λίθων στην δομή των ναών. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της μακρό-χρονης εμπειρίας τους στην προσπάθεια να πετύχουν τα οριακά ανοίγματα που επέτρεπαντα υλικά και οι τεχνικές που εφάρμοζαν στη ναοδομία.

Τα διακοσμητικά στις εξωτερικές όψεις των κυκλαδίτικων εκκλησιών είναι πολύ λίγα καισε απλές, υποτυπώδεις μορφές.

Ο διάκοσμος στο εσωτερικό των εκκλησιών παρουσιάζεται με την ίδια λιτότητα με εξαί-ρεση τις τοιχογραφίες που εξυπηρετούν άμεσα θρησκευτικούς σκοπούς.

Εκκλησίες στις Κυκλάδες χτίζονται από την παλαιοχριστιανική εποχή. Η «ΚΑΤΑΠΟΛΙΑ-ΝΗ» Παναγία στην «ΠΑΡΟ» χτίστηκε τον 4ο αιώνα, ξυλόστεγη τρίκλιτη Βασιλική με κάτοψησε σχήμα ελεύθερου σταυρού. Με λιτές μορφές στα φέροντα στοιχεία του οικοδομήματοςκαι λιτή διακόσμηση στο εξωτερικό και το εσωτερικό. Αυτή και πολλές ακόμη εκκλησίες πουχτίστηκαν στις κυκλάδες αποτελούν σήμερα τους σιωπηλούς μάρτυρες της αρχιτεκτονικήςδόμησης των ναών εκείνης της εποχής. Εκείνο που μας φανερώνουν είναι ότι η κεραμο-πλαστική διακόσμηση που συναντάμε τόσο συχνά στις εκκλησίες της υπόλοιπης Ελλάδαςείναι άγνωστη ή δε χωράει στη λιτή αισθητική τους κυκλαδίτικου λαού και των χτιστάδωντου.

ΚΥΚΛΑΔΙΤΙΚΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣΓράφει ο Α. Κάσσας, Καθηγητής Τεχνολογίας 2ου Γυμνασίου Κομοτηνής

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ & ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ10 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Τα χειρόγραφα, τα αρχεία και τα βιβλία α-ποτελούν τους θησαυρούς του πνεύματος καιτης ιστορίας, κλείνοντας μέσα τους την εξελι-κτική πορεία του έθνους και του πολιτισμού.

Οι πληροφορίες που μας παρέχουν μας ε-πιτρέπουν την αναπαράσταση μιας εποχής, μιαςκοινωνίας καθώς επίσης και την κατανόηση τουπαρελθόντος.

Λέγεται δε συνεχώς ότι τα αρχειακά έγ-γραφα και τα βιβλία είναι η συνείδηση ενόςΈθνους και αποτελούν την μνήμη του. Για ό-λους αυτούς τους λόγους έχουμε χρέος να ταδιαφυλάξουμε και να τα παραδώσουμε στηνκαλύτερη δυνατή κατάσταση στις επόμενες γε-νιές.

Σκοπός μας λοιπόν είναι η ευαισθητοποίη-ση όλων, σχετικά με την σημασία και τον ρόλοτης συντήρησης, αποκατάστασης και σωστής α-ποθήκευσης των χειρογράφων, των βιβλίων καιτων αρxειακών εγγράφων.

Τι είναι συντήρησηκαι ποιος ο ρόλος του συντηρητή

Η συντήρηση του βιβλίου και των αρχείωνείναι μια πολυσύνθετη διαδικασία. Ανάλογα μετην ιδιαιτερότητα κάθε περίπτωσης ο συντηρη-τής αποφασίζει μια καθορισμένη και συγκεκρι-μένη μέθοδο θεραπείας των βιβλίων ή των εγ-γράφων.

Ο ρόλος του συντηρητή δεν ταυτίζεται μετο ρόλο «επισκευαστής». Κατά συνέπεια ο συ-ντηρητής δεν είναι αυτός που θα κάνει καινούρ-γιο το κατεστραμμένο βιβλίο αλλά θα το βοηθή-σει να διατηρηθεί μέσα στον χρόνο προς όφε-λος των σημερινών αλλά και των επερχόμενωνγενεών χωρίς πρόσθετες επεμβάσεις.

Κύριο μέλημα του συντηρητή είναι η διατή-ρηση βιβλίων και αρχείων σε καλή κατάσταση.Παρ’ όλον ότι η πρόληψη αποτελεί την καλύτε-ρη διατήρηση, ο συντηρητής σπάνια καλείται ναπρολάβει την φθορά. Καλείται όμως συχνά νατα σώσει από τον αφανισμό.

Έτσι κύριο καθήκον του συντηρητή είναι:• η ενημέρωση των υπευθύνων για τους επι-

κείμενους κινδύνους• η ανεύρεση λύσεων στα προβλήματα• η επαγρύπνηση για την ασφαλή διατήρηση• ο προγραμματισμός των απολυμάνσεων των

χώρων και αντικειμένων• η εξυγίανση των βιβλίων και εγγράφων που

κινδυνεύουνΕκτός όμως από την βελτίωση των συνθη-

κών που επικρατούν στους χώρους φύλαξης,πολύ σημαντικό είναι η ίδια η αποκατάστασηκαι η εξυγίανση κάποιων μεμονωμένων βιβλίωνή εγγράφων.

Στην περίπτωση αυτή η διαδικασία που α-κολουθεί ο συντηρητής είναι:(α) Η εξυγίανση του υλικού με τον εντοπισμό

των προβλημάτων και τη θεραπεία (συνήθωςχημική).

(β) Η αποκατάσταση των φθορών που απαιτείχειρονακτική εργασία, δηλ. την αποκατά-σταση των σχισιμάτων, των αποκολλήσεων,κ.λ.π.

(γ) Η σωστή φύλαξη που αφορά την κατασκευήειδικών προστατευτικών καλυμμάτων από υ-λικά κατάλληλα για αρχειακή χρήση ή άλλαανάλογα.

Γενικά τα υλικά πρέπει να είναι χημικώςουδέτερα και αδρανή απέναντι στα αυθεντικάκαι τέλος (πολύ σημαντικό) να είναι αναστρέψι-μα ακόμη και με την πάροδο πολλών ετών.

Συνήθως πριν γίνει οποιαδήποτε επέμβασηκαταρτίζεται ένα ειδικό τεχνικό δελτίο που α-ποτελεί την τεκμηρίωση της προηγούμενης κα-τάστασης.

Γενικά ο συντηρητής πρέπει να διέπεται α-πό πνεύμα λιτότητας και φειδούς στην επέμ- -βαση. Όσο μι-κρότερη φυσι-κοχημική επέμ-βαση γίνει τόσοσωστότερη θεω-ρείται η εργα-σία. Πρέπει επί-σης να φροντί-σει να διατηρη-θεί το ύφος καιτο πνευματικόμήνυμα που με-

ταφέρει ένα αρχειακό αντικείμενο, όπως επί-σης να ξεχωρίζει τις φυσικές ιστορικές φθορέςαπό τις πραγματικά επιβλαβείς φθορές.

Τέλος το αποτέλεσμα της εργασίας πρέπεινα διέπεται από καλαισθησία, σεβασμό στην η-λικία του αντικειμένου και να μην αποβλέπειστην ανανέωση του, αλλά απλά και μόνο στηνδιατήρηση του στην πάροδο του χρόνου.

Αιτίες φθοράς και καταστροφήςβιβλίων και αρχείωνΑ. Ο ρόλος του περιβάλλοντος1. Η υγρασία

Στην ατμόσφαιρα υπάρχει πάντα μια ποσό-τητα νερού η οποία μεταβάλλεται ανάλογα μετις εποχές και με άλλους παράγοντες (π.χ. πα-ραθαλάσσιες περιοχές, ρεύματα αέρα, κ.λ.π.).

Τα υγροσκοπικά υλικά όπως το χαρτί α-πορροφούν ή αποβάλουν υγρασία με σκοπό ναισορροπούν σε σχέση με την υγρασία του περι-βάλλοντος. Οι μεταβολές αυτές της υγρασίας α-ποδυναμώνουν τα οργανικά υλικά και τα φθεί-ρουν, δημιουργώντας ρωγμές, σκασίματα και α-δυνάτισμα των διαφόρων συγκολλήσεων. Για τολόγο αυτό, η ισορροπία μεταξύ οργανικών υλι-κών και υγρασίας περιβάλλοντος πρέπει να πα-ραμένει σταθερή σε όλη τη διάρκεια του χρό-νου. Αυτή όμως έχει άμεση σχέση με την θερ-μοκρασία. Για το λόγο αυτό συνδυάζουμε πά-ντα την υγρασία με την θερμοκρασία και μετρά-με την Σχετική Υγρασία.

Ιδανικές συνθήκες διατήρησης των οργανι-κών υλικών είναι σταθερή θερμοκρασία 18ο Cκαι σταθερή Σ. Υ. 50%. Οι επιτρεπόμενες δια-κυμάνσεις δεν πρέπει να ξεπερνούν τον 1 βαθ-μό C για την θερμοκρασία και το ± 5% για τηνΣχετική Υγρασία.

2. Η μόλυνση της ατμόσφαιραςΣτην ατμόσφαιρα των πόλεων όπου βρί-

σκονται συνήθως τα περισσότερα μουσεία καισυλλογές αιωρούνται μικρά σωματίδια και δια-βρωτικά αέρια που προέρχονται από την κυ-

Τι είναι συντήρησηΤι είναι συντήρησηκαι ποιος ο ρόλος του συντηρητήκαι ποιος ο ρόλος του συντηρητή

Αναστασία Ευθυμίου, Συντηρήτρια Έργων Τέχνης

Λεκέδες υγρασίας, απώλειες χαρτιού,και επικολήσεις σελοτέ$π.

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ & ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ 11Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣκλοφορία των αυτοκινήτων και τα απόβλητατων εργοστασίων.

Τα μικροσωματίδια αυτά που μεταφέρο-νται με τον αέρα μολύνουν το περιβάλλον καιότι βρίσκεται σ’ αυτό. Όταν αυτά επικαθίσουνστα βιβλία κάτω από αυξημένη κυρίως σχετικήυγρασία προκαλούν ή επιταχύνουν μια σειράκαταστρεπτικών χημικών αντιδράσεων όπως ο-ξειδώσεις, υδρολύσεις, κ.λ.π.

Το διοξείδιο του θείου εύκολα μετατρέπε-ται σε ισχυρό θεAκό οξύ διαβρώνοντας χαρτί,δέρμα, περγαμηνή, κόλλες.

3. Το φωςΤο φως και ιδιαίτερα το ηλιακό φως είναι

μια από τις κυριότερες αιτίες φθοράς των οργα-νικών υλικών. Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί-ται από το ορατό φάσμα και το αόρατο φάσμα.Το ορατό φάσμα είναι λιγότερο επικίνδυνο γιατην διατήρηση των οργανικών υλικών.

Η υπεριώδες ακτινοβολία ξεθωριάζει ταχρώματα και δημιουργεί οξειδώσεις και απο-συνθέσεις.

Η υπέρυθρη λόγω αύξησης της θερμοκρα-σίας προκαλεί μηχανικές εξασθενήσεις και α-ποξήρανση. Εδώ σημαντικοί είναι και 3 άλλοιπαράγοντας:

- ο χρόνος έκθεσης- η ένταση- η διάρκεια έκθεσης των αντικειμένων

στο φωςΧρειάζεται λοι-

πόν μειωμένη έντα-ση και διάρκεια φω-τισμού και φιλτράρι-σμα των υπέρυθρωνκαι υπεριωδών ακτι-νών για τη σωστήδιατήρηση βιβλίωνκαι αρχείων.

Β. Βιολογικοί ΠαράγοντεςΟι περιβαλλοντικές συνθήκες έχουν άμεση

σχέση με τις βιολογικές φθορές. Αυτό συμβαί-νει γιατί ορισμένοι μικροοργανισμοί ευδοκι-μούν μόνο σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικήςυγρασίας άλλοι ευνοούνται από την ξηρασία,άλλοι επιζούν μόνο στο φως, άλλοι μόνο στο

σκοτάδι, άλλοι στη ζέστη, κ.λ.π.Στους μικροοργανισμούς που προσβάλλουν

τα οργανικά υλικά ανήκουν και οι μύκητες(μούχλα).

Βασικός τρόπος αντιμετώπισης είναι ηπρόληψη, δηλ. η απολύμανση των χώρων, η δια-τήρηση της καθαριότητας, ο έλεγχος υγρασίαςκαι θερμοκρασίας και ο εξαερισμός των χώρωνφύλαξης.

Γ. Ανθρώπινος Παράγοντας & Φυσικές Κα-ταστροφέςΟ άνθρωπος είναι υπεύθυνος έμμεσα και ά-

μεσα για πολλές καταστροφές αντικειμένων σεχαρτί. Οι φθορές που οφείλονται στην ανθρώπι-νη αμέλεια, την αδιαφορία ή και την ασέβεια εί-ναι σχεδόν αναπόφευκτες. Οι μηχανικές κατα-πονήσεις όμως που οφείλονται στην απροσεξίατου μελετητή ή του ιδιοκτήτη μπορούν εύκολα νααποφευχθούν με την κατάλληλη ενημέρωση.

Πρόληψη των φθορών και η Προστα-σία του Βιβλίου και των Αρχείων

Όπως συμβαίνει με όλα τα πράγματα ηπρόληψη και όχι η θεραπεία αποτελεί την καλύ-τερη αντιμετώπιση για την προστασία των βι-βλίων και εγγράφων. Πρέπει δηλαδή πρώτα ναμεριμνούμε για την πρόληψη των φθορών καιέπειτα για την αποκατάσταση των φθορών ή γιατην θεραπεία.

Αν και ένα μεγάλο μέρος της πολιτιστικήςμας κληρονομιάς χρειάζεται την επέμβαση τουσυντηρητή, παρ’ όλα αυτά ένα μεγάλο βήμα θαγίνει αν οι υπεύθυνοι φορείς αντιμετωπίσουν τοζήτημα της πρόληψης των φθορών.

Τέσσερα είναι τα κύρια σημεία που πρέπεινα προσεχθούν:• Κτιριακές προδιαγραφές και σωστή αποθή-

κευση.Οι Κτιριακές προδιαγραφές πρέπει να εί-

ναι τέτοιες ώστε να παρέχουν άψογα συστήμα-τα ασφαλείας (για κλοπή και φωτιά), παράθυραμικρά με κάγκελα και τζάμια απορροφητικά γιαφιλτραρισμένο φως. Βορεινός προσανατολι-σμός ώστε να προφυλάσσονται τα αντικείμενααπό το μεσημεριανό έντονο ηλιακό φως και κα-λό εξαερισμό.

Η σχέση του κτιρίου με την ατμοσφαιρικήμόλυνση παίζει σημαντικό ρόλο στην διατήρησητων βιβλίων.

Όσον αφορά τον εξοπλισμό των κτιρίων ταράφια όπου φυλάσσονται βιβλία και αρχείαπρέπει να κλειδώνουν και να είναι κατασκευα-σμένα από κατάλληλα υλικά.

• Σωστός κλιματισμός των χώρων.Τα αποθηκευμένα βιβλία πρέπει να διατη-

ρούνται συνεχώς σε σταθερές και καθορισμέ-νες συνθήκες. Ο μόνος σίγουρος τρόπος για ναδιατηρούνται συνεχώς σταθερή η θερμοκρασίακαι η Σχετική Υγρασία, είναι ο πλήρης κλιματι-σμός (air condition) των χώρων.• Σωστή τακτική καθαριότητα και προληπτι-

κή απολύμανση των χώρων.Η τακτική καθαριότητα του χώρου αποθή-

κευσης των βιβλίων και των εγγράφων είναι α-παραίτητη, πρέπει όμως να γίνεται σύμφωνα μεορισμένους απαράβατους κανόνες.

Επίσης πρέπει να γίνεται δειγματοληπτικόςέλεγχος για να βεβαιωνόμαστε ότι δεν υπάρχειπροσβολή από έντομα.

Επίσης πρέπει να λαμβάνονται και κάποιαμέτρα για την προστασία του προσωπικού απόμικρόβια.

Εδώ συνίσταται η χρήση γαντιών και λευ-κής μπλούζας διότι τα μικρόβια που προσβάλ-λουν τα βιβλία δεν είναι αβλαβή για τον άνθρω-πο, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στο αναπνευ-στικό σύστημα καθώς και δερματοπάθειες.

• Σωστή μεταχείριση των χάρτινων έργων τέ-χνης.Για την σωστή μεταχείριση των χάρτινων

έργων ισχύουν συγκεκριμένοι κανόνες τους ο-ποίους πρέπει να γνωρίζουν τόσο οι μελετητέςόσο και το προσωπικό των αρχείων και βιβλίων.

Για τα σπάνια βιβλία και έγγραφα, λύσηστην κακομεταχείριση των αναγνωστών, τα ατυ-χήματα και φθορές από τη χρήση, δίνει μόνο ηχρησιμοποίηση αντιγράφων (μικροφωτογράφη-ση, φωτοτυπίες, κ.λ.π.).

Σε ότι αφορά τις σφραγίδες ιδιοκτησίας, έ-χει γίνει πολύς λόγος, γενικά πρέπει να απο-φεύγεται η χρήση τους, γιατί καταστρέφουν τηναισθητική αξία των αντικειμένων κυρίως ότανμπαίνουν σε καίρια σημεία. Εφ’ όσον όμως κρί-νεται αναγκαίο πρέπει το μελάνι να πληροί ορι-σμένους όρους:- να είναι χημικά

ουδέτερο- να είναι ανεξίτη-

λο σε διαλύτες,νερό και λευκα-ντικά

- να μην ξεθωριά-ζει στο φως καιτο χρόνο

- να μην βλάπτειμε οποιοδήποτετρόπο το χαρτί (ήτην περγαμηνή,τον πάπυρο,κ.λ.π.)

Λεκέδες από πάθηση του χαρτιού (foxing).

Φθορά από κάψιμοπροερχόμενη από κερί.

Καταστροφές από έντομα και υγρασία.

Φθορές από ανθρώπινη αμέλεια(πριν και μετά την συντήρηση).

Αποτύπωμα εντόμου, λεκές από κερί και κακήσυρραφή των σελίδων.

Oπές από μεταλογαλλικόμελάνι.

12 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Η Αρετή, ένα μικρό κι αθώο πλασματάκι,που ζούσε στο πανέμορφο της Πάρου το νησάκι,ήταν κορίτσι ορφανό! που δεν είχε μητέρα·ούτε αδέλφια, συγγενείς, δεν είδε ούτε μία μέρα.

Μόνο μια χριστιανή γιαγιά, την κυρά Παναγιώταείχε για μάνα, για αδελφή κι όλο αυτήν ερώτα!- Γιατί χτυπάει δυνατά γιαγιάκα η καμπάνα;- Γιορτάζει αύριο Αρετή η Κατοπυλιανή μας!!Έλα καλό μου, γρήγορα στη σκάφη να σε πλύνω·εγώ την Αρετούλα μου άσχημη δεν αφήνω!

Θα πάμε αύριο στη γιορτή για να σε κοινωνήσω·κορδέλα πήρα κεντητή! Κοίτα; Να σε στολίσω!Και λούζοντας τα ολόξανθα και μακριά μαλλιά της,ιστορίες έλεγε η γιαγιά μέσα από την καρδιά της.Ιστορίες για την Παναγιά π’ αγαπά τους ανθρώπουςκαι μπαίνει μες τα σπίτια τους με χίλιους δύο τρόπους.

- Και στο δικό μας έρχεται γιαγιάκια η Παναγιά;- Ναι περιστέρα μου γλυκιά! μα που να ‘χαμε μάτιαπου να ‘ναι μάτια καθαρά σαν ακριβά μπριλάντια,να δούνε όλη τη χάρη της και να την περιγράψουν!Αυτά τα μάτια της καρδιάς, θέλουν δάκρυα να κλάψουν·να καθαρίσουνε καλά, να πλύνουν την ψυχούλα·κατάλαβες αθώα μου, μικρή μου Αρετούλα;

Κούνησε το βρεμένο της καθάριο κεφαλάκι,τ’ αρνάκι της υπακοής, το ορφανό παιδάκι,κι ας μην κατάλαβε πολλά! Στην καρδιά η γιαγιά μιλούσε!Την σκούπισε, την έντυσε και την γλυκοφιλούσε.

Για την γιαγιά, η Αρετή, ήταν ο θησαυρός της·της πικραμένης της ζωής ο φάρος, και το βιός της!Κι όταν την σφιχταγκάλιαζε δάκρυζε και θυμόταντην άμοιρη την κόρη της όλο συλλογιζότανπου χάθηκε τόσο μικρή!!...Και η Αρετή, όλα της τα ‘χα πάρει!Τα χούγια είχε της μάνας της, την ομορφιά, την χάρη.

Την άλλη μέρα ξύπνησαν, πριν ο Θεός χαράξει,κι η Αρετούλα ολόχαρη πετιέται για ν’ αλλάξει.Το κάτασπρό της φόρεμα βάζει και την κορδέλα·ναι! Ήτανε η πιο όμορφη οχτάχρονη κοπέλα!

Το άσπρο το φουστάνι της έμοιαζε στην καρδιά της·Αθώα, απονήρευτη! Ψέμα ποτέ δεν είχε μπειστα χείλη τα δικά της.- Κόρη μου να μην πιεις νερό! Και να μη φας! Σου το’ πα·γιατί θα μεταλάβουμε, φωνάζει η γιαγιά, πρώτα.- Ναι, ναι γιαγιά κατάλαβα, έκανε σαν μεγάλη.Τι όμορφη η εγγόνα της! Στο νησί δεν είχε άλλη.

Και μπαίνουνε στην εκκλησιά, μπροστά μπροστά να βλέπουν·τι κάνει, τι λέει ο παπάς, τα πάντα να προσέχουν.Της τα ‘χε μάθει η γιαγιά, φρόνιμη πάντα να ‘ναι,γιατί μέσα στην εκκλησιά αγγέλοι περπατάνε·βγαίνουν μπροστά απ’ τ’ άγια! Κι η Αρετή συλλογιζόταν:«μα πως θα γίνει να τους δω; Όλο αναρωτιόταν!»

Αυτό θέλει καθαρή καρδιά! Ξεχνούσε να ρωτήσειτι είναι καθαρή καρδιά η γιαγιά να εξηγήσει.Και τέντωνε το βλέμμα της μήπως και δει κανέναν!«Κάνε μου Παναγίτσα μου το θαύμα αυτό σε μένα,μάνα δεν είδα στη ζωή ούτε αδελφό κανένα,κάνε να δω έναν άγγελο, δώρο κάντο σε μένα»!

Ήταν δεκαπενταύγουστος· έλαμπε η εκκλησία!Στο τέμπλο κοίταζε η Αρετή εκεί την Παναγία,και πως της ήρθε; Ζήταγε το θαύμα αυτό να κάνει.Άγγελο ήθελε να δει, κι ύστερα ας πεθάνει!

Και νάτος βγαίνει ο παπάς! Μπροστά τα εξαπτέρυγα·όχι, τώρα η Αρετή δεν κοίταγε αμέριμνα!Με αγωνία το βλέμμα της έτρεχε σαν βρυσούλα,γιατί μπροστά της έβλεπε η αθώα αυτή μικρούλα,δύο άγγελους πανύψηλους, τ’ άγια να λιβανίζουν,και τα μεγάλα τους φτερά, την Αρετή ν’ αγγίζουν!

Πω πω! Στη γη δεν πάταγαν! Ούτε ο παπάς πατούσε·τι έγινε; Καλά οι άγγελοι, μα, κι ο παπάς πετούσε;Έσκυψε το κεφάλι της, έκανε το σταυρό της·κι από χαρά, δυο δάκρυα τρέξαν στο μάγουλό της.

Αυτά, φτάσαν της Αρετής, να πλύνουν την καρδιά της!τη γλώσσα είχε καταπιεί, σκούντησε τη γιαγιά της·δεν έβγαινε η φωνούλα της! Σπάραζε η καρδιά της!Μπαίνοντας μέσα ο παπάς, πέφτει η ματιά στο τέμπλο.Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΖΩΝΤΑΝΕΨΕ! ΚΑΙ ΑΝΟΙΞΕ ΤΟ ΠΕΠΛΟ!Ζεστά της χαμογέλασε, την φώναξε κοντά της,κι ολόχαρη η Αρετή τρέχει στην αγκαλιά της!

Πρώτη φορά αντάρτεψε! Κι έφυγε απ’ τη γιαγιά τηςκαι τα ‘χασε η άμοιρη, την τράβηξε κοντά της.Κάτσε γιαγιά, με φώναξε σου λέω η Παναγιά!και στο δικό της μάλωμα δεν δίνει σημασία.

- Έλα μικρή μου! έγνεψε πάλι η Παναγιά!Στο τρυφερό της πρόσωπο, έδωσε φιλιά τρία!- Να ‘σαι Αρετή μου πάντοτε καλή κι ευλογημένη!Και η μικρή αισθάνθηκε, άπειρα ευτυχισμένη.

Μα τι φωνή ολόγλυκεια είχε η Δέσποινά τηςκαι τι φιλιά στο μέτωπο και στα δυο μάγουλά της,που τώρα κοκκινίσανε από την αγωνία,και ίδρωσε η Αρετή, κι έτρεξε στη γωνία.

Κανένας δεν κατάλαβε εκεί τι είχε γίνει.Μόνο η γιαγιά ανησύχησε που η Αρετή, καμίνιφωτεινή και παράξενη σαν μαρμαροκολώνα·τα μάγουλά της σαν φωτιά, σαν κόκκινη ανεμώνα!

Με τρόπο πάει η Παναγιώταινα κοντά της και της λέει:- Τι έπαθες παιδάκι μου; Κι η Αρετή να κλαίεικαι να φωνάζει δυνατά: - Με φίλησε γιαγιά μου!Με φίλησε η Παναγιά! Κοίτα τα μάγουλά μου.

Να ‘ταν ιδέα της μικρής; Αυτή ψέμα δεν λέει·τι έπαθε έτσι ξαφνικά; Τι είν’ αυτά που λέει;Και βλέποντας το πρόσωπο της εγγονής της,

σοκαρίστηκε η γιαγιά! Σπαρτάρησε η ψυχή της!

Τρεις λαμπεροί μικροί σταυροί, πάνω της χαραγμένοι,ο ένας μπρος το μέτωπο κι άλλοι δυο βαλμένοι,πάνω στα δυο τα μάγουλα! Το παιδί, έλεγε αλήθεια!Λίγο το ήθελε η γιαγιά, να φωνάξει βοήθεια!

Έτσι όμως θα σταμάταγε όλη η λειτουργία!Όχι! Δεν ήτανε σωστό, κι έστεκε μ’ αγωνία,κρύβοντας την μικρή Αρετή στην κεντητή ποδιά της,να μην δούνε το πρόσωπο, και τους σταυρούς μπροστά της.

Κι αμέσως με το «δι’ ευχών», πάει στον πνευματικό της.- Κοίτα παπά την Αρετή, κοίτα το πρόσωπό της.- Με φίλησε η Παναγιά! Λέει η μικρή με τόλμη!Σταυροκοπιέται ο παπάς, και την κοιτάζει ακόμη!

Το θαύμα αυτό το κράτησαν ακριβό μυστικό τους!Γιαγιά - εγγονή, μεγάλωσαν σ’ έναν κόσμο δικό τους.Κάμποσα χρόνια πέρασαν και σε γιορτή μεγάλη,πάει η Παναγιώταινα να εξομολογηθεί και πάλι.

- Παπά, ήρθε η ώρα μου! Νομίζω θα πεθάνω·την Αρετούλα φρόντιζε τώρα συ παραπάνω.Και τα φιλιά της Παναγιάς, πρόσεξε μη λερώσει!Είναι τόσο πανέμορφη, φοβάμαι μην ενδώσει.- Μείνε ήσυχη Παναγιώταινα! Κι αυτή είναι αγγελούδι·δεν ακούει η καρδούλα της κανενός νιου τραγούδι.

Κι η γιαγιά Παναγιώταινα, σε δυο μήνες πεθαίνει.Την έκλαψε η Αρετή, ΤΩΡΑ ορφανεμένη,έχυσε κει στον τάφο της όλα τα δάκρυά της,γιατί έφυγε από τη ζωή, η μια, η παρηγοριά της!Πόσο την συμπονέσανε! Πόνεσε όλη η Πάρος·ακόμα και της θάλασσας έκλαψε κάθε γλάρος!

Μα η Αρετή όλο δύναμη, ζητάει το χατίρι·να επιτρέψει ο παπάς να πάει σε μοναστήρι.Του άγιου της πνευματικού πήρε την ευλογίακαι στη μονή της έζησε μέσα στην ευτυχία!

Όσες φορές τον έκανε την νύχτα τον σταυρό της,η Αρετούλα έπιανε πάντα το πρόσωπό τηςκαι άγγιζε τους τρεις σταυρούς, απαλές πια ρυτίδες!Μονολογώντας: «Αρετή, την Παναγία, είδες»!

Και κάθε βράδυ έβλεπε τη γιαγιά στ’ όνειρό της,που λες ποτέ δεν έφυγε ως τώρα απ’ το πλευρό της!Αυτή ήτανε η Αρετή! Μία κοπέλα άγια,π’ αφιερώθηκε γιατί αγάπησε, πολύ την Παναγία!!!

Πρεσβυτέρα Καλυψώ Δημητριάδη

ΤΑ ΦΙΛΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ(Αληθινή Ιστορία)

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ & ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ

13Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ & ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ

1η μέραΠάνω από το ακαλαίσθητο τσιμέντο, το ασφυκτικό στοίβαγμα ψυχώνκαι την αναιδή προχειρότητα πετούν κάτι άσπρα πουλιά της μνήμηςπου σε ταξιδεύουν στην ομορφιά και την ιστορία.

Πέρα από τους μιναρέδες που με προπέτεια ξεπροβάλλουν δίπλα στους τρούλου ς και τα καμπαναριάσώζεται η βυζαντινή παρουσίαταπεινωμένη, σταυρωμένημα γεμάτη ελπίδα.

Παναγία Ευαγγελίστρια στους Πρόποδεςβουβός πόνος. Σημαία ελληνική διπλωμένη στο σεντούκι, δεξιά στο ιερό,αγίασμα, ζώσα πίστη.

Άγιος Δημήτριος στα Ταταύλα κοινότητα ρημαγμένη, εναπομείνασες ψυχές,καρτερικές, αλύγιστες.

Αγία Σοφία!Ναός; Θρύλος; Παραμύθι; Όνειρο;Προφητεία;

Κοιμάται ο δικέφαλοςστο προσκεφάλι του Γένουςλαβωμένος κι άφθορος.

Μετά την ξέφρενη αναρχία της ασφάλτουτο λιβανωτό κι η ψαλμωδία ενός πατριαρχικού εσπερινού. Μας ταξιδεύουν, δρασκελίζουν τους αιώνες.

Άγιε Γρηγόριε, Χρυσόστομε, τα λείψανά σας αγιάζουνε τη Ρωμιοσύνη.

Αγία Ευφημία, ολόσωμη παρουσίαζωογονείς την αναιμική μας πίστη.

Όχι, δεν τέλειωσε η Ρωμανία!

Και συ, σεπτέ ηγήτορα των Χριστιανών,ποιμαίνεις τη λύπη, καθοδηγείς την ελπίδα.

Η σφαλιστή πόρτα παραδίπλαμυστικά διαλαλεί το σπαραγμό

του ήρωα Πατριάρχη.

Πορφύρα, αίμα, δάκρυα.

Μεγάλη του Γένους Σχολή.Πορτρέτα των δασκάλων,φωτογραφίες του Κεμάλ μαθητές που στριμώχνουν την ιστορία τουςστα σημερινά θρανία.

2η ΜέραΣτην άλλη άκρη του Βοσπόρου. Χαλκηδόνα.Ποιοι ειν’ αυτοί που μπαίνουνσεβαστικά στο ναό; Ειν’ οι παπάδες κι ειν’ οι επίσκοποι που σηκώνουν το δικό τους ιδιότυπο σταυρό. Έννοια σας, και δίχως άμφιαη αγιοσύνη φέγγος έχει απευθείας απ’ τον ουρανό.

Αγία Ευφημία, που άκουσες τις φλυαρίες των κακοδόξωνκι εύφρανες τις ψυχές των ορθοδόξων,παρηγορείς τους θλιμμένου ς πιστούς σου. Ήσουν εκεί -ήμασταν εκεί -και μας ευλόγησες στη γιορτή σου ανήμερα.

Δοκιμαζόμενοι αδελφοί μας της Εκκλησίας της Χαλκηδόνας,

αρχοντικοί, φιλόξενοι,κάντε κουράγιο! Θα ταξιδεύουν οι προσευχές μας - το υποσχόμαστε -στα νερά του Βοσπόρου και του Μαρμαρά.

Απομεσήμερο στη Χάλκη. Ανηφοριά με το παAτόνι, πλημμύρα ομορφιάςκαταμεσήμερο Ιουλίου.Θεολογική Σχολή κι ένα σφίξιμο στο μέρος της καρδιάς.Τα σανιδένια θρανία αδειανά και μια φωτογραφία του Κεμάλ τους εμποδίζει να ιστορήσουν τα παλιά.

Μέσα στη σιωπή η Ρωμιοσύνη κλωσάει την ελπίδα.

Επιστροφή. Η δυσφορία της αποβάθρας αλαφρώνει με την παράδοξη αίσθηση της συναδέλφωσης.Ο Ατατούρκ, ο Φουρκάν κι η Σενιχά

πόσο μοιάζουν με τα δικά μας παιδιά!

Το βράδυ σεργιάνι στα μαγευτικά νερά του Βοσπόρου. Έχουν να ψιθυρίσουν κι αυτά το παραμύθι τους.

Παλάτια, νύφες σημερινές, ποτά, δεξιώσεις,πύργοι, πριγκήπισσες αλλοτινών καιρών. Να τη πάλι η επίμονη φωνή της Ελληνίδας ξεναγού,της «τελευταίας αυτοκράτειρας»: «Όποιος δεν είδε το Βόσπορο, τίποτε δεν είδε.. .»

Ανάβουν τα φώτα στην κρεμαστή γέφυρα. Κι όπως αλλάζουν χρώμα, η απορία ταράζει τα φυλλο-κάρδια:«Πώς έγινε;» «Γιατί;»

Αμήχανα τ’ αστέρια.Σελήνη πώς αντέχεις; Κι ο φλοίσβος κάτι ψιθυρίζει για το Μαρμαρωμένο Βασιλιά.Στον ήρεμο παφλασμό πενθεί η σιωπή των αιώνων.Κι ένα δάκρυ ελληνικό σμίγει με τα νερά του Βοσπόρου.

3η μέραΣαν παραμύθι ξεδιπλώθηκετο παράδοξο πρωινό. Πριγκηπικές λάμψεις στο ναό σου,Άγιε Δημήτριε της Πριγκήπου,σκόρπισαν ολούθε. Βημάτισαν οι κοπελιές θροOζοντας αρχοντικά φορέματα.Και θυμιατήρι χάρισαν για να θυμιάζονται οι ψυχές.Κλήρος, λαός, ευχές,πανδαισία μυστική.

«Αγίασον τους αγαπώντας την ευπρέπειαν του οίκου σου».Δίχως αυτούς βουβές οι καμπάνες θα’ μενανθ’ αργοπέθαινε η μνήμη.

Πού μας ταξίδεψες καράβι τουρκικό;Μέρα καλύτερη κι απ’ όνειρο! Δεν σε αποχαιρετούμε, Πρίγκηπε,σε πήραμε μαζί μας…

Με ευγνωμοσύνηΈλσα Γιαλαντζή - Κουτσουμανή

Προσκυνητές στη Βασιλεύουσα ΠόληΚων/πολη: 10, 11 και 12 Ιουλίου 2009

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ14 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Όταν κάποιος πάσχει από μία ανίατη ασθένεια π.χ. καρκίνο στο τελικό

στάδιο, ταλαιπωρούμενος από αφόρητους πόνους, χωρίς κάποια ελπίδα θερα-

πείας ή έστω βελτίωσης, όπως επίσης, όταν βρίσκεται κατάκοπος για μεγάλο

χρονικό διάστημα, είτε από εγκε-φαλικό επεισόδιο, είτε από τραυματισμό του

νευρικού συστήματος, τότε σκέφτονται οι συγγενείς του και οι γιατροί να επι-

φέρουν το θάνατό του, άλλοτε με τη χορήγηση θανατηφόρου φαρμάκου και

άλλοτε με τη διακοπή λειτουργίας των ιατρικών μηχανημάτων που κρατούν

τον ασθενή στη ζωή.

Αυτή η πράξη διακοπής της ζωής λέγεται ευθανασία, δηλαδή «καλός θά-

νατος» (ευ+θάνατος = ευθανασία). Πράξη ευθανασίας μπορεί να χαρακτηρι-

στεί και η περίπτωση κατά την οποία ενώ μπορεί να παρασχεθεί βοήθεια

(οξυγόνο, διασωλήνωση κ.τ.λ.) σε ασθενή, δεν του παρέχεται (παθητική ευ-

θανασία). Αυτός που κα-λείται να πάρει την απόφαση αποφασίζει ένα συνει-

δησιακό δίλημμα, σηκώνει ένα σταυρό. Σε πολλές περιπτώσεις ο ασθενής δεν

ερωτάται κι έτσι άλλοι αποφασίζουν για τη ζωή του. Με αυτόν τον τρόπο η ευ-

θανασία δεν διαφέρει από δολοφονία.

Σε μερικές περιπτώσεις ο ασθενής έχοντας συναίσθηση της κατάστασης

του ζητά να επέλθει ο θάνατός του για να απαλλαγεί από την τυραννία του πό-

νου. Εδώ η ευθανασία μοιάζει με αυτοκτονία. Σε κάθε περίπτωση, σαν «δολο-

φονία» ή σαν «αυτοκτονία», η ευθανασία σημαίνει την αφαίρεση της αν-

θρώπινης ζωής. Η ευθανασία επομένως είναι πράξη αντίθετη με τη διδασκαλία

της Εκκλησίας, γι’ αυτό η Εκκλησία είναι αντίθετη τόσο στην ενεργητική ευ-

θανασία (χορήγηση θανατηφόρου μέσου, διακοπή μηχανικής υποστήριξης)

όσο και στην παθητική ευθανασία (μη παροχή μηχανικής υποστήριξης).

«ΑΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΖΩΗΣ«ΑΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΖΩΗΣ»»Ευθανασία

Κτενάς Χρυσάφης, Παρασκευαστής Μικροβιολογικού Εργαστηρίου Κ.Υ. Ιάσμου

Ο ρόλος της διατροφήςστην εμφάνισητων νεφρολιθιάσεωνΣωτηρίου Γεωργία, Νοσηλεύτρια Δ/νσης Υγείας Νομού

Έβρου, Τμήμα Δημόσιας ΥγείαςΤσαλίκης Δημήτριος, Χειρουργός Ουρολόγος

Συνέχεια από το προηγούμενο τεύχος

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: δίνεται για το λίθο, για τη λιθίαση και προληπτική θερα-

πεία για την αποφυγή της υποτροπής.

α) Αντιμετώπιση του λίθου: Ο μικρός λίθος στον κάλυκα που δεν προ-

καλεί καμία ενόχληση και κανένα εργαστηριακό εύρημα είναι ίσως η μόνη

περίπτωση που δεν χρειάζεται καμία, παρά μόνο παρακολούθηση.

- Εξωσωματική λιθοτριψία: Είναι η μοναδική ιατρική πράξη, όπου η ε-

νέργεια δράσης παράγεται εκτός σώματος και στη συνέχεια μεταφέρεται, επι-

κεντρώνεται και δρα σε πολύ μικρή περιοχή εντός του σώματος. Η μέθοδος

της εξωσωματικής λιθοτριψίας βασίζεται σε κύματα κρούσης. Πρόκειται για

ακουστικά κύματα με συχνότητα πολύ υψηλότερη από αυτή των υπερήχων.

Σχετικές αντενδείξεις είναι η νεφρική ανεπάρκεια και η εγκυμοσύνη.

- Ενδοσκοπική λιθοτριψία: Αφορά την προσέγγιση του λίθου με ενδο-

σκόπιο και τον κατακερματισμό του υπό όραση. Η προώθηση του ενδοσκο-

πίου γίνεται μέσω του δέρματος της νεφρικής χώρας (διαδερμική), είτε μέσω

της ουρήθρας προς την κύστη και προς τον ουρητήρα (ουρηθροκυστεοσκόπη-

ση-ουρητηροσκόπηση). Τα ενδοσκοπικά εργαλεία είναι σήμερα πιo εξελιγμέ-

να, άκαμπτα ή εύκαμπτα.

Υπάρχουν αρκετές δυνατότητες χρήσης μηχανημάτων, τα οποία παρά-

γουν ενέργεια που μεταφερόμενη μέσω του ενδοσκοπίου κατακερματίζει τους

λίθους.

- Υπέρηχοι

- Ηλεκτροϋδραυλικά κύματα

- Ηλεκτρομηχανική συσκευή

- Laser

- Χειρουργική Επέμβαση: Οι νεότερες αναίμακτες μέθοδοι αφαίρεσης

και κατακερματισμού των λίθων έφεραν επανάσταση στη θεραπεία των λιθια-

σικών προσφέροντας πολλά στο κοινωνικό σύνολο, αφού πολλοί ασθενείς

κατέληγαν στον τεχνητό νεφρό, λόγω των επανειλημμένων χειρουργικών ε-

πεμβάσεων για την αφαίρεση των λίθων.

Πάντων σε μεγάλους ή κοραλλιοειδείς λίθους, τα ποσοστά επιτυχίας της

διαδερμικής και της εξωσωματικής λιθοτριψίας, δεν είναι καλύτερα από αυτά

της χειρουργικής επέμβασης. Φαίνεται ότι σε περιπτώσεις κοραλλιοειδών λί-

θων με διάταση των καλύκων ή με στενώσεις στους αυχένες των καλύκων, η

χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να προτιμάται από τις «αναίμακτες» μεθό-

δους.

β) Θεραπεία της λιθίασης: Οριστική θεραπεία της λιθίασης επιτυγχάνε-

ται στην περίπτωση αδενώματος των παραθυρεοειδών όπου με την αφαίρεση

του αδενώματος εξουδετερώνεται η γενεσιουργός αιτία. Ακόμη, η αιτία εξα-

λείφεται στην περίπτωση οργανικού κωλύματος στην αποχέτευση, που με την

αποκατάστασή του, αποκαθίσταται και η ροή των ούρων.

γ) Φαρμακευτική θεραπεία της λιθίασης: Όλες αυτές οι θεραπείες α-

φορούν φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την αποφυγή της υποτροπής, που εί-

ναι ιδιαίτερα συνήθης στην ουρολιθίαση. Ανάλογα με το είδος της λιθίασης

είναι και η θεραπεία.

Εφόσον δεν βρεθεί κάποιο σαφές αίτιο, συνίσταται μετρημένη πλήρης

διατροφή, με σωστό ισοζύγιο θερμίδων, με ικανοποιητική σωματική δραστη-

ριότητα και λήψη άφθονων υγρών πλούσιων σε άλατα, ώστε το ποσό των ού-

ρων να ξεπερνά τα 2000 κ.εκ. ημερησίως.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Συνιστάται οι ασθενείς να πίνουν αρκετό νερό, ώστε να διατηρούν τον

όγκο των ούρων πάνω από 3 λίτρα/ημέρα, ελπίζοντας ότι θα συμπληρώσουν

τα 2 λίτρα/ημέρα. Τους δίδεται η οδηγία να ελαττώσουν την ημερήσια λήψη

κρέατος σε 227 γραμμάρια ή λιγότερο, να υποκαταστήσουν το λευκό ψωμί με

ψωμί ολικής άλεσης και να τρώνε δημητριακά με φυτικές ίνες. Συνιστάται ε-

πίσης, να περιορίσουν την πρόσληψη τροφών πλούσιων σε οξαλικά και να

μην προσθέτουν επιπλέον αλάτι στο τραπέζι. Παράλληλα συστήνεται η μέτρια

κατανάλωση των γαλακτοκομικών προϊόντων, και η αποφυγή των υπερβολών

(όχι περισσότερο από τρία ποτήρια γάλακτος ημερησίως) Ακόμη δίδεται η

συμβουλή, ότι μια τέτοια δίαιτα όχι μόνο θα ελαττώσει την πιθανότητα υπο-

τροπής της λιθίασής τους, αλλά θα ωφελήσει και τη γενική υγεία τους, μειώ-

νοντας τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης, καρδιαγγειακή ς νόσου και νόσου

του παχέος εντέρου. Προκειμένου ο ασθενής με λιθίαση να ακολουθήσει με

μεγαλύτερη ευκολία αυτό το διατροφικό μοντέλο, ο θεράπων ιατρός προτείνει

και στην οικογένεια του ασθενή να τροποποιήσει ανάλογα τις διατροφικές

της συνήθειες.

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ 15Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Χρήσιμες συμβουλές γι’αυτούς που μέ-νουν, τι πρέπει να προσέξουν και να κάνουνπριν και μετά την περίπτωση μιας απώλειαςαγαπημένου προσώπου, ώστε να μη γίνουνλάθη. Κανένας δεν μπορεί ούτε πρόκειτε ναμπορέσει να σκεφτεί με ευχαρίστηση το θάνα-το, ειδικά όταν αφορά συγγενικό του πρόσω-πο. Πολλές φορές ένας ξαφνικός θάνατοςφέρνει στην οικογένεια δύσκολες καταστά-σεις επειδή ο πόνος με το χαμό ενός προσώ-που σε πολλούς εμποδίζουν την καθαρή σκέ-ψη. Γι’αυτό μετά από ένα τέτοιο συμβάν πη-γαίνετε πρώτα στους ειδικούς ενός γραφείουτελετών της εμπιστοσύνης σας ή παρακαλέ-στε τηλεφωνικώς να σας επισκεφτούν στοσπίτι σας, ώστε να συζητηθούν τα σχετικά μετην τελετή.

Στα πλαίσια των ανωτέρων συμβουλώνμας ορίζετε εσεις την οργάνωση μιας τελετήςκαι μπορείτε να επιλέξετε ανάλογα με τις ε-πιθυμίες σας ότι αφορά την ποιότητα αυτής.

Περίπτωση θανάτου στο σπίτιΣε περίπτωση που ο θάνατος συμβεί στο

σπίτι, εφόσον διαπιστωθεί από το γιατρό τη-λεφωνείστε απευθείας ή επισκεφτείτε το γρα-φείο τελετών. Θα σας απαλλάξει από πολλέςφροντίδες και άσκοπες κινήσεις, θα ελέγξειτην ορθότητα του πιστοποιητικού θανάτου διανα μην έχετε προβλήματα μετέπειτα λόγω λά-θους στοιχείων, που θα μεριμνήσει την τακτο-ποίηση της σορού, άλλαγμα κλπ. και γενικά νασας πληροφορήσει τι πρέπει να κάνετε.

Σύμφωνα με τους νόμους ο ενταφιασμόςεπιτρέπεται μετά πάροδο 12 ωρών από τη στι-γμή του θανάτου. Μετά από το διάστημα των12 ωρών οι συγγενείς μπορούν να δώσουν εν-τολή στον εργολάβο να προβεί στον ενταφια-σμό οπότε αυτοί επιθυμούν αρκεί να μην υ-πάρχει κίνδυνος σήψεως της σορού. Στις πε-ριπτώσεις αυτές όταν οι συγγενείς περιμέ-νουν πρόσωπα από το εξωτερικό και η σωρόςπρόκειται να παραμείνει πέρα 24ώρου καλόθα είναι να δίνουν εντολή στο γραφείο να τηντοποθετήσει σε ειδικό ψυγείο.

Περίπτωση θανάτου στο νοσοκομείο ήτην κλινική

Σε περίπτωση που ο θάνατος συμβεί στονοσοκομείο ή στην κλινική κλπ. χρειάζεται απότα συγγενικά πρόσωπα να έχουν την ταυτό-τητα του θανόντος για να την επιδώσουν στογιατρό του ιδρύματος προς σύνταξη της πι-στοποιήσεως θανάτου και τα ρούχα για να ταπαραδώσουν στο γραφείο τελετων.

1η ενέργεια: Επαφή με τον γιατρό για τηνέκδοση του πιστοποιητικού θανάτου.

2η ενέργεια: Ταυτόχρονη κλήση του γρα-φείου τελετών της αρεσκείας σας για ταπεραιτέρω.

Περίπτωση αιφνιδίου θανάτου πουπροέρχεται από ατύχημα(τροχαίο, αυτοκτονία κλπ.)

Στην παραπάνω περίπτωση καλέστε αμέ-σως το γραφείο τελετών για να σας απαλλάξειαπό τις πρόσθετες φροντίδες που απαιτεί ονόμος, όπως κάλεσμα της αστυνομικής αρχής,εγκληματολογικής υπηρεσίας, ιατροδικαστή,κλπ.

Εφόσον καλέσετε το Γραφείο Τελετών καιαναλάβει τις πρώτες διαδικασίες που απαι-τούνται από το νόμο, ο θανών πρέπει να μετα-φερθεί στο νεκροτομείο προς νεκροτομή καιτην έκδοση πιστοποίησης αιτιών που προκά-λεσαν το θάνατο από τον ιατροδικαστή, η γνω-μάτευση του οποίου από κανέναν δεν μπορείνα προσβληθεί.

Στην περίπτωση του αιφνιδίου θανάτουπροτεινεται να γίνεται νεκροτομή διότι μετάτον ενταφιασμό πολλές φορές επακολουθούνδικαστικοί αγώνες (τροχαία ατυχήματα) με α-σφάλειες διάφορες που απαιτείται η προσκό-μιση ιατροδικαστικής έκθεσης και όχι απλήγνωμάτευση ενός γιατρού. Εάν κατά το ατύχη-μα ή τον αιφνίδιο θάνατο βρεθεί ιατρός παρώνκαι θελήσει να γνωματεύσει δεν σας το συνι-στούμε, ακόμη και σ’αυτήν την περίπτωσηπροτιμήστε τη νεκροτομή, μετά το πέρας τηςοποίας το γραφείο θα φροντίσει δια την άψογηεμφάνιση του νεκροτομηθέντος. Σας συμβου-λεύουμε επίσης κατά τις περιπτώσεις αυτέςουδέποτε να επιθυμείτε τη σωρό να τη μετα-φέρει το γραφείο στο σπίτι.

Περίπτωση θανάτου εάν επιθυμείτεο ενταφιασμός να γίνει εκτόςΝομού Ροδόπης

1η περίπτωση: Καλείτε το γραφείο από τοοποίο ζητάτε να σας διαθέσει το φέρετρο, νασας τακτοποιήσει τη σωρό και εν συνεχεία νασας την μεταφέρει με ειδικό κλειστό αυτοκί-νητο ή νεκροφόρα στον τόπο που επιθυμείτεκαι στη συνέχεια να επιληφθείτε εσείς για ταυπόλοιπα που χρειάζεται μέχρι και την ταφήσύμφωνα με τα ήθη και έθιμα του τόπου σας.

2η περίπτωση: Καλείτε το γραφείο και τουαναθέτετε τα πάντα. δηλαδή τακτοποίηση σω-ρού, μεταφορά αυτής στον επιθυμητό σας τό-

πο και διεκπαιρέωση της όλης τελετής, χωρίςεσείς να προβείτε σε καμιά άλλη ενέργεια.

Απώλεια προσώπων στο εσωτερικό πουπρέπει να μεταφερθούν στο εξωτερικό

Αναλαμβάνουμε υπεύθυνα και με όλες τιςδιεθνείς προδιαγραφές που απαιτούνται τηναποστολή σωρού με οποιοδήποτε μέσον στοεξωτερικό.

ΜνημόσυναΤην τρίτη ημέρα του αποβιώσαντος σύμ-

φωνα με τα ελληνικά ήθη και έθιμα εν στενόοικογενειακό κύκλο η οικογένεια τελεί επί τουτάφου επιμνημόσυνο δέηση. Κατ’αυτήν κατα-σκευάζει ένα μικρό πιάτο κόλλυβα, απλό καικαλεί τον ιερέα να τελέσει επιμνημόσυνο δέη-ση. Το αυτό επαναλαμβάνεται στις 9 και 20 η-μέρες από το θάνατο του προσφιλούς προσώ-που τους.

Το τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο που α-κολουθεί μπορεί να γίνει είτε στο ναό που επι-θυμεί η οικογένεια και κατά προτίμηση στο ναότης ενορίας του θανόντος είτε στο ναό τωνΚοιμητηρίων.

Ένα πλήρες τεσσαρακονθήμερο μνημόσυ-νο περιλαμβάνει εκτός από το δίσκο αγγελίεςτοιχοκολλήσεις και σχεδόν όλες τις διαδικασίεςπου απαιτεί και μια νεκρώσιμη τελετή.

Η ανάθεση ενός τέτοιου μνημόσυνου στογραφείο τελετών θα σας απαλλάξει από πολ-λές φροντίδες.

Εάν αποφασίσετε να πραγματοποιήσετεμνημόσυνο πρέπει το αργότερο εντός δέκα η-μερών από την ημέρα του θανάτου να επισκε-φτείτε ή να καλέσετε το γραφείο τελετών διανα συζητήσετε τις λεπτομέρειες και να κλείσειτο γραφείο για λογαριασμό σας την αίθουσαδεξιώσεων.

Εάν θέλετε το τεσσαρακονθήμερο μνη-μόσυνο να το κάνετε σε πολύ στενό οικογε-νειακό κύκλο συμβουλευτείτε το γραφείοτελετών και να είσθε σίγουροι ότι θα σαςπροσφέρει την πείρα του, θα σας διευκολύνει.

Τα ίδια πράγματα ισχύουν στο ετήσιο μνη-μόσυνο ή στο τριετές.

Είσπραξη εξόδων κηδείαςαπό τα ασφαλιστικά ταμεία

Αναλαμβάνουμε να σας ενημερώσουμεπλήρως για την είσπραξη εξόδων κηδείας αποτο εκάστοτε ασφαλιστίκο ταμείο.

«Ο ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ»Γραφείο Τελετών και Μνημοσύνων

ΧΧΡΡΗΗΣΣΙΙΜΜΕΕΣΣ ΣΣΥΥΜΜΒΒΟΟΥΥΛΛΕΕΣΣΓΓΙΙΑΑ ΤΤΟΟΥΥΣΣ ΤΤΕΕΘΘΛΛΙΙΜΜΕΕΝΝΟΟΥΥΣΣ

16 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

• Το Δ.Σ. ευχαριστεί όλες τις νέες κοπέλες που βοήθησανγια τον στολισμό του Επιταφίου και για τα χρήματα πουπροσφέρθηκαν για την αγορά των λουλουδιών.

• Όσοι επιθυμούν να εγγραφούν στον Σύνδεσμο Αγάπηςμπορούν να απευθύνονται στα μέλη του ΔιοικητικούΣυμβουλίου.

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÅÉÓ ÉÅÑÏÕ ÍÁÏÕ

• Συνεχίζονται οι αγιογραφίες του Ιερού Ναού.Όσοι επιθυμούν και θελουν να πραγματοποιήσουν την

δωρεά τους μπορούν να απευθύνονται στην επι-τροπή τουΙερού Ναού.

• Όσοι αναγνώστες, ενορίτες, φίλοι επιθυμούν να προσφέ-ρουν οικονομικά για την έκδοση του περιοδικού μας,μπορούν να απευθύνονται στην Συντακτική Επιτροπή τουπεριοδικού.

• Ο Ιερός Ναός στα Κοιμητήρια παρουζιάζει πρόβλημα.Συγκεκριμένα, έχει πάθει καθίζηση το πλατύσκαλο τουΝαού. Για να μη δημιουργηθεί μεγαλύτερο πρόβλημα, όσοιεπιθυμούν να προσφέρουν για την συντήρησή του νααπευθυνθούν στην επιτροπή του Ιερού Ναού.

ÌÕÓÔÇÑÉÁ- Στις 22 Μαρτίου 2009 έγινε το 3ετές

μνημόσυνο του Βαχάρη Βαχαρίδη.

- Στις 3 Απριλίου 2009 έγινε η κηδεία τηςΚυριακούλας Καραβασίλη.

- Στις 10 ΜαOου 2009 έγινε το ετήσιομνημόσυνο του Δημτρίου Αφεντούλη.

- Στις 15 ΜαOου 2009 έγινε η κηδεία τηςΕλισσάβετ Μερισιάδου.

- Στις 7 Ιουνίου 2009 έγινε η βάπτιση τουπρώτου παιδιού των Γεωργίου Τούφα &Σοφίας Γελάτου, και έλαβε το όνομα Άν-να.

ΝΕΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ - ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΑΠΗΣ

Γιατί ο Χριστός μέσα στη Γραφή λέγεται οδός; Για να μάθεις ότι μέσω

Αυτού ανεβαίνουμε στον Πατέρα.

Γιατί λέγεται θεμέλιος λίθος; Για να μάθεις ότι Αυτός βαστάζει όλους μας.

Γιατί λέγεται αμνός; Για να μάθεις ότι Αυτός θυσιάστηκε για χάρη μας.

Γιατί λέγεται ζωή; Διότι ενώ ήμασταν νεκροί στην αμαρτία, μας ανέστησε.

Γιατί λέγεται φως; Διότι μας έβγαλε από το σκότος της πλάνης.

Γιατί λέγεται ιμάτιο; Διότι τον ντυθήκαμε με το Βάπτισμα.

Γιατί λέγεται Τράπεζα; Διότι τον εσθίουμε με τα άγια μυστήρια.

Γιατί λέγεται οίκος; Διότι ζούμε μέσα σ’ Αυτόν.

Γιατί λέγεται ένοικος; Διότι είμαστε ναοί Του.

(Αγίου Ιωάν. Χρυσοστόμου)

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΜΟΝΗ ΕΛΠΙΔΑ ΣΩΤΗΡΙΑΣ

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 17Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

EΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣ2009

Τον Ιούλιο έγινε το καθιερωμένο σε όλους πλέον «ουζάκι» του Συνδέσμου Αγάπης στην ταβέρνα του «Παναή». Το Δ.Σ. ευχαρι-στεί όλα τα μέλη που παρευρέθηκαν, τον κ. Δήμαρχο καθώς και τους κ.κ. Αντιδημάρχους.

Στις 10 – 11 – 12 Ιουλίου 2009 πραγματοποιήθηκε η τριήμερηπροσκυνηματική εκδρομή στην Βασιλεύουσα και στην Πρίγκηπο.Επισκεφθήκαμε τους Ιερούς Ναούς του Αγ. Δημήτριο στα Τα-ταύλα, της Παναγίας Ευαγγελίστριας, τον Πατριαρχικό Ναό ό-που και είχαμε συνάντηση με τον Παναγιότατο, επίσης λειτουρ-γήσαμε στην Αγία Ευφημία ανήμερα της εορτής της στην Χαλκι-δόνα μαζί με τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ικονίου κ.κ. ΘΕΟ-ΛΗΠΤΟ.

Την Κυριακή 12 Ιουλίου συμμετείχαμε στην τρισαρχιερατικήΘεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό του Αγ. Δημητρίου Πριγκήπουμε τους εκδρομής στην οποία χοροστάτησαν και λειτούργησανοι μητροπολίτες Πριγκιποννήσων Ιάκωβος, Μυτιλήνης Ιάκωβοςκαι Μοσχονησίων Απόστολος.

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 18 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ 19Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΝΕΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΗΚΟΥ20 Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΡΟΥΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ

Μπορείτε να αποστέλετε μηνύματα και απόψεις ή να υποβάλετε ερωτήσεις στο e-mail: karidia9@otenet.grή μπορείτε να επισκέπτεστε την ιστοσελίδα μας στη διεύθυνση www.karydia.gr

Êýñéå Éçóïý ×ñéóôÝ åëÝçóüí ìå ôïí áìáñôùëü