su dung svct trong nc danh gia moi truong

Upload: huy-tung-nguyen

Post on 06-Apr-2018

215 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    1/12

    B GIO DC V O TO

    TRNG I HC NNG NGHIP H NI

    KHOA TI NGUYN & MI TRNG

    BI TIU LUN

    CH TH SINH HC MI TRNGS dng to lm sinh vt ch th

    trong nghin cu nh gi mi trng nc

    Gio vin hng dn: PGS.TS Nguyn Nh H

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_MSSV:10411325

    Lp : LT3MT

    H Ni, ngy 18 thng 11 nm 2011

    10

    1

    2

    3

    4

    56

    7

    8

    910

    11

    12

    13

    14

    15

    16

    17

    18

    1920

    21

    22

    23

    24

    25

    26

    2

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    2/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    Mc lc

    I.Khi nim nc b ph dng:......................................................................................................3II.Nguyn nhn gy ph dng:......................................................................................................3

    III.c im ca to.........................................................................................................................4III.1S pht trin ni tip nhau ca To..............................................................................4III.2Tc pht trin ca cc nhm to..............................................................................5III.3nh hng ca cc yu t dinh dng ln s pht trin ca To................................6III.4T l N:P v to Lam....................................................................................................7

    IV.Cch thc s dng to lm ch th sinh hc cho mi trng nc b ph dng.......................8V.ng dng...................................................................................................................................12

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT 2

    34

    27

    28

    2930

    31323334353637

    5

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    3/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    S dng sinh vt ch th trong nghin cu nh gi mi trng

    To v mi trng nc b ph dng

    I. Khi nim nc b ph dng:Nc b ph dng l hin tng tha cc cht dinh dng khong trong mi

    trng nc( dng d tiu) lm pht trin mnh mt s loi thc vt thy

    sinh( thuc nhm thc vt sn xut: to, rong, ru) pht trin mnh, nh hng

    n cn bng sinh vt trong mi trng nc ( a dng sinh hc mt i). Kt qu l

    to ra lng ln sinh khi hu c. D cho c pht trin thun li nhng chng vn

    cht i v lm tng mn y. Dn n hin tng y ha thy vc v mi trng

    ym kh. To ra nhiu cht kh ( H2S, CH4, NH3), ngoi ra n cn chuyn ha cc

    ion KLN thnh dng kh ha tan lm tng tnh c trong ngun nc.

    II. Nguyn nhn gy ph dng:

    Do cc ngun thi cha N, P, Si trong Si quyt nh thnh phn to. Trong

    t l N:P> v hm lng Si d tiu thp to mi trng thun li cho to

    c ( to silic) pht trin. To ny c mu xm hng, xut hin loi to ny ngi

    ta thng gi y l hin tng thy triu .

    Ngun thi cha m v ln:

    Ngun nc thi sinh hot, nc thi cng nghip : Do trong cha nhiu P

    trong bt git, N trong thc n;

    Ngun t sn xut nng nghip do s dng phn bn khng hp l; t qu

    trnh xi mn ra tri t; t nc ma em xung.

    Ngoi nguyn nhn trc tip k trn cn do nguyn nhn gin tip nh: nh

    sng, nhit , thi gian c tr.

    Trong nc khng b nhim th t l N:P

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    4/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    III. c im ca to

    III.1 S pht trin ni tip nhau ca To.

    Theo nghin cu ca Lewis (nm 1978) trn sng Lanao Philippines thy

    rng, khi mi trng dinh dng thp, thng thng to Khu v lp to Gip trnpht trin trc tin. Khi cht dinh dng tng, tip ni s l to Lc n to Lam

    v sao l to Gip hai roi.

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT 4

    910

    70

    7172

    73

    74

    75

    7677

    78

    11

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    5/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    Theo nghin cu ca Sze ( 1981), trn sng Potomac, qun th to pht trin

    dc theo dng chy, to Khu c kch thc nh vi tc sinh trng nhanh pht

    trin u ngun ni c dng chy mnh c t cht dinh dng, k tip chng

    c thay th bi nhm to c tc sinh trng chm hn l to Khu c kch

    thc ln hn v to Lc, cui cng ni c dng chy chm mang nhiu cht dinh

    dng th To Lam pht trin. Th nghim ng tm s trn b t ngoi tri cng

    cho thy trong sut 30 ngy s pht trin ca to theo trnh t to Khu, to lc sau

    cng l to Lam. To Khu pht trin t ngy th 1 v t cc i ngy th 5 sau

    gim dn v thp nht ngy th 9 ko di v sau; tip l s pht trin mnh

    ca to Lc, chng t cc i ngy th 8-9, qun th to sau c thay th

    bi to Lam sinh lng ca chng t cc i ngy th 10-11. ng thi th

    nghim trn cng cho thy hm lng ammonia v nitrite thp t ban u v c

    chiu hng tng dn v cui th nghim.

    III.2 Tc pht trin ca cc nhm to.

    Theo ng Hoogenhuot & Amesz (1965); Reynolds (1984) tc pht trin

    ca to Lam lun km hn cc nhm to khc. nhit 200C, nh sang bo ha,

    trong mt ngy, phn ln to Lam c h s phn i t 0,3-1,4, trong khi to

    Khu l 0,8-1,9 v to Lc n bo l 1,3-2,3.

    Vi tc pht trin chm nn to Lam thng n hoa sau cc nhm to

    khc. Theo Reynolds(1997), vic hiu r v xc nh tc pht trin ca cc

    nhm to c bit l nhm to Lam vi cc iu kin thc nghim khc nhau th

    rt hu ch cho gii php kim sot s pht trin ca nhm ny.

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT 5

    1213

    7980

    81

    82

    83

    84

    85

    86

    87

    88

    89

    90

    91

    92

    93

    94

    95

    96

    97

    98

    99

    100

    101

    14

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    6/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    Ngoi tr to Lam, cc nhm to khc b n bi cc nhm Copepoda, Daphnia

    v Protozoa, trong khi to Lam ch b tn cng bi virus, vi khun v

    antinimycetes m cc nhm ny c t v lun hn ch trong cc thy vc nui. Nh

    vy, v c t k th v kh nng t phc hi qun th trnh lng ng cao nn mcd to lam c tc pht trin chm nhng tc suy gim ca qun th thp v

    c s n nh mt qun th cao hn cc nhm to khc.

    Theo Robarts & Zohary (1987), nhit trn 25 0C phn ln to Lam c tc

    pht trin cao nht, nhit ny cao hn nhit ti u ca nhm to Lc v

    to Khu. iu ny gii thch ti sao phn ln to Lam n hoa trong sut ma h.

    III.3 nh hng ca cc yu t dinh dng ln s pht trin ca To.

    S n hoa ca to c th c kim sot thng qua vic xc nh cht dinh

    dng cn thit cho s pht trin ca chng. Thm vo , iu c bn cho s pht

    trin ca to Lam v cc loi to khc trong thy vc l s ph dng m ch yu

    l cc nhn t phosphor, nito v nh sng.

    Kh nng lu tr cht dinh dng ca to.

    Kh nng lu tr cht dinh dng trong c th to c lin quan mt thit n

    kh nng duy tr sinh khi ca to trong thy vc. Cc yu t quyt nh n sinh

    khi v kh nng duy tr qun th to bao gm:

    Hm lng Nito v phospho cn bn sn c trong thy vc.

    Cng nh sng chiu vo thy vc.

    Kh nng lu tr ny cao hay thp.

    Trong cng mt thi im ch cn hn ch 1 trong 3 nhn t trn l c th gii

    hn sinh khi ca to. Cc yu t gii hn s pht trin ca to thng thay i

    theo v tr a l v theo thi gian, th d ni c v cao ( vng n i, hn i)

    cng chiu sng vo nc thay i lin quan n gc ti v di ca ngy.

    vng nhit i, cng chiu sng v nc thng thay i lin quan n c

    ca nc. Trong sut ma ng hoc trong vc nc c, nh sng lun l nhn t

    gii hn, trong lc hm lng N v P lun y cho s pht trin ca thc vt.

    Khi cng nh sng gia tng vo ma xun hoc khi thy vc tr nn trong

    hn, cc nhm to bt u pht trin cho n khi cc ngun dinh dng hon ton

    cn kit. Nu hm lng cht dinh dng cao, to s pht trin mnh lm c

    gia tng v lc ny nh sng tr thnh nhn t gii hn s pht trin ca to.

    Nito:

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT 6

    1516

    102

    103

    104

    105106

    107

    108

    109

    110

    111

    112

    113

    114

    115

    116

    117

    118

    119

    120

    121

    122

    123

    124

    125

    126

    127

    128

    129

    130

    131

    132

    133

    134

    17

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    7/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    Nito c th i vo thy vc t t, hoc t s cho n qu d tha, v t vic

    phn hy cht thi hu c trong thy vc. To ly nito ha tan v c dng

    nitrate, nitrite v ammonia. Theo Reynolds (1997), trong nhng vng t acid, nito

    c xem l nhn t ch yu gii hn s pht trin ca to. Tuy nhin, cng cnhiu kin khng xem nito l yu t gii hn s pht trin ca to Lam v mt s

    ging loi to Lam (Anabaena, Aphanizomenon) c th ly nito t khng kh

    b vo s thiu ht nito cho qu trnh pht trin ca chng, nhng nhng ging

    loi ny li ch xut hin khi mi trng d tha nito. Quan trng hn qu trnh c

    nh nito i hi nng lng nh sng cao v s khng c hiu qu khi thy vc b

    c do mt to qu dy bi hin tng n hoa.

    Phospho

    Cng ging nit, phospho c t vic phn hy cht thi hu c nn y thy

    vc, dng phosphate sinh hc sn c n gn kt vi vi keo t cht hn nitrate. V

    vy, ngun phospho ch yu i vo thy vc l t t nh t b mt b ra tri v

    s xi mn. Mc d t l P:N cn thit cho sinh khi to pht trin ch l 1:7 nhng

    phospho cn hn nit v n l nhn t gii hn s pht trin ca to. To lam v

    nhiu ging loi to c kh nng thu nhn v d tr phosphate cho c th chng.

    Chng c th cha phophate cho 3-4 ln phn chia, kt qu l 1 t bo c th

    phn chia thnh 8-16 t bo m khng cn thu nhn phosphate v sinh khi ca

    chng c th tng gp 10 hoc hn na khi phosphate ha tan hu nh cn kit. V

    nguyn nhn ny, nn khng th da vo nng ln ha tan m d on s pht

    trin ca sinh khi to.

    Phospho trong cc thy vc t nhin c rt t, ch c nhiu mt s thy vc

    nh: cc vng t thp ca sng, mt vi h to ra bi ni la v mch nc ngm.

    Hn na, kim sot phospho i vo vc nc d dng hn l kim sot nit, bi v

    phng php hn ch phophorus t cht thi ni ti th n gin v tt hn kim

    sot nit thng qua qu trnh nitrate v kh nitrate. Hn na, vic hn ch nit li

    c th c n b bi qu trnh c nh nit t khng kh bi nhm to Lam

    trong khi khng c c ch n b phospho.

    III.4 T l N:P v to Lam

    Theo Schindler (1977) v Smith (1983), vic xc nh t l nit:phospho l

    quan trng bit c khi no to Lc hoc to Lam pht trin vo ma h. Mt

    cch tng qut, t bo to i hi khong 10-15 nguyn t nit cho mi nguyn tphospho. Khi N:P cao, tc phospho ca mi trng thp, t bo i hi cung cp

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT 7

    1819

    135

    136

    137

    138139

    140

    141

    142

    143

    144

    145

    146

    147

    148

    149

    150

    151

    152

    153

    154

    155

    156

    157

    158

    159

    160

    161

    162

    163

    164

    165

    166

    167

    168

    20

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    8/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    phospho, lc ny to lc chim u th hn cc nhm khc bi kh nng sinh

    trng cao hn ca chng. Khi t l N:P thp mt s to Lam c th pht trin

    mnh v chng c kh nng tng hp nit ca kh tri. Seymour (1980), ngh

    thay i t l nit:phospho ngn chn s pht trin ca to Lam. Tuy nhin theoSmith (1988), iu ny ch c tc ng n thnh phn ging loi ca to m t c

    tc ng ci thin tnh trng thiu oxy do s n hoa ca chng gy nn. To Lam

    dng nh cht t ngt nhiu hn v gy nn mi hi hn cc to khc, cho nn

    vic tm ra t l nit:phospho ngn chn s pht trin ca to Lam th cn thit.

    Theo bo co ca Shillo (1965) khi nghin cu h Canada cho thy khi bn nit

    t 7-18g/m3/tun, hon ton loi c to Lam, ng thi to Lc v to Khu s

    thay th. Tuy nhin, nhng ao nui thy sn lun c nng nit v c cao s c

    to Lam pht trin mnh.

    Theo Luuc et al. (1999), to Lam c mi lin h cht ch vi nng nit v

    phospho trong thy vc hn l cc loi to khc. iu ny c ngha l chng c th

    cnh tranh mnh hn cc nhm to khc iu kin mi trng phospho v nit b

    gii hn. Hn na, to Lam c kh nng d tr phospho mt cch ng k, chng

    c th cha lng phospho thc hin vic phn chia t 2 n 4 t bo, iu

    ny tng ng vi vic gia tng sinh khi ca chng gp 4-32 ln. T l

    nit:phospho thp c l thun li cho s n hoa ca to Lam. Theo Schreurs

    (1992), t l ti u N:P ca nhm to c nhn tht (16-23 phn t N:1 phn t P)

    vi t l ti u N:P ca nhm to tin nhn (10-16 phn t N: 1 phn t P ), t l

    ny cho to Lam l thp hn cc nhm to khc.

    IV. Cch thc s dng to lm ch th sinh hc cho mi trng nc b ph

    dng.

    Quan st mu nc trong h bng mt, c cc dng mu nc nh sau:

    Bng so snh mu nc trong ao nui tmNc thin nhin khng c mu. Mu sc ca nc ao h do cht ha tan

    trong nc to nn.+ Mu xanh: do s pht trin ca to lc, to lam v cc loi thy sinh. (Mu

    xanh t chui v mu vng nht l tt cho c. Khi mu nc t xanh xm thphi cho thm nc mi pha long, v khi c nng nhiu, to s quang hp v

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT

    Xanh m Nu m Vng nu

    Vng t Trong c ph sa

    8

    2122

    169

    170

    171

    172173

    174

    175

    176

    177

    178

    179

    180

    181

    182

    183

    184

    185

    186

    187

    188

    189

    190

    191

    192

    193

    194

    195

    196

    197

    198

    199200201

    202203

    23

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    9/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    tng nhanh sinh khi. Khi v m s lng to cht nhiu, s phn hy ca chngs lm tng mc tiu hao oxy, tc s lm nhim nc nc ao)

    + Mu nu : do cc cht mn hu c. (Khi mu nc ao chuyn sang dngny th cn tin hnh ht bn y ao).

    + Mu vng gch: do c nhiu st. Mu xm, xanh en: do nc thi sinhhot v nc thi cng nghip. (Loi nc ny nu dng nui c th qu trnh x ls lm chi ph tng cao)

    Ch : Nu ao c mu xanh qu m do to th phi ngng bn phn hay thaync.

    + Hin tng thy triu (red tide) v hin tng n hoa nc (water

    bloom) thng lm cho cc Ao nui thy sn tht thu hay lm gim cht lng

    thy sn , c bit l cc c t c tnh cht tch ly trong c th vt nui.

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT 9

    2425

    204205206207

    208209210

    211212

    213

    214

    215

    26

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    10/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    Mi e da ca khu h ng - thc vt nc

    Thy triu (red tide), hin tng n hoa nc (water bloom) l thut ng

    ch s n hoa ca cc loi vi to. y l hin tng t nhin xy ra do mt t

    bo vi to gia tng ln n hng triu t bo/lt (thng thng c khong 10 - 100

    t bo vi to/ml, nhng trong trng hp n hoa mt c th ln trn 10.000 tbo/ml) lm bin i mu ca nc bin t xanh lc m, cho n vng xm

    (ngi dn ven bin thng gi l nc cm, nc mn ca).

    Hin tng thy triu c lin quan cht ch ti s ph dng ca thy vc.

    Nguyn nhn ca hin tng trn c lin quan n cc yu t mi trng nh:

    nhit , mn v hm lng mui dinh dng cng nh cc trng kh - thy

    vn. Ngoi ra, cc cht thi t hot ng ca con ngi nh nui trng thy sn

    thiu quy hoch, s pht trin ca cc nh my ch bin thy sn, ha cht cngl mt trong cc nguyn nhn dn n s hnh thnh Thy triu . Hu ht cc

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT 10

    2728

    216

    217

    218

    219

    220

    221

    222223

    224

    225

    226

    227

    228

    229

    230

    29

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    11/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    loi vi to bin n hoa thng a n hu qu lm cho mi trng xu i, hm

    lng oxy ha tan suy gim nhanh chng, gy nh hng nghim trng n i

    sng thy sinh vt.

    To cht v chm xung y thy vc v b phn hy bi cc vi sinh vt khcc bit l vi khun.

    Kt qu gy nn hin tng thiu xy trong cc tng nc lm cht cc loi

    thy sn. Qu trnh ny lm thay i thnh phn ha hc trong nc, gy tng cc

    kh c. n nay, cc nh khoa hc xc nhn c khong trn 300 loi vi to

    hnh thnh s n hoa lm thay i mu nc. Trong c khong 1/4 loi (70 - 80

    loi) gy hin tng n hoa c kh nng sn sinh c t ang l mi e da n

    khu h ng vt v thc vt t nhin nc, ngh nui trng thy sn v sc khe

    ca con ngi (nguyn nhn do c t to c th c tch ly trong vi loi ng

    vt thn mm s, c hay c v khng b ph hy trong qu trnh un nu, khng

    nh hng n mi v ca thc phm. Do vy c ng dn cng nh ngi tiu

    dng kh c th xc nh c cc thc phm bin b nhim c do to gy ra.

    Hin nay, c 5 loi triu chng ng c do tiu th thc phm bin nhim c t

    to xy ra vi con ngi. Trong , c bit dng ng c gy t lit c (PSP) c

    th gy t vong v dng ng c Ciguatera rt ph bin trong vng nhit i. Theo

    cc nh khoa hc, trong vi thp k qua, hin tng Thy triu v n hoa nc

    ang gia tng c 2 kha cnh tn s/cng xut hin v phn b a l.

    Ti Vit Nam, hin tng Thy triu cng xy ra nhiu ni. Tuy

    nhin, khu vc bin Bnh Thun l ni c tn sut n hoa ca vi to cao nht, hin

    tng ny dng nh xy ra hng nm vo khong thng 3 n thng 8, khi nhit

    m li v cng bc x cao nht trong nm. Cng trong thi k thng 7 - 8,

    hin tng nc tri t ra mnh nht, nhiu nh khoa hc cho rng hin tng

    nc tri cng c quan h mt thit n s n hoa ca vi to. ng thi, ngh sn

    xut ging thy sn v nui lng cc loi tm hm, c m cng thi ra mi trng

    mt lng dinh dng ng k cng l mt iu kin kch thch s n hoa. Hi n

    tng n hoa nc thng xy ra trong cc h nc ngt v cc ao nui thy sn.

    Theo cc nh khoa hc, hin tng Thy triu v n hoa nc l mt trong

    nhng vn cp bch cn c quan tm nghin cu c th, lu di nh: V quy

    lut pht sinh v lan truyn ca hin tng Thy triu v n hoa nc; v sinh

    thi pht trin v sn sinh c t ca mt s loi vi to k c cc loi ang hnhthnh c kh nng n hoa. Trn c s , c s cnh bo bo v sc khe cng

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT 11

    3031

    231

    232

    233

    234235

    236

    237

    238

    239

    240

    241

    242

    243

    244

    245

    246

    247

    248

    249

    250

    251

    252

    253

    254

    255

    256

    257

    258

    259

    260

    261

    262

    263

    264

    32

  • 8/3/2019 Su Dung Svct Trong Nc Danh Gia Moi Truong

    12/12

    Khoa ti nguyn v mi trng Bi tiu lun mn Ch th sinh hc mitrng

    ng, ng thi nh gi y v nhng thit hi m n gy ra.

    Cc loi To thng gy n hoa nc gy c hi: Harmful and toxic algae

    Microcystis, Anabaena, Oscillitoria, Hapalosiphon and Anabaenopsis,

    Cylindrospermopsis and Aphanizomenon. Alexandrium, Pseudo-nitzschia,Gyrodiunium, Dinophysis

    B con nui thy sn nn ch qun l cht ch thc n cng nh ngun thi

    trnh hin tng Ph dng ca ao nui cung nh cc thy vc khc ni ngun

    thi tp trung.

    IV.1

    V. ng dng

    Sinh vin thc hin: on Th Hng_ Lp LT3MT 12

    3334

    265

    266

    267

    268269

    270

    271

    272

    273

    274

    275

    276

    277

    278

    279

    35