stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

21/04/23 stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5 1

StralingsbeschermingStralingsbeschermingdeskundigheidsniveau 5deskundigheidsniveau 5

Frits Pleiter


IndelingIndeling

Röntgenverstrooiing Scannen van handbagage Röntgenfluorescentie Beta light IJkbron en huiddosis

Vullen van injectiespuit met tetrofosmine Injectie van tetrofosfine Schildkliertherapie Bovine serium albumin Scale in gaspijpen


CasusCasusröntgenverstrooiingröntgenverstrooiing

bedrijfsuren per week 10 hdosis per minuut op 1 m 1 mGyafstand focus-muur 2 mstrooistraling op 1 m 0,1%

in de voorwaartse richting is deverstrooiing een factor 10 minder

afstand werktafel-bundelvlek = 22 m

muur

röntgentoestel werktafel

45


CasusCasusröntgenverstrooiingröntgenverstrooiing

Bereken de jaardosis bij de werktafel.

dosis per minuut op muur 1 / 22 = 0,25 mGyverstrooide dosis per minuut op 1 m 0,25 0,110-2 = 0,00025 mGyverstrooide dosis per minuut bij tafel 0,00025 / (22)2 = 0,00003 mGy

bedrijfsuren per jaar 10 (h/wk) 50 (wk/j) = 500 h/j = 30 000 min/j

dosis per jaar 0,00003 (mGy/min) 30 000 (min) = 0,9 mGy


CasusCasusscannen van handbagagescannen van handbagage

Linescan 215 X-ray scanner

buisspanning 150 kVanodestroom 0,2 mAbelichtingstijd 20 msdosis per opname

bagage 3 Gypersoneel 0,003 Gy

# opnames 10 per minuut


CasusCasusscannen van handbagagescannen van handbagage

Bereken de jaardosis van de beveiligingsbeamte.

# opnames per jaar 10 (min-1) 60 (min/h) 2000 (h/j) = 12105

dosis personeel 12105 0,003 Gy = 3600 Gy = 3,6 mGy


CasusCasusröntgenfluorescentieröntgenfluorescentie

Innov-X XRF analyzerbuisspanning 35 kV 15 kVanodestroom 0,01 mA 0,05 mAbelichtingstijd continu continu

35 kV 15 kVtrigger < 0,001 < 0,001 mGy/h2,5 cm 560 560 mGy/h10 cm 42 32 mGy/h30 cm 3,7 2,9 mGy/h90 cm 0,5 0,4 mGy/h120 cm 0,3 0,2 mGy/h



Innov-X XRF safety manual with operating instructions

never point the instrument at another personnever point the instrument into the air and perform a testnever hold a sample in your hand and test that part of the sample



Bereken de maximale huiddosis per jaar.

aantal uren per jaar = 2000 h/jmaximale huiddosis = 560 (mGy/h) 2000 (h/j) = 1 000 000 mGy/j

Bereken de maximale jaardosis t.g.v. strooistraling.

strooistraling op 1 m intreedosis / 1000 bij veldgrootte = 20 20 cm2

strooistraling op 1 m intreedosis / 100 000 bij veldgrootte = 2 2 cm2

maximale jaardosis 1 000 000 (mGy/j) / 100 000 = 10 mGy/j



Bereken de maximale huiddosis per minuut.

aantal minuten per uur = 60 min/hmaximale huiddosis = 560 (mGy/h) / 60 (min/h) = 10 mGy/min

Bereken de maximale dosis per minuut t.g.v. strooistraling.

strooistraling op 1 m intreedosis / 1000 bij veldgrootte = 20 20 cmstrooistraling op 1 m intreedosis / 100 000 bij veldgrootte = 2 2 cm2 maximale jaardosis 10 (mGy/min) / 100 000 = 0,0001 mGy/min


CasusCasusbeta lightbeta light

getritieerd waterstofgas in plastic omhulling



radionuclide 3H activiteit 800 GBq per stuk maximale opslag 50 stuks toepassing noodsignalering

einh(50) = 1,8 Sv/GBq inhalatie van getritieerd waterstofgaseinh(50) = 18 mSv/GBq inhalatie van getritieerd waterdamp

3H (12,33 j)

3He (stabiel)

f = 1,00

Q = 0,0186 MeV



Stel dat de hele voorraad van 50 beta lights vermorzeld wordt endat men 0,1% van de totale activiteit inademt. Bereken de effectieve volgdosis.

totale activiteit 50 800 = 40 000 GBqinname 0,110-2 40 000 = 40 GBq

E(50) = einh(50) A = 1,8 (Sv/GBq) 40 (GBq) = 72 Sv



Stel dat de hele voorraad van 50 beta lights verbrandt en datmen 0,1% van de totale activiteit inademt. Bereken de effectieve volgdosis.

totale activiteit 50 800 = 40 000 GBqinname 0,110-2 40 000 = 40 GBq

E(50) = einh(50) A = 18 (mSv/GBq) 40 (GBq) = 720 mSv

de interventielimiet is 750 mSv !


CasusCasusijkbron en huiddosisijkbron en huiddosis

dikte 2 mmbreedte 10 mmlengte 20 mmactiviteit 370 kBq oppervlak 2 2 mm2

toepassing ijkbron

137Cs (30 j)

137Ba (stabiel)

f1 = 0,944

f2 = 0,056

f = 0,851

Q = 1,176 MeV

1

2

0,662

0,000

ijkbron van 137Cs



Bereken de equivalente huidosis als men de ijkbron met de vingers tegen de vlakke kant beetpakt.De handeling duurt 1 seconde.Gebruik de vuistregel voor uitwendige -besmetting in het boek van Van den Eijnde en Schouwenburg.

verwaarloos absorptie in het materiaal van de ijkbronactiviteit / oppervlak = 370 kBq / 0,04 cm2

= 9000 kBq/cm2 huiddosis = 2 (mGy/h per kBq/cm2) 9000 (kBq/cm2) / 3600 (s/h)

= 5 mSv/s



Een werknemer doet dit 2 keer per dag, het hele jaar door.Bereken de jaarlijkse huiddosis.

aantal keren = 2 (per dag) 5 (d/wk) 50 (wk/j) = 500 per jaarhuiddosis = 500 (per jaar) 5 (mSv) = 2500 mSv/j = 2,5 Sv/j

dit is meer dan de jaarlimiet !


CasusCasusvullen van injectiespuitvullen van injectiespuit

radiofarmacon C18H40O4P2 radionuclide 99mTc activiteit 600 MBq per keer tijd 0,5 minuut per keeraantal keren 1500 per jaarafstand tot huid 6 cm = 0,06 mtoepassing hartscintigram

= 0,023 Sv h-1 MBq-1 m2

99mTc (6,0 h)

99Tc (stabiel)0,000

0,141

0,143

2

1



tetrofosfine



Bereken de equivalente huiddosis per jaar.

de totale tijd van alle handelingen is t = 1500 0,5 = 750 min = 12,5 hdoe eerst alsof het hele lichaam zich op 6 cm vanaf de activiteit bevindtE = A t / r2

= 0,023 (Sv h-1 MBq-1 m2) 600 (MBq) 12,5 (h) / (0,06 m)2 = 48 000 Sv = 48 mSv

de effectieve dosis wordt bepaald door de equivalente huiddosisHhuid = E / whuid = 48 / 0,01 = 4800 mSv = 4,8 Sv

dit is (ver) boven de jaarlimiet !


CasusCasusinjectie van tetrofosfineinjectie van tetrofosfine

radiofarmacon C18H40O4P2 radionuclide 99mTc activiteit 600 MBq toepassing hartscintigram

= 0,023 Sv h-1 MBq-1 m2 einj(50) = 0,910-2 mSv/MBq injectie tijdens inspanning einj(50) = 1,110-2 mSv/MBq injectie tijdens rust

99mTc (6,0 h)

99Tc (stabiel)0,000

0,141

0,143

2

1



angioscan met 99mTcaantal doorsneden in de lengterichting door het hartlinks is het tussenschot (septum)rechts is de wand van linker kamer (atrium) en boezem

(ventrikel)aan de onderkant is de punt (apex) van het hartde donkere plek onderin wijst op slechte doorbloeding van de

punt



Bereken de effectieve volgdosis E(50) van de patiënt.

E(50) = e(50) A= 0,910-2 (mSv/MBq) 600 (MBq) = 5,4 mSv



Een uur na de injectie gaan patiënt en partner samen gezellig naar de bioscoop. Ze zitten 2 uur lang knus naast elkaar op een onderlinge afstand van 50 cm naar de film te kijken.Bereken de effectieve dosis E van de partner.

verwaarloos het verval gedurende die drie uur (T½ = 6 uur)

E = A t / r2 = 0,023 (Sv h-1 MBq-1 m2 ) 600 (MBq) 2 (h) / (0,5 m)2 = 110 Sv = 0,1 mSv


CasusCasusschildkliertherapieschildkliertherapie

radiofarmacon NaIradionuclide 131I activiteit 600 MBq toepassing behandeling

hyperthyroïdie

= 0,066 Sv h-1 MBq-1 m2 eing(50) = 22 mSv/MBq ingestie van NaI

131I (8,0 d)

131Xe (stabiel)

Q = 0,971 MeV

0,000

0,365



Bereken de effectieve volgdosis E(50) van de patiënt.

E(50) = e(50) A= 22 (mSv/MBq) 600 (MBq) = 13 200 mSv = 13,2 Sv

Zal de patiënt schildklierkanker oplopen als gevolg van dezebehandeling ?

waarschijnlijk niet, de schildklier wordt kapot gestraaldde dosis op de rest van het lichaam is aanzienlijk kleiner



Bereken de equivalente dosis per uur op 1 meter vanaf depatiënt vlak na de inname van de activiteit.

H = A t / r2 = 0,066 (Sv h-1 MBq-1 m2) 600 (MBq) 1 (h) / (1 m)2 = 40 Sv

Na hoeveel tijd is de equivalente dosis per uur op 1 metergedaald tot 20 Sv ?

na 1 T½ = 8 d H = 40 / 2 = 20 Sv

70% van de activiteit wordt binnen 24 uur via de urine uitgescheiden

na 1 dag is de equivalente dosis per uur op 1 meter 0,30 40 = 12 Sv



De patiënt wordt uit het ziekenhuis ontslagen als de equivalente dosis per uur op 1 meter gedaald is tot 20 Sv.Die avond gaan patiënt en partner naar bed en slapen een gat in de dag.Bereken de effectieve dosis die de partner in 9 uur oploopt.

ga uit van een onderlinge afstand van 0,5 meterE = 20 (Sv/h op 1 m) t / r2

= 20 (Sv/h) 9 (h) / (0,5 m)2 = 720 Sv = 0,7 mSv


CasusCasusbovine serum albuminbovine serum albumin

radiofarmacon eiwit-oplossinggebufferd met 0,05 M natriumfosfaatpH = 7,5

radionuclide 125I werkplek C-laboratoriumactiviteit 60 MBq stock in chemicaliënkast

1,5 MBq per experiment in zuurkasttoepassing groei van celcultures

einh(50) = 1,410-8 Sv/Bq jodium in dampvorm



p vorm van stof / werkzaamheden

-4 gaspoeders mengen of malenvloeistof tegen kookpuntspattende bewerkingen

-3 vluchtige nucliden (3H-damp, jodium)poeders in gesloten systeemcentrifugeren, vortexen

-2 eenvoudige bewerking (RIA)labeling niet vluchtige stof

-1 bewerking in gesloten systeem (elutie Tc)meten aan gesloten ampulpipetteren niet vluchtige stofopslag in laboratorium

q laboratorium

0 buiten laboratorium

1 D-laboratorium

2 C-laboratorium

3 B-laboratorium

r lokale ventilatie

0 buiten zuurkast, op tafel

1 zuurkast (niet NEN-EN 14175)

2 zuurkast (wel NEN-EN 14175)air-flow isolator (klasse II)

3 air-flow isolator (klasse III)glove box



Mag de stock-voorraad bewaard worden in een chemicaliënkastin een C-laboratorium ?

opslag p = -1

C-laboratorium q = 2

plaatselijke afzuiging r = 1

Amax = 0,02 10 p+q+r / einh(50)

= 0,02 102 / 1,410-8 = 1,4108 Bq = 140 MBq

activiteit stock-voorraad = 60 MBq

het mag dus wel



Mag het experiment worden uitgevoerd in een NEN-gekeurdezuurkast van het C-laboratorium ?

vluchtig nuclide p = -3C-laboratorium q = 2gekeurde zuurkast r = 2

Amax = 0,02 10 p+q+r / einh(50) = 0,02 101 / 1,410-8 = 1,4107 Bq = 14 MBq

activiteit per experiment = 1,5 MBqhet mag dus wel


CasusCasusscale in gaspijpenscale in gaspijpen



Eγ (MeV) d½ (mm)

214Pb 0,30 (19%)0,35 (37%) 8,5

214Bi 0,61 (46%) 11,51,12 (15%)1,77 (16%) 20

210Pb 0,05 (4%) 0,5210Po 0,80 (0,001%)

214Pb (27 min)

210Pb (22 j)

206Pb (stabiel)

222Rn (4 d)

218Po (3 min)

214Bi (20 min)214Po (0,2 ms)

210Bi (5 d)210Po (138 d)



dag 1 * tijd (uur) 1 cm0,0 673 cps0,5 346 cps1,0 166 cps1,5 63 cps

* netto onder trap na afblazen



tijd (uur) 1 cm 30 cm 50 cm 100 cm 200 cmdag 1 * 0,0 997 cps 78 cps 48 cps

1,0 390 cps 37 cps 16 cps2,0 123 cps

dag 2 ** 16,0 359 cps17,5 359 cps 88 cps 28 cps21,0 ≈390 cps 88 cps 48 cps 13 cps21,0 63 cps ***

* netto buitenkant pijp** netto boven sludge*** netto boven sludge, met handschoen tussen sludge en monitor



0

0.5

1

1.5

2

0 6 12 18 24

Pb-214

Bi-214

Pb-210

totaal

gemeten



0.0000001

0.000001

0.00001

0.0001

0.001

0.01

0.1

1

10

0 6 12 18 24

Pb-214

Bi-214

Pb-210

totaal

gemeten



Eγ (MeV) d½ (mm)

214Pb 0,30 (19%)0,35 (37%) 8,5

214Bi 0,61 (46%) 11,51,12 (15%)1,77 (16%) 20

210Pb 0,05 (4%) 0,5210Po 0,80 (0,001%)

214Pb (27 min)

210Pb (22 j)

206Pb (stabiel)

222Rn (4 d)

218Po (3 min)

214Bi (20 min)214Po (0,2 ms)

210Bi (5 d)210Po (138 d)



dag 2 ** 16,0 359 cps17,5 359 cps21,0 ≈390 cps21,0 63 cps ***

** netto boven sludge*** netto boven sludge, met handschoen tussen sludge en monitor

stel dat 359 cps veroorzaakt wordt door de 1,2 MeV β-deeltjesin het verval van 210Bi→ A (359 cps / 0,3) (100 cm 100 cm) / (10 cm 10 cm)

100 000 Bq = 100 kBqwaarschijnlijk is het veel meer vanwege absorptie in sludge

stralingsbescherming deskundigheidsniveau 5

Documents