1

PROGRAM

OCHRONY ŚRODOWISKASA

DLA

GMINY KRASNYSTAW

AKTUALIZACJA 2008 r.

2

Spis treści

Wprowadzenie............................................................................................................ 5 I. UWARUNKOWANIA, DIAGNOZA I PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA................. 7

Wstęp ......................................................................................................................... 7 1. Cel i zakres opracowania programu ........................................................................... 8 2. Polityka ekologiczna i koncepcja programu............................................................... 9

II. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY .................................................................... 11 1. Demografia ................................................................................................................... 11 2. Klimat ............................................................................................................................. 11 3. Warunki wodne............................................................................................................. 12 4. Surowce mineralne ......................................................................................................12 5. Środowisko rolnicze i leśne ........................................................................................ 12 6. Przemysł i inne jednostki organizacyjne................................................................... 13 7. Obszary chronione....................................................................................................... 14

Parki Krajobrazowe ......................................................................................................14 Obszary chronionego krajobrazu................................................................................ 14 Rezerwaty...................................................................................................................... 14 Pomniki przyrody .......................................................................................................... 15 Obszary NATURA 2000............................................................................................... 16 Krajowa sieć ekologiczna ECONET - POLSKA........................................................ 19

III. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA OCHRONY ŚRODOWISKA............................... 20 1. Zaopatrzenie w wodę ................................................................................................. 20 2. Charakterystyka gospodarki ściekowej .................................................................. 21

IV. AKTUALNY STAN ŚRODOWISKA GMINY - ZAGROśENIA...................................... 24 1. Stan czystości wód powierzchniowych..................................................................... 24 2. Stan czystości wód podziemnych.............................................................................. 24 3. Stan zanieczyszczenia powietrza.............................................................................. 25

Zanieczyszczenia komunikacyjne powietrza........................................................... 25 4. Stan środowiska akustycznego ................................................................................. 26

4.1. Hałas komunikacyjny – drogowy i kolejowy..................................................... 27 4.2. Hałas przemysłowy .............................................................................................. 27

5. Zanieczyszczenie powierzchni ziemi ...................................................................... 28 Stan gospodarki odpadami ............................................................................................. 29

V. DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA ........................................................................... 30 Analiza SWOT dziedziny ochrony środowiska i gospodarki wodnej........................ 30

Podsumowanie analizy SWOT ................................................................................... 33 1. Mocne strony - (potencjał) .......................................................................................... 33 2. Słabe strony - (słabości) ............................................................................................. 34 3. ZagroŜenia .................................................................................................................... 34 4. Szanse ........................................................................................................................... 34

VI. CELE EKOLOGICZNE NA LATA 2008 – 2011........................................................... 35 1. Wody powierzchniowe i podziemne ........................................................................ 36 2. Powietrze atmosferyczne............................................................................................ 37 3. Hałas.............................................................................................................................. 37 4. Odpady.......................................................................................................................... 38 5. Przyroda i krajobraz.................................................................................................... 39

VII. PRIORYTETY EKOLOGICZNE - STRATEGIA EKOLOGICZNA - kierunkowa do 2016 r............................................................................................................................... 43

Wstęp ................................................................................................................................. 43

3

Kierunki w okresie realizacji programu ...................................................................... 43 1. ROLNICTWO........................................................................................................ 44

1.1. Zmiany strukturalne w rolnictwie ............................................................................ 44 1.2. Zachowanie specyfiki wsi ........................................................................................ 44 1.3. Metody prowadzenia gospodarstw rolnych i kierunki rozwojowe ..................... 45

2. LEŚNICTWO ........................................................................................................ 45 2.1. Wprowadzenie.......................................................................................................... 45 2.2. ZrównowaŜone zasady gospodarki leśnej............................................................ 45 2.3. Główne zasady doskonalenia gospodarki leśnej................................................. 46

3. PRZEMYSŁ WRAZ Z USŁUGAMI I JEDNOSTKAMI OBSŁUGI GMINY.............. 46 3.1. Kontynuacja działalności istniejącej....................................................................... 46 3.2. Wprowadzenie systemów oszczędzania wody, materiałów i energii ............... 47 3.3. Rozwój sektora usług ............................................................................................... 47 3.4. Zmniejszenie ilości „produkowanych” odpadów .................................................. 47

4. TURYSTYKA I REKREACJA................................................................................ 48 4.1. Wstęp ......................................................................................................................... 48 4.2. MoŜliwości rozwojowe turystyki .............................................................................. 48

5. URBANIZACJA OBSZARÓW WIEJSKICH .......................................................... 49 5.1. Zachowanie aktywnej ekologicznie struktury przestrzennej .............................. 49 5.2. Oszczędne gospodarowanie terenami.................................................................. 49

6. RUCH DROGOWY I KOLEJOWY - TRANSPORT............................................... 50 6.1. Wstęp ......................................................................................................................... 50 6. 2. Infrastruktura drogowa i kolejowa ......................................................................... 50

7. ENERGETYKA..................................................................................................... 50 7.1. Ograniczanie emisji niskiej zanieczyszczeń......................................................... 50 7.2. Wykorzystanie alternatywnych źródeł energii ...................................................... 50 7.3. Program energetyczny............................................................................................. 51

8. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ....................................................................... 51 9. GOSPODARKA WODNA ..................................................................................... 51 10. GOSPODARKA ŚCIEKOWA.............................................................................. 52

10.1. Wstęp ....................................................................................................................... 52 10.2. Oczyszczalnie przydomowe ................................................................................. 52 10.3. Koncepcja kanalizacji przy oczyszczalni zbiorczej ........................................... 53

11. GOSPODARKA ODPADAMI.............................................................................. 53 VIII. RODZAJE I HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROEKOLOGICZNYCH ORAZ ŚRODKÓW NIEZBĘDNYCH DO OSIĄGNIĘCIA CELÓW ............................................... 54

1. Zestawienie działań – tabele ...................................................................................... 54 Cel działania .................................................................................................................... 57 Spis tabel

Tabela 1. Ujęcia wody w gminie Krasnystaw ........................................................... 20

Tabela 2. Charakterystyka aglomeracji Siennica Nadolna....................................... 22

Tabela 3. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w poszczególnych miejscowościach aglomeracji Krasnystaw .................................................................................... 23

Tabela 4. Mocne i słabe strony dziedziny ochrony środowiska i gospodarki wodnej w gminie Krasnystaw oraz szanse i zagroŜenia.................................................... 30

4

Tabela 5. Zestawienie działań proekologicznych i środków niezbędnych do osiągnięcia celów, z określeniem lat realizacji i źródeł pozyskania środków finansowych....................................................................................................... 54

Mapy w tekście:

1) Skierbieszowski Park Krajobrazowy, Grabowiecko-Strzelecki OCK, rezerwat przyrody Wodny Dół - 1:100 000 ............................................ po str. 14

2) Obszary Natura 2000 – 1:100000.. .................................................... po str. 17 3) Korytarze ekologiczne krajowej sieci ECONET – Polska – 1:100000 po str. 18 4) WaŜniejsze formy ochrony przyrody - 1:100000 ................................ po str. 41

5

Wprowadzenie Potrzeba opracowania i aktualizacji Programu ochrony środowiska wynika z celów Nowej Polityki Ekologicznej Państwa, która z kolei wynika z Konstytucji RP (art. 5 i art. 74) oraz przepisów Prawa ochrony środowiska (POŚ) art. 13-16 POŚ. Głównym celem tej polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju (mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych), przy załoŜeniu zrównowaŜonego rozwoju kraju.

Podstawowym załoŜeniem zasady zrównowaŜonego rozwoju jest takie stymulowanie procesów gospodarczych i społecznych, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe moŜliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenie. Opiera się na integracji planowania i polityki społeczno-gospodarczej z polityką ekologiczną.

Aktualizowany Program obejmuje całokształt działań słuŜących powstrzymaniu niekorzystnych dla środowiska procesów i stałej poprawie stanu środowiska uwzględniając przy tym rozwój społeczno-gospodarczy oraz zmiany prawne i faktyczne, jakie następują w dziedzinie ochrony środowiska. Opracowanie Programu ochrony środowiska jest realizacją wymogu art.17 Prawa ochrony środowiska. Programy ochrony środowiska i plany gospodarki odpadami tworzone są przez administrację samorządową na szczeblu województwa, powiatu i gminy. Ponadto na szczeblu krajowym tworzony jest krajowy plan gospodarki odpadami. Dokumenty te muszą być zgodne z Polityką Ekologiczną Państwa, uchwaloną przez Sejm na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z art.14 POŚ polityka ekologiczna ma określać:

- cele ekologiczne, - priorytety ekologiczne, - rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, - środki niezbędne do osiągnięcia celów.

Podobnie jak polityka ekologiczna państwa, programy ochrony środowiska nie stanowią aktów prawa, o których mowa w art.87 ust.2 Konstytucji RP. Uznanie uchwały za taki akt moŜliwe jest wtedy, gdy ustawa wyraźnie tak stanowi (jak to ma miejsce w przypadku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego).

Analiza niektórych przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach wskazuje jednak, Ŝe w pewnych sytuacjach programy ochrony środowiska wywołują skutki prawne poza strukturami administracji. Art. 186 pkt.4 POŚ stanowi mianowicie, Ŝe organ administracji nie moŜe wydać pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, jeŜeli byłoby to niezgodne z programem ochrony środowiska. Inaczej mówiąc niezgodność z programem jest przesłanką do wydania decyzji odmownej. Analogiczne rozwiązanie zawiera ustawa moŜliwość odpadach - moŜliwość wydania pozwoleń, do których zobowiązani są posiadacze odpadów uzaleŜniona jest od zgodności z planem gospodarki odpadami. Sytuacje te powodują, Ŝe programy ochrony środowiska i plany gospodarki odpadami – mimo, Ŝe nie są źródłami powszechnie obowiązującego prawa wpływają na sytuację prawną podmiotów będących poza administracją.

6

Zgodnie z art.14 ust.2 ustawy Prawo ochrony środowiska Program ochrony środowiska podlega aktualizacji nie rzadziej, niŜ co 4 lata.

Ochrona Środowiska - zgodnie z postanowieniami Konstytucji RP - jest

obowiązkiem władz publicznych, na których spoczywa obowiązek prowadzenia polityki ekologicznej w Państwie (art. 5). Polityka ta ma zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne jak teŜ zapobiegać negatywnym skutkom degradacji środowiska, przy jego gospodarczym wykorzystaniu bez ujemnych oddziaływań na Ŝycie i zdrowie ludzi.

Gmina Krasnystaw naleŜy do jednej z mniej zanieczyszczonych ekologicznie, co nie oznacza, Ŝe jest to obszar wolny od zagroŜeń i nie ma w nim problemów ekologicznych do sukcesywnego rozwiązywania. Utrzymanie tych walorów w dotychczasowym stanie dla dalszych pokoleń wymaga zintegrowanego podejścia nie tylko władz samorządowych, ale i całej społeczności gminnej.

7

I. UWARUNKOWANIA, DIAGNOZA I PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA Wstęp

Cele polityki ekologicznej na kaŜdym szczeblu, w tym gminy, muszą być wyznaczone w oparciu o rozpoznanie potrzeb, a środki w oparciu o kryteria efektywności ekologicznej i ekonomicznej. Bezpieczeństwo ekologiczne społeczeństwa i gospodarki wymaga wprowadzenia zabezpieczeń przed niekorzystnym oddziaływaniem prowadzonej działalności bytowej i gospodarczej (ścieki, odpady), a takŜe zabezpieczenia odpowiednich zasobów dyspozycyjnych wody (potrzeby ilościowe i jakościowe), zachowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej o poŜądanych parametrach.

Pod pojęciem bezpieczeństwa ekologicznego człowieka naleŜy rozumieć nie tylko czyste powietrze, zdrową wodę i bezpieczną dla zdrowia Ŝywność, ale takŜe moŜliwość rekreacji i wypoczynku oraz występowanie wszystkich dziko Ŝyjących gatunków. Potrzeba oparcia dalszego rozwoju społeczno - gospodarczego gminy na zasadzie rozwoju zrównowaŜonego wynika z zasad przyjętych przez Sejm RP w załączniku do uchwały z dnia 18 maja 2003 r. w sprawie przyjęcia „Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010” (MP Nr 33 poz. 433) oraz dokumentu zaakceptowanego przez Rząd w dniu 26 lipca 2000 roku: „Polska 2025 - długookresowa strategia trwałego i zrównowaŜonego rozwoju”. Gminny program ochrony środowiska inwentaryzuje obecny stan środowiska i ma za zadanie wyznaczyć cele i priorytety, a takŜe przeciwdziałać zagroŜeniom, które mogą pojawić się w przyszłości oraz określić środki i mechanizmy niezbędne do osiągnięcia celów.

Rolę tego programu naleŜy widzieć w świetle przyjętych i obowiązujących dokumentów wytyczających cele i zasoby polityki ekologicznej państwa. Realizacja zawartych w nim zasad, a szczególnie wiodącej zasady zrównowa Ŝonego rozwoju jest równe traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z politykami w poszczególnych gałęziach gospodarki.

Zasada wiodąca zrównowaŜonego rozwoju uzupełniona jest szeregiem zasad pomocniczych:

1). Zasady równego dostępu do środowiska przyrodniczego, która traktowana jest w kategoriach: • zaspokajania potrzeb obecnego pokolenia z równoczesnym tworzeniem

warunków do zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń, • sprawiedliwego dostępu do ograniczonych zasobów i walorów środowiska wraz

gałęziach równoprawnym traktowaniem potrzeb ogólnospołecznych z potrzebami społeczności lokalnych,

• równowaŜenie szans pomiędzy człowiekiem a przyrodą.

2). Zasada uspołecznienia polityki ekologicznej - udział obywateli, grup społecznych i organizacji pozarządowych w procesie kształtowania modelu wynikającego z ekorozwoju przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej, wzbudzaniu świadomości i wraŜliwości ekologicznej oraz kształtowaniu etyki zachowań wobec środowiska.

8

3). Zasada „zanieczyszczający płaci" - oznacza złoŜenie odpowiedzialności w tym materialnej za skutki zanieczyszczenia i stwarzania uciąŜliwości oraz zagroŜeń d la środowiska na podmiot go stwarzający poprzez stosowanie instrumentów wymuszających realizację.

4). Zasada prewencji - likwidacji zanieczyszczeń, uciąŜliwości. Oznacza to, Ŝe przy wyborze środków zapobiegawczych oraz likwidacji skutków określonych procesów lub zdarzeń, a takŜe podziale środków na ochronę środowiska preferencję będą uzyskiwały działania usytuowane w następującym porządku hierarchicznym:

• zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń i innych uciąŜliwości, tj. działanie na rzecz przebudowy modelu produkcji i konsumpcji - poprzez stosowanie tzw. najlepszych dostępnych technik (BAT),

• recykling, tj. - zamykanie obiegu materiałów i surowców, odzysk energii, wody i surowców ze ścieków i odpadów oraz gospodarcze wykorzystanie odpadów zamiast ich składowania,

• zintegrowane podejście do ograniczania i likwidacji zanieczyszczeń i zagroŜeń - IPPC (oczyszczanie ścieków i gazów odlotowych, spalanie bądź składowanie odpadów, budowa ekranów akustycznych, przeciwdziałanie przechodzeniu zanieczyszczeń w inną postać oraz ich przemieszczaniu się do innych elementów środowiska).

5). Zasada przezorności - przewiduje rozwiązywanie pojawiających się problemów juŜ wtedy, gdy pojawia się uzasadnione prawdopodobieństwo ich powstania, a nie wówczas, gdy istnieje pełne tego naukowe potwierdzenie. Pozwala to unikać czasochłonnych badań, braku środków lub zachowawczego działania odpowiedzialnych podmiotów.

6). Zasada działania u źródła – eliminowanie uciąŜliwych emisji, minimalizacja odpadów u źródła.

7). Zasada stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT) w tym najlepszych z punktu widzenia technologii i uzasadnionych ekonomicznie.

8). Zasada subsydiarności - oznacza decentralizację decyzji dotyczących ochrony środowiska, które powinny być podejmowane na szczeblu „jak najbliŜszym obywateli", co wiąŜe się z przekazywaniem części kompetencji i uprawnień władczych ze szczebla centralnego na szczebel regionalny lub lokalny (wojewódzki, powiatowy, gminny).

9). Zasada skuteczności ekologicznej i ekonomicznej - oznacza w praktyce potrzebę minimalizacji nakładów na jednostkę uzyskanego efektu.

1. Cel i zakres opracowania programu

Celem programu jest ustalenie optymalnych działań w kierunku poprawy stanu środowiska i realizacji zadań proekologicznych przy jednoczesnym zapewnieniu wiodącej zasady zrównowaŜonego rozwoju (ekorozwoju) na obszarze gminy poprzez określenie:

1) celów ekologicznych, 2) priorytetów ekologicznych, 3) rodzaju i harmonogramów działań proekologicznych, 4) środków niezbędnych do osiągnięcia celów, w tym mechanizmów i

instrumentów prawno - ekonomicznych i środków finansowych.

9

Zmniejszenie presji na środowisko przy jednoczesnym rozwoju gminy moŜliwe jest jedynie przez wdraŜanie mechanizmów prawnych i ekonomicznych polityki ekologicznej oraz wzrostu świadomości ekologicznej społeczeństwa.

2. Polityka ekologiczna i koncepcja programu

Program ochrony środowiska opracowany został przy wykorzystaniu obowiązujących aktualnie dokumentów ustalających strategię i politykę ekologiczną w skali kraju, województwa i powiatu: 1). "Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy

na lata 2007 - 2010" - dokument przyjęty przez Sejm RP w maju 2003 r., (Ministerstwo Środowiska prowadzi konsultacje społeczne w sprawie "Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2014").

2). „Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata 2002 - 2010” z 2000 roku, (trwa procedura opracowania programu na lata 2007-2011).

3). „Plan Gospodarki Odpadami dla woj. Lubelskiego na lata 2003 - 2014” przyjęty uchwałą Sejmiku woj. lubelskiego w czerwcu 2003 r. (aktualizacja co 4 lata).

4). „Plan zagospodarowania przestrzennego woj. lubelskiego”, 2002 r., (trwają prace nad zmianami planu).

5) „Program Ochrony Środowiska dla powiatu krasnostawskiego”, 2003 r. 6) „Plan Gospodarki Odpadami dla powiatu krasnostawskiego”, 2003 r. Program ochrony środowiska dla gminy Krasnystaw opracowany jest na okres do 2011 r. z perspektywą do roku 2015. Przygotowanie programu z określeniem zadań - działań operacyjnych i zaakceptowanie ich przez władze gminy pozwoli:

1). jasno określić kierunki proekologiczne rozwojowe w ramach przyjętej polityki (państwa, regionu, powiatu);

2). nakreśli zadania do wykonania w ramach ustalonych priorytetów; 3). ułatwi ubieganie się o środki pomocowe pozabudŜetowe; 4). przyczyni się do stworzenia warunków do podejmowania działalności

rozwojowych na przygotowanym terenie.

Opracowanego programu nie naleŜy traktować jako dokumentu skończonego a wręcz przeciwnie, musi on mieć charakter otwarty dla zmian wynikających z przyjętej polityki państwa, województwa i powiatu, a takŜe transponującego główne zasady - przepisy UE do naszego porządku prawnego - ekologicznego. Otwartość programu (projektu) wynika takŜe z konieczności jego skonsultowania ze społecznościami miejscowymi lokalnymi, działającymi organizacjami i waŜnymi podmiotami gospodarczymi.

Wśród metod realizacji polityk ekologicznych przewiduje się zwrócenie uwagi w gminie na stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania, które pozwalają kojarzyć efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi w róŜnych sektorach gospodarki, a w szczególności:

• w rolnictwie - stosowanie dobrych praktyk rolniczych wiąŜe się z wykorzystaniem potencjału biologicznego gleb przy zmniejszeniu oddziaływania na środowisko stosowanych nawozów i środków ochrony roślin oraz

10

zachowaniu róŜnorodności biologicznej (wprowadzanie rolnictwa ekologicznego na obszarach walorach szczególnych walorach przyrodniczych),

• w leśnictwie - wzrostu lesistości, zachowaniu obszarów wodno - błotnych i obiektów cennych przyrodniczo przy uzyskaniu efektów ekonomicznych wzrostu zapasu i przyrostu masy drzewnej,

• w gospodarce komunalnej i budownictwie - unowocześnienie systemów grzewczych z wykorzystaniem zasobów energii odnawialnej zmniejszenie strat wody w sieciach, ocieplanie budynków, segregacja odpadów i odzysk surowców itp.,

• w zagospodarowaniu przestrzennym - zabezpieczenie wartości przyrodniczych, krajobrazowych, kulturowych przy uwzględnieniu warunków ich zachowania w planach, programach, studiach i decyzjach,

• w handlu - o konieczności odzysku opakowań.

Przyjęty przez Radę Gminy program ochrony środowiska musi być konsekwentnie realizowany i w miarę potrzeb modyfikowany. Kierunki w nim zawarte powinny być szczegółowo opracowywane wg szczegółowych rozwiązań i hierarchii potrzeb, co pozwoli na działania eliminujące uciąŜliwości bądź pojawiające się zagroŜenia.

11

II. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY Gmina Krasnystaw połoŜona jest na obszarze dwóch makroregionów geograficznych – WyŜyny Lubelskiej z mezoregionami Działy Grabowieckie i Wyniosłość Giełczewska oraz Polesia Wołyńskiego z obszarem Pagórów Chełmskich.

Pod względem administracyjnym Gmina połoŜona jest we wschodniej części województwa lubelskiego. Gmina graniczy z gminami: Siennica RóŜana, Rejowiec, Łopiennik Górny, Gorzków, Izbica, Kraśniczyn i otacza teren miasta Krasnystaw.

Gmina podzielona jest na 25 sołectw według poniŜszego wykazu: 1. Białka 2. Bzite 3. Czarnoziem 4. Jaślików 5. Józefów 6. Krupe 7. Krupiec 8. Krynica 9. Latyczów 10. Łany, Zastawie Kolonia 11. Małochwiej DuŜy 12. Małochwiej Mały 13. Niemiennice 14. Niemiennice Kolonia 15. Osiedle Cukrowni 16. Ostrów Krupski 17. Rońsko 18. Siennica Nadolna 19. StęŜyca Kolonia 20. StęŜyca Łęczyńska 21. StęŜyca Nadwieprzańska 22. Widniówka 23. Wincentów 24. Zakręcie 25. ZaŜółkiew. 1. Demografia Liczba mieszkańców Gminy Krasnystaw według stanu na koniec 2007 r. wynosi 9172 osób, natomiast według stanu na koniec 2005 wynosiła 9460 osób. Wskaźnik demograficzny w gminie w ostatnich latach był ujemny i wynosił -1,5%. Dominującą formą mieszkalnictwa jest zabudowa jednorodzinna zagrodowa.

2. Klimat

Klimat tego rejonu (region klimatyczny lubelsko - wyŜynny) moŜna scharakteryzować jako przejściowy, kształtowany poprzez zmienny w swym zasięgu masyw powietrza morskiego (z zachodu) i kontynentalnego (ze wschodu) przy przewadze wpływów kontynentalnych.

12

Średnia temperatura roczna wynosi + 7,2 – 7,8 °C. Średnia temperatura najzimniejszego miesiąca – 3,8 °C (stycze ń), a najcieplejszego +18,7 °C (lipiec). Przeciętna suma opadów waha się w granicach 550 - 630 mm. Zachmurzenie średnioroczne wynosi 64%. PrzewaŜające powierzchnie w gminie zajmują obszary o bardzo dobrych warunkach klimatycznych. Przejawia się to bardzo dobrymi warunkami usłonecznienia, przeciętnymi warunkami nasłonecznienia, bardzo dobrymi warunkami termicznymi, dobrymi warunkami wilgotnościowymi i opadowymi, bardzo dobrymi warunkami nawietrzania, największym okresem zalegania pokrywy śnieŜnej. Obszary te posiadają dobre warunki dla upraw rolniczych, sadowniczych i warzywniczych. Niekorzystny klimat obserwuje się w dolinach rzek, dolinkach bocznych i zagłębieniach terenu. Doliny są rynnami grawitacyjnego spływu chłodnego powietrza, zgodnie ze spadkami terenu. Przestrzenne zróŜnicowanie warunków klimatycznych jest małe. Obszary zalesione zajmujące 18,3 % ogólnej powierzchni gminy wpływają modyfikująco na poszczególne elementy meteorologiczne: osłabiają natęŜenie promieniowania słonecznego, łagodzą dobowe wahania temperatury, dają wzrost wilgotności względnej powietrza, utrudniają rozpraszanie zanieczyszczeń, osłabiają prędkość wiatru oraz powodują obecność olejków eterycznych wpływających regenerująco na organizm. Tereny połoŜone w pobliŜu duŜych zespołów leśnych wskazane są m.in. do lokalizacji róŜnych form wypoczynku stałego i okresowego. 3. Warunki wodne

- Wody podziemne uŜytkowe związane są ze skałami wieku kredowego i czwartorzędowego. Obszar wód czwartorzędowych dotyczy doliny Wieprza i jego dopływów. Głębokość występowania tych wód jest niewielka i na znacznej powierzchni występują one 2 m ppt. W strefach dolin rzecznych wody kredowe i czwartorzędowe są powiązane hydraulicznie, tworząc ciągłe zwierciadło nawiązujące do ukształtowania terenu. Wody kredowe występują na głębokości poniŜej 20 m i są najczęściej spotykane, występują na zboczach i wierzchowinach.

− Wody powierzchniowe - obszar gminy Krasnystaw leŜy w dorzeczu rzeki Wisły. Osią hydrologiczną jest rzeka Wieprz, prawobrzeŜny dopływ Wisły. Obszar gminy odwadniany jest przez dopływy Wieprza: Bzdurkę, Wolicę, Wojsławkę i śółkiewkę. Wolica i Wojsławka odprowadzają wody z Działów Grabowieckich. śółkiewka w całości płynie przez Wyniosłość Giełczewską, jej dolina jest wąska, rzadko przekracza 500 m, głęboko wcięta. Źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych są przede wszystkim zanieczyszczenia bytowo – rolnicze, które tworzą wypływy z gnojowników gospodarstw indywidualnych oraz z pól nawoŜonych i chronionych środkami ochrony roślin.

.

4. Surowce mineralne

Na terenie gminy brak jest udokumentowanych złóŜ surowców naturalnych o większym znaczeniu gospodarczym. Eksploatowane są na potrzeby lokalne niewielkie złoŜa kruszywa w miejscowości Siennica Nadolna i Wincentów. 5. Środowisko rolnicze i le śne

Powierzchnia gminy wynosi 15 096 ha (150,96 km2), uŜytki rolne na terenie gminy zajmują 73,3% powierzchni ogólnej gminy.

13

Lasy zajmują powierzchnię 2762 ha, co stanowi 18,3% powierzchni terenu gminy. Lasy nie stanowią zwartego kompleksu, są połoŜone na kilku powierzchniach, a mianowicie:

- wschodnia i północno-wschodnia część gminy: kompleks Krupe-Borek, Modralina,

- południowo-zachodnia część gminy: kompleks Mądre, kompleks Namule. - zachodnia część gminy: kompleks Nieminice obejmujący rezerwat „Wodny

Dół”. Erozja powoduje degradację gleb oraz powstawanie wąwozów i jarów. Przeciwdziałanie erozji wąwozowej polega na zalesianiu bocznych odgałęzień wąwozów głównych. Obszar powyŜej górnych krawędzi wąwozów o szer. 3 m naleŜy wyłączyć spod uprawy i zadrzewić, co pozwoli zapobiec penetracji wody płynącej wzdłuŜ bruzd polnych. Wąwozy główne nie powinny być zalesiane.

Formą erozji wodnej w gminie jest zmyw powierzchniowy na terenach nachylonych, powodujący znoszenie powierzchniowej w-wy gleby najbardziej wartościowej rolniczo. Przeciwdziałanie zmywom powierzchniowym polega na zmianie systemu orki na zgodny z przebiegiem poziomic i wprowadzeniu zadrzewień śródpolnych. Dla przeciwdziałania erozji wszystkie lasy na terenach zagroŜonych erozją winny być uznane jako pełniące funkcje glebochronne i w miarę realnych moŜliwości zwiększać ich powierzchnię. 6. Przemysł i inne jednostki organizacyjne

Do kategorii duŜych i średnich przedsiębiorstw zaliczane są: - „Cukrownia Krasnystaw” Oddział Siennica Nadolna, - Elewator zboŜowy „ELEWARR” Sp. z o.o. Oddział w Krupcu, - SPOMARZ Krasnystaw Sp. z o.o. w Krupcu, - Stado Ogierów „Białka” Sp.z o.o. w Białce, - Baza transportowa OSM Krasnystaw w ZaŜółkwi, - Gminne Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. z/s Zakręcie

124B.

Ponadto na terenie gminy funkcjonuje 227 podmiotów gospodarczych o charakterze usługowo-handlowym.

14

7. Obszary chronione

Parki Krajobrazowe Skierbieszowski Park Krajobrazowy (SPK) zajmuje powierzchnię 35 488 ha, a wraz z otuliną 47 967 ha i połoŜony jest na terenie gmin Kraśniczyn i Krasnystaw, Izbica, Grabowiec, Miączyn, Sitno, Stary Zamość, Skierbieszów.

Na terenie Gminy Krasnystaw SPK obejmuje lasy Lipina o powierzchni 248 ha, natomiast otulina 1559 ha. Park został utworzony w celu ochrony jednego z najciekawszych pod względem krajobrazowym subregionów Polski, tj. Działów Grabowieckich. Charakterystyczną cechą jest występowanie gęstej sieci głębokich wąwozów wyciętych w grubej warstwie lessów, które osiągają długość do kilkuset metrów oraz głębokość do 30 m. Teren parku to tylko 21% lasów, pozostała powierzchnia to uŜytki rolne wykorzystywane rolniczo. Lasy charakteryzują się duŜym udziałem buka, na terenie utworzone zostały rezerwaty przyrody, głównie krajobrazowo-leśne, które mają na celu ochronę drzewostanów bukowych. Na miejscach wilgotnych zaznacza się duŜy udział klonu i jawora, a miejscami wiązu górskiego i lipy szerokolistnej. Spośród rzadszych gatunków ptaków leśnych na uwagę zasługują: muchołówka białoszyja i biała, oraz dzięcioł średni. Na terenie parku oraz w otulinie występuje 14 pomników przyrody.

Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównowaŜonego rozwoju – wg ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody (Dz.U. nr 92, poz. 880 z późn. zm.).

W parku krajobrazowym moŜna kontynuować działalność gospodarczą z pewnymi ograniczeniami, np. nie przewiduje się wznoszenia nowych obiektów budowlanych (z wyjątkiem potrzebnych miejscowej ludności). Park taki ma słuŜyć rekreacji krajoznawczej, to znaczy turystyce niepobytowej, wypoczynkowi, a takŜe edukacji.

Obszary chronionego krajobrazu Na terenie Gminy Krasnystaw połoŜony jest fragment Grabowiecko-Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Fragment ten zajmie powierzchnię 6779 ha, w jego centralnej części znajduje się Skierbieszowski Park Krajobrazowy. Zachodnia i środkowa część obszaru obejmuje bardzo bogato rzeźbiony i malowniczy teren Wyniosłości Giełczewskiej i Działów Grabowieckich porozcinany dolinami rzek.

Obszar chronionego krajobrazu - forma ochrony przyrody w Polsce. Obszary takie zajmują róŜnej wielkości obszary, zwykle rozległe, obejmujące pełne jednostki środowiska naturalnego takie jak doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola wydmowe, torfowiska. Podstawą prawną dla ich wyznaczania jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku. Obszary chronionego krajobrazu są bardzo słabą formą ochrony przyrody, o niewielkich rygorach ochronności. Obszary chronionego krajobrazu są przeznaczone głównie na rekreację, a działalność gospodarcza podlega tylko niewielkim ograniczeniom (zakaz wznoszenia obiektów szkodliwych dla środowiska i niszczenia środowiska naturalnego).

Rezerwaty Rezerwat przyrody „Wodny Dół” - połoŜony jest na terenie Nadleśnictwa Krasnystaw w kompleksie Niemienice i zajmuje powierzchnię 185,85 ha. Jest to

15

rezerwat krajobrazowo – leśny. Charakteryzuje się głęboko wciętymi wąwozami osiągającymi długość kilkuset metrów i głębokość do 30 m. Drzewostan jego terenu to głównie lipa drobnolistna i szerokolistna, wiąz górski, jawor, klon oraz buk. W drzewostanie znajduje się kilkadziesiąt starych okazałych lip szerokolistnych i dębu szypułkowego. Na terenie rezerwatu występuje kilkadziesiąt rzadkich i chronionych gatunków roślin. Celem ochrony krajobrazu rezerwatu jest zachowanie krajobrazu Wyniosłości Giełczewskiej, malowniczych wąwozów lessowych pokrytych bogatą roślinnością.

Rezerwat przyrody w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. (art. 13 ust. 1) obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym - ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a takŜe siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieoŜywionej, wyróŜniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

Przedmiotem ochrony moŜe być całość przyrody na terenie rezerwatu lub szczególne jej składniki:

• fauna • flora • twory przyrody nieoŜywionej

Cały rezerwat albo jego części mogą podlegać ochronie ścisłej, ochronie czynnej lub ochronie krajobrazowej – wg planu ochrony. Ochrona ścisła polega na nieingerencji w naturalne procesy, ochrona czynna dopuszcza wykonywanie zabiegów ochronnych (np. usunięcie drzew zacieniających stanowisko cennego gatunku rośliny), a ochrona krajobrazowa polega na prowadzeniu gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej w sposób uwzględniający potrzeby przedmiotu ochrony. Pomniki przyrody Zgodnie z rejestrem pomników przyrody woj. Lubelskiego na terenie gminy status pomnika przyrody mają:

− wzgórze widokowe „Góra Ariańska” o powierzchni 3,04 ha, w lesie w Krynicy (Pagóry Chełmskie);

− dąb szypułkowy – pojedyncze drzewo o obwodzie na wysokości 1,30 m – 320 cm, zlokalizowany w lesie w Borku (Pagóry Chełmskie).

W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku: Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody oŜywionej i nieoŜywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróŜniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Do pomników przyrody oŜywionej naleŜą: pojedyncze krzewy, drzewa i grupy drzew odznaczające się sędziwym wiekiem, wielkością, niezwykłymi kształtami lub innymi cechami, a takŜe zabytkowe aleje drzew

16

Obszary NATURA 2000

Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony zagroŜonych składników róŜnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, wdraŜanym od 1992 r. w sposób spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym na terytorium wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej.

Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zarówno zagroŜonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy, ale teŜ typowych, wciąŜ jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych, charakterystycznych dla 9 regionów biogeograficznych (tj. alpejskiego, atlantyckiego, borealnego, kontynentalnego, panońskiego, makaronezyjskiego, śródziemnomorskiego, stepowego i czarnomorskiego). W Polsce występują 2 regiony: kontynentalny (96 % powierzchni kraju) i alpejski (4 % powierzchni kraju). Dla kaŜdego kraju określa się listę referencyjną siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których naleŜy utworzyć obszary Natura 2000 w podziale na regiony biogeograficzne. Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transponowane do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

Sieć Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów: - obszary specjalnej ochrony ptaków OSO, - specjalne obszary ochrony siedlisk SOO.

Podstawą wyznaczania obszarów Natura 2000 są jedynie kryteria naukowe.

Dyrektywa Siedliskowa nie określa sposobów ochrony poszczególnych siedlisk i gatunków, ale nakazuje zachowanie tzw. właściwego stanu ich ochrony. W odniesieniu do siedliska przyrodniczego oznacza to, Ŝe:

- naturalny jego zasięg nie zmniejsza się; - zachowuje ono specyficzną strukturę i swoje funkcje ekologiczne; - stan zachowania typowych dla niego gatunków jest właściwy.

W odniesieniu do gatunków właściwy stan ochrony oznacza natomiast, Ŝe: - zachowana zostaje liczebność populacji, gwarantująca jej utrzymanie się w

biocenozie przez dłuŜszy czas; - naturalny zasięg gatunku nie zmniejsza się; - pozostaje zachowana wystarczająco duŜa powierzchnia siedliska gatunku.

NajwaŜniejszymi instrumentami realizacji celów sieci Natura 2000 są oceny oddziaływania na środowisko oraz plany ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których utworzono obszar Natura 2000. Działania ochronne winny uwzględniać wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz cechy regionalne i lokalne danego obszaru Natura 2000. Do chwili obecnej Rząd Polski ustanowił w drodze rozporządzenia 124 obszary specjalnej ochrony ptaków oraz wysłał do Komisji Europejskiej, celem akceptacji, 364 propozycje specjalnych obszarów ochrony siedlisk.

Dnia 13 listopada 2007 r. Komisja Europejska wydała decyzję zatwierdzającą listę 172 obszarów Natura 2000 regionu kontynentalnego. Sieć Natura 2000 to system,

17

który łączy dwa odrębne systemy obszarów chronionych wyznaczanych na podstawie prawa Unii Europejskiej. System ten nakłada się na dotychczasowe systemy obszarów ochrony przyrody funkcjonujące w państwach europejskich, ale nie zastępuje ich.

W obszarze gminy Krasnystaw zlokalizowane s ą zatwierdzone obszary specjalnej ochrony:

1). Specjalny Obszar Ochrony Siedliskowej SOO „Wodn y Dół”

Opis obszaru Obszar połoŜony jest w pobliŜu miejscowości Niemienice. Teren ten obejmuje niemal cały przekrój wzgórz rozciągających się ze wschodu na zachód od przedpola Krasnegostawu. Ostoja leŜy na WyŜynie Lubelskiej w mezoregionie Wyniosłość Giełczewska i obejmuje wschodnią część uroczyska „Gilimówka". Jest to teren bogato urzeźbiony z licznymi wąwozami lessowymi. RóŜnice wysokości bezwzględnej dochodzą do 85 m. Typologicznie krajobraz wnętrza ostoi tworzą dwie formy rzeźby i pokrycia terenu: wąwozy i doliny miejscami głęboko wcięte i porośnięte lasem. Wartość przyrodnicza i znaczenie Drzewostany rezerwatu reprezentowane są głównie przez zespół grądu kontynentalnego. Zespół ten na terenie rezerwatu wykazuje duŜą zmienność siedliskową, która związana jest z silnie urozmaiconą rzeźbą terenu. Największą powierzchnię zajmuje, wykształcony na rozległych spłaszczeniach wierzchowinowych i na zboczach wąwozów, podzespół typowy grądu subkontynentalnego. Podzespół wilgotny grądu subkontynentalnego występuje w głębszych rozcięciach erozyjnych o szerszym dnie. Niewielką powierzchnię zajmuje podzespół grądu wysokiego. Największą osobliwością florystyczną tego obiektu jest cieszynianka wiosenna Hacquetia epipactis - rzadki gatunek karpacki, mający w Polsce północno-wschodnią granicę zasięgu.

ZagroŜenia Obszar graniczy z polami, co umoŜliwia wnikanie gatunków łąkowych i synantropijnych, nagłe i silne zjawiska atmosferyczne (wiatr, okiść), erozja wodna, gradacja szkodników.

Status ochrony Rezerwat przyrody "Wodny Dół" (186 ha, 1996).

2) Specjalny Obszar Ochrony Siedliskowej SOO „Izbic ki Przełom Wieprza”

Opis obszaru Obszar obejmuje fragment doliny rzeki Wieprz, od wsi Tarzymiechy do miasta Krasnystaw. Koryto rzeki zachowało tu swój naturalny charakter (liczne meandry). Towarzyszą mu starorzecza i zastoiska. W dnie doliny dominują ekstensywnie uŜytkowane łąki. Miejscami występują interesujące ziołorośla nadrzeczne i okrajkowe. Niektóre fragmenty zboczy doliny są strome. Tu, na podłoŜu lessowym, wykształciły się murawy kserotermiczne. Wartość przyrodnicza i znaczenie

18

Obszar obejmuje fragment naturalnej doliny Wieprza, waŜny dla zachowania siedlisk podmokłych i okresowo podtapianych łąk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG (zidentyfikowano 5 rodzajów siedlisk z tego Załącznika), oraz gatunków bezkręgowców z Załącznika II tej dyrektywy. Łącznie występuje tu 8 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Jest to teŜ miejsce występowania zagroŜonych w Polsce gatunków roślin naczyniowych, m. in. jedyne w Polsce stanowisko Veronica paniculata subsp. paniculata. Obszar o duŜych walorach krajobrazowych. Korytarz ekologiczny rangi krajowej. Gatunki tu obecne to gatunki prawnie chronione w Polsce. ZagroŜenia ZagroŜeniem dla wartości przyrodniczych obszaru są: zanieczyszczenie wód Wieprza, wahania poziomu wód, związane z funkcjonowaniem zbiornika retencyjnego, połoŜonego ok. 8 km powyŜej ostoi, zarzucenie wypasu na części obszaru, presja w kierunku zabudowy niektórych partii wierzchowiny w pobliŜu krawędzi doliny oraz koncepcja regulacji stosunków wodnych w dolinie. Uwaga: Wykonywanie koniecznych prac z zakresu ochrony przeciwpowodziowej powinno się odbywać z uwzględnieniem wymogów ochrony siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków z załączników Dyrektywy Siedliskowej. Status ochrony Obszar w większości nie jest chroniony. Niewielka część znajduje się na terenie Strzelecko-Grabowieckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (34 050,7 ha; 1983).

19

Krajowa sie ć ekologiczna ECONET - POLSKA

Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA została opracowana w 1995 i 1996 roku przez zespół Autorów pod kierownictwem dr Anny Liro jako projekt badawczy National Nature Plan (NNP) w ramach Programu Europejskiego Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). RównieŜ Czechy, Słowacja i Węgry uczestniczyły w tym projekcie i podobnie jak Polska przyjęły jednolite załoŜenia koncepcji sieci paneuropejskiej EECONET (European ECOlogical NETwork) wraz z metodyką jej wyznaczania. Koncepcja EECONET odgrywa istotną rolę we współpracy międzynarodowej, wiąŜąc się ściśle z Konwencją o RóŜnorodności Biologicznej (1992) i Paneuropejską strategią ochrony róŜnorodności biologicznej i krajobrazowej (1995). Choć sieć ECONET-POLSKA nie posiada umocowania prawnego, jest pewną wytyczną polityki przestrzennej. Zgodnie z definicją podaną przez Autorów koncepcji "Krajowa sieć ekologiczna ECONET-POLSKA jest wielkoprzestrzennym systemem obszarów węzłowych najlepiej zachowanych pod względem przyrodniczym i reprezentatywnych dla róŜnych regionów przyrodniczych kraju, wzajemnie ze sobą powiązanych korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych w obrębie tego systemu."

Sieć ECONET-POLSKA składa się ona z obszarów węzłowych i łączących je korytarzy ekologicznych, wyznaczonych na podstawie takich kryteriów, jak naturalność, róŜnorodność, reprezentatywność, rzadkość i wielkość. Sieć ECONET-POLSKA zawiera w sobie równieŜ obszary prawnie chronione (parki narodowe i krajobrazowe oraz rezerwaty), ostoje przyrody CORINE lub waŜne ostoje ptaków, które najczęściej są "wbudowane" w najcenniejsze fragmenty obszarów węzłowych jako tzw. biocentra (regionalne i lokalne).W obszarze Gminy Krasnystaw występuje korytarz ekologiczny Wieprz – Krzna, a północno-wschodnia granica gminy przylega do korytarza ekologicznego Działy Grabowieckie.

W strefie oddziaływania kanałów ekologicznych naleŜy zachować racjonalne gospodarowanie, a w szczególności poprzez:

a) eliminacje zanieczyszczeń punktowych i obszarowych,

b) ochronę jakościową zasobów wodnych – zapobieganie ich zanieczyszczeniu oraz przeciwdziałanie przemieszczaniu się zanieczyszczeń w kierunku obszaru korytarza ekologicznego,

c) stabilizację stosunków wodnych ( zwilgocenie, wahania poziomów wód gruntowych)- zgodnie z kierunkiem ich wykorzystania,

d) ochronę systemów melioracji.

20

III. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA OCHRONY ŚRODOWISKA

1. Zaopatrzenie w wod ę Obszar Gminy Krasnystaw objęty jest w całości zorganizowanym systemem zaopatrzenia w wodę do celów socjalnych. Długość sieci wodociągowej na terenie gminy wynosi 140,1 km, ilość przyłączy 2112. Charakterystykę ujęć przedstawia poniŜsza tabela.

Tabela 1. Ujęcia wody w gminie Krasnystaw

Lokalizacja uj ęcia Wydajno ść rzeczywista średnia dobowa m3/d

Wydajno ść potencjalna średnia dobowa m 3/d

Liczba mieszka ńców podł ączona do uj ęcia

Sposób uzdatniania

Małochwiej DuŜy 64 315 914 redukcja Ŝelaza i mętności

Latyczów 60 294 733 nie wymaga Kolonia Widniówka 10 40 185 nie wymaga Niemienice 64 355 933 nie wymaga Łany 29 106 304 nie wymaga StęŜyca Łęczyńska 200 832 1740 nie wymaga Krupiec 94 257 1392 nie wymaga Ostrów Krupski 111 615 1367 nie wymaga Krynica 91 288 702 nie wymaga Ujęcia wody dla potrzeb zbiorowego zaopatrzenia w wod ę i strefy ochronne ujęć

Ujęcie wody podziemnej Krupiec – ujęcie posiada dopuszczalną średnio dobową wielkość poboru 257 m3/d. Rzeczywisty średnio dobowy pobór wynosi 94 m3/d. Liczba mieszkańców podłączonych do wodociągu wynosi 1329. Ujmowana woda nie wymaga stałego uzdatniania, prowadzona jest okresowa dezynfekcja ujęcia. Ujęcie posiada ustanowioną strefę ochrony pośredniej o powierzchni 260 ha.

Ujęcie wody podziemnej Ostrów Krupski - ujęcie posiada dopuszczalną średnio dobową wielkość poboru 615 m3/d. Rzeczywisty średnio dobowy pobór wynosi 111 m3/d. Liczba mieszkańców podłączonych do wodociągu wynosi 1457. Ujmowana woda nie wymaga stałego uzdatniania, prowadzona jest okresowa dezynfekcja ujęcia. Ujęcie posiada ustaloną pośrednią strefę ochronną o pow.616 ha.

Ujęcie wody podziemnej Krynica - ujęcie posiada dopuszczalną średnio dobową wielkość poboru 288 m3/d. Rzeczywisty średnio dobowy pobór wynosi 91 m3/d. Liczba mieszkańców podłączonych do wodociągu wynosi 742. Ujmowana woda nie wymaga stałego uzdatniania, prowadzona jest okresowa dezynfekcja ujęcia. Ujęcie nie posiada określonej pośredniej strefy ochronnej.

21

Ujęcia wody podziemnej Cukrowni „Krasnystaw” w Siennic y Nadolnej – ujęcia słuŜą do zaopatrzenia w wodę Cukrowni „Krasnystaw”. Posiadają wyznaczoną strefę ochrony pośredniej w kształcie wieloboku o powierzchni 142 ha.

Ujęcia wody powierzchniowej Cukrowni „Krasnystaw” poło Ŝone u uj ścia rz. Siennicy do rz. Wieprz na terenie m. Krasnystaw - do celów przygotowania surowca - mycie buraków. 2. Charakterystyka gospodarki ściekowej Obszar gminy Krasnystaw nie posiada kompleksowego komunalnego systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków sanitarnych. Lokalnie ścieki sanitarne z osiedli przyzakładowych Cukrowni „Krasnystaw” w Siennicy Nadolnej i Elewatora ZboŜowego „ELEWARR” w Krupcu przyjmują zakładowe oczyszczalnie, z systemu tego korzysta 1091 osób. Ścieki sanitarne powstające w indywidualnych gospodarstwach domowych w większości przypadków są zbierane w zbiornikach bezodpływowych, a następnie wywoŜone do oczyszczalni.

Rozwiązanie gospodarki ściekowej prowadzone będzie w oparciu o wyznaczoną aglomerację ściekową Siennica Nadolna oraz aglomeracji miasta Krasnystaw rozszerzonej o część gminy Krasnystaw. Aglomeracja Siennica Nadolna

Aglomeracja Siennica Nadolna wyznaczona została Rozporządzeniem nr 14 Wojewody Lubelskiego z dnia 9.maja 2007 r. Planowana aglomeracja Siennica Nadolna obejmować będzie północną część gminy. Na terenie wyznaczonej aglomeracji planowana jest budowa oczyszczalni ścieków w Siennicy Nadolnej o przepustowości 960m3oraz kanalizacji ściekowej o długości 38 km. Na terenie aglomeracji ponadto funkcjonują oczyszczalnie przyzakładowe przy Cukrowni Krasnystaw w Siennicy Nadolnej oraz firmie ELEWARR w Krupcu. Funkcjonują równieŜ oczyszczalnie przydomowe obsługujące łącznie 474 osób, według ilości dla poszczególnych miejscowości podanych w tabeli 2.

Uwzględniając warunki lokalne gminy Krasnystaw poza aglomeracją Krasnystaw kierunkiem rozwiązania gospodarki ściekowej podjętym przez gminę jest przyłączenie części gminy do aglomeracji Miasta Krasnystaw z istniejącą w tym mieście oczyszczalnią, która podlegać będzie rozbudowie”. W zabudowie rozproszonej realizowane będą oczyszczalnie przydomowe.

Na obszarze objętym aglomeracją zamieszkuje na stałe 4425 osób z tego zakresem planowanej rozbudowy systemu kanalizacji sanitarnej objętych będzie 3951 mieszkańców.

22

Tabela 2. Charakterystyka aglomeracji Siennica Nadolna

Lp. Miejscowości objęte aglomeracją

Powierzchnia ha

Ilość stałych mieszkańców

Mieszkańcy korzystający z innych rozwiązań oczyszczalnie przydomowe

Ilość ścieków od mieszkańców aglomeracji m3

RLM-y wynikające z ilości ścieków od mieszkańców aglomeracji

1 Bzite 794,59 418 31 46,4 541,3 2 Czarnoziem 415,50 199 54 17,4 203,0 3 Józefów 334,94 83 5 9,3 108,5 4 Krupe 1 390,76 736 40 83,5 974,1 5 Krupiec 265,62 313 29 34,0 396,6 6 Krynica 383,56 143 40 12,3 143,5

7 Siennica Nadolna

1 089,89 1810 210 192,0 2240,0

8 Ostrów Krupski

512,72 348 8 40,8 476,0

9 Wincentów 532,97 375 57 38,2 445,6 Razem 5717,55 4425 474 473,9 5528,6

Aglomeracja Krasnystaw

Rozwiązanie gospodarki ściekowej dla części gminy oparto o wyznaczoną Rozporządzeniem Nr 15 wojewody Lubelskiego z dnia 9.05.2007 r. aglomerację Krasnystaw. Aglomeracja ta oparta jest o funkcjonującą mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków o przepustowości 3100 m3/dobę zlokalizowanej w mieście Krasnystaw. Aglomerację wyznaczono na potrzeby miasta Krasnystaw oraz część gminy Krasnystaw. Do Aglomeracji Krasnystaw przyłączono następujące miejscowości gminy Krasnystaw. StęŜyca Nadwieprzańska, StęŜyca Łęczyńska, StęŜyca Kolonia, Jaślików, ZaŜółkiew, Rońsko, Niemienice, Białka, Latyczów, Małochwiej DuŜy, Małochwiej Mały. Liczba ludności objętej aglomeracją Krasnystaw - 5053 osób, liczba gospodarstw -1041. Charakter zabudowy terenu objętego aglomeracją jest typowo liniowy, skoncentrowany. Zabudowę miejscowości stanowi zabudowa zagrodowa, jedynie w miejsc. Białka występuje równieŜ zabudowa wielorodzinna. Podstawowa funkcja tego obszaru to rolnictwo, obiekty uŜyteczności publicznej i usługi wynikające z potrzeb lokalnych. Na omawianym terenie funkcjonują dwie zakładowe oczyszczalnie ścieków, które przyjmują ścieki sanitarne z zakładów i budynków mieszkalnych związanych z tymi zakładami, są to:

− oczyszczalnia ścieków Spółdzielni Mieszkaniowej „Białka” w Białce, do której dopływają ścieki w ilości ok.60m3/dobę. Obiekt jest przestarzały i pod względem technologicznym nie osiąga parametrów określonych w pozwoleniu wodno-prawnym.

− oczyszczalnia ścieków Zakładu Opiekuńczego w Tuligłowach, do której dopływają ścieki w ilości ok.10 m3/dobę. Obiekt spełnia warunki pozwolenia wodno-prawnego.

23

Powstające na tym obszarze ścieki sanitarne gromadzone są w szambach i transportem asenizacyjnym wywoŜone są do oczyszczalni poza Gminę Krasnystaw. Na terenie tym funkcjonuje równieŜ 74 przydomowe oczyszczalnie ścieków. Docelowo planuję się skanalizowanie 85% posesji, natomiast nie przewiduje się ze względu na rozproszoną zabudowę kanalizacji zbiorczej w sołectwach Niemienie Kolonia, Kolonia Zastawie i Widniówka. Realizowane będą w tych sołectwach przydomowe oczyszczalnie.

Tabela 3. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w poszczególnych miejscowościach aglomeracji Krasnystaw

Lp. Miejscowość Długość kanału grawita cyjnego

Długość kanału tłocznego

Pompownie (szt)

Qd śr (m3/d) + 20% rezerwy

1. StęŜyca Nadwieprzańska

3150 - - 33,5

2. StęŜyca Łęczyńska

3200 - - 35,6

3. StęŜyca Kolonia 1800 - - 38,6 4. Zakręcie 5200 1100 P-1 72,7 5. Jaślików 5600 - - 67,5 6. ZaŜółkiew 2250 - - 49,2 7. Rońsko 450 - - 14,5 8 Niemienice 4700 1900 P-4 56,0

9. Białka 1100 850 P-2 75,4 10 Latyczów 3100 600 P-2 67,8 11. Małochwiej DuŜy 8700 2050 P-3 94,1 12. Małochwiej Mały 2250 - - 43,6

Razem 41500 6500 P-12 648,5 Oczyszczalnie przydomowe. W latach 2003-2007 na terenach zabudowy rozproszonej realizowane były oczyszczalnie przydomowe. Łącznie w latach tych wykonano 298 oczyszczalni przydomowych obsługujących 1479 osób, ponadto w roku 2008 wykonano 49 oczyszczalni przydomowych obsługujących 209 osób.

24

IV. AKTUALNY STAN ŚRODOWISKA GMINY - ZAGROśENIA

1. Stan czysto ści wód powierzchniowych

Główną rzeką przepływającą przez teren Gminy Krasnystaw na odcinku 18 km jest Wieprz. Pozostałe rzeki - Wojsławka, śółkiewka, Sienica to dopływy Wieprza. Głównym źródłem zanieczyszczeń rzek są ścieki komunalne odprowadzane bez oczyszczenia bądź „wylewane” w sposób przypadkowy oraz zanieczyszczenia obszarowe wykorzystywanych terenów wykorzystywanych rolniczo, szczególnie związki biogenne.

W roku 2007 badania wody rzeki Wieprz prowadzono w m. Krasnystaw przez WIOŚ w Lublinie, Delegatura w Chełmie. W klasyfikacji pięciostopniowej jakość wody w tym punkcie sklasyfikowana została w klasie trzeciej, co oznacza wodę zadowalającej jakości. Wody rzeki Wojsławki sklasyfikowano równieŜ w trzeciej klasie, natomiast wody rzek śółkiewki i Sienicy sklasyfikowano w czwartej klasie jako wody o niezadowalającej jakości. W przyjętym kryterium w skali województwa ocena wód była następująca:

- wody I i II klasy - nie występowały, - wody III klasy - 7,2%, - wody IV klasy - 76,3%, - wody V klasy - 16,5%.

Parametrem, który decydował o ocenie wód były azotany, które kwalifikują wody jako niekorzystne do bytowania ryb. O jakości wód w głównej mierze decydują zanieczyszczenia pochodzące nieuporządkowanej gospodarki ściekowej oraz nawoŜenia terenów rolnych, co wskazuje na konieczność ścisłej kontroli zanieczyszczeń wiejskich, jakie dostają się do rzek. 2. Stan czysto ści wód podziemnych

Wody podziemne naleŜą do zasobów odnawialnych. Stanowią podstawowe źródło zaopatrzenia ludności w wodę z wodociągów zbiorowych, grupowych i indywidualnych. Poprawa jakości zanieczyszczanych wód jest moŜliwa dopiero po bardzo długim okresie czasu albo w ogóle niemoŜliwa.

Wody gruntowe płytkie są chronione głównie przez strefę aeracji (strefa sucha nad poziomem wód gruntowych). MiąŜszość tej strefy wynosi k i lka metrów. Ocenę jakości wód podziemnych bada się odnosząc ją do norm - stąd oceniane są zawsze skutki, a nie przyczyny. Wody podziemne naleŜą do zasobów odnawialnych. Stanowią podstawowe źródło zaopatrzenia ludności w wodę z wodociągów zbiorowych, grupowych i indywidualnych. Wody podziemne posiadają podstawowe znaczenie dla Ŝycia i zdrowia ludzi a potrzeba ich ochrony nie jest w pełni doceniana, co wynika z przeświadczenia, Ŝe wody te występują pod powierzchnią ziemi i są chronione w sposób naturalny przed zanieczyszczeniami. Poprawa jakości zanieczyszczanych wód jest moŜliwa dopiero po bardzo długim okresie czasu albo w ogóle niemoŜliwa.

25

Wody gruntowe płytkie są chronione głównie przez strefę aeracji (strefa sucha nad poziomem wód gruntowych). MiąŜszość tej strefy wynosi k i lka metrów. W świetle badań prowadzonych przez Państwowy Instytut Geologiczny w ramach monitoringu wód podziemnych stan wód obszaru w ogólnej ocenie przedstawia się korzystnie. Badane wody podziemne w punkcie kontrolnym Krasnystaw zakwalifikowano do II klasy (wody dobrej jakości) w roku 2006 oraz do trzeciej klasy (wody zadawalającej jakości) w roku 2007. Przy tym naleŜy zaznaczyć, Ŝe wskaźnikami wpływającymi na obniŜenie kwalifikacji wód były przede wszystkim czynniki pochodzenia geochemicznego, tj. wodorowęglany, Ŝelazo. Kryterium dobrej jakości wody spełnia ponad 30% monitorowanych punktów, pozostała większość (ok. 60%) została zaliczona do wód niŜszej klasy jakości ze względu na zawartości naturalnych składników chemicznych, a tylko niecałe 10% ze względu na obecność wskaźników zanieczyszczenia. Na podkreślenie zasługuje fakt, Ŝe w 2006 r. prawie 40% wód podziemnych wykazało poziom azotanów poniŜej 1 mg NO3/dm3 przy wartości dopuszczalnej wynoszącej 10 mg NO3/dm3 dla pierwszej klasy jakości. Ponad 95% badanych wód ze względu na określony poziom azotanów spełniało normę wynoszącą do 50 mg NO3/dm3 dla wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi. WaŜną jednak kwestią w dalszym ciągu pozostają zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł rolniczych. 3. Stan zanieczyszczenia powietrza

Głównymi czynnikami zanieczyszczeń powietrza są źródła oparte o proces spalania węgla w kotłowniach lokalnych. Oprócz tego na zanieczyszczenie powietrza ma równieŜ wpływ ruch samochodowy. Dla oceny stanu powietrza posłuŜono się danymi stacji pomiarowych WIOŚ, WSSE, IMGW oraz badaniami mobilnego laboratorium WIOŚ. Wartości określono na podstawie przekroju danych z terenu Krasnegostawu. Dwutlenek siarki osiąga wielkości do 16% wartości dopuszczalnej, dwutlenek azotu zawiera się w przedziale 74% wartości dopuszczalnej, tlenek węgla nie przekracza 20% wartości dopuszczalnej, pył zawieszony mieści się w granicach 50% wartości dopuszczalnych (do 90% na terenach miejskich w sezonie grzewczym).

Charakterystyczną cechą rozkładu stęŜeń dwutlenku siarki jest wyraźna róŜnica pomiędzy wartościami wyznaczonymi dla sezonu grzewczego i okresu poza grzewczego. Wielkości średnie w sezonie grzewczym są o ok. 80% wyŜsze niŜ w okresie poza grzewczy. W przypadku dwutlenku azotu nie jest wyraźnie zauwaŜalna sezonowość. RóŜnice sezonu grzewczego i okresu poza sezonem są nieznaczne. Wartości średnio roczne utrzymują się na niskim poziomie i na przestrzeni ostatnich lat widoczny jest spadek wartości. Zanieczyszczenia komunikacyjne powietrza

Zanieczyszczenia komunikacyjne stanowią około 25% ogólnej emisji zanieczyszczeń powietrza. Zanieczyszczenia te pochodzą ze spalania paliw płynnych w pojazdach mechanicznych. Głównymi składnikami spalin są: tlenki azotu, tlenki węgla, węglowodory, pyły oraz toksyczne pierwiastki, a wśród nich ołów. Emisja tych zanieczyszczeń zaleŜy od długości dróg, natęŜenia ruchu, stanu technicznego pojazdów i jakości paliwa. Dopuszczalna zawartość tlenku węgla w

26

spalinach moŜe wynosić do 4,5%. Wg badań kontrolnych dopuszczalną wartość przekraczało ponad 32% pojazdów badanych. Źródłem zanieczyszczeń komunikacyjnych w obszarze gminy są drogi:

• droga krajowa nr 17 na odcinku Lublin – Krasnystaw - Zamość. Średni dobowy ruch (SDR) na tej drodze na terenie gminy w 2005 r. (ostatni Generalny Pomiar Ruchu - GPR, przeprowadzany co 5 lat) wynosił: 9846 pojazdów/dobę – w kierunku na Zamość, 7079 poj./dobę w kierunku na Lublin i był zbliŜony w stosunku do GPR z 2000 r.;

• droga wojewódzka nr 812 odcinek Krasnystaw - Chełm. ŚDR na tej drodze na terenie gminy w 2005 r. wynosił 6278 pojazdów/dobę i zwiększył o blisko 40% w stosunku do poprzedniego GPR;

• droga wojewódzka nr 842 na odcinku Krasnystaw - Wysokie. SDR na tej drodze na terenie gminy w 2005 r. wynosił 1788 pojazdów/dobę – 0 10% więcej niŜ w GPR w roku 2000.

• droga wojewódzka nr 846 na odcinku Małochwiej DuŜy - Wojsławice. SDR na tej drodze na terenie gminy w 2005 r. wynosił 1849 pojazdów/dobę i wzrósł niemal dwukrotnie w porównaniu do GPR w roku 2000.

Wielkości natęŜenia ruchu zarówno na drodze krajowej jak i na drogach

wojewódzkich w gminie nie są bardzo znaczące w porównaniu z innymi drogami tych kategorii, gdzie na niektórych krajowych w regionie ruch pojazdów przekracza 30000 poj./dobę, a na niektórych wojewódzkich 10000 poj./dobę. Oznacza to średnią uciąŜliwość ruchu na drodze krajowej i niezbyt duŜą (drogi nr 842 i 846) i średnią (droga nr 812) uciąŜliwość na drogach wojewódzkich w gminie Krasnystaw.

Źródłem zanieczyszczeń komunikacyjnych są teŜ niektóre waŜniejsze drogi powiatowe, które stanowią uzupełnienie sieci powiązań zewnętrznych gminy: 3128L Bzite - Zosinek; 2120L Oleśniki – Krasnystaw; 3120L Zakręcie – Kol. Krzywe; 3121L Krasnystaw – Białka; 3125L StęŜyca – StęŜyca Nadwieprzańska; 3127L Wola śulińska - Kasjan; 3129L Czarnoziem – Niedziałowice; 3132L Krupe – Siennica RóŜana; 3133L Kasjan – Siennica RóŜana; 3134L Siennica Nadolna – Siennica Królewska Mała; 3140L Krasnystaw – Dworzyska - Wał.

Zanieczyszczenia powietrza od przebiegającej na terenie gminy linii kolejowej nr 69 Rejowiec – Hrebenne nie są istotne, gdyŜ ruch pociągów na tej linii jest niewielki (kilka pociągów na dobę). 4. Stan środowiska akustycznego

Hałas jest szkodliwym i uciąŜliwym zanieczyszczeniem środowiska. Szkodliwość i uciąŜliwość hałasu ujemnie oddziaływuje na nastrój i stan zdrowia człowieka. Hałas o poziomie od 90 – 130 dB jest przyczyną zaburzeń pracy układów krąŜenia i oddechowego. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym normującym poziomy hałasu w środowisku jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 120, poz. 826). Przy ocenie klimatu akustycznego w zakresie hałasu komunikacyjnego wykorzystuje się takŜe opracowaną przez Państwowy Zakład Higieny skalę subiektywnej uciąŜliwości zewnętrznych hałasów komunikacyjnych.

27

Skala uciąŜliwości hałasu komunikacyjnego: • mała uciąŜliwość - LAeq < 52dB • średnia uciąŜliwość - 52 < LAeq <r'TelB • duŜa uciąŜliwość - 63 < LAeq < 70dB • b. duŜa uciąŜliwość - LAeq > 70dB.

W zaleŜności od źródeł i miejsca jego występowania wyróŜnia się hałas

przemysłowy, komunikacyjny, drogowy oraz komunalny. PoniewaŜ hałas n ie jest stały w czasie jego jakość określa się za pomocą wskaźnika - poziomu równowaŜnego (ekwiwalentnego) dźwięku (LAeq). Poziom wyraŜa się w decybelach (dB) dla pory dziennej i nocnej. 4.1. Hałas komunikacyjny – drogowy i kolejowy

Poszczególne rodzaje pojazdów emitują następujące poziomy hałasu: - samochody cięŜarowe - 85 – 93 dB - maszyny drogowe i budowlane - 75 – 85 dB - samochody osobowe - 75 – 84 dB - autobusy i ciągniki - 85 – 92 dB - pojazdy jednośladowe - 79 – 87 dB.

Głównym źródłem zakłóceń klimatu akustycznego jest hałas drogowy. Za wysoki poziom hałasu odpowiedzialne są głównie pojazdy cięŜarowe w tym

TIR-y i autobusy. NajwyŜszy poziom hałasu drogowego notuje się w rejonie drogi krajowej nr 17, dróg wojewódzkich nr 812, 842 i 846 oraz dróg powiatowych stanowiących uzupełnienie systemu zewnętrznych komunikacyjnych powiązań gminy: 3128L, 3120L, 3121L, 3127L, 3129L, 3132L, 3133L, 3134L, 3140L. W latach 2006-2007 prowadzono pomiary hałasu na terenie miasta Krasnystaw i na trasach wylotowych z miasta Krasnystaw, co daje obraz hałasu na terenie gminy Krasnystaw w obszarze przyległym do miasta. Pomiary wykonano m.in. przy ul. Rejowieckiej 26F – miejski odcinek drogi wojewódzkiej nr 812, ul. Sokołowskiego 3 przy wyjeździe w kierunku Zamościa (obwodnica drogi krajowej nr 17), ul. Lwowska 149 (trasa drogi krajowej nr 17). Przekroczenia powyŜej 5 dB odnotowano przy ul. Rejowieckiej i Lwowskiej. Przenosząc te wartości na teren gminy Krasnystaw naleŜy sądzić, Ŝe przy tych trasach mogą wystąpić okresowe niewielkie przekroczenia natęŜenia hałasu.

Uwzględniając coraz większe natęŜenia ruch oraz znaczny udział pojazdów cięŜkich, sięgający 30% hałas staje się coraz większym problemem stanowiącym uciąŜliwości dla mieszkańców. Dlatego teŜ podejmowane działania zagospodarowania przestrzennego powinny uwzględniać lokalizację nowych osiedli mieszkaniowych poza linią uciąŜliwości komunikacyjnej.

4.2. Hałas przemysłowy

Hałas przemysłowy kształtowany jest przez zakłady produkcyjne, przemysłowe, rzemieślnicze, usługowe, w mniejszym stopniu obiekty handlowe oraz rozrywkowe i sportowe. Stopień uciąŜliwości zaleŜny jest od rodzaju prowadzonej działalności, rozmieszczenia maszyn i urządzeń, stosowanych technologii i organizacji pracy.

28

Przyczyną uciąŜliwości mogą być maszyny - wentylatory pracujące bez zabezpieczeń oraz ich niekiedy niewłaściwa lokalizacja na terenie lub w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej. Przyczynę tych hałasów moŜe wyeliminować Wójt Gminy, który posiada w tym zakresie kompetencje, wynikające z prawa ochrony środowiska (ograniczenie godzin pracy urządzeń).

Na terenie gminy Krasnystaw nie występowały dotychczas problemy uciąŜliwości w zakresie hałasu przemysłowego. Istniejące zakłady, transportowe mogą okresowo i lokalnie powodować takie uciąŜliwości.

Przestrzeganie zasad lokalizowania zakładów o uciąŜliwościach hałasowych jest podstawowym elementem prewencyjnym. 5. Zanieczyszczenie powierzchni ziemi

Zanieczyszczenie powierzchni ziemi związane jest z przemysłem, rolnictwem, gospodarką komunalną, komunikacją.

Stronę prawną w zakresie klasyfikacji gleb reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleb oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz.1359), określające wartości dopuszczalnych stęŜeń metali, zanieczyszczeń nieorganicznych, węglowodorowych, węglowodorów chlorowanych, środków ochrony roślin i pozostałych zanieczyszczeń w glebie i ziemi.

Rozporządzenie to uznaje glebę za zanieczyszczoną, gdy co najmniej jedna z substancji przekracza wartość dopuszczalną, poza przypadkami kiedy przekroczenie to wynika z naturalnej zawartości substancji w środowisku glebowym.

W świetle omawianego rozporządzenia gleby podzielono na trzy grupy: a) grunty grupy A – obszary poddane ochronie na podstawie przepisów ustawy

Prawa wodnego i ustawy o ochronie przyrody, b) grunty grupy B – uŜytki rolne z wyłączeniem gruntów pod stawami i gruntów pod

rowami, grunty leśne oraz zadrzewione, nieuŜytki, a takŜe grunty zabudowane i zurbanizowane z wyłączeniem terenów przemysłowych, komunikacyjnych i uŜytków kopalnych,

c) grunty grupy C - tereny przemysłowe, uŜytki kopalne, tereny komunikacyjne.

Najostrzejsze normy obowiązują w grupie A, najłagodniejsze w grupie C. Z wymienionych zagroŜeń najbardziej moŜliwymi na terenie gminy są zagroŜenia wynikające z rolnictwa i gospodarki komunalnej. Są to jednak zanieczyszczenia miejscowe nie objęte siecią monitoringu.

Rolnictwo stwarza zagroŜenie wynikające z nieumiejętnego stosowania środków ochrony roślin i nawozów sztucznych, natomiast gospodarka komunalna to nieuporządkowana gospodarka ściekowa i porzucanie odpadów niebezpiecznych do środowiska.

Wpływ komunikacji na środowisko dotyczy terenów przy głównych trasach komunikacyjnych. Gleby przy trasach naraŜone są na zanieczyszczenie wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi, metalami cięŜkimi, chlorkami. Wartości badanych wskaźników w glebach przy trasach prezentowane przez WIOŚ w Lublinie wykazują znaczne zróŜnicowanie. Na terenie Gminy Krasnystaw badania

29

prowadzono w miejscowości Krupe k/Krasnegostawu. Nie stwierdzono przekroczeń w stosunku do poziomów wartości określonych w rozporządzeniu. Stan gospodarki odpadami

Gospodarka odpadami naleŜy do zadań własnych gminy i jest jednym poziomów najwaŜniejszych problemów, które posiada gmina do rozwiązania. Zadania te realizowane są w oparciu o Plan gospodarki odpadami oraz na podstawie Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy.

Pierwszy Gminny plan gospodarki odpadami dla Gminy Krasnystaw został przyjęty Uchwałą Rady Gminy Krasnystaw nr XXIV/174/2005 r. z dnia 30 marca 2005 r. W roku 2006 wykonano korektę Planu w związku ze zmianą przepisów co do zakresu planów. Uchwałą z dnia 29 czerwca 2006 r. Nr XXXV/250/2006 przyjęto zaktualizowany Plan gospodarki odpadami.

Rada Gminy Krasnystaw zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw uchwaliła w dniu 29 września 2006 r. regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy - Uchwała Nr XXXVII/273/06.

Od roku 2002 cały obszar gminy został objęty zorganizowanym systemem zbierania odpadów komunalnych. W systemie zabudowy zagrodowej odpady zbierane są do worków foliowych lub pojemników SM -110, natomiast w zabudowie wielorodzinnej ustawiono pojemniki 1100 l. W miejscach uŜyteczności publicznej zostały ustawione kosze uliczne KZ-1.

W roku 2002 powołano gminną jednostkę organizacyjną do świadczenia usług wywozu odpadów, która w roku 2004 została przekształcona w spółkę prawa handlowego – Gminne Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Zakręcie 124 B, które świadczy usługi wywozu odpadów na podstawie zawieranych umów z mieszkańcami. Odpady odbierane są z posesji dwa razy w miesiącu według ustalonego harmonogramu.

Na terenie gminy od 2002 r. wdraŜany jest z dobrymi efektami system selektywnej zbiórki odpadów, w wyniku którego odzyskiwane są następujące odpady: papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne i odpady zielone. System oparty jest na selektywnej zbiórce surowców wtórnych w zabudowie wielorodzinnej jak i jednorodzinnej. System selektywnej zbiórki surowców wtórnych w zabudowie wielorodzinnej polega na utworzeniu punktów gromadzenia surowców wtórnych składających się z zestawu kolorowych pojemników 1,10 m3. Punkty te zostały zlokalizowane są przy zabudowie wielorodzinnej, przy obiektach uŜyteczności publicznej, a takŜe we wszystkich miejscowościach gminy. Łącznie do tego celu zakupiono i ustawiono 125 szt. pojemników o poj.1100 l. Wykorzystuje się takŜe ok. 20.000 sztuk worków foliowych rocznie. Obecnie systemem selektywnej zbiórki odpadów objęty jest teren całej gminy, korzysta z niego ok. 95% mieszkańców.

Na terenie gminy Krasnystaw funkcjonuje składowisko odpadów komunalnych w miejsc. Wincentów, jest to obiekt wspólny z Miastem Krasnystaw i Gminą Rejowiec. Obiekt funkcjonuje od 30.06.2001 r., przewidywany czas eksploatacji szacuje się na 30 lat. Łączna powierzchnia terenu składowiska wynosi 5,82 ha, część eksploatacyjna zajmuje 3,26 ha. Składowisko jest wyposaŜone w niezbędne urządzenia i sprzęt techniczny, tj.: uszczelnienie podłoŜa geomembraną, drenaŜ podłoŜa z odprowadzeniem odcieków do szczelnego zbiornika, waga samochodowa,

30

spycharka, kompaktor, brodzik dezynfekcyjny, stanowisko do mycia kontenerów, plac kompostowy, rębak do gałęzi, przerzucarka kompostu, ciągnik z osprzętem, sortownia ręczna, celownica. Wprowadzenie pojęcia „gospodarowania odpadami” w znaczeniu wymogów stawianych przez obecne przepisy jest naczelnym celem w tej dziedzinie.

Gospodarowanie odpadami to proces organizacji i zarządzania tą dziedziną gospodarki mający na celu:

- minimalizację wytwarzanych odpadów, - odzysk surowców wtórnych, - właściwą gospodarkę odpadami niebezpiecznymi i problemowymi.

V. DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA

Diagnoza stanu środowiska jest sposobem uporządkowania uciąŜliwości i

zagroŜeń środowiska wynikających z jego aktualnego stanu. Stanowić będzie podstawę do sformułowania priorytetów działania.

Diagnoza zawiera podział na cztery wydzielone uwarunkowania: 1). Mocne strony - to uwarunkowania wewnętrzne mające charakter pozytywny z

punktu widzenia przyszłego rozwoju gminy. 2). Słabe strony - to uwarunkowania negatywne wewnętrzne i zewnętrzne

charakteryzujące gminę. 3). ZagroŜenia - to uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne negatywne. 4). Szanse - to uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne o charakterze

pozytywnym. Zestawienie aspektów analizy SWOT w gminie Krasnystaw w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej przedstawiono w tabeli 4. Analiza SWOT dziedziny ochrony środowiska i gospodarki wodnej

Tabela 4. Mocne i słabe strony dziedziny ochrony środowiska i gospodarki wodnej w gminie Krasnystaw oraz szanse i zagroŜenia.

MOCNE STRONY SZANSE ISTNIEJĄCE I DO WYKORZYSTANIA

Gleby i rolnictwo - niski stopień zanieczyszczeń

antropogenicznych,

Gleby i rolnictwo - produkcja dobrej jakości Ŝywności,

Ochrona powietrza - mała emisja zanieczyszczeń, - gazyfikacja gminy, - brak duŜego przemysłu i energetyki,

Ochrona powietrza - wprowadzanie alternatywnych źródeł

energii, - odzysk biomasy do produkcji energii,

Ochrona wód i gospodarka wodna - wysoka jakość wód podziemnych - zbiorowe zaopatrzenie ludności w

wodę, - ochrona ujęć wody, - porządkowanie gospodarki ściekowej ,

Ochrona wód i gospodarka wodna - budowa oczyszczalni ścieków i

kanalizacji w ramach aglomeracji, - usprawnienie zarządzania gospodarką

wodno- ściekową, - działania prewencyjne na etapie

31

- zrównowaŜony rozwój produkcji rolnej na skalę przemysłową,

- stymulowanie nadmiernej koncentracji produkcji zwierzęcej,

- koordynacja zabiegów agrotechnicznych

planowania przestrzennego, - dalsze porządkowanie gospodarki

odpadami, - usprawnienie zarządzania gospodarką

wodną, - budowa zbiorników małej retencji i

urządzeń melioracyjnych, Gospodarka odpadami - realizacja zasad gospodarowania

odpadami komunalnymi wynikających z uchwały

- selektywna zbiórka odpadów komunalnych,

- wykorzystanie bioodpadów, - wprowadzanie edukacji i informacji w

zakresie racjonalnego gospodarowania odpadami komunalnymi,

- opracowanie Programu usuwania azbestu

Gospodarka odpadami - ograniczanie ilości wytwarzanych

odpadów - edukacja w zakresie gospodarki

odpadami, - wspieranie działań podmiotów

zajmujących się gospodarowaniem odpadami,

- selekcja odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych,

- włączenie gminy w zintegrowany system gospodarki odpadami,

- organizowanie konkursów w zakresie czystej posesji i gospodarki odpadami,

Ochrona przed hałasem - małe zagroŜenie ze strony hałasu

komunikacyjnego i przemysłowego,

Ochrona przed hałasem - działania prewencyjne na etapie

planowania przestrzennego, - duŜe moŜliwości lokalizacji obiektów

„hałaśliwych” poza obszarem stref chronionych akustycznie,

- utrzymanie obszarów o potencjalnych walorach przyrodniczo-turystycznych w stanie eliminującym zagroŜenie hałasem,

Leśnictwo - efektywny nadzór nad lasami, - realizacja programu zalesiania,

Leśnictwo - utrzymanie i zwiększanie lesistości, - racjonalna gospodarka leśna, - realizacja programu zalesień,

Ochrona przyrody i ró Ŝnorodno ści przyrodniczej - dbałość o róŜnorodność przyrodniczą, - odrębność i specyfika terenu,

Ochrona przyrody i ró Ŝnorodno ści przyrodniczej - utrzymanie róŜnorodność i odrębności

przyrodniczej, - zachowanie i tworzenie obszarów

o szczególnych walorach przyrodniczych,

- dbałość o zachowanie gatunkowe przyrody oŜywionej i nieoŜywionej,

- prawne sankcjonowanie obiektów przyrodniczych,

Atrakcyjno ść przyrodniczo – turystyczna

Atrakcyjno ść przyrodniczo – turystyczna

32

- dbałość o zasoby przyrodnicze, mało

zanieczyszczone środowisko, - bogata róŜnorodność flory i fauny,

- rozwój turystyki zorganizowane, - rozwój agroturystyki, - wykorzystanie walorów i wartości

przyrodniczych i cennych zasobów wód podziemnych,

- uwzględnienie wartości przyrodniczo-turystycznych w planowaniu przestrzennym,

Integracja zasad zrównowa Ŝonego rozwoju w gospodarce - dbałość o zachowanie naturalnych

obszarów przyrodniczych, - sprawne funkcjonowanie ochrony

środowiska w administracji samorządu gminnego,

- uwzględnianie aspektów ochrony środowiska w planowaniu przestrzennym,

- kompleksowe podejście do zagadnień ochrony środowiska,

Integracja zasad zrównowa Ŝonego rozwoju w gospodarce - utrzymanie dbałości o walory

przyrodnicze gminy, - wspieranie technologii o małym

obciąŜeniu środowiska, - wdraŜanie programu ochrony

środowiska w społeczności gminnej, - dostęp społeczeństwa do informacji o

środowisku, - pomoc w pozyskiwaniu środków na

cele ochrony środowiska i technologie proekologiczne,

- edukacja ekologiczna społeczeństwa, - rozwój i doskonalenie kadr ochrony

środowiska w gminie i społeczeństwie lokalnym,

- działania proekologiczne na rzecz realizacji celów określonych w dokumentach ponadgminnych np. rozwój sektora energii odnawialne, odzysk biomasy itp.

SŁABE STRONY ZAGRO śENIA Gleby - przypadki usuwania nieczystości do

gruntu, - lokalne koncentracje hodowli

zwierzęcej, - wysoki poziom wód gruntowych na

obszarach intensywnie nawoŜonych,

Gleby - moŜliwość miejscowych

zanieczyszczeń gleby i wód,.

Ochrona powietrza - duŜy udział źródeł energii opalanych węglem, - przypadki spalania odpadów w

paleniskach domowych, -

Ochrona powietrza - zbyt duŜa tzw. emisja niska, - okresowe uciąŜliwości wynikające ze

spalania odpadów,

Ochrona wód i gospodarka wodna - niewystarczający stopień

wyposaŜenia w urządzenia w zakresie gospodarki ściekowej,

Ochrona wód i gospodarka wodna - zagroŜenie z tytułu niewłaściwej

gospodarki ściekowej, - zagroŜenia z intensywnej gospodarki

33

rolne przy stosowaniu odchodów zwierzęcych,

- moŜliwość zanieczyszczeń z nieprawidłowej gospodarki odpadami,

Gospodarka odpadami - niewystarczający odzysk surowców

wtórnych, - niewystarczający poziom

finansowania gospodarki odpadami,

Gospodarka odpadami - obciąŜenie środowiska z tytułu jakości

składowanych na składowisku odpadów,

- zanieczyszczenie powietrza z tytułu spalania odpadów domowych (folia, opakowania plastikowe itp.)

Leśnictwo - zbyt duŜa eksploatacja w gospodarce

leśnej, - niewystarczające środki na realizację

programu zalesień,

Leśnictwo - zmniejszenie stopnia lesistości, - nadmierne pozyskiwanie drewna,

Turystyka - brak dobrze zorganizowanego

zaplecza turystycznego, - małe środki na rozwój i promocję

turystyki,

Turystyka - niskie wykorzystanie walorów i

moŜliwości działania sektora turystycznego,

- małe dochody ludności z sektora turystycznego,

Integracja zasad zrównowa Ŝonego rozwoju -słaby rozwój sektora gospodarczego związanego z działaniami proekologicznymi, - mało rozwinięta edukacja w zakresie działalności i działań proekologicznych,

Integracja zasad zrównowa Ŝonego rozwoju - brak konkurencyjności w dziedzinie

działalności proekologicznej,

Podsumowanie analizy SWOT 1. Mocne strony - (potencjał) 1). Dość dobrze rozwinięta sieć drogowa (odcinek drogi krajowej nr 17, odcinki dróg

wojewódzkich nr 812, 842 i 846 o znaczeniu regionalnym i lokalnym, sieć dróg powiatowych i gminnych.

2). Obecność linii kolejowej nr 69 Rejowiec – Hrebenne, leŜącej w ciągu połączenia Warszawa – Rawa Ruska (Lwów).

3). Występowanie obszarów przestrzennych, które z racji swoich walorów przyrodniczych w naturalny sposób predysponuje do wykorzystania turystycznego i rekreacyjnego (z formami ochrony przyrody i kompleksami leśnymi) oraz lokalizacja cennych obiektów i miejsc dziedzictwa kulturowego.

4). Dobrze zachowane i nie zdegradowane środowisko naturalne umoŜliwiające prowadzenie rolnictwa ekologicznego.

34

5). Lasy państwowe i niepaństwowe stanowią istotne systemy ekologiczne o duŜej róŜnorodności biologicznej.

6). Dość dobrze rozwinięte zaopatrzenie w wodę. 7). Porządkowanie gospodarki ściekowej poprzez utworzenie aglomeracji ściekowej

Siennica Nadolna i Krasnystaw. 8). Dobrze rozwinięty system selektywnego zbierania odpadów. 9). Opracowanie i wdraŜanie Programu usuwania wyrobów zawierających azbest –

pomoc ze strony gminy dla osób usuwających wyroby azbestowe. 2. Słabe strony - (słabości) 1). Peryferyjne połoŜenie, tzw. ściana wschodnia. 2). Sieć hydrograficzna (dopływy Wieprza) przepływające przez gminę

charakteryzują stosunkowo małe przepływy oraz niedostateczny poziom ich czystości.

3). Niekorzystne relacje długości sieci kanalizacyjnej do wodociągowej. 4). Brak docelowych rozwiązań w zakresie gospodarki ściekowej. 5). Niewielki udział przedsięwzięć w zakresie wykorzystania alternatywnych źródeł

energii. 6). Słaba infrastruktura turystyczna i rekreacyjna oraz brak doświadczeń w zakresie

tworzenia rynku agroturystycznego. 7). Niewystarczająca świadomość ekologiczna społeczeństwa.

3. Zagro Ŝenia

1) Jakość wód gruntowych, podziemnych i powierzchniowych na obszarach wiejskich spowodowana brakiem kanalizacji, nieszczelnością zbiorników na ścieki, niewłaściwym magazynowaniem obornika, gnojowicy i gnojówki oraz ich nieodpowiednim wykorzystaniem rolniczym.

2) Zanieczyszczeniami lokalnych tzw. obszarowych systemów melioracyjnych (rowów) oraz cieków i kanałów w wyniku podejmowania działań nie przyjaznych środowisku (nieodpowiednie stosowanie nawozów naturalnych i mineralnych oraz środków ochrony roślin).

4. Szanse 1). Przekształcenie części gospodarstw rolnych na gospodarstwa produkujące

ekologicznie „zdrową Ŝywność". 2). Rozwój agroturystyki jako dodatkowego źródła dochodów pozarolniczych w

terenach atrakcyjnych przyrodniczo., 3). Tworzenie bazy turystyczno-rekreacyjnej na terenach atrakcyjnych. 4). Wykorzystanie naturalnych źródeł energii (biomasa - ogrzewanie słomą oraz

produkcja biogazu w gospodarstwach rolnych o produkcji intensywnej). 5). Przyspieszenie tempa usuwania wyrobów zawierających azbest poprzez ustalenie

pomocy przez gminę. 6). Doskonalenie gospodarowania odpadami w ramach współdziałania gmin

(związku bądź stowarzyszenia) oraz współdziałania z organami samorządu powiatowego lub województwa.

7). Rozwój handlu i współpracy gospodarczej z rynkiem wschodnim.

35

8). ZaangaŜowanie podmiotów gospodarczych i społeczeństwa w budowę infrastruktury technicznej z uwzględnieniem moŜliwości obsługi turystyki.

9). Rozwiązywanie problemów ochrony środowiska i gospodarki wodnej w układzie zlewniowym w ramach współdziałania międzygminnego.

10). Współpraca z samorządem powiatowym i wojewódzkim w realizacji zasad przyjętych w gminnym programie ochrony środowiska i planie gospodarowania odpadami a takŜe zwiększonej dostępności do środków z róŜnych źródeł, w tym szczególnie pomocowych UE.

VI. CELE EKOLOGICZNE NA LATA 2008 – 2011

Cele ekologiczne gminy Krasnystaw są w ścisłym związku z celami polityki

ekologicznej państwa oraz polityki ekologicznej i specyfiki województwa, powiatu i gminy. Do celów tych naleŜą w szczególności:

1) w zakresie jakości wód: - ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł punktowych gospodarstw wiejskich

i terenów turystycznych oraz źródeł przemysłowych - budowa oczyszczalni zanieczyszczeń kanalizacji,

- zmniejszenie zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł rozproszonych trafiających do wód wraz ze spływami powierzchniowymi przede wszystkim z terenów rolnych;

2) w zakresie jakości powietrza atmosferycznego: - dalsza poprawa jakości powietrza poprzez wykorzystywanie ekologicznych źródeł energii,

- zmniejszanie uciąŜliwych źródeł emisji niskiej, - eliminowanie spalania odpadów w paleniskach domowych i na powierzchni

ziemi;

3) w zakresie gospodarki odpadami: - doskonalenie nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi,

zapewniającego wzrost odzysku tych odpadów i zmniejszenie masy odpadów unieszkodliwianych przez składowanie,

- wdroŜenie programu zbierania i prawidłowego gospodarowania odpadami niebezpiecznymi,

- wdraŜanie zasad postępowania z odpadami zawierającymi azbest (głównie pokrycia dachowe z eternitu); realizacja Programu usuwania wyrobów zawierających azbest.

4) w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, - ograniczenie hałasu przy głównych drogach w obszarze zabudowy do

poziomu równowaŜnego nie przekraczającego w porze nocnej 45 dB; - racjonalna lokalizacja przedsięwzięć uciąŜliwych ze względu na hałas,

5) w zakresie racjonalnego uŜytkowania zasobów naturalnych: - promowanie i wszelka pomoc w wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych

zgodnie z celami krajowymi określonymi w Strategii Rozwoju Energetyki Odnawialnej i celami Unii Europejskiej wyraŜonymi w Białej Księdze,

- ochrona ekosystemów leśnych oraz zalesienie gruntów nie przydatnych rolniczo w powiązaniu z rozwojem korytarzy ekologicznych;

36

6) zwiększenie skali rekultywacji obszarów zdegradowanych, ochrona gatunków dzikiej flory i fauny;

7) kształtowanie wzorców zachowań mieszkańców zgodnie z zasadą zrównowaŜonego rozwoju oraz zapewnienie mieszkańcom gminy dostępu do informacji o środowisku, do udziału w podejmowaniu decyzji w ramach określonych prawem w odniesieniu do spraw ochrony środowiska;

8) doskonalenie struktur edukacji ekologicznej społeczeństwa oraz zarządzania i monitoringu środowiska w skali gminy.

1. Wody powierzchniowe i podziemne Cel ogólny: Przywrócenie wysokiej jako ści wód powierzchniowych i ochrona zasobów wód podziemnych Powszechny wzrost zagroŜenia zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych to efekt rozwoju sieci wodociągowych przy niewielkim rozwoju kanalizacji i oczyszczalni ścieków, chemizacji rolnictwa, rozwoju nowoczesnych technik gospodarki rolnej bez uwzględnienia elementów ochrony środowiska i racjonalnej gospodarki wodą. Działania w zakresie ochrony wód powierzchniowych będą prowadzone w kierunku rozbudowy i modernizacji infrastruktury technicznej. Jednocześnie będzie prowadzony nacisk na zmniejszenie zanieczyszczeń obszarowych poprzez poprawę świadomości mieszkańców. Cele szczegółowe : 1). Dla ochrony jakości wód powierzchniowych konieczna jest rozbudowa

kanalizacji sanitarnej z połączeniem do istniejącej oczyszczalni w miejscowości Siennica Nadolna i Krasnystaw oraz budowa oczyszczalni obejmujących pozostałe sołectwa i oczyszczalni przydomowych.

2). Występuje konieczność rozwiązania problemów odprowadzania ścieków w indywidualnych gospodarstwach oraz gospodarowania odpadami (szczelność szamb, składowanie obornika, kiszonki itp.).

3). Ochrona wód powierzchniowych wymaga wprowadzenia nowych zasad dobrego gospodarowania w gospodarce rolnej w zakresie stosowania nawozów i środków ochrony roślin, a takŜe wykorzystania rolniczego odchodów płynnych zwierzęcych, przeciwdziałania w redukcji stopnia zanieczyszczeń obszarowych – rolnych.

4). Dalsze porządkowanie gospodarki odpadami w wymiarze gminnym, doskonalenie systemu segregacji, zbiórki i unieszkodliwiania odpadów.

5). Racjonalizacja zuŜycia wody w przemyśle jak i w gospodarstwach rolnych.

6). Modernizacja systemów zaopatrzenia w wodę.

NaleŜy podkreślić wagę przestrzegania zasad gospodarowania w strefach ochronnych ujęć wody.

37

2. Powietrze atmosferyczne Cel ogólny: Sukcesywne ograniczanie emisji zanieczyszcze ń do powietrza, głównie ze źródeł rozproszonych Występuje tendencja spadku zagroŜenia dla powietrza atmosferycznego powodowanego przez zakłady, natomiast coraz większy udział w zanieczyszczeniu ma emisja z sektora bytowo-komunalnego tj. lokalnych kotłowni i gospodarstw indywidualnych oraz motoryzacji. Jednym ze sposobów ograniczenia emisji jest zmniejszenie energochłonności poprzez termoizolacje obiektów. Cele szczegółowe:

1) Generalnie moŜna stwierdzić, Ŝe stan jakości powietrza na terenie gminy jest dobry z wyjątkiem opadu pyłów (w okresie grzewczym), gdyŜ przewaŜająca liczba źródeł wytwarzania ciepła oparta jest na stosowaniu paliw stałych - węgla.

2) Ograniczanie emisji gazów i pyłów w tym tzw. „niskiej emisji" poprzez przejście na wykorzystanie źródeł przyjaznych dla środowiska - paliwo gazowe, olejowe, biogaz, biomasa i odnawialne źródła energii - woda, słońce i wiatr.

3) Zmniejszenie energochłonności poprzez termoizolacje obiektów w szerokim pojęciu.

4) Utworzenie okresowych punktów monitoringu lokalnego do zbadania skutków ruchu komunikacyjnego.

5) WdraŜanie alternatywnych źródeł energii. 6) Eliminowanie spalania odpadów w paleniskach i na powierzchni ziemi. 7) Poprawa jakości dróg i stanu technicznego pojazdów.

3. Hałas

C Cel ogólny: Zmniejszenie uci ąŜliwo ści hałasu na obszarach zabudowy mieszkaniowej

Istotnym elementem uciąŜliwości w środowisku jest hałas. Głównym źródłem hałasu są urządzenia przemysłowe i usługowe oraz środki transportu. Rozwój komunikacji sprawia, Ŝe problem ten dotyczy nie tylko mieszkańców zamieszkujących przy głównych trasach, ale takŜe dróg dojazdowych i lokalnych. Istotne uciąŜliwości powoduje równieŜ hałas kolejowy.

Cele szczegółowe:

1) Ograniczenie hałasu na terenie gminy przy trasach w obszarach zabudowy do poziomu równowaŜnego nie przekraczającego 45 dB w porze nocnej.

2) Zapobieganie instalowaniu urządzeń przemysłowych wytwarzających nadmierny hałas. 3) Przestrzeganie zasad lokalizowania zakładów o uciąŜliwościach hałasowych

jest podstawowym elementem prewencyjnym.

38

4) Planowanie przestrzenne osiedli mieszkaniowych z dala od tras komunikacyjnych i terenów działalności gospodarczej.

4. Odpady

Gospodarka odpadami jest jednym z elementów ochrony środowiska naleŜących do zadań własnych gminy, którego zakres ogólny realizacji określony został w ustawie o odpadach oraz ustawie o utrzymaniu czystości i porządku. Cel ogólny: Zmniejszenie ilo ści odpadów przeznaczonych do składowania.

Cele szczegółowe:

1) Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji unieszkodliwianych przez składowanie. W stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych w roku 1995, zgodnie z zapisami planów wyŜszego szczebla dopuszcza się do składowania następujące ilości odpadów ulegających biodegradacji: � w 2010 r. nie więcej niŜ 75%, � w 2013 r. nie więcej niŜ 50%, � w 2020 r. nie więcej niŜ 35%.

2) Zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 85% ilości odpadów wytwarzanych w roku 2014.

3) Objęcie zorganizowanym selektywnym zbieraniem i odbieraniem odpadów elektronicznych, niebezpiecznych, wielkogabarytowych, budowlanych.

4) Rozwijanie kompostowania odpadów organicznych. 5) Eliminowania spalania odpadów w paleniskach domowych i na powierzchni

ziemi. 6) Realizacja Programu usuwania wyrobów zawierających azbest. 7) PodwyŜszanie świadomości ekologicznej ludności w zakresie postępowania z

odpadami.

Działania zmierzaj ące do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczeni a ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko

1) Intensyfikacja działań edukacyjno - informacyjnych promujących właściwe postępowanie z odpadami.

2) Promowanie wykorzystywania produktów wytwarzanych z materiałów odpadowych poprzez odpowiednie działania promocyjne i edukacyjne.

3) Zapewnienie zorganizowanego systemu zbierania odpadów z uwzględnieniem selektywnej zbiórki, odzysku odpadów nadających się do wykorzystania oraz unieszkodliwiania odpadów nie nadających się do wykorzystania w instalacjach i urządzeniach spełniających wymagania ochrony środowiska.

Działania wspomagaj ące prawidłowe post ępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania

1) Kontrola przepływu strumieni odpadów zgodnie z uchwalonym planem gospodarki odpadami.

39

2) Kontrolowanie przez gminę stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych.

3) Wspieranie działań na rzecz nowych technologii w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania.

4) Zachęcanie inwestorów publicznych i prywatnych do udziału w realizacji działań na rzecz gospodarki odpadami wynikającej z Planu.

5) Kontrolowanie zgodności ustaleń zawartych w wydanych zezwoleniach, regulaminie utrzymania czystości i porządku podmiotom prowadzącym działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.

6) Zgodnie z KPGO 2010 i WPGO prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania co najmniej następujących frakcji odpadów komunalnych:

� odpady z pielęgnacji ogrodów i parków (tzw. odpady zielone), � papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma, itd.), � odpady opakowaniowe ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i

kolorowe, � tworzywa sztuczne, � metale, � zuŜyte baterie i akumulatory, � zuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, � przeterminowane leki, � chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe, itd.), � meble i inne odpady wielkogabarytowe, � odpady budowlane remontowe.

7) Transport selektywnie zebranych odpadów w sposób zapobiegający ich zmieszaniu.

8) Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji poprzez promowanie kompostowania przydomowego.

9) Monitorowanie wskaźników wytwarzania odpadów oraz wspieranie działań związanych z badaniem odpadów.

5. Przyroda i krajobraz Cel ogólny: Ochrona i wzrost ró Ŝnorodno ści biologicznej oraz rozwój systemu obszarów chronionych. Na terenie Gminy Krasnystaw połoŜone są obiekty przyrodnicze objęte ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody, tj. Rezerwat „Wodny Dół” w Niemienicach, Skierbieszowski Park Krajobrazowy, Grabowiecko-Strzelecki Obszar Chronionego Krajobrazu, obszary NATURA 2000. Wszystkie te obiekty i tereny objęte ochroną konserwatorską znajdują się w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Krasnystaw i działania związane z wydawanie decyzji administracyjnych na tych terenach uwzględniają zasady racjonalnej ochrony zasobów przyrody i zachowania równowagi przyrodniczej.

40

Działania ochronne

Rezerwat „Wodny Dół”

Planowane działania mające na celu poprawę stanu przyrody w zakresie dotyczącym rezerwatu będą realizowane przez:

• stałą obserwację procesów naturalnych na terenie całego rezerwatu;

• kształtowanie strefy ekotonowej (wykonywanie cięć rozluźniających zwarcie drzewostanu i podsadzanie krzewami);

• podsadzanie pod okapem drzewostanu oraz dalsza pielęgnacja odnowień;

• cięcia pielęgnacyjne w celu kształtowania odpowiedniej struktury, zwarcia oraz składu gatunkowego;

• przestrzeganie ustanowionych zakazów stosownych dla rezerwatów przyrody. Skierbieszowski Park Krajobrazowy

Działania ochronne na terenie parku głównie realizowane są przez:

• przestrzeganie zakazu lokowania inwestycji szczególnie uciąŜliwych dla

środowiska;

• niedokonywanie zmian stosunków wodnych szkodzących chronionym

ekosystemom;

• przestrzeganie poboru wód w ilościach nie przekraczających zasobów

dyspozycyjnych;

• niedokonywanie zmian koryt rzecznych za wyjątkiem działań związanych

stosunków reneutralizacją stosunków wodnych;

• przestrzeganie zakazu wycinania zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych i

śródłąkowych o powierzchni powyŜej 1 ara;

• nieprowadzenie działalności wzmagającej procesy erozyjne gleb z wyjątkiem

czynności związanych z uprawą roli;

• nieodprowadzanie ścieków nie oczyszczonych do wód i do ziemi;

• przestrzeganie zakazu lokalizacji składowisk odpadów;

• niedokonywanie eksploatacji surowców mineralnych na skalę przemysłową;

• niestosowanie w lasach zrębów zupełnych o powierzchni większej niŜ 3 ha;

• niestosowanie pestycydów I i II klasy toksyczności;

• niedopuszczanie do niszczenia, ograniczania powierzchni interesujących

zespołów roślinnych oraz stanowisk rzadkich gatunków roślin i zwierząt.

41

Grabowiecko - Strzelecki Obszar Chronionego Krajobr azu

W ramach działań ochronnych i konserwatorskich w dolinie rzeki Wieprz prowadzi się:

• liczenie ptaków w okresie zimowym;

• zabiegi konieczne wykonuje się w niezbędnym stopniu – w związku z okresowym zalewaniem łąk podczas wiosennych roztopów.

Na terenie Gminy Krasnystaw planowane s ą następujące obiekty ochrony konserwatorskiej przyrody:

- utworzenie kilku uŜytków ekologicznych w dolinie rzeki Wieprz w celu ochrony

starorzecza rzeki, podmokłych łąk ze stanowiskami chronionych roślin i zwierząt (naturalne stanowiska bobra i wydry),

- utworzenie ścieŜki dydaktycznej z rejonu StęŜycy do Wincentowa przecinając dolinę rzeki Wieprz,

- projektowane są ścieŜki dydaktyczne w rezerwacie przyrody „Wodny Dół” w Niemienicach,

- aktywna ochrona wyspowego stanowiska cieszynianki wiosennej w rezerwacie „Wodny Dół”,

- zwiększenie liczby tras do jazdy konnej w kompleksie leśnym „Namule” Edukacja ekologiczna Cel ogólny: Wzrost świadomo ści ekologicznej mieszka ńców w zakresie ochrony racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych. Zgodnie z załoŜeniami „II Polityki Ekologicznej Państwa” do głównych celów i działań na rzecz ochrony środowiska naleŜy zaliczyć konieczność wzrostu świadomości ekologicznej i kształtowania postaw społeczeństwa. Promowane powinno być umiarkowane uŜytkowanie biologicznych zasobów naturalnych i praktyki oszczędnego i rozsądnego gospodarowania. Edukacja ekologiczna powinna być realizowana przez wszystkie poziomy administracji.

Podstawowym zadaniem i celem edukacji ekologicznej społeczności z terenu gminy jest zapoznanie społeczeństwa ze stanem środowiska oraz potrzebami jego ochrony.

W „AGENDZIE 21”, która jest ogólnoświatowym porozumieniem w sprawie środowiska czytamy:

42

„.... Świat potrzebuje elastycznej i łatwo dostosowującej się siły, będącej w stanie podołać narastającym problemom w zakresie rozwoju oraz zmianom zachodzącym podczas przechodzenia do społeczeństwa zrównowaŜonego. Kraje i jednostki samorządowe powinny:

� Ustanawiać programy szkoleniowe dla absolwentów szkół i uczelni, stanowiące dla nich pomoc w uzyskiwaniu źródeł utrzymania zgodnych z zasadami zrównowaŜonego rozwoju;

� Zachęcać wszystkie sektory w społeczeństwie, w tym przemysł, uczelnie, organizacje pozarządowe i organizacje samorządowe do kształcenia w zakresie gospodarowania środowiskiem;

� Zapewnić wyszkolonym na miejscu i mieszkających na danym terenie specjalistom ochrony środowiska pracę w celu zapewnienia lokalnym społecznościom potrzebnych usług, poczynając od podstawowej opieki nad środowiskiem;

� Współpracować ze środkami przekazu, przemysłem reklamowym zachęcając do bardziej aktywnej debaty na temat środowiska.

� Wprowadzać doświadczenia ludności tubylczej i sposób pojmowania przez nią zrównowaŜonego rozwoju do systemu edukacji i kształcenia".

Edukacja ekologiczna prowadzona powinna być na wszystkich szczeblach szkolnictwa. Dostęp do informacji o środowisku jest podstawowym przywilejem społeczeństwa zapewnionym ustawą Prawo ochrony środowiska. Działania szczegółowe:

1) Organizowanie spotkań dla radnych i sołtysów na temat ekologii i ochrony środowiska.

2) Organizowanie zebrań wiejskich poświęconych zagadnieniom ochrony środowiska. 3) Prowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnej w zakresie gospodarki odpadami dla

radnych i sołtysów. 4) Wykonanie materiałów informacyjno-edukacyjnych w postaci plakatów, ulotek,

broszur dotyczących selektywnej zbiórki odpadów. 5) Współpraca z nauczycielami szkół i przedszkoli w zakresie dodatkowej edukacji

dzieci i młodzieŜy. 6) Udział pracowników gminy w szkoleniach. 7) Organizowanie konkursów o tematyce ekologicznej w szkołach. 8) Organizowanie akcji „Sprzątanie Świata” oraz akcji obchodów „Dni Ziemi”. 9) Promocja gminy w środkach masowego przekazu.

43

VII. PRIORYTETY EKOLOGICZNE - STRATEGIA EKOLOGICZNA - kierunkowa do 2016 r. Wstęp

Główne zasady polityki ekologicznej prowadzone na szczeblu gminy wynikają z zasad zrównowaŜonego rozwoju. Przyjęte one zostały na Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w czerwcu 1992 r.

Globalny Program działań zwany „AGENDĄ 21” przedstawia porozumienie osiągnięte przez 180 państw, w tym Polskę i jest rodzajem wytycznych w sprawie wymagań zdrowego środowiska i zdrowej gospodarki.

Zasady zrównowaŜonego rozwoju zostały przetransponowane do naszego prawodawstwa i znajdują się w aktach prawnych dotyczących ochrony środowiska i zdrowia ludzi, co związane jest z dąŜeniem do:

1). Zachowania moŜliwości odtwarzania się zasobów naturalnych, 2). Racjonalnego gospodarowania zasobami nieodnawialnymi zastępowania ich

substytutami, 3). Ograniczenie uciąŜliwości dla środowiska i nie przekraczania progów

wyznaczanych jego odpornością, 4). Zachowania róŜnorodności biologicznej, 5). Zapewnienie obywatelowi bezpieczeństwa ekologicznego, 6). Tworzenie podmiotom gospodarczym warunków do uczciwej konkurencji w

dostępie do ograniczonych zasobów i moŜliwości odprowadzania zanieczyszczeń,

7). Zastępowanie stałych źródeł energii (węgla) na rzecz paliw ekologicznych (gaz i olej opałowy) oraz niekonwencjonalnych źródeł energii - biomasa, wiatr, słońce, woda,

8). Utrzymania i ochrony lasu jako głównego składnika zachowania równowagi biosfery i zachowania zasobów przyrody,

9). Pobudzania i wzmacniania aktywności społecznej grup środowiskowych, 10). Tworzenie w miarę konieczności obszarów ograniczonego uŜytkowania

ekologicznego. Polskie prawo stosuje cały szereg instrumentów o charakterze nakazowym i władczym do osiągnięcia celów ochrony środowiska. Kierunki w okresie realizacji programu

Główne kierunki działań w okresie realizacji programu będą następujące:

1). Likwidacja aktualnych nieprawidłowości.

2). Oszczędne korzystanie z zasobów środowiska. 3). Wykorzystanie mechanizmów i instrumentów polityki ekologicznej prowadzącej do

zrównowaŜonego rozwoju.

Wymienione kierunki będą realizowane przy stosowaniu podstawowych zasad polityki ekologicznej i przyjętych mechanizmów i instrumentów w tym takŜe w oparciu o programy ochrony środowiska województwa lubelskiego i powiatu Krasnystaw. Polityka ekologiczna gminy będzie prowadzona w kierunkach rozwojowych przyjętych w tych programach i obejmuje swoim zakresem:

44

1) Rolnictwo 2) Leśnictwo 3) Przemysł - wraz z usługami i jednostkami obsługującymi gminę 4) Turystykę i rekreację 5) Urbanizację obszarów wiejskich 6) Ruch drogowy i transport 7) Energetykę 8) Środowisko przyrodnicze 9) Gospodarkę wodną

10) Gospodarkę ściekową 11) Gospodarkę odpadami.

1. ROLNICTWO

Cel - optymalne wykorzystanie istniejącego i zmieniającego się potencjału przy zrównowaŜonym korzystaniu z zasobów środowiska i ochronie jakości gleby, wody i powietrza (biosfery), zachowaniu specyfiki kulturowej i krajobrazowej wsi, forsowaniu wielofunkcyjnego rozwoju rolnictwa dla osiągnięcia głównego celu zmierzającego do stałego poziomu jakości Ŝycia mieszkańców. 1.1. Zmiany strukturalne w rolnictwie

Przewiduje się, Ŝe zachodzić będą dalsze zmiany w zakresie restrukturyzacji wsi i rolnictwa. Istotnym będzie dołoŜenie starań, aby zmiany struktury obszarowej i agrarnej gospodarstw wiejskich nie spowodowały znacznych zmian w krajobrazie. Zmiany w systemie organizacji produkcji rolnej muszą być wprowadzane w zgodzie z zasadami dobrej polityki rolniczej i wymogami ochrony środowiska. Tempo zmian strukturalnych w rolnictwie będzie zaleŜało od wielu czynników, w tym w szczególności od:

• pomocy w zabezpieczeniu kredytów dla obszarów wiejskich, • rozwoju infrastruktury technicznej przetwórczej płodów rolnych, w tym usług

pozarolniczych - celem likwidacji bezrobocia, • zaangaŜowania społeczności lokalnych do przebudowy rynku rolnego i

rzeobraŜeń w rolnictwie w wyniku doskonalenia edukacyjnego i instrumentów polityki ekologicznej.

1.2. Zachowanie specyfiki wsi Zachowanie specyfiki kulturowej i krajobrazowej wsi jest zadaniem bardzo waŜnym i naleŜy je kultywować. Pozostawienie przestrzeni krajobrazowej, w tym produkcyjnej naleŜy pozostawić bez zmian z zachowaniem naturalnych zadrzewień śródpolnych, mokradeł, bagienek, oczek wodnych, torfowisk oraz miedz międzypolnych. Likwidacja ich uniemoŜliwi rozwój poŜytecznych organizmów, utrudni przemieszczanie się zwierzętom, spowoduje zuboŜenie róŜnorodności biologicznej i pogorszy klimat. Koniecznym działaniem jest właściwe urządzanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej, zapewniającej realizację celów produkcyjnych i róŜnorodności krajobrazu w ramach przyjętych zasad ekologizacji w planie zagospodarowania przestrzennego.

45

1.3. Metody prowadzenia gospodarstw rolnych i kieru nki rozwojowe

Stosowanie nawozów i środków ochrony roślin musi być realizowane w sposób przyjazny dla środowiska (progi nawoŜenia i bezpieczne stosowanie pestycydów).

Zintegrowana produkcja, atestacja sprzętu ochrony roś lin oraz kontrola stosowania pestycydów (karencja, prewencja) muszą być w zgodzie ze zrównowaŜonym rozwojem środowiska. Przedsięwzięcia inwestycyjne w rolnictwie zaliczane do mogących znacząco pogorszyć stan środowiska muszą przejść wymaganą procedurę w postępowaniu w sprawie ocen oddziaływania na środowisko z opracowaniem raportów i uzyskaniem niezbędnych programów na rolnicze wykorzystanie ścieków w rozumieniu ustawy o nawoŜeniu (odchody płynne zwierzęce - gnojowica i gnojówka oraz odpady stałe – obornik). W jednostkach obsługi rolnictwa i przetwórstwa płodów rolnych zachodzić będzie konieczność stosowania energooszczędnych i małoodpadowych technologii, jak teŜ wtórne wykorzystanie i zagospodarowanie odpadów (recykling). 2. LEŚNICTWO

Cel - wzbogacanie i racjonalna eksploatacja zasobów leśnych jednostkach z zachowaniem funkcji: ekologicznej, produkcyjnej i społecznej w ramach prowadzenia zrównowaŜonej gospodarki leśnej.

2.1. Wprowadzenie

Lasy państwowe i niepaństwowe stanowią waŜny element infrastruktury gminy w wymiarze ekonomicznym i ekologicznym. Stanowią niezbędny, jeś l i nie główny czynnik równowagi ekologicznej i siedlisko większości dzikich gatunków roślin i zwierząt oraz stanowiąc róŜnorodności biologicznej gminy. Lasy spełniają funkcje:

• ekologiczne (ochronne) i mają istotne znaczenie gospodarcze i społeczne, powodują retencję i stabilizację warunków wodnych, zmniejszają zagroŜenie powodziowe, łagodzą okresowe niedobory wód, regulują klimat oraz poprawiają warunki zdrowotne społeczeństwa poprzez redukcję zanieczyszczeń powietrza,

• produkcyjne - są odnawialnym surowcem ekologicznym (produkcja drewna), warunkują rozwój wielu branŜ gospodarki i mają wpływ na poprawę efektu cieplarnianego (akumulacja węgla atmosferycznego),

• funkcje społeczne - zapewniają miejsca pracy w sektorze leśnym i poza nim, stanowią teren wypoczynku, turystyki i rekreacji zdrowia człowieka a takŜe słuŜą rozwojowi kultury i edukacji ekologicznej.

2.2. Zrównowa Ŝone zasady gospodarki le śnej

Polityka leśna (zrównowaŜona) zakłada odejście od surowcowego modelu gospodarowania w kierunku rozwijania zrównowaŜonej wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, której podstawowym elementem jest takŜe ochrona róŜnorodności biologicznej w lasach i wytycza cele: 1). Kształtowanie lasu wielofunkcyjnego - poprawa funkcji wodochronnej,

klimatowórczej i glebochronnej. 2). Zalesianie nieuŜytków,- poprawa wskaźnika lesistości gminy.

46

3). Zachowanie zdrowotności i Ŝywotności ekosystemów leśnych. 4). Ochrona i powiększanie biologicznej róŜnorodności lasów na poziomie

genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym. 5). Zapewnienie lasom i zadrzewieniem właściwego znaczenia w planowaniu

przestrzennym gminy, w tym kształtowaniu granicy polno - leśnej i w ochronie krajobrazu.

6). Utrzymywania funkcji lasów. 7). Poprawa stanu i produkcyjności lasów prywatnych. 8). UŜytkowania lasów zgodnie z zasadami przyrody (drewno, runo leśne,

zwierzyna oraz techniki i technologii prac leśnych). 9). WdraŜanie monitoringu stanu lasów wzmacnianie funkcji lasów (komunikacja

społeczna i edukacja). 2.3. Główne zasady doskonalenia gospodarki le śnej Główne zasady doskonalenia gospodarki leśnej oparte na podstawach ekologicznych zalecają działania na rzecz:

1) Wprowadzania gatunków i wzbogacania przestrzennej struktury drzewostanów w dostosowaniu do miejscowych warunków glebowo - wodnych i klimatycznych,

2) Ograniczanie wielkości zrębów zupełnych, 3) Preferowanie naturalnych metod ochrony lasów, 3) Uzupełnianie funkcji lasów poprzez prowadzenie zadrzewień ciągów

komunikacyjnych, obiektów i urządzeń celem tworzenia naturalnych stref ochrony w tym wiatrochronnych,

4) Prowadzenie edukacji ekologicznej społeczeństwa oraz wśród właścicieli lasów prywatnych,

5) Utrzymywanie w stałej aktualności planów urządzeniowych lasów (obrębów) dla prowadzenia planowej gospodarki w lasach prywatnych,

6) Sprawowanie nadzoru nad gospodarką leśną właścicieli prywatnych w ramach wypracowanego systemu.

3. PRZEMYSŁ WRAZ Z USŁUGAMI I JEDNOSTKAMI OBSŁUGI G MINY

Cel - kontynuacja działalności istniejących zakładów, tworzenie nowych oraz rozbudowa usług w obszarze rolnictwa przy zachowaniu zasad zrównowaŜonego rozwoju środowiska, gdzie emisje zanieczyszczeń nie będą uciąŜliwością i zagroŜeniem dla Ŝycia i zdrowia ludzi a rozwój tego sektora będzie miał miejsce tylko na ściśle wyznaczonych terenach w planie zagospodarowania przestrzennego.

3.1. Kontynuacja działalno ści istniej ącej

Na terenie gminy funkcjonują podmioty korzystające ze środowiska. Są to zarówno zakłady naleŜące do kategorii duŜych przedsiębiorstw jak Cukrownia „Krasnystaw” oraz małe zakłady jak zakłady transportu i naprawy pojazdów, sieć sklepów handlowych, stacje paliw. Przestrzeganie ustalonych warunków korzystania ze

47

środowiska oraz wielkości zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska jest elementem kontroli ich funkcjonowania. 3.2. Wprowadzenie systemów oszcz ędzania wody, materiałów i energii

Zakłady zachęcane będą poprzez stosowanie mechanizmów ekonomiczno - rynkowych do dobrego zarządzania polegającego na:

• zmniejszeniu zuŜycia energii i przechodzenie na wykorzystanie energii przyjaznej w środowisku,

• wprowadzeniu oszczędnej gospodarki wodnej lub wprowadzenie recyklingu materiałów i surowców oraz zamkniętych obiegów wody,

• minimalizacji odpadów i ich gospodarczego wykorzystania, • integracji świadomości ekologicznej z organizacją produkcji.

3.3. Rozwój sektora usług

Tworzenie małych centrów usługowych w obecnych warunkach jest nieuniknione, co powoduje, Ŝe w jednym miejscu moŜliwe jest skoncentrowanie podstawowych usług (sklepy, punkty Ŝywienia, noclegi, pralnia, fryzjer itp.). Centra te nie będą obojętne dla środowiska, więc promować naleŜy tylko te rozwiązania, które umoŜliwią dostawę mediów i zagospodarowanie odpadów w ramach przyjętego przyjaznego zaakceptowanego systemu przyjaznego dla środowiska. Zasady minimalizowania wpływu tych przedsięwzięć (obiektów, instalacji) na środowisko określane muszą być na etapie sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w oparciu o przyjęty (uchwalony) plan zagospodarowania przestrzennego uwzględniający zasady ekorozwoju. 3.4. Zmniejszenie ilo ści „produkowanych” odpadów

Racjonalne gospodarowanie odpadami (wszystkimi) to odzysk surowców i materiałów, wykorzystanie energii, stąd jest to temat priorytetowy wymagający rozwiązania od zaraz, gdyŜ odpady stanowią źródło zanieczyszczenia wszystkich elementów środowiska (wody powierzchniowe i podziemne, gleby i grunty, powietrze). śadna inna dziedzina ochrony środowiska nie daje takich moŜliwości tworzenia rynku surowcowo - materiałowego, lecz równieŜ Ŝadna inna nie wymaga tak wielkich nakładów inwestycyjnych i zmian organizacyjnych oraz mentalności społeczeństwa. Główne kierunki działań dla okresu kierunkowego to: 1). wdroŜenie systemów selektywnej zbiórki odpadów, odzysku surowców wtórnych

i ich recyklingu, 2). wdroŜenie systemu pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów komunalnych, 3). wykorzystanie nowych instrumentów i mechanizmów rynkowych w prowadzeniu

gospodarki odpadami w tym odpadami opakowaniowymi, 4). Osiągnięcie poziomu ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji w

2013 r. nie więcej niŜ 50%, 5). zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 85% ilości odpadów

wytwarzanych w roku 2014.

48

4. TURYSTYKA I REKREACJA

Cel: wzmocnienie zaplecza turystycznego i rekreacyjnego w zgodzie z zasadami zrównowaŜonego rozwoju, w tym ochrony walorów przyrodniczych i krajobrazowych, dąŜenie do zachowania róŜnorodności biologicznej oraz do osiągnięcia głównego celu - zapewnienia dodatkowych miejsc pracy oraz poprawy warunków przebywania ludzi w środowisku i ich zdrowotności. 4.1. Wstęp

Gmina jest interesująca ze względu na swoje połoŜenie odznacza się wysokimi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi, dlatego posiada dobre warunki dla rozwoju turystyki i rekreacji. Potencjalnym terenem rekreacji są zwarte kompleksy leśne na siedliskach świeŜych. Rozwój turystyki na terenach chronionych wymusza konieczność podejmowania róŜnych przedsięwzięć i inwestowania w infrastrukturę techniczną, chroniącą środowisko przyrodnicze (kanalizację i budowę oczyszczalni ścieków, p o r z ą d k o w a n i e i organizowanie systemu właściwej gospodarki odpadami, estetyczne kształtowanie krajobrazu, rozwiązywanie problemów transportowych i komunikacyjnych itp.). Rozwój turystyki powinien uwzględniać jednoczesny rozwój infrastruktury towarzyszącej (kanalizacja, urządzenia do zbierania odpadów, urządzenia sanitarne) pozwalającej na utrzymanie walorów środowiska. 4.2. MoŜliwo ści rozwojowe turystyki Na terenach gminy są szansę rozwoju następujących rodzajów turystyki:

- turystyki kwalifikowanej - formy aktywne — piesza, kajakowa, rowerowa, narciarska i konna itp., uprawiana jest cały rok [piesza i konna], pozostałe zaś w okresie letnim i zimowym. Wymaga to bazy w postaci pól namiotowych, schronisk z bazą noclegowo-gastronomiczną, wypoŜyczalni sprzętu, organizacji przejazdów bryczkami lub w zimie - kuligów.

- turystyki przyrodniczej - cel zwiedzanie najciekawszych terenów. To turystyka kameralna, uprawiana indywidualnie lub w niewielkich grupach - minimalnie szkodzi środowisku i ma znaczenie poznawcze i edukacyjne. Wymaga organizacji ścieŜek dydaktyczno - przyrodniczych, ich oznakowania i opracowania przewodników. Turystyka przyrodnicza - jest atrakcyjna dla turystów zagranicznych; wymagania - jak turystyka kwalifikowana.

- turystyka kulturowa - cel zwiedzanie obiektów dziedzictwa kulturowego (zabytków kultury, m.in. pozostałości zespołów dworskich, ośrodków kultu religijnego, zespołów budownictwa wiejskiego, ośrodków sztuki ludowej itp.). Atrakcją mogą być zabytki związane z kulturą rel ig i jną - kapliczki, kościoły, stare

cmentarze, które funkcjonują na tym terenie. Do formy tej turystyki zalicza się uczestnictwo w uroczystościach religijnych, festiwalach folklorystycznych, przeglądach piosenki itp. Wymaga bazy pobytowej i usługowej.

- agroturystyka - forma polegająca na pobycie u rodziny wiejskiej. Ta forma ma największe moŜliwości uzyskania zysków przez mieszkańców w rejonach obszarów chronionych oraz zbiorników wodnych, zyski - z kwater, sprzedaŜy zdrowej

49

Ŝywności, wyrobów artystycznych, organizowania atrakcji: kuligi, przejaŜdŜki konne, wędkarstwo, ogniska itp.

Turystyka ma charakter kameralny, nie szkodzi środowisku, podnosi świadomość ekologiczną obu stron (gości i gospodarzy). Atrakcję stanowi nowocześnie urządzony nowy dom, autentycznie stara chata wymaga rozpowszechniania i promocji.

5. URBANIZACJA OBSZARÓW WIEJSKICH

Cel - prowadzić naleŜy proekologiczne nierozłączne planowania przestrzenią przyrodniczą i urbanizacyjną obszarów wiejskich zapewniającą funkcjonowanie ekosystemów przyrodniczych, których celem jest zachowanie bioróŜnorodności oraz harmonii i estetyki krajobrazowej otoczenia środowiskowego dla zachowania warunków zdrowotnych ludzi i wypoczynku. 5.1. Zachowanie aktywnej ekologicznie struktury prz estrzennej

Urbanizacja obszarów wiejskich jest jednym z elementów gospodarki przestrzennej, która jest kluczowym instrumentem realizacji załoŜeń zrównowaŜonego rozwoju (ekorozwoju). Wszystkie działania powinny być skupione na zapewnieniu ładu przestrzennego prawidłową i oszczędną gospodarką terenami obszarów planowaniem przyrody obszarów zurbanizowanych oraz ochronę liniowych i punktowych składników systemów ekologicznych gminy (korytarze ekologiczne, ciągi zadrzewień przydroŜnych i śródpolnych, rezerwaty i uŜytki ekologiczne). 5.2. Oszczędne gospodarowanie terenami

Przewidywane zmiany urbanizacyjne nie będą obojętne dla środowiska i spowodują konieczność rozwiązania problemów odprowadzania ścieków, gospodarki odpadami komunalnymi, natęŜenia poziomu hałasu, zanieczyszczenia powietrza.

WaŜnym jest teraz i będzie w przyszłości, aby na terenie całej gminy nie dopuścić do wkraczania rozproszonej zabudowy. Zabudowa wiejska i małomiasteczkowa powinna być skoncentrowana na moŜliwie niewielkich obszarach. Ułatwi to funkcjonowanie samych miejscowości, obniŜy koszty budowy i obsługi infrastruktury technicznej, a takŜe pozwoli na zachowanie rozległych terenów o charakterze względnie naturalnym, niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania przyrody posiadającej szczególne walory waŜne dla zdrowotnych warunków Ŝycia i wypoczynku mieszkańców gminy.

Zapobiec naleŜy obrotem ziemi w terenie atrakcyjnym krajobrazowo, prowadzącym do powszechnej urbanizacji krajobrazów naturalnych oraz do rozdrobnienia i osłabienia układów ekologicznych.

Niezbędne jest więc wyznaczenie w planach zagospodarowania przestrzennego moŜliwie rozległych terenów wyłączonych z zabudowy o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania przyrody. Temat urbanizacji ściśle wiąŜe się z rozwojem sektora usług przygranicznych.

50

6. RUCH DROGOWY I KOLEJOWY - TRANSPORT

Cel - dąŜyć naleŜy do rozwoju transportu i komunikacji w układzie transgranicznym tranzytowym - oraz transportu lokalnego zmierzającego w kierunku zabezpieczenia dostępności do terenów atrakcyjnych przyrodniczo w ramach prowadzenia bezpiecznej ekologicznie turystyki i rekreacji. 6.1. Wstęp

Trasy lokalne muszą zabezpieczyć dojazd do miejsc posiadających walory przyrodnicze dla rozwoju turystyki, zapewniając zminimalizowane oddziaływanie ujemne na środowisko. 6. 2. Infrastruktura drogowa i kolejowa

Obszar gminy przecinają szlaki komunikacyjne drogowe o znaczeniu: krajowym: droga krajowa nr 17; regionalnym - drogi wojewódzkie: nr 812 Krasnystaw – Chełm – Biała Podlaska; nr 842 Krasnystaw – śółkiewka – Rudnik Szlachecki; 846 Małochwiej DuŜy – Wojsławice - Teratyn oraz lokalnym (międzypowiatowym). Połączenia międzygminne i gminne zapewniają drogi powiatowe i gminne. Poza tym przez teren gminy przebiega linia kolejowa normalnotorowa nr 69 Rejowiec – Hrebenne ze stacjami i przystankami: Krasnystaw Miasto, Krasnystaw Fabryczny, śulin.

Wnioski: Nastąpić musi poprawa infrastruktury towarzyszącej sieci drogowej i kolejowej,

zmierzającej do zmniejszenia presji na środowisko przez: - unikanie kolizji ze strukturami ekologicznymi, - stosowanie czynnych i biernych sposobów ochrony środowiska przy planowaniu

(projektowaniu) i realizacji inwestycji w zakresie infrastruktury transportowej. 7. ENERGETYKA 7.1. Ograniczanie emisji niskiej zanieczyszcze ń

Zmiany zachodzące w ostatnich latach spowodowały wzmoŜone zainteresowanie dostawami energii na cele grzewcze w ramach preferowanych systemów oszczędnościowych dostosowanych do wymogów kaŜdego specyfiki kaŜdego uŜytkownika. Gospodarstwa rolne - zbiorowe systemy mieszkalnictwa zainteresowane są oszczędnym gospodarowaniem energią, jak teŜ zabezpieczeniem i ochroną powietrza. Są to przesłanki do wydatnego zmniejszenia emisji niskiej. 7.2. Wykorzystanie alternatywnych źródeł energii

W gminie aktualnie istnieją moŜliwości zastąpienia paliwa stałego (węgla) innymi alternatywnymi źródłami energii, pochodzących z biomasy - głównie dotyczy to słomy, wykorzystania energii spadków wody, słońca i wiatru. Planowanie i działania w tym zakresie powinny być oparte o „Wojewódzki program rozwoju alternatywnych źródeł energii dla Województwa Lubelskiego”.

51

7.3. Program energetyczny

Wykorzystanie źródeł alternatywnych energii oraz prowadzenie oszczędnej gospodarki energetycznej przy wzmoŜonym nacisku społecznym do rozwiązania tych problemów powoduje potrzebę stworzenia „programu energetycznego gminy". Program powinien zawierać:

• Strategię rozwoju dostarczania energii z róŜnych źródeł z uwzględnieniem: - rachunku ekonomicznego, - zasad i systemów prowadzenia oszczędnej gospodarki energetyczno -

cieplnej. Realizacja programu pozwoli na moŜliwość pozyskania środków pozabudŜetowych. 8. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

Cel - zachowanie i wzmocnienie istniejącej struktury ekologicznej obszarów chronionych - oraz ochrona i wzrost róŜnorodności biologicznej przy prowadzeniu przyjaznej środowisku polityki w zakresie rozwoju róŜnych form turystyki, głównie kulturowej i przyrodniczej.

9. GOSPODARKA WODNA

Ochronę jakości wód realizuje się przez racjonalny pobór ilości, często bowiem przy ograniczeniu poboru wody do ściśle określonych wielkości zanieczyszczenie nie zagraŜa, bądź jest minimalne, a po ich przekroczeniu jakość wody ulega pogorszeniu. Dzieje się tak dlatego, Ŝe przy nadmiernej eksploatacji ujęcia wody wytwarzający się duŜy i stały lej depresyjny jak gdyby zasysa zanieczyszczenia znajdujące się w strefie oddziaływania leja.

W celu zapewnienia warunków dla zachowania przez ujmowaną wodę poŜądanego poziomu czystości ustanawia się dla danych zasobów maksymalne ilości wydobywanej wody w jednostce czasu oraz strefy ochrony sanitarnej eksploatowanych ujęć.

Mimo stworzenia prawnych podstaw ochrony ujęć odnotowuje się liczne wypadki występowania zanieczyszczeń typu antropogennego w studniach zaopatrujących ludność w wodę. Dotyczy to – choć rzadziej – studni ujmujących wody z głębszych horyzontów wodonośnych, ale na szeroką skalę ma miejsce w studniach indywidualnych.

Brak świadomości ekologicznej, a w większym stopniu brak dyscypliny sanitarnej przejawia się na terenach wiejskich postępującym zanieczyszczeniem gleby i wód. Bezpośrednim zagroŜeniem dla zdrowia ludności stanowią przede wszystkim wody ze studni przydomowych. Stwierdza się liczne przypadki sytuowania w pobliŜu studni groźnych źródeł zanieczyszczenia (gnojowniki, kiszonki paszowe, szamba bez uszczelnionego dna), a takŜe wprowadzanie do gruntu w obrębie depresji zwierciadła wody gruntowej ścieków. Ten stan rzeczy występuje wszędzie, a zmienić to moŜna jedynie poprzez:

52

- świadomość ekologiczną, - konsekwencję organów gminy w egzekwowaniu przepisów, - zaopatrzenie wszystkich mieszkańców w wodę o właściwych parametrach jakościowych.

Prawna ochrona wód podziemnych

W Polsce podstawowym aktem prawnym, który obejmuje ochronę wód jest Prawo wodne z dnia 18.07.2001 r. (tekst jednolity: Dz.U. Nr 239 poz. 2019 z 2005 r.).

W myśl prawa wodnego zasoby wód podziemnych są przeznaczone przede wszystkim dla zaspokojenia potrzeb ludności. Szczególne korzystanie z wód, a więc wykraczające poza powszechne (dla zaspokojenia potrzeb osobistych i gospodarstwa domowego lub rolnego, do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych i wędkarstwa) i poza zwykłe (uŜytkowanie wód stanowiących własność właściciela gruntu i wody podziemnej w jego gruncie na potrzeby własne) wymaga pozwolenia wodnoprawnego. Źródła oraz ujęcia wód mogą być chronione przez ustanowienie stref ochronnych. 10. GOSPODARKA ŚCIEKOWA 10.1. Wstęp Rozwiązanie gospodarki ściekowej prowadzone będzie w oparciu o wyznaczoną aglomerację ściekową Siennica Nadolna oraz aglomeracji miasta Krasnystaw rozszerzonej o część gminy Krasnystaw. Problem gospodarki ściekowej w pozostałych miejscowości gminy rozwiązywany będzie poprzez oczyszczalnie lokalne, a w zabudowie rozproszonej równieŜ oczyszczalnie przydomowe. Na dzień dzisiejszy na terenach nie objętych kanalizacją realizując wymogi przepisów prawa budowlanego oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach naleŜy przestrzegać podstawowych zasad gospodarki ściekami w warunkach istniejącego uzbrojenia, a w szczególności:

- zapewnić szczelność zbiorników na ścieki, - nie dopuszczać do przepełniania zbiorników ściekowych, - wyeliminować wylewanie ścieków na tereny rolnicze lub w miejsca

przypadkowe.

Właściciele nieruchomości zobowiązani są do udokumentowania korzystania z usług usuwania nieczystości przez okazanie umowy i dowodów płacenia za usługi wywozu nieczystości przez firmę specjalistyczną, bądź dowodów płacenia za unieszkodliwianie ścieków w miejscach na ten cel przeznaczonych.

10.2. Oczyszczalnie przydomowe

Przy realizacji koncepcji oczyszczania ścieków zostaną uwzględnione

szczegółowe aspekty i moŜliwości podłączenia maksymalnej ilości nieruchomości do istniejących w ramach aglomeracji oczyszczalni bądź zostaną rozwiązane problemy oczyszczania ścieków w ramach oczyszczalni lokalnych i oczyszczalni przydomowych.

53

10.3. Koncepcja kanalizacji przy oczyszczalni zbior czej

Przy wyborze systemu kanalizacji naleŜy uwzględnić ukształtowanie terenu tak, aby osiągnąć najlepsze efekty inwestycyjne i eksploatacyjne. Kanalizację grawitacyjną proponuje się w miejscowościach, gdzie występują naturalne spadki terenu, pozwalające na relatywnie niewielkie zagłębienie przewodów i ograniczoną liczbę przepompowni. 11. GOSPODARKA ODPADAMI

Cel – kontynuować i doskonalić naleŜy gospodarkę odpadami (wszystkimi)

poprzez doskonalenie przyjętego systemu gospodarowania odpadami, przy wykorzystaniu aktualnie dostępnych mechanizmów administracyjnych instrumentów (administracyjnych i ekonomiczno - rynkowych oraz społecznych) w tej dziedzinie z zachowaniem zasad zrównowaŜonego rozwoju zmierzającego do poprawy Ŝycia i zdrowotności ludności. Gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie gminy realizowane jest w oparciu o uchwałę Uchwała Nr XXXVII/273/06 z dniu 29 września 2006 r. w sprawie uchwalenia Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy- Uchwała Nr XXXVII/273/06.

Przyjęty w regulaminie system gospodarowania odpadami komunalnymi pozwala na realizację obowiązkowych zadań własnych gminy w zakresie gospodarki odpadami, lecz musi być on ciągle doskonalony z kompleksowym uwzględnieniem wszystkich rodzajów odpadów.

Istotnym elementem gospodarowania odpadami jest wyselekcjonowanie ze strumienia odpadów wszystkich rodzajów odpadów opakowaniowych, odpadów elektronicznych, odpadów niebezpiecznych i odpadów ulegających biodegradacji. Ustawa o odpadach podkreśla wagę i konieczność selektywnego zbierania odpadów w tym odpadów ulegających biodegradacji określając w art. 16a wymagane wskaźniki, jakie naleŜy osiągnąć w kolejnych.

54

VIII. RODZAJE I HARMONOGRAM DZIAŁA Ń PROEKOLOGICZNYCH ORAZ

ŚRODKÓW NIEZBĘDNYCH DO OSIĄGNIĘCIA CELÓW

1. Zestawienie działa ń – tabele

Tabela 5. Zestawienie działań proekologicznych i środków niezbędnych do osiągnięcia celów, z określeniem lat realizacji i źródeł pozyskania środków finansowych

Lp Nazwa zadania i zakres rzeczowy

Termin realizac

ji

Jednostka odpowiedzialna

Podmioty Uczestnicz

ące

Koszty realizacji

planowane / PLN/

Źródła finansowania

Zadania w zakresie gospodarki odpadami

1 Zakup urządzeń do gromadzenia odpadów komunalnych

2010-2012

Gmina Krasnystaw

Gmina

Krasnystaw

50 000

budŜet gminy, WFOŚiGW w Lublinie

2

Rozbudowa Składowiska Odpadów Komunalnych w Wincentowie - II etap (budowa drugiej niecki)

2009-2012

Wójt Gminy Krasnystaw,

Burmistrz Miasta Krasnystaw, Wójt Gminy Rejowiec

KRAS-EKO” Sp. z o.o. w Wincentowie

3 000 000

fundusze 3 gmin-wspólników Międzygminnego Składowiska Odpadów w Wincentowie, Spółka KRAS_EKO, fundusze zewnętrzne

3

Rozbudowa Składowiska Odpadów Komunalnych w Wincentowie - III etap (budowa trzeciej niecki)

2013-2015

Wójt Gminy Krasnystaw,

Burmistrz Miasta Krasnystaw, Wójt Gminy Rejowiec

KRAS-EKO” Sp. z o.o. w Wincentowie

2 800 000

fundusze 3 gmin -wspólników Międzygminnego Składowiska Odpadów w Wincentowie, Spółka KRAS-EKO, fundusze zewnętrzne

4.

Budowa hali technologicznej wraz z montaŜem linii sortowniczej dla odpadów komunalnych na składowisku w Wincentowie

2010-2012

Wójt Gminy Krasnystaw,

Burmistrz Miasta Krasnystaw, Wójt Gminy Rejowiec

KRAS-EKO” Sp. z o.o. w Wincentowie

3 500 000

fundusze 3 gmin -wspólników Międzygminnego Składowiska Odpadów w Wincentowie, Spółka KRAS-EKO, fundusze zewnętrzne

5

Zakup urządzenia do rozdrabniania odpadów na składowisku w Wincentowie – przygotowania do produkcji paliw alternatywnych

2008-2009

KRAS-EKO” Sp. z

o.o. w Wincentowie

800 000

środki własne Spółki KRAS-EKO- 40% WFOŚiGW w Lublinie-60%

6.

Uruchomienie na składowisku w Wincentowie stałego punktu zbiórki sprzętu Elektrycznego i elektronicznego

2008

KRAS-EKO” Sp. z

o.o. w Wincentowie

1 000

środki własne Spółki KRAS-EKO,

7

DemontaŜ i utylizacja pokryć dachowych z płyt azbestowo-

2009-2012

Gmina Krasnystaw mieszkańcy

gminy

200 000

środki GFOŚiGW –50% środki WFOŚiGW -50%

55

cementowych z indywidualnych budynków mieszkalnych

8

DemontaŜ i utylizacja pokryć dachowych z płyt azbestowo-cementowych z indywidualnych budynków mieszkalnych

2013-2015

Gmina Krasnystaw

mieszkańcy gminy

200 000

środki GFOŚiGW –50% środki WFOŚiGW -50%

9

DemontaŜ i utylizacja pokryć dachowych z płyt azbestowo-cementowych z budynków uŜyteczności publicznej

2009-2011

Gmina Krasnystaw

jednostki podległe

50 000

budŜet gminy, środki WFOŚiGW

10

DemontaŜ i utylizacja pokryć dachowych z płyt azbestowo-cementowych z budynków uŜyteczności publicznej

2012-2015

Gmina Krasnystaw

jednostki podległe

50 000

budŜet gminy, środki WFOŚiGW

Sumaryczne nakłady

10 651 000

Zadania w zakresie ochrony [powietrza

11

Termorenowacja budynków uŜyteczności publicznej

2009 - 2012

Gmina Krasnystaw

jednostki podległe

430 000

budŜet gminy + WFOŚiGW w

Lublinie

środki własne GCK + PROW

12

Wykonanie systemu pozyskiwania energii za pomocą układów solarnych w obiektach uŜyteczności publicznej

2010-2015

Gmina Krasnystaw

jednostki podległe

350 000

budŜet gminy, środki

zewnętrzne

Sumaryczne nakłady 780 000

Zadania w zakresie gospodarki wodno-ściekowej

13

Budowa przydomowych

oczyszczalni ścieków

2009-2012

Wójt Gminy Krasnystaw

mieszkańcy

gminy

2 200 000

środki własne - mieszkańcy, WFOŚiGW

14

Uregulowanie gospodarki ściekowej na terenie gminy – I etap opracowanie dokumentacji projektowej

2009-2010

Wójt Gminy Krasnystaw

Gmina

Krasnystaw mieszkańcy

1 400.000

środki własne

15

Uregulowanie gospodarki ściekowej na terenie gminy – II etap budowa kanalizacji sanitarnej + budowa zbiorczej oczyszczalni ścieków

2011- 2015

Wójt Gminy Krasnystaw

Gmina

Krasnystaw mieszkańcy

54 100 000

środki własne gminy + mieszkańcy, środki zewnętrzne

56

16 Wymiana rur AC na PCV sieci wodociągowej - ujęcie wody Krynica

2009 -2012

Wójt Gminy Krasnystaw

Gminne Przedsiębiors

twa Gospodarki Komunalnej

200 000 środki własne, środki zewnętrzne

17

Wymiana hydroforów na zestawy hydroforowo-kompaktowe dla ujęć wody oraz wymiana pomp głębinowych

2009-2015

Wójt Gminy Krasnystaw

Gminne

Przedsiębiorstwa

Gospodarki Komunalnej

400 000

środki własne, środki zewnętrzne

18

Budowa sieci wodociągowej w miejscowościach : Krupiec, Wincentów, Siennica Nadolna

2009 -2010

Gmina Krasnystaw

1 600 000

budŜet gminy, środki zewnętrzne

19

Poprawa systemu bezpieczeństwa ekologicznego na obszarze miasta i gminy

2009 - 2010

Gmin Krasnystaw,

Gmina Miasto Krasnystaw

1 600 000

budŜety gmin, środki zewnętrzne

Sumaryczne nakłady 61 500 000

Zadania w zakresie monitoringu środowiska

20 Zainstalowanie piezometrów na Międzygminnym Składowisku Odpadów po zrealizowaniu II i III etapu

2013-2015

Wójt Gminy Krasnystaw, Burmistrz Miasta Krasnystaw, Wójt Gminy Rejowiec

„KRAS-EKO” Sp. z o.o. w Wincentowie

50.000

środki własne 3 gmin -wspólników Międzygminnego Składowiska Odpadów w Wincentowie, WFOŚiGW, PFOŚiGW

Sumaryczne nakłady 50 000

Zadania w zakresie edukacji ekologicznej

21 Propagowanie zdrowego trybu Ŝycia

2009- 2015

szkoły podstawowe,

gimnazja,

przedszkola -

- środki własne,

WFOŚiGW

22

Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczności lokalnej

2009-2012

Wójt Gminy

Krasnystaw,

mieszkańcy

szkoły

podstawowe,

gimnazja,

przedszkola

28 000

środki GFOŚiGW

23

Urządzanie i pielęgnowanie ogródków botanicznych przy szkołach

2009 -2015

szkoły podstawowe,

gimnazja,

przedszkola -

30 000 środki własne,

WFOŚiGW

Sumaryczne nakłady 58 000

57

Tabela 5a. Planowane działania edukacyjno- informacyjne w zakresie poprawy stanu środowiska w Gminie Krasnystaw

Rodzaj działania Cel działania Lata realizacji

Środki do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy organizacyjno - ekonomiczne

Promowanie nowych zasad dobrego gospodarowania w gospodarce rolnej w zakresie stosowania nawozów i środków ochrony roślin, takŜe wykorzystania rolniczego odchodów płynnych zwierzęcych,

Zmniejszenie zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł rozproszonych trafiających do wód wraz ze spływami powierzchniowymi przede wszystkim z terenów rolnych

2008-2011

Szeroko zakrojone działania edukacyjno-informacyjne

Działania związane z porządkowaniem gospodarki ściekowej i likwidacji nieszczelnych szamb oraz egzekwowanie zorganizowanego wywozu ścieków z szamb.

Zmniejszenie zanieczyszczeń wód gruntowych

2009-2011

Konsekwentne egzekwowanie ustaleń zawartych w uchwale RMiG w sprawie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku. Działania organizacyjno-kontrolne UG

Przestrzeganie zasad gospodarowania w strefach ochronnych ujęć wody.

Ochrona jakości wody pitnej

2008 -2011

Przestrzeganie ograniczeń wynikających ze stref ochronnych. Działania informacyjno-kontrolne UG.

PSukcesywne przechodzenie na wykorzystanie źródeł przyjaznych dla środowiska - paliwo gazowe, olejowe, biogaz, biomasa

ograniczanie emisji gazów i pyłów w powietrzu.

2008-2015

Akcja informacyjna i pomoc gminy we wdraŜaniu rozwiązań.

WdraŜanie alternatywnych źródeł energii

(woda, słońce, wiatr, ciepło ziemi)

ograniczanie emisji gazów i pyłów w powietrzu. Oszczędne gospodarowanie zasobami naturalnymi.

2008-2015

Tworzenie dogodnych warunków do inwestowania w tym zakresie.

Realizacja Programu usuwania wyrobów zawierających azbest

Eliminowanie zagroŜenia dla zdrowia ludzi.

2008-2015

Pomoc w realizacji dofinansowań

WdroŜenie kompostowania odpadów organicznych.

Odzysk biomasy, 2008-2011

Akcja informacyjna i pomoc gminy we wdraŜaniu technologii przydomowego kompostowania

Eliminowania spalania odpadów w paleniskach domowych i na powierzchni ziemi.

ograniczanie emisji toksycznych gazów i pyłów w powietrzu.

2008-2015

Akcja informacyjna, , Działania organizacyjno-kontrolne UG

58

Monitoring i zarz ądzanie środowiskiem, w tym Programem Instrumenty prawne realizacji programu Organy samorządu terytorialnego są częścią struktur wykonujących władzę publiczną. Samorząd jest to bowiem wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa i posiadający osobowość prawną jako związek lokalnego społeczeństwa, powołany do samodzielnego powoływania administracji publicznej i wyposaŜony w materialne i prawne środki umoŜliwiające realizację nałoŜonych na niego zadań.

W rozdziale VII Konstytucji poświęconym ustrojowi samorządowemu określone zostały najwaŜniejsze zasady sprawowania przez samorząd władzy publicznej odnoszące się równieŜ do obowiązku ochrony środowiska. Pierwszą z nich jest przyjęcie domniemania, Ŝe samorząd wykonuje wszelkie zadania publiczne, o ile prawo nie wskazuje na organy innych władz publicznych. Druga zasada wyraźnie wskazuje gminę jako podstawową jednostkę samorządu terytorialnego wykonującą wszystkie zadana samorządu. Zgodnie z trzecią zasadą wszystkie jednostki samorządu terytorialnego mają zagwarantowaną konstytucyjnie osobowość prawną oraz sądową ochronę samodzielności. Czwarta zasada rozgranicza zadania samorządu według kryterium samodzielności ich wykonywania na zadania własne, słuŜące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej i zlecone przez państwo. Piątą konstytucyjną zasadą jest określenie legalności jako jedynego kryterium nadzoru sprawowanego nad działalnością samorządu.

Wszystkie podmioty prawa w tym równieŜ organy samorządu terytorialnego przy podejmowaniu działań w zakresie ochrony środowiska są zobowiązane do przestrzegania dwóch zasad. Pierwszą zarówno nich określoną zarówno w Konstytucji (art. 5) jak równieŜ w Prawie ochrony środowiska (np. preambuła do ustawy) jest zasada zrównowaŜonego rozwoju. Konsekwencją jej wprowadzenia do prawa ochrony środowiska jest zobligowanie organów administracji publicznej do zapewnienia warunków niezbędnych do realizacji tej zasady poprzez opracowywanie programów zrównowaŜonego rozwoju oraz ochrony środowiska, wykonywanie konkretnych czynności prawnych, sprawowanie funkcji nadzorczych nad stosowaniem prawa (art. 90 ust.1 u.i.ś.). Szczególne znaczenie mają w tym względzie organy uchwałodawcze gmin, powiatów i województw, które zostały zobowiązane przez ustawodawcę do opracowania tych programów zgodnie z polityką ekologiczną państwa określoną przez Sejm i sprecyzowaną przez Radę Ministrów. Drugą zasadą jest zasada pomocniczości (subsydiarności), która przeniesiona na teren organizacji ustroju państwa oznacza, Ŝe wyŜsze struktury władzy publicznej są „nadbudowane” i działają tam, gdzie struktury mniejsze i usytuowane bliŜej obywatela są niezdolne do wykonywania bardziej złoŜonych zadań.

Pomocniczość państwa w aspekcie negatywnym oznacza, Ŝe władza państwowa nie powinna przeszkadzać w indywidualnej i lokalnej aktywności społecznej a w znaczeniu pozytywnym powinna pobudzać, podtrzymywać i uzupełniać wysiłki pozostałych podmiotów, w tym zwłaszcza samorządu terytorialnego.

Trójszczeblowy samorząd w Polsce istniejący od 1999 roku jest realizowany przez władze regionalne na szczeblu województwa i przez organy lokalne w gminie i w powiecie i powoduje konieczność stosowania zasady subsydiarności równieŜ w

59

relacjach między jego strukturami, co wskazuje na priorytet kompetencji szczebla gminnego.

Organami ochrony środowiska w rozumieniu art. 376 ustawy Prawo ochrony środowiska są:

- wójt, burmistrz lub prezydent miasta, - starosta, - wojewoda, - minister właściwy do spraw środowiska.

Ustawa o samorządzie gminnym w art. 6 ust.1 stwierdza, Ŝe do zakresu działania gminy naleŜą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeŜone ustawami na rzecz innych podmiotów. Artykuł 7 z kolei podaje przykładowe („w szczególności”) wyliczenie zadań własnych gminy.

Wśród wielu płaszczyzn zadań własnych gminy ustawodawca odwołuje się do szeroko rozumianej ochrony środowiska parokrotnie. Zadania gminy w materii ekologicznej są dwojakiego rodzaju, tzn. zadania prewencyjne, kształtujące środowisko we współdziałaniu z ładem przestrzennym i gospodarką terenami oraz działania zabezpieczające środowisko przed uciąŜliwościami, polegające na usuwaniu i oczyszczaniu ścieków komunalnych, utrzymywaniu czystości i porządku na terenie gminy, zapewnianiu właściwego standardu urządzeń sanitarnych i wysypisk, unieszkodliwianiu odpadów komunalnych oraz utrzymywaniu zieleni komunalnej i zadrzewień.

Treść artykułu 7 ustawy o samorządzie gminnym realizowana jest przez podejmowanie działań zobowiązujących, reglamentacyjnych i kontrolnych, a w niektórych wypadkach takŜe kreatywne (ochrona przed uciąŜliwościami i utrzymanie zieleni). Ze względu na ogólny charakter artykułu 7 konkretne kompetencje prawnej realizacji zadań samorządowych określone zostały w Prawie ochrony środowiska oraz w innych ustawach, z których najwaŜniejsze to ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, ustawa o ochronie zwierząt, ustawa o ochronie przyrody, ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych, ustawa - prawo wodne, ustawa o odpadach.

Podstawowym, prewencyjnym instrumentem ochrony środowiska w gminie jest będący aktem prawa gminnego miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w którym uwzględnić naleŜy potrzeby ochrony środowiska i zasadę zrównowaŜonego rozwoju. Treść planu jest dodatkową podstawą prawną (obok norm prawa materialnego) przy podejmowaniu rozstrzygnięć bezpośrednio związanych z ochroną walorów naturalnych lub mających wpływ na zachowanie równowagi ekologicznej. Decyzje administracyjne sprzeczne z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego są niewaŜne z mocy prawa (art. 7 ustawy kompleksowej).

Kolejnym waŜnym instrumentem ochrony jest stanowienie prawa gminnego, którego normy kształtują stan środowiska w gminie. W drodze uchwał tworzone są obszary chronionego krajobrazu i formy ochrony indywidualnej przyrody (pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, uŜytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo - krajobrazowe) oraz precyzowane statuty gmin uzdrowiskowych.

Organy gminy są ponadto uprawnione do wydawania decyzji administracyjnych o charakterze prewencyjnym, finansowym lub restrykcyjnym. Przykładami najwaŜniejszych rozstrzygnięć indywidualnych są zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów, zezwolenie na podjęcie działalności polegającej na usuwaniu, wykorzystywaniu i unieszkodliwianiu odpadów komunalnych, naliczenie opłat i kar

60

pienięŜnych oraz nakaz unieruchomienia maszyny lub urządzenia technicznego ze względu na jego uciąŜliwość dla środowiska.

W sferze uprawnień gminy pozostaje ponadto duŜa róŜnorodność niewładnych form działania o charakterze społeczno - organizatorskim (propagowanie świadomości ekologicznej, organizowanie selektywnego gromadzenia odpadów komunalnych) oraz liczne czynności materialno-techniczne (np. uczestnictwo w monitorowaniu stanu środowiska).

Gminy mają moŜliwość dobrowolnego łączenia się w większe struktury, które mogą mieć równieŜ proekologiczny charakter. Zawieranie porozumień gminnych pozwala na sprawniejsze wykonywanie inwestycji przyjaznej środowisku np. regulacji koryta rzecznego. Stowarzyszenia gmin są właściwą formą do propagowania idei ekorozwoju, rolnictwa ekologicznego lub agroturystyki. Związki międzygminne mogą być tworzone w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych przekraczających moŜliwości jednej gminy, np. budowa oczyszczalni ścieków. Instrumentami prawnymi realizacji Programu w postac i aktów prawnych powszechnie obowi ązujących s ą:

- Ustawa z dnia 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz.U. Nr 25, poz. 150 z 2007 r. z późn. zm.),

- Ustawa z dnia 27.07.2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, Ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm),

- Ustawa z dnia 27.04.2001 r. o odpadach (tekst jednolity: Dz.U. Nr 39, poz. 251 z 2007 r.),

- Ustawa z dn. 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80 poz. 717 z późn. zm),

- Ustawa z dnia 18.07.2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity: Dz.U. Nr 239 poz. 2019 z 2005 r. z późn. zm.),

- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz U. Nr 92 poz. 880 z późn. zm.),

- Ustawa z dnia 4.02.1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity: Dz.U. Nr 228 poz. 1947z 2005 r. z późn. zm.),

- Ustawa z dnia 3.02.1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. Nr 16, poz.78 z późn. zm.),

- Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1808 z późn. zm.),

- Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162 poz. 1568 z 2003 r. z późn. zm.)