1. Academie voor Integrale Menswetenschappen 2014 4e jaars Dogma's - religieus, politiek of wetenschappelijk- zijn collectieve conceptuele gevangenissen. Vreemd is, dat mensen houden van hun gevangeniscel, omdat die hun een gevoel geeft van 'Ik weet het'. (Eckhart Tolle)Training Dialooggericht communiceren

2. In de dialoog, meent David Bohm, krijgt een groep toegang tot de 'gemeenschappelijke pot' met betekenis, waartoe men als individu geen toegang heeft. Het doel van de dialoog is om verder te komen en meer te begrijpen dan een persoon alleen kan. 3. Een dialoog kan resulteren in: Het besef een volwaardige gesprekspartner te zijn Articulatie van fundamentele overtuigingen Legitimatie van fundamentele overtuigingen Explicitering van stilzwijgende kennis Ontmaskering van schijnweten Transformatie van oude denkgewoonten Inzicht in elkaars ideeen en standpunten Begrip voor elkaars standpunten Gezamenlijke visie Werkelijk inzicht 4. TIPS Je mot geen 'dialoog' voeren, het is een vrije keuze. Indien vechten voor je gelijk nuttiger lijkt, debatteer dan. Indien je wil informeren, informeer dan. Zoek je de dialoog, zeg dat dan. Indien je de leiding wilt nemen, wees dan duidelijk de leider. Doch indien je zegt dat je kiest voor een 'dialoog',laat het dan ook een 'dialoog' zijn. Noem 'gecordineerde monologen' geen 'dialoog! 5. Kritische vragen vooraf! Ben je echt genteresseerd in de ander? Wil je echt weten wat zij te vertellen heeft? Heb je zelf voldoende vertrouwen om je eigen gedachten onder woorden te brengen? Durf je jezelf te laten bevragen? Geef je de ander een volwaardige plaats in de dialoog? Ben je overtuigd van zijn/ haar mogelijke meerwaarde? Heb je zelf ook echt iets te zeggen over dit onderwerp? Kun je jouw eigen oordeel even opzij zetten? Ben je bereid om je eigen oordeel te heroverwegen of aan te laten vullen? Wil je wel met deze anderen naar buiten kijken. 6. David Bohm Door middel van de dialoog kunnen mensen elkaar helpen zich bewust te worden van het gebrek aan samenhang in elkaars gedachten. Op die manier krijgt het collectieve denken steeds meer vorm, en ontstaat er samenhang. Bovendien, wanneer mensen deze 'participerende aard' van hun denken gaan inzien, beginnen ze zich los te maken van hun afgesloten particuliere denken. In een dialoog wordt men waarnemer van zijn eigen denken. Wat men waarneemt is dat zijn denken actief is. Wanneer er bijvoorbeeld een conflict rijst tijdens de dialoog, beseft men waarschijnlijk dat er spanning is en dat die spanning letterlijk uit onze gedachten oprijst. Als mensen eenmaal de participerende aard van het denken beseffen, beginnen ze zich los te maken van hun denken. Ze nemen vanaf dat moment een creatieve, minder reactieve houding aan ten opzichte van hun denken. Bohm zegt dat dialogen als collectieve leerprocessen cruciaal zijn om het potentieel van de menselijke intelligentie te realiseren. 7. Krishnamurti "We gaan met elkaar een dialoog hebben. Het woord 'dialoog' komt van het Griekse woord logos, en betekent 'woorden om je diepe innerlijke gedachten mee uit te drukken'. Waarschijnlijk willen de meesten van ons zo diep niet gaan, of onszelf niet al te veel blootgeven, maar we zouden een gesprek kunnen hebben. Als jij en ik allebei serieus het hele fenomeen van het bestaan willen begrijpen, niet alleen uiterlijk, maar ook veel dieper, innerlijk, en ons volledig inzetten om dit probleem op te lossen, dan hebben jij en ik, de spreker en jij die luistert, een relatie. Dan kunnen we samen op pad, dan kunnen we samen denken, er samen over praten. En samen praten, samen denken, samen onderzoeken, en dus samen creren, is communicatie... We kunnen niet met elkaar communiceren als het jou er alleen om gaat te proberen een bepaald probleempje van jezelf op te lossen..." 8. Deepak Chopra Misschien denk je dat wat er zich binnenin je afspeelt onzichtbaar is voor anderen maar het omgekeerde is waar. In feite zien we het meteen, aan alles wat je uitstraalt, zegt en doet. Sommige mensen hebben een verstoorde interne dialoog. Ze uiten het misschien niet, maar je merkt dat ze boos, verongelijkt of gefrustreerd zijn. Je loopt het liefst een blokje om als je met ze in aanraking komt. Andere mensen hebben een positieve innerlijke dialoog. Het is prettig om met ze samen te werken en in gesprek te zijn. Ze doen niets wat een ander zou kunnen kwetsen. Ze stralen vertrouwen, geluk, een goed humeur, onverschrokkenheid, vriendelijkheid en voorkomendheid uit" (Chopra). 9. Referentiekader De wereld, zoals ieder die met behulp van zijn of haar zintuigen waarneemt, is uniek. Door te zien, horen, ruiken, proeven en voelen, wordt een beeld van de werkelijkheid gecreerd, ofwel het eigen referentiekader. Het referentiekader bestaat uit overtuigingen, waarden en normen die zijn gebaseerd op meerdere ervaringen. Dit worden waarnemingsfilters genoemd. De n associeert hond met een wollige puppy, de ander met het beest, dat lelijk toebeet en waarna een tetanusprik moest worden gehaald. Dit proces is schematisch weergegeven:www.mensindialoog.nl 10. www.joopboukes.nl 11. Waarnemen - communiceren 12. Oef. referentiekader 13. Waarnemen reageren communiceren ReferentiekaderSignaal veiligThalamusNeo CortexAmygdala Signaal onveiligThalamus:signaal veiligneo cortex = nadenkenSignaal onveilig Amygdala = vechten, vluchten, bevriezen 14. Waarom Dialoogtraining? Meedenken en meewerken aan behandelingDialoogBetere sociale informatie verwerkingGroter gevoel eigenwaardeMeer gebruik hogere hersen functies 15. Vijf communicatiestromen 12 3 45 16. Verschillen gesprek,dialoog en debat GesprekDialoogDebatKernvraagWaar gaat het over?Wat is echt belangrijk?Wat houdt stand? Wat niet?Onderwerp van GesprekUitgangspuntenPrincipes, waarden en normenStandpunten en argumentenHirarchie van principes, waarden en normen; wat moet het zwaarste wegen.Waar zit het probleem precies? Hoofd- en bijzaken gescheiden Drogredenen uitgefilterd BesluitResultaatHouding gericht opRisicoNiet bepaaldUitwisseling van visieBegrijpenStandpunten bij einde gesprek zijn onveranderdVluchten in vrome abstracties en zweverig gepraatOvertuigen Gelijk krijgen wordt belangrijker dan gelijk hebben; schijnconsensus 17. De vier velden of fasen in een dialoog Nieuwe mogelijkheden dienen zich aan, creatie collectieve intelligentie, nieuwe regels, verhoudingen StroomOp zoek naar nieuwe regelsAccent op het geheelMening opschorten, elkaar bevragen, dieperliggende visies aan het licht Onderzoek IV III I IIBeleefdheid Algemene acceptatie van regels en machtsverhoudingen; relatief stabielAccent op het deelbelang Conflict Ongemakkelijk en dus vaak: Zoek naar compromissen Win-loose, uitstellen, onderzoek doen.Onbewust binnen de ongeschreven regels 18. Dialoogpartners Geven elkaar de ruimte Spreken zo begrijpelijk mogelijk Geven elkaar argumenten Stellen vragen om elkaar te begrijpen Vatten elkaar samen Verplichten tot consensus 19. Tips voor het bouwen van een goede dialoog Maak ruimte voor nieuwe inzichten, ga voorbij jouw oude en veilige denken. Denk samen en niet tegen elkaar (dat is een discussiren). Neem de tijd. Een dialoog is een vorm van opbouwend denken, gericht op diepgang. Geef ruimte aan stilte. Streef niet naar een beslissing, maar kweek begrip en krijg zicht op elkaars denkbeelden. 20. Belemmeringen in de dialoog: Deelnemer voelt zich incompetent tot dialoog Ander neemt het probleem/ verhaal over Praten met een jij-boodschap Te veel informatie verschaffen Te veel vragen stellen 21. Oef. Benedictijnse dialoog 22. Neurologische netwerken 23. Reageren 24. Dialoog 25. U-model (Otto Scharmer) 26. 3 bewegingen van de U-Curve Waarnemen, waarnemen, waarnemen: Stap uit uw denkkader. Luister en kijk wat anderen u te vertellen hebben zonder oordeel. Hierdoor transformeren alle verschillende percepties naar n geheel. U raakt verbonden met dit geheel en ervaart dat u hier onderdeel van bent. Loslaten: u stapt door het oog van de naald en laat alle patronen en zekerheden los. In deze leegte en stilte komt u in verbinding met uw diep onbewuste. Dit is uw bron van intutie en inspiratie. U bent verbonden met uw Zelf Kom direct in actie: U gaat onvoorstelbare voorstelbaar maken door uw ingevingen en ideen om te zetten concrete resultaten. Omdat u de verbindingen uit stap 1 en 2 blijft behouden, lijkt het alsof deze actie als vanzelf gehad. U gaat met de flow (synchroniciteit) 27. U-model (Otto Scharmer) 28. Connecting to Source. 29. Fishbowl dialoog De deelnemers die direct aan de ronde tafel zitten, vormen de Vissenkom. In een cirkel achter hen zitten een aantal toehoorders. Bij een open Fisbowl kan een indivudule toehoorder op een lege stoel in de fishbowl gaan zitten en meepraten. Wel moet er dan iemand uit de Fishbowl in de buitenste cirkel plaatsnemen en toehoorder worden. Zo ontstaat er ook voldoende beweging. De Fishbowl of Vissenkom is een vorm van het World Caf die voor extra dynamiek zorgt. 30. Oef. Fishbowl dialoog 31. The talking stick 32. Talking stick Degene die de talking stick vasthoudt, heeft de heilige kracht van het woord binnen zijn handbereik. Slechts hij mag spreken terwijl hij de stok vasthoudt; de andere (raads)leden moeten stil blijven. De adelaarsveer die aan de talking stick wordt gebonden geeft hem de moed en de wijsheid om eerlijk en met wijsheid te spreken. Het konijnenbont op het eind van de stok herinnert hem eraan dat zijn woorden uit zijn hart moeten komen en dat zij zacht en warm moeten zijn. De steen zal hem eraan herinneren dat de Grote Geest het bericht van zijn hart hoort evenals zijn woorden die hij heeft gesproken. De schelp, schitterend met de kleuren van de regenboog en continu veranderend, herinnert hem eraan dat alles in de schepping verandert -- de dagen, de seizoenen, de jaren -- en mensen en situaties veranderen ook. 33. Johnnie MooreHet gebruiken van een talking stick in een talking circle schijnt te werken, traditioneel binnen de inheemse culturen van Noord-Amerika, maar ook in de bedrijfswereld van vandaag de dag. Natuurlijk ligt de kracht in het feit dat de mensen die deelnemen hun consensus geven aan deze methode en niet in de stok zelf. Maar de aanwezigheid van de talking stick verandert de synergy binnen de groep mensen en op de een of andere manier is er eerbied voor de stok en de methode die het vertegenwoordigt. Het wordt een talking stick genoemd maar het moedigt eigenlijk meer het luisteren aan. De mensen die niet de talking stick vasthouden dienen te luisteren naar de persoon die het wel vasthoudt. 34. Oef. Talking stick 35. Harvest dialogue 36. Crucial conversations 37. Cruciale gesprekken Tien stappen voor het voeren van cruciale gesprekken In spannende situaties is het van essentieel belang om een sfeer van veiligheid te bouwen of herstellen. Alleen in een sfeer van veiligheid kan er sprake zijn van vrije informatie-uitwisseling. Voor veiligheid is het nodig dat anderen erop vertrouwen dat: 1) u hen respecteert, 2) uw motieven zuiver zijn en 3) dat u k geeft om hun doelen. 38. 10 stappen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.Observeer uzelf Benvloed uw emoties Definieer wat u wilt bereiken Mik op een win-win situatie Definieer effectief gedrag Verontschuldig u (indien nodig) Verduidelijk uw bedoelingen Geef uw mening Exploreer de mening van de ander Creer gezamenlijkheid en synergie 39. Geweldloze communicatie Geweldloze communicatie staat voor een manier van denken en van spreken vanuit verbinding met je gevoelens en behoeftes en die van de ander. Geweldloze communicatie is leven in verbinding met jezelf en de ander. Dit leven in verbinding bestaat uit drie onderdelen, ik, de ander en wij. Geweldloze communicatie brengt ons dichter bij onze ware aard: genieten van geven aan elkaar, vrijwillig en vanuit het hart.Marshall B. Rosenberg 40. Geweldloze Communicatie (GC) houdt in; het mededelen van onze waarnemingen, gevoelens, behoeften en verzoeken. Stap 1. Waarnemingen: beschrijvingen van wat gehoord of gezien wordt zonder toegevoegde interpretaties. Bijvoorbeeld, in plaats van: Ze heeft een driftbui, zeggen: Ze ligt op de grond en ze huilt en schopt. Stap 2. Gevoelens: onze emoties en niet ons verhaal of gedachten over wat anderen doen. Als voorbeeld: in plaats van: Ik voel dat jij onverantwoordelijk bent, dat een interpretatie is van iemands gedrag, zeg je: Ik voel me bezorgd. Stap 3. Behoeften: gevoelens worden veroorzaakt door behoeften, welke universeel zijn en niet afhankelijk van de acties van bepaalde individuen. Verklaar je behoefte als de oorzaak en niet de acties van andere personen. Bijvoorbeeld: Ik voel me gerriteerd omdat ik steun nodig heb, in plaats van: Ik voel me gerriteerd omdat jij de afwas niet hebt gedaan. Stap 4. Verzoeken: Bewust, nauwkeurig, en geformuleerd in positieve actie-taal (wat je wilt i.p.v. wat je niet wilt). Bijvoorbeeld: Zou je vanavond terug willen komen op het tijdstip dat we hebben afgesproken?, in plaats van: Zorg je dat je niet weer te laat komt? Als we een verzoek doen staan we per definitie open voor een: Nee, maar zien dat als een mogelijkheid voor verdere dialoog. 41. Uitgangspunten voor dialoog (zogenaamde gespreksregels) Laat de ander zijn/haar verhaal vertellen. Vertel op dat moment niet jouw verhaal. Geef niet je mening over hun ervaringen. Stel oordelen uit en onderzoek ze. Wees cht nieuwsgierig naar de ervaringen, gedachten en gevoelens van anderen. Probeer je open te stellen en tot je door laten dringen wat de ander zegt. Sommige mensen zullen langer tijd nodig hebben om over hun antwoorden na te denken. Sta toe dat mensen zoeken, stotteren of dat het even stil is. Spreek voor jezelf: praat zoveel mogelijk vanuit de ik-positie, vermijd je of men. Vraag bij algemeenheden om concrete voorbeelden en om toelichting als je iets niet begrijpt. Behandel elkaar met respect en vriendelijkheid. 42. Oef. De vragende houding 43. Houding 44. Dialoog kan men herkennen aan volgende (waarneembare) kenmerken - Het gesprek verloopt merkelijk trager dan in een gewone conversatie. - Er zijn regelmatig stiltes waarin de deelnemers tijd nemen om naar de innerlijke dialoog te luisteren. - Er worden meer vragen gesteld dan in een gewone conversatie. - Er worden open en onderzoekende vragen gesteld en geen verhorende vragen. - De deelnemers luisteren actief en om te begrijpen. - Het gesprek heeft een duidelijke focus en het zwaartepunt van het gesprek ligt in het midden, niet bij n van de deelnemers. - Er wordt niet alleen gepraat, er wordt veel 'gezegd' met gebaren. - Er klinken geen opmerkingen als: "Je begrijpt me niet.", "Nu moet je eens luisteren!", (want men neemt de volle verantwoordelijkheid voor de helderheid van de eigen inbreng en schuift dit niet af op de ander) - Indien er concrete resultaten zijn van het gesprek worden die vrij gedeeld. - De communicatie wordt op een betekenisvolle manier afgesloten. 45. Mens in Dialoog www.mensindialoog.nlwebsitehttp://mensindialoogdagelijksedialogen.blogspot.nl/Blog 46. Dank voor jullie aandacht!