Spreading geoethicsthrough the languagesof the world

TRANSLATIONS OF THE CAPE TOWN STATEMENT

ON GEOETHICS EDITOR

Silvia PeppoloniIAPG Secretary General

www.geoethics.org/ctsg

graphic design by Francesca Di Laura | Laboratorio grafica & immagini INGV

© 2018 International Association for Promoting Geoethics (IAPG)

“If you talk to a man in a language he understands, that goes to his head.If you talk to him in his language, that goes to his heart”

Nelson Mandela

TRANSLATIONSOF THE CAPE TOWN STATEMENT ON GEOETHICS

The “Cape Town Statement on Geoethics” was prepared in September 2016, duringthe 35th IGC - International Geological Congress, held in Cape Town (South Africa).

The Statement outlines a framework on theoretical and practical aspects ofgeoethics, giving a perspective for its future development, with the long-range goal

of fostering the adoption of (geo)ethical practices in the geoscience community.

At the moment the Statement is supported/endorsed by 19 geoscienceorganizations ("http://www.geoethics.org/ctsg" www.geoethics.org/ctsg).

ENGLISH VERSION AND TRANSLATIONS IN:Afrikaans, Albanian, Arabic, Armenian, Belarusian, Bengali, Czech, Danish, Dutch,

French, Georgian, German, Greek, Hindi, Hungarian, Italian, Japanese, Korean, Mandarin Chinese, Nepali, Norwegian, Persian, Portuguese, Romanian, Russian,

Sepedi, Serbian, Slovenian, Spanish, Swahili, Tamil, Turkish, Ukrainian, Urdu.

Spreading geoethicsthrough the languagesof the world

INDEX

Foreward 9 English 10 Afrikaans 12 Albanian 14 Arabic 16 Armenian 18 Belorussian 20 Bengali 22 Chinese Mandarin 24 Czech 26 Danish 28 Dutch 30 French 32 Georgian 34 German 36 Greek 38 Hindi 40 Hungarian 42 Italian 44 Japanese 46 Korean 48 Nepali 50 Norwegian 52 Persian 54 Portuguese 56 Romanian 58 Russian 60 Sepedi 62 Serbian 64 Slovene 66 Spanish 68 Swahili 70 Tamil 72 Turkish 74 Ukrainian 76 Urdu 78

FOREWARD Ethics reflects on the conduct of humans and the criteria with which to evaluate behaviors

and choices in order to identify “true good” including the means to achieve this goal. It also addresses the moral duties of humans towards themselves and others,

and what is the right thing to do when facing a decision.

Regarding the research and practice in geosciences, we refer to geoethics, as a general frameworkto identify duties and rights that regulate the professional activity of geoscientists,

their responsibilities and obligations that arise by the possession of specific technical-scientificknowledge that can have important repercussions on society and the environment.

In September 2016, during the 35th IGC - International Geological Congress held in Cape Town(South Africa), the IAPG announced the preparation of the “Cape Town Statement on Geoethics”,

a guiding document as the result of an international effort to focus the attention of geoscientistson the development of shared policies, guidelines, strategies and tools, with the long-range goal

of fostering the adoption of (geo)ethical practices in the geoscience community.

The Statement sums up all the values, concepts, contents developed in the first 4-year activity of IAPG, giving a perspective for the future development of geoethics.

In order to foster the dissemination of the Statement within the geoscience community,many IAPG members from all over the world contributed to carry out this multilingual publication,

that collects more than 35 translations of the Statement from the original version in English.

There are values that the human community accepts as globally representative of individual and social good, because of the universal character of the human species itself,

such as honesty, justice, responsibility, respect for life and the environment. In the end, ethics and geoethics concerns all humans, without distinction,and especially those who have major scientific, political and social roles,

and who certainly have to face issues of great ethical value such as geoscientists.

The meaning of this initiative is based on the above considerations:geoscientists may have a stronger perception of the importance of geoethical values if theycan read those values in their native language. Giving value to the cultural diversity means

to have more possibilities, more opportunities, and more ways to act following geoethical principles in the different cultural, social and economic contexts.

IAPG encourages to share geoethical values beyond the own cultural and linguistic differences:the translations of the Statement want to be a strong signal within our geoscience community.

I express my personal thanks to all colleagues involved in this great achievement,for their kind availability and appreciable sense of responsibility to contribute to a common goal.

Silvia Peppoloni

10

PreambleThe concepts, values and views on individual responsibilities of geoscientists, expressed in the “Cape Town Statement on Geoethics” reflect an international consensus. The statement aims to capture the attention of geoscientists and organisations, and to stimulate them to improve theirshared policies, guidelines, strategies and tools to ensure they consciously embrace (geo)ethical professionalconduct in their work.

IntroductionGeosciences have major impacts on the functioning and knowledge-base of modern societies.Geoscientists have specific knowledge and skills, which are required to investigate, manage and intervene in various components of the Earth system to support human life and well-being, to defend people againstgeohazards and to ensure natural resources are managed and used sustainably. This entails ethicalobligations. Therefore, geoscientists must embrace ethical values in order best to serve the public good.Geoethics is an emerging subject, which promotes a way of thinking and practicing geosciences, within the wider context of the roles of geoscientists interacting with colleagues, society and the planet.Only by guaranteeing the intellectual freedom of researchers and practitioners to explore and discover in the Earth system, is it possible for geoscientists to follow ethical approaches in their work. Likewise, only by increasing researchers ‘ and practitioners ‘ awareness of the ethical implications of theirwork is it possible to develop excellent geoscience to serve society and to reduce the human impact on theenvironment.

Cape TownStatement

On GeoethicsPrepared during the

35th IGC – International Geological Congress in Cape Town, South Africa

(27 August – 4 September 2016)

Drafting Committee:Giuseppe Di Capua,

Silvia Peppoloni,Peter Bobrowsky

With the contribution of:Nic Bilham, Martin Bohle, Andy Clay,

Emilia Hermelinda Lopera Parejas, David Mogk

Approved by the IAPG Executive Council on 26th October 2016

Definition of GeoethicsGeoethics consists of research andreflection on the values which underpinappropriate behaviours and practices,wherever human activities interact withthe Earth system.Geoethics deals with the ethical, socialand cultural implications of geosciencesknowledge, education, research, practiceand communication, and with the socialrole and responsibility of geoscientists inconducting their activities

PurposeEmbracing geoethics is essential:to improve both the quality of professionalwork and the credibility of geoscientists,to foster excellence in geosciences, toassure sustainable benefits forcommunities, as well as to protect localand global environments; all with the aimof creating and maintaining the conditionsfor the healthy and prosperousdevelopment of future generations.

ENGLISH VERSIONwww.geoethics.org/ctsg

11

Fundamental Valuesof Geoethics

• Honesty, integrity, transparency and reliability ofthe geoscientist, including strict adherence toscientific methods;

• Competence, including regular training and life-long learning;

• Sharing knowledge at all levels as a valuableactivity, which implies communicating scienceand results, while taking into account intrinsiclimitations such as probabilities anduncertainties;

• Verifying the sources of information and data,and applying objective, unbiased peer-reviewprocesses to technical and scientificpublications;

• Working with a spirit of cooperation andreciprocity, which involves understanding andrespect for different ideas and hypotheses;

• Respecting natural processes and phenomena,where possible, when planning andimplementing interventions in the environment;

• Protecting geodiversity as an essential aspect ofthe development of life and biodiversity, culturaland social diversity, and the sustainabledevelopment of communities;

• Enhancing geoheritage, which brings togetherscientific and cultural factors that have intrinsicsocial and economic value, to strengthen thesense of belonging of people for theirenvironment;

• Ensuring sustainability of economic and socialactivities in order to assure future generations‘supply of energy and other natural resources.

• Promoting geo-education and outreach for all,to further sustainable economic development,geohazard prevention and mitigation,environmental protection, and increasedsocietal resilience and well-being.

GeoethicalPromise

The adoption of the following Hippocratic-like oath(the “Geoethical Promise”) by early-careergeoscientists is proposed, to promote respect forgeoethics values in geoscience research andpractice:

I promise……I will practice geosciences being fully aware of

the societal implications, and I will do my bestfor the protection of the Earth system for thebenefit of humankind.

…I understand my responsibilities towards society,future generations and the Earth for sustainabledevelopment.

…I will put the interest of society foremost in mywork.

…I will never misuse my geoscience knowledge,resisting constraint or coercion.

…I will always be ready to provide my professionalassistance when needed, and will be impartial inmaking my expertise available to decisionmakers.

…I will continue lifelong development of mygeoscientific knowledge.

…I will always maintain intellectual honesty in mywork, being aware of the limits of mycompetencies and skills.

…I will act to foster progress in the geosciences,the sharing of geoscientific knowledge, and thedissemination of the geoethical approach.

…I will always be fully respectful of Earthprocesses in my work as a geoscientist.

I promise!

FinalStatement

It is essential to enrich the roles andresponsibilities of geoscientists towardscommunities and the environments in which theydwell, as well as paying attention to each scientist‘s individual conscience and relationships withcolleagues. Human communities will face greatenvironmental challenges in the future.Geoscientists have know-how that is essential toorientate societies towards more sustainablepractices in our conscious interactions with theEarth system. Applying a wider knowledge-basethan natural sciences, geoscientists need to takemultidisciplinary approaches to economic andenvironmental problems, embracing (geo)ethicaland social perspectives. Geoscientists are primarilyat the service of society. This is the deeper purposeof their activity.

In the coming years, especially when addressingmatters like energy supply, use of geo-resources,land management, pollution abatement, mitigationof geo-risks, and climate change adaptation andmitigation, ethical and social issues will be centralin scientific discussion and in public debate. Inaddition, handling large quantities of data, scienceand risk communication, education strategies,issues of research integrity, anti-harassment andanti-discrimination policies, gender balance andinclusion of those living with disabilities will bemajor topics for geoscientists.

Raising the (geo)ethical awareness andcompetences of the members of the geosciencecommunity is essential, also to increase trust andcredibility among the public. This can best beachieved in the near future by two means: bypromoting more effectively existing guidance suchas codes of ethics/conduct and research integritystatements; and by introducing geoethics intogeoscience curricula, to make geoethics a basicfeature of the training and professional activity ofgeoscientists.

KaapstadVerklaring Rakende

GeoetiekVoorberei tydens die 35ste IGK InternasionaleGeologiese Kongres in Kaapstad, Suid-Afrika

(27 Augustus – 4 September 2016)

Konsepkomitee:Giuseppe Di Capua,

Silvia Peppoloni,Peter Bobrowsky

Met bydraes deur:Nic Bilham, Martin Bohle, Andy Clay,

Emilia Hermelinda Lopera Parejas, David Mogk

Goedgekeur deur die Uitvoerende Raad van dieIAPG (International Association for Promoting

Geoethics) op 26 Oktober 2016

12

AanhefDie konsepte, waardes en standpunte rakende die individuele verantwoordelikhede vangeowetenskaplikes, soos uitgedruk in die “Kaapstad Verklaring rakende Geoetiek”, weerspieël ‘n internasionale konsensus. Die verklaring is daarop gemik om die aandag van geowetenskaplikes en organisasies te trek en om hulle testimuleer om hul gedeelde beleide, riglyne, strategieë en instrumente te verbeter om te verseker dat hullebewustelik (geo)-etiese professionele gedrag in hul werk omvat.

InleidingDie geowetenskappe het groot impak op die funksionering en kennisbasis van modernesamelewings. Geowetenskaplikes het spesifieke kennis en vaardighede wat nodig is om verskeie komponentevan die Aardsisteem te ondersoek, bestuur en om tussenbeide te tree om menslike lewe en welsyn te ondersteun,mense teen geogevare te beskerm en om te verseker dat natuurlike hulpbronne volhoubaar bestuur en gebruikword. Dit behels etiese verpligtinge. Daarom moet geowetenskaplikes etiese waardes insluit om openbare welstandten beste te dien. Geoetiek is ‘n opkomende dissipline wat ‘n manier van dink en beoefening van geowetenskappebevorder binne die breër konteks van die rolle van geowetenskaplikes wat in interaksie met kollegas, diesamelewing en die planeet is. Slegs deur die intellektuele vryheid van navorsers en praktisyns te waarborg om dieAardsisteem te verken en te ontdek, is dit vir geowetenskaplikes moontlik om etiese benaderings in hul werk tevolg. Soortgelyk is dit moontlik om slegs deur die vermeerdering van navorsers en praktisyns se bewustheid van dieetiese implikasies van hul werk uitstekende geowetenskap te ontwikkel om die samelewing te dien en om die mensse impak op die omgewing te verminder.

Definisie van GeoetiekGeoetiek bestaan uit navorsing enbetragting van die waardes wat gepastegedrag en praktyke ondersteun waarmenslike aktiwiteite met die Aardsisteemin wisselwerking is.Geoetiek handel oor die etiese, sosiale enkulturele implikasies van die kennis,opvoeding, navorsing, praktyk enkommunikasie van geowetenskappe, enoor die sosiale rol en verantwoordelikheidvan geowetenskaplikes in die uitvoeringvan hul aktiwiteite.

DoelDit is nodig om geoetiek te omvat: om beide die kwaliteit van professionelewerk en die geloofwaardigheid vangeowetenskaplikes te verbeter, omvolhoubare voordele vir gemeenskappe te verseker, asook om plaaslike en globaleomgewings te beskerm; alles met die doelom toestande vir die gesonde envoorspoedige ontwikkeling vantoekomstige geslagte daar te stel en in stand te hou.

AFRIKAANS VERSIONTranslation

Sonja Van EckCouncil for Geoscience

Head officeSilverton, Pretoria, South Africa

sonjave@geoscience.org.za

13

Fundamentele Waardesvan Geoetiek

• Eerlikheid, integriteit, deursigtigheid enbetroubaarheid van die geowetenskaplike,insluitend die streng nakoming vanwetenskaplike metodes;

• Bevoegdheid, insluitend gereelde opleiding enlewenslange onderrig;

• Deel van kennis op alle vlakke as ‘n waardevolleaktiwiteit, wat impliseer om wetenskap enresultate te kommunikeer met inagneming vanintrinsieke beperkings soos waarskynlikhede enonsekerhede;

• Verifikasie van die bronne van inligting en data,en die toepassing van objektiewe,onbevooroordeelde hersieningsprosesse virtegniese en wetenskaplike publikasies;

• Werk met ‘n gees van samewerking enwederkerigheid, wat begrip en respek virverskillende idees en hipoteses behels;

• Respekteer natuurlike prosesse en verskynsels,waar moontlik, tydens die beplanning enimplementering van intervensies in dieomgewing;

• Beskerm geodiversiteit as ‘n noodsaaklikeaspek van die ontwikkeling van lewe enbiodiversiteit, kulturele en sosiale diversiteit endie volhoubare ontwikkeling van gemeenskappe;

• Vermeerdering van die geoerfenis, watwetenskaplike en kulturele faktore metintrinsieke sosiale en ekonomiese waardebymekaarbring om mense sesamehorigheidsgevoel vir hul omgewing teversterk;

• Verseker volhoubaarheid van ekonomiese ensosiale aktiwiteite om die voorsiening vanenergie en ander natuurlike hulpbronne aantoekomstige geslagte te verseker;

• Bevordering van geo-opvoeding en uitreik viralmal, om volhoubare ekonomiese ontwikkeling,voorkoming en verligting van geogevaar,omgewingsbeskerming en verhoogdesamelewingsbestendigheid en welsyn tebevorder.

GeoetieseBelofte

Die aanneming van die volgende Hippokraties-verwante eed (die “Geoetiese Belofte”) deurvroeëloopbaan geowetenskaplikes word voorgestelom respek vir geoetiese waardes ingeowetenskaplike navorsing en praktyk tebevorder:

Ek belowe…...Ek sal geowetenskappe beoefen deur ten volle

bewus te wees van die implikasies op diesamelewing en ek sal my bes doen om dieAardsisteem tot voordeel van die mensdom tebeskerm.

...Ek verstaan my verantwoordelikhede teenoor diesamelewing, toekomstige geslagte en die Aardevir volhoubare ontwikkeling.

...Ek sal die belange van die samelewing vooropstel in my werk.

...Ek sal nooit my kennis van die geowetenskappemisbruik nie, en beheer of intimidasieweerstaan.

...Ek sal altyd bereid wees om my professionelehulp te verskaf wanneer dit nodig is, en salonpartydig wees in die beskikbaarstelling vanmy kundigheid aan besluitnemers.

...Ek sal voortgaan met die lewenslangeontwikkeling van my geowetenskaplike kennis.

...Ek sal altyd intellektuele eerlikheid in my werkhandhaaf en bewus wees van die grense van myvaardighede en vermoëns.

...Ek sal optree om vordering in diegeowetenskappe, die deel van geowetenskaplikekennis en die verspreiding van die geoetiesebenadering te bevorder.

...Ek sal altyd in my werk as geowetenskaplike tenvolle eerbiedig teenoor die Aardprosesse wees.

Ek belowe!

FinaleVerklaring

Dit is noodsaaklik om die rolle enverantwoordelikhede van geowetenskaplikes totgemeenskappe en die omgewings waarin hullewoon, te verryk, asook om aandag aan elke individuse gewete en verhoudings met kollegas te skenk.Menslike gemeenskappe sal grootomgewingsuitdagings in die toekoms in die gesigstaar. Geowetenskaplikes het kennis watnoodsaaklik is om samelewings na meer volhoubarepraktyke in ons bewuste interaksies met dieAardsisteem te oriënteer. Om ‘n wyer kennisbasis asnatuurwetenskappe toe te pas, moetgeowetenskaplikes multidissiplinêre benaderingstot ekonomiese en omgewingsprobleme inneemdeur (geo)-etiese en sosiale perspektiewe te omvat.Geowetenskaplikes is hoofsaaklik in diens van diesamelewing. Dit is die dieper doel van hulaktiwiteite.In die komende jare, veral wanneer sake soosenergievoorsiening, die gebruik van geohulpbronne,grondbestuur, vermindering van besoedeling,verligting van georisiko ‘s en aanpassing enverligting ten opsigte van klimaatsveranderingaangespreek word, sal etiese en sosiale kwessiesdie kern van wetenskaplike bespreking en openbaredebat wees. Daarbenewens sal die hantering vangroot hoeveelhede data, wetenskap- enrisikokommunikasie, onderwysstrategieë, kwessiesvan navorsingsintegriteit, anti-teistering- en anti-diskriminasiebeleide, geslagsbalans en insluitingvan gestremdes belangrike onderwerpe virgeowetenskaplikes wees.

Die verhoging van die (geo)-etiese bewustheid enbevoegdhede van die lede van diegeowetenskapsgemeenskap is noodsaaklik om ookvertroue en geloofwaardigheid onder die publiek teverhoog. Dit kan die beste in die nabye toekomsbereik word deur middel van twee maniere: deurmeer effektief bestaande riglyne soos etiese engedragskodes en navorsingsintegriteitstandpunte tebevorder; en deur geoetiek ingeowetenskapkurrikulums bekend te stel omsodoende geoetiek ‘n basiese kenmerk van dieopleiding en professionele aktiwiteit vangeowetenskaplikes te maak.

ParathënieKonceptet, vlerat dhe këndvështrimet e përgjegjësive individuale të gjeoshkencëtarëve, tëshprehura në “Deklaratën e Kejp Taunit mbi gjeoetikën” pasqyrojnë nje marrëveshjendërkomëtare. Deklarata synon tu tërheqë vëmendjen gjeoshkencëtarëve dhe organizatave, dhe ti nxisë atadrejt përmirësimit të politikave, udhëzimeve, strategjive dhe mjeteve për të siguruar në vazhdimësi përqafiminprej tyre të një sjelljeje (gjeo)etike gjatë kryerjes së misionit që kanë.

HyrjeGjeoshkencat kanë një ndikim mjaft të madh në funksionimin e dijeve bazë të shoqërisë moderne.Gjeoshkencëtarët kanë njohuri dhe aftësi të veçanta, të cilat kërkohen për hetimin, menaxhimin dhendërhyrjen në komponentë të ndryshëm të sistemit të Tokës për mbështetjen e jetës dhe mirëqeniesnjerëzore, për të mbrojtur popullsinë prej gjeorreziqeve e për të bërë të mundur që burimet natyroretë menaxhohen e përdoren në mënyrë të qëndrueshme. Kjo gjë shoqërohet nga detyrime etike. Prandajgjeoshkencëtarët në mënyrë që ti shërbejnë si duhet publikut duhet të kenë vlera etike.Gjeoetika është një çështje e cila po del në pah e që përkrahën një rrugë të mendimit dhe praktikësgjeoshkencore, brenda një kuadri më të gjerë të rolit të ndërveprimit të gjeoshkencëtarëve me kolegët,shoqërinë dhe planetin. Vetëm nëpërmjet garantimit të lirisë intelektuale të kërkuesve dhe praktikuesve të eksplorimit dhe zbulimevenë sistemin e Tokës, bëhet e mundur për gjeoshkencëtarët të ndjekin vlerat etike në punimet e tyre. Gjithashtunëpërmjet rritjes së ndërgjegjësimit të kërkuesve dhe praktikuesve për vlerat etike të punëve të tyre bëhet emundur të zhvillohet një gjeoshkencë që i shërben shoqërisë dhe zvogëlon ndërhyrjen njerëzore në ambient.

Deklaratae Kejp Taunit

mbi Gjeoetikën Përgatitur gjatë punimeve të

35th IGC – Kongresi Ndërkombëtar iGjeologjisë në Keip Toun, Afrika e Jugut

(27 Gusht – 4 Shtator 2016)

Komiteti PërgatitorGiuseppe Di Capua, Silvia Peppoloni,

Peter Bobrowsky

Ndihmuan me kontributin e tyre:NicBilham, Martin Bohle, Andy Clay,

Emilia HermelindaLoperaParejas, David Mogk

Miratuar nga Këshilli Ekzekutiv IAPG më 26 Tetor 2016

Përkufizimi i GjeoetikësGjeoetika qëndron në kërkimin dhepasqyrimin e vlerave të cilat përforcojnësjelljet dhe praktikat e përshtatshme,kudo ku veprimtaria njerëzore sistemin eTokës bashkëvepronjnë. Gjeoetika shkon në një linjë me vleratetike, sociale dhe kulturore të dijeve,edukimit, kërkimit, praktikës dhekomunikimit gjeoshkencor dhe me rolin epërgjegjësinë shoqërore tëgjeoshkencëtarëve gjatë kryerjes sëaktivitetit të tyre.

PurposePërqafimi i gjeoetikës është thelbësor për:përmirësimin e cilësisë të punësprofesionale dhe besueshmërisë sëgjeoshkencëtarit, nxitjen e përsosmërisënë gjeoshkencë, sigurimin eqëndrueshmërisë të përfitimeve tëkomunitetit, si dhe në mbrojtjen lokaledhe globale të ambientit; gjithçka meqëllimin e krijimit dhe mbajtjes sëkushteve për zhvillimin e shëndetit dhemirëqenies për brezat që do vijnë.

14

ALBANIAN VERSIONTranslation

Sokol MarkuAlbanian Geological Survey,

Tirana, Albania

marku2s@yahoo.com

15

Vlerat Themelore tëGjeoetikës

• Ndershmëria, integriteti, transparenca dhe serioziteti i gjeoshkencëtarit, duke jupërmbajtur ngushtësisht metodave shkencore;

• Kompetenca, duke përfshirë trajnim të rregullt dhetë mësuarin e pandërprerë gjatë të gjithë jetës;

• Përhapjen e dijeve në të gjitha nivelet si njëveprimtari e vlefshme, e cila përfshinkomunikimin shkencor dhe rezultatet, dukembajtur parasysh si kufizimet ashtu dhepropabilitetet e paqartësitë;

• Verifikimi i burimeve të informacionit dhe tëdhënave, aplikimi i objektivave, proçese tëpaanshme shqyrtimi për publikimit shkencoredhe teknike;

• Të punuarit me shpirt bashkëpunimi dhereciprociteti, i cili përfshin të kuptuarit dherespektin për ide dhe hipoteza të ndryshme;

• Respektimi i proçeseve dhe fenomenevenatyrore, kur është e mundur, gjatë planifikimittë ndërhyrjeve në ambient;

• Mbrojtja e gjeodiversitetit si një anë thelbësoree zhvillimit të jetës dhe biodiversitetit,diversitetit kultural e shoqëror, dhe zhvillimit të qëndrueshëm të komunitetit;

• Shtimi i gjetrashëgimisë, gjë që bën bashkëfaktorët kulturorë dhe shkencorë, të cilëtngërthejnë vlera sociale dhe ekonomike, për të lidhur ngushtë ndjenjën e përkatësisë tëpopullatës në ambientin rrethues;

• Sigurimi i qëndrueshmërisë së aktivitetitekonomik dhe social në qëllim sigurimin e furnizimit për brezat që vijnë me energji dhe burime të tjera natyrore;

• Nxitja dhe shpërndarja e gjeoedukimit për të gjithë, për një zhvillim të mëtejshëm tëqëndrueshëm ekonomik, parandalimin dhezbutjen e gjeorreziqeve, mbrojtjen e ambientitdhe rritjen e ripërtëritjes dhe mirëqeniesshoqërore.

BetimiGjeoetik

Propozohet përshtatja i një betimi të ngjashëm meatë të Hipokratit (Betimi Gjeoetik) ngagjeoshkencëtarët e rinj, për ti nxitur drejtrespektimit të vlerave gjeoetike gjatë kërkimit d hepraktikës gjeoshkencore:

Unë betohem se……do ta vë në jetë gjeoshkencën duke qënë

i vetëdijshëm për ndikimet shoqërore, dhe do bëj më të mirën time për mbrojtjen e sistemit tëTokës në të mirë të njerëzimit.

…I kuptoj përgjegjësitë e mia ndaj shoqërisë,brezave të ardhshëm dhe Tokës për zhvillim të qëndrueshëm.

…Në punën time, mbi gjithçka, do vendos dobinë e shoqërisë.

…Asnjëherë nuk do i keqpërdor njohuritë e mia shkencore, duke u bërë qëndresëdetyrimeve dhe shtrëngimeve.

…Përherë do jem i gatshëm të ofroj ndihmën timeprofesionale kur ajo nevojitet, dhe do jem i paanshëm në ekspertizën që do i bëjvendimarrësve.

…Gjatë gjithë jetës nuk do resht së zhvilluarinjohuritë e mia.

…Do të mbaj gjithnjë ndershmërinë intelektuale nëpunën time, duke qenë i vetëdijshëm për kufinjtëe kompetencave dhe aftësive të mia.

…Do veproj për të shtyrë më tej progresin nëgjeoshkencë, duke i ndarë me të tjerët njohuritëgjeoshkencore, dhe shpërndarjen e vleravegjeoetike.

…Gjithnjë, në punën time si gjeoshkencëtar, do të respektoj thellësisht proçeset e Tokës.

Betohem!

Deklaratafinale

Është thelbësore të pasurohen roli dhepërgjegjshmëria e gjeoshkencëtarit ndajkomuniteteve dhe ambientit ku ata jetojnë, si dhe ti kushtojnë rëndësi çdo njohurie individualeshkencore dhe marëdhënies me kolegët.Komunitetet njerëzore do përballen me sfida të mëdha ambientale në të ardhmen.Gjeoshkencëtarët kanë njohuritë që janëthelbësore për orientimin e shoqërisë drejt njëpraktike më të qëndrueshme në ndërveprimin tonëtë ndërgjegjshëm me sistemin e Tokës. Për të aplikuar një bazë më të gjerë dijesh se ajo e shkencave natyrore, gjeoshkenctarëve u nevojitet të marrin një vlerësim shumëdisiplinormbi problemet ekonomike dhe ambientale, dukepërfshirë dhe perspektivat (gjeo)etike dhe sociale.Gjeoshkencëtarët janë së pari në shërbimtë shoqërisë. Ky është qëllimi më i madhi veprimtarisë së tyre. Në vitet që që do vijnë, veçanërisht kur të shtrohençështje si furnizim me energji, përdorimi i gjeoburimeve, menaxhimi i tokës, pakësimii ndotjes, zbutja e gjeorrezikut si dhe zbutja dhepërshtatja me ndryshimet klimaterike, çështjetetike dhe sociale do të jenë në qendër të diskutimitshkencor dhe debateve publike. Veç këtyre, trajtimie një sasie të madhe të dhënash, komunikimi ishkencës dhe riskut, strategjitë e edukimit,çështjet kërkimeve të integrimuara, politikatkundër bezdisjes dhe diskriminimit, barazia gjinore,dhe përfshirja së personave me aftësi ndrysheduhet të jetë tema madhore për gjeoshkencëtarët. Rritja ndërgjegjësimit (gjeo)etik dhe kompetencave të anëtarëve të komunitetitshkencor është thelbësore për të shtuarbesueshmërinë dhe vlerësimin në sytë e publikut.Kjo mund të përbëjë arritjen më të mirë në të ardhmen e afërt nëpërmjet dy mënyrave: duke promovuar në mënyrë më efikase parimetekzistuese siç janë kodet e etikës e sjelljes dhedeklaratat mbi integritetin e kërkimit shkencor;dhe duke prezantuar gjeoetikën në kurrikulat e gjeoshkencës, për kther gjeoetikën në një tiparthemelor të përgatitjes dhe aktivitetit profesionaltë gjeoshkencëtarëve.

متهيداملفاهمي والقمي واآلراء بشأن املسؤوليات الفردية لعملاء اجليولوجيا املعرب عهنا يف »بيان كيب تاون اجليولوجيا عملاء آىل جلب البيان الدويل. هيدف آألمجاع تعكس اجليولوجيا« أخالقيات بشأن واسرتاتيجياهتم وأدواهتم التوجهيية ومبادهئم سياساهتم حتسني عىل حتفزيمه واملنمظات.و

املشرتكة لضامن تبنهيم بويع السلوك املهين آألخاليق يف معلهم.

مقدمةتؤثر علوم أألرض تأثريا كبريا عىل معل املجمتعات احلديثة ومعارفها. عملاء اجليولوجيا لدهيم معرفة ومهارات حمددة، ويه مطلوبة للتحقيق يف خمتلف مكونات نظام أألرض وإدارهتا والتدخل فهيا لدمع حياة األنسان ورفاهه. والدفاع عن الناس ضد املخاطر اجليولوجية، ومضان إدارة املوارد الطبيعية واستخدامها عىل حنو مستدام. وهذا ينطوي عىل ألزتامات أخالقية. ولذلك، جيب عىل

عملاء اجليولوجيا أن يتبنوا القمي أألخالقية من اجل خدمة الصاحل العام بأفضل شلك.

أخالقيات اجليولوجيا يه موضوع واعد يعزز طريقة التفكري وممارسة علوم أألرض، مضن السياق األوسع لدور عملاء اجليولوجيا للتفاعل مع الزمالء واملجمتع والكوكب.

فقط من خالل مضان احلرية الفكرية للباحثني واملامرسني للتحري واالكتشاف يف نظام األرض، زيادة ويع من خالل فقط وباملثل، األخالقية يف معلهم. الهنج متابعة اجليولوجيا لعملاء ميكن الباحثني واملامرسني لآلثار األخالقية لعملهم مفن املمكن تطوير علوم األرض بأمتياز خلدمة املجمتع

واحلد من تأثري اإلنسان عىل البيئة.

تعريف أخالقياتاجليولوجيا

من اجليولوجيا أخالقيات تتألف تقوم اليت القمي يف والتفكري البحوث املناسبة، واملامرسات السلوكيات علهيا حيمثا تتفاعل األنشطة البرشية مع نظام

األرض.

أآلثار اجليولوجيا أخالقيات تتناول والثقافية واالجمتاعية أألخالقية واملامرسات والبحوث والتعلمي لملعرفة واالتصاالت املرتبطة بعلوم اجليولوجيا، ومع الدور االجمتايع واملسؤولية لعملاء

اجليولوجيا يف أجراء أنشطهتم.

الغرض

أن تبين أخالقيات اجليولوجيا يعترب أمر العمل نوعية من لتحسني لك أسايس: اجليولوجيا، عملاء ومصداقية املهين وتعزيز التفوق يف علوم أألرض، ومضان احمللية، لملجمتعات مستدامة فوائد احمللية البيائت محاية عن فضال واحلفاظ خلق ذلك هبدف والعاملية؛ لك الصحية للتمنية الالزمة الظروف عىل

واملزدهرة لألجيال املقبلة.

بيان كيب تاو

ألخالقيات اجليولوجياأعد خالل املؤمتر اجليولويج الدويل 53

يف كيب تاون، جنوب أفريقيا

(2016 سطسغأ 4 - ربمتبس 27)

جلنة الصياغة: جوسيب دي اكبوا، سيلفيابيبولوين، بيرت بوبروسيك

معمسامهة: ك بيلهام، مارتن بوهل، أندي لكاي، إميليا هريمليندا لوبريا بارجياس،

ديفيد موك

وافق علهيا املجلس التنفيذي IAPG

القمي أألساسية ألخالقياتاجليولوجيا

• الكفاءة، مبا يف ذلك التدريب املنتظم والتعمل مدى احلياة؛

املستويات مجيع عىل املعرفة • تقامس عىل ينطوي قميا، نشاطا باعتبارها مراعاة مع والنتاجئ، العمل بني التواصل االحمتاالت مثل اجلوهرية احملددات

والشكوك؛

والبيانات، املعلومات مصادر من • التحقق وتطبيق معليات مراجعة األقران املوضوعية التقنية املنشورات عىل املنحازة وغري

والعملية؛

باملثل، واملعاملة التعاون من بروح • العمل خمتلف واحرتام فهم عىل تنطوي واليت

األفاكر والفرضيات.

الطبيعية، والظواهر العمليات • احرتام حيمثا اكن ذلك ممكنا، عند ختطيط وتنفيذ

التدخالت يف البيئة؛

التنوع اجليولويج جكانب أسايس • محاية البيولويج، والتنوع احلياة تطوير يف والتمنية واالجمتايع، الثقايف والتنوع

املستدامة لملجمتعات احمللية؛

جيمع الذي اجليولويج، الرتاث • تعزيز القمية ذات والثقافية العملية العوامل بني اجلوهرية، واالقتصادية االجمتاعية

لتعزيز شعور الناس لبيئهتم؛

االقتصادية أألنشطة استدامة • مضا تزويد مضان أجل من واالجمتاعية واملوارد الطاقة من القادمة آألجيال

الطبيعية آألخرى.

والتوعية اجليولويج التعلمي • تعزيز للجميع، من اجل تعزيز التمنية االقتصادية املستدامة، والوقاية من األخطار اجليولوجية والتخفيف من آثارها، ومحاية البيئة، وزيادة

املرونة املجمتعية والرفاه.

ميثاق أخالقيات اجليولوجيا

(ميثاق أبقراط قسم يشبه ما اعمتاد يقرتح أخالقيات اجليولوجيا) التايل يف معر وظييف احرتام لتعزيز اجليولوجيني لملختصني مبكر قمي أخالقيات اجليولوجيا يف أحباث العلوم

اجليولوجية وممارساهتا:

أتعهد مبا ييل:

باآلثار تام بوعي األرض علوم ..... سأمارس لحماية جهدي قصارى وسأبذل االجتماعية،

نظام األرض لما فيه مصلحة البشرية.

..... أفهم مسؤولياتي تجاه المجتمع واألجيال القادمة واألرض من أجل التنمية المستدامة.

.....سأضع اهتمامات المجتمع في أعمالي.

..... أنا لن أسيء باستخدام معرفتي بعلوم األرض، ومقاوما لإلكراه واألجبار.

المساعدة لتقديم استعداد على دائما ..... سأكون المهنية عند الحاجة، وسوف أكون موضوعيا

في جعل خبرتي متاحة لصانعي القرار.

معرفتي تطوير في دائم بشكل استمر ..... سوف الجيولوجية.

..... سأحافظ دائما على أمانتي الفكرية واعيا بحدود كفاءاتي ومهاراتي.

التقدم في علوم األرض، تعزيز ..... سأعمل على النهج ونشر الجيولوجية، المعرفة وتقاسم

الجيولوجي.

أألرض لعمليات تماما محترما دائما ..... ساكون في عملي كعالم جيولوجي.

أتعهد بذلك

البيان اخلتايم

من الرضوري إثراء أدوار ومسؤوليات عملاء اليت والبيائت املجمتعات جتاه اجليولوجيا بالضمري االهمتام عن فضال فهيا، يسكنون الفردي والعالقات الفردية مع الزمالء. وستواجه يف كبرية بيئية حتديات البرشية املجمتعات الدراية لدهيم اجليولوجيا عملاء املستقبل. ممارسات حنو املجمتعات لتوجيه الالزمة نظام مع الوايع تفاعلنا يف استدامة أكرث األرض. وبتطبيق قاعدة معارف أوسع نطاقا من العلوم الطبيعية، حيتاج عملاء اجليولوجيا إزاء التخصصات متعددة هنج اتباع إىل يف األخذ مع والبيئية، االقتصادية املشالك االعتبار وجهات النظر األخالقية اجليولوجية واالجمتاعية. عملاء اجليولوجيا مه يف املقام الغرض هو وهذا املجمتع. خدمة يف األول

األمعق من نشاطهم.

عند معاجلة القادمة، ال سميا السنوات ويف واستخدام الطاقة، إمدادات مثل مسائل املوارد اجليولوجية، وإدارة األرايض، واحلد من التلوث، والتخفيف من املخاطر اجليولوجية، والتكيف مع تغري املناخ والتخفيف من حدته، ستكون واالجمتاعية األخالقية والقضايا النقاش و العملية املناقشة يف حمورية مع التعامل فإن ذلك، إىل وباإلضافة العام. واالتصال والعمل البيانات من كبرية مكيات وقضايا التعلمي، واسرتاتيجيات باملخاطر، سالمة البحوث، وماكحفة التحرش وسياسات اجلنسني، بني والتوازن المتيزي، مناهضة ستكون اإلعاقة، ذوي األخشاص وإدماج

مواضيع رئيسية لعملاء اجليولوجيا.

اجليولوجيا بأخالقيات الويع رفع إن أمر األرض علوم جممتع ألعضاء والقدرات رضوري، وأيضا لزيادة الثقة واملصداقية بني امجلهور. وميكن حتقيق ذلك عىل أفضل وجه طريق عن بوسيلتني: القريب املستقبل يف أكرث حنو عىل القامئة التوجهيات تعزيز فعالية مثل مدونات قواعد السلوك والترصف وسالمة البحوث؛ ومن خالل إدخال أخالقيات اجليولوجية، العلوم مناجه يف اجليولوجيا يف أساسية مسة آألخالقيات هذه جلعل

التدريب والنشاط املهين لعملاء اجليولوجيا.

ARABIC VERSIONTranslation

Mamoon AllanUniversity of Jordan

Amman, Jordan

mamoon1073@yahoo.com

17

Նախաբան«ԳեոէթիկայիմասինՔեյփթաունիհայտարարության» մեջներառվածհասկացությունները,արժեքներըևԵրկրիմասինգիտություններիմասնագետների անհատականպարտավորություններիմասինտեսակետներնարտացոլումենմիջազգայինկոնսենսուս: ՍույնհայտարարությունընպատակունիգրավելԵրկրիմասինգիտություններիմասնագետներիևկազմակերպություններիուշադրությունըևսատարել նրանցընդհանուրքաղաքականությունների, ուղեցույցների, ռազմավարություններիբարելավմանգործընթացըևվստահ լինել, որնրանքգիտակցաբարընդունումենգոեէթիկականմասնագիտականվարքագիծնիրենցաշխատանքում:

ՆերածությունԵրկրի մասին գիտությունների ճյուղերը մեծ ազդեցություն ունեն ժամանակակիցհասարակությունների գործունեության և գիտելիքների բազայի վրա: Երկրի մասինգիտությունների մասնագետների տիրապետում են գիտական կրթությանը ևհմտություններին, որոնք անհրաժեշտ են Երկրի համակարգի տարբեր բաղադրիչներումուսումնասիրություններ, կառավարում և միջամտություններ կատարելու համար`ուղղվածմարդկային կյանքի և բարեկեցության ապահովմանը,երկրաբանական վտանգներից պաշտպանմանը և բնական ռեսուրսների պատշաճկառավարմանն ու կայուն օգտագործմանը: Սա հանգեցնում է էթիկականպարտավորություններին:Հետևաբար, Երկրի մասին գիտությունների մասնագետները պետք է ընդունեն էթիկականարժեքները, որպեսզի լավագույնս ծառայեն հասարակական բարիքին:Գեոէթիկան զարգացող առարկա է, որը նպաստում է Երկրի մասին գիտությունների շուրջմտածողությանը և դրա կիրառմանը գործընկերների, հասարակության և մոլորակի հետփոխազդող գիտնականների ունեցած դերի լայն համատեքստում:Միայն Երկրի համակարգերի հետազոտման և բացահայտման գործում հետազոտողների ևպրակտիկանտների ինտելեկտուալ ազատությունը երաշխավորելու շնորհիվ է հնարավոր, որԵրկրի մասին գիտությունների մասնագետներն իրենց աշխատություններում հետևեն էթիկայիմոտեցումներին: Նույն սկզբունքով, միայն հետազոտողների և պրակտիկանտների՝ իրենցաշխատություններում էթիկայի դրույթների շուրջ իրազեկության բարձրացմանմիջոցով է հնարավոր զարգացնել կատարյալ Երկրի մասին գիտություններ, որոնք կծառայենհասարակությանը և կնվազեցնեն մարդկային ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա:

ԳԵՈԷԹԻԿԱՅԻ ՄԱՍԻՆՔԵՅՓԹԱՈՒՆԻ

ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՊատրաստվել է 35-րդ Միջազգային

երկրաբանական կոնգրեսի ժամանակ,Քեյփթաուն, Հարավային Աֆրիկա(27 օգոստոս-4 սեպտեմբեր, 2016

Խմբագրական կոլեգիա`Ջուզեպե դի Կապուա,

Սիլվիա Փեփոլոնի, Փիթեր Բոբրովսկի

Հեղինակներ՝Նիք Բիլհամ, Մարտին Բոհլե, ԷնդիՔլեյ, Էմիլիա Հերմելինդա, Լոպերա

Պարեջաս, Դեյվիդ Մոգկ

Հաստատված «Գեոէթիկայի խթանմանմիջազգային ասոցիացիա»-իգործադիր խորհրդի կողմից,

հոկտեմբերի 26, 2016

Գեոէթիկայի սահմանումըԳեոէթիկան բաղկացած է արժեքներիհետազոտությունից և արտացոլումից, որոնքհիմնված են համապատասխան վարքագծիև պրակտիկաների վրա այն ոլորտներում,որտեղ մարդկային գործունեությունըփոխազդում է Երկրի համակարգի հետ:Գեոէթիկան զբաղվում է Երկրի մասինգիտությունների շուրջ գիտելիքների,կրթության, հետազոտության, պրակտիկայիև հաղորդակցման էթիկական,հասարակական և մշակութային դրույթներովև մասնագետների՝ իրենց գործունեությանմեջ ունեցած դերով ևպատասխանատվությամբ:

ՆպատակըԳեոէթիկայի ընկալումն առանցքային էհամարվում մասնագիտական աշխատանքիորակի և երկրի մասին գիտություններիմասնագետների վստահելիությանբարձրացման, Երկրի մասինգիտությունների բնագավառիկատարելագործման, համայնքների համարկայուն օգուտների ապահովման, ինչպեսնաև տեղական և գլոբալ միջավայրերիպաշտպանման համար՝ նպատակունենալով ստեղծել և պահպանել առողջ ևբեղուն զարգացման պայմաններ հետագասերունդների համար:

18

ARMENIAN VERSIONTranslation

Khachatur Meliksetian andMary MisakyanInstitute of Geological Sciences,

Armenian National Academy of Sciences,Yerevan, Republic of Armenia

khachatur.meliksetian@geology.ammary.misakyan@geology.am

Գեոէթիկայի հիմնականարժեքները.

• Երկրի մասին գիտություններիմասնագետի ազնվություն,անաչառություն, թափանցիկություն ևհուսալիություն, ներառյալ՝ գիտականմեթոդների խստորեն պահպանում:

• Գիտելիքներ, ներառյալ՝ կանոնավորվերապատրաստում և ցկյանսուսումնառություն:

• Գիտելիքների փոխանակում բոլորմակարդակներում՝ որպես արժեքավորգործունեություն, ինչը ենթադրում էգիտության և արդյունքներիհաղորդակցում, հաշվի առնելով ներքինսահմանափակումները, ինչպիսիք են՝հավանականությունը ևանորոշությունները:

• Տեղեկատվության և տվյալներիաղբյուրների ստուգում, տեխնիկական ևգիտական հրատարակություններիօբյեկտիվ, անկանխակալ նախնականդիտարկման գործընթաց:

• Աշխատանք համագործակցության ևփոխադարձության ոգով, որըենթադրում է տարբեր գաղափարների ևվարկածների ընկալում:

• Շրջակա միջավայրումմիջամտություններ պլանավորելիս ևկատարելիս հնարավորինս հարգալիցվերաբերմունքի ցուցաբերում բնականգործընթացների և երևույթներինկատմամբ:

• Երկրաբանական բազմազանությանպահպանություն՝ որպես կյանքիզարգացման, կենսաբազմազանության,մշակութային և հասարակականբազմազանության և համայնքներիկայուն զարգացման գործումառանցքային ասպեկտ:

• Երկրաբանական ժառանգությանպահպանում, որը միավորում ներքինհասարակական և տնտեսական արժեքունեցող գիտական և մշակութայինգործոնները՝ ամրապնդելով մարդկանց՝իրենց շրջակա միջավայրինպատկանելու գաղափարը:

• Տնտեսական և սոցիալականգործունեության կայունությանապահովում՝ հետագա սերունդներիհամար էներգիայի և այլ բնականռեսուրսների ապահովման նպատակով:

• Բոլորի համար երկրաբանական ևլուսավորչական գործունեությանխթանում՝ հետագա կայուն տնտեսականզարգացման, երկրաբանականվտանգների կանխման և մեղմացման,շրջակա միջավայրի պահպանության ևհասարակության կայունության ևբարեկեցության նպատակով:

Գեոէթիկական խոստում

Առաջադրվում է հիպոկրատանմանխոստման ընդունում («Գեոէթիկականխոստում») երիտասարդ երկրի մասինգիտությունների մասնագետների կողմից՝խթանելու գեոէթիկական արժեքներիհանդեպ հարգանքը երկրի մասինգիտությունների հետազոտության ևպրակտիկայի մեջ:Խոստանում եմ…

…Կկիրառեմ երկրաբանականգիտելիքները՝ լիովին տեղյակ լինելովսոցիալական հետևանքների մասին ևկանեմ ամեն հնարավորը Երկրիհամակարգի պաշտպանության համար՝հօգուտ մարդկության:

…Գիտակցում եմ իմպարտավորություններըհասարակության, հետագա սերունդներիև Երկրի կայուն զարգացմաննպատակով:

…Հասարակության շահն առաջին տեղումկդնեմ իմ աշխատանքում:

…Երբեք անտեղի չեմ կիրառի երկրիմասին գիտելիքները՝ կանխելովխտրականությունը կամ հարկադրանքը:

…Միշտ պատրաստ կլինեմ,անհրաժեշտության դեպքում,տրամադրելու իմ մասնագիտականաջակցությունը և հետամուտ կլինեմ,որ իմ փորձը հասանելի դառնաորոշում կայացնողներին:

…Կշարունակեմ երկրի մասինգիտելիքների ցկյանս զարգացումը:

…Միշտ ինտելեկտուալ ազնվությունկպահպանեմ իմ աշխատանքում՝գիտակցելով ունակություններիս ևհմտություններիս սահմանները:

…Կաշխատեմ Երկրի մասինգիտությունների մեջ առաջընթացապահովելու, երկրի մասինգիտելիքներով կիսվելու ևգեոէթիկական մոտեցման տարածմանուղղությամբ:

…Լիովին հարգալից կլինեմ Երկրումընթացող գործընթացների նկատմամբ՝որպես երկրաբան և Երկրի մասինգիտությունների մասնագետ:

Խոստանում եմ...

Վերջնականհայտարարություն

Կարևոր է մեծացնել երկրի մասինգիտությունների մասնագետների դերը ևպարտավորությունները համայնքների և շրջակամիջավայրի նկատմամբ, որտեղ նրանք ապրումեն, ինչպես նաև ուշադրություն դարձնելյուրաքանչյուր գիտնականի անհատականգիտակցմանը և գործընկերների հետհարաբերություններին: Մարդկայինհամայնքներն ապագայում մեծ էկոլոգիականմարտահրավերների կբախվեն: Երկրի մասինգիտությունների մասնագետներն ունենգիտելիքներ, որոնք կարևոր են համայնքների՝Երկրի համակարգի հետ ունեցած գիտակիցփոխազդեցություններում դեպի ավելի կայունպրակտիկաների ուղղորդման համար: Ավելիլայն գիտելիքների բազայի կիրառմամբ, քանբնական գիտությունները, երկրի մասինգիտությունների մասնագետները պետք էբազմամասնագիտական մոտեցումներցուցաբերեն տնտեսական և բնապահպանականխնդիրների նկատմամբ՝ ընդունելովգեոէթիկական և սոցիալական հեռանկարները:Երկրի մասին գիտությունների մասնագետներըհիմնականում ծառայում են հասարակությանը:Սա նրանց գործունեության ավելի խորնպատակն է: Առաջիկա տարիներին, հատկապես, էներգիայիմատակարարման, երկրաբանական ռեսուրսներիկիրառման, հողի կառավարման, աղտոտման,երկրաբանական վտանգների նվազեցման,կլիմայի փոփոխության մեղմացման և դրանկատմամբ հարմարվողականության հետառնչվելիս էթիկական և սոցիալական հարցերնառաջնային կլինեն գիտական քննարկման ևհանրային բանավեճերի մեջ: Բացի այդ,մեծաքանակ տվյալների հետ աշխատանքը,գիտության և ռիսկի հաղորդակցության,կրթական ռազմավարությունների,հետազոտական ամբողջականության,հակահետապնդման և հակախտրականությանքաղաքականությունների, գենեդերայինհավասարակշռության և հաշմանդամներիներգրավվածության հարցերը հիմնականթեմաները կլինեն երկրի մասին գիտություններիմասնագետների համար:Երկրի մասին գիտությունների համայնքիանդամների գեոէթիկական տեղեկացվածությունըև գիտելիքների մակարդակի բարձրացումըկարևոր է նաև հանրության շրջանում հավատ ևվստահություն ձևավորելու համար: Մոտակաապագայում սրան կարելի է հասնել երկուեղանակով՝ նպաստելով էթիկայի, վարքիկանոնների և հետազոտական միասնությանմասին հայտարարությունների ավելիարդյունավետ կիրառմանը և գեոէթիկան երկրիմասին գիտությունների ուսումնական պլանումներդրմանը՝ գեոէթիկան երկրի մասինգիտությունների մասնագետներիվերապատրաստման և մասնագիտականգործունեության առանցքային հատկանիշըդարձնելու համար:

19

ПрэамбулаКанцэпцыі, каштоўнасці і погляды на індывідуальную адказнасць вучоных у галіне навук абЗямлі, выяўленыя ў «Кейптаўнскай Заяве з гео-этыкі», з ‘яўляецца адлюстраваннемміжнароднага кансенсусу. Гэта заява накіравана на тое, каб прыцягнуць увагу навукоўцаў і навуковыхарганізацый, а таксама стымуляваць іх да паляпшэння іх агульнай палітыкі, кіруючых прынцыпаў,стратэгій і інструментаў, каб яны свядома падтрымлівалі прынцыпы (гео) этычнай прафесійнагапаводзінаў у сваёй працы.

ЎвядзеннеЎвядзеннеНавукі аб Зямлі значным чынам ўплываюць на працу і базу ведаў сучасных таварыстваў.Геолагі, географы і геафізікі маюць спецыфічныя веды і навыкі, неабходныя для даследавання,кіравання і ўмяшальніцтва ў розныя кампаненты сістэмы планеты Зямля для падтрымання жыцця ідабрабыту людзей, абароны ад геалагічных надзвычайных сітуацый і забеспячэння ўстойлівагавыкарыстання прыродных рэсурсаў. Гэта цягне за сабой этычныя абавязацельствы. Таму навукоўцыпавінны падзяляць этычныя каштоўнасці, каб найлепшым чынам служыць грамадскаму дабру.Гео-этыка - гэта новы суб ‘ект, які прапануе новы шлях усведамлення парадыгмы і рэалізацыі практык унавуках аб Зямлі, у больш шырокім кантэксце ролі навукоўцаў, якія ўзаемадзейнічаюць з калегамі,грамадствам і плянэтай.Толькі ва ўмовах забеспячэння інтэлектуальнай свабоды даследчыкаў і практыкаў у даследаваннях і выведцыў геосистемах, магчыма, каб навукоўцы вынікалі этычным падыходам у сваёй працы. Гэтак жа, толькіпавялічваючы дасведчанасць даследчыкаў і практыкаў аб этычныя наступствы іх працы, можна стварыцьперадавую навуку для служэння грамадству і зніжэнне чалавечага ўздзеяння на навакольнае асяроддзе.

КЕЙПТАЎНСКАЯ ЗАЯВА З ГЕО-ЭТЫКІ

Падрыхтавана падчас паседжання35-га Міжнароднага 0 кангрэса ў Кейптаўне,

Паўднёвая Афрыка(27 жніўня - 4 верасня 2016)

Рэдакцыйны камітэт Джузэпэ Ды Капуа, Сільвія Пепполони,

Піцер Баброўскі

З удзелам Нік Билхэм, Марцін Боле, Эндзі Клей,

Эмілія Хермелинда Лопера Пареяс, Дэвід Могк

Зацверджаны Выканаўчым саветам IAPG 26 кастрычніка 2016

Вызначэнне геоэтыкіГеоетика складаецца з даследаванняў іўяўленняў пра каштоўнасці, якія ляжаць уаснове адпаведных відаў паводзінаў іпрактык, ва ўсіх сферах, дзе чалавек усваёй дзейнасці ўзаемадзейнічае ззямнымі сістэмамі.Геоетика мае справу з этычнымі,сацыяльнымі і культурнымі наступстваміразвіцця навук аб Зямлі, адукацыі,даследаванняў, практык і камунікацый, атаксама даследаваннях сацыяльнай ролі іадказнасці геолагаў у іх дзейнасці.

МэтаЎсёабдымная гео-этыка з ‘яўляеццаважнай ў многіх галінах: як дляпаляпшэння якасці прафесійнай працы,так і для павышэння аўтарытэту вучоных,для таго, каб садзейнічаць удасканаленнюнавук аб Зямлі, для забеспячэнняўстойлівага дабрабыту грамадства, атаксама для абароны лакальнага іглабальнага навакольнага асяроддзя; усёгэта накіравана на стварэнне іпадтрыманне умоў для здаровага іквітнеючай развіцця будучых пакаленняў.

20

BELORUSSIAN VERSIONTranslation

Yuriy KostyuchenkoShevchenko Kiev State University

Kiev, Ukraine

yuriy_kostyuchenko@ukr.net

Фундаментальныякаштоўнасці гео-этыкі

• Сумленнасць, цэласнасць, празрыстасць інадзейнасць вучонага, у тым ліку строгаезахаванне ім навуковых метадаў;

• Кампетэнтнасць, уключаючы рэгулярныятрэнінгі і навучанне на працягу ўсяго жыцця;

• Абмен вопытам на ўсіх узроўнях як важнаядзейнасць, якая мае мэтай навуковыякамунікацыі і перадачу ведаў і вынікаў зулікам унутраных абмежаванняў, такіх якверагоднасці і нявызначанасці;

• Праверка крыніц інфармацыі і дадзеных,прымяненне аб ‘ектыўных і бесстаронніхэкспертных ацэнак для тэхнічных і навуковыхпублікацый;

• Праца, заснаваная на духу супрацоўніцтва іўзаемнага даверу, які прадугледжваеразуменне і павага да розных ідэй і гіпотэз;

• Павага да прыродных працэсаў і з ‘яў, калігэта магчыма, пры планаванні і ажыццяўленніумяшанняў ў навакольнае асяроддзе;

• Абарона гео-разнастайнасці як важнагааспекту развіцця жыцця і біяразнастайнасці,культурнага і сацыяльнага разнастайнасці іўстойлівага развіцця суполак;

• Умацаванне геалагічнага спадчыны, якая аб‘ядноўвае навуковыя і культурныя фактары,якія маюць ўнутраную сацыяльную іэканамічную каштоўнасць, накіраванага наўмацаванне пачуцця прыналежнасці людзейда навакольнага асяроддзя;

• Забеспячэнне ўстойлівасці эканамічнай ісацыяльнай дзейнасці, з тым кабзабяспечыць будучыя пакаленніэнергетычнымі і іншымі прыроднымірэсурсамі.

• Прапаганда гео-адукацыі і інфармацыйна-прапагандысцкая дзейнасць для ўсіх, з мэтайдалейшага ўстойлівага эканамічнага развіцця,прадухілення і змякчэння наступстваўгеалагічных надзвычайных сітуацый, абаронынавакольнага асяроддзя і павышэннясацыяльнай устойлівасці і дабрабытуграмадства.

Гео-этычная клятва

Прапануецца прыняць наступную клятву,падобную клятве Гіпакрата («Гео-этычнаяклятва») маладым навукоўцам у галіне навук абЗямлі, каб прышчапіць павагу да каштоўнасцяўгео-этыкі ў даследаваннях і практыцы ў іхвобласці:

Абяцаю ......Я буду развіваць практыкі ў галіне навук аб

Зямлі, цалкам усведамляючы сацыяльныянаступствы сваіх дзеянняў, і я зраблю ўсёмагчымае для абароны геасістэм і на карысцьчалавецтва.

...Я разумею свае абавязкі перад грамадствам,будучымі пакаленнямі і Зямлёй у інтарэсахўстойлівага развіцця.

...Я перш за ўсё буду кіравацца інтарэсаміграмадства ў сваёй працы.

...Я ніколі не буду злоўжываць сваімі ведамі ўгаліне навук аб Зямлі, абапіраючысяабмежаваннем або прымусу.

...Я заўсёды буду гатовы даць сваю прафесійнуюдапамогу па меры неабходнасці і будубесстароннім у прадастаўленні маёйэкспертнай веды асобам, якія прымаюцьрашэнні.

...Я ўсё жыццё працягну развіваць свае веды ўгаліне навук аб Зямлі.

...Я заўсёды буду падтрымлівацьінтэлектуальную сумленнасць у сваёй працы,усведамляючы межы маіх кампетэнцый інавыкаў.

...Я буду спрыяць паскарэнню прагрэсу ў галіненавук аб Зямлі, абмену ведамі іраспаўсюджванню гео-этычнага падыходу.

...Я заўсёды буду цалкам паважаць планетарныяпрацэсы ў сваёй працы як навуковец.

Абяцаю!

Выніковае заяву

Вельмі важна разнастаіць ролі і абавязкінавукоўцаў у адносінах да суполкам і ўмоў іхпражывання, а таксама звярнуць увагу наіндывідуальную адказнасць кожнага навукоўца іна яго адносіны з калегамі. У будучыні чалавечаеграмадзтва сутыкнуцца з вялікімі экалагічныміпраблемамі. У навукоўцаў у галіне навук аб Зямліз ‘яўляецца ноу-хау, якія неабходныя дляарыентацыі суполак на больш сталі практыкі ўнашых свядомых узаемадзеяннях з сістэмаміпланеты. Ужываючы больш шырокую базу ведаў,чым натуральныя навукі, геолагі, географы ігеафізікі павінны ўжываць міждысцыплінарныяпадыходы да эканамічных і экалагічных праблем,уключаючы (гео) этычныя і сацыяльныяперспектывы. Навукоўцы ў галіне навук аб Зямлі ўпершую чаргу знаходзяцца на службе грамадства.Гэта больш глыбокая мэта іх дзейнасці.У бліжэйшыя гады, асабліва пры вырашэнні такіхпытанняў, як энергазабеспячэнне, выкарыстаннегеорэсурсав, кіравання зямельнымі рэсурсамі,барацьба з забруджваннямі, змякчэння рызыка,адаптацыя і змякчэнне наступстваў зменыклімату, этычныя і сацыяльныя пытанні будуцьмець вырашальнае значэнне ў навуковай дыскусііі у публічных дэбатах. Акрамя таго, апрацоўкавялікай колькасці дадзеных, навуковыякамунікацыі і аналіз рызыку, стратэгіі адукацыі,пытанні цэласнасці даследаванняў, палітыкабарацьбы з пераследамі і дыскрымінацыяй,гендэрная збалансаванасць і інтэграцыя людзей забмежаванымі магчымасцямі стануць важныміпытаннямі для навукоўцаў.Павышэнне (гео) этычнай дасведчанасці ікампетэнтнасці мае важнае значэнне для членаўсупольнасці навук аб Зямлі, у тым ліку і дляпавышэння даверу да іх з боку грамадства. Гэтагалепш за ўсё можна дасягнуць у найбліжэйшайбудучыні двума спосабамі: шляхам большэфектыўнага выкарыстання існуючыхрэкамендацый, такіх як кодэксы этыкі/паводзінаўі заявы пра сумленнасць даследаванняў; атаксама шляхам ўкаранення гео-этыкі ўнавучальныя планы ў галіне навук аб Зямлі, кабзрабіць гео-етику асаблівасцю навучання іпрафесійнай дзейнасці вучоных.

21

প্রস্তাবনাGeoethics সংক্রান্ত কেপটাউন বিবৃতি'-শীর্ষক আন্তর্জাতিক সমীক্ষায় ভূতাত্ত্বিকদের বিভিন্নদায়িত্ববোধ, মূল্যবোধ ও মতামত সম্পর্কে ঐকমত্য পৌছানো হয়। এই প্রস্তাবনায় ভূবৈজ্ঞানিকগণ ওসংগঠন বা সংস্থাসমূহের দৃষ্টি আকর্ষণ, পারস্পরিক আন্তঃসম্পর্ক স্থাপন, যোগাযোগ বৃদ্ধি ও নীতিমালা,নির্দেশনা, কৌশল এবং ব্যবহার্য পদ্ধতিসমূহ বিনিময়ের আগ্রহ বৃদ্ধির মাধ্যমে পেশাগত দক্ষতা ওউৎকর্ষতা বৃদ্ধি এবং মান উন্নয়নের দিকে বিশেষভাবে আলোকপাত করা হয়।

উপক্রমণিকা আধুনিক ও বিজ্ঞানভিত্তিক সমাজ গঠনে, বিজ্ঞানভিত্তিক ব্যবস্থাপনায় ভূতাত্ত্বিক জ্ঞানের অবদানঅপরিসীম। ভূবৈজ্ঞানিকগণের বিশেষ জ্ঞান ও দক্ষতা রয়েছে, যা তাঁ রা বিভিন্ন ধরণের অনুসন্ধানমূলককার্যক্রমের ও ভূ-সংক্রান্ত বিবিধ বিষয়াদি আবিষ্কারের মাধ্যমে, ভূদুর্যোগ মোকাবিলাকল্পে এবংপ্রাকৃতিক সম্পদসমূহের টেকসই ব্যবস্থাপনা ও ব্যবহারের মাধ্যমে সার্বজনীন কল্যাণে ও মানবজাতিরকল্যানার্থে ব্যবহার করে থাকে। তাই ভূতাত্ত্বিকগণ এসব কর্মকান্ডসমূহ জনস্বার্থে নৈতিক মূল্যবোধসহপরিচালনা করে থাকেন।Geoethics একটি উদীয়মান বিষয়, যা সহকর্মীদের মধ্যে পারস্পরিক আলাপন, মিথস্ক্রিয়া, চিন্তা-ভাবনা বিনিময় ও গ্রহের (বাসযোগ্য পৃথিবীর) তথা সমাজের আপামোর জনগণের বৃহত্তর স্বার্থসংশ্লিষ্টবিষয়াদি এবং এর পরিপ্রেক্ষিত অনুশীলনের উপায় প্রচার করে থাকে। শুধুমাত্র বুদ্ধিবৃত্তিক স্বাধীনতাইতাঁ দের নৈতিক দৃষ্টিভঙ্গি সমুন্নত রেখে গবেষক ও পেশাজীবী ভূতাত্ত্বিকগণের ভূতাত্ত্বিক অনুসন্ধান বাআবিষ্কারের ক্ষেত্রে এগিয়ে নিতে সাহায্য করে থাকে। অনুরূপভাবে, শুধুমাত্র গবেষক ও পেশাজীবীভূতাত্ত্বিকগণের মধ্যে সংশ্লিষ্ট কার্যক্রমে সার্বিক নৈতিকতা ও মূল্যবোধের প্রভাব সক্রান্ত সচেতনতাবৃদ্ধির মাধ্যমে সর্বোত্তম ভূবিজ্ঞানের প্রায়োগিক ব্যবহার, বিকাশ ও মানবসৃষ্ট দুর্যোগের হারঅনেকাংশে কমিয়ে আনা সম্ভব।

Geoethicsসংক্রান্ত কেপটাউন বিবৃতি

৩৫তম ইন্টারন্যাশনাল জিওলজিক্যাল কংগ্রেস,কেপ টাউন, দক্ষিণ আফ্রিকায় অনুষ্ঠিত

(২৭ আগস্ট -৪ সেপ্টেম্বর '২০১৬ খ্রিস্টাব্দ)

ডর্াফটিং কমিটিঃGiuseppe Di Capua,

Silvia Peppoloni,Peter Bobrowsky

আরো অবদান রেখেছেনঃNic Bilham, Martin Bohle, Andy Clay,

Emilia Hermelinda Lopera Parejas, David Mogk

বিবতৃি IAPG Executive Council করত্কৃ ২৬অকট্োবর '২০১৬ খর্ি. গহৃীত ও অনমুোদিত হয়।

Geoethics -এর সংজ্ঞাGeoethics মূলতঃ ভূবৈজ্ঞানিককার্যক্রম পরিচালনার্থে, যা পৃথিবী ওএতসংশ্লিষ্ট বিষয়াদির সাথে মানবজাতিরমিথস্ক্রিয়ার ফলাফল, যথাযথ আচরণ এবংঅভ্যাসগুলির উপর ভিত্তি করে নৈতিকতারপ্রয়োজনীয়তা ও প্রতিফলন সংক্রান্তঅনুসন্ধান ব্যাপারগুলো আলোচনা করেথাকে। Geoethics ভূতাত্ত্বিক জ্ঞানেরচর্চার সাথে সম্পর্কিত সামাজিক ওসাংস্কৃতিক বৈষম্যগত মূল্যবোধ, শিক্ষা,গবেষণা, অভ্যাস ও যোগাযোগের বিষয়ে এবংএর সাথে সার্বিক সামাজিক দায়িত্ববোধ ওকর্তব্যের দায়বদ্ধতা সংক্রান্ত বিষয়েআলোকপাত করে থাকে।

Geoethics উদ্দেশ্যগবেষক ও পেশাজীবী ভূতাত্ত্বিকগণেরপেশাগত কাজের গুণগত মান সমুন্নতকরণে,সর্বস্তরে গৃহীত কার্যক্রমের গ্রহণযোগ্যতাবৃদ্ধিকল্পে, শ্রেষ্ঠত্ব বজায় রেখে সমাজেরসকল সম্প্রদায়ের কল্যাণ সুনিশ্চিত করতেএবং একই সাথে স্থানীয় বৈশ্বিক ওপরিবেশের সুরক্ষাকল্পে, সুস্থ ও সমৃদ্ধপ্রজন্ম বিকাশের জন্য শর্ত তৈরি ও বজায়রাখার জন্য নিরলসভাবে কাজ করে থাকে।

22

BENGALI VERSIONTranslation

Jahangir Alam Geological Survey of Bangladesh

Dhaka, Bangladesh

jahangir.gsb@gmail.com

Geoethicsমৌলিক মলূয্

• স্বচ্ছতা, নির্ভরযোগ্যতা এবং নিখুঁ তভাবেবৈজ্ঞানিক পদ্ধতির পুঙ্খানুপুঙ্খভাবে মেনেভূবৈজ্ঞানিক কার্যক্রম পরিচালনা করা।

• নিয়মিত প্রশিক্ষণ ও জীবনব্যাপী শিক্ষা এবং চর্চারমাধ্যমে পেশাগত কর্মদক্ষতা, মান এবং উৎকর্ষতাবৃদ্ধি।

• মূল্যবান কার্যকলাপ বিবেচনায় সকল পর্যায়েঅর্জিত জ্ঞান একে অন্যের সাথে আলোচনা করা,ভূবৈজ্ঞানিক পদ্ধতি ও ফলাফলের বিষয়ে যোগাযোগকরা; এমনকি সীমাবদ্ধতা, সম্ভাব্যতা এবংঅনিশ্চয়তা সম্পর্কেও ফলপ্রসূ আলোচনা হতেপারে।

• প্রযুক্তিগত এবং বৈজ্ঞানিক বিষয়ে প্রাপ্ততথ্যাদি ও উপাত্ত যাচাইকরণ, উদ্দেশ্য ওপ্রায়োগিক দিক বিবেচনা এবং নিরপেক্ষ দৃষ্টিভঙ্গিরপরিবেশনা বজায় রাখা।

• পারস্পরিক শ্রদ্ধাবোধ, সহযোগিতা ওআন্তরিকতার সাথে ধারণা বা অনুসিদ্ধান্তসমূহেউপনীত হওয়া।

• সম্ভাব্য ক্ষেত্রে প্রাকৃতিক ঘটনা ও স্বাভাবিকপ্রক্রিয়াসমূহের স্বকীয়তা অক্ষুন্ন রেখেপরিকল্পনা প্রণয়ন ও বাস্তবায়ন করার জন্যসচেষ্ট থাকা।

• ভূবৈচিত্র্য রক্ষা নিশ্চিতকরণ তথা জীব,বাস্তুগত ওজীববৈচিত্র্য, সাংস্কৃতিক ও সামাজিক বৈচিত্র্যসুরক্ষার মাধ্যমে সকল সম্প্রদায়ের জন্য উপযোগীটেকসই উন্নয়নের লক্ষ্যে কাজ করে যাওয়া।

• ভূ-ঐতিহ্যসমূহ সংরক্ষণ ও মূল্যায়নের মাধ্যমে ভূ-সম্পদের উন্নয়ন বা উপযোগিতা তৈরি করা, যাপরিবেশগত ও সামাজিক মূল্যবোধকে বৈজ্ঞানিক ওসাংস্কৃতিক বিষয়গুলির সাথে সমন্বয় সাধন ওসার্বিকভাবে পরিবেশবান্ধব হবে এবং মানুষের মধ্যেমূল্যবোধ জাগ্রত করা বা দায়িত্বশীল হতে উদ্বুদ্ধকরা।

• অর্থনৈতিক ও সামাজিক কর্মকান্ডে সার্বিকভাবেস্থিতিশীলতার বিষয়ে বিশেষভাবে গুরুত্বারোপ করাযাতে ভবিষ্যত প্রজন্মের জন্য জ্বালানি সরবরাহ,জ্বালানি নিরাপত্তা ও অন্যান্য প্রাকৃতিক সম্পদেরসরবরাহ সুনিশ্চিত করা।

• সার্বিক ও টেকসই অর্থনৈতিক উন্নয়নকল্পে,ভূদুর্যোগ প্রতিরোধ ও প্রশমনকল্পে, পরিবেশসুরক্ষার এবং সামাজিক সুস্থিতিশীলতা ও সার্বজনীনকার্যক্রম পরিচালনা সুনিশ্চিত করতে ভূবিজ্ঞানশিক্ষার চর্চা, বৃদ্ধি ও প্রচারের অগ্রগতির জন্যসদা প্রচেষ্ট থাকা।

ভতূাতত্ব্িক গবেষণার কষ্েতর্েপর্দানকতৃ পর্তিশর্তুি

ভূতাত্ত্বিক গবেষণা এবং অনুশীলনের জন্যভূতাত্ত্বিক মূল্যবোধের উন্নয়নের লক্ষ্যেনিম্নলিখিত Hippocratic-like oath(ভূতাত্ত্বিক গবেষণার ক্ষেত্রে প্রদানকৃতপ্রতিশ্রুতি) শপথসমূহ গ্রহণ করা করি।

আমি এই মর্মে শপথ করছি যে...আমি সমাজের অন্তর্গত বসবাসকারী জীব হিসেবে

সদা মানব জাতির উপকারার্থে ও ধরিত্রীর কল্যাণেনিয়োজিত এবং সদা প্রচেষ্ট থাকবো,সম্ভব্যক্ষেত্রে স্বাভাবিক বা প্রাকৃতিকনিয়মাবলীর ব্যত্যয় না ঘটিয়ে কার্যক্রম সম্পন্নকরার জন্য যথাসাধ্য সচেষ্ট হবো।

...আমি সমাজ, পৃথিবী ও ভবিষ্যৎ প্রজন্মের জন্যসার্বিক এবং টেকসই উন্নয়নের লক্ষ্যে আমারদায়িত্ববোধ সম্