ระบบประสาทประกอบดวยสมอง ไขสนหลง และเสนประสาท ซงท าหนาทควบคม และประสานการท างานของระบบตางๆ ในรางกายใหด าเนนไปดวยด โดยมมนสมองเปนอวยวะหลก ดงนน ระบบประสาทจงมความส าคญตอรางกาย คอ เปนตวควบคมการท างาน และรบความรสกของอวยวะทกสวนในรางกาย รวมถงความรสกนกคด อารมณ และความทรงจ าตางๆ ซงเมอไดรบการกระตนจากภายใน และภายนอก จะมการสงกระแสประสาทกลบไปกลบมา ระหวางสมอง และอวยวะสวนตางๆ ท าใหท างานตามทตองการ เชน การเคลอนไหวของอวยวะในอรยาบถตางๆ การกระพรบตา หรอสงการใหกลามเนอมดตางๆ ท างาน นอกจากนนยงควบคมการเตนของหวใจ อตราการหายใจ ความดนเลอด อณหภมในรางกาย การยอยอาหาร และระบบอนๆ ของรางกาย โดยแบงออกเปน 2 สวน คอ 1. ระบบประสาทสวนกลาง (Central Nervous System) ประกอบดวย สมอง (Brain) และ ไขสนหลง (Spinal Cord) โดยไขสนหลงท า

หนาทรบ สงกระแสประสาทรบความรสกไปยงสมอง เพอแปลผลวเคราะหขอมล และสงงานผานไขสนหลงไปยงอวยวะตางๆ ของรางกายท าใหเกดการปฏบตงาน

ระบบสมอง (Brain)

2. ระบบประสาทสวนปลาย (Peripheral Nervous System) ประกอบดวยเสนประสาทสมอง เสนประสาทไขสนหลง ระบบประสาทอตโนมต ปมประสาท และปลายประสาท ท าหนาท รบ-สงกระแสประสาทสวนกลาง ไปยงเซลลตวอนๆ ตามอวยวะตางๆ ของรางกาย

ระบบประสาท (Nervous system)

การท างานของระบบประสาท ประกอบดวย 1. อวยวะรบความรสก (Sense Organs)รบความรสกตางๆ ทเกดจากการสมผส ไดแก ตา ห จมก ลน ผวหนง กลามเนอ 2. เสนประสาท (Nerves) ท าหนาทรบ และสงกระแสประสาท หรอกระแสความรสกตางๆ ของรางกายผานเขาสไขสนหลงไปยงสมอง และจากสมองไปยงสวนตางๆ ของรางกาย 3. สมอง (Brain) และไขสนหลง (Spinal Cord) สมอง ควบคมความคด ความจ า และความรสก เชน การเหน การไดยน กลน รส และสมผส สวนไขสนหลงจะเปนทางผานของกระแสประสาท สอวยวะทอนลาง 4. ประสาทอตโนมต (Autonomic Nervous) ควบคมการยอยอาหาร การเตนของหวใจ และกจกรรมอนๆ ทมไดอยภายใตการควบคมของประสาทสวนกลาง ถาระบบประสาทอตโนมตท างานผดปกต อาจจะท าใหเกดอาการหวใจเตนเรวหรอชาเกนไป ความดนโลหตต าหรอสง ระบบการยอยอาหารผดปกต ท าใหเกดอาการ เชน ทองผกหรอทองเสย ทองอด อาหารไมยอย เปนตน

วธการดแลรกษาระบบประสาทใหท างานตามปกต 1. รบประทานอาหารครบสวน ครบหม ไดแก 1.1 อาหารหมท 1 ไดแก เนอสตว ไข นม อาหารทะเล และถวเมลดแหง 1.2 อาหารหมท 2 ขาว แปง น าตาล

1.3 อาหารหมท 3 ผกตางๆ (วตามน+แรธาต) 1.4 อาหารหมท 4 ไดแก ผลไมตางๆ 1.5 อาหารหมท 5 ไขมนจากพชและสตว 2. พกผอนใหเพยงพอ โดยเฉพาะการนอนหลบ ควรเขานอนแตหวค า ตนนอนตงแตเชา จะท าใหสมองเจรญเตบโตเตมท เวลานอนทดทสด คอตงแตเวลา 21.00 น. - 15.00 น. ซงชวงนเปนชวงฮอรโมนการเจรญเตบโต (Growth Hormone) จะหลงออกมาในสมองมากทสด 3. ออกก าลงกายอยางสม าเสมอ จะชวยการท างาน ระบบประสาท และกลามเนอใหสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ กจกรรมการออกก าลงกายเปนปจจยส าคญ ทชวยสงเสรมการประสานการท างานระหวางประสาทกบกลามเนอ หรอกลไกของทกษะกฬาตางๆ 4. สงเกต หรอส ารวจความผดปกตของระบบประสาท เชน อาการปวดศรษะ กลามเนอออนแรง ชา ซม หรอหมดสต ชก 5. ไมสบบหร และไมดมสรา หรอเครองดมทมแอลกอฮอล เพราะอาจท าใหเกดโรคหลอดเลอดสมองตบ 6. ระมดระวงการเกดอบตเหตทอาจท าใหเกดอนตรายตอสมอง ไขสนหลง และเสนประสาท อาจท าใหเปนอมพาต หรอหลบตลอดชวต กลายเปนเจาหญง หรอ เจาชาย นทรา วยรนเปนวยทระบบตางๆ ในรางกายอยในระหวางการพฒนา ใหเจรญเตบโตจงตองคอยดแลเอาใจใสตนเองอยางสม าเสมอ เพอใหรางกายท างานไดอยางมประสทธภาพ

ความส าคญของระบบตอมไรทอ ตอมไรทอ มความส าคญตอรางกาย ในการควบคมอวยวะภายในรางกาย ใหท างานสมพนธกน และควบคมการท างานของรางกาย ใหอยในภาวะสมดล โดยการสราง และหลงสารเคมทเรยกวา ฮอรโมน(Hormone) ฮอรโมนทถกคม เชนผลตจากตอมไรทอจะถกสงไปตามสวนตางๆ ของรางกายโดยการล าเลยงไปกบน าเลอด ระบบตอมไรทอ เปนระบบทมการท างานแบบประสานควบคม เชนเดยวกบระบบประสาท ตอมไรทอในรางกายมหลายคอม ซงจะท าหนาทผลตฮอรโมนทแตกตางกนออกไป และมผลกบการท างานของรางกายไดแก 1. ตอมใตสมองหรอตอมพจอททาร(Pituitary Gland) เปน ตอมไรทอ ตงอยในกะโหลกศรษะใตสมอง ทมขนาดเลก แตมความส าคญมากทสด นอกจากจะผลตฮอรโมนทควบคมการเจรญเตบโตของรางกาย (Growth Hormone) โดยเฉพาะกระดกและกลามเนอ ตอมใตสมองแบงเปน 2 สวน ไดแก 1.1 ตอมใตสมองสวนหนา (Anterior Lobe of Pituitary Gland) ผลตฮอรโมนทควบคมการท างานของอวยวะสบพนธ และควบคมการท างานการเจรญเตบโตของรางกาย 1.2 ตอมใตสมองสวนหลง ผลตฮอรโมนออกซโทซน (Oxytocin) ท าหนาทกระตนมดลกใหบบตวขณะคลอดบตร และกระตนตอมน านมใหหลงหลงการคลอดบตร ในเพศชายจะชวยในการหลงอสจ และชวยในการเคลอนทของอสจ และฮอรโมนวาโซเพรสซน (Vasopressin) ชวยรกษา สมดลของน าในรางกาย และการขบปสสาวะ กระตน และควบคมการบบตวของกลามเนอหลอดเลอดแดง ท าให ความดนเลอด สงขน

2. ตอมไทรอยด(Thyroid gland) ตงอยดานหนาของล าคอมลกษณะเหมอนผเสอ ผลตฮอรโมนชอวา ไทรอกซน (Thyroxine) โดยใช ธาตไอโอดน เปนตวสราง ชวยในการเจรญเตบโตของกระดก สมอง ระดบสตปญญา และระบบประสาท ชวยเปลยนแปลงรปรางจากเดกไปเปนผใหญ ฮอรโมนไทรอกซนชวยควบคมการเผาผลาญอาหารในรางกาย ถาตอมไทรอยดท างานผดปกตท าใหรางกายมไทรอกซนนอยเกนไป จะท าใหมรางกายเตย เลก แคระแกรน พดชา โตชา พงยน ปญญาออน ในผใหญมอาการบวมทมอ เทา ใบหนา ผวแหงตกสะเกด ความจ าเสอม เกดการอกเสบขนทบรเวณตอมซงเรยกวา "โรคคอพอก" นนเอง ถาไทรอกซนมากไปรางกายจะซบผอม น าหนกลด กนจ ออนแอ ตอบสนองสงเราไวขนเกดโรคคอพอกเปนพษ 3. ตอมพาราไทรอยด(Parathyroid gland) ท าหนาทเกยวกบการควบคมความสมดล ของธาตแคลเซยม และฟอสฟอรส ในกระแสเลอดใหคงท 4. ตอมหมวกไต(Adrenal gland) ลกษณะเปนกอนสเหลองๆ คลายรปสามเหลยมหรอรปพระจนทรเสยว อยสวนบนของไตทง 2 ขาง ขางละ 1 ตอม ผลตฮอรโมนอะดรนะลน (Adrenalin) เมอเวลาเกดความรสกกลว ตกใจ หรอ โกรธ ตอมนจะผลตฮอรโมนออกมามากกวาปกต ท าใหกลามเนอมแรงมากขน ผลกดนใหรางกายพรอมทจะส หรอวงหน นอกจากนตอมหมวกไตยงผลตฮอรโมนเพศชายมากกวาในเพศหญง ถาตอมนท างานผดปกตจะท าใหเดกชายมพฒนาการทางเพศเรวขน เดกหญงมลกษณะพฒนาการทางเพศคอนไปทางเดกผชาย 5. ตบออน(Pancreas) เปนสวนของตอมไรทอทตงอยทางดานหลงของกระเพาะอาหาร ผลตฮอรโมนทส าคญ คอ อนซลน เปนฮอรโมนทควบคมระดบน าตาลใน

กระแสเลอด โดยเปลยนกลโคสใหเปนไกลโคเจน เกบไวทตบ ท าใหระดบน าตาลในเลอดอยระดบปกต ถาตบออนไมสามารถผลตอนซลนไดตามปกต กจะท าใหมระดบน าตาลในเลอดสงเกดเปนโรคเบาหวาน แตถาผลตอนซลนมากเกนไป ปรมาณน าตาลในเลอดจะต ากวาปกตท าใหหว ใจสน มอสน เหงอออกมาก พดจาสบสน เปนตน

6. ตอมเพศ(Gonad gland)

ในเพศชายคออณฑะ ในเพศหญงคอรงไข อยในชองทองสวนลางมหนาทสรางเซลลสบพนธ และฮอรโมนทมอทธพลตอการควบคม และพฒนาการทางเพศ 6.1 ตอมเพศชายหรออณฑะ มหนาทผลตอสจและฮอรโมนเทสทอสเทอโรน(Testosterone) ควบคมการเจรญเตบโตของอวยวะเพศชาย และลกษณะทวไปของชาย ไดแกมหนวดเครา มขนตามหนาอก รกแร หนาแขง กลามเนอแขงแรง การหลงอสจ และพฒนาการดานจตใจ มความตองการทางเพศเมอเขาสวยรน 6.2 ตอมเพศหญง หรอรงไข มหนาทผลตไข และฮอรโมนเอสโตรเจน และ โพรเจสเทอโรน (Estrogen and Progesterone) ควบคมการเจรญเตบโตและพฒนาการของอวยวะเพศหญง ไดแก การมหนาอก เตานมโตขน สะโพกขยาย มขนขนทรกแร และอวยวะเพศ มการตกไข และมประจ าเดอน นอกจากนน ฮอรโมนเอสโตรเจน จะท าหนาทหยดการตกไขไมใหไขสกระหวางตงครรภ เพอปองกนการมประจ าเดอนระหวางตงครรภ 7. ตอมไพเนยล(Pineal gland) ตงอยในสมอง เปนตอมเลกๆ รปไขหรอกรวย มหนาทยบย งการเจรญเตบโตของอวยวะสบพนธ ไมใหเจรญเตบโตเรวกวาปกต

ควบคมมใหเดกมความรสกทางเพศเรวเกนไป 8. ตอมไทมส(Thymus gland) ตงอยในทรวงอกสวนบน ในเดกตอมนจะมขนาดใหญ แตพอโตขนจะเลกลง และเมอยางเขาสวยหนมสาว ตอมนจะคอยๆ หายไป ตอมนชวยในการสรางเมดเลอดขาว และชวยสรางภมกนโรคใหกบรางกาย อยางไรกตาม การหลงของฮอรโมนตางๆ ในรางกายตองผานศนยควบคมการหลง ฮอรโมนไฮโพทาลามส ซงตงอยตรงกลางของสมองสวนลาง โดยมเสนประสาทจ านวนมากจากไฮโพทาลามส เชอมตอกบสมอง และไขสนหลง อวยวะนเปรยบเสมอนตวเชอมระหวางระบบประสาทอตโนมต และตอมไรทอ ไฮโพทาลามส เปนศนยกลางควบคมความรสกหวกระหาย การหลบ และการตน และยงมบทบาทส าคญในระบบการท างาน ทอยนอกเหนออ านาจจตใจ รวมถงการควบคมระดบอณหภมของรางกาย ความตองการทางเพศ การมรอบเดอนในเพศหญง และยงควบคมการท างานของตอมพจอทาร ดวย

การดแลรกษาระบบตอมไรทอ ใหท างานตามปกต ควรปฏบต ดงน 1. รบประทานอาหารทเปนประโยชนตอตอมไรทอ ไดแก อาหารทมแคลเซยม ฟอสฟอรส เหลก และไอโอดน 2. ออกก าลงกายดวยกจกรรมทเหมาะสมกบเพศ และวย 3. พกผอนใหเพยงพอ ควรนอนหลบใหครบ 8 ชวโมง 4. หลกเลยงปจจยเสยงทกอใหเกดผลกระทบกบตอมไรทอ เชน การหลกเลยงอาหารรสจด การรบประทานยาทอาจมผลกบตอมไรทอ 5. สงเกต และส ารวจสภาพรางกายของตนสม าเสมอ วยรนกบการเจรญเตบโตตามเกณฑมาตรฐาน

วยรนกบการเจรญเตบโตตามเกณฑมาตรฐาน 1. ภาวะการเจรญเตบโต และปจจยทเกยวของกบการเจรญเตบโตของวยรน การเจรญเตบโตของวยรนนน จะแตกตางกนไป ขนอยกบปจจยทงภายใน และภายนอกบางคนเจรญเตบโตชา บางคนเจรญเตบโตเรว และในขณะทบางคนกมการเจรญเตบโตทสมวย 1.1 ภาวะการเจรญเตบโตของวยรน การเจรญเตบโต และพฒนาการของวยรน เปนผลมาจากการท างานของฮอรโมนทหลงออกมาจากตอมไรทอ ซงควบคมกลไกการท างานของอวยวะตางๆ ทมผลตอการเจรญเตบโตทงขนาด และรปราง โดยการเจรญเตบโตทเราสามารถสงเกตไดนน มดงน 1.1.1 มการเปลยนแปลงทางรางกายอยางรวดเรว โดยเฉพาะน าหนก และสวนสงทเพมขน ท าใหวยรนจ านวนมาก ไมสามารถทจะปรบตวตอการเปลยนแปลงทเกดขนไดทน จงสงผลใหเกดความแปรปรวนทางอารมณไดงาย 1.1.2 เรมเขาสวยเจรญพนธ หรอการมวฒภาวะทางเพศ คอ ในวยรนชายจะมการเคลอนตวของอสจ ทเรยกวา "ฝนเปยก" สวนในวยรนหญงนนจะม "ประจ าเดอน" ตลอดจนเกดการเปลยนแปลงทางรางกาย ทบงบอกถงลกษณะเฉพาะของการเปนเพศหญง และเพศชาย 1.1.3 เรมมการคนหาตนเอง โดยมแรงจงใจเปนสงส าคญ ชอบเกบตวอยกบบาน แตชอบรวมกลมเมออยกบเพอน 1.1.4 เรมมวจารณญาณในการคด และตดสนใจมากขน สามารถแยกแยะไดวาอะไรด หรออะไรไมด 1.1.5 ยดถอตวเองเปนส าคญ มความคด ความเขาใจทเปนของตวเองมากขน มกตอตานในสงทเหนวาไมยตธรรม จนท าใหในบางครง เปนผลท าใหเกดชองวางระหวางวยกบผใหญขนได 1.2 ปจจยทเกยวของกบการเจรญเตบโตของวยรน การทวยรนมความแตกตางกนในการเจรญเตบโต และพฒนาการนน ขนอยกบปจจย 2

กลม ดงน 1.2.1 ปจจยภายใน หมายถง ปจจยทมอยแลวภายในรางกายของมนษย แลวสงผลตอการเจรญเตบโต และพฒนาการของวยรน ประกอบดวย 1) พนธกรรม เปนการถายทอดลกษณะเฉพาะตางๆ จากบรรพบรษไปสลกหลาน ท าใหมนษยมลกษณะบางอยางทแตกตางกนออกไป ดงนนพนธกรรมจงเปนเครองก าหนดขอบเขต ลกษณะ และความสามารถของบคคล ซงลกษณะทวไปของการถายทอดทาง พนธกรรม ม 2 ลกษณะ ซงแยกกวาได ดงน 1.1) ลกษณะทางกาย ไดแก (1) สดสวนของรางกาย ความสงหรอความเตย รปลกษณะภายนอก เชน ผมหยก ตาเลก สของตา สของผม ผวขาว-ด า เปนตน (2) กลมเลอด ทแตกตางกนไป เชน A, B, O, และ AB เปนตน (3) เพศ ซงการเปนเพศชายหรอเพศหญงนน ขนอยกบโตรโมโซมทไดรบจากพอแม (4) ความผดปกตและโรคทถายทอดทางพนธกรรม เชน โรคโลหตจาง โรคดางขาว โรคผวหนงเกลดปลา เปนตน 1.2) ลกษณะทางสตปญญา พบวาเดกทเกดในตระกลทมระดบสตปญญาต า จะมแนวโนมของเชาวปญญาทต าดวย แตกไมเสมอไปทกราย เนองจากพบวาอทธพลของสงแวดลอม การกระตน และการเพมโอกาสในการเรยนรของเดก จะชวยท าใหการพฒนาทางสตปญญาเพมมากขนได 2) พนฐานทางอารมณ จตใจ พบวาบคคลทมพนฐานทางอารมณ จตใจทมนคง จะท าใหมพฒนาการทางดานตางๆ ดขน ไมวาจะเปนในดานรางกาย สงคม บคลกภาพหรอสตปญญา โดยทอารมณนนเปนผลเนองมาจากพนธกรรม และปจจยแวดลอมภายนอกประกอบกน ดงนน

วยรนซงเปนวยทมการเปลยนแปลงของระดบ ฮอรโมนตางๆภายในรางกาย คอนขางมาก จงเปนวยทมการเปลยนแปลง หรอมการขนลงของอารมณอยางรวดเรว ซงหากไมสามารถปรบพนฐานทางอารมณของตนเอง ใหอยในระดบทเหมาะสมไดกจะสงผลตอการเจรญเตบโต และพฒนาการไดในทสด 1.2.2 ปจจยภายนอก หมายถงปจจยทเกดขนภายนอกรางกาย ทงทมอยเองตามธรรมชาต หรอไมไดเกดขนเองตามธรรมชาต แตสงผลตอการเจรญเตบโต และพฒนาการของวยรน 1) การอบรมเลยงด และสมพนธภาพภายในครอบครว เปนปจจยทมความส าคญอยางมาก ตอพฒนาการดานตางๆของมนษย โดยเรมตงแตในชวงวยทารก วยเดกจนถงวยรน เนองจากมการซมซบสงตางๆ ทไดจากการอบรมเลยงดของพอแม หรอผปกครอง และการอยในครอบครวทมการอบรมเลยงดทด มความรก ความเอาใจใส และความเขาใจ กจะท าใหเดกสามารถเจรญเตบโตเปนผใหญ ทมความพรอมทงวฒภาวะทางดานรางกาย อารมณ และสงคม รวมถงการมบคลกภาพทด ตลอดจนมพฒนาการทสมวย สามารถใชชวตอยรวมกบผอนไดอยางมความสข แตถาหากครอบครวขาดการอบรมเลยงด และมสมพนธภาพทไมดแลว กจะสงผลใหเกดปญหาตางๆ ตามมา เชน การมวสมของวยรน การเสพสารเสพตด หรอการมเพศสมพนธกอนวยอนควร เปนตน 2) สภาพแวดลอมทางสงคม เปนปจจยทสงผลตอการเจรญเตบโต และพฒนาการของมนษยในทกดาน หากมนษยอาศยอยในสภาพสงคมทด เอออ านวยตอพฒนาการดานตางๆ กจะท าใหมการเจรญเตบโตทางดานรางกาย และพฒนาการทางดานอารมณ สงคม สตปญญา บคลกภาพ และดานอนๆ ดตามไปดวย แตถาตองเผชญอยในสภาพแวดสงคม ทไมเหมาะสม เชน อยในชมชนทเสอมโทรม ครอบครวแตกแยก กจะสงผลใหการเจรญเตบโต และพฒนาการดานตางๆ ไปไดไมดเทาทควร 3) อาหารทบรโภค มความส าคญมากตอการเจรญเตบโต และพฒนาการของมนษยในทกชวงวย โดยเฉพาะในชวงวยรนนน เปนวยท

ตองการสารอาหารตางๆ ทครบถวนทง 5 หม และในปรมาณทเพยงพอตอความตองการของรางกาย เพอชวยท าใหรางกาย และหอวยวะตางๆ สามารถเจรญเตบโต ไดอยางสมวย

4) การออกก าลงกายทเหมาะสมกบวย จะชวยใหเดกมการเจรญเตบโต และพฒนาการทสมวย โดยชวยในการเสรมสราง กระดก เพมความแขงแรงของกลามเนอ เสรมสรางจตใจใหแจมใสราเรง อนเปนผลท าใหมสขภาพกาย และสขภาพจตทดควบคกนไป 5) การเจบปวยหรออบตเหต ถอเปนปจจยทท าใหการเจรญเตบโต และพฒนาการ ตางๆ หยดชะงก ทงในลกษณะชวคราว หรอถาวร ซงอาจท าใหเกดความพการของรางกาย เกดผลกระทบทางอารมณของผปวย รวมถงสงผลกระทบตอสงคมรอบขาง โดยวยรนนบเปนวยทมความเสยงตอการเจบปวย หรออบตเหตไดคอนขางมาก เนองจากมความคกคะนอง ชอบเสยง ชอบทาทาย ซงอาจท าใหเกดอบตเหต หรอการบาดเจบไดโดยงาย จงควรตองมความระมดระวงในการดแลสขภาพ และสวสดภาพของตนเองมากเปนพเศษ 2. เกณฑมาตรฐานทเปนกราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโต เปนการน าขอมลตวเลขมาแสดงดวยกราฟ โดยการจดขอมลตางๆ ลงบนกราฟแลวเชอมโยงขอมลแตละจด เพอแสดงระดบการเจรญเตบโต และแนวโนมทเปลยนแปลงไป ซงทางกรมอนามย กระทรวงสาธารณะสข ไดจดท ากราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเพศชาย และเพศหญง อาย 5 - 18 ป เพอใชในการประเมนการเจรญเตบโต และพฒนาการของเดกวยเรยนและเดกวยรน ดงน

1. กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโต ของเพศชาย อาย 5 - 18 ป เปรยบเทยบน าหนกกบสวนสง

2. กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโต ของเพศชาย อาย 5 - 18 ป เปรยบเทยบสวนสงกบอาย

3. กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโต ของเพศหญง อาย 5 - 18 ป เปรยบเทยบน าหนกกบสวนสง

4. กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโต ของเพศหญง อาย 5 - 18 ป เปรยบเทยบสวนสงกบอาย

จากเกณฑมาตรฐานการเจรญเตบโตทงทเปนขอมลตวเลข และกราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตดงกลาวขางตน นกเรยนสามารถน ามาใชประเมน เพอเปรยบเทยบกบ อาย น าหนก และสวนสงของตนเองได ซงนกเรยนควรจะประเมนภาวะการเจรญเตบโตของตนเอง ดวยการซงน าหนก และวดสวนสง อยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง การประเมนการเจรญเตบโต และพฒนาการทางกายม 3 วธ ดงน 2.1 การประเมนน าหนกตามเกณฑอาย เปนการเปรยบเทยบน าหนกทควรจะเปนตามชวงอายตางๆ หากเดกมน าหนกต ากวาเกณฑอาย กจะบงชถงปญหาการขาดสารอาหารประเภทโปรตน และพลงงาน ซงมผลกระทบตอการเจรญเตบโตโดยรวม 2.2 การประเมนสวนสงตามเกณฑอาย เปนการเปรยบเทยบสวนสงทควรจะเปนตามชวงอายตางๆ หากเดกมสวนสงต ากวาเกณฑอาย กจะบงชวาเดกมการขาดสารอาหารอยางยาวนาน ซงสวนใหญการขาดสารอาหาร มกจะมความสมพนธกบฐานะทางเศรษฐกจของครอบครวของเดก 2.3 การประเมนน าหนกตามเกณฑสวนสงในวงการแพทย สวนใหญจะนยมใชคาดชนมวลกาย (Body Mass Index : BMI) การหาคาดชนมวลกาย นอกจากการใชเกณฑอางองการเจรญเตบโต เพอส ารวจการเจรญเตบโตของตนเองวาเปลยนไปตามเกณฑมาตรฐานหรอไม ส าหรบผใหญอาจสามารถประเมนไดดวยวธงายๆ คอ ค านวณหาคา ดชน มวลกาย (Body mass index : BMI) ซงเปนวธหนงทสามารถควบคมน าหนกใหอยในเกณฑทเหมาะสม โดยน าน าหนกตวเปนกโลกรม หารดวยสวนสงเปนเมตรยกก าลง 2 เชน นาย ก. สง 1.68 เมตร หนก 68 กก. คา BMI เทากบ 68/1.682 = 20.24 ถอวาอยในเกณฑปกต

ซงผทมน าหนกเกน มแนวโนมวาจะเกดความผดปกตตอรางกาย เชน โรคเบาหวาน ขออกเสบ ความดนโลหตสง กระดกพรน และในคนทมน าหนกตวนอย หรอผอมมาก ๆ อาจท าใหภมตานทานโรคต าได 3. การสงเสรม และพฒนาตนเองใหเจรญเตบโตสมวย การสงเสรม และพฒนาตนเองใหเจรญเตบโตสมวย เปนการพฒนาคณภาพชวตของบคคลในแตละวย ใหเหมาะสม โดยการปลกฝงพฤตกรรมการปฏบตทถกตอง ตลอดจนทราบแนวทางการพฒนาตนเองใหดขน น าไปสการด ารงชวตทมความสข ปจจยสงเสรม และพฒนาตนเองใหมการเจรญเตบโตสมวยทส าคญ ดงน

3.1 การรจกพฤตกรรมของมนษย มนษยแตละคนแตละวยนน ยอมมพฤตกรรมทแตกตางกน ดงนน การเรยนร คานยม เจตคต แรงจงใจ ฯลฯ ตอพฒนาการของคน จะชวยท าใหเราเขาใจถงธรรมชาต และพฤตกรรมทแสดงตอกน ทงในพฤตกรรมทด และพฤตกรรมทไมเหมาะสมไดดยงขน 3.2 การรจกตนเองและผอน การรจกตนเองและผอน การเขาใจตนเอง การยอมรบตนเอง ความภาคภมใจในตนเอง การรจกปรบปรงแกไข การอยรวมกนกบคนอน การยกยองผอน การพฒนาบคลกภาพ การสรางมนษยสมพนธทดตอผอน ตลอดจนยอมรบผอนได 3.3 การท างานรวมกน การอยในสงคมไดอยางเปนสข ตองอาศยการอยรวมกน การรจกท างานรวมกน รจกสรางทมงาน รจกขจดปญหาความขดแยง การสรางภาวะผน าและผตามทด ซงการฝกการท างานรวมกนตงแตเยาววย นอกจากจะเปนการสงเสรมการพฒนาตนเองใหอยรวมกนกบผอนไดแลว ยงเปนการชวยพฒนาบคคลในสงคม ใหเกดการแลกเปลยนการเรยนรซงกนและกน ท าใหสามารถทจะด าเนนการแกไขปญหาทอาจเกดขนไดอยางทนทวงท ดวยสนตวธโดยไมใชความรนแรง 3.4 การพฒนากายและจต กาย และจตเปนสงทสมพนธกนอยางลกซง แนวทางในการสงเสรม และพฒนาตนเองใหเจรญเตบโตสมวยนน จ าเปนทจะตองมการพฒนากาย และจตคกน ดวยวธการตางๆ เปนตน

4. สขบญญตแหงชาตเพอการเจรญเตบโตทสมวย การมสขภาพกาย และสขภาพใจทดเปนสทธขนพนฐานของมนษยทกคน ซงเราทกคนควรมความรบผดชอบในการดแลสขภาพของตวเราเอง โดยการมพฤตกรรมสขภาพกายทถกตอง รวมทงชกชวนใหบคคลในครอบครวปฏบตใหเปนกจนสย ทงนในการดแลสขภาพของบคคล ใหมการเจรญเตบโตตามเกณฑมาตรฐานนน รฐบาลไดใหความส าคญ และสงเสรมใหเยาวชน และประชาชนมพฤตกรรมสขภาพทพง

ประสงค เพอการมสขอนามยทด ดวยการประกาศใช "สขบญญตแหงชาต" ใหเยาวชน และประชาชนทวไปยดเปนแนวปฏบตขนพนฐาน ตลอดจนเปนบรรทดฐานส าหรบการปลกฝงพฤตกรรมสขภาพทถกตอง โดยเนนใหเกดการปฏบตตามขอก าหนดอยางตอเนองสม าเสมอ

แนวทางในการปฏบตตนตามหลกสขปฏบตแหงชาต 5. ประโยชน และคณคาของสขบญญตแหงชาตตอสขภาพ ประเทศชาตจะเจรญกาวหนานนปจจยหนงทส าคญคอ ประชากรตองมสขภาพด สขบญญตแหงชาต กเปนแนวทางหนงทสรางเสรมปละปลกฝงพฤตกรรมสขภาพ ทพงประสงคใหแกเดก เยาวชน และประชาชนน าไปปฏบต เพอการมสขภาพทด ประโยชน และคณคาของสขบญญตแหงชาตทมตอประชาชน ผน าไปปฏบต มดงน 5.1 สามารถปรบเปลยนพฤตกรรมเสยง ใหเปนพฤตกรรมทพงประสงคตอสขภาพ ทควรปฏบตไดอยางถกตอง และเหมาะสม 5.2 สามารถน ามาใชปฏบตในชวตประจ าวน ซงกอใหเกดผลดตอสขภาพของตนเอง ครอบครว ชมชน และประเทศชาต 5.3 เปนการสรางความตระหนก และการมจตส านกในการรจกพงตนเองทางสขภาพ 5.4 เปนการปลกฝงการเรยนรทางสขภาพอยางตอเนอง ในทกเพศทกวย โดยสงผลใหเกดพฤตกรรม ในการปองกนโรคภยไขเจบ ทอาจกอใหเกดผลกระทบตอรางกายอยางถกตอง และเหมาะสม 5.5 เปนการเสรมสราง และปลกฝงพฤตกรรมสขภาพทถกตอง น าไปสการมสขภาพทดทงทางรางกาย จตใจ ปญญา และสงคม