Haftalık Dergi22 Ocak 2010Sayı: 314Fiyatı: 2,00 TL

Türk-İş, DİSK ve KESK TEKEL direnişinde sınıfta çakarken, işçilerin kararlılığı nedeniyle gelişmelere büsbütün kayıtsız kalamıyorlar. Açlık grevleri ile devam eden direniş “genel grevi” gündeme getirmiş durumda. Sendikalar işin içinden nasıl çıkacaklarını düşüne dursun, hükümet de direnişi bitirmekiçin yeni arayışlar içine girdi.

TEKEL işçisi GENEL GREVİ ZORLUYOR

Metrobüs protestocularına soruşturmaÜniversitelerde soruşturma furyası bu kez metrobüs zammını protesto eden öğrencilere dokundu. Ancak öğrenciler “nefesimizi enselerinde hissedecekler” diyor.

Yunanistan işçisi boş durmuyor

ABD’nin deprem fırsatçılığıHaiti’de emperyalist rezillik

TEKEL işçisi Belma’yı çok sevdi Otomotivde papatya falı! İnternette

solgörüntüler

2

(...)Tütün işçileri yoksul,Tütün işçileri yorgun,Ama yiğitPırıl - pırıl namuslu.Namı gitmiş deryaların ardınaVatanımın bir umudu...Keşke yerimiz olsa da Ahmet

Arif’in “Yalnız Değiliz” isimli güze-lim şiirinin tamamını paylaşabilsek. Okumuş olanlar, “Bir ufka vardık ki artık/ Yalnız değiliz sevgilim” dizeleri ile başlayan şiiri unutmuş olamazlar, okumayanlar içinse umalım bu satırlar tamamının bu-lunup okunmasına vesile olsun...

Ahmed Arif tütün işçilerini anlatırken, kuşkusuz ölümünden 19 yıl sonra Ankara’ya hak alma mücadelesine gelecek, ülkenin akıl, vicdan sahibi tüm insanlarının desteğini alacak ve umutlarımı-zı filizlendirecek TEKEL işçilerini düşünmemişti. Çok büyük ihtimalle TKP’nin ilk dönem kadrolarından tütün işçilerini düşünerek yazdığı bu dizelerin TEKEL işçilerine bu kadar yakıştığını görse kim bilir ne düşünürdü?

Şair “namı gitmiş deryaların ardına” dereken TEKEL işçilerini mi yoksa güzel ülkemizi mi işaret edi-yor emin olamadım, fakat halkımız “yiğit namı ile anılır” der ve işçi sınıfının mücadele tarihinde tütün işçilerinin haklı bir ünleri vardır. Onlar ülkenin en karanlık gün-lerinde sınıf içinde TKP’mizin ilk hücrelerini oluşturanlardır. İnadın ve direncin simgesidirler.

Bugün TEKEL işçilerine gören birisi, “demek ki, işçi sınıfı içerisine bir kere atılan tohum, ne kadar bastırılırsa bastırılsın, mutlaka bir yolunu bulur ve gerektiğinde beto-nu çatlatıp yeni filizler verir” derse idealistce mi bakmış olur? Aradan bunca yıl geçtikten sonra aynı ina-dın ve aynı inancın ortaya çıkması başka nasıl açıklanabilir ki?

Varsın kimileri “tarihin sonunu” ilan etsinler, işçi sınıfının bittiği, bu halka güvenilmeyeceği masallarını yaymak için milyon milyon dolarlar harcasınlar, işte yiğit TEKEL işçileri bütün bu saçmalıkları yerle bir ettiler. Saklamaya gerek yok, bu satırların arkasında, geçmiş tar-tışmalardaki haklılığımızı, emekçi halka, işçi sınıfına güvenimizin boşa çıkmadığını görmüş olma-nın gururu da var. Ancak sadece bunun için yazdığımız sanılma-sın. Biz hep ileriye bakmamız gerektiğini biliriz ve TEKEL direnişi bu ülkede ileriye

bakmak isteyenlerin gerçekten kimlere güveneceğini, kimler-le yoldaşlık etmesi gerektiğini bir kez daha gösterdiği için değerlidir.

Sonunun nasıl olacağından bağımsız olarak TEKEL işçileri uzun yıllardır ülkemizin üzerinde dolaşan kara bulutları dağıtmış-lardır. Bu arada direnişin mümkün olan en ileri noktada bitmesi için TEKEL işçileri yapmaları gerekeni yaptılar, yapmaya devam ediyor-lar notunu da düşelim ve bundan sonrası için “emekten yana” tüm güçlerin seferber olması çağrısını tekrarlayalım.

Yiğit TEKEL işçilerinin direnişin henüz ilk günlerinde ziyaret etme fırsatı bulmuş ve kısa bir sohbet sonrasında bu direnişin Türkiye işçi hareketi tarihinde “ölmek var, dönmek yok” sloganı ile ve bir kararlılık-direnç eylemi olarak yer alacağı sonucuna varmıştık. Sanıyorum henüz 10. gününde filandık, sonra her geçen gün bu slogan daha bir anlam kazandı ve artık “ölmek var, dönmek yok” bir slogandan çok daha öte anlamlar kazandı.

Elbette tarih tekerrürlerle iler-lemiyor, ancak birtakım benzer-liklerin oluşması da kaçınılmaz. Örneğin Özallı yıllar ile bugün RTE’li yıllar arasındaki pek çok farka rağmen kimi benzerlikler kesinlikle vardır. Gerçi Özal ölerek kurtulmuştu ama prestijinin yıkılma sürecinin başlangıcının maden işçilerinin eylemi olduğu genel olarak kabul görmektedir. Bura-da “Çankaya’nın şişmanı işçile-rin düşmanı” sloganın yeri inkar edilemez. Şimdi AKP’nin meydanı pek boş bulduğu bir dönemde yiğit TEKEL işçisinin direnişi pek ala benzer bir rol oynayabilir.

“Ölmek var, dönmek yok” sloganı uzun yıllardır inatla savunduğumuz bir tespitin işçi dilindeki ifadesidir. AKP’nin yıkıcı saldırıları karşısında teslim olmama iradesi ortaya konulduğunda bunun sadece bir direniş olmayacağı eş za-manlı olarak bir karşı saldırı anlamı taşıyacağını söylüyor-duk. TEKEL direnişi ve sloganı bunun somut örneğidir.

Yiğit TEKEL işçileri halkın önemli bir bölümünün desteğini almış-tır. Ancak bu gönülden desteğin, dışarıdan destek olarak kalmaması ve mücadele arkadaşlığına dönüş-mesi günün en önemli sorunudur.

Bu sorunun çözümü doğrultsun-dan atılacak her adım, ülkemizin gelecek güzel günlere yakınlaşması anlamını taşıyacaktır. Direnişin ilk anından bu güne yiğit TEKEL işçilerine yoldaşlık eden Türkiye Komünist Partisi’nin tüm üyelerine ve dostlarına çağrısı budur.

Mücadelenin keskinleştiği evre-lerde taraflar daha belirginleşir ve gri bölgeler kalmaz. Bugün olmak ya da olmamak, direnmek ya da teslimiyet sözcükleri ile gerçek karşılığını bulmaktadır. Ve direnişi sadece dışarıdan alkışlamakla, seyretmek ve teslim olmak arasın-da en küçük bir fark yoktur.

Yiğit TEKEL işçileri bizler “yal-nız değiliz”i hatırlattı, bizim de “yalnız değiliz”i yaygınlaştırmamız gerekiyor.

Artık Türkiye işçi sınıfının yeni bir sloganı vardır.

Ve elbette işçi sınıfının öncü partisi de bu sloganı benimsemek zorundadır, çalışmalarını bu slo-ganda ifadesini bulan kararlılıkla sürdürmek zorundadır.

Evet, ölmek var dönmek yok! Bu arada işçi düşmanları boşuna

sevinmesin, paranın saltanatını yıkılana kadar ölmek de yok!

Erkan BAŞ

Ölmek var dönmek yok! Biz hep ileriye

bakmamız

gerektiğini

biliriz ve TEKEL

direnişi bu ülkede

ileriye bakmak

isteyenlerin

gerçekten kimlere

güveneceğini,

kimlerle yoldaşlık

etmesi gerektiğini

bir kez daha

gösterdiği için

değerlidir.

HAFTANINHATIRLATMASI

TEKEL işçilerinin

haklı direnişini her

yerde savunmayı,

insanlara direnişin

başarısının neden

önemli olduğunu

anlatmayı unutma.

Olası bir genel grev

için hazırlıklı ol.

YERE

L SÜR

ELİ Y

AYIN

- Sa

hibi: Z

ehra

Güne

r Soru

mlu Y

azıiş

leri M

üdürü

: Ekim

Orha

n İsm

iAd

res: O

sman

ağa M

ah. N

ihal S

ok. N

o: 4 K

adıkö

y - İs

tanbu

l Tel:

0.21

6.330

.58.04

- 0.2

16.41

4.65.0

4 www

.sol.o

rg.tr

e-pos

ta: de

rgiso

l.org.

tr Ba

skı: K

ayha

n Matb

aacıl

ık Gü

ven S

anay

i Site

si C B

lok N

o: 24

4 Zey

tinbu

rnu

3

Metrobüs kavgası neden önemli?Metrobüs taşıma ücretlerine yapılan zamla ilgili açılan davadan yürütmeyi durdurma kararı çıktı. Kadir Topbaş, İstanbul 10. İdare Mahkemesi’nin 15 Ocak günü açıkladığı karara rağmen, “uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğuracağını” söyleye-rek mahkeme kararını hiçe sayacağını ima etmiş oldu. Ardından İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından 25 Ocak’ta Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin (UKOME) kararla ilgili görüşmek üzere toplanacağı duyuruldu. Ancak 22 üyeli UKOME’nin 11 üyesi İBB, 6 üyesi Ulaştırma Bakanlığı, 3 üyesi Savunma Bakanlığı ve 1 üyesi de İçişleri Bakanlığı tarafından belirleniyor. Dolayısıyla zam kararının altında imzası olan bu kurumdan mahkeme kararının uygulanması yönünde bir sonucun çıkmayacağı açık.Diğer yandan İstanbul Barosu’na bağlı bir grup avukat, mahkeme kararını uygula-mayacağını ilan eden Kadir Topbaş ve İETT Genel Müdürü Hayri Baraçlı hakkında suç duyurusunda bulundu.Metrobüs zamlarına karşı verilen mücadele, ekonomik krizle beraber bütçe açığının kat-lanarak büyümesi nedeniyle iğneden ipliğe her şeye zam yapan AKP hükümetinin halk düşmanı politikalarına dur demek açısından ön plana çıktı. AKP’ye ve Topbaş’a “yağma yok” diyen Türkiye Komünist Partisi’nin 27 Aralık’ta gerçekleştirdiği kitlesel eylem, metrobüs zammına karşı verilen mücade-lenin AKP’yi geriletme sürecinde önemli bir yere oturmasını sağladı.

Hrant Dink’in öldürülmesinin üzerinden üç yıl geçmiş olmasına karşın cinayet halen aydınlatıl-mış değil. Ancak Dink suikastının failinin kim olduğu konusunda herhangi bir kuşku bulunmuyor.Geçtiğimiz günlerde ortaya çıkan yeni bir belge, Dink’in katili Ogün Samast’ın cinayetten önce polis tarafından izlendiğini ortaya koydu. Dönemin Trabzon Emniyet Müdürü, daha son-rasında da Emniyet İstihbarat Daire Başkanı olan Ramazan

Akyürek’in imzasını taşıyan belge, tetikçi Ogün Samast’ın cinayeti işlemeden iki gün önce polis takibi altında bulunduğunu gösteriyor. Ramazan Akyürek’in Fethullah Gülen cemaatine yakınlığı artık herkesçe biliniyor. Dink suikastı, “sivilleşme”, “demokratikleşme” masalları anlatan AKP hükümeti döneminde palazlanan cemaatçi teşkilatlanmanın marifetlerinin çarpıcı bir örneği olarak ortada durmaya devam ediyor.

TEKEL işçilerinin bir ayı aşkın süredir devam ettirdiği direniş, 17 Ocak’ta Ankara’da yapılan “Ekmek, Barış, Özgürlük İçin Demokrasi ve Haklar” mitingiyle yeni bir evreye girdi. Bir ayı aşkın bir süredir devam etmesine karşın kararlılığından hiçbir şey yitirmeyen direniş, hem hükümeti hem de başta Türk-İş olmak üzere mevcut sendikal yapılanmayı zorluyor.17 Ocak’ta gerçekleştirilen ve 100 bini aşkın işçinin katıldığı mitingin ardından TRT-1’de canlı yayınlanan bir programa katılan Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç şu sözleri sarf etti: “Parlamentonun içindeki siyasi partilerin eleştirisi veya bizi yıpratmasına biz gülüp geçiyoruz. Çünkü hiç etkili değiller. Ama karşımız-daki muhalefet sokağa çıkar da bunun

içerisinde hanım kardeşlerimiz, gençler, onların yavruları çıkar ve bunlar üzerin-den iktidar yıpratılmaya çalışılıyorsa, ben bir siyasetçi olarak bundan çekinirim, endişe ederim.” Arınç’ın dile getirdiği korku, başlangıcın-dan bu yana çeşitli “kirli savaş” taktikle-riyle direnişi kırmaya çalışan hükümetin TEKEL işçilerinin kararlılığı karşısında içine düştüğü çaresizliği yansıtıyor. Bilindiği gibi hükümet direnişin başlan-gıcından beri polis terörüne başvurmuş, işçileri “Ergenekoncu” olmakla itham etmiş, 4-C’de yapılan sözde iyileştirmeler üzerinden işçileri rüşvetle bölmeye çalı-şılmıştı. Arınç’ın dile getirdiği korkunun kaynağında bu taktiklerin hiçbirinin sökmemesi ve direnişin etkisini artırarak sürmesi yatmakta.

Öte yandan 17 Ocak mitingine dam-gasını vuran bir diğer gelişme, TEKEL işçilerinin Türk-İş yönetimini genel grev kararı almaya zorlaması oldu. Mitingin son bölümünde kürsüyü işgal eden işçi-ler, Türk-İş’in genel grev kararı alması için bastırdılar. Bu tepki daha sonra Türk-İş binası önünde de devam etti ve TEKEL işçileri genel grev çağrılarını duymazdan gelen Mustafa Kumlu’yu protesto etti.İşçilerin genel grev talebi Türk-İş’i doğrudan, DİSK ve KESK’i ise dolaylı olarak ilgilendiriyor. Bu çapta bir işçi eyleminin ardından ve merkezinde direngen bir sınıf kesiminin durduğu bir sürecin kazanımla sonuçlanabilmesi ve AKP hükümetinin işçi sınıfına yönelt-tiği saldırıların geri püskürtülmeye

başlanması, bütün işkollarında ve üç büyük konfederasyonun ortak kararıyla örgütlenen bir genel grevi gerekli kılıyor. Direnişin başlangıcın bu yana TEKEL işçilerinin yanında yer alan Türkiye Komünist Partisi ve Yurtsever Cephe İşçi Birliği, TEKEL direnişinin AKP’de cisimle-şen gerici, piyasacı ve Amerikancı iktidarı geriletmek, işçi sınıfına karşı saldırıları geri püskürtmek için bir başlangıç niteli-ğinde olduğunu vurguluyor. Mücadelenin büyütülmesi ve Türk-İş, DİSK ve KESK tarafından en öncelikli gündem haline getirilmesi de TKP’nin çağrıları arasında yer alıyor. Bu nedenle TKP, sendikaların TEKEL işçilerinin genel grev çağrısına kulak vermeleri gerektiğinin altını çiziyor ve bu yöndeki mücadelesini yükseltme kararlılığını dile getiriyor.

TEKEL direnişi hükümeti de sendikaları da zorluyor

Ağca serbest ama konuşacak mı?Abdi İpekçi’nin katili Mehmet Ali Ağca tahliye edildi. Tahliyesinin ardından lüks bir otelin geceliği 464 avro olan süit odasına yer-leşen Ağca’nın otel masraflarının avukatları tarafından üstlenildiği ileri sürüldü. Ancak avukatların bu iddialarına karşın, “bu, 30 yıllık suskunluğa karşılık verilen ödülün bir parçası mı?” sorusu gündeme geldi.Serbest kalmasının ardından basına İngilizce bir konuşma yapan, daha sonra da yine İngilizce bir mektup ileten Ağca, “mesih” olduğu iddiasını yineledi. Mektupta ise “Dünyanın sonunun geldiğini ilan ediyorum. Tüm dünya bu yüzyıl içinde yok olacak. Her bir insan bu yüzyıl içinde ölecek” ve “İncil hata ile doludur. Mükemmel İncil’i ben yazacağım” gibi ifadelere yer verdi. 2006’daki 8 günlük esrarengiz tahliyesinde GATA’ya giden ve burada “ileri derecede anti sosyal kişilik bozukluğu” teşhi-siyle askerlikten muaf tutulması yönünde rapor alan Ağca’nın

saçmalamanın ötesine geçerek işlediği cinayetlere dair konuşup konuşmayacağı merak konusu. Ağca’nın avukatı Gökay Çağlaralp

Gültekin, müvekkilinin 20 Ocak’ta bir basın toplantısı düzenleme ihtimali olduğunu belirtti. Bu arada

Ağca’nın kaldığı otel odasında internet üzerinden yurtdışıyla yazıştığı ve pasaport aldıktan sonra

yurtdışına çıkabileceği belirtiliyor. Ağca’nın avukatlarından Yılmaz Aboşoğlu müvekki-linin Hollywood’dan 2 milyon dolar karşı-lığında oyunculuk teklifi aldığını iddia etti. Bu iddialar ve tahliye edildikten sonraki ilk demeçleri faşist katil Ağca’nın otuz yıllık

sükunetini sürdüreceğini düşündürüyor.Ağca’nın tahliyesinin ardından tedirgin olan

MHP lideri Devlet Bahçeli de teşkilatına “Ağca ve arkadaşlarından uzak durma” talimatı verdi.

Bahçeli konuşmasında, “Mehmet Ali Ağca ne geçmişte ne de bugün bizi ilgilendiriyor” dedi. Bahçeli’nin kendilerini ilgilendirmeyen bir şahıs için teşkilatına neden “uzak durun” talimatı verdiği ise merak konusu.

Hrant Dink cinayetinin faili belli (mi)

HAFTANIN ÖNE ÇIKANLARI

4

TEKEL işçilerinin bu satırları yazıldı-ğında 40’lı günlerine doğru yol alan direnişinin önemine ilişkin soL sayfa-larında çok yazdık, yazmaya devam edilecektir.

Hükümetin, ilk günlerinde önem-sizleştirmeye ve küçük göstermeye çalıştığı, ardından baskı ve şiddetle desteklenmiş yalan, yıpratma ve böl-me girişimleri ile gündemine aldığı direniş, AKP kurmaylarından Arınç’ın sözleri ile tasdiklendiği gibi artık AKP için önemli bir sıkıntıdır.

Soğuk, polis copu, panzer, gaz bombası, baskı, tehdit ve şantajın boyun eğdiremediği yiğit TEKEL işçileri, geri adım atmadıkça halkın daha geniş kesimlerinin desteğini aldılar.

Konu sadece lokal bir işçi dire-nişi olsa AKP için atlatılması kolay olurdu. Ancak sadece geçtiğimiz haftasonu, ülke tarihinde eşine az rastlanır nicelikteki işçi eylemi bile TEKEL direnişinin etkinliğinin boyut-larına dair bir fikir vermektedir.

TEKEL işçileri acılarını, öfkelerine katıp onurluca omuzladılar ve “kendi meseleleri” ile memleket meselelerini birleştirdiler. Denilebilir ki, AKP’nin yedi yıllık iktidarı boyunca anlattığı masalların tümü, TEKEL meydan muharebesinde karşı karşıya geldi. TEKEL işçileri, kimi zaman bir bütün olarak işçi sınıfı olarak meydanda oldular ve patronlara karşı diren-diler, kimi zamansa emperyalizme peşkeş çekilen bir ülkenin yurtsever

savunucuları... Onlar köleleştiril-meye isyan eden bir halkın öncü birlikleri oldukları kadar, yıllarca okuyup doktor olan ve halka sağlık hizmeti vermek isterken, parababa-larına kölelik ile insan sağlığından para kazanan insanlıktan çıkmış bir yaratık olmak arasında tercihe zor-lanan doktorlardılar aynı zamanda. Okula giderken, metrobüs para-sını ödeyemeyen üniversiteli genç, çocuklarını okutmak için zengin mahalesine temizliğe gitmek zo-runda kalan analarımız kendilerini gördüler TEKEL işçileri arasında...

Onlar biz oldu, biz de onlarAncak kabul etmek gerekir ki,

yılların biriktirdikleri ile taşıyabi-leceklerinden çok daha fazla yük attık omuzlarına ve bunu pay-laşmak hepimizin görevidir.

Direniş büyümeli, yayılmalıdırÖnce bir noktanın altını çizelim, za-mana karşı yarışıyoruz. Geçen hafta kimi işçilerinin maaşlarının yatmadığı-nı ve iş akidlerinin feshedildiğini bili-yoruz. Ay sonundan sonra bambaşka bir aşamaya geçilecek.

İerici, namuslu, solcu, dürüst, dev-rimci, emekten yana, yurtsever, sosya-list, komünist, eşitlikçi, ahlaklı, temiz, aydın, onurlu... Uzatmayalım, bu ve benzeri sıfatlardan herhangi birisini taşıdığını düşünen herkese “şimdi değilse ne zaman, sen değilse kim?” sorusu sorulmalıdır.

Hepimiz biliyoruz ki, nüfusun büyük bir bölümünün genel kanısı şudur: “Helal olsun adamlara, haklılar...”

Ancak bunun sadece gönülden destek olarak kalması durumun-da bu haklı kavganın “onurlu bir yenilgi” ile sonuçlanması kaçınılmaz.

AKP bir taraftan bu direnişi önem-sizleştirme ve geçiştirme kaygısı taşırken, diğer taraftan en genel anlamıyla “emekçilere dönük sal-dırılar” başlığında toplanabilecek faaliyetlerini sürdürüyor. AKP’nin bu çok yönlü saldırılarına karşı topyekûn bir direnişe geçilmesi, TEKEL direnişinin de amaçlarına ulaşması açısından son derece önemli.

Eğer bu direniş tarihsel bir değer taşıyorsa, geniş toplumsal kesim-lerin, tek tek örgütlerin ve hatta bireylerin bile bu direniş sırasında

aldıkları tavır mutlaka bir değer-lendirme başlığı olacaktır. Bunu sadece hatırlatıp geçelim, şimdi zamanı değil. Ancak başta Türk-İş olmak üzere özellikle DİSK ve KESK’in tutumları derhal müdahale edilmeyi gerektiriyor. Bugüne kadar yapıl(may)anlar bir yana, kendisi-ni emek örgütü veya emek yanlısı olarak niteleyen tüm sendikaların, DKÖ’lerin ve siyasi partilerin TEKEL direnişinin topluma yayılması ve di-renişin yaygınlaştırılması doğrultu-sunda bu haftayı olağanüstü hafta ilan etmesi gerekmektedir.

Yüz bine yaklaşan emekçi-nin katıldığı Ankara mitinginde “KESK ve DİSK var mıydı yok muydu” konusu tartışılıyorsa, nedeni ne olursa olsun, bir ek-siklik vardır. Bu her şey bir yana TEKEL işçilerine haksızlıktır.

17 Ocak mitingi bir yana bırakıl-dığında (ki bu mitingin de örgütlen-mesi, amacına dair söylenecek çok şey var, ancak TEKEL işçilerinin etkisi bütün bu hesapları da altüst etti) sendikalar etkisiz eylem pratikleri ile TEKEL işçilerine herhangi bir destek sunamamış durumdalar. Bu tablo acilen değiştirilmelidir.

Sendikalar, AKP hükümetinin bü-tünlüklü saldırılarına karşı parçalı ve sadece kendi alanlarından bir bakışla karşı koyamayacaklarını görmeliler. TEKEL işçilerinin çağrıları çok açık, genel grev istiyorlar. Sen-dikalar ve ilerici meslek örgütleri dayanışmayı ellerinden geldi-ğince büyütürken, TEKEL işçisi-nin genel grev talebine kayıtsız kalmamalıdır.

Tüm topluma yayılmış bir genel grevin aynı zamanda bir bütün olarak işçi hareketini kuvvetlendirici, kendi-ne getirici etkisi olacaktır. Sendikal yapılar, TEKEL işçisinin direnişine tu-tunmalı, direnişe güç verirken oradan güç almalılar.

Meselenin sadece sendikalar veya kitle örgütleri ile de sınır-landırılması da eksik olur. Başta Ankara olmak üzere, bütün ülkede, her fabrikada, her mahallede, her okulda AKP karşıtı mücadele yükseltilme-lidir. Direnişin güçlendirilmesi ve başarıya ulaşmasına katkı koyacak en küçük adım bile değerlidir.

TEKEL işçilerinin mücadelesi bütün ülkeye yayılmalıdır

Direniş yaygınlaşmalı, AKP yenilmeli

TEKEL direnişçilerinin ellerinden geleni,

yapabileceklerini son noktasına kadar yaptıkları

bir aşamada artık görev, ülkemizin emekten

yana, ilerici, yurtsever, devrimci güçlerindedir.

TEKEL işçileri AKP’nin maskesini yırtıp

attılar, AKP’ye teslim olmak dışında bir yol olduğunu gösterdiler. Şimdi sıra maskesi düşen

AKP’nin yenilebileceğini de göstermektedir.

5

TEKEL işçisi ve ‘sendikalar’!soL elinize geçtiğinde genel grev kararının görüşüleceği

toplantı Ankara’nın pis ve ıslak soğuğunda

yatıp kalkan binlerce TEKEL işçisinin öfkeli

bakışları altında ve aynı binada açlık grevi

yapan yüzden fazla işçinin soluduğu ortamda yapılmış olacak. Buradan

bu kuşatma altında tarihi bir dayanışma grevi

kararının çıkma olasılığı var. Demiştik ya, hava döndü, işçiden yana

esiyor yel.

Kırkıncı gününü doldurmaya giden TEKEL direnişi daha şimdiden işçi sınıfı tarihimizin Kavel ve Tariş gibi direnişlerinin yanına adını yazdırdı. Halbuki son 30 yılda gericilik dönemi ne işçi direnişlerini ufaladı, önem-sizleştirdi, ne grevleri yalnızlaştırıp söndürdü. TEKEL direnişindeki 11 bin işçi birikmiş bir öfkeyi temsil ediyordu. Direnişin Türkiye’deki işçilerin duy-gudaşlığını yakalama yeteneği, 4-C maddesi gibi önemsiz gözüken bir bürokratik detayda aslında bir sınıfın itilmek istendiği kölelik rejimine karşı meşru bir mücadele hattı örmesinden kaynaklanıyordu.

Bu 11 bin kararlı işçi örgütlü dav-ranıyordu, taktik hatalarını azaltacak karar mekanizmalarına sahiptiler ve tüm güçlerini başkente yığmışlar-dı. Buna karşılık önemli bir zaafları vardı. Fabrikaları çoktan kapatılmış, TEKEL özelleştirmesi sadece onları bir belirsizliğe itmemiş aynı zaman-da üretimi durdurarak kendilerini sermayeye karşı koruma yetenekle-rini de ellerinden almıştı. Bu yüzden tüm işçiler için yürütülen bu öncü mücadelede başından beri Türkiye genelinde bir dayanışma grevinin örgütlenmesinin sözü ediliyordu. Ancak 1980’den önce yapılabilmiş ve belki genç işçilerin hiç hatırlamadığı ve 12 Eylül faşizminin yasakladığı dayanışma grevi lafı Türk-İş binasının etrafında bir hayalet gibi geziyordu. KESK, DİSK, TTB ve TMMOB genel merkez yöneticilerine bu konuyu daha direnişin ilk günlerinde sorduğumuz-da, kendilerinin hazır olduğunu fakat çağrının Türk-İş’ten gelmesi gerekti-ğini söylüyorlar, kendileri bir inisiyatif kullanmaktan kaçınıyorlardı.

Bunun üzerine gözler Türk-İş Baş-kanlar Kurulu’na çevrildi. TEKEL işçisi tarafından kuşatılmış Türk-İş binasına sloganlar arasında giren sendika baş-kanları sabah saatlerinde toplandılar. Sonuç bir türlü açıklanmıyor ve saat-ler geçtikçe gerilim artıyordu. “Salla Türk-İş, Hükümet düşecek”, “Geliyor geliyor, genel grev geliyor” sloganları başkanların toplandığı salona kadar uzanıyordu. Beklenen açıklama ak-şam üstü Mustafa Kumlu tarafından yapıldı. Açıklama ustaca yazılmış ve durumu idare etmeye yönelik eylem programı olduğundan daha büyük gösterilmişti. Türk-İş bir genel grev çağrısı çıkarmıyor ama her Cuma günü bir saat artırılarak sürecek Türk-İş sendikalarını bağlayacak bir saatlik iş bırakma kararını açıklıyordu. İş bırakma sabah işe girişte, bir yanıyla işçilerin birlikte davranma eğilimi-nin en az olduğu saatte yapılacaktı. Gerçekten daha sonra aldığımız duyumlar, hepsi değilse de sendika-ların çoğunun dayanışmanın önemini işçilere anlatmadığı, işçilerin o bir

saati kahvelerde geçirdiği şeklindeydi. Açıklamayı takip eden ikinci Cuma yılbaşı tatiline geliyordu. Dolayısı ile Türk-İş basınç altında ve iç gerilimle-rini de gözeterek bir iş bırakma kararı alıyor ama bunu “nasıl en etkisiz hale getiririm”i hesaplayarak yapıyordu.

Tek-Gıda İş yönetimi aldığı kararla işçilerin bir kısmını memleketlerine yollayarak tümünü eşleriyle birlikte üç gün sürecek oturma eylemi için Ankara’ya çağırdı. Eğer bu üç gün içinde istekleri kabul edilmezse açlık grevine başlayacaklarını açıkladılar. Tam bu esnada Türk-İş’in miting çağ-rısı duyuldu. Oturma eyleminin başla-masından hemen sonra Türk-İş bütün sendikalarını miting için Ankara’ya çağırıyordu. Bu karar Türk-İş’in birçok kez denediği ve başarılı olduğu gaz alma ve bir direnişi bitirme tarzına uyduğu için temkinlilikle karşılandı. Fakat mitinge büyük bir kortej ile ka-tılarak işi bozan faktörlerden biri olan TKP’nin pankartında yazdığı gibi hava dönmüştü ve işçiden yana esiyordu yel. Tarihin motorunu sınıf farklı çalış-tırıyor, işbirlikçilerin planları ellerinde patlıyordu. İlk olarak sendikalar çağrıyı ciddiye almış ve kitlesel olarak mitinge katılmışlardı. İkincisi Mustafa Kumlu’nun olağanüstü kötü veya bir başka deyişle kendisinden tam da beklenen konuşmasından sonra TEKEL işçileri kürsüyü işgal ettiler. Kumlu hiçbir yeni plan açıklamamış, TEKEL işçilerinin eyleminin ideolo-jik olmadığını ve herkese uzlaşmayı öğrettiklerini söylemişti. Kumlu’yu

korumakla görevli Türk-Metal yete-rince istekli değildi. İsyan eden TEKEL işçisi işgal ettiği kürsüden genel grev çağrısı yapıyordu. Sonunda Harp-İş Başkanı tüm örgütlerden genel grev için destek istedi.

Açlık grevinin başladığı gün içinde Türk-İş sendikalarının da bulunduğu Ankara Şubeler Platformu 21 Ocak için bir günlük vizite eylemi kararı aldı. Bir gün sonra KESK ve DİSK’in çağrısı ile konfederasyonlar ve meslek birlikleri bir araya geldi. Hak-İş’li, Kamu-Sen’li birleşim Emek Platfor-mu günlerini hatırlatıyor ve kaygı uyandırıyordu. Ancak daha önce söylediğimiz gibi özel bir tarihsel nesnellikte öncü ve siyasallaşmış bir işçi kitlesi tarihin motorunu farklı çalıştırıyordu. Hak-İş toplantıya hiç gelmedi. Mustafa Kumlu’nun Türk-İş’i temsil etmediği toplantıda daya-nışma grevi kararı prensipte alındı fakat Kumlu’nun da bulunduğu bir toplantıda netleştirilip ilan edilmesi kararlaştırıldı. 21 Ocak Perşem-be günü Kumlu konfederasyonları Türk-İş’e davet etmek zorunda kaldı. soL elinize geçtiğinde söz konusu toplantı günlerce Ankara’nın pis ve ıslak soğuğunda yatıp kalkan bin-lerce TEKEL işçisinin öfkeli bakışları altında ve aynı binada açlık grevi yapan yüzden fazla işçinin soluduğu ortamda yapılmış olacak. Buradan bu kuşatma altında tarihi bir daya-nışma grevi kararının çıkma olası-lığı var. Demiştik ya, hava döndü, işçiden yana esiyor yel.

Türkiye işçi sınıfı tarihinden bir kesit:

DGM Direnişi16 Eylül 1976’da Devlet Güvenlik Mahkemeleri yasasının çıkartılışını engellemek üzere DİSK tarafından başlatılan direniş aynı zaman-da Milliyetçi Cephe hükümetini devirmeyi amaçlayan bir genel grevdi. DİSK yönetim kurulu Taksim Anıtı’na çelenk koyarken Türkiye çapında üretim durdurulmuştu. Ereğli Demir-Çelik, İpraş ve Aliağa rafinerileri gibi önemli birçok tesiste üretime ara verilmişti. Genel-İş’in eyleme katılmasıyla sokaklar çöple dolmuştu. DİSK’in yanı sıra greve Türk-İş’e bağlı Harp-İş, Yol-İş ve Petrol-İş de katılmıştı.. Direniş sonuç vermiş ve DGM’ler fiili olarak ortadan kalkmıştı. 1982 Anayasa’sı siyasi amaçlı grevi ve dayanışma grevlerini yasaklayacaktı.

6

2010’da ‘dakka 1 gol 1’

Miting AKP’yi korkuttu

Ankara’da gerçekleşen TEKEL işçileri mitingi

için yüz bini aşkın kişi Ankara’da buluştu. Son

dönemin en büyük işçi mitingi olan mitingde “genel grev” talebi

eylemin başından sonuna kadar işlendi. Tren

Garı’ndan Sıhhiye’ye yapılan yürüyüş boyunca

“Türk-İş göreve genel greve”, “Genel grev genel direniş” sloganları atıldı.

Kriz yılı olarak anılan 2009’da, ülke gündemine oturacak bir işçi hareketlenmesinin ortaya çıkmadığı malum. Bunun AKP’nin kurduğu hegemonya ve bugüne uzanan sendikal krizle ilgili boyutları var. Peki, yeni yılın ilk mitinginin verdiği fotoğraf neye yorulmalı? 16 Ocak mitingi, yıllardır emekçi hareketini dizginlemiş engellerin nasıl aşılabi-leceği konusunda ipuçları sunuyor.

Karşılaştırmak için geçen seneki sendika mitingleri hatırlanma-lı. KESK, DİSK ve Türk-İş’in 15 Şubat’ta düzenlediği “Krizin Bede-lini Ödemeyeceğiz” mitingi, AKP’ye karşı gerçek bir tehdit arz etmemiş, üstelik mitinge Birleşik Metal-İş ile Türk Metal İş’in çatışması damga vurmuştu. Dolayısıyla eylem, her iki boyutuyla da işçi sınıfı hareketinin ihtiyaç duyduğu yeni rotaya karşılık üretememişti.

Krizle birlikte metal sektöründe ortaya çıkan direnişler ise 2009’un işçi hareketlenmesi olarak anılacak bir olgunluğa erişmedi. 2009’un sonunda TEKEL, itfaiye ve demir-yolu üçlemesiyle anılan hareket-lenmenin ise farklı bir gelecek vaat ettiğini öngörebiliyoruz. Bunun en önemli göstergelerinden birisi, hareketlenmenin AKP’nin ideolojik ve siyasi hegemonyasını sarsmış ve sendikal krizi sınıf lehine kanırtmış olması.

16 Ocak mitingi, ilanından son anına kadar bu minvalde ilerledi. Elbette sendikalardaki AKP cephe-sinin kararı onaylarken bir takım hesaplar içerisinde olmadığı söyle-nemez. Ancak AKP, sendikal uzan-tılarıyla bu gündeme belli bir meş-ruiyet tanıyıp tanımama konusunda kararsız kalmakla mitingi direnişin etki alanında bıraktı. Bir yandan Memur-Sen’in “4-c’de iyileştirme bizim sayemizde oldu” demesi ve Hak-İş’in işçilere “Ergenekonculuk” imasında bulunması, diğer yandan Kumlu’nun gösterdiği başarısız sahne performansı, işçilerin “genel grev” talepli kürsü işgali karşısında önemsizleşti. Dahası gerilim Türk-İş içerisindeki yarılmayı da kürsüye yansıtacak noktaya ulaştı. İşgali kontrol altına almaya çalışırken Harb-İş Genel Başkanı’nın Türk-İş Başkanlar Kurulu’nu genel greve çağırması, sürecin özgünlüğünün doğurduğu bir başka ilginç durum oldu.

Eski Türk-İş mitinglerinde kürsü-

nün milletvekili podyumuna dönüş-mesi olağanken, bu sefer ilkesel olarak buna izin verilmedi. Buna karşılık bir TEKEL bir de belediye işçisinin konuşması, işçi basıncı-nın sendikaların bir takım “sarı” alışkanlıklarının rengini değiştirebil-diğinin göstergesiydi.

Mitingin ev sahipleriTEKEL işçilerini 1 aydır ağırlayan Ankara açısından mitingin başka bir anlamı vardı. Direnişin daha ilk haftalarında Türkiye Komünist Partisi’nin binlerce emekçiyi bir araya getirdiği TEKEL işçilerine des-tek mitinginde Başbakan’a “Buraya gelmezsen Türkiye partisi değilsin” denilerek meydan okunmuştu. Aradan geçen haftalarda AKP’nin düştüğü çaresizlik üzerine yüz bin-lerin başkente çağırılması ayrı bir anlam taşıyordu.

Ankara’nın en ücra semtlerine kadar işçilerle birlikte ziyaretler dü-zenlendi, standlar açıldı, toplantılar yapıldı. Bir aydır televizyonlardan izledikleri işçileri karşılarında gören Ankaralılar hep aynı şeyi soruyor-lardı: “Nasıl destek olabiliriz?”

İşçilerin işgali altındaki Sakarya Meydanı’nın esnafı da, direniş başlayalı işleri kesat gitmesine karşın kapılarına “TEKEL işçisinin yanındayız” yazılı miting duyurula-rını asmaktan geri durmuyorlardı. Miting gününe kadar dağıtılan on binlerce bildiri, mitingin kitleselliği ile karşılığını buldu.

İşçi mitinginde işçiler konuştuAnkara’da gerçekleşen TEKEL işçi-leri mitingi için yüz bini aşkın kişi Ankara’da buluştu. Son dönemin en büyük işçi mitingi olan mitingde “genel grev” talebi eylemin ba-şından sonuna kadar işlendi. Tren Garı’ndan Sıhhiye’ye yapılan yürü-yüş boyunca “Türk-İş göreve genel greve”, “Genel grev genel direniş” sloganları atıldı.

Mitingde konuşan TEKEL işçisi Hatice Konak 4 gündür Ankara sokaklarında yaşadıklarını anlattı. Konak şöyle konuştu:

“Üstümüze biber gazı, tazyikli su, copla geldiler, bizi durduramadılar, bizi yıldıramadılar. 12 bindik şimdi yüz binler olduk. Ama bizi çok kızdırdılar, çok öfkeliyiz. Bize iftira ettiler, yalanlar söylediler, hakkı-mızı yediler. 15 yıl özelleştirmeye direndik. ‘Tekel vatandır satılamaz’

dedik, sattılar. Yetim doyuran, tütüncüyü doyuran Tekel’i sattılar. Sonra hiç utanmadan, bizi suçladı-lar. Neymiş yetim hakkı yiyormuşuz. Oturduğumuz yerden para kazanı-yormuşuz. Yuh olsun size yuh!”

Başbakan Erdoğan’ın suçla-malarına tepki gösteren işçi, “Biz boş oturmadık, alnımızın teriyle çalıştık. En fakir bölgelerin ekme-ğini ürettik, ocağını tüttürdük. Siz kendi çocuklarınıza gemi alırken, kendi yandaşlarınıza ihale verir-ken biz kendi alnımızın terinden kazandık, emeğimizden kazandık. Emeğimizin hakkıyla geçindik, onurumuzla kazandık, onurumuzla yaşadık, onurumuzla öleceğiz. Siz sadece sattınız, yaprak tütünleri de siz depo yaptınız. Suçlayacağınıza kendinize bakın! Suçlu sizsiniz, milyonları siz aç bıraktınız ve sizin kahrolası düzeniniz” dedi.

Konak’ın konuşmasının ardın-dan itfaiye işçileri adına konuşan Vedat Kaya sözlerine “Selam olsun Tekel işçilerine, önünüzde saygıyla eğiliyorum” diyerek başladı. Kaya konuşmasında şunları söyledi:

“Bizim tek derdimiz insanca yaşa-mak, tıpkı Tekel işçileri gibi. Baskı, gaz ve copla sindirmeye çalıştılar bizi. Hitler’in Yahudilere uyguladığı zulüm biz itfaiye işçilerine ve Tekel işçilerine uygulanmaktadır. Sırf sendikalı olduğumuz için bizlere işyerlerinde yemek vermediler, ikna odalarında bizi açlıkla, yoksulluk-la, işsizlikle tehdit edip taşeronda çalışmaya zorladılar. Ama yılma-dık, yılmayacağız. Bundan kimsenin şüphesi olmasın. Saraçhane’de kurduğumuz demokrasi çadırı sa-baha karşı sivil polis, zabıta ve özel güvenlik saldırısına uğradı. Bize saldıranlar şunu düşünmediler mi? Sel, deprem, yangın felaketlerinin bir gün onların da başına gelebi-leceğini düşünmediler mi? İstanbul halkına sesleniyoruz: Bilin ki bu koşullarda itfaiye artık o kadar ce-sur ve yürekli olamayacaktır. Lafa gelince Allah, peygamber diyenler bilsinler ki rızka Allah kefildir. Onu da siyasetlerine alet etmesinler. Filistin halkına gözyaşları döker-ken nasıl riyakârca davrandığınızı bütün Türkiye halkı gördü. Siz kör müsünüz, sağır mısınız? Daha dün Avrupa Kültür Başkenti adı altın-da yalanın ve riyanın kutlamasını yapanlar trilyonlarca liralık havai fişek patlattılar. Emekçinin hakkı-

7

nı çok görenler bunu yaptı. Ama kaybeden onlar, kazanan işçi sınıfı olacak!”

Kumlu: “TEKEL eylemi ideolojik değil”Mitingin son konuşmacısı Türk-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu ko-nuşmasını yapmak üzere sözlerine başlarken “Kumlu İstifa” slogan-larıyla işçiler tarafından protesto edildi. İstifa sloganları bir süre sonra “Türk-İş göreve genel greve” sloganına dönüştü.

Konuşmasına “Bugün Türkiye bir yangın yerine dönmüştür. Emek büyük bir saldırı altındadır” diye başlayan Kumlu, “Emeğin ürettikle-ri, bu yangında haramiler tarafın-dan talan edilmektedir. Adaletsizlik her alanda hüküm sürerken, herkes bu adaletsizliğin karanlığı içine çekilmek istenmektedir. Ama rüzgâr eken, fırtına biçer” dedi.

Konuşmasının son kısmını mü-cadele eden işçilere ayıran Türk-İş Başkanı Mustafa Kumlu’nun, TEKEL işçilerinin eyleminin ideolojik olma-dığına vurgu yapması dikkat çekti:

“Siz TEKEL işçileri, karda, kışta, soğukta, çoluk çocuk Türk-İş’in önünde, bir aydır ekmek için mücadele veriyorsunuz. Siz itfa-iye işçileri, bir aydır Saraçhane Parkı’nda, çadırlarda, ekmek için mücadele veriyorsunuz. Siz şeker işçileri, aylardır her yerde mitingler yapıyorsunuz, ekmek mücadelesi veriyorsunuz. Sizlerin verdiği mü-cadeleye ‘ideolojik’ diyenler var. Böyle diyerek, kendi hatalarının üzerini örtmek isteyenler var. Halkı-mızın gözü önünde soruyorum size: Verdiğiniz mücadele ideolojik mi? Ben şahidim ki değil, ben kefilim ki değil… Sizler, ekmek parası için özlük haklarınız için güvenli bir ge-lecek için mücadele veriyorsunuz. Sizler, özelleştirmelerin memleke-timizi nasıl yoksullaştırdığını, nasıl ele güne muhtaç ettiğini göstermek için mücadele ediyorsunuz.”

Konuşması sık sık yuhalanan Kumlu, diğer konuşmacılara göre daha kısa konuştu. Kumlu, mitingin sonunda kürsüyü işgal eden TEKEL işçilerinin kendisini miting alanına davet etmesine ise kayıtsız kaldı.

Mitingden notlar

TEKEL işçileri, Türk Metal İş üyelerinin “eskortluğunda” alana geldiler. Kürsünün Türk Metal İş ta-rafından çevrelenmesi dikkat çekti.

Uzun süredir hakları için müca-dele eden itfaiye işçileri ve Esenyurt Belediyesi işçileri de mitinge katıldı.

Tüm illerden Ankara’ya gelenler arasında Tes-İş ve Şeker-İş’in katılı-mı dikkat çekti.

Belediye-İş, Tezkoop-İş, Ge-nel Maden İş, Türk Metal-Sen de mitinge kitlesel katılım sağlayan sendikalar oldu.

“Genel grev şart” diyen KESK ve DİSK’in mitinge ciddi bir katılım

göstermemesi dikkat çekti. Türkiye Komünist Partisi işçilerin

parmakla gösterdikleri uzunlukta bir kortejle mitinge katıldı.

Sıhhiye Meydanı’nın dolduğu mitingde katılımcılar meydana sığmayınca binlerce insan çevre caddelerde ve sokaklarda bekledi.

Onur Akın’ın konseriyle başlayan miting Alişan konseri ile kapatılma-ya çalışıldı. Mitingin sol havasını lumpenlikle dengeleme hesabı, miting sonundaki kürsü işgali ile bozuldu.

Mitingden arta kalanMitingin ardından Türk-İş binası önünde toplanan işçiler burada da “Kumlu istifa” sloganları attılar.

Burada bir konuşma yapan Tek Gıda İş Başkanı Mustafa Türkel, “34 gün boyunca direnişimizi sürdürdük, Türk-İş Başkanlar kurulu tarafından karara bağlanan iş bırakma eylemlerine gereken önem verilmemiştir. Aynı zaman da DİSK ve KESK de gereken önemi verme-miştir” dedi.

Tek çözümün genel grev oldu-ğunu belirten Türkel, “Geldiği-miz noktada yaşanan bu sürecin tek çözümü genel grevdedir. Ve bu karar için beklenen gün artık gelmiştir. KESK, DİSK, Kamu-Sen, TMMOB hepsine çağrımızdır. Biz eylemlerimize devam edece-ğiz daha önce aldığımız kararlar gereği. Açlık grevini de gerçekleşti-receğiz. Bizim için tek çözüm genel grevdir. Ya kazanacağız ya ölece-ğiz” ifadelerini kullandı.

Miting AKP’yi korkuttuTEKEL direnişinin iki tarafı var. Bir tarafta işçiler, diğer tarafta AKP. AKP, işçilerin karşısına kâh Kumlu sendikacılığı, kâh polis provo-kasyonları, kâh kof bir radikalizm olarak çıkıyor. Mitingde ise AKP

işçilerin karşısına çıkmaya korktu. Mitingden sonra Bülent Arınç’ın bir televizyon programında sarf ettiği sözler, hem bu korkunun itirafı olu-yor hem de mitingin AKP karşısında işçilere sağladığı psikolojik üstünlü-ğü teslim ediyordu.

“Ben, toplumsal muhalefetin genişlemesinden, büyümesinden, bir cephe haline gelip sokaklara çıkmasından memnun değilim. Parlamentonun içindeki siyasi partilerin eleştirisi veya bizi yıprat-masına biz gülüp geçiyoruz. Çünkü hiç etkili değiller. Ama karşımızdaki muhalefet sokağa çıkar da bunun içerisinde hanım kardeşlerimiz, gençler, onların yavruları çıkar ve bunlar üzerinden iktidar yıpratıl-maya çalışıyorsa, ben bir siyasetçi olarak bundan çekinirim, endişe ederim.”

“Dolayısıyla eczacılara karşı bizim ne yapabiliyorsak yapmamız lazım. TEKEL işçilerine karşı hakları verilecekse belki biraz daha fazlası-nı vermemiz lazım.”

“TEKEL işçilerinin mensup olduk-ları sendikanın başkanı ve daha üst kurulun başkanı ‘bu bizim için yeterlidir, bundan daha iyisi olmaz’ noktasına gelmişken bugün biri-sinin bir vesile ile bunları sokağa çıkaracak noktaya gelmesi Sayın Başbakanı fevkalade üzüyor ve sinirlendiriyor. ‘Biz bu konuyu gö-rüşmüştük, bize teşekkür etmiştiniz, yapabileceğimiz ancak buydu, siz de bunu kabullenmiştiniz. Şimdi bu ne oluyor?’ dendiğinde, ‘Bu işler böyle oldu Sayın Başbakanım’ diye alay eder tarzda insanın karşısına gelindiğinde bir tepki duymamak mümkün değil. Ama bir Başbakan da bir hükümet de bunları bile bile yine de bu sosyal grupların hakla-rını gözetme noktasında onlardan daha farklı bir noktaya gitmesi lazım.”

Eski Türk-İş mitinglerinde kürsünün milletvekili podyumuna dönüşmesi olağanken, bu sefer ilkesel olarak buna izin verilmedi. Buna karşılık bir TEKEL bir de belediye işçisinin konuşması, işçi basıncının sendikaların bir takım “sarı” alışkanlıklarının rengini değiştirebildiğinin göstergesiydi.

8

Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

“Evliyimİki çocukluyumDüzeltirimÇocuklarımdırBütün çocukları dünyanınEvet kaygılıyımÇocuklarım içinKorkmasınlar isterim”

Sennur Sezer’in bu şiirindeki gibi… Bildiğin Karadeniz gibi… Dalgalı ama hayata karşı dalgacı değil… Nâzım Hikmet, o ünlü şiirinde “Hoca Nasreddin gibi gülen/Bayburtlu Zihni gibi ağlayan” der halk için… Nâzım’a göre Nasreddin, aslında gülen değil, ağlayan insanın simgesiydi ve fıkrala-rının özünde de aslında gözyaşı vardı. Ben de yazıp çizdiklerimle hayata ve dünyaya tebessüm ederken aslında ağlıyorum. 45 yaşındayım, bu kentte doğdum, bu kentte yaşadım. Politik yaşamın hep içinde oldum. Eğitim-Sen yönetimlerinde birkaç dönem görev aldım. Hakkari ve Samsun’da geçen 22 yıllık öğretmenlik yaşamımı 2008’de sonlandırdım. 3 yıldır da ye-rel bir gazetede çalışıyorum. Türkiye Komünist Partisi üyesi, soL muhabiri ve yazarıyım.

Direnişteki TEKEL işçilerinin duygu ve düşüncelerinin en iyi tercümanlarından biri haline geldiniz. Yazılarınız ve özel-likle de “şiir” formunda olanlar direnişteki işçiler arasında elden ele dolaşıyor, onlara güç veri-yor. TEKEL işçileriyle bağınızın

direnişle başlamadığını biliyoruz...Bu çok heyecan verici benim için tabii… Yaşamak direnmektir, diren-mek yaşamak… Onlarla birlikte direnirken yaşadığımı duyumsuyorum. Yaşadıklarım ve anımsadıklarımdan ibaretim ben… TEKEL işçileri hani diyor ya, TEKEL ekmektir. Ben de TEKEL’in ekmeğini yiyen bir aileden geliyorum. Anneannem, dedem, an-nem TEKEL işçisidir. Annemin soyadı bile Tütüncü’dür. Babamın köyünün geçim kaynağıydı tütün, tütün paralarıyla okuyup öğretmen olmuş. Ben de çok tütün dizdim iğneye… Samsun’da kursağından tütün parası geçmeyen aile yok gibidir. Tütünü de, tütüncüleri de, tütün işleyen işçileri de o yüzden hep çok sevdim. TEKEL işçileriyle bağ meselesi böyle derin-lerde bir yerde işte…

“Direnişteki TEKEL işçilerinin duygu ve düşüncelerinin en iyi tercümanla-rından biri haline geldiniz” sözünüz bile sanki onlara haksızlık gibi geliyor bana… Çünkü, onlar direnişleriyle öyle güzel anlatıyorlar ki dertlerini… Anlatılamayanı anlatmaksa tercüman olmak, onlar zaten şahane anlatıyor, benim yaptığım olsa olsa onların anlattıklarını tarihe not düşmektir, unutulmasın diye… Tabii, bu şöyle bir şey değil: Bugün bazı yazar çizerler gibi, dışarıdan bakarak, gezi göz-lem ekibi gibi izleyip, gözlemleyerek TEKEL işçilerini ne anlayabilir, ne de anlatabilirsiniz. Benim için yazmak işi böyle bir şey hiç olmadı.

Yaşamadığınız, hücrelerinizde his-setmediğiniz bir olguyu nasıl anlata-

bilirsiniz ki? Hem kim inanır? Samimi olamazsınız. O işçiler de çakma güzellemeleri sezerler. Sol, sosyalist, komünist… Ne derseniz deyin, kendi-sini böyle ifadelendiren yazarların so-rumluluğu çok ağır… Önce yapacak, sonra yazacaksın! Duruşunla, yaşam biçiminle… Sloganlar havada uçuşan replikler gibi kalmamalı, “TEKEL işçisi yalnız değildir” diyorsan onunla ıslanacaksın, yolu trafiğe kapattıysa sen de yanına oturacaksın, biraz soluklanayım izin ver diyorsa belki bekleyeceksin. Ne bir adım geri, ne ileri… Tam yanında… TKP’nin yaptığı gibi… TEKEL işçileri açlık grevindeyse o işçilerin direniş çadırlarında olacak, birlikte kalacaksın abi… İşçiye güven vereceksin. Sloganlar değil, müca-delenin kendisi öğretiyor hepimize… Samsunlu TEKEL işçisi de bugün gazeteci-yazar Belma’dan öte, onla-rın direnişine omuz veren komünisti sevmiştir.

TEKEL işçileriyle çocukluğuma dokunan duygusal bağın ötesin-de, somut anlamda ilk temasım bu direnişte değil, Ballıca Sigara Fabrikası’nın 2008’de BAT’a peş-keş çekilmesinde kuruldu. Samsun Ballıca Sigara Fabrikası’nın da içinde olduğu Tekel Sigara bölümü 1 milyar 720 milyon ABD Doları karşılığında British American Tobacco’ya satıldı-ğında Samsun’da ses getiren eylem-ler yaptık. Hatta öyle ses getirdi ki, sesten “rahatsız” olan konfederasyon sendikasını uyarma gereği duydu: “Komünistlerden uzak durun!” 146 yıllık TEKEL’in 20 dakikada satışına engel olamayanlar, bizi de bu kentte işçilerden uzak tutmaya çalıştılar. Bugün Ankara’daki o direniş çadırın-daki işçilerin çoğu o dönemde tanıdı bizi… O dönem, 17 Aralık 2007’de başladı işçiler fabrikalarında direnme-ye… Biz de eşzamanlı eylemlerimizle, etkinliklerimizle onların sesi olduk.

O dönem yaptığımız TEKEL referan-dumuna işçi ve TEK Gıda-İş temsilci-lerinin sahip çıkışı, “TEKEL’in Satışına Hayır” bildirileri, fabrikada vardiya çıkışlarında işçilerle buluşma, yapılan onlarca haber, TEKEL Vatandır mitin-gi… Üzerine ölü toprağı serpilmiş bu kentte o günlerde TEKEL işçisini yalnız bırakmadık, tıpkı bugün gibi… Ben o günleri yaşamasaydım bugün direniş-teki TEKEL işçilerini yazamazdım.

‘Memleket düşerken kim ayakta kalır ki...’

“Bildiğin Karadeniz gibi… Dalgalı ama hayata karşı

dalgacı değil… Nâzım Hikmet, o ünlü

şiirinde ‘Hoca Nasreddin gibi gülen/Bayburtlu

Zihni gibi ağlayan’ der halk için… Nâzım’a göre

Nasreddin, aslında gülen değil, ağlayan

insanın simgesiydi ve fıkralarının özünde de aslında gözyaşı vardı.

Ben de yazıp çizdiklerimle hayata ve dünyaya

tebessüm ederken aslında ağlıyorum.”

Direniş boyunca TEKEL işçilerinin mücadelesini büyük bir içtenlikle yansıtan gazeteci/yazar Belmanur Kartal ile Ankara’daki direnişi ve yazılarını konuştuk

BIZDEN

BIRI

9

Yazılar üzerinden ne tür tepkiler aldınız?Uzunca bir süredir TEKEL işçilerinin direnişi dışında bir şey yazmaz, daha doğrusu yazamaz oldum. Bu direnişin havasıyla gücüyle direkt ilintili bir durum. Türkiye işçi sınıfı tarihine derin bir çentik atarken TEKEL işçisi, başka bir şey yazmak sanki onların elini bırakmak, yalnızlaştırmak gibi hissettiriyor bana… Samsun yerelliği denilince aklıma ilk gelen tuzu kuru bir tanıdık… “TEKEL TEKEL, başka dert mi yok memlekette?” deyişi… Gözümdeki öfkeden em-inim korkmuştur. Onlar kaybederse hepimiz kaybederiz’i anlatmaya çalışmam… O şahsiyetin dışında tepkilerin bütünü çok olumluydu.

Hele işçiler… TEKELci abla di-yorlar. Bana o yazıların sonrasında Ankara’da direnen işçilerden çok ulaşanlar oldu. Telefonla ulaşarak teşekkürlerini iletenler, mail yazanlar, görüşmeye gelenler… Mail adresime gelenlerden birini paylaşmak istiyo-rum: “Merhaba sizinle Samsun’da imza toplarken tanışmıştık. En son da Ankara’ya bizi gecenin o saatin-de yolcu etmek için otobüsümüze bindiğiniz zaman görmüştük. Bu gün 22. direniş günümüz bitti, aslında her gün yeniden birinci gün gibi gidiyoruz eylem alanla-rına. Bugün yazınızı okuduk ve o güzel şiiri… Sağolun, yüreğinize emeğinize sağlık… Bize güç ve moral veriyor böyle yazılar. Ayrıca bu yazının Samsun’dan gelmesi de çok mutlu etti bizi. Burada herkes ailesini özlüyor ama onlar için zaten bu çırpınışımız. Destekleriniz fabrikamızın özelleştirme aşamasın-dan bu yana var. Sağolun, varolun gösterdiğiniz çabalar için…”

Okurlara gelince… Ne yazmıştım en son; “Allah’ına gurban senin…” Yoruma bakar mısınız; “Abla vallahi allahına gurban!..” Böyle yazara böy-le okur, daha ne desin Hüseyin…

Son mitingle birlikte TEKEL işçilerinin direnişi en kötüm-serlerde bile “Hiçbir şey eskisi olmayacak” his-sinin uç vermesine neden

oldu. Bundan sonrası için ne düşünüyorsunuz? TEKEL işçilerinin açtığı yol nereye çıkar? Hafta sonu nelere gebe, bilemiyorum. Açlık grevinin son günü Ankara’dan işçi arkadaşlarla görüştüm. Samsun’dan açlık grevine katılan 17 işçi vardı. İçlerinde kadın işçilerden Hilal’in pek iyi görünmediği söylendi bana… Bundan ötesi ölüm orucuna gider mi gitmez mi ya da toplanıp fi-kir teatisi yapan konfederasyonlardan genel grev kararı çıkar mı çıkmaz mı hep birlikte göreceğiz. Böylesi görkemli bir direnişin taçlandırıldığı mitinge KESK ve DİSK gibi iki büyük konfederasyonun merkezi katılım kararı almaması yenir yutulur gibi değil… Bu tavrın gerekçesi AB’den alınan fonlara kadar gider. İşçi- memur el ele genel greve kararı bugün verilemezse ne gün verilir? İşçi sendikasından çok daha ileride, öne doğru koşuyor. Umarım bu koşu, işçilerin kurtuluşunun yolunu açar. Gerçek ihtiyaçlarını karşılayacak bir kanala akacak işçi, su yolunu bulacak!

İşçiler genel grev dedi, Türk-İş sustu. Bugün TEKEL işçisinin kendi konfederasyonuna güven duyma-masının müsebbipleri, bu güven-sizliğin bedelini ağır ödeyecekler bence… İşçi artık eski işçi değil bu direniş ve mitingden sonra… Müt-hiş bir dönüşüm yaşanıyor. Sadece TEKEL işçisi değil, itfaiye, kamu emekçileri, hekimler, eczacılar…herkes ayağa kalkmış durumda… Kritik olan; ayağa kalkanların güç birliği yapıp yapmama kararlılığı-dır. Kurtuluş yok tek başına, ya hep beraber ya hiçbirimiz deme irade-sini gösterecek sınıf… Durmak yok, yola devam diyen AKP’nin yolunu kesecek olan biricik irade budur. Bir Türk-İş sendika temsilcisine sor-muştum: Neden genel grev kararı almıyor konfederasyonunuz? “İde-olojik bir karar olur bu: Ya Türk-İş düşer, ya hükümet…” demişti. Hükümetin düşmesi de, Türk-İş’in düşmesi de birilerini fena halde korkutuyor. Memleket düşerken kim ayakta kalır ki?

“Kocaları Ankara’da direnen kadınlar ‘Biz basın açıklaması nasıl yapılır bilmeyiz ki, bize yardım et’ diyecek kadar yakınında hissediyorsa, AKP önündeki Cuma eylemlerinde sendika temsilcisi ‘Sadece yazmakla olmaz, yazdığını bir de oku bakalım’ deyip kolumdan çekip konuşmamı sağlıyorsa, parti binalarına işçiler çekinmeden gelebiliyorsa, ‘Ankara dönüşü tatlımızı alıp geleceğiz’ diyen işçiye nereye diye soran ben: “Partiyeee..” yanıtı alıyorsam, AKP’ye oy veren elini kesmeye kalkıyorsa Samsunlu bir işçi, hiçbir şey eskisi gibi değil gerçekten…”

Ben senin... Soğuk ve şehirlerarası otobüslerde vazgeçtim vatandaş olmaktan, Sıcak ve uluslararası vip salonlarından Amerika’ya uçarken ben... Ve sen peşkeş dosyamda, devletin malı deniz yemeyen domuz mantığıyla yan gelip yatan ideolojik TEKEL işçisiydin! Öyle gözüme baka baka yan gelip yatmadık, vatanı satmadık deme! Ben senin bir gün Ankara’da biber gazı ve cop yeme ihtimalini sevdim. Meclisin çiğ köfte kokan, adaleti lekeli yıllarında Ankara’da zam, zulüm, işkenceli kışlar yaşanırdı, o zaman sövmeye başladım işçilere… Bizim fethullah gülenlerimiz vardı... Bir de rahlelerin üstüne yazı yazma imkanı... Yumurta kokan kimi arkadaşlarla paylaşılan kapkaranlık sıralarda Sağcılık oynamaya başladık Ben başbakan oluyordum, sen taşeron işçi, geri kalanlar Ankara polisi... Turuncu boyalarla üç maymun ikliminde harfler yazılıyordu pütürlü duvarlara ve Türk Dil Kurumu’na inat bir türkçeyle... Ağbilerimizden öğrendik, a harfinden ampul figürleri türetmeyi.. Ankara’ya usul usul Amerikan emirleri yağıyordu. Ve bütün alanlarda savaşmayı öneriyordu haber bültenleri. Oysa Ankara’da hiç küfretmedim ben. Parti disiplin kurulunda tartışılan argom olmadı benim.. Vekillerle gidilen yerlerde gözümüze batan ideolojik vatandaşları saymazsak... Ankara’ya usul usul biber gazı yağıyordu.. Ve günlerdir Ankara’nın ayazında yan gelip yatan işçileri Görmemeyi öneriyordu haber bültenleri. Oysa hiç gocunacak yaram olmadı benim Ve hiçbir mahkeme tutanağında geçmedi adım Açılımların ve dalgaların ortasında sevimli bir başbakan yüzüydüm sadece Sana ulan’lar biriktiriyordum vatandaşlık defterimde, ama sen yoktun Ben, senin beni sevebilme ihtimalini seviyordum, suni ulusa sesleniş saatlerinde Ama, sendika otobüsü seni hep zamansız, amansızca bir eylemin kızıllığına götürüyordu Ben, senin benimle Ankara’da atışabilme ihtimalini, Ben, senin ananı da alıp gitme ihtimalini seviyordum. İktidar sıcağı koltuğa çekiyor da tenimin çatlamaya hazır gevrekliğini Sonra uçak oluyordum, Amerika yollarının dur durak bilmez sürgünü Ne yana baksam ayak takımı sanıyordum İşçi ve köylünün ayak seslerini İfrit oluyordum bir süre İl binalarımızın önünde slogan atan işçilerle yarışıyordum, yanağım Amerika’nın garantisinde Padişah oluyordum Bir şehirden bir iç şehire Vatandaşa yaklaştıkça büyüyordum Paranın sesini başına koyuyordum şarkılarımın listesinin Korkuyordum Sonra iniyordum uçaktan Havaalanından TEKEL işçilerine giden, ömrümün en uzun, Ömrümün en kızgın, ömrümün en işbirlikçi yolunu koşuyordum. Çünkü sonunda düşman oluyordum, hasım kokuyordum sonunda... Soğuk ve şehirlerarası otobüslerde vazgeçtim vatandaş olmaktan Ve peşkeş dosyamda Ankara’da yan gelip yatan TEKEL’cilerin kokusuydu vatan Ben seninle bir gün Ankara’daki bir kent meydanında Ben seninle sadece gelmek zorunda kalanların geldiği Bir yol üstü karakolunda Ben seninle, Kürt açılımına mistik ve pastörize yumurta kıvamında bakan Doğubeyazıt’ın herhangi bir toprak damında Ben seninle herhangi bir polis elinin Biberli ve coplu coğrafyasında olma ihtimalini sevdim Ben senin, ananı da alıp gitme ihtimalini sevdim!..

Yiğit TEKEL işçisinin ekmek ve onur direnişi 21. gününe girerken yarın işçi kardeşlerimiz bir sınav daha verecekler. İşçiler tüm işyerlerinde sandık başına gidiyor. Diyarbakır’da, Tokat’ta, Samsun’da, bütün yaprak tütün işletmelerinde… Tüm şube başkanları referandum için işyerlerine gönderildi. Eğer referandumdan “Sendikamızla birlikte omuz omuza mücadeleye evet” kararı çıkarsa; mücadele çok daha keskin, çok daha kapsamlı bir direnişe dönüşecek. Eğer referandumdan “evet” kararı çıkarsa, işçilerin direnişine aileleri de katılacak ve Tek Gıda-İş Başkanı Mustafa Türkel’in deyimiyle “herkes kefenleri giyecek”. Türk-İş önünde işçi kardeşlerimiz direnişlerini sürdürürken Samsun’da da referandum hazırlıkları başladı. Sendika temsilcileri, “işçi ne derse o olur” diyor, işçiler ise “ölmek var dönmek yok!” AKP Samsun İl Örgütü’nün ise paçası tutuşmuş durumda, bazı güçler partimizi iktidardan düşürmek için her türlü planı yapıyor diyor, AKP düşerse, bu ülkenin kara günü olacak. 2010 yılı içinde yatmayacağız, uyumayacağız, diyor. Korkuyorlar, uykuları kaçıyor. Bu gelen işçinin ayak sesleri!.. Selam olsun size, selam olsun mücadeleye devam diyenlere! (Belmanur Kartal, 5 Ocak 2010, soL portal. Yazı TEKEL işçilerinin Direniş Günlüğü’nde de yer aldı ve büyük bir coşkuyla okundu.)

10

Haiti’yi vuran deprem mi emperyalizm mi?

200 bin canın ‘ekonomi politiği’Haiti, Dominik

Cumhuriyeti ile aynı adayı paylaşıyor, adanın

sosyalist Küba’yı gören yüzünde yer alıyor. Ama

ne yazık ki Haiti’nin yüzü sosyalizme baksa

da emperyalizmin karanlığından yakasını

sıyıramamış, bunun bedelini çok ağır

ödeyen bir ülke.

9 milyon nüfusuyla, 28 bin kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahip olan Haiti, Karayiplerde Dominik Cumhuriyeti ile aynı adayı paylaşıyor. Sosyalist Küba’nın komşu adasında yer alıyor. Ada-nın Küba’ya bakan yüzünde. Ama Haiti’de emperyalist politikaların koyu karanlığı hakim. 200 binin in-sanın ölümüne yol açan deprem de dahil olmak üzere ülkenin başına gelenlerde ülkeyi inanılmaz bir yok-sulluğa mahkum eden emperyalist ülkelerin doğrudan sorumluluğu bulunuyor. Sadece deprem değil, Küba’nın hiçbir can kaybı yaşa-madan atlattığı kasırgalar, her yıl Haiti’de yüzlerce cana mal oluyor. Dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Haiti’de nüfusun yüzde 80’i yoksulluk sınırının altında, yüz-de 54’ü de açlık sınırının altında yaşıyor.

2008 yılında gayri safi milli ha-sılası 6,9 milyar dolar olan Haiti, çalışabilir nüfusun üçte ikisi işsiz. Kahve, şeker kamışı, mango gibi ürünler yetiştirilen ülkede sanayi de gelişmemiş durumda. Sanayinin GYH içindeki payı sadece yüzde 8, tarımsal üretimin payı ise yüzde 27. ABD, ülkeyi “HOPE” adını verdiği işbirliği anlaşması ile hazır giyim üretimine yönlendirip ucuz işgücü deposu olarak kullanmaya çalı-şıyor. Ekonominin yüzde 40’ı ise hizmet sektörüne dayalı olmakla birlikte ülkede gelişkin bir turizm-den de söz etmek mümkün değil. 490 milyon dolar ihracata karşılık, 2,1 milyar dolar ithalatı bulu-nan Haiti’nin en büyük dış ticaret partneri ABD. İhracatın yüzde 70’i ABD’ye, satılan ürünler giyim eşya-sı, kakao, mango vb. İthalatın ise yüzde 35’i ABD’den yapılıyor. Gıda maddeleri, petrol, makina, ulaşım araçları alınıyor.

Birleşmiş Milletler’in “insani geli-şim” indeksinde 177 ülke arasında 146. sırada yer alan Haiti, geliş-mesine izin verilmemiş bir ülke. Yüz yıllar boyunca emperyalist işgaller-den yakasını bir türlü kurtaramayan ülkenin kaynakları talan edildi ve yağmadan geriye doğa felaketle-ri karşısında ilk insanlardan bile çaresiz bir toplum kaldı.

Önce İspanyollar...İlk olarak 15. yüzyılda İspanyol-lar tarafından sömürgeleştirilen Haiti’de köleler ağır koşullar altın-da eziliyordu. Fransız Devrimi’nin etkisiyle gelişen özgürlükçü hare-ket, kendisi de bir köle olan Tous-saint l’Ouverture’un öncülüğündeki mücadele sonucunda 1804 yılında Fransa’ya karşı bağımsızlığı elde etti. Afrikalı kölelerin cumhuriye-ti, köleliği kaldıran ilk ülke oldu. Bağımsızlığı sonrasında Latin Amerika’nın tümünde köleliğin kal-dırılması için mücadele veren Haiti, bu çerçevede Bolivar’ı ve kıtadaki diğer sömürge karşıtı bağımsızlıkçı hareketleri destekledi.

Ülke, Latin Amerika’nın birliğini hedefleyen bağımsızlıkçı ve kölelik karşıtı politikası nedeniyle ABD tarafından 1862 yılına kadar tanın-madı. Fransa ise ülkenin bağımsız-lığını ancak bugünkü değeriyle 28 milyar ABD doları tutarında “taz-minat” ödemesi karşılığında tanıdı.

Ödenen tazminat, ülke ekonomisi-nin geleceğine büyük darbe vurdu.

20. yüzyılda ABD darbeleriSonraki on yıllar boyunca ağır izolasyon politikalarıyla beli bükülen ülke 1915 yılında ABD tarafından işgal edildi. 1934 yılına kadar süren ABD işgali altında şeker kamışı üretimi için ülkenin ormanları yok edildi, finans sistemi yerle bir edildi. Bu dönemde Haiti Anayasası’nın, Roosevelt tarafından kaleme alınmış olması durumun bir başka açık özeti.

Emperyalist müdahaleler, ABD’nin açık işgalinin bitmesinden sonra da devam etti. Tarihi boyun-ca toplam 32 kez darbeye maruz kalan Haiti’de 20. yüzyılda gerçek-leşen darbelerin sayısı 17’yi buldu. Ülkenin yoksul halkına bir diğer darbe, IMF ve Dünya Bankası’nın neo-liberal politikalarıyla geldi. İşsizlik katlandı.

1990 yılında seçimle göreve gelen devlet başkanı Jean-Bertrand Arístide, derinleşen toplumsal krize yanıt olarak uygulamaya kalkıştığı sosyal politikalar nedeniyle 1991 yılında baba Bush’un desteğini alan bir darbeyle devrildi.

Halkçı yönelime abluka1990 yılında oyların yüzde 75’ini alan Aristide, Duvalier diktatörlü-ğünü deviren Lavalas (sel) hare-ketinin, toprak reformu, yeniden ağaçlandırma, halkın gereksinimi olan altyapı hizmetleri, asgari ücretin yükseltilmesi, sendikalaşma hakkı gibi talepleri içeren platfor-muyla seçildi.

Ergin Yıldızoğlu 18 Ocak tarihli yazısında bu dönemi şu şekilde özetliyor:

“Duvalier döneminde, neoliberal politikalar, ABD’den gelen ithalat, kırsal üretimi yıkmış, Porte au-Prince gibi kentlerde, yok paha-sına, hiç iş güvencesi olmadan çalışmak zorunda kalan, derme çatma gecekondularda, denetimsiz inşa edilen çürük evlerde yaşamaya mahkûm yoksul bir halk tabakası yaratmıştı.

ABD, 2001’de Haiti işbirlikçi bur-juvazisinin Aristide hükümetine kar-şı düzenlediği darbeyi destekledi, ancak Lavalas hareketini pasifize edemeyince, 1994’te neoliberal bir programı uygulamayı kabul etmesi

EKONOM

I POLIT

IK

ACISIN

DAN

11

koşuluyla Aristide’in iktidara dön-mesine izin verdi. Aristide bir ta-raftan neoliberal programa diren-meye, öbür taraftan sınırlı da olsa reformları uygulamaya, bir şeyler yapmaya çalışıyordu, en azından asgari ücreti arttırdı. Ancak bu ülkedeki yabancı yatırımcıların, ihracatçıların işine gelmiyordu. Aristide geçmişte Fransa’nın aldığı tazminatı geri isteyince, 2004’te ikinci bir darbe düzenlendi, ABD bu darbeyi doğrudan destekledi, Aristide’i kaçırarak ülke dışına sürgüne götürdü. 2006 seçimlerini yine yüzde 70 oyla Lavalas’ın adayı kazandı. Ancak, ABD, ‘uluslara-rası topluluk’ Haiti’yi, kişi başına en çok sivil toplum örgütü olan ülkeye dönüştürmüştü, bunlara akıttıkları fonlarla hükümeti etkisiz bırakıyordu.”

Arístide’in neoliberal politikalara itaatsizliği, Clinton yönetimince dayatılan ve Haitililer tarafından “ölüm planı” olarak adlandırı-lan ağır bir ekonomik ablukayla cezalandırıldı.

Ablukaya karşın 2000 yılında Arístide yeniden başkan seçildi. Bu tarihten itibaren ABD tarafından muazzam bir Arístide karşıtı kam-panya başlatıldı. Dönemin ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Roger Noriega, Arístide’i ikinci kez devir-me niyetinde olduklarını açıkça dile getiriyordu. 2003 yılında yaptığı bir açıklamada Arístide’i, kısa süre önce darbe girişiminde bulunu-lan Chavez’in Venezuela’sıyla ve Küba’yla ilişkilendiriyordu.

Aranan fırsat, Arístide’in yok-sullukla mücadele ve sivil savun-ma amacıyla 2004 yılında Halk Komiteleri kurma kararı almasıyla elde edildi. Karar, dönemin ABD başkanı George W. Bush tarafın-dan “ABD’nin ulusal çıkarlarını teh-likeye sokan komünist bir girişim” olarak nitelendi ve bu tarihten itibaren ülkeyi istikrarsızlaştırma faaliyetlerine hız verildi. Ülkedeki kimi gruplar silahlandırıldı, ölüm müfrezeleri kuruldu. Silahlı sal-dırılarda çoğunluğunu Arístide destekçilerinin oluşturduğu binlerce insan öldürüldü. Arístide, yaratılan toplumsal kaos mazeret gösteri-lerek Şubat 2004’te tutuklandı ve yurtdışına kaçırıldı.

Haiti’ye BM Barış GücüArístide’in devrilmesinin ardından ülkede Fransa, Kanada ve ABD tarafından desteklenen bir geçici hükümet kuruldu. Diğer taraftan ül-keye 5 bin kişilik bir BM barış gücü (MINUSTAH) yerleştirildi. Herhangi bir barış anlaşması yapılmadan yerleştirilen yegâne BM barış gücü olan MINUSTAH’ın görünüşteki amacı istikrarı sağlamaktı. Ancak, birliklerin asıl amacının ülkede yeniden uygulamaya sokulan neo-liberal politikaların güvence altına alınması ve anayasal hükümeti deviren 2004 darbesini asla kabul-lenmeyen ilerici kesimlerin vahşice

sindirilmesi olduğu kısa süre içinde apaçık ortaya çıktı.

Bush yönetimi ve ülkedeki zen-ginlerin “sert bir çizgi izlenmesi” doğrultusundaki baskıları sonucun-da MINUSTAH, başkentin Arístide destekçisi olduğu bilinen yoksul mahallelerinde kitleler üzerine defalarca ateş açtı. Çocuklar dahil olmak üzere rastgele kitlesel ölüm-lere neden olan operasyonlarda, MINUSTAH verilerine göre yal-

nızca 2005 yılında 22 bin kurşun kullanıldı.

Uygulanan şiddet ve sindirme politikalarına karşın, 2007 yılın-da gerçekleştirilen ilk seçimler-de Arístide çizgisine yakınlığıyla bilinen René Préval devlet başkanı seçildi. Préval, ALBA’ya gözlemci olarak katıldı, ülkeyi kıtadaki da-yanışmacı, birlikçi sol hükümetlerle yakınlaştırmaya çalıştı. Ancak ülke üzerindeki ABD baskısı sürdü.

Haiti, Birleşmiş Milletler’in “insani gelişim” indeksinde 177 ülke arasında 146. sırada yer alıyor. Yüz yıllar boyunca emperyalist işgallerden yakasını bir türlü kurtaramayan ülkenin kaynakları talan edildi ve yağmadan geriye doğa felaketleri karşısında ilk insanlardan bile çaresiz bir toplum kaldı.

Asker gönderme ‘fırsatı’ABD emperyalizminin boğduğu ülkenin geçtiğimiz hafta yaşadığı felaketi “fırsat” olarak gören Amerikalılar bunu ifade etmekten de, fiiliyata dökmekten de imtina etmedi. ABD’nin muhafazakar düşünce kuruluşlarından Heritage Foundation’ın, ABD’nin Haiti’de ne yapması gerektiğine ilişkin ilk yorumları, felaketleri fırsata çevirme zihniyetini yansıtıyordu. Fazlaca açık sözlü olduğu için birkaç saat içinde Heritage Foundation sitesinden kaldırılan Jim Roberts imzalı yazıda “ABD’nin Haiti’deki trajik depreme verdiği yanıt, acil insani yardımların yanı sıra, Haiti’nin hiç de fonksiyonel olmayan ekonomi ve hükümetini yeniden şekillendirmek ve ABD’nin bölgedeki imajını iyileştirmek için fırsat sunuyor” deniyordu.Ülke ekonomilerini şekillendirmek açısından ABD’nin taşeronluğunu üstlenen IMF ve Dünya Bankası gibi kurumların da, ekonomik kriz ve doğal felaketleri, ülkelerin daha olağan zamanlarda uygulayamadıkları dönüşümleri gerçekleştirmek ve neoliberal politikaları hayata geçirmek için bir “fırsat penceresi” olarak gördükleri biliniyor. Bu durum Haiti’de yaşanan depremin hemen ardından kendisini bir kez daha gösterdi.IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, Haiti depreminden iki gün sonra yaptığı açıklamada Haiti için 100 milyon dolarlık bir kaynağın acil durum finansmanı olarak ayrılacağını duyurdu. Ancak bu kaynak hibe olarak değil kredi olarak kullandırılacak. Ayrıca bu kredi, IMF ve Haiti arasında 2006 yılından bu yana sürmekte olan program kaynaklarına ek olarak serbest bırakılacağı için, prog-ram çerçevesinde belirlenen koşullara tabii olacak. Yani Haiti, kullanacağı kredi karşılığında elektrik fiyatlarını yükseltmeyi, kamu çalışanlarının maaşlarına zam yapmamayı ve enflasyonu düşürmeyi taahhüt etmek zorunda. ABD’nin ülkeye 10 bin kişilik ordu birliği yollama kararı da, Haiti’nin mutlak bağımlı bir çizgide yeniden “hizaya sokulması” niyetinin açık göstergesi. Deprem, ülkeye bir kez daha ‘müdahale etme’ fırsatı verdi. Ülkenin yıkımını birkaç kat artıran gerçek bu.(soL Portal’ın 21 Ocak tarihli “Haiti’de depremden kârlı çıkanlar” başlıklı manşe-tinden yararlanılmıştır.)

12

Metrobüs ücretlerine yapılan zamların üzerinden yaklaşık iki ay geçmesine rağ-men, zamlar üzerine yapılan tartışmalar devam ediyor. Sessiz sedasız geçirilmeye çalışılan “olağan” zamlardan farklı ola-rak halkın yoğun bir tepki ile karşıladığı ulaşım zamları, beklemediği tepkilerin AKP’nin güvenilirliğini nasıl sarstığına da bir örnek oluşturuyor.

Zamların ilan edildiği günden bu yana tepkisini ortaya koyan öğrencilere üniversite yönetimleri tarafından soruş-turmalar açılırken, yargının zamların durdurulmasına dönük olarak aldığı karar Topbaş tarafından “uygulamaya değer” bulunmadı. Bu hafta ajanslara düşen bu iki haber, zam tartışmalarının “karakolluk” olduğuna işaret ediyor. AKP yargının kararına dönük “kabada-yılık” gösterisi yaparken, öğrenciler de gayrımeşru soruşturmalara boyun eğme-mekte kararlılar.

Tepkiler büyüyünce iş değişti...Türkiye Komünist Partili öğrencilerin metrobüs zamlarının ilan edilmesinin hemen ardından gerçekleştirdikleri eylemler ülke genelinde ses getirmiş ve

AKP’yi açıklamalar yapmak zorunda bırakmıştı. Daha sonrasında halktan yana birçok oluşumun da olanlara tepki göstermesi AKP’yi zor duruma sokmuş, zamların geri alınacağına dönük bir beklenti canlanmaya başlamıştı.

Halkevleri ve TÜKODER’in açmış oldukları dava uyarınca İstanbul 10. İdare Mahkemesi’nin, ulaşım zamları için yürütmeyi durdurma kararı verme-sinin üzerine yaşananlar, AKP’nin “sivil dikta” olup olmadığı tartışmalarına yol açacak ölçüde “ironik” sonuçlar doğurdu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, “Ulaşım Koordinasyon Merkezi yeni bir karar alana kadar zamlar uygulanmaya devam edecek” şeklindeki açıklamasıyla adeta mahkemeyi “takmayan” bir tutum almayı tercih etmiş bulunuyor.

Üniversite yönetimleri “iş başında”!Mahkeme kararlarını takmadığını, ‘kibarca’ dile getiren Kadir Topbaş’ın açıklaması “sivil dikta” tartışmalarını alevlendirmiş olsa da, bu haberle aynı günlere denk gelen “YTÜ yöneti-minden Metrobüs zamlarını protesto eden öğrencilere soruşturma” haberi, tartışmaları anlamsızlaştırmış, ortada üniversitesiyle, polisiyle, yerel yönetimiyle bir AKP rejiminin söz konusu olduğunu doğrulamış görünüyor. Üniversite dışında ve üniversiteden bağımsız bir protestoya katılan öğrencilere soruşturma açılması, AKP’nin bir organ-izma olarak, farklı uzuvlarıyla dişe diş mücadele etmesi olarak görülebileceği gibi, AKP’nin meşruiyet kaybına nasıl bir panik ile reaksiyon gösterdiğini de gözler önüne seren bir gelişme. Zira bu gayrı meşru soruşturmalarla birlikte AKP iktidarı, kendisine karşı gelen herkesle yumruk mesafesinde dövüşmeyi kabul etmiş oluyor. Yumruk mesafesine giren bir AKP’nin yumruk yeme ihtimalinin artmakta olduğunu da söylemek gerek. AKP gericiliğinin zayıf noktaları belirginleşmeye başladı bile. Örneğin

öğrenciler, “özgürlükçü” üniversite yönetimlerinin bir de “zam dostu” olduğunu görme ve gösterme fırsatına sahip oldular. YTÜ Yönetimi soruşturmalarda ‘öncü’...Yıldız Teknik Üniversitesi yönetimi, Metrobüs zamlarına ilişkin tartışmalarda taraflardan bir tanesi olduğunu, zam protestolarına katılan öğrencilerine soruşturma açarak gösterdi. Seçildiği günden bu yana üniversitelerdeki AKP kadrolaşmasının tipik bir örneğini sergi-leyen İsmail Yüksek, metrobüs zamlarını protesto eden öğrencilere soruşturma açılmasıyla birlikte “soruşturmacılığın” da gözde ismi konumuna yerleşti. Geçen haftalarda TEKEL işçilerinin okulda düzenlenen bir panele katılmak üzere okula gelmeleri ve okul girişinde engellenmeleri ile ismini bir kez daha duyuran Yıldız Teknik Üniversitesi yönetimi, Topbaş’ı korumak yönünde attığı adımla birlikte “bütünlüklü” bir tavır göstererek, yine bütünlüklü bir karşı koyuşa davetiye çıkarmış oluyor.

“AKP varsa, biz de varız!”Metrobüs zamlarına karşı halkın sokağa çıkması için çabaladıklarını vurgulayan Türkiye Komünist Partili Öğrenciler ise AKP’nin güç gösterileri yaparak veya üniversitelere yerleştirilen akademik kadro vasıtasıyla kendisini kurtarmasının mümkün olmayacağını düşünüyor. Metrobüs zamlarında AKP’nin bocalamasının ardında yatan gerçeğin, insanların tepkilerinin bir araya gelm-esi olduğunu vurgulayan öğrenciler, AKP’nin karşısında biriken tepkiden çekindiğini, bu yüzden soruşturma gibi araçlara yöneldiğini düşünüyorlar.

Metrobüs zamlarının karşısında ger-çekten büyük bir toplumsal gücün henüz örülmemiş olduğu da düşünüldüğünde, AKP’nin erken uyarı sinyalleri aldığı ve 2010 yılında başına geleceklerden ciddi şekilde korktuğu anlaşılıyor.

Topbaş Mahkeme dinlemiyor, soruşturmalar öğrencilere açılıyor...

Metrobüs zamları KARAKOLLUK !Metrobüs ücretlerine

yapılan zamların üzerinden uzunca bir süre geçmesine

rağmen tartışmalar dinmek bilmiyor. Beklemediği

bir tepki ile karşılaşan AKP’nin işleri arap

saçına döndü. Bu haftanın ‘Metrobüs

zammı’ haberleri, tarafların adeta ‘karakolluk’

olduğunu gösteriyor.

Metrobüs zamlarına karşı eylemlere katıldığı için üniversite tarafından soruşturma açılan YTÜ öğrencisi Özgür Keskin:

HER NEFES ALIŞLARINDA ENSELERİNDE OLACAĞIZMetrobüs zamları geri alınana kadar devam ettirdiğimiz eylemlerin kitleselliği ve meşruluğu neticesinde de Kadir Topbaş zammı geri almak zorunda bırakıldı. Mahkeme kararıyla uygunsuz bulunan ve durdurulmasına karar verilen zammın hırsını alamayan AKP de bu sefer Emniyet üzerinden, üstünden 2 ay geçmiş olan bir eyleme katılmak ‘suçlamasıyla’ bana ve birkaç arkadaşımıza soruşturma açtı ve okula bununla ilgili bir tebligat gönderdi. Gerekçe olarak turnikelerden atlamamız ve metrobüsleri ücretsiz kullanmamız gösteriliyor. Bu arada mahkeme neticesinde zammın uygulandığı tarihlerde metrobüs kullanan kişilere zam tutarını geri ödeme şartı getirildi. Artık Topbaş efendi bizden çaldığı paralara saysın.Bu arada AKP’li rektörümüz de boş durmadı. Göreve geldiğinden bu yana her türlü baskıcı uygulamaya imza atan; okul içi ulaşımı özelleştiren ve paralılaştıran, buna karşı bildiri dağıtan bir öğrencisini odaya kilitleyen, YÖK’ün yaptığı bilimsellikten uzak ve mantık dışı akademik kadro atamalarına karşı çıkan akademisyenlere soruşturma açan, bu atamalardan rahatsız olan ve buna dair bir metne imza atan 50’ye yakın öğrencisini tek tek odasına çağırıp tehdit eden, parasız eğitim masasına bir hafta, “Cumhuriyet Sosyalizmle Yaşayacak” masasına bir ay uzaklaştırma veren ve sene başından bu yana afiş asmak, broşür dağıtmak üzerinden 30’a yakın öğrenciye bir haftadan iki döneme kadar değişen uzaklaştırma cezalarını kafasına göre dağıtan rektör ve okul yönetimi kadroları derhal bir soruşturma da bana açtı. Bariz bir şekilde üniversitelerdeki ve gençlikteki dinamiği dizginleme, sindirme ve ‘hizaya’ getirme çabası. Bir tür yıldırma operasyonu ama büyük ölçüde boşa uğraşıyorlar. Onlar bu memleketi felakete götürmek için gemileri yakmışken, biz de limanları yaktık ve her yerde, her adımlarında, her nefes alışlarında da enselerinde bitmeye kesin olarak karar verdik.

OGRENC

I MILL

ETI

13

SoL Video - Video Aktivizm Atölyesi Video aktivizm tür değil, daha çok bir yapma-davranma biçimi olarak tanımlamak yerinde olur. Yani çevrenizde olanlara siyasal ve insani tepkinizi video yoluyla veriyorsanız, bunu kendi kendinize yapmıyor, insanlara ulaştırıyor ve onları harekete geçirmeye çalışıyorsanız, eyleminizi video kullanarak yapıyorsunuz demektir. Bu bir haber görüntüsünü yaygınlaştırmak da olabilir, ana akım medyada yer veril-meyen konuları kaydetmek ve yayınlamak da, çevreye büyük zarar veren bir altın madenine karşı bir kampanya için film yapmak da. SoL Video ekibi video aktivizm örnekleri sergilerken video aktivist sayısını artırmak ve sol adına yapılan üretimlerin sayısını ve niteliğini artırmak için de çalışmalar yürütüyor. Önümüzdeki aylarda farklı kentlerde tekrar edilmesi düşünülen “Video Aktivizm Atölyesi” bu amaçla ilk kez Nâzım Hikmet Kültür Merkezi Kadıköy’de 5 haftalık yoğun bir programla gerçekleştirildi.“Hayatın, sokağın, duyulmayanın sesi olmak, videoyu sözümüzü söylemek, gerçeğin sesini duyurmak için kullanmak amacıyla bildiklerimizi paylaşıyor, birlikte yaparak öğreniyoruz” cümlesiyle duyurulan atölyeye 40 kişi katıldı. Kamera kullanımı, ışık, ses, kurgu, filmleri internette yayına hazırlama ve yaygınlaştırma yolları gibi çok sa-yıda başlığın ele alındığı atölye tamamıyla pratik uygulamalar üzerinden yürütüldü. NHKM’deki kamera kurgu gibi teknik olanakların da kullanıldığı çalışmalar sırasında katılımcılar da ellerindeki kameraları, fotoğraf makinelerini getirerek olanaklarını birleştirdiler.Beş haftalık programın tamamlanmasının ardından proje gruplarına ayrılan katılımcılar belirlenen konularda filmlerini üretiyorlar. SoL Video Video Aktivizm Atölyesi’nin Şubat ayından itibaren NHKM Kadıköy dışından gelecek taleplere bağlı olarak farklı illerde gerçekleştirilmesi planlanıyor.

İnternette video yayıncılığına sol damga

Mehmet TAŞÇI

SoL Video, www.solvideo.org adresinden yayın yapan bir internet sitesi. 2009 yılının Haziran ayında çalışmalarını Nâzım Hikmet Kül-tür Merkezi’nde sürdüren sinema biriminin bir projesi olarak ortaya çıktı. Şu anda farklı kategorilerde 370 farklı video izlenebiliyor. SoL Videonun kuruluş amaçları sayfala-

rında şöyle açıklanıyor: “Herkesin her şeyi gönderdigi bir ‘video paylaşım sitesi’ daha oluşturmak niyetiyle yola çıkmadık. Her şeyin bir çuvala doldurulduğu ve eşit oranda değer-sizleştiği bir yığın oluşturma derdimiz yok. İnternette zaman harcamak için yeni bir alan daha yaratma niyetimiz de yok. Sol düşüncenin ve değerlerin oluşturdugu birikimi erişilebilir kılmayi istiyoruz. Bu birikimin değerlerini, in-celiklerini, bilgisini, duygusunu, tavrını bir de bu mecra aracılığıyla sunmayı amaçlıyoruz.” Sitenin yola çıkış amaç-ları arasında özellikle gençlerin siya-sal ve kültürel beslenmesi için kaynak olmak hedeine de vurgu yapılıyor.

Gönderilen videolar da yayınlanıyorSoL Video sadece ekibin üretim-lerini yayınlamıyor. Kendi ürettiği videoları ya da SoL Video’da yayınlanabileceğini düşündüğü videoları gönderenler de katkıda bulunuyor. Gönderilen videolar editörlerin onayından geçtikten sonra yayınlanmasına karar veriliyor. SoL Video web sitesinde yayın ilkeleri de yayınlanmış. Bu ilkeler çerçevesinde paylaşmak istediğiniz videoları siz de yükleyebilirsiniz.

Videolar en çok sayıda video barındıran haber belge ve siyaset kategorilerinin yanısıra müzik, bilim, eğitim, şiir-edebiyat, animasyon, film-fragman, gösteri sanatları ve kısa film başlıklarına dağılmış durumda. En çok izlenen videolara göz attığımızda “Dawkins Yaratılış Atlası’yla dalga geçiyor”, Beyoğlu Kumpanya’dan “Tayyip Blues”, TKP’nin İzmir’de ABD askerine yumurtalı protestosunun

haber görüntüleri ve Nâzım Hikmet Kültür Merkezi Sinema Birimi’nin ürettiği “Kamber Ateş Nasılsın?” adlı kısa filmin ilk sıraları paylaştığını görüyoruz.

SoL Video ekibigündemin peşindeYayında olan videoların önemli bölümünün SoL Video ekibinin üretimi olduğunu görüyoruz. SoL Video’nun ilan ettiği “Mevcudu aktar-makla, erişilebilir kılmakla yetinmek istemiyoruz. Solvideo’nun birlikte üretmeyi ve paylaşmayi teşvik etmek, bunu örgütlemek, yataklık etmek gibi de bir hedefi olacak” cümlesi özellikle ülkemizdeki siyasal gelişmelere, işçi eylemlerine dair üretimler açısından belli oranda gerçekleşmiş görünüyor. Tabii ki bu üretimlerin farklı kanal-lara açılması, zenginleşmesi, daha çok insanın soL Video için üretmesi ve paylaşması gerektiği görülebiliyor.

Son haftalarda üretilen ve yayı-na alınan filmlerin önemli bölümü gündeme damgasını vuran Tekel işçilerinin direnişini konu alıyor. Tekel gündemini yakından izleyen SoL Video ekibi konuyla ilgili 39 video üretmiş. SoL Video’da en güç-lü alanlardan biri bilim kategorisi. Özellikle Harun Yahya takma adıyla yaygın evrim karşıtı propaganda yapan Adnan Oktar ve ekibine çok etkili yanıtlar ve evrim kuramının bilimsel temelleriyle kavranmasına katkı sunacak videolar dikkat çeki-yor. SoL Video’da en çok izlenmiş video da Richard Dawkins’in Adnan Oktar’ın uydurmalarıyla dalga geçen bir konferansı olması boşuna değil.

‘nde

üretenler

SoL Video sadece ekibin üretimlerini yayınlamıyor.

Kendi ürettiği videoları ya da SoL Video’da yayınlanabileceğini

düşündüğü videoları gönderenler de katkıda

bulunuyor. Gönderilen videolar editörlerin onayından geçtikten

sonra yayınlanmasına karar veriliyor. SoL Video web

sitesinde yayın ilkeleri de yayınlanmış.

14

Dünya kapitalizminin son büyük buhranı patlak verdiğinden bu yana kaç tane önemli genel grev yaşandı? Bir döküm yaptığımızda karşılaştığımız sayının muhtemelen pek çok kişinin tahmin ettiğinden daha yüksek çıktığını söyleyebili-riz. Ancak grevlerin sayısına değil, etkisine baktığımızda işçi sınıfının üzerine bir kâbus gibi çöken bu-nalımın henüz ciddi kalkışmalara vesile olmadığını da buna eklemek durumundayız.

Elbette bu şaşılacak bir olgu değil. Zira bunalım dönemlerinde sınıf hareketinin doğrusal bir biçimde yükseleceği külliyatımızın herhangi bir yerinde yazmıyor. Gördüğü-müz, bu tür tarihsel dönemlerde biriken tepkilerin bunalım uzadıkça sınıfımız açısından yeni mevzilere dönüşmesi…

Ancak bu saptama bizi, “peki nerede birikiyor?” sorusunu sormak-tan alıkoymamalı. Bu açıdan bir kez daha dönüp genel grev envanterine baktığımızda, belirgin bir biçimde ön plana çıkan bir ülke görmekteyiz: Yunanistan…

Yeni bir işçi sınıfı hareketi… “Yeni”den ne anlıyoruz?Yunanistan yeni bir sınıf hareke-tine sahip: Bütün İşçilerin Militan Cephesi, yani PAME… Son iki yılda yaşanan dört genel grevde de, Yu-

nanistan Komünist Partisi’nin (KKE) öncülüğünde kurulan PAME’nin etk-isini görmekteyiz. Dahası bu etkinin giderek şiddetini artırarak geliştiğine de tanık oluyoruz.

2009’un son günlerinde, 17 Aralık’ta, gerçekleştirilen genel grev iki büyük sarı sendikanın, GSEE ve ADEDY, grevi kırma girişimlerine rağmen başarıyla sonuçlandı. Greve PAME’ye üye olan sendikaların yanı sıra GSEE ve ADEDY üyesi bazı sendikaların da, konfederas-yonlarının grevi kırma girişimlerine rağmen katılmış olmaları büyük önem taşıyor. Ayrıca grev kararının Papandreu’nun “kriz paketi”ni açık-lamasından saatler sonra alınması da altı çizilmesi gereken bir diğer önemli veri.

O halde PAME iki açıdan, “yeni” bir işçi sınıfı hareketinin öncü ko-ludur diyebiliriz: Birincisi, sendikal alandaki statükoyu bozan, düzen sendikalarına nefes aldırmayan bir örgüt olması nedeniyle ve ikincisi, Yunan sermaye sınıfının saldırılarına anında yanıt üretme becerisine, yani devingen bir yapıya sahip olması dolayısıyla…

“Yeni”den ne mi anlamalıyız? El-bette sınıfı değil “kimliği” ön plana çıkartan, o meşum “yeni toplumsal hareketler” jargonunu değil, işçi sınıfını bir siyasi özne haline getire-cek bir örgütlenme becerisine sahip

olmayı anlamak durumundayız. Yunan işçi sınıfının öncü partisi KKE ile ilişkisini ifade etmekten hiçbir zaman sakınmayan PAME’nin bu anlamda yeni, hem de yepyeni bir sınıf hareketini örmekte olduğunu söylemek abartılı olmaz.

Bunalımın Yunan işçisine fatura edilmesine karşı etkili bir direnç hattı ören bu yeni sınıf hareketi, şimdi bir kez daha genel grev kararı almış bulunuyor. Bu kez 10 Şubat’ta gerçekleştirilecek grev, PASOK hükümeti ve sermayedarlara işçi sınıfı yokmuş gibi davranmalarının mümkün olmadığını bir kez daha hatırlatacak. 10 Şubat için yapılan genel grev çağrısının örgütlenme-sine 17 Aralık’taki grevin hemen ardından başlandığını da belirtelim. Yani yine tam zamanında…

“Avrupa’nın arızası” AB’yi sarsıyorBunalımın başlangıcından bu yana Avrupa’da büyük çaplı grevler yaşanmadı değil. Akla ilk gelen örnekler İtalya, İrlanda ve Fransa’daki grevler. Ancak kitlesel katılıma sahne olmasına karşın bu eylemler söz konusu ülkelerde ser-maye iktidarlarına bazı geri adımlar attırmanın ötesinde işçi sınıfına kalıcı mevziler kazandıramadı. Elbette sürece bitmiş gözüyle bakamayız, fakat bu ülkelerde işçi sınıfının daha ileri adımlar atabilm-esi için gerekli olan şartların mevcut olmadığını saptamak durumundayız. Çünkü bu ülkelerde militan bir sınıf hareketi ve AB’cilik, parlamentarizm vb. tuzaklara düşmemiş güçlü öncü partiler bulunmuyor.

Yunanistan bu açıdan Avrupa’nın arızası sayılabilir ve bu nedenle de Yunan işçi sınıfının eylemleri-nin sadece Yunan sermaye sınıfını değil, Avrupa Birliği’ni de sarstığını söyleyebiliriz. AB emperyalizmi, özellikle bankacılık ve finans, taşı-macılık, turizm gibi hizmet sektörle-rinde Balkanlar’da bir kendisine bir hinterland yaratmasına izin verdiği Yunan burjuvazisinden işçi sınıfı-nı baskı altına alabilmesini talep ediyor. KKE ve PAME ise ülkeyi Avrupa’nın arızası olmanın ötesi-ne taşıyarak, sosyalist bir iktidarın kuruluşuna dayanak oluşturacak mevzileri kazanma mücadelesini yükseltiyor.

PAME 10 Şubat’ta ‘yeniden grev’ kararı aldı

Yunan işçisinin bunalıma yanıtı:Genel Grev

Krizin bir bunalıma dönüştüğü, kitlesel düzeyde etkilerinin

yoğunlaştığı tarihi 2008 olarak kabul edecek

olursak, Yunanistan’da bu tarihten bu yana

dört kez genel greve çıkıldığını görüyor ve

“evet, burada biriken bir şeyler var” diyebiliyoruz.

Alper BİRDAL

KOMUNI

STLERI

N DUNY

ASI

15

Otomotiv patronları harikalar diyarında

Türkiye’deki otomotiv patronları geleceğe iyimser

bakıyor ama onlara “iş” veren tekeller cephesinde hayat

karışık. Fransa’da Renault ile Sarkozy’i karşı karşıya

getiren Clio 4 kavgası, Fiat’ın İtalya’da üretime

ağırlık verme kararı... Koç’u ve Oyak’ı koruyan

şemsiyeler kapanır mı küçülür mü zaman

gösterecek.

Türkiye’deki otomotiv tekelleri gele-ceğe umutla bakıyor. Geçtiğimiz hafta gazeteler Fiat, Renault, Hyundai yöneti-cilerinin iyimser açıklamalarıyla doluydu. Türkiye’de otomotiv üretimi Ford, Fiat, Renault, Hyundai başta olmak üzere iki elin parmaklarının sayısına ulaşmayan ve tamamı yabancı grupların elinde. Koç, Oyak, Assan gibi yerli ortakla-rın tasarruflarından bağımsız olarak Türkiye’de ne üretileceğine Fransa’da,

İtalya’da, ABD’de, Güney Kore’de karar veriliyor. Türkiye’nin bir “otomobil üssü” olamayacağı uzun bir süre önce belli olmuştu. Türkiye’ye ticari araç pazarında yer açılmıştı.

Krizle birlikte dünyada otomotiv sektöründe tüm taşlar yerinden oynadı. Türkiye’ye yeni bir rol vermek bir yana, mevcut rolünü sürdürüp sürdüreme-yeceği konusunda önemli belirsizlikler bulunuyor. Avrupalı ve ABD’li tekeller kendi ülkelerindeki üretimi daha fazla düşürmemek için Polonya, İrlanda gibi ülkelerde fabrikaları ya da bazı üretim hatlarını kapatırken Türkiye mevcut rolünün önemsizliği nedeniyle göreli olarak az darbe yemiş durumda. Buna rağmen 2009 yılında otomotiv üretimi yüzde 24, ihracatı ise yüzde 31 azaldı.

Fransa’da Renault üzerinden yaşanan tartışma, Türkiye’nin otomotivdeki ge-leceği hakkındaki iyimserliğe büyük bir gölge düşürdü. Renault’nun Clio 4 mo-delini Türkiye’de üretme niyetine Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy ve hükümet yetkilileri kendi ülkelerindeki üretim hattının kapanacak olması ve hatta ça-lışan işçilerin işsiz kalmasının yaratacağı toplumsal tepkiyi karşılayamayacakları için itiraz ettiler. AB içinde de tartışma-lara neden olan itiraz, üretimin sadece bir bölümünün Türkiye’deki Renault tesisine kaydırılması ve Fransa’daki tesiste elektrikli araçların üretilmesi ile istihdamın kaybının engellenmesi öneri-siyle geri çekildi.

Türkiye’deki bir diğer üretici Fiat cephesinde de İtalya’da üretimi artırma

kararı bulunuyor. Fiat, gelecek üç yılda İtalya’daki halen 650 bin olan araç üretimini 1 milyona çıkarmayı planladı-ğını açıkladı. Şirket yetkilileri 2012 yılın-da araç üretimini 1 milyona çıkarmayı planladıklarını ancak, bunun için büyük yatırım, hükümet desteği ve “çalışan-ların esnekliğinin” gerektiğini söyledi. İtalya’da üretim maliyetlerinin yüksek-liğinden şikayet eden şirket yöneticileri Brezilya ya da Polonya’daki fabrikalarla karşılaştırıldığında İtalya’da ‘’işçi başına üretilen araç sayısının tamamıyla oran-tısız’’ olduğunu belirtip İtalya’da 5 Fiat fabrikasında 22 bin kişinin çalıştığını ve bu fabrikalarda yılda 650 bin araç üretildiğini, Brezilya’da ise 9,400 kişinin çalıştığı bir fabrikada 730 bin araç üretildiğini söyleyerek “esneklik”le ne kastettiklerine de açıklık getirdi.

Tüm bunların Türkiye’deki oto-motiv üretiminin üzerine düşürdüğü gölge, tabii ki otomotiv patronları-nın daha az kazanması anlamına gelmiyor. En kötü yılda önceden bağlanmış siparişlerle, ÖTV indirimi kıyağı ile, bir günde kapının önü-ne konan binlerce işçi ile, işçilerin fonundan tırtıklanan kısa çalışma ödeneği ile, ücretsiz izinler, esnek çalışma, Ford’da yaşandığı gibi “mobil” işçilerle nasıl ihya oldukları ortada. Ancak otomotiv sektörünün önümüzdeki yıllarda Ford’un, Fiat’ın, Renault’nun koruyucu şemsiyesi altındaki sermaye grupları açısından pek çok sürprize açık olduğunun farkında olmak gerekiyor.

YCIB DIYOR ki...

Ekim’de bir şeyler geriledi ama...Son açıklanan işsizlik verileri, patronların krizi bahane ederek daha fazla taşeronlaşmaya başvurduklarını ortaya koyuyor. 2009 yılının Ekim ayına ait işsizlik verileri TÜİK tarafından açıklandı. Hizmetler sektöründe ortaya çıkan beklenmedik istihdam artışı sayesinde toplam istihdam Eylül’le aynı düzeyde oluşunca işsizlik oranı Ekim’de Eylül’e göre 0,4 puan gerileyerek yüzde 13’e inmiş oldu. Eylül ayına göre işsiz sayısının sadece 1000 kişi azalmış olması iyileşme olarak değerlendirildi. Krizin etkilerinin güçlü bir şekilde hissedilmeye başladığı 2008 Ekim’inde işsiz sayısı Eylül 2008’e göre 235 bin kişi azalmıştı. Türkiye’de her şeyin “toz pembe” olduğu 2007 Ekim’inde ise Eylül’e göre gerileme 505 bin idi. Eylül’den Ekim’e geçerken or-taya çıkan bu fark büyük oranda tarım başta olmak üzere inşaat, turizm gibi sektörlerde yaz aylarında artan istihdamın sonbaharda yeniden gerilemesinden kaynaklanıyor. Nitekim ilgili yıllarda tarım, inşaat ve hizmet sektörlerindeki istihdam değişimlerine bakıldığında bu durum görülebiliyor. 2009 yılında krize rağmen bu eğilimin tersine dönmesi dikkat çekti. Gerilemenin durmasının esas nedeni 2008 Ekim’inden itibaren sanayi üretimdeki daralma başta olmak üzere ekonomide küçülme bahane edilerek 1,5 milyondan fazla kişinin işten çıkarılmış olması. Son aylarda ihracatta ve sanayi üretimde görülen artış büyük oranda geçen yıl aynı aylardaki ciddi oranlı daralmalardan yani baz etkisinden kaynaklanıyor. Dip noktasına göre bir “toparlanma” yaşandığı gerçek ve bu durum daha fazla işçi çıkarılmasının önünde de bir engel. Hatta istihdamın artırılması gerekiyor. Ancak patronlar krizi kullanıp 2009 sonunda 2008’e göre daha fazla işi daha az işçiyle yapar hale geldikleri için bu yönde bir kıpırdanma şimdilik söz konusu değil, Eylül’den Ekim’e sanayi üretimde istihdam edilen işçi sayısı sadece 48 bin artmış. 2009 Ekim ayı işsizlik verilerinin sektörel dağılımına bakıldığında hizmetler sektöründe çarpıcı bir istihdam artışı olduğu dikkat çekiyor. 2008 Ekim’inde hizmetler sektöründe çalışan sayısı Eylül’e göre 183 bin kişi azalırken 2009 yılında 105 kişilik artış gerçekleşmiş. Artışı sağlayan alt grup “toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel hizmetler” kalemi. Bu alt grupta çalışan sayısı 153 bin kişi artmış. Bu artışta iki etken öne çıkıyor. Birincisi, kriz öncesinde de hayli yol alın-mış olan taşeronlaşmada yeni bir eşiğe geçilmiş olması. Pek çok fabrika daha önce kadrolu işçilerle yaptığı ve üretim sürecinin parçası olarak konumlandır-dığı işleri taşeronlar vasıtasıyla yapmaya başladı. İkinci etken ise, sanayi üretim daralmasına rağmen borçlanmayla genişleyen ticari ve mali sistem ve buna paralel artan hizmetler. Daha fazla “cepten” yiyen bir ülke haline gelmeyi göz ardı edip nasıl olursa olsun insanlar iş sahibi olsun diye düşünmenin mümkün olmadığı da perakende sektöründe, temizlik, güvenlik işlerinde çalışan emekçilere dayatılan düşük ücretler, uzun çalışma saatleri, her tür güvenceden yoksun acımasız koşullar düşünüldüğünde açık.

LALE TARLASI

Karagül bizi hangi sürprizlere hazırlıyor?Yeni Şafak yazarı İbrahim Karagül, birkaç yıl önce öngörüleri ve konumlanışı ile şaşırtan yazılar yazmaya başladığında ne yapmaya çalıştığını, neyin sözcülüğüne soyunduğunu anlamak güçtü. Karagül’ün yazıları, bir yanda Irak işgali, diğer yanda Lübnan savaşı, ardından Gazze’de yaşananlar olunca, AKP tabanının hassasiyetlerine hitap etmekle ilişkilendirmek o dönemde ilk akla gelendi. Ancak düz İsrail karşıtlığının ötesine geçen, İsrail’in bölgedeki planlarına ilişkin erişilmesi pek kolay olmayan bilgilerle örülü yazıların bu ihtiyaç için fazla ince kaldığı da açıktı. Ama Türkiye’nin dış politikadaki “yeni” hattına bakınca Karagül’ün ön hazırlığa katkıda bulunduğunu söylemek mümkün görünüyor.Karagül, 21 Ocak tarihli “Oyun bozucular Türkiye’ye bir sürpriz mi hazırlıyor?” başlıklı yazısı da Ergenekon ile İsrail bağlan-tısına önümüzdeki dönemde daha fazla dikkat çekileceğinin, AKP karşıtı aranışların bu eksenin arkasında hizalamaya dönük girişimlerinin artacağının işaretlerini veriyor: “En son Askeri İstihbarat Başkanı Amos Yadlin’in sözleriyle şu gürültülü, kasıtlı, belli çevrelerden yönetilen ‘eksen’ tartış-masına bir daha bakalım. ‘Ankara politikasını değiştirmiş, radikal bir yöne doğru ilerliyor’muş. ‘Atatürk’ün laik tutumundan uzaklaşıyor’muş. Aynı cümleleri yaklaşık beş yıldır, aynı çevrelerin uzantısı olan herkesten duyuyoruz. İçeride ve dışarıda Türkiye’yi köşeye sıkıştırmaya ayarlı ideolojik tartışma bu işte. Soğuk Savaş sonrası Türkiye’ye kendilerince stratejik değer tanımlaması yapanlar, ‘kontrol altındaki müttefik’ kendi pozisyonunu belirlemeye başlayınca kıyameti koparmaya başladı. Dış politikayı, ekonomi politikalarını, iç iktidar dizaynını kendi beklentileri doğrultusunda şekillendirdikleri Türkiye’nin avuçların-dan kayıp gittiğinin nasıl da farkındalar.” Türkiye’nin yoluna taş koyanın sadece İsrail olmadığı, “bazı müttefiklerimiz” ve içerideki uzantılarının da aynı yönde hareket ettiğini söyleyen Karagül, Türkiye’nin yeni seyrini durdurmak için iki plan yapıldığını iddia ediyor. Bunlar:“İsrail’in öncülük ettiği, Türkiye’nin pozisyonunu ideolojik bir tanımlamayla şekillendirme, yeni ve Batı tarafından hazmedi-lemeyecek bir Türkiye algısı şekillendirme, onun şer ekseniyle bir tutulmasını sağlama çabası. Bugünlerde bu siyasi söylemin ısrarla gündemde tutulduğunu görüyoruz. Diğeri ise, İsrail’le bağlantılı, bölgesel düzeyde şok etkisine yol açacak ağır bir krizin patlaması. Gazze’ye ya da Lübnan’a yeniden saldırma, Kudüs merkezli bir kriz ya da bölge ülkelerini kanlı bir çatışmaya sürükleyecek yeni bir senaryo… Her iki ihtimalin de aynı sonucu doğuracağı ortada. Bölgesel yakınlaşmayı, ortaklık çabalarını, geleceğe dönük ulus üstü projelere yönelik girişimleri boşa çıkarmak…”Türkiye’nin AB yolculuğuna engel olacak, İran ve Suriye ile birlikte şer eksenine dahil edecek, “bazı” müttefiklerimizin kim olduğunu çarpılmamak için ağzına almaktan imtina eden Karagül, içeride gittikçe daha fazla sıkışacak olan AKP iktidarına can simidi atıyor. İçeride her ne olursa bağlayın “Yahudi komplosu”na gitsin, yerse...

‘İpekçi’nin katli vaciptir’ de deseydin!Ağca’yı hapishane kapısından alıp 5 yıldızlı otelerde ağırlayan, son model ciplerle İstanbul’a taşıyan, ellerini bellerinden ayıramayan çocukluk arkadaşlarını hazmede-meden Vakit yazarı İrfan Sönmez’in satırları indi kafamıza. “Ülküdaşları”nın cesaret edemeyeceği açıklıkta AKP borazanı gazetenin yazarı, “sivil faşizm” tartışmalarına da önemli bir katkıda bulunmuş oldu. Sönmez’in ibret verici satırlarının sadece bir bölümü, yazım hatalarıyla birlikte, şöyle: “Bu tip değerlendirmelerde sağ-sol, ülkücü-Marksist ayırımı yapmak da yanlış. Yasaya aykırı her eylem aynı kategoride değerlendirilir. Ama bir ülkücü’nün niyeti, gayesi maksadıyla bir sol militanın hedeflerini aynı kefeye koymak da ihanettir. Bir şeyin yasalar karşısında suç olması ayrı şeydir,vicdanların terazisindeki durumu ayrı şeydir. Kimse bu ülkenin bayrağına sevdalı olanlarla, Rus bayrağı, Çin bayrağı sallayarak bu ülkeye hizmet edeceğini sananları karıştırmamalıdır. PKK’nın salladığı paçavraları dün Marksist sol sallıyordu. Şimdi de sureti haktan görünerek onu bunu karalıyorlar, dün mücadele meydanlarında yenemediklerini medyayı kullanarak yenmeye çalışıyorlar.Ağca olayı solun ne kadar kinci ne kadar intikamcı olduğunu bir defa daha göstermiştir. 30 yıl hapis bile onların kinini nefretini teskin etmeye yetmemiş.Bir taraftan özgürlük demokrasi, insan hakları teraneleri edip, bir taraftan bitip tükenmeyen bir kin içinde olmak tam bir çelişkidir.”

Taraf’ın ‘Balyoz’ listesiTaraf gazetesi geçtiğimiz hafta ortaya attığı “Balyoz planı” iddialarının ardından planın ayrıntılarında gazetecilerin de işin içinde olduğunu savunarak “tutuklanacak” ve “işbirliği yapılacak” gazetecilerin listesini yayınladı.Gazetenin iddiasına göre “Darbe sonrası cuntacıların tutuklamayı planladıkları gazetecilerin isimleri: Abdullah Aymaz, Abdullah Yıldız, Abdurrahman Dilipak, Ahmet Altan, Ahmet Taşgetiren, Akif Emre, Ali Bayramoğlu, Ali İhsan Karahasanoğlu, Cengiz Çandar, Ekrem Dumanlı, Emre Aköz, Etyen Mahçupyan, Fehmi Koru, Gülay Göktürk, Haluk Örgün, Hasan Celal Güzel, Hasan Karakaya, Hida-yet Karaca, Hrant Dink, Hüseyin Gülerce, Kazım Güleçyüz, Mehmet Altan, Mehmet Ocaktan, Murat Belge, Mustafa Erdoğan, Mustafa Kaplan, Mustafa Karaalioğlu, Nazlı Ilıcak, Nuh Gönültaş, Perihan Mağden, Sadık Albayrak, Serdar Arseven, Sibel Erarslan, Umur Talu ve Yavuz Bahadıroğlu.Tutuklanacak gazetecilerin yanında işbirliği yapılacak gazetecilerin de olduğunu iddia eden gazete, haberinde şu ifadelere yer veriyor: “Orgeneral Çetin Doğan’ın başında bulunduğu darbe planında 137 gazeteciden faydalanılması hedefleniyor. ‘Harekat Planına Kamu-oyu Desteği Sağlanmasında Faydalanılacak Medya Mensupları’ adlı belgede adı geçen gazetecilerin söz konusu darbe planından haberdar oldukları ya da TSK ile ilişkili olduğu yönünde hiçbir ifade mevcut değil. Listedeki isimlerin darbe planlayanların zihnindeki muhtemel destekçiler oldukları anlaşılıyor.” Gazetede işbirliği yapılacak 137 gazeteci arasında “Abbas Güçlü, Ali Kırca, Bekir Coşkun, Ertuğrul Özkök, Hikmet Bila, Hulki Cevi-zoğlu, İclal Aydın, İlhan Selçuk, Melih Aşık, Özdemir İnce, Ruhat Mengi, Ruşen Çakır,Soner Yalçın, Tuncay Özkan, Uğur Dündar, Yaşar Nuri Öztürk” yer alıyor.Listenin daha önce Zaman gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ekrem Dumanlı tarafından açıklanan “tasfiye edilecek gazeteciler” listesi ile paralelliği dikkat çekiyor.