Kadınlar ön saflarda

Bu yıl Newroz başta Kürt halkı olmak üzere tüm halklarımızın barış, eşitlik ve özgürlük mücadelesinin mesafe kat ettiği bir dönemde kutlanıyor. Bu safha mücadele ile kazanılmış ve büyütülerek ilerletilmesi gereken bir süreç. Yıllardır her kutlaması büyük olaylara, baskıya şiddete ve yasaklara sahne

olan ancak hiçbir engelin kutlamaları engelleyemediği Newroz bu yıl, Kürt sorunun barışçı ve demokratik çözümünde önemli ve simgesel bir gün olarak kutla-nacak. Başta Kürt halkı olmak üzere bütün halklarımızın Newrozunu kutluyoruz. Newroz piroz be!

SiyaseAylık Siyasi Dergi - 2 TL www.siyasihaber.org Mart 2013 / Sayı 3

İşçi sınıfının tarihteki şanlı direnişine denk ge-len 15-16 Haziran tarihlerinde, devrimci komü-nist bir programla partimizin resmi kuruluşunu ilan etmiş olacağız.

Sosyalist Yeniden Kuruluş Partileşiyor

Ebru Yıldırım

Yeni Muhafazakarlık

Toplumsal dayanışmanın, toplumun ahlaki üretimi-nin merkezi olarak aileyi gören yeni-muhafazakarlık kadına aile içindeki her türlü erkek şiddetini ideo-lojik araçlarla meşru kılıyor.

Barışı inşa etmek

Görünen o ki “barış masası”na esas ihtiyaç duyan, buna mecbur kalan taraf AKP’dir.

Halime Çavdar

“Arap Baharı” ve FilistinOrtadoğu’da yaşananların Filistin halkının lehine olup olmayacağı; süre-cin Ortadoğu haklarının direnişi ve kazanımları ile mi sonuçla-nacağı, yoksa emperyalizmin planları doğrultusunda mı ilerleyeceği konusuy-la çok yakından ilgilidir.

KıymetlilerimissssssYüzükten hem nefret ediyor hem de O’nu seviyordu; tıpkı kendisini sevip, nefret ettiği gibi.

Melek Bengü Baggins

Sosyalist Yeniden Kuruluş İçin

s. 9

s. 23

s. 37

Züleyha Gülüm

s.5

Sokakta, işyerinde, evde, okulda, siyasette... Hayatın her alanında kadınlar ön saflarda! Artık yürümek değil, koşmak zamanı...

Gülseren Pusatlıoğlu / s.3

30 Mart 1971 > Mahir Çayan ve yoldaşları... 13 Mart 1982 > Seyit Konuk, Necati Vardar, İbrahim Ethem Coşkun.... 28 Mart 1986> Mahsum Korkmaz... Mart 1995 > Hasan Ocak... 30 Mart 1995 > Mehmet Latifeci... Anılarını mücadelemizde yaşatacağız!

Newroz Kutlu Olsun! Newroz Pîroz Be!

Mart 2013 # 32 Si asey

Bu sayımızda “Kadınlar ön saflarda” diyerek selamlıyoruz hepinizi.

Bir “ilk”i başarmanın heyecan ve gu-rurunu yaşıyoruz. Mart sayımız tama-men kadın yoldaşlarımızın yazılarıyla hazırlandı. Bu öneri Yayın Kurulu’na geldiğinde “Başarabilir miyiz?” sorusunu sorduk gizlice kendimize. 40 sayfalık bir politik dergiyi kadın yazarlarla çıkartmak fikri müthişti. Korktuk!!! Yüzümüze gözümüze bulaştırabilirdik. Fakat fikir müthişti. Bundan geri duramazdık. Evet, bunu yapmalıydık. Gördük ki giydirilmiş korkuymuş bizimkisi.

Çok sayıda kadın yoldaşımız yazma talebinde bulundu. Karma bir sosyalist yapıda böyle bir sayıyla “Kadın Kurtuluş Mücadelesi”ni çeşitli mücadele başlıkları açısından anlamlı kılmak fikri sarmıştı hepimizi. Öyle ya, sosyalizm sadece sınıf çelişkilerinin ve ekonomik ilişkilerin değişmesinin ötesinde, aynı zamanda gündelik yaşamın, insanın insanla ve insanın doğayla ilişkilerinin de değiştiril-mesi demek değil miydi? Biz de bir adım attık. “Gündelik yaşam cinsiyetler arası eşitlik ve özgürlüğe olanak vermedikçe gerçek bir eşitlikten söz edilemez” dedik. Eşitliğin bir yönü için kolları sıvadık.

Çok yönlü bir işçi hareketinin bastırılmış kimliklerinin ifadesi olarak karşınızdayız. Bu hareketin kuruluşuna kadın cephesin-den anlamlı katkılar yapmak için adım atıyoruz. Bir “ilk”in başlatıcısı olmak yetmez. Devam ettirmek, ileriki sayılarda daha fazla sayıda kadın yazarla buluşmak üzere şimdiden hazırlıklara başlamalıyız. Evde, okulda, işyerinde, sendikada, siya-sette bize biçilen rolleri, ilişki biçimlerini değiştiriyoruz. Suskunluğumuzu bozuyo-ruz. Binyıllardır biriktirdiğimiz, içimize

attığımız çok sözümüz var. Şimdi anti-kapitalist mücadelenin kadın cephesinin bir bileşeni olarak sözümüzü söylemeye, fikir ve eylemimizle mücadeleyi ivmelen-dirmeye hazır olmalıyız. Bu sayıyla eşik atladık. Daha çok yolumuz var. İçten ve dıştan kadın yoldaşlarımızı “Siyaset”te, siyasetin kadın öznesi olmaya, yolu bir-likte yürümeye çağırıyoruz.

Sosyalist Yeniden Kuruluş’un bir farklılı-ğını da daha görünür kıldık. Mutabakat metnimizde ifade ettiğimiz gibi “kadın kurtuluş politikalarının partiye rengini vermesini, pozitif ayrımcılık temelinde kadınların parti yönetim organları-na yüzde 50 kota (alt sınır olarak) ile katılımını güvence altına almayı, erkek egemen sisteme karşı mücadeleyi ve erkek egemenliğinin parti saflarındaki iz-lerinden arınmayı partinin temel politik yönelimlerinden biri olarak görüyoruz.”

Parti programını oluşturmanın hazırlık-larını yapıyoruz; işçiler, emekçiler, kadın-lar, gençler, lgbt bireyler olarak programa kendi sözlerimizi katacağız. Kadınları, feminist politikaları partide egemen kılmaya, yeniden kuruluş sürecinde aktif rol almaya, kendi sözcülüklerini yapmaya davet ediyoruz.

10 Mart’ta İstanbul’da yapılan kadın yü-rüyüş ve mitingi sonrasında futbol takımı taraftarı kılığındaki faşist güruh polisin gözleri önünde organize biçimde 3 nok-tada mitingden ayrılan Kürt kadınlarına saldırdı. 2’si ağır 10 kadın ve bir erkek yaralandı. Kadın düşmanlığı ile ırkçılığın iç içe geçtiği bu saldırı, bir nefret suçu-dur. Takipçisiyiz.

Kürt kadınları yaşamın ve kadının özgürleşmesini mücadeleleriyle gerçek

kılıyorlar. Bizden bir adım öndeler. Öğre-neceklerimiz var. Önümüzdeki günlerde Newroz’u kutlayacağız. Newroz direnişin ve dirilişin adı olarak geçecek kayıtlara. Kürtler son isyanlarına durduklarında; Diyarbakır surlarında Rahşan, gıras fistanlarının ışıltılarıyla ateşin etrafında dans eden Yüksekova’lı bir kadın ve özel tim dipçiklerinin altında ezilen küçük bir kız çocuğu bedeniyle “eşitliği-özgürlüğü-barış”ı yazdıracaklar kayıtlara.

Yoldaşlarımız Seyit Konuk, İ. Ethem Coş-kun ve Necati Vardar; 1 Mayıs 1981’de idam kararını okuyan mahkeme heyetine “Bu gün işçi sınıfının, birlik, dayanışma ve mücadele günüdür. Bu şerefli günde yargılanmayı reddediyor, sizleri 1 Mayıs şehitleri için bir dakikalık saygı duruşuna davet ediyoruz” diye seslenmişlerdi. 13 Mart 1982’de idam edilen yoldaşlarımızı unutmadık!

30 Mart’ta hizbi-kontra tarafından katledilen, DEP Samandağ İlçe Başkanı Mehmet Latifeci yoldaş da, enternasyo-nalist devrimciliği yaşamıyla ve ölümüyle kendisinde cisimleştirdi. Bugün siyasal bir işçi hareketi kurma yolunda ilerliyor-sak bu kavgada düşen tüm yoldaşlarımız aramızdalar. “Sömürüye zulme boyun eğmemenin onuruyla ölümün üstüne yürüdü onlar”. 16 Mart, 1988’de Saddam diktatörlüğünün gerçekleştirdiği Halepçe katliamını ve 1978’de faşistlerin gerçek-leştirdiği İstanbul Üniversitesi katliamı-nın yıldönümü. Unutmayacağız.

Kızıldere’de direnen devrimciler ölüm-süzdür, Mahir Çayan ve yoldaşlarını say-gıyla anıyoruz. Sizin gözlerinize bakarken gülümsememizi hiç eksik etmeyeceğiz yüzümüzden. Değerlerimizi bayraklaştı-racak, anılarını yaşatacağız!

İÇİNDEKİLERSosyalist Yeniden Kuruluş par-tileşiyor / Gülseren Pusatlıoğlu s.3 Mart’ta siyaset ısınıyor / Feray Mertoğlu s.4 Barışı inşa etmek / Ebru Yıldırım s.5 Geç-mişten gelecek olmaz / Filiz Ç. s.6 Kadınlara yargı-sız infaz! / Sermin Danışman s.7 Özel alan nerede biter, kamusal alan nere-de başlar? / Nejla Kurul s.8 Kırk katır mı? Kırk satır mı? yeni mu-hafazakarlık / Halime Çavdar s.9 ‘Kürtaj yasağı “cinayettir” / Zöh-re Kordon s.10 Dilleri lâl olup, belleği susmayanlar: Qoçgîrî / Gülfer Akkaya s.11 HDK süreci ve kadınlar. / Latife Demirci Kahya s.12 Blok’tan HDK’ye… HDK’den yarına… / Fatma Acar s.13 Feminist siyasette gündem / Gökçe Avcıoğlu s.14 8 Mart yolculuğu / Esmeray s.15 Üçte yetmez beş tane: ekonominin patikası / Nuray Ergüneş s.16 G20 Moskova zirvesi: emper-yalistler arası kur savaşları / Fatoş Osmanağaoğlu s.17 8 Mart haberleri / s.18-19 Daha çok kadın daha çok özgürlük / Söy: Hikmet Sarıoğlu s.20-21 Peki ya Suriyeli kadınlar? / Şükran Dağ s.22 “Arap baharı” ve Filistin / Züleyha Gülüm s.23 Mısır ve Tunus’ta kim kazanacak? / Tü-lay Hatimoğulları s.24 Rusya’da halkın direnişi büyüyor / Alek-sandra Çelik s.25 Kamuda son viraja girerken / Deniz Gemici s.26 Sağlıkta dönüşüm ve ka-dınlar / Deniz Nalbantoğlu s.27 Dikkat! fazla çalışma öldürür / Eser Sandıkçı s.28 Her iş kazası bir cinayettir / Nevra Akdemir s.29 Mühendis beyler ve “yenge hanım”lar / Cansel Aslan s.30 Kampüste kadın olmak / Juliana Gözen s.31 Gençlik: Dinamik, isyankar, politik / Fezal Tapra-maz s.32 Ah, şu dipsiz cumar-tesiler! / Berfin Özgü Köse s.33 Halının altına süpürdüğümüzhomofobimiz / Perihan K. s.34 Doğa – Kadın metaforu / Öz-lem Bayat s.35 Sanatın piyasası, piyasanın sanatı / Reha Keskin s.36 Kıymetlilerimisssssss… / Melek Bengü Baggins s.37 Ha-berler / s.38-39 Kadın dostu kentler Projesi: olasılıklar, sınır-lılıklar… / Deniz Karaca s.40

Sosyalist Yeniden Kuruluş İçin SİYASET Ye rel Sü re li Ya yın Sa hi bi ve Ya zı İş le ri Mü dü rü: Yiğithan Kavukçu Adres: Hüseyinağa Mah. Süslü Saksı Sk. No: 18 K. 3 Beyoğlu/İstanbul Tel.&Faks: (0212) 243 37 60 Bas kı: Gün Mat ba acılık Beşyol Mah. Akasya Sk. 23/A Küçükçekmece - İstanbul Tel:(0212) 580 6381

Editörden

Anılarını mücadelemizde yaşatacağız!

Mart 2013 # 3 3Si asey Politika

SYK partileşiyorİşçi sınıfının tarihteki şanlı direnişine denk gelen 15-16 Haziran tarihlerinde, devrimci ko-münist, enternasyonalist bir programla partimizin resmi kuruluşunu ilan etmiş olacağız.

İçinde bulunduğumuz yeni etapta Sosyalist Yeniden Kuru-luş (SYK) olarak, parti kurulu-

şunu gerçekleştirmek üzere artık somut adımlar atıyoruz. Mart ayı ortalarında, tüm SYK’lıların ortak iradesini yansıtacak seçim yöntemiyle parti-mizin ismini belirleyeceğiz. Ardından, 1 Mayıs’ta partili kimliğimizle ve parti logolu bayrakları-mızla alanlarda yer alacağız.Kuruluş şölenimizi ise, görkemli kitlesel bir buluşmayla gerçekleşti-receğiz.15-16 Haziran işçi sınıfının tarihteki şanlı direnişine denk gelen günlerde, partimizin resmi

kuruluşunu ilan etmiş olacağız. Kuruluş kongre-mizin hedeflenene uygun bir içerik ve biçimde gerçekleştirilmesi için, Şubat ayında gerçekleştir-diğimiz SYK Ortak Merkezi Kurul (OMK) toplan-tısında oluşturulan komisyon şimdiden hazırlık çalışmalarına başladı.

Parti kuruluşuna kadar olan bu 3 aylık zaman diliminde, zorlu ama bir o kadar da tarihe örnek olarak bırakacağımız metinlere son halini de vermiş olacağız. Program ve tüzük taslağı hazırlık komisyonu çalışmalarını Mart ayı sonuna kadar ta-mamlayarak, Nisan ve Mayıs aylarında tartışılmak üzere SYK üyelerine sunacak. Taslaklar bir yandan

SYK zemininde tartışılırken, diğer yandan da SYK dışında sosyalist solun gündemine taşınarak en geniş zeminlerde tartışmaya açılacak. Kendisini ulusal ve liberal soldan ayırarak, enternasyonalist bir zeminde tanımlayan SYK, program ve tüzük tartışmalarının sonucunda oluşturacağı devrimci komünist bir programla, çoğulcu, organik bir par-tiyi, eylemli bir zeminde inşa edecek.

Dayanışma ve yoldaşlıkla ilerliyoruz

İşte, bu üç aylık parti inşa süreci, aynı zamanda yeniden yapılanma/kuruluş açısından diğer birlik

partilerinden farklı olarak, SYK bileşeni örgütlerin kendilerini sönümlendirme süreçlerini bir ileri düzeye taşıdıkları önemli bir adım olacaktır. Yani bu süreç, atılacak adımlarla her birimizin bizim örgütümüz diyebileceği ortak örgütümüzü kurmak üzere, kendimizi dönüştürmeye doğru da bir yü-rüyüştür. 1 Mayıs’ta elimize alacağımız bayrak ola-caktır artık yeni kimliğimiz. Bu anlamda kurulacak partiyle, rekabet dünyasından dayanışma dün-yasına yol alışın adımını da atmış olacağız. Aynı zamanda bu adım geçmiş birlik deneyimlerindeki gibi basit bir birlik değil, her zeminde komünistle-rin yeniden kuruluşu olacaktır. Ve yeniden yapılan-

ma tamamlanmış olmayacak, partimiz sürekli yeni komünistlerin katılımına açık olacaktır. Sürecin sıkıntılarını ise, dayanışma ve yoldaşlık ilişkileriyle aşmak hepimizin sorumluluğunda olmalıdır.

Neoliberal politikalarla beslenen kapitalizmin ye-nilmezliği propagandası, reel sosyalizmin yıkılışıyla birlikte, sosyalizmi bir seçenek olmaktan çıkart-mıştı. Bugün ise, kapitalist kriz karşısında 21.yy’da sosyalizmin yeniden bir seçenek haline gelmesi im-kanları artmıştır. Bunun için de oligarşiyi yıkacak bir politik güce ihtiyaç olduğunu, bu gücün de işçi sınıfı olduğunu sayısız kereler tespit ettik. Ancak, işçi sınıfının siyaset sahnesinde yer alması için, bu gücün ortaya çıkartılması görevini yerine getirecek bir araca da ihtiyaç var. Biz bu görevin bilinci ve sorumluluğuyla hareket ediyoruz.

Çoğulcu, organik ve militan

Aynı zamanda, ülkenin mevcut konjonktüründe, AKP iktidarının sömürülen ve ezilen tüm kesimle-re karşı otoriterleşmeye hız kazandıran saldırıları karşısında; işçilerin, emekçilerin, kadınların, genç-lerin, lgbt bireylerin ve tüm ezilenlerin taleplerini de içeren bir programla mücadeleye atılan politik bir örgüte olan ihtiyaç, bir araç olarak yeniden ku-ruluş perspektifli bir partiyi inşa etmeyi de zorunlu kılıyor.

Partinin kuruluşu, komünist bir işçi sınıfı parti-sinin oluşmuş olduğunu göstermez. Aksine böyle bir partinin, ayrı kanallardan yürüyen işçi sınıfının kendiliğinden hareketi ile sosyalist hareketin bir-leşmesiyle, yani sosyalist hareketin yeniden kuru-luşunu işçi sınıfı hareketinin yeniden kuruluşu ile paralel ve iç içe gören bir anlayış ve pratikle ortaya çıkacağını söylüyoruz. O nedenle kurulacak parti-nin en temel görevinin, işçi sınıfının bu anlamda “kendisi için bir sınıf ” olarak siyaset sahnesine çıkartılması görevi olduğunun bilinciyle hareket ediyoruz.

Bu dönemin gerektirdiği sorunları mutabakat metnimiz çerçevesinde ortak irade ile aşacağımıza inanıyoruz. Bu günden itibaren ve partimiz ku-rulduktan sonra hepimizin yükü daha da ağırlaşa-cak. Ama bayrağında kızıl, mor ve yeşil renklerin dalgalanacağı, militan bir mücadele örgütünü inşa etmek için tüm SYK’lılar görev başında olacaktır!

Bu ağır sorumluluğun ve görevin üstesinden gelmek için Paris Komünü ve Ekim Devriminin parlak ışıkları yol göstericimiz olacaktır!

Kuracağımız partinin en temel görevi, ayrı kanallardan yürüyen işçi sınıfının kendiliğinden hareketi ile sosyalist hareketin birleştirilmesi; işçi sınıfının “ken-disi için bir sınıf ” olarak siyaset sahnesine çıkartılması olacak.

Gülseren Pusatlıoğlu

Mart 2013 # 34 Si aseyPolitika

Mart’ta siyaset ısınıyorOnurlu ve adil bir barışa giden yol uzundur ve hedefe ancak Kürt halkının, tüm demokrasi ve sosyalizm güçlerinin mücadelesi ve dayanışmasıyla ulaşılabilir.

Belli bir süredir yürütüldüğü anlaşılan Abdullah Öcalan ile müzakerelerin ardından, Ocak ayı

başında DTK-BDP’yi temsilen Ahmet Türk ve Ayla Akat’ın, Şubat ayı sonunda da BDP milletvekilleri Pervin Buldan, Sırrı Süreyya Önder ve Altan Tan’ın Öcalan’la görüşmesi, bu görüşmenin sonucunda heyetin Kandil, Avrupa ve BDP’ye iletilmek üzere üç mektupla geri dönmesi, Kürt sorununun çözümü yolunda önemli gelişmelere işaret ediyordu.

AKP iktidarı her ne kadar farklı kavramlarla ad-landırma yoluna gitmiş olsa da, İmralı’da Abdullah Öcalan ile başlayan müzakerelerin, DTK ve BDP temsilcilerini de kapsayan bir biçimde ilerlemesi, Kürt Özgürlük Hareketinin yıllardır sürdürdüğü mü-cadelenin elde ettiği bir kazanımdır. Ancak sürecin Kürt halkının meşru siyasi ve demokratik haklarının tanınmasına dayanan bir barışla sonuçlanıp sonuç-lanmayacağı henüz belli değildir. Onurlu ve adil bir barışa giden yol uzundur ve hedefe ancak Kürt halkı-nın, tüm demokrasi ve sosyalizm güçlerinin mücade-lesi ve dayanışmasıyla ulaşılabilir.

BDP milletvekillerinin Öcalan ile yaptığı görüşmelere ilişkin tutanakların basına sızmış olmasına gösterilen tepkiler, AKP Hükümeti’nin Kürt sorununun çözümü yolunda bütün gelişmeleri kendi kontrolü altında tutma isteğinin dışa vurumuydu. İmralı’ya gidecek heyetin kimlerden oluşacağının belirlenmesinden, BDP temsilcilerinin yaptığı açıklamalara gösterilen rahatsızlıklara kadar ortaya konulan bütün hassasiyet gösterilerini bu çerçevede değerlendirmek gerek-mektedir. Tayyip Erdoğan başta olmak üzere AKP Hükümeti, sorunun çözümü yolunda bütün ipleri elinde tutmak istemektedir.

Çözüm için müzakere, barış için eşitlik

Müzakere sürecinin, onurlu ve adil bir barışın tesisine hizmet etmesi için, HDK’nin “Çözüm İçin Müzakere, Barış İçin Eşitlik” kampanyası çerçevesinde milletve-killerinin de içinde olduğu HDK heyetinin Karadeniz gezisinin Sinop ve Samsun ayaklarında, ırkçı-faşist bir güruh eliyle ortam provoke edilmek istenmiş, ikinci bir Sivas yaratılmaya çalışılmıştır. Özellikle Sinop’da Vali, Emniyet Müdürü ve kolluk kuvvetleri olaylara seyirci kalmış, böylelikle heyete AKP Hükümeti’nin denetiminde kontrollü bir şiddet uygulanmıştır. AKP Hükümeti burada da aynı mesajı vermek istemiş, so-runun çözümü yolunda iplerin kendi elinde olduğu-nu göstermek istemiştir.

AKP cinsiyetçi tutumuna her gün bir yenisini ek-lemektedir. Başbakan Erdoğan, kadınları kuluçka makinesi yerine koyarak, her birinden önce üç çocuk isterken, şimdi de beş çocuk istemektedir. “Her kürtaj Uludere’dir” diyerek kadınların bedenleri üzerinde söz söyleme küstahlığını gösterenler, şimdi de Di-yanet İşleri Başkanlığı eliyle abuk sabuk bir konuyu,

“Anne Sütü Bankası” kurulmasını ortaya atmaya cesaret etmektedir. Neyse ki, bu konu gündemi fazla meşgul etmeden, şimdilik tedavülden kaldırılmış gibi görünmektedir.

Emeğimize, bedenimize, kimliğimize

sahip çıkıyoruz

8 Mart ülke genelinde çeşitli etkinliklerle kutlandı. Kadınlar olarak emeğimize, bedenimize ve kimliği-mize sahip çıkmak için, patriyarkaya, heteroseksizme, homofobiye, kapitalizme, milliyetçiliğe ve savaşa karşı kadınların mücadelesini ve dayanışmasını haykırmak

için alanlara çıktık. Kadınların mücadelesinden kor-kan iktidar sahipleri ise boş durmuyor ve engelleme-lerine devam ediyor. Diyarbakır’da 8 Mart Mitingi’nin

afişlerinin yasaklanması bunun bir örneğidir.

1995 yılı 12 Mart’ının akşam saatlerinde, Alevi vatan-daşların çoğunlukta olduğu Gazi Mahallesi’ndeki dört kahvehane ve bir pastane aynı anda kimliği belirsiz kişilerce otomatik silahlarla taranmış, bu saldırı ile Alevi-Sünni çatışmasının fitili ateşlenmek istenmiş-ti. Maraş’ta, Sivas’ta, Çorum’da yapılan katliamların bir devamı olan Gazi katliamının failleri hala ortaya çıkarılmış değil. Katliamların açığa çıkartılması, fail-lerinin cezalandırılması için tepkimizi ve isyanımızı haykırmalıyız. Unutmamalı, unutturmamalıyız…

33 yıl önce, 16 Mart 1978’de, İstanbul Üniversitesi’nin Beyazıt’taki binasının kapısından çıkan öğrencilerin üzerine atılan bomba ve ardından açılan ateşle yedi öğrenci öldürülmüş, 41 öğrenci de yaralanmıştı. Katliamda kaybettiğimiz devrimcileri unutmadık, unutturmayacağız.

Önümüzdeki 21 Mart Newroz kutlamaları, AKP Hükümeti için bir sınav olacak. 2012 yılında Sri Lanka modelini denemeye yeltenerek Kürt hareketini tasfiye etmek isteyen AKP Hükümeti hüsrana uğradı ve Öcalan ile müzakere sürecini başlatmak zorunda kaldı. Şimdi bu kazanımı Newroz’da Kürt halkının ve ezilen halkların lehine çevirmenin zamanı. Newroz kutlamalarına bu bilinç ve duyarlılık içinde sahip çıkmalı, en güçlü şekilde alanlarda olmalıyız.

Kadınların mücadelesinden kor-kan iktidar sahipleri boş durmu-yor ve engellemelerine devam ediyor. Diyarbakır’da 8 Mart Mitingi’nin afişlerinin yasaklan-ması, Antakya’da Kadın yürüyü-şünün engellenmeye çalışılması bunun bir örneğidir.

Feray Mertoğlu

Mart 2013 # 3 5Si asey Politika

Barışı inşa etmekGörünen o ki “barış masası”na esas ihtiyaç duyan, buna mecbur kalan taraf AKP’dir.

Görüşme notlarının medya aracılığı ile gündeme düşmesinden beri Kürt sorununa dair birbirine benzer

ve birbirine karşıt pek çok şey söylendi. Birbirine benzer söylenegelenlere yanıt olması babında, bu yazının hemen başında dile getirmekte yarar var ki, ortada AKP-Kürt ittifakı değil, karşılıklı bir konumlanış söz konusu. Tartışmaya bu noktadan başlamak, yürütülen görüşmeleri değerlendirmek açısından ulusalcı yaklaşımları baştan dışta bırak-mak anlamına gelecektir.

Türkiye devletinin neoliberalizme eklemlenme sürecinin yeni bir evresi olarak okumamız gereken AKP iktidarının, aynı zamanda yeni konumlan-malara içrek Ortadoğu politikalarının önemli bir aktörü olmaya da aday olduğu bir sır değil. Davutoğlu’nun yıllardır “stratejik derinlik” olarak imlediği yeni Osmanlıcı politikalar hem ülke için-deki muhalefete, hem de bölgesel düzeyde halklara karşı yürütülen politika ve söylemlerde kendisini günbegün gösterdi. İçerde yürüttüğü muhalif “avı”nın yanı sıra, dış politikada da gerek Irak, gerekse de Suriye nezdinde oynadığı satranç kabi-linden açık ve örtük saldırgan politikalar hezimete uğradı. Irak’ta Sünni hinterlandına oynayan AKP Maliki’nin tavır almasıyla, Suriye’de ise ABD’nin Katar’ı “görevlendirmesi” ile umduğunu bulamadı. Bütün bu gelişmeler olup biterken, Kürt rehinelerin açlık grevi çıkışı ile net bir şekilde işaret ettikleri “barış masası” AKP iktidarını, önünde duran sat-ranç tahtasında “zorunlu” hamleye yönlendirdi.

Bir ara “Sri Lanka modeli” olarak da dillendirilen PKK’yi imha etme hayalleri örgütün geçen yaz aylarında yürüttüğü “vur-kal” taktiği ile püskürtü-lünce, “seçimler” paketine giden süreci sorunsuz geçirmenin bir seçeneği olarak da “barış masası” kaçınılmaz oldu denilebilir. Anayasa tartışmaların-dan da anlaşılacağı üzere AKP, Ortadoğu hedefine uygun, otoriter bir yönetimin hukuksal yapısını yaratmak istemektedir. Dolayısıyla hükümetin ve yandaşlarının dillendirdiği gibi Kürt hareketinin minnet ve ricası üzerine masaya oturulmamıştır. Görünen o ki “barış masası”na esas ihtiyaç duyan, buna mecbur kalan taraf AKP’dir.

Bütün mesele: Başkanlık ya da başbakanlık mı?

“Cumhuriyetin kazanımlarına sahip çıkmak” üzerinden yürüyen kimi sol aktörlerin “görüşme notları”nı değerlendirme mantığının altında, bizzat solun kendisinin yürütmesi gereken mücadeleyi seküler damarı güçlü, sosyalizmle bağlantılı bir po-litik hat izleyen “ulusal” bir harekete havale etmesi yatmaktadır.

Yazının başında da ifade ettiğimiz gibi, ortada bir

AKP-Kürt Hareketi ittifakı varmışçasına yaratılan hava, yeni rejimi üst yapıdaki değişimle kurum-sallaştırmaya çalışan neoliberal-muhafazakar bir hattın karşısında gerekli refleksleri gösterememek-ten ve kendine güvensizlikten kaynaklanmaktadır. Oysa ne denmiştir “barış masası”nda: “Başkanlık sistemi düşünülebilir. Biz Tayyip Bey’in başkanlığı-nı destekleriz. Biz AKP ile bu temelde bir başkanlık ittifakına girebiliriz. Yalnız Başkanlık ABD’deki gibi

olmalı, devlet meclisi gibi bir senato. İkincisi, bir de halklar meclisi. Bu ABD’deki Temsilciler Meclisi gibi olabilir.”

Öcalan, masaya oturanlar nezdinde Tayyip Erdoğan’ın neyin pazarlığında olduğunun -elbet-te- farkında. Yasamayı, yürütmeyi, yargıyı toptan eline alan otoriter bir başkanlık modelinden bam-başka bir tarif var ortada. Hal böyle iken, ısrarla “acaba?”lar üzerinde durmak, niyet okumanın da ötesinde anlamlar çıkarmaya zorlamak bir bakıma.

Adil ve eşit bir barış için

Yürütüldüğü öne sürülen barış sürecinin TC açısından emperyal hevesler taşıdığı elbet kesin.

Bir yandan “görüşülürken” diğer yandan Kandil’i bombalamak, Kürt siyasetinin içinden üç kadın yoldaşın Fransa’da katledilmesi, İmralı’ya gidecek heyetin belirlenmesinde yaşatılan sıkıntılar, KCK rehinelerinin hala cezaevlerinde oluşu, Rojava’da el altından çetecilerin desteklenmesi, Karadeniz’de HDK heyetine yönelik saldırıların organize edil-mesi ve buna göz yumulması… AKP hükümetinin barış konusundaki samimiyetine(!) ilişkin elimiz-

deki veriler. Oysa görüşmeler için, örgütün de da-hil edildiği, özgür bir ortam yaratılmalı. Bu veriler ışığında devrimciler, sosyalistler tarafından Hükü-met, Kürdistan sorununa evrilmiş Kürt sorununda halkların eşitliği temelinde adil bir barışa mahkum edilmeli, bunun gereklerini yerine getirmeye zor-lanmalıdır.

Ortadoğu halklarının emperyalistler tarafından birbirine boğazlatılmaya çalışıldığı bu günlerde Türkiye sosyalistlerine düşen, tüm halkların eşit ve adil birlikteliğini inşa edecek bir dil ve politika ge-liştirmektir. Bu yılki “Newroz” kutlamalarına tüm sosyalist solun katılımı, geliştirilecek politikalar için bir başlangıç imkanıdır.

Kürt rehinelerin açlık grevi çıkışı ile net bir şekilde işaret ettikleri “ba-rış masası”, AKP iktidarını, önünde duran satranç tahtasında “zorun-lu” hamleye yönlendirdi.

Ebru Yıldırım

Mart 2013 # 36 Si aseyKadın

Geçmişten gelecek olmaz!Yıllar öncesinden tartışılıp konsensusa bağlandığını düşündüğümüz mor renk polemiği, kadın hareketinin içinde hala pragmatik ve kendinden menkul erkek siyasetinin yansımalarının aynen devam ettiğini gösterdi.

Geçen 8 Mart’tan bu yana kadın ha-reketinin gündemi hiç aralıksız süren faaaliyetlerle devam ediyor. Hüküme-

tin kürtaja yönelik muhafazakar ve kadın düşmanı politikalarına karşı, her kesimden kadınların yan-yana gelerek kurduğu “Kürtaj haktır karar kadın-ların” Platformu kararlı ve sürekli çalışmalar yaptı. Hükümet geri adım atmak zorunda kaldı. Elbette bu başarı ile yetinilmedi. Çünkü fiili uygulamalar ile salvo üstüne salvo yapan hükümet gizli bir ya-sağı sürdürür durumda. Burada özellikle feminist kadınların süreci en başından öngörü ve aralıksız bir çalışma ile sahiplendiğini vurgulamak gerek.

Kürtaj eylemleri devam ederken başka gündemler de hız kesmedi; ama buna karşın patriarkal kapi-talizm de hiç boş durmadı. Artarak devam eden kadın cinayetleri, başta kadınlar olmak üzere artan işten çıkarmalar, hükümetin kadınlarla ilgili yap-tığı bir dizi yasal düzenlemeler !.. Kadın hareketi bunlara karşı da aralıksız kampanya ve eylemler

gerçekleştirdi. Bu gündemlerin yoğunluğu ile 25 Kasım’a gelindi.

İçinden kuvvet doğamayan platformlar!

“Kürtaj haktır karar kadınların” Platformu hü-kümetin geri adımından sonra daralsa da, alışık olmadığımız kadar uzun bir birliktelik oldu. Acaba birlikte daha iyisini nasıl yaparız dediğimiz bir za-manda, 25 Kasım’da yaratılan polemik buz dağları-nı dikti yine karşımıza.

Geçtiğimiz yıl İstanbul 25 Kasım Platformu’nda SKM’li ve EMEP’li kadınlar HDK Kadın Meclisleri

adına, 25 Kasım’da yalnızca mor renk olmasına itiraz ettiler. Bu rengin kendilerini kapsamadığını kızılın da olması gerektiğini söylediler. Elbetteki bu renkler üzerinden yapılan ideolojik bir tartışma idi. Mor renge karşı olmak aslında feminizmin kaza-nımları üzerinden yürüyen bu günde, Feministle-rin özne olmasına itirazdı. Kendini yalnızca kızılla

özdeşleştiren ve kendini herkesten kızıl görenler, demokrasinin derin sularında, hakkı yenmiş ve yoksayılmış mağduru oynadılar. Yıllar öncesinden tartışılıp konsensusa bağlandığını düşündüğümüz mor renk polemiği, kadın hareketinin içinde hala pragmatik ve kendinden menkul erkek siyasetinin yansımalarının aynen devam ettiğini gösterdi.

Nitekim benzer tavır bu yıl 8 Mart Platformu’nda da devam etti. Gerçi hem 25 Kasım’da hem de 8 Mart’ta “düşmana karşı birlikte görünelim” diyerek platformda kalınmış oldu; fakat Feminist hareket ile Sosyalist örgütlerden kadınlar arasındaki açı daha da büyüdü. Sosyalist örgütlerdeki kadınlar, oluşturulmaya çalışılan “birlikte ve ortak ses” yak-laşımından kopup, geriye dönme ve kendini ayırma tavrı içindeler. Bu tavır Feministlere “Çekilin, özne biz olacağız” demektir. Buradan ilişkileri germeye devam etmek kat edilen tüm yolları başa dön-dürmektir. İnsan, geçmişe neden bu özlem diye sormadan edemiyor? Oysa esas kazanım bugün, 8 Mart’ta da 25 Kasım gibi ortak pankart ve ortak sloganlarla yürüyebilmek değil midir?

8 Mart resmi tatil olsun

Feminist hareket, Kadın Kurtuluş Hareketinin öz-nelerinden biri olarak kendi mücadele dinamikleri-ni oluşturuyor ve bu alanlarda derinleşiyor. Ancak havayı kadın algısı ile koklarken, feminizmi esas özne olarak görmeyen kesimleri de içerebilecek kalıcı politik hamleler yapmıyor.

Bu konuda tek başarı “Kürtaj haktır karar kadınla-rın” Platformu’nu kurmak için gösterilen çabadır. Sürekli bir kendini oluşturma aşaması devam edi-yor. Bunun iki nedeni olabilir; biri hala yeterince güç kazanamamış olması, diğeri ise Feminizme mesafeli duran yapılarla ortak bir zemin yakalama-nın beyhude bir çaba olduğu inancı. Sosyalist yapı-lardan kadınlar bu inancı adeta pekiştirecek yakla-şımlar sergileyedursun ; yıllardır kadın hareketinin ortak talebi olan 8 Mart’ın resmi tatil ilan edilmesi için, KESK’in geçen yıl başlattığı eylemlilik bu yıl KESK, DİSK, TTB ve TMMOB’un birlikteliği ile büyüdü. Bu çaba yıllardır bu talebi dillendiren kadın hareketi için önemli ortak bir gündem. İşte birlikte durmak için bir fırsat daha…

Uzun süredir kadın hareketinin ortak talebi olan 8 Mart’ın resmi tatil ilan edil-mesi için KESK’in geçen yıl başlattığı eylemlilik, bu yıl KESK, DİSK, TTB ve TMMOB’un birlikteliği ile büyüdü.

Filiz Ç.

Yüzlerce Kürt kadını cezaevinde!Bu yıl Kürt kadınları için her yıl olduğundan daha zorlu geçti. Bitmek bilmeyen KCK operasyonla-rı yüzlerce Kürt kadını cezaevlerine doldurdu. Bu kadar kadının cezaevine konulması, elbette Kürt hareketini zayıflatma çabasıdır. Kadınların Kürt hareketinde önemli bir irade haline gelişini

kırmak amacını taşır. Kadın milletvekillerine özel olarak yapılan yıpratma kampanyaları, DÖKH temsilcilerinin, KESK’te yönetici konumundaki Kürt kadınların ve BDP’de ve BDP’li belediyeler-de öne çıkmış kadınların, neredeyse, tamamının cezaevlerine konulmasının başka nasıl bir anlamı olabilir ?

Tabi ki, herşeye rağmen Kürt kadınları politik mücadelelerini vermeye devam etmiş, hem karma örgütlerde olan kadınlarla hem de Feministlerle dengeli bir politika yürütmüşlerdir. Müzakerele-rin başladığı bu süreçte de barışın sağlanması ve kalıcılaşması için daha etkin bir çabaya girecekleri de açıktır. Bu konuda bütün kadınlara sorumluluk düşmektedir.

Mart 2013 # 3 7Si asey Kadın

Kadınlara yargı-sız infaz!Yeni yargı paketiyle tahliye olan kadın katilleri evlerine dönüp yarım bıraktıkları işleri tamamlayıp, tekrar devletin şefkatli kollarına kendilerini teslim edecekler.

Kadına yö-nelik şiddet Türkiye’de arta-

rak devam ediyor. Sistemden beslenen erkek egemenliği, kapitalizmin eliyle sistematik olarak her türlü şiddeti kadı-na yöneltmekte hız tanımıyor. Her gün birkaç kadının öldürüldüğünü duymak toplumda olağan karşılanır hale geldi. Toplum, kadına yönelik şiddetin med-yada gösterilmesini kanıksamış durum-da. Yaşananların gösterilmesi herhangi bir farkındalık yaratmıyor aksine devam etmesine neden oluyor. İstatistikler, ci-nayetlerin sayısının birkaç kat arttığını görmemizi sağlıyor.

Türkiye’de öldürülen kadınların büyük bir kısmı boşanmak/ayrılmak isteyen, hatta çoğunluğu boşanan/ayrılan kadın-lardan oluşuyor. Evinde sürekli şiddete maruz kalan kadına, isyan edip boşan-maya kalkışırsa sonunun ölümle bite-ceği adeta ezber ettiriliyor. Bu nedenle kadınların bir kısmı isyan edemiyor ve kaderlerine razı oluyor.

Çünkü biliyoruz ve görüyoruz ki, Türkiye’de hukuk bu erkeklere çok bonkör davranıyor. Genelde birçok davada erkek, haksız tahrik indirimi isteyip elini kolunu sallayarak sokaklar-da dolaşmakta. Bu erkekler, bu ülkede yaptıklarının yanlarına kar kalacaklarını çok iyi biliyor, katiller ve tecavüzcüler salıverildikleri zaman kahraman gibi karşılanıyorlar.

Devletin daha önce çıkardığı yasa ile kadınlar karakol, sığınma evleri, savcılık kapısından dönüp kocaları tarafından katlediliyor; yargıda kadın katillerine haksız tahrik indirimi uygulanıyordu. Devlet son çıkardığı 4. yargı paketi ile de bu konuda ne kadar çok yol kat ettiğini bütün topluma göstermiş oldu! Bu paket ile kadınlarla dalga geçmeye devam ediliyor. Kadının bedenine doğurulacak

çocuk sayısı, kürtaj yasağı/kısıtlaması ile müdahale eden aynı devlet aynı beden-lerin katli söz konusu olduğunda adeta “karı-koca arasına girilmez” amiyane lafazanlığına yaslanıyor.

Katiller ödüllendiriliyor

Yeni yargı paketiyle tahliye olan kadın katilleri evlerine dönüp yarım bıraktıkları işleri tamamlayıp tekrar devletin şefkatli kollarına kendilerini teslim edecekler. Bu şefkatli kollar onları hiçbir zaman yarı yolda bırakmadı. Bu yasayla tahliye olan tecavüzcüler ve katiller ödüllendirilmiş oldular. Bu katillere özel bir infaz uygu-lanması gerekirken şimdi bunlar ellerini kollarını sallayarak aramızda dolaşmakta-lar. En ağır şekilde cezalandırılmaları ge-rekirken büyük bir ödül verilerek dışarıya salıverilen bu adamlar (katiller), cesaretle şiddete ve tecavüze devam edecek.

Henüz on üçünde, on dördünde “muha-fazakar” kentlerin eşrafı, memuru tarafın-dan satılan/tecavüze uğrayan çocuklara “rıza” ile yargısını yakıştıran hukuk; “özel alanın dokunulmazlığı”na atfedilen kutsallık, yatılı/yatısız okullarda yaşatılan cinsel şiddet, aile içinde en “yakınların” istismarı; inanç, ahlak, namus adına gör-mezden gelinerek ancak bu kadar evren-sel bir hukuk algısına ulaşabilir Türkiye Cumhuriyeti’nde.

Birlikte güçlüyüz!

Kadın kurtuluş mücadelesini yükselterek, birbirimizle dayanışarak şiddetin karşısın-da durabiliriz. Yıllardır yürütülen çalışma-lar bize gösteriyor ki daha fazla çalışarak ve örgütlenerek erkek egemenliğine karşı durabiliriz. Bu mücadelemizle, iktidarı yasal düzenlemeler yapmaya zorlayabilir ve daha çok mücadele ve daha çok kadını örgütleyerek hayatı yaşanabilir bir hale ge-tirebiliriz. Ve yalnız olmadığımızı, birlikte çok daha güçlü olduğumuzu bu sisteme rağmen hissedebiliriz.

Kadın kurtuluş mücadelesini yükselterek, birbiri-mizle dayanışarak şiddetin karşısında durabiliriz. Yıllardır yürütülen çalışmalar bize gösteriyor ki

daha fazla çalışarak ve örgütlenerek erkek egemen-liğine karşı durabiliriz. Bu mücadelemizle, iktidarı yasal düzenlemeler yapmaya zorlayabilir ve daha

çok mücadele ve daha çok kadını örgütleyerek hayatı yaşanabilir bir hale getirebiliriz.

Aile kurumunun kurbanları kadınlarKutsal aile, kutsal anne, evin “reis”i erkek, “baba! beni okula gönder” dilenci dili, dizilerde dayak yiyen kadın tipolojisi, sığınma evi açmama gayreti, boşanmak isteyene “son kararın mı?” işkencesi, sosyal devlet olmaktan giderek uzaklaşılma, üç-beş çocuk doğuran kuluçka makinası algısı, “ananı

da al git” kepazeliği, kadının fıtratı söylevleri, bütün bunlarla ve bunlardan fazlasıyla dayanışma içindeki kirli medya… Belli ki sistemin birer aracı olan bu kurumlar sistemin birer maşası olarak görevlerine aynı şekilde devam edecekler. Dört bir taraftan kadına yönelik şiddet sistematik olarak devam edecek.

Her şeyin sahibi olan erkek, kadınları istediği şe-kilde kullanıp istemediğinde de yok etme hakkına sahip bir erk olarak kadının tepesinde duruyor. Sistem, kadına “Evine dön, aileni koru, erkeğine karşı vazifelerini yerine getir. Bu sistemde erkek ne derse o olur. Kadınlar ölür gider ama aile kurumu payitaht olarak ilelebet yaşayacaktır” diyor.

Sermin Danışman

Mart 2013 # 38 Si aseyPolitika

Özel alan nerede biter,kamusal alan nerede başlar?Kamu hizmeti olarak sağlığın metalaştırılmasına dönük bu girişim, eğitim hizmeti için de planlanıyor.

Siyasal iktidar, son birkaç yıl içinde Kamu Özel Ortaklıkları (KÖO) söylemini sıkça dillendirir ve tartı-

şır oldu. Sağlık hizmeti üretimini, bir kamu hizmeti olarak değil, kamu-özel ortaklıklarıyla yürütme tasarısı TBMM’den geçti. Buna göre Sağlık Bakanlığı yeni sistem ile sağlıktan tamamen çekileceğini vurgu-lamış oldu. Sağlık Bakanına göre, “Yasa ile bir şirket gelecek, o hastaneyi yapacak, işletecek, devlet de buna karşılık bir kira ödeyecek. Bu hastanenin ek sağlık hizmetleri, yemeği, güvenliği, temizliği, kafeteryaları da ihaleye verilecek şirkette olacaktır”.

Türkiye’de KÖO ile üç sağlık kompleksinin ihalesi ya-pıldı. KÖO, kamudan sübvansiyonlu kredi olanağına sahip, vergiden istisna tahvil çıkarma imkânı veriyor, ayrıca hizmet fiyatlarını yüksek tutma olanağı da var. Kamu emekçilerini, devlet memuriyetinden çıkarıp sözleşmeli personel yapıyorlar. Sağlık kampüsleri kompleksleri ihalesini, kamu yararını zedelediği için Danıştay şimdilik iptal etti.

Kamu hizmeti olarak sağlığın metalaştırılmasına dönük bu girişim, eğitim hizmeti için de planlanıyor. Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hak-kında Kanun Hükmünde Kararnamede “…(Bakanlık) kendisine ve hazineye ait taşınmazlar üzerinde ihale ile belirlenecek gerçek ve özel hukuk kişilerine kırk

dokuz yılı geçmemek kaydıyla belirli süre ve bedel üzerinden kiralama karşılığı yaptırılabilir.” denilmek-tedir. Bu girişimler, kamuoyuna “sağlık kampüsler” ve “eğitim kampüsleri” olarak sunulmaktadır.

Kamu-özel ayrımı ortadan kalkmıyor

KÖO’lığının yönetişim kavramı ve pratiği ile dola-yımsız bir ilişkisi vardır. 1990’lardan bu yana kamu-sallıktaki dönüşümün önemli dinamiklerinden biri, devletin yönetimi anlayışında ortaya çıkan değişim-dir. Yönetişim kavramı, yönetimi; devlet ve onun dışındaki aktörleri de (sivil toplum örgütleri, şirket-ler, piyasalar vb.) kapsayacak şekilde, yani “birlikte yönetme” anlamında tanımlamakta ve demokrasi ile bağını katılımcılık, açıklık, şeffaflık gibi özellikler ile kurmaktadır. Buna göre devlet “piyasa dostu” olarak yapılanmalıdır.

KÖO, söylem ve pratiğinin kamu ve özel alan ara-sındaki ayrımı ortadan kaldırıp kaldırmadığına ilişkin tartışma, bu bağlamda önemlidir. Yaşanan

olgu, 1950’lerden başlayıp 1970’lerin ortalarına dek genişleyen burjuva kamusunun daraltılması mı yoksa kolektif etkinlik olarak gerçekleştirilen ne varsa top-lumsal yaşamdan kovulması mıdır?

Kamusal alan ve özel alan tartışmasının tarihsel olarak oldukça geriye dayanan bir geçmişi vardır. Aristoteles’in kamusal alan görüşü, Helenist kamu

modelini temsil etmektedir Helenlerde özgür yurt-taşların ortak kullandığı “polis” alanı, tek tek kişilere ait olan içinde ev ve geçimlik işlerin olduğu “ev” alanından ayrıdır. Kamusal alan, özgürlük ve istikrar alanıdır. Özgürlükler alanına girebilmek, zorunluluk ve bağımlılık alanlarının kuşatıcılığından kurtulmak, ayrıcalıklı yurttaşlar olmayı gerektirir. Özel alan olan ev ve aile alanı ise zorunluluk ve doğaya bağımlılık alanıdır. Bu alan geçimi sağlayacak üretimi de içerir. Özel alanlarda, köleler, barbarlar, kadınlar ve ço-cuklar yer alır. (Nazile Kalaycı, 2007, “Kamusal Alan Kavramı Üzerine Bir İnceleme Aristoteles- Marx-Habermas”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)

Kimler kamusal alandan dışlanıyor?

Kölecil toplumun üretim biçeminin gereğine uygun olarak kamusal alan ve özel alan dolayımında, yine sınıf ayrımlı bir toplum olan kapitalist toplumun Türkiye özgülünde ortaya çıkardığı gerçeklik şudur: Kamu/özel ortaklıkları, mülkiyetin haksız dağılımı nedeniyle zenginlere açıktır. Sendikaları etkisizleşti-rilen emekçilerin, kadınların, Kürtlerin, Alevilerin, azınlıkların, gençlerin, işsizlerin, engellilerin, doğanın ‘temsilcilerinin” kamusal alandan dışlanışına dikkat çekmek gerekir.

Neoliberal burjuva kamusallığının KÖO biçimindeki yeni yüzü, kamusal alandan dışlananları bir yandan görmezden gelirken, diğer yandan dışlanmışlığı daha da derinleştirmektedir. Kapitalist sistemin ürettiği kamu- özel ayrımında “hane” ya da “aile” alanında olup bitenler “şirketleşmiş sivil toplumun” geride bı-raktığı özel alanı oluşturmaktadır. Burada ataerkillik, ezilen kimlikler özgülünde saklı hayatlar, yoksulluk ve işsizlik, eğitim ve sağlık hizmetlerinden yoksunluk yaşanmaktadır.

Aristoteles’ten yüzyıllar sonra Marx, insan yaşamı-nı kamusal ve özel olmak üzere ayıran duvarların yıkılmasını önermiştir. Marx, Yahudi Sorunu Üzerine adlı yapıtında, akıl yürüten özel mülk sahiplerinden oluşan kamunun, kendisine şüpheyle yaklaşılması gereken bir topluluk olduğunu belirtmiştir. “Kamuo-yu, burjuva sınıf çıkarının maskesidir. Gerek mülki-yetin haksız dağılımı, gerekse kamuya girebilmek için sahip olunması gereken özelliklerin edinilmesindeki eşitsizlikler, devlet ile toplumu birbirine karşıt iki güç olarak konumlandırmıştır”. Marx’a göre devlet ve toplumun bu karşıt konumlanışı, insanın “kamusal insan” ve “özel insan” olarak bölünmesine neden ol-muştur. Bu da toplumsal yabancılaşmanın nedenidir (Kalaycı, 2007).Sonuç olarak tüm alanları ve ayrılık-ları yıkan eşitlikçi bir toplum tüm ezilenlerin ortak özlemi olmayı sürdürmektedir.

* Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi

Neoliberal burjuva kamusallığının KÖO biçimindeki yeni yüzü, kamusal alandan dışlananları bir yandan görmezden gelirken, diğer yandan dışlanmışlığı daha da de-rinleştirmektedir.

Nejla Kurul*

Mart 2013 # 3 9Si asey Kadın

Özel alan nerede biter,kamusal alan nerede başlar

Kırk katır mı? Kırk satır mı?

Yeni muhafazakarlık Toplumsal dayanışmanın, toplumun ahlaki üretiminin merkezi olarak aileyi gören yeni-muhafazakarlık kadına aile içindeki her türlü erkek şiddetini ideolojik araçlarla meşru kılıyor.

Muhafazakârlık, 18. yüzyıl Avrupası’nda sınıfsal altüst oluşlara bağlı olarak, kökleri Ortaçağa dayalı Katolik aris-

tokratların geleneksel üretim ilişkilerinin sonucu olan “kadim” toplumsal ve siyasal yapıları doğrula-yan, yeniliği (modernizm) deneyimsizlikten ötürü reddeden siyasal ideolojidir. Toprak aristokrasisi-nin sahiplendiği “eskiyi” (angient regime) meşru-laştırmada büründüğü ruh halidir. Mannheim’ın “Gelenekselcilik ancak değişimin sınıf çelişkisine bağlı olduğu sınıflı toplumlarda muhafazakârlığa dönüşür.” açıklaması da egemenliğini yitirdiği sü-reçte aristokrasinin muhafazakârlığı nasıl kavram-sallaştırdığı ve ideolojiye dönüştürdüğünü gösterir.

Fransız Devrimi’nin taçlandırdığı yurttaş haklarına tepki duyan muhafazakârlık ardından II. Paylaşım Savaşı’nın öncesine kadar uzanan demokrasi zemi-ninin genişlemesine de karşı çıkmış, Keynesyen an-layışın ürünü olan refah devletinin uygulamalarına da itiraz etmiştir. Devam edecek olursak, “kadim toplumsal düzenin” otoriteye, aileye, sınıfa, dine, cemaate dayanan örgütlenme biçimlerini savunur. Israrcısı olduğu devamlılığı sağlayacak her türlü aracın kullanılmasını “mübah” görür, bu bağlamda faydacıdır, eklemlenebilme “kabiliyetine” sahiptir.

1970’li yıllarda sermaye, birikim krizini Keynesyen politikalarla aşamazken, ekonomide devletin payı-nı küçülttüğü, refah devletini tırpanladığı neolibe-ral politikaları üretmeye başladı. Sosyal devletin göstergeleri olan alanlar sermaye için piyasaya açıldı; eğitim, sağlık alanları metalaştırıldı.

Ahlaki üretimin merkezi aile

Türkiye bu yapılanma sürecini 1980 sonrası özel-likle AKP’nin “muhafazakâr demokrat” söylemi ile görünür biçimde yaşıyor. Kadınlar “namus”, “ailenin devamlılığı” adına öldürülerek, yoksulla-şarak, erkeğe/aileye bağımlı kılınarak, eğitimden yoksun bırakılarak yaşıyorlar. AKP iktidarı boyun-ca kadın cinayetlerinin yüzde 1400 artışı yeni-muhafazakârlığın kadınlar üzerindeki tahakkümü-nü görünür kılıyor.

Toplumsal dayanışmanın, toplumun ahlaki üreti-minin merkezi olarak aileyi gören yeni-muhafaza-karlık kadına aile içindeki her türlü erkek şiddetini ideolojik araçlarla meşru kılıyor. İslami tandanslı kanallarda kadının aile içinde ne yapması, ne yap-

maması gerektiğine dair söylemler üretiyor, erkeği-ni mutlu etmenin yollarını sıralıyor. Kadınlara tek yaşama amacı biçiliyor: evlenip aile kurma, toplum için “hayırlı” evlatlar yetiştirme. Ailenin terkini toplumun ahlaken çöküşüne eşitleyen bu ideoloji,

kadın cinayetlerini münferit olaylar dizisine indir-giyor. Kadına yönelik şiddetin geleneksel olarak “kader” biçiminde algılanmasını yeniden üretiyor.

Yeni muhafazakârlık kadının cinselliğini hem ah-laki hem de dini ölçekte ataerkil sistem ve söyleme eklemlenerek bastırıyor, görünmez kılıyor. Kadını annelik kurumunun içinde kutsallaştıran erkek egemen anlayışa paralel vajinayı cümle içerisin-de kullanmaktan imtina ediyor. Kullanan kadını “ahlaksız” olarak damgalıyor, “namuslu” olmaya davet ediyor, davetine icap edilmediği takdirde had bildiriyor, ders veriyor.

Kadınlar muhafazakarlıkla törpüleni-yor

Neoliberal politikaların uy-gulanabilmesinin ön koşulu yedek işgücü potansiyelini arttırmak. İşçi sınıfı ara-sında yaratılan rekabe-te, yedek işgücünün verdiği güvenceye dayanarak sermaye birikim krizini aşmayı hedefliyor. Bu min-valde devlet, kadın bedeninin kadından habersiz nasıl kullana-nılacağına dair politi-kalar üretiyor.

Nüfus/kimlik poli-tikalarına da bağlı olarak, kadının “kürtaj yapıp yapmayacağına” devletin ta kendisi karar veriyor. Sağlıklı, parasız kürtaj olma hakkı kadının elinden alınıyor. Gelenekse-

le/deneyimlere, dine yaslanarak normal doğum kadınlara tek “doğru” doğum yöntemi olarak kabul ettirilmeye çalışılıyor. Devletin otoriter eli bilim dünyasında da geziniyor, araçlaşan bilim kürtajı öcüleştiriyor, Osmanlı’nın nasıl da “ileri” doğum

teknikleri kullandığını savunur pozisyona düşüyor.

Kadınların tarihsel olarak dişleriyle tırnaklarıyla kazandıkları haklar muhafazakarlık törpüsüyle tır-panlanıyor. Bu ideolojinin sermayeyle olan organik bağına karşılık kadınların kurtuluş mücadelesinde örgütlü olmalarını zorunlu kılıyor.

Yeni muhafazakârlık kadının cinselliğini hem ahlaki hem de dini ölçekte ataerkil sistem ve söyleme eklemlenerek bastırıyor, görünmez kılıyor.

Halime Çavdar

Mart 2013 # 310 Si aseyKadın

Kürtaj yasağı “cinayettir” Biz kadınlar için kürtaj haktır ve bu hakka sahip olmadığı için hayatını

kaybeden kadınlar cinayet kurbanıdır, faili ise yasa koyuculardır.

Yüzyıllar boyunca, patriyarkaya dayalı tahakkümcü sistemlerin, kapitalizmin, onun militarist

ideolojisinin, kısacası iktidar erkinin elini asla çek-mediği konulardan biridir “kürtaj” ve faşizan nüfus politikaları her zaman kadın bedeni üzerinden şekillenmiştir.

Bu topraklarda ise Osmanlı döneminde dinen gü-nah sayıldığı için, cumhuriyet dönemi sonrasında ise azalan ve yaşlanan nüfus gerekçesiyle yasak-lanan kürtaj ve doğum kontrol yöntemleri, 1960 sonrasında esnetilmeye başlandı. İki katına çıkan ülke nüfusu, ekonomik koşullarının buna uyum sağlayamaması, istihdamın aynı oranda arttırı-lamaması ve artan nüfusun kontrol güçlüğü gibi sebeplerle önce doğum kontrolü serbest bırakıldı, ardından 1983 Anayasası ile 10 haftaya kadar isteğe bağlı kürtaja izin verildi.

“Kürtaj haktır, Uludere katliam”

Biz kadınlar yıllardır gerek iktidarın, gerekse patriyarkanın kadın bedenine, emeğine, kimliğine yaptığı saldırılara ve hak ihlallerine karşı mücadele ediyoruz. Ancak “kürtaj” bu mücadele alanları-mızdan biri değildi. Ta ki 2012 Mayıs’ında R.T. Erdoğan, altından kalkamadığı, hesabını veremedi-ği “Uludere” yi örtmeye yönelik “ kürtaj cinayettir, her kürtaj Uludere’dir” diyene kadar.

Henüz doğmayan çocuğun yaşam hakkını koru-mak adına bu denli uğraşan hükümet nedense, Uludere’de katledilen “doğmuş” çocukların, iş cina-yetlerinde hayatlarını kaybeden işçilerin, askerde cephanelik sayımında patlayan bombalar sebebi ile ölen, intihar eden ya da “kaza” kurşunuyla hayatı-nı kaybeden gençlerin, binlerce faili meçhulün ve erkekler tarafından katledilen kadınların “yaşam hakkı” için aynı hassasiyeti göstermiyordu.

Demek ki konu “cenin”in ya da başka herhangi bir şeyin yaşam hakkı değildi, konu kadınların bedeni-nin ve kimliğinin kime ait olduğu ve onun kontro-lü meselesiydi. Kadınlar Türkiye’nin her yerinde sokaklara çıktılar ve kazanılmış haklarını savun-dular. Medyanın her türlü körlüğüne, sağırlığına rağmen, bu eylemler sayesinde hükümet geri adım atmak durumunda kaldı ve 10 haftalık süreyi kısal-

tamadı. Ancak AKP hükümeti bu yasa değişikliği konusunda kararlı görünüyor. Hiçbir kadın ya da sağlık örgütü ile diyalog geliştirmeden, müzakereye girişmeden hazırladığı yeni yasa taslağında kürtaj belki resmen yasaklanmıyor ama bu taslak yasala-şırsa neredeyse “fiilen” engelleniyor.

Yasak yok ama uygulama var

Taslağa göre; “İsteğe bağlı kürtaj için 10 haftalık süre korunurken, bunun tam teşekküllü devlet hastanelerinde yapılması şartı” geliyor ki; bu bekar kadınların hamileliklerini sonlandırmada önlerine ciddi engellemeler getirileceği anlamına geliyor, ayrıca hamile kadınların fişlendiği GEBLİZ sistemi ile ailelerine ihbar edilen bu kadınların “namus” gerekçesi ile katledilmelerinde devlet suç ortaklığı yapıyor. Ayrıca evli kadınların bile kürtaj yaptır-mak istediklerinde devlet hastanelerinde maruz kaldıkları muameleleri biliyoruz. Kadınlar “devlet” hastanelerinde bir tür cezalandırmayla karşılaşıyor, fiziksel şiddet ve bir tür işkence ile karşı karşıya bırakılıyorlar.

“Kürtaj için başvuran kadına, kürtajın riskleri anlatılırken, tekrar düşünmesini sağlamak üzere ceninin kalp atışının dinletilmesi kuralı getirilecek” deniyor ki; bu kesinlikle kadına yönelik psikolojik şiddettir, sürekli dayatılan “kutsal aile” kavramının kurulması ve korunması adına kadının değersizleş-tirilmesidir.

“Kürtaja karşı olan hekim “ret” hakkına sahip olacak ve hastasını başka meslektaşına yönlendire-cek” deniyor. Peki, bu ret hakkının keyfiyetini kim kontrol edecek? Bir hekimin bu hakkını kullanma-sı, kadının en temel hakkını kullanmasının önünde hukuki bir dayanak ile engel konulması değil de nedir? Ayrıca hekime tanınan bu “hak” belki bazı bölgelerde başka bir doktora ulaşamayacak kadın için kürtaj hakkının tamamen ortadan kalkması değil midir?

Kısacası bu konudaki mücadelemiz henüz bitme-di, özellikle AKP ya da temsil ettiği muhafazakar politikalar iktidarda olduğu sürece, patriyarkanın gizli ya da açık kadın bedenine, kimliğine saldırı-ları sürdüğü sürece örgütlenmeye ve mücadeleye devam edeceğiz. Çünkü biz kadınlar için kürtaj haktır ve bu hakka sahip olmadığı için hayatını kaybeden kadınlar cinayet kurbanıdır, faili ise yasa koyuculardır.

Kadınlar Türkiye’nin her yerinde sokaklara çıktılar ve kazanılmış haklarını savundular.

Zöhre Kordon

Kürtaj yasağı her yıl binlerce kadını öldürüyor!

Dünya Sağlık Örgütü’nce yapılan araştırmanın 2012 verilerine göre, 73 ülkede kürtaj serbestken,

68 ülkede hala yasak. Her yıl kürtaj olan yaklaşık 44 milyon kadının yarısı bu yasak yüzünden, hij-yenden uzak, sağlıksız ortamlarda operasyon ge-çirmek zorunda kalıyor ve bu kadınlardan 68.000’i ölüyor. Kürtajın yasak olduğu ülkelerde, gebeliği

sebebi ile hayati tehlike yaşayan ve tıbbi müdahale alamadığı için ölen kadınların sayısı ile ilgili ise elimizde bir rakam yok maalesef.

Mart 2013 # 3 11Si asey Politika

Büyüklerimize sorardık, Koçgiri katliamında ne oldu? Kimse konuşmak istemezdi. Dönemin Sivas Valisi Tepey-ran katliamdan bahsederken “Yazamadıklarımın neler olduğunu o bölge halkı bilir” der.

Dilleri lâl olup, belleği susmayanlar:

Qoçgîrî“Kuzeybatı Dersim olarak da adlandırılan Koçgiri, birkaç asır önce Dersim’den göçtüğü kabul

edilen, ekseriyetle Sivas’ın İmranlı/Ümraniye, Zara, Suşehri, Kangal, Divriği, Hafik ilçeleriyle, Erzincan’ın Refahiye, Kuruçay ilçelerinde 135 köyü çevreleyen alanda aynı isimli aşiretin meskûn olduğu bölgedir.”1

Koçgiri (Qoçgîrî) Halk Hareketi, kendisinden bir yüzyıl önceki Kürt ayaklanmalarının devamıdır. Kürt ayaklanmalarının ilk yüzyılında ayaklanmalar daha ziyade Kürt halkının varlık şekli olan aşiretlerin ve beylerin önderliğinde olmuştur. Ayaklanmaların ikinci yüzyılı olan 1900’lerde halk hareketleri vasfına kavuşmuş, bağımsızlık/özerklik isteyen ulusal hare-ketler niteliğine sıçramıştır.

1908, 2. Meşrutiyet sonrası açılan Kürt derneklerinin yanı sıra, 1918’de kurulan Kürt/Kürdistan Teali Ce-miyeti (KTC) önemlidir. KTC Alevi-Sünni Kürtlerin ulusal taleplerle bir araya geldikleri örgüttür. Merkezi

İstanbul’da olan KTC’nin üyeleri arasında Koçgiri aşiret reisi Mustafa Bey’in oğulları Haydar ve Alişan Beyler de vardır. Cemiyet, Kürdistan vilayetlerinde şubeler açar, Kürt ulusal taleplerini yaygınlaştırır. Alişêr Efendi (ve Zarîfe Koçgiri halk hareketinin sem-bolleridir) Dersim bölgesi örgütlenme sorumlusudur. Ancak 1920 yılına gelince KTC ile iletişim tamamen kesilir.

Talepler

1920 yılında imzalanan Sevr Antlaşması, bağımsız Kürdistan’ın kurulmasını mümkün kılınca Sivas-Kan-gal Yellice’de bulunan Hüseyin Abdal Tekkesi’nde bir toplantı yapılır: “Sevr Antlaşması’nın uygulanması ve Diyarbakır, Van, Bitlis, Elazığ, Dersim-Koçgiri bölge-lerini kapsayan bağımsız bir Kürdistan…”2 kurulması

için yemin edilir.

15 Kasım 1920’de Alişan ve Alişer’in çalışmaları sonun-da Dersim merkezi Hozat’ta bir toplantı daha yapılır. Hozat aşiretlerine güvenmeyen Seyit Rıza toplantıya katılmaz. Ayaklanma sırasında söz verdiği yardımı yollamayan Hozat, Seyit Rıza’yı haklı çıkarır. Toplantı kararları arasında tutuklu Kürtlerin serbest bırakılması, Koçgiri bölgesine gönderilen askerlerin geri çekilmesi, Kürt çoğunluğunun olduğu yerlerden Türk idare memurlarının çekilmesi ve Kürdistan özerk yönetimi yer alır. Ankara’ya telgraf çekilir. Ankara zaman kazanmak için “nasihat heyeti” yollar, diğer yandan Kürtleri bölmeyi ve etkisi altına alabildikleriyle Büyük Millet Meclisi’nde yan yana gelmeyi başarır.

Zamanının Çatlısı Topal Osman

Aynı dönem Ankara’daki Milli Hükümet’in Alevi/Kürtleri kıracağına yönelik söylentiler yayılır. Kürt/Alevi olmak Koçgirilileri tanımlayan temel iki unsur-dur. Böylece askeri olarak henüz hazırlanmamış halde Koçgiri Halk Hareketi başlar.

İsyan başlayınca Ankara, Alişan Bey’i Refahiye Kay-makam Vekilliği’ne, Haydar Beyi Ümraniye Belediye Başkanlığı’na atayarak isyanı söndürmeyi amaçlar. Miralay Halis Bey süvari alayıyla Koçgiri merkezi Zara’ya girer. Erzincan, Elazığ, Divriği ve Zara’da sıkı-yönetim ilan edilir. Harp Divanı kurulur. Alevi düş-manı Giresunlu Topal Osman bölgeye gönderilir.*3

Özel yetkili Sakallı Nurettin

13 Mart 1921’de Bakanlar Kurulu olağanüstü yetki ile Sakallı Nurettin Paşa’yı halk hareketini bastırmakla görevlendirir. O sırada nasihat heyetinin girişimle-riyle Kürt ileri gelenleri geri adım atar, Hükümet’e bağlılıklarını bildirirler. Uzlaşmaya rağmen Sakallı Nurettin “Bu kadar asker toplandı, bir şey yapılmazsa olmaz” diyerek katliamı gerçekleştirir.

Koçgiri katliamı Kemalist Hükümet’in bir bütün ola-rak Dersim’e yönelik planının ilk adımıydı. Hükümet, Osmanlı yönetimi sırasında özerk yaşamayı başar-mış, memleketin ortasında çıbanbaşı olan Dersim’i “iki parça” halinde katledecekti. Tesadüf mü, Dersim katliamlarında akraba4 askerlerin olması: Sakallı Nu-rettin5, Hareket ordusundaki akrabası6, Dersim kasabı damadı Abdullah Alpdoğan.

Cumhuriyet döneminin ilk Kürt katliamının Koçgiri olması, Kemalist Ankara Hükümeti’nin vaatlerine kanmayan Koçgirililerin Kürt ulusal taleplerini dil-lendirip, örgütleyip, harekete geçmiş olmasındandır. Bastırılmasının iki nedeni; Dersimli kimi aşiretlerin yeminlerini tutmaması, kiminin Ankara ile anlaşması ve KTC’nin içine düştüğü örgütsel parçalanma ve siyasi tükeniştir. Böl-yönet politikası tutmuş, benzer durum Şeyh Sait ayaklanmasında yinelenmiştir.

Kürtlere muhtariyet diye yazan “ilerici” 1921 Anaya-sası Koçgirililerin önce bağımsızlık, sonra muhtariyet talep ettikleri için katledildikleri dönemde kabul edilmişti. (20 Ocak 1921) Koçgirililer katledilince bu anayasa, kalan Kürtleri bastırıp, susturma işlevi görmüştür.

17 Haziran 1921’de isyan bastırılır.7 Alişêr ve Zarîfe Dersim’e geçer. İkisi 1937 Dersim katliamında dev-letçe satın alınan akrabaları tarafından mağarada öldürülürler.

Kürt - Kızılbaş ayaklanmalarının ve devletin katliam-cı kültürünün önemli örneklerinden biri olan Koçgiri gerçekliği ne sosyalist hareket tarafından, ne de Kürt hareketi tarafından yeterince gündemleştirilememiş-tir. Bu sorumluluk hala hepimizin omuzlarındadır.

Kaynaklar:1) Herkesin Bildiği Sır: Dersim, Koçgiri ve Dersim Kürt Hareketliliği: Koçgirili Alişer Efendi ile Nuri Dersimi’nin rolüne dair, Dilek Soileau

2) A.g.k.

*O sırada Sakallı Nurettin, Topal Osman’la Karadeniz’de Rum Pontus hareketini bastırmaktadır.

3) Alevilerin Siyasal Tarihi, I. Cilt, Necdet Saraç

4) Koçgiri katliamı sonrası Meclis’teki tartışmalarda Ziya Hurşit, Sakallı Nurettin için “Kendisi orada bir aile hükümeti kurmuştur. Damadı Kur-may Başkanı, bir kardeşi Tokat Mutasarrıfı” der. Aynı kişi “zo diyenleri ortadan kaldırdık, sıra lo diyenlerde” diyen kişidir.

5) Belgelerle Kurtuluş Savaşı, Ebubekir Hazım Tepeyran, sf. 208

6) Tepeyran, Zara’nın altı köyünün tüm eşyalarını ve hayvanlarını yağma ettirip altı kişiyi öldürenin Sakallı Nurettin’in akrabası olduğunu belirtmekte. Sf. 218

7) Sevr’den Lozan’a Kürt Sorunu ve Kemalist Hareket, Şaban İba

Gülfer Akkaya

Cumhuriyet döneminin ilk Kürt katliamının Koçgiri olması, Kemalist Ankara Hükümeti’nin vaatlerine kanmayan Koçgiri-lilerin Kürt ulusal taleplerini dillendirip, örgütleyip, harekete geçmiş olmasındandır.

Mart 2013 # 312 Si aseyKadın

HDK süreci ve kadınlarHDK ezilenlerin mücadele birliği bakımından önemli bir kazanımdır. Aynı zamanda Kürt kadınlarıyla da birlikte ortak mücadelede buluştuğumuz, dayanışmayı geliştirdiğimiz bir zemindir.

15-16 Ekim 2011 tarihinde Ankara’da toplanan ve ezilenle-rin mücadelesi bakımından yeni

bir sıçrama noktası oluşturacak olan Halkların De-mokratik Kongresi (HDK) kuruluşunu bir sonuç bildirgesiyle kamuoyuna ilan etti.

Kongre örgütlenmesi daha ilk adımda kadınların yüzde 50 kotayla temsilini kabul etmiştir.

HDK’li kadınlar, Kongre içinde kadın meclisleri şeklinde örgütlenme kararı almışlardır.

Kadın meclislerinin oluşturulması için tüm HDK’li kadınların katılımıyla kadın forumları yapılmış, il ilçe kadın meclislerinin oluşumu bu forumlarda tartışılarak asgari müştereklerde bir araya gele-bileceğimiz kararlar alınmıştır. Sadece HDK’li kadınların örgütlenmesi değil, genelde de HDK’nin örgütlenme biçimi hemen her yerde meclisler şek-linde olmuştur.

Kadınların katılımı giderek düşüyor!

Kadınların temsiliyeti Kongre’de olduğu gibi, kadın meclislerinde de çok yetersiz ve siyasi oluşumların ve kurumların temsiliyetine sıkış-mış durumda. HDK tüzüğünde kadınlara yüzde

50 kota olmasına rağmen, kadınların Kongre’de temsiliyeti ancak yüzde 43’leri bulabilmiştir. Kadın meclislerinin sayısı arttırılamadığı gibi kongreye katılan kadınların çoğu da kadın meclislerine ka-tılmamaktadır. Bu durumu ne tek başına kadınlara ne de örgütlere bağlayabiliriz. Erkek egemenliğinin

olduğu her yerde kadınlar, istisnalar dışında, yöne-tici organlara ve temsiliyetin olduğu her hangi bir organa girmeye her zaman çekinmişlerdir.

Kongrenin ilk kuruluşunda kadın katılımının hiç de azımsanmayacak bir sayıda olması kadın müca-delesi yönünden HDK’ye dair umutkar bir durum oluşturmuş; ancak HDK’nin ikinci kongresine ka-dınların katılımının azlığı, ilk kongredeki umutkar havada belli bir kırılma yaratmış, bunun yanısıra genel anlamda baktığımızda kuruluş kongresindeki heyecan da ikinci kongrede düşmüştür.

Farklılıklarımıza rağmen bir arada olmak

HDK’li kadınlar olarak farklı kurumlardan, farklı örgütlenmelerden geliyoruz. Kadın kurtuluş hare-ketine bakışımızdaki farklılıklara rağmen bizi bir arada tutacak kadın politikalarının ve dilin ortak-laştırılması, ortak mücadele zemininin oluşturul-ması yönünden oldukça önemli. Bu günkü durum-da bu konuda HDK içinde bir kargaşa yaşanıyor.

Örneğin; 8 Mart birçok yerelde yalnızca biçim ola-rak değil, içerik olarak da farklı değerlendiriliyor. Yerellerin kendi için de bile, 8 Mart kimimize göre “dünya kadınlar günü” kimimize göre ise “emek-çi kadınlar günü” olarak tariflenmektedir. Yine “Kadının beyanı esastır” konusunda da farklı farklı anlayışlar bulunmaktadır. Bu açıdan bile, kadın forumlarının ve konferanslarının yapılmasının önemini bir kez daha vurgulamak gerekir.

Yukardaki saptamalar ışığında, 6-7 Nisan 2013 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilecek Kadın Konferansı’na sunulmak ve tartışılmak üzere aşağıda aktarılan, HDK Kadın Meclisi ve Kadın Koordinasyonu’nun ortak toplantısında kararlaştı-rılan konuları, HDK’li kadınların gelecek mücadele perspektifleri açısından oldukça önemli buluyo-rum.

HDK ezilenlerin mücadele birliği bakımından önemli bir kazanımdır. Aynı zamanda Kürt kadın-larıyla da birlikte ortak mücadelede buluştuğumuz, dayanışmayı geliştirdiğimiz bir zemindir. SYK’dan kadınlar olarak katılımımızı artırarak, HDK’de kadın kurtuluş mücadelesinin kazanımlarına sahip çıkılması yönünde çabamızı sürdürmeliyiz.

Kadınların temsiliyeti Kongre’de ol-duğu gibi, kadın meclislerinde de çok yetersiz ve siyasi oluşumların ve kurumların temsiliyetine sıkış-mış durumda.

Latife Demirci Kahya

1) Kadın hareketinin 2013 gündeminde son siyasal gelişmeler doğrultusunda kadına yönelik şiddet, ücretli-ücretsiz kadın emeğine saldırılar, ekono-mik kriz, AKP’nin aileyi güçlendirici politikaları, muhafazakarlık, savaş politikaları… gibi kadın emeğine, bedenine ve kimliğine yönelik saldırılar karşısında öncelikli ortak politik sözümüzü ve taleplerimizi konuşacağız.

2) İttifak politikalarında kadın hareketi ve kadın örgütleriyle ilişkilerin nasıl olması gerektiğini belirleyeceğiz.

3) HDK Kadın Meclisi örgütlenme sorunlarımız konusunda çalışma tarzı anlayışı, iç ilişkilerdeki rekabetçilik, hiyerarşi, deneyim aktarımı, dayanış-ma, HDK bileşeni kurumların bağımlılık problem-

leri, katılımcılık sorunsalları üzerine konuşacağız.

4) 2014 seçimlerinin yaklaştığı dikkate alınırsa, yerel yönetimlerde kadınların talepleri ve kadınla-rın katılımı, katılım mekanizmaları üzerine HDK kadın politikasını belirlemek açısından bu gün-dem oldukça önemli.

HDK Kadın Konferansı tartışma başlıkları

Mart 2013 # 3 13Si asey Politika

Bugün bu coğrafyada asırlardır yok sayılan/ezilen halklarla sınıf mücadelesinin kendisinin çakıştığı, farklı mücadele dinamiklerinin buluştuğu bir tarihsel kavşaktan geçiyoruz. Bu fırsatı egemenlere karşı mücadele dinamiği haline getirmek için çalışmak kadar devrimci bir görev olabilir mi?

Blok’tan HDK’ye, HDK’den yarına…

Yıl 2011... Aylardan Ekim. Kırlar-dan kentlere taşan Kürt özgürlük mücadelesi, darbelerle, bölün-

melerle kan kaybına uğramış sosyalist hareket ve Alevilerden, özgürlük mücadelesi veren kadınlara kadar toplumun hemen hemen tüm muhalif dina-mikleri için yeni bir mücadele alanı, tabiri caizse yeni bir güneş doğdu. Yıllardır süren solda birlik ve çatı partisi tartışmalarının ardından nihayet bu proje Halkların Demokratik Kongresi’nde (HDK) ete kemiğe büründü.

Ezilenlerin ve emekçilerin üçüncü kutbunu inşa etme amacıyla yan yana geldiği HDK, yerel seçim-lerin yaklaştığı, müzakere sürecine doğru gidilen bugünlerde iktidara alternatif bir politik özne/ortaklık olarak bir adım öne çıkıyor. Kuruluşundan bu yana sadece bir buçuk yıl geçmiş olmasına rağ-men, bugün tüm emekçi ve ezilenlerin sözcüsü ve öz örgütlülüğü olma yolunda somut adımlar atıyor. HDK, egemenlere demokratik çözümün ve onurlu bir barışın dayatılmasında önemli bir politik güç. Aynı zamanda kurduğu Halkların Demokratik Partisi’yle (HDP) seçim sürecinde etkili bir rol oynamaya aday.

Bizler bu mücadele ortaklığını kurarken şöyle yola çıktık: Ezilen ve kimlikleri yok sayılan milliyetlerin ve inançların sesleri daha gür çıkacak; heterosek-sizme, homofobiye ve transfobiye karşı cinsel kim-liklerin mücadelesini destekleyeceğiz; sermayenin doğaya saldırılarına karşı yoksul köylüyü ve doğayı savunacağız; ezilen, dayak yiyen, öldürülen, yok sayılan kadınların isyanını büyüteceğiz; sömürü düzenine karşı insanca ve eşit yaşamı savunacağız; liselerden, kampüslerden sokağa gençliğin isyan bayrağını daha da yukarı dikeceğiz...

Tüm toplumsal dinamiklerle güçlü biçimde ilişki-lenme amacı güden HDK, bütün bu dinamikleri birbirleriyle bakıştıran bir şekilde, doğanın talanı-na karşı mücadeleden, emeğin sömürüsüne karşı mücadeleye, kadın kurtuluş hareketinden ezilen halklar ve inançların özgürlük mücadelesine kadar, hepsini ortak bir kanalda buluşturmayı hedefliyor.

Zamanın ihtiyacı

“HDK bugün bütün bu mücadele alanlarında yok mu?” denebilir. Elbette var. Ancak bu yetmez. Böy-lesi tarihsel bir politik ortaklığın “lazım olduğun-da” yoklanacak bir platform/cephe gibi görülmesi onu atıllaştırır ve toplumsal mücadelelere öncülük edecek dinamizmden uzak, hantal bir hale bürün-dürür. Dolayısıyla toplumun bütün mücadele dina-miklerini harekete geçirmek, onları öne çıkarmak, yeni mücadele alanları açmak zorundayız.

HDK’nin kuruluşunu sağlayan en önemli etken-lerden biri, genel seçimlerde Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku’nun aldığı başarıydı, evet. Ancak amaçladığımız, seçimden seçime mantar gibi ortaya çıkan bir yapı değil kuşkusuz. HDK, seçim süreçlerine kadar bütün antikapitalist dinamiklerde topyekûn mücadelenin örgütlenmesini sağlayan, ezilenlerin ve emekçilerin mücadele ortaklığını hedef alan, bu eksende giderek hem kendini hem yaşamı örgütleyen bir dinamoya dönüşmek zorun-dadır. Tabii bu hedef henüz tam olarak hayata geç-miş değil. Gerek soldaki eski alışkanlıklar, gerekse bu zeminin öne çıkması gereken politik süreçlerde HDK’yi doğru yorumlayamamak, bu projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmasının önündeki zorluklar olarak karşımızda.

HDK’ye eleştirel yaklaşım

HDK içindeki siyasi yapılar eğer politik bir düz-lemde bu projeyi hayata geçireceklerse, burayı kendileri adına bir araç değil, başlı başına kurum-sallaşması gereken bir zemin olarak görmeliler ve mücadele hattını bu perspektiften yola çıkarak örmeliler. Bu anlamda HDK içinde yer alan siyasi odakların bu zemindeki çalışmaları temsili dü-zeyde kalmamalı. Sadece eylemden eyleme HDK bayrağı taşımak ya da HDK toplantılarına kendi kurumlarını temsil amacıyla katılım göstermek hem HDK’yi iddiasızlaştırır, hem de HDK’nin

kurumlaşmasını geciktirir, hatta önler.

HDK’nin bugün ne olduğu ve ne olması gerektiğini anlatmadan, geleceğe dönük bir kurucu irade orta-ya çıkmaz. Bu nedenle Sosyalist Yeniden Kuruluş sürecinde programımıza da aldığımız ezilen halk-ların ve emekçilerin mücadele ortaklığı söylemi-nin gerçekleştiği HDK zeminine hak ettiği önemi vermeli, bunu yaparken aynı zamanda ona eleştirel bakabilmeliyiz. Fakat eleştiri, her zaman içerden ve onu sahiplenerek yapılmalıdır.

Ne yapmalı?

Solda artık kulaklarımızı tırmalayan ulusalcı ve liberal söylemleri bir tarafa bırakmalı, HDK zemi-ninde her türden grupçu/faydacı anlayışla müca-dele edilmeli. Halkların Demokratik Partisi’nin kurulması ve yerel seçimlerin yaklaşması bizi HDK örgütlenmesini askıya alan bir algıya sokmamalı. Henüz HDK içinde yer almayan solla da bu zemin-de buluşmak için çabalarımız sürmeli.

Bugün bu coğrafyada asırlardır yok sayılan/ezilen halklarla sınıf mücadelesinin kendisinin çakıştı-ğı, farklı mücadele dinamiklerinin buluştuğu bir tarihsel kavşaktan geçiyoruz. Bu fırsatı egemenle-re karşı mücadele dinamiği haline getirmek için çalışmak kadar devrimci bir görev olabilir mi? Ne yapmamız gerektiğini biliyoruz. Nasıl yapacağımızı biliyoruz. O halde ne duruyoruz?

Sosyalist Yeniden Kuruluş sürecinde programımıza da aldığımız ezilen halkların ve emekçilerin mücadele ortaklığı söyleminin gerçekleştiği HDK zeminine hak ettiği önemi vermeli, bunu yaparken aynı zamanda ona eleştirel bakabilmeliyiz. Fakat eleştiri, her zaman içerden ve onu sahiplenerek yapılmalıdır.

Fatma Acar

Mart 2013 # 314 Si aseyKadın

Ilımlı İslam modelinin Türki-ye’deki neferi olan AKP, cinsiyetçi siyaset anlayışıyla kadınların

gündelik yaşamını, 80’lerden bu yana Türkiye’de yükselen feminist hareketin elde ettiği kazanımları bir bir geri almayı hedefleyen politikalarla belir-lemek istiyor. Yaygın medya ve sosyal ağlar, bizzat hükümet tarafından üretilen; kadınların fiziksel ve zihinsel gücünü, iş yaşamından ve sosyal yaşamdan hızla çekip ev ve aile ile sınırlandıran düşünceyi propaganda ediyor.

Kadının bedenini ve emeğini, patriyarkanın mülkü olarak tanımlayan bu cinsiyetçi politikalar, başba-kanın ve haleflerinin on yıllık iktidar döneminde, her ortamda bas bas bağırdığı üç çocuk kampan-yaları ile başladı. Türkiye’yi teğet geçen ekonomik krizde işsizliği azaltmak için (!) ücretli işte çalışan kadınların işlerini bırakıp, evde aileleri ile alakadar olmaları gerektiği propagandası ile devam etti ve kürtaj tartışmaları ile son noktasına ulaştı.

Siyaset tarzımızı yeniden kuralım

Sürekli değişen ve dönüşen gündelik yaşam içeri-sinde, her yeni gün yinelenen ve çeşitlenen baskı unsurlarıyla karşılaşan bizler, ortaya çıkan yeni teorik ve pratik mücadele alanlarını örgütlemekle birlikte cinsiyetçi politikalara karşı daha güçlü bir feminist duruş örgütleme gerekliliği ile de karşı karşıyayız.

Bu gereklilik, siyaset yapma anlayışımızı gözden geçirme, gündemimize giren yeni teorileri tartışma

ve sorgulama; siyaset dilimizi, hukukumuzu, eylem tarzımızı yeniden kurma ihtiyacını da beraberinde getiriyor.

Kadınların özgürlük mücadelesinin, erkeklerden bağımsız örülmesi gereken ayrı bir mücadele dinamiği olduğu anlayışı artık birçok siyasi hare-ket tarafından tartışılabilir, anlaşılabilir hale geldi. Ancak halen önümüzde, bağımsızlık tartışmasın-da açıklığa kavuşturmamız gereken birkaç husus var: Birincisi, karma örgütlerde faaliyet yürüten kadınların, örgüt içerisinde kadın politikası ile ilgili olarak nasıl bir hukuk üzerinden yan yana gelecek-leri ve belirledikleri politikayı ne şekilde, kimlere, hangi amaçla uygulayacakları.

İkincisi, birçok karma örgütte, kadınların, bağımsız kadın alanı taktiği olarak yürüttükleri çalışmaların karma örgütle, pratikte ayrı ancak teoride bağlı olan hukukunun, tam anlamıyla nasıl bağımsızlaş-

tırılacağı. Üçüncüsü ise, hem bağımsız bir kadın örgütünde yer alan hem de karma örgütte faaliyet yürüten kadınların politik hatlarını belirlerken ülke gündeminin dayattıklarından etkilenmeden kimlik çatışmasının yarattığı kafa karışıklığının önüne geçip kadın mücadelesinin özgünlüğünü nasıl koruyacağı.

Feminist hareket içindeki bu farklı bakış açıların-dan doğan kimlik çatışmalarını geçen yılki kürtaj yasası değişikliğine karşı mücadelemizi örerken çokça hissettik. Kürtaj yasası karşıtı kampanyamızı hangi söylem ve eylem üzerinden öreceğimize dair tartışma, çok yönlü olarak, ceninin değil kadının yaşam hakkını savunmak gerektiğini ifade edenler, kürtaj kararının erkeklerle alındığını dolayısıyla eylem ve söylemin erkeklerle örülmesi gerektiğini belirtenler, buna karşıt benim bedenim, benim kararım sloganı üzerinden bedenimizle ilgili söz söyleme hakkının sadece bize ait olabileceğini savunanlar ve kürtajın toplamda kötü bir uygula-ma olduğu için bir hak olamayacağını düşünenler arasında karşılıklı ikna süreci yaşanmadan gün-demden düştü.

Cinsiyetsiz toplum tartışmasında neredeyiz?

Bağımsızlık tartışmasının bir başka boyutuyla ise, geçtiğimiz yıl 8 Mart’ı örgütlerken bir kere daha karşılaştık. Bugün halen lezbiyen ve biseksüel kadınlarla politik alanda veya özel alanda tam anlamıyla birbirimize değemez, 25 Kasım’ların ve 8 Mart’ın dışında yan yana gelemezken trans femi-nistler ve kuir feministlerle nasıl ortaklaşacağımız konusuyla karşı karşıya kaldık.

Bugüne kadar kadın olmayı varoluşçuluk üzerin-den tanımladığımızdan kuir feminizm ve transfe-minizm tartışmaları bizi bu yaklaşımı sorgulamaya, kadın olmayı hangi benzerlikler üzerinden kura-cağımıza veyahut bağımsız örgütlenmeyi yeni yeni oturtmaya başlamışken tamamen kuir feminizmin cinsiyetsiz toplum kuramı ile nasıl buluşacağımıza dair tartışmaları gündeme getirdi.

Tüm bu tartışmalar bir yana, teori ile eylemin bir-birini ötelemeden aynı çember etrafında nasıl bir araya geleceği, ortak karar alma mekanizmalarının ve birbirini ikna ederek ilerleme yöntemlerinin nasıl geliştirileceği, feminist dil ve davranışın nasıl kurulacağı, hiyerarşi ve iktidar ilişkilerinin nasıl ortadan kaldırılacağı, kız kardeşliğin nasıl örülece-ği, kendiliğinden sorumluluk almanın, iş bölümü-nün uzmanlaşmayı engelleyerek nasıl sağlanacağı, yaygın mı yoksa öncü bir hareket olarak mı ilerle-mek gerektiği de ayrı tartışma konuları.

Feminist siyasette gündemKadınların özgürlük mücadelesinin, erkeklerden bağımsız örülmesi gereken ayrı bir mücadele dinamiği olduğu anlayışı artık birçok siyasi hareket tarafından tartışılabilir, anlaşılabilir hale geldi. Ancak halen önümüzde, bağımsızlık tartışmasında açıklığa kavuşturmamız gereken hususlar var.

Kadının bedenini ve emeğini, patriyarkanın mülkü olarak tanımlayan bu cinsiyetçi politi-kalar, başbakanın ve haleflerinin on yıllık iktidar döneminde, her ortamda bas bas bağırdığı üç çocuk kampanyaları ile başladı.

Gökçe Avcıoğlu

Mart 2013 # 3 15Si asey Kadın

8 Mart yolculuğu “Geceleri de, sokakları da istiyoruz!” ,“Abooo!” dedim ve kadınların yanına koştum. “Bu nasıl bir slogan?”

Sene 1997’ydi. İlk defa katıldığım mitingdi. Hatta ilk katıldığım kadın mi-tingiydi. “8 Mart Dünya Kadınlar günü”,

Feministlerin söylemi böyleydi. Sosyalist kadınlar ve sosyalist feminist kadınlar ise “ 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü” diyorlardı. Anam bacım sanki dünyada emekçi olmayan kadın varmış gibi! Hangi kadın emekçi değil? Ev kadını mı, seks işçiliği yapan kadın mı, sabahtan akşama kadar kocasının kıyafetle-rini yıkayan, ütüleyen, yemeklerini hazırlayan kadın mı, emekçi değil? Hatta zengin iş adamı “karısı” mı emekçi değil? O da emekçi. Aslında bütün kadınlar birer kafes içindedir. Yoksul kadının kafesi teneke, zengin kadının kafesi altındır. Dolayısıyla yeryüzünde emekçi olmayan kadın yoktur.

Benim, hiçbir feminizm deneyim olmadığı halde o dönem, “8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü”, söylemi bana tuhaf gelmişti. “8 Mart Dünya Kadın-lar Günü” söylemini daha kapsayıcı ve eşit olarak görüyordum ve halen de öyle düşünüyorum. Miting alanına gitmiştik. Güya kadınlar günüydü. Ama erkek sayısı çok daha fazlaydı. Hiç unutmuyorum “Pir Sul-tan Abdal Derneği Kadınları” diye gelmişlerdi alana

ve pankartı üç erkek tutuyordu; kortejde ise sekiz erkek vardı. Hiçbir kadın yoktu. Sloganlar atılıyordu; erkek sesi kadınların sesini bastırıyordu.

Hani dedim ya hiç deneyimim yoktu; aslında hiç politik deneyimim de yoktu. ÖDP’li kadınların kortejinde yürüyordum. Şöyle bir slogan attılar: “Geceleri de, sokakları da istiyoruz!” ,“Abooo!” dedim ve kadınların yanına koştum. “Bu nasıl bir slogan?” dedim. “Ben gecelerden, sokaklardan kurtulmaya çalışıyorum; siz şimdi niye geceyi de sokakları da istiyorsunuz?” Bunun politik bir durum olduğunu anlattılar; azıcık ikna oldum ama gene de anlamadım. Eee yavaş yavaş kadın hareketinin içinde feminizmi öğrenmeye başladım.

Bir gün de alanlar kadınların olsun

Bahsettiğim yıllarda LGBT hareketi vardı ama 8 Mart’a katılacak kadar güçlü değillerdi. İşte ben var-dım ve birkaç kadın trans daha. Ayol çok az olduğu-muzdan, bütün kurullar yarışa girerdi bizim korteje gelin diye! Sanki farkımız vardı! Hava mı yaparlardı birbirlerine? Bakın bizim kortejde trans kadın var diye, bilmiyorum ama ciddi bir yarış içindelerdi. Ve o dönem 8 Mart hazırlıkları, toplantıları erkekler

katılsın mı, katılmasın mı tartışmaları ile geçerdi. İşin ilginç tarafı, alana erkeklerin gelmesini şiddetli bir şekilde savunan kadınların çok fazla oluşuydu.

Ayol bir günde, birkaç saatte, bir alan kadınların olsun! Bir nefes alalım; bunu bile kavrayamıyorlar. Neyse ki, sonraki yıllarda kadınların çoğu, kadın kur-tuluş mücadelesinin, kadınların özgün mücadelesiyle olabileceğini ve bunun içinde pozitif bir ayrımcılığın şart olduğunu kabul ettiler. Ve sonraki yıllarda artık erkekler çoğunlukla gelmemeye başladı. Hatta etrafta eşi kortejde olan erkekler, kucağında çocuklarıyla ala-nın etrafında dolanıyordu. Tabi ki erkeklerin alanlara gelmesini savunan gruplar, kendilerini radikal solcu olarak tanımlayan dernekler, örgütler 8 Mart etkinlik-lerini erkeklerle birlikte ayrı kutlamaya karar verdiler.

“Hayır, ben kadınım!”

Gelelim bizim cenaha, artık LGBT hareketi güçlendi ve 8 Mart’a katılma kararı aldı. İlk mitinglere LGBT örgütlerinden, lezbi-yen kadınlar ve trans kadınlar katılıyordu. Diğer erkek eşcinsel-ler katılmıyordu. Eee anam bacım sonra “queer” hareketi çıktı başımıza… Saçına sakalına dokunmayan, hiçbir fiziki değişim yapmadan kendilerini kadın olarak tanımla-yan trans kadınlarda eylemlere gelmeye başladı.

Tabi ki kadınlık ve erkeklik bildiğimiz kalıplarla çizildiği için, yukarda belirttiğim tip-lemedeki trans kadın-ları 8 Mart’ta görevli kadınlar, “biz korteje erkek almıyoruz!” diye alandan çıkarmaya çalışıyorlardı. Kişiler “hayır, ben kadınım!” dediklerinde, tabi ki bi-zim kadınlar ufak çaplı bir şok yaşıyorlardı. Eee toplumsal cinsiyet kolay değil, feminizm teorisi hele hiç kolay değil.

Feminist teori herkes içindir. Bütün cinsel kimlik, cinsel yönelimler, bütün farklılıkların yan yana durabildiği eşit bir mücadele alanıdır. Kendini kadın olarak tanımlayan, ya da başka nasıl tanımlıyorsa… Bireylerin tercihi, ne yönde ise şekilcilikten kurtula-rak bunu baz alıyor olmamız lazım! “Am benimdir!” dövizi ile geleni hışımla linç edeceğimize, feminist teorinin bize kattıklarını sindirmeli ve içselleştirme-liyiz.

Unutmayalım ki, başımızda olan siyasi iktidardan bir bakanın, milletvekili kadın “vajinam” dediği için sarf ettiği “bir kadının cinsel organını bu kadar rahat söylemesi, yüzümü kızarttı; utandım” söyleminden farklı olmaz sizin bu yaklaşımlarınız. Farkımızı bu mücadeleyi, ne kadar hayat pratiğimize ve gündelik dilimize geçirebildiğimiz belirleyecek.

Feminist teori herkes içindir. Bütün cinsel kimlik, cinsel yönelimler, bütün farklılıkların yan yana durabildiği eşit bir mücadele alanıdır.

Esmeray

Mart 2013 # 316 Si aseyEkonomi

Üç de yetmez beş tane:

Ekonominin patikasıBiz kadınlar epeydir “üç çocuk doğurun” bombardımanı ile karşı karşıyaydık. Kim bakacak, ne oluyoruz derken nihayet bu değişti, üçtü beşe çıktı.

İktidarların nüfus politikaları yabancısı olduğumuz şeyler değil kuşkusuz. İşgücüne mi

ihtiyaç var, kutsal annesin. Nüfus mu fazla geldi “cahilliğe” karşı doğum kontrol yöntemleri kam-panyaları.

Bugün ise kalkınmanın unsuru olarak nüfusun merkeze alındığı bir egemen iklim görüyoruz. “İn-san sermayesine” sürekli bir vurgu var. Türkiye’nin rekabet gücü olarak genç nüfus gösteriliyor, Çin’e öykünerek. Bu genç nüfusun yaratıcısı elbette kadınlar. Bununla da sınırlı değil, kadınlar ucuz işgücünün potansiyel havuzu. Hem bakım emeğini sağlamak hem istihdama katılmak kreş desteğin-den tutalım da, esnek işlerin yaratılmasına yönelik politikaların değişmez bileşeni olarak karşımıza çıkıyor.

***

2000-2001 krizi sonrası Türkiye eko-nomisi için sadece büyüme ivmesinin yakalanması değil aynı zamanda üre-tim yapısında da ara ve yatırım malları üretimine doğru bir dönüşüm anlamı-na geldi. Bu süreçte geleneksel sektörler önemini kaybederken teknoloji yoğun sektörler öne çıktı. Bununla birlikte üretim yapısında yaşanan dönüşüm ithalata bağımlı bir üretim yapısını ortaya çıkardı.

Uygulanan ekonomi politikalarla reel sektör için elverişli bir ortam sağlandı. Reel sektörün dışarıdan borçlanmaya gitmesi ile yani dış finansmanla sürdü-rülen bu büyüme 2008 küresel krizi ile kesintiye uğradı. Kriz Türkiye ekono-misini de etkiledi, büyüme oranları düşüş gösterdi. 2002-2008 döneminde yıllık ortalama yüzde 5,9 oranında büyüme gerçekleşirken, 2008’in IV. çeyreğinde ekonomi yüzde 6,2 ora-nında küçüldü. Uluslararası likidite ve pazar olanaklarında yaşanan daralma Türkiye’nin küresel krizin etkilerini daha yoğun hissettiği alanlar oldu.

2002-2008 yıllarında gerçekleşmiş olan sürekli büyüme trendi izleyen yıllarda yakalanamasa da Türkiye, sermaye birikimi düzeyinde bugün bir eşiğe gelmiş bulunuyor. Bu eşik, yüksek katma değerli, ileri teknoloji ürünlerinin üretimini gerçekleştire-bilecek düzeye gelebilmek. Türkiye’nin önümüzde-

ki dönem için sanayileşme haritasının izlenebildiği en önemli metinlerden biri Sanayi Strateji Belgesi bu talebi net olarak ortaya koyuyor. Söz konusu belgede uzun dönemli vizyon “Orta ve yüksek tek-nolojili ürünlerde Avrasya’nın üretim üssü olmak” olarak ifade ediliyor.

Bu uzun dönemli vizyon kapsamında 2011-2014 yıllarını kapsayan Türkiye Sanayi Stratejisi’nin ge-nel amacı, “Türk Sanayisinin rekabet edebilirliğinin ve verimliliğinin yükseltilerek, dünya ihracatından daha fazla pay alan, ağırlıklı olarak yüksek katma değerli ve ileri teknolojili ürünlerin üretildiği, nitelikli işgücüne sahip ve aynı zamanda çevreye ve topluma duyarlı bir sanayi yapısına dönüşümü hızlandırmak” olarak belirtiliyor.

Bu vizyona ve genel amaca yönelik olarak ise orta ve yüksek teknolojili sektörlerin üretim ve ihracat içindeki payının arttırılması, düşük teknolojili sektörlerde katma değeri yüksek ürünlere geçişin sağlanması, becerilerini sürekli geliştirebilen şirket-lerin ekonomideki ağırlığının arttırılması, şeklinde üç temel stratejik hedef tespit edilmekte (Sanayi Strateji Belgesi, 2010: 10). Buna göre yatırım orta-mının iyileştirilmesi, bunun için gerekli alt yapının oluşturulması, rekabet gücünün arttırılması, nite-likli insan gücünün yetiştirilmesine hız verilmesi, esnek istihdamının yaygınlaştırılması, AR-GE ve inovasyonun geliştirilmesi gibi öncelikler belirlen-miş durumda (Ergüneş, 2013).

***

İşsizliğe rağmen nüfus politikaları

Ana akım medyada önemli ekonomi ya-zarları Türkiye’ye yönelik iki şeye sürekli dikkat çekiyor: Orta gelir tuzağına giril-mesi istenmiyorsa, yani belirli bir büyüme gösterdikten sonra durgunluktan çıka-mayan ülkelerin durumunda olunmak istenmiyorsa, Türkiye iki şeyi yapmalı: nitelikli işgücü yaratmalı, ihracatında yüksek katma değerli ürünlerin oranını arttırmalı. Yüksek öğretim yasasındaki değişimde bunun için değil mi zaten?

***

Ucuz emek gücüne dayalı büyümenin sınırlarına gelindiği, sadece bununla işlerin yürütülemeyeceğinin sürekli tespit edildiği bir ekonomide beş çocuk biraz da olsa kafa karıştırıyor. Aynı zamanda pervasız neo-liberal politikaların uygu-lanmasında olmazsa olmaz konsolidasyon politikası haline gelmiş muhafazakarlığın tüm toplumun hücrelerine nüfus ettiril-mesi olmasın bu?

Kaynaklar:

Ergüneş, N. Sanayileşme Stratejisinden Hareketle Türkiye’de Mali Disiplin Üzerine Değinmeler, Maliyeye Müştereklerden Bak-mak içinde, İktisat Dergisi, basım aşama-sında, sayı 522, 2013.

T.C. Sanayi Bakanlığı (2010) Türkiye Sanayi Strateji Belgesi, 2011-2014, 2010, http://www.sanayi.gov.tr/Files/Documents/sanayi_stratejisi_belgesi_2011_2014.pdf

Genç nüfusun yaratıcısı elbette kadınlar. Bununla da sınırlı değil, kadınlar ucuz işgü-cünün potansiyel havuzu.

Nuray Ergüneş

Mart 2013 # 3 17Si asey Ekonomi

Emperyalistler arası kur savaşları:

G20 Moskova zirvesi G20 Ekonomi bakanları toplantısına Japonya’nın son üç aydır tetiklediği kur politikası damgasını vurdu.

Her G20 toplantısı emperyalistlerin kendi aralarındaki soğuk sa-

vaşın sergilendiği başka bir tiyatro gibi. Tabii filler tepişirken, olan biz çimenlere oluyor ama kimin umurunda. Son G20 toplantısına da kur savaşları damgayı vurdu. Japonya’nın yeni hükümeti üç ayda parasını yüksek oranda devalüe edip, ihracatta Avrupa ve ABD’ye ciddi bir üstünlük sağlayınca kızılca kıyamet koptu. İsim vermeden çok sert eleştiriler yapıldı.

Kur savaşı konusunda konuşan İngiltere Maliye Ba-kanı George Osborne, “Kurlar rekabetçi devalüas-yon aracı olarak kullanılmamalıdır. Ülkeler kurları ekonomik kazanç aracı olarak kullanarak geçmişin hatalarını tekrarlamamalı”, Fransa Finans Bakanı Pierre Moscovici, “Herhangi bir kur savaşına gir-meyi reddetmek üzere anlaştık hepimiz” diyerek, isim vermeden Japonya’yı eleştirdi. Japon’lardan ise hiç ses çıkmadı.

Kur savaşları nedir?

Son dönemde çok konuşulan “kur savaşları”, ka-pitalizmde konvertibilitenin devamı kabul edilen, hiçbir üretim maliyeti olmadan para satarak zengin olmak için, bir ülkenin parasının “herkes tara-fından kabul edilen para (hard currency)” olması ile mümkün. Şu anda dünyada en önemli “hard currency” ABD Doları. Bir paradan diğer paraya geçiş için bile önce o parayı dolara çevirmek gere-kiyor. Yani kapitalizmin geçmiş evrelerinde altın ile yapılan işlem.

Geçmişte pek çok ülke parasını “hard currency” yapabilmek için uğraştı, yapmaktan öte sürdürmek önemli olduğu için başarılı olamadı. Avrupa’lıların euro’ya geçişinin de amaçlarından biri budur. Çün-kü bir paranın “dünya para birimi” olabilmesi için, dünyada euro ile yapılan alışverişin, dolar ile ya-pılan alışverişten daha fazla veya ona yakın olması gerekiyor. Bunun için de, öncelikle dolar ile yapılan mal ve servis alışverişinin azaltılması lazım. Bu amaçtan hareket edilerek, doların hakimiyetinden hoşlanmayan ülkeler, alışverişlerinde yeni sistemler ve aracı ürünler denemeye başladılar. Türkiye’nin Rusya ile ruble üzerinden alışveriş yapmaya kalk-ması; ya da İran’dan altın karşılığı petrol ve doğal-gaz almaya başlaması örneklerden bazıları. Çin de aynı amaçla, kendi parası ile alışveriş yapılmasını özendiriyor. Devletlerin birbirlerine verdiği kredi-lerin kendi verdikleri para cinsinden istenmesinin temel nedeni de bu. Ancak, görülen o ki, şimdiki durumda euro dahil hiç bir para biriminin doların yerini alması olası değil.

Son yıllarda ve özellikle krizle birlikte verilen faizler, sıfır oranına yaklaştı. Dolayısıyla, dünyanın dolarla rezerv tutan tüm merkez ve ticari bankaları, ABD Hazinesi’ne faizsiz kredi vermek durumunda kaldılar, bu da gelirlerini artırmadı doğal olarak. Merkez bankalarının dolar yerine, altınla döviz rezervi tutmaları da sorunu çözmüyor. Çünkü bu ülkelerin paraları, alışveriş sırasında yine önce dolara çevrilmesi gereken bir mal durumunda.

Altın rezervlerinin saklanması da ayrıca çok riskli ve maliyetli. Sonuç olarak, ABD’den daha büyük bir ekonomi yaratılmadıkça, doların yerine geçe-cek bir “dünya parası” yaratılabilmesi de olanaksız görünüyor.

Peki bu savaşın sonuçları ne olacak?

Bu savaşı başlatan ülkeler, kendi paralarının değe-rini düşük tutarak, ihracatlarını artırmak ve itha-latlarını azaltmak, hem de güçlü paralarla alışverişi devreden çıkarmak istiyorlar.

Çin, Japonya ve hatta Rusya, ABD doları ve euro dışında bir güçlü para veya alışveriş birimi yarata-rak, kendi para birimlerini de güçlü paralar arasına sokmak veya doların ve euro’nun hegemonyası-nı kırmak istiyorlar. Çin, Hindistan ve Japonya ABD’ye karsız borç vermek yerine Türkiye gibi ülkelerle iş yapmak istiyorlar.

Avrupa kendini toparlamaya çalışıyor, ABD, FED (ABD Merkez Bankası) eliyle önlemler almaya çalışıyor ve son zirvede anlaşmış gibi yapıyorlar. Çin’in mal ticareti 2012 sonu itibariyle ABD’nin mal ticaretini geçti. 2015 yılı sonunda Çin’in mal ve hizmet ticareti toplamının da ABD’yi geçeceği an-laşılıyor. Çin, ABD ile olan ticaretini azaltmadan, ABD Hazinesi’ne verdiği borçları azaltmak istiyor. Rusya ise, bütün olasılıklara karşı aşırı ölçüde altın biriktiriyor.

Sular şimdilik durulmuş görülse de, Japonya’nın son hamlesi ve Çin’in 2013 sonu, 2014 başı gibi ekonomik büyüme durumu esas durumu daha net gösterecektir. Ayrıca 2012’den itibaren artarak devam eden ve edeceği görülen resesyonla birlikte ABD ve Avrupa ekonomilerinin durumu bu denge-leri de ciddi biçimde etkileyecektir.

Sadede gelirsek, dünyada yaşanan kur savaşları, Türkiye gibi ülkeler için çok daha zor günler gele-ceğini gösteriyor. Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı, en büyük sorunu olan cari açık sorununu daha da tehlikeli hale getiriyor. Diğer ülkelerin aşırı mal satma isteği ithalatı ciddi ölçülerde artırıyor. Ayrıca, ithalatı artırmadan ihracatın büyütüleme-mesi de kısır döngülerimizden biri. Önümüzdeki dönemde RTE’nin deyimiyle, “teğet geçip geçmedi-ğini” göreceğiz.

Dünyada yaşanan kur savaşları, Türkiye gibi ülkeler için çok daha zor günler ge-leceğini gösteriyor. Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı, en büyük sorunu olan

“cari açık” sorununu daha da tehlikeli hale getiriyor.

Fatoş Osmanağaoğlu

Mart 2013 # 318 Si aseyHaberler

İstanbul’da, 8 Mart gecesi Taksim İstiklal Caddesi’nde feminist yürüyüş yapıldı. “Hayatımız bizim, aileniz sizin olsun” pankartının arkasında binlerce kadın gecelerde, sokaklarda ve meydanlarda olduğunu haykırdı.

İstanbul 8 Mart Kadın Platformu’nun düzenlediği 8 Mart mitingi, 10 Mart Pazar günü Kadıköy’de yapıldı. Onbinlerce kadının katıldığı mitin-gin ana pankartı Türkçe ve Kürtçe “Cinsiyetçi politikalara, savaşa, yoksulluğa, kadın katliamlarına ve emeğimizin sömürülmesine karşı di-renerek örgütleniyoruz” idi. Arapça, Hemşince, Kürtçe, Türkçe, Erme-nice, Lazca başta olmak üzere çok dilli selamlama ile başlayan mitingte Sebahat Tuncel de bir konuşma yaptı. Konuşmasında 8 Mart’ın resmi tatil olması için bir kanun teklifi verdikle-rini söyledi. “Rosalardan Sakinelere yolunuz yolumuz, sözünüz sözümüz-dür” dedi.

16 Şubat’ta İstanbul Petrol- İş Sendikası Genel Merkezi’nde, İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin örgütlediği İşçi Sağlığı ve İş Gü-venliği (İSİG) Kadın Çalıştayı “Evde, işte çalışıyoruz - Sağlığı-mızdan olmak iste-miyoruz” sloganıyla gerçekleşti.

Hem evde hem işte çalışan, her gün çifte mesai yaparken en çok sömürülen, en güvencesiz çalışan kadınlar sorunla-rını paylaşmanın yanı sıra “sağlıklı ve güvenli çalışma” taleplerini de dile getirdiler.

Antakya Kadın Platformu’nun 8 Mart’ta düzenlemek istedi-ği basın açıklamasına polis saldırdı. Kadın cinayetleri ve son bir ayda Hatay’da öldürü-len kadınlar için “Yasta değil, isyandayız!” demek için basın açıklamasının okunacağı yere yürümek isteyen kadınlar yü-rütülmedi, tartaklandı ve gazla saldırıldı. Bütün müdahaleye rağmen barikatı aşan kadınlar basın açıklamalarını gerçekleş-tirdiler ve kadına yönelik şid-deti anlatan bir sokak tiyatrosu sergilediler.

Denizli’de 8 Mart’ta basın açıklamasının yapılacağı yere yürümek isteyen kadınlara polis saldırdı. Polisin sert müdahale-siyle karşılaşan kadınlardan 4’ü gözaltına alındı.

Antakya’da kadınlara devlet şiddeti! İşçi Sağlığı ve İş güvenliği Kadın Çalıştayı yapıldı

Kadınlar savaş istemiyor!

Edirne’de Halkların De-mokratik Kongresi (HDK) Kadın Meclisi olarak barış sürecinde kadının taraf olduğunu öne çıkaran etkinlikler yapıldı.

KESK’in düzenlediği yürüyüşe katılan HDK Kadın Meclisi, Trakya Üniversitesi’nde de yürü-yüş ve etkinlikler gerçek-leştirildi. 2 Mart’ta söy-leşi ve belgesel gösterimi yapıldı.

Antalya’da HDK Kadın Meclisi 8 Mart’ta KESK’in iş bırakma mitingine “Ka-dınlar Savaş İstemiyor, Jin Şer Naxwazın” pankartı ile katıldı.

10 Mart tarihinde ise Antalya Kadın Dayanışma Derneği ve HDK Kadın Meclisi Yavuz Özcan Parkı’nda miting düzenle-di. Mitingin ardından da kadın şölenine yapıldı.

Kocaeli’de 8 Mart’ta Kocae-li Kadın Platformu, Valili-ğin tüm yasakçı tutumları-na rağmen, yürüyüşlerinin ardından basın açıklama-larını yaptı. Polis kadınlara karanfil dağıtarak eylemi manıpüle etmeye çalıştıy-sa da, kadınlar “Jin Jiyan Azadi” “Kadınlar Yürü-yor Mücadele Sürüyor” sloganlarıyla yürüyüşlerini gerçekleştirdi.

yaşasın 8 mart

Mart 2013 # 3 19Si asey Haberler

2013 yılı, biz kadınların sözünü söy-lediği ve kadın hareketinde önemli izler bırakan birçok yayının doğuşunu kutladığımız/kutlayacağımız yıl oldu/olacak.

11 Şubat 1983’te Somut dergisinin 4. Sayfasını kadınlar çıkarmıştı. Bu yıl 30.yılı geride bırakan 4. Sayfa, sonra-sındaki kadın sözünün yazılmasında önemli paya sahiptir.

1 Mart 1987 yayımlı Feminist dergisi-nin kitaplaştırılan hali, 25 yılın ardın-dan feminist kitaplığımızda yerini aldı.

14 Nisan’da ise Kadınlar Dünyası der-gisi 100. yaşını kutlayacak.

Bahsi geçen yayınların hiç biri şu an çıkmıyor. Ancak Ocak 2003 yılında Petrol-İş tarafından çıkarılmaya baş-lanan “Petrol-İş Kadın” dergisi yayına devam ediyor. 10. yılını geçtiğimiz Ocak ayında dolduran Petrol-İş Kadın dergisi, Türkiye’de bir sendikanın doğrudan kadınlara yönelik olarak başlattığı ilk süreli yayın.

Petrol-İş Kadın dergisinin çıkış yazı-sında; “Kadınlara yönelik yayın den-diğinde akla güzelliği dışında hiçbir şey düşünmeyen bir cinsin gelmesini isteyen bu anlayışlara karşı bir tepki örgütleyebilecek, kadının bir sosyal ya-şamı bulunduğunu hiç unutmayacak, kadın olarak yaptıkları yanında… ha-

yatın her alanında yer aldığını akıldan çıkartmayacak bir dergi amaçlıyoruz” satırlarıyla kendi mecrasında kadın sözünü ön plana alacağını duyurur.

Elbette karma bir yapı olan sendikanın bir kadın dergisi çıkarmasını sağlayan, kadınlar ve kadın kazanımlarıdır. Bu kazanımı, kadınlar 2 Mart Cumartesi günü Taksim Hill Otel’de yan yana gelerek birlikte kutladılar.

Şu anda okumakta olduğunuz bu satır-ların yer aldığı Siyaset gazetesinin bu sayısı, 8 Mart için sadece kadın yazar-lara yer vererek, tarihe not düşmekte. Kim bilir az önce yazdığımız yayınlar arasında bu sayımız da anılacaktır.

İstanbul’da 8 Mart mitinginin ardın-dan, dağılan Kürt kadınlara Bursaspor taraftarı faşist erkekler tarafından saldırı düzenlendi. Biri bıçakla yara-lanan 10 kadın Haydarpaşa Numune Hastanesi’nde tedavi altına alındı.

Bu ırkçı saldırıyı protesto etmek için İstanbul 8 Mart Kadın Platformu, 11 Mart akşamı Kadıköy’de bir yürüyüş düzenledi.

Yüzlerce kadın Kadıköy’de toplanarak “Sokakları terk etmeyeceğiz. Faşizme teslim olmayacağız! Kadınlar hesap soruyor” pankartı açtı. “Kadınlar susmuyor hesap soruyor”, “Kadın, yaşam, özgürlük”, “Bıji bıratiya gelan”, “Faşizme karşı omuz omuza”, “Yaşasın kadın dayanışması” sloganları atan kadınlar, Kadıköy Altıyol’dan İskele’ye kadar yürüdü, İskele Meydanı’nda bir basın açıklaması yaptılar.

Kadın Emeği Kolektifi (KADEM) üyesi kadınlar “8 Mart Dünya Kadınlar Günü” dolayısıyla çeşitli etkinlikler düzenledi ve KADEM üyeleri bulundukları her ilde ortak kadın platformlarının dü-zenlediği etkinlik ve mitinglere de platform bileşeni olarak katıldılar.

Adana KADEM, 4 ve 8 Mart gün-leri pazarlarda ve meydanlarda KADEM 8 Mart bültenini dağıttı.

Antakya’da KADEM üyesi kadın-lar 8 Mart’ta Dursunlu Beldesi’nde kadınlarla “Görünmeyen emek, şiddet, kadın cinayetleri” konularında bir söyleşi düzenledi. Söyleşi Arapça oynanan bir skeçle sona erdi. Serin-yol Toplumsal Dayanışma ve Kültür Derneği’nde KADEM olarak “Kadın-lar Haklarını Tartışıyor” konulu bir panel gerçekleştirildi. Samandağ’da 8 Mart günü ressam Cansu Zubari’nin “Asazik Tavaf ” konulu resim sergisi-nin açılışı yapıldı.

Ankara KADEM, 7 Mart’ta Yüksel Caddesi’nde kadınların gördüğü şiddetin bütün yüzlerini temsil eden sessiz bir eylem düzenlendi.

Denizli de KADEM olarak 8 Mart’ta basın açıklaması düzenlendi. Basın açıklaması okunmadan önce, kadın cinayetlerine dikkat çekmek amacıyla ölen kadınların ölüm hikayelerinin anlatıldığı tiyatro gösterisi yapıldı.

İstanbul KADEM 8 Mart günü Taksim’de stand açarak 8 Mart bülte-nini dağıttı.

Mersin KADEM olarak 3 Mart’ta “Kadın kadına – 8 Mart’ta neden ka-dın dayanışması” konulu bir söyleşi düzenledi. Söyleşinin ardından şiir ve müzik dinletisi yapıldı. 8 Mart günü Mersin merkezinde KADEM 8 Mart bülteni dağıtıldı.

Kadın Emeği Kolektifi 8 Mart’ta alanlardaydı

Kadınlar ırkçı saldırıya karşı sokakta

Petrol-İş Kadın dergisi 10 yaşında!

kadın dayanışması

Mart 2013 # 320 Si aseySöyleşi

Daha çok kadın,

Siyaset’in Mart sayısını bütü-nüyle kadın yazarlar hazırlı-yor. 40’a yakın yazı geldi ve

sayfa sayısını artırabilseydik yazmak isteyen çok kadın vardı. Politik araçları kullanırken erkeklerin o alanlarda sayıca fazla olması kadınların katılımı-nı olumsuz etkileyebiliyor. Ne dersiniz?

Bence bunun bir etkisi var tabii. Kadınların politik ve sosyal yaşam içerisinde görünür olması, kadınların bu konudaki mücadelesiyle çok alakalı bir durum. Çün-kü kadınların kendi etkinliğini gösterip göstermemesi hepimizi belirliyor. Erkeklerin olduğu yerlerde, er-keklerin eril düşünüp eril davranmaları yaşamın her alanını kaplamalarına yol açıyor. Sadece politik araç-ların kullanımında değil, o duruş, tahakküm altına alma, sürekli kararları verenlerin onlar olması; bunun karşısında da kadın kendine yeterince güvenmiyorsa, zayıfsa sürekli erkeğe onaylatma, beğendirme isteği duyuyor. Çünkü şimdiye kadar belirleyen kim olmuş, erkek. Karar veren kim olmuş, erkek. Her şeyi erkek belirlemiş. Onun ölçüsü bazen kadınların ilerlemesi ya da ilerleyememesinde etkili oluyor.

Sizin Mart sayınızda yaptığınızı süreklileştirmek önemli. Siyaset’in bütün sayfalarını kadınlara açmaya devam edin, kadınlar sayfalarını bırakmasınlar.

Kürt hareketinde kadınların ayrı örgütlenme dene-yimi de var. Bu nasıl oluyor?

Bu konuda Kürt kadınlarının çok önemli deneyimleri var. Kadınlar feodalizmin en geri özelliklerinin yaşan-dığı bir coğrafyada hem halkın özgürlük mücadelesi için çalışıyor hem de kendi özgürlük mücadeleleri için çalışıyorlar. Dünya üzerindeki bütün özgürlük hareketlerine bakın, mücadele kadınlar ve erkekler tarafından ortaklaşa yürütülüyor. Ama ayrıca kadın mücadelesini eş zamanlı yürüten çok az hareket var. Kürt kadın hareketi böyle bir şansa sahip. Bu konuda Sayın Öcalan’ın çok büyük etkisi var.

Kürt Özgürlük Hareketinin tarihine baktığımızda ilk andan itibaren ayrı kadın örgütlenmesi teşvik edi-liyor. Bu belki ilk başlarda kadınların siyasete aktif

katılımlarının sağlanması için yapılmış olabilir. Ama zaman içerisinde genel bir ilke haline geliyor. Me-sela Rojava’da devrim sürecinde kadınlar ayrı tabur oluşturdular. Genel örgütlenme içerisinde varlar ama kadınlar ayrıca örgütlüler. Kadınlar, erkeklerin yapamazlar dediği işi yapıyorlar ve kendi kendilerini

yönetiyorlar. Bildiğiniz gibi karma örgütlerde yönetim kadrolarında daha çok erkekler var. Karma yapıda yüzde 40 cinsiyet kotası uygulanıyor. Aynı zamanda ayrı örgütlenen kadın-ları zaten kadınlar yönetiyor.

Burjuva basın sizin Meclis’teki tem-siliyetinizi sadece Kürt sorunuyla sınırlıymış gibi gösteriyor. Türkiyeli halkların, ezilenlerin, kadınların, lgbt bireylerin hakları ya da emek ve ekoloji mücadelesi için yürüt-tüğünüz çalışmalar görmezden geliniyor, emeğiniz yok sayılıyor. Bu konuda neler söylemek istersiniz?

Bu sadece benim özelimde olma-yan, BDP’ye yönelik genelleşmiş bir tutum. BDP, program ve tüzüğü doğ-rultusunda Türkiye’de yaşayan tüm insanların emek, özgürlük, demok-rasi cinsiyet özgürlüğü sorunlarını ele alarak; demokratik, ekolojik ve cinsiyet özgürlükçü, üç temel ayak üzerinden siyaset yürütüyor.

Bu bağlamda yaptıklarımız sadece Kürdistan’la sınırlı değil. Tüm Türki-ye metropollerinde siyaset yapıyoruz. Devlet bilerek bu algıyı yaratıyor. Yani özellikle benim şahsımda biraz daha özel bir algı yaratılıyor. Hem Alevi, hem Kürt, hem feminist, hem sosyalist bir kadınım. Devletin bu kimliklerin tümüy-le sorunu var. Böyle olunca da toplumda anti propa-gandamızı yapıyor. Yaptığımız işlerin tümü pozitif ve toplumda bir karşılığı olan işler. O yüzden terörizm üzerinden “Cezaevinden çıktı, örgüt üyesidir”, “Polise tokat attı” gibi şeylerle devlet bana karşı nefret söyle-mi üretiyor. Bu, kadınlara yönelik bir nefret söylemi-dir. Dikkat ederseniz, aslında Gültan Kışanak, Aysel Tuğluk için de aynı şey söz konusu. Devletin BDP’li kadın vekillere özel bir yaklaşımı var.

AKP bunu rol-model kadın yaklaşımı üzerinden

yapıyor. Kendi muhafazakar bakışıyla kadını eve kapatmak istiyor. BDP’li kadınlar bu rol-modelin karşısında özgür kadını temsil ediyor. BDP’li kadınlar siyasette etkin, bulunduğu her alanda karar mekaniz-malarına katılıyorlar. Erkek egemen siyaseti etkiliyor-lar. Bu kadınlar AKP’nin kadın politikasının önünde

bir engel teşkil ediyorlar. AKP Kürt kadınlarının özgürlük mücadelesini kendi muhafazakar politikala-rının önünde engel olarak görüyor.

Meclis’teki çalışmalarınızı daha da somutlamak gerekirse…

Bizim itirazımızla Enerji Hanım reklamları kaldırıldı. Kreşle ilgili bir soru önergesi verdik. Zengin kadın diye bir tanım vardı. Zengin kadın tanımından kasıt ne, hangi kadınları kapsıyor? KOZA’lara ilişkin bir çalışma yürütüyoruz. Kadınlara dair çok iş yapıyo-ruz. Ekolojiyle ilgili dün bir basın toplantısı yaptık. Zorunlu askerliğin kaldırılması ile ilgili önergemiz var. Aslında yüzlerce kanun teklifi, soru önergesi, meclis araştırması talebimiz var. Bunların belki yüzde 10’u Kürt sorunu ile ilgilidir. Sadece Parlamento’da yaptığımız konuşmalara bakıldığında grup olarak Türkiye’nin ana muhalefetini biz temsil ediyoruz. Anayasa çalışmalarında bütün partilerin üyeleri erkek. Bizim kadın üyelerimiz var. Parti danışmanla-rımızın çoğu kadın.

AKP’nin neoliberal muhafazakar politikalarla kadının bedenine, emeğine ve kimliğine yönelik saldırıları hız kesmeden devam ediyor. Bu konuya ilişkin sizin çözüm önerileriniz nedir?

Kadınlarla ilgili politikalara Aile ve Sosyal Politikalar

Dünya üzerindeki bütün özgürlük hareketlerine bakın, mücadele kadınlar ve erkekler tarafından ortaklaşa yürütülüyor. Ama ayrıca kadın mücadelesini eş za-manlı yürüten çok az hareket var. Kürt kadın hareketi böyle bir şansa sahip.

BDP İstanbul Milletvekili SEBAHAT TUNCEL için ana akım medya tarafından sadece Kürt sorunu odaklı, tek boyutlu bir portre çizilir. Oysa biz sosyalist ve feminist kadınlar onun -Kürt sorununun

yanı sıra- kadın, emek ve diğer toplumsal sorunlar konusunda ne kadar etkin bir faaliyet yürüttüğü-nü yakından biliyoruz. TUNCEL’le, kadın ağırlıklı bir söyleşi yaptık.

Söyleşi:Hikmet Sarıoğlu

Mart 2013 # 3 21Si asey Söyleşi

daha çok özgürlükBakanlığı’nın bakıyor olmasının kendisi çok prob-lemli. Biliyorsunuz, bu bakanlık kanun hükmünde kararname ile kuruldu. O zaman da itiraz etmiştik. Kadına tanımlanan alan “sosyal işler” olunca bu ciddi bir problem. Aile ve sosyal işlerle geleneksel kadınlık rolleri tanımlanıyor. Çocuk bakımı, yaşlı bakımı vb…

Bakanlık kadınları dezavantajlı grupların içinde görüyor. Toplumun bağımsız bireyleri olarak tanımla-mıyor. Bunun kendisi politik bir sorun.

AKP kadınla erkeği eşit görmüyor. Kadının toplumsal alanda ikincil olan konumunu daha da meşrulaştırı-yor. Bir yandan da kadın emeğini pazara sunuyor. Son dönemde AKP’nin en çok kullandığı siyasi söylem ka-dına istihdam alanı açmak. Bu kapitalizmin ihtiyacı-dır, kadın emeğini ucuz emek olarak pazara sunuyor. Kadınlar bir yandan çocuk doğuruyor, aileyi devam ettiriyor, bir yandan da esnek çalışmayla maddi destek sağlamaya çalışıyor. Bu arada sigortasını da kendisi ödüyor. Baktığınızda bunun bütünün bir parçası olduğunu görebilirsiniz.

Yeni dönemde hem feminist kadınlar hem de sosyalist kadınlar toplumun karşısına alternatifleri ile gitmek durumundalar. Esnek çalışmaya hayır diyorsak, kadınların istihdamı için önerilerimiz şunlar deme-liyiz. Böyle yapmazsak, iş sadece kuru propagandaya dönüşmüş oluyor. AKP elindeki geniş olanaklarla uygulamalarını iyi pazarlıyor, herkes de bu yapılanları iyi şeyler olarak görüyor. Örneğin bir Enerji Hanım projesi. Enerji tasarrufu iyi bir şeydir diyorsun, ama bir bakıyorsun, o enerji tasarrufu reklamı kadınlık rolleri hatırlatılarak yapılıyor. BDP olarak itiraz ettik, reklamı geri çektiler. Aradığımızda “Aslında erkek için olanı da var” dediler, ama niye ilk önce erkek için olanını göstermediler?

Henüz müzakere olarak adlandırılmasa da Abdul-lah Öcalan’la görüşmeler belirli bir zemin üzerin-den başlatılmış durumda. Ancak bu süreç devam ederken savaş yanlısı erkek egemen zihniyet üç ka-dını katletti. Sakine Cansız, Fidan Doğan ve Leyla Şaylemez. Neden bu kadınlar katledildi?

Bunun sürece yönelik bir katliam olduğu çok net. Sayın Öcalan’ın kendisi de “Ha Sakine’yi öldürmüş-sünüz, ha beni” diye tanımladı. Bu katliamla PKK’nin ruhu hedeflenmiştir. Sakine Cansız PKK’nin ilk kuru-cularından biri, bir kadın, bir Alevi. Dolayısıyla çok özel seçilmiş bir hedef. Sayın Öcalan da bu katliamı ikinci bir Dersim katliamı olarak değerlendiriyor.

Bu Kürtlere siyaseten dayatılan bir soykırımdır. Dersim katliamında da fiziken bu dayatıldı. Dersim insanının yanı sıra Dersim coğrafyasının kendisi de bu acılı sürece tanıktır. 21. yy’da da Kürtlere öngörü-len budur. “Ensenizdeyiz, size yaşam hakkı tanımıyo-ruz” mesajıdır. Çok özel bir mesaj bu ve Kürtler bunu böyle algıladı.

Buna rağmen başlatılan sürecin, diyaloğun müzake-reye dönüşmesi önemli. Gerçekten Kürt sorununu çatışma temelinden, savaş zemininden çıkarmak, bü-tün Ortadoğu halkları açısından önem taşıyor. Çünkü Kürt sorunu sadece Türkiye’nin sorunu değil. Dört

parçanın, İran, Irak, Suriye ve Türkiye’nin sorunu. Irak’taki Kürtler kısmen sorunlarını çözdü. Suriye’de Kürtler açısından bir devrim yaşanıyor. Dolayısıyla Türkiye de kendi Kürt sorununu çözmek durumunda.

Umarım bu süreci doğru değerlendirirler.

Aynı zamanda Kürt kadınının siyasete katılımına, çözüm ve barış mücadelesinde yıllarca en önde yürüyüşüne yönelik bir saldırı olarak da görülmesi gerekir, değil mi?

Öncü kadın, devrimci kadına yönelik bir darbedir. Bu katliam Kürt kadın hareketine yönelik bir darbedir. Aslında özgür kadını öldürüyor. Toplumda kadının değişimini, dönüşümünü ve daha da önemlisi öncü-lüğünü kabul etmiyor ve kadınlara bir mesaj veriyor. Erkek dünyasının bu kadınları kabul etmeyeceğini ifade ediyor. Ama sonuçta şu var. Leyla, Fidan, Sakine yaşamını yitirdi ama binlerce kadın 8 Mart’ta alanlara bu mücadelenin sürdüğünü göstermek için çıktı.

Kürt kadınları, dünyadaki en örgütlü kadın hareketi-ne sahip. Gerçekten bağımsız, kendi ayakları üzerinde durabilen ve toplumu değiştiren devrimci bir güç aynı zamanda.

Öcalan ile görüşmeler, ardından mektupların BDP, Kandil ve Avrupa’ya ulaştırılması, Tayyip Erdoğan’ın görüşmeleri savunan tutumu bir yanda; diğer yanda yine Erdoğan’ın tekçi, tek-milletçi yaklaşımları, askeri ve siyasi operasyonların devam etmesi… Bir barış kapısının açıldığına inanıyor musunuz?

AKP hükümeti Ortadoğu’daki gelişmelerden ken-disini kurtaramaz. Bu gelişmeler ışığında ya Kürt-lerle yeni bir ittifak kuracak ya da bu Ortadoğu’daki değişim sürecinde Türkiye’yi bir tür kaosa sokacak. Ortadoğu’daki değişim sürecinden Türkiye kendisini kurtaramaz. Nasıl bir şey olacak, bakıyorsunuz Tür-kiye neredeyse bütün komşuları ile kavgalı. Tek dostu Irak’ın Federe Kürdistan Bölgesi Başkanı Barzani kalmış. Ama oradaki Kürtlerle ilişkisini sürdürebil-

mesinin koşulu kendi Kürtleri ile sorunu çözmesine bağlıdır. Rojava’da Kürtler kendi geleceğini kuruyor. Bütün bu gelişmeleri düşündüğünüzde, en mantıklı

olanın Kürtlerin hak ve özgürlük taleplerini yeni anayasa çerçevesinde ele almaktır.

Türkiye halklarında da yeni anayasa yönünde bir talep var. Darbe Anayasası’na karşı eşitlik ve demok-rasi talepleri yükseliyor. Ama burada sorun şu. AKP bunu isteyerek yapmıyor, yapmak zorunda olduğu için yapıyor. Bunu yaparken de Kürtlerin taleplerini en aza indirerek, minimize ederek yapmaya çalışıyor. O nedenle bir yandan da operasyonlara devam ediyor. KCK tutukluları halen cezaevinde. Hala tek dil, tek milliyet söylemine devam ediyor. Ama aynı zamanda adım da atmak zorunda.

Burada Kürt hareketi açısından önemli olan şu, Kürt hareketi de mevcut durumda kendisine yeni bir mücadele alanı açmak, ortaya çıkarttığı bütün bu kazanımları korumak ve ileri taşımak amacıyla bir süreç başlatmak istiyor. İki tarafın çıkarı da aslın-da bir şekilde Kürt sorununu çatışma zemininden çıkarmaktan yana. Bu süreç ilerler mi, ilerlemez mi bilmiyorum. Ama ortaya çıkan, kamuoyuna da yansı-dığı kadarıyla Sayın Öcalan’ın böyle bir iradesi var ve Hükümet’e rağmen başlattığı bir süreç var. Hükümet’e bu konuda çok güvendiği için değil ama kendisine, örgütüne, halkına güvendiği için böyle bir süreci başlatıyor. Önümüzdeki süreçte sanırım bunu daha yoğun göreceğiz.

Yaklaşan Newroz’la ilgili dileklerinizle bitirelim söyleşimizi.

Bu Newroz, halklarımızın özgürlük Newroz’u olsun. Kürt halkı bu yıl “Kürdistan’a statü, Öcalan’a özgür-lük” sloganıyla sokaklarda olacak. Ben şimdiden halk-larımızın 21 Mart Newroz bayramını kutluyorum.

Çok teşekkür ederiz. (7.3.2013)

Paris’teki katliam Kürt kadın hareketine yönelik bir darbedir. Aslında özgür kadını öldürüyor. Toplumda kadının değişimini, dönüşümünü ve daha da önemlisi öncülüğünü kabul etmiyor ve kadınlara bir mesaj veriyor. Erkek dünyasının bu kadınları kabul etmeyeceğini ifade ediyor.

Mart 2013 # 322 Si aseyDünya

Peki ya Suriyeli kadınlar?Her an cinsel, fiziksel şiddete maruz kalma ihtimali, yerel halkın saldırgan ve ön yargılı tutumları, aile içi şiddetin artması, mülteci kadınların yaşadıkları sorunlardan sadece bir kaçı.

İltica sığınma demek… Sığınma tehlikelerden kaçarak güveni-lir olduğuna inanılan bir yere

çekilmek… Siyasi literatürde iltica, temel hakları yurttaşı olduğu devlet tarafından korunmayan; ülkesinde kalmaya devam etmesi halinde hakları-nın devlet görevlileri ya da başka grup ya da kişiler tarafından ihlal edilmesi söz konusu olan kişinin yani mültecinin güvenilir olduğuna inandığı başka bir ülkeye sığınması demek.

Aylardır gündemimizin başlıca konularından biri Suriyeli mülteciler. Kendilerine tahsis edilen kamplarda kalan bu insanların, siyaseten mülteci statüsünde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ayrı bir tartışma ve yazı konusu.

Çocuk kadınlar erkeklere satılıyor

The National gazetesinin yazarı Hassan Hassan’ın ve El Kuds gazetesi genel yayın yönetmeni Ab-dulbari Atvan’ın iddialarına göre, yaşı ilerlemiş birçok Suudi erkek, Ürdün’deki kamplarda kalan 15 yaşın altındaki kızlarla evleniyor. 15 yaşın altındaki bu çocuk kadınlar 125 dolar ile 250 dolar arasında değişen meblağlar karşılığında babalarının zoru ile zengin ve yaşlı Suudili erkeklerle evlendiriliyor.

İHD’nin 27 Şubat’ta basına yansıyan raporuna göre

Hatay’daki kamplarda kalan kadınlardan yaklaşık 3000’i “evlendirme” adı altında erkeklerin hizmeti-ne 2. veya 3. eş olarak sunuluyor. Raporda Abdül-kadir Demir isimli şahıs ile yapılan görüşmede “Çanakkale’den, Bayburt’tan, Türkiye’nin değişik illerinden Hatay’daki kamplarda kalan Suriyeli kadınlarla evlenmek için gelenler olduğu, Abdül-kadir Demir’in tek başına 65 kadının ‘evlenme’sine aracılık ettiği, aracılık eden Türkiyeli erkeklerin bunun karşılığında para aldıkları, imam nikahı adı altında kadınların erkeklerle birlikte olduğu, başka illere evlilik amacıyla götürülen kadınların ‘kadın ticareti’ yapanların eline geçip geçmediğinin bilin-mediği” vurguları oldukça dikkat çekici…

Mülteci olmaya kadınlar karar vermedi

Adına ister muhalif, ister isyancı, isterseniz mül-teci deyin, kadınların gözünden baktığınızda bu bir sürgün, bir kıyım. Onlar ne yola çıkmaya karar verdiler ve ne de mola yerine… Hepimiz Suriye’ye ambulanslarla taşınan silahlara, kamplarda kalan-ların taşkınlıklarına, El Kaide ile bağlantılarına, kamplarda silahlı eğitim almalarına odaklandık haklı olarak. Tüm bunların gölgesinde kaldı kadın-ların dramları.

Hatay Araştırma Hastanesi acil servisindeki ilk

müdahaleden sonra yaşama döndürülen Suriyeli bir kadın kocaman kara ve dumanlı gözleri ile, ba-şındaki bekçiden (belki kocası, belki de babasıydı) sakına sakına fısıltıyla özetlemişti dramını: “Gerçek

bildiğiniz gibi değil, ne olursa olsun kendimi öl-dürmeyi başaracağım.” Kimdi? Neden böyle dedi? Neler yaşadı da ölmeyi bu kadar çok istedi?

Bu konuda hazırlanan çeşitli raporlarda da belir-tildiği gibi mülteci kadınlar ülkelerinden kaçış-larından, sığınma talebinde bulundukları ülkeye gelişlerine, mülteci olarak kabul veya ret kararını almalarına kadar geçen süreçte ve karardan sonraki süreçte olmak üzere, her aşamada farklı tehlikeler ve farklı şiddet biçimleri ile karşı karşıya kalıyorlar. Zorla fuhuşa itilme, tehdit ve vaatlerle cinsel ilişki-ye zorlanma, her an cinsel, fiziksel şiddete maruz kalma ihtimali, yerel halkın onlara yönelik saldır-gan ve ön yargılı tutumları, aile içi şiddetin daha da yoğunlaşması yaşadıkları sorunlardan sadece bir kaçını oluşturuyor.

Cinsel şiddet günlük yaşamın bir parçası

Kaçıştan önce ve çatışma sırasında iktidarda bulu-nan veya farklı muhalif gruptaki erkekler tarafın-dan taciz, askerler tarafından cinsel şiddet, toplu tecavüz ve hamile bırakılma, çatışma sırasında tarafların silahlı üyelerince kaçırılma gibi tehdit-ler altında olan kadınlar, kaçış sırasında da sınır muhafızları tarafından cinsel saldırıya uğrayabili-yorlar.

Kadınlar açısından tehlike sığındıkları ülkede son bulmuyor. Tıpkı Ürdün ve Hatay kamplarında yaşandığı gibi kadınlar her türlü cinsel saldırının hedefi olabiliyorlar. Ailelerinden ayrı düşmüş kız çocuklar tacize uğruyor, kadınlar aile içinde şiddet görüyorlar. Kamptan çıkamama, sürekli kapalı alanda kalma, gelecekte ne olacağını bilememe (gelecek kaygısı), üretememenin yarattığı depresif ruh hali kadınları psikolojik olarak da etkiliyor. Mahremiyet yok, temizlik yok, sağlık, eğitim, kişi-sel gelişim yok.

Vatanlarındayken de yaşadıkları dram farklı değildi kuşkusuz. Tıpkı dünyanın herhangi bir yerindeki kız kardeşlerimiz gibi… Çatışma ve savaş ortamı ya da değil; dünyanın her yeri kadınlar için sürgün kampı, kadınlar dünyanın her yerinde sürgün….

İHD’nin raporuna göre Hatay’daki kamplarda kalan kadınlardan yak-laşık 3000’i “evlendirme” adı altında erkeklerin hizmetine 2. veya 3. eş olarak sunuluyor.

Şükran Dağ

Mart 2013 # 3 23Si asey Dünya

“Arap baharı” ve FilistinOrtadoğu’da yaşananların Filistin halkının lehine olup olmayacağı; sürecin Ortadoğu haklarının direnişi ve kazanımları ile mi sonuçlanacağı, yoksa emperyalizmin planları doğrultusunda mı ilerleyeceği konusuyla çok yakından ilgilidir.

Ortadoğu tüm dünyanın ana gündemini oluşturuyor. Gün geçmiyor ki, Ortadoğu’dan pat-

lama, ölüm, direniş, katliam haberleri almayalım.

Halk direnişleri ile başlayan süreç emperyalist dev-letler ile Ortadoğu’daki devletlerin müdahaleleri ile başka noktalara çekilmeye çalışılıyor. Emperyalizm kendi çıkarları doğrultusunda Ortadoğu’yu yeni-den dizayn etmeye çalışırken hem emperyalistler arası çıkar çatışmaları hem de halkların direnişi her şeyin istedikleri gibi yol almasını engelliyor. Son süreçte ise Suriye dikkatlerin odaklandığı ülke oldu. Mısır’daki gelişmelerin yaşandığı dönemde Filistin meselesi gündem maddelerinden biri iken bugün bu mesele nerdeyse hiç konuşulmuyor.

Oysaki Filistin meselesi tarihsel ve coğrafi olarak Ortadoğu’nun asli meselelerinden biri olup, her za-man halkların ve devletlerin farklı açılardan da olsa gündeminde olmuştur. Sadece Filistinli mültecile-rin yaşadığı ülkeler göz önüne alındığında dahi bu meselenin tüm Ortadoğu’yu ilgilendirdiği açıktır. Diğer yandan Filistin meselesi devletler açısından, halkların tepkisi nedeni ile en azından görünürde sahiplenilmiştir.

Filistin meselesi Ortadoğu’da halklar nezdinde onay almanın ya da güçler dengesinde rol kap-manın bir aracı olmuştur her zaman. Bugün ise Ortadoğu’da yaşanan gelişmeler Filistin meselesini dünya gündeminin arka sıralarına itmiştir.

“Kardeşler” kardeşlik yapmıyor

Ortadoğu’da ve özellikle Mısır’da ortaya çıkan halk hareketleri, çözüm üretme konusunda adım atmaya zorlayabilecek gelişmeler olarak değerlen-dirilmiştir. Mübarek’in iktidardan devrilişi sonrası gelen iktidarın İsrail’e yaptırım uygulayacağı en azından geçiş ve ticaret yapılan tünellerin açıla-cağı umudu belirmişti. İlk başlarda Filistin lehine birtakım açıklamalar ve eylemlilikler yapılmış olsa da, Mısır’da iktidara gelen Müslüman Kardeşler örgütü hızla eski hükümetin uygulamalarına sahip çıkmıştır.

Müslüman Kardeşler örgütü ile Hamas aynı kökten gelen kardeş örgütler olmasına rağmen ABD çıkar-ları ile yakından bağlantılı olan Müslüman Kardeş-ler ve dolayısı ile bugünkü Mısır Hükümeti İsrail aleyhine herhangi bir tasarrufta bulunmamıştır. Aksine özellikle son süreçte Filistinlere uygulanan ambargo nedeni ile Filistinliler için can damarı olan Gazze-Mısır arasındaki tüneller için önce yı-kım kararı alınmış, bu karar kısmen Eylül 2012’de uygulanmış, bugün ise tüneller su pompalanarak yıkılmaya çalışılmaktadır.

Yine Suriye’de yaşanan savaşta Filistinli mülteci-

lerin kaldığı kamplarda çatışmalar yaşanmıştır. Kamplar bir yandan ÖSO’nun bir yandan da Suriye Ordusu’nun saldırılarına maruz kalmış ve onlar-ca mülteci yaşamını yitirmiştir. Yine kampların güvenli olmaması nedeniyle birçok Filistinli zaten mülteci olarak yaşadıkları Filistin kamplarını terk etmek zorunda kalmışlardır.

İsrail bir taraftan bu süreci desteklerken ve sürece müdahale ederken, diğer yandan da gelişmele-rin seyrinden endişe etmektedir. Tüm bu olaylar yaşanırken sürekli mücadele halinde olan Filistin halkı tabii ki bu süreçten daha fazla etkilenmiş-tir. Direniş bu kez Filistin halkına ilham kaynağı olabilecektir.

Bu sürecin bir yansıması olarak 29 Kasım’da BM Genel Konsey’i Filistin’e üye olmayan gözlemci devlet statüsü veren bir karar almak zorunda kal-mıştır.

Direniş sürüyor: 3. İntifada kapıda

Batı Şeria ve Gazze’de Filistinliler sokaklara dö-külerek kararı kutladılar. Bu kararla Filistin ulus-lararası ceza mahkemelerine başvurma hakkını elde etti. Ancak bu kararda mültecilerin geri dönüş hakkının tanınması, İsrail’in işgal ettiği bölgeleri boşaltması, 1967 sınırlarına çekilmesiyle ilgili her-

hangi bir taahhüt söz konusu değil. Buna karşılık kararın alınmasından sonra İsrail 3000 yeni yerle-şim biriminin inşasına onay vermiştir.

Tüm bu süreçte ise halkın direnişi elbetteki devam etmektedir. İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırısına karşı kitlesel gösteriler ve silahlı direnişler gerçek-leşmiştir. Hamas ve El-Fetih’in tüm engellemeleri-ne rağmen, halk sonraki süreçlerde de sokağa çık-mış ve “3. İntifada mı geliyor?” sorularını sorduran direnişler gerçekleştirmiştir. En son cezaevlerinde süren kitlesel açlık grevleri bunun göstergelerin-dendir. Filistinli tutsak Arafat Jaradat’ın işkence-de öldürülmesi açlık grevcisi sayısını 4 bin 700’e ulaştırmış, tutsaklara özgürlük isteyen Filistinlilere İsrail askerinin saldırmasıyla büyük çaplı olaylar meydana gelmiştir.

Sonuç olarak; Ortadoğu’da yaşananların Filistin meselesini çok yakından etkileyeceği açık. Ancak bu etkinin Filistin halkının lehine olup olmayacağı; sürecin Ortadoğu haklarının direnişi ve kazanım-ları ile mi sonuçlanacağı, yoksa emperyalizmin planları doğrultusunda mı ilerleyeceği konusuyla çok yakından ilgilidir.

Mısır’da iktidara gelen Müslüman Kardeşler, ilk başlarda Filistin lehine birtakım açıklamalar ve eylemlilikler gerçekleştirse de, hızla eski hükümetin uygulamala-rına sahip çıkmıştır.

Züleyha Gülüm

Mart 2013 # 324 Si aseyDünya

Mısır ve Tunus’ta kim kazanacak?Bugün Arap Ayaklanması yaşayan ülkelerde ibre emperyalistler ve işbirlikçileri lehinde olsa da, halkların, köylülerin, işçilerin, yoksulların, kadınların, gençlerin birikmiş öfkesi yeni devrimci hamlelerin geleceğini gösteriyor.

Tunus’ta başlayan ve hızla diğer ülkelere yayılan Arap halk direnişleri dalgası

üçüncü yılına girdi. Bu kısa sürede Tunus, Libya, Mısır başta olmak üzere bölgede büyük değişim-ler yaşandı. Ancak halkın özgürlük, demokrasi ve ekmek talepleriyle başlayan direnişler, devrimci bir örgütlülük ve önderlikten yoksun olması nedeniyle ABD ve batılı ülkelerin müdahaleleri sonucu asıl hedeflerinden saptırıldı.

Mısır

“Ekmek, Özgürlük ve Toplumsal Adalet” ilkelerin-de ortaklaşan Tahrir direnişi İslami ve laik genç-leri bir araya getirdi. Mısır isyanlarının aktörleri; eğitimli orta sınıf, diplomalı işsizler, demokratlar, gençler, kadınlardı. Bu ayaklanmanın esin kaynağı; Mısır’da 2000 yılında gerçekleşen işçi eylemleri, Irak ve Filistin halkıyla dayanışma amacıyla oluştu-rulan hareketler, yargının bağımsızlığını savunan 2006 Hareketi, Hüsnü Mubarek’e ismiyle hitap ederek itaatsizlik yapan Kifaya Hareketi oldu. Ha-ziran 2010’da polis işkencesiyle öldürülen İskende-riyeli Said Halid’e sahip çıkan halk, “Hepimiz Said Halid’iz” kampanyası ile işkencenin kalkması ve insan hakları ile ilgili düzenlemelerin yapılmasını talep etti. Bu kampanya da Mısır devrimde tetikle-yici etmenlerden biri oldu.

Mısır’da, “Arap Baharı” gerçek devrimciler ve dev-rimi kullanan güçler arasında gidip geliyor. Yuka-rıda bahsettiğimiz zemin üzerinden yükselen Tahrir Direnişi bir değişimi zorladı. Bu süreçte inisiyatif alan Müslüman Kardeşler, ABD ile anlaşarak Mısır halkının kade-rini belirlemeye başladı. Halkın önemli bir kesiminin sandığa gitmediği seçimde, Müslü-man Kardeşler’in temsilcisi Muhammed Mursi Cum-hurbaşkanı oldu. Mursi ile beraber Mısır’da safların netleşmeye başladığını söyleye-biliriz.

ABD, Müslüman Kardeşler örgütü ile kimi mutabakatlar sağladı: “Ilımlı İslam” iktidarı ile İslam dininin çok belir-leyici olduğu bu bölge daha kolay yönetilebilir. Mısır’da aşırı dinci olan Selefiler ile demokrat-lar arasında bir iktidar hedeflendi. İhvan da (Müslüman Kardeşler) ikti-dara gelmek için bu rolü severek üstlendi.

İhvan, İsrail’in Filistin işgalini sürdürmesine göz yumacak. ABD’nin küresel hesaplarında bir köşe taşı oluşturan Mısır’ın, ABD stratejisi ile uyumu sürecek. Mevcut piyasa sisteminin, işçi grevleri ve köylü mücadeleleri ile savaşın devam etmesi de İhvan tarafından kabul edildi. Bu anlaşmaların ha-yata geçmesi için ordu istihbaratı ve siyasal İslam ortaklığının daha aktifleşmesi hedeflendi.

Yukarıdaki tablodan da görüleceği gibi, ABD restorasyonu ile Mısır halkına geçmişin tekrarı dayatılmış oluyor. Mısır devriminin bileşenlerine baktığımızda, bu gelişmelerin kitleleri ikna ede-meyeceği sonucunu çıkarmak zor olmasa gerek. Nitekim Mursi karşıtı gösterilerin artması bunun göstergesidir.

Tunus

17 Aralık 2010’da Tunus’tan, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya isyan ateşi yayıldı. İşsiz genç Boazizi nez-dinde Tunus, Arap ayaklanmasının simgesi oldu. Ancak gelinen nokta Mısır’dan çok farklı değil. Ekim 2011’de oluşturulan Ulusal Kurucu Meclis, devrimi sürdürmekten ziyade eski egemenlerle an-laşma ve uzlaşma yoluna gitti. Bu oluşum isyanın talepleri doğrultusunda kalıcı, siyasal çözümler üretmek yerine, devrimi ötelemenin bir aracı oldu. Nitekim seçimle iktidara gelen En-Nahda Partisi ilk etapta ilgiyle izlense de devrimin taleplerinin takipçisi olamadı.

Müslüman Kardeşler’in etkin temsilcisi olan En-Nahda, Tunus’ta kendi tabanının taleplerini dahi önemsemeden, Mısır’daki yöntem ve

yaklaşımı benimsiyor. Tunus’taki sosyal patlama-nın temelindeki ekonomik, toplumsal ve siyasal sorunlara ilişkin hiçbir açılım yapamıyor. Başta

Fransa olmak üzere ABD ve Batılı emperyalist güçlerin Kuzey Afrika’ya açılan kapısı olan Tunus küresel sermaye açısından önemli bir coğrafi ko-numa sahip. Bu nedenle Tunus’ta ekonomik adalet, özgürlük, insan hakları gibi konularda köklü siya-sal ve toplumsal dönüşümlerin gerçekleşmesine müsaade edilmeyecektir.

Geçtiğimiz Şubat ayında öldürülen solcu lider Şükrü Belaid, En-Nahda’yı eleştirmişti. Belaid Tunus devrimini ortaya çıkaran nedenlerin hala varlıklarını koruduğunun altını çizmişti: “Dev-rimin patlamasından iki yıl sonra, onu ortaya çıkaran hem doğrudan hem de uzak nedenler hala ortadadır. Polis ve milis kuvvetlerin baskısı En-Nahda hareketi içinde yeniden üretilmektedir. Despot En-Nahda projesine karşı Tunus, devrimci süreçte ikinci sayfayı açmaktadır.” Şükrü Belaid’in bu tespitleri Tunus’taki solcuların yol haritasını çizmektedir.

Hep Küresel Sermaye mi Kazanır?

Bölgede, özellikle Mısır ve Tunus’ta devam eden isyanların sonuçla-

rını kestirmek mümkün mü? İbrenin, Arap Ayaklanmasını halkın aleyhine çevirmeye

çalışan ABD ve Batılı emperya-list güçler ile bölgedeki işbirlik-

çilerinin lehinde olduğu söylene-bilir. Muhafazakâr yönetim ve ordu

işbirliği ile sözde değişim rüzgârları estirip, halkı ezen ve sömüren sistem

devam ettirilmeye çalışılıyor. Öte yanda bu bölgede yaşayan halkların, köylülerin,

işçilerin, yoksulların, kadınların, gençlerin biriken öfkesi var. Bu öfke yıkıcı ve yeniden

kurucu bir devrimci ruhu yakalama potansiye-line sahiptir. Anti-emperyalist, eşitlikçi, özgürlükçü hareketlerin önü açık.

Gerek Mısır’da gerekse Tunus’ta halk hareketlerinin yarattığı dalgayla ikti-dara gelen “ılımlı İslamcı” iktidarlar emperyalistlerle ve eski rejimle uzla-şarak devrimleri köreltiyor.

Tülay Hatimoğulları

Mart 2013 # 3 25Si asey Dünya

Rusya’da direniş büyüyorDevlet bizi güç kullanmakla tehdit ediyor, ama biz çoğunluğuz. Meşru olmayan iktidar güçsüzdür.

2011 Aralık ayında Rusya’da başlayan kitlesel protesto hareketleri, Putin

iktidarının politik ve sosyal alanda yarattığı sessiz-liği kırdı. Genci, orta yaşlısı, ofis emekçisi, me-muruyla on binlerce kişi sokaklara çıkıp değişim istemeye başladı. 2011 Aralık, 2012 Şubat ayları arasında Moskova, Petersburg ve diğer büyük kent-lerde kitlesel miting ve eylemler gerçekleşti.

Bu protesto eylemleri toplumun büyük kısmının siyasallaşmasını sağladı. Yıllar boyunca iktidardaki seçkinler tarafından uygulanan demokrasi modeli birkaç günde iflas etti. İktidarın politikaları ezilen kitlelerin gözünde artık inandırıcılığını kaybet-ti. Bu protesto hareketinin ilk gerekçesi “dürüst seçimler”di, ama hızlı bir şekilde bütün politik sisteme karşı bir harekete dönüştü.

Geçen sene Mart ayındaki başkanlık seçimlerinde Vladimir Putin, bir yandan seçmenlere karşı polis eliyle saldırılarda bulunurken diğer yandan yalan ve tahrifata dayalı popülist bir söylem kullanarak seçimleri kazandı. Birçok kişi artık protesto eylem-lerinin toptan başarısız olduğunu düşünüyordu.

6 Mayıs eylemi

Seçimlerin ardından, muhalifler 6 Mayıs günü bir miting düzenlediler (Putin’in göreve başlama-sından bir gün önce). Moskova’nın merkezinde yapılacak bu eylemin başarılı ve kitlesel olacağı

şüpheliydi. Ama o gün, tüm kötümser beklentile-re rağmen yaklaşık 60 bin kişi toplandı. Yürüyüş kolu miting yerine yaklaşırken polis provokasyon yaptı. Yukarıdan meydana girişin kapatılması emri geldi. Girmeye çalışan herkes dayak yiyip göz altına alınıyordu.

Polis’in benzeri görülmemiş şiddeti karşısında bazı göstericiler direnmeye başladı. Tutuklanan herkes serbest bırakılana kadar sokağı terk etmeyecek-lerini açıkladılar. Bu çatışma birkaç saat sürdü. Yaklaşık 650 kişi göz altına alındı.

Bir gün sonra Putin’in tören korteji bomboş sokak-lardan geçiyordu. Polis Moskova’nın merkezindeki sokakları protestocular ve tüm diğer yayalara ka-pattı. Rusya’daki yeni protesto hareketi muhalefetin gücünü ve radikalliğinin arttığını gösterdi. 6 Mayıs

olayları Moskova’da “Occupy” (işgal) hareketine yol açtı. Mayıs ayı boyunca Moskova’nın merkezinde kamp kuruldu ve protestocular sokakları günler ve geceler boyunca terk etmediler. Bu eylemle birlikte sol muhalefet meşruiyet kazandı ve halk tarafından benimsendi.

Mayıs’taki olaylar iktidara net bir sinyal verdi: Pro-testo hareketi artık yeterince tehlikeli ve rahatsız ediciydi! İşte o zaman “kitlesel kargaşa” davası açıldı. İlk tutuklama 27 Mayıs’ta gerçekleşti. 18 yaşındaki anarşist Aleksandra Duhanina kargaşaya katılmak ve polise karşı güç kullanmakla suçlandı.

Sol militanlar ve hayatlarında ilk defa politik bir eyleme katılan sıradan vatandaşlar tutuklanıyordu.

Narodniklerden günümüze

6 Mayıs 2012 olaylarından bugüne 20’den fazla kişi göz altına alındı. Bazıları Rusya’yı terk etmek zo-runda kaldı. 17 Ocak tarihinde Rotterdam’da, siyasi sığınma başvurusu kabul edilmeyen ve Rusya’ya geri gönderilecek olan Aleksandr Dolmatov intihar etti. Bu siyasi dava 19. yy sonunda Rus Narodnikle-re karşı uygulanan politikayı anımsatıyor.

Açılacak davaların amacı, mevcut siyasi rejime kar-şı olan kesimlerin siyasi mücadele iradesini kırmak ve siyasi muhalefeti (büyük kısmı sol görüşlere sahiptir) seri olarak yok etmektir. Rusya Soruştur-ma Komitesi (doğrudan Putin’in kontrolünde olan bir kurum), sıradan insanlar ve tanınmış muhalif siyasetçilerin katıldığı büyük protesto eylemleri-nin bir komplo olduğunu göstermeye çalışıyor. 10 Ocak 2013 tarihinde iki ceza davasının birleştirile-ceği açıklandı.

Soruşturma ve yargılama Kremlin’den yönetiliyor. Tutuklulara bazen onların hayat ve sağlıklarını tehdit eden baskılar uygulanıyor.

Meşru olmayan iktidar güçsüzdür

Dünyanın her yanındaki solcular dayanışma ey-lemleri gerçekleştiriyorlar. Çünkü burjuva devletin saldırılarına karşı birlik olmak lazım.

Haklarımız ayaklar altına alınıyor. İnsana yakışır iş, ücretsiz ve kaliteli tıbbi hizmet hakları elimizden alınıyor, yaşam standardı düşüyor, konut sorunları artıyor. Hükümet bizim sessizliğimize alışmıştı. Yıl-lardır sosyal hareket dağınık ve güçsüzdü. Bireysel inisiyatifler politik durumu etkilemiyordu. Ama bugün sorunlarımızın ortak olduğunu anlıyoruz. Bize yapılanlar kişisel, tekil uygulamalar değildir, devlet tarafından planlı biçimde yapılan zulümdür. Bizim geleceğimiz söz konusudur. Baskı yapılan çoğunluğun parçasıyız. Protesto hareketini güç-lendirmek zorundayız. Ve bunun tek yolu sosyalist mücadeleyi yükseltmektir.

Moskova’daki protestolar, insanların sokaklara çıkmaya hazır olduğunu gösterdi. Ve bu sadece bir başlangıçtı.

6 Mayıs tutukluları, bütün vatandaşların özgürlüğü ve geleceği için mücadele veriyor. Ve biz onların özgürlüğü için savaşmalıyız. Birkaç yıl önce yoldaş-larımızı uluslararası dayanışmanın desteğiyle dev-letin esaretinden kurtarabildik. Bu sefer de egemen sınıfın elinden rehineleri kurtarmamız lazım.

Devlet bizi güç kullanmakla tehdit ediyor, ama biz çoğunluğuz. Meşru olmayan iktidar güçsüzdür.

Yıllardır sosyal hareket dağınık ve güçsüzdü. Bireysel inisiyatifler politik duru-mu etkilemiyordu. Ama bugün sorunlarımızın ortak olduğunu anlıyoruz. Baskı yapılan çoğunluğun parçasıyız. Protesto hareketini güçlendirmek zorundayız. Ve bunun tek yolu sosyalist mücadeleyi yükseltmektir.

Aleksandra Çelik

Mart 2013 # 326 Si aseyEmek

26-27 Ocak tarihlerinde Abant’ta yapılan “Kamu Per-sonel Sisteminin Sorunları,

Çözüm Önerileri ve 2023 Vizyonu Çalıştayı”nda konuşan Faruk Çelik, sosyal güvenlik sistemine ve çalışma hayatına ilişkin pek çok düzenleme yap-tıklarını, kamu personel rejimi değişikliğinin ise dönülecek son viraj olduğunu söyledi.

Aslında Faruk Çelik’in bu tespiti bir hayli yerinde. Hükümetleri döneminde çıkarttıkları pek çok yasa ve Ulusal İstihdam Strateji Planı kapsamındaki uygulama ve düzenlemelerle istihdam biçimlerini sermayenin ihtiyaçları doğrultusunda önemli ölçü-de dönüştürmeyi başardılar. Kamuda ise, özellikle 6111 sayılı Kanun ile getirilen düzenlemelerle, öngörülen güvencesiz, esnek, performans esaslı ça-lışma biçimlerinin yasal zemini oluşturuldu; geriye bir tek (kısmi) iş güvencesi daha doğrusu (kamu-da) istihdam güvencesi kaldı.

657’de neler değişti?

6111 sayılı Kanun’la değiştirilen 657 sayılı DMK’nın:

91. Maddesi’ne göre; kamu emekçileri kadroları kaldırılmak suretiyle havuza atılabilecek, başka bir kurumda, bambaşka bir statüde çalıştırılabilecek-ler. Bu maddenin olası sonuçlarını, özelleştirmele-rin ardından kamu işçilerinin nasıl 4-C kadrosuna geçirildiğini anımsayarak kestirebiliriz. Bir önceki paragrafta iş güvencesi yerine (kamuda) istihdam güvencesi kavramının kullanılmasının nedeni de böylelikle açıklanmış olur.

100. Maddesi’ne göre; kamu emekçileri bu madde uyarınca tespit edilen çalışma saat ve süreleri ile görev yerlerine bağlı olmaksızın çalıştırılabilecek-ler. Esnek çalışmaya açık bir biçimde yasal zemin kazandıran bu madde dayanak alınarak “uzaktan çalışma”, “evden çalışma” gibi uygulamalara gidil-mesi de mümkündür. Bu uygulamaların ilk kur-banları, daha düşük bir ücrete razı olarak evinin yolunu tutmaya fiilen zorlanan kadınlar olacaktır.

110. Maddesi’ne göre; kamu idareleri, çalışanların “başarı, verimlilik ve gayretlerini” ölçmek üzere, değerlendirme ölçütleri belirleyebilir. Bu maddey-

le, açıkça anlaşılacağı üzere performans esası, kamu çalışma yaşamına dair mevzuata tanıştırılmıştır.

Ek Madde 8’e göre; kamu emekçileri, ihtiyaç du-yulması halinde kurumlarınca, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında altı aya kadar geçici süreli olarak görevlendirilebilir. İş Kanunu’ndaki “ödünç işçilik” uygulamasıyla benzerlik gösteren bu madde saye-sinde idare, çeşitli nedenlerle istemediği personeli dilediği gibi sürgün etme hakkına kavuşmuştur.

125. Maddesi ile; devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller içinde sayılan grev yasaklarının kapsamı genişletilmiştir.

Son eşikte neler var?

Son eşik olarak tarif edilen yasa değişikliğinde hangi düzenlemelerin yer alacağını tam olarak bile-mesek de, Abant Çalıştayı’nda ele alınan konulara ve Çalışma Bakanı Faruk Çelik’in yaptığı açıklama-

lara bakarak bir öngörüde bulunabiliriz. Buna göre planlanan değişiklikleri iki hedef setinde toplamak mümkün.

Birincisi; kamu hizmet tanımının daraltılması ve daha büyük bir kısmının piyasalaştırılması, hiz-met üretiminde kamusal yarar ilkesinin yerine verimlilik, müşteri memnuniyeti, toplumsal yapıyla uyumluluk adı altında sermayenin ihtiyaçlarına uyumluluk esaslarının yerleştirilmesi.

İkincisi ise kamu hizmetlerindeki dönüşüme para-lel olarak memur-kamu çalışanı/görevlisi ayrımına gidilmesi, performans esasının yaygınlaştırılması ve ücret ile iş güvencesinin performansa tabi kı-lınması, esnekliğin bir veçhesi olarak kamu perso-nelinin yurt sathında dengeli dağılımı, verimlilik

esasına bağlı olarak çalışan sayısının azaltılması. Ve nihai olarak bu iki hedef setine uygun mevzuat de-ğişiklikleri ve esneklik modellemelerinin yapılması.

Kamu emekçileri işçi sınıfının tüm bileşenleri ile birlikte ortak mücadele etmeli

Kuşkusuz bu süreci tek başına kamu emekçilerinin sorunu olarak ele almak ve mücadele stratejisini bunun üzerine kurmak büyük bir hata olacaktır. Söz konusu olan, işçi sınıfının tüm bileşenleriyle hak ve kazanımlarını elinden alan kapsamlı saldırı-ların ayaklarından biridir. Bir diğer yönü ise, ikinci paylaşım düzeyinde süregiden sınıf mücadelesinin bir veçhesi olarak kamu hizmetlerinin piyasalaştı-rılmasıdır.

Yıllardır kamu emekçileri ve sendikaları için hem bir avantaj olan hem de kendi sınıf gerçekliğiyle

tanışmasının önünde bir perde işlevi gören hak ve güvencelerin, bu perdenin ötesi görülmeksi-zin, refah devletinin öznel tarihsel koşullarında şekillenen ve bu paradigma tarafından belirlenen sendikal refleksler ve geriden takip eden mücadele güncesi ile korunması ve geliştirilmesi mümkün değildir.

Bugün yapılması gereken, işçi sınıfını yeni ko-şulları, ilişki biçimleri ve olanca karmaşıklığıyla yeniden inşa edecek her türden fikri ve eylemli yaratıcılığa kapımızı aralamak; varlığını, geleceğini ve meşruiyetini burada aramaktır. Sermayenin ara-basını, son virajı alamadan devirmek ancak böyle mümkün olacaktır.

Kamuda son viraja girerkenKamuda güvencesiz, esnek, performans esaslı çalışma biçimlerinin yasal zemini oluşturuldu; geriye bir tek (kısmi) iş güvencesi daha doğrusu (kamuda) istihdam güvencesi kaldı.

Kuşkusuz bu süreci tek başına kamu emekçilerinin sorunu olarak ele almak ve mücadele stratejisini bu-nun üzerine kurmak büyük bir hata olacaktır.

Deniz Gemici

Mart 2013 # 3 27Si asey Kadın

Sağlıkta dönüşüm ve kadınlar“Paran kadar sağlık” denen bu dönemde, kadınların eş ya da baba üzerinden sağlık güvencesine sahip oldukları, kendilerine ait sosyal güvencelerinin olmadığı düşünüldüğünde acil taleplerden biri de bu bağımlı güvencelilikten kurtulmak olmalıdır.

Dünya nüfusunun yarısını oluş-turan biz kadınlar aynı zamanda tüm dünyadaki yoksulların yüzde

70’ni oluşturmaktayız. Gelir dağılımından payı-nı alamayan kadınlar ve çocuklar yoksulluktan en çok etkilenen gruplar. Türkiye’de son verilere bakıldığında kadın istihdamı yüzde 22’dir. Yani beş kadından yalnızca biri ücretli bir işte çalışmaktadır. Neoliberal politikaların etkisinde formel işlerde ka-dın istihdamı azalmış, güvencesiz işlerde artmıştır.

Kadınlar eve, erkekler işe

Her kriz dönemi politikası gibi kadın işgücü ikincil plandadır. Evi geçindirmesi gereken “reis”, asli un-sur “erkek”tir. O zaman “kadınlar eve, erkekler işe” şeklinde patriyarkal kapitalizm daha da görünür hale gelir. Kadınlar evde görünmeyen emekleriyle baş başa toplumsal yeniden üretim için didinirken, bir yandan da “aile ekonomisine destek” için ev eksenli işlerle eve para getirmeye çalışmaktadırlar. Dışarıda çalıştıkları işler ise yine kadınlıkla öz-deş görülen, genellikle güvencesiz işlerdir. Fason, taşeron, çağrı üzerine çalışma işi kadınlar arasında daha yaygın ve bu işlerin de ücretleri genellikle daha düşüktür.

Türkiye’de 1980’li yıllarda başlayan özelleştirme po-litikalarından, elbette ki, sağlık sektörü de zamanla etkilenecekti. Nitekim “Sağlıkta Dönüşüm Progra-mı” olarak adlandırılan plan sağlıkta basamak ba-samak özelleştirmenin adıdır. Programa göre sağlık sektörü, çalışan-larıyla beraber piyasaya sunulacak, sağlık bakan-lığı sadece planlayıcı, denetleyici konumunu koruyacak, özel sağlık hizmeti sunucuları teşvik edilecek, sağlık hizmetinin finansma-nında vergiden, sigorta sistemine geçilecekti.

Vatandaşa yansıyan ilk uygulamalardan biri de Aile Hekimliği oldu. Özellikle koruyucu sağ-lık hizmetinin öncelen-diği sağlık ocaklarında, doktoru, ebesi, hemşire-si, çevrecisi ekip halinde kendi bölgesine hizmet vermekteydi. Bunun ye-rine artık, aile hekimi ve aile sağlığı elemanından

oluşan mini ekipler, sadece kendisine bağlı nüfu-sa hizmet sunmaya başladı. Kadınların önceden sağlık hizmeti almak için ilk başvurdukları yerler, evlerinin çok yakınında olan sağlık ocaklarıydı. Üstelik 15-49 yaş kadınlara gebelik, bebek-çocuk izlemleri gibi doğrudan kadını ilgilendiren hiz-metler, sağlık ocaklarındaki ekipler tarafından, siz başvurmasanız da, ebelerin evlere yaptığı düzenli ziyaretlerle veriliyordu.

Eşit, ulaşılabilir, ücretsiz sağlık hizmeti

Başta da söylediğimiz gibi yalnızca yüzde 22’si istihdam edilmiş kadınların patriyarkal yapıdan kaynaklı genellikle “evde” olduğu sonucundan ha-reketle kadınların, sağlıkçılar tarafından yaşadık-ları yerlerde görülmesi ya da sağlık hizmeti almak için ilk başvurdukları merkezlerin eşit, ulaşılabilir, ücretsiz olması gerekir. Zira sağlık sadece fiziksel ya da biyolojik olarak değil, ruhsal, toplumsal, kültürel yönlerden de iyilik halini taşımalıdır. Ka-dınların sağlığı değerlendirilirken de meselenin bu bütünlükte ele alınması gerekir.

Bir başka yön sağlığın mali tablosuyla ilgili. Sigorta sistemi, bugün için GSS prim ödeme esasına dayanmaktadır. Sağlık hizmetinden yararlanmak için kişinin prim borcu olmaması gerekir. Üstelik hizmete ulaşabilmek için bu primlere ek olarak katkı ve katılım payı adı altında giderek artan cepten ödemeleri de yapmak durumundayız. Katkı

ve katılım paylarının sağlık hizmetine ulaşmada eşitliği bozduğunu söylemek zor değil.

Kadınlar para ödeyerek sağlık hizmeti satın almak zorundaysa, önceliği çocukları, bakım ihtiyacı olan

yakınları için kullanıyor, ciddi sağlık problemleri olmadıkça sağlık kurumlarına başvurmuyorlar. Kaldı ki kadınların yaşam boyunca sağlık hizme-tinden yararlanma gereksinimleri erkeklere oranla daha fazladır. Daha çok hastalanırlar, daha çok sağ-lık riski altındadırlar ancak sağlık problemleri de hastalık olarak görülmez, kadınlıkla ilişkilendirilir.

Kadınların görünmeyen emeğini yok sayma GSS ile daha perçinlenmekte, sosyal devlet sorumluluk-larından geri çekilmenin bir sonucu olarak, evde hasta ve yaşlı bakım işlerinin tamamen kadına yüklenmesiyle kadın daha fazla eve hapsolmakta-dır.

Kadınlar için; nitelikli, eşit, ulaşılabilir, ücretsiz ve cinsiyet körü olmayan, ancak bütünlüklü bir bakış açısıyla sağlıklılık mümkün olacaktır.

Kadının evdeki yeri bakım emeği ile iyice sağlamlaştırılır. Çocukların bakımı yanında yaşlı ve hasta ya-kınların bakım yükü de tamamen kadının üzerindedir.

Deniz Nalbantoğlu

Mart 2013 # 328 Si aseyEmek

Dikkat! Fazla çalışma öldürürEzeli ve ebedi olmayan, sınırlı ve sonlu bir enerjiye sahip insan bedeni ve ruhu, bu sonsuz sömürü dayatması karşısında çaresiz kalıyor; tükenmişlik sendromu salgın hastalık gibi yaygınlaşıyor.

Çalışırken ölüyoruz. Dünyanın dört bir yanında kimi zaman Japonya’da bir ofiste, kimi zaman Fransa’da özelleştiri-

len bir işletmede; kimi zaman Çin’de dünyanın en büyük teknoloji firmalarına üretim yapan fabri-kalarda, kimi zaman Tuzla tersanelerinde. Ölüm-lerimiz çalışırken, çalışma nedeniyle, çalışmadan kaynaklı oluyor. Bizim gibi coğrafyalarda çoğu kez adına kader deniyor, cinayetlerimize kaza süsü veriliyor, hukuk susuyor, ana akım medya görmez oluyor.

Çalışırken ölüyoruz. Çünkü mülk sahibi olmayan milyonlarca insan için hayatta kalabilmenin tek yolu, emek güçlerini ücret karşılığında sermayesi olana satmak. Kapitalist üretim sisteminin varoluşu kar maksimizasyonuna, yani her gün bir öncekin-den daha fazla kar elde etmesine bağlı. Bu nedenle tarımda, üretimde, hizmet sektöründe mavi-beyaz yakalı, genç-yaşlı milyonlarca işçi daha fazla çalış-mak zorundayız. Sermayeye aktarılacak artı-değeri artırmak için daha uzun saatlerde ve daha yoğun çalışmalıyız. Çünkü kapitalizmde oyunun kuralı bu.

Masa başlarında yapılan verimlilik hesapları, insan kaynakları uygulamaları, yönetim sistemleri bunun için gerçekleştiriliyor. İşsizlik ve güvencesizlik kıskacına alınan işçi sınıfına daha fazla çalışma saldırısı dayatılıyor. Ancak ezeli ve ebedi olmayan sınırlı ve sonlu bir enerjiye sahip insan bedeni ve ruhu; bu sonsuz sömürü dayatması karşısında ça-resiz kalıyor; tükenmişlik sendromu salgın hastalık gibi yaygınlaşıyor. Kimi zaman fiziksel olarak be-denin tükenmesi sonucunda, kimi zamansa bütün bu sömürü sürecinden tek çıkış yolu olarak intiharı görmesi ile birlikte ölümler gerçekleşiyor.

Karoşi: Fazla çalışmak öldürür

Fazla çalışma nedeniyle gerçekleşen ölümlere Japonca’da karoşi adı veriliyor. II. Dünya Savaşı’nın ardından, Japon ekonomisinde ki muazzam yükselişin arkasında Japon emekçilerin yoğun ve uzun mesai saatleri ile çalışmaları yer alıyor. Esnek üretim ve buna bağlı fazla mesailer sonucu çalışan-lar arasında ölümler baş gösteriyor ve bu ölümler karoşi olarak adlandırılıyor.1990 yılında Japonya’ da yaklaşık 10 bin kişi karoşiden dolayı hayatını kaybediyor.

Uzun çalışma saatlerinin norm haline geldiği Türkiye’de yaşanan işçi ölümlerinin ne kadarının karoşi olduğuna dair hazırlanan bir rapor yok. Ancak 8 saatten fazla çalışmanın çalışanların psi-kolojik ve fiziksel sınırlarını ne derece zorladığını ve ölüm potansiyelini artırdığını tahmin etmek güç değil.

Bir banka çalışanı internette forum sitesinden haykırı-yor: “Çalışma şartları artık çığırından çıktı. Çalışma Bakanlığı’nın iş müfettişleri acaba neden bir bankanın gece saat onda ışıklarının yandığını sormuyor?” Geçen yıl greve giden THY çalışan-ları, uzun çalışma saatlerinin uçuş güvenliğini tehdit etti-ğini defalarca ifade ediyorlar. “Yorgun uçmak istemiyoruz” adında uzun çalışma saatleri karşısında kampanya örgüt-lüyorlar. Televizyon dizisi yazarı ve oyucusu Gülse Birsel, uzun çalışma saatleri nedeniyle her gün setlerde bayılma, hastalanma ve kaza olduğunu ifade ediyor ve dizi emekçilerini “karoşi kurban-ları” olarak nitelendiriyor. Birçok sektörde uzun çalış-ma saatleri iş kazalarına yol açıyor.

İşyeri intiharları artıyor

Japonlar karoşinin yanında yoğun çalışmadan kaynaklı intihar anlamına gelen “ka-rajisatu” kavramını da dünya literatürüne kazandırıyorlar. Japonya’da azımsanamayacak sayıda insanın yoğun çalış-madan kaynaklı intihar ettiği iddia ediliyor. İşyerlerinde insanlar kendilerini öldürüyor.

Fransa’da 2009 yılında özelleştirilmesinin ardından France Telekom’da 27 çalışanın intihar etmesi hala hafızalarda. Çin’de 2010 yılında Apple, HP gibi firmalara üretim yapan Foxconn’da 18 işçi intihar ediyor. Foxconn’da işçiler uzun çalışma saatleri ile ve kötü çalışma koşullarında çalışıyorlar.

Türkiye’de neo-liberal uygulamaların sonucu ka-muda güvencesiz çalışan öğretmenlerin intiharla-rına rastlıyoruz. Bugüne kadar ataması yapılmayan ve bu nedenle ücretli çalışan 32 öğretmen intihar ederek hayatını kaybetti. Sağlık alanında yaşanan dönüşüme bağlı olarak çalışma saatlerinin uzaması ve artan iş yükü çalışanlar için hayatlarını tehdit edici bir sonuca dönüşüyor.

2011 yılında Erzurum’da aynı hastanede çalışan üç doktorun ölümünün arkasında aynı gerçek yatıyor. Uzun çalışma süreleriyle çalışan doktorların ayakta

kalabilmek ve çalışmaya devam edebilmek için kullandıkları ilaçlar ölümlerine neden oldu.

Sermaye kapitalizm oyununda, emekten mak-simum değer elde etmek istiyor. Emek, eşitsiz koşullarda girdiği bu oyunda bulunmanın bedelini hayatıyla ödüyor. Emek için oyunu bozmak dışında bir yol gözükmüyor.

Kaynaklar:

http://azcalis.blogspot.com/2009/07/karoshi-ya-da-cok-calsmaktan-olmek.html

http://forum.memurlar.net/konu/1520519/

http://www.yorgunucmakistemiyoruz.biz/

http://www.sabah.com.tr/Pazar/Yazarlar/birsel/2012/04/29/karoshi-kurbanlari-antalya-odullerinde

http://azcalis.blogspot.com/2009/07/karoshi-ya-da-cok-calsmaktan-olmek.html

Eser Sandıkcı, Kanlı Beyaz Yakalar, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1085968&CategoryID=99

2009 yılında Fransa’da özelleştirilmesinin ardından France Telekom’da 27 çalışanın intihar etmesi hala ha-fızalarda. Çin’de 2010 yılında Apple, HP gibi firmalara

üretim yapan Foxconn’da 18 işçi intihar ediyor.

Eser Sandıkçı

Mart 2013 # 3 29Si asey Emek

Her iş kazası bir cinayettirİşçi sınıfının sektör, cinsiyet, statü, etnisite dinlemeyen kader ortaklığı, çalışmak için can verirken daha fazla ortaya çıkıyor.

Her iş kazası bir cinayettir. Çünkü kapitalist kar maksimizasyonu için maliyetlerin minimize edil-

mesi gerekir. Maliyetlerin düşürülmesi için ise, ka-pitalist için iki maliyet unsurundan biri olan “emek maliyeti”nin azaltılması istenir. Emek maliyeti ne-dir, diye bakarsak, altında Marksist anlamda değiş-ken sermayeyi, başka bir bağlamda ise canlı emeği görürüz. Emek maliyetlerinin azaltılması, saatlik ücretin düşürülmesinden, işçinin çalışma ortamın-da güvenliğinin sağlanmasına, sosyal haklarına ve iş güvencesine kadar pek çok sınıf mücadelesinin kazanımının ortadan kaldırılmasını içerir.

Ulusal istihdam Strateji Belgesi’nde esnek çalışma, güvence ve verimlilik kavramlarının geçtiği her satırda işsizlik sopası ve yoğun-uzun-düşük maaşlı-kötü koşullardaki çalışma arasında işçilere seçim yapmalarının dayatıldığı hissedilebiliyor. Dahası yaşanıyor…

Çalışma saatleri giderek uzuyor

İşçi sınıfının sektör, cinsiyet, statü, etnisite din-lemeyen kader ortaklığı çalışmak için can verir-ken daha fazla ortaya çıkıyor. “Kazaların” ölümle sonuçlanması görünür iken; yaralanmaların, iş göremez duruma gelenlerin, hastalananların ise bilgisini oluşturmak ve kaydını tutmak oldukça zor.

Türkiye’nin kriz altındayken bile büyüdüğü bu süreçte, işsizlik tehdidi altında işçilerin çalışma saatleri giderek uzuyor. Türkiye’de haftalık 45 saatle sınırlanan çalışma süresinin, resmi rakamlara göre 53 saat, sendikaların açıklamalarına dayanarak 70-80 saate vardığı biliniyor.

Sadece uzun değil aynı zamanda yoğun bir çalış-ma günü, eskiden beş işçinin yaptığı işin şimdi bir işçiye yüklenmesi ile ortaya çıkıyor. Buna bir de ödenmeyen yevmiyelerin, ücretlerin; her an işten çıkarılma korkusunun varlığını eklediğimizde sigortaların tam ücretten yatırılmaması veya işçi sağlığı ve iş güvenliğine dair kapitalistin önlem alıp almaması bile ne yazık ki geri planda kalıyor.

İşçilerin gündelik yaşamın rutinleri, masrafları karşısında gelirlerinin düzensizliği kredi kartları ve böylelikle oluşan borçları ile anca sürdürülebiliyor. Bu borç yükü ile işçi hanesindeki herkesin ikinci işler yapması, çocukların dahi çalışması neredeyse kaçınılmaz.

Sadece çalışma süresinin uzaması, çalışmanın yoğunlaşması değil, giderek güvencesizleşmesi de iş cinayetlerini arttıran bir unsur. Bunun yanı sıra esnek çalışma da iş kazalarını ortaya çıkaran önemli etkenlerden. İşçilerin taşeron ve fasonlarda çalışmaları, işyeri gibi tehlikeli bir mekanda riskleri algılamaları için bir bellek oluşturmalarına da

engel oluyor.

Bir işyerinde sürekli çalıştıkça işçiler, makinelerin kullanımı veya işin yapılması sırasında kendileri-ni de korumayı öğreniyorlar. Ancak, haftada bir değişen işyerleri, görevler, sürekli olmayan işler işçiler için; baret, emniyet kemeri de verilse, sıkı bir eğitimden de geçirilseler son derece tehlikeli. Bu koşullar altında çalışan taşeron ve fason firma işçileri için, işyerinde ancak cambazlık yaparak hayatta kalabilirler, demek gerekir.

Evdeki işçiler: Kadınlar

Bir de ev işleri ve ev eksenli çalışma var. Ev işleri sırasında kadınların elektrik çarpması, zehirlenme veya cam silerken düşmeleri gibi sorunları sıklıkla duyar, işitir, görür olduk. Ev hizmetlerinde çalışan-

ların riski sadece bunlar değil, kapılar kapanınca ne olacağını da bilmemek bir kabus gibi.

Ev eksenli çalışan kadınlar ise ünlü markaların evlere kadar uzanan üretim zincirinin bir parçası. Evlerinin bir odalarına bilmedikleri işverenlerin-den gelen ara malları istifliyorlar ve fason aracılar vasıtasıyla bir üretim mekanına çevirdikleri evle-rinde ürettikleri ürünleri son derece düşük fiyatlar-la işliyorlar. Metal sektöründen, tekstile kadar pek çok sektörde böyle çalışma gizlice devam ediyor.

İşteki bütün riskleri böylelikle büyük markalar gizli işçilerinin evlerine kadar gönderiyorlar.

Ev işlerini yapan ve ev eksenli çalışan kadınlar ise bu sorunlar karşısında işyerindeki işçi kadar bile şanslı değil, çünkü işçi kabul edilmiyorlar. Onlar hem yasalar karşısında hem de yaşam içinde gö-rünmez bırakılmışlar. Fatima Aldal davasıyla -yine bir ölümle- görünür oldular ve gündeme geldiler. Fakat hükümetin özel istihdam büroları yoluyla gündelikçileri, ev hizmetlerinde çalışanları işçi kabul edeceğine dair beyanları son derece tehdit-kar. Zira zaten standardı, sınırı olmayan bir iş iken bu işlerin kayıtlanması ve işçilerin “korunması” işçi simsarlarına teslim ediliyor.

Son olarak kapitalistler, işçi sağlığı ve iş güvenliği alanının yeni bir kar alanı olduğunu da keşfettiler. Bu alanda sürdürülen mücadeleleri de böylelik-le içerebilecekleri hesaplamış olmalılar. İşçilerin kader ortaklığı yaptığı her ölüm haberi, bu yeni piyasa için bir reklam malzemesi gibi…

İşçi sağlığı ve iş güvenliği meclisinin verilerine göre şubat ayı içinde en az 50 işçi hayatını çalışırken kaybetmiştir.

Patriyarkal kapitalizm için insan bedeni, metalara canını veriyor. Ölümler karşı-sında sürekli bir kader ve kalkınma vurgusu yapan kapitalistler ise işçileri, kutsal birikim hırsları uğruna hayatlarını feda etmeye ikna etmek isteniyor.

Nevra Akdemir

Mart 2013 # 330 Si aseyKadın

Cinsiyete dayalı ayrımcılık kadınla-rın peşini hiçbir yerde bırakmıyor. Evde, okulda, sokakta, işyerinde, sendikada, dernekte, meslek odala-

rında vb cinsiyetçi yaklaşımlar kadınların hayatını kat be kat zorlaştırıyor. Hele ki “elinin hamuruyla erkek işine” karışan kadınlar için durum daha da çetre-filli bir hal alıyor. Toplumsal cinsiyet rollerine göre şekillenen/belirlenen yaşamda bin bir zorluğu aşıp

meslek sahibi olabilmeyi başarmış bir kadının tercihi genellikle yetenekleri ya da istekleri doğrultusunda hayat bulamıyor. Çünkü yapacağı ya da yapması gerekenler çoktan belirlenmiş ve aile hayatının kadın emeği üzerine kurulu düzenini sarsmayacak, kadının aile içindeki “görevlerini” engellemeyecek zorunlu tercihler söz konusudur.

Cinsiyete dayalı işbölümünün tarihsel gelişimi içeri-sinde hizmet sektörü başta öğretmenlik, hemşirelik, sekreterlik gibi meslekler kadınlara; mühendislik, mimarlık, teknisyenlik gibi meslekler de erkeklere uygun meslekler olarak kabul görmüştür. Mühen-dislik, mimarlık gibi meslekleri erkeklere özgü gören eril zihniyet kendini eğitim sisteminden başlayarak örmektedir. Erkeğe özgü olan mesleklere talip olan bir kadın eğitim hayatında erkeklerden arta kalanlarla yetinmek zorunda bırakılmaktadır; öyle ki önemli tüm projelerde erkek öğrencilerden boş kalacak yerle-ri beklemelidir.

“Askerliğini yapmış bay eleman”

“Bu bölümde ne işiniz var, gidin güzel güzel öğret-menlik okuyun” gibi “şaka”lara anlayış göstermek ya

da karşı çıktığında rüştünü ispatlamak için daha fazla çaba göstermek zorundadır. Aslında okul, iş hayatının eril döngüsüne hazırlık evresidir. Okul bittiği anda kadının yapması gereken “askerliğini yapmış bay eleman aranıyor” gibi iş ilanları arasından kendine uygun bir iş bulmak olacaktır. İş bulma sürecinde ise evli olup olmadığı, çocuğu olup olmadığı yoksa ne zaman çocuk yapmayı düşündüğü, evliyse kocasının seyahatlere, mesailere izin verip vermeyeceği gibi

sorularla karşılaşması muhtemeldir.

Biz iyimser olalım ve kadının iş bulduğunu ve daha da iyimser davranarak erkek meslektaşlarıyla aynı üc-reti aldığını varsayalım. Çile yeni başlıyor! Yapacak-larına bir erkekten daha fazla dikkat etmesi gerektiği, doğrularının yanlışları kadar görünür olmadığı za-man içinde ortaya çıkacaktır. Herhangi bir kimsenin yapabileceği bir hatanın kadın tarafından yapılması durumunda “Eee bir kadın bu kadarını yapabilir zaten” türünden psikolojik şiddet içeren söylemlere maruz kalır. Ya da tam tersine herkesin yapabileceği işleri kadının yapması durumunda “erkek gibi kadın” türünden “övücü” cümlelerle başka bir şiddet türüne maruz kalabilmektedir. En iyi ihtimalle toplumda takdir gören bir meslek erbabı ise erkek meslektaşları “mühendis bey” olurken, kadınlar her türden muha-tabın “yenge hanım”ıdır.

“Kadınlar örgütlü, TMMOB daha güçlü”

Kadınlar kamusal alana çıktığında yaşadığı ayrımcılık ve sömürüye karşı mücadele etme zeminini meslek odalarında bulabilmektedirler; tabii ki kendi meslek örgütü içindeki yenmesi gereken eril zihniyet uzan-

tılarının da farkında olarak. Türkiye’de mühendis, mimar, şehir plancısı insanların meslek odası olan TMMOB’nin 2011 yılında 380.000’in üzerinde olan üye sayısının yüzde 19’unu kadınlar oluşturmaktadır. TMMOB’li kadınlar, kadın olmaktan dolayı yaşadık-ları sorunların çözümüne ortak çözüm bulabilmek için 2009 ve 2011 yılında kurultaylar düzenlemiştir. 2013 yılı içinde de yapılacak 3. Kurultay’ın çalışmala-rına başlamış bulunmaktadırlar.

TMMOB’de yapılan kadın çalışmalarının kıymeti, erkek egemen olan meslek dallarında tutunmaya çalı-şan kadınların, kendi meslek alanlarına yapılan saldı-rılara ve meslek hayatlarında yaşadıkları ayrımcılığa karşı topyekün mücadele anlamını taşımasındadır. TMMOB’li bir kadın açısından; bir taraftan iktidara

karşı verilen mücadele, diğer taraftan örgüt içi erkek iktidarına karşı verilen mücadele kadınların örgütlü duruşlarıyla anlam bulmaktadır.

“Kadınlar örgütlü TMMOB daha güçlü” diyen TMMOB’li kadınlar kurultaylarda aldıkları kararlarla mücadele ettikleri erkleri işaret etmektedir. Kadın-ların hayatını olumsuz etkileyen kapitalist sisteme, militarizme, ırkçılığa, ataerkilliğe, örgüt içi hiyerar-şiye vb karşı topyekün mücadele araçları geliştirmeyi hedeflemişlerdir. Yan yana gelen kadınlar çeşitli meslek odalarında kadın komisyonlarını aktif hale getirmiş, bazı meslek odalarında ise kadın bülteni çı-karmayı başarmıştır. Ayrıca yönetimlerde kadınların görünürlüğü bir nebze de olsa artmıştır (Elektrik Mü-hendisleri Odası’nın Merkez Yönetim Kurulu’nun bir kadın üyesi vardır ve en büyük iki şubesi olan Ankara ve İstanbul’da yönetim kurulu başkanları kadınlardan seçilmiştir).

Meslek örgütlerinde kadınların dayanışması, kadınla-rın kadın olmaktan dolayı yaşadıkları sıkıntılara karşı birlikte ve daha güçlü bir şekilde mücadele etmesi demektir. Mücadelenin başarıya ulaşmasının önemli bir ayağı kadınların ortak yaşanmışlıklarından yola çıkarak oluşturacakları perspektiflerini örgüte yansıt-malarıyla gerçekleşecektir.

Mühendis beyler, “yenge hanım”larErkeğe özgü olan mesleklere talip olan bir kadın eğitim hayatında erkeklerden arta kalanlarla yetinmek zorunda bırakılmaktadır; öyle ki önemli tüm projelerde erkek öğrencilerden boş kalacak yerleri beklemelidir.

Erkek meslektaşları “mühendis bey” olurken, kadınlar her türden muhata-bın “yenge hanım”ıdır.

Cansel Aslan

Mart 2013 # 3 31Si asey Gençlik

Kampüste kadın olmakİlköğretimde “hayat bilgisi” dersinde başlayan, üniversiteyi bitirene kadar devam eden bir süreçtir cinsiyetçi eğitim.

Üniversiteyi kazanan kadınlar için, bu yeni hayatın getirdiği bir gerçek-lik daha var: “Göreceli özgürlük”.

Sanırım herkes düşünmüştür bunu bir kadın olarak. Üniversiteyi kazanmak ve ailenin o baskısından, yaşa-dığımız çevrenin kıskacından kurtulmak. Herkesten uzakta, rahatça istediğini yapmak ve belki kimseye hesap vermemek. Öyle olmadığını görmek, ne yazık ki çok uzun zaman almıyor, almamıştır.

Erkek egemen sistemin varlığını sürdürdüğü bir dünyada “kadın” olarak yaşamak bizler için bir çok anlama gelebilir. Bir erkeğin eşi, sevgilisi olmak ya da bir babanın kızı olmak, işyerinde ucuz işgücü, evde emeği görülmeyen, her gün taciz veya tecavüze uğra-ma ihtimali olan ve bu korkuyla yaşamayı öğrenmek zorunda olan, okulda cinsiyetçi eğitim politikalarıyla karşılaşan, şiddetin her türlüsüne maruz kalan olmak ve daha nicesi.

Bulunulan kamusal alanların statüsüne göre kadın olmak onun alt başlıkları halinde uzayabilir. Kadın olmak bu kadar farklılaşan statüleri, o statülerin getirdiği zorlukları da içine alan çok geniş bir kimlik.

Evde kadın, işyerinde kadın, KESK alanında kadın, kampüste, üniversitede kadın... Evet ortak bir payda olarak kadın olmak. Patriyarkal kapitalist sistem, statü, mevki, durum tanımadan bütün kadınları ikincilleştirip, bu ikincilleştirme üzerinden de çeşitli politikalar üretme ve yürütme konusunda emin adımlarla ilerliyor.

Eğitimde cinsiyetçilik normalleştiriliyor

Biz üniversiteli kadınların içinde bulunduğumuz kamusal alanın ve yaşam alanının, kampüslerin, fakültelerin, akademinin bizlere sunduğu daha farklı hayatlar ve bu hayatların içerisinde aslında bir nokta-da diğer kadınlarla aynı yere sürükleyen ve bir nokta-da da ayrıştıran olaylar var. Kadının eğitim hayatında ikincilleştirilmesi, eğitimde cinsiyetçiliğin kadın öğrencilere küçük yaştan itibaren normal olan buy-muş gibi sunulması, yurtlarda kadın-erkek ayırımının kurallara bariz bir biçimde yansıması, kampüslerde taciz, tecavüz olaylarının, şiddet olaylarının yaşanma-sı, bu olaylara göz yumulması, daha nicesi…

Cinsiyetçi eğitim, toplumsal cinsiyetçi eğitimi temel alan, herhangi bir cinsiyeti diğerinden üstün kılma

çabasını odaklayan -ki bu bizim toplumumuzda er-kek cinsiyeti- ve buna bağlı olarak sürdürülen eğitim politikalarının sonucunda ortaya çıkan bir durum-dur. İlköğretimde “hayat bilgisi” dersinde başlayan, üniversiteyi bitirene kadar devam eden bir süreçtir cinsiyetçi eğitim.

Sınav sisteminin her anlamda eşitsizlik ilkesine göre dayandığı bu ülkede, bu sınav sisteminin içerisinde insanlar arası ayrımların çok keskin ve belirgin oldu-ğu aşikar. Bu ayrımların da daha çok kadınları etkile-mesi tesadüf değil elbette. Kadınların üniversitelerde az olmasının zeka düzeyleriyle alakası yok. Üniversite sınavına girmek isteyen iki çocuğu olan, ekonomik durumu kötü bir ailenin cinsiyetler arasında bir se-çim yapacağını düşünürseniz, aklınıza kız çocuğunu tercih eden bir aile gelir mi?

Erkek egemen sistemin sürekliliğini sağlayan eğitim sisteminin, kadınları “kadın işi-erkek işi” diye ayrılan meslek yönlendirmesi, şu anki meslek tercihlerinin istatistik raporlarını etkiliyor olsa gerek. Kendi iste-ğiyle tercih yapan kadınların ve kendi isteğiyle değil de ailenin baskısı ile tercih yapan kadın öğrencilerin istatistik raporlarını çıkarmak, cinsiyetçi meslek yönlendirmesinin gerçek sonuçlarını çıkaracaktır karşımıza.

Üniversiteli kadınlar harekete geçin!

Bütün bunların yanısıra iktidarın kadın bedenini hedef alan, onu tahakkümü almaya çalışmak için yürüttüğü politikaların büyük çoğunluğu üniversiteli kadınları doğrudan etkiliyor. Kürtajı yasaklamaya teşebbüs eden AKP hükümeti, oklarını genç kadın-lara yöneltmiş durumda. Elektronik takip sistemi ile kadının özel hayatını ele geçirip, tamamen kendi istediği gibi bir aile kurmaya çalışmakta. Bununla birlikte, bütün bunların kadın cinayetlerini besleyen pozisyonda olduğunu görmemek mümkün değil.

Bedenimiz, eğitim sistemimiz, yaşamımız üzerin-den yürütülen politikalar artık kadınları bulunduğu alanlarda, alanların dinamikleri üzerinden harekete geçirmeye zorlamakta. Üniversiteli kadınlar olarak cinsiyetçilikten arınmış eğitim sistemi için; kendi tercihlerimizi yapabildiğimiz, üniversite okumak için erkek çocuk ve bizim aramızda tercihlerin yapılma-dığı, yurtlarda biz, genç kadınlara yönelik kısıtlama-ların olmadığı, kampüslerde taciz, tecavüz korkusu olmadan rahatça dolaşabildiğimiz bir yaşam alanına sahip olmak için artık beklememeli, değiştirmeye üniversitelerimizden başlamalıyız.

Juliana Gözen

Bedenimiz, eğitim sistemimiz, yaşamımız üzerinden yürütülen politikalar artık kadınları bulunduğu alanlarda, alanların dinamikleri üzerinden harekete geçir-meye zorlamakta.

Mart 2013 # 332 Si aseyGençlik

Gençlik: Dinamik, isyankar, politikEgemen bakış açısından gençlik kimi zaman, karakterinin tam oturmadığı bu dönemde yetişkinin onu “doğruya” yönlendirmesi-ne ihtiyaç duyan, savunmasız bir grup olurken; kimi zaman isyankar tavırlarından dolayı korkulan ve ıslah edilmesi gereken bir grup olmuştur.

Kadınlığın toplumsal olarak na-sıl kurgulandığı üzerine düşün-meye başladıktan sonra üzerine

kafa yorduğum ilk şey “gençlik”in toplumsal olarak kurgulanma şekliydi. Diğer “ezilen” gruplar bir yana, toplumsal kadınlık ve gençliğin kurgulanışla-rını birbirlerine çok yakın görüyorum. Toplumsal cinsiyet üzerine konuşmaya yeni başladığımızda söylediğimiz ilk şey şu oluyor: “Kadınlık toplumsal bir kavramdır”. Bu başlangıç önemli, ilk önce bu toplumsal inşanın analizini yapalım ve mücade-lemizi buna göre oluşturalım demektir. Ben de bu yazıya şöyle giriş yapmak istiyorum: “Gençlik toplumsal bir kavramdır”.

Gençlik toplumsal bir kavramdır

Gençliğin hangi yaşları anlattığını belirleyememek-le birlikte onu farklı şekillerde tanımlayabiliyoruz.

Genç:yetişmekte olan, henüz oturmamış kişilik, bağımlı, sorumsuz, duygularıyla hareket eden.

Yetişkin:yetişmiş, oluşumunu tamamlamış kişilik, bağımsız, sorumluluk sahibi, mantığıyla hareket eden.

Bu anlamlarıyla gençlik, yetişkin olmaya doğru giden bir “geçiş” sürecini ifade eder. Yani henüz yetişkin olmamıştır, eksiktir, tamamlanmamıştır.

Gençlik ve yetişkinliğin birbirlerinden farklı şeyler

ifade etmelerinde elbette sorun yoktur, fakat bu farklılıklar, hiyerarşik farklılıklardır ki, yetişkinliği gençlikten daha üst bir seviyede konumlandırır. Gençlik ve yetişkinliğin arasındaki bu hiyerarşi, bir iktidar çatışmasının ürünüdür ve bu çatışma

gençliği, irade sahibi olacak yaşa henüz erişmemiş, duygularına göre hareket eden, “iyiye” ve “doğruya” yönlendirilmesi gereken bir grup olarak göstermekte,

gençliğe atfedilmiş bu roller toplumda sürekli yeniden üretilmektedir. Yetişkinlik

kavramının gençlik üzerinde sahip olduğu bu iktidarı yok etmek, gençliği daha alt bir seviyede konumlandıran hiyerarşiyi ortadan kaldırmak, yapılması gereken ilk şeydir.

Gençlik tanımlamaları daima egemen bakış açısı sahibi yetişkinler tarafından yapılagelmiştir:

Gençlik kimi zaman, karakterinin tam oturma-dığı bu dönemde yetişkinin onu “doğruya”

yönlendirmesine ihtiyaç duyan, savunmasız bir grup olurken; kimi zaman isyankar

tavırlarından dolayı korkulan ve ıslah edilmesi gereken bir grup olmuştur.

Ulus devletler söz konusu olduğun-da, gençlik, ilerlemeyi ve dinamiz-mi simgelemekte, ülkenin gelece-

ği onlara emanet edilmektedir; fakat aynı zamanda gençlerin

devrimciliği, bir tehlike olarak görülür. Şimdi ihtiyacımız olan şeyse, gençliğin ken-

di kendini tanımlaması, amaçlarını ve gücünü kendisinin belirlemesidir. Bunun için, gençlerin

kendi sözlerini üretebilecekleri, üstlerinde konum-lanmış başka bir iradenin olmadığı örgütlenme

biçimlerine ihtiyaç vardır.

80 sonrası Türkiye ve Türkiye gençliği

1980 askeri darbesiyle birlikte, Türkiye 80’leri, askeri vesayet ve baskı politikaları altında, binlerce insanın, tutuklandığı, işkence gördüğü ve öldü-rüldüğü bir dönem olarak yaşamıştır. Bu dönem

aynı zamanda alışveriş merkezlerinin açıldığı, popüler kültürün tüketimi özendirdiği bir dönem-dir. Türkiye’nin geçirdiği bu dönem, “80 gençliği” denilen bir kavramı yaratmıştır. 80 gençliği apoli-tik, konformist olarak kodlanmakta, bu nedenle de küçümsenmekte ve mücadele açısından değersiz-leştirilmektedir.

80 Sonrası gençlik gerçekten apolitik mi?

Gençliğin üzerindeki popüler kültür etkisini elbette yok sayamayız, fakat günümüz gençliğinin apolitik ve konformist olduğu iddiası tamamen haklı bir iddia mıdır? Gençler popüler kültüre ayak uy-durmuş, kapitalist sisteme tamamen dahil olmuş, sosyalist mücadelede varlık göstermeye niyetli olmayan, 60-70lerdeki devrimci ağbi ve ablalarının inançlarını taşımayan bir gruba mı dönüşmüştür?

Demet Lüküslü’nün* bahsettiği “zoraki konfor-mizm” kavramından söz etmek istiyorum. Kon-formizm, boyun eğme anlamına gelir; zoraki konformizm ise “mecbur kaldığı için boyun eğmiş görünen” demektir. Bu tanıma göre, 1980 sonrası Türkiye gençliği, kapitalizmle ya da politikayla dertleri olmadığı için değil, bir şeyleri değiştireme-yeceklerini düşündükleri için konformist oluyorlar.

Yani gençler, içinde yaşadıkları sistem üzerine düşünmeyen, sistemin çelişkilerinden rahatsızlık duymayan, apolitik bir kitle değildir. Aslında günü-müz gençliği, şimdi bile sisteme inanmayarak onun altını oymaktadır. İşte bu noktada ihtiyacımız olan şey, gençler olarak örgütlü bir mücadele oluştura-bilmektir.

* Demet Lüküslü, Türkiye’de “Gençlik Miti” 1980 sonrası Türkiye Gençliği, İletişim, 2009, İstanbul

Gençler, içinde yaşadıkları sistem üzerine düşünmeyen, sistemin çelişkilerinden rahatsızlık duymayan, apolitik bir kitle değildir.

Fezal Tapramaz

Mart 2013 # 3 33Si asey Gençlik

Ah, şu dipsiz cumartesiler!“Hiçbir şey bu kadar ortak, bu kadar açık değil”. Anti kapitalist bir devrimci olmayı özel kılan hiçbir şey yok. Bu birçok ama birçok insanın, milyonların, milyarların öyküsü.

Her hafta bir son bulurErkeklerde, kadınlarda ve kumda; Hiç durmamalı, hiçbir şeyi kaçırmamalıHayırsız tepelere tırmanmalı,Anlamsız müzik çiğnemeli,Geri dönmeli, tükenerek.Davetimizdir…

Sizleri 16 Mart Cumartesi günü, kendi üniversite-mizi kurmak için, özgürce düşüncelerimizi anlatıp, tartışabileceğimiz, “Üniversitemizi kuruyoruz” başlıklı konferansımıza davet ediyoruz.

Bize biçilen rolü oynamıyoruz. Biatçı gençlik dayatmasına inat, Aralık ayı boyunca Türkiye’nin her köşesinden sesimizi yükselttik ve düşlerimizi haykırdık. Şimdi geleceğimizi ellerimize almanın ve kendi sözümüzü kurmanın zamanıdır.

Üniversite gençliğini, kapitalist sistemin bize da-yattığı misyonu parçalamaya, tarihsel bilincimizi yoklamaya, aramaya ve denemeye, ortaya çıkar-dığımız sonuçları hayatın içinde sınamaya ve bu mücadeleyi birlikte örmeye davet ediyoruz!

18 Aralık’ta sesimizi birleştirip “hayır!” dedik. “ODTÜ ayakta” eylemliliğiydi. Gözdağlarınızdan korkmuyoruz dediğimiz gün, gördük neler olduğu-nu. Direnişimiz tüm üniversitelilerin sorunlarının şekil bulmuş haliydi. Biz üniversitelerde yanan bu alevin başlatanı değil sadece bir kıvılcımıydık. Şimdi ateşi harlama zamanıdır.

‘80 darbesinin ürünü olan YÖK, üniversiteleri paralı, içi boşaltılmış, piyasanın ihtiyacına göre düzenlenmiş birer ticarethaneye dönüştürdü. Kapi-talist efendilerinin ona verdiği “İnsana ait ne varsa metalaştır, alınır-satılır hale, yani paraya dönüştür” emrini uyguladı adım adım. Şimdi insanlığın ya-rattığı bilim ve bilginin metalaştırılmasına “İtirazı-mız var” deme zamanıdır.

Üniversitemizi kuruyoruz

Farklı bir üniversite ve farklı bir dünya yaratmak istiyoruz. Protesto ediyoruz. Tabiî ki protesto ediyoruz. YÖK’ü protesto ediyoruz. Neoliberal po-litikaların ideolojisinin üretildiği kapitalist eğitim sistemini protesto ediyoruz. Savaşları, yaşamın alınıp satılabilecek bir metaya dönüşmesini, cin-siyet ayrımcılığını, her türden nefreti, kar uğruna

dünyanın yok edilmesini protesto ediyoruz.

Şimdi protestodan daha fazlasını, yıkma ve yeniden kurma için yaratıcılıklarımızı hep birlikte hayata geçirme zamanıdır.

Bu kapitalist talanın doğayı yok etmesine karşı elinde sopa bekleyen Emine’nin, “Dereler özgür akacak” diyen Munzur vadisindeki köylülerin, eleştirel düşünceyi teşvik etmek için, üniversite alanının dışında seminerler düzenleyen Atina’daki üniversite profesörünün, farklı bir okul/farklı bir eğitim mücadelesi veren Puebla’daki öğretmenle-rin, fabrikayı işgal edip idaresini kendi başlarına üstlenen işçilerin, üniversite yıllarının dünyayı sorgulama olanağı veren bir dönem olduğu sonu-cuna varan New York’taki öğrencinin öyküsü. Yani bizim öykümüz.

Dönem kapitalist barbarlığa karşı öykünün par-çalarını birleştirmeye soyunma, anti kapitalist bir gençlik mücadelesini örme zamanıdır.

Biz bir adım attık. “Üniversitemizi kuruyoruz” dedik. Şimdi bunu nasıl gerçekleştirebileceğimizi konuşacağız. İsteğimiz tartışmamızı bütün üni-versitelerle ortaklaştırmak, çok sayıda örnek ve

deneyim oluşturmak. Sermayenin üniversitelerdeki hükümranlığını parçalamak için harekete geçme zamanıdır.

Ah şu dipsiz cumartesiler! Gelin, bu cumartesi ODTÜ’de buluşalım! Özgürleşmek, yeni dene-yimler çıkarmak ve düşlediğimiz üniversitenin temellerini atmak için davet var!

Şimdi protestodan daha fazlası-nı, yıkma ve yeniden kurma için

yaratıcılıklarımızı hep birlikte hayata geçirme zamanıdır.

Berfin Özgü Köse

Çağrıcı kurumlar:ODTÜ Öğretim Elemanları Derneği- Eğitim Sen ODTÜ Temsilciliği- ODTÜ Mezunlar Derneği- ODTÜ Mimarlık Fakültesi ÖTK- ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü ÖTK- ODTÜ İnşaat Mühen-disliği ÖTK- ODTÜ Hazırlık ÖTK- ODTÜ AEGEE- ODTÜ Amatör Fotoğrafçılık Toplu-

luğu- ODTÜ Çağdaş Dans Topluluğu- ODTÜ Çevre Topluluğu- ODTÜ Dağcılık ve Kış Sporları Kolu- ODTÜ Doğa Topluluğu- ODTÜ Ekonomi Topluluğu- ODTÜ Gülmece Topluluğu- ODTÜ İstatistik Topluluğu- ODTÜ Kuş Gözlem Topluluğu- ODTÜ LGBT- ODTÜ Mark-sist Fikir Topluluğu- ODTÜ

Mimarlık Topluluğu- ODTÜ Oyuncuları- ODTÜ Sinema Topluluğu- ODTÜ Müzik Topluluğu- ODTÜ Siyaset Bilimi Topluluğu- ODTÜ Sosyoloji Topluluğu- ODTÜ Uluslararası Gençlik Toplu-luğu- ODTÜ Yapı Topluluğu-Üniversiteli Kadınlar- ODTÜ Genç-İMO

Mart 2013 # 334 Si aseyLgbt

Halının altına süpürdüğümüz

homofobimizSolun, Lgbt meselesine dair attığı önemli adımlar/kazanımlar sanki ezelden beridir

“anti- homofobik”mişiz gibi cüretkarca bir tutuma evriltilebiliyor.

Sol ve Lgbt hareketinin ilişkisini (ilişkisizliğini) incelediğimizde, sol/sosyalist hareketi/hareketleri,

yaşadığımız toplumun seksist, heteroseksist algı-sından arınmış bir yerde konumlandıramayız. Bü-tünlüklü olarak baktığımızda sol/sosyalist hareket toplumun cinsiyet kodlarıyla varlığını sürdürmeye devam ediyor.

Bağımsız politik bir özne olarak Türkiye’ de 90’larda ortaya çıkan Lgbt hareketi, tarihi boyunca göz ardı edilemeyecek bir ivme kazanarak, kendi görünürlüğünü meşrulaştırmış, politik düzlemde ciddi bir birikim oluşturmuştur.

Ancak sol, Lgbt mücadelesi ile “temas”ta zaman zaman kimi platformlarda yan yana gelişler ve söylemsel düzeyde bir aradalıkların ötesine geçe-memiş, Lgbt mücadelesine hep belli bir mesafede kalmış, dışarlak bir ilişki geliştirmiştir.

Lgbt mücadelesinin yarattığı dinamik, solun kendi seyrine de etki etmiş olacak ki, son dönemlerde so-lun eskisine nazaran, Lgbt hareketini/mücadelesini daha çok gündemine aldığını, daha sık söylemleş-tirdiğini görüyoruz. Lgbt’lerin sorunlarını, müca-delesini anlamaya/kavramaya yönelik bu adımlar, solun lgbt hareketi ile sancılı, ikircikli ilişkisi açısından ciddi bir öneme sahip. Ancak ne yazık ki,

bu önemli gelişmeleri, solun kendi homofobisiyle yüzleşmesi gibi derinlikli bir yerden okuyamayız.

Öyle ki, Türkiye sol/sosyalist hareketlerin bir kısmı eşcinselliği hala; ya topluma/doğaya aykırı bir hastalık ya da kapitalizm sonucu oluşmuş bir yozlaşma, sapkınlık biçimi olarak tarifliyor. En iyi ihtimalle de devrimden sonraya ertelenmesi gere-ken bir sorun olarak görüyor.

Genel ahlak kimin ahlakı?

Çok uzağımızda değil, bundan birkaç sene evvel, hasta tutsaklara özgürlük platformunda, Lgbt bireylerin “yan yana gelinemeyecek ucubeler” ola-rak etiketlendirilip, solun çeperine nasıl atılmaya çalışıldığını yaşadık. Örnekler çoğaltılabilir ancak bu durum; cinsel yönelimlerinden ve cinsiyet kim-liklerinden ötürü tüm özel ve kamusal alanlarda ayrımcılığa uğrayan, çeşitli etiketleme ve öteki-leştirme biçimlerine maruz kalan Lgbt bireylere yönelik toplumun büyük çoğunluğunca gösterilen toplumsal “genel ahlak” reflekslerinden ayrı değil, hatta belki de en vahimi.

Evet, son dönemlerde sol/sosyalist hareket Lgbt hareketin ciddi bir ivme kazanmasına paralel ola-rak, Lgbt’yi kendi gündemine daha sık alır oldu, sol partilerin tüzüklerinde, programlarında Lgbt baş-lığına daha sık rastlar olduk. Ancak şu da görünür

bir gerçek ki, Lgbt bireyler, sol hareket içerisinde hala “vitrin süsü” muamelesi görebiliyor ya da belli komisyonlara, belli görevlere sıkıştırılıp aslında sol hareket içinde Lgbt bireylerin ne kadar özne olarak görüldüğünün kodlarını okuyabiliyoruz.

Homofobi-miz-le yüzleşmek

Solun, Lgbt meselesine dair attığı önemli adım-lar/kazanımlar sanki ezelden beridir “anti- homofobik”mişiz gibi cüretkarca bir tutuma evril-tilebiliyor. Yahut, post-modern bir tavra girilerek, “hoşgörü” temelli bir yaklaşım yaygınlaştırılıyor, “Lgb’tleri de kapsıyoruz, yer veriyoruz, hoşgörü-yoruz, empati kuruyoruz, onları seviyoruz(!)” gibi burjuvazinin kavramlarıyla, yanılsamalar diyarında gezinirken buluyoruz solun kendisini…

Bir anti-kapitalist mücadele dinamiği olarak analiz ettiğimiz Lgbt hareketi, komünist hareketin birleşik mücadele zemininde, önemli bir hattır. Bu analizle-ri yapıp, mücadelenin kendisini programlara ya da parti tüzüklerine dahil ederek solun zaaflarından, homofobisinden silkenemediği aşikar. Hal böyle iken, sol/sosyalist hareketlerin, Lgbt’ye dair yıllar-dır koruduğu ataletini bir kenara bırakıp, öteden beridir halının altına süpürdüğü homofobisiyle yüzleşmesi, heteroseksist toplumun “genel ahlak” algısıyla çatışması ve elinin tersiyle itebilmesi, artık zaruridir. Aksi halde erkek egemen sistem ve zorunlu heteroseksüelliğe dayalı cinsiyet paradig-masını sol da yeniden ve yeniden üretmiş olacaktır.

Hetero-patriyarkal sistem, Lgbt’lere sürekli ve bilinçli/planlı bir nefreti/şiddeti körüklüyor. Nefret suçlarıyla ve cinayetleri ile korku ve uslandırma politikalarıyla daimi bir kontrol mekanizması ya-ratmaya ve Lgbtleri toplumsal bir ötekileştirme ile ötekinin de ötekisi konumuna itiyor. Dolayısıyla, heteroseksizm, homofobi ya da nefret cinayetleri, nefret söylemleri yalnızca Lgbtlerin sorunu değil, toplumsal bir sorundur, politiktir. Aynı şekilde, homofobi de politik öznenin aşması/yüzleşmesi gereken bir sorundur.

Solun Lgbt hareket ile ilgili attığı önemli adım-ları söylemsellikten çıkarmanın ve anti kapitalist dinamikler zemininde, ortak bir mücadele çizgi-sinde birlikte yürüyebilmenin yolu, ancak örgütsel düzlemde dönüşümün olanaklarını sağlamaktan geçer. Kendimizi, dilimizi, söylemlerimizi, algıla-rımızı değiştirme, yeniden yapılandırma cüretini göstermemiz gerekiyor.

Perihan K.

Mart 2013 # 3 35Si asey Ekoloji

Doğa – kadın metaforuPetra Kelly: “Erkekler yel değirmenleri inşa ederken kadınların sessizce söz dinledikleri, ekmek

pişirip, kilim dokudukları bir ekolojik toplum istemiyoruz.”

İnsan var olduğu günden bugüne, doğa ile karşılıklı etkileşim içinde olmuştur. Modern toplumların doğuşuyla birlikte, özellikle erkek

bilimin 17. yüzyıldan başlayarak var etmeye çalıştığı en büyük başarılarından biri, gelişmekte olan kapita-lizme erkek ve kadın arasındaki iş bölümünü entegre edebilmiş olmasıdır. O döneme kadar erkek ve kadın tanımlamaları hiç bu kadar açık bir biçimde kutup-laşmamıştır. Rasyonel aklı temsil eden, ileriyi gören, entelektüel, güçlü ve aktif kutup erilliği (erkeği); içgüdüsel, zayıf ve pasif kutup da dişiliği (kadını) yani doğayı oluşturur. Doğa, toprağı ifade eder. Tarımsal üretkenlik nedeniyle dünyaya tabiat ana, toprak ana denilmesi doğayı dişil olarak nitelendirir. Toprak ve kadın ilk çağlardan itibaren çeşitli yönlerden insanın ilgisini çekmiştir.

Kadın ve toprağın mistik ortaklığı

Kadının ve toprağın kendi başına doğurduğu düşü-nülmüş ve bu ikilinin yaratılış sırlarını bildiklerinden ötürü aralarında mistik bir dayanışmanın olduğuna inanılmıştır. İnsanların, toprak ana ile kadın arasın-daki böyle bir dayanışmanın varlığını düşünmeleri ve bu dayanışmanın varlığına inanmaları birçok uygu-lamayı da beraberinde getirmiştir. Örneğin toprak işlerinde özellikle tarlayı ekme, bir şeyler dikme ve hasadı toplamada hep kadın etkin olmuştur. Bu tür uygulamalar dünyanın değişik yerlerinde görülmek-tedir. Şekilleri farklı olsa da içerik ve amaç benzerdir.

Örneğin, Uganda’da kısır bir kadın bahçe için tehlike-li olabilir ve sırf kısır olduğundan dolayı kocası onu ekonomik sebepleri bahane ederek boşayabilir. Aynı inanış Hindistan ve Güneydoğu Asya’da da görülür. Güney İtalya’da eğer toprağı bir kadın ekerse hasadın bol olacağına inanılır. Geleneksel olarak da halen Anadolu’da kadınlar, geçmişten günümüze sandık-larında sakladıkları tohumlarla toprak ile ilişkilerini sürdürmüşlerdir.

Yalnız burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta var. Bu da, kadınların doğaya daha yakın varlıklar olduğunu dile getiren eril söylem. Bu söylem kadını, erkeğe ayrılan kamusal alan karşısında özel alana itmiş, toplumsal cinsiyet rollerini derinleş-tirmiştir. Özellikle kadınların çocuk doğurma ve büyütme yetilerinin biyolojik nedenlerle doğaya ya da doğalarına bağlamak ataerkil sistemin düalizmini (ikiliğini) yeniden üretmiştir. Bu da kadını ve doğayı, yeryüzünün efendilerine/erkeklerine hizmet edecek “öteki”ler, hatta köleler olarak binlerce yıl sarsılmaz bir şekilde konumlandırmış, kolaylıkla sömürülmesi-ni sağlamıştır.

Ekofeminist Ursula Le Guin’in şu sözleri, odaklandığı ataerkillik sorununu çok açık bir şekilde ifade ediyor: “Uygar adam der ki: Ben benim, ben efendiyim, geri kalan her şey öteki-dışarıda, altta, altımda, itaatkar.

Ben sahip olurum, ben kullanırım, ben araştırırım, ben sömürürüm, ben denetlerim. Önemli olan benim yaptığımdır. İsteklerim maddenin var olma sebebidir. Ben benim, geri kalanıysa uygun gördüğüm şekilde kullanılacak kadınlar ve vahşi doğa.”

Doğa mücadelesinde “kadın”lar nerede?

Tarihte birçok medeniyete beşiklik eden Anadolu, bu-gün kar hırsıyla yanıp tutuşan sermaye tarafından ta-lan ediliyor, en ücra köşesine kadar sömürülüyor. Bu sömürü, kuzeyinden güneyine, doğusundan batısına; zehir saçan termik santrallerle, yaşam alanlarımızı

ve geleceğimizi yok edecek olan HES’ler ve nükleer santraller ile yapılıyor. Bu direnişte kadınlar, Karade-niz başta olmak üzere Anadolu’nun dört bir yanında yapılmaya çalışılan HES’lere karşı eylemlerde ön saflarda yerini almış, derelerini, nehirlerini sattırma-mak için aylarca su nöbeti tutmuş, sarı yazmalarıyla, suyunu, toprağını ve doğasını korumak için kendini buldozerlerin ve polis copunun önüne atmıştır. Her türlü şiddete, tacize karşı dik durmuşlardır.

Çünkü doğası gereği geçtiği her yerde ortak kullanımı

zorunlu kılan adaletli, eşitlikçi bir kullanımı gerekti-ren; insanlar ve tüm canlılar için yaşam kaynağı olan suyun ve toprağın yaşamları için ne denli önemli ol-duğunu biliyorlar. Bu kadınlar isyanlarını, Senoz Va-disi’ndeki beli iki büklüm elinde bastonuyla HES’lere ilk taşı atan Gürgenli nine ile başlattılar. Bu isyan ateşi Karadeniz vadilerindeki bütün kadınları sardı. Yaşam savunucuları direndiklerini şu sözlerle açıklıyorlar; “Suyum yoksa vadim de yok, vadim yoksa ben de yokum, benim kültürüm benim tarihim de yok.”

Bergama’da, Solaklı’da, Fındıklı’da, Hopa’da, Gerze’de, Tortum’da, Munzur’da, Saklıkent’te, Perisuyu’nda ve sayamadığım daha bir çok mücadele bölgesinde doğanın kırımına, sermayenin talan yasalarına karşı, Anadolu’nun her bir köşesinde “Özgür Kadın, Özgür Toplum, Özgür Doğa” şiarını haykıracağız. Yaşam alanlarımızı yok etmek isteyenler ile uzlaşmadan, tarihimizi, kültürümüzü, yaşamımızı kimseye teslim etmeden mücadelemize devam edeceğiz.

Bu kadınlar isyanlarını Senoz Vadisi’ndeki beli iki büklüm elinde bastonuyla HES’lere ilk taşı atan Gürgenli nine ile başlattılar. Bu isyan ateşi Karadeniz vadile-

rindeki bütün kadınları sardı.

Özlem Bayat

Mart 2013 # 336 Si aseyKültür-Sanat

Sanatın piyasası, piyasanın sanatıSanatın bir yatırım aracına dönüşmesi sanatın değerinin nasıl ve neye göre belirlendiği konusundaki soruyu bir kez daha akla getiriyor.

Ernest Fischer, Sanatın Gerekliliği adlı eserinde sanat ve kapitalizm arasındaki ilişkiyi değerlendirirken

söze şöyle başlıyor: “Kapitalist çağda kendini oldukça garip durumda buldu sanatçı. Kral Midas, dokundu-ğu her şeyi altına çevirmişti: Kapitalizm de her şeyi “meta”ya çevirdi. Üretimde ve verimde o güne değin görülmemiş bir artışla yeni düzeni, dünyanın ve insanın yaşantısının her kesimine hızla yayarak eski dünyayı toz bulutuna döndürdü, üretenle yoğaltan arasındaki her türlü ilişkiyi doğrudan doğruya orta-dan kaldırdı ve bütün ürünleri alınmak ve satılmak üzere belirsiz bir pazara sürdü.”

Fischer’in de belirttiği gibi kapitalizm çağında sanat eserleri de birer metaya dönüşmekten azade kalmadı ve sanat eserleri, artık yalnızca yarattığı estetik beğe-ni, haz dolayısıyla alınan değil yatırım aracı olarak alınıp satılan nesnelere dönüşmüş hale geldi ve bu durum hatırı sayılır bir sanat piyasasının oluşmasını da beraberinde getirdi.

Bugün, dünyada küresel sanat piyasasının hacmi-nin 75 milyar dolar civarında olduğu; Türkiye’de ise 2001’de 5 milyon dolar olan sanat piyasası hacminin, 2010’da 105 milyon dolara çıktığı, bugün ise 300 milyon dolara dayandığı tahmin ediliyor ve sanat, alternatif yatırım tercihleri arasında önemli bir yere oturmuş bulunuyor.

Sanata “destek”

Galeriler, müzayede evleri, fuarlar, bienaller, müzeler ise sanat pazarını besleyen önemli aktörler arasında yer alıyor. Sanat piyasasında saydığımız aktörlerin yanı sıra bankalar da önemli bir yer tutuyor. Dünya ölçeğinde HSBC, USB, Credit Suisse, Deutsche Bank gibi bankalar hem özel koleksiyonlara sahip hem de sanat yatırımlarına verdikleri kredilerle, sponsorluk anlaşmaları vb ile bu alanı “destek”liyor. Örneğin Deutsche Bank’ın koleksiyonunda Picasso, Matisse gibi ünlü sanatçıların eserleri var. 2008 yılı itibariyle Deutsche Bank’ın koleksiyonunda bulunan eserlerin toplam değeri 5 milyar euro gibi bir rakamı bulmuş durumda ve bu koleksiyon halen dünyadaki en özel koleksiyon olarak anılıyor.

Türkiye’de de Akbank, Yapı Kredi, Garanti Bankası, bu piyasayı düzenleyen-denetleyen en önemli ban-

kalar arasında. Akbank, sanat piyasasının tekellerin-den olan Sotheby Müzayede Evi’yle; Yapı Kredi ise Christie’yle işbirliği içerisinde müşterilerine sanat danışmanlığı, sanat yönetimi gibi hizmetler vererek onları sanat yatırımları konusunda yönlendiriyor.

Akbank yöneticisi Saltık Galatalı, Akbank Özel Bankacılık’ın sanata verdiği “desteği” şöyle açıklıyor: “İşimiz yatırımla ilgili yönlendirme ve yeni ürün. Bizim birimden günde ortalama beş yeni yatırım fikri çıkar. Yatırım fabrikası gibiyiz. [Sanat yatırım-ları] bizim müşteri kitlemizle uyuşuyor. Zira sanata yatırım belli bir varlık birikimi gerektirir. Müşteriye portföyünde yüzde beşlik bir oran sanat eserleri için öneriliyor.”

Sanat eserinin değişim değeri

Sanatın finansallaşmasına ilişkin çarpıcı örnekler-den biri de sanat yatırım fonları: 2005-2007 yılları arasında Sotheby’s ve Christie’s eski yöneticileri ve Wall Street para yöneticileri tarafından işletilen bu fonlar, sanatı menkul kıymetlere dönüştürür; menkul kıymet yatırım fonlarına ya da özel sermaye fonları-na benzer biçimde, sanat koleksiyonunu bir yatırım sepeti haline getirir ve yatırımcıların sepetten hisse

almalarını sağlar. Her fon, en az 250.000 dolar yatı-rım yapabilecek varlıklı kişileri, emeklilik fonlarını ve özel bankaları hedefler. Bazı yatırımcılar “gelecek vaat eden” sanatçıların eserlerini toptan, ucuza satın alıp, gelecekte daha yüksek fiyatlara satıp, kâr etmeyi düşünürken bazı yatırımcılar da ölüm, borçlama gibi nedenlerle elinde bulunan eserleri satmak isteyenlere nakit para vererek ucuza alımlar yapar. Dolayısıyla sanat eserleri spekülatif yatırım araçları haline gelir.

Kaynaklar:

1 - Fischer, Ernst, Sanatın Gerekliliği, Çev: Cevat Çapan, De Yayınevi, İstanbul, 1968, sf. 63.

2 - Hürriyet, 19 Haziran 2012. Aktaran Gila Benmayor, “İstan-bul 12 Milyar Dolarlık Çağdaş Sanat Piyasasının Neresinde?” Çevrimiçi: http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/20789756.asp

3 - Thompson, Don, Sanat Mezat, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012, sf. 361.

4 - Artun, Ali, Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi, İletişim Yayınla-rı, İstanbul,2012, sf. 168

4 - *Konu ile ilgili benzer örneklere ve geniş değerlendirmeye Ali Artun’un adı geçen eserinden ulaşılabilinir.

Bazı yatırımcılar “gelecek vaat eden” sanatçıların eserlerini toptan, ucuza satın alıp, gelecekte daha yüksek fiyatlara satıp, kâr etmeyi düşünüyor.

Reha Keskin

Sanat eseri satın almanın ya da biriktirmenin tercih edilmesini sadece kârlılıkla açıklamak ye-terli olmaz. “Lüks mallar” sınıfında yer alan sanat eserlerine sahip olmak, aynı zamanda bir prestij ve statü göstergesidir.

Saruhan Doğan’ın şu sözleri, sanat eseri ve statü ilişkisinin altında yatan mantığı tüm çıplaklığıyla

sergiliyor: “Sanat dediğin şey, birinin hayal gücünü satın alıyorsun… Hayal gücü piyasası dünyanın en sağlam piyasası çıktı… Kimse bana arabasıyla, yatıyla hava atamaz, maddiyatla ilgili bir tercih bu, ancak koleksiyonuyla atar.” *

Sanatın bir yatırım aracına dönüşmesi sanatın değerinin nasıl ve neye göre belirlendiği konusun-

daki soruyu bir kez daha akla getiriyor. Her ne kadar bu soruya verilebilecek doyurucu bir yanıt, bir başka yazının konusu olsa da burada özetle diyebiliriz ki sanat piyasalaştığında ve yatırım aracı haline geldiğinde estetik değer erozyona uğratılırken sanat eserinin değeri değişim değerine indirgenir.

Sanat eserleri lüks mallar kategorisinde

Mart 2013 # 3 37Si asey Kültür-Sanat

Kıymetlilerimisssssss…Yüzükten hem nefret ediyor hem de O’nu seviyordu; tıpkı kendisini sevip, nefret ettiği gibi. Tıpkı bizim gibi!

Hayal dünyasının bir ürünü, fantastik edebiyat ve sinema yapıtlarına kült bir örnek

olarak ortaya çıkan, 1950’li yıllarda yayınlanan ve 2001 yılında sinemaya uyarlanan Yüzüklerin Efendisi’nin, 1892 doğumlu yazarı Tolkien’in yıllar önce yazdıklarından bugün sosyalist harekete bakmak bizi fantastik mi yapar? Fantastik olsak ne olur? Gerçeklerden uzaklaşmış mı oluruz? Belki de bizim yaşadıklarımız fantastik ve belki de biz kendi gerçeğimize dönmeliyiz!

Her şey muhteşem yüzüklerin yapılmasıyla başla-mıştı. Mordor Dağı’nda birçok yüzük yapılmıştı ve tüm ırklara dağıtılmıştı. Yalnızca Sauron herkesten habersiz gizlice bir yüzük dövdü. Bu yüzüğe bütün zulmünü, tüm ırklara hakim olma iradesini kattı.

Etten kemikten Sauron yüzükle birlikte muazzam bir güce sahip olmuştu ama büyük savaş sonun-da insan ırkı galip geldi ve yüzük İsildur’a geçti. Kötülüğü sonsuza dek yok etme şansı doğdu. Ama O bunu kavrayamadı. Halbuki Sauron’un tama-men yok olması için yüzüğün(iktidarın) Mordor Dağı’nın alevlerinde eritilmesi gerekiyordu.

Yüzük İsildur’a ihanet ederek ölümüne sebep oldu ve O’nu terk etti. Ama Sauron’un ruhu ölmedi. Hatta zaman geçtikçe güçlendi. Sonunda her şeyi

gören bir göz olarak Mordor Dağı’nın tepesindeydi artık. İhtiyacı olan tek şey yüzüktü.

Bu sırada yüzük yeni bir taşıyıcıyı kapanına kıs-tırmıştı. Gollum 500 yıldan fazla bir süre boyunca yüzüğü taşıdı. Yüzük ona çok uzun bir ömür bah-şetti ama onu tüketti; akli melekelerini yitirdi ve yalnızlığa mahkum oldu. Yüzük Gollum’u terk etti; bir hobbit olan Bilbo Baggins’e ve sonunda Frodo Baggins’e geldi. Alevler içinde Göz, yüzüğün yeni yerini ve taşıyıcısını bulmuştu artık. Büyük savaşın ayak sesleri tüm Orta Dünya’da yankılandı. Karan-lıklar Efendisi Orklardan oluşan çok güçlü bir ordu kurdu ve Orta Dünya’daki tüm ırklar Sauron ve ordusuna karşı birleştiler…

Yüzük kardeşliği olarak “komünizm”

Bütün ırkların temsilcileri yüzüğü (iktidarı) yok edecekleri yere nasıl ulaşacaklarına kurdukları di-vanda karar verdiler. Tıpkı günümüzde komünist-lerin iktidarı ve sınırları kaldırmak için yan yana geldikleri divanlar gibi. Bu divanda adına “Yüzük Kardeşliği” dedikleri bir kafile ile Orta Dünya’nın bütün ırklarının temsilcileri(1 elf, 1 cüce, 1 büyücü,

4 hobbit, 2 insan) yüzüğü dövüldüğü yer olan Mordor Dağı’nın alevlerine atmak üzere yola çıktılar. Tıpkı komünistlerin devrim için yola çıktıkları gibi. Hiçbir ırk iktidarı ne başka bir ırka ne de Sauron’a verme niyetinde değildi.

Yol boyunca yüzüğü taşıyan Frodo da dahil olmak üzere (ki güç arzusuna karşı en daya-nıklı varsayılan bir hobbit olmasına rağmen) herkes yüzüğün cazibesine kapıldı. İnsan ırkından Boromir, Frodo’ya “yüzüğü bana ver, bunu halkım için Orta Dünya’nın iyiliği için kullanayım, Sauron’u başka türlü yenemeyiz!” bile demiş ve bu hırsını hayatı ile ödemişti. Tıpkı iktidarı kendisinin kullanması gerekti-ğini, başka türlü düşmanın yok edilemeyece-ğini söyleyen “komünistler” gibi. Ama yüzük yalnızca efendisine (bugün için kapitalizme) itaat ediyordu. Yüzük yalnızca kötülüğe itaat ediyordu.

Gollum tüm bu yolculuk boyunca kafileyi gizlice takip etmişti. Yüzükten hem nefret ediyor hem de O’nu seviyordu; tıpkı kendisini sevip, nefret ettiği gibi. Tıpkı bizim gibi! Bu ikiliden hangisinin galip geleceği ise hikaye-nin sonunda belli olacaktı. Gollum tüm diğer karakterlerin bir yansımasıydı. Aslında yol boyunca 10 Gollum, Mordor’a yol almıştı.

Yol boyu Sauron’un orduları ile savaşırken bir yandan da kendi içlerinde bastırmakta çok zorlandıkları güç isteği ile savaşıyorlardı. Bir çoğu iyi ve kötü arasındaki sınavını verdi. Frodo, Mordor’a ulaştığında yüzüğü alev-ler içine atmak o kadar kolay olmadı. Ama sonunda yüzük Gollum ile beraber Mordor Dağı’nın derinliklerine atıldı. Alevler içine düşerken bile Gollum yüzüğü havada kapma-ya çalıştı ve mutluluk içinde onunla birlikte yok oldu. Yüzük ve Karanlıklar Efendisi Sau-ron Orta Dünya’dan tamamen silindi. Bundan sonra yalnızca barış ve huzur hüküm sürdü.

Tolkien’in “fantastik” Orta Dünyası’ndan bize çok önemli bir miras kaldı. Yüzüğü taşımanın büyük sorumluluğunu kaldırabilecek, Mordor Dağı’nın alevlerine atacakken (devrim) O’nu kafiledeki ırkların temsilcilerine (yoldaşlara) ve ırklara (işçi sınıfına) karşı kullanmayacak bir bilince ve yaşam pratiğine sahip olmamız gerekir. Aksi, bizi Gollum’un yaşamına ve yok oluşuna götürebilir. Sizce de öyle değil mi sayın Kıymetlilerimissss… ? *Kıymetlimisss; Gollum’un ve Bilbo Baggins’in yüzüğe seslenişi.

Bütün ırkların temsilcileri yüzüğü (iktidarı) yok edecekleri yere nasıl ulaşa-caklarına kurdukları divanda karar verdiler.

Melek Bengü Baggins

Mart 2013 # 338 Si asey

Samandağ DEP İlçe Başkanlığını yürü-türken devlet içindeki karanlık odak-ların yönlendirmesiyle 30 Mart 1995’te katledilen Mehmet Latifeci ve babası Yahya Latifeci ölümlerinin yıldönü-münde Samandağ Sutaşı Beldesi’ndeki mezarları başında yoldaşları ve dostları tarafından anılacaklar.

Samandağ Halkevi ise 29 Mart Cuma günü saat 20.00’de Yetimler Düğün Salonu’nda yapılacak halk konseri ile Latifecileri anacak. Konsere sanatçılar Pınar Aydınlar ve Nihat Çay katılacak.

İstanbul’da SYK buluşması İstanbul’da Sosyalist Yeniden Kuruluş üyeleri ve dostları 16 Şubat akşamı Çağlayan’daki İdil Düğün Salonu’nda yapılan dayanışma yemeğinde buluş-tular. HDK milletvekilleri Ertuğrul Kürkçü ve Sebahat Tuncel, Hrant Dink’in oğlu Arat Dink, yönetmen Çayan Demirel, Sevim Belli, Radikal gazetesinden Berrin Karakaş’ın da ka-tıldığı etkinlikte Taş Plak Kumpanyası, Pınar Sağ ve Hasan Ali Sezer sahne aldı. Yaklaşık 600 kişinin katıldığı et-kinliğin açılış konuşmasını yapan SYK Eş Sözcüsü Şaziye Köse SYK sürecini değerlendirerek gelinen aşamaya dair katılımcıları bilgilendirdi. Etkinlikte söz alan Sebahat Tuncel, Sosyalist Ye-niden Kuruluş’u selamlayarak birlikte

verilen mücadeleye ve HDK’ye dikkat çekerek dayanışma duygularını ifade etti. Ardından bir konuşma yapan Ertuğrul Kürkçü ise SYK fikrinin öne-mini vurgulayarak stratejik ittifakların gereklerinden bahsetti. Sürece ilişkin görüşlerini belirten Kürkçü, Sosyalist Yeniden Kuruluş’un bir ihtiyaç oldu-ğunu ve bugün önemli bir noktada olunduğunu vurguladı. Konuşmaların ardından yapılan sinevizyon gösterim-lerinde Dünya ve Türkiye devrimci hareketleri, Kürt Özgürlük Hareketi ve kadın kurtuluş mücadelesi içerisinden önemli figürler anıldı. Etkinlik müzik dinletisi sonrası türkü ve şarkılar eşli-ğinde çekilen halaylarla son buldu.

Latifeciler anılıyor

Gazi’de okur toplantısı

Mersin HDK Gençlik Meclisi’nden ötekileştirmeye karşı panel

İstanbul Gazi Mahallesi’nde 7 Mart’ta SİYASET okur toplantısı yapıldı. 25 kişinin katıldığı toplantıda SİYASET’in yayın politikası tartışıldı, okurlarımız dergi hakkındaki görüşlerini, eleştiri ve önerilerini ifade etti. Katılımcıların çoğunluğunu işçiler oluşturuyordu.

SİYASET okurları, dergiyi yazı çeşitlili-ği, politik çizgisi, yazılarının kalitesi bakımından doyurucu ve başarılı bulmakla birlikte kimi eleştiri ve önerilerde bulundular. Derginin yazılarının uzun olduğu, daha kısa ve güncel yorumlar içeren yazıların ve haberlerin olması gerektiği söy-lendi. Kimi okurlar, dergide başta Aleviler olmak üzere ezilen inanç toplulukları ve halklar hakkında yazıların daha fazla yer alması gerektiğini belirtti. İşçilerin güncel sorunlarına ve mahalle sorunları-na ilişkin yazıların olması istendi.

Biçime ilişkin öneriler yapıldı.

Yayın Kurulu’ndan toplantıya katılan Hikmet Sarıoğlu, Eser Sandıkçı ve Halit Elçi de belirtilen görüş, eleştiri ve önerileri değerlendirdiler, açıkla-malarda bulundular, bu görüşlerden Yayın Kurulu olarak yararlanacaklarını belirttiler.

Halkların Demokratik Kongresi Mersin Gençlik Meclisi, 27 Şubat günü “Cinsiyetçili-ğe, ayrımcılığa, ötekileştirmeye son” başlıklı forum düzenledi. Mersin Üniversitesi Vural Ülkü Konferans Salonu’nda düzenlenen etkinliğe HDK Genel Meclis Üyesi, Lambda İstanbul Dayanışma’dan Yıldız Tar,Hebun Lgbt ’den Ümit Manay, Keskesor Lgbt Oluşumu’ndan Loren Elva katıldı. Lgbt ’lere

yönelik nefret suçlarındaki artışa, Lgbt ’lere yapılan saldırılar karşısında örgütlenilerek mücadelenin yükseltilmesinin önemli oldu-ğuna dikkat çekildi.

Ayrıca savaş koşulları altında Lgbt bireylerin yaşadığı zorlukların da konuşulduğu etkin-likte nefret suçlarına, homofobi-transfobiye karşı hep birlikte mücadele edilmesi de vurgulandı.

Haberler

HDK heyetine yönelik Karadeniz’de Sinop ve Samsun’da gerçekleşen ırkçı saldırılar pek çok ilde protesto edildi. İstanbul, Adıyaman, Ankara, İzmir, Antep, Çorlu, Elazığ, Kayseri, Niğde, Sakarya, Erzurum, Diyarbakır, Es-kişehir, Batman, Çanakkale, Antep, Dersim, Antalya, Çorum’da yapılan ey-lem ve basın açıklamalarında yaşanan saldırılar kınandı.

HDK heyetine saldırı, 21 Şubat Per-şembe günü Sosyalist Yeniden Kuruluş üyeleri tarafından İzmir’de bir bina işgal edilerek protesto edildi. Alsancak Kıbrıs Şehitleri Caddesi’ndeki bir bina-ya, “Karadeniz faşizme mezar olacak/Onurlu barış demokratik çözüm” pan-kartı açıldı ve “Milletvekilleri yalnız de-ğildir” yazılı bildiriler kuşlama şeklinde

dağıtıldı. Bir süre sonra polisin müda-halesiyle SYK üyeleri Fırat Can Kalyon, Öncü Gökçe ve Kamil Kıranta gözal-tına alındı. Gözaltına alınan SYK’lılar akşam saatlerinde serbest bırakıldı.

İzmir’de SYK’dan dayanışma eylemi

Mart 2013 # 3 39Si asey

ODTÜ’de 27-28 Şubat-1Mart tarihle-rinde bir dizi etkinlikle HDK Meclisi gerçekleştirildi.

Meclisin ilk gününün ilk etkinliğinde açılış konuşmasını Selahattin Demirtaş yaptı. Sonrasında Fatma Gök, Ertuğrul Kürkçü, Ferdan Ergut’un ve öğrenci-lerin yoğun katılımıyla açılış paneli gerçekleştirildi.

Etkinliğin ikinci ve üçüncü gününde komisyonların düzenlediği çeşitli otu-rumlar yer aldı. İkinci gün kahvaltıyla başladı. Ardından ODTÜ HDK Kadın Komisyonu “Görünmeyen Emek”, Ekoloji Komisyonu “Ekoloji Meselesi”, İnanç ve Özgürlükler Komisyonu da Mustafa Kahya’nın katılımıyla “Etnik Kimlik ve Mücadele” oturumlarını gerçekleştirdi. Oturumlardan sonra,

ODTÜ HDK olarak genel değerlendir-me toplantısı yapıldı.

Üçüncü gün de kahvaltıyla başladı. Son-rasında Ekoloji Komisyonu’nun Osman Akkuş’un katılımıyla “Nükleer Enerji” oturumu, Kadın Komisyonu’nun İlke Işık Sağdıç’ın katılımıyla “Taciz ve Ka-dının Beyanı” oturumu, “YÖK Tartış-ması” Forumu, HDK Hazırlık Meclisi Toplantısı, Lgbt Komisyonu’nun Selay Tunç’un katılımıyla “Trans Birey Cina-yetleri” oturumu ve İnanç ve Özgür-lükler Komisyonu’nun Demir Çelik’in katılımıyla “Ortadoğu’da Bir Çözüm Arayışı” oturumu yapıldı. Üçüncü günün ve Meclis’in son etkinliği de Ankara’daki tüm okullardan HDK’li öğ-rencilerin katılımıyla gerçekleşen HDK Gençlik Forumu oldu.

Kürt tutsakların açlık grevi eylemiyle dayanışmada bulunduğu için tutuklanan Pamukakale Üniversitesi öğrencisi SYK üyesi Okan Karakuş ve diğer öğrenci arkadaşlarının davasında ilk duruşma 28 Mart Perşembe günü İzmir Bayraklı Adliyesi’nde görülecek. Üniversite kampüsünde dayanışma eylemi yaptıkları için haklarında dava açılan 101 öğrencinin yargılandığı davada 25 tutuklu bulunuyor, 37 kişi hakkında da tutuklama kararı var.

Tutuklu Öğrencilerle Dayanışma İnisiyatifi (TÖDİ), herkesi bu davayı izlemeye ve dayanışmaya çağırdı.

ODTÜ HDK Meclisi etkinlikleri yapıldı HDK Heyetinin Karadeniz gezisine yönelik önce Sinop’ta ertesi gün Samsun’da

gerçekleştirilen faşist saldırılar HDK ve bölgenin ilerici güçlerince protesto edildi. Sinop’ta provakasyonları HDK’lilerce boşa düşürülen faşistler sonrasında üni-versitede yurtsever öğrencilere saldırı düzenlemişti. Saldırının hemen ardından gereken cevap verilmiş ve bu konuda devlet görevlileri de uyarılmıştı.

Samsun’da tüm provakasyon girişimlerine rağmen HDK heyeti programını ger-çekleştirdi. Ancak polis kontrolündeki faşistler sosyalist kurumlara ve toplantıya katılmak için salona giden kitleye saldırmıştı. Samsu demokrasi güçleri biraraya gelerek faşist saldırıları protesto ettiler.

Karadeniz Halkı barış istiyor

12 Mart 1995’teki Gazi Mahallesi katli-amının yıldönümünde yapılan yürü-yüşe Sosyalist Yeniden Kuruluş (SYK) “Gazi Şehitleri Ölümsüzdür” pankar-tıyla, yaklaşık 200 kişiyle Halkların Demokratik Kongresi (HDK) korteji içinde katıldı.

HDK pankartı arkasında yer alan HDK bileşenleri 10.00’da Eski Karakol önünde buluşup kortej oluşturarak

Gazi Mezarlığı’na yürüdü. Mezarlık’ta yapılan anmada Sultangazi HDK İlçe Meclisi adına bir konuşma yapıldı. Ardından HDK Yürütme Kurulu’ndan Hatice Altınışık söz aldı. Yapılan konuşmalarda Gazi katliamının hesabının sorulacağı, Gazi’nin katille-rinin bugün de Roboski katliamından sorumlu oldukları söylendi. Anma konuşmasında ayrıca Newroz mitingi-ne çağrı yapıldı.

Gazi Katliamı’nın hesabını soracağız!

Haberler

Kadın dostu kentler projesi: olasılıklar, sınırlılıklar…Kadın Dostu Kentler Projesi, kadınlar için yaşanabilir bir kent mekanını kurgulamak açısından da son derece sınırlı düzenlemeleri hayata geçiriyor. Kentlerin ışıklandırılması, kaldırım, park, yol ve benzeri mekansal düzenlemelerle yerel ölçekte kapitalist patriyarkayı aşındırmak pek mümkün görünmüyor.

1980’lerden bu yana muhafazakârlıkla kol kola giden neo-liberal politikalardan bağım-

sız olmayan bir “aile/ailenin güçlenmesi/güçlendiril-mesi” ve “kadının ailedeki önemi” söylemi yaygın, bu söylem gittikçe de pekiştiriliyor. Neo-liberal belediye-cilik de bu perspektiften yola çıkıyor ve yeniden üre-timi sağlayan hizmetleri ailenin/aile içindeki kadının sırtına yüklediği veya piyasalaştırdığı için önceliğine almıyor.

Yerel yönetimlerin kadın politikası yok

Belediye Yasası, “hizmet önceliklerini belirleme-de hizmetin ivediliği ve belediyenin mali koşulları dikkate alınır” dediğinde, zaten kadınlar tarafından yerine getirilen bakım hizmetlerini “ivedi” olarak görmüyor ve yapmıyor. Yeniden üretimi sağlayan işler, yerel yönetimlerin hizmet alanına giren işler aslında. Bu noktada yerel yönetim hizmetlerinin doğrudan ve birincil yararlanıcıları olan kadınların, bu hizmetlerdeki aksamalarla, (yeniden) üretim faa-liyetleri için harcadıkları emek daha da yoğunlaşıyor, zorlaşıyor.

Üstelik, sözkonusu faaliyetlerin toplumsallaşmasına yönelik düzenlemelerin gerçekleşmesi, hükümetin “aile bütünlüğünü temel alan” politikalarıyla da ters düşüyor. Zira, sermayedarlar ve iktidar için öncelik yeni kar alanlarının yaratılması ve birikim.

Buna bir örnek olarak kreş yardımlarını ve işyeri kreşlerinin sosyal sorumluluk projelerine dönüşmesi-ni verebiliriz. Hükümet kadın istihdamını arttırmayı aile bütünlüğünü bozmadan gerçekleştirmeyi ister-ken, aynı zamanda erken çocuk bakım ve eğitimini de yeni bir kar alanı yaratarak sağlamayı amaçlıyor. Bu ve bunun gibi örneklerden görüyoruz ki, kapita-lizm ve patriyarkanın yine ve yeniden yardımlaşması, yerelleşiyor. Yerel yönetimler, kadınların gereksinim ve taleplerine yanıt verebilecek özel politikaları geliş-tirmiyor. Ya da geliştirmenin koşulu yurtdışı kaynaklı projelere bağlı kalıyor. Birleşmiş Milletler Ortak Programı (BMOP) Kadın Dostu Kentler Projesi de bu

projelerden biri.

Projenin yürütüldüğü kentlerde kadınların yaşadık-ları özgül yerel sorunların göz önüne alınması ilkesi var. Yerel Eşitlik Eylem Planı’nda (YEEP) kadınların yerel kararlara katılımlarını sağlamak üzere; yerel kadın kuruluşlarının meclisleri izlemesi ve ihtisas ko-misyonlarına katılması, kent konseylerine katılım ve kadın meclislerinin oluşturulması, stratejik planların hazırlanma ve uygulama sürecine kadın örgütlerinin katılımının sağlanması, yerel yönetimlerde Kadın Erkek Eşitliği Birimleri oluşturulması, yerel yönetim-lerde görevli kadınların karar verici yerlere gelmesini sağlamak için hizmet içi eğitim ve teşvik sistemi; YEEP’lerin uygulanması ve hizmet sunum modeli ge-liştirilmesi için Yerel Eşitlik Eylem Planı Komitesi’nin (YEEPKOM) kurulması gibi öneriler geliştirilmiş. Ayrıca, bu kentlerde yerel düzeyde çok sayıda yeni örgütlenme oluşmuş.

Kadın örgütleri sürece katılmalı

Ancak, bu yeni yapıların ve hazırlanan YEEP’lerin uygulanabilir olması, özellikle projeye dâhil edilen kamu kurum ve kuruluşlarınca ciddiyetle ele alınma-sına ve elbette hükümet politikalarıyla çelişmemesine bağlı. Bu noktada kadın örgütlerinin sürece girmeleri de önem taşıyor; çünkü kamu kurumlarının cinsiyet-çi uygulamaları aşındırma yönünde küçük adımlar atması böylesi bir zorlamayla sadece mümkün görü-nüyor.

Fakat bir kısır döngü mevcut: Kadınların patriyarka temelli yapısal sorunlardan dolayı karar alma meka-nizmalarında olmadığı kamu kurum ve kuruluşların-da kadın örgütlerinin etkili olması zayıf bir ihtimal, cinsiyetçiliği aşındırmaya yönelik bu pratiklerin sürdürülmesi güç. Bu açıdan Kadın Dostu Kentler Projesi, kadınlar için yaşanabilir bir kent mekanını kurgulamak açısından da son derece sınırlı düzen-lemeleri hayata geçiriyor. Kentlerin ışıklandırılması, kaldırım, park, yol ve benzeri mekansal düzenleme-lerle yerel ölçekte kapitalist patriyarkayı aşındırmak pek mümkün görünmüyor.

Yerel yönetimler, kadınların gerek-sinim ve taleplerine yanıt verebile-cek özel politikaları geliştirmiyor.

Ya da geliştirmenin koşulu yurtdışı kaynaklı projelere bağlı kalıyor.

Deniz Karaca

YEEP kadınlara ne vaat ediyor?Kadın Dostu Kentler Projesi, kadınların yerel kararlara katılımlarını desteklemek için yerel yönetimler, kadın örgütleri ve kamu kurumları arasında işbirliğini ve birlikte çalışma stratejilerini geliştirmeyi amaçlıyor. Bunun zeminini kurma aracı olarak da Yerel Eşitlik Eylem Planı (YEEP) hazırlanmasını hedefliyor. Şu ana kadar 6 pilot ilde (İzmir, Kars, Nevşehir, Trabzon, Urfa ve Van)

uygulandı, 6 ilde (Antalya, Bursa, Gaziantep, Malatya, Mardin ve Samsun) daha uygulanmaya başlandı. Proje, kadınların yerel kararlara katı-lımının önünü açmaya odaklanması noktasında önemli. Zira kadınların ortaklaşan sorunlarının, taleplerinin yerel karar alma mekanizmalarına taşınmasıyla ilgili ciddi problemler var.

YEEP’lerin hazırlanmasında, katılımcı bir yöntem benimsendiği vurgulanıyor ve bu kapsamda, vali-

lik, il özel idaresi, belediye ve kadın kuruluşlarının ortaklığıyla hazırlanmış. YEEP’ler temel olarak yedi alan üzerinde yoğunlaşmış. Bu alanlar; kadın-ların yerel kararlara katılımı, kentsel hizmetler, ka-dın ve kız çocuklarına yönelik şiddetin önlenmesi, ekonomik güçlenme ve istihdam, eğitim ve sağlık hizmetlerinden eşit yararlanma, göç ve yoksullu-ğun önlenmesi, eşitlik için zihniyet değişikliği ve farkındalık yaratma gibi alanlar

Sosyalist Yeniden Kuruluş İçin

Siyase