UNIVERSITETI I PRISHTINESFAKULTETI JURIDIK

Lënda: Gjyqësia Kushtetuese Statusi: Zgjedhore

Semestri: IV Fondi i orëve: 2 ECTS: 6 Viti akademik: 2011

Mësimdhënësi: Prof. Dr. Arsim Bajrami Dr. Visar Morina, As.Prof.

Lënda Gjyqësia Kushtetuese

Qëllimet

Fitimi i njohurive për gjyqësinë kushtetuese dhe teknikat e interpretimit kushtetues; Aftësimi dhe pajisja me njohuri të studentëve lidhur me nocionet themelore të gjyqësisë kushtetuese, modeleve themelore të kontrollit gjyqësor, procesit të kontrollit kushtetues, etj. Elaborimi praktik i njohurive themelore përkitazi me kushtetutshmërinë dhe ligjshmërinë dhe funksionimin e gjykatave kushtetuese si mekanizma themelorë të kontrollit kushtetues. Në përfundim të lëndës, studentët duhet të jenë të aftë të:Kuptojnë dhe njohin konceptet themelore të gjyqësisë kushtetuese dhe teknikat e interpretimit kushtetues; të familjarizohen me modelet e kontrollit gjyqësor dhe të arrijnë të zbatojnë njohuritë e tyre lidhur me kontrollin kushtetues dhe mbrojtjen e lirive dhe të drejtave të njeriut në rrafshin kushtetues.

Programi

Te kuptuarit e drejtësisë kushtetuese (Java 1)

A. Përkufizimi, rëndësia, teoritë kryesore në fushën e kontrollit kushtetuesB. Koncepti i supremacisë, hierarkisë, sigurisë kushtetuese.

Kontrolli kushtetues ne retrospekt (Java 2)

a. Rasti “Dr. Bonham” 1610 (Angli)b. Rasti “Marbury v. Madison” 1803 (SHBA)c. Kontrolli gjyqësor sipas Kushtetutës së Vajmarit (1919)d. Kontrolli gjyqësor sipas Kushtetutës së Austrisë (1920)e. Tri valë të instalimit të gjykatave kushtetuese pas mbarimit të Luftës II

Botërore Parimet e kontrollit kushtetues (Java 3)

a. Supremacia kushtetuese b. Parimi i barazisëc. Parimi i kushtetutshmërisëd. Gjykimi i drejtë (fair trial)

Programi

Organet e kontrollit kushetetues (aspekte te organizimit dhe te funksionimit) (Java 4)

a. gjykatat kushtetueseb. gjykatat ordinarec. gjykata supremed. parlamentie. organe quazi-gjyqësoref. Kriteret për zgjedhjen (emërimin) e gjyqtarëve kushtetuesg. Autoritetet e zgjedhjes (emërimit)h. Procedura e zgjedhjes (emërimit)i. Përfaqësimi i minoritetevej. Zgjedhja (emërimi) i kryetarit të gjykatës kushtetuesek. Afatet e zgjedhjesl. Kriteri moshem. Imuniteti gjyqësorën. Shkarkimi

Sistemet e kontrollit kushtetues (Java 5) a. Shqyrtimi preliminarb. Kontrolli abstraktc. Kontrolli konkretd. Kontrolli i centralizuar e. Kontrolli i decentralizuarf. Kontrolli preventiv dhe represiv g. Kontrolli gjyqsor ne nivelin e BE-se.h. Kontrolli gjyqesor ne nivel te GJEDN-sei. Padite direkte para gjykates kushtetuesej. Lëshimet kushtetuese (constitutional ommisions)

Jurisdiksioni Kushtetues (Java 6) a. Kontrolli kushtetuese i ligjeveb. Kontrolli kushtetuese i marreveshjeve nderkombetare c. Zgjidhja e konfliktit per kompetencë d. Kontrolli kushtetuese i procedurave impeachment e. Mbrojtja kushtetuese e te drejtave dhe lirive te njeriutf. Verifikimi i rregullesise se zgjedhjeve të zyrtarëve te larte shteteror

Test preliminar (Java 7)

Efektet e vendimeve kushtetuese (java 8) a. Natyra e vendimit kushtetuesb. Efektet juridikec. Efektet ad interim (përkohshme)d. Efektet në autoritetet tjerae. Ekzekutimi i vendimit kushtetues

2

Programi

f. Mjetet për ekzekutimg. Problemet rreth ekzekutimith. Pasojat e mos-ekzekutimit

Një vështrim mbi organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës (java 9)

a. Lindja e sistemit të kontrollit kushtetues ne Kosovëb. Formimi i Gjykatës Kushtetuese të Kosovësc. Organizimi dhe funksionimid. Jurisdiksionie. Proceduraf. Vendimet dhe efektet juridikeg. Praktika gjyqesore

Pjesemarrje në dëgjim publik para Gjykatës Kushtetuese (java 10)

Vështrim krahasimor i gjykatave kushtetuese (java 11)

a. Gjykata Kushtetuese e Gjermaniseb. Gjykata Kushtetuese e Italisec. Gjykata Kushtetuese e Shqiperised. Keshilli Kushtetues ne Francee. Gjykata e Larte ne SHBAf. Gjykata Kushtetuese ne Spanje

Teknikat e interpretimit kushtetues (java 12)

a. Doktrina e çështjeve politike b. Teoria e aktivizmit gjyqësorc. Koncepti i sigurisë juridiked. Interpretimi evolutive. Proporcionaliteti dhe subsidiariteti

Përmbledhje e materies (java 13)

Arritshmëria

Ligjërimi i kursit do të bëhet me metodat bashkëkohore dhe kombinim te ligjërimit interaktiv, debatues dhe kreativ me pjesëmarrje aktive te studenteve ne ligjërata dhe me shprehjen e mendimit te tyre te lire dhe kritik ndaj fenomeneve dhe proceseve politike.

Të gjitha ligjëratat të përcillen me prezantimet e slajdeve në Power- Point dhe në paraqitjet tjera dokumentare.

3

Puna ekipore dhe praktike përmes rasteve kushtetuese do të stimulohet duke gjetur aplikueshmëri konsistente.

Forma të tjera të punës praktike me studentë në të elaboruarit e materies do të afirmohen.

Literatura

Literatura: A. Libra

1. Schwartz, Herman The Struggle for Constitutional Justice in Post-Communist Europe, 2000. Chicago University Press.

2. Kristaq Traja, Drejtesia Kushtetuese, Tirane, 20003. Materiale online ne uebfaqen e Komisionit te Venecias ne www.venice.int

Vlerësimi

Vlerësimi i njohurive të studentëve bëhet gjatë tërë semestrit, duke përfshirë pjesëmarrjen në mësime. Studentët do të testohen dy herë gjatë semestrit dhe në provim. Provimi mbahet me test ose me gojë.

Pjesëmarrja në mësim: 10%Angazhimet në orët e ushtrimeve: 10%Punimet individuale: 10%Testet: 10%Provimi: 60%Gjithsej: 100 pikë.

4