WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο ποιητής με το έργο του οποίου επέλεξα να ασχοληθώ και μελετήσω είναι ο William Shakespeare. Δεν ήξερα πολλά για τον συγκεκριμένο, αλλά τα ποιήματά του πάντα με γοήτευαν και έτσι θέλησα να μάθω περισσότερα απο αυτά που γνωρίζουν πάνω κάτω σχεδόν όλοι, οτι έγραψε, δηλ, τον Άμλετ, με τον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα, και οτι ήταν γενικά μεγάλος θεατρικός συγγραφέας και λυρικός ποιητής με πολλά ερωτικά ποιήματα στην κατοχή του. Έτσι λοιπόν, όντας αρκετα συναισθηματικά φορτισμένη αυτην τη περίοδο και αφού διάβασα το Σονέτο XVIII, που βρίσκεται στο σχολικό βιβλίο, αποφάσισα να μελετήσω τον σπουδαίο αυτόν συγγραφέα και ποιητή λίγο βαθύτερα και πιο συστηματικά.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Γεννήθηκε το 1564 στο Στράτφορντ Αίηβον της Αγγλίας. Ο πατέρας του ήταν πετυχημένος έμπορος και η μητέρα του κόρη εύπορης οικογένειας. Έβγαλε το σχολαρχείο του χωριού κι εκεί έμαθε τα “λίγα λατινικά και λιγότερα ελληνικά” που αποτελέσανε το άπαντο της μόρφωσής του. Στα δεκαοχτώ παντρεύτηκε την Άννα Χάθαγουεη, μια γυναίκα οχτώ χρόνια μεγαλύτερή του, που του χάρισε τρία παιδιά, τη Σουζάνα, την Ιουδήθ και το Χάμνετ. Αργότερα γίνεται μέλος του εκλεχτού θιάσου των “Ανθρώπων του Λόρδου Καγκελάριου” - αν και το πρώτο του επάγγελμα δεν ήταν μήτε του ηθοποιού μήτε του συγγραφέα, μα του “αλογοφύλακα” των θεατών. Ύστερα πέρασε απ’ το πεζοδρόμιο στη σκηνή και χρημάτισε με τη σειρά υποβολέας, ηθοποιός και δραματουργός. Στο Λονδίνο του 1590 έχει γνωρίσει μια θεατρική ζωή.Τη χαρακτηρίζουν το ευτράπελο λαϊκό θέαμα απ’ τη μια κι η σοφή ποιητική Τραγωδία απ’ την άλλη. Η ιδιοφυία του θ’ αναδειχτεί απ’ το δημιουργικό σμίξιμο των δυο αυτών αντίθετων στοιχείων - που θα πραγματοποιήσει τ’ όνειρο του Πλάτωνα, για τη συνύπαρξη τραγικού και κωμικού ποιητή στο ίδιο πρόσωπο.

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ προκαλεί...

1. ... η επιγραφή στο τάφο του , την οποία έγραψε ο ίδιος και έχει ως εξής :

Good friend, for Jesus' sake forbear,To dig the dust enclosed hereBlest be the man that spares these stones,But cursed be he that moves my bones. Καλέ φίλε, στο όνομα του Θεού συγκρατήσου,

Στο να σκάψεις τη σκόνη που εσωκλείεται εδώ. Ευλογημένος όποιος ήσυχες αφήσει αυτές τιςπέτρες, Καταραμένος όμως όποιος ανακινήσει τα κόκκαλα μου.

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

2. ... μια άποψη που λέει οτι τα έργα του Shakespeare ίσως τελικά να μην είναι δικά του. Το παραπάνω αποτελεί και το βασικό θέμα της ταινίας ‘Anonymous’ (http://www.youtube.com/watch?v=VeneESe73mo)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο

ΕΡΓΟ ΝΕΑΝΙΚΟ-ΩΡΙΜΟ

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

Ξεκίνησε γράφοντας ιστορικά δράματα τα οποία παρουσίαζε στη σκηνή του Λονδίνου γιά να συνεχίσει με κωμωδίες και ποιήματα.Στα 1593, αναγνωρισμένος πια ηθοποιός και θεατρικός συγγραφέας, κάνει την επίσημη είσοδό του στο λογοτεχνικό κόσμο, τυπώνοντας το πρώτο του ποίημα Αφροδίτη και Άδωνις. Την ίδια χρονιά παρουσιάζει και την κωμωδία ‘Οι δυό ιππότες της Βερόνας’. Μ’ αυτήν ανακαλύπτει την Ιταλία της Αναγέννησης, που θ’ αποτελέσει από δω και μπρος το πλαίσιο των περισσότερων μη ιστορικών έργων του. Τον έχει κυριέψει η γοητεία των ιταλιάνων ζωγράφων και ποιητών, που ασφαλώς του δίνεται τώρα για πρώτη φορά η ευκαιρία να δει αντίγραφα ή να διαβάσει αντίτυπα των έργων τους στην πλούσια βιβλιοθήκη του κόμη Σαουθάμπτον, του προστάτη του.Δεν είναι, βέβαια, απ’ τις καλύτερες κωμωδίες του, είναι όμως η πρώτη που τον παρουσιάζει αυτεξούσιο και με κατασταλαγμένο προσωπικό ύψος. Θα οδηγήσει απευθείας στο Ρωμαίο και Ιουλιέτα (1959) και στην εικοσάχρονη κυριαρχία του πάνω σ’ ολάκερο το θέατρο της εποχής.

Όταν ο Σαίξπηρ είχε περάσει πια τα σαράντα πέντε, παράτησε το Λονδίνο και την καριέρα του ηθοποιού κι αποτραβήχτηκε στο Στράτφορντ. Τρία είναι τα έργα της στερνής του περιόδου: Κυμβελίνος, Χειμωνιάτικο παραμύθι και Τρικυμία. Ακόμα κι αν δεν συνδέονταν χρονικά, πάλι θ’ ανήκαν σε μια κοινή ομάδα, γιατί τα δημιούργησε η ίδια ψυχική διάθεση. Είναι και τα τρία “έργα φυγής”. Εκφράζουν την υποσυνείδητη τάση του δημιουργού τους να εγκαταλείψει τα εγκόσμια και να ξαναβρεί το μεγαλείο της φύσης και τη γαλήνη της μοναξιάς. Στα λιβάδια της Βοημίας του Χειμωνιάτικου παραμυθιού ανασκευάζονται τα λάθη των βασιλιάδων και στα ερημοτόπια της Ουαλλίας του Κυμβελίνου βρίσκει καταφύγιο η αγνότητα απ’ τη δίνη της εξευγενισμένης ανθρώπινης κακίας. Το ρομαντικό αυτό δράμα, εξόν από τις περιπέτειες της Ιμογένης και τις πλεκτάνες του Ιάκιμου, περιέχει και την έμμονη ιδέα του ποιητή γύρω απ’ το θέμα της συγχώρεσης. Είναι το πρώτο “εκ βαθέων” που γράφει στην απομόνωση του πατρικού χωριού. Αξιολογώντας τα γεγονότα της ζωής του, κατατάσσει καλούς και κακούς, ντύνοντας όλα τα πραγματικά και σύγχρονα γεγονότα με το μανδύα του παλιού παραμυθιού. Τέλος, στο νησί του Πρόσπερου της Τρικυμίας συντελείται μια Θεία Δικαιοσύνη που διορθώνει - μαγικά - τα στραβά και τ’ άδικα της πολιτισμένης ανθρωπότητας. Τελευταίο έργο του Σαίξπηρ υπήρξε ‘Η Τρικυμία’ , την οποία έγραψε το 1611. Κατά την διάρκεια της ζωής του είχε γράψει και δύο σημαντικά ποιήματα, ‘Αφροδίτη και Άδωνις΄ και ‘Ο Βιασμός της Λουκρητίας’.

ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΚΑΙ ΡΕΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ

Ο Martin Lings, στο βιβλίο του «το Μυστικό του Σαίξπηρ», αναφέρει ότι ο Σαίξπηρ από την ηλικία των τριάντα, ή και προηγουμένως, είχε έρθει σε επαφή

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

με διάφορα δόγματα, μερικά όντως εσωτερικά, άλλα απλώς αποκρυφιστικά, τα οποία συγκέντρωναν το θερμό ενδιαφέρον των Λονδρέζων δραματουργών και άλλων συγγραφέων της εποχής, όπως επίσης των αριστοκρατών που τους στήριζαν, τους προστάτευαν και τους ενθάρρυναν.

Μπορούμε να πούμε ότι στο Μεσαίωνα πίστευαν ότι η μάζα των λαϊκών ακολουθούσε την οδό της σωτηρίας, ενώ τα μοναστικά τάγματα και οι λαϊκοί που βρίσκονταν σε άμεση σχέση με αυτά, μαζί με μια η δύο άλλες αδελφότητες όπως οι Τέκτονες και οι Συντεχνίτες, ακολουθούσαν την οδό του καθαγιασμού . Με άλλα λόγια, ο σκοπός τους ήταν η μετάβαση μέσω του Καθαρτηρίου στην αγιασμένη ζωή. Μερικοί υπέθεσαν πως ο Σαίξπηρ ήταν μέλος της αδελφότητας των Ροδόσταυρων, άλλοι πιστεύουν πως ήταν Τέκτονας. Αυτό είναι ένα μέρος του μυστικού του που ίσως ποτέ να μην αποκαλυφθεί. Όμως αυτό που με σαφήνεια αντιλαμβανόμαστε είναι ότι τα έργα του υπερβαίνουν κατά πολύ την ιδέα της σωτηρίας στην πιο περιορισμένη έννοιά της, κι αυτό μας δείχνει έμμεσα πως ο δημιουργός τους ακολουθούσε την οδό του Καθαγιασμού, μια οδό πνευματική, η οποία προϋποθέτει την επαφή με κάποιο τάγμα.

Ο Dover Wilson αναφέρει ότι ο Σαίξπηρ έζησε στον κόσμο του Πλάτωνα και του Αυγουστίνου, ενώ από τη Γαλλική επανάσταση ζούμε στον κόσμο του Ρουσσώ, και αυτό το γεγονός ρίχνει σε πολλές κακοτοπιές τους ανυποψίαστους αναγνώστες. Λέει επίσης ότι το κύριο θέμα των ηθικών έργων του Σαίξπηρ είναι η μετάπλαση του απερίσκεπτου Πρίγκιπα σε ιδανικό Βασιλιά. Για να κατανοήσουμε τη διάσταση αυτού του θέματος, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι στον κόσμο του Πλάτωνα και του Αγίου Αυγουστίνου μόνο ο καθαγιασμένος άνθρωπος θα μπορούσε να θεωρηθεί «ιδανικός Βασιλιάς».

Ο Σαίξπηρ γεννήθηκε τρεις μήνες σχεδόν μετά το θάνατο του Μιχαήλ Αγγέλου. Και οι δυο τους συγκαταλέγονται στις «μεγάλες ιδιοφυΐες της Αναγέννησης». Όμως ο Σαίξπηρ μοιάζει, όσο περνάει ο χρόνος, να στρέφεται προς τα πίσω, στο Μεσαίωνα, και με την αλλαγή του αιώνα να γίνεται, αντίθετα από τους άλλους δραματουργούς, ο συνεχιστής και φορέας του παρελθόντος, ο τελευταίος φρουρός μιας εποχής που έτεινε γοργά να εκλείψει.

Ο Σαίξπηρ δεν επηρεάστηκε απο αυτή την τάση της Αναγέννησης, δηλαδή να κρίνει τον άνθρωπο και τα πράγματα στα μέτρα του ανθρώπου και μόνο, σαν να μην υπάρχει τίποτε άλλο πέρα απο αυτόν αλλά έκανε ένα άνοιγμα στο καθολικό, δηλαδή, θεωρεί ότι το πορτραίτο του Πνεύματος καταυγάζει πίσω από ένα ανθρώπινο πέπλο. Αυτός είναι ο λόγος που τα έργα του ξεπέρασαν τα σύνορα της χώρας του και της εποχής του.

ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

Το κορυφαίο έργο του Σαίξπηρ είναι αναμφισβήτητα ο Άμλετ, το οποίο αποτελεί και ένα από τα σημαντικότερα θεατρικά κείμενα το παγκόσμιου δραματολογίου.

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

Το έργο είναι τόσο επίκαιρο τώρα όσο και στην εποχή του Σαίξπηρ, καθώς τα ζητήματα που πραγματεύεται είναι οικουμενικά και αφορούν όλα τα ανθρώπινα όντα. Μια τραγωδία ερωτική, οικογενειακή, εθνική, φιλοσοφική και μεταφυσική. Μια βαθιά ψυχολογική ανάλυση και μια αιματοβαμμένη περιπέτεια. Ένα έργο όπου θίγονται προβλήματα όπως, η πολιτική, η βία, η ηθική και η διένεξη πάνω στη διάσταση θεωρίας και πράξης, πάνω στον τελικό σκοπό της ζωής. Ο πατέρας του Άμλετ, βασιλιάς της Δανίας, δολοφονείται ξαφνικά και ο θρόνος του μεταβιβάζεται στον αδερφό του Κλαύδιο. Τότε, το φάντασμα του βασιλιά καταγγέλλει τη δολοφονία του από τον αδερφό του και τη γυναίκα του και ζητάει από τον Άμλετ να εκδικηθεί για το θάνατο του. Ύστερα από έντονες εσωτερικές συγκρούσεις με τη συνείδηση του, ο Άμλετ θα σκοτώσει τους δολοφόνους και στο παλάτι θα διαδραματιστούν συνταρακτικά γεγονότα, τα οποία θα καταλήξουν και στη δική του βάρβαρη σφαγή. Οι θάνατοι στο τέλος τη τραγωδίας ξεπλένουν την κοινωνική σαπίλα που αποκαλύπτεται στη διάρκεια της πολιτιστικής πάλης και υποδείχνεται μέσα από την κεντρική εξουσία της Δανίας. Ο Άμλετ μέσα σ' ένα περιβάλλον ανήθικο, βάρβαρο και αποσυνθεμένο, γίνεται τελικά το τραγικό θύμα της διάστασης ανάμεσα στις παράλογες πράξεις του και στη λογική του. Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι ο ψυχαναλυτής Σίγκμουντ Φρόυντ, ιδιαίτερα τον Άμλετ, για να αναπτύξει τις θεωρίες του γύρω από την ανθρώπινη φύση.

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

ΤΙ ΚΑΙΝΟΥΡΙΟ ΕΦΕΡΕ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Το έργο του Σαίξπηρ επηρέασε σημαντικά το θέατρο και τη λογοτεχνία. Συγκεκριμένα, επέκτεινε τις δραματικές δυνατότητες των χαρακτήρων, της πλοκής, της γλώσσας και του ύφους. Για παράδειγμα, μέχρι τον "Ρωμαίο και Ιουλιέτα" τα ρομαντικά έργα δεν θεωρούνταν αξιόλογα θέματα για τραγωδίες. Οι μονόλογοι χρησιμοποιούνταν κυρίως για τη μεταφορά πληροφοριών σχετικά με τους χαρακτήρες ή τα γεγονότα, αλλά ο Σαίξπηρ τους χρησιμοποίησε για να εξερευνήσει τις σκέψεις των χαρακτήρων. Το έργο του επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και την ποίηση. Οι Ρομαντικοί ποιητές προσπάθησαν να αναβιώσουν το δράμα στο ύφος του Σαίξπηρ αλλά με μικρή επιτυχία.

Επιιπλέον, την εποχή του Σαίξπηρ, η αγγλική γραμματική, η ορθογραφία και η προφορά ήταν λιγότερο τυποποιημένες απ' ό,τι είναι τώρα και η χρήση της γλώσσας του βοήθησε στο σχηματισμό της σύγχρονης αγγλικής γλώσσας. Εκφράσεις όπως "with bated breath" ("με κομμένη την ανάσα", από τον "Έμπορο της Βενετίας") και "it was a foregone conclusion" ("ήταν αναπόφευκτο", από τον "Οθέλο") χρησιμοποιούνται πλέον στην καθομιλουμένη.

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ

Ο Σαίξπηρ κατέχει μοναδική θέση στην παγκόσμια λογοτεχνία. Υπήρξαν και άλλοι ποιητές που το έργο τους υπερέβη τα εθνικά σύνορα. Κανενός συγγραφέα όμως η φήμη δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη του Σαίξπηρ, που τα έργα του, γραμμένα στα τέλη του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα για ένα μικρό θίασο ρεπερτορίου, σήμερα ανεβαίνουν στη σκηνή ή διαβάζονται όλο και πιο συχνά και σε περισσότερες χώρες από ποτέ άλλοτε. Η προφητεία του μεγάλου σύγχρονού του, του ποιητή και δραματουργού Μπεν Τζόνσον - ότι ο Σαίξπηρ δεν ανήκε σε μια εποχή, αλλά σε όλες τις εποχές – επαληθεύτηκε.

Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (1564-1616), ο μεγαλύτερος δραματουργός μετά τους αρχαίους Έλληνες τραγικούς, θα σηκώσει με το έργο του μια πνευματική θύελλα στα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αιώνα. Με το μύθο και την συνεκτική πλοκή των έργων του, θα αιχμαλωτίσει τον αδαή και μέσο θεατή και, με τη φιλοσοφία, τις ιδέες και το ρητορικό σχεδιασμό τους, θα κερδίσει τους διανοούμενους. Οι ήρωες του, στο έλεος των παθών τους, θα ζήσουν το άγριο, αιμοσταγές παιχνίδι της μοίρας. Τα αισθήματά τους οδηγούνται στα όρια της αντοχής τους: ο έρωτας, το μίσος, η εκδίκηση αποκαλύπτουν μέσα από μια οδυνηρή «ανατομία» τα σπλάχνα της ύπαρξης. Ο Σαίξπηρ συνδύασε την ποιητική ιδιοφυία με την πρακτική έννοια του θεάτρου. Όπως όλοι οι θεατρικοί συγγραφείς της εποχής του, δραματοποίησε ιστορίες χρησιμοποιώντας πηγές όπως ο Πλούταρχος και ο Ραφαήλ Χόλινσεντ. Αναδιαμόρφωσε κάθε πλοκή για να δημιουργήσει περισσότερα κέντρα ενδιαφέροντος και να δείξει στο κοινό όσο το δυνατόν περισσότερες πλευρές της αφήγησης. Αυτή η δύναμη του σχεδιασμού εξασφαλίζει ότι το έργο του Σαίξπηρ μπορεί να επιβιώσει της μετάφρασης, του κοψίματος και της ευρείας ερμηνείας χωρίς απώλειες στον πυρήνα του δράματος. Καθώς μεγάλωνε η μαεστρία του, ο Σαίξπηρ έδωσε στους χαρακτήρες του σαφέστερα και πιο ποικίλα κίνητρα καθώς και διακριτούς τρόπους ομιλίας. Ωστόσο, στα τελευταία έργα του διατήρησε και πτυχές του πρότερου ύφους του. Ιδιαίτερα στα τελευταία του ρομαντικά έργα σκόπιμα επέστρεψε σ' ένα περισσότερο καλλιτεχνικό ύφος, το οποίο έδινε έμφαση στη ψευδαίσθηση του θεάτρου.

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

Α) ΣΟΝΕΤΟ XVIII: Δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος τίτλος, απλά αναγράφεται ο αριθμός του σονέτο (XVIII). Είναι το δέκατο όγδοο σονέτο από τη συλλογή των εκατό πενήντα τεσσάρων του Shakespeare, που δημοσιεύτηκε το 1609. Ο απαισιόδοξος τόνος τους εκφράζει συναισθήματα που αποκαλύπτουν έναν διαφορετικό Shakespeare από τον επιτυχημένο άνθρωπο του θεάτρου. Στα σαιξπηρικά σονέτα υπάρχουν μοτίβα κοινότοπα, από εκείνα που αφθονούν στους πολυάριθμους Ευρωπαίους λυρικούς ποιητές. Ο ποιητής γράφει με διαύγεια έκφρασης και με την ένταση της βιωμένης εμπειρίας, ώστε τα σονέτα θεωρούνται κυρίως τα ποιήματα εκείνα με τα οποία ο Shakespeare αποτυπώνει προσωπικότερά του αισθήματα. Έτσι, στο Σονέτο XVIII το συνηθισμένο μοτίβο της αθανασίας δεν ενοχλεί καθόλου, καθώς το ποίημα διαποτίζεται από τη φρεσκάδα και την λεπτότητα του συναισθήματος.

Β) Το κυρίως θέμα του σονέτο αυτού είναι η σταθερότητα της αγάπης και η δύναμή της να κρατήσει ζωντανή τη ποίηση. Ο ποιητής αδυνατεί να συγκρίνει την ομορφιά μιας γυναίκας με μια καλοκαιρινή ημέρα και όλα τα ωραία πράγματα της ζωής, διότι τα καλοκαίρια, όπως και όλα τα ωραία κάποτε τελειώνουν, σε αντίθεση με την ομορφιά της γυναίκας αυτής, που θα μείνει αθάνατη, όσο ‘’ζουν αυτοί οι στίχοι. ’’ Στο στίχο 12 (When in eternal lines to time thou growest )ο ποιητής χρησιμοποιεί μια μεταφορά του είδους grafting. Το Grafting είναι μια μέθοδος ένωσης δύο φυτών για να μπορούν να αναπτυχθούν στη συνένεια μαζί, σαν ένα ενιαίο φυτό. Έτσι, το αγαπημένο πρόσωπο γίνεται αθάνατο, όντας συνδεδεμένο / ενωμένο με το χρόνο μέσω των συνδέσεων του ποιητή (eternal lines). Ακόμα κι αν τίποτα στην φύση δεν μπορεί να εξασφαλίσει την αθανασία, η ποιητική αναπαράσταση της ερωτικής μορφής έχει τη δύναμη να το κάνει. Μαζί με τους στίχους του ποιήματος, οι οποίοι θα ζουν όσο υπάρχουν άνθρωποι, θα μείνει και η λάμψη της αγαπημένης αιώνια χαραγμένη, ξεφεύγοντας απ’ τη λήθη:

«Όσο θα βλέπουν μάτια κι άνθρωποι αναπνέουν,οι στίχοι αυτοί θα ζουν κ’ εσύ θα ζεις μαζί τους.»

Γ) Διαβάζοντας για πρώτη φορά το ποίημα, δε μου φάνηκε παρά ένα συνηθισμένο, ερωτικό τέτοιο. Αναλύοντας το, όμως, και μελετώντας το, με συνάρπασε εξαιρετικά αφού, περιγράφει με απίστευτο τρόπο την αγάπη και την ομορφιά, συγκρίνοντας τις με όλα τα ωραία που κάποτε τελειώνουν, οι ίδιες , όμως, ποτέ. Είναι πολύ κοντά στιε δικές μου πεποιθήσεις και απόψεις σχετικά με τον έρωτα και την αγάπη, και τελικά συνειδητοποιώ πως έκανα μια πολύ καλή επιλογή έργου-ποιητή για να μελετήσω και ασχοληθώ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Αλφόνς ντε Λαμαρτίν

Πάντα λοιπόν θα τρέχωμε προς άγνωστο ακρογιάλι, θα καταποντιζώμεθα στου τάφου τη νυχτιά,χωρίς ποτ' εν' απάνεμο μες στην ανεμοζάλη, ουτ’ ένα καταφύγιο στη βαρυχειμωνιά!

Με μιας τραγούδι ουράνιο, πρωτάκουστο, δροσάτο το γέρο τον αντίλαλο τριγύρω μας ξυπνά.Έμειν’ ευθύς παράλυτο το κύμα σου το αφράτο, και τέτοια λόγια ακούστηκαν, θυμάμαι, αρμονικά:

«Δίπλωσε, Χρόνε, δίπλωσε τ’ ακούραστα φτερά σου, ώρες γλυκές, μην τρέχετε, σταθήτε μια στιγμή, και συ μη φεύγεις, νύχτα μου, με την αστροφεγγιά σου, τώρα που ζευγαρώσαμε ειν’ όμορφη η ζωή.

»Του κόσμου αυτού τα βάσανα, την ερημιά, τη φτώχεια, θέλουν να φύγουν άμετροι• γι’ αυτούς γοργά-γοργά, χρόνε μου, πέτα κι' άφησε στου έρωτα τα βρόχια τα δυό μας να χορτάσωμε τόσο γλυκεία σκλαβιά.

»Του κάκου. Οι ώρες φεύγουνε. Κανείς δε με προσμένει... Κανείς δε μ' ακουρμαίνεται... Η νύχτα είναι σκληρή... Αχνίζουν τ' άστρα, χάνονται... Κρυφά κρυφά προβαίνει, τ' άσπλαχνο γλυκοχάραμα... Λυπήσου μας, αυγή...

»Του κάκου. Όλα ξεγέλασμα είν' όνειρα και πλάνη, ζωή μας είν' η αγάπη μας, και μοναχή χαρά, ας μη ζητούμε ανύπαρκτο στον κόσμο άλλο λιμάνι, του χρόνου η άγρια θάλασσα δεν έχει ακρογιαλιά.

»Χρόνε ζηλιάρη, δύστροπε! Πε μου, γιατί να σβηώνται, σαν αστραπή να φεύγουνε οι ώρες της χαράς, καθώς περνούν και φεύγουνε χωρίς να λησμονιώνται κ' οι μαύρες, κ' οι ολόπικρες στιγμές της συμφοράς;

»Απ’ τη βαθειά την άβυσσον, όπου μας καταπίνει, απ' την αιωνιότητα, όπου μας πλημμυρεί, τίποτε, Χρόνε, τίποτε στο φως δεν αναδίνει, δεν ξεφυτρώνει τίποτε... όλα τα τρως εσύ.

»Λοιπόν, απ' όσα εχάρηκα, δε θ' απομείνη τρίμμα, δεν θα ν' αφήσω τίποτε σ' αυτήν τη μαύρη γη! Απ' το γοργό μας πέρασμα δεν είναι τάχα κρίμα να μη σωθή ένα πάτημα, ω Χρόνε αδικητή;»

Ω λίμνη, ω βράχοι μου άφωνοι, ω σεις σπηλιές και δάση, που βλέπετε τον πόνο μου, μια χάρη σας ζητώ•Εσείς, όπου δε σκιάζεσθέ κανείς να σας χαλάση, ποτέ μη μας ξεχάσετε, στο μνήμ' αν πάω κι’ εγώ.

Κι’ όταν σε δέρνη ο σίφουνας, κι όταν βαθειά κοιμάσαι, ω λίμνη μου αφροστέφανη, να μη μας λησμονής, εσ' είδες την αγάπη μας, και μόνη εσύ θυμάσαι πως άναφταν τα στήθη μας και θα μας συμπονής.

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

Σύντομος Σχολιασμός: Από τα διασημότερα ποιήματα του Ρομαντισμού, όχι μόνο για την καλλιτεχνική του ποιότητα αλλά και γιατί περιέχει βασικά ρομαντικά θέματα και στοιχεία της ρομαντικής εικονογραφίας, η << ΛΙΜΝΗ>> είναι ένα από τα κεντρικά ποιήματα της συλλογής Ποιητικοί Στοχασμοί, η οποία αποτελεί την πρώτη ποιητική εμφάνιση του γαλλικού Ρομαντισμού. Ξεκινώντας από την οδύνη για τον θάνατο της αγαπημένης του, η μορφή της οποίας ρίχνει τη σκιά της στο βιβλίο, ο ποιητής στοχάζεται το πρόσκαιρο της επίγειας ευτυχίας, και προσπαθεί να ξεπεράσει το αίσθημα της μοναξιάςκι την ιδέα του τελικού αφανισμού με την πίστη σε μια υπεργήινη πραγματικότητα, πίστη που διασαλεύεται εντούτοις από στιγμιαίες στιγμές απελπισίας. Η λίμνη με τις ποικίλες διακυμάνσεις της-άλλοτε γαλήνια, άλλοτε ταραγμένη από τη δύναμη των ανέμων- γίνεται το σύμβολο της ανθρώπινης ζωής αντιμέτωπης με την ανεξιχνίαστη αιωνιότητα και με τη φθορά του χρόνου και του θανάτου.

Σύγκριση-Αντίθεση με το Σονέτο XVIII: Με την πρώτη ματιά, τα δύο κείμενα φαίνονται να είναι εντελώς διαφορετικά, αφού:

Διαφέρουν ως προς τη δομή και το είδος, δηλ το ένα είναι σονέτο (ολιγόστιχο ποίημα με δεκατέσσερις στίχους, που κατανέμονται σε τέσσερις στροφές,στραυρωτή ομοιοκαταληξία στις δυο πρώτες τετράστιχες στροφές,ενώ στις δυο τρίστιχες στροφές η ομοικαταληξία μπορεί να παρουσιάζει ποικίλους συνδυασμούς και τύπους), ενώ η Λίμνη είναι ένα εκτενές ποίημα, με πολλές στροφές, τετράστιχες όλες τους, και με ομοιοκαταληξία ίδια παντού, του τύπου σταυρωτή.

Απέχουν πολύ χρονικά. Ενώ το Σονέτο του Σαίξπηρ δημοσιεύτηκε τον 16ο αιώνα, η Λίμνη του Λαμαρτίνο κυκλοφόρησε στη συλλογή Ποιητικοί Στοχασμοί το 1820.

Αλλά και το θέμα αρχικά διαφέρει. Ενώ στο σονέτο XVIII o Shakespeare εξυμνεί την ομορφιά και αγάπη κάποιας γυναίκας, λέγοντας πως θα ζει αιώνια μαζί με τους στίχους του, ο Λαμαρτίνο θρηνεί μέσα από το ποίημα για την αγαπημένη του , που σκοτώθηκε κατα τη διάρκεια του πολέμου.

Ακόμη όμως και μέσα από τις διαφορές των δύο έργων, πηγάζουν δύο ομοιότητες. Αυτές είναι:

Και τα δύο αναφέρονται στον έρωτα, αγάπη, ομορφιά του αγαπημένου προσώπου.

Και στα δύο είναι έντονη η αντίληψη οτι ο χρόνος (και ο θάνατος στον Λαμαρτίνο) επιφέρουν φθορές που κανείς δε μπορεί να σταματήσει, και πως όλα τα πράγματα και οι στιγμές στη ζωή, ευχάριστα και δυσάρεστα, κάποτε τελειώνουν. Αυτό όμως δε συμβαίνει με την ομορφιά και την αγάπη και τις στιγμές που έχουμε ήδη ζήσει με αυτόν/αυτήν που αγαπάμε.

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο

ΣΟΝΕΤΟ ΧΧ- ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

SONNET 20 PARAPHRASE

A woman's face with Nature's own hand painted

A woman's face, colored by Nature's own hand

Hast thou, the master-mistress of my passion;

Have you, the master/mistress of my desire;

A woman's gentle heart, but not acquainted

You have a woman's gentle heart, but you are not prone

With shifting change, as is false women's fashion;

To fickle change, as is the way with women;

An eye more bright than theirs, less false in rolling,

You have eyes brighter than their eyes, and more sincere,

Gilding the object whereupon it gazeth; Lighting up the very object that they look upon;

A man in hue, all 'hues' in his controlling,

You are a man in shape and form, and all men are in your control,

Much steals men's eyes and women's souls amazeth.

You catch the attention of men and amaze women's souls [hearts].

And for a woman wert thou first created;

You were originally intended to be a woman;

Till Nature, as she wrought thee, fell a-doting,

Until Nature, made a mistake in making you,

And by addition me of thee defeated, And by adding one extra thing [Nature] defeated me,

By adding one thing to my purpose nothing.

By adding one thing she has prevented me from fully having you,

But since she prick'd thee out for women's pleasure,

But since Nature equipped you for women's pleasure,

Mine be thy love and thy love's use their treasure.

Let your body be their treasure, and let me have your love.

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

Το πρόσωπο γυναίκας, που η Φύση με το δικό της χέρι του έδωσε χρώμα

Έχεις εσύ, που του πόθου μου είσαι κυρίαρχος

Έχεις καρδιά ευγενική, γυναίκας, καθόλου όμως εξοικειωμένη

με τις τόσο ασταθείς αλλάγες, όσο είναι των γυναικών ο δρόμος

Έχεις μάτια πιο λαμπρά από τα δικά τους μάτια, και πιο ειλικρινή

που το καθετί που θωρούν, φωτίζουν

Στη μορφή είσαι άνδρας, και στο σχήμα, και των ανδρών όλων έχεις

τον έλεγχο

Των ανδρών αιχμαλωτίζεις τη προσοχή, των γυναικών τις καρδιές

Εντυπωσιάζεις

Και δημιουργήθηκες, εσύ, για να είσαι γυναίκα

Ώσπου η Φύση όταν σε έφτιαχνε, λάθος έκανε

Και αφού κάτι επιπλέον έβαλε, εμένα με νίκησε

Προσθέτοντας κάτι, εκεί που σκοπό να αλλάξω κάτι κανέναν δεν είχα

Αλλά αφού η Φύση έτσι σε πρίκισε, ώστε ευχαρίστηση για τις γυναίκες να είσαι

Άσε θησαυρός δικός τους να είναι το σώμα το δικό σου, και δικιά μου, άσε, να είναι η αγάπη σου.

ΤΕΛΟΣ

Βιβλιογραφία:

Google Wikipedia www.multilingualarchive.com Lexilogia.gr http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=118542 lyk-aei.reth.sch.gr/yliko

WILLIAM SHAKESPEARE (ΑΓΓΛΙΑ, 1564-1616)

Βιβλίο Νεότερης Ευρωπα’ι’κής Λογοτεχνίας Κος Αποστόλης Κωνσταντίνου