sfide shqip 26 - adrf.al filesfida 26 dhjetor 2007 krijimi i mundesive dhe kushteve qe personat me...

Sfida 26DHJETOR 2007

www.adrf.org.al

Krijimi i mundesive dhekushteve qe personat meaftesi te kufizuar te votojne

Shanse te Barabartaper Personat me Aftesite Kufizuar

Nën një zë, aftësia ekufizuar bëhet më efuqishme

Partneritet ndermjet Shoqatave tePersonave me Aftesi te Kufizuardhe Agjensive e Programeve teZhvillimit per krijimin e politikavedhe praktikave gjithperfshirese“Programi i granteve te vogla”

TTTTTe gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Ke gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Ke gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Ke gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Ke gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Kur hyn në klase nukur hyn në klase nukur hyn në klase nukur hyn në klase nukur hyn në klase nukmund te mos e vesh re sa ngrohtesi ka ne buzeqeshjet emund te mos e vesh re sa ngrohtesi ka ne buzeqeshjet emund te mos e vesh re sa ngrohtesi ka ne buzeqeshjet emund te mos e vesh re sa ngrohtesi ka ne buzeqeshjet emund te mos e vesh re sa ngrohtesi ka ne buzeqeshjet efemijeve. Kfemijeve. Kfemijeve. Kfemijeve. Kfemijeve. Kur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo kaur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo kaur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo kaur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo kaur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo kandryshuar! Ajo nuk mund te krahasohet më me vajzen endryshuar! Ajo nuk mund te krahasohet më me vajzen endryshuar! Ajo nuk mund te krahasohet më me vajzen endryshuar! Ajo nuk mund te krahasohet më me vajzen endryshuar! Ajo nuk mund te krahasohet më me vajzen endrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.ndrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.ndrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.ndrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.ndrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.

Fatjona Fatjona Fatjona Fatjona Fatjona është si të gjithë ne...është si të gjithë ne...është si të gjithë ne...është si të gjithë ne...është si të gjithë ne...

Raste të Gjykatës së Strazburgut për të drejtate Personave me Aftësi të KufizuarNë këtë botim jemi përpjekur të publikojmë praktika ligjore tëcilat përafrojnë me legjislacionin shqiptar, e që mund të përdorensi precedent për të mbrojtur të drejtat e personave me aftësi tëkufizuar në sistemin gjyqësor shqiptar.

Sfida 26 DHJETOR 2007 2

Revistë e përtremuajshmeFinancuar nga:Komiteti Suedez i Helsinkit për tëDrejtat e Njeriut

Sfida 26

Swedish Helsinki Committee

for Human Rights

Bashkëpunëtorë:Bashkëpunëtorë:Bashkëpunëtorë:Bashkëpunëtorë:Bashkëpunëtorë:Bardhylka KBardhylka KBardhylka KBardhylka KBardhylka KOSPIRIOSPIRIOSPIRIOSPIRIOSPIRI

Narbis BALLHYSANarbis BALLHYSANarbis BALLHYSANarbis BALLHYSANarbis BALLHYSA

Florida KFlorida KFlorida KFlorida KFlorida Kalemialemialemialemialemi

Entila ZYBAEntila ZYBAEntila ZYBAEntila ZYBAEntila ZYBABrikena DEMIRABrikena DEMIRABrikena DEMIRABrikena DEMIRABrikena DEMIRASSSSS

Edlira GRABOEdlira GRABOEdlira GRABOEdlira GRABOEdlira GRABOVVVVVAAAAA

Shoqata e të verbërve tëShoqata e të verbërve tëShoqata e të verbërve tëShoqata e të verbërve tëShoqata e të verbërve tëShqipërisëShqipërisëShqipërisëShqipërisëShqipërisë

Design and LayoutDesign and LayoutDesign and LayoutDesign and LayoutDesign and LayoutGrafika ELZANAGrafika ELZANAGrafika ELZANAGrafika ELZANAGrafika ELZANA

Adresa:Adresa:Adresa:Adresa:Adresa:Rr.: “A. Z. Çajupi”, / (Bogdani)Nr. 15 / kati III/ Tiranë

Tel/Fax.: +355 4269426

e-mail:[email protected]

www.adrf.org.al

wwwwwwwwwwwwwww.adrf.adrf.adrf.adrf.adrf.org.al.org.al.org.al.org.al.org.al

Në këtënumër

Shanse te Barabarta per PShanse te Barabarta per PShanse te Barabarta per PShanse te Barabarta per PShanse te Barabarta per Personat me Aftesi te Kersonat me Aftesi te Kersonat me Aftesi te Kersonat me Aftesi te Kersonat me Aftesi te KufizuarufizuarufizuarufizuarufizuarFaqe 7Faqe 7Faqe 7Faqe 7Faqe 7

Nën një zë, aftësia e kufizuar bëhet më e fuqishmeNën një zë, aftësia e kufizuar bëhet më e fuqishmeNën një zë, aftësia e kufizuar bëhet më e fuqishmeNën një zë, aftësia e kufizuar bëhet më e fuqishmeNën një zë, aftësia e kufizuar bëhet më e fuqishme P P P P Partneritet ndermjet Shoqatave te Partneritet ndermjet Shoqatave te Partneritet ndermjet Shoqatave te Partneritet ndermjet Shoqatave te Partneritet ndermjet Shoqatave te Personave me Aftesi te Kersonave me Aftesi te Kersonave me Aftesi te Kersonave me Aftesi te Kersonave me Aftesi te Kufizuarufizuarufizuarufizuarufizuardhe Agjensive e Pdhe Agjensive e Pdhe Agjensive e Pdhe Agjensive e Pdhe Agjensive e Programeve te Zhvillimit per krijimin e politikaverogrameve te Zhvillimit per krijimin e politikaverogrameve te Zhvillimit per krijimin e politikaverogrameve te Zhvillimit per krijimin e politikaverogrameve te Zhvillimit per krijimin e politikavedhe praktikave gjithperfshirese “ Pdhe praktikave gjithperfshirese “ Pdhe praktikave gjithperfshirese “ Pdhe praktikave gjithperfshirese “ Pdhe praktikave gjithperfshirese “ Programi i granteve te vogla “rogrami i granteve te vogla “rogrami i granteve te vogla “rogrami i granteve te vogla “rogrami i granteve te vogla “

Faqe 15Faqe 15Faqe 15Faqe 15Faqe 15

Studimi pajtueshmërisë së legjislacionit shqiptar në fushën eStudimi pajtueshmërisë së legjislacionit shqiptar në fushën eStudimi pajtueshmërisë së legjislacionit shqiptar në fushën eStudimi pajtueshmërisë së legjislacionit shqiptar në fushën eStudimi pajtueshmërisë së legjislacionit shqiptar në fushën eaftësisë të kufizuar me Kaftësisë të kufizuar me Kaftësisë të kufizuar me Kaftësisë të kufizuar me Kaftësisë të kufizuar me Konventën e OKB për të drejtat eonventën e OKB për të drejtat eonventën e OKB për të drejtat eonventën e OKB për të drejtat eonventën e OKB për të drejtat epersonave me aftësi të kufizuarpersonave me aftësi të kufizuarpersonave me aftësi të kufizuarpersonave me aftësi të kufizuarpersonave me aftësi të kufizuar Faqe 16 Faqe 16 Faqe 16 Faqe 16 Faqe 16

Krijimi i mundesive dhe kushteve qe personat me aftesi te kufizuarKrijimi i mundesive dhe kushteve qe personat me aftesi te kufizuarKrijimi i mundesive dhe kushteve qe personat me aftesi te kufizuarKrijimi i mundesive dhe kushteve qe personat me aftesi te kufizuarKrijimi i mundesive dhe kushteve qe personat me aftesi te kufizuarte votojnete votojnete votojnete votojnete votojne Faqe 3Faqe 3Faqe 3Faqe 3Faqe 3

RRRRRaste te Gjykates se Strazburgut per te drejtat e personave measte te Gjykates se Strazburgut per te drejtat e personave measte te Gjykates se Strazburgut per te drejtat e personave measte te Gjykates se Strazburgut per te drejtat e personave measte te Gjykates se Strazburgut per te drejtat e personave meaftesi te kufizuaraftesi te kufizuaraftesi te kufizuaraftesi te kufizuaraftesi te kufizuar Faqe 16 Faqe 16 Faqe 16 Faqe 16 Faqe 16

Qendra e formimit profesional Shkoder ne mbeshtetje teQendra e formimit profesional Shkoder ne mbeshtetje teQendra e formimit profesional Shkoder ne mbeshtetje teQendra e formimit profesional Shkoder ne mbeshtetje teQendra e formimit profesional Shkoder ne mbeshtetje tePPPPPersonave me Aftesi te Kersonave me Aftesi te Kersonave me Aftesi te Kersonave me Aftesi te Kersonave me Aftesi te Kufizuar Faqe 17ufizuar Faqe 17ufizuar Faqe 17ufizuar Faqe 17ufizuar Faqe 17

Fatjona eshte si te gjithe ne...Fatjona eshte si te gjithe ne...Fatjona eshte si te gjithe ne...Fatjona eshte si te gjithe ne...Fatjona eshte si te gjithe ne... Faqe 19 Faqe 19 Faqe 19 Faqe 19 Faqe 19

DHJETOR 2007 Sfida 263

Krijimi i mundesive dhekushteve qe personat me aftesi

te kufizuar te votojne

Kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli priti në takimpërfaqësuesin e Institutit RepublikanNdërkombëtar, Patrick Sheehan dhe përfaqësuestë Fondacionit Shqiptar për të Drejtat e Personaveme Aftësi të Kufizuar.

Në takim u diskutua gjerësisht për problemet metë cilat hasen sot personat me aftësi të kufizuar,për nevojën dhe mundësitë e hartimit të një kuadritë plotë ligjor në mbrojtje të të drejtave tëpersonave me aftësi të kufizuar dhe integrimit tëplotë të tyre në shoqëri.

Ata e njohën Kryetaren e Kuvendit me nismën efundit për të ndërhyrë në kodin zgjedhor, për tëbërë të mundur që personat me aftësi të kufizuartë ushtrojnë të drejtën themelore të çdo qytetari,të drejtën e votës.

30 tetor 2007- Topalli takon përfaqësues të Institutit RepublikanNdërkombëtar dhe të Fondacionit Shqiptar për të Drejtat e

Personave me Aftësi të Kufizuar

Duke falënderuar zonjën Topalli për mbështetjene vazhdueshme në ndihmë të personave që kanënevojë për përkrahje, ata kërkuan që zonja Topallitë bëhet avokate e tyre në nismat për respektimine të drejtave të personave me aftesi tekufizuar.Kryetarja e Kuvendit, pasi përshëndetikëtë iniciativë të tyren, premtoi mbështetje tëplotë dhe angazhimin e saj maksimal për nxitjene ligjeve që sigurojnë dinjitet për personat meaftësi të kufizuar. Ajo u shpreh e gatshme nëmbështetje të krijimit të të gjitha kushteve përkëtë grup shoqëror dhe për mbështeje ligjore tëtij. Ajo u shpreh se do të punohet që, së pari, tëgjitha mjediset, shkollat, insitucionet, spitalet etj,të ndërtohen apo të përshtaten në ndihmë tëpersonave me aftësi të kufizuar, në mënyrë qëmë pas, këto mjedise që përdoren edhe si qendravotimi të kenë kushtet e domosdoshme qëpersonat me aftësi të kufizuar të ushtrojnë tëdrejtën e pamohueshme të votës.

Ata kërkuan rregullimin me ligj të krijimit tëmundësive dhe kushteve, që këta persona tëmund të votojnë.


Nga data 1 Tetor deri me 6Tetor 2007 Fondacioni Shqiptarper te Drejtat e Personave meAftesi te Kufizuar (FSHDPAK )organizoi ne kuader te projektit“ Promovimi dhe Mbrojtja e teDrejtave te Personave me Aftesite Kufizuar ne Shqiperi” mbe-shtetur nga Agjensia e Shtetevete Bashkuara te Amerikes perZhvillim Nderkombetar(USAID) , fushaten ndergjegje-suese “ Shanse te Barabarta perPersonat me Aftesi te Kufizuar”.Kjo fushate u realizua neqytetet; Tirane, Durres, Vlore,Shkoder, Elbasan dhe Korçe.

Aktivitetet e kryera ne kete javesynuan te rrisnin ndergjegje-simin e strukturave qendroredhe kryesisht atyre lokale perzbatimin e Strategjise Kombe-tare per Personat me Aftesi teKufizuar ne afate kohore tepercaktuara ne planin e veprimitte kesaj strategjie si dheaktoreve te tjere te rende-sishem te shoqerise perfshirekomunitetin e biznesit dhe ateme gjere.

Plani i aktiviteteve i percaktuarparaprikisht dhe i mire-koordinuar kishte te perfshire;takime me drejtues te larte tepushtetit lokal ne qytetetrespektive ( Prefekt Qarku,Kryetar Bashkie, Drejtues teZyrave Rajonale te fushaveperkatese; sherbime sociale,

Shanse te Barabarta per Personat me Aftesi te Kufizuar

Aktivitetet e kryera ne kete jave synuan terrisnin ndergjegjesimin e strukturave

qendrore dhe kryesisht atyre lokale perzbatimin e Strategjise Kombetare per

Personat me Aftesi te Kufizuar ne afatekohore te percaktuara ne planin e veprimit te

kesaj strategjie si dhe aktoreve te tjere terendesishem te shoqerise perfshire

komunitetin e biznesit dhe ate me gjere.

sherbime shendetesore,urbanistike, arsim, punesim sidhe drejtues te Dhomave teTregtise dhe Industrise).

Te gjithe keto subjekte u njohenme pare me objektin dheqellimin e takimit permes njeinformacioni te shkruar te

derguar nga FSHDPAK.Duke synuar dhenien e plote temesazhit qe kjo jave mbart, ngavete personat me aftesi tekufizuar, per drejtuesit e larte nenivel lokal, per te marre pjesene takimet e planifikuaraFSHDPAK ne çdo qytet krijoinga nje grup perfaqesues.


Ky grup kishte ne perberje te tij;perfaqesues te FSHDPAK,individe me aftesi te kufizuar,familjare te tyre, perfaqesues teOJF te fushes se aftesise sekufizuar si dhe studente.

Ne takimet e zhvilluara medrejtuesit e larte te pushtetitlokal, pergjegjes per hartimindhe zbatimin e politikave nenivel lokal u be prezent;

1.1.1.1.1. Strategjia Kombetare ePersonave me Aftesi teKufizuar, Plani i Veprimit dhedomosdoshmeria e zbatimitte tij ne afate kohore tepercaktuara,

2.2.2.2.2. Problematika e aftesise sekufizuar dhe nevojat perzgjidhje te tyre. Gjate taki-meve u diskutuan çeshtje tetilla si;

a. sherbimet sociale alter-native per personat meaftesi te kufizuar, vleresimidhe planifikimi i buxhetevene nivel lokal me qellimmundesimin e ketyresherbimeve krahas perfiti-meve nga skemat endihmes ekonomike dhesigurimeve shoqerore,

b. rritja e cilesise se ofrimit

nike per personat me aftesite kufizuar ne te gjithasubjektet publike dherespektimi i tyre ne dheniene lejeve te reja te ndertimit,

e. punesimi i personaveme aftesi te kufizuar, de-tyrimi ligjor per rregji-strimin e tyre prane zyravete punes si dhe monitoriminga strukturat pergjegjesene nivel lokal i zbatimit teligjit per “Nxitjen ePunesimit”.

Ne takimet e zhvilluara medrejtues te Dhomave te Tregtisedhe Industrise u theksuarendesia qe ka mbeshtetja dhepartneriteti i biznesit serioz neiniciativa te ndermara ngaorganizatat e aftesise se kufizuarper te ofruar sherbime perpersonat me aftesi te kufizuarne komunitet.

Impaktet e ketyre takimeve dote vleresohen ne vijueshmeri,gjithsesi duhet theksuar qe nete gjitha takimet drejtuesitlokale ishin shume te nder-gjegjesuar per te zbatuarobjektivat dhe detyrimet enjohura ne SKPAK.

“Decentralizimi i sherbimeveper personat me aftesi te

KKKKKy grup kishte ney grup kishte ney grup kishte ney grup kishte ney grup kishte neperberje te tij;perberje te tij;perberje te tij;perberje te tij;perberje te tij;perfaqesues teperfaqesues teperfaqesues teperfaqesues teperfaqesues te

FSHDPFSHDPFSHDPFSHDPFSHDPAK, individeAK, individeAK, individeAK, individeAK, individeme aftesi te kufizuarme aftesi te kufizuarme aftesi te kufizuarme aftesi te kufizuarme aftesi te kufizuar,,,,,

familjare te tyre,familjare te tyre,familjare te tyre,familjare te tyre,familjare te tyre,perfaqesues te OJFperfaqesues te OJFperfaqesues te OJFperfaqesues te OJFperfaqesues te OJFte fushes se aftesisete fushes se aftesisete fushes se aftesisete fushes se aftesisete fushes se aftesisese kufizuar si dhese kufizuar si dhese kufizuar si dhese kufizuar si dhese kufizuar si dhe

studente.studente.studente.studente.studente.

te sherbimeve shendete-sore dhe diversifikimi i tyreme sherbime te reja dheshume te kerkuara si ai irehabilitimit,

c. arsimi gjithperfshires,shanse dhe mundesi tebarabarta per femijet meaftesi te kufizuar per tuedukuar ne shkollat ezakonshme,

d. domosdoshmeria eaplikimit te normaveurbanistike dhe arkitekto-


kufizuar eshte nje proçes qesapo ka filluar dhe qe nevazhdimesi do te vazhdoje terealizohet jo vetem ne saje tepunes se institucioneve nembeshtetje te personave meaftesi te kufizuar, siç eshteFondacioni Shqiptar per teDrejtat e Personave me Aftesite Kufizuar, por edhembeshtetjes se strukturavevendore per rezultate sa mekonkrete dhe standarte telarta”, tha Z. Maxhit Cungu,prefekt i qarkut te Shkodres.

Ne vijim te takimit me prefek-tin e Elbasanit ai beri nje pron-oncim publik ne mediat lokale:“ Ne emer te institucionit teprefektit Elbasan i bej thirrje tegjithe drejtuesve te institucion-eve qendrore ne nivel vendor neqarkun e Elbasanit, qe te venene zbatim te gjitha detyrimet qe

Ne takimet eNe takimet eNe takimet eNe takimet eNe takimet ezhvilluara me drejtueszhvilluara me drejtueszhvilluara me drejtueszhvilluara me drejtueszhvilluara me drejtues

te Dhomave tete Dhomave tete Dhomave tete Dhomave tete Dhomave teTTTTTregtise dhe Industriseregtise dhe Industriseregtise dhe Industriseregtise dhe Industriseregtise dhe Industriseu theksua rendesia qeu theksua rendesia qeu theksua rendesia qeu theksua rendesia qeu theksua rendesia qe

ka mbeshtetja dheka mbeshtetja dheka mbeshtetja dheka mbeshtetja dheka mbeshtetja dhepartneriteti i biznesitpartneriteti i biznesitpartneriteti i biznesitpartneriteti i biznesitpartneriteti i biznesitserioz ne iniciativa teserioz ne iniciativa teserioz ne iniciativa teserioz ne iniciativa teserioz ne iniciativa te

ndermara ngandermara ngandermara ngandermara ngandermara ngaorganizatat e aftesiseorganizatat e aftesiseorganizatat e aftesiseorganizatat e aftesiseorganizatat e aftesise

se kufizuar per tese kufizuar per tese kufizuar per tese kufizuar per tese kufizuar per teofruar sherbime perofruar sherbime perofruar sherbime perofruar sherbime perofruar sherbime perpersonat me aftesi tepersonat me aftesi tepersonat me aftesi tepersonat me aftesi tepersonat me aftesi te

kufizuar ne komunitet.kufizuar ne komunitet.kufizuar ne komunitet.kufizuar ne komunitet.kufizuar ne komunitet.

shrjes se personave me aftesite kufizuar”, tha Z. Ilir Seleni-ca, Kryetar i Dhomes se Treg-tise dhe Industrise, Korçe.Ne keto takime te gjithe drej-tuesve iu dorezua nje pakete memateriale informative te fushatessi; fletpalosje, flete-info, postera,minipostera, nje kopje eStrategjise Kombetare e Person-ave me Aftesi te Kufizuar dhePlani i Veprimit.Ne te gjitha qyte-tet u shperndane dhe ngjitenposterat e pergatitur per ketefushate.

Mediat lokale pasqyruan aktiv-itetin e javes ne te gjitha qyte-tet. FSHDPAK pergatiti dhe njedeklarate shtypi per kete qel-lim. Fushata ndergjegjesuese“Shanse te Barabarta” mbesh-tetur nga USAID, ishte njemundesi per FSHDPAK dhe or-ganizatat e tjera te aftesise sekufizuar te shprehnin drejt-persedrejti kerkesat e tyreprane drejtuesve te pushtetitlokal per tu fokusuar ne prior-itetet per zgjidhje te çeshtjeveqe sot perballen personat meaftesi te kufizuar ne Shqiperi.

Narbis BallhysaNarbis BallhysaNarbis BallhysaNarbis BallhysaNarbis BallhysaKKKKKoordinatore Poordinatore Poordinatore Poordinatore Poordinatore Programirogramirogramirogramirogrami

prane FSHDPprane FSHDPprane FSHDPprane FSHDPprane FSHDPAKAKAKAKAK

prefekt i qarkut te Elbasanit.“Bashkepunimi ndermjetDhomes se Tregtise dhe Indus-trise ne qarkun e Korçes dheFSHDPAK do te jete me i ngush-te me qellim nxitjen e punesimitte PAK, prane bizneseve private,mundesimin e sponsorizimevete ndryshme nga DHTI ne kuad-er te rehabilitimit dhe gjithperf-

rrjedhin ne zbatim te kesajstrategjie”, tha Z. Rezart Kovaçi,


BARDHYLKA KBARDHYLKA KBARDHYLKA KBARDHYLKA KBARDHYLKA KOSPIRIOSPIRIOSPIRIOSPIRIOSPIRI- FSHDPAK 1.1.1.1.1. FSHDPAK nuk është thjesht njënga organizatat firmëtare tëkoalicionit “Aftësia e Kufizuardhe Zhvillimi”, por ështëorganizata që ndërmori nismënpër krijimin e tij. Ndërmarrja ekësaj nisme, nuk është rastësi,por është një nga hapatprogresive që FSHDPAKndërmerr vazhdimisht nëprocesin e përballjes me sfida tëreja ambicioze në shërbim tërealizimit të misionit të tij. Dukembartur me vete një eksperiencëmë shumë se dhjetëvjeçare merezultate të dukshme në ndërtimpartneritetesh në shërbim tëçështjes së aftësisë së kufizuarFSHDPAK është gjithmonë nëkërkim të nismave të reja dhepërballjes me vështirësitë që atobartin, sepse ka një vizion tëqartë për të kuptuar se realizimi

Nën një zë, aftësia e kufizuar bëhet më e fuqishmePPPPProblematika e aftësisë së kufizuar ka zgjeruar gamën e aktorëve që do të punojnë në zgjidhjenroblematika e aftësisë së kufizuar ka zgjeruar gamën e aktorëve që do të punojnë në zgjidhjenroblematika e aftësisë së kufizuar ka zgjeruar gamën e aktorëve që do të punojnë në zgjidhjenroblematika e aftësisë së kufizuar ka zgjeruar gamën e aktorëve që do të punojnë në zgjidhjenroblematika e aftësisë së kufizuar ka zgjeruar gamën e aktorëve që do të punojnë në zgjidhjene sfidave që vihen para saj. Ne të SFIDe sfidave që vihen para saj. Ne të SFIDe sfidave që vihen para saj. Ne të SFIDe sfidave që vihen para saj. Ne të SFIDe sfidave që vihen para saj. Ne të SFIDAAAAA-s u bëmë të njëjtat pyetje, disa prej nënshkruesve-s u bëmë të njëjtat pyetje, disa prej nënshkruesve-s u bëmë të njëjtat pyetje, disa prej nënshkruesve-s u bëmë të njëjtat pyetje, disa prej nënshkruesve-s u bëmë të njëjtat pyetje, disa prej nënshkruesveanëtarëve të koalicionit më të ri shqiptaranëtarëve të koalicionit më të ri shqiptaranëtarëve të koalicionit më të ri shqiptaranëtarëve të koalicionit më të ri shqiptaranëtarëve të koalicionit më të ri shqiptar, “, “, “, “, “Aftësia e KAftësia e KAftësia e KAftësia e KAftësia e Kufizuar dhe Zhvillimi”, të cilët nëufizuar dhe Zhvillimi”, të cilët nëufizuar dhe Zhvillimi”, të cilët nëufizuar dhe Zhvillimi”, të cilët nëufizuar dhe Zhvillimi”, të cilët nëprogramet e tyre nuk mund të lënë jashtë vëmendjes këtë problematikë, ku përjashtim bënprogramet e tyre nuk mund të lënë jashtë vëmendjes këtë problematikë, ku përjashtim bënprogramet e tyre nuk mund të lënë jashtë vëmendjes këtë problematikë, ku përjashtim bënprogramet e tyre nuk mund të lënë jashtë vëmendjes këtë problematikë, ku përjashtim bënprogramet e tyre nuk mund të lënë jashtë vëmendjes këtë problematikë, ku përjashtim bënvetëm biznesi.vetëm biznesi.vetëm biznesi.vetëm biznesi.vetëm biznesi.

Pyetja 1.Pyetja 1.Pyetja 1.Pyetja 1.Pyetja 1.Tashmë është krijuar koalicioni shqiptar “Aftësia e KAftësia e KAftësia e KAftësia e KAftësia e Kufizuar dhe Zhvillimiufizuar dhe Zhvillimiufizuar dhe Zhvillimiufizuar dhe Zhvillimiufizuar dhe Zhvillimi”. Ju jeni një ngaorganizatat firmëtare. A ka një eksperiencë tuajën të mëparshme në marrëdhënie meaftësinë e kufizuar? Çfarë vlerësuat si të domosdoshme dhe të nevojshme për të qenëpjesë e këtij koalicioni?

Pyetja II.Pyetja II.Pyetja II.Pyetja II.Pyetja II.Personat me aftësi të kufizuar vazhdojnë të jenë të veçuar nga komuniteti dhe nga proces-et e zhvillimit. Si organizatë anetare e KSHAKZH, si e shikoni rolin tuaj në ndryshimin erealitetit? Si mendoni të ndërthuret kjo problematikë me programin tuaj të zhvillimit?

RRRRRealizimi iealizimi iealizimi iealizimi iealizimi igjithëpërfshirjesgjithëpërfshirjesgjithëpërfshirjesgjithëpërfshirjesgjithëpërfshirjes

sociale arrihet nësesociale arrihet nësesociale arrihet nësesociale arrihet nësesociale arrihet nësendërtonndërtonndërtonndërtonndërton

marrëdhënie përmarrëdhënie përmarrëdhënie përmarrëdhënie përmarrëdhënie përaftësinë e kufizuaraftësinë e kufizuaraftësinë e kufizuaraftësinë e kufizuaraftësinë e kufizuar,,,,,

tej kufijve tëtej kufijve tëtej kufijve tëtej kufijve tëtej kufijve tëaftësisë sëaftësisë sëaftësisë sëaftësisë sëaftësisë sëkufizuarkufizuarkufizuarkufizuarkufizuar. . . . .

Sa më shumë aktorëSa më shumë aktorëSa më shumë aktorëSa më shumë aktorëSa më shumë aktorëtë shoqërisë civile tëtë shoqërisë civile tëtë shoqërisë civile tëtë shoqërisë civile tëtë shoqërisë civile tëkenë një zë të përkenë një zë të përkenë një zë të përkenë një zë të përkenë një zë të për-----

bashkët aq më shumëbashkët aq më shumëbashkët aq më shumëbashkët aq më shumëbashkët aq më shumëimpakt do të ketëimpakt do të ketëimpakt do të ketëimpakt do të ketëimpakt do të ketëkoalicioni për tëkoalicioni për tëkoalicioni për tëkoalicioni për tëkoalicioni për të

mbrojtur të drejtat embrojtur të drejtat embrojtur të drejtat embrojtur të drejtat embrojtur të drejtat epersonave me aftësipersonave me aftësipersonave me aftësipersonave me aftësipersonave me aftësi

të kufizuartë kufizuartë kufizuartë kufizuartë kufizuar.....

i gjithëpërfshirjes sociale arrihetnëse ndërton marrëdhënie përaftësinë e kufizuar, tej kufijve tëaftësisë së kufizuar.

II.II.II.II.II.Pa dyshim që krijimi i këtijkoalicioni është një mbështetjemë e fuqishme në procesetgjithëpërfshirëse, gjithmonë nëseai do të ndërtohet dhe do tëfunksionojë normalisht.FSHDPAK është i angazhuartërësisht dhe ka marrëpërgjegjësitë e veta për një ecurinormale të punës së koalicionit.

E gjithë puna e deritanishme eFSHDPAK ka çuar në rezultate qëkanë ndikuar në përmirësimin eimazhit të PAK, në ndryshimin e


mund të denoncojë këto shkeljenë median e shkruar dheelektronike si edhe mund t’ibashkangjitet Koalicionit në rastetë nismave të përbashkëta përmbrojtje dhe promovim të tëdrejtave të personave me aftësitë kufizuar.

qëndrimeve ndaj tyre dhe nëorientimin e PAK për të rriturrolin e tyre në këto procese.Natyrisht që FSHDPAK nëkuadrin e bashkëpunimit brendakoalicionit do të vazhdojë tëpunojë edhe më tej që misionidhe objektivat e punës sëkoalicionit të zënë vend nëprogramet e punës së secilit prejanëtarëve të tij, duke shërbyeredhe si model për nisma të tjeragjithëpërfshirëse, duke upërputhur kështu me standardetndërkombëtare, për të realizuarmë të dukshme dhe më shpejtpërmirësimet cilësore të jetesëssë PAK dhe familjarëve të tyre.

EDLIRA PEDLIRA PEDLIRA PEDLIRA PEDLIRA PAPAPAPAPAPAAAAAVVVVVANGJELI-ANGJELI-ANGJELI-ANGJELI-ANGJELI-KKKKKOMITETI SHQIPTOMITETI SHQIPTOMITETI SHQIPTOMITETI SHQIPTOMITETI SHQIPTARARARARAR I HELSINKIT I HELSINKIT I HELSINKIT I HELSINKIT I HELSINKIT

1.1.1.1.1.KSHH është pjesë e disakoalicioneve kombëtare dheatyre rajonale dhe që në fillim eka mbështetur KoalicioninShqiptar “Aftësia e Kufizuar dheZhvillimi” pikërisht dukevlerësuar vlerën dhe efektivitetin

drejtave të njeriut.KSHH beson dhe vlerëson seedhe ky koalicion është më se idomosdoshëm dhe i nevojshëmpër shoqërinë shqiptare.Sa më shumë aktorë të shoqërisëcivile të kenë një zë të përbashkëtaq më shumë impakt do të ketë

KSHH në rastet e shkel- KSHH në rastet e shkel- KSHH në rastet e shkel- KSHH në rastet e shkel- KSHH në rastet e shkel-jeve të të drejtave tëjeve të të drejtave tëjeve të të drejtave tëjeve të të drejtave tëjeve të të drejtave të

personave me aftësi tëpersonave me aftësi tëpersonave me aftësi tëpersonave me aftësi tëpersonave me aftësi tëkufizuar mund të denon-kufizuar mund të denon-kufizuar mund të denon-kufizuar mund të denon-kufizuar mund të denon-

cojë këto shkelje në medi-cojë këto shkelje në medi-cojë këto shkelje në medi-cojë këto shkelje në medi-cojë këto shkelje në medi-an e shkruar dhe elektron-an e shkruar dhe elektron-an e shkruar dhe elektron-an e shkruar dhe elektron-an e shkruar dhe elektron-ike si edhe mund t’i bash-ike si edhe mund t’i bash-ike si edhe mund t’i bash-ike si edhe mund t’i bash-ike si edhe mund t’i bash-

kangjitet Kkangjitet Kkangjitet Kkangjitet Kkangjitet Koalicionit nëoalicionit nëoalicionit nëoalicionit nëoalicionit nëraste të nismave të përraste të nismave të përraste të nismave të përraste të nismave të përraste të nismave të për-----

bashkëta për mbrojtje dhebashkëta për mbrojtje dhebashkëta për mbrojtje dhebashkëta për mbrojtje dhebashkëta për mbrojtje dhepromovim të të drejtavepromovim të të drejtavepromovim të të drejtavepromovim të të drejtavepromovim të të drejtavetë personave me aftësi tëtë personave me aftësi tëtë personave me aftësi tëtë personave me aftësi tëtë personave me aftësi të

kufizuarkufizuarkufizuarkufizuarkufizuar.....

koalicioni për të mbrojtur tëdrejtat e personave me aftësi tëkufizuar.

II.II.II.II.II.Edhe në kuadër të PlanitStrategjik të Organizatës për2008-2010, KSHH do tëfokusohet në mbrojtjen dhepromovimin e të drejtave tëgrupeve vulnerabël dhe në këtëaspekt edhe personat me aftësitë kufizuar do të jenë pjesë epunës së KSHH-së në tëardhmen. Më konkretisht, KSHHdo të kontribuojë me ekspertizëligjore ndaj viktimave të tëdrejtave të njeriut.

Gjithashtu, KSHH në rastet eshkeljeve të të drejtave tëpersonave me aftësi të kufizuar

Me decentralizimin e funksioneve bëhet mëMe decentralizimin e funksioneve bëhet mëMe decentralizimin e funksioneve bëhet mëMe decentralizimin e funksioneve bëhet mëMe decentralizimin e funksioneve bëhet mëtepër i mundur planifikimi i veprimtarive metepër i mundur planifikimi i veprimtarive metepër i mundur planifikimi i veprimtarive metepër i mundur planifikimi i veprimtarive metepër i mundur planifikimi i veprimtarive mekëtë grup dhe bashkëpunimi me shoqatat qëkëtë grup dhe bashkëpunimi me shoqatat qëkëtë grup dhe bashkëpunimi me shoqatat qëkëtë grup dhe bashkëpunimi me shoqatat qëkëtë grup dhe bashkëpunimi me shoqatat qëpunojnë me personat me aftësi të kufizuarpunojnë me personat me aftësi të kufizuarpunojnë me personat me aftësi të kufizuarpunojnë me personat me aftësi të kufizuarpunojnë me personat me aftësi të kufizuar.....

LALALALALAVDIE RUCI-VDIE RUCI-VDIE RUCI-VDIE RUCI-VDIE RUCI-SHOQASHOQASHOQASHOQASHOQATTTTTA E BAA E BAA E BAA E BAA E BASHKIVE TËSHKIVE TËSHKIVE TËSHKIVE TËSHKIVE TËSHQIPËRISËSHQIPËRISËSHQIPËRISËSHQIPËRISËSHQIPËRISË

I.I.I.I.I.SHBSH është një shoqatë ebashkive të Shqipërisë dhe mbroninteresat e të 65 bashkive tëvendit. Në këtë kuadër ajo epërkrahu nismën për të krijuar njëkoalicion për personat me aftësitë kufizuar pasi vlerësonbashkëpunimin e të gjithëaktorëve qeveritarë ejoqeveritarë për të punuar përintegrimin në shoqëri të këtijgrupi shoqëror. Pushteti vendore ka pasur gjithmonë nëvëmendjen e punës së vetmbështetjen e personave meaftësi të kufizuar dukebashkëpunuar me shoqatat e

e këtyre koalicioneve të cilat kanëfokus të caktuar në fushën e të


tyre. Por me decentralizimin efunksioneve bëhet më tepër imundur planifikimi iveprimtarive me këtë grup dhebashkëpunimi me shoqatat qëpunojnë me personat me aftësitë kufizuar.Është e rëndësishme tëqartësojmë se është detyrë epushtetit vendor të vlerësojëkëtë grup shoqëror duke marrënë konsideratë aftësinë ekufizuar, por me synimin për t’iintegruar në shoqëri sipasaftësive të tyre të veçanta.

II.II.II.II.II.Roli i SHBSH konsiston nëndërgjegjësimin e bashkive përtë pasur në konsideratë në gjithëveprimtarinë e tyre që në bashkijetojnë e punojnë edhe personame aftësi të kufizuar, të cilëveduhet t’u krijohen disa mundësipër t’ua bërë jetën më të lehtë.Kjo kërkon që në miratimin e tëgjitha llojeve të ndërtimit,ndërtesa banimi, shkolla, endërtesa shërbimesh tregtare epublike në tërësi të kenëudhëkalimet dhe mjediset epërshtatshme për të gjithënjerëzit siç e kërkon edhe vetëligji i urbanistikës, por që pak eshohim të zbatuar në Shqipëripër personat me aftësi të

kufizuar. Çështja është që tëpërmirësohen këto llojndërtimesh atje ku është emundur për t’i shërbyer meefikasitet këtij grupi njerëzish.Kjo çështje duhet vlerësuar eprogramuar në planet e zhvillimittë bashkive. Që të arrihet kjoduhet biseduar e ndërgjegjësuarbashkia nga KPAK dhe SHBSHsëbashku, në takime e veprimtaritë përbashkëta.Drejtim tjetër i punës do të jetëbashkërendimi më i mirë i

me prirje të veçanta në fusha tëcaktuara që mund të ndihmohent’i zhvillojnë ato. Në këtë mënyrëata do të ndjehen të dobishëmpër veten dhe komunitetin.Çështja është që tëndërgjegjësohen njerëzit estrukturat për të konsideruarkëtë grup shoqëror për t’i krijuarmundësitë që të integrohet nëshoqëri. Kjo lloj përvoje nuk kaekzistuar në Shqipëri më parë.Por në dhjetëvjeçarin e fundit potregohet një vëmendje më e

Dihet që edhe në këtë grup ka individë me prirjeDihet që edhe në këtë grup ka individë me prirjeDihet që edhe në këtë grup ka individë me prirjeDihet që edhe në këtë grup ka individë me prirjeDihet që edhe në këtë grup ka individë me prirjetë veçanta në fusha të caktuara që mund tëtë veçanta në fusha të caktuara që mund tëtë veçanta në fusha të caktuara që mund tëtë veçanta në fusha të caktuara që mund tëtë veçanta në fusha të caktuara që mund të

ndihmohen t’i zhvillojnë ato. Në këtë mënyrë atandihmohen t’i zhvillojnë ato. Në këtë mënyrë atandihmohen t’i zhvillojnë ato. Në këtë mënyrë atandihmohen t’i zhvillojnë ato. Në këtë mënyrë atandihmohen t’i zhvillojnë ato. Në këtë mënyrë atado të ndjehen të dobishëm për veten dhedo të ndjehen të dobishëm për veten dhedo të ndjehen të dobishëm për veten dhedo të ndjehen të dobishëm për veten dhedo të ndjehen të dobishëm për veten dhe

komunitetin.komunitetin.komunitetin.komunitetin.komunitetin.

veprimtarive me shoqatat qëpunojnë me personat me aftësitë kufizuar. Planifikimi në buxhetine bashkisë dhe mbështetja eveprimtarive të shoqatave përpersonat me aftësi të kufizuarështë një tjetër drejtim që do tëndihmojë jo vetëm këtë grup, portërë komunitetin për t’undërgjegjësuar për integrimin epersonave me aftësi të kufizuarnë jetën e qytetit të tyre. Dihetqë edhe në këtë grup ka individë

madhe, veçanërisht nga shoqatate vendit dhe të huaja që punojnëme personat me aftësi tëkufizuar. Kjo punë e mirë e nisurdo të zhvillohet më tej duke undërgjegjësuar komuniteti përnevojën e përfshirjes së këtijgrupi shoqëror duke ekonsideruar këtë jo thjeshtproblem vetiak të tyre e tëfamiljes përkatëse, por të ketëvlerësimin dhe kujdesin e tëzgjedhurve vendorë.


AFËRDITAFËRDITAFËRDITAFËRDITAFËRDITA SEITI –A SEITI –A SEITI –A SEITI –A SEITI –“NDIHMONI JETËN”“NDIHMONI JETËN”“NDIHMONI JETËN”“NDIHMONI JETËN”“NDIHMONI JETËN”

I.I.I.I.I.“Ndihmoni jetën” që prej vitit1999 është organizimi i një grupiprindërish të fëmijëve,adoleshentëve dhe të rinjve meaftësi të kufizuara. Gjithëveprimtarinë e saj qendra gjatëkësaj periudhe ia ka kushtuar tëdrejtave të këtij komuniteti, si dhendryshimit të statusit social tëfëmijëve, adoleshentëve dhegrupeve të tjera mbi këtë moshëpër të mundësuar integrimin etyre në familje dhe shoqëri. Qëprej krijimit ne kemi qenë pjesë ekoalicioneve që janë formuar nëmbrojtje të këtij komuniteti, sidhe kemi punuar për të ngriturdhe siguaruar shërbime sa mëcilësore për ta. Ajo që nevlerësuam si domosdoshmëri përtë marrë pjesë në këtë koalicionishin pikërisht ndryshimet nëlegjislacion dhe unifikimi i të gjithapërpjekjeve dhe mendimeve tonatë përbashkëta.Fokusi duhet tëzgjerohet jo vetëm te organizatatqë merren me aftësinë e kufizuar,por edhe ato që ndihmojnë nëfushën e të drejtave të tyre.

II.II.II.II.II.Është e vërtetë që PAK kanëshumë probleme ekonomike,ligjore, probleme tëpërshtatshmërisë, të arsimimit, etë punësimit. Ne si organizatëfokusin kryesor e kemi drejtuartek shërbimet sociale dheshërbimet e edukimit, si njëmbështetje që interferon në gjithëjetën e PAK dhe është pjesë e tëdrejtave të tyre. Programet tonapër fëmijët me aftësi të kufizuarafillojnë që me ndërhyrjen ehershme në moshën 2-vjeçare evazhdojnë me edukimin e tyre në

kopshte e shkolla, bashkë mebashkëmoshatarët, meprogramin e Qendrës Ditore përadoleshtentë dhe të rinj, që u jepatyre një edukim profesional dhehap rrugën e tyre për t’u integruarnë jetë.Pjesë e programeve tona ështëedhe familja, ajo është partnerenë edukimin dhe rehabilitimin efëmijës. Ne mendojmë sepunojnë dhe jemi duke punuarpër ndryshimin e mentalitetevedhe edukimin jo vetëm tëfëmijëve dhe personave me aftësitë kufizuara, por edhe me

se krijojmë një shtrat të ngrohtëqë personat me aftësi të kufizuaratë zhvillohen në mes të kësajshoqërie dhe të jenë pjesë epandashme e saj.Në hapat që duhet tëndërmerren për të ardhmen, kykoalicion ka vendosur objektivashumë të rëndësishme, si nëdrejtim të punësimit, strehimit,arsimit e më gjerë. Dukebashkëpunuar biznesi, shoqatat ebashkive, Avokati i Popullit,organizatat për të drejtat e njeriutdhe organizatat për personat meaftësi të kufizuara, zëri bëhet mëi fortë dhe problematika epersonave me aftësi të kufizuarabëhet pjesë e politikaveshtetërore dhe e gjithë shoqërisë.Gjithmonë programet tona janëndërthurrur me strategjinëkombëtare për personat meaftësi të kufizuar dhe në kuadrine decentralizimit tëkompetencave të pushtetitvendor, bashkëpunimi i shoqatavedhe organizatave që punojnënëkëtë fushë, me pushtetin vendorështë akoma më i rëndësishëm,më imediat gjithmonë në funksion

Fokusi duhet të zgjerohet jo vetëm teFokusi duhet të zgjerohet jo vetëm teFokusi duhet të zgjerohet jo vetëm teFokusi duhet të zgjerohet jo vetëm teFokusi duhet të zgjerohet jo vetëm teorganizatat që merren me aftësinë e kufizuarorganizatat që merren me aftësinë e kufizuarorganizatat që merren me aftësinë e kufizuarorganizatat që merren me aftësinë e kufizuarorganizatat që merren me aftësinë e kufizuar,,,,,por edhe ato që ndihmojnë në fushën e tëpor edhe ato që ndihmojnë në fushën e tëpor edhe ato që ndihmojnë në fushën e tëpor edhe ato që ndihmojnë në fushën e tëpor edhe ato që ndihmojnë në fushën e tëdrejtave të tyre.drejtave të tyre.drejtave të tyre.drejtave të tyre.drejtave të tyre.

komunitetin, ku këta njerëzjetojnë. Duke ndryshuar familjendhe komunitetin, ne mendojmë


të një jete më të mirë për këtapersona.

ALBI GREVALBI GREVALBI GREVALBI GREVALBI GREVAAAAA-----VODVODVODVODVODA FONE ALBANIAA FONE ALBANIAA FONE ALBANIAA FONE ALBANIAA FONE ALBANIAFOUNDFOUNDFOUNDFOUNDFOUNDAAAAATIONTIONTIONTIONTION ”Duhet një ligj i veçantë për”Duhet një ligj i veçantë për”Duhet një ligj i veçantë për”Duhet një ligj i veçantë për”Duhet një ligj i veçantë përbiznesinbiznesinbiznesinbiznesinbiznesin”””””Tashmë shoqatat e aftësisë sëkufizuar janë bashkuar në njëkoalicion. Si e vlerësoni ju roli ne këtij grupimi?Jeta nuk jetohet vetëm nëkryeqytet. Njerëz me aftësi të kufizuara kanë çdo skaj të Shqipërisë.Koalicioni “Aftësia e kufizuar dhezhvillimi” mund t’i shërbejë mëmirë nevojës për mbështetje tëkëtij komuniteti, qoftë kjo edrejtuar ndaj shoqërisë civile apoinstitu-cioneve shtetërore. Eshohim me shumë optimi-zëm organizimin e shoqërisëcivile në kuadrin e një rrjetinë fushën e ndihmës ndaj per-sonave me aftësi të ku-fizuar, bashkimin e përpjekjevedhe kontributeve të ty-re në shërbim të këtij komunitetinë nevojë. Kemi eksperiencën emirë të bashkëpunimit me disaorganizata që ne i kemi partneretë projekteve të finacuara prejVodafone Albania, por duhet

rol aktiv mund të jetë ajoe përmirësimit të kua-drit ligjor në mbështetje tëkëtij komuniteti, por nga anatjetër edhe krijimi i një baze tëdhënash e statistikash mbi nevojate këtij komunitieti është shumë irëndësishëm. Pse gjykoni se kishte ardhur kohapër këtë stad organizimi?Së pari, ka shumë shoqata të cilatbëjnë punë të mirë në këtë fushë,por që mungon koordinimimes tyre. Mendoj se sho-qatat mund të mësojnë mjaft nganjëra-tjetra, madje ky koalicionmundëson edhe shkëmbimin eeksperiencave me vende të

shoqërisë civile, si dhe institu-cioneve të tjera për nxitjen dhepërpilimin e ligjeve specifikepër të lehtësuar financimet edhurimet e komunitetit tëbiznesit në këtë fushë. Shumë vende kanë aprovuar ligjespecifike për bamirësinë, gjë ecila u krijon lehtësi bizneseve qëndihmojnë komunitete tëcaktuara. Në vendin to-në, financimet për këtë komu-nitet bëhen mbi bazë të ligjit tësponsorizimeve, por që s’do tëdoja ta konsideroja sponsorizimprodhimin e karrigeve merrota. Ka ardhur koha qëshoqëria jonë të organizohetduke vlerësuar shembujt e rea-lizuara e të sukseshëm në këtëdrejtim. Ky kuadër ligjor mundtë krijojë hapësira të reja edhepër aktivizimin e kësaj pjese tëshoqërisë civile. Së fundmi,mendoj që eksperienca e mëshumë se një dekade i kadhënë shoqërisë civile pjekurinëe një koordinimi që ky stadkërkon.

Brikena DemirasBrikena DemirasBrikena DemirasBrikena DemirasBrikena Demirasgazetargazetargazetargazetargazetareeeee

Mendoj se një prej fushave ku ky koalicion mund të luajë njëMendoj se një prej fushave ku ky koalicion mund të luajë njëMendoj se një prej fushave ku ky koalicion mund të luajë njëMendoj se një prej fushave ku ky koalicion mund të luajë njëMendoj se një prej fushave ku ky koalicion mund të luajë njërol aktiv mund të jetë ajo e përmirësimit të kuadrit ligjor nërol aktiv mund të jetë ajo e përmirësimit të kuadrit ligjor nërol aktiv mund të jetë ajo e përmirësimit të kuadrit ligjor nërol aktiv mund të jetë ajo e përmirësimit të kuadrit ligjor nërol aktiv mund të jetë ajo e përmirësimit të kuadrit ligjor në

mbështetje të këtij komuniteti, por nga ana tjetër edhe krijimi imbështetje të këtij komuniteti, por nga ana tjetër edhe krijimi imbështetje të këtij komuniteti, por nga ana tjetër edhe krijimi imbështetje të këtij komuniteti, por nga ana tjetër edhe krijimi imbështetje të këtij komuniteti, por nga ana tjetër edhe krijimi injë baze të dhënash e statistikash mbi nevojat e këtij komunitietinjë baze të dhënash e statistikash mbi nevojat e këtij komunitietinjë baze të dhënash e statistikash mbi nevojat e këtij komunitietinjë baze të dhënash e statistikash mbi nevojat e këtij komunitietinjë baze të dhënash e statistikash mbi nevojat e këtij komunitieti

është shumë i rëndësishëm.është shumë i rëndësishëm.është shumë i rëndësishëm.është shumë i rëndësishëm.është shumë i rëndësishëm.

Shumë vende kanë aprovuar ligje specifike

për bamirësinë, gjë e cilau krijon lehtësi bizneseveqë ndihmojnë komunitete

të caktuara.

thënë që ka ende shumë për tëbërë. Mendoj se një prej fushaveku ky koalicion mund të luajë një

tjera. Së dyti, besojmë se kygrupim duhet të nxisë lobingune opinionistëve, politikanëve,


Ne kuadrin e programit ‘ PerNdertimin e nje

Komuniteti Gjitheperfshires”qe Mobility Intenational/MIUSA me mbeshtetjen eUSAID, prej dy vitesh poaplikon ne Shqiperi, nepartneritet me Fondacionin

prindërve; grupimet nismëtarëtë sapoformuar, të menaxhuardhe drejtuar nga persona meaftësi të kufizuar.Grantet e vogla do tëmbështesnin projekte te reja,novatore dhe nisma tebashkëpunimit që synojnerealizimin e objektivave te

2. 2. 2. 2. 2. Të sjellin bashkëpuniminmidis shoqatave të personaveme aftësi të kufizuar dheagjensive ndërkombëtare tëzhvillimit, ose/dheorganizatave lokale tëzhvillimit; dhe3.3.3.3.3. Të përmirësojnë aftësitë

Partneritet ndermjet Shoqatave te Personave me Aftesi teKufizuar dhe Agjensive e Programeve te Zhvillimit perkrijimin e politikave dhe praktikave gjithperfshirese“Programi i granteve te vogla”

Grantet e vogla do të mbështesnin projekte te reja, novatoreGrantet e vogla do të mbështesnin projekte te reja, novatoreGrantet e vogla do të mbështesnin projekte te reja, novatoreGrantet e vogla do të mbështesnin projekte te reja, novatoreGrantet e vogla do të mbështesnin projekte te reja, novatoredhe nisma te bashkëpunimitdhe nisma te bashkëpunimitdhe nisma te bashkëpunimitdhe nisma te bashkëpunimitdhe nisma te bashkëpunimit

Shqiptar per te Drejtat ePersonave me Aftesi teKufizuar shpalli ne Maj 2007,konkurrim per aplikim pergrante të vogla .Aplikimet duhet te vinin ngashoqatat e personave meaftësi të kufizuar (PAK);grupet e avokatisë të

meposhtem:

1. 1. 1. 1. 1. Të sjellin praktika, politikadhe rezultate gjithëpërfshirësenë kuadër të nismaveekzistuese ndërkombëtare përzhvillim, programeve dheaktiviteteve te tyre nëShqipëri;

drejtuese, avokatisë dhelobimit të personave meaftësi të kufizuar, përfshigratë dhe vajzat me aftësi tëkufizuar; të organizatave dhegrupeve nismëtarë tëpersonave me aftësi tëkufizuar, për të promovuarpjesëmarrjen e tyre në


programet e zhvillimit.Ky program grantesh prej rreth3000-$ - 7000$ kërkon qëorganizata te personave me aftesite kufizuara të bashkëpunojnë meprogramet ndërkombëtare përzhvillim ose me organizatat e tyrepartnere lokale. Vëmendje eveçantë do ti kushtohejprojekteve që kanë si qëllimpjesëmarrjen e personave meaftësi të kufizuar në programetekzistuese për zhvillim.Proçesi i formulimit dheparaqitjes se ideve u shoqëruame një sere takimesh dhekonsultimesh me agjensi,organizata implementuese teprogrameve te ndryshme tezhvillimit, kryesisht tembeshtetura nga USAID si dheOJF te aftesise se kufizuar.

MIUSA me përfshirjen e njepaneli eksperteshnderkombetare, pas shqyrtimitte aplikimeve, aprovoi 5projekte me fond te MobilityInternational USA dhe Agjensisese Shteteve te Bashkuar teAmerikes per ZhvillimNderkombetar(USAID).Projektet e përzgjedhurapërmbushnin objektivat egrantit dhe do te zhvillohen nepartneritet me organizatazhvillimi te cilat shprehendëshirën dhe gadishmerine per

Vëmendje e veçantë do t’i kushtohejVëmendje e veçantë do t’i kushtohejVëmendje e veçantë do t’i kushtohejVëmendje e veçantë do t’i kushtohejVëmendje e veçantë do t’i kushtohejprojekteve që kanë si qëllim pjesëmarrjenprojekteve që kanë si qëllim pjesëmarrjenprojekteve që kanë si qëllim pjesëmarrjenprojekteve që kanë si qëllim pjesëmarrjenprojekteve që kanë si qëllim pjesëmarrjene personave me aftësi të kufizuar nëe personave me aftësi të kufizuar nëe personave me aftësi të kufizuar nëe personave me aftësi të kufizuar nëe personave me aftësi të kufizuar nëprogramet ekzistuese për zhvillim.programet ekzistuese për zhvillim.programet ekzistuese për zhvillim.programet ekzistuese për zhvillim.programet ekzistuese për zhvillim.

te punuar me organizata tefushes se aftesise se kufizuarme synim përfshirjen eproblematikes se aftesise sekufizuar ne programet etyre.

Kështu projekti i fokusuar në“Rritjen Ekonomike,Punësimin dhe Aftësinë eKufizuar” do të promovojëbashkëpunimin ndërmjetShoqatës KombëtareShqipëtare për Invalidët ePunës, EDEM – Shërbimepër Tregun e Eksportit dheZhvillimin e Ndërmarrjeve –financuar nga USAID dhe

partnerët lokal të EDEM(biznese të sektorit privat nësektorin e Turizmit dheBujqësisë/Agrobiznesit) për tëzhvilluar më tej një komunitetgjithpërfshirës biznesi që do tëçojë në rritjen ekonomike dhemundësi punësimi përpersonat me aftësi të kufizuar.

Projekti i fokusuar në“Implementimin e Ligjit përArësimin Gjithpërfshirës”konsiston në krijimin e njëbashkëpunimi të mirë mestruktura të ndryshme të tillasi: pushteti lokal, Drejtori7nëe Arsimit në Rrethin e

PPPPProjektet e përzgjedhura përmbushnin objektivat e grantit dhe do te zhvil-rojektet e përzgjedhura përmbushnin objektivat e grantit dhe do te zhvil-rojektet e përzgjedhura përmbushnin objektivat e grantit dhe do te zhvil-rojektet e përzgjedhura përmbushnin objektivat e grantit dhe do te zhvil-rojektet e përzgjedhura përmbushnin objektivat e grantit dhe do te zhvil-lohen ne partneritet me organizata zhvillimi te cilat shprehen dëshirën dhelohen ne partneritet me organizata zhvillimi te cilat shprehen dëshirën dhelohen ne partneritet me organizata zhvillimi te cilat shprehen dëshirën dhelohen ne partneritet me organizata zhvillimi te cilat shprehen dëshirën dhelohen ne partneritet me organizata zhvillimi te cilat shprehen dëshirën dhegadishmerine per te punuar me organizata te fushes se aftesise se kufizuargadishmerine per te punuar me organizata te fushes se aftesise se kufizuargadishmerine per te punuar me organizata te fushes se aftesise se kufizuargadishmerine per te punuar me organizata te fushes se aftesise se kufizuargadishmerine per te punuar me organizata te fushes se aftesise se kufizuarme synim përfshirjen e problematikes se aftesise se kufizuar ne programetme synim përfshirjen e problematikes se aftesise se kufizuar ne programetme synim përfshirjen e problematikes se aftesise se kufizuar ne programetme synim përfshirjen e problematikes se aftesise se kufizuar ne programetme synim përfshirjen e problematikes se aftesise se kufizuar ne programete tyre.e tyre.e tyre.e tyre.e tyre.


Elbasanit, prindër, mësues dhespecialiste të kësaj fushe. Kyprojekt do të zbatohet nëbashkëpunim me zyrën“Partner për Shpresë” tëWorld Vision Albania (WVA),e cila implementon projektet esaj në 4 komuna në zonën eElbasanit. Misioni i WVA nëShqipëri është të punojë nëpartneritet me komunitetetpër të vënë në jetë iniciativaqë promovojnë standart tëmirë jetese në familjet,veçanërisht për gratë dhefëmijët, e prekura nga varfëriadhe padrejtësia. MEDPAKLibrazhd dhe projekti shqiptar“Mbijetesa e Fëmijës” ifinancuar nga USAID dheimplementuar nga Kryqi i KuqAmerikan në bashkëpunim meKryqin e Kuq Shqiptar nëQarkun e Dibrës do të kenëmundësinë që nëpërmjet këtijgranti të vogël të ko-ordinojnëaktivitetet dhe tëstandartizojnë kujdesinshëndetësor për personat meaftësi të kufizuar në programetegzistuese të kujdesitshëndetësor në komunitet.

“Planifikimi familjar dheedukimi seksual tek personatme aftësi të kufizuar mendoredhe fizike” është një projekt i“Ndihmoni Jetën”, Shoqata“Shpresë dhe Dashuri”;“Distrofia Muskulare” dhe“Shoqata Shqiptare përPlanifikim Familiar”. Qëllimi ikëtij projekti është “Ofrimi ishërbimeve të planifikimitfamiliar personave me aftësi të

kufizuar mendore dhe fizike,bazuar në praktikatgjithpërfshirëse”. Stafi iorganizatës së zhvillimit do tëjetë pjesë e grupit të trainimitdhe do të ofrojë shërbime tëplanifikimit familjar dheedukimit seksual për personatme aftësi të kufizuar mendoredhe fizike. Organizata ezhvillimit është e interesuar nëkëtë bashkëpunim pasi pas këtijprojekti, kjo organizatë do tëjetë në gjendje të projektojë njëshërbim të përshtatshëm përpersonat me aftësi të kufizuarmendore dhe fizike, një grupimi papërfshirë me parë.

Inisiativa e MIUSA-s për grantetë vogla mbështet gjithashtuKoalicionin Shqiptar “ Aftesiae Kufizuar dhe Zhvillimi”. Meqëllim që koalicioni tëzhvillohet më tej, kërkohet njëperiudhë zhvillimi që tësigurojë qëndrueshmërinë etij. Ky projekt kërkon tëmbështesë fazën zhvilluese tëkoalicionit duke aplikuar përmbështetje financiare për tëorganizuar një sërë takimesh

Këta shembuj bashkëpunimi ndërmjetKëta shembuj bashkëpunimi ndërmjetKëta shembuj bashkëpunimi ndërmjetKëta shembuj bashkëpunimi ndërmjetKëta shembuj bashkëpunimi ndërmjetDPODPODPODPODPO-ve dhe organizatave kombëtare/-ve dhe organizatave kombëtare/-ve dhe organizatave kombëtare/-ve dhe organizatave kombëtare/-ve dhe organizatave kombëtare/ndërkombëtare të zhvillimit nëndërkombëtare të zhvillimit nëndërkombëtare të zhvillimit nëndërkombëtare të zhvillimit nëndërkombëtare të zhvillimit nëShqipëri janë në fazën e tyre fillestareShqipëri janë në fazën e tyre fillestareShqipëri janë në fazën e tyre fillestareShqipëri janë në fazën e tyre fillestareShqipëri janë në fazën e tyre fillestarepor shumë të rëndësishme dhe tëpor shumë të rëndësishme dhe tëpor shumë të rëndësishme dhe tëpor shumë të rëndësishme dhe tëpor shumë të rëndësishme dhe tëdomosdoshme të proçesit që do tëdomosdoshme të proçesit që do tëdomosdoshme të proçesit që do tëdomosdoshme të proçesit që do tëdomosdoshme të proçesit që do tëçojë në sfidimin e barrierave të izolimitçojë në sfidimin e barrierave të izolimitçojë në sfidimin e barrierave të izolimitçojë në sfidimin e barrierave të izolimitçojë në sfidimin e barrierave të izolimitdhe ndërtimit të një shoqërie të plotëdhe ndërtimit të një shoqërie të plotëdhe ndërtimit të një shoqërie të plotëdhe ndërtimit të një shoqërie të plotëdhe ndërtimit të një shoqërie të plotëgjithpërfshirëse.gjithpërfshirëse.gjithpërfshirëse.gjithpërfshirëse.gjithpërfshirëse.

për të arritur objektiva të tillasi: sigurimi i informacionit dhetrainimit mbi modelet epraktikës së mirë përgjithpërfshirjen e aftësisë sëkufizuar; sigurimi i anëtarëvetë koalicionit me mundësi përtë mësuar dhe ndarë me njëritjetrin praktikat e tyreegzistuese në gjithpërfshirjen eaftësisë së kufizuar dhefokusimi në krijimin e frymëssë ekipit dhe strategjive përzhvillimin e rrjeteve, diskutimidhe marrja e vendimeve mbistrukturën afat-gjate dheformatin e punës sëkoalicionit.Këta shembujbashkëpunimi ndërmjet DPO-ve dhe organizatavekombëtare/ndërkombëtare tëzhvillimit në Shqipëri janë nëfazën e tyre fillestare porshumë të rëndësishme dhe tëdomosdoshme të proçesit qëdo të çojë në sfidimin ebarrierave të izolimit dhendërtimit të një shoqërie tëplotë gjithpërfshirëse.

Florida KFlorida KFlorida KFlorida KFlorida KalemialemialemialemialemiKKKKKoordinatore Poordinatore Poordinatore Poordinatore Poordinatore Programi pranerogrami pranerogrami pranerogrami pranerogrami prane

FSHDPFSHDPFSHDPFSHDPFSHDPAKAKAKAKAK


Organizata e Kombeve të Bash-kuara ka miratuar në 13 Dhjetor 2006,në New York “Konventën mbi tëDrejtat e Personave me Aftësi të Kufi-zuar”. Kjo konventë është dokumentii parë ndërkombëtar i cili afirmon nëmënyrë kaq të gjerë dhe gjithëpërf-shirëse garantimin e të drejtave të per-sonave me aftësi të kufizuar. Shtetishqiptar ende nuk e ka ratifikuar këtëkonventë. Në këtë kuadër FSHDPAKme mbështetjen financiare të UNICEFrealizoi një “Analizë vlerësuese të paj-tueshmërisë të legjislacionit shqiptarme Konventën e OKB për të drejtat epersonave me aftësi të kufizuar”.

Analiza pati si qëllim te vendose,në plan krahasimor, jo vetëm pajtuesh-mërinë e legjislacionit shqiptar mestandardet e Konventës së OKB përPAK, por edhe me nenet e Konventëstë të Drejtave të Fëmijëve dhe Legjis-lacionin e Komunitetit Evropian (përaq sa ato mund të kenë ndikim në fush-ën dhe mbrojtjen e të drejtave të per-sonave me aftësi të kufizuar) dukeqenë se Shqipëria ka nënshkruar Mar-rëveshjen e Stabilizim Asocimit dheaspiron të jetë anëtare e BashkimitEvropian.

Standardet e “Konventës për tëdrejtat e personave me aftësi të kufi-zuar” u analizuan mbi baze te drejtashte grupuara, te përfshira ne standar-din e secilit nga nenet e Konventës seOKB-se për te drejtat e PAK. Standar-di i Konventës është interpretuar sipike me vete ne analize dhe është pa-suruar me parashikime te ngjashmeapo me te detajuara te Konventave tetjera ku shteti shqiptar është pale apote instrumenteve te Komunitetit Evro-pian, te cilat vlejnë te konsiderohen sistandarde qe duhet te arrihen nga sh-teti shqiptar ne kuadër te procesit testabilizim asocimit.

Për realizimin e këtij studimi upërfshinë 2 ekspertë ligjore Av. Holta

Kotherja dhe Av. Entila Zyba të cilatrealizuan pjesën ligjore të këtij mate-riali dhe 2 ekspertë financiar, zj. Mire-la Muca dhe zj. Irena Dano, të cilatrealizuan analizën financiare të rapor-tit.

Në mbledhjen e të dhënave u përf-shinë shoqatat që veprojnë në fushëne aftësisë të kufizuar dhe institucione

detësore, etj...Ekspertët analizuan dhe identi-

fikuan mangësitë ligjore dhe financia-re jo vetëm në legjislacion por edhenë dokumentet politik të Qeverisë Sh-qiptare, që lidhen me aftësinë e kufi-zuar, me synim dhënien e rekomandi-meve për ndërhyrje apo përmirësimetë mëtejshme ligjore (përfshirë edhe

Studimi pajtueshmërisë së legjislacionit shqiptar nëfushën e aftësisë të kufizuar me Konventën e OKBpër të drejtat e personave me aftësi të kufizuar

FSHDPAK me mbështetjen financiare të UNICEF realizoi një “Analizëvlerësuese të pajtueshmërisë të legjislacionit shqiptar me Konventën eOKB për të drejtat e personave me aftësi të kufizuar”.

DISA NGA REKDISA NGA REKDISA NGA REKDISA NGA REKDISA NGA REKOMANDIMET MË SPECIFIKE TË KËTIJOMANDIMET MË SPECIFIKE TË KËTIJOMANDIMET MË SPECIFIKE TË KËTIJOMANDIMET MË SPECIFIKE TË KËTIJOMANDIMET MË SPECIFIKE TË KËTIJSTUDIMI NXJERRIN NE PSTUDIMI NXJERRIN NE PSTUDIMI NXJERRIN NE PSTUDIMI NXJERRIN NE PSTUDIMI NXJERRIN NE PAH SE;AH SE;AH SE;AH SE;AH SE;

Parlamenti Shqiptar duhet të miratojë ligjin e mosdiskriminimit/përfshirë edhe mosdiskriminimin për shkak të aftësisë të kufi-zuar;duhet të përmirësohet legjislacioni persa i përket përshtatshmërisësë mjedisit, për të siguruar garantimin e të drejtës për pavarësinë lëvizje për çdo individ me aftësi të kufizuar;duhet të përmirësohet legjislacioni lidhur me të drejtën e aksesitpër informacion;duhet te përmirësohet legjislacioni për të siguruar të drejtën earsimit gjithëpërfshirës;duhet te përmirësohet legjislacioni në fushën e shëndetit, aftë-simit dhe rehabilitimit dhe zbatimin në praktikë të shërbimevekomunitare;duhet te përmirësohet legjislacioni për të garantuar të drejtënpër argëtim, kohë e lirë, kulturë dhe sport;eshte domosdoshmeri përfshirja dhe parashikimi i buxhetevekonkrete për vënien në zbatim të legjislacionit shqiptar në fush-ën e të drejtave të personave me aftësi të kufizuar.

te administratës publike si; Ministriae Punës dhe Çështjeve Sociale dheShanseve të Barabarta, Sekretariatiteknik i Aftesise se Kufizuar pranëMPÇSSHB, Zyra e Statistikës dhe Bux-hetit ne Shërbimin Social Shtetëror,KKRT, Ministria e Arsimit dhe Sh-kencës, Drejtoria Arsimore Tiranë,Ministria e Financave, Bashkia Tiranës,Ministria e Transporteve Telekomuni-kacionit, Ministria e Turizmit, Rinisëdhe Sporteve, Instituti i SigurimeveShoqërore, Instituti i Sigurimeve Shën-

aspektin financiar) dhe lehtësimin epërpjekjeve të grupeve lobuese përratifikimin e Konventës të OKB për tëdrejtat e personave me aftësi të kufi-zuar (UNCRPD) nga shteti shqiptar.

Në plan të përgjithshëm ekspertëtvlerësojnë nevojshmërinë për rati-fikimin e kësaj konvente nga shteti sh-qiptar duke patur parasysh rekoman-dimet.

Entila Zyba,Entila Zyba,Entila Zyba,Entila Zyba,Entila Zyba,AAAAAvokate, koordinatore provokate, koordinatore provokate, koordinatore provokate, koordinatore provokate, koordinatore pro-----

grami prane FSHDPgrami prane FSHDPgrami prane FSHDPgrami prane FSHDPgrami prane FSHDPAKAKAKAKAK


Programi Ligjor pranëFondacionit Shqiptar për tëDrejtat e Personave me Aftësitë Kufizuar me mbështetjenfinanciare të KomitetitSuedez të Helsinkit për tëDrejtat e Njeriut, ka bërë tëmundur botimin e 10 rasteveligjore të Gjykatës Evropianetë të Drejtave të Njeriut(Gjykatës së Strasburgut),duke u fokusuar në afirmimine rasteve ligjore që trajtojnëtë drejtat e personave meaftësi të kufizuar.

Në këtë botim jemi përpjekurtë publikojmë praktika ligjoretë cilat përafrojnë melegjislacionin shqiptar, e qëmund të përdoren siprecedent për të mbrojtur tëdrejtat e personave me aftësitë kufizuar në sistemingjyqësor shqiptar.

Ndër rastet e trajtuara, me tëdrejtë mund të veçojmërastin e Mihailovit kundërBullgarisë, në bazë të të cilitështë zgjidhur me vendim tëGjykatës Evropiane për tëDrejtat e Njeriut e njëjtaproblematikë që paraqitetedhe në legjislacioninshqiptar, qenia ende në fuqi enenit 35 të Ligjit nr. 7703 datë11.05.1993 “Për sigurimet

Raste të Gjykatës së Strazburgut për tëdrejtat e Personave me Aftësi të Kufizuar

shoqërore në RSH” (indryshuar), në bazë të të cilitsanksionohet se “Vendimi iKomisionit Mjekësor tëCaktimit të Aftësisë në Punëështë i formës së prerë”.Në çështjet në vazhdim janëtrajtuar shkelja e nenit 3(ndalimi i torturës) , shkelja enenit 5 ( e drejta për liri dhesiguri), shkelja e nenit 6 (proçesii rregullt gjyqësor), shkelja enenit 14 (ndalimi idiskriminimit). Gjithashtu, nëkëtë botim është përfshirëteksti i plotë i KonventësEvropiane të të Drejtave tëNjeriut.

Rastet e publikuara në këtëbotim do të ndihmojnë avokatëtnë lidhje me thellimin enjohurive ligjore në fushën eaftësisë së kufizuar dhe

mbrojtjen e të drejtave tëkësaj kategorie në sistemingjyqësor shqiptar. Por nga anatjetër ky botim do ti vij nëndihmë edhe vetë personaveme aftesi te kufizuar dheorganizatave që veprojnë nëkëtë fushë, në njohjen e tëdrejtave të tyre.

Në këtë kuadër Programiligjor ka realizuar gjatëperiudhës Tetor –Dhjetor2007 trajnime për avokatëdhe juristë në 6 qytete(Tiranë, Durrës, Korçë,Shkodër, Vlorë Elbasan) kujanë të përqëndruara edhezyrat e programit ligjor.Programi ligjor pranëFSHDPAK shpresongjithashtu që botimi i këtijmateriali, të jetë fillesa përpërmirësimin e legjislacionitshqiptar, vënë në një plankrahasues me vendimet eGjykatës Evropiane të tëDrejtave të Njeriut, meqëllim garantimin e plotë tëtë drejtave të personave meaftësi të kufizuar.

FSHDPAK falënderon edhenjëherë KKKKKomitetin Suedez tëomitetin Suedez tëomitetin Suedez tëomitetin Suedez tëomitetin Suedez tëHelsinkit për të Drejtat eHelsinkit për të Drejtat eHelsinkit për të Drejtat eHelsinkit për të Drejtat eHelsinkit për të Drejtat eNjeriut,Njeriut,Njeriut,Njeriut,Njeriut, që bëri të mundurbotimin e këtij materiali.

Në këtë botim jemi përpjekur të publikojmë praktika ligjore tëNë këtë botim jemi përpjekur të publikojmë praktika ligjore tëNë këtë botim jemi përpjekur të publikojmë praktika ligjore tëNë këtë botim jemi përpjekur të publikojmë praktika ligjore tëNë këtë botim jemi përpjekur të publikojmë praktika ligjore tëcilat përafrojnë me legjislacionin shqiptarcilat përafrojnë me legjislacionin shqiptarcilat përafrojnë me legjislacionin shqiptarcilat përafrojnë me legjislacionin shqiptarcilat përafrojnë me legjislacionin shqiptar, e që mund të përdoren, e që mund të përdoren, e që mund të përdoren, e që mund të përdoren, e që mund të përdorensi precedent për të mbrojtur të drejtat e personave me aftësi tësi precedent për të mbrojtur të drejtat e personave me aftësi tësi precedent për të mbrojtur të drejtat e personave me aftësi tësi precedent për të mbrojtur të drejtat e personave me aftësi tësi precedent për të mbrojtur të drejtat e personave me aftësi tëkufizuar në sistemin gjyqësor shqiptarkufizuar në sistemin gjyqësor shqiptarkufizuar në sistemin gjyqësor shqiptarkufizuar në sistemin gjyqësor shqiptarkufizuar në sistemin gjyqësor shqiptar.....

PPPPProgrami ligjor pranërogrami ligjor pranërogrami ligjor pranërogrami ligjor pranërogrami ligjor pranëFSHDPFSHDPFSHDPFSHDPFSHDPAK shpresonAK shpresonAK shpresonAK shpresonAK shpreson

gjithashtu që botimi i këtijgjithashtu që botimi i këtijgjithashtu që botimi i këtijgjithashtu që botimi i këtijgjithashtu që botimi i këtijmateriali, të jetë fillesa përmateriali, të jetë fillesa përmateriali, të jetë fillesa përmateriali, të jetë fillesa përmateriali, të jetë fillesa për

përmirësimin e legjislacionitpërmirësimin e legjislacionitpërmirësimin e legjislacionitpërmirësimin e legjislacionitpërmirësimin e legjislacionitshqiptarshqiptarshqiptarshqiptarshqiptar, vënë në një plan, vënë në një plan, vënë në një plan, vënë në një plan, vënë në një plankrahasues me vendimet ekrahasues me vendimet ekrahasues me vendimet ekrahasues me vendimet ekrahasues me vendimet eGjykatës Evropiane të tëGjykatës Evropiane të tëGjykatës Evropiane të tëGjykatës Evropiane të tëGjykatës Evropiane të tëDrejtave të Njeriut, meDrejtave të Njeriut, meDrejtave të Njeriut, meDrejtave të Njeriut, meDrejtave të Njeriut, me

qëllim garantimin e plotë tëqëllim garantimin e plotë tëqëllim garantimin e plotë tëqëllim garantimin e plotë tëqëllim garantimin e plotë tëtë drejtave të personave metë drejtave të personave metë drejtave të personave metë drejtave të personave metë drejtave të personave me

aftësi të kufizuaraftësi të kufizuaraftësi të kufizuaraftësi të kufizuaraftësi të kufizuar.....



Qendra e formimit profesionalShkoder ne mbeshtetje te Personaveme Aftesi te Kufizuar

Prej disa muajsh Qendra e Zhvillimit teShanseve te Barabarta, projekti me i fundit iFondacionit Shqiptar per te Drejtat e Personave me

Aftesi te Kufizuara, po bashkepunon me ente te ndryshmeprivate dhe shteterore per punesimin dhe kualifikimin e per-sonave me aftesi te kufizuar ( PAK ) qe kane kerkuar ndihmeprane kesaj qendre. FSHDPAK ka gjetur mjaft mirekuptimdhe ka krijuar bashkepunim ne vazhdimesi me qendra so-ciale si: Hapat e Lehte, CSDC, Gruaja tek Gruaja etj.

Megjithate nje nder qendrat qe po integron mjaft me suksesPAK ne kurse trajnimi dhe formimi eshte Qendra e FormimitProfesional, e cila funksionon tashme prej disa vitesh ne qy-tetin e Shkodres, me nje game aktivitetesh mjaft te larm-ishme.

Qendra e Formimit Profesional Shkoder ka filluar aktivitetine saj ne tetor te vitit 1993. Kjo qender u krijua si nje projekti financuar nga Ministria e Punes dhe USAID, dhe si e tillefunksionoi deri me 31.12.1998. Me perfundimin e aplikimit te projektit, vazhdimesine epunes se kesaj qendre e mori persiper Ministria e Punes dheÇeshtjeve Sociale, nepermjet Sherbimit Kombetar te Pune-simit, nen autoritetin e te cilave vazhdon punen dhe sot.

Kjo qender e zhvillon aktivitetin e saj si pjese e sistemit ko-mbetar te formimit profesional, pra edhe krijimi i kesaj qen-dre eshte realizuar ne pershtatje te kerkesave te tregut tepunes me fuqi punetore te kualifikuar dhe te rikualifikuar,duke i paraprire keshtu zhvillimeve ekonomike qe po kalonvendi yne, konkretisht qyteti i Shkodres.

Q.F.P. Shkoder e filloi aktivitetin e saj me kursin e kompjuteritdhe te sekretarise se zyrave me nje numer te kufizuar kursanteshdhe ne vazhdimesi e zgjeroi aktivitetin e saj, jo vetem ne gamene trajnimeve duke iu pershtatur kerkesave te tregut te


punes dhe shijeve tepunekerkuesve, por edhe dukerritur numrin e te trajnuarve.

Qendra ka rritur gamen e kurse-ve qe zhvillon edhe ne saje tebashkepunimit me projektingjerman PARSH te arsimit si dheka rritur bashkepunimin me Or-ganizaten Boterore te Punesnepermjet projektit ILO. Ne sajete ketyre projekteve eshte real-izuar financimi i shtimit te bazesmateriale te kurseve ekzistuesedhe hapja e kurseve te reja.

Z.Jani Jovani, Drejtor i Qendresse Formimit Profesional, Shkod-er si dhe Zj.Edlira Dani, Kry-etare e Deges Ekonomike perQendren e Trajnimit Profesion-al, tregojne per Sfiden qe njekontribut mjaft te vlefshemQendra e Trajnimit Profesionalka dhene dhe ne trajnimin dheformimin profesional me targetpersona me aftesi te kufizuara,ne menyre periodike qe nga viti1999. Ne vazhdimesi, perkate-sisht nga viti 2005-2006 janeinfluencuar organet vendimar-rese qe ky kontigjent te trajno-het falas.

Kete vit proçesi i trajnimit kashkuar mjaft mire, ku perveç sejane trajnuar trajneret te cilet dote zhvillojne keto kurse me me-toda trajtimi psiko-pedagogjik,ne pershtatje te target grupit,eshte bashkepunuar me OJF siçjane Madonnina del Grappa,Zyra e Sherbimit Qytetar,SHIZR, ACLI, Shoqata perEdukimin dhe Integrimin e Shur-dherve, Observatori Kombetar,Shkolla Speciale 3 Dhjetori etj.

Perkatesisht do te trajnohen 23persona ne kurse te ndryshmesi sekretari zyre, riparime elek-tro shtepiake, punime duroalu-mini, rrobaqepsi, punimehidraulike etj.

Aplikimi eshte bere ne muajt

Prill-Maj, prane Delegacionit BE,Tirane (Komisioni i Trajnimit dheFormimit Profesional) si dhe nekushtet e kualifikimit eshte per-caktuar qe projekti duhet te per-mbaje elemente inovativ si:

Regjistrimi i personave meaftesi te kufizuara te papunembi 16 vjeç si pune kerkuesprane Zyres se Punesimit

Pershtatja e curriculave mecilesite e target grupit

Perfshirja e Zyres se Punes-imit dhe Inspektoriatit Ra-jonal te Punes si tryeze in-stitucionale qe i mbetet ko-munitetit

Evidentimi i Ndermar-rjeve Publike ku ne bazete legjislacionit eshte idetyrueshem punesimi inje personi me aftesi tekufizuara

Figura e tutorit apo e medi-atorit ne proçesin e trajnim-it profesional, etj.

Gjithashtu, ndertimi i ambi-enteve te reja me fonde te bux-hetit te shtetit i ka dhene njefryme te re ecurise se punes nekete qender, ku perveç person-ave me aftesi te kufizuara po tra-jnohen dhe formohen profesion-alisht dhe vajzat e dhunuara dhetrafikuara, persona te komuni-tetit rom, jetimet dhe personatqe kane kryer denim burgimi,etj.

Edlira GrabovaEdlira GrabovaEdlira GrabovaEdlira GrabovaEdlira GrabovaAs/ KAs/ KAs/ KAs/ KAs/ Koordinatore e Qendresoordinatore e Qendresoordinatore e Qendresoordinatore e Qendresoordinatore e Qendres

se Shanseve te Barabarta,se Shanseve te Barabarta,se Shanseve te Barabarta,se Shanseve te Barabarta,se Shanseve te Barabarta,ShkoderShkoderShkoderShkoderShkoder, FSHDP, FSHDP, FSHDP, FSHDP, FSHDPAKAKAKAKAK


Fatjonaeshte si te gjithe ne...

“Kur hyra ne klasen e paree ndjeva vehten shume telumtur e te gezuar. Shoketdhe shoqet me pritenshume mire dhe ne umiqesuam me njeri-tjetrin.Ata jane te gjithe shume temire.

TTTTTe gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Ke gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Ke gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Ke gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Ke gjithe nxenesit e duan Fatjonen. Kur hyn nuk klase nuk mund te mos e vesh re saur hyn nuk klase nuk mund te mos e vesh re saur hyn nuk klase nuk mund te mos e vesh re saur hyn nuk klase nuk mund te mos e vesh re saur hyn nuk klase nuk mund te mos e vesh re sangrohtesi ka ne buzeqeshjet e femijeve.ngrohtesi ka ne buzeqeshjet e femijeve.ngrohtesi ka ne buzeqeshjet e femijeve.ngrohtesi ka ne buzeqeshjet e femijeve.ngrohtesi ka ne buzeqeshjet e femijeve. K K K K Kur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo ka ndryshuar! Ajo nuk mund teur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo ka ndryshuar! Ajo nuk mund teur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo ka ndryshuar! Ajo nuk mund teur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo ka ndryshuar! Ajo nuk mund teur shikon Fatjonen, veren se sa shume ajo ka ndryshuar! Ajo nuk mund tekrahasohet me me vajzen e ndrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.krahasohet me me vajzen e ndrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.krahasohet me me vajzen e ndrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.krahasohet me me vajzen e ndrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.krahasohet me me vajzen e ndrojtur qe vitin e kaluar u integrua ne klasen e pare.Ja si i shpreh Fatjona impresionet e saj per shkollen, shoqet dhe mesuesen:Ja si i shpreh Fatjona impresionet e saj per shkollen, shoqet dhe mesuesen:Ja si i shpreh Fatjona impresionet e saj per shkollen, shoqet dhe mesuesen:Ja si i shpreh Fatjona impresionet e saj per shkollen, shoqet dhe mesuesen:Ja si i shpreh Fatjona impresionet e saj per shkollen, shoqet dhe mesuesen:


Shoqja me e dashur e Fatjones eshte Elsaida, ecila duke qene ne nje banke ndan çdo momentme te. Kur Fatjona shkruan Elsaida e ndihmonte mbaje doren drejt, mbeshtet shoqen gjateshpjegimit te mesueses dhe e ndihmon te levizegjate pushimeve.- Fatjona eshte shoqja ime e me e mire-thoteajo. Ne mesojme dhe luajme plot lodra sebashku. Fatjones i pelqen shume te shkruajedhe te vizatoje. Ajo do te jete bashke me nene mbremjen e Vitit te Ri. Fatjona eshte si nete gjithe.

Fatjona vazhdimisht aktivizohet ne oren e mesimitsi dhe ndjehet mire mes shokeve dhe shoqeve tesaj. Mesuesja e saj Naime Gruda pohon per Sfiden:

“Fatjona eshte nje vajze shume e dashur. Si çdonxenes ne klase ajo ka individualitetin e saj. Fatjonameson shume, me nje deshire shume te madhe perte ecur me hapin e shokeve dhe shoqeve, te cilet endihmojne dhe i qendrojne vazhdimisht prane.Ndjehem vertet mire qe Fatjona arrin te komunikojeaq mire me shoket dhe shoqet e saj, dhe ne njeambient te tille aftesia e kufizuar…pothuajse nukekziston”.

“K“K“K“K“Kur hyra ne klasen e pare e ndjeva vehtenur hyra ne klasen e pare e ndjeva vehtenur hyra ne klasen e pare e ndjeva vehtenur hyra ne klasen e pare e ndjeva vehtenur hyra ne klasen e pare e ndjeva vehtenshume te lumtur e te gezuarshume te lumtur e te gezuarshume te lumtur e te gezuarshume te lumtur e te gezuarshume te lumtur e te gezuar. Shoket dhe. Shoket dhe. Shoket dhe. Shoket dhe. Shoket dheshoqet me priten shume mire dhe ne ushoqet me priten shume mire dhe ne ushoqet me priten shume mire dhe ne ushoqet me priten shume mire dhe ne ushoqet me priten shume mire dhe ne umiqesuam me njeri-tjetrin. Ata jane te gjithemiqesuam me njeri-tjetrin. Ata jane te gjithemiqesuam me njeri-tjetrin. Ata jane te gjithemiqesuam me njeri-tjetrin. Ata jane te gjithemiqesuam me njeri-tjetrin. Ata jane te gjitheshume te mire. Shoqja ime me e mire eshteshume te mire. Shoqja ime me e mire eshteshume te mire. Shoqja ime me e mire eshteshume te mire. Shoqja ime me e mire eshteshume te mire. Shoqja ime me e mire eshteElsaida. Ajo eshte eshe shoqja ime e bankesElsaida. Ajo eshte eshe shoqja ime e bankesElsaida. Ajo eshte eshe shoqja ime e bankesElsaida. Ajo eshte eshe shoqja ime e bankesElsaida. Ajo eshte eshe shoqja ime e bankesdhe une e dua shume. Elsaida me ndihmon sidhe une e dua shume. Elsaida me ndihmon sidhe une e dua shume. Elsaida me ndihmon sidhe une e dua shume. Elsaida me ndihmon sidhe une e dua shume. Elsaida me ndihmon sine mesime ashtu dhe per gjithçka qe une kamne mesime ashtu dhe per gjithçka qe une kamne mesime ashtu dhe per gjithçka qe une kamne mesime ashtu dhe per gjithçka qe une kamne mesime ashtu dhe per gjithçka qe une kamnevoje.nevoje.nevoje.nevoje.nevoje.

Mua me pelqen shume lenda e leximit, sepseMua me pelqen shume lenda e leximit, sepseMua me pelqen shume lenda e leximit, sepseMua me pelqen shume lenda e leximit, sepseMua me pelqen shume lenda e leximit, sepsetregon rrefime te ndryshme. Me pelqen shumetregon rrefime te ndryshme. Me pelqen shumetregon rrefime te ndryshme. Me pelqen shumetregon rrefime te ndryshme. Me pelqen shumetregon rrefime te ndryshme. Me pelqen shumeedhe te shkruaj dhe te vizatoj. Kedhe te shkruaj dhe te vizatoj. Kedhe te shkruaj dhe te vizatoj. Kedhe te shkruaj dhe te vizatoj. Kedhe te shkruaj dhe te vizatoj. Kur te rritemur te rritemur te rritemur te rritemur te rritemkam deshire te punoj si gjithe te tjeret, perkam deshire te punoj si gjithe te tjeret, perkam deshire te punoj si gjithe te tjeret, perkam deshire te punoj si gjithe te tjeret, perkam deshire te punoj si gjithe te tjeret, pernjerezit ne nevoje.njerezit ne nevoje.njerezit ne nevoje.njerezit ne nevoje.njerezit ne nevoje. Une e dua shume mesuesen time. Ajo me Une e dua shume mesuesen time. Ajo me Une e dua shume mesuesen time. Ajo me Une e dua shume mesuesen time. Ajo me Une e dua shume mesuesen time. Ajo memeson gjithçka dhe eshte nje nene e dyte permeson gjithçka dhe eshte nje nene e dyte permeson gjithçka dhe eshte nje nene e dyte permeson gjithçka dhe eshte nje nene e dyte permeson gjithçka dhe eshte nje nene e dyte permua “mua “mua “mua “mua “

sfide shqip 26 - adrf.al filesfida 26 dhjetor 2007 krijimi i mundesive dhe kushteve qe personat me...

Documents