serİgrafİ baski sİstemİnde “zanaattan sanata” ÖzgÜn … 163 un 7%$$ Ç 5 tional u 7,21$/...

12
163 5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU 5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK 5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUM İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016 SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN BASKI ÇALIŞMASI IN SCREEN PRINTING SYSTEM “ CRAFT TO ART” INDIVIDUAL PRESS STUDY Zekiye SAYAR Teknik Öğretmen, [email protected], Demirtaşpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Bursa ABSTRACT Craft to Art “ work liking school to read the high school group of students in the Printing Department are able to become conscious that it is important that different lessons from their vocational courses is a Printmaking study describing the profession in the need to have different perspectives to be successful . To work; Bursa Demirtaşpaşa Printing Department of Vocational and Technical High School students participated in 10 volunteer readers. All of the applications , and prevent the disruption of education to keep up Tuesdays and Wednesdays for students participating in the course was held between the hours of 17:00 to 7:00 p.m. . All work processes are shaped by the student wishes and imagination. “Screen Printing “ has been chosen as the individual printing systems , substrates for the students in line with the research of wood, stone, marble, mirrors and glass are used. These materials are designed on their own design , using suitable inks and coatings to substrates printed in different designs and colors are exhibited. In conclusion; Besides professional knowledge of the students who participated in the application to showcase the skill and prowess, albeit small craft showed a step. In addition, increased self-confidence and vision is improved . Prepress research in the post- print and Mathematics, Physics, Chemistry and grasped the importance of interdisciplinary advantage of areas such as English, using their creativity and their imagination , when the science of art blending has been shown to obtain more excellent results. Such practices were recommended to be an example for other schools and programs. Keyword: Screen printing , craft , printing, design ÖZET “Zanaattan Sanata” çalışması Matbaa Bölümünde okuyan Lise grubu öğrencilerinin okulu sevmeleri, kendi meslek derslerinden farklı derslerin de önemli olduğunun bilincine varabilmeleri, mesleklerinde başarılı olabilmeleri için farklı bakış açılarına sahip olmaları gerektiğini anlatan bir Özgün Baskı çalışmasıdır. Çalışmaya; Bursa Demirtaşpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Matbaa Bölümünde okuyan gönüllü 10 öğrenci katılmıştır. Uygulamaların tümü, eğitim öğretimin aksamaması

Upload: others

Post on 26-Mar-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

163

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN BASKI ÇALIŞMASI

IN SCREEN PRINTING SYSTEM “ CRAFT TO ART” INDIVIDUAL PRESS STUDY

Zekiye SAYARTeknik Öğretmen, [email protected], Demirtaşpaşa

Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Bursa

ABSTRACT Craft to Art “ work liking school to read the high school group of students in the Printing Department are able to become conscious that it is important that different lessons from their vocational courses is a Printmaking study describing the profession in the need to have different perspectives to be successful .

To work; Bursa Demirtaşpaşa Printing Department of Vocational and Technical High School students participated in 10 volunteer readers. All of the applications , and prevent the disruption of education to keep up Tuesdays and Wednesdays for students participating in the course was held between the hours of 17:00 to 7:00 p.m. . All work processes are shaped by the student wishes and imagination. “Screen Printing “ has been chosen as the individual printing systems , substrates for the students in line with the research of wood, stone, marble, mirrors and glass are used. These materials are designed on their own design , using suitable inks and coatings to substrates printed in different designs and colors are exhibited.

In conclusion; Besides professional knowledge of the students who participated in the application to showcase the skill and prowess, albeit small craft showed a step. In addition, increased self-confidence and vision is improved . Prepress research in the post- print and Mathematics, Physics, Chemistry and grasped the importance of interdisciplinary advantage of areas such as English, using their creativity and their imagination , when the science of art blending has been shown to obtain more excellent results. Such practices were recommended to be an example for other schools and programs.

Keyword: Screen printing , craft , printing, design

ÖZET“Zanaattan Sanata” çalışması Matbaa Bölümünde okuyan Lise grubu öğrencilerinin okulu sevmeleri, kendi meslek derslerinden farklı derslerin de önemli olduğunun bilincine varabilmeleri, mesleklerinde başarılı olabilmeleri için farklı bakış açılarına sahip olmaları gerektiğini anlatan bir Özgün Baskı çalışmasıdır.

Çalışmaya; Bursa Demirtaşpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Matbaa Bölümünde okuyan gönüllü 10 öğrenci katılmıştır. Uygulamaların tümü, eğitim öğretimin aksamaması

Page 2: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

164

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

ve katılan öğrencilerin derslerinden geri kalmamaları için Salı ve Çarşamba günleri 17.00-19.00 saatleri arasında gerçekleşmiştir. Çalışma sürecinin tamamı öğrenci istekleri ve hayal güçleriyle şekillenmiştir. “Serigrafi Baskı” Özgün baskı sistemi olarak tercih edilmiş, baskı altı malzemeleri ise öğrencilerin araştırmaları doğrultusunda ahşap, taş, mermer, ayna ve cam kullanılmıştır. Bu malzemeler üzerine kendi tasarladıkları tasarımlar, baskı altı malzemesine uygun mürekkep ve boyalar kullanarak farklı desen ve renklerde basılmış ve sergilenmiştir.

Çalışmanın sonucunda; uygulamaya katılan öğrencilerin mesleki bilgilerin yanında ustalığı ve maharetide sergileyebilecekleri, zanaatkarlığa küçük de olsa bir adım atarak göstermişlerdir. Ayrıca özgüvenleri artmış ve vizyonları gelişmiştir. Baskı öncesi araştırma, baskı ve baskı sonrası süreçlerde Matematik, Fizik, Kimya ve İngilizce gibi alanlardan yararlanarak disiplinler arası çalışmanın önemli olduğu kavranmış, yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini kullanarak, bilimin sanatla harmanlandığında daha mükemmel sonuçlar elde edildiği görülmüştür. Bu tür uygulamaların, diğer lise ve programlara örnek olması tavsiye edilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Serigrafi baskı, zanaat, matbaa, tasarım

1.GİRİŞEğitim, bireyin doğumundan ölümüne süregelen bir olgudur. Politik, sosyal, kültürel ve bireysel boyutları aynı anda içinde bulunduran, bireyin toplumun standartlarını, inançlarını ve yaşama yollarını kazanmasında etkili olan tüm sosyal süreçlerdir. Bu sosyal süreçlerde birey davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istedik değişme meydana getirmektedir.

Mesleki eğitimde ise toplumsal hayatın her alanında ihtiyaç duyulan mesleklerde kalifiye teknik elemanlar yetiştirilmesi için gerekli bilgi ve becerilerin verildiği eğitimdir. Ülkemizde meslek eğitimi veren birçok kurum bulunmaktadır. Meslek liseleri de bu kurumların başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

Türkiye’de lise eğitimine başlayan öğrenciler ile mezun olan öğrenciler arasında %30’luk fark bulunmaktadır. Bu fark, lise eğitimine başlayan 100 öğrencinin 30’nun devamsızlık veya okul başarısızlığı nedeniyle sistem dışına çıktığını göstermektedir. Bu durum devlet olanaklarını kullanan okulların kamu ödeneklerinin daha verimli kullanılmasını da gündeme getirmektedir.

Özellikle meslek lisesinde eğitim gören öğrencileri, devamsızlıkta nedenler olarak; kültür derslerini anlamamaları, verilen ödevleri yapamamaları, kültür derslerinin mesleki hayatlarına bir katkı sağlamayacağı görüşünde olmalarıdır. Bu bağlamda öğrencilerin okula farklı bir bakış açısı kazandırılması, mesleki eğitimin bir bütün olduğunu öğrencilerle çalışarak öğretmenin gerekliliği doğmuştur.

2. MATERYAL VE YÖNTEMEğitim, insanları belirli amaçlara göre yetiştirme sürecidir. Bireye ,mesleği kazandırırken öğrenme ortamını hazırlar ve öğrenmeyi gerçekleştirecek ilke ve yöntemleri saptar.Zanaattan Sanata ders dışı çalışmasında deneyim ve ustalık gerektiren, el becerisi isteyen matbaacılık mesleğini sanatla harmanlandı ve serigrafi yöntemi kullanılarak öğrencilere yöntem bulunmaya çalışıldı.Çünkü serigrafi baskı sistemi öğrencilerin bildiği bir sistemdi ve her türlü malzeme üzerine baskı yapılabiliyordu.

Page 3: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

165

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

Meslek lisesi memleket meselesi…Mesleğinde usta eller yetiştirmeyi amaçlayan projenin varlığı “Zanaattan Sanata” ders dışı çalışmasına neden oldu. Öğrencilerin, sürekli okulla ilgili eleştirileri, okulun yaşam alanının kendileriyle örtüşmediği, devam etmek istemedikleri, bazı derslerin gereksiz olduğu hatta kültür derslerinin onlara bir şey katmayacağı eleştirisi sürekli dile getiriliyordu. Bu kapsamda okulun öğrencileri şekillendirdiğini ve daha nitelikli vakit geçirilebileceğini vurgulanmasının gerekliliği doğdu. Bu nedenle Matbaa Teknolojisi Alanı Baskı Öncesi Hazırlık Dalından ikisi kaynaştırma olmak üzrere toplam 10 öğrenci seçildi. Öğrencilerle çalışmalar haftada 2 gün, 17.00 – 19.00 saatleri arasında gerçekleştirildi. Ders dışı çalışmalar şekillenirken bilimin aslında kendi mesleklerinde uyguladıklarını ve bu derslerin de çok önemli olduğunu, bilimsel bakışın sürekli soru sorduğunu ve bu soruların cevaplarını aramalarının insanı daha başarılı yapacağını anlatılmak isteniliyordu. Aynı zamanda matbaa mesleğinde görselliğin önemli olduğu ve estetik bakış açılarına sahip olamaları gerekliliği anlatıldı.

Öğrenciler; basılacak orijinalleri internertte araştırıp, Adobe İllüstratör programında işleyip vektörel hale getirdiler. Bu aşamada grafik tasarımda program bilgisinin önemi vurgulandı. Aynı zamanda vektörel bazlı programlar olduğu için matematiğin önemeli olduğunu, en azından koordinat sistemini programa nasıl uyarlamaları gerektiği vurgulandı.

Zanattan Sanata ders dışı çalışmasından öğrenciler tarafından hazırlanan basılacak orijinal örnekleri:

Resim 1. Noktalama Tekniği ile Hazırlanmış Tire Atatürk Çalışması

Resim 2. Atatürk Silueti Üzerine Özlü Sözleri ile Hazırlanmuış Tire Bir Çalışma

Page 4: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

166

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

Resim 3. Baskı İşlemi İçin Hazırlanmış Orijinal Örnekleri

Resim 4a. Baskı İşlemi İçin Hazırlanmış Orijinal Örnekleri

Page 5: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

167

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

Resim 4b. Baskı İşlemi İçin Hazırlanmış Orijinal Örnekleri

Orijinaller belirlendikten sonra baskı tekniği olarak serigrafi baskı sistemini tercih edildi. Çünkü öğrenci grubu 10. Sınıfta bu baskı tekniği üzerine eğitim almaktadır. Aynı zamanda farklı malzemeler üzerine baskı yapılacağından, bu sistem çalışma alanına çok uygun düşünülmüştür. Serigrafi baskı sisteminin tercih edilmesinin bir nedeni de baskı altı malzemesinin üstünde mürekkebin dekoratif ve kalın bir tabaka oluşturmasıydı.

Serigrafi Baskı sistemi elek bir baskı sistemidir.Mürekkep eleğin iş olan kısımlarından transfer olarak baskı altı malzemesine ulaşır.

Serigrafi Baskı sisteminde, baskı öncesi işlem kalıbın hazırlanması ile başlar.Kalıp Hazırlama; Çerçeveye gerilen eleğin üzerine mürekkep geçiren ve geçirilmeyen kısımların oluşturulması işlemidir. Kalıp hazırlama işleminde eleğin üzerine sürülen maddeye emülsiyon denir. Basılan yüzeyin düzgün olup olmaması, basılacak malzemenin cinsi gibi faktörler kalıp üzerine nasıl bir emülsiyon kullanılacağını belirler. Emülsiyon içine katılan ve emülsiyonun daha hassas olmasını sağlayan maddeye amonyum bi kromat veya diazo denir.

Kalıp hazırlama işlem basamakları;

• Emülsiyon 1/10 oranında amonyum bi kromatla karıştırılır ve yarım saat bekletilir.

• Elek üzerinde herhangi bir leke ve gölge olmamasına dikkat edilir.

• Elek, temiz bir masanın üzerine konulur. Karışımı hazırlanmış emülsiyon elek üzerine yaydırılarak dökülür. Rakle yardımıyla aşağıdan yukarıya doğru belli bir hızla çekilir.

Page 6: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

168

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

• Emülsiyon ön yüzeyi düzgün bir şekilde sürüldükten sonra arka tarafa çevrilir, arka tarafa geçmiş emülsiyon aynı yöntemle çekilir. Her iki tarafa da emülsiyon sürülmüş olur.

• Emülsiyon sürülmüş olan elek kurutulur ve pozlandırılır.

• Pozlanma işlemi bitmiş elek yıkanır. İş olan kısımlar banyoda çözülür, iş dışındaki yerler ise sertleşir ve emülsiyon kalıp üzerinde kalır.

• Kalıp kurutularak baskıya hazır hale gelir.

Kalıp pozlandırmada işe uygun poz süresini belirlenir. Pozlama işleminde ışığın önemi, ışık bilgisinin doğru pozlamaya etkisiyle irdelendi. Fizik dersi öğretmenleri ile birlikte, optik konusunun mesleklerine olan direkt katkısını vurgulandı. Işık bilgisinin doğru pozlama üzerindeki etkisi tartışıldı.

Resim 5. Eleğe Emülsiyon Sürülmesi

Baskı işlemine geçilmeden önce işe uygun rakle seçimi yapıldı. Rakle, elek üzerindeki mürekkebin şablon gözeneklerinden baskı yapılacak yüzeye geçmesini sağlayan sıyırıcıdır. Baskı yapılacak malzemenin cinsine, şekline, kullanılan mürekkebe, mürekkebin yüzeye yayılma derecesine ve baskı motifinin özelliğine göre rakle seçilmelidir. Elek yüzeyine 70 veya 45 derece arasında bir eğimle tutulması gereken sıyırgacın lastik kısmı sıyırma sırasında bükülmemelidir ve sıyırgaç elek yüzeyinin her noktasını sıyırmalıdır. Baskı altı malzemesine göre değişik ağız yapılarında rakle çeşitleri vardır. Çalışmada baskı altı malzemesi taş, mermer, ahşap ve kağıt olduğundan kenarları dik açılı rakle kullanıldı. Raklenin mürekkebi sıyırırken baskı altı malzemesine olan açısı ve hızı, fizik dersinin tekrarlanması niteliğindeydi.

Page 7: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

169

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

Resim 6. Rakle

Mürekkep Hazırlanması; Serigrafi baskının en önemli özelliği her türlü malzeme üzerine baskı yapılabilmesidir. Bu nedenle baskı altı malzemelerine göre mürekkep seçilmesi gerekliydi. Kullanılan malzemelerin çeşitliliği mürekkep ve içine katılacak solventlerin çeşitliliğini getiriyordu Ayrıca dikkat edilmesi gereken bir nokta da baskı altı malzemesinin üzerinden baskı işlemi bittikten sonra mürekkep tabakasının çıkmaması gerekliydi. Bunun için mürekkebin içine farklı solventler konularak karışım hazırlandı.

Mürekkebin içine kullanılan malzemeler şunlardır:İnceltici; Mürekkep, baskıda kullanılmadan önce belirli bir akıcılığa getirilmelidir. Bu akıcılığı elde etmek için solvent bazlı mürekkebin içine inceltici tiner ilave edilir. Bu madde yardımıyla mürekkep istenilen akıcılığa getirildi.

Geciktirici; Baskı esnasında mürekkebin hızla kuruması kalıbın gözeneklerinin tıkanmasına neden olmaktadır. Bunun için mürekkebin içine geciktirici katılır ve mürekkebin kalıp üzerinde kuruması engellenir. Mürekkep baskı işlemi bittikten sonra da geç kurumaktadır.

Köpük Kırıcı: Baskı yüzeyinin düzgün olmaması mürekkepte köpürmeye neden olmaktadır ve basılmış yüzeyde açılmalar görülür. Bunu engellemek için mürekkebe %1 oranında köpük kırıcı kullanılmalıdır.

Sabitleyici; Kullandığımız baskı altı malzemelerinde cam, seramik ve mermer kullanılması baskıdan sonra mürekkebin kolay baskı yüzeyinden çıkmasına neden olmaktadır. Bu yüzden mürekkebin içerisine sabitleyici ilave edilir.

Mürekkep hazırlamasında kimya dersi 9. Sınıfta işledikleri konu “Kimyasal Tepkimeler” in mesleklerine olan bağlantısı tartışıldı. Kimyasal tepkimeler kimyasal değişim süreçleridir. Tepkimenin oluşabilmesi için bir veya birkaç maddenin tepkimeye girmesi gerekir. Öğrenciler mürekkep hazırlama işleminde kimya öğretmenleri ile birlikte mürekkeplerin içine katılacak solventleri ve bunların sonucunda oluşabilecek kimyasal tepkimeler araştırdılar.

Baskı işleminde; mürekkebin hazırlanmasından sonra kalıp, el tezgahına bağlandı. Basılacak malzeme üzerindeki tozlar pamuklu bezle silinerek tezgahın yanına istiflendi. Kalıp üzerinde iş dışında yerler kalın şeffaf bantla bantlandı. El tezgahına bağlanan kalıbın altına baskı altı malzemesi konularak yüksekliği ayarlandı. Mürekkep, iş dışında ve kalın bir şerit halinde döküldü. Kalıp havaya kaldırılarak her tarafına rakle ile mürekkebin yedirilmesi sağlandı. Bu esnada baskının düzgün çıkması için poza hazırlandı. Poza; basılacak malzemenin yerini belirleyip, kaymasını önleyen ve basılacak malzemenin sürekli aynı yere gelmesini sağlayan

Page 8: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

170

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

mukavvadan yapılan dayanaklardır. Poza işleminden sonra kalıp üzerinde mürekkebin tam olarak oturması için birkaç deneme baskısı yapıldı. Baskı motifi ayar kağıdına tam oturduğuna emin olunduğunda baskı altı malzemesine baskı işlemi uygulanır. Basılan malzemeler bir rafta kurutulur.

Farklı baskı altı malzemeler tercih edildiğinden baskı işleminde dikkat edilen konular:Öğrenciler tarafından 10. Sınıf serigrafi baskı dersinde, kağıt türü malzemelere baskı yapıldı. ”Farklı malzemeler üzerine fotoğraf basılabilir mi? ”sorusu sürekli tartışılan bir konuydu. Yüzeyi değişime uğramış bir maddeye nasıl baskı yapılabilir ve de her tür görsel bu malzeme üzerine aktarılabilir mi? Sorusunun cevabı aranmaya başlandı. Bu tanımlamaya en uygun cevabın mermer olduğu bulundu. Mermerin kireç taşı olduğu ve üzerinin cilalanmış olabileceği bizlerin dikkatini çekti. Daha sonra bu malzemenin pürüzsüz olduğu ve üzerine tramlı işlerin basılabileceği kararına varıldı ve üzerine baskı yapıldı. Burada tramın noktalarının elek gözenekleri içinde kaybolmamasına dikkat edilmesi gerekliliği ortaya çıktı. Orijinlerin ofset baskı sisteminde olduğu gibi değil daha kaba tramla tramlanması gerekliliği için 25’lik tramla tramlandı. Çünkü elek üzerindeki gözenekler içinde ince tramların kaybolması ihtimali vardı. Aynı zamanda tram sıklığının 4 katının elek numarasına denk gelmesine dikkat edildi.

Kırılgan zeminler olarak cam ve aynanın görselliğin en iyi sunulduğu malzemelerdir. Bu malzemelerin bütünüyle baskı yapmak genellikle tercih edilen bir yöntemdir. Cam ve aynanın bütününü beş aynı boyuta bölündü ve sonucun üç boyutlu hale getirilmesi düşünüldü. Bu parçalar baskı esnasında birleştirildi. Diğer tarafta ise normalde kalıp çekiminde görüntünün düz olması gerekmektedir. Özellikle camın görüntüsü baskı esnasında ters bir şekilde alındı. Baskı işlemi bittikten sonra belirli bir aralık bırakılarak birleştirildi. Arkasına derinlik olgusu, üç boyut kazandırmak ve dekoratif görünmesi için folyo yapıştırıldı. Bu şekilde camın üzerindeki baskı arka tarafta oldu. Üzerine herhangi bir madde ile çizdiğimizde baskı zarar görmemiş, farklı bakış açılarında bakıldığında ise üç boyutlu halde görünmüş olmaktadır.

Baskı altı malzemesi olarak kartona önceden de baskı yapıldığı için rahat bir çalışma alanı doğurdu. Kağıdın gramajlarına göre sınıflandırma sonucu karton türüne baskı yapılmasına karar verildi. Karton yapısı ve rengi basılacak orijinallerin anlatılmak istenilen mesaja ve dekoratif görünmesi için dikkat edilen noktalardı.

Baskı altı malzemenin ahşap seçilmesi doğanın incelenmesi sonucunda ortaya çıktı. Okulumuzda Mobilya Teknolojisi Alanında kullanılmayan, atıl durumda olan sıra ve malzemeler istenilen boyutta hazırlanarak geri dönüşüm düşünülerek hazırlandı.

Baskı işleminden sonra kalıbın temizlenmesi işlemine geçilir.Serigrafi baskı sisteminde işi bitmiş kalıplar yıpranana kadar tekrar temizlenir. Kalıbın ömrünü uzatmak için temizliğinin dikkatli olması gerekir. Baskı işlemi bittikten sonra fazla mürekkep spatula ile alınır. Rakle ve eleğin üzerinde mürekkep kalıntısının olmamasına dikkat edilir. Kalıp temizlenmesinde mürekkep ve emülsiyon temizlenecek maddelerdir. Temizleme aşamasında emülsiyon sökücü kullanılır. Bu yüzden gölge silici ile lekeli kısımlar kalıp temizlenip kurutulduktan sonra pamuklu bezle silinir. Kalıbın temizlenmesinden sonra bol su ile yıkanır.

Zanaattan Sanata ders dışı çalışmanın sonucunda taş, mermer, ahşap, cam, ayna ve kağıttan oluşan baskı altı malzemelerinden 20 adet değişik orijinalden 120 adet iş basıldı. Basılan işler Bursa Nilüfer Belediyesi Konak Kültür Evinde sergilendi.

Page 9: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

171

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

Resim 7. Sergi Afişi

Baskı işlemi bitmiş orijinaller:

Page 10: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

172

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

Resim 8. Mermer Üzerine Baskı Örnekleri

Page 11: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

173

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

Resim 9. Nilüfer Belediyesi Konak Kültürevinde Açılan Sergiden Görüntüler

SONUÇ VE ÖNERİLERSerigrafi Baskı Sisteminde “Zanaattan Sanata” Özgün Baskı Çalışmasında, eğitimde başarıyı arttırıcı bir yöntem olarak öğrencilerin okulu benimsemeleri ve yaşam alanı olarak görmeleri sağlanmıştır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar; benzer tekniklerin uygulanması sırasında oluşabilecek problemleri önceden görmek, önlem almak ve sürdürülebilir kılmak için bu makale hazırlanmıştır. Sonuç olarak;

• Matbaa Teknolojisi Alanı / Baskı Öncesi Hazırlık öğrencilerinin, tasarım becerileri geliştirilirken farklı disiplinlerden yararlanabilecekleri ve bilimin tasarım üzerindeki etkileri konusundaki farkındalıkları arttı.

• Kendi tasarımları sergilendi, birey olarak özgüvenleri gelişti.

• Matematik dersinde koordinat sistemlerinin yer aldığı vektörel tabanlı bilgiler, grafik tasarım alanındaki programlarda kullanılarak Matematiğin Matbaacılıktaki önemi kavrandı.

• Öğrenci, Kalıp hazırlama işleminde, ışığın pozlanmadaki önemini kavrayarak, fizik dersini mesleğinde kullanmanın farkındalığına vardı.

• Mürekkebin mermerin üzerinde tutunabilmesi için karışımlar yaparak kimya dersinin mesleğindeki önemini kavradı.

• Bu çalışmayla, Matbaa mesleği, öğrencilerin ilgisini arttıracak boyuta getirildi.

• Baskısı yapılacak görsellerin belirlenmesinde kullanılacak baskı altı malzemelerinin yapısal dokusunu yorumlayarak, gerekli kompozisyonlar oluşturma becerisi kazanıldı.

• Ders dışındaki zamanlarda öğrencilerin okulda hoş vakit geçirebileceği ve okulu sevmeleri sağlandı.

• Meslek derslerinin kendi içinde bağımsız olmadığı, bu derslerde başarılı olabilmeleri için Fizik, Kimya ve Matematik derslerin önemi kavrandı.

Uygulamaya yönelik olarak bilimin disiplinler arası bir çalışmayla zaanatı ve sanatı kapsaması ve bireyin gelişmesi doğrultusunda yürütülecek olan projelerde dikkat edilecek noktaları sıralamak gerekirse;

Page 12: SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA” ÖZGÜN … 163 UN 7%$$ Ç 5 TIONAL U 7,21$/ ø67$1%8/ M $1%8/ M TM Ç O R SERİGRAFİ BASKI SİSTEMİNDE “ZANAATTAN SANATA”

174

5. ULUSLARARASI MATBAA TEKNOLOJİLERİ SEMPOZYUMU5. INTERNATIONAL TECHINOLOGIE SYMPOSIUM FÜR DRUCK

5th INTERNATIONAL PRINTING TECHOLOGIES SYMPOSIUMİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ - İSTANBUL - 04-05 KASIM / NOVEMBER 2016

• İnternetten basılacak orijinalleri araştırılması sırasında baskı altı malzemesinin dokusunu ve görselin bu dokunun üzerinde nasıl bir dekoratif oluşturulacağı tartışılmalıdır.

• Görseller kaynak haline getirilmeli, tüm görsellerin yazıcıdan çıkışı alınmalı ve en son olarak karar verilmelidir.

• Öğrencilerin araştırdıkları görsellerin üzerine kendi tasarımlarını yapabilmeleri sağlanmalıdır.

• Çalışmalar ders saati sonunda farklı bir zaman diliminde olmalı, öğrenci – öğretmen iletişiminden çıkıp kendilerini rahat ifade edebilecekleri ortam sunulmalıdır.

• Öğrenciler karşılaştıkları sorunun çözümünde kullanacakları yöntemleri kendileri belirlemelidir.

• Çalışma sonucunda uygulamalar sergilenerek, çevreyle ve ilgili alanlarla paylaşımı sağlanarak geri dönüşümler alınmalıdır.

5. TEŞEKKÜRBu çalışmada; sergi hazırlanmasında ve tanıtılmasında katkıda bulunan Nilüfer Belediyesi ve Nilüfer Belediyesi Özel Kalem Müdürü Pınar Yeşilçiçek’e, okulda her türlü desteği veren Demirtaşpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Müdürlüğüne, maddi destek veren Alfa Grafik harita Ltd.Şti’ye teşekkür ederim.

6. KAYNAKÇAAltınkurt, Y.(2008). Öğrenci Devamsızlıklarının Nedenleri ve Devamsızlığın Akademik Başarıya Olan Etkisi,(Yüksek Lisans Tezi),Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsüi.

Kılınçeri,Ü.(2004) Serigrafi Baskı Tekniği ve Eğitimde Kullanım Alanları,(Yüksek Lisans Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Akgül,A.(2002) .Serigrafi Baskıda Dokuma Sıklığının Baskı Kalitesine Etkisinin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi ) Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

Gökyer,N.(2012). Ortaöğretim Kurumlarındaki Devamsızlık Nedenlerine İlişkin Öğrenci Görüşleri, (Yüksek Lisans Tezi ),Fırat Üniversitesi , Eğitim Fakültesi.

Milli Eğitim Bakanlığı (2013).Mesleki ve Teknik Eğitim Strateji Belgesi ve Eylem Planı, Ankara.

Milli Eğitim Bakanlığı (2011) ,Matbaa Teknolojisi El Tezgahında Baskı Modülü

Milli Eğitim Bakanlığı (2011) ,Matbaa Teknolojisi Serigrafide Şablon Modülü