โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self

ปญหาสขภาพของคนไทยในปจจบนมทศทางแนวโนมทจะเพมขนตลอดเวลา ผลปญหา สขภาพแสดงใหเหนอยางชดเจนใน

เรองสถตทเพมสงขนของโรคไมตดตอเรอรง อนไดแก โรค อวน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคมะเรง โรคหวใจ

และหลอดเลอดสมองเฉลยแลว ละกวา 97,900 คน โดยมจ านวนผปวยเพมขน 2 เทาภายใน 5 ปและยงพบวา คนไทยบรโภค

ยาสงถงปละ 47,000 ลานเมด เฉลยวนละ 128 ลานเมด คดเปนมลคา 1.5 แสนลานบาทตอป หรอรอยละ 47 ของคาใชจายดาน

สขภาพ (วชย เทยนถาวร, 2555) โดยสาเหตหลกของโรคไม ตดตอเรองสวนใหญเกดจาก พฤตกรรมในชวตประจ าวนทท าลาย

สขภาพตนเองโดยขาดการ ออกก าลงกาย มน าหนกเกน ดมสรา สบบหร รบประทานอาหารไมเหมาะสม เชน อาหารหวาน

มน เคม รบประทานผกนอยลง เปนตน และยงสงผลตอการด าเนนของโรคทมภาวะแทรกซอน และความรนแรงเพมขน

ภายใตสถานการณความชกของโรคมเพมขนนพบวา ครงหนงทไดรบ การรกษาทโรงพยาบาล อกครงหนงยงอยในชมชนโดย

จะเขาสระบบการรกษาจากการทไดรบ การคดกรองในชมชน และยงมประชาชนอกจ านวนหนงทตองไดรบการจดการโดย

การควบคม ปองกนในกลมประชากรในชมชน โดยมการแยกกลมความรนแรงของความเสยงในการเกดโรค ไมตดตอเรอรง

และความรนแรงของการเกดภาวะแทรกซอนในกลมทมการด าเนนของโรค ใน การปฏบตงานดานการสงเสรมและปองกน

กจกรรมสวนใหญเปนโครงการระยะสน ขาดความ ตอเนองของพฤตกรรมสขภาพ หรอกจกรรมอาจยงไมเขมขนพอทจะ

สามารถเขาไปเปลยน กระบวนการทางจต ทางปญญาและทางสงคมของกลมเสยงและผปวย จงยงไมกอใหเกดความ ย งยนใน

การดแลสขภาพตนเอง

แนวคดการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self ดวยหลก PROMISE Model

ทฤษฎทใชในการท าความเขาใจถงการปรบเปลยนพฤตกรรมของบคคล มาจาก รากฐานแนวคดทางจตวทยาและกระบวนการ

ทางปญญาทเกดจากการเรยนรและประสบการณ บคคลทสมพนธกบพฤตกรรมสขภาพ (Psychological -Cognitive mediators of health -

Sd behavior) รวมกบปจจยทางสงคม ดงท Leslie et al. (2010) ไดกลาวไวในหนงสอavior Change and Treatment Adherence วา นกปรบเปลยน

พฤตกรรมจะตองท า คงสาเหต เงอนไขปญหาการเจบปวยของแตละบคคลหรอชมชนแลว จะตองท า

ความเขาใจแนวคดทฤษฎทเปนรากฐานของการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทผเขยน.. น าเสนอไวในบทท 2 ไดแก แบบ

แผนความเชอทางสขภาพ (Health Belief Model -HBM) ขน Rosenstock et al. (1988) ทฤษฎ PRECEEDE-PROCEED

Model (Green & Krueter. 1904 ทฤษฎพฤตกรรมตามแผน (Theory of planned behavior) ของ Aizen (2002) แบบจ าลองการ

สงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender et al., 2006) ทฤษฎทางปญญาสงคม (Social cognitive theory) ของ Bandura (1989)

และ ทฤษฎการปรบเปลยนพฤตกรรมตามแนวคดของ Bandu และตามแนวคด Stages and process of change ของ Prochaska

& DiClemente (1983) ซง ใชกลยทธในการเปลยนการรบรถงขอมลขาวสารทถกตองและการสรางแรงจงใจกอนทจะลงมอ

กระท าการเปลยนพฤตกรรมและใหย งยนตอเนอง (Information-motivation-behavioral - IMB model) (Fisher et al., 2009)

ส าหรบการน าเสนอโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพในครงน ผเขยนขอ เสนอตวอยางโปรแกรมการปรบเปลยน

พฤตกรรมในกลมเสยงโรคเมตาบอลก โรคความดน โลหตสงและโรคเบาหวานในโรงพยาบาลและในชมชน ซงได

ด าเนนการส าเรจมาแลวดวยทน งบประมาณจากส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตเขต 13 กรงเทพมหานคร ตงแต

ปงบประมาณ 2551 - 2555 ภายใตโครงการบรหารจดการและประเมนโครงการเพอการ ปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพของ

ประชาชนกลมเสยงโรคเมตาบอลก ทงน ผเขยนไดน าเสนอ กรอบการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพตามโมเดลทพฒนาขน

จากการสงเคราะหแนวคดการ ปรบเลยนพฤตกรรมตามทฤษฎทางปญญาสงคม และแนวคดขนตอนการเปลยนพฤตกรรมมา

ประยกตใชในกจกรรมเพอพฒนาการดแลสขภาพของกลมเสยง ภายใตโมเดลการปรบเปลยน พฤตกรรมสขภาพ 3-Self ดวย

หลก PROMISE Model (Intarakamhang 2012) ซงสามารถ สรปไดดงภาพประกอบ 8-1

ตวแปรอสระ-ปจจยน าเขา(Input) ผลผลตทได(Product)

โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรม (Behavior modification)

ดวยหลก PROMISE Model ทค ำนงถงหลกกำร 6 ประกำร Positive reinforcement - กำรเสรมแรงทำงบวก

การเปลยนแปลงทางจตพฤตกรรมทเพมขน 1. กำรดแลตนเอง (Self-care)

2. มกำรก ำกบตนเอง (Self-regulation)

ผลผลตทได (Product)

หลกการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self ดวยหลก PROMISE Model เปนเครองมอทส าคญของนกปรบเปลยน

พฤตกรรมสขภาพทมาจาก 2 แนวคด ดงน1.3-Self เปนเครองมอและตวชวดส าหรบผปวยหรอผรบบรการปรบเปลยน

พฤตกรรม ประกอบดวย 3 ตวแปรทตองพฒนาใหผปวย ดงนน ในการสรางหรอออกแบบชดกจกรรมหรอ โปรแกรมตองจด

กระบวนการ (Process)

กจกรรมเนนผรบบรการเปนส าคญอยางนอย 5 ครงหลกในชวง 4-7 เดอน 1. สรางความตระหนกรวมและยอมรบในปญหาสขภาพพรอมท าสญญาใจรวมกนระหวางผใหบรการกบผรบบรการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 2. ตงเปาหมายความส าเรจระยะสนและยาวพรอมวางแผนรวมกนในการ - ความตองการมาเขารวมกจกรรมตอปรบเปลยนพฤตกรรมและปฏบตพฤตกรรมสขภาพเปนระยะอยางตอเนอง ใหค าแนะน าผอนตอในดานสขภาพ 3. ฝกการสงเกตและลงบนทกพฤตกรรมพรอมท าแผนดแลสขภาพตนเอง - ไดเครอขายการดแลสขภาพตนเอง 2. ใหความรโดยผเชยวชาญหรอผมประสบการณตรง หรอจากตวแบบทดจาก สถานการณจรง จากสอบคคล สอเคลอนไหว ภาพนง และอน ๆ 3. จดกจกรรมฐานสขภาพ เชน คลายเครยด ออกก าลงกาย โภชนาการสราง คณคาในตนเอง เนนปญหาของผรบบรการ กรณศกษาเรยนรรวมกน ฯลฯ 4. ใหค าปรกษารายกลม/รายบคคลทงแบบเผชญหนา ทางโทรศพทหรอออนไลน 5. กจกรรมเยยมบานหรอพบปะเยยมเยยน 6. กจกรรมเพอนชวยเพอนหรอแบบคห หรอกจกรรมพเลยงชวยกลม 7. สรางพลงอ านาจในตนเอง ดวยการใหโอกาสแสดงความสามารถท าเองจดหาอปกรณ เชน ชดตรวจเลอด เครองชง สายวด อปกรณออกก าลงกาย 8. สรางแรงจงใจภายในดวยการตงเปาหมายความส าเรจทเหมาะสมและสรางแรงจงใจภายนอกดวยการใหรางวล เชดชผลการกระท า 8. ใหการเสรมแรง ใหก าลงใจ ใหค าชมเชย ใหรางวล ใหขอมล ใหสงของทนท หนวยงานเปนทรจกและไดรบความ ทผรบบรการท าพฤตกรรมสขภาพไดส าเรจตามเปาหมายระยะสนและยาว 9. เลนเกม ประกวด แขงขน เนนความสนกและความรวมมอสความส าเรจ

10. จดอบรมปฏบตการแบบมสวนรวมตงแตวางแผน ด าเนนการและประเมนผล

11. เขาคายเพอปลกฝงเจตคตทด ฝกทกษะ 3-Self และ 3อ, อยางตอเนอง

12. สรางผน าสขภาพหรอแกนน าเพอวางรากฐานหรอเครอขายความย งยน

13. การบ าเพญประโยชนทเกยวของสขภาพเพอสวนรวม

14. กจกรรมวเคราะหตนเอง ประเมนตนเองและใหขอมลยอนกลบ

15. กจกรรมกลมรวมแกปญหาหรอตงกลมเพอดแลสขภาพ 17. จดกจกรรมสญจรเพอสรางประสบการณแปลกใหม

18. จดสภาพแวดลอมทเออตอการดแลสขภาพตนเอง

ผลลพธทได (Outcome)

1. ผรบบรการ - ความพงพอใจตอโครงการ - ความตองการมาเขารวมกจกรรมตอ – ใหค าแนะน าผอนตอในดานสขภาพ - ไดเครอขายการดแลสขภาพตนเอง 2. หวหนาโครงการ - สรางนวตกรรมและองคความรในการปรบเปลยนพฤตกรรม - มทกษะบรหารจดการโครงการเพมขน - มความตองการด าเนนโครงการตอ 3. ผบงคบบญชาของหวหนาโครงการ - ความพงพอใจในการด าเนนโครงการของหวหนาโครงการและคณะท างาน - โครงการสอดคลองกบนโยบายของหนวยงาน - หนวยงานเปนทรจกและไดรบความไววางใจจากบคคลทวไป - ผบงคบบญชาสนบสนนท าโครงการตอเนอง 4. ไดองคความรทางพฤตกรรมสขภาพ 5. ประชาชนทมพฤตกรรมก ากบและ ดแลสขภาพตนเองไดอยางถกตอง ม สขภาพดขน และ ลดปรมาณการ เจบปวยและคาใชจายการรกษาและ ใชยาทไมจ าเปนลง

กระบวนการเรยนร ทท าใหผปวยเกดพฤตกรรม 3-Self ตามค าแนะน าขอ เจาของทฤษฎ Bandura (1989) ไดกลาวา Self-

efficacy จะเกดไดจากการมตวแบบ การได แลกเปลยนประสบการณ การใชการเสรมแรง เปนตน สวน Self-regulation คอ

การจดกจกรรม การเรยนรใหผปวยหรอผรบบรการสขภาพไดสงเกตตนเองอาจดวยวธการใหขอมลยอนกลบ (Feedback) เพอ

สะทอนใหผปวยเหนผลการวดภาวะสขภาพของตนเองในปจจบน เชน ผล ตรวจรางกาย ผลเลอด ระดบความดนโลหต

นาหนกตว คา BMI เปนตน ผปวยจะสงเกตตนเอง วา ตนเองมความเสยงตอโรคใดบาง ดงนน ผใหบรการปรบเปลยน

พฤตกรรมสขภาพจะใช หลกการสรางแรงจงใจ (Motivation) ใหผปวยหรอผรบบรการเขามามสวนรวมในการดแลตวเอง

ดวยขนตอนตาม Self-regulation คอ สงเกตตนเองและตงเปาหมายพรอมท าสญญา (Promise) ทจะลดความเสยงหรอปญหา

นนทงระยะสนและยาว โดยระยะยาวทเปนเปาหมาย เชน ภายใน 3 เดอนหลงสนสดโปรแกรม นาหนกลดได 5 กโลกรม เปน

ตน สวนเปาหมายระยะสนเปน พฤตกรรมทพงประสงคหรอหลกเลยงในชวงวนหรอสปดาห เชน ใน 1 สปดาหนจะไมกน

ขนม จบจบหรอ เดนออกก าลงกายตอนเยนใหไดวนละ 20 นาท เปนตน โดยใหผปวยหรอผรบบรการ สขภาพไดวางแผนและ

ออกแบบกจกรรมในการปฏบตดวยตนเองใหบรรลเปาหมายทผปวยหรอ ผรบบรการสขภาพตงไวเองได ซงนกปรบเปลยน

พฤตกรรมจะท าใบงานเพอใหผปวยไดลงมอ เขยน วาดภาพหรอวางแผนกจกรรมแนวทางทตนเองตองปฏบตและประเมนผล

เชน ชงนาหนก1 : 50ดวยตนเองทกวน บนทกอาหารทกน และพลงงานทใชไปในแตละวน เปนตน อาจท าเปนกลม หรอเปน

รายบคคล ทงนขนกบนกปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพจะออกแบบกจกรรมการเรยนร เปนรายกลมหรอรายบคคล ทงนจาก

การถอดบทเรยนของการด าเนนโครงการปรบเปลยน พฤตกรรมสขภาพทผานมาพบวา ตลอดทงโปรแกรมปรบเปลยน

พฤตกรรมสขภาพทเปน แนวทางปฏบตทด ควรเนนกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย โดยแบงเวลาหรอเนอหาทจด กจกรรม

ตลอดโปรแกรมประกอบดวย 1) การใหความร (Knowledge) ประมาณ 10-20% ของ ชวงเวลาทงหมดในโปรแกรม 2) การจด

กจกรรมสนทนาการหรอเกมเพอปรบกระบวนการคด และใหเกดการเรยนรทางปญญา (Cognitive) และความรสก

(Affective) สนกสนานชวนให รวมท ากจกรรมตอเนองทกครงประมาณ 30% และเนนฝกทกษะ (Skil) ฝกการปฏบตทกครง

เกดพฤตกรรมทพงประสงค (Behavior) โดยจดกจกรรมประมาณ 40 - 50% ของชวงเวลา ทงหมดในโปรแกรมเพอใหเกด

Self-care หรอการดแลตนเองตามวถชวตประจ าวนจนเปน

ของผทมสขภาพทด (Healthy lifestyle) ทงนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self จะเกดขนไดนน นก ปรบเปลยนพฤตกรรมจะตอง

บรหารโครงการหรอจดกจกรรมโดยยดหลก PROMISE Model2. PROMISE Model เปนเครองมอหรอแนวคดการจด

กจกรรมส าหรบนกปรบเปลยน พฤตกรรมสขภาพ ซงประกอบดวย คณลกษณะของนกปรบเปลยนพฤตกรรมทตองม ไดแก

ม การมองโลกแงด (Optimize) วาผลหรอปญหาตาง ๆ ทเกดขนกบตนเองและผปวยนนมาจาก หลายเหตปจจยทสามารถ

แกไขไดดวยความสามารถของตนเอง และทกษะการบรหารจดการ กบเทคนคการจดกระบวนการเรยนร ทผนกปรบเปลยน

พฤตกรรมตองค านงเสมอ มการสราง แรงจงใจภายใน (Motivation) ของผปวยใหเกดขนทกระยะของชวงทจดกจกรรม

เพอใหผปวยม พลงในการดงศกยภาพตนเองออกมาแสดงและท ากจกรรมดวยตนเองเพอใหบรรลเปาหมายท ตนเองตงไวให

ได อาจดวยการพดคยสมภาษณเพอชใชตระหนกในปญหาและรวาผปวยเปนคน มความสามารถ หรอการตงรางวลซงเปน

สงจงใจภายนอกกได กจกรรมทออกแบบตองเนนใช หลกการเรยนรทเนนผปวยเปนศนยกลางทค านงถงปญหาและบรบท

หรอวถชวตของใครของมน ขนกบปญหาของผปวยแตละคน (Individual) โดยใหผปวยมสวนรวมท ากจกรรมตนเองใหมาก

ทสด และเมอผปวยหรอผรบบรการสขภาพท ากจกรรมตามทไดวาง และเมอการกระท าไดผล ตามเปาหมายทผปวยตงไวได

แลว นกปรบเปลยนพฤตกรรมตองใหการเสรมแรงทางบวก (Positive reinforce) โดยใชการชนชม ใหรางวลเมอผปวยหรอ

ผรบบรการท าพฤตกรรมนนได เปนผลส าเรจ ผปวยหรอผรบบรการจะเกดความภาคภมใจ เกดการเหนคณคาในตนเอง

(Selfesteem) และสดทายนกปรบเปลยนพฤตกรรมหรอผใหบรการสขภาพ ควรท างานจดกจกรรม และบรหารโปรแกรมโดย

ยดผลสมฤทธ (Result base management) ดวยการก าหนดตวชวด ของโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรม เชน เมอสนสด

โปรแกรม รอยละ 70 ของจ านวนผปวยหรอ ผรบบรการทงหมด ตองมพฤตกรรมสขภาพ 3-Self คา BMI คาระดบนาตาลใน

เลอด ระดบ ความดนโลหต เปนตน ดขนกวากอนเขารวมโปรแกรมสรปไดวา สงส าคญของการปรบเปลยนพฤตกรรมทวา

พฤตกรรมจะเปลยนไดตามหลก แหงพฤตกรรมนนคอจะตองเกดจากการสมครใจของผปวยหรอผเขารบการปรบเปลยน

พฤตกรรมเทานน มใชการบงคบเพราะผปวยหรอผรบบรการตองกระท าเอง แตถากลมเสยงอย

ระดบขนทไมสมครใจไมสนใจ นกปรบเปลยนพฤตกรรมตองใชกลยทธการสนทนาพรอมให ขอมลขาวสารและสราง

แรงจงใจใหกลมเสยงเกดความตระหนกและมแรงจงใจภายในเกดขน พรอมทจะเปลยนพฤตกรรมของตนเอง กอนทจะเขา

รวมโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรม

โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self ดวยตนเอง

ในครงนผเขยนขอน าเสนอโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพดานการบรก, อาหาร การเคลอนไหวออกก าลงและการ

ผอนคลายความเครยด เพอเพมพฤตกรรมสขภาพ 3-Self ซงเปนพฤตกรรมตอเนองทสามารถลดพฤตกรรมเสยงทเปนสาเหต

ของโรคไมตดตอ เรอรงและลดการเกดภาวะแทรกซอนของผปวยประกอบดวย โปรแกรมส าหรบโรคอวนในเส. โรคอวนใน

ผใหญ และโรคเบาหวาน ดงน

ตวอยางโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพกลมเดกโรคอวน

ความเปนมาของโปรแกรม โรคอวนในเดกก าลงเปนปญหาสขภาพทส าคญของประเทศไทย และเมอ เปรยบเทยบกบประเทศ

ในเอเชยพบวา ความชกของภาวะอวนและนาหนกเกนของประเทศไทย มความใกลเคยงกบประเทศญปน เกาหล และสงกวา

ประเทศศรลงกา (ลดดา เหมาะสวรรณ 2555) ในขณะทจากการศกษาทางดานโภชนาการของหลายสถาบนระบวาเดกทอวน

เมออาย 6 ขวบขนไป จะมโอกาสเปนผใหญอวนไดถงรอยละ 25 สวนเดกทอวนเมออาย 12 ปจะมโอกาส เปนผใหญอวนมาก

ถงรอยละ 75 ขนไป โดยเดกเหลานจะเสยงตอปญหาสขภาพหลายระบบ โดยเฉพาะเบาหวานชนดท 2 ซงพบสงมากในชวง

20 ปนและจะเปนผใหญอวนทเสยงตอ โรคหวใจและหลอดเลอดโรคเบาหวานและความดนโลหตสงมากขน และทส าคญคน

อวนยงเปน กลมเสยงตดเชอไขหวดและมอาการแทรกซอนทรนแรงไดงาย (ส านกงานกองทนสนบสนนการ สรางเสรม

สขภาพ, 2552) ซงประมาณไดวาโรคอวนจะเปนภาระกบผลผลตมวลรวมของประเทศ ทก าลงพฒนาสงถงรอยละ 1.1 - 1.2

หากไมรบเรงแกไขภาระคาใชจายทเกดจากโรคอวนนอาจ ท าใหเศรษฐกจของประเทศก าลงพฒนาหยดชะงกได (WHO,

2013) ทงน ผลการส ารวจภาวะ โภชนาการเกนและโรคอวนของนกเรยนชวงชนท 3 และ 4 ปการศกษา 2550 ของโรงเรยนท

สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและส านกการศกษากรงเทพมหานคร จ านวน 158 โรง พบนกเรยนทม

ภาวะโภชนาการเกนและโรคอวนรวมกนคดเปนรอยละ 14.87 โรคอวนเปนปจจยเสยงทส าคญของการเกดโรคเบาหวานชนด

ท 2 ซงเกดจากรางกายคอตอ ฤทธอนซลน คนทอวนรางกายกจะยงดอตออนซลนท าใหเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน ปจจบน

หลายประเทศทวโลกพบเดกทเปนโรคเบาหวานชนดท 2 มากขน โดยตวเลขทเพมขนดงกลาวมความสมพนธกบจ านวนท

เพมขนของเดกทเปนโรคอวนการพฒนาใหเดกมทกษะ 3-Self การก ากบตนเอง (Self- regulation) และการรบรความสามารถ

ของตนเอง (Self-efficacy)- การเคลอนไหวออกก าลงและการบรโภคอาหารซงเปนพฤตกรรมการดแลตนเอง (Selfการปองกน

โรคเบาหวาน

วตถประสงค โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรม แยกอธบายตามประเภทของโปรแกรม

โปรแกรม Eat-3s มวตถประสงคเพอ 1. การพฒนาจตพฤตกรรมดานการบรโภคอาหาร เพอใหเดกทเขารบโปรแกรม

1.1 สามารถจดจ า เขาใจความหมาย ความเชอมโยงระหวางโรคอวนและเบาหวาน ชนดท 2 ปจจยเสยง ผลเสย แนวทางการ

ปองกน และเหนความส าคญของการลดความเสยง

1.2 มการรบรความสามารถของตนเองดานการบรโภคอาหารเพมขน

1.3 มการก ากบตนเองดานบรโภคอาหารเพอลดความเสยงของโรคเบาหวาน เพมขน 2. ใหเดกมพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

เพอลดความเสยงของโรคเบาหวานชนดท 2 โปรแกรม Exercise-3S มวตถประสงคเพอ 3. การพฒนาจตพฤตกรรมดานการ

เคลอนไหวออกก าลง เพอใหเดกทเขารบโปรแกรม

3.1 มการรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลงเพมขน

3.2 มการก ากบตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลงเพมขน 4. ใหเดกมพฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลงเพอลดความเสยง

โรคเบาหวานชนดท 2 เพมขน 5. เพอลดความเสยงของการเกดโรคเบาหวานชนดท 2 ทมสาเหตมาจากโรคอวน 5.1 มดชน

มวลกาย (BMI) ลดลงกอนเขารวมโปรแกรม 5.2 มความหนาของชนไขมน (Skin fold thickness) ลดลงจากกอนเขารวม

โปรแกรม5.3 มความยาวรอบเอวลดลงจากกอนเขารวมโปรแกรมกลมเปาหมาย กลมเสยงคอ เดกนกเรยนอายระหวาง 9 - 11

ป ทศกษาระดบ ประถมศกษาปท 4 - 5 ในโรงเรยนในเขตกรงเทพมหานคร และมภาวะอวน เมอใชเกณฑของ โคลและคณะ

(Cole et al., 2000) รวมกบเกณฑมาตรฐานดชนมวลกายตามอายและเพศ

ลกษณะโปรแกรม เปนโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมทง 2 โปรแกรม อธบายไดดงน

1. โปรแกรม Eat- 3s เปนหลกสตรเพอพฒนาทกษะการก ากบตนเองและการรบร ความสามารถของตนเองดานการบรโภค

อาหาร รวมทงพฤตกรรมการบรโภคอาหาร โดยมการ จดเนอหาและกจกรรมทสงเสรมการพฒนาทงทางดานพฤตกรรมทาง

ปญญา (Cognitive behavior) กจกรรมทจดขนแบงเปน 6 ครง สปดาหละ 1 ครงๆ ละ 100 นาท รวมทงหมด 600 นาท หรอ 10

ชวโมง และในแตละครงใชรปแบบการเรยนรทหลากหลาย เชน สอนแบบเชงรก หรอ Active learning ฝกทกษะ ฝกแกปญหา

ท าแบบฝกหดทบาน การอภปราย การเรยนรแบบ มสวนรวมและแบบปฏสมพนธ เปนตน ภาพรวมของโปรแกรมแสดงดง

ตาราง 8-1 ภาพรวมกจกรรมในโปรแกรม Eat-3S

ครงท เนอหา/กจกรรม

1 การสรางความตระหนกถงปญหาสขภาพและการสงเสรมความรดานโภชนาการ: ธงโภชนา พลงงานจากอาหาร (แคลอร) อาหารทดแทนทใหพลงงานตา และการอานฉลากโภชนาการ

2 การก ากบพฤตกรรมตนเองดานการบรโภคอาหาร 3 พฤตกรรมการดแลตนเองดานโภชนาการ ไดแก การเลอกซอ การเกบ ปรมาณ เสรฟ และวธการ รบประทาน

อาหาร พรอมท ากจกรรม “ทวรซปเปอรมารเกต 4 อาหารเพอสขภาพ: การสาธต กจกรรมการท าอาหาร การจดเมนอาหาร และการมอบหมายการบานเพอท าจด

เมนอาหารเพอสขภาพกบครอบครว

5 การเผชญสถานการณ และทางเลอกในการแกปญหาทน าไปสการบรโภคทไมเหมาะสม 6 ความรเกยวกบโรคอวนและเบาหวานชนดท

2. โปรแกรม Exercise-3S เปนหลกสตรเพอพฒนาการก ากบตนเองและการรบร ความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหว

ออกก าลง รวมทงพฤตกรรมการเคลอนไหวออก ก าลง โดยมการจดเนอหาและกจกรรมทสงเสรมการพฒนาทงทางดานการร

คดและพฤตกรรม กจกรรมทจดขนแบงออกเปน 6 ครง สปดาหละ 1 ครงๆ ละ 100 นาท รวมทงหมด 600 นาท หรอ 10

ชวโมง และในแตละครงใชรปแบบการเรยนรทหลากหลายเชน การสอนแบบ Active learning ฝกทกษะ ท าแบบฝกหด สาธต

เรยนรแบบมสวนรวม เปนตน ภาพรวมของโปรแกรม แสดงดงตาราง 8-2

ครงท เนอหา/กจกรรม 1 ความรเกยวกบการใชพลงงานในชวตประจ าวน: สดสวนของการเคลอนไหวออกก าลงทควรปฏบตใน

ชวตประจ าวน และพลงงานทถกเผาผลาญจากการออกก าลงกายหรอท ากจกรรมตางๆ 2 การก ากบตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง 3 หลกการออกก าลงกายและการสาธตการออกก าลงกายทเหมาะสมกบวย 4 การวางแผนกจกรรมเพอเพมการเผาผลาญพลงงานรวมกบครอบครว และการเลอกกจกรรมทาง กายทเหมาะกบ

ลลาชวต/ชวตประจ าวนของตวเอง 5 เดนเพอหาสาระของชวต (Walk rally) 6 ทบทวนบทเรยน

แนวคดและเทคนคทใชในการปรบเปลยนตวแปรทางจตและพฤตกรรมซงเปนตวแปร ตามของโปรแกรม Eat-3S ดงกลาว

ขางตน สามารถสรปความสมพนธระหวาง กจกรรม ตวแปร ตามทตองการปรบเปลยน แนวคด/เทคนคทใช และวธด าเนน

กจกรรม ดงแสดงในตาราง 8-3

วตถประสงค โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรม แยกอธบายตามประเภทของโปรแกรม โปรแกรม Eat-3s มวตถประสงคเพอ

1. การพฒนาจตพฤตกรรมดานการบรโภคอาหาร เพอใหเดกทเขารบโปรแกรม

1.1 สามารถจดจ า เขาใจความหมาย ความเชอมโยงระหวางโรคอวนและเบาหวาน ชนดท 2 ปจจยเสยง ผลเสย แนวทางการ

ปองกน และเหนความส าคญของการลดความเสยง

1.2 มการรบรความสามารถของตนเองดานการบรโภคอาหารเพมขน

1.3 มการก ากบตนเองดานบรโภคอาหารเพอลดความเสยงของโรคเบาหวาน เพมขน 2. ใหเดกมพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

เพอลดความเสยงของโรคเบาหวานชนดท 2 โปรแกรม Exercise-3S มวตถประสงคเพอ 3. การพฒนาจตพฤตกรรมดานการ

เคลอนไหวออกก าลง เพอใหเดกทเขารบโปรแกรม

3.1 มการรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลงเพมขน

3.2 มการก ากบตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลงเพมขน 4. ใหเดกมพฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลงเพอลดความเสยง

โรคเบาหวานชนดท 2 เพมขน 5. เพอลดความเสยงของการเกดโรคเบาหวานชนดท 2 ทมสาเหตมาจากโรคอวน

5.1 มดชนมวลกาย (BMI) ลดลงกอนเขารวมโปรแกรม 5.2 มความหนาของชนไขมน (Skin fold thickness) ลดลงจากกอนเขา

รวมโปรแกรม

5.3 มความยาวรอบเอวลดลงจากกอนเขารวมโปรแกรม

กลมเปาหมาย กลมเสยงคอ เดกนกเรยนอายระหวาง 9 - 11 ป ทศกษาระดบ ประถมศกษาปท 4 - 5 ในโรงเรยนในเขต

กรงเทพมหานคร และมภาวะอวน เมอใชเกณฑของ โคลและคณะ (Cole et al., 2000) รวมกบเกณฑมาตรฐานดชนมวลกาย

ตามอายและเพศ

ลกษณะโปรแกรม เปนโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมทง 2 โปรแกรม อธบายไดดงน

1. โปรแกรม Eat- 3s เปนหลกสตรเพอพฒนาทกษะการก ากบตนเองและการรบร ความสามารถของตนเองดานการบรโภค

อาหาร รวมทงพฤตกรรมการบรโภคอาหาร โดยมการ จดเนอหาและกจกรรมทสงเสรมการพฒนาทงทางดานพฤตกรรมทาง

ปญญา (Cognitive behavior) กจกรรมทจดขนแบงเปน 6 ครง สปดาหละ 1 ครงๆ ละ 100 นาท รวมทงหมด 600 นาท หรอ 10

ชวโมง และในแตละครงใชรปแบบการเรยนรทหลากหลาย เชน สอนแบบเชงรก หรอ Active learning ฝกทกษะ ฝกแกปญหา

ท าแบบฝกหดทบาน การอภปราย การเรยนรแบบ มสวนรวมและแบบปฏสมพนธ เปนตน ภาพรวมของโปรแกรมแสดงดง

ตาราง 8-1

ตาราง 8-3 กจกรรม ตวชวด แนวคด/เทคนคทใชและวธด าเนนกจกรรมของโปรแกรม Eat-3S

ครงท เนอหา/กจกรรม ตวชวดทตองการเปลยน

แนวคด/เทคนคทใช วธด าเนนกจกรรมการเรยนร

1 ความรดานโภชนาการ:พลงงาน(แคลลอร)อาหารทดแทนทใหพลงงานต า และการอานฉลากโภชนาการ

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการบรโภคอาหาร

การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ

-การบรรยายความร –การตงค าถาม –การเลนเกม –การอภปรายกลมยอย –การฝกซอมและลงมอปฏบตจรง –การฝกคดเปนรายบคคลและรายกลม –การใหขอมลยอนกลบ

2 การก ากบตนเองดาน

การบรโภคอาหาร 1.การก ากบตนเองดานการบรโภคอาหาร 2.การควบคมการตนเอง 3.พฤตกรรมในการดแลตนเองในการดานบรโภค

การก ากบผลกรรมดวยการก ากบพฤตกรรม

-การใหฝกการก ากบตนเองตาม4ชน -การมอบหมายใหด าเนนการก ากบตนเองดานบรโภคอาหารตามทไดฝก -การเสรมแรงจากภายนอก

การกระท าพฤตกรรม -การใหวางแผนกระท าพฤตกรรมบรโภคอาหาร

4.การรบรความสามารถของตนดานบรโภค

การสรางประสบการณความส าเรจ

การตดตามผลการก ากบตนเองของเดกและใหขอมลยอนกลบ

3 การเลอกซอ การเกบ ปรมาณเสรฟและวธการรบประทานอาหารพรอมท ากจกรรม “ทวรซปเปอรมารเกต”

1.การก ากบตนเองดานการบรโภคอาหาร 2.การควบคมการตนเอง 3.พฤตกรรมในการดแลตนเองในการดานบรโภค

การควบคมสงเรา -การก าจดสงเราทเปนตวน าพฤตกรรมทไมเหมาะสม ไมซอน าอดลมไวบาน -การสรางสงเราทเฉพาะเจาะจงซงเปนตวแนะพฤตกรรมบรโภคอาหาร

การควบคมผลกรรมดวยการก ากบพฤตกรรม

การด าเนนการก ากบตวเองดานการบรโภคอาหาร4ขนตอนตามทไดฝก -การเสรมแรงจากภายนอก

4.การรบรความสามารถของตนดานบรโภค

การกระท าพฤตกรรม -การใหวางแผนและการกระท าพฤตกรรมบรโภคอาหาร

การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ

-กาฝกซอมและลงมอปฏบตจรงในการเลอกซออาหาร -การมอบหมายงานและอภปรายกลม -การใหขอมลยอนกลบ

การใชค าพดชกจง -การชแนะ กลาวชนชมในความส าเรจ

4 อาหารเพอสขภาพ:การสาธต กจกรรม การท าอาหาร

1.การรบรความสามารถของตนเองดาน

การสรางประสบการณความส าเรจ

-การฝกซอมและลงมอปฏบตท าอาหาร -การมอบหมายงาน -การใหขอมลยอนกลบ

ครงท เนอหา/กจกรรม ตวชวดทตองการเปลยน

แนวคด/เทคนคทใช วธด าเนนกจกรรมการเรยนร

การจดเมนอาหารและการมอบหมายการบานเพอท า/จดเมนอาหารเพอสขภาพกบครอบครว

การบรโภคอาหาร การใชตวแบบ -การสาธตการท าอาหารโดยวทยากร -เหนตวแบบพฤตกรรมจากเพอนในกลม -การใหผปกครองเปนตวแบบแสดงพฤตกรรม

การใชค าพดชกจง -น าสมาชกในครอบครวมามสวนรวม -การชแนะ กลาวชนชมในความส าเรจ

2.การก ากบตนเอง 3.การควบคมตนเอง 4.พฤตกรรมการดแลตนเองในดานอาหาร

การควบคมผลกรรม ดวยการก ากบพฤตกรรม

การด าเนนการก ากบตนเองดวยการบรโภคอาหาร4ขนตอนตามทไดฝก -การเสรมแรงจากภายนอก

การกระท าพฤตกรรม -การใหวางแผนการกระท าพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

5 การเผชญอารมณหรอสถานการณและทางเลอกในการแกปญหาทน าไปสการบรโภคทไมเหมาะสม

1.การรบรความสามารถของตนเอง

การเผชญปญหาและทกษะการแกปญหา

-การชแนะ –การอภปรายกลมยอย -การฝกทกษะ -การใหขอมลยอนกลบ

2.การก ากบตนเอง 3.พฤตกรรมการดแลตนเองในดานอาหาร

การควบคมผลกรรม ดวยการก ากบพฤตกรรม

-การด าเนนการก ากบตนเองดานการบรโภคอาหาร4ขนตอนตามทไดฝก -การเสรมแรงจากภายนอก

การกระท าพฤตกรรม -การวางแผนกระท าพฤตกรรมบรโภคอาหาร

6 ความรเกยวกบโรคอวนและเบาหวานชนดท2

1.ความรเกยวกบโรคอวนและเบาหวาน

แนวคดโรคอวนและเบาหวานชนดท2

-การบรรยายความร –การตงค าถาม -การเลนเกม -การอภปรายกลมยอย

2.การรบรความสามารถของตนเองดานการบรโภคอาหาร

การสรางประสบการณทส าเรจ

การใหขอมลยอบกลบ

การใชค าพดชกจง -การชแนะ -การกลาวชนชมในความส าเรจ

3.การก ากบตนเองดานอาหารบรโภคอาหาร4.พฤตกรรมกรรมการบรโภคอาหาร

การควบคมผลกรรมดวยการก ากบพฤตกรรม

การด าเนนการก าหนดตนเองดานการบรโภคอาหาร4ขนตอน ตามทฝก -การสงเสรมแรงจากภายนอก

3.2การกระท าพฤตกรรม

รายละเอยดของแนวคด/เทคนคทน ามาสรางเปนโปรแกรม Exercise-3s ไดประยกตใชแนวคดและเทคนคเชนเดยวกบโปรแกรม Eat-3น าเสนอรายละเอยดดงแสดงในตาราง8-4

ตาราง8-4 กจกรรม ตวชวด แนวคด/แนวคดและวธด าเนนกจกรรมของโปรแกรมExercise-3s

ครงท เนอหา/กจกรรม ตวชวดทตองการปรบเปลยน

แนวคด/เทคนคการใช วธด าเนนกจกรรการเรยนร

1 การใชพลงงานประจ าวน:การเคลอนไหวออกก าลงและพลงงานทเผลาผลาญ

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลงกาย

การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ

-การตงค าถาม –การเลนเกม -การมอบหมายการบาน –การอภปรายกลมยอย –ฝกคดเปนรายบลคลและกลม -การใหขอมลยอนกลบ

2 การควบคมตนเองดานการเคลอนไหวการออกก าลงกาย

1.การควบคมตนเองดานการเคลอนไหวการออกก าลงกาย 2.การก ากบตนเอง 3.การดแลตนเองดานการเคลอนไหวการออกก าลงกาย

การควบคมผลกรรมดวยการควบคมพฤตกรรมการกระท าพฤตกรรม

-การใหฝกตนเองตามขอ4 -การมอบหมายใหด าเนนการก ากบตนเองดานการเคลอนไหวออกออก าลงตามทไดฝก –การเสรมแรงจากภายนอก –การใหวางแผนแบะการกระท าพฤตกรรมเคลอนไหวออกก าลง

4.การรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวการออกก าลง

การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ

-การตดตามผลการควบคมตนเองของเดกและใหขอมลยอนกลบ

3 หลกการออกก าลงกายและการสาธตการออกก าลงกายทเหมาะสมกบวย

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง

การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ

-การฝกซอมและลงมอปฏบตจรงในการออกก าลงกาย-การฝกทกษะ –การมอบหมายงาน –บรรยายความรและการตงค าถาม -การใหขอมลยอนกลบ

การใชตวแบบ -การสาธตการออกก าลงหาย -การเหนตวแบบพฤตกรรมจากเพอน –บรรยายความรและการตงค าถาม –การใหขอมลยอนกลบ

การใชค าพดชกจง -การน าเสนอสมาชกครอบครวเขามามสวนรวม –การชแนะ –การพดใหก าลงใจ –การกลาวชนชมในความส าเรจ

2.การก าหนดตนเอง 3.การควบคมตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง 4.พฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลง

การควบคมผลกรรม -การด าเนนการก ากบตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง4ขนตอนตามทไดฝก -การเสรมแรงจากภายนอก

กระท าพฤตกรรม การใหวางแผนและการปฏบตในการเคลอนไหวออกก าลง

ครงท เนอหา/กจกรรม ตวชวดทตองการปรบเปลยน

แนวคด/เทคนคการใช วธด าเนนกจกรรมการเรยนร

4 การวางแผนกจกรรมเพอเพมการเผาผลาญพลงงานรวมกบครอบครวและการเลอกกจกรรมรางกายทเหมาะกบลลาชวต/ชวตประจ าวนของตนเอง

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง

การสรางประสบการณทส าเรจ

-การใหขอมลยอนกลบ -การมอบหมายงาน

การใชค าพดชกจง -การน าสมาชกในครอบครวเขามามสวนรวมในการวางแผน/เลอกกจกรรม –การชแนะ -การพดใหก าลงใจ

การใชตวแบบ -การใหผปกครองเปนตวแบบแสดงพฤตกรรม

2.การก ากบตนเอง 3.การควบคมตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง

การควบคมผลกรรม -การด าเนนการก ากบตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง4ขนตามทไดฝก -การเสรมแรงจากภายนอก

การกระท าพฤตกรรม -การใหวางแผนและการกระท าพฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลง

5 เดนเพอหาสาระของชวต (walk rally)

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวการออกก าลง

การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ

-การมอบหมายงาน -การลงมอปฏบตจรง -การใหขอมลยอนกลบ

การใชค าพดชกจง -การชแนะ -การกลาวชนชมในความส าเรจ

2.การก ากบตนเอง 3.ควบคมตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง 4.พฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลง

กาควบคมผลกรรม -การด าเนนการก ากบคนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง4ขนตามทไดฝก -การเสรมแรงจากภายนอก

การกระท าพฤตกรรม -การวางแผนและการกระท าพฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลง

ขนตอนการด าเนนโปรแกรม ขนตอนการเตรยมการกอนการจดกจกรรม แบงเปน 2 สวน คอ

1. ในสวนวทยากร ผชวย หรอผประสานงานกจกรรม (Facilitators) ควรศกษาแนวคด ทฤษฎทเกยวของกบโรคอวนและ

โรคเบาหวานชนดท 2 แนวคดเกยวกบการสรางการรบร ความสามารถของตนเอง เทคนคการก ากบตนเอง แนวคดพฤตกรรม

การดแลตนเอง รวมทง แนวคดทเกยวของกบการฝกอบรม เทคนค รปแบบของการจดกจกรรมการเรยนร โดยเฉพาะ การใช

เกมและกระบวนการกลม2. ในสวนการเตรยมการกอนการด าเนนกจกรรม2.1 ก าหนดลกษะของกลมเปาหมายใหชดเจน คอ

1) เปนเดกอาย 9-11 ป ทมดชน มวลกายตงแตเปอรเซนไทลท 85 ขนไป เมอเทยบจากกราฟแสดงเกณฑอางองการ

เจรญเตบโต ตามมาตรฐานดชนมวลกายตามอายและเพศ (BMI-for-age) ส าหรบเดกอาย 2 – 20 ป รวมกบ เกณฑของโคลและ

คณะ (Cole et al., 2000) 2) มความสมครใจและไดรบการยนยอมจาก ผปกครองใหเขารวมกจกรรม 3) ไมมโรคประจ าตวท

เปนอปสรรคตอการเขารวมกจกรรมตลอด โปรแกรม และ 4) มปญหาทางพฤตกรรมการบรโภคอาหารและพฤตกรรมการ

เคลอนไหวออก ก าลงในระดบตา ไมสม าเสมอหรอไมถกตอง โดยมการคดกรองความเสยงในเดกโดยพจารณา สาเหตดานวถ

ชวตไมถกตองในเรองพฤตกรรมการบรโภคอาหารและพฤตกรรมการเคลอนไหว ออกก าลง รวมทงเกบขอมลภมหลงของเดก

ซงประกอบดวย อาชพ รายได ระดบการศกษา พฤตกรรมการบรโภคอาหาร และพฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลงของบดา

มารดาหรอ ผปกครอง จากนนพจารณาเดกทมระดบพฤตกรรมการบรโภคอาหารและการเคลอนไหวออก ก าลงอยในระดบตา

ไมสมาเสมอ หรอไมถกตอง แลวรบสมครเดกทมคณลกษณะตามเกณฑท ก าหนดไว และยนยอมสมครใจเขารวมกจกรรม

|2.2 ตดตอประสานงานกบครหรอผประสานงานของโรงเรยน เพอชแจงวตถประสงค ความส าคญ ประโยชน และรายละเอยด

ขนตอนในการท ากจกรรมตลอดโปรแกรม

2.3 จดเตรยมสถานทและอปกรณตางๆ 2.4 เชญผปกครองและเดกเขารวมประชมเพอชแจงวตถประสงค ความส าคญ

ประโยชน และรายละเอยดขนตอนในการท ากจกรรมตลอดโปรแกรม

2.5 ใหเดกฝกบนทกพฤตกรรมการบรโภคอาหารและการเคลอนไหวออกก าลง ประจ าวน เพอเตรยมความพรอมส าหรบการ

เกบขอมลพฤตกรรมในชวงด าเนนกจกรรม

ขนตอนการเกบขอมลกอนเขารวมโปรแกรม เปนการเกบขอมลของตวแปรซงเปนวตถประสงคหลกของโปรแกรม ดงน

1. ตวแปรทางจตและพฤตกรรม โดยใหเดกท าแบบวดความร การรบรความสามารถ ของตนเอง การก ากบตนเองตนเอง

พฤตกรรมการดแลตนเองดานการบรโภคอาหารและการ เคลอนไหวออกก าลง

2. ตวชวดความเสยงของโรคเบาหวานชนดท 2 โดยเกบขอมล ดชนมวลกาย ความหนา ของไขมน และ ความยาวรอบเอวของ

กลมกลมเปาหมายทเขารวมโปรแกรมขนตอนปรบเปลยนพฤตกรรมตามโปรแกรม Eat-3S และ Exercise-3s

1. ใหกลมเปาหมายท ากจกรรมตามโปรแกรม Eat-3S ตามดวยโปรแกรม Exercise 3S หรอ อาจเรมดวยโปรแกรม Exercise-

3S แลวตามดวยโปรแกรม Eat-3S โดยท ากจกรรม สปดาหละ1 ครงๆ ละ 100 นาท

2. ในระหวางด าเนนกจกรรม ผจดกจกรรมด าเนนการเพมเตมดงน2.1 ใหกลมเปาหมายชงนาหนกและพลอตกราฟนาหนก

ของตนเองลงบนกราฟ นาหนกสวนบคคลซงผจดกจกรรมไดเตรยมไวให 1 คน ตอ 1 แผน

2.2 ในระหวางโปรแกรม Eat-3s ใหกลมเปาหมายบนทกการบรโภคอาหารประจ าวน และในระหวางโปรแกรม Exercise-3S

ใหเดกบนทกการเคลอนไหวออกก าลงประจ าวน แลว น าสงอาจารยผประสานงานในวนรงขน โดยทกครงทเดกน ามาสงจะ

ได 1 แตม ซงเมอสะสมครบ 7 แตมเดกจะไดรบรางวล

ขนตอนการประเมนผลโปรแกรม มดงน

1. การประเมนผลกจกรรมในโปรแกรมแตละครงตามวตถประสงคของกจกรรม ซงมใช การประเมนผลตามตวตวชวด เชน

การสงเกตความรวมมอ การมสวนรวม ความส าเรจของงาน ทไดมอบหมาย ความสนใจของเดก การตอบค าถามของเดก เปน

ตน

2. การประเมนผลตามวตถประสงคหลกของแตละโปรแกรม ดงน2.1 ตวแปรทางจตและพฤตกรรม โดยใหกลมเปาหมายท า

แบบวดความร การรบร ความสามารถของตนเอง การก ากบตนเอง พฤตกรรมการดแลตนเองดานบรโภคอาหาร และ การ

เคลอนไหวออกก าลง2.2 ตวแปรความเสยงของโรคเบาหวานชนดท 2 โดยผจดกจกรรม เกบขอมลดชน มวลกาย ความหนา

ของไขมน และ ความยาวรอบเอวของกลมกลมเปาหมายทเขารวมโปรแกรม 3. การประเมนความพงพอใจโดยรวมของ

โปรแกรม โดยใหกลมเปาหมายตอบ แบบสอบถามความพงพอใจในการเขารวมโปรแกรมรวมทงใหขอเสนอแนะเพมเตม

ตวอยางโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพกลมผใหญโรคอวนความเปนมาของโปรแกรมภาวะไขมนและนาตาลใน

เลอดสงและภาวะนาหนกเกน เปนกลมอาการของโรคไม ตดตอทเปนปญหาส าคญในระบบสาธารณสขของประเทศไทย

เนองจากเปนสาเหตทท าใหเกด โรคเบาหวาน โรคหวใจและหลอดเลอด รวมทงโรคกระดกและขอทเกดจากการมนาหนกเกน

มาตรฐาน บคคลเมอยางเขาสวยกลางคนจะเรมอวนขน

เอสโตรเจนภายในรางกายชวงใกลวยทอง สงผลใหมไขมนสวนเกนสะสมไวใตผวหนง บรเวณ หนาทอง ตนขา และแขนมาก

ขน และจะไปจบทอวยวะภายใน เชน รอบๆ หวใจ ตบ ไต ล าไส เปนตน ซงเปรยบเสมอนสญญาณอนตราย อาจท าใหเกดโรค

ไขมนในเลอดสง โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ และโรคหลอดเลอด และยงพบวา มผทมปจจยเสยงมากกวา

1 ปจจย ความเสยงตอการเกดโรคเหลานจะเพมขนและเปนทวคณ เนองจากสาเหตของปจจย เสยงหลายปจจยทด าเนนอยใน

วถการด าเนนชวตประจ าวน ซงสามารถเปลยนแปลงไดตาม แนวคดโดยใชหลก 6อ. ไดแก อาหาร อารมณ อากาศ ออกก าลง

กาย อาศย และอบายมก ซง เปนไปไดทจะควบคมและปองกน หรอชะลอการเกดโรคได

วตถประสงค เพอใหผเขารวมโครงการ 1. มการรบรความสามารถในการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพไดดวยตนเองใน

ระดบมาก 2. มคาดชนมวลกายลดลงจากกอนเขารวมโครงการของจ านวนผมคาดชนมวลกายเกนทงหมด 3. มความดนโลหต

ลดลงเปนปกต จากกอนเขารวมโครงการของผมความดนโลหตสงทงหมด 4. มความพงพอใจตอกจกรรมปรบเปลยน

พฤตกรรมในระดบมากกลมเปาหมาย ประชาชนทมปญหาโรคอวนหรอผทมภาวะเสยงตอการเกดโรคอวน 50 คน โดยม

เกณฑคดเลอกผเขารวมโครงการ ดงน 1. มคาดชนมวลกาย (Body Mass Index: BMI) 2 23 mg/m 2. มคาความดนโลหตสง

เกนเกณฑ (คา Systolic 240 mmHg คา Diastolic 290 mmHg) 3. สมครใจเขารวมโครงการและสามารถรวมกจกรรมไดตลอด

หลกสตร

4. เสนรอบเอวเกน 80 เซนตเมตร ส าหรบผหญง และเกน 90 เซนตเมตร ส าหรบผชาย

ตาราง 8-5 แผนการด าเนนกจกรรมปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพส าหรบโรคอวนในผใหญ

ครงท

ลกษณะกจกรรม เทคนค/วธการ จ านวน ตวชวดผลผลต/ผลลพธ

1 - สรางแรงจงใจและเสรมสรางพลงงานในการปรบเปลยนพฤตกรรม -วางแผนการก ากบพฤตกรรมสขภาพ

-ละลายพฤตกรรม ประเมนความคาดหวงและทกษะก าหนดขอตกลงในการรวม-กจกรรมฝนด ฝนราย -กจกรรมรกชวตตองปกปองหวใจ -ก าหนดเปาหมายและวางแผนการดแลตนเอง

50 คน -จ านวนผเสยงโชค 50คนเขารวมกจกรรมปรบเปลยนพฤตกรรมครบทกคน

2 -สรางความตระหนกและความมสวนรวมในการปรบเปลยนพฤตกรรม -วางแผนการก ากบพฤตกรรมสขภาพ

-ใหความรเรองโรคแหงการสะสมพอกพน -ใหผเขารวมอบรมรวมแสดงความคดเหน เปดใจยอมรบกจกรรมและรปแบบ -เทคนคการปรบเปลยนพฤตกรรมและการฝกบนทก

50 คน -จ านวนผเขารวมกจกรรมทเสยงตอโรคเบาหวานมผลเลอดทดขนคดเปนรอยละ20ของจ านวนผเขารวมโครงการ

ครงท

ลกษณะกจกรรม เทคนค/วธการ จ านวน ตวชวดผลผลต/ผลลพธ

ก ากบพฤตกรรมตนเอง

การเปลยนแปลงของน าหนกและอ.3 -ฝกปฏบตการชงดวง ค านวณ ปรมาณอาหาร

-จ านวนผเขารวมกจกรรมมการเปลยนแปลงไปในทางทดขนโดยวดจากBMI BPรอบเอวคดเปนรอยละ 20ของการเขารวมโครงการ

3 -การสรางความตระหนกและมสวนรวมกจกรรม –การสรางความรบผดชอบตอสขภาพ -การสรางเสรมพลงจากแรงจงใจ

-รกษาสขภาพสรางชวตทยนยาว –ประเมนผลการดแลสขภาพและคนหาตนแบบทด –กจกรรมเปาหมายของฉน –ฝกทกษะการออกก าลงกายและการคลายเครยด

50คน

4 -แลกเปลยนเรยนรในการดแลตนเอง –วเคราะหปญหาอปสรรคและการปรบแผนการดแลตนเองไดอยางตอเนอง –มเชอมนในความสามารถของตนเองทจะปรบเปลยนพฤตกรรมไดดขนกวาเดม -กจกรรมออกก าลงกาย

-ฝกการท างานรวมกน โดยมการระดมสมอง การวางแผน –ฝกประเมนผลการท างานตนเองโดยเปรยบเทยบกบผลงานของคนอนเพอปรบปรงพฒนา –การฝกทกษะการออกก าลงกายทเหมาะสม

50คน -50%ผเขารวมกจกรรมมการเปลยนแปลงในทางทดขนโดยวดจาดBMI BPรอบเอว50%ของผรวมกจกรรมมความพงพอใจในชอโครงการ-50%ของผเขารวมกจกรรมมการรบรของความสามารถตนเองนการดแลพฤตกรรมสขภาพ

5 -เสรมแรงโดยการจตพฒนาอารมณ -ประเมนผลการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

-การฝกจตเพมพลงชวต -ท าแบบทดสอบ -ตอบปญหาสขภาพ -ประเมนอปสรรคเพอปรบเปลยนพฤตกรรมทไดผลและย งยน –ใหก าลงใจกบผประสบผลส าเรจ -ชนชมแสดงความยนด

50คน -70% ผเขารวมกจกรรมมการเปลยนแปลงดขนวดจากBMI BPรอบเอว70%ของผเขารวมกจกรรมมความพงพอใจ 70% ของผเขารวมกจกรรมมการรบรความสามารถของตนเองในการดแลพฤตกรรม

2. ตวชวดผลลพธ (Outcome)2.1 รอยละของผเขารวมโครงการมการรบรความความสามารถในการปรบเปลยน พฤตกรรม

สขภาพไดดวยตนเองในระดบมาก คดเปนรอยละ 702.2 รอยละของผเขารวมโครงการมความรในการเลอกรบประทานอาหาร

การออก ก าลงกาย และการจดการกบความเครยดถกตอง คดเปนรอยละ 702.3 รอยละของผเขารวมโครงการมก ากบ

พฤตกรรมของตนเอง คดเปนรอยละ 70 2.4 รอยละของผเขารวมโครงการมพฤตกรรมดแลตนเอง คดเปนรอยละ 702.5

จ านวนผเขารวมโครงการมคาดชนมวลกายลดลงจากกอนเขารวมโครงการ คดเปนรอยละ 70 ของจ านวนผมคาดชนมวลกาย

เกนทงหมด2.6 รอยละของผเขารวมโครงการมความพงพอใจตอโปรแกรม / กจกรรม ปรบเปลยนพฤตกรรมในระดบมาก คด

เปนรอยละ 70 ของผเขารวมโครงการทงหมด ตวอยางโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพกลมผปวยโรคเบาหวานความ

เปนมาของโปรแกรมผปวยโรคเบาหวานเปนกลมโรคเรอรงทพบมากเปนอนดบท 2 รองจากโรคความดน โลหตสงระยะ

เรมแรก ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวาน ไดแก เบาหวานขนตา เบาหวานลงไต หรอการเปนแผลทเทาจะมจ านวนมากและ

รนแรงขน จากการศกษาวธการแกปญหาของผปวย โรคเบาหวานพบวา การปรบเปลยนพฤตกรรมการรบประทานอาหาร

การออกก าลงกาย และ การจดการความเครยด รวมถงการไดรบขอมลความร ความเขาใจทถกตอง การสรางความ ตระหนก

ในโรคหรอภาวะเสยงของตนเอง และการมสวนรวมในการปฏบตกจกรรมในผปวยหรอ กลมเสยงโรคเดยวกน จะท าให

บคคลรจกวธการปรบเปลยนพฤตกรรมตามทผปวยด ารงชวตอยตวชวดของโปรแกรม โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรม

สขภาพในการศกษาครงน แบงเปน 2 โปรแกรม คอ

1. โปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมทเกยวกบโรคเบาหวาน (โปรแกรม D) เปน โปรแกรมการสรางความตระหนก ให

ขอมลความรและฝกปฏบตเกยวกบเรองเบาหวานแบงเปน หวขอยอย 7 เรอง คอ 1) เบาหวานโดยทวไป มผลตอรางกาย

อยางไร การปองกนการเกด โรคเบาหวาน 2) โรคแทรกซอน วธปองกนและรกษา 3) ยาลดนาตาล 4) การดแลสขภาพ

โดยทวไปและการดแลขณะเจบปวย 5) การดแลรกษาเทา 6) วธการด าเนนชวตเมอเปน เบาหวาน และ 7) การควบคม

เบาหวานดวยตนเอง

2. โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมดานอาหาร การออกก าลงกายและการจดการ อารมณ (โปรแกรม E) เปน 3 หวขอ 2

โปรแกรมคอ 1) โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมการ บรโภคอาหาร และ 2) โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมการเคลอนไหว

ออกก าลง และการ ควบคมอารมณ

โปรแกรม D และ E ดงกลาวประยกตใชแนวคด 3-Self ไดแก การรบรความสามารถ ของตนเอง (Self-efficacy) การก ากบ

ตนเอง (Self-regulation) และการน าไปสพฤตกรรมการ ดแลสขภาพตนเอง (Self-care) เรยกรวมวา โปรแกรม DE10 (ดเทน)

ประกอบดวยโปรแกรม ยอย 7D และ 3E

1. โปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรม 7D เรยกวาโปรแกรม DM-3S หรอโปรแกรม D มเนอหาครอบคลม 7 เรองเชนกน2.

โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรม 3E เรยกวาโปรแกรม E1 Eat food – 3s, โปรแกรม E2- Exercise - Emotion-3S หรอ

โปรแกรม E1, โปรแกรม E2 ตามล าดบทงน ตอจากนจะเรยกเฉพาะชอยอวา โปรแกรม D และ โปรแกรมE1, โปรแกรม E2

และโปรแกรมรวมวา DE10ตวชวดของโปรแกรม อธบายตามประเภท ดงตอไปน 1. ตวชวดของโปรแกรมทเกยวกบ

โรคเบาหวานหรอโปรแกรม D ไดแก 1.1 ความรเกยวกบโรคเบาหวาน 7 เรองและความสามารถฝกปฏบตการดแลตนเอง1.2

การก ากบตนเองเพมขนในดานการปฏบตตวเพอลดความเสยงหรอ ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 21.3 การรบร

ความสามารถของตนเองเพมขนในดานการปฏบตตวเพอลดความเสยง หรอภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 2

2. ตวชวดของโปรแกรม E1 ไดแก

2.1 ความรโภชนาการทเกยวกบโรคเบาหวานชนดท 2 2.2 การก ากบตนเองเพมขนในดานการบรโภคอาหารเพอลดความเสยง

หรอ ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 2

2.3 การรบรความสามารถของตนเองเพมขนในดานการบรโภคอาหารเพอลดความ เสยงหรอภาวะแทรกซอนของ

โรคเบาหวานชนดท 2

2.4 พฤตกรรมการดแลตนเองดานการบรโภคอาหาร 3. ตวชวดของโปรแกรม E2 ไดแก

3.1 การก ากบตนเองเพมขนในดานการเคลอนไหวออกก าลงและดานการควบคม อารมณเพอลดความเสยงและ

ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 2

3.2 การรบรความสามารถของตนเองเพมขนในดานการเคลอนไหวออกก าลงและ ดานการควบคมอารมณเพอลดความเสยง

และภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 2

3.3 พฤตกรรมการดแลตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง และดานควบคมอารมณ 4. ตวชวดรวมของ 2 โปรแกรมใหญ

ไดแก

4.1 คาดชนมวลกาย ส าหรบผมดชนมวลกายเกน มคาลดลงจากกอนเขาโปรแกรม

4.2 คาระดบนาตาลในเลอด (DTX หรอ FBS) ลดลงจากกอนเขารวมโปรแกรมหรอ อยในเกณฑทมแนวโนมลดลง (ในชวง

เดอนทเขาโปรแกรม) จากกอนเขารวมโปรแกรม

วตถประสงคของโปรแกรมวตถประสงคของโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรม 2 โปรแกรม สามารถอธบายไดตาม ประเภท

ของโปรแกรม ดงตอไปน

1. โปรแกรม D มวตถประสงคเพอ 1.1 พฒนาพฤตกรรมดานการปฏบตตวของผรบบรการทเขารบโปรแกรม ดงน1) อธบาย

ความหมายความรโรคเบาหวานปจจยเสยงและภาวะแทรกซอนของ โรคเบาหวานชนดท 2 แนวทางการปองกนและเหน

ความส าคญของการลดความเสยง 2) มการรบรความสามารถของตนเองเพมขนในดานการปฏบตตวเพอลดความ เสยงและ

ภาวะแทรกซอนนของโรคเบาหวานชนดท 2

3) มการก ากบตนเองเพมขนในดานการปฏบตตวเพอลดความเสยงและ ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 2 เพมขน2.

โปรแกรม E1 มวตถประสงคเพอ 2.1 พฒนาพฤตกรรมดานการบรโภคอาหารของผรบบรการทเขารวมโปรแกรม ดงน1)

อธบายความหมาย ความสมพนธของโภชนาการกบโรคเบาหวาน แนว ทางการดแลตนเองเพอลดความเสยงและ

ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 2

2) มการรบรความสามารถของตนเองเพมขนในดานการบรโภคอาหารเพอลด ความเสยงและภาวะแทรกซอนของ

โรคเบาหวานชนดท 23) มการก ากบตนเองเพมขนในดานการบรโภคอาหารเพอลดความเสยงและ ภาวะแทรกซอนของ

โรคเบาหวานชนดท 2

2.2 ใหผรบบรการมพฤตกรรมการบรโภคอาหารเพอลดความเสยงและ ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 2 เพมมาก

ขน3. โปรแกรม E2 มวตถประสงคเพอ 3.1 พฒนาพฤตกรรมดานการเคลอนไหวออกก าลงของผเขารบโปรแกรม1) มการรบร

ความสามารถของตนเองเพมขนในดานการเคลอนไหวออกก าลง และดานการควบคมอารมณเพอลดเสยงและ

ภาวะแทรกซอนเพมขนของโรคเบาหวานชนดท 2

2) มการก ากบตนเองเพมขนในดานการเคลอนไหวออกก าลงและดานการ ควบคมอารมณเพอลดความเสยงและ

ภาวะแทรกซอนเพมขนของโรคเบาหวานชนดท 2

3.2 ใหผรบบรการมพฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลงและการควบคมอารมณได เพมมากขนเพอลดความเสยงและ

ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 2

3.3 ลดความเสยงและภาวะแทรกซอนทมสาเหตการมพฤตกรรมไมเหมาะสม โดยม คาดชนมวลกายส าหรบผมดชนมวลกาย

เกน มคาลดลงกวากอนเขารวมโปรแกรม

กลมเปาหมาย

กลมเปาหมายทเขารวมโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ มเกณฑใน คดเลอกผเขารวมโครงการ เปนเกณฑทวไป

ดงน 1) ยนยอมสมครเขารวมโครงการ 2 .. เจาหนาทโรงพยาบาล ประชาชนหรอผรบบรการทกสทธ 3) อาย 20 ปขนไป 4) ม

ความร ออกเขยนได จดบนทกไดหรอมผดแลใกลชดทชวยเหลอบนทกแทนได ถาผดแลเขารวมอบรม ดวยจะถอเปน

กลมเปาหมาย และ 5) ไมเปนโรคจต โรคประสาทหรอมอาการผดปกตทางจตทงน กลมเปาหมายมลกษณะเฉพาะ 2 กรณ คอ

กลมผปวย ตองเปนผปวยโรคเบาหวาน (DM Type II) ทยงไมมภาวะแทรกซอนรนแรง ของโรคอน ๆ มคานาตาลในเลอด

มากกวา 110 มลลกรมเปอรเซนตกลมเสยง มปจจยเสยงอยางนอย 3 ขอขนไปของภาวะเสยง ดงน 1) ผทมภาวะนาหนก เกน

มาตรฐานซงมคาดชนมวลกาย (BMI) ในผชายมากกวา 25 ผหญงทม BMI มากกวา 23 kg/m 2) ผทมประวตบดามารดาหรอพ

นองเปนโรคเบาหวาน 3) ผทมพฤตกรรมชอบ รบประทานอาหารพวกแปงและนาตาล/อาหารหวาน 4) ผทขาดการออกก าลง

5) ผทมภาวะ เครยดงายบอยครง และ 6) ผทผานการคดกรองการตรวจโรคเบาหวาน และมภาวะเสยงทไดรบ การบงชจาก

แพทยอายรกรรมวา มโอกาสเกดโรคเบาหวานลกษณะของโปรแกรม ทง 2 โปรแกรม แยกอธบายตามประเภท 1. โปรแกรม

การปรบเปลยนพฤตกรรมทเกยวกบโรคเบาหวาน (โปรแกรม D)โปรแกรมนเปนหลกสตรทมจดมงหมายเพอใหผปวยและ

กลมเสยงโรคเบาหวานม ความรและตระหนกเพอพฒนาทกษะการก ากบตนเอง การรบรความสามารถของตนเอง และ การ

ดแลตนเองดานการปฏบตตว โดยมจดเนอหาและกจกรรมทสงเสรมการพฒนาทงทางดาน การรคดและพฤตกรรม กจกรรมท

จดขนแบงออกเปน 5 ครง เดอนละ 1 ครง ในแตละครงมการ เรยนรหลากหลายไดแก การบรรยาย การฝกปฏบต การ

แลกเปลยนเรยนร และปฏสมพนธ กลม เปนตน ภาพรวมของโปรแกรมแสดงดงตาราง

ตาราง 8-6 ภาพรวมกจกรรมในโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมเกยวกบโรคเบาหวาน

(โปรแกรม D)

ครงท เนอหา/กจกรรม 1 1.1 การสรางความตระหนกถงปญหาโรคเบาหวาน มสวนรวมปรบเปลยนพฤตกรรมตนเอง 1.2 สงเสรม

ความรเรองโรคเบาหวานและการปฏบตตว ดงน (เฉพาะหวขอท 1, 2, 4 และ 6) ขอ 1 เบาหวานโดยทวไป มผลตอรางกายอยางไรการปองกนการเกดโรคเบาหวาน ขอ 2 โรคแทรกซอน วธปองกนและรกษา ขอ 4 การดแลสขภาพโดยทวไปและการดแลขณะเจบปวย ขอ 6 วธการด าเนนชวตเมอเปนเบาหวาน

2 21 ทบทวนความรโรคเบาหวาน

2.2 สงเสรความรโรคเบาหวาน ทดสอบถามรายบคคลและฝกปฏบต เฉพาะขอ 3ยาลดนาตาล ขอ 5 การดแลรกษาเทา (ออกก าลงบรหารเทา) และขอ 7 การควบคมเบาหวานดวยตนเอง 2.3 ประเมนผลและใหการเสรมแรงทางบวก

3 3.1 ทบทวนความร กระตนเตอน 3.2 สงเสรมความรโรคเบาหวานและฝกปฏบตกลมเฉพาะขอ 5 การดแล

รกษาเทา (ตรวจเทา ตนเองและเทาเพอน) ขอ 7 การควบคมเบาหวานดวยตนเอง (ฝกเจาะเลอด)

4 4.1 ทบทวน กระตนเตอนการดแลตนเองโดยใชตวแบบ 4.2 แลกเปลยนเรยนร

5 5.1 ทบทวน ประเมนผลและการจดตงกลม

2. โปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมดานอาหาร ออกก าลงกายและจดการ อารมณ (โปรแกรม E)

- โปรแกรมนเปนหลกสตรทมจดมงหมายเพอใหผปวยและกลมเสยงโรคเบาหวาน พฒนาทกษะการก ากบตนเอง การรบร

ความสามารถของตนเองและการดแลตนเองดานการ บรโภคอาหาร โดยมเนอหาและกจกรรมสงเสรมการพฒนาทงทางดาน

การรคดและพฤตกรรมกรรมทจดขนแบงเปน 5 ครง ภาพรวมของโปรแกรมแสดงดงตาราง 8-7 ตาราง 8-7 ภาพรวมกจกรรม

ในโปรแกรม E1

ครงท เนอหา/กจกรรม 1 1.1 การสรางความตระหนกถงปญหาจากโภชนาการทเกยวกนโรคเบาหวาน, การมสวนรวม

ปรบเปลยนพฤตกรรมตนเอง 1.2 สงเสรมความรดานโภชนาการ: 1) ธงโภชนาการ 2) พลงงานทเหมาะสมส าหรบชายหญง 3) อาหาร 1 สวนใน 6 หมวด 4) อาหารหมวดทจะเปนคารโบไฮเดรตและการแลกเปลยน 1.3 การก ากบพฤตกรรมตนเองดานการบรโภคอาหาร

2 2.1 การฝกทกษะโดยกจกรรมกลมดวยเกม 1) พลงงานจากอาหารของจรงทกนบอย 2) ฉลาก อาหาร หวาน เคม มน 3) ปรบการกนอยางไรใหอม มคณคาเหมาะสม 4) อาหารของชอบตองการกน กนอยางไรใหไมมากเกนไป และ 5) อาหารโซนส 2.2 แลกเปลยนวางแผนดวยตนเอง กลมและสรปทบทวนจากกลม

3 3.1 การเลอกซอ การกนอาหารพอเหมาะ ตวอยางการกนอาหารของหวานและอาหารทชอบ 3.2 วดคานาตาลหลงอาหาร

4 4.1 ทบทวนบทเรยน และเรยนรจากตวแบบ 4.2 อาหารเพอสขภาพ การกนอาหารสมนไพร ทางเลอก 4.3 ตวอยางเมนอาหาร

5 5.1 ประสบการณการดแลตนเอง ค าถามเบาหวาน 5.2 การตดตามประเมนผลรายบคคลและ 5.3 การสรางกลมเพอนเบาหวาน

3. โปรแกรม E2

ทมจดมงหมายเพอใหผปวยและเสยงโรคเบาหวานพฒนาการ โปรแกรม ก ากบตนเองการรบรความสามารถของตนเองและ

การดแลตนเองดานการเคลอนไหวออก โดยมการจดเนอหาและกจกรรมทสงเสรมการพฒนาทงทางดานการรคดและพฤต

กจกรรมทจดขนแบงออกเปน 5 ครง เดอนละ 1 ครง ในแตละครงมการเรยนรหลากหลายได การบรรยาย การฝกทกษะ การลง

บนทกทบาน การสาธต การปฏบตกจกรรมกลม การเรยนร แบบมสวนรวม เปนตน ภาพรวมของโปรแกรมแสดงดงตาราง

ตาราง 8-8 ภาพรวมกจกรรมในโปรแกรม E2

ครงท เนอหา/กจกรรม 1 1) ความส าคญและประโยชนของการออกก าลงกายกบผเปนเบาหวาน 2) สงคมจตวทยาของ ผเปนเบาหวาน

3) หลกการออกก าลงกาย ประเภทของการออกก าลงกาย 4) การสาธตการ ออกก าลงกายทเหมาะสมกบวย 5) การเดนออกก าลงกายและการนบชพจรเปาหมาย 6) การ วางแผนการออกก าลงกายและ 7) การก ากบตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง

2 1) การใชพลงงานในชวตประจ าวน 2) การใชพลงงานจากการออกก าลงกาย 3) การออกก าลง กายดวยการใชนาหนกตนเอง และ 4) รปแบบการออกก าลงกายฝกสตดวยการร าไมพลอง

3 1) ทบทวนการออกก าลงกาย ผลการก ากบตนเอง 2) รปแบบการออกก าลงกายฝกสตดวย 3 | ทไดนามกส และ 3) รปแบบการออกก าลงกายฝกสตดวยยางยด

4 1) การแลกเปลยนเรยนร และ 2) กจกรรม ART FEELING 5 1) การแลกเปลยนเรยนร และ 2) ทบทวนบทเรยนและประเมนผล

หมายเหต : กรณทก าหนดการชวโมงของโปรแกรม D, E1 และ E2 ตดกบชวงพกหรอตองจด เสรมเปนกลมยอย อาจลดหรอ

เพมกจกรรมกลมเพอเสรมแรงกลมใหตามความเหมาะสม ใน โปรแกรมจงมกจกรรมยอยไวยดหยนปรบเปลยนไดภายหลง

แนวคดและเทคนคทใชในการปรบเปลยนพฤตกรรม แนวคดและเทคนคทใชสรางโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรม 2

โปรแกรม อธบายไดดง 1. โปรแกรม D

โปรแกรมนมวตถประสงคเพอสรางความตระหนก ใหความรและฝกปฏบตเกยว เรองเบาหวาน เพอลดความเสยงและ

ภาวะแทรกซอนของโรคเบาหวานชนดท 2 แบงเปน ยอย 7 เรองคอ 1) เบาหวานโดยทวไป มผลตอรางกายอยางไร การ

ปองกนการ โรคเบาหวาน 2) โรคแทรกซอน วธปองกน และรกษา 31

-) เรคแทรกซอน วธปองกน และรกษา 3) ยาลดนาตาล 4) การดแลสข โดยทวไปและการดแลขณะเจบปวย 5) การดแลรกษา

เทา 6) วธการด าเนนชวตเม เบาหวาน และ 7) การควบคมเบาหวานดวยตนเอง

2. โปรแกรม E1

โปรแกรมนมวตถประสงคเพอพฒนาตวแปรทางจตและพฤตกรรมเพอใหผรบบรการ ผเขารวมโปรแกรมมพฤตกรรมการ

ดแลตนเองดานการบรโภคอาหารเพอลดความเสยงและ ภาวะแทรกซอนเพมขนของโรคเบาหวานชนดท 2 ซงพฤตกรรมเปน

การกระท าของผรบบรการ จะตองปฏบตตวในดานการบรโภคอาหารทเหมาะสมมากขนไดแก 1) การกนผกสด/ผกตม 2) การ

หลกเลยงขนมหวาน/ขนมเคก/คกก) 3) การหลกเลยงอาหารทมไขมนเปนสวนประกอบ 4) การเลกกนเคม 5) การกนขาว

สวนประกอบของแปง ผลไมพอประมาณ รปรมาณรปรมาณท ควรกน และ 6) กนอาหารครบ 6 หมวด วางแผนการดตนเอง

โดยวทยากรเปนผใหความรและ ฝกทกษะ และผรบบรการเปนผกระท าพฤตกรรมเหลานนดวยตนเอง ในชวตประจ าวนและ

วาง แผนการดแลตนเองในสภาพแวดลอมทเปนอย จงจะท าใหเกดผลส าเรจของการลดความเสยง และภาวะแทรกซอนของ

โรคเบาหวานชนดท 2 คอ การมดชนมวลกาย กรณมมคาดชนมวลกาย เกน และคาระดบนาตาลลดลงในการด าเนนการนได

เลอกใชเทคนคการปรบพฤตกรรมทเปนเทคนคการก ากบจาก ภายในตวบคคล แนวคดการลดอทธพลจากภายนอกและ

แนวคดเปลยนกระบวนการทางปญญา

3. โปรแกรม E2โปรแกรมนมวตถประสงคเพอพฒนาจตและพฤตกรรมเพอใหผปวยและกลมเสยง โรคเบาหวานมพฤตกรรม

การเคลอนไหวออกก าลงรวมกบการรสต และมการควบคมอารมณท เหมาะสมเพอลดความเสยงของโรคเบาหวานชนดท 2

เพมมากขน ซงพฤตกรรมดงกลาวถอ เปนการกระท าทจะตองปฏบตตวดานการเคลอนไหวออกก าลง และการควบคมอารมณ

การน าเทคนคการควบคมก ากบตนเอง (Self-regulation) และทฤษฎการเรยนรทาง ปญญาสงคม ไดแก การรบรความสามารถ

ของตนเอง (Self-eficacy) มาสรางเปนโปรแกรมรายละเอยดของแนวคดทน ามาสรางเปนโปรแกรมม 3 แนวคด ดงตอไปน 1.

แนวคดโรคเบาหวานชนดท 2 2. แนวคดทฤษฎขนตอนการเปลยนแปลงพฤตกรรม (Stages of change theory)

3. แนวคดพฤตกรรมสขภาพ 3-Self ไดแก 1) การสรางการรบรความสามารถของ ตนเอง (Self- efficacy) 2) เทคนคการก ากบ

ตนเอง (Self-regulation) และ 3) การดแลตนเอง(Self-care)

4. แนวคดการบรหารการด าเนนการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพดวยหลก PROMISEModel

รายละเอยดของโปรแกรมยอยคอโปรแกรม D, E1 และ E2 ขอน าเสนอโดยละเอยดใน Rกษณะแผนการเรยนการสอน ซง

ครงท เนอหา/กจกรรม ตวชวดการปรบเปลยน

แนวคดเทคนคการใช

กจกรรมการเรยนร

1 1.1 การสรางความตระหนกรโรคเบาหวาน1. ความรโรคเบาหวาน การมสวนรวมปรบเปลยนพฤตกรรมโรคเบาหวาน ชนดท 2 1.2 สงเสรมความรเรองโรคเบาหวานและ การปฏบตตว ดงน (เฉพาะหวขอท1, 2, 4 ชนดท และ 6) ขอ 1 เบาหวานโดยทวไปมผลตอ2. การก ากบ รางกายอยางไร การปองกนการเกด โรคเบาหวาน ขอ 2 โรคแทรกซอนวธตนเองดาน ปองกนและรกษา ขอ 4 การดแลสขภาพการปฏบตตว ทวไปและขณะเจบปวย ขอ 6 วธการ ด าเนนชวตเมอเปนเบาหวาน 1.3 การก ากบพฤตกรรมตนเอง

1. ความร โรคเบาหวาน การมสวนรวมปรบเปลยนพฤตกรรม โรคเบาหวาน ชนดท 2 1.2 สงเสรมความรเรองโรคเบาหวานและ การปฏบตตว

แนวคดโรคเบาหวานชนดท2

การบรรยายความร - การตงค าถาม เกยวกบ - การเลนเกม - เสรมแรงภายใน - อภปรายกลมยอย - ฝกคดเปนราย บคคลและรายกลม - การใหขอมล ยอนกลบ

2 2.1 ทบทวนความรโรคเบาหวาน 2.2 สงเสรมความรโรคเบาหวานสอบถาม รายบคคล และฝกปฏบต นาตาล

1การก ากบตนเองดานการกนยา การดแตรวจเทา 2 การรบรความสามารถขอตนเองดานการปฏบตตว

-การก ากบผลกรรมการก ากบพฤตกรรม

การมอบหมายให ตนเองดาน ผลกรรมดวยด าเนนการก ากบ การกนยา การ การก ากบตนเองดานการกนยา ดแลตรวจเทาพฤตกรรม ดแลเทา ควบคมเฝา 2. การรบร

3 (เฉพาะหวขอ 3, 5 และ7 ดงน ขอ 3 ยาลดนาตาล ขอ 5 การดแลรกษาเทา (ออกก าลงบรหารเทา) ขอ 7 การควบคมเบาหวานดวยตนเอง

1 การก ากบตนเองดานการปฏบตตว 2การควบคมตนเอง

-การควบคมสงเรา -การควบคมผลกรรมการก ากบพฤตกรรรม

-การก ากบตนเองดานการปฏบตตวตรวจเทาของตนเองตามทฝกไวเสรมแรงจากภายนอก-การวางแผน

3.3 ทบทวนความร กระตนเตอน 3.4 สงเสรมความรโรคเบาหวาน และฝกปฏบตกลม ขอ 5 การดแลรกษาเทา (ตรวจเทาตนเองและเพอน) ขอ 7 การควบคมเบาหวานดวยตนเอง (ฝกเจาะเลอด)

3พฤตกรรมการดแลตนเองในดานการปฏบตตว 4 การรบรความสามารถของตนเองดานการปฏบตตว

-การกระท าพฤตกรรม-การใหค าพดชกจง -การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ

การเฝาระวงการเกด การดแล พฤตกรรม ภาวะแทรกซอนตนเองในดาน - การใหเฉยบพลน เชน นาตาลในเลอดตา- การแนะน า กลาวความสามารถ ประสบการณ ชนชมในการฝก ของตนเอง ทประสบ ปฏบตความส าเรจ ปฏบตตว- การฝกทกษะการ ปฏบต การเจาะ เลอดดวยตนเอง

ครงท

เนอหา/กจกรรม ตวชวดปรบเปลยน แนวคด/เทคนคทใช กจกรรมการเรยนร

4 4.1ทบทวน กระตนเตอนการดแลตนเองโดยใชตวแบบ 4.2แลกเปลยนเรยนร

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการปฏบตตว

การใชค าพดชกจง -การควบคมผลกรรมดวยการใชตวแบบ

-การชแนะ –การกลาวชนชมในความส าเรจ –การเสรมแรงภายนอก

5 5.1ทบทวน ประเมนผล 1.การรบรความสามารถของตนเอง 2.การก ากบตนเอง 3.พฤตกรรมการดแลตนเอง

-การกระท าพฤตกรรม –การสรางประสบการณทความส าเรจ –การใชค าพดชกจง

-การใหขอมลยอนกลบ –การชแนะ -การกลาวชนชมในความส าเรจ

ตาราง8-10 กจกรรม ตวชวด แนวคด/เทคนคทใชและวธด าเนนกจกรรมของโปรกแรมE1

ครงท

เนอหา/กจกรรม ตวชวดทตองการปรบเปลยน

แนวคดเทคนค/การใช วธการด าเนนกจกรรม

1 1.1การสรางความตระหนกถงปญหาจากโภชนาการทเกยวกบโรคเบาหวาน การมสวนรวมปรบเปลยนพฤตกรรม 1.2สงเสรมความรดานโภชนาการ -ธงโภชนาการ –พลงงานทเหมาะสมในเพศชายหญง –อาหาร 1 สวนใน 6หมวด -อาหารหมวดทจะเปนคารโบไฮเดรต 1.3การก ากบพฤตกรรมตนเองดานการบรโภคอาหาร

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการบรโภคอาหาร

-การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ –การสรางความคดทางบวกของตนเอง –การใชค าพดชกจง

-การบรรยายความร –การตงค าถาม –การเลนเหม –การฝกซอมและลงมอปฏบตจรง –การอภปรายกลมยอย –การฝกคเปนรายบคคลและรายกลม –การใหขอมลยอนกลบการชแนะ

2. 2.1 การฝกทกษะดวยกจกรรมกลมเกม –พลงงานจากอาหาร หวาน เคม มน –ปรบการกนอยางไงใหอม มคณคา –อาหารของชอบตองการกน กนอยางไรใหไมมากเกนไป –อาหารโซนส 2.2 แลกเปลยนวางแผนดวยตนเองและกกลมและสรปทบทวนจากกลม

1.การก ากบตนเองดานอาหาร 2.การควบคมตนเอง 3.พฤตกรรมการดแลตนเองในดานการบรโภค 4.การรบรความสามารถตนเองดานอาหาร

-การก ากบผลกรรมดวยการก ากบพฤตกรรมการสรางประสบการณทแระสบความส าเรจ

-การใหฝกก ากบตนเอง -การใหด าเนนการก ากบตนเองดานการบรโภคอาหารตามทฝก –การเสรมแรงจากภายนอก –การใหวางแผนการท ากจกรรมบรโภคอาหาร –การตดตามผลก ากบตนเอง –การใหขอมลยอนกลบ

ครงท

เนอหา/กจกรรม ตวชวดทตองการปรบเปลยน

แนวคด/เทคนคการใช วธด าเนนกจกรรมการเรยนร

3 3.1 การเลอกซอ การกนอาหารพอเหมาะกบการกนอาหารของหวาน อาหารตามชอบ 3.2วดระดบคาน าตาลหลงอาหาร

1.การก ากบตนเองดานการบรโภคอาหาร2.การควบคมตนเอง 3.พฤตหรรมการดแลตนเองในดานการบรโภคอาหาร 4.การรบรความสามารถของตนเองดานการบรโภคอาหาร

-การควบคมสงเรา –การควบคมผลกรรมดวยการก ากบพฤตกรรม -การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ -การใชค าพดชกจง

-การเลอกวางแผนควบคมสงเราใหเหมาะสมเชนไมซอของหวาน /ผลไมหวานตดตเยนครงละมากๆ –การด าเนนการก ากบตนเอง ดานการบรโภคอาหารตามใบก ากบ –การทบทวนการกนอาหารจากแบบบนทกการกนอาหารการตงใจวางแผนควบคมก ากบตนเองตอเนอง –การฝกซอม ลงมอปฏบตจรงในการเลอกอาหาร –การอภปรายกลมยอย –การใชขอมลยอนกลบ –การชแนะ -กลาวชนชมในความส าเรจ

4 4.1ทบทวนบทเรยนเรยนรจากตวแบบ 4.2อาหรสขภาพอาหารจากสมนไพรทางเลอก 4.3 เมนอาหาร

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการบรโภค2.พฤตกรรมการดแลตนเองดานการบรโภค

-การสรางประสบการณทมความส าเรจ -การสรางประสบการณทางเลอกอาหารตางๆ

-การบรรยาย/การตงค าถาม –การมอบหมายงาน กลมฝกสรางเมนอาหาร –การใหขอมลยอนกลบ

5 ประสบการณดแลตนเองค าถามเบาหวาน 5.2การตดตามประเมนผลรายบคคล

การรบรความสามารถตนเองดานการบรโภคอาหารการก ากบตนเอง 3.การควบคมตนเอง 4.พฤตกรรมการดแลตนเองดานการบรโภคอาหาร

-การใชตวแบบการใชค าพดชกจง –การควบคมผลกรรมดวยการก ากบพฤตกรรม -การเผชญปญหาและทกษะการแกปญหา

-เหนตวแบบพฤตกรรมจากสมาชกในกลม –ใหผ แนะน ากลมเปนตวแบบแสดงพฤตกรรม –น าสมาชกในครอบครวเขามามสวนรวม –การชแนะ –กลาวชนชมในความส าเรจ การด าเนนการก ากบตนเองดานการบรโภค- เสรมแรงจากภายนอก –การใหวางแผนการกระท าพฤตกรรมบรโภค

อาหาร –การอภปรายกลมยอย

ตาราง8-11 กจกรรม ตวชวด แนวคด/เทคนคการใช และวธด าเนนกจกรรมของโปรแกรมE2

ครงท

เนอหา/กจกรรม ตวชวดทตองการปรบเปลยน

แนวคด/เทคนคทใช วธด าเนนกจกรรมการเรยนร

1 -ความส าคญและประโยชนของการออกก าลงกายกบผเปนเบาหวาน -สงคมจตวทยาของผเปนเบาหวาน –หลกการ/ประเภทออกก าลงกาย –การสาธตการออกก าลงกายกบวย –เดนออกก าลงกายการนบชพจร –การวางแผนการออกก าลงกาย –การก ากบตนเองดานออกก าลง

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลงพรอมการมสมาธขณะเคลอนไหว

-การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ –ความส าเรจ -การใชค าพดชกจง

-การบรรยายการตงค าถาม –การเลน –การฝกปฏบตรายบคคล –การฝกปฏบตวางแผนการออกก าลงกายและมสตประจ าวน -การใหขอมลยอนกลบ –การกลาวชนชม ความส าเรจ -การชแนะ

2. การใชพลงงานในชวตประจ าวนการใชพลงงานจากการออกก าลงกายรปแบบการออกก าลงกาย

1.กาควบคมตนเอง2.การก ากบตนเอง 3.การดแลตนเองในดานเคลอนไหวออกก าลง4.การรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลง

-การควบคมผลกรรมดวยการก ากบพฤตกรรม –การกระท าพฤตกรรม –การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ

-การใหฝกการก ากบตนเอง –การมอบหมายใหด าเนนการก ากบตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลงตามทไดฝกมา –การเสรมแรงจากภายนอก –การใหวางแผนการกระท าพฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลง –การตดตามผลการควบคมตนเองและใหขอมลยอนกลบ

3 การฝกสต ร าไมพรองทบทวนการออกก าลงกาย ผลการก ากบตนเองรปแบบการออกก าลงกายฝกสต การฝกบรหารลมหายใจดวยซไดนามกส รปแบบการออกก าลงกายฝกสตยางยด

1.การรบรความสามารถของตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลงและการมสต

-การสรางประสบการณทประสบความส าเรจ –ใชตวแบบ -ใชค าพดชกจง

-ออกก าลงกาย –บรรยายความร/ค าถาม -มอบหมายใหกลมฝกน าปฏบต –ใหขอมลยอนกลบ –การฝกออกก าลงกาย –เหนตวแบบจากเพอน -น าสมาชกครอบครวมามสวนรวม

2.การก ากบตนเอง 3.การควบคมตนเองและมสต4.พฤตกรรมการเคลอนไหวออกก าลงและการมสต

-การควบคมผลกรรม -การชแนะ –การพดใหก าลงใจ –การกลาวชนชมในความส าเรจ –การด าเนนการก ากบตนเองดานการเคลอนไหวออกก าลงและการมสตประจ าวน -การเสรมสรางแรงจากภายนอก

สรปขนตอนในการด าเนนการโปรแกรม แบงเปน 3 ขนตอน

1. ขนเตรยมการ 1) จดท าโครงการเสนอตอผบรหาร 2) ประชมแบงหนาทคณะท างาน และประสานงานทมวทยากร

อาสาสมคร 3) ประชาสมพนธโครงการรบสมครผเขารวมโครงการ เจาหนาท ผปวยโรคเบาหวานและกลมเสยง 4) คนหา

คดเลอกกลมเปาหมายตามเกณฑและ เกบขอมลจากแบบคดกรอง และ 5) จดท าหลกสตรการประชมเชงปฏบตการ2. ขน

ด าเนนการตามโปรแกรม 1D 3E จ านวน 5 ครง ตามทก าหนดการขางตน3. ขนประเมนผลตามวตถประสงคของกจกรรม

ไดแก 1) ความรวมมอท ากจกรรม การ ลงบนทกใบก ากบตนเองดานการปฏบตตว 2) ประเมนความรและคาระดบนาตาลใน

ครงท1, 3, 5 3) การประเมนตามวตถประสงคหลกของโปรแกรม 3-Self & PROMISE เพอประเมนการรบร ความสามารถ

ตนเอง การก ากบตนเอง พฤตกรรมการดแลตนเองดานบรโภคอาหาร ออกก าลง กายและควบคมอารมณ และ 4) การประเมน

ความพงพอใจครงท 3 และเมอสนสดโปรแกรมโดย ตอบแบบสอบถามความพงพอใจ

งานวจยทเกยวของในการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self ทผานมาตามท Intarakamhang (2012) พฒนารปแบบการ

บรหารจดการโครงการเพอการ ปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ ในกลมโรคเมตาบอลกของโรงพยาบาลรฐ ใน

กรงเทพมหานคร และศกษาผลความส าเรจของโครงการทไดรบทนจากส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตเขต 13 รวม 30

โครงการ โดยด าเนนการ 3 ระยะไดแก เตรยมความพรอม การก ากบตดตามและ การสรปผล ท าการเกบขอมล 2 ชวงคอ ชวง

ระหวางและหลงสนสดโครงการดวยการสมภาษณ แบบสอบถามมาตราประมาณคา 4 ระดบและผลตรวจทางชวการแพทย

ซงมกลมผรวมโครงการ และใหขอมลไดแก หวหนาโครงการ และผบงคบบญชาของหวหนาโครงการกลมละ 30 คน ผ รวม

ทมในโครงการ 120 คน และผเขารวมโครงการทเสยงตอโรคเมตาบอลกจากผลการคดกรอง 3,579 คน ผลวจยพบวา 1)

รปแบบการบรหารจดการโครงการตามวงรอบโดยเรมจากจดอบรม ใหหวหนาโครงการและทมงานเพอเพมศกยภาพดานการ

จดท าโครงการการปรบเปลยน พฤตกรรมสขภาพ 3-Self ตามหลก PROMISE Model ก ากบตดตามประเมนระหวางหวหนา

โครงการและทมงานจดกจกรรมปรบเปลยนพฤตกรรมใหผเขารวมโครงการอยางนอย 5 ครง และจดประชมสรปโครงการ

เพอแลกเปลยนเรยนรขามโครงการ 2) ในระหวางโครงการพบวา ผรบบรการ หวหนาโครงการ และผบงคบบญชา มความ

คดเหนตอโครงการตามแนวทางการ ประเมนแบบ CIPP Model ทสอดคลองกนอยในระดบดมากดวยคาเฉลยระหวาง 3.43 –

3.56 และ 3) ผลส าเรจภายหลงสนสดโครงการ พบวา ผเขารวมโครงการมพฤตกรรมสขภาพ 3 ดาน ไดแก การรบร

ความสามารถในตนเอง การก ากบตนเองและการดแลตนเองเพมขนกวากอนเขา รวมโครงการ (P< 0.05) และมระดบ

ความเครยด คาดชนมวลกาย นาหนกตว เสนรอบเอว

ระดบความดนโลหตบน/ลาง ระดบนาตาลในเลอด และระดบไขมนในเลอดลดลงกวากอนเขา โครงการ (P< 0.05) สวนผล

การสมภาษณพบวา ปจจยส าคญทท าใหโครงการประสบ ยอมส าเรจไดแก ศกยภาพของคณะท างาน ความรวมมอของ

ผเขารวมโครงการ กจกรรมทจดมความหลากหลายตรงกบความสนใจผเขารวมโครงการ สวนปญหาและอปสรรคไดแก

ทมงานใน 1. การมจ านวนนอย และผเขารวมโครงการมภมหลงทแตกตางกนมากจงเปนความทาทายในการออกแบบกจกรรม

Duangchan et al. (2010) ศกษาประสทธผลของโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรม การรบประทานอาหารและการ

เคลอนไหวออกก าลงของเดกอวนทก าลงศกษาในโรงเรยนระดบ ประถมศกษา ดวยงานวจยเชงทดลองในกลมตวอยางจ านวน

21 คน ทมอายระหวาง 9-11 ป สามารถเขารวมโครงการไดตลอดโปรแกรมและไดรบการยนยอมจากผปกครอง และเปนโรค

ตวทเกยวของกบโรคเบาหวาน (Type 2 diabetes) โดยกลมทดลองแรกจะไดรบโปรแกรมการ รบประทานอาหารกอนและ

ตามดวยโปรแกรมการเคลอนไหวออกก าลงกาย สวนกลมทดลอง สองกจะไดรบโปรแกรมการเคลอนไหวออกก าลงกายกอน

และตามดวยโปรแกรมการรบประทาน อาหารซงจะสลบกนเปนเวลา 3 เดอนวเคราะหดวยสถต ANOVA ผลวจยพบวา

ภายหลงการ ทดลอง ผเขาโปรแกรมมคะแนนเฉลยความรเรองโรคอวนและเบาหวาน มการรบรใน ความสามารถของตนเอง

มการควบคมก ากบตนเอง และพฤตกรรมการรบประทานอาหารดขน กวากอนทดลอง และมคา BMI ลดลงกวากอนทดลอง

(P< 0.05) และ 2) เมอเชอมโปรแกรมทง ดานการรบประทานอาหารและตามดวยโปรแกรมการเคลอนไหวออกก าลงกาย

พบวา ม พฤตกรรมการรบประทานอาหารดขนกวาในระยะทไดรบโปรแกรมการรบประทานอาหารอยาง เดยว แตคา BMI

ไมแตกตางกนอยางมนยส าคญIntarakamhang (2011) ศกษาผลของการด าเนนโครงการปรบเปลยนพฤตกรรม สขภาพในกลม

เสยงโรคอวนอาย 25 - 59 ป ในองคกรไมหวงผลก าไรในเขตกรงเทพมหานคร 8 แหง มผเขารวมโครงการทงสน 3,414 คน

เปนระยะเวลา 3 - 5 เดอน เครองมอทใชเปน แบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ จ านวน 21 ขอ มคาความเชอมน

อยระหวาง 0.73

- 0.85 และแบบสมภาษณแบบมโครงสรางตามแนวคด CIPP Model และ Logic Model กบ กลมผด าเนนโครงการ ผลวจย

พบวา 1) หวหนาโครงการ ผบงคบบญชาของหวหนาโครงการ และผเขารวมโครงการ มความคดเหนตอการจดกจกรรม ท

สอดคลองกนอยในระดบดมาก และ ปจจยส าคญตอความส าเรจของโครงการคอ ความสมครใจของผเขารวมโครงการและ

สมพนธภาพทดตอกนทกฝายระหวางทมงาน ผบงคบบญชาและผเขารวมโครงการ 2) ภายหลง สนสดโครงการ ผเขารวม

โครงการมระดบคะแนนการรบรความสามารถตนเองในการพฤตกรรม มการก ากบพฤตกรรมสขภาพตนเองและมการดแล

สขภาพตนเองสงขน

กวากอนเขารวมโครงการ (P< 0.05) และ 3) ภายหลงสนสดโครงการ ผเขารวมโครงการมคา BMI คาความดนโลหตบนและ

ลาง เสนรอบเอวตากวากอนเขารวมโครงการ (P< 0.05)

Intarakamhang & Duangchan (2012) ศกษาผลของโปรแกรมการปรบเปลยน พฤตกรรมสขภาพตามหลก PROMISE Model

ทมตอพฤตกรรมสขภาพ 3-Self กบกลมผปวย และกลมเสยงตอโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ทสมครใจเขารวมโครงการ

ปรบเปลยน พฤตกรรมสขภาพจดกจกรรมโดยทมบคลากรการแพทยในโรงพยาบาลของรฐ 17 แหง รวม จ านวน 4,649 คน

เขารวมกจกรรมอยางนอย 5 ครงเปนเวลา 3 - 5 เดอนๆ ละ 1 - 2 ครง ๆ ละ 3 ชวโมง วเคราะหขอมล Dependent t-test และ

path analysis ผลวจยพบวา 1) ปจจยการ บรหารจดการโครงการตาม PROMISE Model ทนกปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ

ตองยดไป ปฏบตประกอบดวย ดานการจดกจกรรมทเนนผรบบรการเปนศนยกลาง (Individual centered) การเสรมแรง

ทางบวก (Positive reinforcement) การมองโลกแงด (Optimism) มอทธพลตอ ความส าเรจของโครงการ (P< 0.05) ดวย

นาหนกอทธพลเทากบ 0.88, 0.37 และ 0.13 ตามล าดบ และปจจยทงหมดของ PROMISE รวมกนท านายพฤตกรรมสขภาพ 3-

Self ไดรอย ละ 69, 3) ภายหลงสนสดโครงการ ผเขารวมโครงการม พฤตกรรมสขภาพ 3-Self (selfefficacy, self-regulation,

and self-care) สงกวากอนเขารวมโครงการ (P< 0.05) และมผลลพธ ทางสขภาพ (BMI, blood pressure, waistline, blood

glucose, lipid profiles, cholesterol, and HbA1c) ตากวากอนเขารวมโครงการ (P< 0.05)

Intarakamhang & Malarat (2014) ศกษาผลของโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรม สขภาพทเนนผรบบรการเปนศนยกลางทม

ตอพฤตกรรมการดแลตนเองของนสตทมภาวะอวน จ านวน 29 คน เขากลมทดลองและ 30 คนเขากลมควบคม ซงไดมาจาก

การสมแบบกลม (Cluster random sampling) ไดคณะพละศกษาและสหเวชศาสตร โดยใชกจกรรมกระบวนการ กลมและการ

มสวนรวมจ านวน 8 สปดาห เกบขอมล 3 ครงดวยแบบสอบถาม มาตราสวน ประมาณคา 5 ระดบ มคาความเชอมนสมประ

สทธของครอนบาคระหวาง 0.81 - 0.94 วเคราะห ขอมลดวย MANGOVA ผลวจยพบวา 1) นสตทมภาวะอวนในกลมทดลอง

มการรบร ความสามารถของตน ในระยะหลงการทดลองสนสดวนทและระยะหลงทดลอง 4 สปดาห สง กวากอนการทดลอง

(Multivariate F-test = 5.76, P< 0.00) 2) มนาหนกตวตากวากอนการ ทดลอง (Multivariate F-test = 7.1, P< 0.00) 3) นสตทม

ภาวะอวน ในกลมทดลองมการรบร ความสามารถของตน การก ากบพฤตกรรมตนเอง และพฤตกรรมการดแลตนเอง สงกวา

กลม ควบคม ทงในระยะหลงการทดลองสนสดทนท และระยะหลงทดลอง 4 สปดาห (Multivariate Ftest = 4.25, P< 0.00)

และภายหลงหลงการทดลอง นสตกลมทดลองมนาหนกตวลดลงมากกวา กลมควบคม (P< 0.00)

Intarakamhang & Intarakamhang (2015) วเคราะหปจจยพหระดบดานจตสงคมและ พฤตกรรมของบคลากรการแพทยผ

ใหบรการกบกลมเสยงผรบบรการสขภาพ ทมตอการ ปรบเปลยนพฤตกรรมในกลมผใหญโรคอวน กลมตวอยางไดมาจากการ

สมแบบแบงชนภมตาม หนวยงานหรอโครงการทใหบรการ ประกอบดวย ผใหบรการ 87 คน และผรบบรการ 412 คน เกบ

ขอมลจากแบบสอบถามประมาณคา 6 ระดบทมคาความเชอมนระหวาง 0.80 - 0.90 ผล วจยพบวา 1) ระดบกลมผใหญโรค

อวนทเปนผรบบรการ 1.1) เจตคตทดตอพฤตกรรมสขภาพ ความรดานสขภาพ และความไววางใจตอผใหบรการสขภาพ

สามารถรวมกนท านาย การรบร ความสามารถของตนเองในการปรบเปลยนพฤตกรรมได 49.40% 1.2) เจตคตทดตอ

พฤตกรรม สขภาพ และการไดรบการสนบสนนจากผใหบรการสขภาพ สามารถรวมกนท านาย การก ากบ พฤตกรรมสขภาพ

ตนเองได 75.50% และ1.3) เจตคตทดตอพฤตกรรมสขภาพ ความไววางใจ ตอผใหบรการสขภาพ และการไดรบการ

สนบสนนจากผใหบรการสขภาพ สามารถรวมกน ท านายพฤตกรรมการดแลตนเองได 26.6% และ 2) ระดบกลมผใหบรการ

สขภาพ 2.1) ความ ฉลาดทางสขภาพ (Health Quotient-HQ) การบรหารโครงการ การไดรบการสนบสนนจาก ทมงาน และ

ความฉลาดทางอารมณ (Emotional Quotient- EQ) สามารถรวมกนท านาย การ รบรความสามารถของตนเองในการ

ปรบเปลยนพฤตกรรมไดสงถง 71.30% 2.2) การบรหาร โครงการ และความฉลาดทางสขภาพ สามารถรวมกนท านาย การ

ก ากบพฤตกรรมสขภาพ ตนเองได 51.60% และ 2.3) การบรหารโครงการ ความฉลาดทางอารมณของทมงาน (Team EQ)

และความฉลาดทางสขภาพ สามารถรวมกนท านายพฤตกรรมการดแลตนเองได 77.30% และ 3) ไมพบปฏสมพนธขามระดบ

สพชชา วงคจนทร องศนนท อนทรก าแหงและพรรณ บญประกอบ (2557) ศกษาผล ของโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรม

สขภาพ 3-Self เพอลดภาวะอวนของวยรนตอนปลาย เปนงานวจยวจยเชงทดลองเพอศกษาการเปลยนแปลงของพฤตกรรม

สขภาพ 3-Self และ ภาวะ อวนหลงการทดลองเสรจสนทนท และหลงทดลองเสรจสนสปดาหท 12 ระหวางกลมทดลองทง 2

กลม และกลมควบคม กลมตวอยางคอ นสตทมภาวะอวน โดยใชวธการสมตวอยางแบบกลมจากนสต 7 คณะ ไดนสต 3 คณะ

แบงเปนกลมทดลองท 1 มจ านวน 22 คน เขาโปรแกรม ปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self ทเนนผรบบรการเปนศนยกลาง

และกลมทดลองท 2 จ านวน 20 คน เขาโปรแกรมปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self ทเนนผใหบรการเปน ศนยกลาง สวน

กลมควบคม มจ านวน 20 คน ทงนใชระยะเวลาการทดลอง 8 สปดาห เกบ รวบรวมขอมล 3 ครง ไดแก กอนการทดลอง หลง

การทดลองสปดาหท 8 และหลงการทดลอง เสรจสนสปดาหท 12 ดวยแบบสอบถามประเมน 3-Self ประกอบดวย การรบร

ความสามารถ ของตน การก ากบตนเอง และการดแลตนเอง ซงมคาความเชอมนสมประสทธของครอน บาคระ

หวาง 0.88-0.93 วเคราะหดวยความแปรปรวนหลายตวแปรสองทางแบบวดซา และความ แปรปรวนหลายตว ผลการวจย

พบวา 1) มปฏสมพนธระหวางกลมการทดลอง และครงของการ วดอยางมนยส าคญทางสถต (P< 0.05) 2) โดยกลมทดลองท

1 ม การก ากบตนเองสงกวากลม ทดลองท 2 อยางมนยส าคญทางสถต (P< 0.05) หลงการฝกเสรจสนสปดาหท 12 3) กลม

ทดลองท 1 มการก ากบตนเองสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (P< 0.05) ภายหลง การทดลองเสรจสนทนท และ

หลงการทดลองเสรจสนสปดาหท 12 และมการรบรความสามารถ ของตนเองและการดแลสขภาพตนเองสงกวา กลมควบคม

หลงการทดลองเสรจสนสปดาหท 12 อยางมนยส าคญทางสถต (P< 0.05) 4) กลมทดลองท 1 มภาวะอวนลดลงกวากลม

ควบคมหลง การทดลองเสรจสนสปดาหท 12 อยางมนยส าคญทางสถต (P< 0.05) 5) กลมทดลองท 1 ม ภาวะอวนลดลงกวา

กอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถต (P< 0.05) หลงการทดลองเสรจ สนทนท และหลงการทดลองเสรจสนสปดาหท 12

6) กลมทดลองท 2 มภาวะอวนลดลงกวา กอนการทดลอง (P< 0.05) หลงการทดลองเสรจสนสปดาหท 12 จากการทดลอง

สรปไดวากลม ทดลองท 1 มการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพและภาวะอวนดกวากลมอนการวดพฤตกรรมสขภาพ 3- Self

เปนเครองมอวดทพฒนาขนโดย องศนนท อนทรก าแหง เพอใชในการวดผลการ เปลยนแปลงพฤตกรรมของกลมเสยงโรคเม

ตาบอลกทเขารวมโครงการปรบเปลยนพฤตกรรม สขภาพ ในงบประมาณของ ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตเขต 13

กรงเทพมหานคร ในชวงปงบประมาณ 2551 -2555 จนปจจบนมนกปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพไดน าไปใชใน การวดและ

ประเมนโครงการ ประกอบดวย นยามและการวดดงน

พฤตกรรมสขภาพ 3-Self หมายถง การปฏบตดวยตนเองของกลมเสยงในการท า กจกรรมทเกยวกบการวางแผน ปองกน ด ารง

รกษาควบคมพฤตกรรมสขภาพตนเองใหสามารถ ด าเนนชวตประจ าวนไดอยางเปนปกตสข ในการวดพฤตกรรมสขภาพครง

น วดจากลกษณะทาง จตและพฤตกรรม 3 ดาน ไดแก การรบรความสามารถตนเองในการปรบเปลยนพฤตกรรม สขภาพ

(Self-efficacy) การก ากบพฤตกรรมสขภาพดวยตนเอง (Self-regulation) และการดแล สขภาพตนเองไดดวย (Self-care)

รายละเอยดดงตอไปน

1) การรบรความสามารถตนเองในการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ หมายถง ผรบบรการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ ม

การตดสนเกยวกบความสามารถของตนเองวา ตนเองมความเชอมนทจะจดการและด าเนนการกระท าพฤตกรรมในการ

ปรบเปลยนพฤตกรรม สขภาพไดดวยตนเองใหบรรลเปาหมายทก าหนดไวได และคนทรบรวาตนเองมความสามารถจะ ม

ความอตสาหะ ไมทอถอยและจะประสบความส าเรจในทสด และวดจากแบบสอบถามการรบร ความสามารถในการ

ปรบเปลยนพฤตกรรมตนเองจ านวน 5 ขอ เปนแบบมาตราสวนประมาณ องศนนท อนทรก าแหง

คา 4 ระดบ มคาความเชอมนทงฉบบ เทากบ 0.73 โดยใหคะแนนจาก ระดบความเปนจรงท ปรากฏของพฤตกรรมจาก จรง

มาก ให 4 คะแนน ถง ไมจรง ให 1 คะแนน และผทไดคะแนนสง กวา แสดงวามการรบรความสามารถในการปรบเปลยน

พฤตกรรมสขภาพตนเอง สงกวาผทไดคะแนนนอยกวา2) การก ากบตนเอง หมายถง การกระท าของผเขารวมโครงการในการ

สงเกตดวย ตนเองถงพฤตกรรมและการเปลยนแปลงดานสขภาพของตนเอง พรอมทงตงเปาหมายและ วางแผนในการกระท า

ทจะดแลตนเองใหมสขภาพดตามเปาหมายทตงไว อาจกระท าดวยการจด บนทกการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพของ

ตนเอง กระตนเตอนตนเองใหกระท าอยาง ตอเนองใหบรรลถงการมสขภาพทดตามทตนเองไดตงเปาหมายไว และวดจาก

แบบสอบถาม การก ากบพฤตกรรมสขภาพตนเอง จ านวน 5 ขอ เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ ม คาความเชอมนทง

ฉบบ เทากบ 0.80 โดยใหคะแนนจาก ระดบความเปนจรงทปรากฏของ พฤตกรรมตนเองจาก จรงมากให 4 คะแนน ถง ไมจรง

ให 1 คะแนน และผทไดคะแนนสงกวา แสดงวา มการก ากบพฤตกรรมสขภาพตนเองสงกวาผทไดคะแนนนอยกวา3) การ

ดแลสขภาพตนเอง หมายถง การกระท ากจกรรมใดกตามของผเขารวม โครงการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ ทไดเรมปฏบต

ดวยตนเองในดานการเขารบการตรวจ สขภาพเปนประจ า การแสวงหาความรดานสขภาพการรบประทานอาหาร การออก

ก าลงกาย การจดการอารมณและความเครยด รวมถงการพกผอนโดยมจดมงหมายเพอด ารงรกษาชวต ให มภาวะสขภาพและ

ความเปนอยทดของตน วดจากแบบสอบถามการดแลสขภาพตนเอง จ านวน 7 ขอ เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ ม

คาความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.85 โดยให คะแนนจาก ระดบความเปนจรงทปรากฏของพฤตกรรมตนเอง จากจรงมาก ให 4

คะแนน ถง ไมจรง ให 1 คะแนน และผทไดคะแนนสงกวา แสดงวามการดแลสขภาพตนเองสงกวาผทได คะแนนนอยกวา

ประเดนพจารณา

ระดบความเปนจรงทปรากฏกบฉน

จรงมาก (4)

จรง (3)

จรงบาง (2)

ไมจรง (1)

1 1)การรบรความสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมตนเองโดยทฉนมนใจวาฉน สามารถปฏบตตนตามค าแนะน าของบคคลากรการแพทย/เจาหนาทโครงการไดอยางรวดเรว

2 สามารถแบงตารางเวลาแตละวนในการออกก าลงกายเพอ ดแลสขภาพดวยตนเอง

ประเดนการพจารณา

ระดบความเปนจรงทปรากฎกบฉน

จรง(4) จรง (3)

จรงบาง (2)

ไมจรง (1)

3 สามารถเลอกทานอาหารทมประโยชนพอเพยงกบฉนไดโดย ไมพงยา/สงเสพตด/ของมนเมา

4 สามารถหาวธผอนคลายความเครยดทเหมาะกบฉนอยาง | ไดผลโดยไมเปนอนตรายตอสขภาพ

5 สามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพของตนเองใหเปนไป ในทางทดขนกวาเดมไดแนนอน

1 2) การก ากบพฤตกรรมสขภาพตนเอง ฉนหมนสงเกตและใสใจถงอารมณ ความตองการและสง ผดปกตทเกดขนกบสขภาพของฉน

2 ฉนบนทกการปฏบตตนสมาเสมอเพอควบคมก ากบ “| พฤตกรรมสขภาพตนเองใหดขน 3 ฉนใสใจกบปรมาณและคณคาทางโภชนาการของอาหารททาน 4 ฉนวางเปาหมายใหตนเองมสขภาพดและหมนดแลสขภาพให ไปสเปาหมายนนใหได 5 ฉนใสใจสขภาพของตนเองมากขนเมอพบวาตนเองมภาวะ เสยงตอการเกดโรคเรอรง 1 3) การดแลสขภาพตนเอง 1. ฉนตรวจสขภาพสมาเสมอ ปฏบตตามค าแนะน าของแพทย

เครงครด

2 ฉนศกษาหาความรเกยวกบสขภาพเพอน ามาใชดแลสขภาพตนเอง 3 ฉนหลกเลยงการสบบหร เสพสงเสพตดและของมนเมาทกชนดได 4 ฉนรบประทานอาหารทไดคณคาพอประมาณ เหมาะกบวย และภาวะสขภาพฉนในทกมอ

สรปไดวา โปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self เปนการจดกระบวนการ เรยนร ทท าใหผปวยหรอผเขารวม

โปรแกรมไดรบอยางตอเนอง 3 - 5 เดอน จะท าใหผเขารวม โปรแกรมเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม 3 ดานไดแก มการรบร

ความสามารถของตนเอง (Self-efficacy) มการก ากบตนเอง (Self-regulation) และมการดแลสขภาพตนเอง (Self-care) เพมขน

โดยผจดโปรแกรมจะตองยดหลก PROMISE Model ซงเปนคณลกษณะของนกปรบ พฤตกรรมทตองม ไดแก มการมองโลก

แงด (Optimize) สรางแรงจงใจภายใน (Motivation) เพอใหผเขารวมโปรแกรมมพลงในการดงศกยภาพตนเองออกมาลงท า

กจกรรมดวยตนเอง

เพอใหบรรลเปาหมายทตนเองตงไวใหได มการใหการเสรม ชนชม ใหรางวลเมอพฤตกรรมทเกดขน และเมอเปนผลส าเรจก

จะเกดความภาคภมใจ

เสรมแรงทางบวก (Positive reinforce) - เหนคณคาในตนเอง (Self-esteem) และตองบรหารโปรแกรมโดยยดผลสมฤทธ

(Result ๑๑ management) ดวยการก าหนดตวชวดของโปรแกรมไวอยางชดเจน

เกดเอกสารอางอง ดา เหมาะสวรรณ. (2555), โภชนาการในเดกไทย. 10 ป ทศวรรษเพอเดกและภมปญญาของ

ครอบครว. นนทบร: สหมตรพรนตงแอนดพลบลสซง จ ากด สย เทยนถาวร. (2555), ยากบไข ไขกบยา. กระทรวงสาธารณสข

เผยแพรบทความใน

หนงสอพมพ มตชน ฉบบวนท 26/07/2555 สบคนเมอ 23 มกราคม 2560 จาก

http://www.hiso.or.th/health/data/html/shownews.php?news_id=1713&names=01 สมโภชน เอยมสภาษต. (2556). ทฤษฎ

และเทคนคการปรบพฤตกรรม. พมพครงท 8.

กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, สพชชา วงคจนทร องศนนท อนทรก าแหง และพรรณ บญประกอบ. (2557) ผล

โปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3-Self เพอลดภาวะอวนของวยรนตอนปลาย. วารสารพฤตกรรม

ศาสตร, 20(1), 127-141. สพตรา ศรวณชชากร. (2556). การจดการโรคเรอรงในชมชน, พมครงท 2. นครปฐม: ส านก

งานวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน (สพช.), ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.]. (2552),

โครงการออนหวาน หนนเดกไทยรกสขภาพเยาวชน เนนลดการบรโภคนาตาล ขนม นาอดลม. สบคนเมอ 12

5 ฉนออกก าลงกายเปนประจ าดวยวธทเหมาะสมกบสขภาพ และชวตประจ าวนของฉน 6 ฉนจดการกบปญหา ภารกจในชวตใหส าเรจไดดวยการมองโลกแงด 7 ฉนนอนหลบพกผอนไดอยางเพยงพอในแตละวน

สงหาคม 2555 จาก http://www.thaihealth.or.th/node/7211. องศนนท อนทรก าแหง. (2552). การปรบเปลยนพฤตกรรม

สขภาพ 3Self ดวยหลก PROMISE

Model. กรงเทพฯ: สขมวทการพมพAJZen 1. (2002). Perceived behavioral control, self-efficacy, locus of control, and the

theory of planned behavior. Journal of Applied Social Psychology, (32), 665-683. Bandura A. (1989). Social cognitive

theory. Annals of Child Development, 6, 1-60 ๖ole TJ, Belizzi MC, Flegal KM, & Dietz WH. (2000), Establishing a

standard definitionfor child overweight and obesity worldwide: international survey. BMJ, 320(7244),1240-1243.Macaskill

A Intarakamhang U, & Suprasonsin, C. (2010), wangchan P Yoelao DInterventions for halthy eating and physical activity

among obese elementary schoolchildren: Observing changes of the combined effects of behavioral models.

สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร The Journal of Behavioral Science, 5(1), 46-59

Fisher WA, Fisher JD, & Harman J. (2009). Information-motivation-behavioral skills

(IMB) model. Social Psychological Foundations of Health and Illness (p.86), by

Maiden, MA: Blackwell Publishing. Reprinted with permission. Green LW & Kreuter MW. (1991). Health promotion

planning: an educational and

environmental approach. Mountain View, CA: Mayfield Publishing. Intarakamhang U. (2011). Effects of health behavioral

modification program on metabolic diseases

in non-goverment organizations. Journal of US-China Medical Science, 8(9), 540-545. Intarakamhang U. (2012). Program

management model for health behavioral

modification in metabolic risk of public hospitals, Bangkok. Asian Social Science, 8(10), 170-177. doi:

10.5539/ass.v8n11p170.

Intarakamhang U & Duangchan P. (2012). Effects of health behavioral modification

program on metabolic diseases in risk Thai clients. Asian Biomedicine Journal. 6(2), 1-7. doi: 10.5372/1905-

7415.0602.061.

Intarakamhang U & Malarat A. (2014). The effects of behavioral modification based on

client center program to health behaviors among obese university students.

Global Journal of Health Science, 6(1), 33-42. doi: 10.5539/gjhs.v6n1p33. Intarakamhang U & Intarakamhang P. (2015).

Multilevel causal analysis of socio

psychological and behavioral factors of health providers and clients that affect health behavioral modification in obesity.

Global Journal of Health Science, 7(6),

117-128. doi.org/10.5539/gjhs.v7n6p117. Leslie RM, Haskard-Zolnierek KB, & DiMatteo MR. (2010). Health behavior

change and

treatment adherence. Oxford University Press, Inc. Orem DE. (1985). Nursing Concepts of Practice 3"ed. New York:

McGraw-Hill Book. Pender NJ, Murdaugh CL, & Parsons MA. (2006). Health promotion in nursing practice

5" ed. New Jersey: Pearson Education, Inc.

Prochaska JO & DiClemente CC. (1983). Stages and processes of self-change of smoking:

toward an integrative model of change. Journal of Consulting and Clinical

Psychology, 51, 390–395. Rosenstock IM, Strecher VJ & Becker MH. (1988). Social learning theory and the health

belief model. Health Education & Behavior, 15(2), 175-183. WHO. (2013). Adolescent fertility rater (per 1000 girls ages

15-19 years) 2005-2011.

World Health Statistic.