SŁAWNI WIELKOPOLANIE

Bolesław Krysiewicz (ur. 11 października 1862 w Czarnkowie - zm. 13 listopada 1932 w Poznaniu) - lekarz, społecznik, polski działacz niepodległościowy w okresie międzywojennym, związany z . Uczestnik powstania wielkopolskiego.

Z żoną Marią Malczewską-Skarbek, miał dwójkę dzieci: Annę (ur. 1902) i Helenę (ur. 1904)

Kariera lekarska WielkopolskąBolesław Krysiewicz ukończył gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Od roku 1881 studiował medycynę we Wrocławiu, a potem kontynuował naukę na uniwersytetach w Würzburgu i Lipsku. Następnie był chirurgiem w Poznaniu, w Szpitalu Przemienienia Pańskiego. Brał udział w opracowywaniu słownika lekarskiego, był sekretarzem redakcji tego przedsięwzięcia. Od 1893 roku piastował stanowisko naczelnego lekarza w Szpitalu Dziecięcym św. Józefa w Poznaniu (w 1958 jednostka ta została nazwana jego imieniem).

Działalność politycznaW 1900 Krysiewicz wstąpił do Ligi Narodowej, a później był pierwszym przywódcą Polskiego Towarzystwa Demokratycznego. Był także członkiem Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół". W 1913 roku został sekretarzem Rady Narodowej w Poznaniu. Był jednym z członków delegacji witającej na dworcu w Poznaniu Ignacego J.Paderewskiego w 1918 roku - wydarzenie to poprzedziło wybuch powstania wielkopolskiego. Później został delegatem Wielkopolski na obrady Sejmu Ustawodawczego.

Pochowany został na pozn ańskim cmentarzu zasłużonych na Wzgórzu św. Wojciecha.

Cyryl Ratajski, (ur. 3 marca 1875, zm. 19 października 1942) – polski polityk, prezydent Poznania, minister spraw wewnętrznych w rządzie Władysława Grabskiego, podczas II wojny światowej Delegat Rządu na Kraj od 3 grudnia 1940 do 5 sierpnia 1942.

ŻyciorysUrodził się 3 marca 1875 w Zalesiu Wielkim koło Gostynia, pochodził z chłopskiej rodziny. W 1896 zdał maturę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu (podczas nauki należał do Towarzystwa Tomasza Zana), po czym udał się na studia prawnicze do Berlina, które ukończył w 1900. Praktykę sądowniczą odbył w Naumburg , a asesorską w Berlinie. Następnie otworzył kancelarię adwokacką w Raciborzu, gdzie zaangażował się w działalność społeczną i polityczną. W tym okresie zasłużył się dla rozwoju polskiego ruchu turystycznego w Beskidzie Śląskim zakładając w 1910 w Cieszynie Polskie Towarzystwo Turystyczne, które później stało się cieszyńskim oddziałem PTTK. Jego działalność polityczna związana była z Narodową Demokracją Zaboru Pruskiego, z ramienia której był przedstawicielem Śląska w Radzie Głównej Polskiego Towarzystwa Demokratycznego. W 1911 przybył wraz z żoną do Poznania gdzie jako współwłaściciel kierował firmą teścia, a w latach 1919–1922 był prezesem spółki akcyjnej R. Maya. W Poznaniu kontynuował swoją pasję turystyczną stając się w 1913 współzałożycielem Towarzystwa Krajoznawczego, którego wiceprezesem był do wybuchu I wojny światowej. W ramach tejże organizacji założył sekcję Miłośników miasta Poznania, która w 1922 przekształciła się w Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania. Podczas powstania wielkopolskiego był łącznikiem Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej z Komitetem Narodowym Polskim w Paryżu. Od 19 lipca 1919 był zastępcą komisarza i szefem I Wydziału Komisariatu NRL. W kwietniu 1922 został prezydentem Poznania. Za jego kadencji miasto przekształciło się z byłego garnizonu niemieckiego w prężnie rozwijający się ośrodek gospodarczy. Wykorzystując istniejące warunki wybudowano m.in. elektrownię, most Bolesława Chrobrego i Ogród Botaniczny, nowe trasy tramwajowe, pierwszą w Polsce linię trolejbusową oraz pierwszą w Polsce i Europie Wschodniej spalarnię śmieci. Do miasta przyłączono nowe dzielnice: Dębiec, Główna, Golęcin, Komandoria, Rataje, Sołacz, Starołęka, Wola. W okresie od 25 listopada 1924 do 15 czerwca 1925 Ratajski był

Ministrem Spraw Wewnętrznych w rządzie Władysława Grabskiego. W 1926 ponownie został prezydentem Poznania i położył duże zasługi dla zorganizowania w 1929 wystawy PeWuKi. Reprezentował Polskę na światowych zjazdach międzynarodowych organizacji samorządowych. W okresie międzywojennym Ratajski pełnił również wiele innych funkcji, m.in. był prezesem rad nadzorczych Poznańskiej Kolei Elektrycznej, Komunalnego Banku Kredytowego, Zachodniopolskiego Towarzystwa Kredytu Miejskiego oraz Kuratorium Polskiego Radia. Mimo utraty stanowiska prezydenta nadal brał czynny udział w życiu publicznym będąc np. członkiem delegacji uczonych i działaczy liberalno-demokratycznych do prezydenta Ignacego Mościckiego. 5 września 1939, po ewakuacji z Poznania władz sanacyjnych, odebranej przez mieszkańców jako ucieczka, Ratajski ponownie objął urząd prezydenta miasta, który sprawował do 12 września, gdy zarząd miasta przejęli Niemcy. Po czasowym uwięzieniu w charakterze zakładnika, został zwolniony i na początku 1940 przesiedlony do Generalnego Gubernatorstwa, w okolice Kielc. Stamtąd przeniósł się do Warszawy, gdzie w grudniu 1940 został mianowany delegatem rządu na wychodźstwie na kraj. W trakcie sporów pomiędzy pionem cywilnym i wojskowym państwa podziemnego stał na stanowisku, że władza wojskowa powinna być podporządkowana rozbudowanej administracji cywilnej. Ten pogląd sprawił, że tworzył departamenty Delegatury istniejące obok aparatu cywilnego ZWZ-AK. Na skutek pogarszającego się zdrowia, Ratajski złożył dymisję ze stanowiska, przyjętą 5 sierpnia 1942 przez premiera gen. Władysława Sikorskiego. Cyryl Ratajski zmarł w Warszawie 19 października 1942 roku. Po ekshumacji spoczął ostatecznie 3 sierpnia 1963 na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu. W uznaniu wielkich historycznych zasług dla niepodległości i chwały Rzeczypospolitej Polskiej w 1995 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

Jan Andrzej Paweł "AP" Kaczmarek (ur. 29 kwietnia 1953 w Koninie) – polski kompozytor, autor muzyki do ponad pięćdziesięciu filmów długometrażowych i dokumentalnych, laureat Oskara za muzykę do filmu Marzyciel.Jan A. P. Kaczmarek jest wirtuozem gry dwoma smyczkami na nietypowym instrumencie podobnym do cytry – fidoli Fischera. W 1983 roku Jan A. P. Kaczmarek wymyślił własny instrument muzyczny – niewkacz, którego konstrukcja została oparta na fidoli Fischera.

ŻyciorysOd wczesnych lat dzieciństwa matka zabierała go do poznańskiej filharmonii. Jego dziadek był skrzypkiem i grał z miejscowymi muzykami do filmów w kinie. Uczęszczał na lekcje gry na fortepianie, których nie lubił ze względu na militarny reżim nauczyciela, a inni pedagodzy nie potrafili przekonać go do grania. Odniósł swój pierwszy sukces w I Liceum w Koninie, gdy skomponował muzykę do hymnu szkolnego, a potem podkładów muzycznych do szkolnych przedstawień. Myślał jednak o karierze dyplomaty i wybrał studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przełomem w karierze muzycznej były dla niego staże w awangardowym Teatrze Laboratorium Jerzego Grotowskiego. W roku 1977 rozpoczął dwuletnią współpracę z Teatrem Ósmego Dnia i stworzył kameralną Orkiestrę Ósmego Dnia. W 1982 roku po swojej pierwszej trasie koncertowej po USA, nagrał debiutancki album Music For The End dla chicagowskiej, niezależnej wytwórni Flying Fish Records. W 1989 roku osiadł na stałe w Los Angeles. Nagrywał płyty m.in. dla Sony Classical, Decca, Varese Sarabande, Milan i Savitor Records, stale koncertuje zarówno w USA jak i w Europie. Jest założycielem Instytutu Rozbitek w Poznaniu zajmującego się organizowaniem życia kulturalnego. Został członkiem Amerykańskiej Akademii Filmowej, Europejskiej Akademii Filmowej i Polskiej Akademii Filmowej.

W 2005 roku zdobył Oskara za muzykę do filmu Marzyciel wyreżyserowanego przez Marca Forstera. Latem tego samego roku władze województwa pomorskiego zamówiły u niego muzykę upamiętniającą działalność Solidarności. Tak powstała Kantata o Wolności, której prawykonanie odbyło się w czasie obchodów 25. rocznicy Solidarności w sierpniu w Gdańsku, a premiera we wrześniu w Poznaniu. W 2006 roku kompozytor skomponował Oratorium 1956, którego prawykonanie odbyło się 28 czerwca 2006 roku w dniu 50. rocznicy Powstania Poznańskiego Czerwca. Obydwa utwory stały się ścieżką dźwiękową spektaklu tańca współczesnego Alexanderplatz w choreografii Pauliny Wycichowskiej, który powstał w kontekście dwudziestej rocznicy upadku Muru Berlińskiego oraz obrad Okrągłego Stołu. W 2011 roku odbyła się prapremiera jego utworu Koncert Jankiela na troje cymbałów i orkiestrę, napisanego z okazji 200-lecia wydarzeń opisanych w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza. 30 listopada 2011 na otwarciu odcinka Świecko–Nowy Tomyśl autostrady A2 miała miejsce premiera utworu Fanfary dla A2 na orkiestrę dętą, gitarę basową i sopran. Utwór zagrała Orkiestra Kameralna L'Autunno pod batutą Adama Banaszaka. Solistką była Barbara Gutaj z poznańskiego Teatru Wielkiego.

24 kwietnia 2005 Jan A.P. Kaczmarek otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Konina.

Janusz Kapusta (ur. w 1951 r. w Zalesiu Małym, gm. Dąbie w powiecie kolskim) – polski rysownik, malarz i scenograf.

Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu a następnie na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Studiował również filozofię na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.

Wynalazca jedenastościennej bryły geometrycznej, nazwanej przez siebie K-dron. Specjalizuje się w małych formach graficznych, plakatach, ilustracjach do magazynów i książek. Od 1981 roku mieszka w Nowym Jorku. Współpracuje z takimi pismami jak "The New York Times", "The Wall Street Journal", "The Washington Post", "", "Graphis", "Print" i "Rzeczpospolita".

W 2004 r. opublikował swoje odkrycie, w którym po raz pierwszy w historii udało mu się połączyć złoty i srebrny podział w jednej geometrycznej konstrukcji.

30 maja 2009 w Kole odsłonięto pomnik odkrytej przez Janusza Kapustę bryły – K-dronu

Józef Wybicki

Prawnik, publicysta, działacz polityczny, dramatopisarz, autor słów hymnu narodowego. Urodził się w 1747 r. w Będominie k. Kościerzyny. Nauki pobierał w Skarszewach i kolegium jezuickim w Starych Szkotach k. Gdańska. W 1765 r. przybył do Poznania na sesję trybunału, by rozpocząć praktykę prawniczą. Później związał się z konfederatami barskimi, zabiegał w Berlinie o pozyskanie króla Prus dla konfederacji, następnie organizował konfederację na Pomorzu. Po 1770 r. emigrował do Niderlandów, gdzie w Lejdzie studiował m.in. prawo i historię. Po powrocie do kraju osiadł w Poznaniu i od 1775 r. był podwojewodzim. W 1776 r. przeniósł się do Warszawy i wszedł w skład komisji przygotowującej Kodeks Andrzeja Zamoyskiego. Prowadził ożywioną działalność pisarską (m.in. Myśli polityczne o wolności cywilnej, Listy patriotyczne). Od 1781 r. osiadł w zakupionym majątku w Manieczkach k. Śremu, zajmując się gospodarowaniem na roli oraz twórczością literacką (wiersze, komedie, dramaty, opery. m.in. Kulig, Zygmunt August, Kmiotek, Polka). Podczas Sejmu Wielkiego był aktywnym działaczem stronnictwa patriotycznego, w obliczu wojny z Rosją przystąpił do konfederacji targowickiej, by ratować dorobek Sejmu Wielkiego. W okresie insurekcji 1794 r. był współpracownikiem Tadeusza Kościuszki i komisarzem cywilnym wysłanego do Wielkopolski korpusu gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. Potem wyjechał do Francji, w 1797 r. współuczestniczył w formowaniu Legionów Polskich we Włoszech. W lipcu tegoż roku w Reggio napisał słowa Pieśni Legionów Polskich we Włoszech, zwanej później Mazurkiem Dąbrowskiego. W 1806 r. z polecenia Napoleona wraz z gen. Dąbrowskim organizował w Wielkopolsce powstanie przeciwko Prusakom, a w trzy lata później przeciwko Austriakom. Od 1813 r. przebywał na emigracji w Dreźnie i Głogowie. Po zakończeniu wojen napoleońskich, dzięki interwencji księcia Adama Czartoryskiego u cara Aleksandra I, odzyskał majątek w Manieczkach i od 1816 r. pracował w sądownictwie Królestwa Polskiego, prowadząc nadal działalność publicystyczną. W 1821 r. podał się do dymisji i powrócił do Manieczek. Tam zmarł w 1822 r., pochowany został przy kościele w pobliskiej Brodnicy. W 1923 r. jego prochy przeniesiono do Krypty Zasłużonych przy kościele św. Wojciecha w Poznaniu.

Kazimiera "Iłła" Iłłakowiczówna, (ur. 6 sierpnia 1892 w Wilnie, zm. 16 lutego 1983 w Poznaniu) – polska poetka, prozaik, dramaturg i tłumaczka.

Była nieślubną córką Barbary Iłłakowiczówny i Klemensa Zana. Została wcześnie osierocona i wychowywała się u krewnych, przygarnęła ja Zofia Buyno z Zyberk-Platerów, która stała się swego rodzaju przybraną matką poetki.

BiografiaW latach 1908–1909 studiowała w Oksfordzie a od 1910 do 1914 na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1915–1917 służyła jako sanitariuszka w armii rosyjskiej. Od 1918 pracowała w MSZ, w latach 1926–1935 była sekretarką Józefa Piłsudskiego, a po jego śmierci znów w MSZ. W latach 1936–1938 odbyła tournée po Europie z wykładem o marszałku Piłsudskim. W 1939 ewakuowała się do Rumunii, gdzie spędziła wojnę. W 1947 wróciła do Polski i zamieszkała w Poznaniu.

W 1935 została odznaczona Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury. Otrzymała m.in. bliską jej sercu Nagrodę Literacką miasta Wilna (1930), Państwową Nagrodę Literacką (1935), Nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki (1967), Nagrodę miasta Poznania (1968) oraz Nagrodę Państwową I stopnia (1976). 5 października 1981 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu przyznał jej tytuł doktora honoris causa.

Należała do najwybitniejszych postaci życia literackiego Warszawy w dwudziestoleciu międzywojennym. We wczesnej młodości fascynował ją ruch feministyczny, żywy już w okresie modernizmu. Zawsze jednak, głęboko wierząca, czuła silną więź z duchowością chrześcijańską. Iłła (jak nazywali ją bliscy) miała rozległy krąg przyjaciół, wśród których byli Witkacy, Julian Tuwim (po jego śmierci poświęciła mu wzruszające wspomnienie Pozgonne Tuwimowi), Maria Dąbrowska (porównująca ją w swym Dzienniku do hiszpańskiej mistyczki św. Teresy z Avila). Po wojnie, pozbawiona pracy etatowej (łudziła się, że w nowym systemie politycznym odzyska jednak posadę w MSZ), osiadła w Poznaniu, zajmując się przekładami literatury europejskiej (Goethe, Tołstoj) i nauczaniem języka angielskiego oraz śledząc bacznie życie polityczne (po wypadkach poznańskich w czerwcu 1956 r., kiedy w krwawych starciach ginęli demonstrujący robotnicy, napisała wiersz Rozstrzelano moje serce w Poznaniu). W ostatnich latach życia, po nieudanej operacji jaskry, była ociemniała, znosząc swój stan z wielkim hartem ducha.

Jej fantazję ukształtowało dzieciństwo, spędzone w dzikim, fascynującym pejzażu północnej Litwy. Wpłynęła też na nią tradycja literacka: barok i romantyzm. Pośród poetów polskich XX

wieku pokrewny jej wydaje się symbolista Bolesław Leśmian, jednak Iłłakowiczówna w swym wyrazistym obrazowaniu omija język symboli. Odmiennie też niż inna poetka z kręgu "Skamandra", Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, rzadko ujawniała bezpośrednią, kobiecą emocjonalność. Uprawiała więc bardzo szczególną poezję metafizyczną, magiczną. Debiutowała w okresie Młodej Polski (tom Ikarowe loty), dojrzałość artystyczną osiągnęła w dwudziestoleciu międzywojennym, a ostatni autorski tom wierszy wydała już na starość .

Stanisława Fleszarowa-Muskat (ur. 21 stycznia 1919 w Siennowie, zm. 1 października 1989 w Sopocie) – polska powieściopisarka, poetka, publicystka i dramaturg.

BiografiaUrodziła się w rodzinie nauczyciela Władysława Krzyckiego i Antoniny Anny Wandy z Isakiewiczów z pochodzenia Ormianki. Wychowywała się i początkowe wykształcenie odebrała w Kole, gdzie jej ojciec był kierownikiem szkoły, a później burmistrzem. Tu ukończyła Publiczną Szkołę Powszechną oraz Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne Towarzystwa Oświata. Jako kilkunastoletnia dziewczyna publikowała swoje wiersze na łamach lokalnej Gazety Kolskiej. W 1936 rozpoczęła studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego, które ze względu na wybuch II wojny światowej musiała przerwać.

W czasie wojny została wywieziona na roboty do Niemiec, w czasie urlopu wyjechała do Lwowa i na roboty nie powróciła. We Lwowie poślubiła prawnika Jerzego Fleszara. Udało jej się uzyskać zwolnienie z dalszej pracy w Niemczech i zaczęła pracować w urzędzie we Lwowie. Na początku marca 1944 przeniosła się do Częstochowy, gdzie pracowała jako urzędniczka. W połowie roku 1945 wyjechała do Gdyni, a następnie zamieszkała w Sopocie. W 1952 rozwiodła się z Jerzym Fleszarem i w 1957 poślubiła Tadeusza Muskata.

Na Wybrzeżu zajęła się pracą zawodową w instytucjach kulturalnych oraz pracą pisarską. Dziennikarka Dziennika Bałtyckiego, następnie inspektor kulturalno-oświatowy Czytelnika (1945–1950, kierownik literacki Teatru Wybrzeże (1950–1953), Estrady (1953–1955). Za swój debiut uznawała wydany w 1948 poemat historyczny Sen o morskiej potędze. Zmarła 1 października 1989 w Sopocie i została pochowana na Cmentarzu Komunalnym. Dorobek twórczy Stanisławy Fleszarowej-Muskat jest bardzo bogaty i różnorodny, zważywszy, że była autorką ponad 700 różnych utworów (w tym tylko niewielka część nie była publikowana).

Bogumił z Dobrowa, Bogumił Leszczyc – błogosławiony Kościoła katolickiego, arcybiskup gnieźnieński, pustelnik. Według hipotezy Władysława Semkowicza utożsamiany z arcybiskupem Piotrem. W miarę pewne informacje na jego temat ograniczają się do tego, że należał do szlacheckiej rodziny Leszczyców, przez kilka lat sprawował urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego i jako arcybiskup nadał cystersom część swoich dóbr rodowych w Wielkopolsce na wsparcie ich misji w Prusach (tzw. fundacja dobrowska). Dokument księcia wielkopolskiego Władysława Odonica z 29 czerwca 1232 dotyczący tej fundacji jest zarazem jedynym, który wymienia jego imię, jego autentyczność nie budzi jednak wątpliwości. Zgodnie z akceptowaną na ogół tradycją po kilku latach ustąpił ze stanowiska metropolity i wycofał się do pustelni w Dobrowie, gdzie zmarł. W literaturze nie ma zgody co do dokładnego czasu życia i posługi arcybiskupiej Bogumiła.

Hipotezy dotyczące Bogumiła

Żywot wg Damalewicza

Ksiądz Stefan Damalewicz w swoim Żywocie św. Bogumiła (1661) spisanym na potrzeby procesu kanonizacyjnego utrzymywał, że Bogumił urodził w Koźminie, wywodził się z rodu Porajów i był krewnym św. Wojciecha oraz urzędującego w latach 1149–67 arcybiskupa Janika. W 1167 został jego następcą na arcybiskupstwie gnieźnieńskim, wsławił się wieloma znakomitymi czynami, po czym w 1172 złożył rezygnację na ręce papieża Aleksandra III. Resztę życia spędził w założonej przez siebie pustelni w Dobrowie, gdzie zmarł w 1182 w opinii świętości. Tej wersji żywotu Bogumiła jeszcze w XIX wieku bronił ksiądz Jan Ignacy Korytkowski.

W rzeczywistości przynależność Bogumiła do rodu Porajów jest bardzo wątpliwa. Zarówno treść dokumentu z 1232, jak i kryterium imionowe wskazują raczej na pochodzenie z rodu Leszczyców. Chronologia podana przez Damalewicza jest z całą pewnością przynajmniej częściowo błędna. Wiadomo bowiem, że arcybiskup Janik zmarł najwcześniej w 1168, a być może dopiero w 1176. Z kolei domniemana rezygnacja Bogumiła na ręce Aleksandra III w 1172 wydaje się zupełnie

nieprawdopodobna, gdyż Polska popierała w tym czasie antypapieża Kaliksta III. Nie da się jednak wykluczyć, że chronologia księdza Damalewicza wymaga jedynie nieznacznej korekty. W materiale źródłowym dotyczącym arcybiskupów gnieźnieńskich istnieje bowiem luka między 1167/68, gdy Janik występuje po raz ostatni, a 1177, gdy w źródłach pojawia się po raz pierwszy abp Zdzisław. Gnieźnieński pontyfikat Bogumiła mógłby więc przypadać na początek lat 70. XII wieku.

Hipoteza Wojciechowskiego

Tadeusz Wojciechowski w 1904 utożsamił Bogumiła z arcybiskupem Bogumiłem, którego zgon w roku 1092 odnotował tzw. Rocznik świętokrzyski dawny. W dość długim i skomplikowanym wywodzie próbował on wykazać, że Bogumił około 1080 musiał ustąpić na rzecz znanego z jednego z "żywotów św. Ottona z Bambergu" niemieckiego opata Henryka. Jego rezygnację Wojciechowski połączył ze wspomaganym rzekomo przez Niemców (w osobie opata Henryka) i Czechów spiskiem przeciwko Bolesławowi Szczodremu, w wyniku którego doszło do zegnania go z tronu. W konsekwencji Polska pod rządami nowego władcy Władysława Hermana przeszła do obozu popierającego antypapieża Klemensa III, a Bogumił, zwolennik króla i papieża Grzegorza VII, ustąpił z urzędu i resztę życia spędził w pustelni. Jego miejsce zajął opat Henryk, dla którego była to nagroda za wsparcie spisku. W ten sposób Wojciechowski odniósł podanie o bł. Bogumile jako byłym arcybiskupie i pustelniku do żyjącego w XI wieku arcybiskupa o tym imieniu.

Słabą stroną tej hipotezy było to, że w żaden sposób nie dawała się pogodzić z poświadczoną w dokumencie z 1232 fundacją dobrowską Bogumiła na rzecz zakonu cystersów, który pojawił się w Polsce dopiero około 1140/50. Wojciechowski argumentował, że imię Bogumiła jest wymienione jedynie w części narracyjnej przywileju z 1232, a nie w części dotyczącej dokonywanej wówczas czynności prawnej, w związku z czym odrzucił zawarte tam informacje jako niewiarygodne, nie omieszkał przy tym zauważyć, że sam dokument znany jest tylko z późniejszych kopii. Jeden ze zwolenników hipotezy Wojciechowskiego, Henryk Likowski, posunął się do otwartego zakwestionowania autentyczności tego przywileju, co jednak jest nie do utrzymania, gdyż w 1939 odnaleziono oryginał. Pozostałe elementy tej hipotezy, związane z obaleniem Bolesława Szczodrego, mają wątłą podstawę źródłową, a w znacznej mierze są jedynie domysłami autora. W szczególności brak dowodów na ingerencję niemiecką i udział opata Henryka w obaleniu króla Bolesława. Dyskusyjne jest także, czy Henryk w ogóle był kiedykolwiek arcybiskupem gnieźnieńskim. Generalnie, hipoteza Wojciechowskiego, choć przyjęta przez niektórych badaczy (np. W. Abrahama) nie zdobyła szerszego uznania.

Bogumił jako arcybiskup w latach 80. XII w.

W nowszych opracowaniach kwestionuje się identyczność Bogumiła z Piotrem i powraca częściowo do tradycyjnej wersji, traktującej go jako odrębną osobę działającą w II połowie XII wieku. Skreśla się go też z listy biskupów poznańskich. Przeciw identyfikacji Bogumiła z Piotrem świadczą przede wszystkim dokumenty wskazujące na ich przynależność rodową. Choć sprawę trudno uważać za ostatecznie rozstrzygniętą, wydaje się, że arcybiskup Piotr należał do rodu Łabędziów, podczas gdy Bogumił niemal na pewno był Leszczycem. Nie do utrzymania są wysuwane przez zwolenników obu poprzednich hipotez zastrzeżenia dotyczące autentyczności przywileju Władysława Odonica z 1232, gdyż w 1939 odnaleziono oryginał dokumentu[27]. Podważa się także rok 1187 jako datę rozpoczęcia posługi arcybiskupiej przez Piotra; data ta była ważnym elementem hipotezy o Bogumile-Piotrze, gdyż dawała mu, zgodnie z jedną z dobrowskich legend, 12-letnie rządy na arcybiskupstwie w Gnieźnie. W rzeczywistości jest ona oparta wyłącznie na słabo

udokumentowanych domysłach Wojciecha Kętrzyńskiego, który analizując dokument patriarchy Monacha dla kolegiaty bożogrobców w Miechowie oraz tzw. album miechowski zawierający listę dobrodziejów Miechowa (oba z około 1198) doszedł do następujących wniosków:

1. Abp Zdzisław po raz ostatni występuje na wspomnianym przez patriarchę zjeździe w miejscowości Spirzou, który wg Kętrzyńskiego odbył się w kwietniu 1186;

2. W albumie miechowskim abp Piotr jest wymieniony przed konsekrowanym na początku 1186 biskupem krakowskim Gedką, co świadczy, że:

• został on dobrodziejem kolegiaty przed lub ewentualnie równocześnie z Gedką,• ponieważ Gedko, jak można domniemywać, został tam wpisany w początkach

swych rządów, a więc około 1187, to również abp Piotr musiał być już wówczas arcybiskupem gnieźnieńskim.

W ten sposób Kętrzyński "ustalił", że zmiana na arcybiskupstwie gnieźnieńskim (śmierć Zdzisława i nominacja Piotra) miała miejsce mniej więcej na przełomie 1186/87.

Odnośnie powyższych tez:

1. Nie wiadomo, kiedy się odbył zjazd w Spirzou (Świerzym Górnym?), gdyż dokument patriarchy tego nie podaje, i nie ma powodów, by datę zaproponowaną przez Kętrzyńskiego (1186) uważać za szczególnie prawdopodobną; najnowsze badania skłaniają się ku datowaniu tego zjazdu na okres przed synodem łęczyckim (1180). W każdym razie nie ma wystarczających podstaw, by wydarzenie to traktować jako wskazówkę co do końca pontyfikatu Zdzisława;

2. Hipoteza Kętrzyńskiego odnośnie kolejności i dat przystąpienia Piotra i Gedki do grona dobrodziejów Miechowa bazuje na dwóch całkowicie arbitralnych założeniach, a mianowicie:

• imiona w albumie miechowskim są zapisane w kolejności chronologicznej – w rzeczywistości bardziej prawdopodobne jest, że są one zapisane w kolejności według rang, zatem zapisanie Piotra przed Gedką wynika z tego, że pierwszy był arcybiskupem, a drugi tylko biskupem, nie daje natomiast żadnych wskazówek chronologicznych,

• Gedko przystąpił do grona dobrodziejów Miechowa na początku swego pontyfikatu, a więc około 1187. Jest to niczym niepoparty domysł, który nawet gdyby był poprawny, to z uwagi na powyższe jest wątpliwe, czy miałby jakiekolwiek znaczenie dla datowania początku pontyfikatu Piotra.

Dla uzyskania roku 1187 jako pewnej daty początku rządów Piotra w archidiecezji gnieźnieńskiej wszystkie trzy powyższe założenia Kętrzyńskiego musiałyby być poprawne, tymczasem pierwsze dwa są prawdopodobnie błędne, a trzecie niemożliwe do skontrolowania. W rzeczywistości ani data śmierci Zdzisława, ani data nominacji Piotra na arcybiskupa nie są znane. Pierwsza wzmianka źródłowa o arcybiskupie Piotrze pochodzi dopiero z 1191, a ostatnia o Zdzisławie z 1180. Na lata 1180–91 przypada więc druga (obok lat 1168–77) istotna luka w wiedzy o metropolitach gnieźnieńskich II połowy XII wieku. Ze względu na związki fundacji dobrowskiej z działalnością misyjną cystersów w Prusach, która jest poświadczona dopiero w początkach XIII wieku, a wbrew

tradycyjnej chronologii księdza Damalewicza, proponuje się obecnie umieścić Bogumiła właśnie w tej późniejszej luce, a więc w latach 80. XII stulecia[.

Praktycznie wszystkie wersje są jednak zgodne, że Bogumił zmarł jako pustelnik w Dobrowie, kilka lub kilkanaście lat po rezygnacji z godności metropolity. Jedynie Gerard Labuda podał w wątpliwość tę tradycję, wskazując, że najwcześniejsze znane przekazy identyfikujące go jako pustelnika pochodzą dopiero z XVI wieku[. Przyjmuje on, że Bogumił zmarł jako urzędujący arcybiskup około 1190.

Abp Bogumił jest wymieniany jako prawdopodobny fundator Drzwi Gnieźnieńskich.

Kult i beatyfikacja

Początki kultu Bogumiła nie są zbyt dobrze znane. Pierwsze pewne wzmianki źródłowe o nim pochodzą z drugiej połowy XIV wieku[. Z pewnością w połowie XV wieku był już bardzo rozpowszechniony, obejmując zwłaszcza wschodnią Wielkopolskę. Wierni modlili się za jego wstawiennictwem, by uprosić zdrowie dla żywego inwentarza oraz o szczęśliwe połowy ryb, a 12 czerwca odbywały się zgromadzenia pielgrzymujących do Dobrowa, gdzie zgodnie z tradycją miał spędzić ostatnie 12 lat życia. Przy jego grobie, znajdującym się w dobrowskim kościele parafialnym, składano liczne wota dziękczynne. Wśród przypisywanych mu cudów wymieniano m.in. wskrzeszenia zmarłych (zarówno ludzi, jak i zwierząt), ratowanie tonących, uzdrowienia; cuda te spisywano od 1443 na polecenie ówczesnego prymasa Wincentego Kota. Oficjalny proces beatyfikacyjny rozpoczął w roku 1647 prymas Maciej Łubieński. Akta przesłano do Rzymu w 1651. Nie został on jednak zakończony, gdyż "księga cudów", którą wypożyczył Sebastian Głębocki, spłonęła w jego dworze w Głębokiem pod Kruszwicą. Proces po raz kolejny rozpoczął w 1908 biskup kujawski, Stanisław Zdzitowiecki. Zakończył się on zaaprobowaniem czci oddawanej Bogumiłowi jako świętemu lub błogosławionemu przez papieża Piusa XI 27 maja 1925. Papież Paweł VI ogłosił bł. Bogumiła wraz z bł. Jolentą Heleną patronami archidiecezji gnieźnieńskiej. Ponadto patronuje on także archidiecezjom gdańskiej, poznańskiej, wrocławskiej, diecezji włocławskiej oraz miastom – Kołu i Uniejowowi. W 2007 w miejscowości Dobrów utworzono sanktuarium ku czci bł. Bogumiła.

W ikonografii Bogumił przedstawiany jest w szatach pontyfikalnych z krzyżem w ręku, zwykle jako przechodzący suchą nogą przez rzekę. Atrybutem jego jest ryba.

Do naszych czasów przetrwała stuła Bogumiła, przechowywana w skarbcu archikatedry poznańskiej. Nadto jego relikwie znajdują się w Rzymie, Dobrowie, Uniejowie, Gnieźnie i Kole.

W liturgii wspomnienie bł. Bogumiła Biskupa obchodzone jest 10 czerwca i w Kościele katolickim w Polsce ma charakter wspomnienia obowiązkowego, a w archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej oraz w diecezji włocławskiej jest świętem.

PATRONOWIE PARAFII NA TERENIE GMINY KOSCIELEC

Białków Kościelny

Stanisław Kostka (ur. najprawdopodobniej w grudniu 1550 w Rostkowie koło Przasnysza – zm. 15 sierpnia 1568 w Rzymie) – polski jezuita, święty katolicki, patron Polski.

ŻyciorysBył synem Jana, kasztelana zakroczymskiego, i Małgorzaty z Kryskich, którzy mieli 7 dzieci. Stanisław był drugim dzieckiem. Ochrzczony został w kościele parafialnym w Przasnyszu. Do 12 lat uczyli go rodzice, a następnie jego nauczycielem był Jan Biliński (Bieliński). W wieku 14 lat razem ze starszym bratem Pawłem został wysłany do szkół jezuickich w Wiedniu. Stanisław połączył naukę z życiem religijnym. W grudniu 1565 roku ciężko zachorował. Miał wówczas wizję, w której św. Barbara z dwoma aniołami przyniosła mu Komunię Świętą. Miał też drugą wizję, w której Matka Boża z Dzieciątkiem Jezus pochyla się nad nim i składa mu w ramiona Dzieciątko. Rano wstał zupełnie zdrowy. Stanisław pragnął wstąpić do zakonu jezuitów, ale nie uzyskał zezwolenia rodziców. W sierpniu 1567 roku, pieszo, w przebraniu, uciekł z Wiednia. W pogoń za nim ruszył jego brat Paweł. Dotarł do Dillingen w Bawarii (około 650 km) i zgłosił się do Piotra Kanizjusza. Ten wysłał go do Rzymu, gdzie Franciszek Borgiasz przyjął go 28 października 1567 roku do nowicjatu. Mając 18 lat złożył śluby zakonne. 10 sierpnia 1568 roku nagle zachorował na malarię i zmarł 15 sierpnia 1568 r. w Rzymie. Na jego pogrzeb przybyło bardzo wielu ludzi.

KultKult zrodził się natychmiast i spontanicznie; kiedy w dwa lata później otwarto jego grób,

znaleziono ciało świętego rzekomo nietknięte rozkładem. Został beatyfikowany w 1602 przez papieża Pawła V i kanonizowany przez Benedykta XIII 31 grudnia 1726, chociaż dekret kanonizacyjny wydał wcześniej już Klemens XI w 1714 roku. Temu świętemu przypisywano zwycięstwo nad Turkami w bitwie pod Chocimiem w 1621, Jan II Kazimierz Waza orędownictwu świętego przypisywał zwycięstwo w bitwie pod Beresteczkiem. Od 1983 z Przasnysza do Rostkowa wyruszają doroczne diecezjalne pielgrzymki młodzieży.

Dzień obchodówŚwięto liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest od 13 listopada 1670, kiedy to Klemens X zezwolił zakonowi jezuitów na odprawianie Mszy świętej i brewiarza o Stanisławie. Od 1969, po reformie liturgicznej Pawła VI na Soborze Watykańskim II, święto obchodzone jest w polskim Kościele 18 września, podczas kiedy w pozostałej części Kościoła nadal 13 listopada.

PatronatStanisław Kostka został jednym z głównych patronów Korony Polskiej i Litwy w 1674, ale już od 1961 jest patronem: Polski, archidiecezji łódzkiej i warszawskiej oraz diecezji chełmińskiej i płockiej, miast: Gniezna, Lublina, Lwowa, Poznania i Warszawy. Jest też patronem studentów oraz nowicjuszy i nowicjuszek, alumnów, polskiej młodzieży a także Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży (KSM)[2]. Papież Jan XXIII w 1962 roku potwierdził trwający od 1674 r. patronat św. Stanisława Kostki nad Polską. Św. Stanisław jest patronem Gimnazjum i Liceum w Lublinie, popularnie zwanych Biskupiakiem. Jego imię nosi też Katolickie Gimnazjum i Liceum Jezuitów w Gdyni, Katolickie Gimnazjum i Liceum w Kielcach, Publiczne Gimnazjum w Jednorożcu, Publiczne Gimnazjum w Świedziebni oraz Katolickie Gimnazjum w Szczecinie oraz Gimnazjum Katolickie w Poznaniu a także Szkoła Podstawowa nr 2 w Lubomierzu k. Limanowej oraz Katolickie Gimnazjum i Liceum w Zielonej Górze. Na terenie Anglii, w Manchesterze, znajduje się Polska Szkoła Przedmiotów Ojczystych im. św. Stanisława Kostki (The Polish Saturday School in Manchester). Szkoła została założona w 1949r przez Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, którzy popierają szkołę do dzisiejszego dnia. Także w Coventry, w zachodnio-centralnej Anglii (West Midlands), znajduje się Polska Parafia Rzymsko-Katolicka pod wezwaniem Św. Stanisława Kostki złożona w 1948 roku przez Stowarzyszenie Polskich Kombatantów nr 399 w Coventry.

DOBRÓW

Bogumił z Dobrowa, Bogumił Leszczyc – błogosławiony Kościoła katolickiego, arcybiskup gnieźnieński, pustelnik. Według hipotezy Władysława Semkowicza utożsamiany z arcybiskupem Piotrem. W miarę pewne informacje na jego temat ograniczają się do tego, że należał do szlacheckiej rodziny Leszczyców, przez kilka lat sprawował urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego i jako arcybiskup nadał cystersom część swoich dóbr rodowych w Wielkopolsce na wsparcie ich misji w Prusach (tzw. fundacja dobrowska). Dokument księcia wielkopolskiego Władysława Odonica z 29 czerwca 1232 dotyczący tej fundacji jest zarazem jedynym, który wymienia jego imię, jego autentyczność nie budzi jednak wątpliwości. Zgodnie z akceptowaną na ogół tradycją po kilku latach ustąpił ze stanowiska metropolity i wycofał się do pustelni w Dobrowie, gdzie zmarł. W literaturze nie ma zgody co do dokładnego czasu życia i posługi arcybiskupiej Bogumiła.

Hipotezy dotyczące Bogumiła

Żywot wg DamalewiczaKsiądz Stefan Damalewicz w swoim Żywocie św. Bogumiła (1661) spisanym na potrzeby procesu kanonizacyjnego utrzymywał, że Bogumił urodził w Koźminie, wywodził się z rodu Porajów i był krewnym św. Wojciecha oraz urzędującego w latach 1149–67 arcybiskupa Janika. W 1167 został jego następcą na arcybiskupstwie gnieźnieńskim, wsławił się wieloma znakomitymi czynami, po czym w 1172 złożył rezygnację na ręce papieża Aleksandra III. Resztę życia spędził w założonej przez siebie pustelni w Dobrowie, gdzie zmarł w 1182 w opinii świętości. Tej wersji żywotu Bogumiła jeszcze w XIX wieku bronił ksiądz Jan Ignacy Korytkowski.

W rzeczywistości przynależność Bogumiła do rodu Porajów jest bardzo wątpliwa. Zarówno treść dokumentu z 1232, jak i kryterium imionowe wskazują raczej na pochodzenie z rodu Leszczyców. Chronologia podana przez Damalewicza jest z całą pewnością przynajmniej częściowo błędna. Wiadomo bowiem, że arcybiskup Janik zmarł najwcześniej w 1168, a być może dopiero w 1176. Z kolei domniemana rezygnacja Bogumiła na ręce Aleksandra III w 1172 wydaje się zupełnie nieprawdopodobna, gdyż Polska popierała w tym czasie antypapieża Kaliksta III. Nie da się jednak

wykluczyć, że chronologia księdza Damalewicza wymaga jedynie nieznacznej korekty. W materiale źródłowym dotyczącym arcybiskupów gnieźnieńskich istnieje bowiem luka między 1167/68, gdy Janik występuje po raz ostatni, a 1177, gdy w źródłach pojawia się po raz pierwszy abp Zdzisław. Gnieźnieński pontyfikat Bogumiła mógłby więc przypadać na początek lat 70. XII wieku.

Hipoteza WojciechowskiegoTadeusz Wojciechowski w 1904 utożsamił Bogumiła z arcybiskupem Bogumiłem, którego zgon w roku 1092 odnotował tzw. Rocznik świętokrzyski dawny. W dość długim i skomplikowanym wywodzie próbował on wykazać, że Bogumił około 1080 musiał ustąpić na rzecz znanego z jednego z "żywotów św. Ottona z Bambergu" niemieckiego opata Henryka. Jego rezygnację Wojciechowski połączył ze wspomaganym rzekomo przez Niemców (w osobie opata Henryka) i Czechów spiskiem przeciwko Bolesławowi Szczodremu, w wyniku którego doszło do zegnania go z tronu. W konsekwencji Polska pod rządami nowego władcy Władysława Hermana przeszła do obozu popierającego antypapieża Klemensa III, a Bogumił, zwolennik króla i papieża Grzegorza VII, ustąpił z urzędu i resztę życia spędził w pustelni. Jego miejsce zajął opat Henryk, dla którego była to nagroda za wsparcie spisku. W ten sposób Wojciechowski odniósł podanie o bł. Bogumile jako byłym arcybiskupie i pustelniku do żyjącego w XI wieku arcybiskupa o tym imieniu.

Słabą stroną tej hipotezy było to, że w żaden sposób nie dawała się pogodzić z poświadczoną w dokumencie z 1232 fundacją dobrowską Bogumiła na rzecz zakonu cystersów, który pojawił się w Polsce dopiero około 1140/50. Wojciechowski argumentował, że imię Bogumiła jest wymienione jedynie w części narracyjnej przywileju z 1232, a nie w części dotyczącej dokonywanej wówczas czynności prawnej, w związku z czym odrzucił zawarte tam informacje jako niewiarygodne, nie omieszkał przy tym zauważyć, że sam dokument znany jest tylko z późniejszych kopii. Jeden ze zwolenników hipotezy Wojciechowskiego, Henryk Likowski, posunął się do otwartego zakwestionowania autentyczności tego przywileju, co jednak jest nie do utrzymania, gdyż w 1939 odnaleziono oryginał. Pozostałe elementy tej hipotezy, związane z obaleniem Bolesława Szczodrego, mają wątłą podstawę źródłową, a w znacznej mierze są jedynie domysłami autora. W szczególności brak dowodów na ingerencję niemiecką i udział opata Henryka w obaleniu króla Bolesława. Dyskusyjne jest także, czy Henryk w ogóle był kiedykolwiek arcybiskupem gnieźnieńskim. Generalnie, hipoteza Wojciechowskiego, choć przyjęta przez niektórych badaczy (np. W. Abrahama) nie zdobyła szerszego uznania.

Bogumił jako arcybiskup w latach 80. XII w.W nowszych opracowaniach kwestionuje się identyczność Bogumiła z Piotrem i powraca częściowo do tradycyjnej wersji, traktującej go jako odrębną osobę działającą w II połowie XII wieku. Skreśla się go też z listy biskupów poznańskich. Przeciw identyfikacji Bogumiła z Piotrem świadczą przede wszystkim dokumenty wskazujące na ich przynależność rodową. Choć sprawę trudno uważać za ostatecznie rozstrzygniętą, wydaje się, że arcybiskup Piotr należał do rodu Łabędziów, podczas gdy Bogumił niemal na pewno był Leszczycem. Nie do utrzymania są wysuwane przez zwolenników obu poprzednich hipotez zastrzeżenia dotyczące autentyczności przywileju Władysława Odonica z 1232, gdyż w 1939 odnaleziono oryginał dokumentu[27]. Podważa się także rok 1187 jako datę rozpoczęcia posługi arcybiskupiej przez Piotra; data ta była ważnym elementem hipotezy o Bogumile-Piotrze, gdyż dawała mu, zgodnie z jedną z dobrowskich legend, 12-letnie rządy na arcybiskupstwie w Gnieźnie. W rzeczywistości jest ona oparta wyłącznie na słabo udokumentowanych domysłach Wojciecha Kętrzyńskiego, który analizując dokument patriarchy Monacha dla kolegiaty bożogrobców w Miechowie oraz tzw. album miechowski zawierający listę dobrodziejów Miechowa (oba z około 1198) doszedł do następujących wniosków:

1. Abp Zdzisław po raz ostatni występuje na wspomnianym przez patriarchę zjeździe w miejscowości Spirzou, który wg Kętrzyńskiego odbył się w kwietniu 1186;

2. W albumie miechowskim abp Piotr jest wymieniony przed konsekrowanym na początku 1186 biskupem krakowskim Gedką, co świadczy, że:

• został on dobrodziejem kolegiaty przed lub ewentualnie równocześnie z Gedką,

• ponieważ Gedko, jak można domniemywać, został tam wpisany w początkach swych rządów, a więc około 1187, to również abp Piotr musiał być już wówczas arcybiskupem gnieźnieńskim.

W ten sposób Kętrzyński "ustalił", że zmiana na arcybiskupstwie gnieźnieńskim (śmierć Zdzisława i nominacja Piotra) miała miejsce mniej więcej na przełomie 1186/87.

Odnośnie powyższych tez:

1. Nie wiadomo, kiedy się odbył zjazd w Spirzou (Świerzym Górnym?), gdyż dokument patriarchy tego nie podaje, i nie ma powodów, by datę zaproponowaną przez Kętrzyńskiego (1186) uważać za szczególnie prawdopodobną; najnowsze badania skłaniają się ku datowaniu tego zjazdu na okres przed synodem łęczyckim (1180). W każdym razie nie ma wystarczających podstaw, by wydarzenie to traktować jako wskazówkę co do końca pontyfikatu Zdzisława;

2. Hipoteza Kętrzyńskiego odnośnie kolejności i dat przystąpienia Piotra i Gedki do grona dobrodziejów Miechowa bazuje na dwóch całkowicie arbitralnych założeniach, a mianowicie:

• imiona w albumie miechowskim są zapisane w kolejności chronologicznej – w rzeczywistości bardziej prawdopodobne jest, że są one zapisane w kolejności według rang, zatem zapisanie Piotra przed Gedką wynika z tego, że pierwszy był arcybiskupem, a drugi tylko biskupem, nie daje natomiast żadnych wskazówek chronologicznych,

• Gedko przystąpił do grona dobrodziejów Miechowa na początku swego pontyfikatu, a więc około 1187. Jest to niczym niepoparty domysł, który nawet gdyby był poprawny, to z uwagi na powyższe jest wątpliwe, czy miałby jakiekolwiek znaczenie dla datowania początku pontyfikatu Piotra.

Dla uzyskania roku 1187 jako pewnej daty początku rządów Piotra w archidiecezji gnieźnieńskiej wszystkie trzy powyższe założenia Kętrzyńskiego musiałyby być poprawne, tymczasem pierwsze dwa są prawdopodobnie błędne, a trzecie niemożliwe do skontrolowania. W rzeczywistości ani data śmierci Zdzisława, ani data nominacji Piotra na arcybiskupa nie są znane. Pierwsza wzmianka źródłowa o arcybiskupie Piotrze pochodzi dopiero z 1191, a ostatnia o Zdzisławie z 1180. Na lata 1180–91 przypada więc druga (obok lat 1168–77) istotna luka w wiedzy o metropolitach gnieźnieńskich II połowy XII wieku. Ze względu na związki fundacji dobrowskiej z działalnością misyjną cystersów w Prusach, która jest poświadczona dopiero w początkach XIII wieku, a wbrew tradycyjnej chronologii księdza Damalewicza, proponuje się obecnie umieścić Bogumiła właśnie w tej późniejszej luce, a więc w latach 80. XII stulecia[.

Praktycznie wszystkie wersje są jednak zgodne, że Bogumił zmarł jako pustelnik w Dobrowie, kilka lub kilkanaście lat po rezygnacji z godności metropolity. Jedynie Gerard Labuda podał w wątpliwość tę tradycję, wskazując, że najwcześniejsze znane przekazy identyfikujące go jako pustelnika pochodzą dopiero z XVI wieku[. Przyjmuje on, że Bogumił zmarł jako urzędujący arcybiskup około 1190.

Abp Bogumił jest wymieniany jako prawdopodobny fundator Drzwi Gnieźnieńskich.

Kult i beatyfikacjaPoczątki kultu Bogumiła nie są zbyt dobrze znane. Pierwsze pewne wzmianki źródłowe o nim pochodzą z drugiej połowy XIV wieku[. Z pewnością w połowie XV wieku był już bardzo

rozpowszechniony, obejmując zwłaszcza wschodnią Wielkopolskę. Wierni modlili się za jego wstawiennictwem, by uprosić zdrowie dla żywego inwentarza oraz o szczęśliwe połowy ryb, a 12 czerwca odbywały się zgromadzenia pielgrzymujących do Dobrowa, gdzie zgodnie z tradycją miał spędzić ostatnie 12 lat życia. Przy jego grobie, znajdującym się w dobrowskim kościele parafialnym, składano liczne wota dziękczynne. Wśród przypisywanych mu cudów wymieniano m.in. wskrzeszenia zmarłych (zarówno ludzi, jak i zwierząt), ratowanie tonących, uzdrowienia; cuda te spisywano od 1443 na polecenie ówczesnego prymasa Wincentego Kota. Oficjalny proces beatyfikacyjny rozpoczął w roku 1647 prymas Maciej Łubieński. Akta przesłano do Rzymu w 1651. Nie został on jednak zakończony, gdyż "księga cudów", którą wypożyczył Sebastian Głębocki, spłonęła w jego dworze w Głębokiem pod Kruszwicą. Proces po raz kolejny rozpoczął w 1908 biskup kujawski, Stanisław Zdzitowiecki. Zakończył się on zaaprobowaniem czci oddawanej Bogumiłowi jako świętemu lub błogosławionemu przez papieża Piusa XI 27 maja 1925. Papież Paweł VI ogłosił bł. Bogumiła wraz z bł. Jolentą Heleną patronami archidiecezji gnieźnieńskiej. Ponadto patronuje on także archidiecezjom gdańskiej, poznańskiej, wrocławskiej, diecezji włocławskiej oraz miastom – Kołu i Uniejowowi. W 2007 w miejscowości Dobrów utworzono sanktuarium ku czci bł. Bogumiła.

W ikonografii Bogumił przedstawiany jest w szatach pontyfikalnych z krzyżem w ręku, zwykle jako przechodzący suchą nogą przez rzekę. Atrybutem jego jest ryba.

Do naszych czasów przetrwała stuła Bogumiła, przechowywana w skarbcu archikatedry poznańskiej. Nadto jego relikwie znajdują się w Rzymie, Dobrowie, Uniejowie, Gnieźnie i Kole.

W liturgii wspomnienie bł. Bogumiła Biskupa obchodzone jest 10 czerwca i w Kościele katolickim w Polsce ma charakter wspomnienia obowiązkowego, a w archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej oraz w diecezji włocławskiej jest świętem.

FARA W KOLE

Podwyższenia Krzyża Świętego (także: Pańskiego) – święto obchodzone zarówno w kościele zachodnim jak i wschodnim, związane z tradycją odnalezienia relikwii krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus. Jest on dla chrześcijan największą relikwią. Nabożeństwa ku jego czci sięgają początków chrześcijaństwa. Przed reformą liturgii wrześniowe święto poświęcone było wspomnieniu "podwyższenia" Krzyża, zaś 3 maja cały Kościół czcił pamiątkę jego "znalezienia" (Znalezienie Krzyża Świętego). Papież Jan XXIII zniósł święto krzyża Chrystusowego obchodzone 3 maja jako niepotrzebne powtórzenie, a odnowiony kalendarz rzymski jako święto Podwyższenia Krzyża przyjął dzień 14 września. W kościołach obrządku wschodniego, w których nadal w użyciu jest kalendarz juliański, święto to obchodzone jest 14 września według kalendarza juliańskiego, co

według kalendarza gregoriańskiego oznacza 27 września.

Znalezienie Krzyża PańskiegoTradycja przypisuje odnalezienie Krzyża św. Helenie, matce cesarza Konstantyna Wielkiego, w 326 roku. Relikwie złożone zostały w bazylice Grobu Świętego w Jerozolimie. Od tamtej pory były uroczyście czczone przez wiernych przybywających z całego świata chrześcijańskiego. Okres ten zakończyło zdobycie Jerozolimy 20 maja 614 roku przez króla perskiego Chosroesa II. Persowie zburzyli świątynię a relikwie Krzyża zabrali z Jerozolimy. W 628 roku cesarz bizantyjski Herakliusz pokonał Persów i odzyskał święte relikwie. Cesarz sam wniósł je uroczyście do Jerozolimy wchodząc do miasta przez Bramę Złotą. Jak mówi legenda, cesarz niosąc Krzyż ubrany był w drogocenne szaty i nie mógł udźwignąć Krzyża aby wejść do miasta. Dopiero kiedy za poradą biskupa Jerozolimy Zachariasza zdjął bogaty strój, idąc boso wniósł Krzyż aż do odbudowywanej po zniszczeniu Bazyliki.

GRZEGORZEW

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, łac. Assumptio Beatae Mariae Virginis in coelum – przedmiot wiary dotyczącej wzięcia do nieba z ciałem i duszą Najświętszej Maryi Panny po zakończeniu jej ziemskiego życia. Dogmat ten uznawany jest w Kościele katolickim i innych Kościołach w unii z Rzymem. Według teologii katolickiej Jezus Chrystus własną mocą wstąpił do nieba, Najświętsza Maryja Panna mocą Bożą została wzięta do nieba.

Prawosławie

Prawosławie Wniebowzięcie NMP uznaje pod nazwą Zaśnięcia Bogurodzicy. W teologii prawosławnej i starokatolickiej Wniebowzięcie Maryi wypływa z faktu, że jest Matką Jezusa-Życia, który po Jej śmierci zabiera Ją do nieba. Śmierć Chrystusa była dobrowolna, natomiast śmierć Jego Matki była zgodna z ogólnym prawem natury.

Mariawici

W Kościele Starokatolickim Mariawitów Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny mimo szczególnego szacunku, jakim się je otacza, traktowane są jako prawda wiary, a nie jako dogmat, co znaczy, że wiara w nie nie jest uważana za konieczną do zbawienia.

KatolicyzmWniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny jest również przedmiotem dogmatu Kościoła katolickiego, ogłoszonego w konstytucji apostolskiej Munificentissimus Deus (Najszczodrobliwszy Bóg) w 1950 roku przez papieża Piusa XII. Dogmat ten stwierdza, że po zakończeniu swojego ziemskiego życia Najświętsza Maryja Panna została z ciałem i duszą wzięta do wiecznej chwały. Kościoły wschodnie od V wieku obchodziły koimesis (gr. zaśnięcie) Najświętszej Maryi Panny. Wniebowzięcie zajęło miejsce Zaśnięcia, kiedy w VII wieku przyjęte zostało to święto w Rzymie.

ObchodyW Kościele katolickim w Polsce uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia) jest dniem wolnym od pracy. Święto nazywane jest także Świętem Matki Boskiej Zielnej (Polska), Matki Boskiej Znakomitej (Kongo) bądź Matki Boskiej Korzennej (Czechy). W Kościele jest obchodzone, pod tą pierwszą nazwą, od V wieku. Wywodzi się ono z przeświadczenia, że Maryja nie umarła jak zwykły człowiek, lecz została zabrana do Nieba. W Polsce i w krajach europejskich czci się Matkę Boską Wniebowziętą jako patronkę ziemi i jej bujnej roślinności. W niektórych rejonach Polski w czasie obrzędów religijnych związanych z tym świętem błogosławi się wiązanki kwiatów, kiedyś ten zwyczaj był bardzo popularny. Wierzono, że taki bukiet nabiera cudownych, leczniczych właściwości. Podczas powrotu z kościoła zostawiano go wśród upraw, gdzie miał przynieść szczęście w zbiorach, po czym, po kilku dniach, zabierano go do domu. Był przechowywany bardzo pieczołowicie, okadzano nim izbę, trzymano w miejscu, które było widoczne i dawało pewność, że moc bukietu będzie działała. W całym kraju święto to jest obchodzone bardzo uroczyście, jednak największe obchody mają miejsce w Kalwarii Zebrzydowskiej, odbywają się tam inscenizacje Zaśnięcia Maryi oraz jej Wniebowzięcia, a także na Jasnej Górze, dokąd zmierzają pielgrzymki z całej Polski właśnie na to święto. W innych częściach Polski często wiąże się ono ze świętem dożynek. Protestanci przeciwstawiają się dogmatowi o wniebowzięciu podając jako argument brak jakiejkolwiek wzmianki na ten temat w Piśmie Świętym. Cerkiew prawosławna obchodzi święto Zaśnięcia Bogurodzicy, 15/28 sierpnia, tj. 28 sierpnia wg kalendarza gregoriańskiego[.

KOŚCIELEC

Andrzej Apostoł, scs. Apostoł Andrej Pierwozwannyj (zm. ok. 62 - 70) – jeden z dwunastu apostołów, wg świadectwa Ewangelii Pierwszy Powołany (cs. Первозванный) spośród apostołów, rodzony brat św. Piotra, męczennik, święty Kościoła katolickiego, anglikańskiego, ewangelickiego, ormiańskiego, koptyjskiego i prawosławnego.

Żywot świętego

Andrzej pochodził z żydowskiej rodziny rybackiej z Betsaidy nad Jeziorem Galilejskim (Jezioro Tyberiadzkie; również Genezaret)[1], ale mieszkał w Kafarnaum razem z bratem (św. Piotrem) i jego teściową[2]. Początkowo był uczniem św. Jana Chrzciciela. Pod jego wpływem poszedł za Jezusem Chrystusem, gdy ten przyjmował chrzest w Jordanie. Andrzej nie tylko sam przystąpił do Chrystusa, ale przyprowadził także św. Piotra[3]. Po śmierci Jezusa na krzyżu, jego zmartwychwstaniu i zesłaniu Świętego Ducha na apostołów, Andrzej jako pierwszy głosił Ewangelię w Bizancjum (uważa się, że był pierwszym biskupem konstantynopolitańskim), a następnie w miastach Azji Mniejszej, Tracji, Scytii, Grecji, Abchazji i na wybrzeżach Morza Czarnego.

Śmierć męczeńskaZa swe nauki apostoł Andrzej został skazany na śmierć męczeńską, którą poniósł w greckim Pátrai (obecnie Patras), według różnych źródeł, w 62, 65 lub 70 roku. Rozpięto go na krzyżu mającym kształt litery "X". Jest to pierwsza litera "Chrystusa" w języku greckim od Χριστός, 'Christos' (Pomazaniec). Krzyż został później nazwany Krzyżem św. Andrzeja.

PatronatŚwięty Andrzej jest patronem:

narodów słowiańskich,

państw i krain: Szkocja, Grecja, Rosja, Hiszpania, Niderlandy, Burgundia, Bitynia, Niemcy, Prusy, Szlezwik, Luksemburg,

miast: Neapol, Mantua, Pont, Agde, Baeza, Bordeaux, Brescia, Brugia, Hanower, Orange, Pesaro, Rawenna i Rochester.

Jest także patronem małżeństw, podróżujących, rybaków, rycerzy, woziwodów, rzeźników. Orędownik zakochanych, wspomaga w sprawach matrymonialnych i wypraszaniu

potomstwa.

Dzień obchodów

Święto liturgiczne Andrzeja Apostoła w Kościele katolickim oraz anglikańskim i ewangelickim, obchodzone jest 30 listopada.W Anglii i Szkocji święto przeniesienia szczątków obchodzone jest 9 maja. W prawosławiu Święty wspominany jest z reguły dwukrotnie w roku liturgicznym.

Cerkiew prawosławna:

30 listopada/13 grudnia[5], tj. 13 grudnia wg kalendarza gregoriańskiego, 20 czerwca/3 lipca, tj. 3 lipca (sprowadzenie relikwii) 30 czerwca/13 lipca, tj. 13 lipca (Sobór dwunastu apostołów).

Gruziński Kościół Prawosławny (którego założycielem jest Andrzej Apostoł):

29 kwietnia/12 maja, tj. 12 maja wg kalendarza gregoriańskiego, 30 listopada/13 grudnia.

Kościół ormiański wspomina Apostoła dwukrotnie:

30 listopada/13 grudnia, 9. sobota po uroczystości Podwyższenia Krzyża Pańskiego.

Koptyjski Kościół Ortodoksyjny, który posiada własny kalendarz liturgiczny podzielony na 13 miesięcy, wspomina Apostoła trzykrotnie:

30 listopada, 24 lipca (dzień wielu cudów), 23 sierpnia (dzień jednego cudu).

Parafia wi tego Andrzeja Apostoła w Ś ę Ko cielcuś - rzymskokatolicka parafia po o ona wł ż zachodniej cz ci ęś gminy Ko cielecś . Administracyjnie nale y do ż dekanatu kolskiego I (diecezja w oc awskał ł ). Zamieszkiwana przez 3245 wiernych.

Historia

Parafia wi tego Andrzeja Apostoła w Ko cielcu została zało onaŚ ę ś ż prawdopodobnie w drugiej połowie XII wieku. W 1522 została zł czonaą z prepozytur parafialn w ą ą Kole, drugi raz wł czona do teją prepozytury w 1764 r. W 1865 r. otrzymała samodzielnego proboszcza.Roma ski ko ció pod wezwaniem w. Andrzeja Aposto a wzniesiony zosta prawdopodobnie w po owie ń ś ł ś ł ł ł XII wieku. Rozbudowywany by pó niej w roku ł ź 1600, kiedy dodano do niego zakrysti - od strony pó nocnej. Wę ł 1760 r. starosta kolski Rafa Gurowski dokona przebudowy nawy ku zachodowi. Powsta wówczasł ł ł orientowany ko ció po czony z roma skim prezbiterium. Dobudowana nawa by a konstrukcji zr bowej,ś ł łą ń ł ę

oszalowana. Przy niej znajdowa y si kruchty: od po udnia i obszerna od zachodu.ł ę łW 2001 r. drewniana nawa zosta a rozebrana i w jej miejscu pobudowano wspó czesn murowan naw ,ł ł ą ą ę która nie reprezentuje adnego stylu architektonicznego. ż 25 wrze niaś 2011 r. biskup w oc awski ł ł Wies awł Mering dokona konsekracji ko cio a.ł ś ł

ArchitekturaCz roma ska (obecne prezbiterium) zosta a wymurowana z kostki granitowej. Jest to pomieszczenieęść ń ł salowe, zamkni te ni sz i nieco w sz apsyd . Od pó nocy przylega do niej zakrystia i skarbczyk, któreę ż ą ęż ą ą ł murowano z ceg y w uk adzie polskim. Nad apsyd znajduje si sklepienie hemisferyczne, w zakrystii ił ł ą ę skarbczyku – kolebkowe. W prezbiterium umieszczono dwa okienka roma skie, a w dawnej nawie ladyń ś roma skich otworów okiennych i du e okno gotyckie - ostro ukowe. Zakrystia oszkarpowana, na ceg achń ż ł ł odnale mo na m.in. dat budowy (źć ż ę 1601).O tarz g ówny reprezentuje styl rokokowy. W jego centrum umieszczono ł ł obraz Matki Bo ejż Cz stochowskieję pochodz cy prawdopodobnie z ą XVIII wieku. Dwa o tarze boczne posiadaj charakterł ą barokowy, w jednym z nich ustawiono obraz w. Rochaś z XVIII wieku. Ponadto w wi tyni znajduje siś ą ę kropielnica z 1771 r.Na pó noc od ko cio a, w niewielkim parku, po o ona jest figura ł ś ł ł ż w. Jana Nepomucenaś z drugiej po owył XVIII wieku, wykonana z piaskowca. Ustawiona na bogato profilowanym s upie, ozdobionym czteremał inskrypcyjnymi kartuszami.

Informacje ogólneW sk ad granic administracyjnych parafii wchodz :ł ą

• Kościelec• Dąbrowice Częściowe• Dąbrowice• Gąsiorów• Gozdów - część zachodnia• Mariampol• Straszków - część centralna i zachodnia• Trzęśniew• Waki

Na terenie parafii po o one s obiekty sakralne:ł ż ą• kościół parafialny św. Andrzeja Apostoła w Kościelcu• kaplica cmentarna w Kościelcu• kaplica filialna św. Wojciecha w Trzęśniewie

Placówki edukacyjne znajduj ce si w granicach administracyjnych parafii:ą ęKościelec :

• Zespół Szkół• Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Stanisława Staszica

Trzęśniew:

• Szkoła Podstawowa

DuszpasterstwoKap ani pracuj cy w parafii:ł ą

• proboszcz: • ks. Władysław Waszak

Odpusty parafialne: • 30 listopada - św. Andrzeja, apostoła

Parafie pod wezwaniem Św. Andrzeja

Parafia w. Andrzeja Apostoła w Lasowicach Wielkichś – parafia rzymskokatolicka w diecezji elbl skieją . Erygowana oko o roku ł 1350. Do parafii nale miejscowo ci: żą ś Gajewo, Tragamin, Kamienica, Lasowice Ma eł , Lasowice Wielkie, Mart gą , Pó mie cieł ś , Szawa dł , Tereny te znajduj si w ą ę gminie Nowy Staw i gminie Malbork w powiecie malborskim, w województwie pomorskim. W Szawa dzie znajduje sił ę ko ció filialny pw. w. Katarzyny.ś ł śPierwotny budynek ko cio a w Lasowicach Wielkich zosta zbudowany w ś ł ł 1350 roku. Now , murowan ,ą ą gotyck budowl wzniesiono w roku ą ę 1610. W czasie wojny ze Szwecją zosta powa nie zniszczony (ł ż 1626). Odbudowano go w mniejszych rozmiarach w latach 1647-1654, przebudowano w roku 1680. W 1682 roku nowy ko ció konsekrowa ś ł ł biskup Kazimierz Opali skiń . W 1737 roku dokonano kolejnej rozbudowy. Po po arze w ż 1811 roku przeprowadzono odbudow trwaj c do ę ą ą 1824 roku. Ostatnia przebudowa mia a miejsceł w 1896 roku. 13 wrze niaś 1897 roku konsekrowano przebudowan ju wi tyni . Ko ció posiada 1 naw ,ą ż ś ą ę ś ł ę drewniany strop, 3 gotyckie o tarze. W ł 1964 roku wykonano polichromi wn trzaę ę .

Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła – kościół parafii pw. św Andrzeja Apostoła w Poznaniu, na Spławiu, w obrębie osiedla samorządowego Szczepankowo-Spławie-Krzesinki.HistoriaPierwszy kościół na Spławiu istniał już w 1386. W jego miejscu, w XV wieku powstała kolejna świątynia, która spłonęła w 1656 roku podczas potopu szwedzkiego. Kościół został odbudowany w latach 1692-1736 dzięki fundacji Mycielskich, jako parafialny dla wsi Spławie i innych okolicznych wsi wchodzących w skład folwarku Spławie. Konsekracji dokonano jednak dopiero po przebudowie w 1893 roku. Świątynia po raz kolejny poważnie ucierpiała podczas walk w 1945 roku, gdy zawaliło się sklepienie niszcząc neogotyckie wyposażenie kościoła.

Opis budynkuJednonawowy, kryty dwuspadowym dachem z sygnaturką. Bryła, obecnie w stylu neogotyckim, wsparta jest masywnymi skarpami. W ścianach zewnętrznych dwie tablice upamiętniające ofiary wojen toczonych w latach 1914-1920 oraz II wojny światowej. Przy kościele wolnostojąca dzwonnica z 1891 roku w której znajdują się trzy dzwony, plebania z 1878 roku, oraz kilka nagrobków będących pozostałością po parafialnym cmentarzu.Opis wnętrzaNawa kościoła przekryta jest pseudosklepieniem gwiaździstym z 1953 roku. Na ścianach bocznych umieszczone są tablice grobowe rodziny Mycielskich fundatorów i opiekunów kościoła oraz obrazy przedstawiające między innymi Matkę Boską z Dzieciątkiem oraz św. Józefa z Dzieciątkiem. Granitowy ołtarz główny wykonany z pojedynczego fragmentu skały pochodzi z 1970 roku. Organy na emporze pochodzą z przełomu XVIII i XIX wieku i trafiły tu z kościoła w Waliszewie. Witraże w świątyni wykonała Katarzyna Stasińska.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Rożnowicach - parafia znajdująca się w diecezji rzeszowskiej w dekanacie bieckim. Ko ciół pw. w. Andrzejaś ś – ko ció parafialny w ś ł Ro nowicachż , zbudowany w XVIII wieku.

Ko ció nale y do cenniejszych drewnianych obiektów sakralnych w ś ł ż Ma opolsceł .Ko ció po o ony w centrum ś ł ł ż wsi, na wzgórzu. Zbudowany w latach 1756-1764. Jest to ko ció drewniany,ś ł trójnawowy, konstrukcji zr bowej. Wewn trz cenna ę ą polichromia z II po owy ł XVIII w. Nawy boczne oddzielone s od ą nawy g ównejł imitowanymi w drewnie kolumnami. Unikalna w tym ko cieleś jest fali cieś wygi ta ę belka t czowaę . Wyposa enie wi tyni pochodzi g ównie z ż ś ą ł XVIII i XIX w. lecz równie mo naż ż spotka starsze obiekty np. dwa krucyfiksy. Jeden z ć XV w. a drugi naturalnych rozmiarów z XVI w. W ko ciele znajduj si równie metalowe ś ą ę ż zabytki z pocz tków ą XIX w.4 sierpnia 1992 od pioruna sp on a w nim wie a dzwonnica, zabytkowe organy oraz dach nad ko cio em.ł ęł ż ś ł Dzwonnica zosta a odbudowana. ł

Parafia w. Andrzeja Apostoła w ś Tokarach Pierwszych - rzymskokatolicka parafia po o ona wł ż

po udniowej cz ci ł ęś powiatu tureckiego. Administracyjnie nale y do ż diecezji w oc awskiejł ł (dekanat dobrski).W sk ad parafii wchodz miejscowo ci: ł ą ś Chocim, Gozdów, Kaw czynę , Krzy ówkiż , Marianów, Milejów, Myszkowice, Okr glicaę , Olendry, Pacht, Podarek, Siewieruszki, Tokary Pierwsze, Tokary Drugie, Wojciechów oraz d aryŻ ż .

HistoriaParafia Tokary zosta a erygowana pod koniec ł XV wieku. Fundatorem pierwszego ko cio a pod wezwaniemś ł w. Andrzeja Aposto a i 11 Tysi cy Dziewic by ówczesny w a ciciel Tokar Józef Konopnicki. Na terenieś ł ę ł ł ś

parafii znajdowa a si szko a, szpital oraz maj tek ziemski. Ludno wynosi a w roku 1533 zaledwie 256ł ę ł ą ść ł osób. Drugi ko ció parafialny pod wezwaniem w. Andrzeja Aposto a i w. Anny, zosta wystawiony w ś ł ś ł ś ł 1679 roku przez Tomasza Kwiatkowskiego - w a ciciela maj tku Tokary. Konsekrowany rok pó niej przezł ś ą ź biskupa Stawowskiego - sufragana gnie nie skiego, spali si od pioruna w ź ń ł ę 1843 roku. Przez nast pneę osiemna cie lat, nabo e stwa odprawiane by y w tymczasowej kaplicy. W roku 1754 liczba parafian wzros aś ż ń ł ł do ponad 1000.Obecny, murowany, neogotycki, pod wezwaniem w. Andrzeja, w. Antoniego i w. Anny, zosta zbudowanyś ś ś ł w latach 1858-1861 staraniem ówczesnej dziedziczki Gozdowa. W dniu 26 pa dziernikaź 1861 roku po wi ci go ks. Antoni Ojrzanowski - pra at kapitu y kaliskiej. Ko ció konsekrowa ś ę ł ł ł ś ł ł 26 pa dziernikaź 1882 bp Micha Marszewski - ordynariusz diecezji kujawsko-kaliskiej. Od 1994 roku parafia nale y do dekanatuł ż dobrskiego. Obecnym proboszczem jest ks. Antoni Janicki.

Parafia św. Andrzeja Apostoła w Trzebieszowicach znajduje się w dekanacie lądeckim w diecezji świdnickiej. Była erygowana w XIII w. Jej proboszczem jest ks. dr Marek Wasztyl. Znajdują się tu także re likwie Błogosławionego Jana Pawła II.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Barczewie – rzymskokatolicka parafia w Barczewie, należącym do archidiecezji warmińskiej i dekanatu Barczewo. Została utworzona 1 lipca 1989 z parafii św. Anny w Barczewie. Kościół parafialny jest budowlą gotycką wybudowaną w XIV wieku, pofranciszkańskim i pobernardyńskim, zniszczoną w czasie reformacji, odnowioną pod koniec XVI wieku przez biskupa warmińskiego kardynała Andrzeja Batorego (bratanka króla Stefana Batorego). Mieści się przy placu Batorego.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Choczu - parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu Czermin diecezji kaliskiej. Została utworzona w XIV wieku. Mieści się przy ulicy Staszica. Prowadzą ją Franciszkanie.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła i Świętej Małgorzaty w Dmosinie - parafia należąca do dekanatu Głowno diecezji łowickiej. Erygowana w XV wieku. Mieści się przy Placu Kościelnym. Duszpasterstwo w niej prowadzą księża diecezjalni.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Koninie – rzymskokatolicka parafia w Koninie, należąca do diecezji włocławskiej i dekanatu konińskiego III. Powołana w 1444 roku. Obsługiwana przez księży diecezjalnych.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Kędzierzynie jest jedną z 7 parafii leżących w granicach dekanatu witkowskiego.Parafia została erygowana w 1321 roku, przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Janisława. Obecnie istniejący kościół parafialny pochodzi z 1840 roku i powstał na miejscu rozebranej wcześniejszej drewnianej świątyni z 1719 roku, ufundowanej przez arcybiskupa Stanisława Szembeka.

Historia parafii

Najstarszym odnotowanym na kartach historii proboszczem by Jakub, kurator K dzierzyna w latach ł ę 1413 – 1418. Wed ug danych z ł 1521 roku, przed t dat do parafii w K dzierzynie nale a y miejscowo ci:ą ą ę ż ł ś K dzierzyn, Szczytniki, ę elazkowoŻ , Wola Skorz ckaę , Trzusko o , ł ń Lubochnia, Wierzbiczany, Gocza kowoł . Natomiast po roku 1521 dodatkowo w granicach parafii znalaz y si : Braunsfeld, Charlottenhof, ł ę Folwark,

Jelonek, Kalina, Kujawki, M ynek, Piaski, Zdroje. Ostatecznie w 1869 roku, teren administracyjny parafiił obj wszystkie wy ej wymienione wsie, a tak e ął ż ż Mijanowo (Taushendorf), osad powsta w wynikuę łą przesiedlenia ludno ci z Piasków, Huby K dzierzy skie i Huby Szczytnickie. Od czone natomiast zosta yś ę ń łą ł Gocza kowo - wie przy czona do parafii w Niechanowie, a tak e Kalina przy czona w roku 1869 doł ś łą ż łą Trzemeszna.Parafia K dzierzy ska do roku ę ń 1869 nale a a do ż ł dekanatu wi tej Trójcyś ę w Gnie nieź . Od pocz tku istnieniaą ko cio a k dzierzy skiego, ś ł ę ń kolatorem wi tyni byli ś ą arcybiskupi gnie nie scyź ń . Wed ug róde , przed rokiemł ź ł 1869, proboszczowie k dzierzy scy prowadzili trzy szko y parafialne: w K dzierzynie, ę ń ł ę Szczytnikach i Trzusko oniuł , kszta c cych miejscow ludno na poziomie elementarnym.ł ą ą śćW roku 1901 obszar parafii k dzierzy skiej tworzy y nast puj ce wsie i osady: K dzierzyn, Szczytniki,ę ń ł ę ą ę Kujawki, Trzusko o , elazkowo, Wola, Braunsfeld, Huby, Jelonek, Wierzbiczany, Kalina, Piaski, Osiniec,ł ń Ż Lubochnia, G ydowo, Folwark. Ostatecznie obecnie obszar parafii obejmuje nast puj ce miejscowo ci:ł ę ą ś K dzierzyn, Szczytniki Duchowne, Wierzbiczany, Wola Skorz cka, Lubochnia, Trzusko o , elazkowo.ę ę ł ń Ż

Parafia wi tego Andrzeja Apostoła w Ś ę Małyniu - rzymskokatolicka parafia po o ona we wsił ż Ma ył ń. Administracyjnie nale y do ż diecezji w oc awskiejł ł (dekanat szadkowski).Odpust parafialny odbywa si w wi to ę Ś ę w. Andrzeja Aposto aś ł - 30 listopada.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Nekli jest jedną z 10 parafii leżącą w granicach dekanatu wrzesińskiego I. Erygowana w XIV wieku. Kościół parafialny wybudowany w 1900 roku w stylu neoromańskim.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Nowej Wsi Królewskiej jest jedną z 10 parafii leżącą w granicach dekanatu miłosławskiego. Erygowana w XIII wieku. Mieści się we wsi Grabowo

Królewskie (jest połączona unią personalną z parafią w tej wsi).

Parafia w. Andrzeja Apostoła w Olkuszuś - rzymskokatolicka parafia, po o ona w ł ż dekanacie olkuskim, diecezji sosnowieckiej, metropolii cz stochowskieję w Polsce, erygowana w 1184 roku.W latach pi dziesi tych XX w. w ko ciele parafialnym s u y jako ministrant ęć ą ś ł ż ł Tadeusz Rydzyk.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Rawiczu-Sarnowie – rzymskokatolicka parafia w Rawiczu, należy do dekanatu rawickiego archidiecezji poznańskiej. Została utworzona w 1421. Obejmuje wschodnią cześć miasta - Sarnowę. Kościół parafialny barokowy zbudowany 1718,wieża z 1769, otoczony murem z barokową bramą z 1741.

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Ujeździe jest rzymskokatolicką parafią dekanatu Ujazd diecezji opolskiej. Parafia została utworzona około 1285 roku. Kościół został zbudowany w 1613.

Mieści się przy ulicy Strzeleckiej.

Parafia wi tego Andrzeja Apostoła na MirowieŚ ę – parafia rzymskokatolicka w Warszawie (dekanat muranowski). Obs ugiwana przez ksi y archidiecezjalnych.ł ężParafia zosta a erygowana w ł 1774. Ko ció wybudowany w ś ł XIX wieku.

Parafia wi tego Andrzeja Apostoła we WrocławiuŚ ę znajduje si w ę dekanacie Wroc aw-Zachódł (Le nica)ś w archidiecezji wroc awskiejł .Zosta a erygowana w po owie XIV wieku jako katolicka jednostka administracji ko cielnej z ko cio emł ł ś ś ł znajduj cym si przy obecnej ul. Jeleniogórskiej. W 1530 r., w wyniku rozwoju ą ę Reformacji, parafi wraz zę ko cio em przej li protestanci, i zarz dzali ni a do 1653 r., kiedy to w wyniku tzw. ś ł ę ą ą ż krwawej k pieli wą Stab owicachł wi tynia przesz a znów w r ce katolików. Od tej pory obszar dawnej parafii w. Andrzejaś ą ł ę ś Aposto a by fili parafii w. Jadwigi l skiej w ł ł ą ś Śą Le nicyś i przynale a do Archiprezbiteratu w. Miko aja weż ł ś ł Wroc awiu, a od 1926 r. do nowego Archiprezbiteratu Le nica.ł śPo 1945 r. Stab owiceł zosta y podzielone pomi dzy parafi w. Jadwigi l skiej w Le nicy oraz parafi w.ł ę ę ś Śą ś ę ś Anny w Praczach Odrza skichń .W 1985 r. metropolita wroc awski ks. kardyna ł ł Henryk Gulbinowicz erygowa na nowo parafi w. Andrzejał ę ś Aposto a w Stab owicach. Od tego czasu jej proboszczem jest ks. Wincenty Tokarz. Pocz tkowo funkcjł ł ą ę obiektu sakralnego pe ni a tymczasowa kaplica, dopiero w 1994 r. oddano do u ytku nowy ko ció p.w. w.ł ł ż ś ł ś Andrzeja Aposto a. W 1997 r. po wi ci go ks. kard. Francis Arinze z Nigerii.ł ś ę ł

Parafia w. Andrzeja Apostoła w Wójcicachś – rzymskokatolicka parafia po o ona w ł ż metropolii katowickiej, diecezji opolskiej, w dekanacie otmuchowskim.

Charakterystyka

Parafia w. Andrzeja Aposto a w Wójcicach obejmuje swoim zasi giem terytorium dwóch wsi: ś ł ę Wójcic i Suszkowic.

Ko ciół parafialnyśObecny, bezstylowy ko ció powsta w latach ś ł ł 1823-1825. Zawiera dosy skromne wn trze, z któregoć ę wyró nia si ż ę o tarz g ównył ł z 1925 r. Od 1946 r. w parafii ywy jest kult Obrazu Matki Boskiejż

opaty skiego.Ł ń

Historia

Wójcice po raz pierwszy pojawiaj si w ród ach historycznych w ę ź ł 1292 r. Z kolei pierwsza wzmianka o parafii katolickiej w tej miejscowo ci pochodzi z ok. ś 1305 r. i figuruje w Liber fundationis diecezji wroc awskiejł . W 1317 r. po wiadczony jest samodzielny wikariusz w Wójcicach, nale cych wówczas doś żą pobliskiego Otmuchowa. W XV w. istnia y ju jako samodzielna ł ż parafia, ale w wyniku reformacji ponownie sta y si fili parafii otmuchowskiej.ł ę ąPo zako czeniu ń Ii wojny wiatowejś Wójcice znalaz y si w pa stwie ł ę ń polskim oraz nowo powsta ej ł diecezji opolskie. We wsi przywrócono osobn parafi .ą ę

Parafia Świętego Andrzeja Apostoła w Złoczewie - parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu Złoczew diecezji kaliskiej. Została utworzona w 1601. Mieści się przy ulicy Kościelnej.

Parafia wi tego Andrzeja Apostoła w ŁukowicyŚ ę - parafia rzymskokatolicka znajduj ca si wą ę diecezji tarnowskiej w dekanacie ckoŁą . Erygowana w XIII wieku. Mie ci si pod numerem 11.ś ę Prowadz j ksi a diecezjalni.ą ą ężSwoim zasi giem parafia obejmuje wsie ę ukowicaŁ , Owieczka, widnikŚ oraz cz ciowo ęś Roztoka i Jastrz bieę . Do roku 1933 w sk ad ziem parafialnych wchodzi a równie pobliska wie ł ł ż śM y czyskał ń , w której teraz istnieje samodzielna parafia.Proboszczem parafii jest ks. Wies aw Majca.ł

Odpust parafialny obchodzony jest dwukrotnie: w niedziel przed lub po 24 maja - wi cie Matkię ś ę Bo ej Wspomo ycielki Wiernych oraz 30 listopada - w wi to w. Andrzeja Aposto a.ż ż ś ę ś ł

Parafia pw. św. Andrzeja Apostoła w Środzie Śląskiej znajduje się w dekanacie Średzkim w archidiecezji wrocławskiej. Jej proboszczem jest ks. mgr Wiesław Pindel SDB[1]. Obsługiwana przez księży Salezjanów. Erygowana w XIII wieku.

Bibliografia:http://pl.wikipedia.org .pl http://regionwielkopolska.pl