i Rojhilata -~ ~- Navfn,

~ pekhatina rudanen balke~ Ci girfng didome. Pi~tf rudanen dawfn mirov dikare bibeje, herem dibOO'Iavenda

• polilikaya cmane. Bi taybetf OYA giraniya xwe dide ser Rojhilata Navfn. Ji ·ber ve yeke OYA dfplomaten xwe yen herf jehatf Ci ~areza di~fne hereme.

Cernil Gündogan, der bare encamen dagirkirina Ba~ur de bal

· ,ki~and ser berebaziya PKK Ci POK'e ya ji bo nimfneriya gele kurd di qada navneteweyf de Ci

· diyar kir ku POK di vf warf de bi ser neketiye. Wf da zanfn ku pi~tf berxwedana gerilayan a Ii dijf POK Ci Arte~a Tirk, gele hereme bi sempatf nezikf PKK'e dibe.

Rupel3

-

SAL:~ 74 29 PUtper - s nrmeh 1997

BUNA: 75.000 n

, .

·• Hevpey_vlna Mazhor Günbat, -bi Roinameger 0 Nlvlskare Kurd ·Mehmet Akta~ re: . . . - "t\Jiv7sandin ii xwe hesap pirsln e" Rüpel ~-9 . - . ' - -,

, • Songul ..:... Ro~~n tezgJ'n b>i sernave "li nav m.alba~e giringiya perwerdehiya zarokan" ·dest avetjn mi_iareke · ko. di ci-vaka ·kund de z~de Ii ser naye-rowestln RO~el 4-s

• Mamoste A~ed. Tigns: _"ZanabOnd kurdan Ii ser Be~ik~i _ kem 0 kevn e" Rüpel 7 ' '). ~ ' . - • V. - ·• • • . . ' -

www.

arsiv

akur

d.or

g

Romv

6 Zülküf K1~anak: $ehlde Ruha embaz Halil Özalp

10 Servet Yükselir: (Jroka Binef~a Narln 0 Cembeliye Mire Hekarl -11-

isslah Ebdulfettah: Siware Ronahiya MOme

• JI . · Xwendevanan

EM di demek pir .tevlihev re derbas dibin. Di ve pe..:aJoye de gele me, dost a dijminen xwe he ba§tir nas dike. Dosten gele kurd Ii ku bin ji denge xwe bilind dikin ü dostaniya xwe · diyar dildn. Dosten dijmine me u xwefiro§e gele me ji bi tewr a tev-geren xwe nasnameya xwe yf n;stfn : didin nasldrin.

Di dema §ere Cezayfr de fawa ku nivf{kare fransiz Sartre, Ii dijf dewle-ta xweyf metinger Ii nik gele Cezayf-re cih girt u §er kir, fro Ii Tirkiyeye ji

· di serf de Mamoste .lsmail Be§ikfi, gelek reW§enbfren hejct'di nav teVge-reke birnmet de ne. Ew kes Ii hembe-rf §ere ldret derdikevin a niafdc:;·ba-na gele kurd diparezin. Di ve teko§f-na xwe de Be§ikfi rnme_ta zanistiye wek gelek 'rew§enbfran ' bin pe neld-riye, rastf a zanebana .xwe bi berde-lek pir mezin be jf parastiye.

Wekf Mamoste, dive rew§~nbfr, berpirsiya xwe yf dfrokf fro bfnin cih. Dost jf, dijminjf di roja teng de ten nasldrin. Raja ronakbfriye ji, rew-§enbfriye jf, mirovahiye ji; fro ye. Si-be dereng e. ·

M. BEDRAN BENAV

2 Azadiya Welat 29 PU§per - 5 Tmneh 1997

A~tl Q nankorl

SAMi TAN

Generalen tirk ev demek e ku dibejin: "ti~tekl ku em bikin, nemaye." Li go-rl wan ti~te ku bi c;:ekan were kirin, hatiye kirin 0 ev gotin cara pe~ln ji hela 0-gire Serkane Gi~tl ye Arte~a Tirk (:evik Bir ve Ii Amerlkaye hate gotin. Le xwediye van gotinan jl di nav de, ji rayedaren dewleta tirk tu kesl ji bo c;:areseriya siyasl gavek ne-avet. Berevajl wan gotinan kar hate kirin, parezkaren rejlme ku Ii c;:i cih derfet dltin, diyar kirin ku wan he hebOna kurdan nepe-jirandiye, he dev ji teoriyen kart-kurt berne-dan.e. Beigeyen Veyirl y~n ku ~kere bOn ve yeke nl~

~ brifingen Serkanlya Gi~tf (Genelkunnay) ya Art~ Tirk a ope-rasyona dagirkirina b~re Kurdistane, di nava meheke de 4 ~en Komeieyen Mafen Mirovan (IHD) hatin girtin. Pi~tf girtina IHD'yen Amed,. Meletf il fzmfre roja 25'e pil~pere , IHD'ya Konyaye Jf Ji hela Dadgeha Ewlekariya Dewlete (DGM) ve hate glrtin. Her wiha di ~eman roje de, Seroke IHD'ya Ruhaye Azfz. Durmaz Jf bl fdiayen ku pey-wendiyen wf bi PKK'e re hene a mirovan di~fne nav refen PKK'e ji hela polfsen slyasf ve hate binQavkirin. Ev yek ji aliye derdoren de-mokratik ve wekf nf~ana nlyeta dewlete ya ji bo ve~ina sacen xwe te binavkirin. Rayedaren IHD'e ev kirin, ~ermezar kirin.

~ Karen Hundinn a fngHiStane bi biryareke daxuyand ku ewe Kanf Yilmaz bi~fnin Almanyaye. Ev biryar bi biryara dedgeM ya roja 25'e tfrmeha 1995'an ve te glrßdan. u dijf ve helwesta wezare-te, Kanf Yilmaz jl girtfgehe daxuyanlyek · nivfskf ji raya gl~tf re ~d a d~ zanfn ku ev biryar ne blryareke hiqilqf, IÖ biryareke slyasf ye. Yi~ maz di daxuyanlya xwe de dlyar dike ku, ew kesen ku di dema glrtt-na wf de reaksiyon n~ dabiln a fN kirin protesto kiriban, di sen· de jfWezfre KarenDerve Robfn Cook a gelek partementeren Partlya Kar-ker fro bilne fqtfdar a biryara fadekirina Wf dane. Ytimaz dide zanfn ku dewleten fmperyalfst bi kirinen wiha nikarin Wf ji doza wi dar bixin.

Pi§ti §ere ba§ure Kurdistaue

PKK Ii Roihilata Navin bü hözeke sereke Cemil Gündogan, der bare encamen dagirkirina Ba~r de bal

, ki§and ser berebaziya PKK'e ii PDK'e ya ji bo nimineriya gele kurd di qada-navneteweyi de ii diyar kir ku PDK di vi wan de· bi ser neketiye. Wi da zanin ku pi§ti berxwedana gerilayan a Ii diji PDK'e ii Arti§a Tirk, gele hereme bi sempatT neziki PKK bibe.

L i Rojhilata Navin, pekhatina rfida- Niviskar Cernil Gündogan, dax.uyand nen balke~ fi ~ didome. Pi~ ku digel ku Tevgera Kurd Ii hundirin xurt rfidanen dawm niirov dikare bibeje, "bfibfi ji, di qada navneteweyi de heman ti~t

herem dibe navenda politikaya cihane. Bi pek: nedihat. Niviskare kurd pi~tre da zan1n taybeti DY A giraniya Xwe dide ser Rojhi- ku ji ber guherina hevke~eya di ~avbera lata Navin. Ji ber ve yeke DYA'ye diplo- hezen Rojhilata Navin de, ev rew~ hedi he-maten xwe yen heri jehati fi ~areza di~ine di diguhere. Cernil Gündogari bikaranina . hereme. ~ mo~kan weki ni~ana zedebuna pi~tgiri-

Li diji van planen welaten hereme ji ji ya navneteweyi nirxand. Gündogan wisa bo hevkariye te diko~in. Hefteya 9fiyi We-· herdewarn kir: "l)ewleten hereme PKK'e · zire Tendurustiye ye lraqe 9fi serdana Ira- weki karteke navneteweyi dibinin. Her ne. Seroke liaru H~imi Rafsancani Seroke wiha Rüsya fi hiii dewleten Ewrfipaye ji lraqe Saddam Huseyn vexwend Irane. ketine ve reye. W an dewletan heta niha

Di ve refgirtine de-cihe Tevgera Kurd ji. · PKK weki karteke di desre Hafiz Esad de di rojeva Kurdistan ü cihane da ye. Ev yek .diditin. U niha dibinin ku Tevgera Kurdis-pi~ti hevkariya lsrail, Tirkiye, DYA ü da- tana Bakur· di Rojhilata Navin de xwedi· girkirina b~ür behtir xwe dide pe~. Tevge- wateyeke berlirehtir e fi Ii gori ve rastiye ra Kurd Ii hereme her di9e xurtir dibe fi · rew~ xwe ji nü ve di.nirxinin." weki hevalbendeke xwedihez te hesiban- Cernil Gündogan, der bare encamen da-din. Her wiha Ii b~e welat ji Tevgera girkirina B~fu de ji bal ki~and ser bereba-Azadiye her di9e behtir dibe hezeke hinge- ziya PKK fi PDK'e yaji bo nimineriya ge-hin. Je kurd di qa

LEKOLIN

• 1 nav ma ate girin.uira

Z arok pe§eroja me ne. Ern jiyana pey zarokatiye ji, bes ev perwe- gerek e di rehma de de dest pe bike. ~_endi zaroken xwe Ii ser bin- dehl merhele-merhele te temamkirin. geheke rast perwerde bikin, Li gori zanyar~n perwerdehiye; ke-

- we p€§eroja me ji ew qas li seki, ti§ten ku di jiyana xwe de rer di- Du karakter · pe§ u bi serketi be. Zarok, weki rupele- be, ji van% 70'yi wan Ii dewra zaroka- Ern dema Ii dora xwe biniherin, eme

·fiA A · · o/ 30 A din ·A d ' · · bibinin ku gelek mirov di bin bandora ke spi u paqij e. Li ve rupela ~an ~i be · u Jl i'o ye Jl 1 Jlyana xwe ya A tAdi ihA · ' · pirsgireken kesayetiye de ne. Hinek kes nivisin we li pe§eroje · e~ be xwendin. may1 e g eJe.

Di jiyana mirov de, di ware exlaq, ra- hene ku tim ji axavtine direvin. Her tim

man, meziyet u kesayeti de (ger ereni _ bin, ger neyini bin) di bingeha wan de Nif§in nü tin wateya pqve~üne, nübüne ü ramanin teze. perwerdehiya dewra zarokati ya li nav . Li, di ü bavan bi nezani keseyatiya wan qetil kirine, ruhi wan malbate ve§ariye. teslim girtine. Ew we keseyatiya wan bi dOr xistine.

Ji bo ku em nif§eke ideal ji·pe§eröja Gerek e neyl J"ibirkirin ku zaroken me ne inecbOr in ku bibin xwe re amade bikin, pewist e ku em dest biavejin ve pirse fi di vi wari de · fotokopiya me. Weki me biramin ü tevbigerin. guftUgo u niqa§an-bidin destpekirin u malbaten xwe di ve mijare de bi zani-nen dorfireh u rast bixemilinin.

· Perwerdehi di zlke d6 de dest p6 dike

Di jiyana mirov de roleke giring a .. perwerdehiye heye. Perwerdehiya bin-: gehin u ya heri giring ji di dewra zaro-kati ya Ii nav malbate dest pe dike. Li ·

4 Azadiya Welat 29 Pu~per - 5 ilffilehl997 . ·

Perwerdehiya zarokan ~ rehma de de dest pe dike. Ger zike jineke bi hem-le bi hezkirin be mizdan u ma~ kirin we ew zarok di zike de de ve yeke hls bi-ke, ger li muzike be guhdarkirin we Ii pe§eroje aliyen zarok yen muzike hin pe§ketitir bin. Zaroke bi qandi ku hew-ceyi xviarin u vexwarine ne, ew qas ji hewceda6 hezkirjne ne. Ev hezkirin ji,

.di nav qalike xwe de ne. Mirov, pirse-ke ji wan bike vedici.lliqin, di bersivda-yine de bi heyecan in, ser u ~av li wan sor dibe, di nav xwe~e de diminin u ZU. dixitirnin. Meraqa rerbftne di wan de gelek kem e. Bi xwe ne ewle ne t1 eri§-kaJ in .. Belki ji fotokopiya de u baven xwe ne. Hinek kes ji hene; Bi xwe ba-wer in, legeriner in, dizanin Ii riiirov

guhdar bikin u dikarin flkren xwe bi besani ifade bikin. Ew eure kes, dipir-sin u ji bersivandina pirsan narevin. Di-zanin rexne bikin, rexneyan hildigirin, her tim xwe nu dikin u riya rerbftne di-§Opinin. Ew kes bi xwe ewle ne.

Gelo~ ev kes ~ima wisa ne? Ev ti§tek xwezayi ye an dayineke Xwede ye? Di ~ebftna van karakteran de tesira malba-te u perwerdehiya . dewra zarokatiye ~endi heye? Me Ii jor gotibu: "Mirov ti§ten ku di jiyana xwe de rer dibe; ji% 70'ye wan di dewra zarokatiye de hin dibin." We deme em dikarin bibejin ku, perwerdehiya dewra ~okatiyi ji %70 tesira xwe ·li . ser ~ebftna karakter u ke-sayetiya mirov·dike.

Zarokek s~ar sali Werin em tev de ev car wan karakte-

ren ku me li jor rez kirin, em li dewra zarokatiya wan biniherin: K.araktere. neyini: "Ev kes, hin zarokek se-~ar sali ne. Hit! nu dest bi rerbftna axavtine ki-rine. Gelek bi~iraq in. ....

www.

arsiv

akur

d.or

g

Ti~ten li derdora wan diqewimin bi ~iddet dixwazin !er bibin u seclernen wan bizanibin. Bi qanrn nan u ave hewceyi hinbüne ne ji." Ern bibejin, ji de an bave xwe dipirsin: ·

- Ez 9awa 9ebilm? - }1e tu Ii 9M~iye kiri, an ji me tu li 9.ole ditibil? . - Na, hechecikan ew anibU. Zarok nasekine u dipirc

se. Ev car (an de an bav) we bibejin: - De bes lo! Tu hew qas diaxivi. Te hi~e me bir, Bes

ern .. Heta piraniya malbatanji bo ku zarok bidin sekinan-

din Iedane ji bi kar tinin. 0 , •• • • Ve helwesta malbate zarok ve ciniqandiye. Eqi riya · .

. rerbün u hinbfule le hatiye girtin. Xwestinazarok a pirs-kirine xitimiye. Ern tirs nas kiriye. Li ~fula meraqa rer-bful u nmbüne u xwe ifadekirine hesten ~ermoki, fedi-kari di dile zarok de bi cih bfule .. Ketiye nav qalike xwe. Tirsonek e. Edi zarokeki/e per~~e~ .q,mizawir e- _Eri~kar e. Ti~ten ku malbat naxwaze bil%ceW hin _zedefir dike. Di nava wi u malbate de dijßeriyen kUr 9ebfuie . .Di ve ~exsiyete de bingeha taybetfya kalaktereke neyrm-hati-ye danin. , ··

Ern Ii ser 9ebüna karaktereke ereni -rawestin; careke din zarokeke se-9ar sali. ~~waze her·ti~ti !er bibe u di-pirse:

- Ez 9awa 9ebilme? - Binihere berxe min. Ez u bave te pi~ti ku em zewi-

keve nava dijberiye. We ji xwe· re-dlbeje: "Diya-min ji mip. re got; derew ne Qa§ in. Le, we derew kir u min fciSt got. Ji bo ku min rast got, icar li min da. Gelo,. ~i rast e?". . 0 • • ... J

·-~ Ger de u bav diXwazinozaroken wan xwern ba~eri u bi xwe ewl~ bin, dive ~wzaroke~ xwe li ser bmgeheke rast perwerde bikin. ,. · · -·_ · ·

. . Gerek zarok fotokopJya de u bav bin?

Malbat her tim dixwazin zaroken wan weki wan bin. .Heta, ti§ten ku di dile wan de bfule u wan nikaribfule bi-kin, diXw~ bi zaroken xwe bi_din kirin. Ji ber ve hri-westa han ji demeke ~ful de, zarok ji kesayetiya xwe, ~exsiyetiya xwe ya xweser der dikevin u di hundire xwe de de u bave xwe dihewinin. Ern ew kes ketine bin hes-ten tewanb~y~ . Jixwe, pe~daraziyen ~ civaki ji tevli.ve bandore dibin. Ü desthilatdafiyek dijwar li ser ke~yetiya zarokan a xweser pek tinin. Ern ew kes ne bi xwe tene ne. Bi ku ve herin, li ku bin, ~i lciri bikin, de u ba-ve wan ji di hundire de wan de ne. Her tim mudexele-ya daxwaz, raman u axaftinen wan dikin u wan riliet na~ helin. Ti~ten ku ew kes rast dibinin u dixwazin blkin he-bin ji, ji ber de u bave xwe yen di hundire xwe dihewi-nin, nikarin bikin. Di hundire ~exseki de ern ~end kes hene. Lewre ji ew kes bebiryar e. Di her kari de dudil e. Heta nizanim ~end--

B 1REWER1-VIRi

Sehidi Ruha · embaz , . . . . .

X elll Riha ra bi . Wexto ke, q~ek biyo mal-bata xo ya piya her ser ~iyo (ukurova 0 erdane peml de xeftiyayo. Ey ki~te ra wende o ki~e ra jl qande debare (g~imi

ni) xo, welate xerlbl de karkerln kerde. Riha de jl, boyaxe sewlan (nemiyan) kerde G simitl rote. Embaz Xelil, zey q~ane Kurdistan!, e hinan no hala bibi gird. Coka ji embaze Xelili, ve~l qimet daye zanayina sosyallzmt Ey tim G tim vate: "Be raya sosyalizmi, ~iyo ke ~re ma bireyno ~jniyo." Ewnayina embaze Xellli wardiyin de jl biyayin bi. ·

Sera 1989 de, embaz Xelll bi wendoxe Fakulta HGquqe Zankeye (universite) Marmari. Xora Ernbazi xo ji ~te ke na fakufta biqedino G wa awuqat bo. La bete, e seran de adire reyayini, Kurdistan de wini gir-d bibi ke; wendox'"e kurdl ji kewte teslr de ci 0 uniwerstan de qande kom-biyayine xo xeftiyaye. 0 wext de wendoxe maye welatperweran ra jew ji Embazo Xelil bi. 0 hezar zahmeta amebi na fakOita ke, wa bibo awuqat. La bete ey reyayina xo, reyayina ~are xo de dlbi. Cokra ji ey awuqatin xo sere ra vet G bi ~ero~gere Kurdistanl.

Ma ~rewe vey~anin de pe silasna. A ser; Amed, . Adna, lzmir, Enqere, Stenbol G xeyle ca de,

hezarana mardimi kewtl grewe vey~anin ke, dewleta Tirk biryarane xo ye k~kerden G sansurl (ss kararnemeleri) G te~iyayan sera zilml hewado. Coka jl ma 0 Embaze Xellliya piya partiya AEP'a Stenboll de kewtim grewe vey~anin. Nezdiye hefteye ~ew 0 roj, ma pe hetek mendim. Bade grewl jl embazina ma ramit. Embazina ey ji zaf germi kes ci ra necizyaye 0 zaf bawerin daye kesi.

Embaze ke, kewte grewi, biye tewrde ~ari G rew~ siyasete ma sero vinderde. ~are ma jl, q~ 0 qulane xo ya, ~w 0 roj ameye meymaninda ma ke; grewe vey~anin veng bi do. Qore merdimi · ameye 0 qore F ~iye. 0 wext ca ~inebi kes xo biluno. Embaze Xelili, wexte ne grewi miyan de, zey zelqetana xeftiyaye. Ernbazi hete, ecizyayin ~inebi. JO ju fin odande part1 de koml vira~te G zey zanekaran raya ~r~gerin musnaye inan, G ju jO fin jl, e komi arde wertede, girewkaran 0 ~ar werzaynaye govend. ·

Embaz Xelll nina F nevinderde. (imki embaz Xelil grewkaro-~r~ker bi.

Ew her yek par~eyek ji axa welat in Her yek lehengek e. Ew gulen Kurdistaneke azad i1 ni~timan in. Ew; we di civateke azad de welsl guleke ge~ bijin. Wekl guleke sor weher qunce civate bixernilinin." Bele ~ehid ronahiya jiyane ye HeWJ. Selahattin ü~ li Stenbole §ehtd ket. Bir.mtoa wt heta b.etay@ we Jindar be.

Ji Girtigeha Bartine hevalen wi yen ~ore~e luet Baykal~tin Arka~-Melik Kara~

... 6 Azadiya Welat 29 P~per - 5 rmneh 1'997

Fine mi ci re vat: "Embaz tiye zaf xeftiyene, ek ti wina bixeftiye, bene new~; xo vira meke tiye grewe vey~anin de, bare heveye ro~i 0 xo re arasi ." Wexto ke, mi wina vat, embaz Xelll zey verl wiya 0 wina vat: "~ima nekewe kaxude mi, gane mi bi hukme xeftiyayine ameyno no hat. Ma no karo ke, ~imaye mi re vane tayn bixeftiye? Gerek ma dijmini re v~i bixeftiye ke, bandorkerl peyd ling ~ekre . A bin jl, ek ma ne lmkani ra, bi~ ~iye wedarne, o wext na vey~aniya ma ~areser bena." Min ewna ke, o yo, xeftiyayini ra kefwe~ beno. Cokra F min ci re wina vat: "Embaz, tiye ma ra v~l, xo zane. La bete embazl vane ke, wa Embaz xelil xo ve~ netewno." Na wa~tina embazan sero, Xelili no fin wina vat: "Ne ne embaz. Ez xo zana, ~imhal

· gane mi bibo giran, ez o ~ax aresena."

Embaz Xelil koti biyaye, wija biye ~n. Ey vey~niya xo ya, biye tewrde meymanan 0 govend tepi~e . (end ke, ci dest ra ameye, ~ehidan sero deyri vate 0 e arde ma viri. Ey vate: "Sehide

. ma rumete maye, ~hide ma jOwina ~are maye. Wa e, tim 0 tim wa ~ewqe reyayine ~are mabe." Embaz Xelll, ne vatenane xo de jl, ayser'lo ke, embazeko zanekar o. Ki~ta zaneyir de ji, o hewl bi.

jO ju fin jl, siyasetkare reformisti, ameye meymaniya grewe vey~anini. Wexto ke, e ameye, embazan Xellli re vate: "Embaz' mardime to amey, ~Inan het." Xelili ji; embazan re wina vate: 'Wabo embaz, ek ewro iye wazene s;iye bikre, ezo jl destane xo 0 zerya xo ya birayin inan re dergkirl ke wa e bizane, raya ma 0 wa~ina ma de ~ewtin ~iniya. Viraae wa e ma bisilasne. Ez bawera ke, iye newetane mawa bixeftiye. La bete, e F zane ke; raya lnana ~r~ mor~ nebeno. Vindre wa ~re ma jllnan rind bisilasne. Fikre mi wina yo." Embaz Xelll, vatenane embazan ra, qe neqahriyaye. Ey rind zanaye ke, qahra qe teva nebeno.

Selahattin Üs;karde§ (1967 - 22 Gulan 1997)

Embaz Xelll, bah-doye grewe vey~anln

.· vejya koyan ser 0 bi tewrde gerllayan. 0 jl zey vatena.ne xo, gane xo ya, bi rOmete ~are ma. Sera 1992 de, Suka Semsurl de embazane xo ya piya wazeno ke, lara ravero ki~ta bin, Ia . bete embaz Xelll, aw ver de ~ino 0 beno ~ehlde ~ore~ Kurdistan!.

Ewro bawer1, a giredayln bi adife gane ~ima, berz beno; koyan de, sOkan de. Embaz Xe/11

Wa ti, a egife bemerdl bizane ke, venge ~re~l;, seransere Kurdistan/ de, awa beno. Heval Xe/11

Adir, gunf a gane ~re~gerana, ~ahar ki~tde, Kurdistan/ sOr keno. Biraye Xe/11 ·

~ar a gerlla, bisonde girdiya, pay bi pay a ver bi ver, ~ekene Kurdistan ra; bandonkeran a ~imkewtan. ~ehfd Xelil

ZÜLKÜF KI~ANAK

www.

arsiv

akur

d.or

g

• 29.06.1982: Dewleta lsrane Lubnan dagir kir. • 30.06.1996: Erf~a xwefedayfya yekemfn a PKK'e, ji aliye

Zeynep Ktnacl (Znan) ve Ii Oersime hate lidarxistin, Di ve c;alakiye de' 7 l e~ ke ren ku di merasfma ale de bun hatin ku~tin, bi dehan le~ker jf birfndar bun.

e 02.07.1998: Hotela Madimake ku gelek hunermend u rew~enbfren ku ji bo $ahfya Pfr Sultan Abda c;ubune Sewaze le diman, ji ber axaftineke Azfz Nesfn, ji hela olperest u kevneperestan ve hate ~ewitandin . Di encam de Azfz Nesfn sax filitf, le 37 kesf di ve e rf~a hovane de can dan. .

AWIR

. . e 02.07.1995: Rayedar u delegeye HEP u DEP'a Batmane ye

bere u delegeye HADEP'a Edeneye lzzettfn Görnü ji hela kontrayan.ve Ii ser "Cukurova caddesr· ya:Edene ye hate ku~tin.

• 04.07.198o: Li Corume fa~fsten tirk, Ii dijf alewiyan qetlfam Ii dar xistin.

• 04.07.1966: Rew~enbfr, siyasetvan a nivfskare Kurd Faik Bucak ji Mla MIT'a Tirkiyeye ve Ii Rihaye hate ku~tin .

• 04.07.1994 Seroke TÜM-BEL-SEN'a izmfre, welatpareze kurd lkram Mihyaz Ii navenda izmfre ji hela hezen tarf ve hate qetilkirin.

Gellrbenda CAVDERI AMEDTiGRiJ

-roinameva xwe ve

Axaftina vekirini ji hila Koordinatori o·emokrasiyi Biriz As· lan Y~ld1z ve hat kirin. Y1ld1z, pi§i jl ~er eleqe ii alikariya ku gel dide rojnameyi, sipasiyin xwe pi§-ki§i get kir .,

RJ~a 16'e pfi~pere , Niinenya- ku allkariya pi~tgirlya rojnameye kiri- ·

Rojnameya Demokrasiya ku bi ne weid HADEP, N

HEVPEYViN

Rojnameger t1 nivfskar Mehmet AKTA~:

••

Te hiquq xwendiye, tu rojname-geriyi diki, Ii meyla te li ser ni-viskariyi heye, tu xwe bihtir ni'!iki kijan kari dibini?

e Nivisandin ji ho min perr;eyekl ji-yane ye. y ane c;alakiyek e ku li hemberi jiyane . bertekiyen min zede dike. Kare min ne niviskari ye. Bi c;ave rojnameva-nekl ji zede li xwe nanerim. Pediviyen teko~ina rizgariye, rojnamegeriye bi rni~ rov dide kirin.

Di dili te de ri hebu ku tu biki? e Ez · dixwazim xitahi aliye xwe yi

mirovi hikim · u wi hi xwendevanan re parve bikim: Ez ve yeke ji hehtir bi nivi-sandine dikarim pek hlnim. Dema ez di-nivisim xwe ji dema axaftine azatir dibi-mm.

Tu ri dinivisi ? e Ti~ten ku heta niha min nivisandi-

ne, hehtir c;avderi ne. Y ek caran min bes-ten xwe ji bi ser van c;avderiyan ve kirin. Le, ruha dixwazim bi girani rew1tiyen me yen navxweyi hinivisim.

Riwitiyin me yin navxweyi ri ne ? e Y ane em di nav xwe de c;i di-

kin, dixwazim .wan hinivisim.

Te got ku mirov de-ma dinivise, xwe ji dema axaf-tini azatir his di-

Li beli nivisandin gotarin ji bo gelem-peri ne, dema yek dinivise xwe u rama-nin xwe hinek bi sinor nake ?

e Di civaken me yen Rojhilata: Navin · de esas, c;anda axaftine zedetir pel daye.

Ev yek di awira p~i de wekl azadiye te xuyakirin. ·. .

· Di rastiye de em li p~heri komen rni-- rovan behtir sloganan diavejin. Ern jar u

qels dimlnin, dema ~ em dixwazin. ~- .

8 Azadiya Welat 29 PG§per-- 5 Tmneh 1997 . ". .. . . .

ten di dile xwe de hi devki hlnin zimen. Min ev yek hi girani di niviskaren kurd de dit.

BO§ e, tu bi nivis-karin kurd re vi azadiya ku tu behs diki, di-binian na?

e Min ev ji ho xwe · got. Ez xwe azatir di-hinim di dema ni-

gi~ti, tipe fahrikas-yon hehtir derketiye pe~.

Nivis-

kaii u niviskariya fabrikasyoni Ii- hev u din ten? ·

e Her niviskar ji her egereke dest hi nivisandine dike. Ev eger pediviyek e an ji xwestekeke wisa ye la:i naye ifadekirin. Le hele disa ji hin•kes dibe ku du re, ·leri niviskariye bihin. Mirov ve yeke ji nika-re di ser guhe xwe re hiaveje.

· Ji bo xwegihandina --aiadiyi niviska-rin me yin ku seri Ii riya nivisandin"e

dane, hene? • Melaye CiZrri te bira min. Ew dil

berdide kec;eke, hesten xwe

rasternst ni-kareje te

bine

~i xwedevanan bikl an na, ev ji pirseke din e. Di nav wejevan u niviskaren kurd en nujen de navekl wisa naye hira mm. Dibe ku hinekl Rojen Barnas e ku li Swede diji xwedi van xisletan be. Ew hindik dipeyive· u bi girani bi nivisandi-ne xwe ifade dike. ·

Di civaka kurd de rima niviskarin wisa tunene?

e Li cem me peyvkujiyek heye. Dibe . ku hin kes ve yeke wekl Pll~gotini bi nav bikin, hinen din ji dikarin nayekl din li ve peyvkujiye deynin. Di civaka me de e:li nav gel de kevne~opiya folklore,.ji bere ve bi cih bUye. Gel nerin u hesten xwe, · xwestek u derde xwe bi stran u.c;iroken · devkl tine zimen. Le bele di kurden · xwende de, ev c;and ha~ hi cih nebuye. Li aliye din, dihe ku tu her tim nikaribi bi devkl, xwe b~ ifade hikl. Y ap1 ciha- ,

. na peyyen nivisandine dewlementir e.

Tu ji kijan niviskaran hez diki? e Ez xwe gelekl nezikl romanivis,

· Mehmet Eroglu dihlnim. Wejeya Ame-- iikaya Latin ji ji bo min gelek balke~ e.

- Niviskar u her wiha rojnamevane Uru-. guayi Eduwardo Galini pir te'Sir li

min kiribU, Ew rojname-geri u wejeye, pir h~ li hev tine.

Wekl din, ji Ame- ·

rikaya Latin M. Bundeski ji ji bo mm ni~ viskarekl pir heja ye. Bi girimi niviska-ren hemdem tesir li min kirin. Le bele ji -ho min cihe Dostoyevskl cuda ye.

men, le bele hi van hesten xwe, di weje-ya ·kurdi de ~ahesereke diafrrine. E~a xwe hi semholan, bi zimanekl xurt u he-dew tine zimen. Dibe ku hi hezaran nav-ginen nivisandine hehin. Mir6v di nivi-sandine de dikare ji aforizmaya, ji sem- ' · V an niviskaran rima tesir li ser te holan u hwd. sude wergire. Nivisandina hi§tine? -rastin, xwe-rihetkirin u de~hün e. Ew e Miroven ku dinivisin hi pirimi xwe her wiha ji xwe hesap pirsin ü dile xwe bi deste hesteke wiha ve her didin: De- · vekirin e. Nivisandin parvekirina teneti- ma tu niviskarekl dixwini, ji cl~ka ve tu ye ye. Ev ti~!ful tu dinivisi; te wan pe~ke- dibeji haa ... hi rasti minji xwestibU ez vi

www.

arsiv

akur

d.or

g

~ti bi awaye vl nivlskari blnim zimen, Je bele w1 ev nerin beri min nivlsiye. De-ma min ev nivlskar xwendin, ez di nav

_ hesten wisa de jiyam.

f;ima mirov ji niviskaren -neziki xwe hez dike? Dema tu van en duri xwe dix-winf, tu ti§ten cihereng ku nefikiriyi u

. ne jiyayf, fir dihi. E V ciherengi u nubUn gelo ne halke§tir in ?

e Niha tu nivlskar be jl, ne nivlskar be jl, di encame de ~iroka te ya mirova-hiye, yane serpehatiyen tu dijl, giring in . Bo nimfine, xisilsiyeteke hevpar a Gali-yano u Mehmet Eroglu heye. Li jiyana xwe ya bori dikolin, we n1dinlnin ser kursiya pirsiyariye. Jiyana bori, rabirdu. ·min jl eleqedar dike. Ji ber ku ew diroka mirovan a xisusl girlng e. Nivlskaren ku ji bo xwe perwerdekar jl diblnim hene. Mesela Tolstoy mesela Faulkner

Diroka xisusi ya mirov ~ti ye ~tiqas giring e?

vehatine bft. Min bi saya 'Yeni Ülke' Kurdistan ji b~ nas kir. Ji ber ku ji de-meke direj ve bu, ez li Stenbole dijiyam.

Di Yeni Olke de gelek hevpeyvin u nivisen te yen cihereng hatin we§andin. Bo nimune, kesen apolitik u yen ku ni-karin weki miroven normal di nav civa-ke de hijin, te Ii ser wan kesan dinivi-santl. ·Te hi kijan mentiqi Ii ser jiyana kesen wisa ji §er u teko§ine durketi dini-visand?

e Beri her ti~ti, xwestekeke mezin bi

~er heye, eger tunebe ~ima, eger hebe ~iqas ft ~awa. Ez ]i jiyan ft cihami kesan, kesen ~i di nava ~erde, ~i jl, ne di nav ~er de ne, gelek ti~t rer bum. Ez bawer dikim ku jiyana jineke kurd, jiyana karkerekl kurd e ku di i~eata de dixebite, dikare gelek ti~tan reri me bike. Helbet her wi-ha jiyana ronakbiran ji girlng bu. Yaru mesele ne tene her du bereyen ~er bu. Ji bere ve ez bi rojnamegeriya li ser beya-natan avabftyl, tengezar dibirn.

Di navhera rojnamegeriya ku Ii Kur-

!* e Ez zen dikirn ku felaketa heri me- , zin a mirovekl ew e ku pewendiyen wl ji rabirdu bene birln. Ji ber ku ti~te ku mi-rov ji xwe re dike biyan jl, ev qutbfula ji rabirdu ye. Eger iro di sere me de hin pir-sen nebersivandl hebin, .ev ru~an dide ku

· me di nav heriklna dem~ de, bersiva hln pirsan nedaye u ew hemu di quncikekl mejiye xwe de kom kirine u ·niha ew li benda bersivan in.

Pirsiyari an ji tevdana jiyana horf, hi llWayeki, darizandina we ye. Tu ji kijan aliyi ve rahirduya xwe didarizini? e Dibe ku min li hin weneyen ku ke-

tine jiyana min, ter meze nekiriye. Ez bi ve yeke die~irn u ji xwe re dibejirn, xwe-zi min hinekl din li wan weneyan biner-ta,ji bo ku ew di sere min de b~ bi gew-de bibfula . .

Wekefi? • Hemu ti~ten temam nebftyi. Me~en

neqediyayi, ti~ten nlvcomayl min die~inin. Diviyabft min hin rewitiyen destpe-,kiri bibirina heta dawiye.

-~ · · Nexwe kil ez te hihim her hi hin jiya-nen herhifav. Em hehsa rewitiya te ya rojnamegeriye hikin. Rewitiya ku ji Tir-kiyeye dest pe kir u di navhera Tirkiye u Kurdistone de re dipiva. Ji wir ji eme ber bi jiyana mi§exti ve werin. Dema tu bi awireke gi§ti ji Ewrupa Ii rewitiya ro-

. jen bori dinerf, pe§i kijan wene tefi her raven te?

• Bi rasthatineke min dest bi rojna-megeriye kir. Min lise li Stenbole -dix-Wend. Mere mamosteya min a .wejeye (edebiyat) di kovareke -~epgir de dixebi-ti. Hinge we ji min pirsl ka ez dixwazim di kovara "Yeru Gündeme" de bixebitim 3!) na. Min bi w1 awayi dest bi rojname-geriye kir. Di pey re, di koväia "Tempo" de, cend mehan jl di kovara "Sokak" e de Xebitim. Ji z3.rungehe, hevalekl min beh-sa Yerii Ülke kir; got, pedivl bi rojname-

." J~~n .. kl,rrd heye. Li ser ve yeke min. li r Yeru Ulke ji nu ve rahi~t kare rojname-

' Van.iye. Xebitlna di rojnameyeke ku nft-·~Yen li ser kurdan sansfu nake de, ji bo min heyecaneke me~ bft. Hinge, dema

~ ~.serhildanan bft. Demeke liv u biserxwe-lo...

Hevalen ku Ii Km'distane dixebitfn, aliye wan e welatparezf Ii pe~iya rojnamegeriye bu. Di salen 90'f de rojnamegeren kurd berf her ti~tf pewfst bu Ii hembea·f ~kenceye zexim buna a kar1buna Ii ber xwe bidin. Yanf pewfst bu hemü tirsen xwe yen bi dewtete re eteqedar, bt~ikandana. $ikandina tirse, fedakarf L1 ce,saret ~erten sereke bun ji bo wan.

min re hebft ji bo ku ez kurdan bi tevahl ki~fbikim. Li aliyeklmin ~west ez dl-roi

WE:m

F ariz Bege bi ~ev radibin malen xwe bar dikin, pez u berxen xwe beri nava hev du didin u dikevin sere riya bajare Heka-

ri. Bila ew ji xwe re riya xwe bidoml-nin; em werin dora Dewre~ Bege:

Gava Dewre~ Beg sere sibe radibe, ji kerba Binef~e ne nan di qirike de di-here u ne av pe de dihere . Rudine bi nif~ika ve li xwe dixe u radibe peger-moke digerine, ~aven wili riya qasiden Fariz Bege ne. Qelfina xwe dixe "äeve xwe u pe dixe, duye qelfine Ii ser sere . wl dibe mina xelekan. Roj te nivro, tu cewab ji qaside Fariz Bege naye. Dew-re~ radibe xulameki xwe siwar dike, bere wi dide mala Fariz Bege. Gava xu-lam te ber deriye mala Fariz Bege, bala xwe dide Fariz Bege ~i , Binef~a ~i, ne mal maye, ne xani maye, Ii ~fina xatiiya newe newa pislkan e, kesek te de tune ye. Xulam careke din ji,pa~ ve dizivi-

1 re, bere xwe dide mala Dewre~ Bege. Dewre~ Beg ji li her deriye male rfini~tiye, ~aven wi li benda xulam e. Bala xwe dide xulame wi ji wir de derket bi lez hespan dajo, Ii ser pi~ta hespan mi-na teyreke hilte ü date. Ji kerba, · ~även Dewre~ rind naqe~irine, dibeje: "Kuro ma ev xulame min e ku wisa zfi dajo ten, li ser pi~ta hespan mlna teyreki hil-te u date." Xulam ten Ii ber deriye ma-le peya dibin, Dewre~ Beg baz dide pe-~iya wan u dibeje: "Kuro xer e?" Xu-lam dibejin: "Axaye min bi Xwede Fa-riz Beg ji evar de rabfiye mala xwe bar kiriye ü ~üye." Dewre~ Beg radibe pen-ci siwari bi xwe re hildide u dikeve pey ~opa Fariz Bege. Bila ew ~opa Fa-riz Bege bigerine, em werin dora Fa-riz hege:

Fariz Beg pir ten hindik ten, zfi ten hedi ten xwe diavejin bajare He-kariya, li Beriya Sikaka, di Tewre-ze de karvanen xwe didin seknandin, konen xwe vedigirin u jiyana xwe Ii wir herdewarn dikin. Bila ew li wir bi-mlnin, icar etn werin dora Kethan Pa~a :

Kethan P~a, di herema ·derdoren Beriya Sikaka de diji. Kar u ~xulen wi ji sibe heya evare seyr u n'e~ire dike u bi siwari li pey xezala u li pey pezkovi-ya digere. Kethan Pa~a gava sibe zfi ra-dibe here ne~ire, bere te Ii ser riya ka-niye disekine, gava qiz u bUk ten ser kaniye Kethan Beg ji tir u kevanen xwe diaveje di qulpa ceren desten qiza re derbas dike. Pa~e ji dizivire ser wan di-beje: "We ji min mertir, merxastir be-dewtir kesek heye an ji na?" Qiz u bUk ji gazl dikin6, dibejin: "Ji Kethan Pa~a mertir, merxastir, rintir kesek tuneye!" Di pey van gotinan re Kethan Pa~a li hespe xwe siwar dibe u bere xwe dide ne~ire.

Kethan P~a rojek, dudu u sise her-

dewam dike, rojeke qizek je re dibeje: "Bele ji te merxastir, bedewtir u qonax-tir u navdartir heye." Kethan Pa~a dibe-je: "Ki ye ew mirov?" Qlzik je re dibe-je: "Ew Cembeliye Mire Hekariya ye." Kethan Pa~a ji ke~ike re dibeje: "Eze herim Cembell bibinim. Eger ew ji min merxastir, navdartir u bedewtir be; li diny~ tu ~i bixwazi eze bidim te . Eger tu qebfil biki eze te li xwe mar bikim, te bixim xanirna mala xwe. Le bele ku Cembell ji min merxastir nebe, eze se-re te je bikim." Qizik jl qebül dike.

Kethan Pa~a radibe komeke siwar bi xwe re hildide, bere xwe dide mala Cembeliye Mire Hekari. Bila ew li wir birninin, em werin dora Cembeli:

Cembeli ji tevdira xwe diöme; ewe here herba Seme~e. Temami ela xwe li hev kom dike u ji wan .re' dibeje 'he-

herbe·vegerim axatiya ele ewe bi deste .Omo be. Eger hfin bi xebera Omo ne-

. Iein, li hemberi Omo rabin, her wekl hfin li hemberi min radibin.

Le gava ku ez ji herbe vegeriyam hatirn, wi caxi xetaye Omo ~i hebe em eru nakin." Ela wi jl qebul dike, Cem-beli ele tesllmi Omo dike u xatire xwe dixwaze, le~keren xwe dide pey xwe, bere xwe dide herba Semerta~e . Bila Cembeli riya xwe bidomine, em werin dora a~iq Omo:

A~iq Omo di dewsa Cembeli de bü-ye reyise ele u li ser mindere runi~tiye, emir Ii ser emre dide. Rojeke Omo di diwane de rfini~tiye, bala xwe dide ti-pek siwar hatin li dere diwane peya bun. Xulam hespen wan diki~inin tew-leye, Omo derte pe~iya wan, Ii bejn u bala wan meze dike, bala xwe dide he-mu mina pa~a u wezira ne, eilen wan hemü bi mor. u bi mezbete ne. Omo

1 0 Azadiya Welat 29 PU§per - 5 Tmneh 1997

merhebatiye dide wan, dibe. Ii diwane dide rfini~tandin, bi lez ~eqilmasteke dide ~ekirin u ji wan re tine u di dile xwe de dibeje 'ev tev pa~a u wezir in, ka bise ez herim Ii aliye hereme ji xani-me re bejirn bila nan

u navenoon oande caJakiyen ve hefteye u NGM'ya Stenbole

e 29.06.1997. Yeqem: Konser Koma

I

f

C!ROK

I A

I Ware L

i we odeya pi

BERHEM '

Ava~ln dikemile ~ivanok u pl'kt!n o l~. vara Instltuya Kurdl ya Stock-olme A va~in gihW hejmara we ya 5'an. Di ve hejmara ko-

vare de rnijara ku hen bi berfirehi Ii ser hatiye rawestln, rnijara yekitiya kurdan il Kongreya Neteweyi ye.

M. Ali Tüysüz, Ii ser ve dosyayek arnade kiriye. Tüysüz di ve, dosyaye de pe~l bir il rarnarren xwe yen Ii ser yekiti-ye, digel pe~nilmayeke Kongreya Nete-weyl pe~ke~ dike. Ew di ve nivisa xwe de bi girani li ser pewistiya yekitiya ne-teweyi il kambaxiya rew~a kurdan ra-westiyaye.

Her

I lt

f

TÜRIK

B1nanileyh kezeb qulo

1 -Nwe ve operasyona dawi c;i ye? a) ~akUt; b) Tev~o c) Kirbetan d) Moxil e) Dagirkirin

2 - Di VI ~eri de ~iara me we c;i be? a) Ay~e tatile c;ix

b) Terorin koki qazildi c) Asmayalirn da besleyelim mi? d) Y a bitecek, ya bitecek e) Girdikleri gibi c;lkarlar f) Girmex te zor, c;ikmax te!

3- Diyari ji nijadperesten tirkan re Ji Adriyatike ta bi seda ~ine De xweziya we di qirika we de

bimine 4- "lroj her kes mimare diware xwe ye" (E. Xani)

Kalo! Bi Xwede he ji hosteye me (Mesud), sed mixabin mimare diware cirane xwe ye. 5- Madem ku: "Dijmine dijmine min doste min e"

ez ji, "dijmine, dijmine doste xwe me" 6- Di navbera kUrdan u kurdan de heta niha c;i taybetiya hevpar hebu.

-- Kürdan bikeri paqijkirina diranen di nav sinore ziman de te

- Le dosten Kurdan (!) ji wan ji bo sinoren dewleten xwe (ji dijminan) paqij bikin bi kar dianin. 7- Dinya Ii ser qiloc;e gamasi ye, an

li ser edeleta esasi ye 8- Sa~iya pe§iya!

Pe~iyen me Ii pa~iya me mane. Ern, pa~iyen, pe~iyen xwe ne -Ü pe§iyen pa~iyen xwe.

f;erid pesinaine

Silo Hey lo Silo, mey lo Silo

Blnanileyh kezebqulo!

Fevqeleda "doh doh bu, lro lro"

Hey hi~genl, dev ~erbe~lro,

Fa~lste gewre ji ter bem gilo .. !

Tansu Xanim T ansu, kepir zere,

Derew neman weka bere,

Wer ji navm 'A taxlml dere

"An bitecex an tuye here!

Erbaqan Birez Erbaqan, lbn-1 derew,

"Biratiya Islam" tew gidl tew,

Bes van omlnan texe xew,

Hey Hlzb-1 qontra bi teve de hew! ~

Ecew1t Bey Ecew'i't, qaraoxlan,

Xwediye kevoka ji kaxezan,

De lsa bide we rih u can ~owenlste sosyal ji fa~lstan

MIHEMED~A XWENAS

BIXELAT... XA(:EPIRSA BIXELAT (74) XA(:EPIRSA

ßersiva Xa~epirsa 72'yan

Xayepirsa me bixelat e. Di 15 rojan de c;i bersiv bigihijin me, eme wan

binirxinin u bi riya pi~ke Ii 5 kesan belav bikin. Xelata

hejmara me ya 74'an Incila Yßhana'ye

Jerenot: Ji bo ku bersiva we be nirxandin, dive hun -"Peyva Ve§arf" di nava qutiyen li bin xa~epirse de binivfsin u tevf navnf§ana xwe ji me re bi§fnin.

[) / l j

Penc kesen ku xelata xayepirsa me ya hejmar 72'yan pirtilka Celalettin Yöy1er ( Gelperwen u Nljadperesti qezenc kirine. Hakan lmer/Meleti, YusufDündar/ Wan, Cemß ~ Edime, Sevket A~ Amed, ~ükrü G~ Bursa

14 Azadiya Welat 2.9 PU~per- 5 Tmneh 1997

Vengü vaz

W!sa

Sembola gelan

Qertafeke tewange

0

Xwedayeke Yewnani

Cinavkek

0 Kese

serbest

Namüs

Metod

Cezaye heri g!ran

0

Cinavkeke i~arki

Endam

Weneguhez

Dini

Naveki meran

Gep, dem

Jl herema toran

Gthanekek

Mektup

Bi devki

Bi kirdki I gtrse,

cemawer

---

www.

arsiv

akur

d.or

g

Destpek Rupel 8-9 Kemasiyen mitbexa medyaya kurd fi ne? 'e Esas ev kemasi' her wiha pirsgireken me

ren bingehin in. Ern pera bi maki'neyan didin, li kompltur ii avahiyan pera xerc dikin, li mirovan xerc nakin, em ji bo perwerdehiya mirovan ze-k sere xwe nae~i'nin ii pera ji' ranaZi'nin ji bo gi-liandina rnirovan. Ern 9areserkirina pirsgi'reken rojnamevan ii edilandina wi' di ser guhe xwe re mavejin. Li Ewriipa behtir rojnarnegeriya li ser maseye, an ji' rojnamegeriya faks fi telefonan te ~din. Dive"em ji ve yeke xelas bibin.

Di penc §e§ salen dawi de neziki du hezar rofnamevan di rojnameyen me de gihi§tine u !er yek ji wan bi ciheki ve filye. Pi§ii rojname-Wlllen me bi fOr aJiyan ve bipe/i§in, we _fawa evpirsgirek _fareser bibe?

. e Ya rasti di salen dawi' de belavbfin, li cem kurdan bii weki qedere, bfi kevne~opek. y ane em her tim terkeser dibin, direvin, cihe xwe di-

1 guhezin. We roje li Almanyaye ez rasti kurdeki ' Mtim. Digot ez dixwazirn herim Amerlkaye.

Ev bist sal e ku li Munihe diji fi ji ni~ka ve, pe girtiye ilehi de here Amerikaye, ew ji nizane 9i- · ma di9e. Hesteke Wisa bi rojnarnevanen kurd ji · girt. Ci bii ji waii nizanim, her tim direvin, ew fi bei§ nizanin 9ima. Ere, zor ii 9ewsandinen dewleta tirk hene, le bele ez bawer nakirn ku se- ' · b ew tene be, X westeka reva be sebeb ji se-liebeke giring e. Bi baweriya min rola saziyen me yen medyaye ji di ve de heye, yane wan di-~bfi bi aw:ayeki re li ber ve belavbfine bigir-ta.

· Beberäyariyti rojnamevan ji di vß de tune? • Esas ev pirsgirek ne tene ya rojnameva-

nan e, em weki civak di nav rev fi belavbfineke ·de ne. Niha bi gi~ti atrnosfereke wisa serdest ~ dinav kur~ de. Ne tene rojnarnevan, parezer,

*$ubeyeke Komeleya Mafen Mirova diha hate girtin!

VAYt= "_ Gf::NER€..\t\lE Mtt-J . ... KnME~"(.f:K

"OIN _\Ji HA\.t: G\1\'TirL . MhE · "BH~\I'L J )

mamoste, siyasetvan, gundl, xwendevari fi hwd. piraniya kurdan bi hesani' dev ji kar fi bare xwe, dev ji cih ii ware x.we berdidin fi di9in, ew ji' ni-zanin di9in ku fi bi ku ve direvin. Ez dikarim bi-

35 welatan belavbfiyi' ne, tro Tirk:iye, ji bo ku tem~evanen me ji MED-TV dfu bixe, ve nav-gi'ne heta dawi' bi kar ti'ne.

bejirn ku niha ev belavbfin an ji' rev yek ji bin- Bi bernameya Ronahi te dixwest fi bila7 gehln pirsgireka Sore~a Kurdistane ye ji'. = . Ti§ten te danibun her xwe, te fiqas pek anin?

Ji fapemeniya niviskr derbasbUna nav a ditbari bi xwe re fi problem peyde kirin?

e Esas hemfi terrfibeyen me, 9i ye b~ 9i ji yen neb~ yekser derbasi televizyon~ . bfin·. Cewti fi kemasiyen me ye bere yekderb di tele-vizyone de ji xwe dane xuyakirin. Televizyon navgi'neke dltbari ye, bi xwezahi gelek xisfisi-yeten we yen ji rojnamey.an cuda hene. Tevi ve yeke ~esen di ware rojnarnegeriya niviski de serlceti, dikare di televizyone de ji rojnarnegeri-yeke b~ bike.

Tu rew§a·MED-TV _fawa dinirxin~ ' e Metodeke iru kurd pir je hez dikin heye,

u rnixabin ve metode gelek zerat daye me: Me-

e Di destpeke de me dixwest em bername-yeke ku dlplomasiya kurdan ji xwe re bike mi-jar 9ebikin. Me digot eme ti~ten li derdora Kur-distan rfi didin, di Ronahiye de bidin xuyakirin. Me dixwest ein bere objektllen xwe bidin ser Rojhilata Navi'n, Iran, Qafqas ii ti~ten ku li wan deran diqewirnin; bi girani ji' ti~ren ku behtir knrdan eleqedar dikin ii wan di ekranen MED-TV de pe~ke~i tem~evanen MED-TV bikin. Ji van ti~n ku me daruöfin ber xwe me piraniya van pek anin. Tevi ve yeke hin pirsgi-reken ku di MED TV de hene, Ronahi ji ji wan bepar nema, mesela me ela.öeke bi dile xwe he ji 9enekiriye.

. toda rerbfina bi riya cenbandine. MED-TV ji li ser we me.tode me~iyail giha h~ta iio. Helbet di . nav de!Jle de em reii:gelek ti~ bün, lc\\ bi bu-

' hayek:i giran. y ane me ji tecrUbeyen ~we yen rojnamegeriya niViski zede siid_wemegirt, ji her hezkirina met~ .terbuna · bi riya ceribandine. 'Tevi veoreke MED-TV weki neynikeke civaka kurd e, ne ten~ tecrfibeyen rojnamegeriya ilivi~ki, her wiha pewist bfi hemu J,aninen komkiri· y~n civaka kurd di televizyone de xwe bidana xuyakiiin. Hfin dizanin ji bo ekraneke bi qelite, sinema pewist e, §a.lio pewist e, muzikaleke bi qelite pewist e. Xisfiseke giring a ku dive ji bo MED-TV be gotin ev e: Raqibe MED-TV ne yek an ji didu ne; gelek raqiben we hene. Bi awayeki MEt>-TV dive bi hemfiyan re bikeve nav pe~baziye . Ji ber ku tema~evanen MED-TV li cografyayeke pir fireh, li zedetiri

Di 11av §erten Jer de te Ii Bakure Kudistane rojnamegeri kir. Rojnamevaniya di §ertin §er de dijwari u xwqiya we fi ye?

e Beriya ku di nav teko~ina germ a Kurdis-tane de rojnamevaniye bik:irn, min pirtiiken hin rojnamevanen ~er xwendin. Yek ji van mesela Oriana Falanci, an ji Hemingway fi hwd. Ve rojnamegeriye eceh ez her bi xwe ve ki~andim. Wan bi min re heyraniya §er afirand. U bele pi~ti ku tu ~er nas diki, tu dibintku ~er her wiha awaye heri dijwar e hilwe~dine ye .. Ern her wiha terefek in di nav vi ~eri de. Ji ber ve yeke rojnamevaniya me ya objektif ji di asteke nizm de dime~e. u bele di ~er de, di giyana rojnarne-van de ji depremen mezin 9Sdibin. Mesela hin kesen ku min di jiyana sivil de nas dikirin, di nav ~e!'de careke din dltin. Ew pir zfi mezin di-bin fi dipijin.

goW": maqale bemdem: nujen, modern hOme:dn: da.q_Grin, anallz kambax: xerab, berbad bresat: trajedl, felaket kemJitn· ge§biin, stew!n, peris!n kuJer: merkuj . mlfexd: derketi, sirguru

. navgtn: amfir, hacet nepent: ve§ari, neheru, ~izki

HEYPEVVJN: MAZHAR GÜNBAT

niminer: nfiner ~ pe§lnhikum (önyargl) pewendi: tekili, danlistandin ~- proje (taslak) .: . ptvan: kriter (ölc;üt) ~ raburi, mazi: ~ safgirtin, ali:girtin repivandin: me§iyan, revec;un -rofnMsk: rojin (günce) teogeZar. tevgav, ziver, aciz tika: rica w@je: edebiyat

' xUdbtnt: ezperest (bencil)

. .J _ ..

,.. - ' , ........ .

Rojnameya Hefteyi (Haftahk Gazete)

Li ser nave Zerya Basm ve

Yaymcdtk San. Tic: Ltd. ~ti.

(adma) Xwedi (Sahibi) CELALETilN

YÖYLER

NAVNf~AN Ayhan I~tk Sk. No:23/3 Beyoglu I 1ST ANBUL

TEL-FAX (0 212)

251 90 13

Gerinendeye We~ane (Y aym Yönetmeni)

SAM1TAN

Berpirse Karen Nivisaran

(Yan f§leri Müdürii)

M. SALtH TASKESEN

Berpirse Saziye (Müessese Müdürü) T AH1R ELDEM1R

(:APXANE Y eni Asya Matbaaclltk

A.s·.

BELAVKIRIN B1RYAY Dag1tJ.m

NÜNERiTMN ME . (Temsilciliklerimiz) Nin;linendeye Gi§ti

ye EWiiipaye: · Mazbar Günbat

Tel: 00 32 53'64 12 62

Briiksel Suriye:

· Jan Dost Helim Yfisiv

Berlin: Sileman Sido

49-30-69002695 Hannover; Selini Bi9fik

49t snl-4n360 Munchen: . ,. ,

Mahrnut Gergerli 49-871-670884

Stockholm: Robin· Rew~en 46-8-7510564

Bonn: . Ahmet Bara9kllw

49 228 66 62 49

29 PU~per - 5 Tmneh 1997 Azadiya Welat 15

www.

arsiv

akur

d.or

g

~ · . · · · · Aza i a A

DIS

8erf zayaße pencsed saJf Qe~ Nasturiyus ku di esle xwe de li nav a8fuiyen ~iyayi dane belavkirin. Li ·h· - p . u - K _ ~~ ~ gori Surme Xanime dera navendi bere Ii

xwoo l)'e azarctxa 1n~ ye. Oema onstantmopo 1se Bexdaye, p~e Ii MGsil bilye. Ew di sere (Stenbole) de ~etf dikir, hin dilinen nu u balk~ avetin hole. Got qirn~ 17':_m de we )I :nun K~anis. A

ku. "lsa- ku - lj~, - - d" bi" - d .. . t O 'd LI gon agahdariyen salnameya Wane . re IYIVI Jeme ye u 1 nyate xwe e Jl nes a aw1 e. ya 1881' e hejmara NastGri yen devera Sedeine mezinatiya wf beniliya Xwede ye." Konsul a Efes e di Hekarya 120 hezar bilne. Ev hejmar be-431'e- de ev· d.-.; - qed ki . - . dti k" . be• . riya ~ere cihane ye yekemin li dora 200 lUna Wl . exe nn u ew str6 .... n Jnn nya hezari buye.

l.Jbyaye. . Her weki te zanin Mire Hekariye Nu-

z Ii we devere rnezin bilm u niha ji Ii wir dijim. Ji her we ~ende ni-viskaren hereme gelek bala rnin diki~inin. Beriya ~end rojan min pirtilka xwi~ka 'Surme Xanim' ya bi nave "Adeten Dera Rojhila-

ta Asfu fi Qetilkirina Patrik Mar Seniln" dubare kir. Niviskar a dilkovan bi berhe-rna xwe ya nemir bere min zivirande te-kiliyen kurd u asfuiyan yen dema bere.

Nave gele Asilri 2000 sala beriya isal hat bihistin. Di bingeha xwe de sarni biln u ji aliye b~fu ve ketin Mezopotamya-ye. Devera rubare ze tekili Diele dibe damezirin. Ji reze ve Asur (Kat'an ~ergat), Kalah (Nurnrild) u Ninova (Musil)

. ji xwe re kirin serbajar. Sargone duye-.. min Ii bakure Ninovaye, bajare navdar Dfu~Sarrfikin dan ava kirin. Le ji her mi-

. · - rina wi ya zG, vi bajan paytexti nekir . Xaka Mezopotamya u ya de~t u pe-

geh, Kilikya, Sfuiye u Misir dfu u direj di bin deste wan de mane. Bes konfede-

. rilllah Beg di sala 184 7' an de be~dari ~iyayen ~end sedsalan bere dibilnear- serhildana Bedirxan Bege bilbu. Di fa~ilmanca tiren wan, roj hat ew ji eri~an pa- bilne de rniratiya hererna Hekariyan ji ji rastin u ji wan ra rnertali kirin. Surme hole rabil. Pi~ti we buyere di hereme de Xanim ji dibeje: "Ji bo demeke di~iln valatiyeke siyasi peyda bu. Eri~en kur-wan deveran, le ji kevnariya deran xuya- dan yen dever:e rnezinahiya hev u din ne-ye ku dfu u direj ew Ii wan deran jiyane." pejirandin. Giraniya dijrninen kedxwar

Beri zayme pencsed sali roj bi roj, zede bu. Dagirkeran rni-Qe~e Nastfuiyfis ku di es- jaren oli xistin pe-le xwe de xwecihiye Pa- ~iya yen ne-zarcika Mar~e ye. teweyi Derna di Kons-tantinoponse·:. . . (S\enbble)' '· de qe-~eti

ldln belengaz de ev ~me derleetiM her pe~beri wan. Kurd ji aliye faris, ereb u tirkan ve u geie asilri ji cih bi cih ji.aliye irnperyalisten fuis, fransiz u ingiliz ve hatin xapandin. Neyaren her du gelan ji nexwe~i u alozi xistin nava wan. Cihe bi-rat! u ciraniya qirnan, dijminahiye girt. Beriya serhildane Bedirxan Beg du ca-ran hat ser asfuiyen hererna Hekariye, di 1843'yan de Tiyar, di sala 1845'an dej) Ko~anis Derz Kambax u weran kir. W'e eri~e birineke kGr xiste l~e gele asfu u ew der bare kurdan de bebawer kirin.

Cenga cihane ew herern gi~kda vala-kirin. Asilri hin ~iln Kurdistana B~ur u hin ji ~ilne Rojhilat. Neyare rojen ko~beriye ji dest ji wan bemedan u serihildan tifaqa her du gelan de daviken xiyanete 1e vedan u ra~andin. Di sala 1918'an de Mar Serniln Binyarne Kone~ehir·a lrane bi deste wan axaye SikaR' ~o bi xi-yaneti dan ku~tin. Her du aliyan tevkuji bi pe~ ve birin. Kurdan pe~i rnala, as:fui· yan, pi~treji rnala xwe bi deste xwe xe-rab kir. Hin derfeten diroki u 80 salen pi~tre ji bi wi awayi berzebiln.

Di salen 1940 'i de gunde Ko9